View
389
Download
3
Category
Preview:
Citation preview
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
1/71
1
Biznesi ndrkombtar 03
Politikat e Tregtise dhe t Investimevedhe Biznesi Nderkombetar
Doc.Dr.Nevruz Zogu
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
2/71
2 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Hyrje Vendi i politikave tregtare ne politikat kombetare
Instrumentet e politikes tregtare
Tarifat Subvencionet Kuotat e Importit, Kufizimet Vullnetare te Eksportit
Kerkesa, kushte lokale Dumping/Antidumping Politikat administrative
Argumente politike per nderhyrje
Argumente ekonomike per nderhyrje Zhvillimi i Sistemit Boteror te Tregtise ITOGATT -
OBT
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
3/71
3 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Politikat tregtare
Nderhyrjet shteterore/ndershteterore perndikimin, nxitjen/kufizimin e fluksit te
tregtise midis vendeve/grup vendevenepermjet instrumenteve tregtare
Politikat tregtare dhe politikatQeveritare
Pse politika tregtare?
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
4/71
4 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Politikat Tregtare Mbizoterojne
Politikat Kombetare Mbrojtja e vendeve te punes dhe e industrive:
industrite e reja
mandatet qeverisese te shkurtra
Rritja e eksporteve
Sigurimi kombetar
Shpagimi - hakmarrja
Dominimi i produktit nderkombetar:
Teorite e reja te tregtise dhe subvencionet5-3
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
5/71
5
Objektivat e Kreut
Tregohet se si politikat e tregtise dheinvestimeve kane qene historikisht nje ndarje epolitikave te brendshme
Te studiojme se si po ndryshojne qendrimettradicionale ndaj politikave te tregtise dheinvestimeve
Te evidentohen pasojat e lidhjeve globale ne tregtidhe investime mbi politik-beresit
Te kuptojme pse kombet duhet te bashkepunojnengushte per nje te ardhmen per te patur nje mjedisjetesor global per tregtine dhe investimet
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
6/71
Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe
Biznesi Nderkombetar
do vend ka politiken e vet te tregtise dhe te investimevenderkombetare,keto politika mund njoftohen publikisht oseshume shpesh mbahen sekret nga shteti.
Ne do rast ato manifestohen kur masat e marra ngaqeverite ndikojne ne fluksin e tregtise dhe investimeve nganjeri shtet ne tjetrin.
Doc.Dr.Nevruz Zogu 6
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
7/71
Shkaqet e Politikave te tregtise dhe Investimeve
Politikat shtetrore kan per qellim rregullimin ,nxitjen, drejtimin dhe mbrojtjen e veprimtarive
kombetare. Ushtrimi i ketyre politikave eshte si rrezultat I
sovranitetit qe jep drejten dhe detyrimin shtetit teperkujdeset per qytetaret e saj dhe te vendit.
Me qe jane politkia mbrenda kufijve atoperqendrohen ne politika mbrenda shtetit te vet .
Doc.Dr.Nevruz Zogu 7
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
8/71
Shumica e veprimeve te marrura edhe pse kane ndikimnderkombetar jane nje esence e politikave vendase,politika shtetrore mund te ndahet ne veprime politike
qe ndikojne ne tregtine apo investimet ne menyredrejte perdrejt apo terthorazi.
Keto politika te shume qeverive brenda vendit synojne
rritjen ose te pakten ruajtjen e nivelit te jeteses seqytetarve te vendit tyre,synojne cilsin e jetesesstimulojne zhvillimin kombetar dhe punezenie te larte.
Siq dihet eshte e qart se qellimet lidhen ngusht menjeri tjetrin,psh e cekim nese nje qeveri ju siguron njestandard te mire te jeteses popullit vet eshte njejt si teluftosh per zhvillim kombetar.
Doc.Dr.Nevruz Zogu 8
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
9/71
Konflktet Meqe do vend perpunon politikat e veta,dhe kane per
qellime ndryshimet nga njeri vend ne tjetrin ku eshte epashmangeshme konflikti.
