99
1 ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺷﯿﻌﻪ***** Shialogy اﮐﺒﺮﺧﺎﻧﺠﺎﻧﯽ ﻋﻠﯽ اﺳﺘﺎد

شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

1

شیعه شناسی

*****

Shialogy

استاد علی اکبرخانجانی

Page 2: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

2

بسم اهللا الرحمن الرحیم

شیعه شناسی عنوان کتاب :

مؤلف : استاد علی اکبر خانجانی

.شه 1387تاریخ تألیف :

99تعداد صفحه:

Page 3: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

3

فهرست مطالب

4........................................................................اول : نعل وارونه............................. فصل -1 13...........................................صل دوم : تشیع علوي و تشیع عربی .........................................ف -2

19................................................................صل سوم : حدیث ثقلین .................................ف -3 24..........................................صل چهارم : شیعه شناسی......................................................ف-4

25..................................................................................پدیده شناسی خرافات -1 29........................................................................پدیده شناسی عزاداري حسینی -2 32...........................................دیده شناسی تشیع ........................................پ -3 35............................................دیده شناسی عرفان شیعی ...............................پ -4 37.............................................دیده شناسی زناشوئی عارفان و امامان ................پ -5 39............................................دیده شناسی جوانمردي در تشیع ........................پ -6 44.........................................................سنی .................. -پدیده شناسی شیعه -7

47...........................................................یعی و تشیع فطري.................فطرت ش -8 49.............................................یعۀ ضد شیعه .............................................ش -9 51.............................................نی چه ؟...........................................تشیع یع -10 55.............................................لی شناسی ...............................................ع -11 59................................................................................شریعت شیعی .......... -12 61.............................................ابطۀ امام و مأموم.......................................ر -13 63...................................................................اتمیت ....................تشیع و خ -14 66..............................................شیع و تصوف............................................ت -15

70..................................................................................حج شیعی ............ -16 77..................................................................................)....1امامت چیست (-17

79.......................................................)...............................2مامت چیست (ا-18

Page 4: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

4

فصل اول

نعل وارونه

مام المبینه االبسم الل

Page 5: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

5

ھ ام�امی زن�ده ب�ادعای ما)خداپرس�تی برمحور کھ دین آخرالزمان است (بھ»مذھب امامیھ«شیعھ یا بھ معنای درست ترش -١ھ خلیف�ھ عنوان اسوه تقوی ومعرفت واخالص وتوحی�د اس�ت ک�ھ مظھ�راراده کام�ل خداون�د ب�ر روی زم�ین در جامع�ھ اس�ت ک�

آسمانی را گرفتھ است و این تفاوت ذات�ی و معرفت�ی تش�یع از س�ائر – تاریخی –شخصی –خداست یعنی جای خدای ذھنی مذاھب اسالمی و غیر اسالمی است .

زن�دگیش چند کھ ھم�ھ واینست کھ از منظر معارف امامیھ ، انسان بی امام در آخرالزمان ، انسانی کافر تلقی می شود ھر-٢ امامت ! احکام شریعت باشد . و این اصل تشیع است یعنیبر محور

ن�ی ھ�م ازمنش�أتشیع یک اصل دارد و آن امامت است یعنی وجود امامی زنده وحاضر درمی�ان م�ردم ک�ھ س�ایر اص�ول دی -٣ ل،معاد،نبوت وتوحید.ن می یابد مثل عدوجود امام است کھ معنی وتعی

۴- ن منظ�رھم وازای� )یانپیروانش(ش�یع یعنی ام�ام مظھرع�دالت اس�ت ونیزمع�ادی زن�ده وج�اری درحی�ات جامع�ھ ومخصوص�ا، ک�وةزثل تقوی ، مھی و احکام آنھا رسالت انبیای الادارنده قیامت دوران می باشد.وھمچنین مظھرعینی حقانیت مظھروبرپ

ت را ب�ھ ثب�و س�الت پی�امبران حق�ھحقانی�ت ر مت و غیره اس�ت . یعن�ی ام�ام وج�ودا عبودیت ، صبر ، سخاوت ، محبت ، عصن رف�ت در ای�مذھب یعنی توحید است کھ بھ معنای یکتا بین�ی و یکت�ا پرس�تی و اخ�الص و مع ل نخستینصرساند و سپس امی

ی در ھ جملگ�) ک�یکتائی می باشد یعنی احدیت ، یعنی ص�مدیت و اس�تقالل از علی�ت و وراث�ت و نی�ز ب�ی ت�ائی ( س�وره توحی�دام�ل ن�وان دی�ن کعمعنای امام وامامت بھ ی وعملی توحیدنیز ھست واینست ینوجود امام تجسم یافتھ است یعنی امام تحقق ع

م�ان ل�ذاامام زآخرالزمان.لذاامام مظھرانسان کامل نیز نامی�ده م�ی ش�ود وحج�ت ح�ق ب�رروی زم�ین ک�ھ برزم�ان احاط�ھ داردو )(ت�اریخ مانل از زونھ بالعکس واین استقالنامیده می شود ،یعنی این زمان وزمانھ وتاریخ است کھ از امام پیروی می کند

.عرفانی امام است ترین ویژگی بزرگ

پی�امبران ن خ�دا.امام ھم حجت خدا برروی زمین است وھم حجت ادعایی ھمھ مذاھب سلف است وھم حجت ھمھ پیامبرا -۵ ل�ذاو . االهللا یوھ�م اس�وه لی ام�ام ھ�م اس�وه الال�ھ اس�ت ،واسوه ھای الالھ بوده اند مگر انگش�ت ش�ماری از اول�والعزم ھ�ا

ل�ق ب�ھ ین نردبان خخدا برروی زمین است وع تا هللا برروی زمین است . امام تجسم دین است وکل راه ازخودتجسم الالھ اال است . سوی خدا

آن�ان ی حض�ور ت�اریخیس�ا ب�ھ م�اجراودر اینجا نیازی بھ تکرارنیست واسانوشتھ ایم درباره امام وامامت مقاالت کثیری -۶ بال وجودشان می پردازیم .در میان خلق وواکنش حکومت ھای زمانھ درق

ت�ن ب�ھ نب�ردی آش�کار وانک�ار و ریان انکار ونبرد کافران علیھ نبوت ورسالت پیامبران الھی درتاریخ مشھور است ک�ھ ج-٧اوت ی بس�یار متف�اام�ام وامام�ت درت�اریخ ب�ھ ش�یوه انک�ار وع�داوت ب�اتن است یعنی انکار واقعا کافرانھ است ولی م�اجرای

نامیده ایم .» نعل وارونھ«ن راآقیم بوده است ھمان شیوه ای کھ وپیچیده وغیر مست

ن ی��ا(مث��ل دزدا ی��ا مرکب��ی را در بیاب��ان تعقی��ب م��ی کردن��د ی دان��یم ک��ھ درق��دیم ب��رای گم��راه ک��ردن کس��انی ک��ھ ک��اروان وم�� -٨ا رک�رد راه ب م�ینعل اسبھای خود را وارونھ بھ سمھایشان میخ می کردند ک�ھ اگ�ر کس�ی ردپ�ای اس�بان را تعقی� )جاسوسان

کرد یکتش جستجو متعقیب را در مبدأ حرفرد مورد ت یعنی مبدأ حرکت را بھ جای مقصد می پنداشت وکامال وارونھ می یافد از ش�ن�وب ک�امال معک�وس درک م�ی جبھ ای�ن گون�ھ ج�ای ش�رق وغ�رب وش�مال ی�ا در حالیکھ او بھ مقصدش رسیده است

ارپایان کوبیده می شد .روی شکل نعلی کھ وارونھ بر کف سم چھ

ای بھ کار می برند تا پی�روانااندیشھ ییک مکتب سیاسی وشیطانی است کھ دشمنان یک مکتب ومذھب »نعل وارونھ«-٩ندیشھ را بھ ن مکتب یا ادھند وپیروان آجھ تغییر مسیر تا بتوانند بھ کلی آنھا را صد وھشتاد درآن راه ورسم را گمراه کنند

ره ت ک�ھ درب�اند کھ در تضاد با آرمان وھدف آن مکتب بوده است .البتھ این روش�ی ب�ھ غای�ت ش�یطانی اس�مقصدی ھدایت کنپی�دایش ولد است کھ در تشیع م »مذھب ضد مذھب«بھ کار رفتھ است کھ معروف بھ دشمنانشان ھمھ امامان ھدایت توسط

شده است والبتھ این از ھنرھای منافقان است .» شیعھ ضد شیعھ«

حت ظاھرمسلمان شد تا ت و بھ وتوبھ کرد وسفیان کھ درنبرد آشکار علیھ محمد ودینش عاجز شد از درب صلح درآمداب-١٠اص ھ�م ست و عمرع�انام اسالم ودر میان مسلمانان بھ گمراه سازی آنھا بپردازد کھ معاویھ فرزندش استاد کامل این مکتب

ھ .این سرآغاز مذھب نفاق است واساس شیعھ ضد شیع .شود بھ فرد فارغ التحصیل آن محسوب می نابغھ منحصر

Page 6: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

6

وجود امام�ان ب�ھ ط�ور علن�ی وت�ن ب�ھ ت�ن از ھم�ان ص�در اس�الم محک�وم ب�ھ شکس�ت ب�ود وب�ا اینک�ھ ھم�ھ انکار حقانیت-١١ارادت ان وعشق ومنان اولیھ ھم اکثراکشتھ شدند ولی ایمؤامامان کشتھ شدند وتمام عمرشان محبوس وتحت نظر بودند و م

ت ک�ھ اق ش�کل گرف�در قلوب مردم قابل نابودی از طریق نبرد مستقیم وفیزیکی نبود ولذا خالفت بنی عباس براس�اس نف�نھا آی�ان عل�وی ی�ان وایرانغاز بھ ک�ار ک�رد ول�ذا اکث�ر علوآاصالبھ اسم دفاع از حق علی ونبرد باستم امویان وانتقام خون حسین

ان ه لش�کر ای�رھمھ راقتل عام نمود کھ کشتھ شدن ابومسلم خراس�انی فرمان�دراھم بھ خدمت گرفت وپس از بھ قدرت رسیدن ب�ھ .ابومسلم ک�ھ اولین خلیفھ عباسی مشھوراست»سفاح «کاخ نھا را ساقط کرد درآکھ برعلیھ امویان می جنگید وباالخره ی�ا دن زده ش�د وور خلیف�ھ گ�روالیت بھ نزد خلیف�ھ رفت�ھ ب�ود درحض�و دریافت جایزه ال قصد شادباش وتبریک وتھنیت واحتما

ھ است .ماجرای والیت عھدی اجباری امام رضا در دربار مأمون عباسی نشان دیگری از روند پیدایش شیعھ ضد شیع

بخ�ش عم��ده ای از ب�ھ درک وکش�ف وافش�ای ب�ا عش�ق وایم�ان ونب�وغ خ�ارق الع��اده ای ک�ھ داش�ت موف�قدکت�ر ش�ریعتی -١٢ل�ذا ود وش�ش�یعیان محس�وب م�ی وای�ران ش�د ک�ھ بزرگت�رین خ�دمت او ب�ھ اس�الم و جریانات شیعھ ضد شیعھ درتاریخ اس�الم

می�ان م�ا ای�ن حا ش�ریعتی ش�د ول�ی بی�داری م�ردمورد و فتواھ�ای ارتدادش�ان نص�یب دکترآحامیان این شیعھ قالبی را بھ فغ�ان شیعھ ضد شیعھ را رسوا ومنزوی ساخت .

ظ��اھرا م��ؤمن ک�ھ باطن��ا ک�افر ونف��اق و من�افقین در ق��رآن اس��ت م�ذھب ض��د م�ذھب ی��ا ش�یعھ ض��د ش��یعھ ن�ام دیگ��ر ھم�ان -١٣ت پلید و نی ان آغاز بھکسی کھ از ھم !و عمدی و نفاق جاھالنھ و تدریجی : نفاق آگاھانھمینمایند. و آن ماھیتا دو نوع است

طھ ریج بواس�ول�ی بت�د . و کسی کھ م�ؤمن اس�تمنان تظاھر بھ دین و ایمان میکندؤجھت منافع دنیوی خود و گمراه سازی من�ا ب�ھ بحرف�ھ ای ایم�انش زای�ل م�ی ش�ود ول�ی شرک و ضعف و دنیا پرس�تی و وسوس�ھ ھ�ای ش�یطانی و فریبک�اری منافق�ان

ن�د م م�ی توانھ�مان�د وتظ�اھر ب�ھ ایم�ان میکن�د ھرچن�د ک�ھ ای�ن ن�وع منافق�ان وی وحیثیت�ی خ�ود ھمچن�ان در دی�ن میمصالح دنی وخت�ھ فر خت�ھ ی�االت شیطانی شوند ورھزن دل ودین مردم ش�وند ح�ال ک�ھ خ�ود ایم�ان باتبدیل بھ منافقانی صاحب رس تدریجا

.نان راھم گمراه وھمراه خود سازندمؤاند سایر م

تاریخی وی�ک فرھن�گ ج�اری در جامع�ھ ودر اعم�اق لی مذھب ضد مذھب وشیعھ ضد شیعھ بھ عنوان یک جریان دائم و-١۴ .ا ب�وده اس�ت ای درب�اری ب�ھ ی�اری مالی�ان ودانش�مندان خ�ود فروخت�ھ دربارھ�محص�ول توطئ�ھ زندگی مردم پدیده ای اساس�ا

،خواج��ھ نظ��ام المل��کو محص��ول ک��ار مش��ترک معاوی��ھ وعمرع��اص ،م��امون وس��ھل ب��ن فض��ل برمک��ی ،ش��اھان س��لجوقی ھالکوخان وخواجھ نصیر طوسی ،شاھان صفوی وعلمای دربارشان مثل شیخ بھائی وعالمھ مجلسی وامثالھم .

عھ ش�یعھ ض�د ش�یور داش�تھ ان�د ینیم کھ در کنار خون آشامترین خلفا وشاھان چھ نوابغی ازعلم ومعارف دین�ی حض�می ب-١۵یاس��ت سامش محص��ول اتح��اد س��لطنت وعل��م وفلس��فھ اس��ت اتح��اد ش��قاوت ودان��ش ،پیون��د کف��ر وعل��م ای��ن فرزن��د ح��رام زاده ن��

!یعنی مردم خواری !؟ومصلحت ومردم داری است

ھ ام برروی زمین است کھ در سراسر جھ�ان حض�ور داش�تداستان استمرار ھمھ حاکمیت ھای خون آش یاین پیوند ابلیس-١۶ی�ن ول�ی ن�ام ا مثل ارسطو در دربار مقدونی یک استثنا نیست و بلکھ ھمھ جائی استاست .حضور فالسفھ بزرگ ونابغھ ای

این�ان لعن�ت نش�وند .ون�زد خالی�ق رس�وا در ست ت�اخود فروختھ در اکثر موارد پنھان یا بانامھای جعلی درتاریخ بوده انوابغ س�یر اینس�ت ک�ل و .ان ای�ن گون�ھ معامل�ھ ای نم�ی کردن�دای�ن آدمخ�وار براستی اگر بھ خداوند اندک باور قلب�ی م�ی داش�تند ب�ا

ص�ر تاعده اس�ت تکامل فلسفھ وعلم وفن آوری کھ بھ لحاظ معنوی واعتقاد دینی گام بھ گ�ام ب�ھ س�وی کفرآش�کار آم� تحول و باشد . در خدمت استکبار وآدمخواری جھانی می ماکھ عصر پیدایش علنی ومفتخرانھ مکاتب الحادی است کھ تماما

ای�ن فالس�فھ وعلم�ای خ�ود فروخت�ھ ی درب�اری ھس�تند ک�ھ خ�داوخلق وش�رف خ�ود رونھ ھمانامخترعان این نعل ھای وا-١٧ورش کم�دی ت ک�ھ دانت�ھ ع�ارف ایتالی�ایی درکت�اب مش�ھوختن�د وبیھ�وده نیس�ررایک جا بھ یک زندگی اشرافی وحرمس�رایی ف

الھی ،جایگاه اکثر این فالسفھ وعلمای دینی را درطبقھ ی آخر دوزخ وقرین شیطان قرارداده است .

ی از خ�دا ای�ن ح�د نداش�تند وان�دکآنھایی ھم کھ نتوانستند بھ دربارھ�ا راه یابن�د وی�ا ش�ھامت خ�ود فروش�ی آش�کار را ت�ا و-١٨رب مخف�ی دعافیت تحقیق�ات ب�ھ اص�طالح علم�ی وس�یر وس�لوک ب�ھ اص�طالح عرف�انی را ت�رجیح دادن�د ک�ھ از ترسیدند کنجمی

لھم .دربارھا رفت وآمد می کردند وحق سکوت خود را می ستاندند مثل خیام ھا وابن سیناھا وغزالی ھا وامثا

وختن�د معرفت بوده کھ دی�ن ب�ھ دنی�ا نفر اگرنور دین وتشیع ھنوز زنده است بھ واسطھ ی جانفشانی ھای علماوبزرگانو-١٩ مثل مزدکھا وبابک ھا وحسن صباح ھا ومیرزا آقاخان کرمانی ھا ودکتر شریعتی ھا .

اما شیعھ ضد شیعھ چیست واصول وارکان اعتقادی وتاریخی واجتماعی اش کدامست ؟-٢٠

Page 7: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

7

(ع)تامعنای نعل وارونھ یابھ قول علی-٢١ رک نم�ی ای�ت لطی�ف ھ�م دن ترفند ابلیسی وب�ھ غفھم نشود ای پوستین وارونھ دقیقا ای در خطبھ در ھمان حیات خودش شاھد پیدایش شیعھ ضد شیعھ بود ولذایعنی امام اول (ع)شود وجالب است کھ خود علی

ض�د ش�یعھ از آن بھ نام پوستین وارونھ سخن گفت�ھ اس�ت ودر پ�نج س�ال آخ�ر عم�رش فق�ط ب�ا ای�ن اس�الم ض�د اس�الم وش�یعھھ بلی است کھ بھ تن نمود کھ بھ لحاظ سیاسی شکست خورد ولی بھ لحاظ تاریخی پیروز شد کھ ھمین پیروزی عمبارزه تن

ما این روشنایی را از اعماق تاریخ می تاباند تا بتوانیم سمت وارونھ این نعل را تشخیص دھیم .

ن مھمترین راز حکومت پنج سالھگر علی بھ لحاظ سیاسی وحکومتی پیروز می شد در حقیقت شکست خورده بود وایا-٢٢حی و ساده لو یعنی آن اندیشھ ای کھ شکست علی را بھ دلیل بی سیاستی کھ متأسفانھ بھ ندرت درک شده است . علی است

اش می داند مبتال بھ ھمان نعل وارونھ است وخودش یک نعل وارونھ ی شیعی است .

عھ ی ضد شیعھ وپی�روانش مص�الحھ م�ی ک�رد وس�کوت م�ی نم�ود وگر علی اندکی وفقط اندکی با اسالم ضد اسالم وشیا-٢٣ی ش�د م�ی�ز ن�ابود واکنش نشان نمی داد از قدرت ساقط نمی شد و قدرت بھ فرزندانش یا علویان انتقال می یافت ولی ھم�ھ چ

وخود علی برای ھمیشھ دفن می گردید وامامت کھ نور اسالم بود بھ تاریخ می پیوست وختم می شد .

رآن واز مری�دان مخل�ص عل�ی سی چون ابن عباس کھ یکی از معتبرت�رین ص�حابھ ی رس�ول خ�داوحافظ وکات�ب ق�وقتی ک-٢۴د عافی�ت گزی� ینتوانست علی را درک کند واورا سرزنش نمود وعاقبت ھم گوشھ واز سرداران او بود وپسر عم او ھم بود

م ھ�ز خود علی شیوه ی لطیفی شروع شده بود کھ ابھترمی توان نعل وارونھ را درک کرد کھ در ھمان دوره ی علی بھ چھ س�ت ک�ھ ایانسبت بھ امامت متعصب تر وداغتر می نمود .این سخن ابن عباس با عل�ی نش�ان از ق�درت لطی�ف حیل�ھ ابل�یس

ی دان�ی م�حکومت چیست ؟ممکن اس�ت م�را روش�ن کن�ی ت�ا م�ن م�ردم را ھ�م روش�ن ک�نم ؟توک�ھ آیا منظور تو ا زپسر عم ! م�ی کن��ی معاوی�ھ از حکوم�ت ش�ام یعن�ی خ��تم خالف�ت ت�و وپیچی�ده ش�دن طوم�ار امی��د ش�یعیان .پ�س چ�را چن�ین برکن�ار ک�ردن

؟ای ا پذیرفت�ھرال برای چ�ھ خالف�ت ومشتی پا برھنھ وبی سواد رابر مناصب امور گماشتھ ای ؟آیا قصد خودکشی داری ؟اصد نگ�اه ک�رب�اس از اندوه و خ�ون ب�ود وفق�ط ب�ھ اب�ن ع در حالیکھ نگاھش غرق در دریائیرابلند کرد و و...وعلی فقط سرش

.ابل�یس نع�ل ولی ابن عب�اس ھ�م نفھمی�د ول�ذا ب�االخره ام�ام حس�ن را تنھ�ا گذاش�ت .اب�ن عب�اس آدم ک�وچکی نیس�ت ! وھمین عص�مت و وارونھ ای بسیار لطیف دارد وابن عباس یک دانشمند بزرگ وسرداری مخل�ص واز معتم�دین درج�ھ اول خان�دان

ونبوت است .ولی با اینحال امامت را نمی فھمد زیراعدالت را آنچنان کھ باید نمی فھمد .طھارت

ھیچ کس حریف عل�ی نم�ی ش�ود االخ�ودش ع�دالت «د روز بعد از پذیرش خالفت از جانب علی می گوید مروان حکم چن-٢۵ و ھمینطور ھم شد این یعنی چھ ؟»علی اورا سرنگون وما را بھ قدرت باز می گرداند

ین معن�ای ع�نای تعادل بین خالق ومخلوق می باشد ک�ھ بال در سایر کتب نشان داده ایم کھ عدالت از منظر امامت بھ معق-٢۶ر ب�ان ب�ھ ک�ازوعارف�ان ش�یعی در خالفت (جانشینی ) است واین ھمان معنایی است کھ بھ ھم�ان می�زان ک�ھ ب�ھ واس�طھ علم�ا

م اعتق�ادی در اس�ال–فھ�ومی ش�اعرانھ واس�اطیری دارد و ی�ک ف�انتزی دین�ی رود ناشناختھ وتعریف ناشده اس�ت واساس�ا ممی وشیعھ است .

ویند کھ ی کھ بھ جای خدا نشستھ وخدا ھم جای او نشستھ است این تعادل بین خدا وانسان را عدالت می گامام یعنی کس-٢٧ھ حکوم��ت یق��ت را پذیرفت��ھ اس��ت ن��یعن��ی خالف��ت عل��ی ب��ھ ای��ن معناس��ت واو ای��ن حق اس��ت . یع��ین خالف��ت ب��ھ معن��ای جانش��ین

اس��خگوی امی��ال م��ردم و گروھھ��ای سیاس��ی باش��د .او پق��رار باش��د پاس��خگوی ک��ھسیاس��ی ونماین��دگی م��ردم را در حاکمی��ت خداست .

نای نعل وارونھ در اندیشھ شیعیان ھمان عوضی گرفتن امامت وحکومت است یعنی عوضی گرفتن خ�دا پس نخستین مع-٢٨ خلق . و

ھ از عمل کن�د .یعن�ی ای�ن خ�ود خداون�د اس�ت ک� سیاسی را پذیرفت تامعنای عدالت را برای مردم ترجمھ بھعلی خالفت -٢٩ وجود علی بر مردم حکم می راند واینست کھ می فرماید :سینھ ی من عرش خداست وبدن من ھم کرسی اوست .

ستھ باشد وبر مق�ام وح�دانی وص�مدانی وخداوند بر جای کسی می نشیند وخلیفھ اش می گردد کھ آن کس بر جای او نش-٣٠کسی کھ بر ذات خود تکیھ زده باشد کھ ھمان خداست . ای�ن خ�ود ش�دن ھمان�ا وبی تائی او قرار گرفتھ باشد .وبھ بیان دیگر

عادل شدن است ھمان طور کھ علی می فرماید :عدل یعنی قرار دادن ھر چیزی بھ جای خودش پس انس�ان ع�ادل ھ�م کس�ی خودش نشستھ باشد کھ ھمان جای خداست .این خود شدن ھمان بی نیاز شدن از غیر خداس�ت . ای�ن منش�أ است کھ بر جای

وجودی عدالت است ومقام خدایی انسان .

Page 8: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

8

ھم�ان پ�س حک�م عل�ی ب�ر م�ردم نکھ درعل�ی حک�م م�ی ران�د خ�دا اس�ت .آزیرا خدا تنھا موجودی است کھ خودش است پس د بھ اینکھ عادل شوند یعنی خودشان شوند چون خود او .حکم خدااست کھ مردم را دعوت می کن

ة الخالف�رتش در داروز اول حک�ومھمان را در گزیند کھ ھموقان پابرھنھ را بھ والیت بصره برمیپس اگر علی یک دھ -٣١ ت ک��ھ ب��ھویزن��د ت��ا عب��رت ھم��ھ طالب��ان ع��دالت ش��ود ام��ری نیس��آم��ی ةنع��ش او را ب��ر س��ردر دارالخالف�� کنن��د ودو ش��قھ می

.ھای سیاسی قابل فھم و قضاوت باشدفرمول

راه سانی را کھ علی بھ والیات شھرھای بزرگ می فرستد سرنوشتی کمابیش مشابھ دارند وبرخی در ب�ینتقریبأ ھمھ ک-٣٢ ابان بھ دلیلش در کوچھ وخینشناختنکھ بھ دلیل ی کس. رسیدن بھ مقر حکومت خود کشتھ می شوند مثل مالک اشتر نخعی

ان کس�انی دن مسخره اش می کرد وزبالھ بر سرش می ریخت بالفاصلھ بر س�ر نم�از م�ی رف�ت وتوب�ھ م�ی ک�رد .این�علوی بو وان امام نھ بھ عنوان سلطان عرب .بودند کھ علی را باور داشتند بھ عن

گ��اه عن��ی اینک�ھ خداون�د در جایینس�ت ک�ھ ع�دل عل��ی حج�ت وتحق�ق امام��ت اوس�ت ون�ھ یک�ی از ارک��ان ام�امتش . وای�ن یا-٣٣ز خلق�ت بش�ر امی نشیند مقتول است .یعن�ی مقص�د خ�دا خدابشری ھم کھ بھ جایگاه ، مقتول است بھ دست بشر . وبشری

مقتول است بھ دست بشر .

ھم�ان درک تص�دیق کن�د ای�ن را درک ولھ�یش لاین اص�ل اول امام�ت در ت�اریخ بش�ر اس�ت ت�ا بش�ر ب�ھ ت�دریج مق�ام خالف�ت ات وونب� کھ�ن دی�ن خ�دا یعن�ی توحی�داص�ل ول شیعھ است .از تحقق ھمین ام�ر اس�ت ک�ھ آن س�ھ وتصدیق امامت است واصل ا

ن ت ک�ھ خب�ر ای�:یگانگی خ�دا ب�ا مخلوق�اتش ونب�وعدالت ھمانا تحقق توحید عملی استبرپا می شود زیرا ومعاد ھم محقق و قیام�ت و ۀآس�تان ،نن است کھ آخرالزمایگانگی در تاریخ است ودر نھایت معاد کھ با ترازوی عدالت امام بر پا می شود وای

است یعنی تحقق معاد در ھمین دنیا .معاد خاکی

ل�ذا ودارد وامام را می خواھد در واقع عدل ومعاد را م�ی خواھ�د ک�ھ اس�اس وع�ده ی انبی�ای الھ�ی اس�ت وکسی کھ امام-٣۴انس�ان ھان و ج�انجر خداوند در عنای حضوحقانیت نبوت ھم بھ اثبات رسیده است ونھایتا حق توحید در حیات دنیا کھ بھ م

!ھ این دریا چھ موج خون فشان دارد: ندانستم کاست

کش�د ربسران امام سجاد بھ برادرش امام محمد باقر می گوی�د :ای ب�رادر ام�ام کس�ی اس�ت ک�ھ تی�غ ع�دالت پزید یکی از -٣۵ت زیدی�ھ اش�ت و نھض�فراذا زید خود پرچم قیامت برول ...نھ تو قادر بھ این کاری ونھ پدرمان چنین کرد وحق مردم بستاند .

شیعھ ھ جدید بھرا بھ راه انداخت وخونش را داد وپسرش یحیی ھم بعد از پدرش بھ ھمین راه رفت وکشتھ شد ولذا یک فرقیھ اعیلس�ت ک�ھ اس�مافزود کھ ت�ا ب�ھ ام�روز ادام�ھ دارد ھ�ر چن�د ن�ھ ب�ھ ای�ن ن�ام .ای�ن ھم�ان پدی�ده موس�وم ب�ھ ش�یعھ انقالب�ی ا

اصوالبر این مکتب رخ نمود کھ حسن صباح اوج آن است و پایانش .

زرگ ام��ام ص��ادق ھ��م ک��ھ ن��ص امام��ت داش��ت ب��ھ روش زی��د روی نم��ود ول��ذا از امام��ت خل��ع ش��د ول��ی ب��اس��ماعیل پس��ر -٣۶س�ت د ددیم خ�واسماعیلیھ شجره ی او را ادامھ دھنده ی تش�یع راس�تین م�ی دان�د ھرچن�د ک�ھ ام�روزه بکل�ی از راه وروش ق�

ای امامت جو روی بھ سلطنت نموده است واین عبرت نیز نشان می دھد کھ نعل وارونھ ی حکومت سیاسی بھ کشیده است دارد .نشرافیت می انجامد پس اندیشھ ای خطا وابلیسی است یعنی امامت ھیچ ربطی بھ حکومت انھایت بھ سلطنت و

وز از منظ�ر حکوم�ت در انتظ�ار ظھ�ور مھ�دی موع�ود ھس�تند ول�ذاامروزه می بینیم نیز بخش عمده ای ازشیعیان ھن�و -٣٧افت�اده ان�د وب�ھ نف�اق این انتظار ابلیسی است و پیروان این انتظار ھم در عمل از کلیھ اصول ومرام دین خود ساقط شده اند

و یمغ�ول واس�ی نعل وارون�ھ ای ھس�تند ک�ھ در دس�تگاھھای عب استمرار شیعھ ضد شیعھ و و ھمین ھا بستر تاریخی رشد واحی�ای واس�وه ای ب�رایصفوی طراحی شده است .بیھوده نیس�ت ک�ھ ام�روزه ی�ک ب�ار دیگ�ر از ص�فویان ق�دردانی م�ی ش�ود

.(؟) محسوب شده اندتمدن اسالمی

ت ودو آتشھ اس� مل نیست کھ نوادگان شیخ صفی الدین اردبیلی کھ یک شیخ وصوفی سنی مذھبأیا این عجیب وقابل تآ-٣٨ان م�ردم آذربایج�ورن�د وآپدی�د خواب نما و شیعھ صد آتشھ شوند وبھ قتل عام اھل تسنن بر آمده وحکوم�ت ش�یعی بھ ناگاه

ز بھ در یک رو را با یک مھلت نیم روزه بین مرگ وتشیع مخیر سازند وبیست ھزار نفر سنی را بھ دلیل عدم پذیرش شیعھان�ھ ترین فاحش�ھ خبنامند واین شھر بزرگ را تبدیل بھ بزرگ» سگ آستان علی«د و آن گاه در اصفھان خود را نقتل برسان

تلق�ین وروی زمین سازند کھ ھمھ ی فواحش کھ بر شھر اصفھان حکومت م�ی کردن�د بس�اط ارش�اد و رم�الی ودع�ا نویس�ی یر نمایند ودر آن علی علی گویند . ذکر بھ راه اندازند ونخستین شیره کش خانھ ھارا دا

Page 9: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

9

س�گ «س�رای حرم صیغھ ھزاران دخت�ر نگ�ون بخ�ت در معیت دربار شبانھ روز مشغول جاری نمودنو عالمھ ھا در -٣٩ بھ ثب�ت راع وورد برای ھمھ امراض وکدورتھا ومشکالت شیعیان اخت دھھا ھزار دعا و ) باشند و(شاه عباس» آستان علی

ای دع� ت ،ب�جنا دعای، حبت ،دعای اجابت اسھال ، دعای م ، درد ،یبوستدندان عای کمر درد ،دبرسانند :دعای دل درد ،ا در بفھم�د زی�ر و...کھ بشریت را شرمنده ی خدا می سازد .آنھم دعاھایی کھ اصأل نبایستی مص�رف کنن�ده اش آن راجنایت

این صورت افاقھ نمی کند واین مذھب اصالت حماقت است .

را حویل مشتی راه زن ودزد افغان دھن�د ودستش�انآن گاه کل مملکت علی را دو دستی در حال چرت زدن پای منقل تو -۴٠ز س�ر گیرن�د ال س�نت را ھم ببوسند کھ ما از ھمان اول ھم اھل دنیا نبودیم ...؟ ودوباره بازگردند ودر خانقاه خود مذھب اھ�

.....وتشیع را لعن نمایند و وھابیت بنا نھند . واین کل مقصود سگ ھای آستان علی بود کھ حاصل آمد

جنب�ی ان�د کش�یدند وتحوی�ل گآیا بھ راستی اینان رسوالن خود ابلیس نبودند کھ بھ نام شیعھ ی عل�ی کش�ور ش�یعھ را ب�ھ -۴١ یم .تیمار کن دادند و رفتند وما ماندیم واقیانوسی از اوراد ودعاھا کھ باید درد ھای بھ جا مانده از شیاطین را

غری�ب ک�ھ دان�ش م�درن را متحی�ر عل�م خ�ود س�اختھ اس�ت اواخ�ر ی�ب وواینگونھ است کھ شیخ بھایی این نابغھ ی عج - ۴٢ن م�ا از ای� عمرش از کل این شیعھ گری توبھ می کند و علم فقھ وحدیث وتفسیر را سنگ اس�تنجای ش�یطان م�ی خوان�د ول�ی

مرد بزرگ فقط ھمان سنگ را بھ ارث برده ایم .

نھ�ا ی و فقھی گول این آدمخواران را می خورد وعم�ری آم طبیعی و دینی یک نابغھ ی علووقتی کسی چون شیخ بھائ -۴٣ را خدمت می کند پس باید دید کھ ذات فاجعھ تا کجاست .

ت�ران کھ می خواستند ھمھ دخ لیدی وفساد وشیطنت این شاھان صفوی و عداوت آنھا بھ تشیع و شیعیان تا آن جا بودپ -۴۴ا ذات�ش ت�و شوھرانش�ان ت�ا ک�ل مملک�ت ش�یعھ تب�رک ش�ود سپس بوم را اول خودشان کشف بکارت کنند و این مرز و باکره ردان فیلس�وفخورد فقط بھ واسطھ یک گھمیشھ سیاه مست بود و تلو تلو میکھ ). این مرشد اعظم (شاه عباسگردد شیعی

ماع�ت ج ردن ای�نگ�جنایت ب�ر و دانشمند وفقیھ جان نثار بود کھ کشور را اداره می کرد در حقیقت این ھمھ فساد و جنون وز ص�فویان دعا نویسی و تعزیھ ک�ل آن تش�یعی اس�ت ک�ھ ا ،جاکشی ،. مراکز شیره کشیخود فروختھ است نھ شاھان صفوی

.ل آیداب(؟) حاصنباید پاکسازی شود تا تشیع ھمچنان بھ ارث داریم وجز آن جملھ التقاط است کھ وارد شیعھ شده است و

م�ین ش�بانھ روز مش�غول ش�کار در سراس�ر ای�ران ز (جاکش�ی) ل�ی محب�تومرد متخصص در امور دال یک لشکر از زن -۴۵شاھان . ایناننداست ھزار نفر تخمین زده باکره برای شاھان صفوی بودند و تعداد حرمسراھای شاه عباس را تا بی دختران

ساسانی را ھم رو سفید کرده اند.

و مرم�ت ، ت�زئین این سگھای آستان عل�ی ،تولی�د و یعھ ای کھ در نزد ماست بھ مدت حدود دویست سال در کارخانھش-۴۶نج�ام ااری ب�رای تکمیل شده است کھ اگر بخواھیم شیعھ خ�ود را ص�فوی زدای�ی کن�یم تقریب�ا چی�زی ب�رای گف�تن ن�داریم و ک�

دیگ�ر از اری را ی�ک ب�دادن . یعنی بھ کلی کافر وال مذھب ھستیم و مستقیماباید بازگردیم بھ خانھ علی و فاطمھ وشیعھ گ�ر خود تا ابد سرفرازیم . ه یدرآن ھا بیاموزیم و ای کاش چنین کنیم . ما کھ چنین کردیم و از ک

ش�ده انتھای باغ عالی قاپو یک باغ وحش ویژه داشت کھ نظیرش در تاریخ نھ سابقھ داشتھ ونھ تک�رار شاه عباس در -۴٧ه زن�ده دب�اس را زن�بیت شده بودند تا مخالفان عقی�دتی ش�اه عاست . در این باغ وحش تعدادی از بربرھای افغانی و مغول تر

ھا ن قفس�آردھ البتھ پاره کنند و بخورند . مشابھ قفس ھایی کھ در امپراطوری روم برای مخالفان خود تدارک دیده بودند کر ب�زم را ب�رای ع�ک�ھ م ھای آدم خوار . این نبوغ فق�ط و فق�ط از خ�ود ش�یطان ب�ر م�ی آی�د . ش�یطانی آدببر بودند ونھ شیر و

جزم نموده است آن ھم تحت عنوان تشیع . افکندن تشیع

م�وی یعھ ضد شیعھ خود معاویھ است وبراستی کھ بھ قول شریعتی ،ھرچھ کھ داری�م وم�ی کش�یم از ش�یعھ ابنیانگذار ش -۴٨می ام�ا ھمگ�ر!ا ه باش�داست کھ می گوید : نماز بخوان و ھرچھ خواھی بکن زیرا شفاعت امامان با توست پس خیال�ت آس�ود

زنده نماند مرده اش ھم افاقھ می کند کھ بھتر ھم ھست .

علی جان می دانی کھ چھ قدر دوستت دارم و چھ حق�ی از ت�و ض�ایع ش�ده اس�ت ک�ھ بع�د از عم�ری شمش�یر زدن ب�رای «-۴٩. ش�نیده ام رانن�دم�ی پ تھ خرم�ا ب�ھ س�ویتتو را مسخره می کنند وھس�اسالم اینک خانھ نشینی وحتی بچھ ھای کوچھ وبازار

کھ فالنی بھ درب خانھ توآمده است وھمس�ر ت�و ودخت�ر پی�امبر را ب�ھ قت�ل رس�انیده اس�ت و... ب�ھ م�ن اج�ازه ب�ده ک�ھ ب�ا ھم�ھ از بیایم واین ظالمان را از روی زمین بردارم وحق رابھ تو برسانم کھ صاحب حق ھستی و در معیت ت�و ب�ھ جسپاھیانم بھ ح

Page 10: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

10

یک نمونھ از نامھ ھای من فدایت شوم معاویھ بھ عل�ی در دوران س�کوت بیس�ت وپ�نج س�الھ وخان�ھ »اسالم خدمت کنم و...نشینی علی است آیا می دانید جواب نامھ ھای عل�ی ب�ھ معاوی�ھ چیس�ت ؟ ی�ک نمون�ھ از آن در نھ�ج البالغ�ھ آم�ده اس�ت :ای

... پسر ابوسفیان باز ھم دروغ گفتی

م�وی رباره علی ، حرف دل ھمھ ما شیعیان نیست ؟ اگر چنین است پس ھمھ ما ش�یعھ ادآیا این قربون وصدقھ معاویھ -۵٠ا از ح�د رھستیم کھ کامل شده اش شیعھ صفوی است کھ دیگر مو الی درزش نمی رود . این ھمان معاوی�ھ اس�ت ک�ھ عش�ق

یگ�ر کس�ی ده اس�ت ت�ا دش» سگ آستان علی«سلطنت شیعی گسترانیده و گذرانیده واینک در خاک ایران ودر اصفھان تخت دارد و ق�رار» مسجدش�اه«جرأت شک کردن نداشتھ باشد و گرنھ سر و کارش بھ آن باغ وح�ش انس�انی اس�ت ک�ھ در ج�وار

بربرھای آدمخوارش آماده اند تا استخوان ھر کسی را کھ در شیعھ بودن شاه عباس شک دارد خرد کنند .

ون ا در تبعی�د و درب�دری و بیاب�ان گ�ردی زیس�ت و ت�ازه کل�ی در درصدرای بیچاره مگ�ر چ�ھ گفت�ھ ب�ود ک�ھ عم�ری رمال -۵١و گفت�ھ ب�ود پارتی و فامیل و رفیق داشت کھ خوراک بربرھای باغ وحش س�گ آس�تان عل�ی ، نش�د . ا» درب خانھ«دربار و

ن و عھ ب�ودش�ی کھ تقلید در اصول دین برای مسلمانان حرام اس�ت . ھم�ین و ب�س! ول�ی مس�ئلھ ای�ن نب�ود بلک�ھ مالص�درا درھ پ�ی ھ ای�ن نکت�بلکھ مسلمان بود شاه عباس تردید داشت و شاه عباس در مباحثھ ای علمی کھ ب�ا او در مش�ھد ک�رده ب�ود ب�

ب�ر م�ی دان�د ک�ھنگی دائ�م الخم�ر ب�یش س�برده بود کھ مالصدرا، شاه را مرشد اعظم و قطب عالم امکان نمی داند و براستی الم ھ�م دراین آس�تان نش�ود . مالص�درا م�ی دانس�ت ک�ھ حت�ی اع�راب جاھ�ل ص�در اس� آستان علی پارس می کند تا کسی وارد

نن�د و فق�ط ی�غ ش�یعھ کتحملھ بھ ایران اجازه نداشتند کسی را بزور بھ اسالم بخوانند تا چھ رسد کھ مردم مسلمان را بھ زور ور ھ را ب�ھ زعیان و دش�منان ش�یعکسی چنین می کند کھ بھ خون شیعھ تشنھ باشد . ش�یعیان حقیق�ی را م�ی کش�ند و غی�ر ش�ی

اینست راز تاریخی پیدایش شیعھ ضد شیعھ !شیعھ می کنند

مش��یر ش��یعھ ک��ردن از سیاس��ت ھ��ای مغ��ول ب��ود ک��ھ ب��ھ نب��وغ وزی��ر ایران��ی وش��یعی (؟) یعن��ی خواج��ھ شای��ن ب��ھ زور -۵٢ھن�ده ش�دن غ�ول و پناست ھالکو خ�ان مالموت و قتل عام تنھا شیعیان انقالبی بھ د حطوسی ابداع شده بود . با فت الدیننصیر

ب�ھ مق�ام ده ب�ود ک�ھخواجھ نصیر کھ خود از اھالی قلعھ الموت بود کھ گوئی در تسلیم قلعھ بھ مغوالن نقش مھم�ی ایف�ا ک�رتھای تح�ت سیاس� کو رسید ومابقی شیعیان ھم قتل عام شدند وآن گاه مردم سنی مذھب ایران بھ زور تیغ مغول ووزارت ھالھ ام�ام ر اینس�ت ک�ول�ی رازش دد ن�یر شیعھ شدند البتھ رشد ھم کرده و از ھفت امامی بھ دوازده ام�امی ارتق�ا یافتخواجھ نص

اثن�ی عش�ری و اینس�ت ک�ھ خواج�ھ نص�یر را ن�اجی واحی�اگر ش�یعھ یآخر و زنده اش تا اب�د غای�ب اس�ت و بای�د غای�ب بمان�د ھ ک�د . گ�وئی حکوم�ت ج�امع ش�یعی و تم�دن ش�یعی لق�ب داده ان� دانستھ اند ھمان طور کھ ص�فویان را برپ�ا کنن�ده ی نخس�تین

ت�ل ع�ام قین م�رگ و بتر از پارسیان قدر تشیع را می دانند .آن قدر کھ حاضرند ھمھ خلق خدا را شغوالن بسیار بیترکان و میع تش ، تشیعو آدمی بین مرگ وبر اندازی نسل ونژاد و شیعھ شدن مخیر قراردھند و این خود اختیاری بس عظیم است کھ

راه و آل عل�ی را برگزیند . بدون شک این شیعھ گری ت�ا اب�د راھ�ی ج�ز نوح�ھ و نال�ھ و س�ینھ زن�ی و قم�ھ زن�ی ب�درگاه عل�یدر مس�جد واز مس�جد ج�امع برخاس�ت :« دیگری برای ادامھ حیات نداشتھ باشد . و آنس�ت آن ش�یعھ ای ک�ھ بق�ول ش�ریعتی

» .زا گردید اپو شد و تشیع سرخ ، تشیع سیاه گشت و مذھب شھادت ھم مذھب عشاه ھمسایھ دیوار بھ دیوار کاخ عالی ق

کھ دین حکمت و ع�دالت تب�دیل ب�ھ دی�ن حکوم�ت و ع�زا ش�د و مکت�ب عش�قی ک�ھ ج�ان دادن ب�رای ام�ام را اینگونھ بود -۵٣اس و سین و عبحبھانھ حداقل ایمان می دانست اینک باید برای زنده ماندنش شیعھ شود و تا ابد بر سرنوشت شوم خود بھ

ک ی�اش�کی ک�ھ علی اصغر ، بگرید تا گناه این خفت و خواری و ذلت پذیری اش بخشوده ش�ود . و ت�ازه ب�ھ ازای ھ�ر قط�رهوبخش�نده کن�د پ�س انس�انی ت�ا ب�ھ ای�ن ح�د پ�اک عت م�یش�فاشیعھ برای بدبختی حسین می ریزد ھم�ھ گناھ�ان بش�ریت را ھ�م

ش�ود آس�تان عل�ی این گونھ دیوانھ شود و آقای بوش را ناجی خود بداند ت�ا بیای�د وگ�رگوشفاعتگر خلق خدا ، حق دارد کھ ای�ب ن م�رگ و غدر عراق و این گونھ بود کھ ما ش�یعھ ش�دیم .ش�یعھ ض�د ش�یعھ ! ش�یعھ ای دارای ام�امی اب�دا غای�ب ک�ھ ب�ی

بودن باید یکی را انتخاب کند و گرنھ امام نیست .

ش می کشد و سپس خاک مقبره او را سرمھ ی چشم می کند وب�از در انتظ�ارا بھ دست خوددینی کھ امام زنده اش ر – ۵۴و آنق�در کھ مرحبا در غی�ر ای�ن ص�ورت ب�از ھ�م اورا م�ی کش�دظھور حکومتش می نشیند کھ اگر ظھور کرده وحکومت کرد

در ھ ام�امش ی�اک�عھ ضد ش�یعھ ! تا امامان جملگی از امامت خود توبھ کرده و حکومت پیشھ کنند ! اینست شیامام می کشد انش مق�یم ج�ره و جواھر است و مشغول سلطنت بر ش�یعیان اس�ت وی�ا از ت�رس ققبرستان است و قبرش بر تختی از طال ون

ن خ�ت خ�ود دف�تش است و اگر ظھ�ور کن�د و ت�اج وتخت�ی نداش�تھ باش�د بای�د در زی�ر ت�اج و ندر چاه است و امامتش در نبودم ض�د یعھ و ام�اطنت کند . امامی کھ شاه نباشد بھتر اس�ت ک�ھ اص�ال نباش�د : اینس�ت ش�یعھ ض�د ش�شود و از ھمان زیر ، سل

امام !

Page 11: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

11

ی�ات ، ھمان مذھب ضد م�ذھب اس�ت چ�ھ مس�یحیت چ�ھ س�نی ز تاریخ می آید بھ واسطھ وراثت و روایا اصوال دینی کھ -۵۵د بی ک�ھ باش�ت و ن�ور ھ�دایتش باش�د از ھ�ر م�ذھ. و اینست کسی کھ امامی زنده و حاض�ر نداش�تھ باش�د ک�ھ تح�ت والی�شیعھ

ھم بزن�د م از تشیعدامروزه کھ آخرالزمان دین است جبرا از اھالی مذھب ضد مذھب است یعنی منافق و دیوانھ . حال اگر ین ھم� اس�ت یعن�ی کھ رسما و علنا ھم مذھب امامیھ است و بی امام باشد منافقترین فرقھ از مذاھب ضد م�ذھب روی زم�ین کھ اکثراھستیم ! اینست کھ یا علی اللھی ھستیم یا علی کش و این دو روی سکھ شیعھ ضد شیعھ است .

ریخ خود ب�ھ ار بھ مدت حدود دو قرن در تابالاقل سھ بار و ھر ورد ما ایرانیان آنجایی کھ تاریخ روایی بھ یاد می آتا -۵۶کش�تھ ن م�ذھبی ک�ھرم ھم�اما ب�از ب�ھ زور تی�غ ب�ھ ج�ۀ ه ایم و باقی ماندنسل برافتاد تیغ مذھب ضد مذھب قتل عام شده ایم و

. آن کش�تھ ش�دیم اره ب�ھ ج�رم ش�یعھ نب�ودنو دوب، بھ ھمان مذھب گرویدیم ، یعنی بھ جرم شیعھ بودن کشتھ شدیم شده بودیمھ ی اس�ت ک�ئی محت�وا! و این ھم�ھ ج�زای دع�وی ب�زرگ و ب�عھ ضد شیعھ بود کھ اینک ما ھستیمچھ کھ نھایتا حاصل آمد شی

اینست شیعھ ضد شیعھ آیا مفھوم شد !؟ اینست کھ نھ شیعھ ھستیم و نھ نیستیم . .نموده ایم

د و تی کشتند تا دست از ادعای نب�وتش ب�رداریس نبی را بارھا بھ شقی ترین روش ھای متفاوگویند جرجیک حکایت : -۵٧ا از ن�ش ھ�م او رزو و نھایت�آ حت�ی ی�ک نف�ر ھ�م ایم�ان نی�اورد . ھر بار بھ معجزه ی الھی زنده شد و بھ دع�وتش ادام�ھ داد

ھ ج�رجیس ب�وف و نیھیلیس�ت ش�د و ی�ک فیلس� خانھ بیرون کرد و او س�ر ب�ھ ک�وه وبیاب�ان نھ�اد و دس�ت از نب�وتش کش�ید و اینک�ھاوال : بھ ای�ن ق�رار اس�تاصولش گردید در سرزمین دیگری او بانی مذھب پوچی و نیستی گردید کھ ، معروفحکیم

ناخت قاب�ل ش�باشد ای�ن . ثالثا اگر ھم قابل شناختوجود داشتھ باشد قابل شناخت نیست. ثانیا اگر ھم ھیچ چیزی وجود نداردم�ان شریت ب�ھ ھبپدید آمده است و گوئی ختم نبوت الزمان است کھ در عرصھدیگران نیست این مذھب انسان آخر انتقال بھ

م�ت ب�ھ راز اما ا و. این معن�قبل بھ این نتیجھ رسیده بودسال ترین پیامبر خدا چند ھزار نتیجھ ای رسیده کھ شکست خورده ج�ود وھ ھیچ چیزی ای نداشتھ باشد گوئی کیعنی برای کسی کھ امام زنده عنوان تنھا راه نجات و ھدایت آخرالزمان است و

ی (زن�دگاش�د ب. و اگ�ر ھ�م قاب�ل ش�ناخت یس�تو اگ�ر ھ�م یکس�ان نباش�د قاب�ل ش�ناخت ن دارد و بود و نبود جھان یکسان استنو اط قلب�یطری�ق ارتب� این معرفت قابل انتقال بھ دیگران یا قابل اکتساب از کسی یا مدرسھ ای نیست اال از )وانسان و جھان

؟ن و حرف اول و آخر مذھب امامیھ!اینست تشیع راستی. اتحاد روحانی با امام زنده ای

، نب�وت ، و نعل وارون�ھ ھم�ان ترتی�ب اص�ول دی�ن ش�یعھ اس�ت یعن�ی توحی�د ھ ضد شیعھو اما واضح ترین صورت شیع -۵٨ ون�دی معک�وسرامامت در حالیکھ ھمان طور کھ نشان داده شد این ترتیب در عمل ایمانی ی�ک ش�یعھ حقیق�ی عدل و ، معاد

د و ب�ھ ن�ده م�ی ش�وزدم آ دی�ن در معاد ،نبوت و توحید . یعنی از امامت اس�ت ک�ھ اص�ال ، و وارونھ دارد یعنی امامت ، عدلان ن�ده و ایم�تدریج عدل و سپس معاد و نبوت و دست آخر توحید حاصل می شود . یعنی آدمی از امامت است ک�ھ ب�ر دی�ن ز

س�ت ب�ھ اع�ل وارون�ھ . روند از توحید بھ سوی امامت ھمان رون�د نف�اق و ندینی راه می یابد و نھ از توحید نظری و ادعایی مال ھم -ھای شاه لذا نعل وارونھ شیعھ ضد شیعھ در تاریخ ھم بستر نفسانی اش اسالم بی امام است توطئھلحاظ باطنی و

داب ل س�نت و آجز براین نفسانیت نفاق نمی توانست عمل کند و ب�ھ ب�ار نش�یند و تب�دیل ب�ھ ی�ک م�ذھب ت�اریخی گ�ردد و حام� گردد .

ا را بلک�ھ آنھ�را گردن حکومتھ�ا نین�دازیم ریخی برداریم وکل نقص لوم نمایی تالومیت و مظپس بھتر است دست از مظ -۵٩ق س�ر نف�اق ھ�ا تی�غ غض�ب الھ�ی برف�رنآعامل قھر وغضب الھی درباره بی عملی ادعای بزرگی ب�دانیم ک�ھ مرتک�ب ش�ده ای�م

م ھ�ش�اھان ی�ن شیعی بوده اند . ھمان طور کھ امامان مظھر رحمت و نعم�ات و ش�فاعت وکرام�ات الھ�ی ب�ر م�ردم ب�وده ان�د اآوردن�د ھ ھ�ا ب�ھ ب�ارچھ فساد و فتندر قالع ھا مظھر غضب خدایند .بھ یاد آوریم کھ فی المثل اسماعیلیھ بعد از حسن صباح

.وعی دیگر نکھ خداوند مغول را برای ادب کردن آنھا نازل کرد و بساط نفاقشان را در ھم پیچید و صفویان نیز بھ

م�ھ ش�یعی ھ ھام شاھی را بنا نھاده است ( ھمان طور ک�ھ در فرق�ھ ھ�ای ص�وفیمذھب امد و ھآنکھ امام را شاه می خوا -۶٠ ش�اه ج�دا ازا بھ غضب شاھان دچار می شوند ت�ا حس�اب عل�ی ر )ھستند» علیشاه «مریدان ومشایخ دارای الفاظی با پسوند

م وتش�یع و ربط�ی ب�ھ اس�ال کنند . ھر حکم و معن�ا وب�اور و س�نت ورفت�اری ک�ھ فق�ط من�وط ب�ھ زب�ان و س�نن عرب�ی م�ی ش�وداره ، وی ، اس�تخعلوی ندارد و ادامھ نژاد پرستی عربی و جاھلیت قبل از اسالم است مثل نم�از س�ھوی ، اذک�ار وادعی�ھ س�ھ

راز و رم��ز ورد خ�وانی وغی�ره ک�ھ حاص�ل فھ�م نش�دن الف�اظ عرب�ی در ایرانی�ان اس�ت و ای�ن نفھم�ی تب�دیل ب�ھو دع�ا نویس�ی ترین ش�یعھایی شده است و ربط�ی ب�ھ اس�الم و تش�یع عل�وی ن�دارد و تش�یع عرب�ی اس�ت و خطرن�اکوجادو و قداست مالیخولی

. ضد شیعھ

Page 12: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

12

Page 13: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

13

فصل دوم

تشیع علوي و تشیع عربی

بسم الله العلی

ھ�ایی بش�ر ازرال دی�ن خ�دا ب�رای ف�ت وپرتگ�اه م�ذاھب اس�ت . ھم�ان ط�ور ک�ھ اص�آنژاد (شجره ممنوع�ھ) بزرگت�رین دام و-١ره ادن�د . ش�جمنجالب نژاد پدی�د آم�ده اس�ت م�نجالب ش�جره ممنوع�ھ ک�ھ آدم وح�وا ب�ھ آن مب�تال ش�دند و بھش�ت را از دس�ت د

آن است . شپرستو ن از جملھ پیدایش نسل و نژاد آحاصل ممنوعھ ھمان شھوت جنسی ونتایج

Page 14: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

14

ی�ن دان پی�روی از پی�امبری ھمان�ا ن�ژاد او ب�وده اس�ت ک�ھ نھایت�ا تح�ت عن�وبھ ھمین دلیل نخستین و شقی ترین دشمن ھ�ر -٢ ن دین پرداختھ است و مذھب ضد مذھب را ساختھ و پرداختھ است .آبھ تحریف وتباه سازی رسول ،

ن ب�ودا ھن�دوا و لذا بزرگترین دشمن دین موسی و عیس�ی ، بن�ی اس�رائیل ب�وده ان�د ھم�ان ط�ور ک�ھ بزرگت�رین دش�من دی�ن-٣دایش ھ�د پی�مین�ان ا .محمد ھم اعراب بوده ان�د دین ایرانیان بوده اند و بزرگترین دشمن متشت ھدبزرگترین دشمن دین زرو

مذھب ضد مذھب یعنی نفاق ھستند .

وزد و سرائیل بی�امپس پر واضح است کھ یک غیر بنی اسرائیلی ھرگز نمی تواند و نباید دین موسی و عیسی را از بنی ا-۴ ھم نباید دین اسالم را از اعراب سراغ گیرد و غیره . یک غیر عرب

ائی�ان من ت�رین بودؤترین مسلمانان نھ در اعراب کھ در ایران و ھندوچین و آمریکا یافت می شوند و م مؤمناینست کھ -۵یک غ تاری چراوبھ قول معروف ھمواره پاد . حق در نژاد پرستی مھجور و مظلوم است ننھ در ھند کھ در چین وژاپن ھست

است و چراغ نورش را بھ دور دستھا می فرستد .

م سالم ض�د اس�الپس واضح است آن اسالمی کھ از طریق اعراب و نژاد قریش (امویان وبنی عباس) بھ ما رسیده ھمان ا-۶ریش ب�ھ ی�ق س�ادات ق�ری�ل ش�ده اس�ت . ب�ھ زب�ان دیگ�ر آن اس�المی ک�ھ از طمب�ھ زور شمش�یر ب�ھ م�ا تحھ�م است ک�ھ عموم�ا

م�وده اس�ت ا تزری�ق نت را تح�ت الف�اظ قرآن�ی در فرھن�گ م�یرانیان رسیده اسالم نژاد پرستانھ و لذا نفاق است کھ فقط عربی ا ت را . ونھ معرفت و علوی

رس�ی و ود سلمان فادر واقع خالص ترین شریانھائی کھ اسالم محمدی و امامت علوی را بھ ایرانیان رسانیده از درب وج-٧ن ن و مری�داسین (شھربانو) و یاران ایران�ی حس�ین و س�پس مس�تقیما از طری�ق خ�ود ام�ام رض�ا در ای�راسپس ھمسر امام ح

رادت و اآن را ایرانی اش بوده است کھ عموما اسالم عرفانی است کھ حکمت علوی را باخود داراست و معارف توحیدی قرو ادت عرف�انیایرانی�ان رابط�ھ ای مس�تقیم ب�ا اراھل بیت عص�مت . و اینس�ت ک�ھ اس�الم ایم�انی ون�ھ اس�الم ش�رک ونف�اق در

گر ھم دارند دارند و اعشق بھ علی و حسین و امام رضا دارد . واینست کھ ایرانیان بھ امامان دیگر تقریبا احساس چندانی نژاد ق�ریش ن� داللی بھ واسطھ ارادت بھ ھمین سھ امام مذکور است کھ رابطھ مستقیمی با ایرانیان داشتھ اند و بھ وساطت و

نبوده است .

ھ ک� اس�الم عرب�ی وو بھ زبان دیگر اسالم ام�امی بنابراین می توان از دو نوع اسالم وتشیع سخن گفت علوی و عربی ! -٨لت ص�ورت اص�ا اولی ذاتا از ارادت وعشق و معرفت درباره امامان است و دومی ھم تماما سنت اعراب ق�ریش اس�ت ک�ھ ب�ھ

وند زب�اننمایی می کند ھم�ان ط�ور ک�ھ عم�ده روح�انیون م�ا ب�ھ ھم�ین دو ویژگ�ی ش�ناختھ م�ی ش� زبان و اصالت لباس خودث�ل ش�وند . م عربی و پوشش عربی ! و آنانکھ گرایشات عرفانی و حکمتی دارند در جامعھ روحانیت منزوی و یا ط�رد م�ی

عاصر .آیت هللا طالقانی ، عالمھ امینی و امام خمینی در تاریخ م ، عالمھ طباطبایی

م�ی گ�ردد . البتھ اصالت زبان و پوشش عربی تح�ت عن�وان رعای�ت ح�دیث ثقل�ین یعن�ی کت�اب و س�نت ، تطھی�ر و تق�دیس-٩داب آگوئی کھ قرآن واسالم و خ�دای محم�د ج�ز ادبی�ات ع�رب چی�ز دیگ�ری نیس�ت و س�نت محم�دی ھ�م ج�ز لباس�ش و برخ�ی

س�ت . ن رس�یده ارب شجره ممنوعھ یا نژادپرستی بھ م�ا ایرانی�اعبادی ، حرف دیگری ندارد این ھمان اسالمی است کھ از دن مس�لمانانو موزش زبان عربی و تقلید از لباس عربی است کھ ای�ن آف�ت ب�ھیک غیر عرب آو لذا اولین اصل مسلمان شدن

ق چ�ین وا ع�رب�آمریکا و آفریقا و ھندوچین ھم رسیده است و لذا برجستھ ترین نش�انھ مس�لمانی ی�ک لب�اس عرب�ی و اروپا ن ذا از ھم�ال�نعلین است و مقداری عربی بلغور کردن ! این رخنھ شجره ممنوع�ھ در دی�ن محم�د اس�ت یعن�ی رخن�ھ ابل�یس و

آغاز نفاق شروع می شود و تقلید و قشری گری و مکتب اصالت جھل و خرافھ و ورد وفوت .

س�اس انی�ان از ای�ن ایرام�ا پی�امبری اس�ت اکث�ر ، اساس حقانی�ت دی�ن ھ�رت یعنی اصالت فرھنگی و زبانیی در حالیکھ ام -١٠ی�ن بای�د ب�ر حالیک�ھ ا . درمگ�وییرا با زبان بیگانھ ب�ا خ�دا س�خن میفطری و قلبی نمی شود زی بیگانھ ایم و لذا اسالم ما ھرگز

. قی و عاطفی و فکری پدید می آوردفرھنگ بومی ھر قومی بارور شود و گرنھ نفاق فرھنگی و اخال

ین�د یعن�ی آل خ�دا مقب�و د ا در ن�زت�منین برای اقامھ نماز ، عبا بر تن کنند ؤکھ در مساجد عبا گذاشتھ اند تا منگاه کنید -١١ دا حتی کفایت نمی کند و بایستی لباس ھم عربی باشد . آیا خدا عرب است ؟ خبھ عربی سخن گفتن با

د اری است و این غایت نژعبانند زیرا خدای آنھا آری چنین است کھ فی المثل بنی اسراییل خود را فرزندان خدا می خو-١٢ھم اگر بھ دین موس�ی وارد ایمان برتن کرده است در باور آنھا حتی غیر بنی اسرائیل پرستی و کفری است کھ لباس دین و

Page 15: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

15

ب�ا خ�ود او د و یا با لھجھ خ�ود یھ�وه نم�ی توانن�دنشود بازھم بیگانھ و غریبھ درگاه یھوه ھستند زیرا زبان یھوه را بلد نیستید و شاید اصال لھجھ غیر بنی اسرائیلی را نمی فھمد و اینست کھ این ن�و یھ�ود آسخن گویند و لذا خدا از آنھا خوشش نمی

بیچاره تا ابد باید بھ خاخامھا حق حساب بدھد .

ی�ر قریش�ی ب�ھ غنگاه کنید چھ وسواس جن�ون آمی�زی در قرائ�ت ق�رآن و نم�از وج�ود دارد ک�ھ گ�اه ان�دک تخط�ی در تلف�ظ -١٣ش�یع عرب�ی تمثابھ ابطال نماز است . این ھم�ان ش�جره ممنوع�ھ و حض�ور ابل�یس در لب�اس اس�الم اس�ت ای�ن ھم�ان اس�الم و

است.

