ENDOCRINE SYSTEM - biology.mwit.ac.th ·...

Preview:

Citation preview

ENDOCRINE SYSTEM

Ms.Tanyaratana Dumkua Biology Department, Mahidolwittayanusorn School

ค าชแจง PowerPoint นมเนอหาเยอะมาก สวนหนงเพอประกอบการศกษาเรยนรดวยตนเอง (แปลวาครอาจจะไมไดลงรายละเอยดบางหนา เพราะคาดวาเดก ๆ อานเองได และบางเรองอาจแตะผว ๆ เพราะเดก ๆ นาจะเรยนลกในหวขอทเกยวของตางหากเชน sex hormone)

ฮอรโมนเปนบททมเนอหาเยอะมาก แตไมยาก จ าอยางเดยว 555 หวใจส าคญคอ ฮอรโมนไปท างานไดอยางไร และฮอรโมนแตละตวมบทบาทในรางกายอยางไร แตวาเดก สอวน. คงตองร more detail for application ดวยนาจา

http://img.docstoccdn.com/thumb/orig/124532760.png Endo- = within -crine = to secrete (emit or release)

http://4.bp.blogspot.com/_4UcWtGK_blc/S-Kf8uSRQNI/AAAAAAAAARo/JJsb-JOR7JE/s1600/image001.jpg

จงพจารณาการทดลองน

Hypothesis ของการทดลองนคออะไร ตวแปรตนของการทดลองนคออะไร ตวแปรตามของการทดลองนคออะไร ตวแปรควบคมของการทดลองนคออะไร

http://4.bp.blogspot.com/_4UcWtGK_blc/S-Kf8uSRQNI/AAAAAAAAARo/JJsb-JOR7JE/s1600/image001.jpg

การทดลองนสรปผลไดวาอยางไร

http://psych.colorado.edu/~spencer/PSYC4092/Handout2_files/image003.png

SYNOPSIS OF ROOSTER EXPERIMENTS

Castrate roosters o Small comb and wattles o No interest in hens o No aggression towards other males Remove testes and replace o Normal comb and wattles o Normal male behavior Transplant testes o Normal comb and wattles o Normal male behavior

http://www.usrf.org/news/000908-origins.html

A. A. BERTHOLD

Berthold, A. (1849). Transplantation der Hoden. Arch Anat Physiol Wissensch: 42.

Endocrine หรอตอมไรทอท าหนาทอะไร?

จากการทดลองของ ศ. Berthold ไดสรปไววา The testes acts upon the blood, and the blood acts upon the whole organism.

ในทนอณฑะท าหนาทเปนตอมไรทอ สรางสารบางอยางสงไปในกระแสเลอด เพอไปท าหนาทยงสวนตาง ๆ ของรางกาย

สารบางอยางนนคอ ฮอรโมน (hormone) ซงมรากศพทมาจากภาษากรก วา hormaein แปลวากระตน ท าใหตนเตน กอกวน หรอท าใหเกดการเปลยนแปลง

Hormone คออะไร?

สารเคมทสรางจากเนอเยอหรอตอมไรทอ แลวถกล าเลยงไปตามระบบหมนเวยนของโลหต เพอท าหนาทควบคมการเจรญเตบโต ควบคมลกษณะทางเพศ และควบคมการท างานของระบบตาง ๆ ในรางกาย

http://www.csus.edu/indiv/l/loom/wk%209/hormone%20act.jpg

http://upic.me/i/1w/hakom.jpg http://origin-ars.els-cdn.com/content/image/1-s2.0-S0083672910830171-f17-01-9780123815163.jpg

Hormone มาจากไหน?

ฮอรโมนสวนใหญถกสรางทตอมไรทอ จากนนถกล าเลยงไปสอวยวะเปาหมายโดยอาศยหลอดเลอด ตอมไรทอจงมหลอดเลอดมาหลอเลยงมาก ทงนเพอล าเลยงฮอรโมนทสรางขนออกสกระแสเลอดไดอยางมประสทธภาพ

http://www.emcom.ca/images/hormone.gif

http://www.trinity.edu/lespey/biol3449/lectures/lect2/Fig.2.6.jpg

สารเคมทรางกายสรางขนมาเพอท าหนาทตดตอสอสาร ประสานงานตาง ๆ ในรางกายถกสรางและล าเลยงไปสสวนตาง ๆ ดวยวธการตาง ๆ กน

http://commonsensehealth.com/uploads/endocrineglands.gif

ตอมไรทอคออะไร?

ตอมไรทอมทง ตอมไรทอทจ าเปน และตอมไรทอทไมจ าเปน o ตอมไรทอทจ าเปน หมายถงตอมทผลตฮอรโมนทส าคญตอรางกาย ซง

ถารางกายขาดฮอรโมนเหลาน จะท าใหถงแกชวตได เชน ตอมหมวกไตชนนอก ตอมพาราไทรอยด ตบออน เปนตน

o ตอมไรทอทไมจ าเปน หมายถงตอมทผลตฮอรโมนทแมรางกายขาดฮอรโมนนน รางกายกยงสามารถด ารงอยได แตจะมความผดปกตตามหนาทของฮอรโมนทขาดไป เชน ตอมไพเนยล ตอมไทมส รงไข และอณฑะเปนตน