Konfliktet ne mes vendeve ka te ngjare ashtu kursynimet e politikes se jashtme prekin masat per
tregtine dhe investimet. Keto konflikte mund te kerkojne madje edhe ndihm
nderkombetare , si psh per shkak te suficitit te madhJaponia eshte ne gjendje te jape ndihma falas perzhvillimin e shteteve te Azis.
Pa dyshim ato infuencojne fazen e projektimit kalojnnga njeri vend ne tjetrin,ato sigurojne nje drejtim perblerjet e ardheshme.
Doc.Dr.Nevruz Zogu 9
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
10/71
Zhvillimet Globale pas vitit 1945
Qe nga viti 1945 eshte menduar se fluksi investimeve dhe I
tregtise nderkombetare mund te ishin elsi I lulzimit mbar botror. Pas shume negociatve ne Zhenev,Londer,NY,u arrit edhe
neshkrimi me 24 Mars 1948 ne Havana te Kubes per Organizatene Tregtise Nderkombetare (ITO) dhe e quajten Karta e Havanesper Tregti Nderkombetare me mbi 53 vende.
Nga shume vende nuk u ratifikua kjo marraveshje per shkabyrokracise se re dhe sovranitetit kombetar.
GATT ose marraveshja e pergjithshme per tarifat e tregtise osesot e quajm OBT Organizata Botrore Tregtise eshte quajtur siorganizimi me I sukseseshem pas luftes dhe qe zor perseritet, ku
filloj te ratifikohet qe nga viti 1947 dhe permban nje sererregullash per siguruar mos diskriminimin me proceduratransparente
Doc.Dr.Nevruz Zogu 10
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
11/71
GATT
GATT u vendos ne Gjeneve te Zvicrres dhe nuk kishte
nje mekanizem imponues ,ajo funksiononte ne suazanormale dhe shpesh hezitonte edhe ne vendet antarete tij.
GATT qe ne fillimin e tij rezultoi me reduktimin e
kufizimeve tregtare ne 50.000 produkte qe ne atkohe zinin 2/3 e vleres se tregtise midis pjestarve.
Sot GATT (OBT) perfshin shumicen dermuese tevendeve te globit dhe ka zgjeruar spektrin e sajshume me teper se sa marraveshjet per tregtine dhetarifat qka e justifikoj edhe ndryshimin e emrit ngaGATT ne OBT.
Doc.Dr.Nevruz Zogu 11
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
12/71
Sidoqofte realiteti ekonomik dhe social ne kete fillimshekull jane evidentuar si InstitucioneNderkombetare ,FMN dhe Banka botrore te vetnxitura si rrezultate optimiste ne luften kundervarfrise .
Kombet filluan ti mire presin dhe InvestimetNderkombetare u pritshin si te dobishme per ecurin e
ekonomis se tyre ,dhe kombet kane provuar qe duhette gjenerojne me exportin dhe IHV(Investimet ehuaje ne Vend)
Doc.Dr.Nevruz Zogu 12
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
13/71
Ndryshimet ne Mjedisin Politik Globaldhe PTIN
Vetem tri komponenta jane qe ndryshuan mjedisinglobal politik dhe politikat e tregtise dhe Investimetnderkombetare ne vend:
1.Redukimi I Ndikimit Politikave Kombetare
2.Rroli Institucioneve Tradicionale
3.Themelimi I konfliktit midis vendeve te industrializuaradhe vendeve ne zhvillim.
Doc.Dr.Nevruz Zogu 13
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
14/71
14
Politikat Strategjike Tregtare
Politikat strategjike te tregtisesipas teorive moderne
Shteti ndihmon kompanite te futen me sukses te parat netregje te rendesishem globale dhe ti mbajne atoPionerizmi!