س�ت و لھج�ھ دار ا جنگ محمد با نژاد پرستی قریش�ی در ھم�ان آغ�از ک�امال آش�کار اس�ت او ب�الل را ک�ھ ی�ک آفریق�ایی -١۴ وری آرت و انک�ار ن�ژاد پرس�تان ق�ریش ب�وده اس�ت و محم�د اص�رار حی�م�ورد تمس�خر ذن خود ساختھ است کھ تا بھ آخ�رؤم

و ودن ن�داردب�داشت تا یک غیر عرب کھ لکنت زبان ھم دارد اذان بگوید تا بھ ھم�ھ نش�ان بدھ�د ک�ھ اس�الم ربط�ی ب�ھ ع�رب اتفاقا خداوند غیر عربھا و بی سوادھا را بیشتر از نژاد پرستان با سواد دوست دارد .

ائ�ت ی�ات را در قرآن و مراج�ع حت�ی ت�داعی مف�اھیم واسالم عربی چن�ان در ایرانی�ان رخن�ھ دارد ک�ھ بس�یاری از روح�انی-١۵ ش حائ�ل و بن�ده ا ھ در ب�ین خ�دا. ای�ن خ�ود ابل�یس اس�ت ک�از و ابطال ثواب قرائت ق�رآن میدانن�دقرآن و نماز موجب ابطال نم

.است

س�ت ک�ھ ھن�وز ل�رز رای�ج ش�ده ا در ھم�ین ق�رن اخی�ر اس�ت ک�ھ ب�ا ھ�زار ت�رس ونگاه کنی�د ک�ھ ترجم�ھ ق�رآن ب�ھ فارس�ی -١۶ت در رچ�ھ ک�ھ ھس�دانند و دارای خاصیت و کرامت و قداس�ت نم�ی خوانن�د گ�وئی ھز مردم قرآن با معنا را قرآن نمیبسیاری ا

. ات عربی است و الغیریزبان عرب است و شاھراه ھدایت ھمان صرف و نحو و ادب

س�یر ت از جمل�ھ تفبخش عظیمی از ادبیات ش�یعی و اس�المی ک�ھ ایرانی�ان نگاش�تھ ان�د ب�ھ زب�ان عرب�ی اس� نگاه کنید کھ-١٧ رانی�ان ران�ھ ال مااینھ�ا ک�ھ اص�برای اعراب؟ آ ؟قرآن را برای کھ تفسیر می کنید ن و کسی نیست از این آقایان سوال کندآقر

یس�تند ن�د تفس�یر نو درب�اره اش فک�ر م�ی کنن�د و ل�ذا نیازممن�د بھ مسلمانی قبول دارندو ب�ھ ع�الوه ق�رآن را ب�ھ خ�وبی م�ی فھد ھ درن�ھ ب� واینست کھ اساس این تفاسیر بر صرف ونحو و اشتقاق شناسی و ریزه کاریھای ادبیات ع�رب اس�توار اس�ت ک�ھ

تھ نوش� ھ کس�یقرآن ب�رای چ�) و نھ بھ درد عجم کھ اصال ھیچ نمی دانند . پس تفسیر عربی عرب می خورد (چون می دانندعن�ی ب�ی اس�ت یاین ھمان مالیخولیای ھزار سالھ ای است کھ ھم�ان اس�الم و تش�یع عر !شاید ھم اجنھ و شیاطین ؟شده است

؟ ای و ابلیسی. آیا این جنون نیست اسالم وتشیع شجره

ار یک خبرنگخ بھ یک دانشمند عارف مشربی مثل عالمھ طباطبایی کھ تفسیر المیزان را بھ عربی نوشتھ است در پاس-١٨ ینک ی�ک و ا ؟یم!!نوشتند ما ھم بھ عربی نوشت : رسم بود و ھمھ بھ عربی میپرسد چرا بھ عربی نوشتھ اید میفرمایدکھ می

.ایرانی ھستندگردان مترجم مشغول ترجمھ بھ فارسی آثار این شیعھ

چھ�ار ص�د س�الھ م�ا بختی ھ�زار ویعن�ی ب�د. عن�ی نف�اقیدر لب�اس اس�الم کفر شجره ای است یعنی اسالماین رسم ھمان -١٩ .ایرانیان

فارسی ھخلع کند اقدام سلمان بھ ترجم کی از دالیلی کھ عمر خلیفھ دوم می خواست سلمان فارسی را از والیت ایرانی -٢٠ر ن ب�ار شمش�یدر آن سکوت و خانھ نشینی بیست و پنج سالھ اش برای اول�ین و آخ�ری علی قرآن و مخصوصا نماز بود کھ

و عمر غالف کرد .کشید

ی ھ�ای مان سلمان تاکنون ھیچ گامی در جھت ایرانی کردن اس�الم برنداش�تھ ای�م و اینس�ت راز ھم�ھ ب�دبختزیعنی ما از -٢١وئی ان ران�ده گ�ھمواره اجنبی بر ما حکومت کرده است و ھرکھ بھ زبان عربی ب�ا م�ا ح�رف زده و ب�ر م�ا فرم� ھویتی ما کھ

ھ ک�ب�اس عرب�ی لا تس�لیم و م�دھوش ب�وده ای�م و ھس�تیم ای�ن اس�الم نیس�ت بلک�ھ ابل�یس اس�ت در خدا بر ما فرمان ران�ده و ل�ذ چھارده قرن است کھ ایرانیان را تحقیر کرده است .

هللا و از یک قوم بدوی و چادرنشین و سوسمار خوار و زنده بھ گور کنن�ده دخت�ران در م�دت ن�یم اعراب گفتند الالھ اال -٢٢می دانید ھم الالھ اال هللا گفتیم و بھ خاک مذلت نشستیمراطوری روی زمین مبدل شدند و ما ایرانیان قرن بھ بزرگترین امپ

نھا فھمیدند کھ چھ می گویند و ما نفھمیدیم کھ چھ می گوییم گوئی ھمان قدر کھ خدا منظور مارا می فھم�د ک�افی چرا زیرا آم و لذا رابطھ ما با خدا چھارده قرن اس�ت ک�ھ ی�ک رابط�ھ ی�ک طرف�ھ است و الزم نیست کھ ما منظور خود و خدا را فھم کنی

است و ھیچ پاسخی از خدا دریافت نکرده ایم و لذا مبتال بھ این ھمھ خرافات و جنون گشتھ ایم .

Page 16: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

16

ش�ود ھبر قلب�ی مل�ت ای�رانامام خمینی کھ یک مرجع درجھ چندم و نامعروف و تبعیدی بود توانست ر چرایا می دانید آ -٢٣ند و ل�ذا قرار نکرد ھرگز کمترین رابطھ ای با مردم بر آنھمھ مراجع معروف و معظم کھ ھزار بار مقلدان بیشتری داشتند و

ازب�ان ب! ق�ط ھم�ین ف بھ این دلیل کھ امام خمینی با زبان امی با مردم سخن م�ی گف�ت کمترین خدمتی بھ دین مردم ننمودند ؟ ائ�ت نک�رد ویھ عربی در سخنانش ب�رای م�ردم قرآز عربی آب نکشید و ھرگز یک و لھجھ عربی با مردم حرف نزد و جانما

در ود . یعن�یب�می دانیم بھ اعتراف خودشان عمری در قم مطرود جامعھ روحانیت بودند زیرا ایشان اھ�ل فلس�فھ و حکم�ت د . ن را بھ زبان مادری قرائت می نمود و فھم می کرآواقع بھ زبان فارسی ھم فکر می کرد و قر

س�لم می اش فکر می کند حت�ی اگ�ر ی�ک اس�تاد ردمی فقط بھ زبان مادآھ لحاظ روانشناسی و زبان شناسی می دانیم کھ ب-٢۴ھ ت س�الگی ب�در یک زبان خارجی باشد و تمام عمرش را ھم در آن کشور بیگانھ زیستھ باشد . یعن�ی اگ�ر کس�ی در س�ن ھف�

ت زب�ان ام�یب�ان م�ادری اش م�ی اندیش�د و ای�ن ی�ک راز ب�زرگ از حقانی�تادم مرگ ب�از ھ�م بازکشوری بیگانھ مھاجرت کند (مادری) می باشد .

ا کم�ال حی�رت ش�اھدیم ک�ھ از ای�ن ھم�ھ آخون�دھای فیلس�وف و عالم�ھ و مجتھ�د و مفس�ر ق�رآن ک�ھ ھری�ک و اینست کھ ب-٢۵ وت و معن�ا د نش�ده و ی�ک حکم�ماشاهللا کمتر از ص�د س�ال عم�ر نم�ی کنن�د در ک�ل ت�اریخ ھ�زار س�الھ م�ا ی�ک فک�ر بک�ر تولی�

وه بر فقھ جتھاد عالنی و اسالم بھ قرآن و احادیث اضافھ نشده و حتی در قلمرو فقاھت ھم یک فتوا و اآمعرفت از اسرار قرس�یل زن�یم و ف جعفری بر کتابھای فقھی ما افزون نگشتھ است و ما ھزار سال است کھ در قلمرو دی�ن و معنوی�ت در ج�ا م�ی

ھ کرده ارا دو شقمزیرا دین ما عربی و ذھن ما فارسی است و این نفاق و تضاد روح .ز کار ایستاده استشده و مغزمان ا و ھالک شده ایم .

و ب�ا دهب�و ط عرفای ما ھستند کھ کارخانھ تولید معرفت و معنویت بوده اند زی�را دینش�ان ب�ھ زب�ان م�ادریاینست کھ فق -٢۶ل�ذا اش�تھ ان�د ودو شھامت بھ فارسی اندیش�یدن درب�اره ق�رآن و اس�الم و احادی�ث را ند دزبان مادری با خدایشان حرف می ز

ولک��ھ نب��رد ھم��واره م��ورد تکفی��ر و ارت��داد جامع��ھ روحانی��ت عرب��ی ب��وده ان��د ای��ن نب��رد و اخ��تالف فق��ھ ب��ا عرف��ان نیس��ت ب .است ی و تشیع عربینبرد تشیع علو ،نبرد ابلیس با ایمان ایرانی است، ادپرستی قریش با زبان فارسی استنژ

ب�دیل ت چگونھ شروع ش�د ؟ یا می دانید رنسانس اروپا و پایان دوران سیاه و مرگ بار قرون وسطای کلیسا از کجا وآ -٢٧ والاز ش��رازب��ان مس��یحیت از عب��ری ب��ھ زب��ان الت��ین و س��پس زبانھ��ای ب��ومی کش��ورھای اروپ��ایی . یعن��ی از زمانیک��ھ م��ردم

انی ک�ھ م�ی) نج�ات یافتن�د و س�پس ش�روع کردن�د ب�ھ زب�و مس�یح ب�ھ زب�انی ک�ھ نم�ی فھمیدن�د حماقت خود (حرف زدن با خداب�اس ود ک�ھ ب�ھ ل. و این نج�ات از جن�ون و نف�اق و اس�ارت مالی�ان یھ�ود ب�سخن گفتندفھمیدند با خدا و مسیح و مریم مقدس

ر اندن�د و ھ�رک�ل اروپ�ا فرم�ان م�ی مسیحیت در آمده و تاج و تخت سلطنت مسیح را غصب کرده بودند و بھ زبان عبری ب�ر من مسیحی راکھ عبری نمی دانست بھ جرم الحاد و جادوگری در آتش می سوزاندند .ؤم

ج�ات بردگ�ی سیص�د س�الھ انگل�یس نیا می دانید گاندی چگونھ ی�ک میلی�ارد ھن�دو را از فالک�ت و اس�ارت و اس�تعمار و آ -٢٨یر و بی�ان و تفس�دنرا از زبان سانسکریت بھ زبان ھای محلی ھ ومقدس ھندکتاب » بھگودگیتا « ؟ برای اولین بار کتاب داد

ی شونت اس�ت یعن�خکھ مبارزه بدون » ساتیا گرا «کرد و مفاھیم آن را در حیات اجتماعی مردم وارد ساخت از جملھ فلسفھ ش در لن�دن انگلیس�ی اای�ن کت�اب را ب�ا ترجم�ھ اول�ین ب�ار مبارزه با محب�ت و عش�ق ! جال�ب اس�ت ک�ھ خ�ود گان�دی ھ�م ب�رای

ھ کرد و فھمید و منقلب گردید و سپس ملت ھند را منقلب کرد . عمطال

نم�ی نھ کالسیک ) بر اعراب نازل وعربی سلیس (عربی مردمی نود قرآن می گوید کھ اگر این کتاب (قرآن) بھ زباخ -٢٩رآن عرب�ی ق�د . ح�ال چ�ھ ط�ور ممک�ن اس�ت ورد ؟ می دانید چ�را ؟ خیل�ی س�اده اس�ت زی�را نم�ی فھمیدن�آشد کسی ایمان نمی

ری�ق طت بخ�ش از موجب ایمان مردم غیر عرب شود ! اینست کھ ما بارھا نشان داده ایم ک�ھ اس�الم حقیق�ی و ایم�انی و ھ�دایقل�وب ی داش�ت ب�رمحمد و علی بھ ایرانیان نرسیده است بلکھ از طریق سلمان کھ رابطھ قلبی و اتحاد روحی با محم�د و عل�

ھ ق�ول ب�ک�ھ اینس�ت ونازل شد . یعنی قرآن عربی در قلب سلمان تبدیل بھ قرآن فارسی شد و ب�ر ایرانی�ان ن�ازل ش�د ایرانیان و ماسینیون ، سلمان فارسی پیامبر محمد و علی بر ایرانیان بود .ن ربھانری کو

طری�ق معرف�ت موج�ب ینی کھ ک�ل معج�زه اش کت�اب (ق�رآن) یعن�ی عق�ل و معرف�ت اس�ت چگون�ھ م�ی توان�د ب�ھ غی�ر از د -٣٠ ھدایت شود . چگونھ می توان از طریق نفھمیدن ، مسلمان شد اینست مسئلھ !

خود اعراب مسلمان ، یک ھزارم خرافاتی را کھ ما ایرانیان بھ اس�م اس�الم داری�م ، ندارن�د . و ھ�زار افس�وس و دری�غ -٣١نھ�ا م�ارا نج�س م�ی دانن�د و مش�رک ھ�م دارن�د . آ کھ اعراب ما ایرانیان را احم�ق م�ی خوانن�د و لع�ن و ط�رد م�ی کنن�د و ح�ق

با باتوم در مکھ و مدینھ بر سر وکلھ مان بکوبند . این حق جھل ماست . کھ نامند و حق ھم دارند می

Page 17: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

17

. ھ باش�د ر نمازش نھ می فھمد کھ چھ می گوید ونھ می خواھد بفھمد اصال با خدا چھ کار می تواند داشتسملتی کھ بر -٣٢ربی عشیعیان ربی بلغور می کند تادر روز قیامت در آتش دوزخ سرنگون نشود ھمین وبس . ھمھ عبادات مااو مقادیری ع

اساس�ا » فوی�ل للمص�لین« فقط و فقط برای ثواب اخروی است یعنی حق سکوت و رشوه ب�ھ خداس�ت و ای�ن فری�اد خ�دا ک�ھ ده خ�دا نامی� اع�ت را دش�منان دی�نمخداون�د ای�ن ج متوجھ شیعیان عربی است و مائیم اس�وه نم�ازگزاران س�ھوی و ری�ائی ک�ھ

ی و مق�ادیر است . کسانی کھ روزی سھ بار می ایستند و مق�ادیری ھ�ذیان و پ�چ پ�چ ھ�ای خ�واب آل�ود تحوی�ل خ�دا م�ی دھن�د و رج�وع کنن�د رف�ع اتباید ھم دیوانھ شوند و ھمھ امورشان را با خراف» پرستش « شکلک برای خدا در می آورند بھ اسم

وراد ھن�دیانوب�ت ان�رژی درم�انی و یوگ�ا و دن دیگر رمالی و دعا نویسی و ورد وفوت و اذکار س�ھوی خاص�یت ن�دارو چود اس�ت ی بسی امی�می رسد و عاقبت چاره ای نیست جز انکار ھرچھ خدا و پیامبر و امامان ودین ومقدسات . و این تازه جا

ی�اورده نھ خان�ھ در نعمری و امیدی باقی مانده باشد و سر از دیوا البتھ اگر دیگر. ریاست کھ سر آغاز کفری آشکار و بی ن و ج�ن د از رم�االباشیم ھرچند کھ امروزه کل جامعھ ما یک دیوانھ خانھ بزرگ است . دیوانھ خانھ ای کھ رھبرانش عبارتن. و ای�ن اس�ت ین و ..گیران و دعا نویسان و فال گیران و انرژی درمانگران و مالئک فروش�ان و احض�ارگران روح و ش�یاط

.کھ نسل جوان ما در آثار دون خوان و اوشو بیشتر احساس معنویت می کنند

ای ھ�ک و فاجعھ نیست کھ آثار نوابغ علم و دین ای�ن س�رزمین را از طری�ق ترجم�ھ ب�ھ فارس�ی از ترجم�ھ آیا این مضح -٣٣ن خ��ود أش�� گ��ان در. زی��را ای��ن بزردام��اد و غی��ره نا و مالص��درا و می��راروپ��ایی و روس��ی بخ��وانیم و فھ��م کن��یم ؟ آث��ار اب��ن س��ی

ز عرب�ی ب�ھ اھ�ا آن�را نمیدیدند کھ اندیشھ و مکاشفات خود را بھ زبان مادری بنویسند آنھا بھ عربی نوشتند و ح�اال اروپ�ائی. کن�یم تفس�یر دریاف�چن�دین ترجم�ھ و تبن�ابراین م�ا بایس�تی اندیش�ھ نواب�غ ایران�ی را بع�د از ن�د ونزبانھای خود ترجمھ م�ی ک

. ب�یعر ز زی�انامعلوم است کھ چ�ھ اتف�اقی م�ی افت�د در واق�ع م�ا غرب�ی ش�ده اندیش�ھ ھ�ای ی�ک ایران�ی را در م�ی ی�ابیم آنھ�م ی ب��غرب��ی اس��ت . اینس��ت راز –بن��ابراین فک��ر و فرھن��گ و دی��ن و معنوی��ت م��ا ایرانی��ان معج��ونی از مف��اھیم و الف��اظ عرب��ی

ار قص�یر اس�تعمترژی اتمی و س�لولھای بنی�ادی و ژنتی�ک قاب�ل جب�ران نیس�ت ای�ن انھویتی ما و عقب ماندگی ما کھ ھرگز با . ای�ن یستنعراب ھم این تقصیر ا .می خوانند و برای ما شرح میدھند نیست باز صد رحمت بھ آنھا کھ الاقل آثار نوابغ مارا

. ارت کن�دغ�ومعنوی�ت کس�ی را و ایم�ان . مگر کس�ی م�ی توان�د فک�ر ندیشھ تقصیر کسی جز خود ما نیستحقارت و فقارت اود زم و از خ�ا ای�ن م�ازوخی. آی�ز کج�ای ت�اریخ در م�ا پی�دا ش�ده اس�تمعلوم نیست ک�ھ ای�ن خ�ود ب�د بین�ی و احس�اس حق�ارت ا

؟ انی از عشق و ایثار ایرانیان استبی -بیگانگی

رب�ی و عرا مترادف ب�ا زب�ان یا این جنون و فالکت حاصل فھم غلط ایرانیان درباره حدیث ثقلین است کھ کتاب و سنتآ -٣۴ لباس عربی دانستند کھ مسلمانی ما شد صرف و نحو و عبا و عمامھ ؟

ز ا؟ ای�ن ھم�ان اس�المی اس�ت ک�ھ شد و رستگاری ھم عین حماق�ت گردی�دجا اسالم مترادف با مکتب اصالت نفھمی از ک -٣۵ . زور و تزویر و زار وارد شده است طریق زر و

ریان جد و در سنگرھای جھادش مباحثھ علمی و فلسفی و عرفانی انھ اش را تبدیل بھ دانشگاه کردینی کھ پیامبرش خ -٣۶رکھ ھ«میگوید شی انداختند امام اولھای فلسفی بھ راه مطور قاچاق کالسھای علمی و بحثبای کھ امامانش و شیعھ اشتد

د ک�ھ ان�ھ ش�ده ان�ای�ن گون�ھ خراف�ی و احم�ق و دیو چگون�ھ پی�روانش» وزد مرا تا ابد بنده اش کرده استبھ من کلمھ ای بیامن ھ زب�ارک�ھ ب�ھدانند و عقال و حکیمان و عارف�انش را محک�وم ب�ھ م�رگ میکنن�د و و حکمت را زندیقی گری و الحاد میعقل

.ست نھ علویااح. این تشیع قریشی شود و خونش مبنامیده می» التقاطی«ندیشد و حرف بزند غیر عربی درباره اسالم بی

؟ ن محمد را در ایران زمین زده استآیا این خود ابلیس نیست کھ ره دی -٣٧

اھ�ل بی�ت ز خردمند ترین اقوام بشری بھ این مالیخولیا مبتال شده است و ن�ام ای�ن مالیخولی�ا را عش�ق ب�ھچگونھ یکی ا -٣٨ھ ک�م�ا دارد گ�ری منافقان�ھنامیده است کھ فقط عاشق مرده اھل بیت است و غیب امامش را می پرس�تد ای�ن ریش�ھ در ش�یعھ

. تاب تحمل امام زنده را نداریم

؟آسمان باشد پس کجایند قوم سلمان حمد می گفت کھ قوم سلمان حکمت و اسرار دین مرا می یابند حتی اگر درم -٣٩

قاوت ر نامی ننگ و جاھلیت و ش�این تعصب ایرانی گری نیست کھ در قبال عربیت سخن می گوید کھ نژاد پرستی بھ ھ -۴٠، نفھمی�دن میزن�د. آخ�ر در کج�ای دنی�ا فری�اد . بلکھ این تعص�ب عق�ل ومعرف�ت اس�ت ک�ھ در قب�ال جھ�ل و حماق�ت پرس�تیاست

. چ�ھ بالی�ی ب�ر س�ر عق�ل و ش�عور ایران�ی آم�ده اس�ت ک�ھ ورد را ب�ر تقرب الی هللا و رستگاری میشود فضیلت دارد و موجبکن�د ت�ا صفحاتش را لمس میکن�د و تماش�ا میو ، کتابی را ورق می زند، کھ بھ جای خواندن و فھمیدن کتاب فکر ترجیح داده

گزارش نشده است ک�ھ ک�الم خ�دا را بپزن�د و آب�ش در طول تاریخ . جنونی تا این حد در ھیچ مذھبیآخرت ثوابش را ببرد در

Page 18: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

18

ی�ن و آئین�ی ب�ر پ�ا ک�رده چن�ین ددر ام�ان باش�ند آی�ا ای�ن خ�ود ش�یطان نیس�ت ک�ھ و اجن�ھ را در خانھ بپاشند تا از شر شیاطین ھد تا مقب�ول واق�ع ؟ شیطانی کھ نامش اسالم و تشیع عربی است کھ ناجی آخر الزمانش ھم باید امتحان ادبیات عربی بداست

. باید حقانیت وجودش را بھ اثبات برساند مبادا کھ غیر قریشی باشد مسلما خدای چنین دین�ی ھ�م شود و آزمون دی. ان. ایهللا اگردر لباس عربی نباشد انکار می ش�ود ش�اید در چن�ین روز و واقع�ھ ای باش�د ک�ھ ب�االخره ءی و لقادر روز قیامت کبر

. اتفاق�ا ند ب�ھ زب�ان م�ادری م�ا س�خن میگوی�دندیشیم ھنگامی کھ بھ ناگاه ببینیم کھ خداوغزمان یک تکانی بخورد و اندکی بیما ب��ا ص��ورت در آت��ش دوزخ س��رنگون ر آن روز ک��افران خ��ود رای اس��ت ک��ھ ب��ھ ق��ول ق��رآن د در روی��ارویی ب��ا چن��ین وا قع��ھ

!!م مخصوصا خاک زادگاه مادریمانکنند و می گویند ای کاش خاک می بودیمی

فصل سوم

Page 19: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

19

فلسفه حدیث ثقلین ت )( کتاب و سن

طرابسم الله الفت ثقل�ین راه نشدن و ماندن بھ ص�راط ھ�دایت دع�وت ب�ھ رعای�ویند کھ پیامبر اسالم در وصیتش بھ امت آنھا را برای گمگ-١

ست .سوه دین انموده است کھ عبارت است از : کتاب وسنت . بھ زبان ساده یعنی رعایت تئوری و عمل پیامبر خدا کھ ا

مام��ان ک��رده ان��د ک��ھ اوص��یاییعیان ای��ن س��نت را حم��ل ب��ر عت��رت یعن��ی س��بک و س��یاق و آداب و راه و رس��م زن��دگی اش��-٢ردد ب�ھ گ�ق�ل ب�ر م�ی ث. و کتاب ( قرآن ) را ھم ھمان برداشت امامان از کتاب م�ی دانن�د . یعن�ی در واق�ع ای�ن ھ�ر دو رسولند

وجود امام .

؟ کھ در واقع برای ما ھمان اخب�ار و روای�ات و احادی�ث منس�وب از امام ھمان امامان صدراسالمند : آیا منظورچند مسئلھ-٣ .نھا می باشدبھ آ

Page 20: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

20

ک�رد ک�ھ ز سنت خود رسول تبعی�ت نانظور ھمان امامان صدر اسالم باشند اصأل چرا باید از سنت آنھا تبعیت کرد و اگر م-٤ .بھ ثبت رسیده است و بھ ما رسیده بسیار جامع تر و مفصلتر از ھمھ امامان در تاریخ

ود خ�م�ا رس�یده وج�ود دارد ک�ھ نق�یض ک�ھ ب�ھ سئلھ دیگر اینکھ چھ مالکی برای راستی این ھمھ اخبار و احادی�ث ض�د وم-٥ منشأ ھفتاد و دو فرقھ شده است .

کھ مجموعھ ای از اخبار است کافی نیست پ�س آی�ا عت�رت امام�ان ھ�م ک�ھ مجموع�ھ ای از اخب�ار دیگ�ری اگر سنت رسول-٦ ی در ھر عصری ھستند .صی است پس امامان ھم نیازمند وصاست کافی است ؟ و اگر رسول نیازمند و

ب�ھ ف�رض تأوی�ل ش�ده اس�ت وب�ھ م�ا رس�یده ورباره کتاب : آیا ھمھ آیات و اسرار قرآنی بھ واسطھ امامان تفسیر و اما د-٧ اینکھ کل تاریخ مکتوب را تصدیق کنیم ؟ مسلمأ خیر !

ام�ام ید کھ منظور از امام فقط امامان صدر اسالم و اخبار و روایات منقول و مکت�وب نیس�ت بلک�ھ وج�ودپس عقل می گو-٨ .ده و حی و حاضر در ھر عصری است کھ ھم کتاب را تفسیر می کند وھم آداب زندگی را بھ ما می آموزد زن

س�ت و ازنده ای در میان مردم باشد اصأل نیازی بھ کتاب و سنت ھم نیست زیرا او خ�ودش ھ�م کت�اب ن�اطق ولی اگر امام-٩ ھم اسوه زنده و عینی سنت .

ھ�م ی الاق�ل ی�ک نق�یضحکم�و خب�رطلقأ اخبار تاریخی نیست زیرا تقریبأ درباره ھر معقل می گوید کھ منظور از سنت -١٠ وجود دارد .

ر دو فھم کتاب و سنت ھم مستلزم یک امر پیشین بنام عقل است . پس عقلی کھ درست را از نادرس�ت بعالوه تشخیص-١١ . ت زیستن و ھدایت را بیابدکتاب و سنت اخباری تشخیص دھد خودش بدون کتاب و سنت ھم می تواند راه درس

س�نت و ھ عقل دارد کھ بھ قول رسول ھمان وحی بدن است و نور دین است . نیازی نھ بھ کت�اب دارد و ن�ھبنابراین آنک-١٢از گوی�د . ا بھ او ب�رتاریخ . و آنکھ عقل ندارد و بھ عقل خود اطمینانی ندارد محتاج یک امام زنده است کھ حکم عقل ودین

او ھم ایمان و اعتمادی داشتھ باشد و از امامش اطاعت کند . بشرط اینکھ

وزه ب�رای م�ا ام�ر ھ�ر دو و سنت ھم عمل پیامبر بھ حکم خداس�ت و مثابھ قول پیامبر از جانب خداست کتاب (قرآن) بھ -١٣یچ احادی�ث ھ� در حکم خبر و روایت و تاریخ است و دو ت�ا کت�اب اس�ت ک�ھ یک�ی ق�رآن ن�ام دارد و دیگ�ری ح�دیث . و اگ�ر ب�ھ

ی�ت اس�ت عن�ا و ماھاطمینانی نیست و لذا باید عقل را در آن بکار بست و گزینش نمود کتاب قرآن ھم کمابیش دارای ھمین مھ�د ش�خیص نمیدده اش . زیرا بھ حکم عق�ل خ�ود از آن اس�تنباط م�ی کن�د و آنچ�ھ را ک�ھ نم�ی فھم�د و ی�ا درس�ت تنبرای خوان

رآن ه اس�ت و ق�تاب قرآن ھم از نظر شیعھ بدست دشمنان دین تدوین و جم�ع آوری ش�دحذف می کند . و بعالوه اینکھ خود کردی ھ�م رد و ک�اربعلی امری جداگانھ بوده کھ مفقود شده پس این کتاب قرآن ھم جای تردید دارد و بدون عق�ل اعتب�اری ن�دا

.ندارد

م از ھ�اریخی و اعتب�ار انتق�الش ب�ھ م�ا و س کتاب و سنت کھ ھر دو بھ صورت دو تا کتاب بھ ما رسیده ھ�م ب�ھ لح�اظ ت�پ-١٤ ش است .نظر عقل نمی تواند حجت ھای مطلق باشد. و آنچھ کھ عمألاتفاق می افتد اطاعت ھر مسلمانی از عقل خود

از کت�اب و وزه فقط دو انتخاب باقیست : عقل و امام ! عقل بی نیاز از کتاب و سنت عمل می کند و حداکثربنابراین امر-١٥عق�ل ب�ھ تش�خیص توجیھ خود بھره می برد . و اما امام ھم کھ قاعدتأ باید مظھر کت�اب و س�نت ھ�ر دو باش�د نی�ز سنت برای

ی�ھ و عن�وان توجبتأیید یا تکذیب می شود . واطاع�ت از ام�ام ھ�م نھایت�أ اطاع�ت از عق�ل خ�ویش اس�ت و ح�داکثر ف�رد از ام�ام و سنت . یاوری برای عقل خود بھره می جوید مثل استفاده از کتاب

ب�ا چھ کھ عمأل بھ عنوان تنھا حجت عمل�ی ب�اقی م�ی مان�د عق�ل اس�ت . ام�روزه ای�ن ھم�ھ مس�لمان و ش�یعھپس نھایتأ آن-١٦م�ل ق�ل خ�ودش ععکتاب و حدیث و با امام و مرجع سرو کار دارند و نھایتأ ھر کس برداشت خودش را از اس�الم دارد و ب�ھ

. و جزئیات ر توجیھاتدی ندارد اال ی با کتاب و بی کتاب و با امام و بی امام فرقکھ سیر کلی و عملی زندگ و عجبامی کند . ا عت�رت آنھ� وو این ھمان روندی است کھ کل مردم جھان طی می کنند از ھر مکتب و مذھبی کھ کتابشان علم است و سنت

ده شده است .م د ھم تکنولوژی . این است راه و رسم ھمھ مردمان جھان در عصر ما . پس عقل ھم دیگر

Page 21: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

21

نن�د ک�ھ یلی ھنوز ھستند کھ بھ عقل خود چندان اعتمادی ندارند و بھ کتاب و سنت و عترت ھم رجوع م�ی کو اما عده قل-١٧ت و عت�رت این رجوع حاصلی جز استخاره و قرآن خوانی شب جمعھ و ثواب آخرت اندوختن ویا از دعاھ�ای مرب�وط ب�ھ س�ن

فاده فع�ال ن تنھ�ا اس�تبر بازو بستن ویا بطور پختھ وآبپ�ز بک�ار ب�ردن . وای� کتبیبھ طور برای رفع بیماری ھا استفاده کردنھ ت�ن ب�مبر برخی پیروی از پیاھ از کتاب و سنت در عصر ماست کھ می تواند جبران نقص عقل را بنماید. و نیز لباسی کھ ب

می کنند کھ آن ھم بخاطر ثواب آخرت و ریاست دنیاست .

و ن وص�یت پی�امبر خداس�ت ک�ھ ب�ر س�رش ای�ن ھم�ھ ش�یعھافت و برداشت ما از حدیث ثقلین بعنوان آخریو این تنھا دری-١٨د عم�ل خ�و سنی دعوا و جنگ براه انداختھ اند بر س�ر ھ�یچ . چ�ون ھ�یچ کدامش�ان ب�دان عم�ل نم�ی کنن�د و ھ�ر ک�س ب�ھ عق�ل

روغ ب�وده ھ دعواھ�ای دین�ی ھم�واره دنشس�تھ اس�ت . پ�س معل�وم م�ی ش�ود ک�بر ج�ایش کند کھ آن ھم امروزه علم و فن می . است و دعوای اصلی بر سر لحاف مال بوده است .اھل دین با ھیچکس دعوائی ندارد

ود ب�راه ھ�وس ب�ر خالصھ سخن اینکھ ھمھ این دعواھا فقط برای ای�ن ب�وده ک�ھ آدم�ی از ش�ر عق�ل بیچ�اره آزاد باش�د و -١٩ ول�ی خ�ورده کھ چھ خون دخون میشود ،بھ راستی برای پیامبر خدا. آدمی دلش تحت عنوان پیروی از کتاب و سنت منتھی

نت و عت�رت درس�ت را از س�راه عقل برود بدون ش�ک درس�ت و نا. آنکھ بھ داشتھ است چھ نگرانی ھا از گمراھی امت خود و ص�ادق اق�لعاش�ت میکن�د اگ�ر کند و برای درک کتاب خدا ھم نیازی بھ مفس�ر ن�دارد و خ�ود ب�ھ ان�دازه نی�ازش بردمیدرک . باشد

نک�رد . دند و باز ھ�م کفای�تعده ای ھم دیدند کھ کتاب و سنت کفایت نمی کند عقل و اجماع (شورا) را ھم بھ آن افزو -٢٠ و رم�الی و اقتصاد و ھنر و فلسفھ و ژنتیک و روانشناس�ی و ان�رژی درم�انی وج�ن گی�ریو اگر علم وتکنولوژی و سیاست

خره ور ک�ھ ب�االد حتم�أ کفای�ت م�ی کن�د ھم�انطی�انی و فوتب�ال و یوگ�ا را ھ�م ب�ھ آن بیفزایدموکراسی و خود کشی و رقص درمن�گ جط آن ھم�ھ کفایت کرده است و معلوم شده کھ فقط کتاب و سنت اضافی بوده است و از ھمان اول ھمھ اضافھ بود و فق

گر را ن�د و ھم�دیر ھم�دیگر ب�ر نم�ی دارو خونریزی در صدر اسالم آفرید و این ھمھ فرقھ آفرید کھ تا بھ ام�روز دس�ت از س� لعنت می کنند .

سنی ھم دعوائی بر سر عقل و پول است . اگر پیامبر علی را وص�ی خ�ود نم�ود ب�ھ خ�اطر عقل�ش ب�ود ودعوای شیعھ و-٢١: وگف�ت ھ عقل کرد. ولذا او ھم بھ ھنگام پذیرش حکومت با ھمھ مردم بیعت بھ با عقل زندگی می کرد نھ با پولکسی بود ک

اس�اس ک�نم ن�ھ ب�ر. یعنی بر اساس عق�ل خ�ودم فرم�انروایی میسنت کاری ندارم من از نزد خودم اجتھاد می کنم و با کتاب ول ب�ھ یدن�د متوس�دروایت و اخبار و حدیث و قیل وقال . و دیدیم آنھائی کھ عقل در س�ر نداش�تند وج�ز پ�ول چی�ز دیگ�ری نم�ی

د و معاویھ را خلیفھ کردند یعنی پول را امام کردند .کتاب و سنت شدند وعقل را بر سر نماز کشتن

ت ز عق�ل و معرف�ج�. وعل�ی چی�زی ن ھستم و ام�ام ک�افران ھ�م پ�ول اس�ت: امام مؤمنان می دانیم کھ علی گفتھ بود کھم -٢٢ل اوری��د . ک��. ک��ل دع��وا ب��ین عق��ل و پ��ول ب��ود ح��اال ھ��م ھم��ین ط��ور اس��ت . دعواھ��ای اول انق��الب را ب��ھ ی��اد بیوحکم��ت نب��ود

ین عق�ال وب�یس�ت : دع�وای دعواھای طول تاریخ کھ ظاھرأ بر سر دین بوده ھم�ین ب�وده اس�ت .ی�ک دع�وادر ت�اریخ بیش�تر نش�ت چ�اھش را ھ عل�ی داھم�انطور ک� .لکھ پولداران ب�ا عق�ال دع�وا دارن�د. کھ البتھ عقال با پولداران دعوائی ندارند بپولداران

غ گف�ت: درو را نج�ات ب�ده! عل�ی ھ�م : بی�ا و م�اریختن�د (پ�ول پرس�تان) ک�ھ د کھ بر س�رشکرمیکند و کفش خود را وصلھ می. ش�د دع�وا ش�ھید بود کھ عقل در این دعوا فقط بر سر پول و تقسیم پول ،خط و این ھم نشان و راست ھم گفت گویید اینمی

آنکھ کشتھ شد علی نبود عقل بود .علی نجات یافت و رفت و مردم بی عقل ماندند .

ت ب�ود ود ن�زد ام�ت خ�ود دانس�ت ع�ین واقعی�سالم ھم اگر در آخرین ایام زندگیش کتاب و سنت خ�ود را یادگ�ار خ�پیامبر ا-٢٣ھ آفری�ده ث�ری اس�ت ک�مگر دیگر انسانھا بغیر این ھستند . یادگار ھر کسی در نزد بازماندگانش راه و رس�م او در زن�دگی و ا

معل�وم ی گذاش�ت وری نداشت اال دریائی قرض کھ برای عل�ی ب�ر ج�ااست و اثر پیامبر در حیات دنیا قران بود زیرا مال دیگک�ھ ھاس�ت . آنھ�امیراث ھمھ مردان حق کتاب و سنت آن یا نھ . بپردازد نشد کھ علی باال خره توانست قرضھای دوستش را

باره کتاب و سنت چھارده قرن حیرانند.عقل ندارند در

ی و امام خود بھ مردم معرف�ی ک�رد ک�ھ در واق�ع تنھ�ا کس�ی ب�ود ک�ھ صوان وپیامبر در سال اخر حیاتش علی را بھ عن -٢٤عقل داشت و کتاب و زن�دگی پی�امبر را فھمی�ده ب�ود اگ�ر در ب�اره امام�ت عل�ی کس�ی تردی�د داش�تھ باش�د ھ�یچ مس�لمان و غی�ر

د. یعن�ی عق�ل ھم�ان ام�ام ، امامت را بھ کانون عقل بخش�یر باره عظمت عقل او تردیدی ندارد. پس در واقع پیامبرمسلمانی دھم��ھ . ک��املترین عق��ل اس��ت مظھ��ر . و ام��ام ھ��م در ھ��ر عص��ریبس��وی خداس��ت البت��ھ اگ��ر داش��تھ باش��دو رھب��ر ھ��ر انس��انی

عق�ل دم�ی ی�ا مری�د. آکنولوژی و صاحبان پول شده است، از بی عقلی است کھ اسیر و برده تبدبختیھای مسلمانان وکل بشر

Page 22: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

22

دمھا بی آین ردم بی عقل است و لذاپولدارتآدم گدا ھمان آکند و نیاز می را عقل انسان را بی. زیاست یا مرید پول و پولدارھا دمھایند .آین رت عقل

ص�دیق تخ�دارا درک و ست و لذا ھمھ عقالی جھان پیامبران و اولیایی برتر از عقل کل بشر اتنبوت و امامت ھم درجا-٢٥ دین و محبت دو شعاع از این نورند . را نور اول نامیده کھ می کنند . و پیامبرھم عقل

ردم م�ان�د مث�ل م�دهآرست بھ ھمین دلیل در مناطقی از جھان کھ مردمش عاقل ت�ر ب�وده ان�د پی�امبران کمت�ری برایش�ان د-٢٦ان ق ت�رین مردم�رین یعن�ی احم�ت� مدن�د ک�ھ پ�ول پرس�تآیامبران برای ق�وم بن�ی اس�رائیل پمشرق زمین و ایرانیان . بیشترین

دگی م�ی کردن�د ر ایران زن�دکھ اکثر پیامبران خود را کشتند و فراری دادند . و لذا بسیاری از پیامبران بنی اسرائیل بوده اند کھ مردمی عاقل تر داشت .

ن آی�ات و محکم�ات ق�رآکتاب و سنت " دو حجت غایی برای عق�ل و عق�الی جھانن�د . یعن�ی کم�ال عق�ل تص�دیق ھم�ھ " -٢٧تع�ین د ک�ھ اینھ�اداب پوش�یدن و راه رف�تن و نم�از خوان�دن نیس�تنآندگی پیامبر کھ البتھ فقط است و تصدیق ھمھ سنت ھای ز

ام�ور د و آی�ات محک�م و متش�ابھ دارد س�نت رس�ول ھ�م احک�ام محک�م و متش�ابھ دارن آمتشابھات ھس�تند ھم�ان ط�ور ک�ھ ق�رھ ب�یعنی مربوط نشده استجزئیاتش بیان در البتھ مربوط بھ متشابھات ھستند ھمانطور کھ در قرآن ھم امور عبادی عبادی

ا، ذک�ر ، ش�ود ک�ھ متغی�ر اس�ت . محکم�ات س�نت ھم�ان محکم�ات کت�اب اس�ت مث�ل : تق�ولمرو شرایط ھر انسان و دورانی میقم ب�ھ ک�ارش ن را کھ عق�ل نیس�ت کت�اب و س�نت ھ�آجھاد ، تفکر، محبت، گذشت ، صبر، صدق، قناعت، توکل، و غیره .یعنی

ستخاره و دعانویسی .ید جز برای اآنمی

س�ت ب�ھ انکھ عقل ندارد یا امام دارد یا پ�ول . و اگ�ر نم�از س�تون دی�ن آھ عقل دارد بھ کتاب و سنت می رسد و ککسی -٢٨ .را بکار گیرد فتن با عقل کل(خدا) باید بیشترین عقلگاین دلیل است کھ انسان برای سخن

م�ام اط با یک عاقل کھ ھم�ان ابتید یا در ارآمعرفت نفس حاصل می انجریذاتی دارد کھ در ودمی یا عقل درونی آپس -٢٩ است زندگی عاقالنھ ای در پیش می گیرد. درغیر این صورت بھ دنبال پول می رود .

ن�د کنکھ تعقل و تفک�ر می یئنھاآن ھم مکررأ می گوید کھ آن کتاب عقل است و سنت ھم سنت عقل است . و خود قرآقر -٣٠ب ھ تص�دیق کت�ابلکھ از طریق عق�ل ب�را تصدیق می کنند . پس از طریق کتاب و سنت بھ عقل نمی رسیم . حقایق این کتاب

زد ماس�ت نیس�تنن و حدیث در آکتابی کھ تحت عنوان قرتا ین دو اکھ البتھ منظور از کتاب و سنت لزوما و سنت می رسیم ن�ین وزخ�یم .و چدی�ن و ھ�دایت ب�ی بھ�ره و محک�وم ب�ھ دزیرا اگر سواد نداشتھ باشیم و ادبیات ع�رب ن�دانیم پ�س از عق�ل و

ھ مع�ارفی نک�ھ عق�ل داش�تھ باش�د ب�آنیست بی شک . زیرا عقل چن�ین حک�م نم�ی کن�د کت�اب و س�نت دو می�زان عق�ل ھس�تند . ت�اب را در درج�ات . چ�ھ ای�ن دو ک است و بھ روشی از زن�دگی م�ی رس�د ک�ھ ھم�ان س�نت رس�ول اس�ت نآرسد کھ ھمان قرمی

ر ک�ھ قل اس�ت و ھ�عن و سواد و عربیت نیست . دین ازب دو سواد خواندنش را بلد باشد و چھ نباشد . اسالم دینداشتھ باش عقل دارد مسلمان است و اسالم را در خود کشف می کند. و ھمین ! ختم نبوت ھم یعنی ھمین !

ص�ھ مس�لمانان و دو ص�د چن�دان ز ای�ن معض�لھ در م�ی ی�ابیم ک�ھ عق�ل چق�در مھج�ور و مظل�وم اس�ت در ن�زد بش�ر و خاا -٣١ شیعیان . ناجی موعود ھم ناجی عقل است و ظھورش ھم ظھور عقل کل است .

ھ چ�نند. عق�ل بیچ�اره ب�ھ تحقیر می ک ونگاه گروھی بیمار و عملی در لباس ادعای عشق و عرفان ، عقل را مسخره آو -٣٢د مب�تالی قیر می کننستاند و ھمھ کسانی را کھ او را تحروزی افتاده است . و ھمین عقل است کھ انتقام خود را از بشر می

را ب�ر عربی�ت، ت بھ جنون نموده و عاقبت بھ حماقت خودشان اعتراف می نمایند . افسوس بر ما ایرانیان کھ بھ جای علوی .یدیم . و بھ جای عاقل شدن عرب شدیمزگ

ھ چ�ھ خراف�ات و جن�ونی از ن�زد ش�یعیان خ�ود ھس�تند و حال بنگرید بھ امامان ما کھ امامان عقل بشریت ھستند م�تھم ب� -٣٣مده است . بحار االنوار را بنگرید ک�ھ حت�ی خ�دا را ھ�م آئی پدید ا، چھ باورھای مالیخولیبھ ائمھ بنام شیعھ و ارادت و عشق

کن�د ک�ھ شرمنده امامان می سازد . امامان ما جملگی مقتول دست شیعیان خویشند. معاویھ بھ پسر خودش یزید وصیت میلوده کنی کھ بنیادت از زمین بر افتد . این ابن زیاد از ش�یعیان عل�ی بودک�ھ حک�م قت�ل حس�ین را آل علی آمبادا دست بھ خون

نھم با چھ ترفندی و در عالم مستی گرفت و یزید را در عمل انج�ام ش�ده ق�رار داد . امام�ان م�ا ش�ھید جھ�ل و جن�ون آاز یزید مام�ان م�ا نواب�غ ام ماست بدین معناست کھ تشیع مذھب عقل و حکمت و معرفت اس�ت . ھم�ھ شیعیان خویشند . اگر علی اما

و رمالی و ھزاران خرافھ ای کھ روی بن�ی اس�رائیل دعا و استخاره فوت وعقل کل دوران بودند نھ نابغھ شفاعت و ورد و دگار در انسان می نامد . و پیامبران خدا و ھندوھای بت پرست را سفید کرده است . امام باقر تفکر را حضور الوھیت پرور

Page 23: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

23

کردند برای اثبات حقانیت انبیاء طلب میجملگی پیامبران عقل ھستند درست بھ ھمین دلیل ھمھ کسانی کھ دالیل غیر عقالنی نھ�ا ب�رای حقانی�ت عق�ل حجتھ�ای غی�ر آتبدیل بھ شقی ترین کافران شدند مثل بنی اسرائیل کھ غ�رق در معج�زه بودن�د . زی�را

عقالنی می خواستند.

س�ت ک�ھ ب�ھ ان معرف�ت نف�س آختم نبوت ھم بھ معنای این است کھ راه عقل تا خود خدا کشف شده اس�ت و ص�راط المس�تقیم ر ش�ود بھت�می کھ مغایر عقل اس�ت ی�ا پنداش�تھ ، عقلی ھستند و لذا ھر حکمیشاھراه عقل است. ھمھ احکام شرعیقول علی

دیت ای کف�ر وض�ن از نش�انھ ھ�آ) در قرود. و اینست کھ نماز سھوی (نماز غیر عقلیش است تعطیل شود تا عقالنیتش معلوم ھ اس�ت . جن�گ، دشمنی خطرناکتر از جھل و خرافھ نداش�تکتاب و سنت ،دین. است یعنی نماز عربی برای غیر عرببا دین

گ ب�ر علی�ھ جم�ل چی�زی ج�ز جن� گ. اولین و بزرگترین جنگ عل�ی یعن�ی جن�ر علیھ جھل و خرافھ مسلمانان بودعلی تمامأ بھ�م فینص�. ای�ن جن�گ تمام�أ ب�ر مح�ور پش�کل پرس�تی ب�ر علی�ھ عل�ی رخ نم�ود .جن�گ پشکل شتر پیامبر نبود یخرافھ پرست

اف�ات ک�ھ در خر دم روانیآ. کھ باال خره یک د کھ در جنگ نھروان بھ اوج رسیدجنگ کتاب پرستان بی مغز برعلیھ علی بوام�ھ ش�ده ص�فت و دیوان�ھ ب�ھ ن�ام قط روس�پیی�ک زن عقلش را از دست داده بود و بازیچ�ھو وسواس غسل و شکیات نماز

از لی بر سر نم�عنیم دعای محوری . وباید بدااین عقل بود کھ بدست جھل کشتھ شدرا بر سر نماز کشت . بود . مظھر عقل !ی خدایا بر معرفت من بیفزایعنیا اعرف" بود "

رفانی او بود و لذا علی را درب شھر علم محمد نامیده اند کھ: من شھر علم ھستمع –عقلی –ت علمی یوصا، امامت علی وعلی درب این شھر است . پس علی امام عقل و علم و حکمت و معرفت است .

مام�ھ و عب�ار کت�اب اس�ت و عمظھ�اینست کھ بدون عقل حدیث ثقلین چیزی جز دو ثقل استخاره و عمام�ھ نیس�ت . اس�تخاره ت رسول خدا.ھم مظھر سن

تذکر :

مام�ھ عتش عب�ا و این واضح است کھ استفاده از عبا و عمامھ بعنوان لباس طلبھ گی ھیچ عیبی ندارد بلک�ھ ب�دبختی از پرس�اف�ھ جھ�ل و خر است بعنوان مظھر سنت رسول خدا . و این تفاوت بر ھر عاقلی مبرھن است . عیب از لباس نیست بلک�ھ از

ک�ھ غربی اس�ت بل عبا وعمامھ ھمان شلوار جین و کت و شلوار و کراوات قرار دارد کھ پوششاست . و گرنھ در نقطھ مقات و ای�ن ر ستیز استناسخ و مالیخولیائی دیگر است کھ بعنوان نماد یک ھویت دیگر خودنمائی می کند کھ با عبا و عمامھ د

ربی !ستیز بین کفر و نفاق است : دو بی ھویتی : بی ھویتی عربی و بی ھویتی غ

Page 24: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

24

فصل چهارم

شیعه شناسی

پدیده شناسی خرافات -1

ه األعرفبسم الل

خرافات در ھمھ فرھنگ ھا دارای رنگ و بوی مذھبی اس�ت . ک�ھ ھ�م تولی�د کنن�دگان و فروش�ندگانش و ھ�م خری�داران و -١مذھب و متافیزیک منسوب می کنند و خواص این باورھ�ا و ک�ردار را م�اورای طبیع�ی و الھ�ی مصرف کنندگانش خود را بھ

می دانند زیرا بھ عقل خود آن را درک نمی کنند ھر چند کھ اصوال خاصیتی جز جنون ندارد کھ درک کردنی باشد .

Page 25: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

25

ھ خراف�ات ب�ی�وی م�ذاھب در ن�زد م�ردم تب�دیل رافات در ھمھ جای دنیا کاربردی کامال مادی و دنیوی دارد و گویا جنبھ دنخ-٢ شده است . گوئی خاصیت دنیوی دین ھمواره بھ صورت خرافات بروز کرده است .

. یعن�ی توق�ع استفاده ابزاری از دین و تبدیل دین بھ دنیا و فواید دنیوی منجر بھ پیدایش خرافات شده است بھ زبان ساده-٣ خرافھ است .مادی از دین و معنویات اساس روانی

،رب�ھو تج ھر گاه کھ آدمی از حل و فصل مشکالت و گرفتاریھای خود در حیات دنیا بواس�طھ عق�ل و عل�م ویعنی ھر کجا -۴ عاجزشده است و برای حل آن رو بھ دین نموده است سر از خرافات در آورده است .

رافات جایگزین عقل و علم و تجربھ است در نزد جاھالن .خ-۵

ھ�ان خراف�ات تب�دیل ب�ھ حرف�ھتاریخ ھمواره در ھمھ مذاھب خرافات وجود داش�تھ اس�ت ول�ی در ت�اریخ معاص�ر جدرطول -۶انی ج�ز و ن�اتوعھایی گسترده و جھانی و بسیار پر درآمد شده است و این بھ دلیل رویک�رد بش�ر م�درن ب�ھ خراف�ات اس�ت و

ر دوران شکوفایی جھ�انی عل�وم و فن�ون و فلس�فھ ھ�ا لمی مشکالت خویش است آنھم دع –بشر مدرن در حل و فصل عقلی و ایدئولوژیھا و روشھای خوشبخت سازی .

وازی م�ید گفت کھ گوئی رشد علم و فن بشر بھ رشد خرافات ھم یاری داده است و یا این دو رش�د ھمس�و و بھ ھر حال با-٧ فھم می شود .

وم شد سریع عل�رفتار تراز بشرھرعصری است کھ علیرغم رین واقعیت نشان می دھد کھ بشر مدرن بسیار معذب تر و گا-٨دھ�ای عص�ر سام آورخرافات بھ صورت حرفھ در سراسر جھان ھستیم . حرفھ ھای خرافی نی�ز از نماو فنون شاھد رشد سر

مدرن است . کھ دھھا شعبھ و تخصص دارد کھ گاه با علوم جدید ادغام شده است و تدریس ھم می شود .

ای خراف�ی ش�ده ب�دان دلی�ل اس�ت ک�ھ عق�ل ھ�مھ عل�وم و فن�ون منج�ر ب�ھ رش�د حی�رت آور خراف�ات و حرف�ھ اگررشد این ھ-٩ بشری روی بھ انحطاط رفتھ است . گوئی رشد علوم و فنون با عقل دارای نسبتی معکوس بوده است .

گردی�ده امرموج�ب رش�دخرافاتا بھ اینجا باید نتیجھ گرفت کھ انحطاط عقل موجب رشد فزاینده گرفتاریھا ش�ده ک�ھ ای�ن ت-١٠اری ل ب��ھ آن ی��اس�ت . و نی��ز بای��د گف��ت ک��ھ اگرعل��وم و فن��ون م��درن یک��ی از من�ابع پی��دایش و رش��د جھ��انی خراف��ھ نباش��د الاق��

ده و حت�یش�رسانیده است ودرخدمت آن بوده است زیرا علوم و فنون و تعل�یم و تربی�ت م�درن باع�ث انحط�اط عق�ول بش�ری است . عقل حیوانی را زائل کرده

ده بل درسراسر جھان رماالن و فال گیران و دعا نویس�ان و ج�ن گی�ران در ھ�ر ش�ھری انگش�ت ش�مار ب�وقدر دورانھای -١١عم�ل وده و ای�نکھ آنھم بطورغیررسمی وعمدتا قاچاق کار می کردند و کسانی ھ�م ک�ھ ب�ھ آنھ�ا رج�وع م�ی کردن�د مخفیان�ھ ب�

عی�ب محس�وبر قدیم عقل دارای اعتبار بیشتری بوده کھ خراف�ات قاچ�اق ونوعی عیب و ننگ بشمار می رفتھ است . پس دو یک�ی م م�ی کنن�دمی شده است . در حالی کھ درعصر ما انواع حرفھ ھای خرافی علنی و مفتخرانھ فعالیت دارند و تبلیغ ھ

دریس ای جدید تدانشگاھھاز پر درآمد ترین، حرفھ ھا ھستند کھ شعبات و طیف وسیعی دارند ھمچون علوم پزشکی . و در ھم می شوند و فارغ التحصیل دارند با مدارک رسمی .

ن افھ و حرفھ ھای خرافی و رویک�رد وس�یع م�ردم ب�ھ ای�ن باورھ�ا و حرف�ھ ھ�ا دال برشکس�ت عل�وم وفن�والبتھ رشد خر-١٢ مدرن در حل مشکالت مردم است مخصوصا علوم پزشکی .

یس�ند درت برزبان مردم جاری می شد در حالیکھ امروزه درباره اش کت�اب م�ی نوفی بھ ندراعصارگذشتھ باورھای خرا-١٣ھی ب�وده و ل�ذا سلم و ب�دیودر رادیو تلویزیونھا تبلیغ می کنند . این نشان می دھد کھ ناحق بودن این باورھا در مردم قدیم م

می دانستند . از این باورھا احساس عیب و عار می کردند و آن را نقصان عقل و سالمت روح

ی ل رگ و ریشھ ھای اکثر خرافات مدرن و حرفھ ھای ناشی از آن در متون کت�ب ق�دیمی اس�ت و ریش�ھ اولی بھ ھر حا-١۴ان یھ�ا ک��ھ ھم��ت�اریخی دارد ک��ھ ب�ا عل��وم و فن��ون م�درن آمیخت��ھ و توجی�ھ ب��ھ اص��طالح علم�ی یافت��ھ اس�ت . مث��ل ان��رژی درمان

است . جادوگری مدرن

Page 26: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

26

ض اف�ی و ح�ل و فص�ل خراف�ی مش�کالت و درم�ان ام�رارفروشترین کتابھا ، مربوط بھ اندیش�ھ ھ�ای خرامروز یکی از پ-١۵ العالج بدین وسیلھ است . و این نیز دلیل دیگر بر انحطاط عقل و رسوایی و عجز علم است .

گون�ھ فا ی�ابیم، چنھ ش�ترین کتابھا در سراسر جھان ھستند: چگونھ ثروتمند شویم، چگوکتابھایی بدین عناوین پرفروش -١۶، کنیم طھ بر قرارچگونھ با خدا راب، چگونھ زیبا شویم ووو ... و آرامش یابیم، چگونھ نابغھ شویم ، چگونھخوشبخت شویم

چگونھ با مالئکھ و اجنھ مربوط شویم و ...

.ن آنھاشکست خورده تری ھا ھستند ودرمانده ترین آنھ اکثر خرافی ترین مردم،انی است کاین نیز یک امر بدیھی و جھ-١٧

ک��ھط�ور کل�ی دو دس�تھ ان�د دین�ی و مت�افیزیکی مرب�وط ش�ده ان�د. و ب ر جھ�ان خراف�ات ب�ھ طریق�ی ب�ھ باورھ�ایدرسراس� -١٨ !ریعت و عرفان: شبرخاستھ از دو رکن مذھب ھستند

ت مبتن��ی راف��ا. و خو فقی��ر ت��ر و ب��ا تحص�یالت کمت��ر اس��تخراف�ات مبتن��ی ب��ر ش��رع مخص�وص ع��وام و م��ردم ب��ی س�واد -١٩ ی و ای روس�تایت�وان ای�ن دو ن�وع خراف�ھ را ب�ھ دو جغرافی�ویژه تحصیل ک�رده ھ�ا و اش�راف اس�ت. ک�ھ می برعرفان ھم عمدتا

شھری ھم تقسیم کرد .

دین�ی ش�ده و ازمنظر معرفت و اعتقاد ، خرافات معل�ول ش�رک در دی�ن اس�ت زی�را ش�رک موج�ب ابط�ال ایم�ان و اعم�ال -٢٠ادی م�معن�وی و ب�ا خس�ران . ودر ظاھر و باطن و دنیا و آخ�رت مواج�ھیا بھ قحطی و پوچی دچار میکنددنآدمی را در حیات

. یھ�ایش گرفتارھ فوائ�د دنی�وی و گش�ا. گرایشات خرافی تالشی ب�رای مفی�د س�اختن دی�ن در دنی�ا اس�ت و تب�دیل دی�ن ب�میسازدخراف�ھ گرایش ب�ھ انگیزۀ روانی. و این معنا و ن استبرای باز گردانیدن دنیوی آ خرافھ حاصل ایمان از دست رفتھ و تالش

. است

وح حاکم بر خرافات تماما جھل تا سر حد جنون در باره دین و مفاھیم دینی است . ر-٢١

م�از نفرھنگ�ی یک�ی ازعل�ل پی�دایش خراف�ات فق�دان فھ�م زب�انی و منطق�ی کت�اب مق�دس و اوراد و دعاھ�ا و واما بھ لح�اظ-٢٢ ن زبان اصلی دین است .بدلیل بیگانھ بود

ا کتاب دلیل یک ھزارم خرافات موجود در مسلمانان غیر عرب را نمی توان در اعراب مشاھده کرد زیر درست بھ ھمین-٢٣اص��یت خای اع�راب ق�رآن را فھ�م م�ی کنن�د و اوراد و نم�از را درک م�ی کنن�د و ل�ذا اس��ماء الھ�ی و آی�ات ق�رآن نم�ی توان�د ب�ر

ر و رت�د و ک�افمعی تداعی کند و افس�ونگری داش�تھ باش�د . ای�ن اس�ت ک�ھ مس�لمانان ع�رب ایرانی�ان را جادوئی و ماورای طبیت ک�ھ ن ش�یعھ اس�زندیق می دانند چرا کھ عمده اوراد و آیات و کلماتی کھ در خرافات شرعی حضور دارد، منسوب بھ امام�ا

و جن گی�ری و رمالی ھ تولید اوراد و دعاھای خرافیدر دریایی از احادیث منسوب بھ امامان بھ چشم می خورد و مواد اولی و شفا را تشکیل می دھند .

ھ پیرو مذاھبی از زبان غیر مادری ھستند شدت و وس�عت و عم�ق خراف�ات ش�رعی بس�یار بیش�تر اس�ت ودرھمھ مللی ک-٢۴اھ�ا و راد و دعت�اب مق�دس واوبھ ھمین دلیل یکی از بزرگترین روش ریشھ کنی خرافھ ھمان�ا ب�ھ زب�ان م�ادری برگردانی�دن ک

مخصوصا نماز یومیھ است .

وج��ود دری��ایی وام��ا درجھ��ان اس��الم و مخصوص��ا تش��یع بایس��تی عل��ت دیگ��ری را ب��رای پی��دایش خراف��ات ن��ام ب��رد و آن -٢۵الی��ان ازاحادی��ث جعل��ی و مالیخولی��ایی منس��وب ب��ھ رس��ول و امام��ان اس��ت ک��ھ دردس��تگاه ام��وی و بن��ی عب��اس بواس��طھ م

.یس میشوددیث وجود دارد و تدرتا بھ امروز در متون کتابھای ح پراکنده شده است و متأسفانھ ارساختھ شده ودرب

مان نسبت عترت است کھ بھ پیامبر و اما کتاب و ھ چند نمونھ ازاین نوع احادیث مالیخولیایی کھ خالف عقل و سنت وب-٢۶ فرھنگ ماست توجھ کنید : داده شده است و منبع اصلی بخش عظیمی از خرافات در

رف آبی ظر بر : اگر کسی را مرض بی علتی پیداشود و سورۀ معارج را یک ھفتھ ھر روز ھفت با(ع)امام صادق · بخواند و از آب آن ظرف ھر روز صبح نااشتھا سھ جرعھ بنوشد آن مرض شفا یابد .

Page 27: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

27

آن را با وو بھ آب باران بشوئید سوره رعد را بر طشت مسی بنویسید ١٨و ١٧: اگر آیات (ع)امام صادق ·اری ھ بیمبمقادیری عسل و آب پیاز و رب انگور مخلوط کنید وازاین محلول ھرصبح سحر بھ مدت سھ روز

بخورانید و بدنش را بھ آن بمالید ھمھ امراض العالج را مداوا می کند . . یافت عی ببندید شفا خواھد: اگر سورۀ شورا را با زعفران بنویسید و بر بدن آدم صر(ع)امام صادق ·ری ا ھر بیماد و ی: اگر سورۀ حمد را برظرفی بنویسید و ازآن ظرف شستشو کنید ھرگز بیمار نشویپیامبر اسالم ·

داشتھ باشید شفا یابد .ی شود مید بھ او داده سورۀ انبیاء را چھل بار بخواند ھر گاه کھ بمیرد ثواب شھ ٨٧: اگر کسی آیۀ پیامبر اسالم ·

زخ بھ او حرام می گردد . و دووده ره اش بخشن کبی: ھر کھ برامام حسین گریھ کند از بابت ھر قطره اشکی کھ می ریزد یکی از گناھاامام صادق ·

می شود .