โครงสรางอน ๆ ทสรางฮอรโมน

เนอเยอของอวยวะทผลตฮอรโมนไดแก เนอเยอชนในของผนงกระเพาะอาหาร ล าไสเลก และไตเปนตน กลมของฮอรโมนทผลตทเนอเยอเรยกวา Tissue hormone ไดแก - Gastrin สรางจากเนอเยอชนในของกระเพาะอาหาร มหนาทกระตนใหเกดการหลงเอนไซมและกรดไฮโดรคลอรก และการหลงน ายอยจากตบออน รวมทงการควบคมการเคลอนไหวของกระเพาะอาหารและล าไสเลก - Secretin หลงจากล าไสเลกสวนตน หรอ duodenum กระตนตบออนใหหลงเอนไซมและโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต (NaHCO3)และกระตนตบใหหลงน าดออกมายอยอาหาร

เซลลประสาททผลตฮอรโมน (Neurosecretory cell) ไดแกเซลลประสาทในสมองสวนไฮโพทาลามส กลมฮอรโมนทผลตจากเซลลประสาทเรยกวา Neurohormone แลวถกสงไปตามเอกซอนของเซลลประสาท จนกระทงถงปลายประสาท เขาสระบบไหลเวยนโลหต ไปมผลตออวยวะเปาหมาย

http://www.bcnpy.ac.th/wiki/images/f/f3/Pitu1.png

http://antranik.org/wp-content/uploads/2011/12/endocrine-gland-stimuli-humoral-neural-and-hormonal-stimulus.jpg

ประเภทของฮอรโมน

1. สเตรอยดฮอรโมน (steroid hormones) 2. เปปไทดฮอรโมนหรอโปรตนฮอรโมน (peptide/protein hormones) 3. เอมนฮอรโมน (amine hormones) 4. เอโคซานอยด (eicosanoid hormones)

สเตรอยดฮอรโมนทงหมดสงเคราะหมาจาก cholesterol แลวเปลยนเปนสารตวกลางคอ pregnenolone แลวจะเปลยนแปลงโดยเอนไซมแตละชนดและเนอเยอนน ๆ วาท าหนาทอะไร มคณสมบตละลายในไขมน จงสามารถแพรผานเขา เยอหมเซลลซงมสวนประกอบเปนไขมนและโปรตนไปท าปฏกรยาในนวเคลยส สเตรอยดฮอรโมนไดแก sex hormone เชน estrogen testosterone ฮอรโมนจาก adrenal cortex เชน aldosterone cortisol รวมทงvitamin D

ฮอรโมนสวนใหญเปนเปปไทดฮอรโมน ซงประกอบดวยกรดอะมโนจ านวนแตกตางกน ตอกนเปน peptide chain ท าใหฮอรโมนในกลมน มขนาดแตกตางกน มากตงแตเลกทสด คอ thyrotropin releasing hormone (TRH) ซงประกอบดวยกรดอะมโน 3 ตว Glu – His – Pro ไปจนถงโปรตนฮอรโมนทมขนาดโมเลกลใหญอยาง growth hormone เปนตน

http://health-7.com/imgs/15/1369.jpg

เอมนฮอรโมน เปนฮอรโมนทมขนาดเลก ประกอบดวยธาตคารบอน ไฮโดรเจน และไนโตรเจน สงเคราะหมาจากกรดอะมโน tyrosine ซงมสตรโครงสรางเปนอนพนธของกรดอะมโน (amino acid derived hormone) ไดแกฮอรโมน catecholamine อยาง epinephrine, norepinephrine ฮอรโมน thyroxine ซงทงหมดนมหมเอมน (NH2) อยดวย นอกจากนยงมฮอรโมน serotonin และ melanotonin โดยระดบของฮอรโมนไมแนนอน มระดบสงๆ ต าๆ อยเสมอ และเมอสรางแลวจะเกบไวเมอไดรบการกระตนจงหลง

เอโคซานอยด (Eicosanoids) เปนโมเลกลขนาดเลกทมวงแหวนคารบอน 5 ตวอยทปลาย เปนอนพนธของกรดไขมนไมอมตว ฮอรโมนกลมนไดแก prostaglandin thromboxane leukotriene เปนอนพนธของกรดไขมนไมอมตว ซงมคารบอน 20 อะตอม (20 carbon polyunsaturated fatty acid) เรยกวา arachidonate มลกษณะเปนพาราครนฮอรโมน คอเมอหลงออกมา ฮอรโมนจะมผลตออวยวะใกลเคยง แตจ านวนทผลตออกมาจะไมมาก และจะไมสรางเกบไว จะสรางกอนการใชงานเพยงเลกนอยเทานน และจะหยดการท างานอยางรวดเรว

http://t1.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcSdNUF_hLZqHzEP9d2dZZiSzhJunONjsUnMo1du7olDsTveB6kSsA

Peptide Hormone Action

http://t0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcTKiusGEIPkPfgxY8AslFl_Bdn5T-c0gMxLyzKQMfcdu8b18M3M

ม 4 วธ คอ 1. การหลงฮอรโมนตามปรมาณการใช (hormone rhythms) 2. การควบคมการหลงฮอรโมนแบบยบยงยอนกลบ (negative feedback) 3. การควบคมการหลงฮอรโมนแบบกระตนยอนกลบ (positive feedback) 4. การควบคมโดยระบบประสาท

การควบคมการหลงของฮอรโมน

http://www.licht.de/fileadmin/12_Special_Dynamisches_Licht/Grafiken_E/LW19_013_GRAFIK_Influence_of_daylight_on_the_human_body_Kopie.jpg http://ars.els-cdn.com/content/image/1-s2.0-S1046202306000077-gr8.jpg