Shteti ndihmon firmen vendase te spostoje kompanine e huaj
qe ka hyre ne treg
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
15/71
15
Politikat me Interes Vendas
Mundet qe keto politika te jene te ndikuara ngainteresat e grupeve te veanta
Vendimet e qeverise per te nderhyre ne treg mund tefavorizojne nje grup, por mund te mos mbeshtesin interesine vendit ne teresi
McGraw Hill Companies, Inc., 2000
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
16/71
16
Argumenta Politike per NderhyrjeQeveritare
1. Mbrojtja e vendeve te punes
2. Mbrojtja e industrive te ndjeshme ndaj sigurisekombetare
3. Shmangia e konkurrences se padrejte
4. Mbrojtja e konsumatoreve nga produkte terrezikeshme
5. Per qellime te politikes se jashtme
6. Mbrojtja e te drejtave te njeriut - individeve ne vendeteksportuese
McGraw Hill Companies, Inc., 2000
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
17/71
Reduktimi I politikave kombetare
Zgjerimet e lidhjeve globale midis kompanive dhe industrivekane dhene efekt mbi politikanet.
Shpesh masave te politikes vendese u kunder veprojneveprimtarit e forcave te tregut global , dhe qdo zhvillim
kombetar ne industri duhet pare ne driten e pasojavenderkombetare ku si psh ne SHBA ne vitet 90
-Nje nder kater ferma punonin per export
-Nje nder vendet e punes ne industri punonte per export
-Nje nder 7 dollar ishin ne shitje per export etj.
Ne shumicen e rastev politikanet marrin hapa vendimtar dhe shumeshpesh jane te pazote ti zbatojne ato.psh
Doc.Dr.Nevruz Zogu 17
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
18/71
Me 1987 ne SHBA vendosen te importojne malle metarifa ndeshkuese me 100% per disa importe Japonezper arsye hakmarrje se Japonia nuk bente pjese ne
Marraveshje,dhe kjo u logjikua se nese prodhimethynin ne SHBA ose u montoheshin aty do te linin papune Amerikanet.
Keshtu qe shume firma Japoneze u sistemoheshin ne
vendet e treta psh ne Meksik ku ishte edhe kufiri meAmeriken , meqe politikat USA dhe Meksik ishin temira .
Nese injoroheshin keto produkte eshte qe USAdenonte puntoret Meksikan dhe ata mbetseshin papune, dhe keshtu qe politikanet heqen dore nga ketopolitika .
Doc.Dr.Nevruz Zogu 18
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
19/71
Politikat e ndryshimit te tregtise dheinvestimeve Nderkombetare
Perdorimi i fjales politike te kujton imazhin enje rrjeti mire te koordinuar te veprimtariveshtetrore.
Drejtimet kryesore te ndryshimit te tregtisedhe te investimeve jane masta per nxitjenapo kufizimit te fluksit te tyre midis vendeve .
Motivet e kufizimit apo nxitjes si dhe mjetetperkatese do ti shtjellojm ne vijim
Doc.Dr.Nevruz Zogu 19
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
20/71
Kufizimet e Importeve
Ende mjaft vende u drejtohen tarifave ose kufizimevevullnetare te importeve me zgjedhje kundrejtkundrejt partnerve tregtare.
Meqe keto kufizime voluntere ato nuk jane subjekt Inegocimit Nderkombetar ose I marraveshjeve.
Masat e tilla jane perdor kryesisht ne industrin eelikut , te tekstilit,automobilave per te ndihmuar
industrit vendase te riorganizojne ,ristrukturojnetregjet.
Kur vendet nuk arrijne te mirren vesh ne mes veti atoju qesin kuota ose taksa mbi qmimin e produkti,mallrave te importuara dhe kane kufizime sasiore
Doc.Dr.Nevruz Zogu 20
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
21/71
Ne vitin 1983 ne SHBA u vendose tarifa 5 vjeqare permotoqikletat Japoneze te firmave HONDA dheKAWASAKI etj dhe kjo pikrisht u vendos per shkak meju ndihmuar firmes Harley Dawidson .
Si ndikoj kjo , ajo I dha kohe Harley Dawidson tehartoj nje strategji periudh ,kjo I ndihmoj shume dhekjo firm u rimekemb dhe filloj te lulzoj.
Harley Dawidson mandej kerkoj nga shteti qe te hiqenkuota dhe taksat nga firmat Japoneze .