دی و ایات واحادیث ھزاران مورد وجود دارد کھ ھمھ امراض جسمانی و روانی و مشکالت اقتصاازاین نوع رو-٢٧ا ازاین تکی دو یی را بھ طرز معجزه آسایی بر طرف می کند . ولذا فقط کافی است آدمی زناشوئی و حیثیتی و اخرو

ئی ھم ختی و بالبو بد فرمولھا را بلد باشد تا در دنیا و آخرت بھشت را ازآن خود کند و شاه جھان باشد و بھ ھیچ مرض ر بھ بھشت برود .دچار نشود و بھ ھمھ آرزوھای خود ھم برسد و با ھر جرم و جنایتی ھم در آخ

یث این احاد ک تشخیص درستی یا نادرستی احادیث عبارتند از قرآن و سنت وعقل بنابراین ھیچ یک ازازآنجا کھ مح-٢٨د تا بھ ا عمل کنرحادیث اباھیچ کدام از این سھ میزان مطابقت ندارد و ضد آن است وعالوه بر این آدمی کافی است کھ این

را از عقل خود د زیرالی آنان کھ با باور بھ آن عمل می کنند ھرگز بطالتش را فھم نمی کنندروغ بودنش یقین یابد . و دست می دھند .

ھھا داده و بھ ددیم ھمھ کسانی کھ بھ این رماالن و دعا نویس ھا دچار می شوند عقل خود را از دست بھ تجربھ شاھ-٢٩باید برای یرا آدمیزام . حقیق کرده ام و دھھا مورد را شاھد بودهفالکت دیگرھم مبتال می شوند کھ بنده خود دراین باب ت

ذا اکثر لت . و تن دردادن بھ این روشھا ،عقل خود را تعطیل سازد و این خود مجاری ابتالی بھ جنون و شیطان اسمھ نوع تبلیغ ھ وعھ شاامبتالیان بھ خرافھ بھ انواع مفاسد اخالقی ھم دچارند . عالوه براین احادیث مذکور راه و روش

ھ ود و بلکشام می جرم و جنایت و گناه نیز ھست زیرا با قطره اشکی برامام حسین و یا دعایی آتش دوزخ برآدمی حر بھشت واجب می آید .

ھ عالمھ کھ منشأ تولید این احادیث خود ابلیس و شیطان صفتان و دشمنان دین بوده اند . عجبا کپس واضح است -٣٠ایات ھ ھمھ جنکه است مالیان دربار صفوی یکی از بزرگترین مبلغان و تدوین کنندگان این نوع احادیث بودمجلسی یکی از

شاھان صفوی را بدین طریق می بخشیده است و بھشت را برایشان تضمین می نموده است .

:برای فھم عمق فاجعھ چند حدیث دیگرازاین دست را نمونھ می آوریم تا درباره اش تأمل کنید

و ھ چھل روزست کا) کافی بخواھد بھ علم کیمیا دست یابد (علم تبدیل ھر فلزی بھ طال : ھر کس کھع)(امام صادق · سورۀ رعد را بخواند . ١٨و ١٧ھر روزی ھفتاد بار آیۀ

.شود : ھرکس سورۀ عنکبوت را بنویسد و بشوید و بنوشد ھمھ غم و بدبختیھای او رفعع)(امام صادق ·غھ کودک ناب نید آنک بخورارا ھفت بار برآب باران بخوانید وآن آب را بھ کود» المقیت«: اگر ورد (ع)امام صادق ·

. می شود می شود . واند ھمھ گنجھای زمین براو آشکاررا بخ» زلزال«بر اسالم: ھر کس سورۀ پیام ·یروز شود منان پا بر دشرا در فوالدی نقش کند و با خود حمل نماید در جنگھ» حکیم«: ھر کس اسم ع)(امام رضا ·

و ھیچ کس نمی تواند بھ او ضرری وارد کند و مرگ بد از او دور شود .برسید و کالن : اگر سورۀ کھف را بنویسید ودر یک شیشھ بگذارید ودر منزل حفظ کنید بھ ثروت(ع)امام صادق ·

ھمھ قرضھای شما ادا شود و ھرگز ھیچ بالیی برسر شما نیاید .وست دو را وست بدارد و خالیق ار کسی سورۀ واقعھ را شب جمعھ بخواند خداوند او را د: ھ(ع)امام صادق ·

دارند و محبوب ھمھ شود و بھ ثروت فراوان رسد و ھیچ گرفتاری برای او پیش نیاید .می سوره اعراف را ھر کسی بخواند از سوختن و غرق شدن در امان باشد . ١٩۶: آیھ )(عامام علی · رکس سورۀ الزخرف را سھ بار بخواند ھمھ مشکالت دنیا و آخرت او بر طرف شود .: ھ)(عامام صادق ·

Page 28: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

28

مردم جھان ثروتمند ترین و سالمترین س بدین طریق بایستی مسلمانان و شیعیان خوشبخت ترین و سربلند ترین وپ-٣١ باشند .

؟ دندیشتری کشیھان بدبختی و بالی بن جود امامان کھ اینھمھ فرمول نجات بلد بودند پس چرا خودشان ازھمۀ مردماخ -٣٢

ع�وت ب�ھ عق�ل خواستھ اند کتابی را ک�ھ د یا بھ راستی تولید کنندگان این احادیث دشمنان قسم خوردۀ قرآن نبوده اند کھآ-٣٣ و علم و معرفت می کند تبدیل بھ جھل و جنون سازند ؟

-٢جعل�ی. و احادی�ث وج�ود روای�ات -١: خراف�ھ دانس�تزیر را اساس پی�دایش پس تا بھ اینجا بھ یقین می توان عوامل-٣۴ض�عف -۵اری و دنی�وی و م�ادی از دی�ن . اس�تفاده اب�ز -۴ .ش�رک در دی�ن -٣عبادات و اعمال دینی بھ زب�ان غی�ر ب�ومی .

فنون دنیوی و بی اعتمادی بھ عقل خویش . وپرستش علوم -۶عقل و علم تجربی بدلیل تقلید کور کورانھ در دین .

رای باورھ�ای م�او وازاین مسئلھ گذشتھ آیا براستی مرز بین خرافھ و ایمان چیست ؟ یعنی م�رز ب�ین باورھ�ای خراف�ی -٣۵ طبیعی چیست ؟ مرز بین کرامت و شفاعت از شیادی و فریبکاری چیست ؟

ل ی�ز کرام�ات اھ�نزیرا امروزه بسیاری ازمنکران دین و عرفان حقیقی ھم�ۀ باورھ�ای م�اورای طبیع�ی و حت�ی ایم�ان و -٣۶اری ثل ھمان کمتقوی و عرفان را ھم بھ حساب خرافھ می آورند و اصل دین ومعنویت را ھم بھ حساب خرافھ نفی می کنند

کھ ماتریالیستھا و نیھیلیست ھا کرده اند .

ب��ھ نف��س وک��اء نش��انۀ ایم��ان حقیق��ی ھم��انطور ک��ھ ق��رآن توص��یف نم��وده و ب��ھ تجرب��ھ ش��اھدیم ھمان��ا آرام��ش دائ��م و ات -٣٧ل بالی�ا، صبرومحبت وتوکل و بی نیازی و قناعت و عزت نف�س و اس�تقالل و ھوی�ت شخص�یتی اس�ت بخص�وص ص�بر در قب�ا

امراض و سختی ھا .

م�ور اس�ت ک�ھ ادعی ای�ن وفرق بین عرفان حقیقی و کرامات عرفانی از شیادی ھا و فریبکاری ھا نیز یک�ی شخص�یت م�-٣٨ای و ش�فاعتھ ان را ھم�انطور ک�ھ ذک�رش رف�ت داش�تھ باش�د . و دیگ�ر اینک�ھ از باب�ت کرام�اتگیھای یک اھل ایم�بایستی ویژ

خود ، تجارت و سیاست و ریاست نمی کند .

م م�ور ب�رایش مھ�اپس نشانھ ھا واضح است بنابراین کسی فریب می خورد کھ خود عق�ل و ایم�انی ن�دارد و اص�ال ای�ن -٣٩ عنویت وعرفان است .نیست و خود نیز اھل تجارت در دین و م

ی�ن خداون�د از ا واما یک س�ؤال : چگون�ھ اس�ت ک�ھ ھرآی�ھ و کلم�ھ ای از ق�رآن دارای اینھم�ھ خ�واص ج�ادوئی ھس�تند و-۴٠آی�ھ در ھ�ا ب�ا ی�ک ؟ھم�ھ ای�ن ش�یادیبدانند تا مردم را سر کیس�ھ کنند خواص ھیچ نامی نبرده است تا فقط افراد خاص آن را

است کھ آنھم البتھ منظوراز شفا ھمان بخشوده گی کھ» رآن شفا و رحمتی برای مؤمنان استق«قرآن توجیھ شده است کھ ھ ک�ھ برس�ین . و خ�ود پیامبراس�الم عم�ری بیم�اری ح�اد داش�ت و ق�رآندست کھ بر اساس قرآن زن�دگی م�ی کنن�برای مؤمنان ا

لع�ن ک�رده واحادی�ث م�ذکور را ط�رد خودش نازل شده بود درمانش نکرد . پس سنت رسول و خود قرآن بھ آس�انی ھم�ھ آن است . لذا انسان مؤمن ھرگز دچار خرافھ نمی شود .

پدیده شناسی عزاداري حسینی -2

ه األعرفالل بسم

آی�ا ش�ھادت و کش�تھ ش�دن در راه خ�دا و ب�رای احی�ای -١قبل از ھر چیزی چند مسئلھ بنیادی و اصولی ط�رح م�ی کن�یم : -١آی�ا ش�ھادت در معرف�ت دین�ی و اس�المی م�ا نش�ان -٢حق؟ و پلیدی، امری حق است یا نا دین او و نبرد بر علیھ ستم و فساد

Page 29: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

29

، پ�س نشان پیروزی شھید است و رض�ای خ�دااگر شھادت بر حق است و -٣زندگی ؟ پیروزی شھید است یا شکست او در آی��ا -۴آی��ا در قب��ال پی��روزی و رض��ای خداون��د بای��د ش��اد ب��ود وش��اکر و جش��ن گرف��ت ی��ا ب��ھ ع��زا نشس��ت و تأس��ف خ��ورد ؟

حس�رت و انک�ار سوگواری و بر سر و سینھ کوبیدن و اشک ریختن نشان شادی و تصدیق واقعھ است ی�ا نش�ان ن�اراحتی و آن واقعھ ؟

اس�ت و ام�ری طبیع�ی البتھ گریھ و تأثر ناشی از دل تنگی حاصل از دست دادن عزیزان ک�ھ ب�ھ ت�ازه گ�ی از دنی�ا رفت�ھ ان�د-٢ص قابل سرزنش نیست ھر چند کھ صبر و بلکھ شادی حاصل ازمرگ عزیزان برای ی�ک م�ؤمن خ�الص و خداش�ناس بخص�و

ن ط�ور ک�ھ بھشت خداست ،امری بر حق تر و مؤمنانھ تر و خدا پسندانھ تر است ھمادرمرگ عزیزی مؤمن کھ بی شک در ید .اق آن ھستخداوند در کتابش می فرماید کھ : اگر خدا را دوست داشتھ باشید از مرگ نمی ترسید و بلکھ بسیار مشت

وان�د باش�د ک�ھی�ارانش نم�ی تبی شک ع�زاداری ش�یعیان ب�رای واقع�ھ ک�ربال ناش�ی از دل تنگ�ی و دوری از ام�ام حس�ین و -٣ توجیھ پذیر باشد .

م�ھ زدن ب�ھعزاداری حسینی ب�ھ ص�ورت ش�یو پس بھ این ترتیب مذکور -۴ خ�ویش ھ�یچ ن و نال�ھ و خ�ود زن�ی و زنجی�ر و ق ؟ د داشتھ باشد. آیا نھ اینستمعنا و تصدیق معرفتی و دینی و اعتقادی و قرآنی و اخالقی نمی توان

دن حق�ارت و زاداری حسینی و نوحھ ھا و موعظھ ھ�ای مخص�وص مح�رم تمام�ا و عم�دا نش�ان داروح حاکم بر مراسم ع -۵رحم ت�اد رقت و بارۀ حسین و یاران اوست وتحریک دلسوزی و ایجر و تراژدی و فاجعھ این واقعھ دربدبختی و فالکت و زج

دربارۀ واقعھ ای کھ نمی بایست رخ می داد .

ی راس�م س�وگوارھیت و قداست و پیروزی و شکوه و غلب�ھ ح�ق ب�ر باط�ل در نوح�ھ ھ�ا و مآیا ذره ای نشان عظمت و الو-۶ ! و احساس یا شنیده میشود؟ ھرگز حسینی ھرگز دیده

رک��ل مراس��ماوس��ت د اش��تباه ب��ودن و بلک��ھ ک��امال نادرس��ت ب��ودن واقع��ھ ک��ربال آن بخش��ی ک��ھ مرب��وط ب��ھ حس��ین و ی��اران-٧ما ھ�م ش�ی ب�ر س�ر ز چنین بالئ: ای شیعیان مبادا کھ ھرگی پیام این مراسم اینست کھو گوئ ، فریاد می زندسوگواری حسینی

. ر کنیدا، شما تکررا کھ بدست خود بر سر خود آوردند. مبادا کاری را کھ حسین و یارانش کردند و بالئی بیاید

س ت�ر نھاتر و ب�یکتکشتھ شدند و و سؤال دیگر این است : ھمھ امامان ما کشتھ شدند و بسیار فجیع و بلکھ فجیع تر ھم -٨راسم مگری چنین کشتھ شدند. امام حسین از ھمھ امامان ما مریدان و عاشقان بیشتری داشت . پس چرا برای ھیچ امام دی

عزائی برگزار نمی شود ؟

اه ا ب�ھ ھم�ریکج� ک�ھ؟ آیا بھ خاطر تعداد زی�ادی کھ مستلزم این عزاداری ویژه است چیست (ع)گی شھادت امام حسینژوی -٩ادثی چن�ین ح�و . مش�ابھروز در مسجد مدین�ھ س�ربریده ش�دند ؟ حدود ھفتاد تن از مریدان امام صادق ھم یکامام شھید شدند

. مام سجاد و امام ھادی ھم رخ نموددر عصر ا

ھ�ت ب�د جین . والتفاوت شھادت امام حسین از سایر امامان فقط و فقط بھ دلیل کشتھ ش�دنش در می�دان جن�گ ب�ود و ھم�-١٠ کسب خالفت و حکومت ؟

پس بھ راستی انگیزه و معنای مراسم عزاداری حسین چیست ؟ -١١

ش�د و و تدارک دی�دهامی دانیم کھ نخستین مراسم عزاداری برای واقعھ کربال در مسجد شام و با حضور یزید و بھ امر -١٢ھ ک�ربال ب�ھ از واقع� . پسمام حسین پیش بینی کرده بودرا ا سپس کوفیان خائن در کوفھ این مراسم را تقلید کردند . این امر

س�تگاه ن�ھ از د ،ن�د ت�ا م�ردم از خ�ود انتق�ام بگیرن�ددستور یزید در ھمھ ممالک اسالمی امر شد کھ ب�رای حس�ین ع�زاداری کن دشرد . خ�وی ک�خلف�ای ام�وی درمراس�م س�وگواری حس�ین بس�یار اف�راط م� العزیز ازفت یزید و می دانیم کھ عم�ربن عب�دخال

.دزاس قمھ می غش می کرد و شاه عب. ھمانطور کھ رضا شاه گل بھ سر می مالید و ھارون الرشید سینھ و زنجیر می زد

ی بیک�ران ربارۀ ثوابھادت داده می شود و اما می ماند دریایی از احادیثی کھ کھ بھ امامان و مخصوصا امام صادق نسب-١٣ی پدی��ده شناس��«را در رس��الۀ ادی��ث را بگذاری��د پھل��وی اح��ادیثی ک��ھ نمون��ھ ھ��ایش . ک��ھ البت��ھ ای��ن احگریس��تن ب��ر ام��ام حس��ین

. و امثالھم . مثل دعاھای رفع دل درد و دندان درد و پولدار شدن و بھ بھشت رفتن و گنج پیدا کردنآوردیم» خرافھ

Page 30: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

30

اش�د و بفھ�ومی معق�ول ممعنا و تنھا و تنھا سوگواری و خود زنی اھالی کوفھ کھ بھ امام خیانت کردند می تواند دارای -١۴ الغیر بھ معنای انتقام گرفتن از خود .

ر و س�ئلھ بغ�رنج ت�حال اگرسورچرانیھای حیرت آور ایام محرم را ھم در کنار سوگواری ھای حیرت آورش قرار دھ�یم م-١۵ صد برابر نامفھوم تر می شود .

ی و ی و زنجی�ر زن�و مراجع شیعھ دراین مراسم سینھ زن�و نیز یک سؤال : چراھرگز دیده نشده کھ علماء و روحانیون -١۶ی نم�ی ا س�ینھ زن�قمھ زنی عمال شرکت کنند ؟ البتھ سینھ زنی نمایشی کھ با دست سینھ خود را نوازش و لم�س م�ی کنن�د رد زن�ی ت�ا ب�ا خ�و توان خواند . آیا این مراسم وعملی�ات فق�ط ب�رای ع�وام و ج�اھالن و ک�افران و مش�رکین و گن�اه ک�اران اس�ت

ود ادام�ھ اس�قانھ خ�فاھالن�ھ و اندکی گناه خود را سبکتر کنند و تخلیھ شوند ت�ا بع�د ب�ا خی�ال راح�ت ت�ری بتوانن�د ب�ھ زن�دگی جراذل و اس�م جماع�ت ؟ زیرا ب�ھ تجرب�ھ ھم�ھ م�ا م�ی دان�یم ک�ھ از ق�دیم ت�ا کن�ون بس�یاری از فع�االن و گردانن�دگان ای�ن مرادھند

س�ق و فو روزی از ... بوده اند . کھ البتھ ظاھرا ک�ار مفی�دی ھ�م ھس�ت ک�ھ الاق�ل یک�ی داوباش و الط ھا و عرق خورھا وو فجور دست می کشند و توبھ می کنند . ولی منظور ما فلسفھ وجودی این مراسم است .

ؤال س�انقالبی ھم این مراسم را زمینھ بیداری ، عدالت خواھی و ظلم س�تیزی در جامع�ھ م�ی دان�د. –یک تحلیل سیاسی -١٧الت نبرد ک�رده ھ برای عدما اینست کھ مثال در انقالب خودمان چند تا از این زنجیر زنھا در زندانھای سیاسی دیده شده اند ک باشند ؟ آیا این ھمھ انقالبات بزرگ در سراسر جھان از مراسم عزاداری قدیسین بر خاستھ بود ؟

تی و ع�دۀ روانش�ناخدیگر بر دشمن تیغ نمی کش�د . و ای�ن ی�ک قا اصوال کسی کھ خود ــ زنی می کند تخلیھ شده است و-١٨ک�ھ .الوه غ�ذا تربیتی است . اصوال کسی کھ بر سر خودش می زند بر سردشمن نمی زند . این تب�دیل غ�زا ب�ھ ع�زا اس�ت بع� عص�ربرونن امروزه بھ این غذای عزا ، موسیقی و رقص( حرکات موزون ) ھم اضافھ ش�ده اس�ت . از آنج�ا ک�ھ آخ�ر الزم�ا

افکنی و ظھور باطن انسان است ماھیت این مراسم مستمرا آشکارو آشکارتر می شود و رسوا و رسواتر.

غص�ھ و داغ وی کنند و غم ماگربگوییم آنھایی کھ واقعا واز تھ دل در این مراسم گریھ می کنند واقعا بھ حال خود گریھ -١٩ب�ا ارزش ویت مفید کنی می کنند بھ بھانھ حسین . و این تنھا و تنھا خاصو فراق و افسرده گیھای یکسالۀ خود را برون اف

ھ ھای تل این مراسم بعنوان یک حرکت اجتماعی جھت بھداشت روانی است و برون افکنی استرس ھا و افسرده گی و غصع�دالت ج�وئی را نقالب�ی ام�ری مضراس�ت زی�را ان�رژیا –انبار شده در عرض یک سال . ک�ھ البت�ھ از منظ�ر تحلی�ل سیاس�ی

تخلیھ می کند و انگیزه ظلم ستیزی از بین می رود .

ب�ا ای�ن تر و فزاین�دهدانیم کھ بھ لحاظ تاریخی این ھنر امام حسین کشی بھ شیوه ھای نوبھ نو و شقاوت ھر چ�ھ بیش�می -٢٠د تشین ش�دنآه و شیعھ نوع نوحھ ھا اساسا ازعصر صفوی آغاز شد کھ شاھان سنی مذھب بودند کھ یک شبھ خواب نما شد

اریخ را در ت� ھ خان�ھاختند و نخستین ش�یره ک�ش خان�ھ و فاحش�و با شمشیر و توپ کل مردم آذربایجان را یک روزه شیعھ س ند . د باز گشتاسالم رسما بنا نھادند و دست آخر سلطنت را بھ افغانھا ھدیھ کردند و دوباره بھ خانقاه اجدادی خو

ی ب�رای ص�ورت ظ�اھری ای�ن مراس�م مرب�وط ب�ھ مس�یحیت اس�ت ک�ھ برخاس�تھ ازمراس�م ع�زادارریشھ تاریخی دیگری از-٢١م در ن مراس�م ھ�می توان در شکل علم و کتل ھا بھ وضوح درک ک�رد ک�ھ آ شد کھ تا امروز ھم نشانھ صلیب رامسیح می با

الی�ان بن�ی ئ�اتر را مھ پ�س پ�رده ای�ن تامپراطوری روم و بھ فرمان امپراطوری کھ تازه مسیحی شده بود بھ راه افتاد ک�ھ البت�ش�ابھ م تھ اس�ت ک�ھتئاتر در روم و یون�ان باس�تان ت�اریخی ب�س کھ�ن داش� ، ایناسرائیل کارگردانی می کردند و عالوه بر این

ھای مراسم عزاداری محرم دیده می شود کھ بھ مرور زمان تحول یافتھ است .ھمان در تعزیھ ھا و تئاتر

تک�ھ صادف اتومبیلتبھ لحاظ عاطفی : اگر خدای ناکرده اعضای خانواده شما در یک فاجعھ مثل و اما یک سؤال دیگر-٢٢ما را ش�خانواده پاره شده باشند و یک نفر از آشنایان در مراسم ختم و چھل و سال و سالگرد بیاید و صحنھ دلخراش مرگ

آی�ا اھ�د آم�د ؟ما زنده کن�د آی�ا ش�ما خوش�تان خولحظھ بھ لحظھ توصیف کند و در ھر مراسم این مرگ را درمقابل چشمان شی قص�د اموذیان�ھ ومی توانید تحمل کنید ؟ آیا آن فرد نوحھ خوان را دشمن خودتان تلقی نخواھید ک�رد ک�ھ ب�ھ ط�ور وارون�ھ بی�رون اسمرا از مر آزار و توھین و شکنجھ روانی شما را دارد و نیز قصد اھانت بھ آن اموات را ؟ آیا آن فرد نوحھ خوان

نخواھید انداخت و او را خصم خود تلقی نخواھید کرد ؟

ر ع او را دپس خود حدیث مفصل بخوان از این ماجرا . آدم چگونھ م�ی توان�د کس�ی را ک�ھ دوس�ت دارد ھ�ر س�الھ م�رگ فجی� ؟ آیا نھ اینست خولیا !لیجنون و مامقابل خود زنده و تئاتری اجرا نماید ؟ اصال این چھ معنایی می تواند داشتھ باشد اال یک

Page 31: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

31

ز ی کن�یم ول�ی اصدھا سال است کھ ھر سال الاقل دو روز برای حسین و یاران و خاندانش مراس�م س�وگواری برگ�زار م�-٢٣ی ص�ر ھ�یچ نم�زندگی و شخصیت و شرایط اجتماعی و سیاسی و اقتصادی او و خاندان و یاران و مسلمانان و شیعیان آن ع

ه در ظھر عاشورا .دانیم جز اجساد قطعھ قطعھ شد

از ای�ن ت می ب�ریمبراستی ما از اجساد تکھ پاره شدۀ حسین و خاندان و یارانش در ظھر عاشورا چھ می خواھیم . چقدر لذ صحنھ ! آیا نھ اینست ؟

رییم . می گ� ت و خفت اوامام حسین را مبدل بھ بدبخت ترین و ذلیل ترین موجود تاریخ بشر نموده ایم و بر این ھمھ ذل -٢۴ ! مکتب ذلت پرستی است نھ حق پرستیاین

نش را ی و خان�دابھ امید آن روز کھ ظھرعاشورا ھمھ شیعیان بھ یکدیگر تبریک بگویند از اینکھ رھبری دارند کھ ک�ل ھس�تبخت وش�خ�ود را خ ویکجا برای ظھورجمال خدا قربانی کرد . بھ امید روزی کھ ما ھم بتوانیم آن جمال جمیلی کھ زین�ب دی�د

هللا -انھ گ�اه انس�روسی خون خداست و حجل�ترین انسان روی زمین نامید را کمی فھم کنیم ودراین باب بیندیشیم . کربال ،عنان مش�قی ت�رین دش� در روایتی درباره فرق بین شیعھ حقیقی و شیعھ کذائی می فرماید: (ع). امام صادق. این را دریابیماست

یت را در مالء عام و در نزد بیگانگان افشاء می کنند.ما کسانی ھستند کھ مصائب ما اھل ب

پدیده شناسی تشیع-3

ه االمام بسم الل

Page 32: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

32

ای آن ش ھم�ان مس�م ھ این است نام با مسمای آن بی ھیچ توصیفی ک�ھ اس�مدارم مذھب تشیع را امامیھ بنامم کدوست می -١ذھب یگ�ر ای�ن م�. و ل�ذا ن�ام دنیز مذھب ظاھر و باطن واحد است است و ظاھر و باطن آن یکی است ھمانطور کھ این مذھب

ان آشکار شده کھ ات انسیعنی ذ باید مذھب صدق نامید چرا کھ امامیھ مذھبی است کھ معتقد بھ ظھور خدا از انسان است را ھمان خداست و چنین انسانی را امام گویند کھ نام مشترک انسان و خداست .

امید .ناء هللا ھم امامیھ مذھب آخر الزمان و قیامت است . کھ عرصھ لقاء هللا است . پس تشیع را می توان مذھب لق-٢

ی�ن پی�امبر امان . و ل�ذا ) البت�ھ در آس�یدار کرده است (مع�راجبھ جمال انسانی دزیرا تشیع دارای پیامبری است کھ خدا را -٣س�ی رھب�ر و کتم نب�وت نبوت آسمانی را ختم کرده و نبوت زمینی را بنا نھاده کھ نامش امامت است . و لذا در دوران این خ�

ید .کھ جز خدا نمی د (ع)پیامبر پیروان اوست کھ خدا را دیده باشد منتھی بر روی زمین درست مثل علی

خ�ر ھ�م ھس�ت آپس واضح است کھ فقط مذھب شیعھ است کھ حامل اسالم بعنوان دین آخرالزمان در قیامت است ک�ھ دی�ن -۴ ومابقی مذاھب اسالمی از نوع اسالم محمدی نیست بلکھ حداکثر اسالم عیسوی موسوی و ابراھیمی است .

ز مس�یحیت ادرص�د آن ش�یعھ اس�ت . مگ�ر چن�د درص�د حال چ�را این�ک ازمی�ان ی�ک و ن�یم میلی�ارد مس�لمان فق�ط ح�دود ده -۵ا ھن�وز ربراستی دین مسیح را درک کرده و مسیحی حقیقی است ؟ یک درصد ھم نیست ؟ چن�د درص�د از یھ�ود دی�ن موس�ی

عتق�د ارھم پ�ر محفظ کرده است ؟ کمتر از یک صدم درص�د ! بودائی�ان از ای�ن ھ�م کمترن�د . پ�س اس�الم محم�دی ب�ھ لح�اظ آم�ی ی امامی حھب است . درست است کھ از شیعیان اسمی ھم حتی یک درصد ھم شیعی حقیقی امامی نیست کھ داراترین مذا

و حاضر باشد و امام خود را بشناسد .

و ای�ن یعن�ی .و ص�احب جم�ال اس�ت حاض�ر تش�یع، تنھ�ا م�ذھب دارای خ�دای زمین�ی و ح�ی و و تنھ�اواقع اسالم پس در -۶ امامت و امامیھ !

ی می�ھ حقیق�ی کس�پس درحقیقت تشیع مذھب و مکتبی است کھ پیروانش مترصد دی�دار ب�ا خ�دا در ھم�ین دنیاھس�تند و اما -٧س�ت . د ش�یعھ نیاست کھ فقط بھ این نیت براین مذھب وارد شده باشد . پس در واقع کسی ک�ھ در عط�ش دی�دار ب�ا خ�دا نباش�

این ھمان مکتب انتظار ظھور امام زمان است .

ذھب امامیھ ھمان مذھبی است کھ خداوند بھ خاطرآن جھان و انسان را آفرید . پس م -٨

پس مذھب امامیھ ، مذھب خداست در حالی کھ مذاھب قبل چنین نبوده است .-٩

قاب�ل ی در ظھ�ور متاین تنھا مذھبی است کھ خدایش می گوید : یاری دھی�د م�را ت�ا ی�اری دھ�م ش�ما را . ای�ن ھم�ان ی�ار -١٠وسنت ی است کھ تاریخی و متکی بھ تاریخست . ظھور انسان از خدا و ظھور خدا از انسان ! شیعھ تنھا مذھبخدا –انسان

و روایات نیست . زنده است .

مذھب اکنونیت است . یعنی عشق! و عشق ھم تاریخی نیست پس مذھب امامیھ مذھب جمال پرستی است-١١

ل�ذا ووا و ریاضت بودند ولی م�ذھب امامی�ھ م�ذھب جم�ال اس�ت لذا مذاھب تق مذاھب قبل ازامامیھ مذاھب کمال بودند و -١٢ مذھب تقرب و وصال است .

لم�ھ: انس��ان کحقیق�ی و کام��ل پ�س م��ذھب امامی�ھ ب��ھ زب�ان دیگ��ر م�ذھب انس��ان پرس�تی اس��ت یعن�ی اوم��انیزم ب�ھ معن��ای -١٣ .ھ ھمھ آرزو می کنند چون او باشند! شیعھ حقیقی انسانی است کمداری

س�ت ک�ھ راج پیامبر ا، نھ ھجرت و نھ حتی غدیر خم است، بلکھ واقعۀ معتاریخ اسالم نھ بعثتپس بزرگترین واقعھ در -١۴ کرده اند . نھ حتی تاریخ سالش را ثبت مورخین نھ تاریخ روز و

ظ فلسفی .حا، دین معراج و لقاء هللا است . شیعھ مذھب وحدت وجود است بھ ل(ص)پس دین اسالم و دین محمد -١۵

Page 33: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

33

ی در باش�ند . حت� درست بھ ھمین دلیل ھمھ امامان ش�یعھ کش�تھ ش�دند حت�ی ب�دون آنک�ھ کمت�رین فعالی�ت بیرون�ی داش�تھ -١۶ر خ�ودش ن جمال ک�ادرون زندان و حبس خانگی مادام العمر ھم قابل تحمل کافران نبودند زیرا صاحب جمال الھی بودند و ای

را می کرد .

اش�ند یعن�ی بشرایط ظھورجھانی امام زمان اینس�ت ک�ھ بیش�تر م�ردم در عط�ش دی�دار جم�ال خداون�د پس واضح است کھ-١٧دار عاشق خدا شده باشند . پس شرط ظھورعطش عدالت نیست بلکھ عطش عشق است . و ع�دالت محص�ول طبیع�ی ای�ن دی�

الت تھی نھ عدعلول عدالت . مناست . ھمانطور کھ درمجموعھ آثارمان نشان داده ایم کھ عدالت معلول عشق است وعشق مش ر کس�ی خ�وداقتصادی و سیاسی و اجتماعی و عقیدتی و جنسی و نژادی و طبقاتی بلکھ عدالت وجودی بھ این معنا کھ ھ

د و کس�ی بود م�ی ش�وشده باشد و چنان در خود مستقر شده کھ مطلقا بی نیاز شده باشد و لذا اراده ب�ھ تج�اوز و س�تم ھ�م ن�ا ک�ن نم�ی ش�ودو خود می شود کھ الوھیت خ�ود را درک ک�رده باش�د و ای�ن ج�ز ب�ا دی�دار جم�ال خداون�د ممدر خود می نشیند

برن�د و بینن�د برابزیرا ھر کسی خداوند رادرجمال خودش دیدار می کند .آیا مفھوم است ؟ فقط وقتی ک�ھ ھم�ھ خ�ود را خ�دایی الغیر .

تاس�ت یعن�ی ھ�م و تعری�ف م�ی کن�د ک�ھ منحص�ر ب�ھ ف�رد و ب�یشیعھ حقیقی یک عارف است و ھر چیز را بھ گون�ھ ای ف -١٩ خدایی است . شیعھ نشان خدا بر روی زمین است یعنی آیت هللا است . شیعھ مذھب انسان کامل است .

س�ت و ی�ک شیعھ مذھبی است کھ فقط یک اصل دارد و آن امامت است و یک ش�ریعت و حک�م عمل�ی دارد و آن عش�ق ا-٢٠ جمال است . فلسفھ دارد و آن فلسفھ

س�ت عھ (قیام�ت) الزم�ان رخ نم�وده و مق�یم الس�اشیعھ مذھبی ت�اریخی نیس�ت زی�را خ�ارج از ت�اریخ اس�ت زی�را در آخرا -٢١ . حال"یعنی مقیم "

شیعھ مذھب اھل حال است .-٢٢

وستی است . د –شیعھ مذھب ضد نژاد است یعنی ضد خود . و این مذھب دشمن -٢٣

.ھ ، شیعیان موروثی ھستند . و بھترین دوست شیعھ ، مسیحیان مؤمن ھستند شقی ترین دشمنان شیع -٢۴

کسی کھ بھ مسیح ھمان قدرعشق و ارادت نداشتھ باشد کھ بھ امامان خویش ، شیعھ نیست . -٢۵

نی عاشق ! شیعھ در لغت یعنی مرید . و مرید یعنی کسی کھ اراده اش در نزد امام خویش است . پس شیعھ یع -٢۶

ح�اظ ھ جملگ�ی ب�ھ لکبزرگترین شیعیان تاریخ کسانی چون ابن عربی ، بایزید بسطامی ، حالج ، مولوی و حافظ ھستند -٢٧ سنتی سنی مذھب ھستند .

آنھ�ا جبرئی�ل شیعھ تنھا مذھبی است کھ مؤمنانش جملگ�ی ق�رآن ن�اطق ھس�تند یعن�ی پی�امبران ب�اطنی و فط�ری ک�ھ نف�س-٢٨ .آنھاست

و ب�ھ ت�محمد نسبت ھ است : شیعھ علی و علیین ! کھ خداوند در معراجش بھ رسولش می فرماید : ایخداوند نیز شیع -٢٩ من ، نسبت من است با علی .

ا ا نداش�ت و ل�ذرشیعھ راستگو ترین انسان تاریخ اس�ت زی�را آنچ�ھ را ک�ھ ک�ل بش�ریت در ط�ول ت�اریخ ش�ھامت ادع�ایش -٣٠ ت .میکند وآن اینست کھ : خدا در من است و با من است و من اس مجبور بھ دروغ و ریا می شد شیعھ ادعایش

شیعھ تنھا مذھبی است کھ درآن زن شیطان نیست بلکھ یکی از دو مظھر جمال خداوند است . -٣١

باش�د تر و ش�دید ت�رشیعھ تنھا مذھبی است کھ منافقانش شقی ترین کافران ھمھ مذاھب ھستند . زیرا ھر چھ نوری ناب -٣٢ اصل از آن ھم شدید تر است . ظلمت ح

ھاست زیرا مذھب ظھور ذات و وجود مطلق است .» ترین«شیعھ مکتب اصالت -٣٣

Page 34: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

34

تشیع دو مرحلھ دارد : امام داشتن و امام شدن . -٣۴

پدیده شناسی عرفان شیعی-4

و دردم . کھ ت : درآیینھ امام و پیر یا در آیینھ مکری کھ آن بر دو نوع اسف –عرفان شیعی یعنی خودشناسی تجربی -١ مام غایبایت یک و ھدانوع نبرد با نفس وارادۀ خویشتن است دراطاعت محض از پیر یا خدمت محض بھ مردم در ارادت

و نامرئی.

Page 35: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

35

در نفس است دن قیامتششناسی عرفانی ھیچ ربطی بھ توجیھات روانکاوانھ و شاعرانھ و فلسفی ندارد بلکھ بر پا خود -٢فی و و عاط ادی و اجتماعیرو شدن عینی و عملی با خویشتن خویش، در واقعیت زندگی اقتصطبقات و درجات و روب

.اعتقادی

ت .وابط اوسآدمھای ر انسان اھل خود شناسی ھمواره در قیامت است و لذا حضورش در جامعھ نیز بر پا کننده قیامت -٣

جامعھ آیینۀ خودشناسی دیگران است بطورطبیعی . درھر مرتبھ ای یک عارف شیعی در -۴

الساعھ ارف مقیمع، عرفان سیستماتیک و مدون و از پیش طراحی شده و کالسیک نیست زیرا بنابراین عرفان شیعی -۵ است .

. کند کفایت می یک شیعھ حقیقی ھرگز برای خودش زندگی نمی کند زیرا بی نیاز است در درجات . و خدا او را -۶

عارف شیعی در جامعھ بر پا کنندۀ عدل و بیداری وجدان و عشق ایثاری است .-٧

مھ مسائلھی است و عرفان شیعھ چیزی در حاشیۀ زندگی ویا پارامتر و ضریب تقویت وتکثیرآن نیست بلکھ خود زندگ-٨ زندگی بھ مثابۀ عناصر تشکیل دھندۀ آن می باشد .

طوره و ران یک اسصور گوناگون تجلی است . ولذا ھرشیعھ ای از منظر دیگھرشیعۀ مؤمن یک عارف در درجات و -٩ افسانھ می آید و عجیب و غیرطبیعی .

واز .ایی خویش برای یک شیعھ حقیقی وعارف شیعی کل زندگی و جھان یک امکان و فرصت است برای آفرینش خد-١٠ ست .خویش یک خدا ساختن . و این مستلزم قماری اندر قمار دگر ا

ن سپس آنا ن خود . ویک عارف شیعی ھمھ ارزشھای رایج در نزد مردمان را در نزدشان ھیچ و پوچ می کند با زیست-١١ارف عست کھ ارا بھ جستجوی ارزشی برتر وا می دارد . و اینست کھ ھووی حیات وھستی خلق محسوب می شود . این

شیعی . عارف ھمھ جا قربانی می شود تا حقش آشکار شودشیعی ھمواره شھید است در ھر رابطھ و حادثھ ای . در ھمواره آخرین حق است.

د ان می کنت بھ خودشعارف شیعی احیاء گر عرفان ھمھ مذاھب و مکاتب است حتی عرفان کافران . او مردم را دعو-١٢ بھ ھمان امری کھ ادعایش می کنند . او حق ھمگان است .

ون او االخره چباست کھ ینگونھ. و بدو چون نمی توانند او را می کشند ) باشندف شیعی(عار ھمھ آرزو دارند چون او-١٣ شوند درست آنگاه کھ ازدستش خالص شده اند .می

راریخ و ھتجھان و کل . جنگ یکی با ھمھ کس و ھمھ چیز ود تمام عیار و بغایت نابرابر استعرفان شیعی یک نبر-١۴ نیست . چھ ھست و

صر او رایط ویژه عشی از بانیان و آشکارکنندگان جھانی این نبرد است کھ زندگی و قیام او محصول یک (ع)حسین -١۵الست . نی کربنیست بلکھ حسینی در ھر عصری ھمین گونھ است و لذا برای عارف شیعی ھر روزی عاشورا و ھر سرزمی

شود .ھ گونھ ای ظاھر میفقط صورت بیرونی این نبرد در ھر عصری ب

زیر پا او آن را زی کھ مظھری آشکار از جمال پروردگارنباشد برای یک عارف شیعی غیر قابل تحمل است وھرچی-١۶ می نھد یا با آن می جنگد و یا آن را می شکافد ویا از آن می گذرد .

ھ درشتن است ککربالی یک عارف شیعی وجود خود اوست وھر لحظھ از زندگیش عاشورا است و او خود یزید خوی-١٧ نبرد با خود است کھ خدا را از خود آشکار می سازد . این عرفان شیعھ است .

عارف شیعی دشمنی شقی تر از شیعیان اسمی و موروثی ندارد و اصوال سرسخت ترین دشمنان یک عارف حقیقی -١٨ خویشان و بستگان خود اویند زیرا او ضد خویشتن است .

Page 36: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

36

دین و چشم مرت ت اال ازم و رسم ندارد و لذا از چشم ھمھ مرتد و مطرود اسعارف شیعی ، فرقھ و نژاد و مذھب و اس-١٩ مطرودین جامعھ . او مقیم خرابات وجود است .

یی ر ھیچ جای برند ودواین است کھ عارفان و امامان شیعھ در میان شیعیان درغایت غربت وتھمت و مظلومیت بسر م-٢٠لبند . نیا می طلطنت دسبھ دست ھمین ھا کشتھ می شوند زیرا از امام خود بیگانھ تر از پیروان و حامیان خود نیستند و

ند .رک می کندریج دھمچون توقع فرزندان از والدین خود کھ حجاب رابطۀ آنھاست و والدین خود را بعد ازمرگشان بھ ت

ھ کورت است در این ص فقطشیعھ باید امامش را تنزیھ وتطھیر و تسبیح کند ھمان طور کھ امام ، خدای خود را . و -٢١ شیعھ ازامامش بیگانھ نمی شود .

.تا زمانیکھ نگاه شیعیان بھ امامان فقط ازدرب نیاز و شفاعت است این بیگانگی حاکم است -٢٢

واسینیون مستند مثل بھ این دلیل است کھ اکثر کاشفان مقام امامان ما ، اھل سنت و چھ بسا متفکران مسیحی ھ-٢٣ وت است . اب امامطور کھ مسیح راعارفان مسلمان بھتر می شناسند . ھمانطور کھ عربیت بزرگترین حجکوربن . ھمان

ربت بخودی در غھمانطور کھ ھیچکس نمی تواند خودش را بشناسد اال بھ واسطھ یک بیگانۀ عارف . ھمانطور کھ آدمن در یعھ مؤمدین است . و مخصوصا یک شنزدیک تر است ودر وطن احساس غربت می کند . و این راز امر ھجرت در

. وطن است مان درھیچ جایی غریب تر از خانواده و نژاد خود نیست . قبرستان بقیع نماد آشکار و تاریخی غربت اما

پدیده شناسی زناشوئی عارفان و امامان-5

ا باشد . عارف تنھاست و لذا کسی می تواند با او ھم زیست و ھم سرنوشت شود کھ تنھ-١

تنھائی عارف بھ معنای خود بودن و منزه از غیر گشتن است در خویش . -٢

ریق طھ ازاین کدرعارف جز خدا نیست و لذا ھمسر وی ھم بایستی چون او باشد و یا مرید مخلص وعاشق اوباشد -٣ وجودش ازغیرمنزه گردد وامکان ھم سرنوشتی پدید آید .

از از غیر است و لذا رابطھ او با ھمسرش بکلی از جنسی دگر است . مردعارف فنای در ذات و بی نی-۴

Page 37: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

37

ابطھ راست در بھ شوھر بنابراین ھویت جاھالنۀ زن کھ اراده بھ محبوبیت و پرستیده شدن و ناز کردن و منت گذاشتن-۵ند و ینھ می کجود کم وبا مرد عارف ھیچ محلی از اعراب ندارد و از این رابطھ حس نابودی می کند واز شوھرش با تما

ایشھ زن اجرای عممی بندد . تاریخ شاھد چنین زنانی در رابطھ با مردان عارف بوده است : چھ بسا کمر بھ قتل او از مشھورترین نمونھ ھا درجھان اسالم است . (ع)و جعده ھمسر امام حسن (ص)پیامبر

ھ کشتن کنند و بعذاب اف ایی می نمودند کھ ھم خود را بھمسئلھ این است کھ چرا این عارفان مبادرت بھ چنین ازدواجھ-۶ دھند و ھم زن بیچاره را دیوانھ سازند .

ده بھ ارانان اصال ھیچ یک ازاعمال و اقدامات عارفان مطابق مصالح و منافع و محاسبات متعارف دنیوی نیست . آ-٧ است . اسی بشرو ھمسر ھم یکی از ارزاق اسنفسانی خود ازدواج نمی کنند . آنان از نزد خدایشان روزی می برند

را؟ اند ، چ بھ گزارش تاریخ شاھدیم کھ زنان اکثرعارفان از متکبرترین و سنگدل ترین زنان روزگار بوده-٨

و لذا ار می شودکبروشقاوت وکفر بشر در عرصۀ عواطف بھ صورت اشد خود پرستی و اراده بھ پرستیده شدن آشک -٩ نزد داوند دران را خمظھراین اراده است و زنان متکبرو کافرتر ، شقی ترند و خود پرست تر . اینزن کھ خود غریزتا

بت زاشد محل کھ ا. این زنان در عین حای نیازی قرار می دھد تا ذوب شوندخورشیدھای محبت و ھویت واستقالل و ب ست و اھلا خود پرر. زیرا آنچھ کھ زن نمی شودنمی شوند و نازشان کشیده وکرامت شوھر برخوردارند مطلقا پرستیده

ال این ود . حناز می کند محبت شوھراست و ھرچھ کھ این محبت شدیدتر باشد خود پرستی و ناز ھم شدیدتر می شو ا میگرددنگ آنھدیالکتیک زنان متکبر در نزد عارفان کھ مظھر خشوع و محبت الھی ھستند موجب انفجار قلب چون س

ھا را دگر می کند و قیامت آنھا بر پا می شود. سرنوشت آن

کان زدواج امبصورت ا لعارفان برپا کنندۀ قیامت دوران جامعۀ خود ھستند این رسالت دربارۀ زنان متکبروکافر د-١٠ین دند از الھی بوا. ازدواج ھای پیامبر اسالم و امام حسن کھ دو تن از مظاھر رحمت و محبت و عطوفت پذیر می شود

یدگاه بھتر درک می شود .د

جمل تند . جنگتکبروجاه طلبی و خود پرستی عایشھ و جعده در تاریخ مکتوب است این دو زن قصد سلطنت داش-١١شدن ان اسالملکھ جھمماھیت نھایی عایشھ را آشکار کرد و توطئھ مسموم کردن امام حسن ھم بھ وعده ازدواج با یزید و

سوق داد . بود کھ جعده را بھ این جنایت

ی شد . مت و زنده قلوب سخت تر از سنگ این نوع زنان فقط تحت الشعاع محبت الھی این عارفان در ھم می شکس-١٢

بر و ھ اشد کبت دیگران فرق انسان جاھل و عارف در قبال محبت است کھ معلوم می شود . انسان جاھل در قبال محب -١٣ؤمن در مارف و ع. ولی انسان ن میگردد و بدینگونھ بیدار میشودسد و سرنگوغرور و سلطھ گری و ظلم و تجاوز می ر

.یو شق تواضع تر و عابد و خاشع وعاشق میشود و ایثارگر. درست بھ عکس انسان جاھلقبال محبت دیگران م

سخن لذا این و. و میپاشدھالن و اشقیاء در قبال محبت ناب، شقی تر میگردد و درغایت شقاوت فربنابراین قلوب جا -١۴کس عمل عفاقا بھ آن کھ اتمربوط بھ نیمۀ دوم این ماجراست نھ مرحلۀ نخست » از محبت خارھا گل میشود«مولوی از

. میکند

، نعداوت ز وت و انکار وخود و شقا واما روی دیگر این نوع زناشوئی خود عارف است کھ در قبال محبت فزاینده -١۵ن ھ با چنیر رابطذا عارف ھم د. و لید چرا کھ دل خانھ خداست و نھ زندل عارف پدید نمی آھرگز امکان ورود زن بر

ین یک ند و اک، خالص تر شده وبھ خدایش نزدیکتر می گردد ودر حقیقت جبرا بھ سوی ھوای ذات خود حرکت می زنین در بیرو ات خودذال قدسی ھوای توفیق اجباری است کھ عارف را بھ امیت و امامت ذات می رساند تا آنجا کھ با جم

. ند کھ مرتبھ ای از لقاء هللا استدیدار می ک

پس ازدواج عارفان با متکبرترین و کافرترین و شقی ترین زنان ھم بخشی ازرسالت اجتماعی آنھاست و ھم بخشی از -١۶زن را بھ خدا می رساند و ھم تعالی روحانی و اخالص ذات و مرتبھ ای عالی از سیر الی هللا را ممکن می سازد کھ ھم

خودش بھ خدا می رسد و البتھ این یکی از شاقھ ترین و باطنی ترین ریاضت ھای زندگی عارفان است . واقعۀ معروف رسوایی عایشھ درزندگی پیامبر کھ برای پیامبر و مؤمنان امتحان کبیری بود و تا آنجا کھ خود خداوند بھ میان آمد و

ماندگار در تاریخ زناشوئی مردان خداست . دخالت نمود یک مثال

Page 38: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

38

ر داز کجا ھمھ کرامات این« ھمانطور کھ شیخ خرقانی ھم کھ صاحب زنی بغایت شرور بود ودر پاسخ بھ ابن سینا کھ -١٧ می گوید : از صبری کھ بر این عفریتھ کرده ام . » تو پدید آمده است

حبت تھ این مست . والبھمانا محبت برتر بر قلوب چون سنگ آنان ا تازیانھ و تنبیھ مردان خدا دربارۀ زنان خود-١٨ فزاینده گاه زن را چنان دچار حس حقارت و نابودی می کند کھ دست بھ قتل شوھر می زند .

را مپس چرا ا تو دارمحرف دل ھمۀ این نوع زنان اینست کھ : تو کھ این قدر مرا دوست داری با ھمۀ شقاوتی کھ ب-١٩ تی و مرید ارادۀ من نمی شوی و خدا را بھ جای من می پرستی . نمی پرس

ون چی کشند مر خود را این زنان درحقیقت ھووی خود را خود خدا می دانند و لذا گاه از خدا انتقام گرفتھ و شوھ-٢٠ دستشان بھ خدا نمی رسد .

رھا رترین ھنبیش است کھ رابطھ با زنان خوعشق و ایثار بدون اطاعت ازامیال کافرانۀ زن ، فقط ھنر مردان خدا در -٢١ ی پرستندخدا م و ریاضت ھا و امتحانات الھی است کھ اکثر مردان در این امتحان شکست می خورند و زن را بھ جایز زن ھایتا انوند و واطاعت می کنند و چون آنان کافر و شقی می گردند و محبت خود را ھم از دست داده و ظالم می ش

ی ستانند .انتقام م

ھ ذکرش انی است کسرنوشت ابدی دنیا و آخرت ھر مردی در رابطھ با زن خویش است کھ رقم می خورد و آن امتح-٢٢ رفت .

ان طھ با زنان در رابھمانطورکھ مردان عارف مظھرعشق خدا بھ خلق ھستند بنابراین شاقھ ترین امتحانات این مرد-٢٣ است : شجره ممنوعھ ! » شجره« ھمان امتحان است و کال خانواده و نژاد خویش .این

پدیده شناسی جوانمردي در تشیع-6

ود نشأ آن خارد کھ م، پھلوانی و عشق بھ مردم مظلوم و درمانده رابطھ ای تنگاتنگ با تشیع دجوانمردی، عیاری-١ است . (ع)علی

ست کھ دری آن دانن حد واضح از ارکان و اصول عملشاید درھیچ مذھب دیگری نتوان عیاری و جوانمردی را تا ای-٢ تشیع .

یاز اصول عمل ،ان دادن خود را برای دفاع از حقوق مظلومان از ھرمذھب و آئینی بھ خطر انداختن و گاه دراین راه ج-٣ا بیرت آور حبطرز مذھب شیعۀ راستین است و عجبا کھ این آئین ریشھ در ایران باستان و مذھب مانی و مزدک دارد کھ

را ع)(کتب علیمند کھ پیوند خورده و با آن یکی شده است . و گوئی فقط گروھی از ایرانیان و مزدکیان بود (ع)مکتب علی در خود بارور نمودند و در تاریخ جاری ساختند و تشیع حاصل این پیوند است .

Page 39: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

39

راب و ربریت اعبسراسر ظلمت و شقاوت و تاریخ ایران و ایران اسالمی بدون وجود این جوانمردان پاک باختھ-۴ اسکندر و مغول است .

بھ نتد و ممت بی مزیکی از تمایزات عرفان شیعی ازسائرعرفانھای مسیحی وبودائی ھمانا عیاری و جوانمردی و خد-۵ھ صورت بامعھ ج. این ھمان وجھی از عرفان شیعھ است کھ امامت نامیده می شود کھ در مردمان فقیر وتحت ستم است

در خور یده ایاجرای عدالت آشکار می شود کھ فراسوی عرف و شرع و قانون و قضاوت است و لذا بھ لحاظ حقوقی پد تأمل می باشد .

ده گره خور ریدانشانمسرنوشت مردم ایران و مخصوصا شیعیان با آئین جوانمردی و عیاری امامان و عارفان شیعھ و -۶ است کھ یکی از برجستھ ترین ن فشانی ایل جاناصحاین وقایع سرنوشت ساز ھمانا انقالب اسالمی ایران است کھ تماما

،به، انقال، مبارزادی، دموکراسیعناوین متفاوتی ھمچون آز باشد کھ البتھ درعصر جدید توجیھات وآئین و اندیشھ می .سوسیالیزم و امثالھم یافتھ است

عیاری انمردی وندیشۀ جوو انقالب و مبارزۀ انقالبی در جھان ریشھ در ا اصال پدیده و معنائی بھ نام عدالت خواھی-٧ن این آئی م اسوۀھستیم کھ رستترین ریشھ اش در ایران باستان است کھ در شاھنامۀ فردوسی شاھدش دارد کھ قدرتمند

باشد .می

امعھ از وات در جو احیای مسامذھب مانی و مزدک مذھبی بر اساس اندیشۀ جوانمردی بنا شده است و عدالت خواھی -٨ ارکان آن است . این رکن در تشیع تمامیت مذھب است .

رجمھ شدۀزمنابع تاعدالت خواھی و دموکراسی و سوسیالیزم اروپائی ھم بھ لحاظ تاریخی تحت تأثیر و بھ اقتباس -٩ر چند ھف دارند اعترا المی تمدن خوداسالمی بھ زبانھای اروپائی بوده است کھ امروزه فرزانگان غربی بھ این میراث اس

ی کنند . نکارش ممال اعکھ این میراث را سکوالر و دین زدایی کرده اند و در دھھ ھای اخیر با آن بھ بن بست رسیده و

ز قتل ااست کھ طول تاریخامروزه تشیع باقی بھ نھضت ھای جوانمردی و عیاری پنھان در الیھ ھای تقیۀ علویان در-١٠ی خود کومتھاح. این نھضتھای چریکی و زیرزمینی گاه بصورت ھای عظیم و مکرر نجات یافتھ است مھا و نسل کشیعا

ن نھضت ی ھمچومختار محلی مثل صفاریان و آل بویھ خودنمائی کرده است و گاه بھ صورت یک سازمان عظیم و جھانتی و سیالیس. و گاه بصورت حکومتھای سواست ن در سراسر بالد اسالمی بودهچریکی حسن صباح مدافع ھمۀ مظلوما

وی محلی کومتھاحدموکراتیک بھ معنای حقیقی کلمھ در مناطقی خودنمائی کرده و بھ خاک و خون کشیده شده است مثل گوھره خ است ازر تاری. ھمھ اینھا کھ راز بقا و استمرار تشیع ددر بحرین و شامات و شمال آفریقا خود مختار قرامطھ

ای گروھھ وجوانمردی و عیاری برخوردار بوده است کھ درتاریخ جدید جھان بصورت نھضت مشروطھ و جنگل آئینامروزه .گردید ملی تشیع بصورت یک حکومتچریکی دھھ ھای قبل از انقالب اسالمی آشکار شد کھ منجر بھ پیروزی

ان ی شیعیو ازجان گذشتگ ساس جوانمردیجمھوری اسالمی ایران بھ لحاظ ایدئولوژی مردمی محصول اندیشھ و اح .. ھمھ انقالبیون صدیق در واقع ھمان عیاران ھستندعیاراست

است کھ شق عرفانیععیاران ھرگزبرای خود ھیچ سھمی از پیروزی خود قائل نبودند و لذا این اندیشھ حاصل یک -١١ھلکھ فقر و م دری و دفاع از حقوق مردم در دربھ تبدیل بھ فرھنگ توده ای شده است . و عیار کسی است کھ عمری برای

می کند . زندگی

ستوار امین سنت عیاران مشروطھ و نھضت جنگل و گروھھای چریکی و انتحاری سالھای قبل از انقالب ھم بر ھ-١٢د ساقط اری خوی وھره عگبودند و ھرگز خود را در پیروزی سھیم ندانستند و آنان کھ بھ سودای قدرت بر مردم افتادند از س عیاری پوختند . را فر شدند و لذا در نقطھ مقابل مردم قرار گرفتند و گاه برای انتقام بھ دشمن ستمگر پیوستند و خود

حاصل ایمانی عاشقانھ بھ حقیقت و خداوند است .

وھ ایثار کتھ است اشدربطن آگاه و ناخودآگاه فرھنگ عیاری و پھلوانی یک گوھرۀ عرفانی و وحدت وجودی حضور د-١٣فانی ن عشق عرن ھما. ایلتی را وظیفھ خود می دانستھ استاز جان گذشتن برای دفاع از حقوق مظلومان از ھر مذھب و م

ھا حسن وۀ آنفاتح و اس خاص مذھب شیعھ است کھ در رأس آن کسانی چون مانی و مزدک و علی قرار دارند و آخرین . صباح است

Page 40: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

40

ده است جھانی نش دوره ای از تاریخ ھمچون نھضت حسن صباح تبدیل بھ یک سازمان مخفی و نھضت عیاری در ھیچ-١۴ین مدت ر طی ادکھ بمدت حدود یک قرن در بخشی از جھان خواب و عیش را بر ستمگران و دشمنان مردم حرام کرد و

ا از تشیع ر وسانید را بھ قتل ر صدھا شاه و خلیفھ و والی شھرھا و مالیان مزدور و خوانین خونخوار و وزیران ظالم نابودی حتمی نجات داد .

مان آئینھھ تکاملی امروزه نیز درسراسر جھان جنگھای چریکی آزادی بخش و ضد استعماری وعملیات انتحاری ادام-١۵تا بھ ن نیزسطیلت فلعیاری و مخصوصا ایدئولوژی حسن صباح می باشد کھ دھھا ملت دربند را نجات داده است و بقای ماتحاد ند کھ ازابوده امروزه بھ یمن این اندیشھ و ایدئولوژی عیاری بوده است کھ منشأ تاریخی آن ایران و ایرانیان

و مۀ مذاھبھ در ھمانویان و علویان تبدیل بھ انسانی ترین مکتب و ایدئولوژی رھائی بخش در تاریخ بشر شده است ک شتن برایخود گذ و عناوین گوناگون بخود گرفتھ است کھ در یک کلمھ چیزی جز ازفرھنگھای عصر جدید ھم رخنھ کرده

لی . دفاع از حقوق مظلومان نیست و این عشق عرفانی شیعی است و منشأ اصلی آن ایران است و سلطانش ع

قوق ح ت کھ ازآئین جوانمردی در حقیقت بھ زبان امروز ھمان مذھب واحد جھانی بر مبنای حقوق انسانی اس-١۶ن . اییکندما فدا ران و در ھر ملت و مذھبی دفاع میکند. و جان خود توانان در ھمھ جای جھنا مستضعفین و فقراء و

ادی نژلودگی آاز ھر لص نامیده میشود کھباشد و ھمان است کھ دین خاوجھ از مذھب و معنویت و اخالق میخالصانھ ترین ا می باشد .و طبقاتی و تعصبات اعتقادی و مسلکی مبر

. ه اندان لقب دادرا سلطان جوانمرد (ع)آئین جوانمردی آئین اجتماعی انسان کامل است و بیھوده نیست کھ علی-١٧ جوانمردی ھویت اجتماعی یک عارف است کھ در تشیع بھ بار نشستھ است .

ود اگونی وجشکال گوناو بیش بھ رگھ ھای اندیشۀ جوانمردی و عیاری و پھلوانی در ھمۀ فرھنگھا و مذاھب کھن کم-١٨رون قکھ در در غرب بصورت شوالیھ گری خودنمائی کرده است . در شرق دور بھ صورت نھضت سامورائی وداشتھ است

جوش - خود ویرعرفانی . کھ اینھا صورغچون پھلوانی در حال انقراض ایرانجدید جز نمایشی از آن باقی نیست ھم ور عالم اھب دھ ملل و مذن می دھد کھ جوانمردی بھ صورت یک فطرت انسانی در ھم. و این مسئلھ نشاجوانمردی استن این ھما وشر است باین بدان معناست کھ از خود گذشتن برای بیگانگان یک ارزش ذاتی و الھی در . وعامی وجود دارد

ذا عرفانلست و امری فطری ا فطرتی است کھ عرفان و عشق عرفانی از بخود آئی آن رخ می نماید . یعنی عشق عرفانی شیعی ھم ظھور فطرت بشر است .

اشتھ استره وجود د، صورت تحریف و مسخ شده و دجالی جوانمردی و عیاری ھم ھمواالبتھ مثل ھر مذھب و مکتبی-١٩ا رش اه کمرده و گو لذا ھمواره در این نھضت شاھد دزدان و شیادان بوده ایم کھ بھ این نھضتھا از درون خیانت کر

ین ابرد کھ ین نام. در عصر جدید در کشور خودمان می توانیم از خیانت درونی نھضت جنگل و سازمان مجاھدشکستھ اندباج ومھ کشی ق زدی و دو نھضت را نابود کرد. نھضت پھلوانی در کشور ما نیز قربانی استحالھ این نھضت بھ الواطی و د

شعبان بی مخ در نھضت مصدق .گیری گردید و آن را برانداخت مثل جریان

ین شکل و خالصتر جوانمردی وعیاری در طول تاریخ دچار تحوالتی در صورت و سیرت خود بوده است و کاملترین-٢٠رھبری الی بھفع، بھ صورت بسیار ده است کھ در دوران حملھ مغول ھابروز آن در قالب یک ایدئولوژی عارفانھ بو

د . سلمان کرمداد و کرد و بھ داد مردم رسید و حتی شاھان مغول را تحت تأثیر قرار ھا خودنماییعارفان در خانقاه

و اما امروزه این نھضت فطری در جھان مدرن چھ می کند ؟ -٢١

یی بھ ردی ھم گوبھ نظر می رسد کھ عصر مدرنیزم کھ عصر نیھیلیزم و انحطاط فطرت و اخالق است فطرت جوانم-٢٢ ھمجز در چند نقطۀ جھان کھ تحت تجاوز بیگانگان است موجودیتی ندارد کھ آن فراموشی رفتھ است و بصورت اساسا

ن آست و ھر احتضار می کند مثل فلسطین کھ آنھم بدلیل انحطاط اخالقی ملل و دول جھان ، روی بھ ا دفاع از خود عمل خطر نابودی این آخرین نھضت جوانمردی و انقالبی ، در میان است .

یکی از اریخ معاصر جھان ،دولت و ملت کوبا را بایستی یکی ازجوانمرد ترین گروه بشری نامید کھ با آنکھ خوددر ت-٢٣و کوچکترین ملت روی زمین ھستند ولی دھھا ملت و نھضت و انقالب ضد استعماری را فقیرترین و تحت ستم ترین

. امروزه باید فیدل زجرھا و فقرھای مضاعف کشیده اند تدرسراسر جھان و خاصھ آفریقا یاری داده اند و از این بابکاسترو را یکی از بزرگترین جوانمردان و عیاران روی زمین دانست کھ بھ ھمراه دوست عیار دیگرش یعنی چھ گورا با

یل بھ نھضت جوانمردی خود بزرگترین ضربات را بر کمر استکبار و دزدان و جھانخواران فرود آوردند و جوانمری را تبد

Page 41: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

41

یک مکتب جھانی کردند و بشرعصر جدید را تبدیل بھ باعزت ترین بشر تاریخ نمودند ولی با این حال وضع کنونی بشر و جوانمردی در حال احتضار است .

ایستی بزه کردن نسان مبارامروزه بیش از جوانمرد بودن و بھ نبرد با ستم برخاستن ومسلحانھ با دزدان و دشمنان ا-٢۴ ی و حافظدش حامر و فرھنگ و ارزش در حال نابودی را نجات داد و دراذھان بشری زنده کرد تا ھر بشری خواین فک

ی ی و احیای معرفشرافت خود باشد و نسبت بھ خودش جوانمرد گردد و این حداقل واساس جوانمردی است و این بھ معنا دگربارۀ فکر و ایدئولوژی جوانمردی است .