1. Reproduction : การสบพนธ โดยการกระตนการเจรญเตบโตของอวยวะสบพนธ ไดแก การสรางเซลลสบพนธ การเจรญเตบโตและพฒนาการตามวย เชน Testosterone Estrogen Progesterone ฮอรโมนจากตอมใตสมองสวนหนาไดแก LH และ FSH

2. Growth & Differentiation : เกยวกบการเจรญเตบโต กระตนท าใหม metamorphosis, maturation เชน การท างานของ Growth hormone, Insulin, Glucocorticoid, Sex hormone

หนาทของฮอรโมน

3. Maintenance of homeostasis : การรกษาสภาวะภายในรางกายใหคงท เชน ADH รกษาปรมาณน าในรางกาย & รวมกบ Aldosterone (Mineralocorticoids) ซงควบคม Vascular volume ในการ รกษาความดนโลหต & สารอเลกโทรไลต Na+ K+ Insulin รกษาระดบน าตาลในเลอด และ Parathyroid hormone (PTH) รกษาระดบฟอสฟอรสและแคลเซยมในรางกาย ความเปนกรดดาง เปนตน 4. Metabolism : การสรางและใชพลงงาน โดยการควบคม metabolic rate ของคารโบไฮเดรต ไขมน และโปรตน เชน Insulin Glucagon Thyroid hormone (25% ของ basal metabolism) เปนตน

การสลายและการก าจดฮอรโมน

-เอนไซมในเลอด: ACTH

-ตบ: Metabolize Prolactin Insulin Steroids hormone

-เซลลเปาหมาย: Catecholamine

-ไต: Parathormone Steroids hormone

ขบออกทางน าปสสาวะ

ระบบตอมไรทอในสตวไมมกระดกสนหลง

1. Brain hormone(BH) หลงจาก neurosecretory cells มาเกบไวทcorpus cardiacum

2. BH กระตนprothoracic gl. ใหหลงฮอรโมน ecdysone

3.ecdysone กระตนการลอกคราบ

4.Juvenile hormone(JH) หลงจากcorpus allatum ยบยงการเกด metamorphosis เมอ JH ลดลงแมลงสามารถพฒนาไปสระยะตอไปได

http://bio1152.nicerweb.com/Locked/media/ch45/45_15InsectDevelopment.jpg

Brain hormone : Peptide hormone เชน Prothoracotropic hormone สรางจาก neurosecretory cell หลงส haemolymph ไปกระตนตอม prothoracic gland ชวงอกใหสราง ecdysone Ecdysone : มหนาทชกน าใหเกดการลอกคราบ และควบคมการเปลยนแปลงรปรางไปเปนตวเตมวย (Metamorphosis) Juvenile hormone : สรางจากตอมไรทอใกลสวนทายของสมองทเรยกวา Corpus allatum ท าหนาทด ารงสภาพ larva ไว เมอ Juvenile hormone ต าลงจะท าใหเขาดกแด และเมอลดจนหมดไปจะท าใหออกจากดกแดไปเปนตวเตมวย

http://www.mhhe.com/biosci/esp/2001_gbio/folder_structure/an/m4/s1/assets/images/anm4s1_1.jpg

ฮอรโมนจากสมอง

https://fbcdn-sphotos-f-a.akamaihd.net/hphotos-ak-frc1/999867_422950407817573_659296233_n.jpg

http://4.bp.blogspot.com/-TiAw-KNsTmU/TsFeWGKF-4I/AAAAAAAADbo/9lah0M914bQ/s1600/pineal+gland+et+on+earth.jpg

Pineal Gland (Epiphysis)

o สตวเลอดเยน : ปลาปากกลม สตวสะเทนน าสะเทนบก และสตวเลอยคลานบางชนดไมสรางฮอรโมนแตเปนกลมของเซลลรบแสง (Photoreceptor cell) ทมลกษณะคลายกบกลมเซลลรบแสงในชนเรตนาของนยนตา

o สตวเลอดอน : พวกสตวเลยงลกดวยนมมววฒนาการตอมไพเนยลมาเปนเนอเยอทท าหนาทสรางฮอรโมนเมลาโทนน (melatonin)

http://4.bp.blogspot.com/-pqhnItpYHXw/TZG40YI10jI/AAAAAAAACBc/MSy-LS-o9hI/s1600/melatonin-1.gif

จากการศกษาพบวา o การท างานของตอมนท างานสมพนธใกลชดเกยวกบแสงสวาง

และการรบภาพ o มเสนประสาทซมพาเทตกมาตดกบตอมนเพอควบคมการสราง

ฮอรโมน

http://webeye.ophth.uiowa.edu/psb/images/figures/Figure%2023.jpg http://4.bp.blogspot.com/-TiAw-KNsTmU/TsFeWGKF-4I/AAAAAAAADbo/9lah0M914bQ/s1600/pineal+gland+et+on+earth.jpg

Melatonin มผลตอการเตบโตของสตว

เมลาโทนนมผลยบยงการหลงฮอรโมนโกนาโดโทรฟน จากตอมใตสมองสวนหนา ทกระตนการเจรญเตบโตของอวยวะสบพนธดงนนฮอรโมนนจง ยบยงการเจรญเตบโตของอวยวะสบพนธไมใหเตบโตเรวเกนไปในวยเดก

เมลาโทนนมาก : ท าใหเปนหนมสาวชา เมลาโทนนนอย : เขาสวยรนเรวกวาปกต

จากการศกษาพบวาเดกผชายทมเนองอกทสมองและมการท าลายของตอมไพเนยลเดกคนนจะเขาสวยรนชาหรอเรวกวาปกต???