Dhe keto masa nuk ndikuan per te keq ngakonsumatoret Amerikan
Doc.Dr.Nevruz Zogu 21
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
22/71
Shembull tjeter ishte se prodhuesit Amerikan ankoheshin seprodhuesit Japonez poju merrnin tregun e shitjes se peshqive ,qka ndodh qe edhe me kuoten 7% tregu Japonez perfshihetedhe me gjere ne tregun Amerikan.
Duke cekur se kuotat jane nje teknik e tret per kufizimin etregut te importeve.
Jo gjithmon shteti merr pjes ne keto kuota dhe taksa teimportuesit .
Psh ndertimi I aeroprtit Kanzait ne Japoni nuk e la te hyjetregun Amerikan per investim,keshtu qe u bene ferkime temedha ne mes shteteve ,ku shteti Japonez u deklarua se kyndertim ishte pron private dhe ska ndikim te ata.
Doc.Dr.Nevruz Zogu 22
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
23/71
Doc.Dr.Nevruz Zogu 23
f k
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
24/71
Kufizimi Eksporteve
Perveq kufizimit te importeve kemi edhe kufizimin eeksporteve,kjo ndodh kur oferta eshte e kufizuar apo mengesaofertes ne vend,ose qellimet e politikes se jashteme ose edhenga deshira ta mbaj kapitalin ne vendin e vet(psh armet apo
teknologjia e lart). Keto kufizime te eksporteve jane per arsye politike apo
diplomatike dhe friga e humbjes se imazhit ne vendin e vet osene tregtin nderkombetare.
Shume vende kufizojne nxjerrjen e kapitalit jashte me interesa
dhe me siguri te lart se mbrenda. Nga kjo mase frenon investimet e huaja ne vdend duke qene
investitori I huaj nuk jane te sigurt ose devident.
Doc.Dr.Nevruz Zogu 24
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
25/71
Nxitja exporteve
Deshira per te marre pjesene tregtin nderkombetare dheinvestime nderkombetare ka quar vendet te bejne programe pernxitjen e exporteve.
Ketu qeverit ndikojne dhe ndihmojne firmat te bejne export
mallrave me kosto te ulet,pjesmarrje me pak shpenzime si dhesubvensionimi I promocioneve ne vendet tjera.
Ne raste te perkeqsimit te bilancit tregtar ,politikat e shtetitndikojne ne programet e exportit per te permisuar shtrirjen etregtise dhe duke shtuar sherbime te reja qe ta fuqizojne bazen
e te dhenave per tregti te jashtme. Dumping
Doc.Dr.Nevruz Zogu 25
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
26/71
DUMPING - Nse nj kompani eksporton nj produkt me nj
mim q sht m e ult se sa mimi normalisht , ose i shet menj mim q nuk i plotson koston e saj t plot t prodhimit ,ajo sht e thn t jet " dumping " i produktit .
Kjo sht nj pjes nn t formave t ndryshme tdiskriminimit t mimeve dhe sht klasifikuar si diskriminim tmimeve t shkalls s tret .
Opinionet ndryshojn at ,se nse apo jo praktik e till prbnkonkurrenc t padrejt , por shum qeveri t marrin masa
kundr hedhjes mbrojtja e industris vendase . Marrveshja OBT nuk ka kaluar gjykimin . Fokusi i saj sht se
si qeverit mund ose nuk mund t reagojn pr t hequr - ajoposedon veprime anti - dumping , dhe ajo sht quajturshpesh" marrveshje anti - dumping "
Doc.Dr.Nevruz Zogu 26
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
27/71
Embargo
Nj e pjesshme ose megjithat sht ndalimi i plot i tregtisdhe tregtis me nj vend t veant.
Jan t ngjashme me embargot ekonomike dhe sanksioneve"prgjithsisht konsiderohen pengesa ligjore t tregtis, t mos
ngatrrohet me bllokadat, Ku jan konsideruar shpesh siveprime lufts.
Doc.Dr.Nevruz Zogu 27
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
28/71
28 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Instrumentet e Politikes Tregtare:Tarifat
Tarifatforma me e vjeter e politikes tregtare
e veantavlera e tarifes per njesi produkti
ad valorem perqindje mbi vleren e produktit
Mire per shtetin?