ر فکر ید فقط دلوژیھای جدافول جوانمردی در عصرما ھمانا افول این فکر و معناست . متأسفانھ ایدئویکی از از علل -٢۵ست را سانی ااحیای عدالت و عزت نفس بشر مدرن بودند وخود اندیشۀ جوانمردی را کھ اندیشۀ عزت نفس و شرف ان

ھا بعیاری مردی وبھ معرفت درباره جوان بسیار کم احیاء کردند ودرباره اش بس اندک و سطحی سخن گفتھ اند . یعنیخ نمود و رانقالب بات ضدنداده اند و لذا ھمان عدالت ھا و عزت ھائی کھ بھ دست آمد بھ سرعت از دست رفت . ولذا انقال

ی و دموکراس دروغینمردم بھ بھائی اندک شرف و عزت و جوانمردی را فروختند و تسلیم شدند و بھ نمایشات بی ریشھ ورفت ره اش معودربا وسیالیزم و آزادی بسنده کردند زیرا حق جوانمردی و شرافت انسانی را آنگونھ کھ باید نداستندس

نداشتند .

مردی ئین جوانآبگیرد و امروزه جوانمرد آن است کھ از خود و جان و نان و عیش و امنیت خود بگذرد و قلم بھ دست-٢۶زه بندرت یرا امروزازد . ترین ارزش فطری را در بشر مالیخولیازدۀ مدرن بیدار س را یک بار دیگر احیاء کند و این مقدس

د . قسیم کننھ ھا تکسی بخاطر گرسنگی مجبور بھ خود فروشی و ستم بری می شود تا ھمچون عیاران قدیم نان بردر خانموده نتخدیر ا رنمردی د تا جان جوااین کار را امروزه خود آدمخواران در سطح جھان و بھ واسطھ حکومتھا انجام می دھن

طبقات پایین باید در نھا را. این خیرات امروز دیگر خیری ندارد . واتفاقا امروز جوانمرد ترین انساو مجال بیداری ندھند جستجو کرد کھ چھ بسا گرسنھ اند .

ا توئی است اعت حق گدیشھ و شجامروزه برای جوانمرد شدن نیازی بھ پھلوان شدن نیست بلکھ پھلوانی در قلم و ان-٢٧ود را خشرف و تا انسان فطرت فھم شوند تا جوانمردی بیدار شود عوامل مسخ کنندۀ عزت و شرف انسانی معرفی و

ر نھ ای ددرن رسام کانات . امروزه پھلوانی و جوانمردی و عیاری را باید در قلم بر پا ساخت و از امارزان معاملھ نکند . و تفنگ جوانمرد باید قلم او باشد. امروزه شمشیراین جھت بھره گرفت

ز بھ رووز رده است و شفروشی تبدیل بھ ھویت مفتخرانھ در سطح جھان اجوانمردی و رذالت و پلیدی و خودامروزه ن-٢٨ .یکندم ود فخرخبھ ه ومستقر شد ذات اندیشھ ھا و اذھان مقیم و . امروزه ستم و استکبار دردر حال توسعھ و تعمیق است

ھ و ل و خرافلکھ جھترین انسان تاریخ را شکست زور و قدرت مادی ستمگرانی چون معاویھ نبود بآنچھ کھ کمر جوانمردوعود ر ناجی م. ظھوو کشتندش دبر ناجی خود تیغ کشیدن حماقت و فریبکاری مردم بود کھ آنھا را عمدا ستم بر نمود و

. مرد جھانی استنیز ظھور یک جوان

نطق م و با مزبان عوا وزه باید عرفان جوانمردی را بیان و عیان نمود و جوانمردی را عرفانی نمود آن ھم بھامر-٢٩رد زیرا ن زنده کبھ نا درن زنده کرد . دیگر نمی توان مردم راوانمردی را درانسان خود فروختھ مزمان . بایستی فطرت ج

اکثرا از پر خوری مرده اند .

ان جست . با احال موت ل و وجدان و انسانیت بشر مدرن شدیدا کاھل و پیر و باز نشستھ شده ودرفطرت و جان و د-٣٠د تا از می خواھ وانمردقلمی جوانمردانھ باید براین نفوس در حال موت تیغ کشید تا بھ خود آیند و جوان شوند . قلمی ج

آموخت و را باید اندیشھ بیان را باید آموخت . جوانمردیجان خود بگذرد و جان انسانیت را نجات دھد . جوانمردی قلم و ی ! شق الھجوانمردی دل را . آنچھ کھ مرد را جوان می دارد عشق ایثاری است ، عشق عرفانی ، عشق علوی ، ع

می آید کھ بھ عشق عرفانی برسد و ورتی بھ راستی بھ فرھنگ تشیع درواضح است کھ جامعھ و تودۀ مردم در ص-٣١. و جامعھ ای جوانمرد البتھ پدیده ای کیمیا و خارق العاده است و ھمان جامعۀ ھ عاشق شود یعنی جوانمرد شودفانعار

ونیست است منتھی کمونیست . این ھمان جامعۀ براستی کمدرآن ھر فردی فدای کل جامعھ است مدینھ فاضلھ می باشد کھ. نا جو است یعنی یک انسان علی وارانسان عارف عاشق ف. و اصوال یک انسان کمونیست طبق تعریف فقط یک خداپرست

کنیم کھ جوانمردی تقریبا مرده ر است بخصوص کھ در نسلی زندگی میو بی تردید تا رسیدن بھ چنین جامعھ ای راه بسیاخی بود . و این بھ دلیل تجربۀ تلضد جوانمردی است و بلکھ شاھد پیدایش جھانی انقالب ضد انقالب ھستیم یعنی نھضت

کھ انقالبات جوانمردی در عرصۀ پیروزی از خود بر جای نھاد کھ خوبانش کشتھ شدند و بدھا بھ قدرت رسیدند و بھ اسم

Page 42: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

42

. و این یک وضع جھانی است کھ با شکست جھانی کمونیزم تشدید شده و نقالب مردم را غارت و تباه کردندجوانمردی و ااست و ھرگز جھان سرمایھ داری کھ مکتب اصالت خود پرستی و ضد ضد جوانمردی تبدیل بھ ایدئولوژی گردیده

. و نظامھای سوسیالیستی کھ دارای شعارھای جوانمردانھ حد در جھان حاکم مطلق نبوده است جوانمردی است تا اینویتی خود ، تسلیم شدند ولی نھ از ترس کھ از بی ھزمبودند یکی پس ازدیگری در قبال نظام ضد جوانمردی یعنی امپریالی. امروزه تنھا شھ و نظام جوانمردی ھمسویی نداشتکھ در خود بھ بن بست رسیده بودند زیرا اکثریت جامعھ با اندی

دھند و ظاھرا از جوانمردی توبھ نکرده اند ایران و کوبا و کره ھم الاقل شعارھای جوانمردانھ می کشورھایی کھ ھنوز . مریکایی است تا یک نھضت جوانمردی و بولیوی بیشتریک واکنش ضد آشمالی است و رویکرد کشورھایی چون ونزوئال

ش�ده گونھ کھ نشان دادیم قلب تاریخی و طپندۀ جوانمردی در ای�ران اس�ت ھ�ر چن�د ک�ھ دچ�ار بیم�اری قل�ببھرحال ھمان -٣٢انمردان�ھ قانون جو کھ یکا است و اکثر مردمش عمال و ماھیتا از جوانمردی روی گردانیده اند و لذا قانون اساسی کشور م

ھ و جوانمردان�کنون معط�ل ب�اقی مان�ده اس�ت و امک�ان اج�را ش�دن ن�دارد زی�را نظ�ام م�ا دچ�ار امی�ال و خل�ق و خ�وی نااست تا اقتدارگرایانھ شده است ھمچون شوروی سابق و کشورھای سوسیالیستی اواسط قرن بیستم در اروپای شرقی .

زم دیشھ و نھضت جوانمردی نم�ی توان�د ب�ا ارک�ان و اص�ول و ش�عارھای عص�ر م�درنید کھ انتجربۀ قرن بیستم نشان دا -٣٣ی رمایھ دارس�مطابقتی داشتھ باشد و مدرن شدن این نھضت مترادف با مرگ آن است . زیرا ارزش ھ�ای جھ�ان م�درن ذات�ا

و امپریالیستی است یعنی ضد جوانمردی است .

ی دارند کھ در بطن ی�ک نظ�ام و فرھن�گ س�رمایھ داری (ض�د ج�وانمردی)نی چون چاوز و احمدی نژاد سعامروزه کسا -٣۴ده ردی ب�ا وع�. اندیش�ۀ ج�وانمیکنن�د و محک�وم ب�ھ شکس�ت م�ی باش�ندحکومتی جوانمردانھ برپا کنند ولی تالشی مذبوحانھ م

ش�ده ج�وانمردی . رقابت با نظامھای ناجوانمرد موجب انحراف و انھدام اندیش�ۀریصانۀ غرایز حیوانی در تضاد استھای ح . سکتھ است ر حال از کار ایستادن واست و کشور ما ھم مبتال بھ این انحراف شده است و این یعنی قلب جوانمردی د

راه نجات جوامع بشری احی�ای اندیش�ھ و فط�رت ج�وانمردی اس�ت ک�ھ در ذات تش�یع حض�ور دارد و تش�یع امروزه تنھا -٣۵و منک�ر خ�دا . سوسیالیزمھا جوانمردی مصلحتی و ب�ی ریش�ھ بودن�د زی�راباشد مکتب مبتنی بر جوانمردی می تنھا مذھب و

ز بمان��د را م��ذھب و اخ��الق الھ��ی بودن��د ک��ھ ذات ج��وانمردی اس��ت . انس��ان ب��ی خ��دا نم��ی توان��د ب��رای ھمیش��ھ ج��وانمرد ب��اقی . و فقر ، جوانمردی بھ توبھ میرسد. بھ محض افزایش فشارھا و تھدیدھا شکست کمونیزم ھمین است

جوانمرد اول و آخر خود خداست کھ جھان ھستی محصول جوانمردی اوست . فقط آنکھ عاشق بر او باش�د ج�وانمرد – ٣۶ ست . است و الغیر . جوانمردی ھمان عشق عرفانی است و تا این عشق جھانی نشود ھیچ راه نجاتی برای بشر نی

، عط��ار و ش��اھنامۀ فردوس��ی وی مول�وی، س��عدی، مثن��وزلی��ات ح�افظ. غارس��ی تمام��ا ادبی�ات ج��وانمردی اس��تادبی�ات ف -٣٧غ و حامی جوانمردی ھستندسنائی و جامی و عراقی و باباطاھر در یک ک . س�تانگ ایرانی این منحصر بفرد فرھ. و لمھ مبل

ی�را د زذیرا گردیفرھنگ ایران یک فرھنگ جوانمرد است و اینست کھ تنھا فرھنگی بود کھ علی و آل علی را با دل و جان پی�ر و ذاتش�ان پ وکن�د ت�ا دیگ�ران ج�وان بمانن�د د کس�ی اس�ت ک�ھ ج�وانی اش را ف�دا می. ج�وانمراینان خدایان جوانمردی بودند

. است. دین خدا آئین جوانمردی ر بھشت خدا ھمھ جوانند و جوانمردفرسوده و تباه نگردد. د

ذھ�ان بش�ریت مس�خ ش�ده ان�د و تب�دیل ب�ھ راه و ین خدا آئین جوانمردی است مس�ئلھ اینس�ت ک�ھ م�ذاھب جملگ�ی در اد – ٣٨یخ قرار ر طول تاردرسم ناجوانمردی منافقانھ گردیده اند کھ در رأس این تبدیل و نفاق ھم مالیان رسمی و حکومتی مذاھب

. ه اندداشتھ اند کھ بخون جوانمردان تشنھ بود

.وانمردان تیشھ بھ ریشۀ جوانمردی زده است قی ترین دشمن جوانمردی در لباس و الفاظ و آداب جوانمردی و جش -٣٩

: پادش��اھی پیش��دادیان ب��ر اس��اس ت ھ��ای ج��وانمردی در جھ��ان ب��وده اس��تت��اریخ ای��ران قلم��رو پی��دایش بزرگت��رین نھض�� -۴٠، یعق�وب انی اس�ت. ک�وروش، م�انی و م�زدک و حس�ن ص�باح و باب�ک، ابومس�لمجوانمردی پدید آمده بود کھ اساس تمدن ایر

یرزاکوچک و سید جمال و ستارخان و باقرخان و ھدایت و مصدق و مدرس و فرخ�ی و عش�قی و ش�ریعتی ھ�ا لیث و و ... مو جزنی و پویان و احمد زاده و حنیف نژاد و تختی و سعیدی و غف�اری و طالق�انی و منتظ�ری و خمین�ی. جملگ�ی از ش�جرۀ

انمرد کسی است ک�ھ دیگ�ران را ب�ر خ�ود ت�رجیح طیبۀ جوانمردی ایران زمین ھستند در مراتب و درجات عشق عرفانی . جوع�ارف نگ�ردد رھگش�ا و می دھد و خود را فدای مردم می کند . جوانمردی ھمان فطرت الھی بشر است کھ تا بخ�ود نیای�د و

ج�وانمردی بخ�ود .جی موعود آخرین جوانمرد جھان اس�ت. معرفت نفس تنھا راه احیای جوانمردی است . ناناجی نمی شود

Page 43: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

43

مای ج��وانمردی عل��ی وار دی��دار : او را در س��یفرمای��داجش و دی��دار ب��ا خداون��د می! پی��امبر اس��الم در مع��ردائی ش��دهآم��ده و خ�� !کردم

سنی –پدیده شناسی شیعه -7

رق ف�اید باش�د . فرق شیعھ و سنی در یک کالم فرق چیزی است کھ ھست ھمانطور کھ باید باشد و چیزی کھ نیست ولی ب-١ن و و س��نی ف��رق ھس��تی و نیس��تی اس��ت . ف��رق محم��د و ابوس��فیان اس��ت . ف��رق عل��ی و معاوی��ھ اس��ت . ف��رق س��لما ش��یعھ

ن اس�ت . أمو. فرق امام موسی کاظم و ھارون الرشید است . فرق ام�ام رض�ا و م�مرعاص است . فرق حسین و یزید استع !ھستی نمائی! فرق امامت و حکومت : فرق ھستی وفرق موسی و فرعون است

شیعھ و سنی در ھمان حیات پیامبر آشکار شد در سیمای دو تن از اصحاب رس�ول یعن�ی عل�ی و عم�ر ! اس�تمرار ای�ن دو -٢ھویت در تاریخ اسالم بصورت دو جریان تش�یع و تس�نن ب�روز ک�رد . و اگ�ر اکثری�ت مس�لمانان بس�وی تس�نن رفتن�د و تش�یع

د در کتابش ھمواره اکثر مردمان در ھ�ر م�ذھب و مکتب�ی ، ریاک�اران و اقلیتی بودند و ھستند بدان دلیل است کھ بقول خداونکافران و جاھالن ھستند . ھمانطور کھ در بطن تشیع ھ�م در ط�ول ت�اریخ ھم�واره دو جری�ان وج�ود داش�تھ : ش�یعۀ م�ؤمن و

کومت ھای جب�ار شیعۀ منافق ! شیعھ ای کھ بصورت افرادی سرگردان و تنھا و شھید بوده وشیعھ ای کھ بھ اھل سنت و ح

Page 44: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

44

گرایش نموده است و معاملھ کرده است و در دربارھا بصورت فیلسوف و وزیر بھ محاکم�ۀ ش�یعیان م�ؤمن پرداخت�ھ و حک�م ارتداد و قتلشان را صادر کرده است .

نی و ابومسلم خراسااین شیعیان بھ باطن سنی در بھ حکومت رسانیدن خلفای بنی عباس نقشی اساسی ایفا کرده اند مثل -٣ برمکیان .

وان ردن�د تح�ت عن�باصوال بنی عباس را باید شیعیان حکومتی و قالب�ی دانس�ت ک�ھ گ�اه امام�ان را ب�ھ دربارھ�ای خ�ود م�ی -۴ تکریم و تقدیس آنھا ولی عمال حبس و تحت نظر بودند و مسموم می شدند .

بنی عباس بنیانگذار شیعۀ ضد شیعھ یا سنی شیعھ نما بودند . -۵

یعنی پیرو سنت رسول در نقطھ مقابل امامان کھ سنت زندۀ رسول بودند . سنی-۶

.ن را بکشند سنی یعنی اھل کتاب در جھان اسالم کھ قرآن کاغذی را می پرستیدند تا قرآنھای ناطق یعنی اماما-٧

ی مقل�دان ه ش�وند یعن�ت نامیدھمۀ جریاناتی کھ یا بھ طمع قدرت پیامبر و یا بھ زور شمشیر مسلمان شدند بایستی اھل سن -٨ ریاکار سنت رسول .

سنی یعنی مقلد ادا و اطوار پیامبر و شیعۀ یعنی مرید احکام پیامبر . -٩

. میپرداخ�ت امبر بھ جدالدر ھر امری با پیعمر در حالیکھ در تقلید از آداب پیامبر حتی از او سبقت می گرفت ھمواره -١٠ سنی یعنی مقلد معاند .

امش ش�یعھ سنی یعنی مسلمانی کھ نان بھ نرخ روز م�ی خ�ورد . یعن�ی مس�لمان حکوم�ت و مص�لحتی و سیاس�ی . چ�ھ ن�-١١ باشد و چھ سنی .

ر داح�زاب ش�یعھ فی المثل امروزه بایستی گروه حماس در فلسطین را کھ بظاھر سنی مذھب ھستند شیعھ دانس�ت ول�ی -١٢ عراق را اکثرا سنی مذھب دانست .

م اق�ل در ک�الدر کشور خود ما نیز شاھد دو جناح از شیعیان در حکومت ھستیم ک�ھ یک�ی عم�ال س�نی اس�ت و دیگ�ری ال -١٣ خود شیعھ است مثل خاتمی و احمدی نژاد .

ند و موافق�اندر جوامع اسالمی در ھر عصر آن جریانی کھ مخالف حکومتھای جبار ب�وده ان�د ش�یعھ محس�وب م�ی ش�د -١۴ نی . حکومتھا ھم س

ستی . پس فرق شیعھ و سنی ھمان فرق اقتدارگرائی واعتقادگرائی است . فرق مصلحت پرستی و حقیقت پر -١۵

انش از مرید و چند نفر (ع)پس از رحلت رسول اسالم برای نخستین بار شورای سقیفھ نماد رسمی اھل سنت بود و علی ١۶ م شیعھ را نمایندگی می کردند . مثل سلمان و عمار و مقداد و کمیل و بالل و میثم ھ

ھ�ل اعھ اس�ت . پ�س با واقعۀ غدیر خم و معرفی وصایت و امامت علی بدست پیامبر معلوم شد ک�ھ پی�امبر اس�الم ھ�م ش�ی-١٧ سنت را باید مخالفان پیامبر اسالم دانست . یعنی مسلمانان ضد اسالم !

ست . در دین موسی ھم آنانکھ پس از رحلت موس�ی ب�ھ دورنی بھ لحاظ ماھیت در ھر مذھبی وجود داشتھ اس –شیعھ -١٨ یوشع جمع شدند شیعیان موسی بودند و آنانکھ بھ دور سامری جمع شدند سنیان یھود محسوب می شدند .

شیعھ و سنی در ھر مذھبی یعنی پیروان باطن و حقیقت دین و پیروان ظواھر و صورت دین . -١٩

طن و ظاھر آن دین ھستند : مغز و پوستۀ دین ! آخرت و دنیای دین . بی بمعنای باسنی در ھر مذھ –پس شیعھ -٢٠

Page 45: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

45

ن ت�اریخ و ای� وفرق شیعھ و سنی ھمان فرق عشق و تعشیق است فرق صدق و ریا است . زیرا سنی یعنی پیرو سنت -٢١ یعنی مرده گرائی . و شیعھ یعنی پیرو امام زنده . و این یعنی زندگی گرائی .

ن آن م�ذھب . پس بزرگترین دشمن ھر مذھب و مکتبی ھمانا اھ�ل س�نت آن م�ذھب و مکت�ب ھس�تند یعن�ی گذش�تھ گرای�ا -٢٢ یعنی مرتجعین .

ر ھ�ی . ش�یعیان در سوسیالیزم ھم شیعھ و سنی وجود داشتھ است کھ تشیع آن مثل کوبا اس�ت و تس�نن آن ھ�م ش�ورو -٢٣ سنت ھم دین را در خدمت دنیا . مذھبی دنیا را برای دین می خواھند و اھل

فرق شیعھ و سنی ھمان فرق حق پرستی و آبروپرستی است . -٢۴

ی اس�ت عبودی�ت ش�یع فلسفھ و عبودیت ھم شیعھ و سنی دارد . مثال شیخ خرقانی ک�ھ اس�ما س�نی اس�ت حام�ل فلس�فھ و -٢۵ ولی ابن سینا کھ اسما شیعھ است عمال حامی فلسفۀ سنی است .

سنی ھمانا نام و عنوانی است کھ بر افراد است . –بزرگترین سوء تفاھم و گمراھی در تشخیص شیعھ -٢۶

ر م ش�یعھ اس�ت دھ�بھ بیان دیگر مذھب موروثی و تاریخی و سنتی ھمواره سنی است و مذھب تحقیقی و مکاش�فھ ای -٢٧ !و مذھبی : مذھب خودی و عاریھ ای ھر مکتب

ن ساسانی . م شیعھ و سنی بوده است کھ شیعیانش ھمان مانویان بودند و سنیانش ھم موبدادر دین زردتشت ھ-٢٨

بخشی از ذھن و نفس آدمی شیعھ است و بخش دیگرش سنی است : حق پرست و مصلحت پرست . -٢٩

م خمینی ، امات پھلوی. فی المثل در عصر حاکمی در روحانیت شیعھ نیز ھمواره شاھد دو جناح تشیع و تسنن بوده ایم -٣٠ نمایندۀ روحانیت شیعھ بود و آقای خوئی ھم نمایندۀ روحانیت سنی بود .

ود و سنی بوده ایم . مثال دکت�ر ش�ریعتی نماین�دۀ روش�نفکری تش�یع ب� –در روشنفکری شیعی ھم شاھد دو جناح شیعھ -٣١ی بط�ور سن -شیعھ اسما شیعھ بودند . پس تقسیم بندیمھندس بازرگان ھم نمایندۀ روشنفکری تسنن بود ھر چند کھ ھر دو

سمی آنگونھ کھ رایج است یک معنای شیعی نیست . ر

ک�س و گروھ�ی پس بزرگترین عامل گمراه سازی در تشخیص شیعھ و سنی ھمانا اسم و عنوان و ادعائی است کھ ھ�ر -٣٢ مان ھم صھیونیست است . بر خود می نھد . مارتین بوبر یھودی یک شیعھ است و ملک فیصل مسل

ان ن�ژادی و کھ فقط شیعی خطرناکترین پندار اینست کھ شیعھ را پیروان علی بدانیم و سنی را پیرو محمد . آن شیعھ ای -٣٣ . حقیقت یک صھیونیست است بنام شیعھمیراثی را اھل بھشت می داند در

فرق�ھ ف س�نی اس�ت وان بزرگترین نمایندۀ عرفان و تص�و . صفوییعھ نیز شاھد این دو جریان ھستیمدر عرفان اسما ش -٣۴ل�ی ، ی�ا عمھ بج�ای س�الھای منسوب و منشعب از آن کھ امروزه ھم جاری ھستند کھ فرقھ ھای درویشی افیونی می باشند ک�

می گویند و بجای نماز ھم تریاک می کشند .

ر جھ��ان ک��ھن داقی بمان��د ت��ا ظھ��ور ام��ام ش��یعیاش��ود ت��ا حقیق��ت ب��ر ھ��ر م��ذھب و مکتب��ی عم��ال ش��ھید میش��یعۀ حقیق��ی د -٣۵سیحی میھود یا آدم بودن و وارث آدمیت است . پس می توان آدم بود ولی آدم ،. شیعھ بودنحاکمیت حق را آشکار میسازد

و بودائی .

عھ س�فۀ ش�ین�اح فلجدر فلسفۀ یونانی ھم شیعھ و سنی وجود داشتھ است کھ س�قراط و فل�وطین و پارمنی�دز و زن�ون در -٣۶ینش ز آغ�از آف�رای از آغ�از ت�اریخ و بلک�ھ یعن�ی ش�یعھ و س�ن . طو و کان�ت ھ�م در جن�اح فلس�فۀ س�نیبودند و افالطون و ارس

ک�ھ ش�تھ باش�یم. در این باب کافیست باوری بھ مع�ارف ن�اب ش�یعی دا(ع)و علی (ص)دجھان وجود داشتھ اند ھمانطور کھ محم ھ متأس�فانھ ک�جم�ع ش�ده اس�ت (ع)و "الھف�ت الش�ریف" از ام�ام ص�ادق (ع)از ام�ام ب�اقر "ام الکت�اب"در رسالھ ھ�ایی ھمچ�ون

مورد انکار و کتمان اغلب علمای ما می باشد.

Page 46: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

46

ن ی�ات�وان ن ھ�م میفھ ھای عصر جدی�د مغ�رب زم�یاگر تشیع و تسنن را دو جھت گیری تاریخی و معرفتی بدانیم در فلس -٣٧لیزم و لی����زم و پراگم����اتیزم و پوزیتی����ویزم م����اھیتی س����نی دارن����د و سوس����یا. لیبرادو گ����رایش را بط����ور نس����بی درک ک����رد

. و نھ اینکھ شیعی ھستندشیعی دارند سمت و سوئیاگزیستانسیالیزم و نیھیلیزم ھم

ھ توجیھ گری. وجھ وجدان و دل ھمان وجھ شیعۀ وجود است و وجآدمی ھم این دو جھت گیری درک میشود در روان -٣٨عار و ن�ھ دو اس�م و عن�وان و ش�. تش�یع و تس�نن دو ن�وع ط�رز فک�ر وارزش اس�ت و سنی وج�ود اس�ت و ھوسبازی ھم وجھ

. فرقھ

ی ی و م�ردم دارسنی گری ھمان سنت پرستی ، نژادپرستی و تاریخی گری و اخباری گری و حدیث بازی و توجی�ھ گ�ر -٣٩قی��ت، ئ��ی، ح��ال گرائ��ی، خالتی، عق��ل گرا، غیردوس��اس��ت . و ش��یعھ گ��ری ھ��م ع��دالت پرس��تیو آبروس��ازی و مص��لحت زمان��ھ

ایم�ان . سنی گ�ری ای�ن ح�دیث را م�ی پرس�تد ک�ھ " چ�ون فق�ر وارد ش�ودانمردی و شجاعت و شرافت جوئی است، جوفطرت "م�ی ش�ود. اشد رزق تو بر ت�و ح�راماگر ھمسایۀ تو گرسنھ بیعھ گری متوجھ این حدیث است کھ "خارج می شود " ولی شن�را آد و ش�یعھ ی پرس�تد و ش�یعھ دل پی�امبر را . س�نی ، خ�تم نب�وت را ع�رب ش�دن بش�ریت م�ی پن�دارسنی لباس پی�امبر را م�

ن�د مام م�ی داامحمدی و وحیانی و عرفانی شدن بشریت می داند . سنی ، مھدویت و ظھور ناجی را پیدایش حکومت جھانی را عرص�ۀ ی ش�یعھ ، مھ�دویت و غیب�ت ام�امکھ خود او ھم یکی از وزرای حکومتش می باشد اگر خود رھبرش نباش�د . ول�

پیدایش امامت در شیعیان می داند و ظھور را ھم ظھور انسان کامل و جمال خدا در خاک می داند .

فطرت شیعی و تشیع فطري-8

در شرایط معمولی یک ج�وان نوب�الغ مظھ�ر ش�کوفائی فط�رت اس�ت . ج�وانمردی ، ص�داقت ، ح�ق پرس�تی ، ش�ھامت ، از -١خودگذشتگی ، ظلم ستیزی و عشق بھ عالم و آدم از جملۀ این خصوص�یات فط�ری اس�ت . جوان�ان در ھ�ر دورۀ ت�اریخ و در

. این ھمان معنای فط�ری ب�ودن دی�ن و اخ�الق اس�ت . ول�ی ھر جامعھ و فرھنگی کمابیش از مظاھر این خلق و خوی ھستندصفات مذکور در حقیقت ھمان اصول عملی اسالم و خاصھ تشیع است . پس تشیع بعنوان قل�ب اس�الم و اس�الم بعن�وان تنھ�ا

در دین زنده بر روی زمین بعنوان فطرت دینی در جوانان آشکار است . پس بایستی تشیع را فطرت انسان سالم دانس�ت ک�ھرأس اصول عملی آن جوانمردی و عشق بھ مردم و ظلم ستیزی قرار دارد کھ ھمان دو اصل عدل و امامت است . یعنی این صفات نوجوانی در حقیقت از صفات یک امام شیعی است . پس ھمۀ جوانان طبیع�ی در ش�رایط ع�ادی دارای گ�وھرۀ امام�ت

Page 47: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

47

ی و فط�ری در بش�ر اس�ت ک�ھ متأس�فانھ ب�ھ م�رور زم�ان و بواس�طۀ می باشند و این بدان معناست کھ تشیع یک م�ذھب طبیع� ابتالئات دنیوی و ھوای نفس بتدریج مکدر شده و بھ نسیان می رود مگر اینکھ تحت ھدایت علمی و عرفانی قرار گیرد .

ھی خودآگ�اف�س و بنابراین اگر جامعھ دارای یک نظ�ام و رھب�ری تربیت�ی و عرف�انی و خ�الق باش�د و ب�ھ جوان�ان معرف�ت ن-٢تھ و ب باطل گش�. امروزه کھ ھمۀ مکاتب و مذاھمی آید و در جامعھ جاری میگردد بخشد تشیع در قلب خانواده ھا بھ جوش

. ی ھمۀ ملل باشدھمۀ وعده ھای مدرن رسوا گردیده یک کشور حقیقتا شیعھ می تواند ناج

الن ھس�تیم والم و صادقانۀ تربیتی در س�طح ک�پس معلوم است کھ بخصوص در جوامع اسالمی و شیعی فاقد یک نظام س-٣رعت جامع�ھ بس� رسانھ ھا و نیز مراکز آموزشی ھم فاقد این ھدایت و تربیت می باشند کھ نسل جوان ب�ھ مح�ض پانھ�ادن در

تباه شده و دچار نسیان و غفلت می گردد و فطرت خود را از یاد می برد .

د ف و ناکارآم�ع اسالمی و ھمچنین یک جامعۀ شیعی مثل ما بس�یار ض�عییعنی رھبری فرھنگی و تربیتی و آموزشی جوام-۴ی کن�د و م�است کھ جریانات ضد فرھنگ و مفاسد حاکم بر جھان مدرن و رس�انھ ھ�ا بس�رعت نس�ل ج�وان را غ�ارت و ن�ابود

بخدمت تباھی می گیرد .

ظ�ام ح�اکم ب��رندارس و دانش�گاھھا . ای�ن نق�ص و فق�دان عظ�یم از چن��د باب�ت اس�ت : نظ�ام آموزش��ی و تربیت�ی ح�اکم ب�ر م��-۵ ن . رسانھ ھای ملی . و نظام حاکم بر روابط اجتماعی در عرصۀ معیشت و شغل و اداره جات و بازار و قوانی

وان�ی واس�تحالۀ ر جوانان ما اسما و رسما و فطرتا شیعی ھستند ولی چرا بس�رعت در حی�ات اجتم�اعی دچ�ار خودب�اختگی-۶ مدیران و طراحان و مجریان و رھبران فرھنگی از این فطرت بیگانھ اند . می شوند . پس پیران و

ماند . یعنی جوانان در جامعھ بی ھویت و شیعھ زدائی می شوند و از شیعھ گری جز شعار و شعائر باقی نمی-٧

ارای راس�ر جھ�ان دسو اما در وجھ جھانی و بین المللی ھم این مسئلھ مصداق دارد . یعن�ی از آنج�ا ک�ھ نس�ل نوج�وان در -٨رش�د وار بمان�د فطرتی زنده و شیعی ھستند فقط کافیست کھ یک نظام الگوی شیعی در جھان موجود باشد تا این فطرت پاید

ست . اکند و تشیع را جھانی سازد چرا کھ امروزه عصر رسانھ و جھانی شدن امور است و جھان یک دھکدۀ واقعی

ی لیت جھانی ما حکومتھای شیعی را ھزار چندان می سازد و تبدیل بھ یک مسئومسئولیت جوامع و مخصوص این مسئلھ-٩ا ب�ھ اش�د کند کھ غفلت از آن مستوجب عذابی عظیم و مض�اعف اس�ت ھم�انطور ک�ھ خداون�د رس�والن خ�ود را از باب�ت خطاھ�

خصوص�ا مس�المی و عذاب می رساند و بیش از سائرین مؤاخذه می نمای�د . بخ�ش عظیم�ی از ع�ذابھای موج�ود در جوام�ع ال اک�رم ھ�ان اس�ت . زی�را بق�ول رس�وشیعی حاصل غفل�ت از ای�ن مس�ئولیت جھ�انی در قب�ال نس�ل ھ�ای نوج�وان در سراس�ر ج

"ھادی ھمۀ اقوام بشری است . (ع)علی"

اعت و عشق و وقتی نوجوانی با نگاھی بھ حیات اجتماعی بوضوح می بیند کھ صفاتی چون جوانمردی ، صداقت ، شج-١٠ رده و دچ�ارفط�رت خ�ود تردی�د ک� دوستی در حیات اجتماعی محل�ی از اع�راب ن�دارد و محک�وم ب�ھ ن�ابودی اس�ت ل�ذا درمردم لھ�ی دی از فطرت ازنی و خودکشی ھویتی می شوند کھ نخستین نشان آن رویکرد بھ تخدیر است . اعتیاد حاصل نومی -خود

ی گرایند .خویش است و اتفاقا مؤمن ترین جوانان سریعتر بھ اعتیاد م

لگ�ی یعی را ک�ھ جمش�بنابراین امروزه نیازمند بھ متفکرین و عارفانی ھستیم کھ تشیع و معارف و حقایق و ارزش�ھای -١١بی�ان کنن�د ،فطری ھستند بھ زبان روز و منطق جاری در عصر مدرنیزم مخصوصا بھ احساس و حاالت و مسائل نوجوانان

عن�ی امث�ال مان اس�ت یاست و اتفاقا تنھا راه و رسم زندگی شرافتمندانھ در آخرالز و نشان دھند کھ تشیع مکتب زندگی کردن دکتر شریعتی .

وان�د ام�روز ک�ھ بت تمدن مدرن و نسل جوان بھ دکتر شریعتی چنان نیازمند است کھ ماھی بھ آب . منتھ�ی دکت�ر ش�ریعتی-١٢ اری سازد . قرآن و دین و اسالم و تشیع و عرفان را بھ زبان روز ، زنده و ج

ن رج�وع ابی�د ب�ھ ق�رآاتی نم�ی یھرگاه بھ فتنھ ھا و ظلم�ت ب�زرگ مب�تال ش�دید و ھ�یچ راه نج�پیامبر اسالم می فرماید: " -١٣آین�د فھم برمی . و فقط شریعتی واران از پس اینی بلکھ صواب و نجات دنیوی" بھ قرآن بقصد زیستن نھ ثواب اخروکنید.

و الغیر .

Page 48: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

48

م و معنوی�ت ھم پس از حدود سی سال از مرگ شریعتی در ھ�ر کج�ای جھ�ان اگ�ر ج�وانی دل�ش ب�ھ اس�الحتی ھم اکنون -١۴و وان�د تش�یعتزنده است از برکت آثار شریعتی است . شریعتی بیانگر تشیع و مذھب فطری نسل جوان بود و فقط کسی می

ریخی ھ لح�اظ ت�ات�ھ باش�د بواس�طۀ معرف�ت . ب�مذھب فطری را بھ زبان زنده بیان کند کھ آنرا در خودش یعن�ی در فط�رتش یاف عمر مفید مذھب تاریخی بسر آمده است زیرا آخرالزمان است .

ش�ود خ�دا در . بن�ابراین چ�ون فط�رت زن�دهاس�ت خداوند در قرآن می فرماید ک�ھ براس�تی فط�رت بش�ر ھم�ان فط�رت خ�دا -١۵ش�ھای ح�امی ارز ،و ھموس�ت ک�ھ در ی�ک ج�وان انسان پیدا شده است و ای�ن خ�دا ج�ز بواس�طۀ معرف�ت نف�س پی�دا نم�ی ش�ود

وار بمان�د فطری در اوست و جوان ھم بھ خدای وجودی خود متعھد است تا بر جوانمردی و صدق و عشق بھ مردم�ان پای�دن ای�ن ھم�ا و. عھ�دش را ب�ا خ�دایش زی�ر پ�ا نگ�ذارد اگر ھم�ۀ م�ردم ب�ھ او جف�ا و س�تم کنن�د ب�از ھ�م از فط�رت خ�ود نگ�ذرد و

! است: مصونیت فرد در قبال جامعھدر قبال ستم و انکار و خیانت دیگران مصونیت فطرت

گ�ر امام�ان اجوانمردی محسوس ترین معنا و ارزش آدمیت است کھ در سراسر جھ�ان مفھ�وم و تص�دیق م�ی ش�ود . و -١۶دی ک�ھ س جوانمرپتند . شیعھ ، خود را وارث آدم می نامیدند بھ ھمین معناست کھ تنھا مظھر و بقای آدم بر روی زمین ھس

ق�د و بزرگترین صفت نوجوانان در سراسر جھان است اس�اس م�ذھب ش�یعھ و امام�ت اس�ت . پ�س تش�یع در سراس�ر جھ�ان نبش�ر امامت در حاضر است ولی کسی نیست کھ آنرا با دم مسیحائی زنده و جاری و فعال سازد . یعنی جوانمردی ھمان نور

راس�ر سام�ل و جھ�انی اس�ت . کس�ی بای�د ک�ھ ای�ن ج�وانمردی فط�ری در نس�ل ج�وان است و ناجی موعود ھم ی�ک ج�وانمرد کش�انید ان بب�ار نرا در جھ�جھان را مخاطب سازد و ندا دھد ک�ھ : ای ج�وانمردان خ�ود را ب�اور کنی�د و برخیزی�د و ج�وانمردی

: الفتی اال علی : نیست جوانمردی اال علی و علی واران . کھ

شیعۀ ضد شیعه -9

ع��دل و امام��ت دو اص��ل منحص��ر بف��رد تش��یع در می��ان م��ذاھب جھ��ان اس��ت . و ای��ن ب��دان معناس��ت ک��ھ ی��ک ش��یعھ بایس��تی -١مھمترین وظیفۀ زندگیش را جستجو و شناخت امام قرار دھد و پس از کشف و درک امامش بھ ارادت و اطاعت وی در آی�د

شرط باطنی و ایم�انی ای�ن جس�تجو و کش�ف و درک ام�ام و و اینست ھدایت شیعی کھ مربوط بھ اصل امامت می شود . ولی اطاعت از او ھمانا عدالت است . یعنی یک مسلمان ش�یعھ بمیزان�ی ک�ھ مترص�د احی�ای ع�دالت در زن�دگی خ�ویش اس�ت و در ع�ا این جھت در خود و معیشت و روابط اجتماعی خود جھاد می کند اصال نیاز بھ امام در او پدی�د م�ی آی�د و ای�ن جس�تجو طب

بصورت یک نیاز وجودی و حیاتی در او بھ حرکت می آید و او را بھ حرکت وا می دارد . یعنی عدل است کھ ی�ک ش�یعھ را

Page 49: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

49

بھ امامش می رساند و در رابطھ با امام است کھ موفق بھ احیای فط�رت دین�ی در خویش�تن م�ی ش�ود و ارزش�ھای ایم�انی و یت و امامت وجودی در خویشتن نائل می آید . عرفانی در او شکوفا می گردد و نھایتا بھ وال

اس�ت ت�اریخ ب�وده ولی در اینجا یک تناقض بنظر می رسد کھ بزرگترین تناقض و معما در اعتقاد و عمل شیعیان در طول-٢ا لیتی مب�ر و آن مسئلۀ غیبت امام مھدی موعود است . زیرا مسئلۀ غیبت امام موج�ب م�ی ش�ود ک�ھ ی�ک ش�یعھ از ھ�ر مس�ئو

ش و ل�ذا ت�ال ون امر ظھور امام کھ در اختیار شیعھ نیست پس کل مس�ئلۀ درک ام�ام و اطاع�ت از او منتف�ی م�ی ش�ودشود چو راین ھ�ر دبرای احیای عدالت ھم بخودی خود منتفی اس�ت زی�را خ�ود ام�ام ب�ا ظھ�ورش مس�ئول برپ�ائی ع�دالت اس�ت . بن�اب

کن�د . آن تبعی�ت ل فقط مربوط بھ خود امام است کھ بای�د ازاصل تشیع در عمل برای شیعیان منتفی است و گوئی این دو اصد انی م�ی ش�وچنین نگرشی موجب شده کھ خالقترین مذھب جھان مبدل بھ منفعلترین مذاھب شود و یک شیعھ مبدل ب�ھ انس�

کھ باید بنشیند تا امامش ظھور کند و نجاتش دھد .

ک�ھ ر ام�ام ص�ادقی را ب�رای خ�ود ح�ل ک�رد و پ�س از اس�ماعیل پس�البتھ شیعۀ اسماعیلیھ این تناقض و انفعال و س�رگردان-٣م م ن�ام ام�اامام ھفتم آنھاست مدتھا در انتظار ظھور پسرش محمد بودند کھ گویا ھمان مھدی موع�ود اس�ت بخص�وص ک�ھ ھ�

ت را ام�ر از امدوازدھم اثنی عشری ھم بود . و لذا این مذھب از شیعھ پس از یک دورۀ طوالنی سرگردانی یک جریان دیگ�ن امام�ت نھ�اد و آ در شمال آفریقا آغاز کرد و آن ظھور کسی تحت عنوان امام غایب بود کھ سلسلھ فاطمیان را در مصر بنااز نس�ل ر آن�ان ک�ھتا بھ امروز تا حدود پنجاه امام ادامھ یافت�ھ اس�ت ک�ھ موس�وم ب�ھ " ام�ام حاض�ر " ھس�تند ک�ھ امام�ان اخی�

امامت انند و ازت از امامت کشیده و در اروپا یک زندگی اشرافی و خصوصی را می گذرآقاخان محالتی می باشند عمال دسج�ات رگردانی نجز عنوانش را حمل نمی کنند کھ ھمین ھم در حال انقراض است . ظھور مھ�دی در اس�ماعیلیھ آنھ�ا را از س�

د ک�ھ مھ�دیش�ھ�ائی دچ�ار الم�ذھبی داد ولی بھ پوچی رسانید و از ح�داقل مس�لمانی ھ�م س�اقط ک�رد و بن�وعی ھمچ�ون فرق�ۀ بت ش�د ر ب�ھ ع�دالموعود این گروه از شیعیان ھم تحت عنوان سید علی محمد باب ظھور کرده بود . این دو تا ظھور نھ منج�

ال فتن�د و عم�و نھ سعادت ولی موجب س�قوط پیروانش�ان از دی�ن و اس�الم ش�د و ب�دین لح�اظ یکس�ره ش�ده و از نف�اق نج�ات یایت نمی مامان معصاربی ھستند و دست از دین کشیده اند کھ بدین لحاظ دست مریزاد کھ بر خدا و رسول و پیرو لیبرالیزم غ

کنند .

ذش�تھ ب�ھ گب�ھ امام�ان این از امام حی و حاضر کھ غایب است و استفادۀ ما از این غیبت تمام سوء است . و اما نگ�اه م�ا-۴عص�وم و ھ�ا ذات�ا مکرده است تحت عنوان مقام " عصمت " آنھ�ا . زی�را آننوعی دیگر دست و دل ما را از والیت آنھا کوتاه

ا پی�روی س�یرۀ آنھ� وپاک و بی خطا و گناه بودند و ما ھم کھ غرق گناھیم . پس ما را چھ کار ب�ا آنھ�ا ک�ھ بخ�واھیم از س�نت ل�ب ارث طد ھمچون اید بما برسکنیم . آنھا بر عرشند و ما در درک اسفل . و لذا از شیعھ گری ما فقط شفاعت آنھاست کھ ب

کل�ی از یامت ھ�م بقپدری ما از آنھا . چرا کھ مذھب ما مادرزادی و آباء و اجدادی است . پس تحت الشعاع شفاعت آنھا در ئیل بن�ی اس�را حداقل تقوا و جھاد مرخص می شویم و خیالمان راحت می شود و تازه بر جھانیان فخر ھ�م داری�م درس�ت مث�ل

تب�اھی و نس�یان و قوم رستگار و بھشتی می دانند . و لذا از شیعھ گری ما جز نخوت و غفلت و فخر و کبرکھ خود را تنھا نصیب ما نشده است با این نگرشی کھ دربارۀ امامان داریم .

ن�ای یعھ گ�ری بمع) برای ما شیعیان موجب ب�ی ام�امی م�ا ش�ده اس�ت و از ش�امامان گذشتھ و ھم امام آینده (غایب پس ھم-۵یعھ ش�ه ک�ھ ب ش�دیروی از سنت و سیرۀ آنھا بکلی خلع ید شده ایم و این یعنی شیعۀ ضد شیعھ ! یعنی شیعھ بودن م�ا موج�پ

! آیا ابلیس را می بینید!؟نباشیم. آیا نھ اینست

ا م�ا ی آی�ده اند . ول�آیا براستی فرق ما از اھل سنت و مسیحی و یھود چیست کھ امامت و والیت ائمۀ اطھار را درک نکر-۶یا و آخ�رت م�ا ریم کھ دندرک کرده ایم ؟ گویا این از بخت خوش ما بوده کھ در خانواده ای شیعی بدنیا آمده ایم و امامانی دا

خت ھ�ائی را شفاعت می کنن�د از اینک�ھ ن�ام م�ا برحس�ب اتف�اق ش�یعھ ش�ده اس�ت . عج�ب شانس�ی ! و چ�ھ بدش�انس ھ�ا و ب�دب د از اینکھ در کشور غیر شیعھ بدنیا آمده اند . ھستند غیرشیعیان کھ ھمھ بھ جھنم می رون

ر ھ�م ت�س�ت ک�ھ زن�ده آیا از شیعھ بودن مراسم سینھ زنی و گریھ بر کربال کفای�ت م�ی کن�د ؟ ام�روزه کربالھ�ای فراوان�ی ھ-٧ب�س زاس�ت . ول�ی ھست و فیلم آن را ھم در تلویزیون می بینیم و چھ بسا گریھ می کنیم کھ چ�ھ بس�ا مفی�دتر و معن�وی ت�ر ارا ب�رای ام اش�ک ھ�ابرای اموات گریھ کرده ایم کھ زنده ھا را درخور ھم�دردی نم�ی دان�یم زی�را ک�امال تخلی�ھ ش�ده ای�م و تم�و خ�ود م پ�اک ش�دهھحسین ریختھ ایم و از بابت ھر قطره ای از آن ھم ھمۀ گناھان ما پاک شده و بلکھ گناه ھمۀ اموات ما

گری چھ ا از شیعھمد و یزید و شمر و عمر سعد نمی بودند و آن جنایت را نمی کردند در مقام شفاعت ھستیم . اگر ابن زیا می داشتیم ؟

Page 50: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

50

ی�د و ش�مر ا مدیون یزاگر واقعۀ کربال نمی بود چھ دلیلی بر شیعھ گری خود می داشتیم . پس در واقع شیعھ گری ما تمام-٨ . مر سعد استو ع

فرق�ۀ ی از پاک�ان !پی�روب�ھ : م�ا ناپاک�ان را چ�ھ یرۀ امامان گناه بزرگی استنت و سحتی بسیاری معتقدند کھ پیروی از س-٩ شیخیھ رسما دارای این نوع تشیع ناب و آتشین است از فرط عشق !؟

ا آنھا مری�د م�ا امان ھستیم یبھ این ترتیب پس لطفا یک نفر بیاید و لغت " شیعھ " را معنی کند . آیا ما پیرو و مرید ام -١٠. و ب�دین نی بنش�اندنھایند کھ باید ما را شفاعت کنند و آخ�رین آنھ�ا ھ�م بای�د بیای�د و م�ا را ب�ر ع�رش س�لطنت جھ�اھستند ؟ آ

اینس�ت ؟ اینس�ت . آی�ا ن�ھ ترتیب دنیا و آخرت ما را باید تأمین کنند . چرا ؟ زیرا آنھا شیعۀ ما ھستند و م�ا ام�ام آنھ�ا ھس�تیمن�د ام�ین ب�وده زیعیان در ھمھ جای تاریخ تا بھ امروز مفل�وکترین م�ذھب روی شیعۀ ضد شیعھ ! و بھ ھمین دلیل است کھ ش

–ھب خ�ود ا ش�یعھ م�ذاز فرط معصیتی کھ بر امامان کرده اند از فرط ادعای بزرگی کھ نموده اند و در عمل وارونھ ان�د . آی�ھ نیستیم ؟ ن خود تشنکھ بخون اماما زنی است بر نعش امامان ! و بازآفرینی این امام کشی تا قیامت ؟ آیا ما مطمئن ھستیم

نفر بیای�د لطفا یک آیا مطمئن ھستیم کھ پیرو و مرید راه و روش زندگی امامان ھستیم ؟ آیا شیعۀ اموی و عباسی نیستیم ؟ و مرا از این سوء تفاھم عظیم نجات دھد و تشیع را برایم تعریف کند .

؟ تشیع یعنی چه-10

ال م�ا معن�ا ش�امل ح� معنای پیروی از سنت و راه و رسم امامان خارج کنیم زیرا معل�وم ش�د ک�ھ ش�یعھ ب�ھ ای�نتشیع را از -١ نمی شود متأسفانھ . زیرا آنھا مقدس و ما نامقدس ھستیم .

Page 51: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

51

ھ�یم رار درد مطالعھ قپس بیائیم انگشت شماری از شیعیان صدر اسالم را کھ معلوم شده کھ از مریدان امامان بودند ، مو-٢وند میفرماید ھ خود خداه است . ھر چند کو بھ پیروی از آنھا بپردازیم زیرا پیروی از خود امامان کھ محال است و اصال گنا

: از من پیروی کنید تا ھمچون من شوید . کھ

یان حس�ین ش�یع د و نی�زسلمان ، ابوذر ، عمار ، کمیل ، مقداد و میثم از شیعیان علی بودند کھ معروفند کھ چگونھ زیس�تن-٣ل ک�ی�را حس�ین ھم کھ معلوم است کھ چگون�ھ از ام�ام خ�ود پی�روی کردن�د و ھم�ان ک�اری را کردن�د ک�ھ او ک�رد ت�ا ح�دودی . ز

خاندان خود را بھ کربال برد ولی آنھا فقط خود بھ کربال رفتند . بھرحال تا حدودی شیعھ بودند .

ھ چی�زی اس�ت ک� الم ھمچ�ون امام�ان خ�ود ش�ھید ش�دند و ای�ن ح�داقلتقریبا اغلب قریب بھ اتف�اق ش�یعیان حقیق�ی ص�در اس�-۴ای رب�ج�ان خ�ود را ،دربارۀ آنھا می دانیم . و این یعنی آنک�ھ از ام�ام خ�ود پی�روی کردن�د . و ای�ن یعن�ی آنک�ھ ھمچ�ون ام�ام اگردان ش�ری�دان و م اعتقاد و مسلمانی خود نھادند و بسیاری از آنھا حتی پیش مرگ امام خود شدند مثل حدود ھفت�اد ت�ن از

ده یف�ھ گ�ردن زس�اعت ب�ھ ام�ر خلویژۀ امام صادق کھ برای حفظ جان امام خود در مسجد مدینھ گرفت�ار آم�ده و ھم�ھ در ی�ک کوف�ھ و ث�ل ش�یعیانم. ھر چند کھ بسیاری ھم بودند کھ برای حفظ جان خود ، امام خود را فروختند ، و بھ کشتن دادند شدند

. (ع)شیعیان امام حسن

بای�د از راه ند باز ھمبنابراین مقام عصمت امامان ما باعث نمی شود کھ از آنھا پیروی نکنیم . زیرا اگر خود خدا ھم باش-۵ . آدم باشیم اشیم یعنیم خلیفۀ او بو روش آنھا پیروی کنیم چون خود خدا فرموده است کھ از اخالق او پیروی کنیم تا بتوانی

د طاع�ت نف�س خ�ود امام زن�ده و حاض�ر داش�تھ باش�د ت�ا در اطاع�ت او زیس�ت کن�د و تح�ت اولی می دانیم کھ یک شیعھ بای-۶خ�ر اس�ت . ی�ب ام�ام آنباشد و تشیع بھ معنای دین زنده مستلزم امام زندۀ حاضر است و امام غایب کفایت نمی کند . ام�ام غا

را (ع)ام عل�یا سیرۀ ام�م خود پیروی کنیم زیرما باید بھ اطاعت از امام اول بپردازیم و از سیره و سنت او در حد توان و فھو و مھرب�ان ھر شیعھ ای از حفظ می داند و می داند کھ علی وار زیستن یعنی چھ ؟ یعنی عادل و ص�ادق و ش�جاع و س�خی

ین . بن�ابرا ظلم ستیز و عارف و عاشق بودن و در امور معیشتی و شخصی قانع زیستن و فقر ب�ا فخ�ر را ش�عار خ�ود ک�ردنیم�ان خ�ارج وا م�ی کن�د از جمل�ھ ای�ن ح�دیث ک�ھ "چ�ون فق�ر وارد ش�ود اامام علی ماھیت ھ�زاران ح�دیث جعل�ی را رس�زندگی

" ثروت وارد شود ایمان خارج شود. چونحدیث است کھ " " کھ وارونھ شده اینشود.

ھس�تیم حی و حاض�ر امامپس بمیزانی کھ در حد فھم و توان خود علی وار و فاطمھ وار زندگی می کنیم در حال تقرب بھ -٧ یو آن مؤمن�ان و والیت وجودی و امامت در نفس ما شکوفا می شود . و این آیھ از قرآن ک�ھ ج�ز ش�یعیان مخ�اطبی ن�دارد :

کھ می گویند خدایا ما را از امامان تقوا قرار ده !

دم امام�ان م�ر م�ی رس�د و از بنابراین کسی کھ تالش می کند کھ شیعۀ عل�ی باش�د در زن�دگی ، ی�ا خ�ود ب�ھ امام�ت وج�ودی-٨و تح�ت عصر و جامعۀ خود می گردد و یا بھ ی�ک انس�ان عل�ی وار ک�ھ ب�ھ درج�ھ ای از امام�ت نف�س رس�یده اس�ت م�ی رس�د

دش . د ب�رای خ�ووالیت او قرار می گیرد و ھدایت می شود بسوی امام زمان . و امام زمانش را از پردۀ غیب خارج م�ی کن� اینست راه و رسم شیعھ بودن!

نھ�اده و ر آن�ان من�تآنانکھ ایمان آورده و اعمال خود را اصالح نموده و صبر پیشھ کرده و اس�تقامت نمودن�د خداون�د ب�"-٩ . ستااین آیۀ شیعیان –می فرستد تا ھدایت شوند بسوی خدا." قرآن از نزد خودش امام ، رسول یا شاھدی را بسوی آنھا

توان�د سی بناگ�اه م�یاشد بزرگترین فریب است و فریبی رسوا ھم ھست . آیا چھ کاینکھ امام باید فقط خود خود مھدی ب-١٠را ت و امام�تم�ان جھ�اد ک�رده اس�امام را درک کند و تشخیص دھد اال بمیزان�ی ک�ھ عم�ری را ب�ھ مری�دی در راه و رس�م اما

شناسد در دل خویش . می

و ب�ا ن�ور ھ�م اه ھ�م ممک�ن نیس�ت و اگ�ر ب�ر پیش�انی امام شناسی یک علم تجربی و جھادی است وگرنھ ب�ا ھ�زار معج�ز -١١گی ز ص�د فرس�ننوشتھ شده باشد باز ھم ایمان ممکن نیست . کسی کھ علی وار زیستھ است در حد توان خودش ، ام�ام را ا

ان�د ون تا بتامام زما می شناسد و اصال خود خدا امامی را برای ھدایت بسوی او می فرستد ، امامانی در درجات پائین تر از راالس دکت�ک�. مگر کسی کھ طالب تحصیل علم است بھ محض ثبت نام در مدرسھ در مرحلۀ وجودشان را بتدریج درک نماید

. زدد و میگریاز ھر چھ علم بیزار میشو ھلک؟ بر فرض ھم کھ بنشیند مگر می تواند بھره ای داشتھ باشد و بمی نشیند

Page 52: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

52

ت و ب�ا تم�ام معرف�ت و اخ�الص و ع�دالت ان�دکی برت�ر باش�د ام�ام اوس� برای یک شیعۀ م�ؤمن ھ�ر کس�ی ک�ھ در ایم�ان و -١٢ عھ نیست . اصال شی وجود بھ تبعیت او می پردازد . کسی کھ امام را فقط امام مھدی موعود می داند و فقط در انتظار اوست

مرشد عنوان پیر وبه ای کسی کھ در حد فھم و توان خود از سنت و راه و رسم امامان پیروی می کند بزودی امام زند -١٣داده دل�ش ق�رار عرفانی می یابد یعنی خدا قول داده کھ برایش امامی می فرستد و در غیر اینص�ورت خ�ود خداون�د ن�وری در . وران غیبتو خود او را بھ امامت جامعھ می رساند . مثل بسیاری از علما و عرفای بزرگ در طول تاریخ شیعھ در د

ری انج�ام م�ی قلید خود را ھم بھ زعم خودش بازی می دھ�د و ب�ا رس�الھ اش ھ�ر دغلب�ازی و مک�کسی کھ حتی مرجع ت -١۴ھ ب�دھد و گھگاھی ھم برای مرج�ع ی�ک ح�ق حس�اب و رش�وه ای ب�ھ ن�ام وج�وه ش�رعی م�ی فرس�تد ش�یعھ نیس�ت . کس�ی ک�ھ

. و ش�ورت کن�دمام�ور ب�ا او مرجعی ایمان دارد باید کل زندگیش را تحت ارادت و نظ�ارت و والی�ت او ق�رار دھ�د و در ھم�ۀه باش�د . بای�د زن�د باید حضورش را درک نماید و صد تا رسالھ ھم نمی تواند کسی را شیعھ کند . بھ ھمین دلی�ل مرج�ع تقلی�د

اش�د بیک مرید پس "رسالھ" مطلقا ربطی بھ مسئلۀ تشیع و والیت شیعی ندارد و حداکثر می تواند یک عنصر کمکی برای ات مزاحم مرجع نشود . کھ دربارۀ جزئی

ود رای پی�روان خ�ب�مراجع بزرگوار اگر بھ لحاظ ظاھر و باطن نقش ام�ام را آنگون�ھ ک�ھ م�ی دان�یم و احس�اس م�ی کن�یم -١۵مق�ام ھن�د و ای�ننداشتھ باشند بھتر است دست از مرجعیت بکشند تا تحت اسم تش�یع امک�ان س�وء اس�تفاده ب�ھ منافق�ان را ند

وصی امام زمان ھستند لوث نکنند و بھ بازی نگیرند . مقدس را کھ در عصر غیبت

نس ابطھ ای از ج�در عصر ماشین ، کسی کھ ھنوز حتی یکبار ھم بھ دیدار مرجع خود نرفتھ است شیعھ نیست . این ر -١۶ عشق عرفانی و امامت است و نھ ادارۀ مالیات یا درس و مشق مدرسھ .

زم�ان ب�رای مع�روف از ی�ک مرج�ع حقیق�ی ش�یعھ بعن�وان وص�ی و نائ�ب ام�ام امام خمینی یک نمونۀ زنده و معاص�ر و -١٧ تند . پیروان خود بود . اینست امامت شیعی والغیر . طالقانی ، موسی صدر و دیگران از مظاھر مرجع شیعی ھس

ش�یعۀ م�ام وامرجعی کھ فقط راه و روش حالل سازی محرمات را بھ پیروانش می آموزد مرجع ضد مرجع و ام�ام ض�د -١٨ ضد شیعھ است و یک معاویھ و ابوموسی اشعری و عثمان است .

مرجعی کھ فقط نزول خواری و صیغھ کردن را بھ پیروان خود می آموزد بزرگترین خصم تشیع است . -١٩

واجب ترین نشان یک امام ( نائب امام ) در عصر غیبت عدل و علم او بر زمان خویش است . -٢٠

چھ�ل ح�دیث ھر مجتھدی یک امام جامعۀ خویش است و اجتھ�اد او ھ�م ب�ھ روای�ت مش�ھوری از رس�ول خ�دا ب�ا دانس�تن -٢١ محقق آغاز می شود . بھ این ساده گی !

ب�ھ ائ�ب ام�ام اس�تبنابراین ھر مسلمان مؤمن کھ بتواند پاسخگوی مسائل دین و دنیای مردم در عصر خود باشد یک ن -٢٢ درجات .

روشنگری اساس امامت شیعھ در عصر غیبت است . ایمان و-٢٣

ش�ود ک�ھ در فقط بھ این سھولت است کھ عظمت ھولناک و کشندۀ غیب�ت ام�ام قاب�ل جب�ران م�ی ش�ود وگرن�ھ ھم�ان م�ی -٢۴ فصل " شیعۀ ضد شیعھ " گذشت .

رواب�ط وای خ�انواده از اعض ھر شیعۀ مؤمنی در ھر حدی از علم و عدل و تقوا و اجتھاد کھ باشد الاقل برای چند نفر -٢۵گرن�ھ ونانھ کند اجتماعی خود باید یک امام زنده محسوب شود و احساس مسئولیت داشتھ باشد و امر و نھی قاطعانھ و مؤم

گنھکار است و یا شیعھ نیست .

. کشاندظاھری میمام امیرساند و یا بھ . این تالش یا فرد را بھ امامت باطنیعنی تالش برای علی وار شدنپس شیعھ ی-٢۶

یک شیعۀ حقیقی یا خود در مقام امامت است ( در درجات ) و یا مأموم است . و این سخن خود امام زمان اس�ت ک�ھ : -٢٧ھر گاه اگر فقط دو نفر انسان بر روی زمین زنده باش�د یک�ی از آن دو ام�ام اس�ت و دیگ�ری م�أموم . اینس�ت معن�ای تش�یع !

Page 53: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

53

باشد . یک جامعۀ شیعی چون ھرمی سلسلھ مراتب امام�ت زن�ده اس�ت از آح�اد آن جامع�ھ ک�ھ یک جامعۀ شیعی باید اینگونھ آن فردی کھ در رأس این ھرم نشستھ امام مطلق ( مھدی موعود ) است . بھ مثالی دیگ�ر ی�ک جامع�ۀ ش�یعی چ�ون نردب�انی

است کھ امام زمان در پشت بام آن قرار دارد و پلکان این نردبان شیعیان ھستند .

و ب�ر ن اس�تپس شیعھ بودن یعنی تالش برای امام شدن ، علی ش�دن ، ھم�انطور ک�ھ خداپرس�تی ت�الش ب�رای خ�دا ش�د -٢٨ ) . و غیر از این نفاق و فریب و شیطنت است و ھر چھ ھست تشیع نیست . جای او قرار گرفتن (خلیفھ

. خ�ود عل�ی امام�ان ھ�م چن�ین اس�تق ب�ھ عشق قدرتی است کھ خواه ناخواه ، عاشق را بھ مثل معشوق م�ی کن�د . عش�-٢٩ گوید کھ : مرا دوست بدارید و از من پیروی کنید تا ھمچون من شوید ھمانطور کھ سلمان شد . می

ق�ر ب�ا فخ�ر و فپس واضح است کھ شیعھ بودن تالشی برای رسیدن بھ مق�ام امام�ت در جامع�ھ اس�ت ک�ھ مق�ام ع�دالت و -٣٠ جوانمردی و ایثار است و معرفت و علم بر زمانھ . عشق بھ مستضعفین و صداقت و شجاعت و

و یره و س�نت ااست ک�ھ ک�ل س� (ع)در یک عبارت شعارگونھ ، شیعھ بسوی این ارزشھا می رود کھ اسوۀ ھمۀ آنھا علی -٣١ آشکار و معروف است چون آئینھ : عشق ، عدل ، عرفان ، عصمت ، علم، عزت و عبودیت .

نس�ان ن کام�ل اس�ت اید و یا ھر دو در آن واحد . غیر از ای�ن ش�یعھ نیس�ت . تش�یع م�ذھب انس�اشیعھ یا مراد است یا مر-٣٢ خدائی و خدای انسانی . مکتب شدن است نھ بھشت !