http://www.lef.org/magazine/mag95/95dec2d.htm

การน า Melatonin มาใชประโยชน

จงสรปสงทเหนจากกราฟแสดงผลการทดลอง

จากวตถประสงคในบทคดยอ

และผลดงกราฟ

จงสรปผลการวจยน

การท างานรวมกนระหวางระบบประสาทและระบบตอมไรทอ (ไฮโปทาลามสและตอมใตสมอง)

- ไฮโปทาลามสท าหนาทเชอมโยง ระหวางระบบตอมไรทอและ ระบบประสาท

- neurosecretory cell จากไฮโปทาลามสไปควบคมการหลงฮอรโมนจากตอมใตสมองสวนหนา ทงแบบกระตน(releasing hormone) และยบยง(inhibiting hormone)

o แบงออกเปน 3 สวน คอ ตอมใตสมองสวนหนา (anterior lobe) สวนกลาง (intermediate lobe) สวนหลง (posterior lobe)

o ตอมใตสมองสวนหนาและสวนกลาง มตนก าเนดมาจากเนอเยอชนดเดยวกนเปนตอมไรทอทแทจรง

o ตอมใตสมองสวนหลงไมไดสรางฮอรโมนแตมปลายแอกซอนของ neurosecretory cell จากสมองสวนไฮโพทาลามสมาสนสด และหลงฮอรโมนประสาทออกมาสกระแสเลอด

http://img.tfd.com/mk/A/X2604-A-19.png

ตอมใตสมองสวนหนา(anterior pituitary gland or adenohypophysis)

- ควบคมการหลงฮอรโมนโดยไฮโปทาลามส โดยหลง releasing/inhibiting ผานทางเสนเลอด portal vessel

http://www.proprofs.com/flashcards/upload/a6879463.png

ฮอรโมนจากตอมใตสมองสวนหนา

o ควบคมการเจรญเตบโตของรางกายใหเปนปกต ในเดกทก าลงเจรญเตบโตมฮอรโมนนสงกวาในรางกายทโตเตมวย

o หากม GH มากเกนไปในวยเดกท าใหมรางกายสงผดปกต (gigantism) o หากขาดท าใหเดกมรปรางเตยแคระ (dwarfism) o บางคนอาจมฮอรโมนนสงภายหลงทโตเตมทแลว รางกายจะไมสงใหญกวา

ปกตมากนก แตสวนทเปนกระดกตามแขน ขา คาง กระดกขากรรไกร และกระดกแกมยงตอบสนองตอฮอรโมนนท าใหกระดกบรเวณใบหนา นวมอ นวเทาใหญผดปกตเรยก อาการนเรยกวาอะโครเมกาล (Acromegaly) สวนผใหญทขาด GH จะไมแสดงอาการส าคญทเหนเดนชดแตมกจะมน าตาลในเลอดนอยกวา

Growth hormone (GH ) หรอ Somatotrophin /somatotrophic hormone (STH)

http://toastenglish.com/board/Pds/Board/free/Editor/gd_pics_edited.JPG

Gigantism & Dwarfism

http://t3.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcT2mbYNczeOZyOq8wmeW__5YH8UMfHRhcxDbQXBvzRaVFH9ek7H

Acromegaly

http://www.dermaamin.com/site/images/clinical-pic/a/acromegaly/acromegaly9.jpg

o ในเพศหญง FSH จะกระตนการเจรญฟอลลเคลของรงไข (Ovarian follicle) ขณะฟอลลเคลเจรญจะสรางและหลงฮอรโมน estrogen สวน LH กระตนใหตกไข และการเกด corpus luteum เพอสรางฮอรโมน progesterone ซงท าหนาทรวมกบ estrogen ท าใหเกดการเปลยนแปลงทรงไขและเยอบมดลกเพอรองรบการฝงตวของเอมบรโอ

o ในเพศชาย FSH กระตนการเจรญเตบโตของ seminiferous tubule และการเจรญเตบโตของอณฑะ สวน LH กระตนกลม interstitial cell หรอ Leydig cell ทแทรกอยระหวางหลอดสรางอสจในอณฑะใหสรางและหลงฮอรโมน Testosterone ซงเปนฮอรโมนเพศชาย ดงนนจงเรยกอกชอหนงวาฮอรโมน interstitial cell stimulating hormone หรอ ICSH

Gonadothophin (Gn) / Gonadotrophic hormone Folliclestimulating hormone (FSH)

Lutinizing hormone (LH)

ฮอรโมนนมมากในหญงตงครรภและปรมาณสงสดตอนคลอดบตร มหนาทกระตนตอมน านมใหมการสรางน านม เพอเลยงลกออนหลงคลอด

Prolactin

มหนาท กระตนการสรางและหลงฮอรโมนของตอมหมวกไตสวนนอกใหเปนปกต

Adrenocorticotrophin หรอ Adrenocorticotropic hormone (ACTH )

http://1.bp.blogspot.com/_RLwsyhJ_-SA/TNquLolkQdI/AAAAAAAABDs/gu6tOf1U-Ys/s1600/Prolactin.jpg

Thyroid stimulting hormone (TSH)

มฤทธคลายมอรฟน พบวามแหลงสรางมาจากตอมใตสมองสวนหนา และอาจมาจากเนอเยออน ๆ ดวย เปนสารทระงบความเจบปวด เชอวาเปนสารทท าใหมความคดในทางสรางสรรค ชวยเพมความตนตวมชวตชวาและมความสข สารนจะหลงมากเมอเราออกก าลงกายหรอมอารมณแจมใส จงเรยกสารทหลงมานวา สารแหงความสข