Mire per prodhuesit?
Por ul eficiencen
Keq per konsumatoret!
5-4
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
29/71
29 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Instrumentet e Politikes Tregtare:Subvencionet
Pagesa per prodhuesit vendas
Grante cash
Hua me interes te ulet
Ulje e taksave
Marrja pjese e shtetit ne kompani me kontribute
Airbus
Subvencim i te ardhurave te gjeneruara nga taksat
5-5
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
30/71
30 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Subvencionimet e Industrive teKomunitetit Europian
(Perqindja e Vleres se Shtuar)
0
2
4
6
8
10
12
14
16
GB Holland Belgium Italy
%
5-7
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
31/71
31 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Instrumentat e Politikes Tregtare:a) Kuotat e importit, b) Kufizimet
Vullnetare te Eksportit
Kuota Importi
Kufizime ne sasine e produkteve qe importohen ne nje vend
Kufizimet vullnetare te eksportit
Kuota qe vihen ne tregti nga vendi eksportues, zakonisht mekerkesen e vendit importues
5-8
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
32/71
32 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Instrumentat e Politikes Tregtare:Kerkesa, Kushte Lokale
Kerkohet qe fraksione te veanta te nje te produkti te prodhohenlokalisht (Fasoni ne Shkoder-Cotonelo)
Perqindja qe zene keto komponente
Perqindja qe ze vlera e produkteve
Filimisht eshte perdorur nga vendet ne zhvillim per te ndihmuarkalimin nga montimi ne prodhimin e produkteve
Filluan ta perdorin edhe vendet e zhvilluara perfshire SHBA
Per komponentet qe fabrikohen lokalisht veprohet njelloj si meKuotat e importit
Perfitojne prodhuesit dhe jo konsumatoret
5-10
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
33/71
33 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Instrumentat e Politikave Tregtare:
Politikat Antidumping Jane disa llojesh:
Shitje e produkteve ne tregjet e huaja me ulet se sa kostoja e
prodhimit Shitje e produkteve ne tregjet e huaja nen vleren e drejte te
tregut
Rezultati:
Shkarkimi i teprices se produkteve
Sjellje agresive ndaj konkurrenteve
Stimulon vendosjen e tarifave si kunderpergjigje5-11
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
34/71
34 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Instrumenta te Politikes Tregtare:
Politikat Administrative
Rregulla burokratike per te veshtiresuar hyrjen eimporteve ne vend
Japonezet mjeshtra ne vendosjen e ketyre rregullave
Mbizoterim i barrierave administratrive sot
5-12
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
35/71
35 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Kostoja Vjetore e Konsumatoreve
Amerikane nga Mbrojtja e Importeve
Tekstile
Automobila Bulmetra
Mish Sheqer
0
5
10
15
20
25
30
Humbjet e konsumatorit
Fitimet e prodhuesit
Milion USD
5-13
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
36/71
36 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Argumente Politike per Nderhyrje Mbrojtja e vendeve te punes dhe industrive
Kufizimi vullnetar i eksportve
Siguria kombetare
Industria e luftesgjysem peruesit Nafte, ushqime
5-14
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
37/71
37 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
0
10
20
30
40
50
60
1974 76 78 80 82 84 86 88
Japan
USA
Siguria Kombetare
Prodhimi Boteror i Gjysemperuesve
5-15
Argumenta Politike per Nderhyrje
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
38/71
38 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Argumenta Politike per NderhyrjeShpagim - Hakmarrje
Sanksionet Amerikane te Tregtise
Afganistan
Itali
Burma
Libia
Kanada
Nigeria
Kina
Korea e Veriut
Kuba
Pakistan India
Arabia Saudite
Iran
Sudan
Irak
Sria
Jugosllavia
5-16
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
39/71
39 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Shpagimi - Hakmarrja
Akti Helms-Burton 1996
Lejon amerikanet te denojne firmat e huaja qeperdorin pronat Kubane te konfiskuara prej tyre pas
revolucionit te 1959 Problemet
Prek sovranitetin e shtetit perkates
Akti DAmato Libia dhe Irani
Instrument per te detyruar kombet te sillen paqesishtne komunitetin nderkombetar
5-17
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
40/71
40 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Argumenta Politike per Nderhyrje
Mbrojtja e konsumatoreve
Realizimi i objektivave te politikes se jashtme
Akti Helms-Burton
5-14
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
41/71
41 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Argumenta Politike per NderhyrjeMbrojtja e te drejtave te njeriut
Qeverite mund te perdorin politiken tregtare per
permiresimin e te drejtave te njeriut nepermjet modeleve te
tregtise, por edhe pse shume vende kane tentuar kete nuk
jane provuar ende si te sukseseshme
Vende te varura nga burimet natyrore-nafte etj.