د و م فروش�ی بکش�نسر غیبت امام زمان ، سر امام شدن ھمۀ شیعیان است تا دست از امام خ�وری و ام�ام کش�ی و ام�ا -٣٣گون�ھ س�ر خدای رامت و عدالت باشند . ھمانطور ک�ھ س�ر غای�ب ب�ودن خداون�د از چش�م بش�ر نی�زخود تولید کنندۀ شفاعت و ک

ر دپ�س تش�یع !شدن بشر است تا مقصود خداوند از خلقت انسان ممکن آید یعنی مقام خالف�ت اللھ�ی انس�ان . اینس�ت تش�یع م و راه و رس� ی ام�ام ش�دن در تبعی�ت ازیک کالم مذھب خدایگونھ شدن انسان است . زیرا امام خلیفۀ خداس�ت و ت�الش ب�را

م�ان وج�ھ هللاھارزشھای او ھمان تالش برای تحقق آرمان خداست در خلق بشر . و اینست صراط المستقیم کھ بقول قرآن س�ت : مھل�تااست . و وجھ هللا ھمان امام است . پس واضح است کھ ظھور جھانی مھدی موعود بمعنای پایان ای�ن مھل�ت

ج�ای بۀ جوی ھا ھ شدن ، امام شدن ! و لذا این ظھور تماما ظھور قھر و غضب خدا است و اینست کھ در ھمبرای خدایگونای قیام�ت آب خون می رود و دو سوم بشریت کشتھ می شود . پس دعا برای ظھور و تعجیل بر ای�ن ظھ�ور ع�ین تعجی�ل ب�ر

یب�ت او غو محب�ت او ب�ر بش�ر اس�ت. در عرص�ۀ است و لذا دعائی از روی جھل اس�ت . غیب�ت ام�ام ، کم�ال رحم�ت و نعم�تھ ج�رم ی گیرن�د ب�م�بسیار عارفانند کھ بھ امامت می رسند و م�ورد کف�ر و انک�ار و آزار و قت�ل ھم�ین ش�یعیان ق�رار گرفت�ھ و

ع�ود طب�ق اینکھ ھم ژن مھدی موعود و محمد ابن حسن عس�کری ی�ا عیس�ی اب�ن م�ریم نبودن�د . و ل�ذا در ظھ�ور جھ�انی موش�غول ین جم�اعتی ک�ھ بواس�طۀ آن حض�رت ھ�الک م�ی ش�وند گروھ�ی از س�ادات آل محم�د ھس�تند ک�ھ بج�ای خ�دا مروایت اول

پرستش ژن و نژاد خود بودند یعنی شجرۀ ممنوعھ را می پرستیدند یعنی عربیت را .

طنت اعت و س�لط ش�فپس راز غیبت امام ھمان راز امام کشی و امام فروشی و امام خواری شیعیان است کھ از امام فق -٣۴ن�ھ وخ�ش برکش�د می طلبیدند نھ عدالت و معرفت و حقیقت و آدمیت . شیعھ کسی است ک�ھ ام�امش را پی�دا کن�د و پ�رده از ر

نتظ�ار غی�رااینکھ خودش ظھور کند . ظھور جھانی امام زمان برای غیر شیعھ اس�ت . پ�س انتظ�ار ظھ�ور جھ�انی ام�ام ی�ک ور قبل از موعود است مثل شمس برای موالنا . شیعی است . انتظار شیعی ، انتظار ظھ

م و ن از طری�ق اس�امام شناسی شاھراه خداشناسی است و بلکھ تنھا راه خداشناسی است ھمانطور کھ خدا را نمی ت�وا -٣۵نانک�ھ ند یعن�ی آآدرس و نشانھ شناخت امام را ھم نمی توان بواسطۀ شناسنامھ شناخت . یعنی فق�ط عارف�ان او را م�ی شناس�

ا ش�ناخت . خت ام�ام رود را شناختھ اند و امامت ذات را یافتھ اند و او را ظھور ذات خویش می بینند . ھر کھ خود را شناخون . در پس شیعھ کس�ی اس�ت ک�ھ خ�ود را بشناس�د پ�س تش�یع تمام�ا عرف�ان نف�س اس�ت در وادی جھ�اد اکب�ر در درون و ب�ر

اف�ۀ اس�ت : خر زرگت�ر از خراف�ھ ن�دارد و اب�ن ملج�م اس�وۀ ای�ن خراف�ھدرون با خود و در برون با ستم . پ�س تش�یع دش�منی ب ھ�ان اس�ت .شیعی ! و فرھنگ حاکم بر تشیع امروز جھان از ھمین ن�وع اس�ت و ای�ن ھم�ان عل�ت ذل�ت و فالک�ت تش�یع در جکا ر آمریت دخرافھ ای کھ برای مخفی داشتن خود لباس دموکراسی و تکنولوژیزم بر تن کرده است ولی دم خروسش پیداس

و خود آمده است پرستی و رقابت با غرب . و این تشیع آمریکائی است و لذا امامی ھم جز بوش ندارد کھ بھ نجات شیعیاند پ�س م�ن ھس�تی اش�قرا فرستادۀ مسیح می خواند . و این ناجی ھم شیعیان خود را بمباران می کند و می گوید : شما ک�ھ ع

!چرا فحش می دھید

Page 54: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

54

مۀ اقوام اجی و ھادی ھو ھادی شیعیان نژادی نیست کھ امام دشمنی شقی تر از نژاد خود ندارد . بلکھ ن امام فقط ناجی-٣۶ت ھ�دان ع�دالو مذاھب بشری است کھ بقول رسول اکرم : علی ھمۀ اقوام بشری را ھادی است . ھمۀ تشنگان حقیقت و مجا

یان ص�ر م�ا ش�یعایت می کند و بدینگونھ اس�ت ک�ھ در عو سالکان معرفت و پویندگان آدمیت و عاشقان روی پروردگار را ھددوران امام�ت در جویای حقیقت شیعھ باید امامت را از زبان و قلم ک�وربن و ماس�ینیون و ریت�ر و ایوان�وف فھ�م کنن�د . پ�سغیبت دیگری از ختم نبوت و غیبت در خارج از نژاد آشکار می شود یعنی حدیث دوست را زغیر باید شنید. و این خود راز

ر . ھم�انطو )است . درست بھ ھمین دلیل خود مھدی می بایست از رحم مادری نصرانی و رومی بدنیا آی�د ( ن�رجس خ�اتون ک�������ھ ام�������روزه ش�������اھدیم ک�������ھ اس�������الم ھ�������م دش�������منی ش�������قی ت�������ر از ع�������رب ن�������دارد ( فلس�������طین را بنگری�������د ) .

.."بود کھ با نژاد خود جنگید و خویشان را بیگانھ ساخت و بیگانگان را خویش خود نمود. " محمد پیامبری

–صحیفۀ سجادیھ

( بھ یاد آوریم کھ محمد ، نور دین خود را بھ نژاد سلمان فارسی داد . )

علی شناسی -11

، انسان عالی اعالی متعال . تشیع در یک کلمھ یعنی علویت ! و شیعھ یعنی انسان علوی -١

Page 55: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

55

ھ یرا عل�ی ش�بیتشیع عشق علی است و مابقی شیعۀ ضد شیعھ است و حتی شبھ شیعھ ھم نیست زیرا شیعھ شبیھ ندارد ز-٢ ندارد .

دن ش�ک! پ�س ش�یعھ شیعھ شدن یعنی " احد و صمد و لم یلد و لم یول�د و ل�م یک�ن ل�ھ کف�وا اح�د " ش�دن آنھ�م در قال�ب خ�ا-٣اند ب�ھ ودش م�ی نش�ک هللا شدن است یعنی فزونی آمدن خدا در بشر . آنچنان فزونی کھ خدا این آدم را برج�ای خ�ھمان فتبار

حق و نھ تعارف و ترحم و رقت .

تشیع ھمان آئینی است کھ خداوند بر اساس آن جھان را خلق کرد . -۴

ای محم�د ش در مع�راج ب�ا رس�ولش گف�ت :پس تعجب نکنید اگر بگویم کھ نخستین ش�یعھ خ�ود خ�دا اس�ت . چ�را ک�ھ خ�ود-۵ نسبت تو بمن مثل نسبت من است بھ علی . و این یعنی آنکھ خدا شیعۀ علی است . آیا نھ اینست !

ا ھ ب�ھ خ�ود خ�دپس تعجب نکنید اگر بگویم کھ ش�یعھ ش�دن یعن�ی خ�دا ش�دن و تقلی�د از خ�دا در پی�روی از عل�ی . پ�س ش�یع-۶ اقتداء می کند .

قت جستھ . للھی یک مذھب غالیھ و غلو در علی نیست بلکھ مذھبی عقب مانده از تشیع است نھ سبپس مذھب علی ا-٧

دایش عل�وی ی�د عل�ی اس�ت. م�ذھبی ک�ھ خ�پس تشیع حقیقی مذھب هللا علوی است یعنی مذھبی اس�ت ک�ھ در آن خداون�د مر-٨ . است

این مذھب امامیھ بعنوان مذھب پس از ختم نبوت و وحی است . -٩

یع مذھب بر مذھب است یا مذھب مذھب است . تش -١٠

یده اس�ت . ان بھ آخر رستشیع پایان دین بمعنای پایان راه است راه بین انسان و خدا . این راه طی شده است و لذا زم -١١ر ن ام�ر کبی�و اینک خدا در انسان است و باید کشف و درک و تصدیق و دیدار شود . و علی نخس�تین کس�ی اس�ت ک�ھ ب�ھ ای�

ئل آمد و امام آخرالزمان و پرچمدار قیامت و لقاءهللا شد . نا

ود عل�ی ب�ود وخدا میخواست موجودی بھتر و برتر از خودش خلق کند وگرنھ اصال چیزی خل�ق نم�ی ک�رد . و آن موج�-١٢ . انسان علی وار و علوی . بنابراین دین و اخالق خلقت ھمان علوی است . علی دین کائنات و خدای خداست

آیا می توانید فھم کنید کھ خدای خدا یعنی چھ ؟ این را جز عاشق نمی داند و نمی فھمد . -١٣

و س�پس ب�ھ ک�ل .خدا عاشق شد و نیازمند معشوق بود و ل�ذا دس�ت بک�ار خلق�ت زد . و عل�ی اول�ین معش�وق او گردی�د -١۴ د آمد . دوزخ پدی ید . از انکار علی بود کھعالم ھستی و آدمیان امر کرد کھ زین پس علی را بپرستید اگر مرا دوست دار

رح��م خداون��د ، عش��ق اس��ت و عل��ی ، معش��وق عش��ق اس��ت . یعن��ی حض��رت عش��ق ، عاش��ق ب��ر عل��ی اس��ت . و مق��ام ا -١۵ الراحمینی خداوند کمتر از این نشاید .

م�ان ای�ن امتح�ان ھ –د " پیامبر می فرماید " علی از جانب خداوند بھ چیزی امتحان شد کھ ھ�یچکس امتح�ان نش�ده ب�و -١۶ معشوق خدا شدن بود .

ن ن�وع دلی�ل ھم�ۀ ای� این امتحان را زنان بھتر احساس می کنند زیرا معشوقیت جانوری را تجربھ کرده ان�د و ب�ھ ھم�ین -١٧ زج�و اینس�ت ک�ھ زنان النۀ شیاطین گشتھ اند یعنی ظرفیت ھضم این معشوقیت حیوانی و نیم بن�د و مش�روط را ھ�م ندارن�د .

فاطمھ و فاطمھ واران کسی تاب تحمل جوانمردی و عشق و غیرت علی را ندارد .

اسی ازلی . پس علی شناسی مرحلھ ای بعد از خداشناسی ممکن می آید و عشق شناسی و ھستی شناسی و پدیدارشن -١٨

ط�ب ک�رده اس�ت یعن�ی اوئ�ی ک�ھ آب " خداوند باد را می فرستد و او آب را نازل می کند . " این آیۀ قرآن ، علی را مخا -١٩را پدید آورده و نازل می کند کھ بواسطۀ آن حیات رخ نموده است . این ھم�ان مق�ام س�اقی گ�ری اوس�ت ب�رای ش�یعیانش ک�ھ

Page 56: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

56

آنرا با جامی از آن باده از درک اسفل بھ عرش اعلی می رساند یعنی بھ مقام امامت . و این اجر عشق بھ علی اس�ت . ای�ن از ذات این عشق است کھ انسان را بھ خالقیت پروردگار می رساند در خویشتن . اجر ذاتی است و

نطور ک�ھ ی رس�ند . ھم�ام�رب عارفان علی است . علی ، نور هللا است کھ عارفان با این نور ب�ھ امام�ت ذات و لق�اءهللا -٢٠ود ب�دم عل�ی ھ�م ھر چھ کھ شنیدم و دیرسول خدا ھم دربارۀ معراجش چنین گزارشی از علی می دھد کھ : ھر جا کھ بودم و

و شنید و دید . و نھایتا خداوند را در برترین تجلی اش بھ صورت علی دیدار کرد .

ن دیدار ر کردند و ایی بودند کھ در عشق بھ یکدیگر جمال این عشق یعنی خداوند را دیداھایمحمد و علی نخستین انسان-٢١ب�ھ ت . پس تشیع مذھب عشق است عش�ق ب�ھ عل�ی و عش�ق ب�ھ عش�ق عل�ی نس�بتسنگ زیربنا و انگیزۀ اسالم و تشیع اس

ۀ مری�د و محمد . این کل روح اسالم محمدی و تشیع علوی است . کل عرفان اسالمی حاص�ل ای�ن عش�ق اس�ت ک�ھ س�ر رابط� مراد است یعنی شیعھ گری .

گ�اه حت�ی ب�ھ را بھ فق�راء م�ی بخش�د وعلی کسی است کھ حتی از دسترنج خودش ارتزاق نمی کند و کل حاصل کارش -٢٢او بخواھ�د . یھود کھ شقی ترین دشمن او بودند . او حتی برای زن و بچھ اش از خدا رزق نمی خواھد مگر اینک�ھ خ�ودش

اندۀ خدا ندگان درمباز محبوب خویش ھیچ نمی خواھد اال اینکھ بھ او اجازه دھد تا وی را بپرستد . و حتی علی است کھ بھ وه زنان یھود رزق می بخشد . عشق یعنی این . و بھ بی

ر ز گرس�نگی دچ�ااو خداوند ھم حتی در ماه رمضان سھ روز بھ سھ روز لقمھ نانی بھ زن و بچھ ھ�ایش نم�ی دھ�د ک�ھ -٢٣ غش می شوند . این یک برگ از امتحان خدا دربارۀ علی است .

را از ان اول�والعزمی یکی از این امتحانات چ�ھ بس�ا پی�امبرامتحانات الھی دربارۀ عشق علی بی حد و حساب است و حت -٢۴ ایمان ساقط می کند .

ند این�ک پ�س کسی کھ در مدت بیست و سھ سال از برق شمشیر و نعره ھایش در میدان جنگ ، کافران بیھوش می شد-٢۵ ان ق�رار م�یگی م�ردم مس�لماز مرگ پیامبر و مقام وصایت و امامت رسول در کوچھ و خیابان مورد سنگ پرانی و مسخره

یر س�ت ب�ھ شمش�گیرد و نھایتا زنش را کھ بھترین زن تاریخ است در حضورش بھ قتل می رس�انند و او ل�ب نم�ی گش�اید و دند . این قط کرده انمی برد و تازه دست بر دھان فاطمھ می نھد کھ مبادا آھی بکشد و نفرین کند از بچھ ای کھ در رحمش س

حان خدا دربارۀ علی . یعنی امتحان محبوب از عاشقش . نیز برگی دگر از امت

گراینک�ھ خ�دا معلی کسی اس�ت ک�ھ م�ی گوی�د : م�ن خ�ودم ب�ا دس�ت و ارادۀ خ�ودم خ�ود و خ�انواده ام را ن�ان نم�ی دھ�م -٢۶ خودش رزق دھد و اگر ھم نداد تسلیم و راضی است و ھنوز عاشق .

ا از مس�لمانیرفت و وصایت رسول را از او سلب نکردند بلکھ او شورای سقیفھ و شیوخ عرب فقط حق امامت و خال -٢٧و او م�ی کردن�د ھم خلع کردند و مرتد و خارجی خواندند و اھل بدعت . و در کوچھ و خیابان آب دھن و ھستۀ خرما نثارش

س�الم ی�ن ب�ود :ش اسرش را بلند نمی کرد تا ببیند کھ چھ کسانی ھستند . و جواب فحاشی ھ�ا را ھ�م نم�ی داد و بلک�ھ پاس�خ علیکم و رحمة هللا ! این ھم امتحانی دگر !

او امبر و خلیف�ۀو حاال ھمین ھا آمده اند و شمشیر آخت�ھ و ب�ا عرب�ده ب�ر درب خان�ھ اش ک�ھ : ای عل�ی مگ�ر وص�ی پی� -٢٨؟ و بدین برھانی ! نیستی چرا نمی آئی خالفت را بستانی و مسلمین را از اینھمھ بدبختی و ستم و خواری شیوخ و بنی امیھ

طاع�ت ب�ی اترتیب خالفت را تحویل می گیرد بشرط اجتھ�اد خ�ودش بیع�ت م�ی گی�رد و ن�ھ پی�روی از کس�ی ی�ا چی�زی . بش�رط ھید . چون و چرا بیعت می گیرد و سپس می گوید : ولی بھ شما ثابت می کنم کھ دروغ می گوئید و عدل نمی خوا

ن خ��ود کن�د وگرن��ھ ج��انش ب�ھ گ��ردی اح�دی ح��ق ن��دارد ب�ا او معاش��رت در ط�ی بیس��ت و پ�نج س��ال س��کوت و ح�بس خ��انگ-٢٩ه ار ی�ک دن�د. و در روز روشن یارانش را بھ ھنگام خروج و ورود بھ خانھ اش تا سر حد مرگ کتک می زنن�د و عم�اوست

و استخوان سالم در بدن ندارد . اینھم امتحانی دگر از جانب معشوق از عاشق .

زنان جھان و فطرت خدا و نور قدسی عصمت و طھارت کھ با شکم خالی و بدون شیر بچ�ھ زن جوانش فاطمھ ، سرور-٣٠ھایش را بزرگ کرده و از استخوانھایش ذوب کرده و ارتزاق نم�وده و خ�ون در رگھ�ایش زرد رن�گ ش�ده اس�ت از ف�رط ک�م

ش�یوخ ب�ھ ب�ن بس�ت و رس�وائی خونی . و از فرط دل درد سنگ بھ شکم بستھ راه می رود و کار می کند و باردار اس�ت . ورسیده و بھ خانۀ علی می آیند . در می زنند و فاطمھ در را ب�از م�ی کن�د و ب�ھ آنھ�ا اج�ازۀ ورود نم�ی دھ�د ک�ھ : " بگ�ذار از

Page 57: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

57

علی بپرسم . " کھ آنھا بھ زور وارد می شوند و در را بھ پھلویش می کوبند و پھلویش را می شکافند و بچھ اش م�ی افت�د ش می میرد . و علی ھیچ نمی گوید و بھ سر کارش می رود تا شکمھای گرس�نۀ یتیم�ان و بی�وه زن�ان ش�ھر و خودش فردای

را سیر کند و قرض ھ�ای محم�د را ادا نمای�د ک�ھ پای�انی ن�دارد . و اینھ�ا امتحان�اتی در امتحان�اتی ک�ھ انتھ�ائی ن�دارد طبق�ات و را جمعا از نبوت و ایمان ساقط می سازد این امتحانات . تبعات این امتحانات . کھ صد و بیست و چھار ھزار پیامبر

از رم�ی ان�دازد وفاطمھ ھر چھ منتظر می ماند کھ علی کی دس�ت ب�ھ شمش�یر م�ی ب�رد و نس�ل ای�ن اش�قیاء و اراذل را ب -٣١ت خود دفاع می کند و بھ یاد ھمھ می آورد کھ علی است . ولی ھیچ خبری نیست . فاطمھ را اگ� ش�تند کنم�ی ر ھ�محق و عز

از غصھ دق می کرد .

س�یج ل اع�راب ک�ھ ببھ عمد این کارھا را دربارۀ علی می کردند تا خشمش را برانگیزن�د ت�ا دس�ت ب�ھ شمش�یر ب�رد ت�ا ک� -٣٢منین ؤم�زی�را تع�داد شده و آماده بودند بر مؤمنین حمل�ھ برن�د و ریش�ۀ اس�الم را برکنن�د و پرون�دۀ دی�ن محم�د را خ�تم کنن�د .

ود . ب�ن ھ�م کمت�ر مریدان علی بودند در شھر مدینھ بھ نسبت یک بھ ھزار ھم کمتر بود و در شھرھای دیگر از ایحقیقی کھ ھ در مان ب�ود ک�ھر چند کھ مؤمنان را تک تک بھ آرامی ترور کردند بھ دسیسھ ھای متفاوت و تنھا کس�ی ک�ھ زن�ده مان�د س�ل

ھ ب�ا ک�ار ک�ن�وان کس�ی عازخواست شد تا بھ حجاز برگردد ت�ا او را ب�ھ ایران بود و والی ایران بود کھ بارھا از جانب خلیفھ بد ن�ت ک�رده ح�کردن و زنبیل بافی و زندگی در ی�ک خان�ۀ گل�ی معم�ولی ، آب�روی حکوم�ت اس�المی را ب�رده و ب�ھ مس�لمین خیاد و ف�ھ ایس�تابزنند ولی علی مانع آمدن سلمان شد و ای�ن تنھ�ا م�ورد در م�دت س�کوت بیس�ت و پ�نج س�الھ اش در مقاب�ل خلی

تھدید کرد و خلیفھ ھم غالف کرد .

.رۀ مقام علی کل زندگی علی جلسۀ امتحان عشق خدا بود . و اینست علت آن کالم خدا بھ رسولش در معراج دربا -٣٣

ا ش�ی ب�درگاه خ�دآری درک و باور این حرفھا برای شیعیانی چون ما کھ از شیعھ گری فقط شفاعت امام�ان و اش�ک فرو-٣۴اس�ت . ن�دیقی گ�ریی امامان ، ھنر دیگری نداریم البتھ بسیار سخت و بدعت و کف�ر و ارت�داد و الح�اد و غالی�ھ گ�ری و زبرا

نتق�ام خ�ود پی�امبر ا این اتھامات بھ تمام و کمال در ھمان موقع در حضور پیامبر ھم بھ علی نسبت داده می شد و لذا پ�س ازو عباس�ی و عیان ام�ویدر طول تاریخ تا بھ امروز ادامھ یافتھ اس�ت از جان�ب ش�ی را از علی گرفتند و علویان . و این انتقام

ابن ملجمی و کوفی .

ولکھ ب�ھ جھ�اد پس بر ھر عاقل و باانصافی واضح است کھ مقام عصمت برای علی دیگر مقامی ژنتیکی نبوده است ب -٣۵ام زاده . و ه و ن�ھ ام�مبر زاده و نھ مادرزادی امام ب�ودرنج ھای باور نکردنی حاصل شده است زیرا نھ پیامبر بوده و نھ پیا

ی در ب�وده یعن� بلکھ پدرش ابوطالب پرده دار بت خانھ بوده یعنی بھ زبان ما متولی و ح�افظ ب�ت ھ�ا و متخص�ص ب�ت پرس�تی ق�امد ک�ھ مواقع چون پدر یا عموی ابراھیم بوده است و از ب�ت و ب�ت پرس�تی عص�مت و امام�ت ب�ھ ارث نم�ی رس�د . ھ�ر چن�

عص�مت را وعصمت فرزندان علی ھم کھ گویا مادرزادی و ذاتی بوده ولی با جھادھای کبیری حفظ و حراس�ت ش�ده اس�ت . ل تی در قب�اامری ذاتی و غریزی و ارثی دانستن یک�ی از من�ابع م�ذھب ش�یعۀ ض�د ش�یعھ اس�ت ک�ھ ش�یعیان را از ھ�ر مس�ئولی

را ود پی�امبرشامام فروش�ی را کس�ب و کارش�ان نم�وده اس�ت . ت�ازه خ�پیروی از امامان مبرا ساختھ است و امام خواری و ھ امام�ت چھ رسد ب� خداوند در قرآن تھدید بھ عزل از نبوت می کند . حتی نبوت بخودی خود ضمانتی ندارد کھ ابدی باشد تا

م ص�ادق رزند ام�افاعیل کھ دارای رسالت اجتماعی نیست . بنابراین امام ھم می تواند از امامت ساقط شود ھمانطور کھ اسمدر مبر اس�المشد تا این پن�دار اتوماتی�ک ب�ودن مق�ام عص�مت در اذھ�ان ش�یعیان فرص�ت طل�ب بش�کند . ب�ھ ی�اد آوری�م ک�ھ پی�ا

رد م�ی ش�وم ر دوزخ وابآخرین خطبھ اش می فرماید : بخدا سوگند کھ نمی دانم کھ آیا کافر از دنیا می روم یا مؤمن . و آیا ش�أن این عصمت پرستی ش�یعیان ض�د ش�یعھ ھ�م روش�ن اس�ت . ای�ن ن�وع فھ�م از عص�مت امام�ان از یا بھشت . پس تکلیف

ک�رده م�انطور ک�ھھانسانی و عظمت جھادی آنان می کاھد و بلک�ھ ای�ن مق�ام را در آن�ان ن�ابود م�ی کن�د در اندیش�ۀ ش�یعیان . ی�ا ن�ھ آده ان�د . وۀ ھ�دایت ھیک�ل خودش�ان ب�واست و امامت امامان گوئی امری برای خودشان بوده و آنھا امام و الگو و اس�

. نامید شکم باره امان را آخوندھایحامیان این نوع تفسیر از عصمت ام ،اینست ؟ خدا رحمت کند امام خمینی را کھ بھ حق

ی�ن مق�ام ھ�م پس مبرھن است کھ امامت مقامی قابل حصول برای ھر مسلمان مؤمن شیعھ ای است و شاھراه وص�ول ا -٣۶ی ب�ودن نفس م�ی باش�د و در عص�ر م�ا عالم�ھ طباطب�ائی از جمل�ھ انگش�ت ش�مار علم�ائی ب�ود ک�ھ ای�ن معن�ای حص�ولمعرفت

ن رس�انید ا ب�ھ آس�ماامامت برای ھر انسانی را با صدای بلند در کتاب " والیت نامھ " اعالن نمود و نعرۀ شیعۀ ضد شیعھ ر و با پیروزی انقالب رسوایشان نمود .

Page 58: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

58

، تیحمد تق�ی ش�ریعم، دکتر شریعتی ، ح است کھ کسانی چون امام خمینی ، امام موسی صدر ، طالقانی بنابراین پرواض-٣٧ا در ام بش�ری رمدرس ، میرزا کوچک جنگلی ، سید جمال و عالمھ اقبال و امث�الھم از امام�ان ھ�دایت عص�ر جدیدن�د ک�ھ اق�و

و بلک�ھ غیبت ام�ام زم�ان محس�وب م�ی ش�وند . درجات ایمان و اخالص بسوی حق رھنمون شده اند و امامان ناطق عرصۀک�رده راھنم�ائی در قلمرو مذاھب دیگر نیز امامان ھدایتی بوده اند کھ اقوام خود را در چھارچوب فرھنگشان ب�ھ س�وی ح�ق

س��تند ک��ھ ان��د مث��ل گان��دی ، کاس��ترو ، ھوش��ی مین��ھ ، م��الکوم ایک��س و دیگ��ران . این��ان جملگ��ی عل��ی واران عص��ر غیب��ت ھوام دی ھم�ۀ اق�ا ک�ھ " عل�ی ھ�افت نفس تحت والیت علی بھ مقام امامت امتھای خود رسیده اند در درجات . چ�ربواسطۀ معر

درج�ات و . و در ضمن باید دانست کھ امامت ھ�م دارای درج�ات اس�ت ھم�انطور ک�ھ حت�ی امام�ان ص�در اس�الم ھ�م دراست "ار ای ص�دمین ب�کھ جایش در اینجا نیس�ت . و ب�از ب�رتجلیات متفاوت امامت بودند کھ این خود بحثی مفصل و بس مھم است

ند . " ائل م�ی ش�واین سخن پیامبر را بھ یاد آوریم کھ : " زین پس فقط رھروان معرفت نفس ھستند کھ بھ حقایق دین من نس�لمانان مو این رھ�روان معرف�ت نف�س از ھ�ر م�ذھب و ملت�ی م�ی توانن�د باش�ند و ھ�دایت و رس�تگاری و بھش�ت فق�ط از آن

م�ان است ک�ھ ھ ریھ ای و آباء و اجدادی نیست و بلکھ اصل و اساس شیعۀ ضد شیعھ برخاستھ از این نوع اسالم و تشیععایس�ت بلک�ھ نمذھب نژادپرستی و کفر پنھان است یعنی نفاق . دینی کھ بواسطۀ معرفت نفس و حق جوئی کش�ف نگ�ردد دی�ن

می شود . کفر بنام دین است . و اینست کھ پسر نوح سردستۀ کافران

ودن�د و یس�تند ام�ام بزپس مبرھن شد آنانکھ اینگونھ استدالل می کنن�د ک�ھ : " آنھ�ا اگ�ر چن�ین و چن�ان بودن�د و آنگون�ھ -٣٨و ط�ق معاوی�ھدارای عصمت ذات بودند ولی ما آدمھای معمولی ھستیم ... " این منطق شیعۀ ضد شیعھ است . ای�ن ع�ین من

ی ش�وم . "عروف معاویھ را کھ : " چ�ون نم�ی ت�وانم مث�ل عل�ی باش�م پ�س معاوی�ھ م�عمرعاص است و بھ یاد آوریم جملۀ مص�ف ویزی�د در پس این منطق کھ حاکم بر اندیشۀ اکثر شیعیان است از جنس تشیع اموی است . یادمان باشد ک�ھ معاوی�ھ و

م�ن مری�د ت�و :می نوشت کھ علی و حسین ، اشعار عاشقانھ ای گفتھ اند . و معاویھ عمری برای علی نامۀ من فدایت شوم ھستم ولی ... .

ک�ی یعصمت ھم ک�ھ پس اگر بقول عالمھ طباطبائی ، والیت و امامت مقامی قابل حصول برای ھر انسانی است لذا مقام-٣٩الک�ت و اینھم�ھ ف از صفات امام است ویژه و منحصربفرد امامان شیعھ نیست . فقط این باور است کھ م�ی توان�د تش�یع را از

یب و نفاق و بدبختی برھاند و از امام کشی بھ امام دوستی برساند . فر

ش ھت�ر اس�ت م�ذھببنتیجھ اینکھ ھر شیعھ ای باید یک علی وار باشد و بر این ھدف زندگی کند وگرن�ھ ش�یعھ نیس�ت و -۴٠ک جع�ده ی�ی�د و ی�ا می آ را تغییر دھد وگرنھ بھ شیعۀ ضد شیعھ ملحق شده و ذاتا یک امام کش و ابن ملجم ھویتی از آب در

گ�اه م�ی گ�وئیم بنابو قطامھ . پس اگر آن تعبیر شیطانی از عصمت ائمھ را در خود نابود کنیم و برای علی شدن یک یا علی عھ گ�ری عم�ر ناش�ی بینیم کھ اشکھایمان در روز عاشورا بند می آید و آنرا ذخیره م�ی کن�یم ت�ا در خف�ا ب�ھ ح�ال و اعم�ال ی�ک

م�ت از ذاتحسین . و بدینگونھ سرنوشت تاریخی ش�یعھ بس�وی امام�ت رق�م خواھ�د خ�ورد و ظھ�ور اما خود بگرئیم نھ بحالیف ام ک�ش تش�رھر شیعھ برای درک ظھور آن امام بزرگ . تا امام�ت را در ذات خ�ود نب�وئیم در بی�رون از خ�ود ھمچن�ان ام�

داریم و امام خور و امام فروش و امام باز .

ا دستش�ان ت� م�ی برن�د را بھ عنوان مظاھر حق منکرند کافرند . ولی آنانک�ھ امام�ان را آنق�در ب�االآنانکھ بکلی علی و امامان ی . اب�ن ملجم� وکوتاه ش�ود و ب�ھ راه خ�ود برون�د در عم�ل ب�ھ ھم�ان راه گ�روه اول م�ی رون�د منتھ�ی ای�ن گ�روه دوم منافقن�د

اسی ! ضد شیعھ است : شیعۀ اموی و عب امروزه شیعیان اکثرا از این دو دستھ اند . و این دو شعبھ از شیعۀ

شریعت شیعی -12

Page 59: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

59

ده و و آموخت�ھ ش� تشیع در حقیقت چیزی جز فلسفھ و راه و رسم زندگی امامان شیعھ نیست کھ باید بواسطۀ شیعیان فھم-١ در زندگی بکار گرفتھ شود .

ی اس�ت ک�ھ ب�ھعل�ی ام�وی و عباس�ی و ص�فوبزرگترین عامل تحریف کنندۀ سنت و عترت ائمۀ اطھار دریائی از احادیث ج-٢مع�ارف امام�ان و امامان نسبت داده می شود کھ این نوع احادیث علنا در تضاد آشکار با فلسفۀ سنت رس�ول و آئ�ین زن�دگی

ب�ھ رگترین حرقرآنی و عقل قرار دارد و لذا اساس تناقض و تحریف و شبھھ در شیعھ محسوب می شود و در طول تاریخ بز یان و منافقان و مالیان مزدور جھت گمراھی مردم بوده است . بدست دربار

ھ ل�ی عق�ل را ب�از طرفی عقل آخرین میزان تشخیص و فھم قرآن و سنت و حدیث است و از طرفی دیگر دریائی خرافھ بک-٣ تعطیلی کشانیده است .

ب�ھ دیث خ�الف عق�لدر حالیک�ھ ص�دھا ح�امامان شیعھ بانیان علوم قرآنی و عقالنی کردن دین و باورھای غیب�ی ب�وده ان�د -۴ آنان نسبت داده شده است . و این بزرگترین نقیصھ در فرھنگ تشیع است .

ر مقاب�ل دامروزه کھ عصر حاکمیت جھانی عقل و علم و تجربھ اس�ت م�ذھب ش�یعھ ب�ر س�ر دو راھ�ی ی�ک انتخ�اب ب�زرگ -۵ب�ا می�زان کس�انی ک�ھ نند و ی�ا روی ب�ھ خراف�ھ کنن�د . تع�دادشیعیان قرار گرفتھ است کھ یا بکلی این مذھب را انکار و طرد ک

. بس اندک و انگشت شمار استعقل و معرفت تشیع را خرافھ زدائی کنند

قص�د رس�یده .گفتیم کھ تشیع قلب و کمال مذھب است و ظھور باطن ھمۀ مذاھب تاریخ است و مذھب خالص شده و بھ م-۶ ھ ح�ق و ام�رب�عبادات و روش ھای موجود در م�ذاھب در تش�یع ح�ل ش�ده و تب�دیل بنابراین ھمۀ احکام و جزئیات و آداب و

نونش ھ�م واحدی گشتھ کھ آن وجود امام است کھ مظھر معرف�ت ن�اب م�ی باش�د و ھ�دایت واح�دۀ خل�ق بس�وی خداون�د ک�ھ ک�ا وجود امام است و امر امامت .

ر س�ان و حض�ویدن بھ تشیع است کھ حض�ور جھ�انی انھمۀ مذاھب قبل از تشیع بھ مثابۀ امکانات و مقدمات و اسباب رس-٧ر رابط�ھ د. و ھم�ۀ ام�ور ت و جری�ان ای�ن حض�ور ھ�م امام�ت اس�تانسانی جھان است در یکدیگر و قلب این حضور امام اس

ق�ام در مبین امام و جھان است و ی�ک ش�یعھ نی�ز انس�انی حاض�ر و ن�اظر و خ�الق در ای�ن جھ�ان اس�ت ک�ھ بس�وی کس�ب ای�ن خویشتن است .

ق ل ب�ھ حق�ایفقط در سیر تکامل یک انسان شیعی است کھ ارزشھای تاریخی و مفروض تحقق می یابند و فریضھ ھ�ا تب�دی-٨ھ�ور رافی�ای ظس�ت . ح�ج جغھ معن�ای اتص�ال و اتح�اد ب�ا ام�ام اوجودی و حضوری می شوند . بنابراین فی المثل امر نم�از ب�

ھ�اد م اس�ت . جز دنیا و ماده و حیات و ھیکل خویش و فنای در ام�احجت ھای وجودی امام است . زکوة بمعنای پاک شدن ام و نھ�ی از مر بھ ام�ابمعنای نبرد با خویشتن و ھر چھ کھ مانع اتحاد با امام است . امر بمعروف و نھی از منکر ھم یعنی ا

ت . رب�ا س�طۀ معرف�غیر امام . معصیت یعنی معصیت بر امام . ص�دق یعن�ی تص�دیق ھم�ۀ ظھ�ور و بروزھ�ای وج�ود ام�ام بوام�ام ، دل اریم وج�ود یعنی امام را کافی ندانستن و غیر او و حقوقی را کھ او معلوم کرده طلب نمودن . زن�ا یعن�ی ب�ر غی�ر ح�

دادن و دشمن امام را دوست نمودن .

ث�ل م�وری مۀ اامام صادق ، والیت یعنی رابطھ با امام را اصل و ذات ھم�ۀ احک�ام ش�رع و ف�روع دی�ن دانس�تھ اس�ت و ھم�-٩ه و عری�ف نم�ودنماز و روزه و خمس و حج و جھاد و امر بمعروف و نھی از منکر را فقط در بط�ن و م�تن رابط�ھ ب�ا ام�ام ت

س�تند ک�ھ ھوج�ب نف�اق این احکام را ابزار و آداب اتحاد با امام ق�رار داده اس�ت . و اینس�ت ک�ھ ب�دون ام�ام ای�ن احک�ام فق�ط مین را ن�وع متش�رع سازند و دیوانھ می کنند و عقلش را زایل می نمایند کھ نمون�ۀ ای�نانسان را از وجود خودش بیگانھ می

در ھمھ جا شاھدیم .

ام یدن ب�ھ مق�در ارتباط و اتحاد با امام است کھ یک شیعھ ب�ھ ح�ق احک�ام م�ی رس�د و حق�وق ھم�ۀ ای�ن احک�ام ھمان�ا رس�-١٠ س�ت ک�ھ ف�ردابمعنای دائم الصلوة شدن و مق�ام اخ�الص حضور در خویشتن است کھ حاصل اتحاد با امام است . این حضور

کامل اس�ت . قام انفاقمرا از غیر خود منزه ساختھ و بخود رسانیده و این خود در اتحاد با امام از دنیا پاک می شود و این ز خویش�تن افرمای�د . ای�ن خ�روج می (ع)و این رسیدن بھ غایت شریعت است و سپس خروج از آن برای خدا آنگونھ ک�ھ عل�ی

ر اینجاس�تدبرای خداست در مردم . و این عین ظھور حق است در میان مردم . و آئین�ۀ ھم�ۀ اص�ول و ف�روع دی�ن ش�دن . کھ انسان خود میزان می شود ھمانگونھ کھ علی میزان بود : میزان انسان و دین و حق .

Page 60: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

60

رابطۀ امام و مأموم -13 شیع چیزی جز رابطۀ امام و مأموم نیست . تمام اسرار و حقایق و حقوق شیعھ در ای�ن رابط�ھ نھفت�ھ ھمانطور کھ گفتیم ت-١

است کھ رابطۀ بین دو انسانی است کھ برای خدا و رسیدن بھ خدا با ھم متحد شده اند .

Page 61: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

61

ا ب�ھ می ای�ن معن�س�الخداوند در رابطھ بین مراد و مرید است کھ آشکار می شود کھ در قرآن و احادی�ث ش�یعی و عرف�ان ا-٢ وفور حضور دارد .

صور شرعی این ھمان خروج از شریعت است برای خدا . کھ این خروج از شریعت عین کمال شریعت است کھ اشکال و-٣ رید است .را می شکند و شریعت را در جان و تن و دل جاری می کند و این جریان ھمان جریان رابطھ بین مراد و م

ت ش�یع ن�اب نس�ببرای بھشت نیست بلکھ برای خداست و این است علت العلل ھمۀ تفاوتھ�ائی ک�ھ در ت در تشیع ، شریعت-۴ بھ سائر مذاھب وجود دارد از جملھ در قیاس با تشیع بی امام کھ اکثرا چنین است .

موج�ب اش�د ا شیعۀ بی امام زنده و حاضر یکی از متناقض ترین پدیده ھای بشری در عرصۀ مذھب و فرھنگ اس�ت و ل�ذ-۵م�ام انفاق و شقاق و فراق و عوارض مخ�تص ب�ھ خ�ود م�ی ش�ود ک�ھ در ھ�یچ م�ذھب دیگ�ری دی�ده نم�ی ش�ود . ش�یعھ ب�دون

اساس شیعۀ ضد شیعھ است کھ بدترین دشمن تشیع می باشد و سراسر خرافھ و ریا می باشد .

الت ل�ذا مکت�ب اص� ک�ھ ھم�ان رابط�ھ اس�ت . وتشیع ، مکتب اصالت رابطھ است و این یعنی : نھ من ، نھ تو بلکھ فقط او -۶ عشق حقیقی است عشقی کھ من و تو در آن وجود و حقی ندارند و لذا در تشیع روابط جاودانھ اند .

س�د ت�ا ظھ�ور ردرست بھمین دلیل است کھ فقط در روابط بین مراد و مرید است کھ تمامیت انسان ب�ھ عرص�ۀ ظھ�ور م�ی -٧گ�زارش وطۀ موالنا و شمس کھ یک�ی از رواب�ط ش�یعی مش�ھوری اس�ت ک�ھ ب�ھ ثب�ت رس�یده خدا کھ ذات انسان است مثل راب

شده است .

س��تمرار و یک�ی از ن�واقص عظ�یم فرھن��گ تش�یع گ�زارش نش��دن و ب�ھ ثب�ت نرس��یدن رواب�ط اس�ت . و ای��ن بمعن�ای فق�دان ا-٨گ و م�ورد ب�زر دین لحاظ موالنا یکاشاعۀ شیعھ در تاریخ است بعنوان علم انسان شناسی و خداشناسی زمینی و بشری . ب

او ر ای�ن ک�ارخارق العاده و انقالبی است کھ بزرگترین خدمت را بھ فرھنگ تشیع و بلکھ فرھن�گ بش�ری نم�وده اس�ت و ق�د مستمرا بیشتر شناختھ می شود .

رش ت�اریخی زاھمانطور کھ مغز اسالم چیزی جز رابط�ۀ ب�ین محم�د و عل�ی نب�وده اس�ت و دش�منان اس�الم ای�ن بخ�ش از گ�-٩ان ش�یعی ی�اتی عارف�دربارۀ این رابطھ را شدیدا حذف و تحریف کرده اند . کھ احیاء و کشف دوبارۀ آن از وظایف مب�رم و ح

می باشد .

در اش�اعۀ معرف�ت زندگینامھ نویسی عرفانی برای ھر شیعھ ای از اھم واجبات است کھ ھم در خدمت تعالی خ�ود او ھ�م-١٠ ابد . شاعھ می یااست زیرا بدین طریق امامت است کھ تکمیل و تصدیق و تشریح و تعلیم می گردد و جامعھ و آیندۀ تاریخ

س�ت اشناس�ی الھ�ی امامت ھمان رابطۀ فرد با خداست در افراد دیگر بشری . و این ھمان خداشناسی انس�انی ی�ا انس�ان-١١نطور ک�ھ و در خ�دمت بش�ریت ق�رار م�ی دھ�د ھم�اکھ غایت الھیات عرف�انی و عل�وم انس�انی را ب�ھ عرص�ۀ ظھ�ور م�ی رس�اند موالنا و برخی از عرفا چنین کرده اند و آن داستان عشق عرفانی است .

رین ل�ی اس�ت ع�الیتعمثال احادیث مربوط بھ معراج پیامبر اس�الم ک�ھ در حقیق�ت بخش�ی از ن�ابترین وج�ھ رابط�ۀ محم�د و -١٢و ت و عرف�انل است کھ ھمۀ رشتھ ھای علوم انسانی و فلسفھ و حکم�بخش از ادبیات بشری در تاریخ است کھ گنجی الیزا

نون الھ�ی ت�اک الھیات بشری را دچار انقالب و شکوفائی سرنوشت سازی می کند اگ�ر ب�ر روی آن ج�دا ک�ار ش�ود و ای�ن گ�نجان و چن�ان انس� تعطیل مانده است و جز انگشت شماری از فالسفۀ قرون اولیھ کسی بسراغ آن نرفتھ است . در ای�ن احادی�ثن�د و ان می مانخدا در ھم آمیختھ و یکی شده کھ کل روان شناسی و فلسفھ ھا در درک عظمت و لطف حوادث آن تا ابد حیر

دچار رشدی معجزه آسا می شوند اگر دربارۀ آن کار کنند .

ت ک�ھ اریخ بش�ر اس�قع�ۀ ک�ل ت�این واقعۀ معراج بیان نابترین حد رابطۀ دو انسان است و شیعی ت�رین و ام�امی ت�رین وا -١٣ تشیع از این واقعھ حاصل آمده است .

دا دس�ت از خ�و تا دی�دار دو انسان برای خدا با ھمدیگر بیعت می کنند تا تمام وجود خود را در رابطھ عیان و بیان کنند-١۴ ھم نکشند . اینست تشیع در یک کلمھ !

ترین نیاز فطری ھر بشری در مذھب شیعھ تحقق یافتھ است . تشیع ظھور انسان است یعنی ھمان ذاتی ترین و مبرم -١۵

Page 62: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

62

و ھمسفر یابد تا با ابمگر نھ اینکھ ھر انسانی ھر چھ کھ می کند نھایتا بھ این مقصود است کھ دوستی مخلص و ابدی -١۶س�ت مان حق�ی او ھم سرنوشت شده و ذات خود را عیان سازد و خود را کشف کند و بھ حق انسانی خود برسد . این نیاز ھ

ر در ای�ن کھ تشیع را پدید آورده است . اینست کھ تشیع فط�ری ت�رین و برح�ق ت�رین ھم�ۀ م�ذاھب اس�ت و ظھ�ور فط�رت بش� مذھب محقق می گردد .

یک�ی ام�ام بدین طریق واضح تر می شود کھ چرا تشیع مذھب عشق است : عش�ق ظھ�ور خ�دا از رابط�ۀ دو انس�ان ک�ھ -١٧ أموم . نامیده می شود و دیگری م

. خر و بھ کمالپس تشیع عشق بھ ظھور انسان است ظھور خدائی انسان ، ظھور ابدی و ذاتی انسان ، ظھور تا بھ آ-١٨

ی�ن ک�الم ق�رآناپس رابطۀ امام و مأموم چیزی جز یک یاری متقابل برای شکوفائی و ظھ�ور متقاب�ل نیس�ت و مص�داق -١٩ ا . است کھ : یاری دھید مرا تا یاری دھم شما ر

یعن�ی چ�ون دو مذھب شیعھ ، مذھبی است ک�ھ قل�ب تم�دن و م�دنیت را ھ�دف گرفت�ھ اس�ت ت�ا آن�را ب�ھ اوج کم�ال برس�اند -٢٠ از آدم و . یک�ی تم�دن غری�زی و حی�وانی اس�ت ک�ھمرکزی تمدن است ک�ھ دو ص�ورت دارد انسان با ھم یکی شدند این ھستۀ

ابط��ھ ای ه ک��ھ تم��دن روح��انی و الھ��ی اس��ت . و ای��ن دو تم��دن رح��وا آغ��از ش��ده اس��ت و دیگ��ری ب��ین محم��د و عل��ی رخ نم��ودم�د تم�دن حوائی بھ مقام مراد و مریدی رسید و ح�وا تح�ت ارادت مطل�ق آدم درآ –اضدادی دارند . یعنی ھرگاه کھ رابطۀ آدم

است . ه کل عامۀ بشری بھ حق خود رسیده است . و این آن واقعھ ای است کھ در ظھور جھانی موعود وعده داده شد

وح�دت کام�ل پس تشیع کمال تمدن و تمدن کامل و ابدی است کھ بھ لحاظ فلسفی در وح�دت وج�ود محق�ق م�ی ش�ود ک�ھ -٢١ ع�الم اس�ت عالم ھستی و موجودات آن است و این مقام توحید وجودی است کھ بمعن�ای کم�ال تم�دن و گردھم�ائی موج�ودات

کھ در قیامت کبرا و واقعۀ لقاءهللا رخ می نماید .

تشیع و خاتمیت -14

یعن�ی خب�ر آوردن از خ�دا بس�وی تشیع ھمان خاتمیت نبوت است . تا نبوت را فھم نکنیم ختمش را ھم نمی فھمیم . نب�وت -١. حاال این خبر تبدیل بھ اثر شده است و خود منشأ خبر و موضوع خبر یعنی خدا بسوی بشر آمده است پس خب�رآوری مردم

Page 63: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

63

وم آش�کار و معرف�ی و ت . و این امامت است . نھ اینکھ امام ، خداست . نھ ! خدا از رابطۀ ب�ین ام�ام و م�أمھم ختم شده اس . خود خدا ھم در قرآن بوضوح گفتھ است: ھر گاه سھ نفر راز در میان گذارند چھارمی خداست ... .دیدار می شود

ت نب�ود . معرف� مھملی است . مگر قبل از اس�الم عق�لاینکھ گفتھ می شود کھ عقل جای وحی و نبی را گرفتھ است حرف -٢بی�ان ک�رده ،نفس است کھ جای وحی را گرفتھ است و آنھم در رابطھ ب�ا ام�ام حاص�ل م�ی ش�ود . ک�ھ ای�ن را ھ�م خ�ود محم�د

است کھ : پس از من فقط رھروان معرفت نفس بھ حقایق دین می رسند .

دی�د تربی�ت و تح ، احکام تعقلی است بھ این معنا ک�ھ ام�ر ب�ھ مھ�ار و وحی سراسر دعوت بھ عقل است و ھمۀ احکام دین-٣و ھ�م و ش�عورفنفس است . عقل بھ معنای فھم نمودن نیست بلکھ بمعنای مھارکردن امیال و غرایز و اعمال است بواسطۀ

مام و کمال کھ بھ ت است معرفت . تعقل یعنی مفھومی و عرفانی کردن اراده . و این مسئلۀ تعقل فقط در رابطۀ مراد و مرید امکان پذیر است . پس امامت قلمرو تحقق کامل عقل است یعنی تحقق نبوت و وحی الھی .

وحی�انی در وبسیاری می پندارند کھ معرفت نفس ھم نوعی یا درجھ ای از عقل است . معرف�ت نف�س کش�ف احک�ام الھ�ی -۴ مان حرف پیامبر است کھ ذکرش رفت . نفس است و لذا انسان عارف خودش نبی خویشتن است و این ھ

ری�ق عق�ل طعقل ھمان قدرت اجرائی نمودن ادراک و شعور و معرفت است و لذا ع�ین وح�ی اس�ت و اینس�ت ک�ھ وح�ی از -۵ھ ادر اس�ت ب�ق�تصدیق می شود . حاال کھ وحی ختم شده و عقل ھم تجربۀ وحیانی را حاصل نموده است بواسطۀ این تجرب�ھ

م�ی ا اس�تخراجبقی امور را بواسطۀ خودشناسی کشف نماید . یعنی معرفت نفس احکام ثانویۀ وحی رراھش ادامھ دھد و مام�ام بگی�رد . ارت را از کند و در اختیار عقل می گذارد . ولی عقل در بسیاری از موارد قدرت اجرائی ندارد اال اینکھ ای�ن ق�د

دین می باشد . امامت قلمرو تقویت عقل و ارادۀ عقالنی است کھ ھمان عمل بھ

اک�راه الن�د و م�ابقی اعلت دیگر ختم نبوت آنست کھ ھمۀ اقوام و تمدن ھا خبر دین خدا را یافتھ و تجربھ و درک�ش نم�وده -۶ج�دانھا و بی�داری و فی الدین است و انتخاب بشر بین کفر و دین . زیرا انبیای الھی مسئول ھدایت بشر نبودند بلک�ھ مس�ئول

ھ درک و ب�ن�ی بش�ریت نۀ انتخابی آگاھانھ بودند . و این رسالت بود ک�ھ انج�ام ش�د و خ�تم گردی�د . یعرسانیدن وجدان بر آستاومی ل آخ�رین ق�تشخیص بین خوب و بد و باید و نبای�د نائ�ل آم�د . و ای�ن مقص�ود از نب�وت ب�ود ک�ھ انج�ام ش�د و اع�راب جاھ�

بودند کھ با خبر نشده بودند و وجدانشان در خواب بود .

و .ھ�ی ب�ھ انس�انم است نھ خ�تم رابط�ۀ مخل�وق ب�ا خ�دا. ن�ھ خ�تم وح�ی الوت ختم خبرآوری از جانب خدا برای مردختم نب -٧نسانھائی ام است کھ م شده است و برای اولین بار در تاریخ اسالو انسان بسیار قوی تر و نزدیکتر ھ بلکھ رابطۀ بین خالق

ات ختم نبوت است . ادعای معراج و دیدار با خدا را کرده اند این از برک

نبوت ختم شد ولی عرفان و اشراق و تجلی خدا در بشر رخ نمود . -٨

خبر ختم شد ولی اثر آغاز گردید و آیات الھی در انسانھا پدیدار شد . -٩

ز ی��ن اداده اس��ت ؟ اآی��ا عرف��ان و اش��راق و تجل��ی خ��دا در بش��ر و لق��اءهللا در زم��ین قب��ل از اس��الم ممک��ن نب��وده و رخ ن�� -١٠ل�ی وی الھ�ی . مھمترین مسائل در معنای ختم نبوت است . پاسخ اینست کھ چرا رخ می داده اس�ت ول�ی فق�ط در وج�ود انبی�ا

اینک در ھر انسانی ممکن است .

ت ک�ھ یش�ان ب�وده اس�حتی معراج ھم بقول پیامبر اسالم ، در بسیاری از پیامبران رخ نموده است ک�ھ کم�الش در خ�ود ا -١١وت . از خ�تم نب� و این معراج در وجود یک انسان دیگر یعنی علی ، رخ نموده است . و اینست معن�ای دیگ�ریلقاءهللا است

یعنی پیامبر ، با خداوند در علی دیدار کرده است . و این ھمان معنای امامت است در کمالش .

ر رای اول�ین ب�اب�گ�ر کس�ی بخواھ�د تشیع فارغ التحصیل دین یا از دین است و یا ھمچون درس خارج اس�ت . در واق�ع ا -١٢یعھ نیس�ت ی حقیقی ش�وارد بر دین شود نمی تواند شیعھ باشد . مثال آدمی کھ از روی رسالۀ عملیھ دین داری می کند بمعنا غاز می شود . اب امام آبلکھ سنی است بھ لحاظ ماھیت یعنی مثال در دورۀ قبل از واقعۀ غدیر خم قرار دارد . تشیع با انتخ

آغ�از ع�راج رس�ولتشیع با غدیر خم رسما اعالن شد . و با رحلت پیامبر رس�ما آش�کار ش�د ول�ی ت�اریخ حقیق�ی آن ب�ا م -١٣ شده است .

Page 64: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

64

را ش�یع ھم�ان دی�نشیعھ کسی است کھ در اسالم فارغ التحصیل شده باشد و اینک بخواھد خود خداون�د را قص�د کن�د . ت-١۴ خالص و خدائی کردن است .

صدر اسالم ھر یک وجھی از تشیع را معرفی و آشکار و محقق کردند . امامان -١۵

ستجوی جدا خودش بھ با غیبت امام دوازدھم تشیع بصورت یک دین کامال انتخابی و سلوکی درآمد زیرا فرد بایستی ج -١۶ مپس غیبت اما ده است .کشف امامش برآید . یعنی با غیبت ، تشیع وارد مرحلۀ اکتشافی و عرفانی شده است یعنی کامل ش

یک امر واجب در تحقق تشیع بوده است و نھ امری مصلحتی و اتفاقی .

. و ب�اطنی اس�ت یعنی انسان بایستی خودش بھ نیاز قلبی و روحانی ب�ھ ی�ک ام�ام برس�د و ای�ن س�رآغاز تش�یع تک�وینی -١٧ یعنی انسان باید بھ امامت باطنی برسد تا امام را در بیرون درک نماید .

تشیع مذھب باطن است و لذا با وقوع غیبت ، تشیع بھ مرحلۀ صدق خود رسید . -١٨

آدمی تا باطنا بھ لزوم اورژانس و حیاتی یک امام نرسد ھنوز باطنا شیعھ نشده است . -١٩

ع�ت از ن�ی اطادین در معنای عامش عبارت است از اطاعت از عق�ل خ�ود در جھ�ت اعم�ال احک�ام دین�ی . ول�ی تش�یع یع -٢٠ ارادۀ امام بی چون و چرا حتی اگر خالف عقل و احکام شرع باشد .

ر ای�ن ب�ن بش�رط آنک�ھ د انسان متدین تا با عقل و دین بھ بن بست و ناتوانی نرسیده باشد برآستانۀ تشیع نرسیده است -٢١ بست بکلی از دین جدا نشود و منکر نگردد .

!! و ی�ا کن�د ر دی�ن ی�اریکھ : آیا کس�ی ھس�ت م�را دفریاد باطنی در دین رسیده باشد انسان متدین بایستی بھ این ندا و -٢٢ این نیاز کھ : امن یجیب مضطر اذا دعاء و یکشف سوء . این یاریگر و اجابت کننده ھمان امام است .

.امام توست ھدھر کسی را کھ بعنوان یک یاریگر در ھمۀ امور زندگی برگزینی کھ بی مزد و منت تو را یاری د-٢٣

اس�ت . ق�رار نگرفت�ھ انسان تا از تمامیت خودش در کل زندگیش اعم از دین و دنیا مأیوس نشده باشد بر آستانۀ تش�یع -٢۴اجی ننتظار یک و کسی بھ چنین مرحلھ ای می رسد کھ جداجھت عقالنی و دینی کردن زندگیش جھاد کرده باشد و چشم بھ ا

است منتھی ظھوری کامال خصوصی . باشد . این ھمان ظھور امام

س�ت سپس بھ بن ب وتا انسان از ھمۀ اخبار و معلومات خود و مردمان در جھت اصالح زندگی خود بھره نگرفتھ باشد -٢۵ ) است . مند نمی شود . این ھم ختم نبوت (خبرنرسیده باشد بھ امام نیاز

–د ش�یع آغ�از زخ�وش�ده باش�د خ�ود را ب�ھ ام�ام نم�ی س�پارد . تانسان تا با خود بھ بن بست نرسیده و از خ�ود م�أیوس ن-٢۶ رھائی است در حالیکھ ورود بھ مذھب سرآغاز بخودآئی است .

ب�ن بس�ت خود باید ب�ھ تا انسان با شریعت بھ بن بست نرسیده باشد نیازمند امام نمی شود مخصوصا با نماز و عبادات -٢٧ . این درب ھمان امام است . رسیده و پشت درب بستھ ای قرار گرفتھ باشد

ک�ھ مص�داقش خاتمیت ، ختم دین عاریھ ای و خبری و تاریخی است و سرآغاز دین خودی و قلبی و فطری و حضوری -٢٨ امام است .

ام یازمند ب�ھ ام�تا انسان از فرط ظلم و اسراف نسبت بھ خودش از دست خودش خستھ نشده باشد و طالب عدل نشود ن -٢٩ نمی تواند باشد . و این آستانۀ اصول تشیع است : عدل و امامت !نشده و شیعھ

ای�ن ا آغ�از ک�رد وبا رحلت پیامبر اسالم ، علی یک سکوت و صبر و درون گرائی و جھاد اکبر بیست و پنج سالھ ای ر-٣٠ نخستین درس تشیع بود کھ بھ شیعیانش داد کھ امامت و والیت و عدالت من اینست !

Page 65: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

65

رد بھ اه کھ این نبعامش نبرد برعلیھ دشمنان وجود و دل و روح خویشتن است : شیاطین بیرونی . آنگ دین در معنای -٣١ نی است . موفقیت رسید آنگاه نوبت خویشتن می شود و این سرآغاز دین دگر است و آن تشیع است کھ ختم نبرد بیرو

ون توج�ھ جھ�ان درمی کند کھ نم�ی یاب�د و آنگ�اه بھ بیان دیگر آدمی در جستجوی حق ، اول جھان بیرون را جستجو م -٣٢ خود می شود . این جستجو تشیع است . ختم خدای بیرونی و آغاز خدای درونی .

فتگ�وی ت . س�رآغاز گخاتمیت یعنی پایان دنیا و پایان ھر خبری در بیرون از خود . و تشیع سرآغاز اخب�ار درون�ی اس� -٣٣و الال�ھ ذاھب قلم�رم�ا� اس�ت و تش�یع ھ�م عرص�ۀ و اناالی�ھ راجع�ون . و ی�ا ھم�ۀ با خدا در خویشتن . ھمۀ مذاھب عرصۀ ان�

ھستند و تشیع قلمرو االهللا است .

ل ش�رع ت�ھ آنانک�ھ اھ�بنابراین می توان گفت کھ عامۀ مردمی ک�ھ ش�یعھ نامی�ده م�ی ش�وند ماھیت�ا ھن�وز س�نی ھس�تند الب -٣۴ ھستند . ھستند و مابقی سنی ھم نیستند بلکھ بی دین

دتی ش�یعۀ ن ب�ار ب�رای م�در تاریخ ایران برای اولین بار در انقالب اسالمی ایران م�ردم ای�ران پ�س از قرنھ�ا ب�رای اول�ی -٣۵ حقیقی شدند بھ امامت کسانی چون امام خمینی ، دکتر شریعتی ، طالقانی و امثالھم .

گردد بھ عرصۀنرو ننماید و طالب رھائی از خود بشریت تا با خودش در جھان بھ بن بست نرسد و بخویشتن خویش -٣۶اھم تردی�د ف�ر نیاز بھ ظھور امام زمان و ناجی نرسیده است و این ھمان جھانی شدن مذھب تشیع است . و چنین وضعی ب�ی

می شود . تشیع مذھب آخرالزمان و آخرین مذھب بشر بر روی زمین است .

نش��ود و روی ان اقتص��اد و سیاس��ت و ھن��ر و فلس��فھ و امث��الھم نومی��دبش��ریت ت��ا از ھم��ۀ اخب��ار عل��وم و فن��ون و جھ�� -٣٧ر از : خ�تم خب� نگرداند ب�ھ عرص�ۀ انتظ�ار حقیق�ی و نی�از ب�ھ ام�ام وارد نش�ده اس�ت . ای�ن نی�ز بی�ان دیگ�ری از خاتمی�ت اس�ت

بیرون ! شیعھ مذھب حرکت جوھری است .

یعھ ش�طن خ�ود را . ردد ام�ام را درک نم�ی کن�د و امام�ت ب�اانسان تا از خبر بی زار نشود و محتاج جھان بی خبری نگ -٣٨ مذھب تقیھ است یعنی دین و شریعتش باطنی است جوھری است .

یده نۀ امام�ت نرس�نب�وت و آس�تا انسان تا بھ ن�اجی ب�اطنی خ�ود روی نکن�د و ن�اجی ھ�ای بی�رون را ط�رد ننمای�د ب�ھ خ�تم -٣٩ . است

ی ز اس��الم زن��دگااظ ت��اریخی قب�ل د ش��یعھ و امامی�ھ نش��ده اس�ت و ھن��وز ب��ھ لح�انس�ان ت��ا ب�ھ درد خودشناس��ی مب�تال نش��و -۴٠ رمالیس�ت ورا و ف�رافکن و فمدرن است و دیگ�ر م�ذاھب جملگ�ی م�درن ھس�تند یعن�ی ب�رون گ�میکند. انسان شیعھ انسان پسا

. متشرع

تشیع و تصوف -15

Page 66: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

66

ل اس�ت و ض�اد و حت�ی ع�داوت افکن�ده اس�ت قلم�رو عم�تصوف و تش�یع ب�ھ لح�اظ تئ�وری یک�ی اس�ت . آنچ�ھ ب�ین ای�ن دو ت-١گ�ر م�الک آنانکھ قضاوتشان بھ اعمال مدعیان اس�ت و ھ�ر ک�ھ دع�وی ص�وفیگری نم�ود را ص�وفی م�ی دانن�د. ھم�انطور ک�ھ ا

ھم�انطور ک�ھ .شیعھ گری اعمال عامۀ شیعیان باشد بایستی خط بطالن بر تشیع کشید زیرا مظھ�ر اش�د خراف�ھ و نف�اق اس�ت م�انطور ک�ھنیست ھا و کسانی چون کسروی در رد تش�یع اعم�ال عام�ۀ ش�یعیان و احادی�ث جعل�ی ب�وده اس�ت . و ھمالک کمو

رای م��الک ھم��ۀ دش��منان تص��وف اعم��ال و ھ��ذیانھای داعی��ان درویش��ی گ��ری ب��وده اس��ت . ای��ن ھ��ر دو قض��اوت و نگ��رش داس�ت و ھ�م اسی چون کسروی کھ دشمن تشیع ماھیتی واحد است یعنی فرمالیستی و اخباری گری و عوام زده گی است ھم ک

کسی چون آقای دوانی کھ یک روحانی است و دشمن تصوف است .