มหนาทกระตนตอมไทรอยดใหสรางและหลงฮอรโมนเปนปกต

Endorphin

https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcSRDlhrQAfNfD_W1eS_vpCnZjvi53F7_uvox4coMONUjWD8eaHlWw http://spiritualbounce.files.wordpress.com/2010/01/endorphines_the_happy_hormone_card-p13701918111980088234bc_400.jpg

ฮอรโมนจากตอมใตสมองสวนกลาง

เปนฮอรโมนกระตนการสงเคราะหรงควตถสน าตาลท เรยกวา Melanin ใน Melanocyte ทผวหนง ฮอรโมนนในสตวเลอดเยน เชน ปลา สตวสะเทนน าสะเทนบก และสตวเลอยคลาน จะกระตนใหเมลานน ในเซลลผวหนงกระจายไปทวเซลล ท าใหสผวเขมขนเกดขนอยางรวดเรว และจดเปนการพรางตวแบบหนงท าใหมโอกาสอยรอดไดมากขน

Melanocyte stimulating hormone (MSH) หรอ Melanotrophin

http://4.bp.blogspot.com/_3haBWru12gs/SYRfpzcqZUI/AAAAAAAAALs/jNivVKBFwp8/s320/Picture+3.png

MSH ท าหนาทกระตน melanocyte ซงเปนเซลลทแทรกอยระหวาง epidermis กบ dermis ใหสงเคราะหรงควตถสน าตาล-ด าทเรยกวา melanin นอกจากนน MSH ยงท าหนาทกระตนใหเมลานนภายในเมลาโนไซตกระจายตวออกไปทวเซลล เปนใหสผวเขมขน

http://users.rcn.com/jkimball.ma.ultranet/BiologyPages/M/MSH.html

melanocyte กบในทสวางและทมด

o ในสตวจ าพวกปลา สตวครงบกครงน าและสตวเลอยคลานบางชนดสามารถเปลยนสผวใหเขากบสภาพแวดลอมเพอการพรางตวไดอยางรวดเรวการเปลยนสผวดงกลาวเกดจากการกระจายตวของเมลานน ภายในเมลาโนไซตซงไดรบการกระตนจาก MSH นนเอง

o ในคนตอมใตสมองสวนกลางจะมขนาดเลกมาก และจดเปนสวนหนงของตอมใตสมองสวนหนา ท าหนาทผลตและหลง MSH ซงมสตรโครงสรางคลายกบ ACTH มาก แตไมมบทบาทหนาททชดเจน

ฮอรโมนจากตอมใตสมองสวนหลง

ตอมใตสมองสวนหลงมสวนปลายแอกซอนของ Neurosecretory cell ของไฮโพทาลามสมาสนสดเปนจ านวนมาก เซลลเหลานจะสรางฮอรโมนประสาทมาปลอยทตอมใตสมองสวนหลงกอนหลงสสวนตาง ๆ ของรางกายโดยทางกระแสเลอดไดแก

Vasopressin หรอ antidiuretic hormone (ADH) ท าหนาทควบคมการดดน ากลบของทอหนวยไต และกระตนใหหลอดเลอดแดงหดตว ซงเปนการควบคมสมดลน าภายในรางกาย

Oxytocin ท าใหกลามเนอเรยบทมดลกบบตว ดงนนกอนคลอดแพทยจงมกฉดฮอรโมนนเพอชวยในการคลอดของมารดา นอกจากนยงกระตนการหดตวของกลามเนอเรยบรอบ ๆ ตอมน านม เพอชวยในการหลงน านม ขณะใหนมบตร

https://fbcdn-sphotos-d-a.akamaihd.net/hphotos-ak-ash4/1175257_414580758654392_423496339_n.jpg

http://www.creationofman.net/chapter3/res/52.jpg http://qph.is.quoracdn.net/main-qimg-fb5e598aa2aa4e721c861d24d9cefe48

ตอมไทรอยด ของคนจดไดวาเปนตอมไรทอทมขนาดใหญทสด อยตดกบกลองเสยง มลกษณะเปนพ ม 2 พ มรปรางคลายผเสอกางปก และมสวนบาง ๆ ของเนอเยอของตอมพาราไทรอยดตดอยขางละ 2 ตอม ภายในตอมไทรอยดมกลมเซลลจ านวนมาก แตละกลมเซลลประกอบดวยเซลลทมความหนาเพยงชนเดยว เรยกวา Thyroid follicle ท าหนาทสรางฮอรโมน Thyroxin ซงมไอโอดนเปนองคประกอบอยดวย แลวปลอยเขาสระบบหมนเวยนเลอด

Thyroid gland

o ควบคมเมแทบอลซมของรางกาย o หากขาดฮอรโมนนในเดกมผลใหการพฒนาทางรางกายและสมองดอย

ลง รางกายเตยแคระ แขน ขาสน ผวหยาบแหง ผมบาง สตปญญาต า กลมอาการนเรยกวา cretinism

o ในวยผใหญการขาดฮอรโมนนท าใหอาการเหนอยงาย น าหนกเพม ทนความหนาวไมได กลามเนอออนแรง ผมและผวหนงแหง รางกายออนแอ มอาการซมเฉอยชา และความจ าเสอม กลมอาการนเรยกวา myxedema