5-14
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
42/71
42
Mbrojtja e te Drejtave te Njeriut
Mjaft kritike argumentojne si rruge kryesore perndryshimin e te drejtave te njeriut ne nje vendnepermjet angazhimit te tij ne tregtine
nderkombetare
Vendimi per te futur Kinen ne marreveshjen FMN (Multifiber) ne 1999 ishte ne kete filozofi
Serbia ne BE?
KFC ne Iran!!!
McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Argumente Ekonomike per
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
43/71
43
Argumente Ekonomike perNderhyrje Qeveritare ne Tregtine
Nderkombetare
1. Industrite foshnjore
2. Politikat tregtare strategjike
McGraw Hill Companies, Inc., 2000
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
44/71
44 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Argumenta Ekonomike perNderhyrje
Industrite foshnjore
Argumenti me i vjeterAlexander Hamilton, 1792
Mbrojtja ne kuadrin e OBT- Marrveshje bi/multilateriale Eshte e mire vetem ne se e ben industrine efiente, te qendroje
me kembet e veta pas heqjes se mbrojtjes
Industria e automobilave ne Brazil - E dhjeta ne boteu venit kur uhoq mbrojtja
Kerkon sforcime financiare te shtetit
Ne qofte se investimi eshte i mire mundet te investojne edhesubjektet financiare nderkombetare
5-18
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
45/71
45
Politikat Strategjike Tregtare
Politikat strategjike te tregtisesipas teorive moderne
Shteti ndihmon kompanite te futen me sukses te parat netregje te rendesishem globale dhe ti mbajne atoPionerizmi!
Shteti ndihmon firmen vendase te spostoje kompanine e huajqe ka hyre ne treg
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
46/71
46
Tregtia e Lire Perkundrejt Teorive teReja Strategjike te Tregtise
Teoricienet e tregtise besojne sot se nderhyrjashteterore ne tregtine nderkombetare eshte e
justifikuar
Teoricienet e teorise klasike nuk e aprovojne
Disa teoriciene te rinj e mendojne teorine strategjikete tregtise te qarte teorikisht, por qe mund te mosfunksionoje ne praktikekerkojne rishikimin etregtise se lire
McGraw Hill Companies, Inc., 2000
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
47/71
47
Kur Kufizimi i Tregtise Mund te Jete iPapershtatshem?