ش�یع و ح�ق آنترده و آن�را کم�ال تص�وف را تص�دیق ک� ،بسیاری از فقھا و علمای بغایت متشرع و بزرگ در تاریخ شیعھ-٢ھان شیعھ حکیمان ج ئی از این گروھند . و بزرگتریندانند و در تاریخ معاصر ما کسانی چون امام خمینی و عالمھ طباطبامی

و میرداماد و مالمحسن فیض و دیگران . سینا علی ونیز در ھمین رده اند مثل مالصدرا و اب

ان�د . عداوت کرده فقط فقھا و متشرعینی کھ از دین جز مصلحت دنیا و از آخرت ھم فراتر از بھشت نرفتھ اند تصوف را-٣ ی . ی وجوه شرعبا شاھانند و در آخرت با حوریان . و ھیچ کاری برای مردم نکرده اند جز جمع آوراین جماعت در دنیا

دی ول ش�یعھ جھ�ااامکان ندارد آن فقیھ و مرجع شیعی کھ برای احیاء قسط و عدل گامی برداشتھ باش�د یعن�ی ب�رای اص�ل -۴ن�د چی دان�د ھ�ر باشد و بلکھ تصوف را مغ�ز تش�یع م�کرده باشد و اندکی شیعی گری نموده باشد ، با تصوف مخالفتی داشتھ

کھ خودش صوفی نباشد مثل امام خمینی .

د شش��مین نخس��تین ص��وفیان جھ��ان اس��الم محم��د و عل��ی و س��لمان و فاطم��ھ و خدیج��ھ بودن��د : چ��ون پ��نج نف��ر ھم��دل ش��ون-۵ –خداست . " قرآن

مبر ان�ۀ خ�ود پی�اخرسۀ تصوف بود و قلب این مدرسھ مدرسۀ صفھ کھ نخستین مدرسھ در اسالم و در خانۀ پیامبر بود مد-۶اسالم ب�ود گاه تولیدبود و این خانھ شبانھ روز غرق در تجلی و مکاشفات غیبی و شھود الھی بود . این خانۀ حقیر گلی کار

ھ مینی ک��و انگش��ت ش��ماری ب��اقی مان��د . و او بھم��راه بی��ت خ��ود و آن چن��د نف��ر ش��یعۀ حقیق��ی راھ��ی ای��ران ش��د یعن��ی س��رزد و بس�وی انھ برپا ش�خاز این خانھ بود کھ اسالم جھان را دربرگرفت . این ھمان بیت هللا بود و از زمانی کھ این مردمانش

ۀ عتی�ق را ا ای�ن خان�خدا رفت و خدا را از عرش بھ پائین آورد خانۀ کعبھ در مکھ تبدیل ب�ھ " بی�ت هللا الح�رام " ش�د ک�ھ خ�د یعن�ی هللاعضای بیت ا بھ مردم وانھاد و بیت الناس شد . و حدود نیم قرن بعد یکی از ابرای خودش حرام کرد و این خانھ ر

ن خان�ۀ ین من و ایبر درب بیت هللا الحرام شمشیر کشید و بر دور آن طواف نکرد و آنگاه بھ شیعیان خود گفت : ب (ع)حسینی ب�ین راه انستند . ولبیت هللا زنده و حقیقی می دحسین را سنگی یکی را انتخاب کنید . و این بود کھ از ھزاران شیعھ فقط

ول�ی .ش�ھور اس�تمتند . و بقی�ۀ م�اجرا ک�ھ در منطقۀ نینوا محاصره شد بواسطۀ کسانی کھ خانۀ کعبھ را خانۀ خدا می دانس� در ظھر عاشورا بناگاه خورشید دیگری از مغرب طلوع کرد کھ خورشید مشرقی در حال خاموش شدن بود .

قرن پیش رئیس دانشگاه االزھر جناب شیخ محمد شلتوت برای جھان اھل سنت فتوائی انقالبی ص�ادر فرمودن�د حدود نیم -٧کھ کل جھان ش�یعھ و مراج�ع ش�یعی را کل�ی مش�عوف فرمودن�د و ای�ن فت�وا را ن�وعی معج�زۀ الھ�ی و حج�ت آخرالزم�انی ام�ام

تاریخ اسالم یکی از رھب�ران ط�راز اول جھ�ان تس�نن ، زمان محسوب کردند . متن آن فتوا این بود کھ برای نخستین بار درفقھ و مذھب شیعھ را ھم حالل فرمودند و یکی از مذاھب اھ�ل س�نت حس�اب کردن�د و ب�دین ترتی�ب بایس�تی از م�ذاھب خمس�ۀ ت اھل تسنن سخن گفت . در واقع لطف فرمودند و ما شیعیان را ھم سنی معرف�ی کردن�د و از خ�ود دانس�تند البت�ھ ب�رای وح�د

جھان اسالم و تقریب مذاھب اسالمی . و اکثر مراجع شیعھ جشن گرفتند و نام�ھ ھ�ای تبری�ک و تش�کر ب�رای جن�اب ش�لتوت ارسال داشتند از جملھ جناب آقای بروجردی مرجع شیعۀ آن دوران . یکی از دالیلی کھ آقای شلتوت بر فت�وای خ�ود عرض�ھ

ز س�نت رس�ول پی�روی م�ی کنن�د . بن�ده ب�ھ ی�اد آن س�خن مع�روف دکت�ر کردند این بود ک�ھ ش�یعھ ھ�م اھ�ل س�نت ھس�تند زی�را اشریعتی می افتم کھ می گفت : سنی ھا از ما شیعھ ترند . البتھ اق�دام آق�ای ش�لتوت در ح�د خ�ودش ج�ای ب�س تش�کر اس�ت و

آی�ا براستی انقالبی اس�ت ول�ی ب�رای م�ا ش�یعیان ی�ک زن�گ خط�ر مرگب�ار و ی�ک ھش�دارمھلک قب�ل از م�رگ ت�اریخی اس�ت . براستی ما سنی ھستیم ؟ آق�ای ش�لتوت بناگ�اه متوج�ھ ی�ک واقعی�ت آش�کار ش�ده ب�ود و آن اینک�ھ ھم�ۀ آن دعواھ�ای ت�اریخی دیگر فراموش شده و شیعھ و سنی ھر دو بھ یک راه و روش زن�دگی م�ی کنن�د و تنھ�ا تف�اوت آش�کار ای�ن دو وض�ع دس�تان

ن�د و دیگ�ری بس�تھ . فرق�ھ ھ�ای مس�یحی ھ�زار و ی�ک تف�اوت دارن�د و آنھا در نماز است کھ یکی با دست باز نم�از م�ی خواد و خون یکدیگر را مباح نمی س�ازند . در واق�ع آق�ای ش�لتوت ب�ا ای�ن فت�وایش دس�ت ناینقدر ھمدیگر را لعنت و طرد نمی کن

س��نی در عص��ر م��ا یک��ی از مض��حک ت��رین و ب��ی –ھم��ۀ ش��یعیان جھ��ان را بس��ت آنھ��م از پش��ت . براس��تی دع��وای ش��یعھ موردترین دعواھاست زیرا براستی ھیچ تفاوتی در راه و رسم و ماھیت زن�دگی ش�یعھ از س�نی وج�ود ن�دارد . ھم�ھ غرب�ی و

س�نی فق�ط ب�ھ نف�ع کمپانیھ�ای نفت�ی غ�رب –علم و فن باز و مدرن و دموکرات و نفتی و دالری ھس�تیم . پ�س دع�وای ش�یعھ

Page 67: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

67

بھ نفع مسلمانان است ک�ھ از ای�ن تعص�ب ت�اریخی ک�ھ دیگ�ر م�وردی است کھ نفت مسلمانان را ارزانتر بخرند و ھمین . پسندارد دست بردارند و ھمھ با دست بستھ آنھم از پشت ، نماز بخوانند کھ ت�ازه ث�وابش بیش�تر ھ�م ھس�ت ب�ھ لح�اظ عبودی�ت .

خواندن با دس�تان ب�از تازه برخی از فرقھ ھا در حال نماز در ایام قدیم خود را بھ غل و زنجیر می بستند . پس براستی نمازو آویزان عین بی ادبی در حضور خداست . از شوخی کھ بگذریم براستی ان�دکی درب�ارۀ فت�وای آق�ای ش�لتوت بیندیش�ید . ن�ھ دربارۀ نیت این فتوا کھ براستی خیر بوده است بلکھ دربارۀ شیعھ بودن خودمان . و فرق بین شیعھ و سنی ب�ودن . و اص�ال

و نبودن ! فرق بین مسلمان بودن

ندیش�ند و لمانان م�ی ابھرحال فتوای مذکور نشان می دھد کھ آنھا از ما ھم شیعھ ترند زی�را الاق�ل ب�ھ من�افع اقتص�ادی مس�-٨مرجع�ی وند و کس�ی بعالوه از ما زرنگتر ھم ھستند . و ما اینک دھھا فرقھ در بطن تشیع داریم کھ ھمھ بھ خون ھم تشنھ ا

، ثنی عش�ریشویند : از جان یکدیگر بانی نماید و یا الاقل تکلیف مردم را روشن کند تا دست انیست کھ کاری کند و پا درمی ش��کیات و اس��ماعیلیھ ، دروزی ، درویش��ی ، عل��ی اللھ��ی ، اھ��ل ح��ق و و ... . در حالیک��ھ رھب��ران و مراج��ع م��ا غ��رق در

وند . ش�ک و ش�بھھ ش�د بخواھن�د در نم�از دچ�ار متشابھاتند اکثریت قریب بھ اتفاق شیعیان اصال نماز نمی خوانند تا چھ رس�رن�د و ک�اری ندا واین نشان می دھد کھ این آقایان براستی صوفیان فنای در ذات ھس�تند و اص�ال ب�ا زم�ین و اھ�ل زم�ین س�ر رب�ارۀ دینکھ اگ�ر فقط نگران عبادات کروبیان و ملکوتیان ھستند و عرش نشینان را ھدایت می کنند بسوی زمین . و جالب افی ان�د کھ خود ص�وتصوف از این آقایان سئوال شود آنرا زندیقی گری و محاربھ با خدا و رسول و مالئک می دانند در حالی

و نمی دانند .

ی�ان ازار و در مب�منصور حالج را از پدران تصوف پس از ائمھ اطھار دانستھ اند . این صوفی بزرگ در تمام عمرش در -٩ھ ب�ازن�د و ت�ن مردم را بر علیھ ستم خلفای عباسی می شوراند کھ بھ حکومت مالیات نپردمردم و شھر بھ شھر می گشت و

ی�ک وزی�ر ھ حالج راکستم ندھند و چند بار انقالبی براه انداخت کھ کم مانده بود خالفت ستم زیر و رو شود . و جالب است ا ب�ھ رخاکسترش وز فجیع مثلھ کرد و سوزاند ) محاکمھ کرد و بھ آن طرالفت کھ یک شیعۀ علی اللھی بود (بھ اسمدربار خ

! ردردرنمی آوحق دارید شیطان ھم س باد داد . براستی شیعھ کیست و صوفی کیست و سنی چیست ؟ آیا سر در می آورید ؟

وکب�ار از م�رگ یجالب است ک�ھ خلیف�ۀ وق�ت عباس�ی مطلق�ا میل�ی ب�ھ کش�تن ح�الج نداش�ت زی�را از او کرام�اتی دی�ده و -١٠امض�ای قت�ل وادار بھ ی العالجی نجات یافتھ بود و می ترسید او را بکشد . ولی آن وزیر علی اللھی باالخره خلیفھ رابیمار

حالج نمود . نظر شما چیست ؟

ود ب�ر ای�ن اتح�اد ددر تاریخ اسالم فقط یکبار تصوف و تشیع امری واحد شد آنھم در حکوم�ت . و آن ص�فویان بودن�د. -١١یران�ی ار ی�ک حکوم�ت ش�یعی ب�ر سراس�ر س�رزمین ای�ران ب�ھ حاکمی�ت رس�ید و زان پ�س ھم�ۀ حکومتھ�ای اکھ برای اولین ب�

ش�یع را تف بود کھ شیعی بودند تا بھ امروز . این نکتھ ای است کھ بندرت مورد توجھ و تأمل قرار گرفتھ است . یعنی تصو ع و ای�رانک�ھ ای�نھم از اس�رار ت�اریخ تش�ی بھ حکومت رسانید آنھم تصوفی سنی مذھب کھ چون بھ حکومت رسید ش�یعھ ش�د

ھ و رق در گری�است . ھر چند کھ در این خیر کبیر تصوف و تشیع ھر دو قربانی شد . تصوف بھ پای منقل خزید و تشیع غ�ھم�ھ زن�ی ب�ود از ن�وع اش�رافی و از ن�وع ع�وام . و بدینگون�ھ ب�ود ک�ھ –دخیل شد و سینھ و قمھ زنی . و این دو نوع خ�ود

ر حکوم�ت ش�د ک�ھ ی�ک خان�ھ تک�انی عقی�دتی رخ نم�ود ک�ھ منج�ر ب�ھ تغیی� ۵٧د یعنی مقلد سنت ! تا انقالب اسالمی سنی شدن زیرا خود زنی تبدیل بھ دشمن زنی شد .

د آفری�ده ک�ھ ض� براستی ھر چیزی دوتاست آنھم ضدین . و خدا خود چنین قرار داده است زیرا از ھر چی�زی ی�ک زوج -١٢م . ن م�ی گ�وئیھ وقتی کھ از تش�یع س�خن م�ی گ�وئیم بای�د بگ�وئیم ک�ھ از ک�دامیک از آن دو تش�یع س�خیکدیگرند . و اینست ک

تصوف ھم ھمینطور است . تسنن ھم ھمینطور است . دین ھم و خدا ھم .

ض�داد ی�ک ی�ا وح�دت اعلی می گوید : خداوند از ھر چی�زی دو ت�ا آفری�د و آن دو را ض�دین ق�رار داد و ای�ن ھم�ان دیالکت-١٣شرع . و بھ مقیاس ت . حاال دو تا تشیع داریم کھ ضد یکدیگرند . یکی باطنا شیعھ است و ظاھرا نیست در چشم عوام واس

ی بش�ری ب�ر انتخابھ�ا دیگری ظاھرا شیعھ است و باطنا نیست . و انسان مخیر شده است در انتخاب بین این دو . اصال ھمۀزادی آادی ک�ھ ب�اطنش دیکت�اتوری و زور و جب�ر اس�ت و جب�ری ک�ھ ب�اطنش سر ھمین ضدین است کھ نامش یکی اس�ت . آز

. و ب�ین باش�د است و الی آخر . پس کسی قادر بھ انتخابی بر حق است و فریب نمی خورد کھ دارای معرفت ب�اطنی و ب�اطنس انس�ان . پ� تصوف ھمان تشیع باطن بین است . و اصال تشیع ھمان اس�الم ب�اطنی اس�ت و تس�نن ھ�م اس�الم ظ�اھری اس�ت

ت ک�ھ ھ تص�وف اس�برای آنکھ در زندگی بتواند انتخاباتی برحق داشتھ باشد باید مذھب ش�یعھ داش�تھ باش�د و آن ش�یعھ ای ک� ظاھری شیعی ندارد ولی ظاھری فاسقانھ و کافرانھ و ظالمانھ ھم ندارد .

Page 68: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

68

ارد اھری موج�ھ دظ�ک نام دارد کھ یکی پس تشیع مکتب انتخاب و بلکھ علم انتخاب است . انتخاب بین دو چیزی کھ ی -١۴ و باطنی ناحق . و دیگری ظاھری موجھ و مردم پسند ندارد ولی باطنش برحق است .

س�ت و دوم�ی در واقع از ھر چی�زی دو ن�وع داری�م : مردم�ی و خصوص�ی ! عام�ھ پس�ند و خاص�ھ پس�ند . اول�ی جعل�ی ا -١۵ر ام�ھ و اکث�ت . می�زان و قاض�ی ی�ا خداس�ت ی�ا م�ردم . آنچ�ھ ک�ھ عاصل است . تضاد بین تشیع و تصوف در بازار ھم�ین اس�

الج ک�ھ ح�مردم تصدیق می کند نوع جعل است . تشیع خداپسند ھمان تصوف است کھ بر ع�دل و امام�ت اس�توار اس�ت چ�ون ھم عادل بود و ھم دعوی امامت داشت .

ود . ش�دم�وکرات م�ی ورا برگزین�د بناگ�اه مردم�ی انسان ھرگاه بخواھد آگاھانھ خود را در انتخابی فری�ب دھ�د و ن�احق -١۶ی�رد ی را م�ی گکتاب و سنت و عقل را طالق می دھد می چسبد بھ اجماع . از میان ھزار سخن از عل�ی فق�ط ای�ن ح�دیث ک�ذائده س�ت و نادی�اکھ " چون فقر وارد شود ایمان خارج می شود " . حال آنکھ ھزار حدیث برخالف این حدیث از علی موج�ود

ا ورود ب�ق�رار ب�ود گاشتھ می شود . و برخالف آیات قرآنی ھم ھست و ب�رخالف س�نت و عت�رت عل�ی ھ�م ھس�ت زی�را اگ�رانی و ن درآوردم�ی�دۀ ن�ان نم�ی ش�د . و در اینج�ا ب�ھ ی�ک ا، ایمان خ�ارج ش�ود عل�ی ک�ھ ذوالفق�ار و پ�در فق�ر ب�ود امی�ر مؤمفقر

می شوند او معصوم بود و ... . مردمی متوسل می شویم کھ : علی ، علی است ھمھ کھ علی ن

توان�د یود خدا ھ�م نمخمر را انتخاب کند خواھد دروغ و ناحق و جعل یک اکھ اراده بھ خودفریبی دارد و می پس انسانی -١٧ھ�م ب�ا و م�ردم را خدا بھ انسان داده حق انتخاب است. ولی کسی کھ بھ مکر انتخاب میکن�دیاریش کند زیرا برترین حقی کھ

. میسازد یشکرده و رسوا شعذاب وند ھمبد خدافریمیانتخابش

خ�اب نم�ودن . تشیع حقیقی یعنی تصوف بمعنای انتخاب باطن ھر چیزی است یعنی براساس تشخیص ب�اطن ام�ور ، انت -١٨ و این باطن پرستی است . و تشیع حقیقی علم و مسلک باطنی است و حق باطن است .

تس��نن اس��ت ھر اس��الم اس��ت ک��ھ از ھ��م ج��دا ش��ده اس��ت . تش��یع ب��اطن آش��کار ش��دۀتش��یع و تس��نن ب��ھ مثاب��ۀ ب��اطن و ظ��ا -١٩س�ت اکار ک�رده ھمانطور کھ علی ، ظھور باطن محمد است . و آنگاه خود تشیع نیز پوست انداختھ است و باطن خود را آش

کھ پوستش شیعۀ سنتی و تاریخی است و باطنش ھم تصوف است .

ای اس�ت ک�ھ کھ پوست بیرونی اش ھمان درویشی ھای بازاری و تاریخی و سلس�لھ و تصوف نیز پوست انداختھ است -٢٠ش�ین اس�ت تصوف خبری است و اخبار تصوف و نمادھایش بی محتوا . و تصوف باطنی ھرگز در بازار نم�ی آی�د و خل�وت ن

ماھیت�ا ی س�نتی وست یعننھ بمعنای فیزیکی بلکھ بمعنای تبلیغاتی . آنچھ کھ بنام تصوف در بازار جاریست تصوف تقلیدی ا از جنس شیعۀ تاریخی و تقلیدی است در دو تظاھر متفاوت .

ی�ان انتظ�ار تصوف ، ھستی مذھب است و تشیع ھم بایس�تی م�ذھب اس�ت . و ل�ذا تش�یع در انتظ�ار اس�ت و تص�وف ب�ھ پا-٢١ رسیده است چون بھ امامت رسیده است .

اس�ت زی�را و تصوف ھم وقوع امامت است . پ�س تص�وف ، غای�ت تش�یعبھ بیان دیگر ، تشیع ھمان جریان عدل است -٢٢ امامت ھمان تحقق عدل است : انسانی کھ بر جای خود قرار گرفتھ و خود شده است .

ال ث�مام�ام خمین�ی بنابراین شیعۀ غیرانقالبی نداریم کھ در غایت انق�الب ب�ھ تص�وف م�ی رس�د ک�ھ امام�ت و ق�رار اس�ت .-٢٣و ن�ین ب�ود .چب کرد و سپس صوفی شد و کوس اناالحق زد چند سال مانده بھ رحلتشان . ح�الج ھ�م خوبی است . اول انقال

ه . لذا صوفی را فقط عارف شیعی می شناسد : حیدر آملی ، عالءالدولھ سمنانی ، سھروردی ، مالصدرا و غیر

ش�د ر زندان صوفینکھ انقالب کرد دتصوفی کھ از عدل و انقالب برنیامده باشد مشکوک است . دکتر شریعتی پس از آ-٢۴ و چون بیرون آمد دیگر انقالبی نبود و کاری ھم نداشت و رفت .

ب�رد ب�ا فیان م�ا در نبسیاری از صوفیان ما حتی در خانق�اه نش�ینی ھ�م انقالب�ی بودن�د و بیھ�وده نب�ود ک�ھ بس�یاری از ص�و-٢۵ مغول شھید شدند مثل شیخ عطار ، نجم الدین کبرا و سھروردی .

س�ت و دوم�ی اتشیع دو مرحلھ است : ظلم ستیزی در بیرون و ظل�م س�تیزی در درون . مرحل�ۀ اول�ش ش�یعۀ اجتم�اعی -٢۶ خانقاھی و انزوائی .

Page 69: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

69

یزی ن�وعی ظل�م س�ت تصوفی کھ قبل از عدل و ظلم ستیزی در جامعھ خانقاه نشین می شود افیونی می گردد کھ ای�ن نی�ز -٢٧ تھی بھ جبر و زور و زنجیر و عذاب . درونی و نبرد با خویشتن است من

ان می کند . ، اشد دیالکتیک را خاطر نش(ع). اینست کھ حکمتھای علیتیک است، ذات دیالکتشیع بھ لحاظ فلسفی -٢٨

کتی��ک نی��ز . دیالکتی��ک ک��ھ وح��دت اض��داد اس��ت دیالکتی��ک دیالدر قلم��رو منط��ق، تص��وف، دیالکتی��ک دیالکتی��ک اس��ت -٢٩ھ ی�ا اش الس�اع عین قرار و صلح . و این ھمانست کھ موسوم بھ خرابات مغان است کھ بیان قرآن�ی فروپاشی اتحاد است در . سالۀ علی این خرابات است ٢۵شینی . سکوت و خانھ نقیامت صغری می باشد

تصوف ، پیروزی شکست است مثل ظھر عاشورا کھ خرابات مغان اکبر است . -٣٠

داس�ت . خور خداست . مگر ن�ھ اینک�ھ تش�یع بمعن�ای خ�روج از ش�ریعت ب�رای تصوف ، پذیرش نابودی خویش در حض -٣١ر ت�و تصوف نیز رسیدن بھ حضور حضرت است : ج�ز فن�ای خ�ودم از دس�ت ت�و ت�دبیر نب�ود ای کس�ی ک�ھ قت�ل م�ن ب�ھ شمش�ی

تقدیر نبود در جریان احیای عدالت .

است . شیعھ نیست کسی کھ بھشت را زیر پا نگذاشتھ و از آن برنگذشتھ -٣٢

ز ش�یع و خ�روج اامام خمینی در ای�ام آخ�ر عم�رش اعتراف�ی در جم�ع روح�انیون م�ی کن�د ک�ھ ب�ھ مثاب�ۀ آغ�از عب�ور از ت -٣٣ ازنم� و رکع�تدشریعت و ورود بھ تصوف است و اینکھ می گوید : " خدا و مردم را شاھد می گیرم کھ در تمام عمرم حت�ی

کس�انی را ده اس�ت االط برای خدا نماز بخواند . ای�ن واقع�ھ اح�دی را خ�وش نیام�برای خدا نخوانده ام . " حاال می رود تا فق کھ نھ شریعت داشتند و نھ معرفت .

یع ض�د تص�وف تصوف انتقام گرفتن از خود است در حضور خدا . و خود را بدست خلق بھ مھلکھ ان�داختن بدس�ت تش� -٣۴م�ی دا ن�د نف ( ش�یعۀ غیررس�می ) را ب�ھ خ�دا م�ی رس�اند و کھ لباش تشیع است . و بدینگونھ است کھ شیعۀ رسمی ، تص�و

. ی��ا ول�ی ص�وفی م�ی دان��د و ل�ذا دع�ایش م��ی کن�د ھمچ�ون دع��ای ح�الج ب�ر دار نس�بت ب��ھ کس�انی ک�ھ سنگس��ارش م�ی کردن�د شفاعت علی دربارۀ ابن ملجم در شب قدر . چرا شب قدر ؟ پاسخش با شما !

حج شیعی-16

Page 70: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

70

ود ب�دلیل ش�حج�ت دی�ن و بلک�ھ اتم�ام حج�ت دی�ن . و ل�ذا از آخ�رین اعم�ال عب�ادی محس�وب م�ی حج بمعنای حجت اس�ت .-١فریح�ی م�ی شرایطی کھ می طلبد . ھر چند کھ امروزه حج اکثر شیعیان مخصوص�ا در کش�ور م�ا ب�ھ پی�ک نی�ک و ی�ک ت�ور ت

ماند کھ ھر نوجوانی از سر ھوس بھ مکھ می رود.

ھ�ای ش�دنش کبی�ره رد دل و اعترافی می کرد دال بر این حقیقت کھ تا قب�ل از ح�اجییکی از ھمین نوجوانان حاجی شده د-٢عتقاد و ایم�ان اآن تمام گناه را ھرگز مرتکب نشده بود و بعد از آن تقریبا اکثر گناھان کبیره را مرتکب شده است و بدتر از

ھ ؟ چنجام داده است . این یعنی سابقش ھم از دست رفتھ است و درست بھ ھمین دلیل بھ آسانی ھر گناھی را ا

ھ " ز خ�دا برگش�تاالبتھ این اعتراف اکثر حاجی ھای پیر ھم ھست و لذا در میان م�ردم ض�رب المث�ل ش�ده ک�ھ ح�اجی را " -٣ک�ار ورد و احتمی نامند زیرا زان پس ترسش از خدا می ریزد و بھ اصطالح با او خودمونی می شود و آسانتر نزول م�ی خ�

. این یعنی چھ ؟ می کند و غیره

ی�ا تق�رب مگر نھ اینست کھ ھر عبادتی یک حرکت بسوی خداست و حج در ظ�اھر و ب�اطن حرک�ت بس�وی خان�ۀ اوس�ت . آ-۴ الی هللا بایستی منجر بھ فسق و گناه بیشتری شود ؟

ک�ت م�ال ربینن�د ک�ھ: "ح�ج موج�ب ثروت اندوزی و دنی�ا پرس�تی بع�د از ح�ج موج�ب ش�ده ک�ھ ب�رایش ح�دیثی ھ�م ت�دارک بب-۵ " تا کسی شک نکند . میشود

ھ نیس�ت و بھرحال طواف بر دور خانۀ کعبھ عین سنگ پرس�تی و مص�داق آش�کار ب�ت پرس�تی اس�ت زی�را خ�دا در آن خان�-۶دع�ائی در کھ چنین احتی یکبار ھم کسی در طول تاریخ ادعا نکرده کھ در حین طواف تجلی ای از خداوند دیده باشد در حالی

ه گزارش شده است . براستی داستان از چھ قرار است ؟ میان عرفا ھموار

ن عرب�ی طور مث�ال اب�حتی عارفان کھ بھ ھر بھانھ ای تجلی حق می بینند در مراسم حج ھرگز چنین گزارشی نداده اند . ب-٧وب�رو ی رات غیب�برای مراسم حج بھ مکھ می آید و او کھ در تمام عمرش از جوانی با تجلیات گوناگون پروردگ�ار و مش�اھد

س�ئلھ روش�ن با این م بوده در این مراسم چیزی نمی بیند و لذا تصمیم می گیرد تا مدتی در مکھ اقامت کند تا تکلیف خود راد رخ می دھ� نماید کھ در مکھ عاشق یک دختر مؤمنی می شود و آن دختر مریدش می گردد و در این رابطھ حوادث بزرگی

ت مکیھ " می شود کھ یکی از شاھکارھای ادبیات عرفانی است . کھ اساس بزرگترین اثرش بنام " فتوحا

یچ توض��یح ھ��بھرح��ال در ت��اریخ ادبی��ات عرف��انی م��ا جری��انی ممت��د و چالش��ی مس��تمر برعلی��ھ مراس��م ح��ج وج��ود دارد ک��ھ -٨ی�ن ب�اب ار ھ�م داعتقادی ھم پیدا نکرده اس�ت و باش�د ک�ھ در ای�ن رس�الھ پ�رده ای از ای�ن راز برکن�ار ش�ود ھ�ر چن�د ک�ھ ق�بال

مطالبی نوشتھ ایم و تا حدودی این چالش را شرح کرده ایم .

ردم نت�ایج م�مسئلھ این نیست کھ مراسم حج آن خاص�یتی ک�ھ در توق�ع اھ�ل معرف�ت اس�ت حاص�ل نم�ی کن�د بلک�ھ در عام�ۀ -٩ معکوس بسیار فراوان و آشکاری ھم بھ اثبات رسانیده است . این یعنی چھ ؟

س�می د گف�ت ک�ھ مرای اکثر عامۀ مردم خواص ضد دینی ایجاد می کند و نفاق پدید می آورد پ�س بای�اگر مراسم حج برا -١٠ بی خاصیت ھم نیست . این خاصیت منفی از کجاست ؟

دانس�ت ب�ر روی زم�ین بھرحال ارزش و قدر تاریخی این خانھ معلوم است و بھ لحاظی باید آنرا قدیم ترین خانۀ انس�ان -١١یل . و ر و اس�ماععتیق ھم نامیده اند زیرا بھ روایتی خان�ۀ حض�رت آدم ھ�م ب�وده اس�ت و خان�ۀ حض�رت ھ�اجو لذا آنرا بیت ال

زان پس این خانھ تبدیل بھ بیت هللا گشتھ است.

وردن و ب��ھ ی��اد آ اب��راھیم اس��ت آداب و مراس��م ح��ج تمام��ا بن��وعی اج��رای ت��أتر و ب��ازآفرینی واقع��ۀ ھ��اجر و اس��ماعیل و -١٢ ای حیرت آور کھ ھمۀ مذاھب ابراھیمی آنرا تصدیق کرده اند . ھای آن ماجرحجت

ونین خ�براندازی و خودکشی ابراھیم و ھاجر و اسماعیل است . نش�انی از نب�رد –این خانھ نشانی از نژادکشی و خود -١٣ودکش��ی برعلی��ھ دل خویش��تن اس��ت و بران��دازی عش��ق خ��انواده گ��ی ک��ھ عش��ق زناش��وئی و عش��ق ب��ھ فرزن��د اس��ت و نھایت��ا خ

اسماعیل بھ امر خدا .

Page 71: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

71

مام�ت عن�ی ام�ام و ایبھرحال وقایعی کھ منجر بھ ساختھ شدن خانۀ کعبھ شد باعث پدید آمدن دین خالص و انسان کامل -١۴خوان�ده ا عرش خ�داگردید بعنوان خانۀ زندۀ خدا . زیرا امام ھمان خانۀ خداست زیرا علی بدن خود را کرسی و سینۀ خود ر

او بیت هللا است . است پس ھیکل

تن خان�ھ ا ام�ر ب�ھ س�اخرحال کھ خداوند برای اولین بار توانستھ بود کھ ھیکل یک انسان را خانۀ خود نمای�د چ�را آنھ�ا -١۵ ای برای خود نمود ؟

نی چھ ؟ بھرحال خانۀ سنگی خدا ھم بدست خانۀ جاندار خدا یعنی ابراھیم ساختھ شد و اسماعیل . این یع -١۶

ودن�د بملگ�ی خ�دایان جه ھم نبود کھ در طی اعصار و قرون این خانۀ کعبھ تبدیل بھ بت خانھ شده بود و ب�ت ھ�ا و بیھود-١٧ پس می بایستی در خانۀ خودشان اقامت می داشتند . خدایان سنگی در خانۀ سنگی .

ود و مبر نشس�تھ ب�وش پیاو چھ جسارتی کرد محمد کھ خدایان را از خانھ شان بیرون انداخت آنھم بدست علی کھ بر د -١٨ بت ھا را سرنگون می ساخت .

ح د و خ�ونش مب�اش�و نیز می دانیم کھ پسر علی یعنی حس�ین ب�دلیل نیم�ھ تم�ام رھ�ا ک�ردن مراس�م ح�ج م�تھم ب�ھ ارت�داد -١٩ گردید . یعنی خانۀ زندۀ خدا بھ خانۀ مردۀ خدا اھانت کرده بود .

ائی ز ای�ن ک�ار اب�امان ب�ھ ط�واف خان�ۀ کعب�ھ در مراس�م ح�ج م�ی رفت�ھ ان�د و و در عین حال در روایت است کھ اکثر اما -٢٠ایش�ان ھ�م اینک�ھ نداشتھ اند اال حسین کھ البتھ توجیھاتی ھم شده است کھ یکی شتاب در سفر ب�ھ ک�ربال ب�وده اس�ت و دیگ�ر

ت ک�ھ ب�وده اس� م�دی در ک�اراصال بھ نیت حج عمره رفتھ بود . ولی حسین حتی حج عمره را ھم بھ اتمام نرس�اند و گ�وئی عکن�د ن را ص�ادرآن امتحان کردن شیعیان بوده است ھر چند کھ بھانھ بدست ابن زیاد ھم داد تا ش�ریح قاض�ی حک�م قت�ل حس�ی

آنھم در ماه حرام .

ت�ا ح�ج ا انج�ام دھن�دبھ لحاظ فواید بیرونی و اجتماعی حج می دانیم کھ اگر حاجیان ھمۀ آداب و حقوق مق�دماتی ح�ج ر -٢١ھ ک�م�ی رون�د بر آنھا واجب و ممکن شود کمر فقر و شقاوت در جوامع اسالمی می ش�کند زی�را ثروتمن�دترین اف�راد ب�ھ ح�جن�د و کب�ا راض�ی البتھ امروزه فرق کرده است . زیرا ھمین کھ ح�اجی بایس�تی ھم�ۀ م�ردم رواب�ط اجتم�اعی خ�ود را از خ�ود قل

ه شود . ج بجا آوردرخ می دھد بھ لحاظ اقتصادی و عاطفی . اگر مقدمات ححاللی بطلبد ببینید چھ انقالب عظیمی در جامعھ

م�از ن. یک�ی ھم�ین البتھ سائر احکام عبادی ھم بھ نوبۀ خود مثل حج است و اجرای آن شرایط ظاھر و باطن می طلب�د -٢٢آنک�ھ بتوان�د سان براینابراین اناست کھ باید مؤمنان اقامھ کنند و ایمان ھم شرایطی آشکار دارد کھ در قرآن آمده است . ب

اقامۀ صلوة کند بایستی خود و روابط خود را از ھر حیث اصالح و پاک سازد .

راس��تی بھش��ت بای��د جوام��ع اس��المی بن��ابراین انج��ام ف��روع دی��ن ک��ھ در واق��ع اص��ول عمل��ی دی��ن ھس��تند اگ��ر بح��ق رخ نم -٢٣د و ة بپردازن�پا می ش�ود اگ�ر مس�لمانان براس�تی خم�س و زک�وشوند و مسلمانان فرشتھ خوی می گردند و مدینۀ فاضلھ برمی

د . جرا نمایناامر معروف و نھی از منکر کنند و برای حراست از دین خدا جھاد نمایند و نماز و حج را با شرایط آن

اش�د ک�ھ م�ی با والی�ت البتھ می دانیم کھ اصل اساسی این فروع دین طبق کالم امام صادق کھ بانی فقھ شیعی است ھمان -٢۴ز آنج�ا ا. و ل�ذا ھمان ارادت و اطاعت محض از امام زنده است کھ این شرط ایمان است زیرا بی امام کافر خوانده می ش�ود

ھ آنھ�ا تعل�ق ب�ال عب�ادی کھ تقریبا ھمھ یا اکثریت شیعیانی کھ این فروع دین را انجام می دھند بی امامند پس اص�ال ای�ن اعم�ؤمن�ان ی�ن کت�اب مافاق ببار نمی آورد و بر کفر می افزاید ھمانطور کھ خود قرآن می گوید ک�ھ " نمی گیرد پس حاصلی جز ن

تند ک�ھ قرآن�ی ھس� را رحمت و ھدایت است و کافران را برضاللتشان می افزاید " و ھمۀ این احکام ھفت گانھ احک�ام و آی�اتاتی ک�ھ از آن اعتراف� و گناھکارتر می سازد . و ای�ن ب�اغیرمؤمنان را کافرتر می سازد و گمراه تر . یعنی فاسق تر و دزدتر

ق حقانی�ت از مص�ادی آن سخن گفتیم و نیز بروز دزدی و نزول و انواع گناه از حاجیان و معنای " از خدا برگش�تگی " واقع�اوند ب�ھ ش�) ح�ال اگ�ر ب�ھ زور محجج�اب کام�ل مخص�وص زن�ان مؤمن�ھ اس�ت (در ق�رآنآیات قرآن است . ھم�انطور ک�ھ م�ثال ح

م د ب�وده ای�ھمچون زنان مؤمنھ ، حاصلش رشد فحشاء است ھمانطور کھ در جامعۀ خودمان در سالھای پس از انقالب ش�اھت و اس�المی اس�کھ فحشاء و مفاسد اخالقی و جنسی و عوارض ثانویۀ آن در جامعۀ اسالمی ما بمراتب بدتر از جوام�ع غیر

دھھا برابر بیشتر از قبل انقالب است.

Page 72: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

72

ی و ج�ایزه اینطور کھ حجاب اجباری موجب تولید مفاسد حیرت آوری در جامعۀ اسالمی ما شده ح�ج ھ�ای تش�ویقھما -٢۵ا در قتص�ادھا راو تفریحی ھم موجب رشد دزدی و ربا خواری و سائر مفاسد شده است و لذا جامعۀ ما یکی از ربائی ت�رین

ش�کل می توانن�د مۀ اقتصاد دانان جھان ھم ک�ھ جم�ع ش�وند نم�جھان داراست کھ مسئولین ھم معترفند و بقول رھبر انقالب ھ اقتصادی ما را اصال فھم کنند تا چھ رسد بھ اینکھ حل کنند .

ن س�م اگ�ر بعن�واحال برگردیم بھ اصل مطلب کھ معن�ای حقیق�ی و راز خ�ود مراس�م ح�ج بعن�وان خان�ۀ خداس�ت . ای�ن مرا -٢۶جاھ�دات ملھی ت�رین اھ ارزش این واقعھ بعنوان یادآوری یکی از بزرگترین و زیارت خانۀ خدا نباشد معمائی ھم ندارد و بلک

یم�ان بشری و مخصوصا مجاھدات یک زن و پسر بچ�ھ ب�ی ش�ک دری�ائی از حج�ت و عب�رت و معرف�ت و بی�داری وج�دان و اود ح�اال فق�ط یده م�ی ش�د بھمراه دارد و باید داشتھ باشد در حالیکھ ھرگز و یا بندرت چنین آثار عرفانی و ایمانی در حاجیان

ھم�ین ام�ر وبرای چند روزی کھ بیشتر شوق و ذوق س�فر اس�ت و در زندگیش�ان ھم�انطور ک�ھ دی�دیم عم�دتا اث�ر س�وء دارد ی شوند . مثابت می کند کھ اکثر حاجیان ما غیرمؤمنانند و طبق وعدۀ خدا بایستی ھم گمراھتر و کافرتر شوند کھ

حک�ام حج و س�ائر ا نمی توان گفت کھ بھرحال کار از محکم کاری عیب نمی کند و نماز و این حقیقت بدان معناست کھ -٢٧س�ران اس�ت خاگر واجب نشده باشد الاقل مستحب کھ ھست و بی خیر نیس�ت . بلک�ھ بای�د گف�ت در ای�ن م�ورد سراس�ر ش�ر و

ھمانطور کھ دیدیم .

م�انطور ک�ھ ھص�ال ج�ای ش�وخی و اگ�ر و ش�اید ن�دارد یعنی امور عبادی کھ بمعنای پرستش و عش�ق ورزی ب�ا خداس�ت ا-٢٨ب�ھ او س�ی ک�ھ خ�داکخداوند بر نمازگزاران سھوی و ریائی فریاد می زند کھ : وای بر شما ! و بقول ام�ام خمین�ی : وای ب�ر

بگوید : وای بر تو !

ف و زک�وة و مربمع�روپس باید گفت کھ این " وای بر شما " شامل حال حج سھوی و ری�ائی ھ�م م�ی ش�ود و روزه و ا -٢٩ش�وه رخمس ھم می شود . زیرا اگر حاصل عشق و اخالص نباش�د بمعن�ای ح�ق حس�اب دادن و رش�وه ب�ھ خداس�ت . و بش�ر

وس�تش کس�ی ک�ھ د خوار می گوید : " این ھدیھ است " . یعنی رشوه را در شأن خود نمی داند تا چھ رسد بھ خ�دا . اگ�ر ب�ھھای وع عشقکھ این ن داریم . ھمانطور ر عشق کنیم مسلما منظور سوء استفاده و زنانداریم و بھ او عشق قلبی نداریم اظھا

ھ عش�ق ک�بازاری ھمواره بھ زنا و عواقب سیاھی در سرنوشت منجر می ش�ود زی�را ب�ا دروغ ب�س بزرگ�ی آغ�از ش�ده اس�ت دروغین است .

ی س�وء دارد ک�ھ ن�وع نھ بخدا مس�لما قص�د ب�دیحاال آدمیزاد با نماز وحج و عبادات و خیرات غیرعاشقانھ و غیرخالصا -٣٠رتر او رب�اخو استفاده از خداست . پس طبیعی است کھ نم�از خوان�ان س�ھوی و ری�ائی را دزدت�ر و تھم�ت زنن�ده ت�ر و ھیزت�ر

یابیم و نیز حاجیان سھوی و ریائی را . می

ری ردن مفاس�د ک�ار جامعھ جز پ�روار ک�ھمانطور کھ امر بمعروف و نھی از منکرھای ریائی ( پولکی و معیشتی ) ھم د-٣١انق�الب و نظ�ام و نکردند و بعدھا معل�وم ش�د ک�ھ خودش�ان ھ�م اکث�را اف�رادی ناس�الم ب�وده ان�د و چ�ھ جن�ایتی ک�ھ ب�ھ اس�م دی�ن

و عن�وان ش�غلبصورت نداده اند . زیرا فق�ط مؤمن�ان آنھ�م ب�رای رض�ای خ�دا بای�د ام�ر ب�ھ مع�روف و نھ�ی از منک�ر کنن�د ن�ھ . مددرآ

ذا ل�م�ی دان�د و ھمانطور کھ امام صادق ام�رار معیش�ت بواس�طۀ تبلی�غ دی�ن و اش�اعۀ معرف�ت را من�ع ک�رده و از مفاس�د -٣٢ت م�ی م�رار معیش�امالیان حقوق بگیر بر باالی منبر و تریبون ھا فقط نفاق را اشاعھ می دھند زیرا ب�رای خ�دا نیس�ت چ�ون

دم را اس�ت و م�ر نھا حرام است و ھم ارشاد آنھا بی اثر و بلکھ مخربکنند و شرک محکوم بھ ابطال است . یعنی ھم رزق آس�ت و ااز منک�ر بھ کفر و عداوت با دین و روحانیون می کشاند . زیرا تعلیم و تربیت ھم نوعی از ام�ر ب�ھ مع�روف و نھ�ی

از عبادات است و باید مؤمنانھ و مخلصانھ و فقط برای خدا باشد .

ی�ائی ) موج�ب رام شریعت و خاصھ عبادات و حج ب�رای غیرمؤمن�ان ( مس�لمانان م�وروثی ی�ا پس فھمیدیم کھ چرا احک -٣٣ . عنائی استمضرر و افزایش کفر و مفاسد برای خود و جامعھ می شود . حاال برگردیم بھ مؤمنان کھ اصال حج بھ چھ

خلصین و مرا خود قرآن انسانی دارد . زیمؤمن یعنی کسی کھ امام و پیر و مراد عرفانی دارد یعنی خانۀ خدای زنده و -٣۴ه منتھ�ی قبل�ۀ ی قبلھ گ�اامامان را وجھ هللا می خواند . وجھ هللا اگر بمعنای روی خدا نباشد الاقل بمعنای سوی خدا ھست یعن

زنده و متحرک .

Page 73: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

73

تد . س�نگ را بپرس� ونگی نمای�د حال کسی کھ وج�ھ هللا و بی�ت هللا زن�ده دارد چ�را بای�د روی ب�ھ قبل�ۀ س�نگی و خان�ۀ س� -٣۵ ؟ چرا

ن را د ک�ھ ی�ک انس�اطبق وقایعی کھ منجر بھ ساختھ شدن خانۀ کعبھ شد در واقع مراسم حج بایستی یادآور وق�ایعی باش�-٣۶ تبدیل بھ امام می کند یعنی خانۀ زندۀ خدا ، عرش و کرسی خدا .

وس�د یعن�ی ع�رش اس�ت ت�ا ب�ھ مق�ام ام�ام بر مؤمنی کھ دارای امام زنده است در واقع مشغول آموزش و تجربۀ امام�ت -٣٧ کرسی و بیت خدا شود یعنی یک ابراھیم یا ھاجر شود و اسماعیل .

ن را ب�ازی نس�ان کام�ل ش�دیک حاجی در واقع در مراسم حج تأتر امام شدن را ایفا می کند دقیق�ا و گ�ام ب�ھ گ�ام . ت�أتر ا -٣٨ می کند بھ معنای واقعی کلمھ . آیا نھ اینست ؟

و لذا نام این مراسم را حج گذاشتھ است خداوند . یعنی اتمام حجت . چرا ؟ -٣٩

م�اده باش�د ت�اآدر واقع یک مؤمن شیعی در رابطھ با امامش بایستی در اطاعت محض و بی چون و چ�را باش�د و حت�ی -۴٠و اگ�ر زن .ون اس�ماعیل دست و دل از ھمسر بشوید و سر فرزندش را ببرد . و اگر جوان است باید سر خودش را بب�رد چ�

گون�ھ ش . و ایناست باید چون ھاجر از شوھر دل بکند و در بیابانی برھوت خ�ود را ب�ھ م�رگ حتم�ی بس�پارد آنھ�م ب�ا بچ�ھ اش�وید ا ھمچو منتاست کھ این مرید بھ مقام مراد می رسد و امام می شود ھمانطور کھ علی می گوید : از من پیروی کنید

. ھمانطور کھ سلمان شد

دن و ذوب ش�اینست معن�ای ح�ج ک�ھ حج�ت اس�ت و اتم�ام حج�ت و آخ�رین مھل�ت ب�رای اخ�الص در دی�ن و تمام�ا خ�دائی -۴١ گشتن در ارادۀ امام .

ۀ م�ردم در ھمانطور کھ مقدمات و شرایط بھ ح�ج رف�تن خ�ود بخش�ی از پاکس�ازی م�ادی و ع�اطفی خویش�تن اس�ت . ھم� -۴٢ن�ی و کسازی روادن ، امری بس عظیم است . این خود ھم پاکسازی مادی است و ھم پاروابط خود را قلبا از خود راضی کر

قلبی است و نوعی خودبراندازی است کھ پس از مراسم حج باید کامل گردد .

و ونی�ز مق�دمات اصال خود امام و پیر است کھ تشخیص می دھد کھ مریدش آیا آماده برای ح�اجی ش�دن ھس�ت ی�ا ن�ھ . -۴٣ببین�د و ابد و حجتونی و برونی اش را بھ او امر می کند تا انجام دھد تا براستی چون بھ مکھ می رود حجت یآماده گی در

صاحب حجت خدا شود یعنی حاجی شود .

عرف��ت و ح��اجی یعن��ی حام��ل حج��ت خ��دا . یعن��ی کس��ی ک��ھ در می��ان م��ردم ی��ک حج��ت م��ی ش��ود : حج��ت ایم��ان و تق��وا و م-۴۴ریعت قت و ایث�ار و محب�ت ھمچ�ون ی�ک ام�ام و الگ�و. و اینس�ت ک�ھ ح�ج آخ�رین حک�م ش�سخاوت و قناعت و شجاعت و صدا

م�ر الیترین اع�است ھمانطور کھ نماز اولین آن است بھ لحاظ سلسلھ مراتب اھمیت و سلوک ومقامات . یعن�ی ح�ج آخ�رین و ا ب�ھ رت آن نق�ش ت�ا چ�ون بازگش�دین بھ مؤمنان است مثل پایان نامۀ دکتراست . و لذا ایفای نقش انسان کامل و ام�ام اس�ت

اھیم وار ندگیش اب�رواقع در زندگیش جاری سازد . می رود آنجا لبیکش را می گوید و در واقع " بلی " را می گوید تا در زت ب�ل از حرک�و ھاجروار و اسماعیل وار عمل کند کھ گذشتن از جان و دل و ناموس و آبرو و عش�ق اس�ت . ھم�انطور ک�ھ ق

م�الش ات) را ازکامال گذشتھ است و فقط ح�داقلی ب�رای ادام�ۀ زن�دگی خ�ود ب�اقی گذاش�تھ و رب�ا ( اض�اف بسوی مکھ از مالشجر و اھیم و ھ�احذف نموده است . و پس از حج از جان و دل و ناموس و فرزند و عیال و خانمان ھم باید بگ�ذرد چ�ون اب�ر

اسماعیل . آیا نھ اینست ؟

ش�دن در نده است در جھت خ�الص ش�دن و کام�ل ش�دن و تب�دیل ب�ھ ی�ک حج�ت دی�نپس مراسم حج اتمام حجت خدا بر ب-۴۵ام و پی�ر میان خلق . حاج یعنی حجت خدا در دین . ھمچون امام خودش . پس م�ؤمن پ�س از بازگش�ت از مک�ھ خ�ود ی�ک ام�

باید باشد و زندگیش مظھر این شعار ابراھیم و ھاجر کھ : خدا کافیست !

فخ�ر اسوۀ فق�ر ب�ا بایستی ھمھ را مواجھ با این شعار کند کھ : خدا کافی است ! پس حاجی پس وجود حاجی در جامعھ -۴۶ و تنھائی با عزت است و اسوۀ شھامت و پھلوانی چون ابراھیم و ھاجر و اسماعیل .

البت�ھ پس اگر آنچھ کھ در جامعھ شاھدیم کامال بھ عکس این صفات است و براستی اسوۀ " از خ�دا برگش�تگی " اس�ت -۴٧ حاصل یک سوء تفاھم کوچک و ناچیز بھ اسم ایمان است . بمانند خری کھ در پوست شیر رفتھ بود .

Page 74: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

74

ھ ارد ھ�ر چن�د ک�دمسئلھ اینست کھ نمی دانیم ایمان چیست و مؤمن چگونھ انسانی است و چھ عالئمی ظاھری و باطنی -۴٨ ک عل�ت فن�یو نف�اق و اخ�الص نیس�ت . خ�وب ای�نھم ی� کل قرآن و دریائی از احادیث چیزی جز تعریف کفر و ایمان و شرک

ر م�ی دانن�د . یات را کفآدارد و آن اینکھ ما عربی بلد نیستیم و آنان ھم کھ بلدند فقط برای ثوابش قرآن می خوانند و معنای ان ام�ر ب�ھ مؤمن� ھ ب�ھک�و آنانکھ تفسیر قرآن می کنند ھم آیات مؤمنان را وارونھ درم�ی یابن�د یعن�ی بج�ای اینک�ھ م�ثال آی�اتی

ون�ھ مط�رح د " بدینگاقامۀ صلوة کرده را اینگونھ مورد سئوال قرار دھند کھ : پس مؤمنان کیستند کھ بای�د اقام�ۀ ص�لوة کنن� است . " می کند کھ : " آنانکھ اقامۀ صلوة می کنند مؤمنانند . " و یا " پس ھر کسی کھ اقامۀ صلوة کند مؤمن

دارد سق و امث�الھمخدا مخاطبانی مشخص مثل مؤمن ، مسلم ، کافر ، مشرک ، منافق ، فااز آنجا کھ ھریک از احکام -۴٩ وو فت�اوی بنابراین اگر یک فقیھ و مجتھد ندان�د ک�ھ وی�ژه گ�ی و آدرس و ص�فات ھ�ر ی�ک از ای�ن آدمھ�ا چیس�ت پ�س احک�ام

خاط�ب ق�رارمھا و مرض ھ�ا را مرسالھ ھای عملیھ بھ چھ دردی می خورد . مثل نسخۀ پزشک است کھ با یک دارو ھمۀ آدد و م�ی نویس�ن داده است . مث�ل پزش�کان م�ا ک�ھ نس�خھ ھ�ای نوش�تھ ش�دۀ پیش�اپیش آم�اده دارن�د و فق�ط ن�ام بیم�ار را ب�االیش

بدستش می دھند .

ھ ک�ت . ھم�انطور در واقع مشکل فقھ و شریعت و دین ما اینست کھ یک نسخھ برای کل مسلمانان است و گاه کل بشری -۵٠ان ب�ا ص�دھا انس� یک مسیحی و یھودی را ھم وادار بھ حجاب یا نماز خواندن می کنیم . در حالیک�ھ ص�دھا نس�خھ ب�رایمثال

م ھ ف�الن حک�ک�درجات متفاوت دین و ایمان و شرک و کفر وجود دارد وکار عالم و فقیھ ھمین است کھ آدمش را کش�ف کن�د مربوط بھ چھ نوع آدمی است .

ی ا از نزدی�ک م�تھ می ش�ود ک�ھ آدم ب�ی ام�ام ، ک�افر اس�ت زی�را ک�ار ام�ام ھم�ین اس�ت ک�ھ مری�دش ردر اینجاست کھ گف -۵١چی�د نان را پیشناسد و نسخۀ دینی او را مخصوص خود او می پیچد . یعنی با یک رسالۀ عملیھ نمی ت�وان نس�خۀ ک�ل مس�لما

ن�د . ون م�ی آفریمی شود و کفر و نف�اق و جن�و لذا این نسخھ یا اجرا نمی شود و یا موجب بیماری و مرگ روحانی و دینی ره . و اینست کھ فالنی بر سر نماز دچار شھوت می گردد بھمانی پس از حج رباخوار و شرابخوار می شود و غی

. یکندالم فحاشی مبھ اس شود وست کمونیست یا مسیحی یا بھائی میبینی بناگاه یک آدمی کھ اسوۀ شرع ااینست کھ می -۵٢

دیرت�ر ھ�ا کن�یم و ت�ارآخرین حرفھای دکتر شریعتی کھ می گفت : بایس�تی انق�الب و مب�ارزه و ش�اه و آمریک�ا را بھ یاد -۵٣ رک چ�ھ کس�ینشده اصال تکلیف دین و اسالم و ایمان را معلوم کنیم کھ مؤمن چھ کسی اس�ت و ک�افر چ�ھ کس�ی اس�ت و مش�

است و ... این حرف حدود یکسال قبل از پیروزی انقالب است .

ند . س�وائی م�ی کش�اپس اگر بقول قرآن ، قرآن مؤمن را ھدایت می کند و ک�افر را گمراھت�ر م�ی س�ازد و من�افق را ب�ھ ر-۵۴ورد من�افق خد . و بھ قرآن یعنی کل دین و شریعت . پس اگر دین را بھ زور بھ خورد کافر بدھیم کافرتر و تبھکارتر می شو

و فضاحت و فحشاء ببار می آورد و الی آخر . بدھیم جامعھ را بھ گند می کشد و رسوائی

ینس�ت ردم و نظ�ام امپس مبرمترین و حیاتی ترین رسالت علما و فقھا و اسالم شناسان و عارفان و دلسوزان اسالم و -۵۵رک و نف�اق و ش� کھ تا باز ھم دیرتر نش�ده ب�ھ وص�یت ش�ریعتی لب�اس عم�ل بپوش�انند یعن�ی بیاین�د و اس�الم و ایم�ان و کف�ر و

و عرف�انی . اخالص را تعریف کنند تعریفی عینی و محسوس و بھ صفات و خصال و اعمال و افکار و نھ تعریف�ی فلس�فی ور ظ�امی ک�ھ ب�نتعریفی بھ روز و مدرن . و فقط در اینصورت می ت�وان ق�رآن و اس�الم را در جامع�ھ پی�اده ک�رد بخص�وص در

وھھا و فراد و گرب ھر حکم فقھی چھ جور آدمھائی ھستند تا نسخۀ اوالیت فقیھ استوار است پس باید معلوم باشد کھ مخاطش�ود ش�خیص دادهطبقات و اصناف جامعھ پیچیده شود . کار فقیھ جز این نیست . یعنی اول بای�د بیم�اری و ان�واع ام�راض ت

اش�د ان�واع ب واد زیرا قرآن کتاب شفا است و فقیھ ھم طبیب قرآنی است پس باید انسان شناس باشد و ع�ارف ب�ھ نف�وس اف�رناس�ی ی انس�ان شتا بداند ھر حکم شرعی مربوط بھ چھ نوع آدمھائی می شود . و این یعنی اسالم شناسی مردمی . ای�ن یعن�

ھ ت و کس�ی ک�قرآنی . این یعنی عرفان اسالمی . و این کار یک عارف است زیرا " کسی ک�ھ خ�ود را ش�ناخت ھم�ھ را ش�ناختح�د ا عارف�ان مب�. و این بدان معناست کھ فقیھ بای�د ع�ارف باش�د و ی�ا فقھ�ا (ع)" علیا نشناخت ھیچ کس را نشناخت خود ر

ارن�د اگ�ر ک�دیگر بردیشوند تا اسالم و مردم نجات یابند . و این یعنی بایستی فقھا و عرف�ا دس�ت از ع�داوت و ط�رد و ارت�داد .ھاد علوی این یعنی فقھ شیعھ و اجت اسالم و مردم را دوست دارند . این یعنی شریعت عرفانی و فقاھت اجتماعی .

مراسم حج بھ لحاظ ظاھر و باطن ، مراسم مرگ و بدرود حیات گفتن است . احرام عین کفن شدن و مراسم تدفین است -۵۶منتھی بدست خویش . پس حج تمرینی جدی و عملی برای مردن است . راھی حج باید ھمۀ کارھائی را کھ یک آدم در ح�ال

جام دھد . از ھمھ حالل�ی طلب�د . ب�دھی ھ�ایش را بدھ�د . کف�اره ھ�ا و ن�احقی ھ�ا را جب�ران کن�د . وص�یت نام�ھ موت می کند انبنویسد و حتی مستحب است کھ اموال خود را بدست خود تقسیم کن�د . و از ھم�ھ خ�داحافظی نمای�د . و ل�ذا ح�ج حقیق�ی ع�ین

Page 75: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

75

ت ارادی اس�ت ھم�انطور ک�ھ در عرف�ان اس�المی داری�م مردن و یکبار دگر بھ زندگی برگشتن اس�ت . پ�س ح�ج عم�ال ی�ک م�و موت قبل از موت جبری است : موت اختیاری !

ق�ع ب�ھ ذارد و در واھر کس چنین اعمالی را جدا و از صمیم قلب و بی مکر انجام دھد جز خ�دا ب�رای خ�ود ب�اقی نم�ی گ� -۵٧براھیم�ی او مراس�م است . و آنگاه بھ مکھ می رود لقاء هللا می رود و حتی اگر بھ مکھ ھم نرود بھ خدا بسیار نزدیک شده

ا ب�ھ خ�دا گیش خ�ود ررا بجا می آورد و با خدا عھد نموده و بھ او لبیک می گوید نھ فقط برای آن مراسم بلکھ برای کل زن�د وامی نھد و تسلیم خدا می کند.

ابراھیم ا برای زندگیآنکھ لبیک گفتن بخد بسیاری می پندارند کھ آن لبیک گوئی فقط برای انجام آن مراسم است . حال-۵٨ر جھ�ت دن�دان اس�ت وار و ھاجروار و اسماعیل وار است . یعنی خودبراندازی و رھائی از نژاد و اھل و عیال و فرزند و خا

تسلیم ارادۀ خدا شدن و ابراھیم شدن و ھاجر شدن است .

ریان آن ی در مکھ و جاز دنیا در اعمال و نیات ، اگر آدمحال با چنین مراسمی و چنین اعمال حقیقی و پاکسازی نفس -۵٩دا مک�ر ا خ�ود و خ�مراسم و مابعد آن و در بازگشت از مکھ اگر خدا را دیدار نکن�د پ�س ھ�م نی�ت ناس�الم و پلی�دی داش�تھ و ب�

ر س�م ح�ج درامکرده و ھم آنچ�ھ را ک�ھ بای�د انج�ام دھ�د ن�داده اس�ت و خیان�ت نم�وده اس�ت . ھم�انطور ک�ھ اب�ن عرب�ی پ�س از وقایعی کھ رخ می دھد بارھا و بارھا خداوند و عالم ملکوت را دیدار می کند .

ن�اگون اس�ت چ�ھحج بسوی خدا رفتن است . پس حاج شدن یعنی حجت دین شدن بھ معنای دیدار با خ�دا در تجلی�ات گو -۶٠ش�د ن ک�رده بارا کسی ک�ھ ب�ا خ�ود چن�ادر جریان حرکت بسوی مکھ و چھ مراسم حج در مکھ و چھ در دوران ما بعد آن . زی

یث�ار باش�د تق�وا و ا در رابطھ با خدا باید ھم در میان مردم حجت خدا و دین او شده باشد و مظھر اخالص و ایم�ان و پ�اکی و باشد . دیده –و براستی یک انسان اخروی و خدا

را نم�از ع�راج باش�د زی�ھ�م بای�د انس�انی اھ�ل م آنھمھ احادیثی کھ دربارۀ نماز آمده نیز نشان می دھ�د ک�ھ ی�ک نم�ازگزار -۶١م�از و نص�ال اھ�ل معراج مؤمن است . و اگر نماز و حج ما موجب افزایش جرم و گناه ما می شود پس ما ایم�انی ن�داریم و اول و خل�ق و رس� حج نبوده ایم و این اعمال بھ مثابۀ رشوه و حق سکوتی بھ خدا و خلق است و وای بر ما از جانب خ�دا و

براھیم و ھاجر و اسماعیل . ا

ھ ش�رط آنک�ھ با دیدار شود بھرحال خداوند نام آن خانھ را بیت هللا گذاشتھ است و در خانھ ای کھ مال خدا باشد باید خد -۶٢ن�یم پ�س ح�اجی دار نم�ی کاصال بھ قصد دیدار با خدا رفتھ باشد و خدا ھم او را پذیرفتھ باشد بھ مالقات . پ�س اگ�ر خ�دا را دی�

ه ایم و بھتر است این نام را بر خود نگذاریم و بر گناه خود نیفزائیم . نشد

ابراھیم�ی و کسی کھ بعد از حج ھم مابقی عمر را ب�ھ دور خ�ود و زن و بچ�ۀ خ�ود م�ی چرخ�د ح�اجی نش�ده اس�ت یعن�ی -۶٣ ھاجری نشده است .

ت اپرس�تی و خ�دمتی را رھا کردن . و خدحاجی شدن بھ زبان ساده یعنی خودپرستی و نژادپرستی و ھمسر و فرزندپرس-۶۴ خلق پیشھ نمودن .

س�ت ک�ھ ابیند طبیعی کسی کھ بھ خانۀ خدا می رود و خدا نمی بیند و بلکھ فقط قصرھا و کاخھا و مناره ھای مجلل می -۶۵ب�ھ از پ�یش یشب�کافرتر ش�ود و بخ�ود بگوی�د ک�ھ : م�ا رفت�یم خ�دا را ببین�یم ول�ی خ�دائی نب�ود . و ل�ذا خی�الش راح�ت ش�ود و

ه حاجی��ان دنیاپرس��تی و گن��اه گرای��د . ای��نھم ن��وعی دیگ��ر از ح��اجی و حج��ت ش��دن اس��ت : حج��ت کف��ر و انک��ار خ��دا ! و عم��د اینگونھ حجت در میان مردمند : از خدا برگشتگان !