Thyroxin

คอพอกธรรมดา (Simple goiter) ทคอพองโตขนทเกดจากขาดธาตไอโอดน ท าใหตอมไทรอยดไมสามารถสรางฮอรโมนไทรอกซนได มอาการคลายกบมกซดมาแตมคอโตดวย เนองจากตอมใตสมองสวนหนาหลง TSHมากระตนตอมไทรอยดมากเกนไป โดยทตอมนไมสามารถสรางไทรอกซนไปยบยงการหลง TSH ไดท าใหตอมไทรอยดมขยายขนาดผดปกต คอหอยพอกเปนพษ (Toxic goiter) เนองจากตอมไทรอยดถกกระตนใหสรางฮอรโมนมากเกนไปท าใหท างานหนกตลอดเวลา บางคนมอาการตาโปนหรอตาถลนจากเบาตา การรกษาโดยกนยาขดขวางการสรางฮอรโมนหรอผาตดบางสวนของตอมออกหรอใหกนสารไอโอดนกมมนตรงสเพอท าลายเนอเยอบางสวนของตอม

http://1.bp.blogspot.com/_OwoEg7Db_AE/TO6xTg6aLVI/AAAAAAAAAuA/LewlHv3vhLs/s320/cretinism.jpg http://www.hxbenefit.com/wp-content/uploads/2012/01/Myxedema-pictures-before-and-after.jpg

myxedema Toxic Goiter

http://geneticpeople.com/wp-content/uploads/2011/05/graveseyes-203x300.jpg

Thyroxin กระตน metamorphosis ของสตวสะเทนน าสะเทนบก เชน การเกดเมทามอรโฟซสของลกออด พบวาถาตดตอมไทรอยดออกลกออดไมเกดเมทามอรโฟซสแตถาไดรบฮอรโมนไทรอกซนมากในระยะแรกเกดเมทามอรโฟซสเจรญเปนกบตวเตมวยเรวขน

http://www.mun.ca/biology/desmid/brian/BIOL3530/DEVO_13/ch13f19.jpg

http://t0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcTTWdpg7m12v7rl4pWt0q8KqkoCrDOMbni-Rd3bCxo-32DF0BHL http://www.biocyclopedia.com/index/general_zoology/images/images32/fig009.jpg

สรางมาจากกลมเซลลทเรยกวา C - cell หรอ Parafollicular cell ฮอรโมนนท าหนาท ลดระดบแคลเซยมในเลอดทสงเกนไปใหเขาสระดบปกต โดยกระตนการสะสมแคลเซยมทกระดก ลดการดดกลบแคลเซยมทไต และลดการดดซมแคลเซยมทล าไสเลก ฮอรโมนนท างานรวมกบฮอรโมนจากตอมพาราไทรอยดและ Vit D

Calcitonin

http://psomizo.com/drupal/5/map-of-canada-quiz-with-capitals-i12.JPG

Parathormone หรอ parathyroid hormone (PTH) ท าหนาท รกษาสมดลของแคลเซยมในรางกายใหคงท ซงฮอรโมนนมผลในการกระตนใหมการรกษาระดบแคลเซยมและฟอสฟอรส โดยมผลตอทางเดนอาหารชวยเรงการดดซมแคลเซยมทล าไสเลก มผลตอกระดกชวยเพมอตราการสลายแคลเซยมและฟอสฟอรสทกระดก และมผลตอไตชวยเพมการดดกลบของแคลเซยมแตกระตนการขบฟอสฟอรสออกทางน าปสสาวะ การท างานของ PTH จะท างานมประสทธภาพยงขนเมอท างานรวมกบวตามนด

Parathyroid gland

หากสรางฮอรโมนนไดนอยกวาปกตท าใหระดบแคลเซยมในเลอดต าลงมผลใหกลามเนอเกดอาการเกรงและชกกระตก ปอดไมท างาน การบบตวของหวใจออนลง อาจท าใหเสยชวตได

ถามฮอรโมนนมากเกนไปจะมการสลายแคลเซยมจากกระดกและฟนออกมามากท าใหแคลเซยมในเลอดสง เกดอาการกระดกเปราะบางและหกงาย ฟนผและหกงาย

การท างานของฮอรโมนพาราทอรโมนจะท างานควบคกบแคลซโทนนจากตอมไทรอยด เพอรกษาสมดลของระดบแคลเซยมในรางกาย

Pancreas

ตบออนเปนอวยวะทสรางเอนไซมหลายชนดสงไปยอยอาหารทล าไสเลก ซงตบออนประกอบดวย ตอมสรางเอนไซม ซงเปนตอมมทอ (สามารถล าเลยงเอนไซมไปยง

ล าไสเลกได) ตอมสรางฮอรโมน ซงเปนตอมไรทอ

http://img.webmd.com/dtmcms/live/webmd/consumer_assets/site_images/articles/image_article_collections/anatomy_pages/Pancreas2.jpg

http://www.daviddarling.info/images/islets_of_Langerhans.gif

- ตบออนประกอบดวย endocrine gland (islets of Langerhans) และ exocrine gland (หลงเอนไซม) - Islet of Langerhans ประกอบดวย alpha cells (หลง glucagon) และ beta cells (หลง insulin)

http://www.chemheritage.org/discover/online-resources/chemistry-in-history/themes/pharmaceuticals/restoring-and-regulating-the-bodys-biochemistry/banting--best--collip--macleod.aspx

http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1923/ Frederick Banting and Charles Best

Insulin Discovery

- insulin และ glucagon จะท าหนาทตรงขามกน (antagonistic) : insulin ลดระดบน าตาลในเลอด โดยไปกระตนใหมการน ากลโคสเขาสเซลล (ยกเวนเซลลสมอง), ลดการสลายไกลโคเจนทตบ, และลดการเปลยนกรดอะมโนและกลเซอรอลไปเปนน าตาล : glucagon เพมระดบน าตาลในเลอด โดยกระตนเซลลตบใหสลายไกลโคเจนมาเปนกลโคส เปลยนกรดอะมโนและกลเซอรอลมาเปนกลโคส