Hakemarrje
Politikat e brendshme
McGraw Hill Companies, Inc., 2000
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
48/71
48
Hakmarrja dhe Lufta
Krugmanpolitikat tregtare strategjike synojne tiaftesojne firmat vendase per nje pozicion dominuesne industrine globale ne dem te ekonomive te tjera
duke i lene ato troke
Vende qe tentojne keto politika mund te ngjallinhakmarrje
Nje lufte tregtare mund te perkeqesoje te dyja vendet
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
49/71
49
Politikat me Interes Vendas
Mundet qe keto politika te jene te ndikuara ngainteresat e grupeve te veanta
Vendimet e qeverise per te nderhyre ne treg mund tefavorizojne nje grup, por mund te mos mbeshtesin interesine vendit ne teresi
McGraw Hill Companies, Inc., 2000
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
50/71
50
Efekti i Subvencimit(Airbus kundrejt Boeing)
0
100
200
300
400
500
600
700
800
85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97
Boeing
Airbus
Porosite per aviona
5-19
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
51/71
51 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Zhvillimi i Sistemit Boteror teTregtise
Argumenta per tregtine e lire:
Adam Smith dhe David Ricardo
Tregtia e lire si politike shteterore:
Britania (1846)
Britania vazhdon politiken e tregtise se lire
Frika nga lufta tregtare
5-20
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
52/71
52 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Dy Luftrat Boterore
1918 - 1939 Depresioni i madh
Kolapsi burses amerikane
Amerika aktivizoi aktin Smoot-Hawley (1930)
vendosi te mbrohej - tarifa domethenese importi per produktete huaja
SHBA kishte bilanc pozitiv tregtar me boten
vendet e tjera ndermorren te njetat masa, rane mjaft eksportetamerikane
me thellimin e krizes, tregtia boterore falimentoi
5-21
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
53/71
53
1947-1979
Marreveshja e Pergjitheshme per Tarifat dhe TregtineGATT, 1947
GATT - marreveshje shumepaleshe per liberalizimin etregtise, eliminimin gradual te barrierave tregtare
Antaresia ne GATT: nga 19 ne me shume se 120 ne 1995
Kufizimi i tarifave: u negociua nepermjet 8 roundeve
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
54/71
54 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
GATT
Marreveshje shumepaleshe: objektivi ishte teliberalizonte tregtine nepermjet eliminimit te tarifave,kuotave te importit, subvencioneve etj.
Ka perdorur roundet per te ulur gradualisht
barrierat
Sistem i Pergjithshem i Preferencave
Statusi i Kombit me te Favorizuar
Duty free
5-23
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
55/71
55
1980-1993
Sistemi tregtar boteror u tkurr gjate viteve 19801990:
Suksesi ekonomik demtoi barazine ne modelet tregtare
Deficiti kronik i SHBA krijoi probleme per disa industri dheprobleme politike per qeverine
Mjaft vende ankoheshinedhe pse nepermjet GATT u kufizua
perdorimi i tarifaveu gjeten forma te tjera te nderhyrjes, te cilatpaten efekt edhe pse nderkohe, formalisht, ishin ne rregull meGATT
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
56/71
56
Roundi Uruguait
Raundi Uruguait (1986) u fokusua ne:
1. Sherbimet dhe pronesine intelektuale
eshtjet e tregtise u orientuan nga sherbimet, tregtia dhepronesia intelektuale
2. Themelimi i OBT
OBT - autoritet me efektiv i rregullave te tregtise globale
OBT: GATT plus (GATS) dhe (TRIPS), perkatesisht GeneralAgreement on Trade in Services dhe Trade Related IntellectualProperty Rights
McGraw Hill Companies, Inc., 2000
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
57/71
57 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Ulja Mesatare e Tarifave Amerikane:1947 - 85
0
20
40
60
80
100
120
Pre-Ge
neva
Geneva
Annecy
Torquay
Geneva
Dillo
n
Kenn
edy
Toky
o
IndeksiPara-GenevesTarifa = 100
Figura 5.1
Roundet e Negocimit te GATT5-25
Sherbimeve
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
58/71
58 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
(mld USD)
5-28
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
59/71
59 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Kritikat per GATT
Teorite ekonomike nuk perputhen me boten reale
vendosja nga ulja e tarifave ne eliminimin ebarrierave jo-tarifore egersoi anetaret