الی است ھ اعمی دھد چماز ھر ھزاران شاید یکی ھم نداند کھ اصال خانۀ کعبھ چھ خانھ ای است و آن اعمالی کھ انجام -۶۶عن�ی اجی ش�دن یو چھ معنائی دارد . و ھیچکس ھم نیست کھ اینھا را برای مردم بگوی�د و الاق�ل ح�اجی را روش�ن کن�د ک�ھ ح�ھ و ابل�ھ ن�ای دیوان�چھ . مقادیر آداب و الفاظ را طوطی وار و میمون وار می آموزند و ھم�ین . و ل�ذا ح�اجی ش�دن عم�ال بمع

. بوده اس�ت پس چگونھ د کھ اگر دیدهاعدتا باید خدا را دیده باشد و بعد با خود فکر می کنشدن است . طرف می پندارد کھ ق ھمین تناقض برای دیوانھ و منافق شدن کفایت می کند .

خدا دکتر شریعتی را بیامرزد کھ باالخره پس از ھزار سال حج را ب�ھ مس�لمانان معرف�ی ک�رد . ک�اری ک�ھ آخون�دھای م�ا -۶٧ دادند . و لذا از فرط بخل و حقارت آنھمھ فحش و لعن و تھمت نثارش کردند و می کنند کھ وای بر آنان !باید انجام می

Page 76: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

76

ی ح�اجی اران شاید یکدر روایتی از ائمھ آمده کھ عمده کسانی کھ بر دور خانۀ کعبھ می چرخند میمون ھستند و از ھز -۶٨از م دس�ت کم�یھ�ار خود را نمی فھمد میمون است . نماز م�ا شود . و این عین واقعیت است . کسی کھ معنای اعمال و گفت

ز اایج حاص�ل حج ما ندارد و بین کسی کھ تازه شروع بھ نم�از خوان�دن ک�رده و ی�ک پی�ر ص�د س�الھ ھ�یچ فرق�ی در فھ�م و نت� نماز نیست . فقط پیران منافق تر و بی اعتقادترند .

ی م�ا م ک�رد و ب�راو مفھ�و ھارده ق�رن یکب�ار دیگ�ر معن�ا و عرف�انیجرم شریعتی این بود کھ اسالم و تشیع را پس از چ -۶٩رند ب�ازار دی�ن را می خو . و آنان کھ نان نفھمی مردمدانیم کھ مسلمانی یعنی چھ، اسالم را بھ زبان فارسی آورد تا بایرانیان

ر ب��ن! درود ای ب��ر آن��اخاس��تند و فتواھ��ای ارت��داد آغ��از ش��د. ورا کس��اد و در ح��ال ورشکس��تگی یافتن��د و ل��ذا ب��ھ ع��داوت بر !شریعتی

م را ھ توأم�ا اس�الک�این رسالھ را تقدیم می کنم بھ روح ب�ا برک�ت و ن�ورانی دکت�ر ش�ریعتی و پ�در مظل�وم و بزرگ�وارش -٧٠ن�د آش�نا ا ب�ا خداورزنده کردن�د و نم�از م�ا را معن�ا نمودن�د و ح�ج م�ا را ابراھیم�ی کردن�د و ش�یعۀ م�ا را عل�وی س�اختند و م�ا

ت و حن�ت و تھم�مویان و عباسیان و ص�فویان را رس�وا س�اختند و ب�ھ فغ�ان انداختن�د . و خ�ود عم�ری در فق�ر و منمودند و ا تبعید و زندان دوست و دشمن بسر بردند و اخم نکردند .

ای�ن واقعی�ت وو یک معما و راز عظیم کھ بس در خ�ور تأم�ل اس�ت : تش�یع براس�اس فرھن�گ و ملی�ت ایران�ی پاگرفت�ھ -٧١ھ�ا و مل�ھ عالم�ھکار نیست . از طرفی شیعھ، اسالم علمی و عرف�انی و انقالب�ی در ذات�ش اس�ت چ�را ک�ھ امام�ان آن جقابل ان

. ھ ھس�تیمبی بیگان�رعارفان تاریخند کھ ھمۀ علمای عصر خود را بھ عجز آوردند ولی از طرفی دیگر ما ایرانیان با زبان عھ م�ی بای�د در حالیک� رافی ترین و جاھالنھ ترین فرقھ در اسالم شده استزیرا زبان اساس فھم است . و لذا تشیع مبدل بھ خ

عالمانھ ترین و عارفانھ ترین مذھب اسالمی می شد . این یعنی چھ ؟

بن�درت مج�ال وکنن�د صرف تحص�یل ادبی�ات ع�رب می، طلبھ ھای دینی ما تمام عمر خود را درست بھ دلیل ھمین مسئلھ -٧٢رب�ی ش�ده لت زب�ان ع. و لذا اسالم م�ا ش�یعیان ایران�ی، م�ذھب اص�ا قرآن و امامت پدید می آید فھم علمی و عرفانی اسالم و

بختی ھ�ای . و ای�ن منش�أ ھم�ۀ ب�دم�ادری ک�ردن و از ب�یخ ع�رب ش�دن اس�ت. و ل�ذا ش�یعھ ب�ودن مت�رادف ب�ا ت�ـرک زب�ان است . استم

ی�ن راه ی�ا بغی�ر از ام و ق�رآن و امام�ت اس�ت . آپس تنھا راه نجات تشیع و فرھنگ ایرانی ھمانا ب�ھ فارس�ی آوردن اس�ال-٧٣اھ�ی ک�ھ رعنی ھم�ان حل دیگری ھم وجود دارد ؟ اگر می داشت تا کنون پیدا شده بود . پس بغیر از این راه نجاتی نیست . ی

ی م�ا نگ�انھای فرھشریعتی ھا آغاز کردند باید ادامھ یابد . و چون بخیالن و تاجران دین ک�ھ ام�روزه بخ�ش عم�ده ای از س�کب�ل از انق�الب و نف�اق ق را در دست دارند بھ نبرد با آثار و دستاوردھای شریعتی پرداختھ اند لذا ما دوب�اره ب�ھ جھال�ت و کف�ر

د زی�را شاید غربی بازگشتھ ایم و دو صد چندان عربی تر و لذا غربی تر شده ایم . چون با عرب نمی توان زندگی کرد پس بش�یم و غربی شویم تا ھ�م دی�ن دار با –ن غرب است پس ما ھم باید تا بیخ و بن خود عربی علوم و فنون و تمدن مدرن از آ

ھم اھل دنیا . و اینست علت نفاق و بدبختی ما .

امامت چیست ؟-17

)1(

Page 77: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

77

امامت اصل پنجم و آخر دین اسالم و اصل اول و محوری مذھب تشیع است . -١

دیر رخ در واقع�ۀ غ� الم است ھمانطور کھ در آخرین سال رسالت پیامبر اس�الم وامامت ، غایت و میوۀ نھائی و کمالی اس-٢راده ام ک�ردم و نمود و آیۀ آخر وحی محمدی ھم دربارۀ ای�ن واقع�ھ اس�ت ک�ھ : ام�روز نعم�ت را ب�ر ش�ما کام�ل و دی�ن را تم�ا

کردم کھ اسالم دین شما باشد .

مبر نطور ک�ھ پی�اا آن آغ�از م�ی ش�ود و آن ام�ر امام�ت اس�ت . ھم�اپس آنچھ کھ اسالم با آن ختم و کامل می ش�ود تش�یع ب�-٣ اسالم فرمود : غایت نبوت ، آغاز والیت است .

تشیع ، اسالم کامل است ھمانطور کھ امام ، انسان کامل و مسلمان کامل است . -۴

شود مت آغاز میشیع از امااصول نظری و پنجگانۀ اسالم از توحید آغاز و بھ امامت ختم می شود . ولی اصول عملی ت-۵ و بھ توحید می انجامد .

د مص�طفی ین آن یعنی محمک انسان با اعتراف و تصدیق بھ وحدانیت خداوند خالق ( توحید ) و حقانیت پیامبران و آخری-۶عم�ل ب�ھ اشود و ب ( نبوت ) و حقانیت رجعت بسوی خدا و واقعۀ قیامت و روز حساب و جزا (معاد) بر دین اسالم وارد می

م�ان مق�ام ) ک�ھ ھعدل(تقرب الی هللا نائل می آید احکام دین و رعایت واجبات و محرمات و قوانین تقوا بھ عدالت وجودی وام اس�ت ک�ھ ن� خالفت اللھی انسان است کھ این مقام امامت است کھ اصل پنجم و آخر اس�الم اس�ت ک�ھ ھم�ان اص�ل اول تش�یع

حقیقی آن مذھب امامیھ است .

ن کام�ل و ھ مق�ام انس�ای آیا چند درصد از مسلمانان حقیقی و صادق و جھادگر این راه را تا مقام امامت طی می کنند ک�ول-٧ ید یک�ی ب�ھخلیفۀ خداست ؟ از ھر ھزاران مسلمان شاید یکی مسلمان صادق باشد و از ھر ص�دھا ھ�زار مس�لمان ص�ادق ش�ا

این مقام برسد .

سند کھ رق و ریا می ادق و مؤمن در نیمۀ راه با خود بھ بن بست و تضاد و نفاق و شقااکثر قریب بھ اتفاق مسلمانان ص-٨ی�اری او ای�ن یرند و بھھمان کفر پنھان است . اال اینکھ در بیعت و عھدی قلبی و مؤمنانھ با یک انسان کامل یا امام قرار گ

کمی�ل وو مق�داد سالم کسانی چون سلمان و اب�وذرراه را بھ کمال رسانند و بھ امامت وجودی برسند ھمانطور کھ در صدر ا . (ع)یرسیدند . " از من اطاعت کنید تا بھ مقام من برسید ھمانطور کھ سلمان رسید " عل (ع)در رابطۀ با علی

ایس�تی بمس�لمانان . ولی م�ابقیرسیده اند کھ خوش بھ سعادت آنھا آنانکھ خود بھ کمال دین یعنی والیت و امامت وجودی-٩ . ستاعنی امامت یاین اصل اول تشیع شوند و ان در نیمۀ راه منحرف و منافق میستجوی این امامان باشند کھ بدون آنبھ ج

ز خ�ش عم�ده ای اپس امام شناسی اصل اول مذھب امامیھ است کھ در این باب در این رسالھ س�خن نم�ی گ�وئیم زی�را ب -١٠ جوع فرمائید . آثار این جانب بھ این امر اختصاص دارد و بھ آنھا ر

ی�ازده ت و پ�س از اونخستین انسانی بود کھ در اس�الم ب�ھ مق�ام امام�ت رس�ید . و ل�ذا ام�ام اول نامی�ده ش�ده اس� (ع)علی -١١ت ول�ی فاطم�ھ اس� فرزندش کھ دارای نص امامت بطور مادرزادی بودند کھ فرزند یازدھم ایشان آخرین امام از ساللۀ علی و

در ھر ور امامانینامام عرصۀ غیبت نیست بلکھ نور امامت شیعھ در این دوران است کھ از این آخرین امام بھ معنای تنھا عصر بر روی زمین آشکار شده و مؤمنان را رھبری و ھدایت کرده و می کنند .

نھ�ا خ�ود حض�رتھمانطور کھ در صدر اسالم در عصر حیات رسول اکرم چند نفر در مق�ام امام�ت بودن�د ک�ھ در رأس آ -١٢آن س�ت و در ق�راو سلمان و برخی دگر جملھ در مقام امامت بودند ھمانطور کھ خود علی اذعان نم�وده (ع)رسول بود و علی

من�ان دھ�د و مؤ نیز این معنا بھ کرات آمده اس�ت ک�ھ خداون�د از می�ان مستض�عفین ھم�واره امام�انی ب�ر روی زم�ین ق�رار م�ی بایستی در جھت رسیدن بھ امامت جھاد کنند .

ی آی�د و در مامامت ، نبوت باطنی و وحی فطری است کھ در عصر غیبت بواسطۀ معرفت نفس و عرفان عملی حاصل -١٣ حقیقت امامان عرصۀ غیبت ھمان عارفان ھستند در سلسلھ مراتب امامت .

Page 78: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

78

غیب�ت اس�ت . ردرک سلسلھ مراتب امامت از جملھ مسائل حی�اتی در فھ�م حقیق�ت امامی�ھ و تش�یع در آخرالزم�ان و عص�-١۴ام�ت ش�یعی الی�ت و اممفھوم " والیت فقیھ " در انقالب اسالمی بیانی نامعقول و غیر شیعی و استنباطی غیر قرآنی از امر و

ت قلب�ی ارای فقاھ�دبود و لذا در عمل بھ بن بست رسید و منفعل گردید و بھ نسیان رفت . این ھمان والیت عارفان است ک�ھ کھ در قرآن ھم فقھ یک علم قلبی و لدنی است و نھ مدرسھ ای و کتابی . و علم لدنی ھستند ھمانطور

ت مامی�ھ و والی�اھمانطور کھ امام خمینی نھ بر اساس فقاھت حوزوی بلکھ ب�ر اس�اس فقاھ�ت ل�دنی و عرف�انی و ھوی�ت -١۵ودن�د ان برت�ر بک�ھ از ایش�وجودی بود کھ بھ امامت امت رسید وگرنھ در فق�ھ کالس�یک ح�وزوی تع�داد کثی�ری از فقھ�ا بودن�د

داوت ع�انک�ار و ولی نتوانس�تند دارای والی�ت وج�ودی و امام�ت ام�ت باش�ند و ل�ذا بس�یاری از آن�ان ب�ا ایش�ان ب�ھ درگی�ری ونید ن�ھ ی�روزی رس�ارسیدند و البتھ رسوا ش�دند . فقاھ�ت عرف�انی و ل�دنی ام�ام خمین�ی ب�ود ک�ھ انق�الب را رھب�ری ک�رد و ب�ھ پ

فقاھت کالسیک .

تب��اطی امام�ان عرص�ۀ غیب��ت ، عارف�انی ھس�تند ک��ھ البت�ھ ب��ا وج�ود مق�دس حض��رت ول�ی عص�ر مھ��دی موع�ود دارای ار -١۶ھ ی باش�ند ب�م�باطنی و گاه ظاھری می باش�ند و این�ان ب�ھ مثاب�ۀ زب�ان آن ام�ام ص�امت ھس�تند و ھم�ان ام�ام ن�اطق ھ�ر عص�ر

. (ع)روایت امام صادق

ک�ھ ھم�ان محب�ت الھ�ی و جاذب�ۀ والی�ت وج�ودی -١دارای ای�ن وی�ژه گیھ�ا باش�د : یک امام ناطق در عرصۀ غیبت بای�د -١٧ک�ھ در مق�ام ب�اطنی ع�دالت وج�ودی -٢روحانی در مؤمنان است و نیز دافعھ نسبت ب�ھ مس�تکبران و س�تمگران و ط�اغوت .

در س��طح ق��ر ب��ا فخ��رھم��ان مق��ام خالف��ت اللھ��ی و ھوی��ت عرف��انی و مق��ام فن��ای ف��ی هللا اس��ت و در ص��ورت بیرون��ی مظھ��ر فی ف�ی ظل�م س�تیز فقیرترین مردمان است وباید بھمراه عزت و خودکفائی و اتکاء بھ نفس و تن ن�دادن ب�ھ ھ�یچ س�تم و اس�وۀ

ھ معن�ای اس�وۀ قیام�ت دوران باش�د ب�مع�اد وج�ودی -٣ذاتھ باشد و از ھر ابطال و شرک و آلوده گی بھ طاغوت مبرا باشد . ه و تقس�یمزندۀ دی�ن خ�الص و معرف�ت ن�اب توحی�دی و اس�وۀ ص�دق و حکم�ت الھ�ی و بی�ان کنن�دبمعنای پرچم دار و برپ�ا س�ا

نب�وت وج�ودی -۴کننده و ممیز حق از باط�ل و بھش�ت از دوزخ و کف�ر از ایم�ان و عل�م از جھ�ل و اخ�الص از نف�اق باش�د . ھ ب�ر ک�ق و آنچ�ھ ) از اح�وال خالی�نب�یبدین معنا کھ وجودش مظھر حقانی�ت و تجل�ی ھم�ۀ انبی�ای ب�زرگ باش�د و نی�ز ب�اخبر (

بین�د و خ�ود را ب جھان حاکم است و جھان شناسی ابن الوقت و جامع و تمام عیار باشد و دردھا و مسائل بنیادین بشر عصرا ران�د و ح�ق ات شیاطین را در دوران خود بشناس�د و دربھ�ای دوزخ زمان�ھ را تش�خیص دھ�د و بنمایوبداند و طاغوت و خط

بمعنای وحدت وج�ود و یگ�انگی توحید وجودی -۵ار کند و دربارۀ ھر امر مجتھدی خودکفا و فی الذاتھ باشد . از باطل آشکمعن�ای بب�ر زمان�ھ صفات و ذات و مظھر جالل و جمال یگانۀ پروردگار و آئینۀ لق�اءهللا ب�رای مؤمن�ان و س�الکان و ص�دیق اک

صل از صداقت . یگانگی ظاھر و باطن و ادعا و عمل و نیز مظھر شجاعت حا

ل و امامت ، معاد ، عد در واقع امام ناطق بایستی اسوۀ آشکار اصول پنجگانۀ اسالم و تشیع باشد یعنی توحید ، نبوت -١٨ در آئینۀ وجودش تعین یابد و تأویل گردد بر اھل معرفت .

ت او باشد . حاضر و در والییک مسلمان امامیھ بایستی یا خود امام باشد و یا دارای امامی ناطق و حی و -١٩

ی�ده ک انس�ان خدادامامت یعنی اینکھ انسان یا باید خودش بھ امامت رس�یده باش�د یعن�ی ب�ھ خ�دا در خ�ودش رس�یده و ی� -٢٠منظ�ر ینص�ورت ازباشد و دارای حق یقین . و یا بھ یک چنین انسانی رسیده باش�د و تح�ت والی�ت او زن�دگی کن�د . در غی�ر ا

است حتی اگر ھمۀ شریعت را فاعل باشد. تشیع یک آدم کافر

امامت چیست ؟-18

)2(

Page 79: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

79

( گفتگوئی در باب ایدئولوژي اسالمی )

چگونھ می توان با انسان الکترونیکی و مسخ شدۀ امروز از حکمت و عرفان عملی سخن گفت در حالیک�ھ افس�انھ و –س اسطوره و حکایات کھن تلقی نشود و با زندگیش مربوط باشد ؟

ای��ن ھم��ان رس��الت حک��یم و ع��ارف و ع��الم دین��ی در عص��ر ماس��ت ک��ھ متأس��فانھ از آن ھ��یچ خب��ری نیس��ت و ل��ذا دی��ن و – جکثر ح�دااری و حکمت و معرفت مترادف افسانھ شده و حداکثر بکار آثار ھن�ری و س�ینمائی م�ی آی�د ب�رای اش�غال اوق�ات بیک�

ه ایم .مر رسانیدث. ولی ما چنین کاری را در آثار خود بھ ونمسکنی بر دردھا و بی خودیھا و جنونھا در جھت استمرار جن

نظر خودتان آیا در این رسالت موفق بوده اید ؟ ب –س

اری و آری ب�ھ توفی�ق الھ�ی موف�ق ب�وده ای�م و البت�ھ ای�ن موفقی��ت دارای ھ�یچ نش�ان آم�اری لزوم�ا نیس�ت زی�را ام�ر بی��د –ج از بھ زمان آنگاه نی جامعھ رسید بناگاه خود را آشکار می سازد کھ البتھ تا ھدایت یک واقعۀ باطنی است کھ چون بھ اکثریت

بیشتری است .

ه ای�د و شما چگونھ از موفقیت سخن می گوئید درحالیکھ بقول و اعت�راف خودت�ان در زندگینام�ھ ت�ان ک�امال ناک�ام ب�ود –س تاکنون احدی ھدایت نیافتھ و این معارف را تصدیق نکرده است .

می و پ�س از گفتم کھ وقت الزم است و ص�بر الزم اس�ت . رس�الت پی�امبر اس�الم پ�س از بیس�ت و س�ھ س�ال رس�الت رس� –ج ند ش را داش�تعمری رسالت غیرمستقیم در اعراب بھ ھنگام رحلتش تا آنجا بود کھ برخی از نزدیکترین اصحاب قص�د ت�رور

ی و معج�زهضرت مسیح پس از حدود چھل س�ال زن�دگی قدس�و مؤمنان حقیقی از تعداد انگشتان دست تجاوز نمی کردند . ح . اش) خانواده بھ استثنایآسا و کرامت بارش پس از مصلوب شدن فقط یک نفر بھ او ایمان داشت و آن مریم مجدلیھ بود (

یا مالک پیروزی در نظر شما و برای شما چیست ؟ آ –س

ن ت�وان ک�ل جھ�افقط بواسطۀ آثار بنده است ک�ھ م�ی یرا امروزه ک مالک بیرونی است و آن مجموعۀ آثارم ھستند . زی –ج ن . ت در بیرومدرن را از مسائل ریز و درشت آن براساس معارف الھی درک کرد و فھمید . و این یک پیروزی عرفانی اسی�رغم او علگ�اه و اما مالک درونی ھم دارد و آن رضایت قلبی من از زن�دگی ای اس�ت ک�ھ ک�رده ام و ش�اکرم و رض�ایم ب�ھ در

ا ای�ن اینکھ سرنوشت من ھرگز مط�ابق نف�س غری�زی م�ن عم�ل نک�رده اس�ت . و ای�ن بزرگت�رین نش�ان پی�روزی اس�ت . زی�ری راض�ی اوست کھ از من راضی است کھ مرا از خودش راضی می کند وگرنھ من بخودی خود ھرگ�ز نم�ی توانس�تم لحظ�ھ ا

بوده باشم .

ی عارفانھ و حکیمانھ وجود دارد ؟ ان یک زندگآیا براستی امروزه امک –س

ت . در غیراینص�ورح�ت والی�ت ی�ک ام�ام زن�ده باش�دتی�ا امامت باطنی رسیده باش�د و آری. بشرط آنکھ آدمی یا خود بھ –ج محال است .

Page 80: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

80

ر ھ�شما خود را وصی دکتر شریعتی معرفی کرده اید در حالیکھ بین سخن و زندگی شما با ایشان تف�اوت بس�یار اس�ت –س ند کھ شباھت ھم ھست . چ

ج�الش را وصی بھ معنای ادامھ دھنده و تکمیل کننده است نھ تکرار کننده و مقلد . وصی بمعن�ای انج�ام ک�اری ک�ھ او م –ج نیافت .

زندگی حکیمانھ یعنی چھ ؟ –س

عنی زندگی مطابق عقل و فطرت و دین و وجدان و علم و تجربۀ شخصی خود . ی –ج

در این سمت و سوی حرکت می کنند ؟ وشما چند درصد از مردم جھان زندگی نسبتا حکیمانھ دارند آیا بنظر –س

نگشت شماری در ھر اجتماعی . و اینان ھستند راز بقای جوامع بشری در ضاللت . ا –ج

ی دانید ؟ آیا شما خود را امام م –س

ام�ۀ م�ردم عائی کھ بنده تعریف کرده ام آری . ولی بھ معن�ائی ک�ھ معنائی کھ قرآن و احادیث ما تعریف کرده اند و بمعنب –ج ب�اط دارای ر ای�ن ارتما و اکثر روحانیون ما می فھمند ، نھ . امام بمعنای انسانی کھ متکی و متصل بھ ذات خویش است و د

حق یقین است .

س امامت یک حقیقت کامال باطنی و شخصی است ؟ پ –س

نھ�ا و ب�یکس و مط�رود نم�ی بودن�د ک�ھ دس�ت آخ�ر ک�ار ب�ھ غیب�ت توگرنھ امامان صدر اس�الم آنق�در از یک لحاظ آری . –ج برسد . ولی بھ لحاظی دیگر یک حقیقت جھانی و بشری است .

ص�ری ک�ھ عبنظر شما در جامعۀ ایران ما و یا کال در جوامع شیعھ و اسالمی ما چھ تعدادی امام زنده وجود دارن�د در –س نیم ؟ زندگی می ک

مۀ فرقھ ھا البتھ امام ھدایت داریم و امام ضاللت . اگر منظور شما امام ھدایت است با توجھ بھ سلسلھ مراتب امامت ھ –ج ون ش کس�انی چ�و گروھھای شیعی و سنی دارای الاقل یک امام ھدایت در میان خود ھستند بطور مث�ال در یک�ی دو نس�ل پ�ی

، ام�ام طباطب�ائی مل�ی ، مھن�دس بازرگ�ان ، آق�ای طالق�انی ، محم�د حنی�ف ن�ژاد ، عالم�ھامام خمینی ، دکتر ش�ریعتی ، آق�ای آن ن و ش�یعیاموسی صدر ، سید محمد باقر صدر ، یاسر عرف�ات و یاس�ین رمض�ان از جمل�ھ امام�ان ھ�دایت در می�ان مس�لمانا

مری ب�س ھ مراتب امامت . درک سلسلبوده اند . ھمچنین برخی از مراجع تقلید نقش امامت را داشتھ اند در سلسلھ مراتب ا مھم در فھم امامت است .

یا این امامان ناطق دارای مقام عصمت ھم ھستند ؟ آ –س

Page 81: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

81

معصوم در رابطھ با پی�روان خ�ویش ھس�تند ول�ی در رابط�ھ ب�ا خ�دای خ�ود ، ن�ھ . درس�ت مث�ل ائم�ۀ اطھ�ار ک�ھ خ�ود در –ج دعاھای خود بر این امر معترفند .

ول ود . این ایدئولوژی دارای چ�ھ اص�بدتان را بانی ایدئولوژی اسالمی می دانید ھمانطور کھ وصیت شریعتی شما خو –س و فروعی است ؟

أوی�ل و ما ھیچ اصول و فروعی ابداع نکرده ایم بلکھ اصول و فروع اسالم و شیعھ را بھ زبان امروز توضیح داده و ت –ج ک�ل عمرم�ان ن نیست ک�ھی را بھ زبان امروز بنا نھاده ایم . مجموعۀ آثارمان جز ایتعین بخشیده ایم و الفبای معارف اسالم

را بر آن نھاده ایم .

اگ�ر کس�ی ، حک�ومتی ، رئ�یس جمھ��ور و ی�ا رھب�ری در ی�ک جامع�ۀ اس��المی بخواھ�د از ای�دئولوژی م�دون ش�ما ب��رای –س ا اس�تفاده و مق�دمتروع کند و یا از چھ آثارتان اص�وال احیای یک جامعھ و حکومت شیعی بھره گیرد باید چھ کند و از کجا ش

کند ؟

گ�ر اھ�ل ابھ بعد یکب�ار مطالع�ھ کن�د ١٣٨٠سئوال بسیار بجائی کردید . کافیست کھ حتی فقط مجموعۀ آثار مرا از سال –ج رایط س�تھ ب�ھ ش�بقی بباشد روح و جان و مغز اسالم و شیعھ را درمی یابد و امامی عارف می شود و م�ی دان�د چ�ھ کن�د . م�ا

جامعھ دارد .

م اکن�ون ھ�ندان دستگیرم نشد با اینکھ اکثر آثار شما را خوانده ام . بگذارید اینط�ور س�ئوال ک�نم . اگ�ر چراستش چیزی -س مام خمینی رسید ، چھ می کنید و چگونھ آغاز می کنید ؟ نطور کھ اشما بھ امامت جامعھ برسید ھما

ولوژی ز ایدئولوژی اس�المی س�خن م�ی گ�وئیم ب�دلیل اس�تفاده از واژۀ ای�دئادید . متأسفانھ وقتی باز ھم سئوال خوبی کر –ج اس�المی و فورا مانیفست حزب کمونیست در ذھن ما تداعی می ش�ود . ای�دئولوژی اس�المی ھم�ان معرف�ت شناس�ی و عرف�ان

ای�ده ھ�ا ر رأس ھم�ۀدام کھ ایدۀ خدا محور و معرفت نفس امامیھ است . ایدئولوژی یعنی ایده شناسی . در آثارم نشان داده ول�ی در تش�یع .م�ی دان�د و کارگاه ھمۀ ایده ھا است . حال آنکھ کمونیزم ، ماتریالیزم دیالکتیک و تاریخی را کارگاه ایده ھا

ام دارد در املتی کھ فرد امام تجلی و مادیت ایدۀ خداست . و از اینجاست کھ امامت بعنوان اساس شیعھ آغاز می شود . و مردم م�ی گ�ویم نگاه بھ م�صراط المستقیم است . و من از مردم می پرسم کھ آیا مرا قبول دارید یا نھ . اگر پاسخ مثبت دادند آ

. م��ن ی و آش��کارک�ھ بیائی��د ب��درگاه خ�دا از اینھم��ھ نف��اق و ش�رک و س��تمی ک��ھ نم�وده ای��م توب��ھ کن�یم .ی��ک توب��ۀ مل�ی و جھ��انگ�ام وم�ی ش�ویم س از این توبھ دری در نزدیکترین حد جامعھ گشوده م�ی ش�ود و از آن در وارداینگونھ آغاز می کنم. و پ

بعدی را برمی داریم . آیا روشن است ؟

؟ مامت، رھبری و ھدایتی فی البداعھ استاآیا –س

؟ ینی را فراموش کردیدمامت آقای خم. مگر رھبری و اآفرین. ھمینطور است –ج

امت فروپاشید و آرمانھا تعطیل شد . ای خمینی پس از پیروزی انقالب بھ ثمری نرسید وولی امامت آق –س

نق�الب زیرا مردم ما امامت ایشان را فقط برای سرنگونی نظام سلطنت می خواست و نھ بیشتر . و ل�ذا ایش�ان پ�س از ا –ج تنھا شد و کنار کشید و آن جامی کھ نوشید انصراف از امامت امت بود .

Page 82: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

82

یا امامان ناطق ھمان کار امام غایب را می کنند ؟ آ –س

نی امام آری و نھ . امامان ناطق در واقع سپر بال و فدائیان امام غایب ھستند و مظھر رحمت و شفاعت و ھدایت رحما –ج عرفت مین اھل راھستند در حالیکھ امام غایب با ظھور جھانی اش مظھر قھر و غضب الھی بر کفار و ستمگران است . بنابت ش�تاب پ�ائی قیام�در ظھورش اصال تعجیل ندارند ھم�انطور ک�ھ در برپ�ائی قیام�ت تعجی�ل ندارن�د و بق�ول ق�رآن آنانک�ھ در بر

دارند کافرانند و جاھالن . و شتاب ما در ظھور امام غایب ھم کمابیش از این نوع است .

ھور امام غایب آیا بستھ بھ ارادۀ مردمان است ؟ ظ –س

تم و مردمان نھ . بستھ بھ ارادۀ امامان ناطق بر روی زمین است کھ گرد ھ�م آین�د و ظھ�ورش را طل�ب کنن�د از ف�رط س� – ج . رخ نماید کفران مردمان . و طبق روایات ھم چنین است کھ سیصد و اندی از اولیای او گرد ھم آیند و آنگاه ظھور

د ؟ ا شما خود را یک ایدئولوگ اسالمی می دانیآی –س

تھ در اسالم یک ایدئولوگ ھمان عارف است کھ بھ قلب ایده شناسی و معرفت شناسی و ھستی شناسی در خود راه یاف –ج تن . س در خویشاست . بدین معنا من یک ایدئولوگ ھستم آری ! در اسالم ایدئولوگ یعنی تئولوگ ، تئوسوف یعنی خداشنا

داشناس و خداشناسی شیعی یعنی امام شناسی . زیرا ذات ایده ھا خداست و ایده شناس یعنی خ

ھ پس در واقع بزرگترین اشکال تدوین ایدئولوژی اسالمی در تعریف و درک معن�ای ای�دئولوژی اس�المی ب�وده اس�ت ب� –س لحاظ لغت . شما این معنا را از کجا یافتید ؟

ر خود لغت ایدئولوژی ھمانطور کھ توضیح دادم . د –ج

ر ی و عرف�انی موج�ب ش�ده ک�ھ بس�یاری ش�ما را ب�اوبسیار سادۀ شما دربارۀ مفاھیم بسیار پیچی�دۀ فلس�ف توضیح بسیار –س نکنند . این مسئلھ را چگونھ حل می کنید .

آنانک�ھ این مسئلھ قابل حل نیست جز در طبقۀ ھفتم دوزخ . آنانکھ دچار این مسئلھ اند مصداق این س�خن خداین�د ک�ھ : –ج ت جلوه می دھند منافقانند . و مشکل منافقان را خدا خودش حل می کند در دوزخ . دین و اسالم را سخ

مطلق�ۀ بدلیل بدبینی ھا و سوء تفاھمات و نیز سوء استفاده ھائی ک�ھ در س�الھای اول انق�الب در ب�اب امام�ت و والی�ت –س کنی�د ونھ حل میست . این مسئلھ را چگفقیھ پیش آمد بسیاری بھ آثار شما ھم بھ ھمان چشم می نگرند و این جای تأسف ا

و یا توضیح می دھید ؟

این بزرگترین بدبختی جامعۀ ماست کھ ھر کھ بخواھد از امام و امامت س�خن گوی�د محک�وم اس�ت و بلک�ھ ھ�ر ک�س ک�ھ –ج ای�ن اتھ�ام را بخواھد اصال از دین سخن بگوید پیشاپیش محکوم بھ اشد اتھامات است . ھمانطور کھ آثار ما و سایت ما ھ�م

بھ ناحق با خود بھ یدک می کشد . دکتر شریعتی دو سال قبل انقالب گفت کھ یکی از مھمت�رین کارھ�ای فرھنگ�ی اینس�ت ک�ھ یکبار دگر بایستی الفبای دین و معرفت دینی و واژه ھ�ای دین�ی را تعری�ف و احی�اء و غب�ار روب�ی کن�یم . او اگ�ر ام�روز م�ی

اصطالحات مقدس اس�المی و ش�یعی در فرھن�گ م�ا وارون�ھ ش�ده و مب�دل ب�ھ فح�ش گردی�ده بود چھ می گفت کھ ھمۀ الفاظ و

Page 83: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

83

است . بزرگترین رنج و خون دل من در آثارم ھمین امر است . براستی در اینجا باید فقط خود خدا کاری کند و جامعۀ ما را گاه از الف�اظ رکی�ک و ب�س عامیان�ھ اس�تفاده از این واژگون ساالری واژه ھا نجات دھد . درست بھ ھمین دلیل بنده در آثارم

کرده ام تا شاید این فاجعھ را برگردانم . وقتی سورۀ قلم را در کتابی تفسیر می کردم دیدم خداوند ھم در آنجا دچار حال من روی است و مسلسل وار فحش می دھد بھ این واژگون سازان مفاھیم و کلمات : حرام زادۀ رذل نمک بھ حرام احم�ق ب�ی آب�

بی ناموس !! وقتی بھ این آیھ رسیدم براستی برای اولین بار در تمام عمرم دلم برای خدا س�وخت و ب�ا او احس�اس ھ�م ذات پنداری نمودم . ھمین آتش بود کھ مرا واداشت کھ سی سال شبانھ روز بیندیش�م و خ�دا خ�دا ک�نم و بنویس�م . و این�ک ح�دود

سھ ھزار مقالھ در تبیین و تدوین و احی�ای ای�دئولوژی اس�المی پدی�د آورده ام . و یکصد و پنجاه جلد کتاب و رسالھ و حدود این کاری در حد یک فرھنگستان است کھ بھ توفیق الھی بھ ثمر رسانیده ام و خدا خودش بھتر می داند ک�ھ چ�ھ ک�رده اس�ت

بلکھ ایدئولوژی انسانی است . من ب�ھ و چھ کرده ایم . و این فقط تدوین ایدئولوژی اسالمی نیست بلکھ ایدئولوژی دینی وزبان و منطق و احساس یک انسان عم�ومی و ف�وق م�ذھبی از م�ذھب س�خن گفت�ھ ام . ای�ن ای�دئولوژی رھ�ائی انس�ان م�درن است کھ خودبخود شیعی از آب درآمده است و مذھبی فطری و خودجوش است . زی�را م�ن ب�ا پی�روزی انق�الب بناگ�اه ب�ھ ک�ل

ی و مب��ارزه و اس��الم و تش��یع و م��ذھب ش��ک ک��ردم و ک��ل باورھ��ا و احساس��ات دین��ی ام را در خ��ود باط��ل انق��الب و انقالبیگ��رساختم و حدود ھفت سال در ب�رزخ ب�ودم و در ای�ن ب�رزخ بناگ�اه ن�ور توحی�د در م�ن درخش�ید و دی�ن و اس�الم فط�ری از ذات�م

گوئی ھم�ین چن�د س�ال پ�یش ن�ازل ش�ده اس�ت ک�ھ جوشید . و لذا این دین و اسالم و شیعھ یک مذھب و مکتب کامال نو است واقعا ھم چنین است .

ید ؟ آیا امامتی کھ شما از آن سخن می گوئید و امامان ناطق در عصر ما باید جملگی مثل شما باشند کھ بیان کرد –س

کش�ف ک�رده ت ب�اطنی در خ�ودقیقا ! زیرا ما کھ امام زاده و دارای نص امامت نیستیم . پس باید امامت را بعنوان نب�و د –ج باشیم . عرفان ناب ھم جز این نیست یعنی عرفان اسالمی .

یھائی آیا تدوین ایدئولوژی اسالمی در قلمرو حکومت و اجرائیات کالن کشوری چگونھ اس�ت مس�لما نیازمن�د قانونمن�د –س مانیفیست گونھ است . آیا چنین نیست ؟

ش�ود و بایستی این ایدئولوژی در اذھان عامۀ مردم و الاقل متفک�رانش تبی�ین و ت�دوین قبل از اجرائیات کالن حکومتی –ج جرائیات .االاقل یک قشر ایدئولوگ در جامعھ پدید آید و فرھنگی نو رخ نماید . سپس نوبت حکومت است و قانون و

نقالب نیست ؟ آیا این مستلزم یک ا –س

ا مث�ل ی�ھویتی و عرف�انی . آنھ�م ن�ھ از ن�وع انقالب�ات فرھنگ�ی اوای�ل انق�الب م�ا رھنگی و روانی وفآری ! ولی انقالب –ج م�ان را الم و اماانقالب فرھنگی چین . بھ زبان ساده مردم ما و بلکھ اکثریت علمای دینی و روح�انیون و روش�نفکرانش اس�

نمی شناسند . اینست مسألھ !

ینید ؟ ر این رابطھ آیا شرایط جھانی را چگونھ می بد –س

ش�رایط جھ��انی خاص��ھ در ط��ی ای��ن یک�ی دو س��ال و ای��ن یک��ی دو م��اه اخی��ر ای�ده آل اس��ت و آرم��انی . ول��ی افس��وس ک��ھ –ج ای ش�رق و ابرقدرتھ مسئولین نظام ما در خوابند و فقط بھ اقتدار سیاسی و نظامی و فنی می اندیشند . ھزار افسوس ! زیرا

. ابیمنوز در خ�وھو ما مسلمانان دئولوژیکی ھستند . طاغوت در حال افول استغرب توأما در حال فروپاشی ساختاری و ای ستم . ھران رحمت من بعنوان یک مسلمان کارم را کرده و بذر معرفت و توحید و امامت را افشانده ام و در انتظار یک با

Page 84: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

84

یا سایت شما تا چھ حدی توانستھ این پیام و معارف شما را بھ اھلش برساند ؟ آ –س

در حال کپک ھیچ ! این کار سایت و اینترنت نیست . سایت فقط توانستھ موقتا آثارم را از نابودی فیزیکی برھاند زیرا –ج زدن بودند و بسیاری ھم پوسیدند و از بین رفتند .

یا مسئولین و دست اندرکاران فرھنگی کشور تاکنون توجھی نشان داده اند ؟ آ –س

ز و از راه دور تماسھائی گرفتھ و احسن و ب�ارک هللاشخصی و درگوشی و با ھزاران ترس و لر چند موردی بصورت –ج رفھ�ا را فق�ط د و این حو مرحبائی گفتھ و در رفتھ اند . مسئلھ اینست کھ آنانی ھم کھ دلی می سوزانند امیدی بھ نجات ندارن

ھ ! حرفھای قشنگی می دانند کھ تاریخ مصرفش گذشتھ است . اینست مسئل

یا شما بھ این زودی امیدی دارید بھ احیاء و نجات فرھنگ و دین در این کشور ؟ آ –س

حی�اء اآری ولی فقط بھ خدا و نھ بھ شرایط و دولت و مل�ت . م�ن بس�یار امی�دوارم و ش�کی ن�دارم ک�ھ خداون�د دی�نش را –ج خواھد کرد .

قیق�ی در کش�ور ج�اری نش�د و آنھم�ھ دع�وا ب�ر س�ر اس�الم ن�اب ، اس�الم و تش�یع ح ۵٧نظر ش�ما چ�را در انق�الب س�ال ب –س محمدی ام�روزه ج�ز ش�عار و نم�ایش رس�انھ ای ، اث�ری از اس�الم در اکثری�ت جامع�ھ نیس�ت و در آن�ان ھ�م ک�ھ ھ س�ت عموم�ا

خرافھ و نفاق است .

ھ یک�ی ک�ی دو ن�وع اس�الم ب�ود یک انقالب الالھی ب�ود و االهللا نداش�ت . در اندیش�ۀ متفک�ران اس�الم ۵٧نقالب اسالمی ا –ج گی نم�ی ب�درد زن�د نوع مدرن بود کھ در واقع اسالمیزه شدۀ لیبرالیزم یا سوسیالیزم بود و ی�ا ن�وع س�نتی و ح�وزوی ب�ود ک�ھ

ایھ داری خورد . نوع سنتی بر نوع مدرن پیروز شد و پس از پی�روزی حرف�ی ب�رای عم�ل نداش�ت و ل�ذا جامع�ھ بدس�ت س�رم یائی . ر –از اسالم یک حجاب زورکی ماند و یک نماز سھوی جھانی افتاد و رفت . و

س در واقعیت امر جز بھ خود خدا امیدی نیست پس ادعای پیروزی شما از چیست ؟ پ –س

دین�ی و از موفقیت در انجام وظیفھ ای کھ خداوند بھ من محول کرده بود و آن احیاء و بھ روز کردن و ت�دوین معرف�ت –ج ا را ن دی��ن خ��دب��ود ک��ھ ب��ھ تنھ��ائی از انج��امش برآم��دم . خداون��د در کت��ابش ام��ر م��ی کن��د ک��ھ : ای مؤمن��ا ای��دئولوژی ش��یعی

ثمر رسانیدم . داد و بھ خالصانھ برپا کنید حتی اگر دو نفر یا یک نفر ھستید . و من بھ این امر خداوند لبیک گفتم و یاریم

ھ ب�ت�اکنون ت�ا چ�ھ ح�دی موف�ق ب�ھ تفھ�یم حقیق�ت دی�ن و اس�الم و تش�یع یا شما در تبیین خود در اذھان مخاطبان خ�ود آ –س خوانندگان خود بوده اید ؟

ن صد در صد !من موفق شدم نور حقیقت دین خدا و اسالم و علویت را بھ�ر خوانن�ده ای برس�انم آنق�در واض�ح و روش� –ج اال فھمی�دم ن�ی چ�ھ ! ح�: حاال فھمیدم ک�ھ دی�ن یع چون آفتاب کھ : آفتاب آمد دلیل آفتاب ! این اعتراف خوانندگان من است کھ

عاد و گناه منبوت و کھ تشیع یعنی چھ ! حاال فھمیدم کھ قیامت یعنی چھ ! حاال فھمیدم کھ عشق و امامت و عرفان و تقوا و و توبھ و حق و خدا و رستگاری یعنی چھ ! ...

Page 85: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

85

ند ؟ نکار می کنادی با آثار شما مسئلھ دارند و اچھ نوع افر –س

نسل انقالب ! بخصوص آنانکھ در قدرت ھستند و یا کسانی کھ خصم انقالبند و یا دشمنان نظامند . –ج

وار خ�برخی از کسانی کھ شما را از نزدیک نمی شناسند می پندارند ک�ھ ش�ما ماھیت�ا و در خف�ا آدم�ی سیاس�ی و جی�ره –س ھ پیامی برای این جماعت دارید ؟ ھستید و عرفان شما ھم عرفانی سیاسی و تخدیری است . چ

بن�د و ھیچ پیامی ! زیرا اینان چن�ین نم�ی پندارن�د بلک�ھ دوس�ت دارن�د ک�ھ چن�ین باش�د ت�ا از ع�ذاب وج�دان خ�ود نج�ات یا –ج سیاس�ی خ�ودم غیر وبتوانند حقایق آثارم را نادیده انگارند . ھ�ر کس�ی ک�ھ ان�دک ش�عوری داش�تھ باش�د در م�ی یاب�د ک�ھ آث�ارم

ه در این کشور ھستیم . ترین پدید

ام ش�ما ب�ھ . آی�ا اص�ال پی�ی درب�ارۀ آثارت�ان نش�ان ن�داده ان�دیا رھبر انقالب کھ فردی شدیدا فرھنگی ھستند ھیچ واکنش�آ –س ایشان رسیده است ؟

ی کن�د . میکی از روحانیون می گفت کھ اگر رھبر با آثار شما آشنا شود شخصا بھ دیدار شما می آید و از شما حمایت –ج ک�رده یعھ را ح�لیکی دیگر از روحانیون می گفت آثار شما تنھا راه نجات فقاھت ماست و بسیاری از مسائل فقھی تاریخ ش�

م ھ ای م�ن ھ�است . یکی دیگر از روحانیون اھل مجلس می گفت کھ این آث�ار نج�ات بخ�ش ھس�تند . ول�ی درب�ارۀ آق�ای خامن�ھمۀ تعریف تند ھم باده است یا نھ . ولی ھمین چند تا روحانی کھ با ما تماس گرفامیدوارم و نمی دانم کھ بدست ایشان رسی

وزه ی�ت پ�اک ح�و تمجیدی کھ کردند در رفتند . بھرحال ھمانطور ک�ھ ش�ریعتی ھ�م م�ی گف�ت براس�تی تنھ�ا امی�د م�ن ب�ھ روحانش�ق ت و فق�ط ععاشقانھ بوده اس است کھ ھنوز عشق اھل بیت در دلشان نمرده است . من بھ این عشق امیدوارم . کار من

است کھ می تواند این کار را بھ ثمر نھائی برساند .

آیا بنظر شما چھ اندیشھ ای در قوانین و اجرائیات کالن کشور ما اجرا شد کھ چنین حاصلی داشت ؟ –س

ۀ یش��ۀ ت��وجیھی آن اندیش��ندیش��ۀ حقیق��ی ھم��ان لیبرالی��زم و اقتص��اد ب��ازار آزاد و س��رمایھ داری غ��رب ب��ود . ول��ی اندا –ج فلس�فی ! ول�ی اش�کال اص�لی ای�ن ب�وده ک�ھ انق�الب م�ا ھرگ�ز مج�ال –مطھری ب�وده اس�ت : لیبرالی�زم ش�بھ علم�ی –بازرگان

ھ آن ی�ازی ھ�م ب�نتدوین ایدئولوژی نیافتھ است و حاال ھم کھ بخود آمده احساس م�ی کن�د ک�ھ دیگ�ر دی�ر ش�ده اس�ت و اص�ال رگ است . نیست و این یک خودفریبی بز

ی�ن در آثارتان بنظ�ر م�ی رس�د ک�ھ ش�دیدا مخ�الف دموکراس�ی ھس�تید ول�ی در برخ�ی جاھ�ا ش�دیدا ح�امی آن ھس�تید آی�ا ا –س تذبذب نیست ؟

من می گویم یک حکومت واقعا دینی نمی تواند حاصل رأی اکثر مردم باشد مگ�ر اینک�ھ اکث�ر م�ردم مؤمن�ان و عارف�ان –ج . غیب�ت ام�ام ی�ک معن�ای ک�امال دموکراتی�ک دارد . بودن�د ام�ام زم�ان ھ�م ظھ�ور م�ی ک�رد زیرا اگر میباشند کھ ھرگز نیستند

. اکث��ر م��ردم طب��ق ک��الم ق��رآن عموم��ا ک��افران و س��ت و در کارش��ان دخال��ت نم��ی کن��دغای��ب ا م��ردم او را نم��ی خواھن��د و ل��ذات�ا م�ردم چن�ین ھس�تند بھت�ر اس�ت حکوم�ت ک�امال . پ�ستحمل کنند اال دین شرک و نفاق راند پس نمی توانند دین را انمشرک

. ح�رف م�ن روش�ن اس�ت و دوگان�ھ دش�وند و خ�ط ب�ین کف�ر و دی�ن مخ�دوش نگ�ردندموکراتیک غیردینی باشد تا مردم منافق یک عمل دموکراتیک ب�ود و تحق�ق الاک�راه (ع)سال علی ٢۵. سکوت و خانھ نشینی یست بلکھ مربوط بھ وضع جامعھ استن

. و پ�س از رحل�ت پی�امبر م�ن م�والیم زی�ن پ�س عل�ی م�والی اوس�ت: ھ�ر ک�ھ را ک�ھ امبر در روز غدیر فرمود کھن. پیفی الدیی�ان ی�ک . س�خن رس�ول بی را پذیرفتن�د و م�ابقی نپذیرفتن�دمعلوم شد کھ فقط چند نفری بودن�د ک�ھ محم�د موالیش�ان ب�ود و عل�

، حک�ومتی مش�رک و من�افق ح�اکم ع�ھ ای مش�رک و من�افقابراین ب�ر جام. بن�حقیقت بود نھ یک "باید. و آن حقیقت رخ نمودمی خواستند و نھ حکومت خواھد شد و این حق است . مردم ایران اکثرا از رھبری امام خمینی فقط نفی دیکتاتوری شاه را

Page 86: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

86

م�ی دانس�تند ک�ھ حکوم�ت . و چنین ھم شد. شعار حکومت اس�المی ی�ک حرب�ھ برعلی�ھ ش�اه ب�ود وگرن�ھ م�ردم چ�ھاسالمی را. زی�را چن�ین حک�ومتی ھرگ�ز در ت�اریخ رخ ن�داده ب�ود حت�ی در عص�ر الم چیس�ت؟ ھ�یچکس نم�ی دانس�ت حت�ی خ�ود رھب�راس

. پیامبر

یا امروزه واجب ترین امر بھ لحاظ اعتقادی برای جامعۀ ما چیست ؟ آ –س

چیس�ت ، حکوم�ت اس�المی ینست کھ مردم براستی فھم کنند کھ اسالم حقیقی چیست ، توحید چیست ، زن�دگی مؤمنان�ھا –ج یعی . ش�ی دینی و چیست ، ایمان و کفر و تقوا و نفاق و اخالص چیست . امام کیست و پیامبر چھ کسی بود . یعنی خودآگاھ

ۀ ت کھ جامعو سپس دست کشیدن از شرک و نفاق و انتخاب بین کفر و دین . این واجب ترین و نجات بخش ترین کاری اسخن ف توحی�دی س�خود انجام دھد و متفکران در این امر پیشگام شوند و برای روش�ن ک�ردن مع�ارما باید بھ یاری مسئولین

نی�از نای�ن مبرمت�ری .گویند و از اتھامات نترسند و این نیازمند عشق و عرفان و ایثار است . باید حق از باطل آشکار شود و ای�ن .و فرھن�گ شرک و نفاق زدائی از حریم دی�ن جامعۀ ماست . و من شخصا تمام عمرم را بر این امر نھاده ام . یعنی

یم نج�ات رسالت واجب روشنفکران مؤمن اس�ت . ای�ن ی�ک اق�دام ص�رفا فرھنگ�ی و اعتق�ادی ھ�م نیس�ت بلک�ھ ص�راط المس�تقدائی ین عذاب زعمردم از بسیاری عذابھا و فالکتھاست . زیرا اشد عذابھا از شرک و نفاق است . پس شرک و نفاق زدائی

ات است . و این بزرگترین خدمت بھ مردم نیز ھست . و این جھاد اکبر است و وظیفھ ای واجب تر از ھمۀ عباد است

ظر شما دربارۀ مبارزۀ سیاسی و چریکی و نظامی جھت احیای عدالت و معنویت چیست ؟ ن –س

ص�ورتی ک�ھ اکث�ر م�ردم ب�ھ ای�ن بارزۀ سیاس�ی فق�ط پ�س از بی�داری و خودآگ�اھی دین�ی و معن�وی ارزش دارد آنھ�م درم –ج .گمراھی است ر و خودکشی بیھوده و. و در غیراینصورت امری مض ۵٧مبارزه رسیده و در آن مشارکت کنند مثل انقالب

ی�داری و نھض�ت مردم�ی آغ�از ش�ده ، چیس�ت ک�ھ قب�ل از ب۵٧ز انقالب ی چریکی سالھای قبل انظر شما دربارۀ جنگھا –س . بود

ھ ب�دان ام�ر رزه ھستند و امامان ما ھم این مبارزه را نلیھ و زیدیھ در صدر اسالم نمونۀ بارزی از این مبافرقۀ اسماعی –ج ج�دا از ۀوع مب�ارزن�. امامان م�ا ام�ر ب�ھ ای�ن (ع)نمودند و نھ نھی کردند . مانند مبارزۀ سیاسی ابوذر در دوران سکوت علی

بھرح�ال ی کردن�د .م�شتھ شدگان آنرا شھید می نامیدند و برایشان دعا نکردند ولی این مبارزان را دوست داشتند و ک ،مردمر و تحم�ل فق� این مبارزه ای ویژه و مستحبی است و نھ واجب . گاه مؤمنان تحت ستم حکام جور بی ت�اب م�ی ش�وند و ت�اب

ب�وده نوشت س�ازاه سرزجر مردم را ندارند و دست بھ سالح می برند و شھید می شوند . ولی این نوع مبارزات در تاریخ گریک�ی مب�ارزۀ چ است مثل مبارزۀ چریکی حسن صباح و فدائیانش کھ اگر نمی بود چھ بسا نسل شیعیان برافتاده بود . نق�ش

ئیان اس�الم ود از ف�داب�قبل از انقالب ھم اینگونھ بوده است و بھ بیداری مردم یاری رسانید و یکی از ارکان پی�روزی انق�الب عتی و ای کمونیست و سائر گروھھا در بی�داری وج�دان مل�ی اث�ری ش�گرف داش�ت ک�ھ روش�نگری ش�ریتا مجاھدین و چریکھ

ع�دالت رفتگ�ان درخمینی بر این اساس بود کھ در مردم اثری عمیق نھاد و نھضت را پدید آورد . اینان از مصادیق سبقت گ و معرفت ھستند و خونشان بذر معرفت را آبیاری می کند .

مبارزه در امر دین امری واجب است یا مستحبی ؟ آیا اصوال –س

ی�ن بستھ ب�ھ آدم�ش دارد . " حس�نات انس�انھای نیکوک�ار ب�رای مق�ربین ، گن�اه اس�ت . " ای�ن س�خن پی�امبر پاس�خگوی ا –ج ی و ه اس�ت قلم�سئوال شماست . کسی کھ می تواند مب�ارزه کن�د بای�د مب�ارزه کن�د . کس�ی ک�ھ خداون�د ب�ھ او نعم�ت خاص�ی داد

ام�ل حاص�ل کری و شجاعتی بخشیده باید پیش�گام باش�د ب�رای چن�ین کس�ی تق�وا و عب�ادات و خی�رات ک�افی نیس�ت . انس�ان فکھاس�ت ت�رین تیغ مبارزه است . اھل معرفت باید اھ�ل مب�ارزۀ عرف�انی باش�د ک�ھ برت�رین مب�ارزات اس�ت . شمش�یر قل�م ، برن�ده

ص�ر ل اس�ت . عکھ باقی می ماند مب�ارزۀ عرف�انی ب�ا س�تم و جھ� خاصھ در عصری کھ بمب اتم حکم می راند تنھا مبارزه ای مبارزۀ چریکی بسر آمده است و کال ھر نوع مبارزۀ مسلحانھ .

Page 87: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

87

شاید ھیچ محقق و متفکری در تاریخ بھ اندازۀ شما دربارۀ زناشوئی کار نکرده باشد این از چھ روست؟ –س

ھ ھمیت حقیقی اس�ت زی�را الاق�ل ب�رای م�ا مس�لمانان و اھ�ل دی�ن ھم�لویت و اویست بلکھ یک ااین یک عالقۀ شخصی ن –ج ھ��م ح��اظ تجرب��یلچی��ز از م��اجرای آدم و ح��وا آغ��از ش��ده اس��ت : ت��اریخ ، تم��دن ، مالکی��ت ، م��ذھب ، نب��وت و غی��ره . و ب��ھ

ی است . پسحوائ –پرواضح است کھ ھستۀ مرکزی ھمۀ تصمیم گیری ھای ھر بشری از رابطۀ زناشوئی و کال مسئلۀ آدم ن�د اائ�ل نش�ده قاین یک اھمیت برحق و اصولی و اجتماعی و تاریخی و دین�ی اس�ت . پ�س اگ�ر دیگ�ران در ای�ن ب�اب اھمیت�ی

اس�ت ھم�ین ام�ر دلیل کافی بر غفلت آنھا نسبت بھ حقیقت است . بھ ھمین دلی�ل اس�اس ت�دوین ای�دئولوژی اس�المی ھ�م طبع�ا ی را شکافتھ و تبیین کرده ام . بنابراین بنده ھستۀ مرکزی ایدئولوژ

آیا بنظر شما ارکان اصولی یک ایدئولوژی جامع و حق گرا و واقع بین بھ لحاظ موضوعی چھ مسائلی ھستند ؟ –س

م�ی حوا شناس�ی ، تعل�یم و تربی�ت ، معیش�ت و حکوم�ت . بس�یاری –لویت عبارتند از : امام شناسی ، آدم وبھ ترتیب ا –ج عرف�ت وژی م�دون ھمچ�ون ی�ک ج�دول و چ�ارت ک�اری اس�ت بلک�ھ اگ�ر ھ�م ن�وعی ج�دول باش�د ی�ک ج�دول مپندارند کھ ایدئول

ام�ل ی�ک شناسانھ است . کار و عمل و اجرا از بطن اجتماعی ش�دن ای�ن معرف�ت خودبخ�ود م�ی جوش�د ھمچ�ون تک�وین و تک انقالب راستین .

اس�ت از ی�ک برنام�ۀ م�دون آرمانش�ھری . ول��ی ر فرھن�گ سیاس�ی م�ا و بلک�ھ ک�ل جھ�ان م�درن ، ای�دئولوژی عب�ارتد –س می�ت وان ب�ھ اھتعریف شما از ایدئولوژی بکلی چیزی دیگر است . بنظر شما از چھ راھی و از درب چھ مسئلۀ مبرمی می ت

ایدئولوژی رسید و جامعھ ای ایدئولوژیک پدید آورد ؟

ش�اعھ او ھر تالشی در رفع ھر یک از آنھا منجر بھ ا امروز دھھا مسئلۀ مبرم و اورژانس داریم کھ ھمگی العالجندم –ج عن�ی یس�ت و ای�ن و تعمیق شدیدتر آن می شود . شاه کلید حل ھمۀ اینھا فھم اصولی ھمۀ اینھاست و آن خودشناسی مسائل ا

ھ ب� ی�ن ک�ار رافھم ایدئولوژیک مسائل . نام اسالمی ایدئولوژی ھم�ان خودشناس�ی عرف�انی ی�ا معرف�ت شناس�ی اس�ت . و م�ا اھ ھم�ین ت اس�ت . ب�انجام رسانیده ایم و کافی است کھ این آثار در دسترس عامھ قرار گیرد . و این سرآغاز حل ھمۀ مشکال

" ای�ن .آسانی . مجموعۀ آثارم دوای ھمۀ دردھای بی درم�ان جامع�ۀ ماس�ت . " ھ�ر ک�ھ خ�ود را ش�ناخت مش�کلش ح�ل ش�د و چ��ون م��ن از ای��دئولوژی ی��ک تعری��ف ک��امال ای��دئولوژیک اس��تیعن��ی ح��ل و فص��ل ای��دئولوژیک و ش��یعی مس��ائل . تعری��ف

خ ان و ت�اریفرھنگ ما شیعی است لذا ایدئوژی من ھم ش�یعی اس�ت . و ع�الوه ب�ر ای�ن ش�یعھ ای�دئولوژیکترین مکت�ب در جھ�خود ھر کھ :بشر است . آن جملۀ مذکور از علی بھ معنای مکتب اصالت ایدئولوژی است و مخصوصا این سخن ایشان کھ

را نشناخت نابود شد !

ح س��ایت خ��ود آثارت��ان را در اختی��ار عام��ۀ م��ردم ق��رار داده ای��د پ��س چ��ھ چی��زی م��انع رس��یدن پی��ام و رو ش��ما از طری��ق -س ایدئولوژی بھ مردم است ؟

ھ عمر مفید سایت ما بھ یکسال نمی رسد . سایت قبلی ما دچار مشکل فنی حیرت آوری شد کھ خالص�ھ اش ای�ن ب�ود ک� –ج ) ش�ما ق�ادر ب�ھ server مدیر و مسئول فنی س�ایت م�ا اظھ�ار ک�رد : ب�دلیل ب�اال رف�تن بازدیدکنن�دگان س�ایت ش�ما ، س�رور (

تحم��ل س��ایت ش��ما نیس��ت . و ل��ذا س��ایت م��ا را تعطی��ل کردن��د و تم��ام زحم��ات س��ھ س��الۀ م��ا ب��ر ب��اد رف��ت ای��ن ھ��م از معج��زات م�ا ب�ود ک�ھ ب�ھ او تحم�ل س�ایت م�ا را serverرتی پشت س�ر ای�ن جن�اب تکنولوژی مدرن است . البتھ معلوم نبود کھ چھ قد

نداد . این بدان معناست کھ بیداری و بیدارسازی ھزینھ دارد کھ این کمترین آن اس�ت . آنانک�ھ از ب�دبختی تغذی�ھ م�ی کنن�د و ک�رده ک�ھ ن�ورش را جھ�انگیر نانشان را بھ نرخ تاریکی می خورند از سایت و پیام ما خوششان نمی آید . ولی خداوند اراده

. این خداست کھ نورش را بھرکھ بخواھد م�ی رس�اند . م�ا وظیف�ۀ خ�ود را انج�ام می شود کند و پف ھا موجب احتراق بیشترمی دھیم و کار خود را م�ی کن�یم . پادش�اھان ت�اریکی ھ�م ک�ار خ�ود را م�ی کنن�د و خ�دا ھ�م ک�ا رخ�ودش را م�ی کن�د و ص�الح

می داند و بر قلوبشان آگاھتر است . ولی بھرحال سرنوشت قومی کھ می داند بسیار متف�اوت اس�ت بندگان و خالیق را بھتراز قومی کھ نمی داند . و قوم ما می داند چرا کھ خواه ناخواه در ایدئولوژی ش�یعی زن�دگی م�ی کن�د ول�ی ب�ھ ای�ن ای�دئولوژی

Page 88: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

88

ت مثل مسیحیت غرب�ی ک�ھ خ�ود را از ھ�ر مس�ئولیتی عمل و تعھد ندارد و تشیع ھم تبدیل شده بھ مذھب اصالت شفاعت درس مبرا می داند بھ دلیل مسیحی بودنش . و این غایت معصیت است و لبۀ پرتگاه سقوط یک قوم .

آیا از میان اقشار و طبقات اجتماعی کدامیک شدیدترین عداوت را با بیداری ایدئولوژیک مردم دارند ؟ –س

جھل و زج�ر دم بیشترین بھره را می برند . و کال افراد و جریاناتی کھ از بدبختی وژیک مرآنانکھ از واژگونی ایدئولو –ج ن�ی م�ذھب لوژی ! یعمردم تغذیھ می کنند و ثروت و قدرت می اندوزند . یعنی حامیان و تغذیھ کنندگان ای�دئولوژی ض�د ای�دئو

ف�اھیم و م�ان ض�د ایم�ان . و م�ا ھم�ۀ ای�ن مضد مذھب ، معرفت ضد معرف�ت ، ش�یعۀ ض�د ش�یعھ ، عبودی�ت ض�د عبودی�ت ، ایرد . م ق�رار گی�ارزش ھای ضد ارزش را در آثارمان نمای�ان و رس�وا س�اختھ ای�م . کافیس�ت ک�ھ آئین�ۀ ای�ن آث�ار در دس�ت م�رد

نجات ھمین است .