Diabetes mellitus (โรคเบาหวาน) สภาวะทระดบน าตาลในเลอดสงกวาปกต ( > 90 mg/ 100 mL) อาจเกดเนองจากรางกายขาด insulin หรอเซลลเปาหมายไมตอบสนองตอ insulin

ในสตวเลยงลกดวยนมจะอยเหนอไตทง 2 ขาง ตอมนประกอบดวยเนอเยอชนนอก เรยกวา ตอมหมวกไตสวนนอก (adrenal cortex) และเนอเยอชนใน เรยกวา ตอมหมวกไตสวนใน (adrenal medulla)

Adrenal gland

http://www.laurelalexander.co.uk/membersarticles/gifs/adrenal.jpg

http://www.flyfishingdevon.co.uk/salmon/year1/adrgln.gif

Adrenal cortex สรางฮอรโมนมากกวา 50 ชนด แบงเปน o Mineralocorticoid hormone o Glucocortricoid hormone o Adrenal sex hormone Adrenal medulla สรางฮอรโมน

o Adrenalin o Noradrenalin

มหนาทหลกในการควบคมสมดลน าและเกลอแรในรางกาย ฮอรโมนทส าคญในกลมน คอ Aldosterone : ท าหนาทควบคมการดดกลบของโซเดยมไอออน (Na+) และน าททอหนวยไตเขาสหลอดเลอดและขบโพแทสเซยมออกจากทอหนวยไตใหสมดลกบความตองการของรางกาย ทงยงควบคมสมดลความเขมขนของฟอสเฟตในรางกายอกดวย การขาด aldosterone จะมผลใหรางกายสญเสยน าและโซเดยมไปพรอมกบน าปสสาวะและสงผลใหปรมาณเลอดลดลงจนอาจท าใหผปวยตายเพราะความดนเลอดต าได

Mineralocorticoid hormone

ควบคมเมทาบอลซมของคารโบไฮเดรต เชน cortisol มหนาทเพมระดบกลโคสในเลอดใหสงขน โดยการกระตนเซลลตบใหเปลยน กรดอะมโนและกรดไขมนไปเปนคารโบไฮเดรตและเกบสะสมไวในรปของไกลโคเจน ท าใหตบมไกลโคเจนสะสมท าส าหรบเปลยนไกลโคเจนเปนกลโคสสงเขากระแสเลอด

Glucocortricoid hormone

ถาตอมนท างานมากผดปกตมจะท าใหเกด โรค Cushing’s syndrome คนไขจะมความผดปกตเกยวกบเมแทบอลซม ระดบน าตาลในเลอดสงขนกลามเนอออนแรง เนองจากมการสลายโปรตนและไขมนตามบรเวณแขนขา แตมการสะสมไขมนมกเกดในแกนกลางของล าตว เชน ใบหนา ท าใหหนากลมคลายพระจนทร (Moon face) บรเวณตนคอมหนอกยนออกมา อวนมากตรงกลางล าตว มรอยแตกทหนาทอง ขาดประจ าเดอนและความดนโลหตสง อาการเชนนอาจพบไดในผปวยทไดรบการรกษาดวยยาทมคอรตโคสเตรอยดเปนสวนผสมตดตอกนเปนระยะเวลานานเพอปองกนการแพหรออกเสบ

ถาหากตอมหมวกไตสวนนอกถกท าลายจนไมสามารถสรางฮอรโมนได จะท าใหเกดโรคแอดดสน (Addison's disease) คนไขจะซบผอม ผวหนงตกกระ กลามเนอออนเพลย รางกายไมสามารถรกษาสมดลเกลอแรไดซงเปนสาเหตใหผปวยถงแกความตายได

http://www.il.mahidol.ac.th/e-media/hormone/image/cushing.jpg http://www.merckmanuals.com/media/professional/photos/media/photos/cushings_syndrome_female.jpg

Cushing’s Syndrome

Adrenal sex hormone

ในภาวะปกต ฮอรโมนเพศสรางจากตอมหมวกไตชนนอกเพยงเลกนอยเมอเทยบกบฮอรโมนเพศจากอวยวะเพศซงมผลตอการเปลยนแปลงรางกายไมมากนก แตตอมนสรางฮอรโมนเพศมากเกนไปท าใหเดกแสดงอาการลกษณะหนมสาวเรวขน ในหญงทโตเปนสาวแลวถามฮอรโมนจากตอมนมากจะมหนวดเคราเกดขน

http://www.pibul.ac.th/vichakan/sciweb/Biology42042/Hormone/Hormone/image/hormone/sex.PNG

มผลใหระดบกลโคสในเลอดเพมสงขน นอกจากนยงกระตนใหหวใจเตนเรวขน ความดนเลอดสง ท าใหหลอดเลอดอารเตอรขนาดเลกทบรเวณอวยวะตาง ๆ ขยายตว ท าใหเมทาบอลซมเพมขนมาก ซงเปนฮอรโมนทหลงออกมาเมอรางกายอยในสภาวะฉกเฉน

Adrenalin หรอ Epinephrine

ฮอรโมนนยงสามารถหลงออกมาจากปลายเซลลประสาทซมพาเทตกไดดวย มผลคลายอะดรนาลน มาก คอท าใหความดนเลอดสงขน แตแตกตางกนทนอรเอพเนฟรนท าใหหลอดเลอดทไปเลยงอวยวะตาง ๆ บบตว

Noradrenalin หรอ Norepinephrine

Sex hormones are secreted by the gonads and by the adrenal glands

Androgens

Masculinizing hormones

Estrogens

Feminizing hormones

Sex Hormones

Male gonads Two functions Steroidogenic Gametogenic

Gonads: Testes

Steroid Hormones Androgens Estrogens

In most mammals, males are more aggressive, and castration reduces aggressive behavior.