Statusi i Trajtimit Kombetar apo i Kombit me te
Favorizuar rezultoi me pabarazi
5-29
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
60/71
60 McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Arritjet e GATT
Aktualisht, si pjese e OBT - 153 antare
Perfaqeson 90% te tregtise boterore
9 ne10 mosmarreveshje jane zgjidhur ne menyre tekenaqeshme
Ulja e tarifave nga 40% ne 5%
Vellimi tregtise se produkteve industriale eshte rritur20 here
5-30
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
61/71
61
OBT - Ecuria
OBT avokat dhe lehtesues i eshtjeve te ardheshmete tregtise
Deri tani vendet kane degjuar e pranuar rekomandimet eOBT ne konfliktet tregtare Arbiter i pranueshem
OBT ka ndermjetesuar negociatat per te reformuarindustrine globale te telekomunikimit dhe sherbimevefinanciare
Seattle - 1999 tregoi se eshtjet qe lidhen me tregtine e lirekane gjithnje e me shume ndjeshmeri publike
McGraw Hill Companies, Inc., 2000
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
62/71
62
OBT E ardhmjaOBT po fokusohet ne:
1. Politikat Anti-dumpinginkurajimi i antareve ne forcimin edetyrimeve antidumping
2. Proteksionismi ne bujqesishqetesimet per tarifat dhesubvencionet e larta ne sektorin bujqesor ne mjaft vende
3. Mbrojtja e pronesise intelektualeantaret e konsederojne IPRsi thelbesor per kufizimin e efekteve dytesore te tregtise se
lire
TRIPS detyron antaret e OBT te garantojne Patentat per nje afatprej 20 vjetesh dhe Copyright per 50 vjet
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
63/71
63
OBT E ardhmja
4. Hapja e tregut per produktet jo bujqesoreulja etarifave, kufizimi i prirjeve per perdorimin selektivte tarifave te larta
5. Roundi i ri Doha2001 u fokusua ne:
Uljen e tarifave per produktet industriale
Kufizimin e subvencioneve per prodhuesit bujqesore
Kufizimin e barrierave per investimet cross-border
Kufizimin e perdorimit te ligjeve anti-dumping
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
64/71
64
McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Organizate ombrelle per:
GATT
Sherbimet GATS
Pronesia intelektuale TRIPS
Pergjegjesi per arbitrazhet tregtare:
Raporte te pershtatura dhe me pak te anulluara
Kompensimi i vendit te demtuar ose sanksione tregtare Konsiderimi i specifikave te vendeve ne zhvillim antare te OBT
per te kufizuar kostot afat-shkurtra e aft-mesme nga hapja, neharmoni me marreveshjet integruese rajonale MSA - Interim
Organizata Boterore e Tregtise
154 Rue de Lausanne, Geneva
5-31
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
65/71
65
OBT Shqiperia antaresohet me 8 Shtator 2000
157 antare me 24 Gusht 2012
153 antareme 23 Korrik 2008
27 vezhgues ne vitin 2012
I bashkohen Federata Ruse, Mali i Zi, Samoa,Vanuatu
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
66/71
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
67/71
67
McGraw Hill Companies, Inc., 2000
OBT- Arritjet Kryesore Telekomunikacionet
68 vende (90%) e te ardhurave boterore
te Telekomit
Presion per te hapur tregjet per
konkurrencen e drejte
Sherbimet financiare
95% te tregut te sherbimeve financiare
102 vende do te hapin ne nje mase te caktuar
tregjet e tyre5-33
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
68/71
68
McGraw Hill Companies, Inc., 2000
OBT dhe Politikat agrare
Doha
Kankum
Honkong
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
69/71
69
McGraw Hill Companies, Inc., 2000
OBT dhe politikat e Mjedisit
Speciet e rrezikuara
Breshkat e Ujit
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
70/71
70
McGraw Hill Companies, Inc., 2000
Sovraniteti Kombetar?
Ende mbrohet
Nuk ka ndryshime ne detyrimet dhe te drejtat
Ligjet e vendeve nuk diktohen nga OBT
Vendet vullnetarisht shkembejne sovranitet memundesite begatuese qe ofron hapja
5-34
8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar
71/71
OBT Organizimi
Konferenca Ministrore
Keshilli i pergjithshem
Komitete per Tregtine dhe mjedisin, Tregtine dhe zhvillimin,Marreveshjet tregtare rajonale, te kufizimeve te borxhit publik,te buxhetit finances dhe administrimit
Keshilli per tregtine e produkteve (komitetet perkatese)
Keshilli per aspektet e IPR-ve
Keshilli per tregtine e sherbimeve me komitetet perkatese
Recommended