وس�ت و س�ت ب�ر دھمۀ موافقان و مخالفان شما در یک امر متفق القولند و آن اینکھ نفوذ کالم و آثارتان معجزه آس�ا ا –س دشمن . این قدرت بالغت از کجاست ؟

ورد ذات بی تردید از خداست . آثار من مثل بمب نوترونی ھستند کھ بی آنکھ غباری بلند کن�د و کمت�رین لرزش�ی پدی�د آ –ج ز ا طبق�ھ ای حیات و ھستی را منقلب می کند منتھی ذات مرگ و نیستی را ب�ھ حی�ات و ھس�تی م�ی آورد . ھ�ر کالم�ی از ھ�ر

و آنچ�ھ می نھد . وجود برخیزد بر ھمان طبقھ از وجود مخاطبان می رسد . آنچھ کھ از شکم و زیرشکم برآید برھمانجا اثر از ذات برخیزد ذات را تحت تأثیر قرار می دھد و آثار بنده ذاتی ھستند یعنی خدائی ھستند .

آیا از وحی سخن می گوئید ؟ –س

ن . ی عرف�انی ، وح�ی وج�ودی . ک�الم خ�دا مس�تقیما از ذات و ن�ھ از آس�مااز وحی . یعن�ی وح� از امری بسیار عمیق تر –ج ل�ی وده اس�ت وکالم و وحی جبرائیلی چون از بیرون بوده نیازمند حج�ت ھ�ا و معج�زات بیرون�ی ب�رای پ�ذیرش عام�ۀ م�ردم ب�

انھ تاب�ت و رس�کسالت خود حتی نیازمند سخن ذاتی خود حجت خویش است و ذات را متأثر می سازد . این نوع کالم برای رد و رار م�ی دھ�ق�ھم نیستند خود از جنس نور ذاتند کھ نورالنور است و لذا چون از کسی بیان شود ذات بش�ریت را مخاط�ب

ندارن�د . ف و پی�امیقیامت وجود بشر را برپا می کند کھ مقدمھ ای واجب برای قیامت کیھانی است . آثار بنده جز قیامت ھدلی مجرائ�ی وبوده ام من دارای ھویتی الساعۀ ھستند و لذا بھ ھمین صورت ھم پدید آمده اند و بنده مجرای پیدایش آن آثار

ن�ده بی�دئولوژی ازنده و دخیل و ناظر و شاھد و استخراجگر و شکافنده و مس�ئول . م�ن اول�ین مخل�وق آث�ار خویش�م . و ل�ذا ھای ھمۀ گوھره و تشیع در آثارم تبدیل بھ مذھب واحدۀ بشری شده اند کھھر چند کھ شیعی است ولی جھانی است . اسالم

روز م ب�ھ زب�انھ�مذاھب دیگر را در خود زنده کرده اند و ھمۀ مکاتب و معارف حقیقی سائر اندیشھ ھای الھی و بشری را ادری�س و م و ن�وح وھاین�د . آدو آخرالزمان احیاء کرده اند . آثار من بارانداز معرفت تاریخی بشر و ھمۀ نبوتھ�ا و حکم�ت

زی�د و ن�ا و بایابراھیم و یوسف و ایوب و موسی و زرتشت و بودا و الئوتزو و مسیح و محمد و سقراط و ابن عربی و موالوند ب�دین د . و خداحالج و ھمۀ امامان شیعھ از زبان من سخن گفتھ اند و در سخن من بھ حق و تمام و کمال معرفی شده ان

فزاین�ده ف و نعم�اته نعمتی عطا نموده کھ بھ ھیچ بنده ای از آغاز تاکنون عطا نکرده است . من غ�رق در الط�الحاظ بھ بند و واسع پروردگارم . و مشکلی جز ادای شکرش ندارم .

شما در آثار اخیرتان تماما از جمال و لقاءهللا سخن می گوئید . این در کجای ایدئولوژی شما قرار دارد؟ –س

ک�ھ ی . و ای�دئولوژی ایدر قلب و مقصد اب�دی ای�دئولوژی ق�رار دارد . ای�ن جم�ال ای�دئولوژی اس�ت و ای�دئولوژی جم�ال –ج ر وجم�ال نورالن� .انسان را بھ جمال می رساند : جمال ای�دۀ خداون�د و جم�ال خ�دای ای�ده ھ�ا . و جم�ال مطلق�ۀ معرف�ت و ن�ور

معرفت .

Page 89: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

89

ز اایدئولوژی ای ھستید کھ پ�یش روی نھ�اده ای�د ؟ در اینص�ورت آنانک�ھ ش�ما را ما خود اسوۀ شآیا می توان گفت کھ –س د . ردم نیس�تینزدیک می شناسند و طبق اعترافات خودتان در زندگی نامھ تان شما اسوۀ مطلوب و دل چس�بی ب�رای عام�ۀ م�

ن ک�ھ در ای� ھس�تید ھ�ر چن�دشما اسوۀ درد و رن�ج و تنھ�ائی و بیکس�ی و ان�دوه ھس�تید ی�ا بق�ول خودت�ان ش�ما اس�وۀ ب�دبختی ق وان�د سرمش�تبدبختی احساس خوشبختی و شکر دارید و بھ آن می بالید . ب�ھ ای�ن ترتی�ب آی�ا ای�دئولوژی ش�ما چگون�ھ م�ی

سعادت و ھدایت برای مردم شود .

انی روح� سئوال خوبی کردید و من ب�ھ ای�ن س�ئوال ق�بال پاس�خ داده ام . م�ن اس�وۀ ای�دئولوژی رھ�ائی و س�عادت و کم�ال –ج ل�ذا تنھ�ا وانسان مدرن ھستم در شرایطی کھ عامۀ مردم و کل بش�ریت در جھ�ل و ش�قاوت و نف�اق و جن�ون بس�ر م�ی ب�رد .

ان�د خت نم�ی توگلی را کھ پیشاپیش در زمستان شکفتھ است زیر پاھایش لھ می کند . یک انسان خوشبخت در جامعھ ای بدبن انس�ان م�س�ت باش�د ک�ھ در اینص�ورت ب�از انس�انی ب�دبخت و احم�ق اس�ت . بھ خوشی زندگی کند مگر اینک�ھ انس�انی خودپر

م�ر موف�ق در ای�ن ا خوشبختی بوده ام کھ خوشبختی ام را فدای بدبختی م�ردم ک�رده ام ت�ا ش�اید بی�دار ش�وند و بخ�ود آین�د . ور گ�اه م . من اگ�الھ شده بوده ام و خواھم بود . و از بابت این لھ شدن ھم احساس خوشبختی می کنم زیرا برای رضای خدا

س�ت . م طلب�ی نیاز درد و تنھائی ام سخن می گویم برای شناس�اندن بیش�تر ای�دئولوژی و حقیق�ت اس�ت و بمعن�ای گل�ھ و ت�رح ین اس�ت ک�ھسعادت برای آدمی ھرگز نمی تواند امری خصوصی باشد . یکی از مھمترین علت بدبختی انسان م�درن نی�ز ھم�

یش دارد و خ�وب�داشتھ است . سعادتمند کسی است کھ مردم را بی مزد و منت و توقعی دوست سعادت را مسئلھ ای فردی پن در من است . تا پایان از غیر بشناسد . اینست راز سعادت انسان . و بعالوه من بظاھر تنھایم ولی باطنا کل بشریت از آغاز

بسوی ایدئولوژی شما می شود؟ ن گیھای انسان مدرن موجب شکوفائی و رجعت انساکدامیک از ویژ –س

تنھائی ! –ج

ن اص�ل شما امامت را اصل محور اسالم و تشیع و دین آخرالزمان دانس�تھ ای�د آی�ا در معرف�ی و ت�دوین ای�دئولوژیک ای� –س موفق بوده اید ؟

ارۀ لھ ھای م�ن درب�یش از نیمی از آثارم در این باره است . مخصوصا شخصیت شناسی ھا . و زندگینامۀ خود و رساب –ج دی ھس�تم وخداشناسی . محور مقصود ھمۀ مقاالت و رساالتم امامت است . من ب�انی عل�م ام�ام شناس�ی و خداشناس�ی وج�و

بیش�تر از مس�لمانان در این امر موفق بوده ام . موفقیت مرا آیندگان تصدیق خواھند کرد اھل سنت بیش از شیعیان . و غیر مسلمانان .

د : او ردید می کنند . برخی نجواکنان می گوینتوانندگان شما از فرط شھامت و صداقت آثارتان دربارۀ تان برخی از خ –س می زند . ما لطمھ نچطور ھنوز زنده است ؟ آیا در ایران است ؟ یک کاسھ ای زیر نیم کاسھ است . آیا این امر بھ بالغت ش

د ش�ود . آنانک�ھ ب�ھ بھان�ھ ای نم�ی خواھن�د حق�ایق را تص�دیق کنن�قیقت برای ھمیشھ زیر ابر نم�ی مان�د و روش�ن م�ی ح –ج ر س�ند ک�ھ غی��ھم�واره دلیل�ی ب��رای خ�ودفریبی دارن�د ت��ا حقیق�ت را م�تھم کنن��د . مس�ئولین سیاس�ی کش��ور م�را بخ�وبی م��ی شنا

ر ث��ر دذا اکسیاس��ی ت��رین ف��رد در ای��ن کش��ورم و از دار و دس��تھ و ق��درت و ریاس��ت نف��رت دارم و از آدمھ��ا م��ی گری��زم و ل��ھ در ختھ ان�د ک�روستاھا منزوی ھستم و خودم زندانبان خویش�م . و ع�الوه ب�ر ای�ن در س�ھ نوب�ت زن�دانی ش�دنم نی�ز م�را ش�نا

ام . آنھ�ا جرب�ھ ک�ردهزندان چقدر آسوده و آرام ھستم و زندان را خانۀ خود می سازم . من سھ تا از مخوفترین زن�دانھا را تملت را جدا وم و دولت ا در زندان و عالوه بر این می دانند کھ آنھا را ھم دوست می دارمی دانند کھ در منزل زندانی ترم ت

د ک�ھ م�ن ا م�ی دانن�نمی دانم . من در ھر زن�دانی نخس�تین کس�انی را ک�ھ م�داوا ک�ردم زن�دانبان بودن�د و س�پس زن�دانیان . آنھ�گ�ران ن ھمیش�ھ نم�ن دش�منی ج�ز خ�ودم ن�دارم . م� دشمنی شخصی با آنان ندارم . آنھا می دانند کھ دوست حقیقی آنھا منم .

خودم ھستم .

Page 90: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

90

د و شما بھ اعتراف خودتان یکبار آشکارا در حالیک�ھ در اط�اق خودت�ان تنھ�ا و بیم�ار خوابی�ده بودی�د م�ورد س�وء قص� –س نید ؟ فظت کمحا ترور قرار گرفتید . آیا در این باره نگران نیستید . آیا بھ لحاظ شرعی موظف نیستید تا از جان خود

بودن�د ھمانطور کھ گفتم من دشمنی جز خویش ندارم . آنھا ھم کھ چند سال پیش آمده بودند تا مرا بکش�ند از خویش�ان –ج ب�ود ن�اه آوردهپھر چند بھ حمایت پس پردۀ بیگانگان . زن تنھا و بیکسی کھ مورد آزار و شکنجۀ خاندان خویش ب�ود بم�ن

نم در د . پ�س ج�ااش قصد جانم کردند ولی خداوند تیغھایش�ان را بس�وی خودش�ان بازگردان� و چون پناھش داده بودم خانواده وتھ باش�ند نزد صاحب و خدای من است . پس چھ ترس�ی . ع�الوه ب�ر ای�ن در س�نت پیش�وایان م�ا نب�وده ک�ھ ب�ادی گ�ارد داش�

فای�ت م�ی کن ش�ما را م�ن خدا بپاخیزی�د و نگران جان خود باشند . خداوند امر کرده کھ دوتائی یا حتی تنھائی برای احیای دیع . ب�ا ی�ا در جم� کنم . و او بر قولش استوار است . و مھلت مرگ ھم کھ برسد دیگر فرقی نمی کند کج�ا باش�ی . تنھ�ا باش�ی

م�ی وه م�ن آدمحافظ یا بی مح�افظ . در رختخ�واب ی�ا می�دان جن�گ . ای�ن ح�داقل درس ای�دئولوژیک پیش�وایان ماس�ت . و بع�الف�ان و ان ، مخالیم�ارم و ھ�ر ک�ھ م�را بکش�د بم�ن لط�ف ک�رده و خ�ود را ب�دنام س�اختھ اس�ت . م�ن م�أمورین ، زن�دانبانشدیدا ب

لترن�د . ت�ر و جاھ قاتالن خودم را بمراتب بیشتر دوست می دارم زیرا استحقاق محبت بیشتری را دارند زی�را از ھم�ھ ب�دبختکن�یم . ف�ر جھ�اد نکھ این بدان معنا نیست ک�ھ م�ا ب�ا جھ�ل و ش�قاوت و این نیز یکی دیگر از اصول ایدئولوژی ماست . و البت

این جھاد ما نیز از محبت است و نھ عداوت .

اده شده و توحیدی شدۀ بیان ایدئولوژی شما چیست ؟ س –س

درک و تصدیق و نھایتا مشاھدۀ حضور خداوند در حیات روزمرۀ دنیا . این ھمان اصل امامت است . –ج

ن��ین احس��اس و ادع��ائی چم��روزه تح��ت ت��أثیر ش��عارھا و تلقین��ات ان��واع عرفانھ��ای رومانتی��ک و ادب��ی بس��یاری دارای ا –س ھستند کھ خدا را در ھمھ جا می یابند و خدا با آنھاست در لحظھ بھ لحظۀ زندگی . آیا این ھمانست ؟

نھ�ا عایشان را ثابت م�ی کن�د . آنچ�ھ را ک�ھ آین حرف ھمانست ولی واقعیت عملکرد زندگی این عارفان مدرن خالف ادا –ج واقع م�ی د و ملعونخدا می نامند ھوای نفس آنھا و مخلوق و بردۀ امیال دمدمی آنھاست . بنابراین این خدا بزودی می میرختھ ا س�ادد ھن�دی ھ�مشود زیرا آنھا را بھ عذابھا و ھالکتھای عظیم مبتال می سازد . این خدای جدید انگلیسی ھاست کھ بھ

شده است و وارد ایران ھم شده است .

عرفان و امامت وجود چیست ؟ فرق این دو –س

خیلی واضح است . عرف�ان و امام�ت وج�ودی در آدم�ی مول�د خالقیتھ�ای معن�وی ، قناع�ت و مناع�ت و ع�زت و قداس�ت –ج ق رم�ات و فس�بم�ردم و دوری از مح نفس است و جوانمردی و دست و دل سیری از دنیا و پاکدامنی و فقر با فخ�ر و خ�دمت

و فجور و مخدرات .

بیع�ی ھ�م با توجھ بھ رابطۀ تنگاتنگی کھ بین ایدئولوژی عرفانی شما با طبیعت وجود دارد آیا می ت�وان آن�را عرف�ان ط –س نامید ؟

. ای�ن مس�ئلھ بیش�تر بیشتر دوست می دارم آنرا عرفان واقع گرا ی�ا رئالیس�تی بن�امم ک�ھ طبیع�ت را ھ�م ش�امل م�ی ش�ود –ج بدلیل بیان و منطق عرفانی ماست . مثال با مطالعۀ ادبیات عرف�انی ق�دما گ�وئی آن�ان اص�ال در ای�ن جھ�ان و در می�ان مردم�ان نبوده اند . این بیگانگی یکی از بدبختی ھای عرفانی و فرھنگ�ی ماس�ت . آنھ�ا بن�درت رابط�ھ ای ب�ین مش�اھدات و تجربی�ات

عت و زندگی روزمره برقرار کرده اند و ای�ن ی�ک غفل�ت معرفت�ی عظ�یم اس�ت . عرف�ان س�نتی م�ا ھن�وز ماورای طبیعی و طبی

Page 91: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

91

آسمانی است و بھ زمین نرسیده است بھ استثنای مولوی تا حدودی . و این خود یکی از منابع تولید خرافات در فرھنگ م�ا ا غوغا می کند . بوده است کھ بایستی آنرا خرافات عرفانی نامید کھ در میان دراویش م

اھھ�ا دولت ایران مدتی است کھ مبادرت بھ براندازی فیزیکی این فرقھ ھا و جریان�ات ش�بھ عرف�انی و دراوی�ش و خانق –س نموده است . نظر شما در این باب چیست ؟

اس�ت و یک جنبۀ امنیتی دارد کھ مرب�وط ب�ھ ک�ار م�ا نم�ی ش�ود ول�ی جنب�ۀ فرھنگ�ی آن ت�اکنون منج�ر ب�ھ شکس�ت ش�ده –ج اروپ�ائی ش��ده اس�ت ک�ھ بمرات��ب –فروپاش�ی تش�کیالت درویش�ی س��نتی موج�ب رویک�رد جوان��ان ب�ھ عرفانھ�ای دج��الی ھن�دی

وی د و پاس�خگخطرناکترند . گرایشات عرفانی نس�ل ج�وان و ب�دبینی آن�ان نس�بت ب�ھ ش�ریعت و اس�الم رای�ج را بای�د درک ک�راک ی ش�ود و ک�رسرکوبی فرقھ ھای ضالھ مثل بھائی گری مش�کل ح�ل نم�فرھنگی بود و نھ فیزیکی . با برچیدن خانقاھھا و

ض�اللت ر ک�رد س�پسو روان گردانھا جایگزین می شوند . با سرکوبی ضاللت ، ھدایت پدید نمی آید باید راه ھدایت را آشکالت ھ ض�الخود تعطی�ل م�ی ش�ود . ای�ن روش ھ�ا بغای�ت خطرن�اک اس�ت . ب�ا برخ�ورد فیزیک�ی فرھن�گ اص�الح نم�ی ش�ود بلک�

پیچیده تر و منافق تر می گردد و العالجتر .

گ�ری س�یح و زردتش�ت و گ�اه بھ�ائیر سالھای اخیر شاھد تغییر مذھب در مس�لمانان کش�ورمان ھس�تیم ک�ھ ب�ھ دی�ن مد –س روند . این واقعھ کھ مسئولین کشور را ھم برآشفتھ چھ معنائی دارد ؟ می

م حک�ومتی و نب��ردی برعلی��ھ س�نت و جامع��ھ و حت��ی جنگ�ی برعلی��ھ تض��ادھای در قب��ال اس��ال ای�ن ی��ک واک��نش خص�مانھ –ج و رف�تن نفاق اس�ت اعتقادی خویشتن و یافتن راه نجاتی از آن است و اصال بمعنای تغییر دین نیست و بلکھ نجات از مذھبزرتش�ت ده ھمچ�ونبسوی کفر آشکار . وگرنھ محال است یک انسان معتقد و مؤمن بھ اسالم بتواند یک م�ذھب منق�رض ش�

د . رس�واری کن�را بعنوان آئین زندگی تحمل کند ھمانطور کھ انسان امروزه نم�ی توان�د در ی�ک ش�ھر ب�زرگ مث�ل تھ�ران ، خده ان�د . ا درک نک�رکسانی کھ دچار چنین گرایشاتی شده ان�د اص�ال از قب�ل ب�ھ اس�الم ھ�یچ تعھ�د عمل�ی نداش�تھ ان�د و اس�الم ر

رد ب�ھ ئی گری ن�دارویکرد بھ المذھبی است . گرایش بھ مسیحیت ھم عمال چندان فرقی با بھاگرایش بھ بھائی گری کھ عین ھ ھ اس�ت و ن�استثنای مراسم روز یکشنبھ . تفاوت مذاھب بی عمل فقط تف�اوت تعطیل�ی در روزھ�ای ش�نبھ و جمع�ھ و یکش�نب

د ت�ا ی�د فھ�م ش�وآن نکت�ھ ای اس�ت ک�ھ با بیشتر . این واکنش ھا در جامعھ بمعنای تالشی برای خروج از شریعت است . ای�نب�ھ لب�ی محک�ومعالجش پدید آید . و ای�ن ی�ک ام�ر فراگی�ر اس�ت و از عالئ�م آخرالزم�ان . یعن�ی دی�ن ب�دون ب�اطن و معرف�ت ق

م نیس�ت انقراض است . یعنی شریعت بدون طریقت در حال انقراض است و این یک واقع�ۀ جھ�انی اس�ت و مخ�تص اس�الم ھ�وین و در حال تد بینی شده و راه حلش پدید آمده است و آن عرفان عملی است . یعنی ھمان امری کھ ماولی در اسالم پیش

ون��ی والی��ت اش�اعۀ آن ھس��تیم ک�ھ آن ای��دئولوژیکی ک�ردن معرف��ت دین�ی و اس��المی اس��ت یعن�ی ب��اطنی ک�ردن دی��ن . و ای�ن یع ک�ت در ع�وامشدن دین در حرکت ھستند . این حرامامت وجودی . ھمۀ مذاھب جھان جبرا بھ سوی شیعی شدن یعنی امامی

ن�د . یعن�ی اانداخت�ھ بھ نوعی عمل می کند و در علما بھ نوعی دگر . و البتھ دجاالن در سراسر جھان بر س�ر ای�ن راه دامھ�ای�ن ھم�ان ھمھ در جستجوی امامت وجودی و یا ام�ام بیرون�ی ھس�تند . ای�ن ی�ک واقع�ۀ جھ�انی اس�ت و ب�س مب�ارک اس�ت . ا

اق�ع وارد . در دع است کھ در بشریت آخرالزمان در حال تکوین و تکامل است . آفت ھا و عوارض این واقعھ نیز وجود تشی تیم . ایدئولوژی ما در حال جھانی شدن است . بھ بیان دیگر ما مشغول تبیین ایدئولوژی این واقعۀ جھانی ھس

یربنا چیست ؟ در ایدئولوژی شما ز –س

ح " زیربنا " از " علت العلل " سخن می گوئیم و آن ماھیتا دو نوع است : عل�ت العل�ل ھس�تی و عل�ت مابجای اصطال –ج العلل بایستی . ھر فرد یا اجتماعی دارای یک علت العلل طبیعی و غریزی است و آن ھستی شمول اس�ت ک�ھ آن معیش�ت ی�ا

و اعتقاد است کھ کمالش توحید است . یعنی زیربنای افراد اقتصاد می باشد . و یک علت العلل بایستی دارد کھ ھمان آرمانو جوام�ع ک�افر و مش�رک ھمان�ا اقتص�اد اس��ت و در م�ورد مؤمن�ان نی�ز توحی�د اس�ت ک��ھ در نب�رد ب�ا معیش�ت اس�ت . بن��ابراین

ن دارای توحی�د اس�ت ول�ی ک�افرا –مؤمنان دارای زیربنا یا علت العلل وجودی دیالکتیکی ھستند کھ ھمان دیالکتیک معیشت زیربن��ائی راک��د و خط��ی و غیرخالقن��د . دیالکتی��ک حی��ات کافران��ھ ھم��ان دیالکتی��ک طبق��اتی اس��ت . در واق��ع فلس��فھ و جامع��ھ شناسی مارکسیستی بیانگر جوامع کافرانھ است . البتھ جامع�ۀ مؤمنان�ھ ای ت�اکنون در جھ�ان پدی�د نیام�ده اس�ت . و ام�ا ی�ک

Page 92: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

92

ک�ر اس�ت ک�ھ ام�ری نامحس�وس م�ی باش�د و آن وج�ود ام�ام ی�ا امام�ان زن�ده در جوام�ع زیربنا یا علت العلل دیگری ھم قاب�ل ذاجتم��اعی ک��ل بش��ریت وج��ود ام��ام مب��ین و –بش��ری اس��ت . ای��ن زیربن��ای وی��ژۀ ای��دئولوژی ماس��ت . یعن��ی زیربن��ای ت��اریخی

زیربن�ا و عل�ت العل�ل دستگاه امامت و امامان ناطق در جھان است بعنوان موتور محرکۀ حیات بش�ری ب�ر روی زم�ین . ای�نتوحیدی جوامع و تاریخ بشری و بلکھ تاریخ ھستی کائنات است بھ مصداق این آیھ از قرآن ک�ھ : ھ�ر آنچ�ھ در جھ�ان اس�ت

متمرکز در وجود امام آشکار است .

ان ای�ن ھم� توان گفت ک�ھشکار می کند. آیا میوند را از وجود خود آوعده بھ ظھور انسانی داد کھ خدا (ع)عیسی مسیح –س ظھور امام و پیدایش ایدئولوژی تشیع است ؟

س�ت . دقیقا . این ھمان ظھور ذات انسان است و جمال ایدئولوژی انسان است . جمال کمال شناخت انسان از خ�ویش ا –ج جمال انسان آرمانی است . جمال ھستی بایستی است . ظھور ایدئولوژی است .

جوامع اسالمی و شیعی چیست ؟ ولوژیکامروزه بزرگترین مشکل ایدئ –س

. و عدم درک و باور وجود امام بعنوان مظھر خداوند است ، ظھور انسان آرمانی : ظھور کون فیکون خ�دا در انس�ان –ج ھ�ور ان ، در ظقلب این فقدان نیز روحانیت شیعھ است و مخصوصا سادات شیعھ . درست بھ ھمین دلیل طبق پیشگوئی امام

ی�ن اھس�تند . زمان نخستین گروھی ک�ھ در مقاب�ل ای�ن گ�روه ب�ھ ع�داوت و انک�ار م�ی پردازن�د گروھ�ی از س�ادات جھانی امام ور ک�ھ خ�ودھمان ماجرای افسون و مالیخولیای شجرۀ ممنوعھ است و نژادپرس�تی پنھ�ان در لب�اس م�ذھب و تش�یع . ھم�انط

س�ی از ت یھ�ود . ای�ن ھم�ان معض�لۀ ام�ام شنامسیح بدست ھمین جماعت مصلوب شد یعنی بدست شجرۀ خ�ودش در روحانی�و وان شناختتطریق شناسنامھ و شجره و آباء و اجداد و ژن است . امام را فقط بواسطۀ معرفت نفس و عرفان عملی می ان وان و آرم��ب��س . ھم��انطور ک��ھ اص��ال ای��دئولوژی ب��ھ لح��اظ لغ��ت ب��ھ معن��ای ای��ده شناس��ی اس��ت و ای��ده بمعن��ای اندیش��ھ و ر

ک و ش�عور ست . امام جمال معرفت شناسی است یعنی جمال نور معرفت است ، نور خرد و حکم�ت و فھ�م و ادراخویشتن اویش ب��ھ ک�ھ ذات�ا در جس�تجوی آرم�ان خویش�تن اس�ت . ام�ام جم��ال واح�دۀ جس�تجوگری انس�ان اس�ت و انس�انی ک�ھ در جس�تج

اریخ ت و ل�ذا ت�ر الس�اعھ و اکنونی�ت و حض�ور اس�مقصد رسیده است . امام ، انسان است آنگونھ ک�ھ بای�د باش�د . ام�ام ظھ�و پرستان و پرستندگان آباء و اجداد درست در نقطھ مقابل این ظھور و حضور قرار دارند .

زرگترین مشکل شخص خود شما در جریان تبیین ایدئولوژی چھ بوده است ؟ ب –س

و جن�ون و پخمگ�ی از یکط�رف و تزوی�ر و حاصره شدن من بواس�طۀ س�تونی س�ر ب�ھ فل�ک کش�یده از حماق�ت و جھ�ل م –ج دئولوژی م�وده و ای�نمکر و رذالت و نفاق از سوئی دیگر . و من از میانۀ این راه سوی خدایم را یافتھ و این طریق را ط�ی

وئی ب�دیل ب�ھ م�ترا تبیین کرده ام . این الزمۀ طی طریقی بوده کھ من می بایستی طی می کردم و ھمچون شتری م�ی بایس�ت اری�ک بچون موئی از سوراخ سوزن عبور کنم تا ایدئولوژی در من تکوین یابد و تبیین گردد . کل کائنات در وجودمشده و

ت ح�ق را فد و قیام�شد و از سوراخ سوزن ذات عبور کرد کھ این آثار پدید آمد بگونھ ای کھ تا ذات حماقت و نفاق را بشکابم و ی�ان دس�ت ی�ام�ی ب�ودم نم�ی توانس�تم ب�ھ ذات امی�ت خ�رد و حکم�ت و ببرپا کند . من اگر با علم�ا و فرزانگ�ان ھمنیش�ین

زوی سیک و حومعرفت توحیدی را بھ زبان عوام شرح و بیان کنم و کل بشریت را مخاطب سازم . من اگر دارای علوم کال و تاریخی می شدم ھرگز نمی توانستم بھ این موفقیت عظیم دست یابم و ارادۀ خدایم را محقق سازم .

ب�اور اندیشۀ حاکم بر روحانیت اسالمی معتقد بھ ختم نبوت بعنوان ختم وحی در تاریخ است ولی آثار ش�ما خ�الف ای�ن –س را تداعی می کنند . آیا چنین نیست ؟

آری و نھ . آنچھ کھ ختم شده است ختم وحی جبرائیلی بمعنای ارتباط خدا با انسان از بیرون انس�ان اس�ت . ول�ی وح�ی –ج برتر و ن�ابتر و مس�تقیم ت�ر پدی�د آم�ده اس�ت و آن وح�ی اش�راقی و عرف�انی و ش�ھودی از طری�ق عل�م حض�وری اس�ت ک�ھ ای

Page 93: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

93

بمعنای ارتباط خداوند با انسان از درون انسان عارف است . و این ھمان صراط المستقیم است در سورۀ حمد . وگرن�ھ خ�تم معن�ای کم�ال نعم�ت و دی�ن اس�ت یعن�ی رابط�ۀ بیواس�طۀ انس�ان ب�ا نبوت مترادف با قھر و غضب الھی می بود در حالیکھ ب�ھ

خدایش . و اینست معنای سخن پیامبر اسالم کھ : مؤمنان امت من در نزد خدا برتر از انبیای بن�ی اس�رائیل ھس�تند . برت�ری اس�اس امام�ت اس�ت و بمعنای نزدیکتر بودن است . و این حقیقت یکی از ارکان تبیین ایدئولوژی بنده در آثارم می باشد کھ

اصل اول امام شناسی.

یا این مکاشفات ایدئولوژیک شما کامال بکر و بی سابقھ نیستند ؟ آ –س

ن�د ک�ار چابدا ! امامان ما و سپس عارفانی چون اب�ن عرب�ی ای�ن اص�ول را تبی�ین ک�رده بودن�د . ک�اری ک�ھ بن�ده ک�رده ام –ج تھ ام . ا امی ساخرانسان امروز و مدرن بیان کرده ام . دوم آنکھ آن اصول است . یکی آنکھ آن اصول را بھ زبان و منطق

ومردم�ی ک�ردن ،و سوم آنکھ آن اصول را در پدیده ھای عصر مدرن تعین بخشیده و تأویل ک�رده ام . یعن�ی ب�ھ روز ک�ردن م اس�ت ک دین اس�الصول ایدئولوژیآخرالزمانی کردن . و بھتر است کار چھارمی را ھم بھ آن بیفزائیم و آن جھانی ساختن ا

و معارف قرآنی و شیعی .

آیا عارفان قدیم ما این اصول را بنا بھ عصر خود بھ روز و مردمی و آخرالزمانی و جھانی نکرده بودند ؟ –س

.ن�د . ول�ی عارف�ان بع�د از آن�ان ح�ق ای�ن چھ�ار ک�ار ب�زرگ را ادا نکرد (ع)ن�ین ک�رده بودن�د مخصوص�ا عل�یچامامان ما –ج تب�اط ن�ده در ارببرخی یکی دو ت�ا از ای�ن رس�الت را ت�ا ح�دودی ب�ھ انج�ام رس�انیدند ول�ی ن�ھ ھ�ر چھ�ار رس�الت م�ذکور را . و

کم�ت عل�وی موفق بھ این رسالت بزرگ شدم و لذا مجموعۀ آثارم بھ لح�اظی چی�زی ج�ز ش�رح و تفس�یر ح (ع)مستقیم با علیدن لزم��انی ک��راخ��دمت را ک��رده ان��د و ب��ا اینح��ال در مردم��ی ک��ردن و آخ��ر نیس��ت موالن��ا و اب��ن عرب��ی در ای��ن ب��اره بیش��ترین

الئ�م عب�وده ک�ھ ایدئولوژی عرفانی غفلت ورزیدند ولی گامھای بزرگی در جھانی کردن این ام�ر برداش�تند . ی�ک دل�یلش ای�ن ه است.روز بودل حاکم بر جوامع آن آخرالزمان در آن دوران چندان آشکار نبوده است و دلیل دیگرش خفقان و جھ

گی منحصر بفرد کار ایدئولوژیک و عرفانی شما دقیقا چیست ؟ ویژ –س

دد . و بگذار حقیقتی را اعتراف کنم کھ موظف بھ اعترافش ھستم تا راه نجات و بیداری بشر ، س�ریعتر و کوت�اھتر گ�ر –ج یت بنم�ایم نجات بشر اھیمی و معنویت و معرفت وآن اینکھ خدمتی کھ خداوند توفیقش را بھ بنده داد تا بھ دین و مذاھب ابر

را ش�انحضرتلط�اف بی سابقھ بوده است در کم و کیف واقعھ . و از این بابت تا خدا ، خداست نمی توانم حت�ی درص�دی از ام�ن ب�انزبزرگ بینی و خودستائی نیست . این حقیقت را آیندگان بر زبان خواھند راند . حقیقت ب�ر –شکر گویم . این خود

و عرف�ای و اولی�اء چندان عالی و ناب و ساده و زالل آشکار شده کھ سابقھ نداش�تھ اس�ت . و البت�ھ در ای�ن ک�ار ھم�ۀ انبی�اءمع م . م�ن ج�ااالھی مرا یاری داده اند . من این بزرگان معرف�ت را در دل و ج�ان و خ�ون و ت�ن خ�ود درک و احس�اس ک�رده

شان نبود یعنی نعمت حشر با ھمھ آنھا! وه نعمتی کھ در ھیچکدامھمۀ آنھایم بعال

ع�الم خ�اک شما دربارۀ مشاھدات ماورای طبیعی بسیار گفتھ اید . در ی�ک کلم�ھ لطف�ا بفرمائی�د آی�ا ش�ما ب�ھ لق�اءهللا در –س در خ�واب آی�ا چش�م س�ر و نائل شده اید و خداوند را دیدار نموده اید ؟ این دیدار آیا با چشم و ادراک قلب�ی و ب�اطنی ب�وده ی�ا

بوده یا بیداری ؟

ا چشم سر و در بیداری و ھوشیاری و ایستاده . ب –ج

ھم دعوی دیدار با خدا را نموده است ولی می فرماید کھ بھ چشم دل دی�ده اس�ت و ن�ھ چش�م س�ر . ای�ن دو (ع)ولی علی –س مشاھده چھ تفاوتی دارد ؟

Page 94: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

94

ص)(ی بھ یاری نور و بصیرت و معرفت قلبی . ھمانطور کھ محمدت ولبا چشم سر دیده اس (ع)من مطمئن ھستم کھ علی –ج یس�تند . ھم کالم خ�دا را ب�ا گ�وش س�ر ش�نیده ول�ی ب�ھ ق�درت گ�وش دل و ھ�وش روح�انی . چش�م و گ�وش س�ر و دل ، دو ت�ا ن

ا او ت� را داده حواس پنجگانھ در انسانی کھ دارای نور و بصیرت قلبی است ابزار درک عالم غی�ب م�ی باش�د . خداون�د چش�مپ�س دل دادیم ورا ببینیم و گوش را داده تا صدای او را بشنویم و اینست راز شکر چشم و گوش . " بھ شما چشم و گوش

–چرا شکر نمی کنید . " قرآن

ر این دیدار چھ صفاتی از او را دریافتید ؟ د –س

و ن�ور و ارح�م ال�راحمین را و غف�ور و بوح و قدوس و جمیل و لطیف و رئوف و حبیب و مطل�وب و عزی�ز و ان�یسس –ج در وک�یم را . طھور و خالق و ش�فیع و ک�ریم و عل�ی و عظ�یم و س�لطان و نص�یر و م�وال و نع�یم و ودود و جلی�ل و ب�ار و حھ�یچ ،آن جم�ال یک کلمھ عشق را و عرفان را . ھر چھ دارم از آن دیدار دارم و ھر چھ ندارم . زندگی و ھس�تی م�ن ب�دون

ان دیدار بود کھ خلقت روحانی یافتم و ذات را دریافتم و بھ ذات ملحق شدم . نیست . ز

ام�ھ ای شما تا چھ حدی در تبیین ایدئولوژی اسالمی موفق بودید ؟ و اینکھ پس از ای�ن تبی�ین چ�ھ بای�د ک�رد و چ�ھ برن –س برای تحقق عملی آن در جامعھ باید صورت داد ؟

ل ین معرف�ت دین�ی و ای�دئولوژی اس�المی و معرف�ت شناس�ی ش�یعی نیس�ت و تقریب�ا کام�یمجموعۀ آثار بنده چیزی جز تب –ج س�ترس دس�تقیم در است و فقط باید کسی آنرا بھ لحاظ موضوعی دستھ بندی کند . و اما زین بعد بایستی این معارف بطور م

رای انس�ت ک�ھ ب�داه آن نسل خواھد مردم قرار گیرد و الاقل یک نسل با آن دم خور شده و مشغول ھضم و جذب آن گردد آنگقتص��ادی و تحق��ق ای��ن معرف��ت در زن��دگی اجتم��اعی چ��ھ کن��د . ای��ن چ��ھ بای��د ک��ردی ت��دریجی در رون��د اص��الحات اجتم��اعی و ا اد اس�ت ک�ھسیاسی و حکومتی است و نھ واقعھ ای انقالب گون�ھ . نف�س انق�الب در اعم�اق ذھ�ن و احس�اس و باورھ�ای اف�ر

بی��ین نگ��ی آن در عرص��ۀ ک��الن اجتم��اعی ام��ری اص��الحی و تک��املی اس��ت و ن��ھ انقالب��ی . تص��ورت م��ی گی��رد . رون��د فرھق�ادی نگ�ی و اعتایدئولوژی انجام شده است . حال مانده است تکوین ایدئولوژی کھ اجتماعی ش�دن ای�دئولوژی ب�ھ لح�اظ فرھ

در مرحل�ۀ ای�دئولوژی اس�ت . است و سپس تشریع و تحقق اجرائی ایدئولوژی است کھ حک�ومتی و ق�انونی و نھادین�ھ ش�دن سوم احتمال وقوع انقالب سیاسی وجود دارد کھ ممکن است قھرآمیز و جھادی شود .

و آیا این تبیین ایدئولوژی ب�ا چ�ھ منط�ق و زب�انی ص�ورت گرفت�ھ اس�ت : علم�ی ، فلس�فی ، عرف�انی ، عرف�ی ، اخالق�ی –س غیره .

س است یعنی تجربھ و فھم باطنی و فردی انسان در زن�دگی روزم�ره .نھا ھست ولی اساس منطق آن معرفت نفھمۀ ای –ج خالق�ی و افلسفی و یعنی در تجربۀ عامۀ بشری از زیستن است کھ ایدئولوژی پدید آمده است کھ البتھ دارای دالیل علمی و

ر ب��ی اس��اس ت��اریخی و فط��ری و ع��اطفی ھ��م ھس��ت . و نھایت��ا مجم��وع ای��ن مع��ارف تب��دیل ب��ھ حکم��ت ھ��ا ش��ده اس��ت . ول�� ت�ی اص�ول وخودشناسی است کھ منطق مشترک ھمۀ آحاد بشری می باشد و این یعنی عرفانی کردن ایدئولوژی . ولی م�ا ح

نس�انی و اموازین علمی و فلسفی و اخالقی و عقیدتی و عرف�ی را ھ�م ب�ھ مح�ک معرف�ت نف�س زده ای�م ک�ھ محک�ی جھ�انی و ات�ب و ھم�ۀ مک ھ�ای بش�ری در جھ�ان در جھ�ت ای�ن تبی�ین بھ�ره گرفت�ھ ای�م غیرقابل اجتناب است . ما از ان�واع کثی�ر تجرب�ھ

را ھ�م کات�ب بش�ریمبشری را ھم در این امر دخیل نموده و آزموده ایم . یعنی جایگاه معنوی و حق و باطل ھمۀ ایده ھا و لوژی ی�ن ای�دئوروز در ادر این ایدئولوژی معلوم نم�وده ای�م . یعن�ی مجموع�ۀ مع�ارف و فرھنگھ�ای بش�ری از ق�دیم ت�ا ب�ھ ام�

ھب و گھ�ا و م�ذاحضور دارند و معنا می شوند . و لذا بھ یک دین ، اسالم و تش�یع جھ�انی رس�یده ای�م ک�ھ در فراس�وی فرھن فرقھ ھا و تمدنھا قرار دارد و ھمۀ آنھا را نیز در زیر مجموعۀ خود جای داده است .

کار بر جھانیان معلوم شود . آیا چنین است ؟ س باید گفت کھ قرنھا زمان می طلبد تا قدر این پ –س

Page 95: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

95

ر مکت�ب خیر ! چون منطق و زبان ما در این کار بغایت عمومی و امی و زالل و تجربی است و لذا بسیار سریعتر از ھ –ج س عم�ومی و مذھبی ، جایگاه خود را در معرفت بش�ری ب�از خواھ�د ک�رد و تص�دیق خواھ�د ش�د . فق�ط کافیس�ت ک�ھ در دس�تر

ست . جھانی ھمۀ مذاھب و مکاتب ، اندیشھ ھا و عواطف و تجربیات بشری ا –گیرد . ایدئولوژی ما فراخوان تاریخی قرار

اذبۀ معنوی آثارتان برای کدامیک از گروھھا و فرھنگھا و ایده ھای بشری شدیدتر است ؟ ج –س

. و ب�ھ درد داش�تن و نداش�تن و ش�دن . و تنھای�انرای جوانان ، پاک�ان و تب�اه ش�دگان . و آنانک�ھ درد ب�ودن دارن�د ن�ھ ب –ج انتھا رسیدگان .

اما شدیدترین مخالفان تبیین ایدئولوژی چھ کسانی ھستند ؟ و –س

ریاکاران عاطفی یعنی آنانکھ با عشق بازی می کنند . و منافقان مذھبی و دکانداران دین و حرامخواران. –ج

یعنی چھ ؟ یتبیین ایدئولوژی بھ زبان عرف –س

ن و یعنی نشان دادن راز نیک�ی و ب�دی ، کف�ر و ایم�ان ، ح�ق و باط�ل ، خوش�بختی و ب�دبختی ، بیم�اری و س�المتی ، ز –ج مرد ، باید و نباید ، مرگ و زندگی و بود و نبود . و این ھمان کاری است کھ ما کرده ایم .

ولوژی ضرورت دارد ؟ اصوال چرا ایدئ –س

ھ�دایت و ی�اری نخواھ�د ش�د . ای�دئولوژی ت ختم شده است و امامت در عرص�ۀ غیب�ت اس�ت و بش�ر از بی�رونزیرا نبو –ج ترک نس�انھا مش�ایعنی خودشناسی و شناخت ایده ھا ، آرزوھا ، امیال ، احساسات و آرمانھا و غرای�ز خویش�تن ک�ھ در ھم�ۀ

ی�ز ت�اریخ جام�د یعن�ی م�ردم شناس�ی عرف�انی و ناست . پس ایدئولوژی خودشناسی است کھ بھ جامع�ھ شناس�ی حقیق�ی م�ی انزی�را م�درن اس�ت شناسی و شناخت ھمۀ پدیده ھای مدنی . و نیز آینده شناسی عرفانی . ایدئولوژی مب�رم ت�رین نی�از انس�ان

سیاس��ی و ن��ھ تنھ��ا از ب��رون ھ��دایت روح��انی و الھ��ی ن��دارد بلک��ھ از ھم��ھ س��و بواس��طۀ ش��یاطین و جبرھ��ای علم��ی و فن��ی و. و خ�ود بیاب�د و تبلیغاتی محاصره شده است و انسان پناھگ�اھی ج�ز ب�اطن خویش�تن ن�دارد ت�ا خداون�د را در دروناقتصادی

این یعنی امامت و والیت وجودی . و لذا تبیین ایدئولوژی عین امام شناسی است .

ود ؟ صل بنیادی مذھب ھمان توحید است آیا این اصل در تبیین ایدئولوژی چگونھ بیان می شا –س

و در مذھب شیعھ امامت ھمان غایت و کمال تجلی و ظھور ذات وحدانی خداست کھ ای�ن مق�ام در سلس�لھ مرات�ب تجل�ی –ج ئولوژی ، ظھور بواسطۀ معرفت نفس و عرفان عملی حاصل می آی�د ک�ھ ج�امع ھم�ۀ احک�ام عمل�ی دی�ن اس�ت . در تبی�ین ای�د

ھ�وای نف�س ده می ش�ود کف�ر اس�ت یعن�ی خ�دا نیس�ت بلک�ھ خودپرس�تی وخدای آسمانی کھ بواسطۀ ایدۀ خدا در اذھان پرستیای�ن تبی�ین است و مذھب حاصل از آن ھم شرک است . این معنا در قرآن بوضوح آشکار است کھ شرحش قبال آمده اس�ت .

ن اص�ل اول ای� .ایدئولوژیک توحید در بیان کلی آن است و در ابعاد متفاوتی در مجموعۀ آثارم ب�ھ تفص�یل ش�رح ش�ده اس�ت تبیین ایدئولوژی اسالمی است کھ در تشیع تحقق یافتھ است .

ایدئولوژی امامت در فلسفۀ تاریخ چگونھ بیان می شود ؟ –س

Page 96: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

96

جھان ھستی عرصۀ ظھور خدا از انسان است . پس فلسفۀ تاریخ فلسفۀ ظھور خ�دا از انس�ان اس�ت در جری�ان زم�ان . –ج ی و انس�انر آخرالزمان بھ عرصۀ تحقق م�ی رس�د . پ�س فلس�فۀ ت�اریخ و جامع�ھ شناس�و این ھمان فلسفۀ امامت است کھ د

ب�د . عنا می یاشناسی و روان شناسی و ھمچنین اقتصاد سیاسی و علوم سیاسی جملگی بر مدار وجود امام و امام شناسی م یعنی تاریخ ، فلسفھ ای جز ظھور امام ندارد .

یقت کامال اجتماعی است و گل سرسبد جامعھ شناسی جدید محس�وب م�ی ش�ود . ش یک حقایدئولوژی در تعریف مدرن –س چگونھ امام شناسی دارای ھویت اجتماعی می شود و جامعھ شناسی ویژۀ خود را پدید می آورد .

ار امامت تماما برخاستھ از ام�ت اس�ت یعن�ی جامع�ھ . بش�ر ام�روز ب�یش از ھ�ر زم�انی بط�ور غری�زی و جب�ری در انتظ� –ج ال ح��اجی موع��ود اس��ت و ای��ن ظھ��ور امام��ت بعن��وان ظھ��ور فط��رت دین��ی انس��ان اس��ت ک��ھ بط��ور عم��ومی و اجتم��اعی در ن��

ام�ام قل�ب آشکارشدن است . بنابراین امام شناسی عین راز و ھستۀ مرکزی آرم�ان زن�ده واض�طراری جوام�ع م�درن اس�ت .یش ذات�ی و و بس�ویش گ�رایش یافت�ھ اس�ت . ای�ن گ�راتمدن مدرن است و ای�ن تم�دن ذات�ا امام�ت نف�س خ�ود را درک م�ی کن�د

ش�ری م�ی غریزی فقط در ایدئولوژی امامت است کھ سامان دھی و رھبری ش�ده و بس�وی نج�ات و اتح�اد و وح�دت جوام�ع بامام شناس�ی .رود . پس ایدئولوژی امامیھ ھمان ایدئولوژی واحد جوامع مدرن است کھ بسوی پسامدرنیزم در حرکت است

است . و سوی حرکت جھان مدرن بسوی پسامدرن است . امام ، ھویت پسامدرن و رھائی بخش انسان مدرنھمان سمت

نیادھای متافیزیکی ایدئولوژی اسالمی چیست ؟ ب –س

در کث�رت ، ایدئولوژی اسالمی یعنی تعین و تأویل و تبیین دین در دنیا ، متافیزیک در فیزیک ، معن�ا در م�اده ، وح�دت –ج ر باطل و بایستی در ھستی . حق د

لوژی ھمۀ ایدئولوژیھای غیر توحیدی در عصر جدید تبیین " بایستی " و آرمانش�ھر و مدین�ۀ فاض�لھ ھس�تند آی�ا ای�دئو –س اسالمی ھم بھ نوعی دارای این آرمان شھر ھست ؟

مج�ری ژی در عرصۀ عمل فق�ط ب�انی ووح و مصدر و قلب ایدئولوژی اسالمی در الالھ االهللا قابل فھم است . ایدئولور –ج ھم�ان وج�ود آرمانش�ھر الالھ است نھ االهللا . بلکھ االهللا بعنوان یک آرمانشھر چیزی است کھ خود فرا می رسد کھ نور این

ش�د . نبای�د با امام و امامان در ھر اجتماعی می باش�د . ای�دئولوژی در عرص�ۀ عم�ل اجتم�اعی بی�انگر آن چیزھ�ائی اس�ت ک�ھد ھم�ان ام�ام بای�د باش� باید باشد از بطن آنچھ کھ نباید باشد بت�دریج رخ م�ی نمای�د و تعی�ین کنن�ده و می�زان آنچ�ھ ک�ھ آنچھ کھ

است کھ خود مظھری از االهللا می باشد .

ش�د مع�ین گفتھ می شود کھ مردمان غریزتا فقط بدنبال آرمانشھری معلوم و معین حرکت می کنند و تا آنچھ ک�ھ بای�د با –س ازد . ضمین می ستشده باشد، ھرگز بر آنچھ کھ ھست نمی تازند و آنرا نفی نمی کنند . یعنی االهللا است کھ الالھ را ن

گفت��یم ک��ھ االهللا ھم��ان وج��ود ام��ام اس��ت ک��ھ زن��ده و موج��ود اس��ت اگ��ر ش��ناختھ ش��ده باش��د در ھ��ر عص��ر و اجتم��اعی . –ج ت ن�ھ ان ش�ھر اس�ردم ب�ر مبن�ای الال�ھ م�ی باش�د . خ�ود ام�ام ھم�ان آرم�بنابراین جاذبۀ روحانی خود امام انگیزه و مح�رک م�

رص�ۀ عوعده ھای اقتصادی و سیاس�ی و علم�ی و فن�ی و معیش�تی . حرک�ت م�ردم بس�وی ام�ام ھم�ان عرص�ۀ الال�ھ اس�ت ک�ھ ن م�ان�ان اماانقالبات است . ھر ملت و فرق�ھ و ش�ھر و محل�ھ و روس�تائی دارای ی�ک ی�ا چن�د انس�ان ع�ارف و م�ؤمن اس�ت ای

در اتص�ال و ند . م�ردمھستند کھ باید شناختھ شوند کھ کانونھای ایدئولوژی می باشند و اسوه ھای االهللا در درجات گوناگون ارادت روحانی با آنھا قادر بھ نفی و طرد طاغوت و شیاطین و جنون و مفاسد و ستم ھای زمانھ اند .

Page 97: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

97

ن امامان ایدئولوژی را برمی شمارید ؟ یا یکبار دگر تیتروار صفات و ویژه گیھای ایآ –س

د و اولین و مھمترین ویژه گی یک امام در درج�ات متف�اوتی ھمان�ا عرف�ان و عل�م و آگ�اھی کل�ی و ک�الن ب�ر جامع�ۀ خ�و –ج ن کن�د . زمانھ وجھانی است ک�ھ در آن زن�دگی م�ی کن�یم بگون�ھ ای ک�ھ خ�ط ب�ین ح�ق و باط�ل را در ھ�ر ام�ری بوض�وح روش�

وحانی : لت نسبی در اخالق و زندگی عملی است و صدق بین سخن و عمل . و شھامت و قدرت رھبری رسپس تقوا و فضیع�ارف بی ب�ودن معرفان ، تقوا ، صدق ، شجاعت ، از خود گذشتگی و اقتدار روح جھت رھبری . و نیز فراملیتی و فرام�ذھ

و مواضع ایدئولوژیکی .

ع خ�ود م و تشیع آنھم با مطلق نگری خارق العاده ای کھ در اندیشھ و مواضد و اصرار شدیدی کھ بر اسالشما با تأکی –س دارید آیا می توانید مشمول قاعدۀ فرامذھبی بودن باشید ؟

متوسل ب�ھ اوال اینکھ منظور از فرامذھبی بودن المذھب بودن نیست ثانیا اینکھ بشر بھ بن بست رسیدۀ امروز بھ جبر –ج ص�ول کن�د ب�ھ ا . ثالث�ا تبی�ین ای�دئولوژیکی بایس�تی چن�ان باش�د ک�ھ از ھ�ر م�ذھبی ک�ھ آغ�از م�ی فطرت مذھبی خود شده اس�ت

الم یس�م ب�ھ اس�فطری و محکمات ھمۀ مذاھب برسد . یعنی باید بتوان از تش�یع ب�ھ مس�یحیت رس�ید و ب�العکس .ی�ا از ذن بودھ�انی جین تبی�ین شخصیت شناسی ھا یکی از ا رسید و بالعکس. و این کاری است کھ ما در آثارمان انجام داده ایم مجموعۀ

ت نف�س ، حب�ت ، ع�ز ایدئولوژی است . مثال بایستی مفاھیم و ارزشھائی ھمچون ایمان ، خدا ، نب�وت ، عرف�ان ، ع�دالت ، مارد ان حضور درشد ، ناجی ، وحدت ، حریت ، مسئولیت ، سالمت و تعلیم و تربیت و صلح کھ در ھمۀ مذاھب و مکاتب جھ

وبی�ین ش�ود تساس اصول و باورھای خود آنان و نیز بر مبنای مشترکات انسانی و مسائل عامۀ بشری در جھ�ان م�درن برام و ن�ب و اوزوعنشان داده شود کھ این ھمان اس�ت . برداش�تن تناقض�ات جاھالن�ھ ب�ین زبانھ�ا و توجیھ�ات و رف�ع نب�رد ب�ین

یم ر س�ر مف�اھب�ک وحدت و توافق جھانی بین ھمۀ مذاھب و مکات�ب . یعنی یی از رسالتھای تبیین ایدئولوژی استانگور یکو وحدت ھیچ و واژه ھای کلیدی فرھنگ و معرفت بشری . با دست کشیدن از مذھب و احساسات و عقاید دینی و ملی خود

ا ین ادعت احقانیغرب کھ خود مھد تشنج و جنگ آفرینی و ستم و تبعیض و نژادپرستی است صلحی حاصل نمی آید . تمدن رخ نمود . ،. دو جنگ جھانی در اوج افتخار غرب بھ المذھبی خودشرا اثبات می کند

ھمترین مشترکات ایدئولوژیکی انسان مدرن چھ چیزھائی ھستند ؟ م –س

سئوال شما اینست کھ تفاھم بشر امروز در جھان بر سر چھ موضوعاتی اس�ت . س�ئوال بس�یار مھم�ی اس�ت ک�ھ بس�یار –ج قریب�ا ای�د گف�ت تبدیشیده شده است . این ھمان ارکان ایدئولوژیک انسان جھانی و جھان بشری اس�ت . ب�ھ بی�ان کل�ی اندک ان

ی واح�د دراکثر قریب بھ اتفاق مس�ائل و دردھ�ا و ب�دبختی ھ�ای انس�ان م�درن جھ�انی اس�ت و ای�ن فص�ول مش�ترک ای�دئولوژا ب�س�ان م�درن گذاری شود . یکی ب�ھ ب�ن بس�ت رس�یدن نس�بی ان جھان است و ارکان ایدئولوژیکی بایستی بر این فصول پایھ

س�طح علوم و تکنول�وژی و وع�ده ھ�ای آرمانش�ھری تم�دن غ�رب اس�ت . معض�الت و درد و رنجھ�ای حاص�ل از م�درنیزم دری�د و یھ�ای ب�ی قوسیع آن دیگر از مش�ترکات ای�دئولوژیکی بش�ر در جھ�ان اس�ت مث�ل نظ�ام س�رمایھ داری ، ب�ازار آزاد ، آزاد

، یاتاجنونھا ، جن رط اخالقی ، مفاسد محیط زیست ، ناامنی ھا ، معضلۀ الیۀ اوزون ، امراض مسری مثل ایدز ، اعتیاد ،شزن��ا و جنگھ��ا ، تس��لیحات امح��ای جمع��ی ، ابرق��درتھای جھ��انخوار و بی��رحم ، ب��ی ھ��ویتی ھ��ا ، رش��د جھ��انی بزھک��اری و

کی ای�دئولوژی دربارۀ این مشکالت و بن بست ھا ھمان ام�ر تبی�ینخودفروشی و خودکشی . فھم و معرفت توحیدی و یگانھ رده و ا آش�کار ک�رواحد جھانی است کھ بنده در آث�ارم انج�ام داده ام و از ھم�ین منظ�ر حقانی�ت وی�ژۀ اس�الم و معرف�ت ش�یعی

رف�انی اشعت ثابت نموده ام کھ تشیع در فھم و حل این مشکالت از ھر مذھب و مکتبی پیش�روتر و موف�ق ت�ر اس�ت و ق�در ارجح است . قدرت عرفانی جھت نجات و نھ جھت سلطھ و برتری جوئی .

زرگترین مشکل معرفتی و ایدئولوژیکی انسان مدرن چیست ؟ ب –س

اینست کھ انسان مدرن از تاریخ بس�یار عق�ب افت�اده اس�ت و بلک�ھ جامان�ده اس�ت . یعن�ی از واقعی�ت ھ�ای م�ادی زن�دگی –ج و ھیچ خود را نمی فھمد و بر این مدرنیزم و مدنیت و زندگی ص�نعتی خ�ود ھ�یچ احاط�ھ و عرف�انی خودش بیگانھ شده است

ندارد . تکنولوژی از انسان جلوتر می رود و انسان را زیرپایش لھ م�ی کن�د . انس�ان م�درن ب�ھ لح�اظ حی�ات علم�ی و فن�ی و

Page 98: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

98

و معنوی اصال جھ�انی نش�ده اس�ت و ھن�وز در معیشتی انسانی جھانی شده است ولی بھ لحاظ فرھنگی و معرفتی و شعوری پنج قرن پیش زندگی می کند . تبی�ین ای�دئولوژیک بایس�تی مھمت�رین رس�التش را ھم�ین جب�ران عق�ب مان�ده گ�ی فک�ری بش�ر قرار دھد . و انسان مدرن را بھ روز برساند و براستی امروزی کند . این مھمترین ھدف تبی�ین ای�دئولوژی اس�ت ک�ھ زمین�ۀ

کامال فراھم است . و ما بطور کلی ھمۀ مسائل انسان مدرن را بر محور واقعۀ آخرالزمان و قیامت تبی�ین و توجی�ھ مادی آنک��رده ای��م . ای��ن ای��ده ام المس��ائل ای��دئولوژی اس��ت ک��ھ در آث��ار م��ا حض��ور دارد یعن��ی آخرالزم��ان شناس��ی س��نگ زیربن��ای

دریائی از معارف است کھ در سائر م�ذاھب و مکات�ب نیس�ت و ل�ذا ایدئولوژی انسان مدرن است کھ در اسالم و تشیع دارای بطور طبیعی تشیع بعنوان ایدئولوژی یک ایدئولوژی جھانی و نجات بخش کل بشریت است . و در ض�من م�ا نش�ان داده ای�م

از فص�ول کھ در ھمۀ مذاھب و مکاتب عقلی ھ�م آث�ار و عالئ�م آخرالزم�ان حض�ور دارد و بای�د اس�تخراج ش�ود . و ای�ن یک�ی مشترک بسیار حیاتی تبیین ایدئولوژی جھانی اس�ت ک�ھ ھم�ۀ م�ذاھب و مکات�ب را دربرم�ی گی�رد بخص�وص مس�یحیت را . و

امام کسی است کھ تبیین کنندۀ این ایدئولوژی باشد . و این در رأس ھویت امام و امام شناسی قرار دارد .

تبی�ین ای�دئولوژی اس�المی ب�ھ اس�الم نزدیک�ی ای�دئولوژیکی ر میان س�ائر م�ذاھب و مکات�ب بش�ری ک�دامیک در جھ�تد –س بیشتری دارند ؟

ای�د در میان مذاھب مسیحیت و در می�ان مکات�ب بش�ری ھ�م سوس�یالیزم و اگزیستانس�یالیزم . و ای�دئولوگھای مس�لمان ب –ج خ��ود ولوژی بس��ویبتوانن��د مس��یحیت م��ؤمن و سوسیالیس��ت ھ��ا و اگزیستانسیالیس��ت ھ��ای ص��ادق را ب��ر مح��ور تبی��ین ای��دئ

م��ۀ ھ عرف��ان بکش��انند و نش��ان دھن��د ک��ھ بھت��رین تبی��ین و راھک��ار ای��دئولوژیک آرمانھایش��ان در تش��یع حض��ور دارد . و ک��ال مذاھب نخستین کانالھای ارتباط ایدئولوژیک مسلمانان با سائر اقوام بشری ھستند .

جھان اسالم چیست ؟ ھمترین رسالت ایدئولوگھای مسلمان در تبیین ایدئولوژی درم –س

خرافھ و جھل و جع�ل و ش�رک و نف�اق زدائ�ی از فرھن�گ و باورھ�ا و رفت�ار مس�لمانان اس�ت . و س�پس عرف�انی ک�ردن –ج عقلی معارف قرآنی و شیعی است و بھ روز نمودن بسیاری از احکام و معارف . –احکام شرع و تبیین علمی

مروز از چھ کسانی می توان بعنوان ایدئولوگھای حقیقی نام برد؟ سالم و شیعھ از قدیم تا بھ ادر تاریخ ا –س

تی کس�انی پس از پیامبر اسالم ، امامان ما ھستند . پس از آنان عرفای حقۀ م�ا ھس�تند . و از می�ان عارف�ان ق�دیم بایس� –ج در انس�ت . وش�یعی د چون حالج و موالنا و ابن عربی و روزبھ�ان و حی�در آمل�ی را برجس�تھ ت�رین ای�دئولوگھای اس�المی و

وان جنگل�ی خ�عصر جدید بایستی از کسانی چون شیخ احمد احسائی ، سید جمال ، میرزا آقاخان کرمانی و می�رزا کوچ�ک کت�ر دف ن�ژاد و از متأخرین ھم کسانی چون امام خمینی ، مطھری ، مھندس بازرگان ، طالق�انی ، محم�د تق�ی ش�ریعتی ، حنی�

ا ش�یعی ت�اریخ معاص�ر دانس�ت و ع�الوه ب�ر اینھ� –مد ب�اقر ص�در را ای�دئولوگھای اس�المی شریعتی و امام موسی صدر و محیش�تر از بی بمرات�ب بایستی از جایگاه خارق العادۀ چند محقق عاشق غربی نام برد کھ خدمات آنان بھ تبیین ایدئولوژی ش�یع

غی��رت م��ا مس��لمانان م��ی باش��ند ودیگ��ران اس��ت و آن رایت��ر ، ماس��ینیون و ک��وربن و ایوان��وف ھس��تند ک��ھ مای��ۀ عب��رت اس�ت . ھم�ھ برت�ر ایدئولوژیکی ما را تحریک می کنند . بنظر بنده از می�ان ن�امبرده گ�ان خ�دمات ک�وربن و دکت�ر ش�ریعتی ازبن ھ�م اس�ی و ک�وراین دو نمونۀ کامل ایدئولوگ بمعنای حقیقی کلمھ از منظر بنده می باشند ک�ھ ش�ریعتی از درب جامع�ھ شن

یعی ش�ی و فلس�فۀ بر این عرصھ وارد شدند و در واقع بایستی این دو را از بانیان مدرن جامعھ شناس�ی ش�یعاز درب فلسفھ دانست .

ما خود از چھ دربی بر عرصۀ تدوین ایدئولوژی وارد شده اید ؟ ش –س

ھ�ا ھس�تند ھرچن�د ک�ھ مقدمتا از درب طب ، روانشناسی و حکمت و عرفان وارد شده ام و لذا روح حاکم ب�ر آث�ارم ای�ن –ج نھایتا بر قلمرو شرع و فقھ ھم وارد شده ام . از ھر در و موضوعی ک�ھ ب�ر اس�الم وارد ش�وی ب�ھ ھم�ۀ آن م�ی رس�ی . ی�ک دھقان ھم می تواند از درب تجربۀ خودش بر حقیقت اسالم راه یابد و حتی ی�ک ای�دئولوگ ش�ود حت�ی ب�ی آنک�ھ س�واد کت�ابی

اسالم . از وادی معرفت نفس می توان بھ ھمۀ حقایق اسالم رسید . و این ویژۀ اسالم است داشتھ باشد ھمچون خود پیامبر

Page 99: شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی

99

و بمعنای رحمت و نعمت کامل خدا در این دین است . ھر انسان مؤمنی می تواند و باید ی�ک ای�دئولوگ در ح�د خ�ود باش�د . انسان بدون ایدئولوژی در آخرالزمان محکوم بھ تباھی و نابودی است .

ایانپ