Inter-male and territorial aggression increase after puberty.

After a fight, the winner has higher, the looser lower levels of testosterone.

Criminals: Age at first violent offense correlates with testosterone levels.

Violent women prisoners have higher testosterone levels than non-violent ones.

TESTOSTERONE and AGGRESSION

600

650

700

750

Married Once Remarried

Never Married Married and divorced

Female gonads Two compartments

Steroidogenic Gametogenic

Cyclic in function Hormones associated with gamete maturation

were co-opted over evolutionary time to regulate sexual behaviors.

Gonads: Ovaries

Steroid Hormones Estrogens Progesterone Testosterone

Ovulation has been the target of most studies on the menstrual cycle

Other mammals have stereotyped sexual receptivity Human ovulation is “cryptic” Ovulation = once/month regulated by hormones

More interest in sex? Fantasies Clothing preferences Gait Topless dancer study

1 2

Penton-Voak et al. 1999, Nature

0%

5%

10%

15%

20%

Japanese faces Caucasian faces

% f

em

iniz

ati

on

pre

ferr

ed

low conception risk

high conception risk Significant effect of conception risk

Feminised Masculinised

Perrett et al. 1998, Nature

เมออยในชวงตกไข ผหญงจะชอบใบหนาแบบ masculine faces มากกวา

เมอไมไดอยในชวงตกไข ผหญงชอบใบหนาแบบ masculine faces นอย

ผหญงทม estrogen สงใหผลการทดสอบแบบเดยวกบผหญงทอยในชวงตกไข

มลกษณะเปนพ 2 พ อยบรเวณทรวงอกรอบหลอดเลอดใหญของหวใจ (บรเวณขวหวใจ) ตอมนจะเจรญตงแตอยในครรภมารดาและเมอมอายมากขนจะมขนาดเลกลงและฝอไปเรอย ๆ ตอมนสรางฮอรโมนไทโมซน (Thymosin) มหนาทกระตนตอมใหเนอเยอตอมไทมสสราง T -lymphocyte หรอ T-cell ซงเปนเซลลทส าคญในระบบภมคมกนของรางกาย

http://leavingbio.net/endocrine%20system/Endocrine%20System_files/image014.jpg

Thymus gland

- Gastrin สรางจากเนอเยอชนในของกระเพาะอาหาร มหนาทกระตนใหเกดการหลงกรดไฮโดรคลอรกและเอนไซม และการหลงเอนไซมจากตบออน รวมทงยงควบคมการเคลอนไหวของกระเพาะอาหารและล าไสเลก - Secretin สรางมาจากเนอเยอชนในของล าไสเลกบรเวณดโอดนม โดยซครทนจะกระตนใหตบออนหลงเอนไซมและโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต และการบบตวของทอน าดทตบใหหลงน าด ขณะทอาหารจากกระเพาะอาหารผานเขาไปยงล าไสเลก - Cholecystokinin; CCK สรางมาจากล าไสเลก มหนาทกระตนการสรางและหลงน ายอยจากตบออนและกระตนการหดตวของถงน าด - Enterogastron สรางมาจากสวนของล าไสเลกสวนตนและสวนกลาง ท าหนาทลดการเคลอนไหวของกระเพาะอาหาร ท าใหอาหารผานล าไสเลกชาลง โดยเฉพาะอาหารพวกไขมนและยงยบยงการขบน ายอยของกระเพาะอาหารดวย

ฮอรโมนจากเนอเยอของกระเพาะอาหารและล าไส

Leptin คอ ฮอรโมนชนดหนงทถกสรางจากเซลลทท าหนาทสะสมไขมน ซง หลงจากสรางแลวกจะไปออกฤทธทสมองสวนไฮโปธาลามส ทท าหนาทเกยวของกบความรสกหวและอม เมอมไขมนมากขน ปรมาณของเลปตนกจะถกสรางมากขน แตถาปรมาณของไขมนนอยลง เลปตนกจะถกสรางนอยลง ถามปรมาณของเลปตนมากขน การเผาผลาญกจะเพมมากขน และควบคมใหรบประทานนอยลง ถารบประทานอาหารบอยมากขน ปรมาณเลปตนกจะถกสรางมากขน การ เผาผลาญกจะมากขน กจะอม และควบคมการรบประทานและแคลอรโดยรวมใหนอยลง

ฮอรโมนจากเนอเยอไขมน

PATHOLOGIC MECHANISMS OF ENDOCRINE DISEASES โรคของตอมไรทอสามารถแบงไดเปน 3 ภาวะหลกไดแก (1) Hormone excess ซงอาจเกดจากเนองอก, autoimmune disorders

และ การไดรบฮอรโมนปรมาณมากจากภายนอก (เชนจากการรบประทานหรอการฉดเขาไป)

(2) Hormone deficiency อาจเปนจากการทตวตอมไรทอนนๆถกท าลาย เชนใน autoimmunity, การผาตด, การตดเชอ, การอกเสบ, การขาดเลอด, การมเลอดออก, หรอมการลกลามแทรกซมของเนองอกเขาไปในตอมไรทอ

(3) Hormone resistant ซงกลมอาการสวนใหญมสาเหตจากปจจยทางพนธกรรมทท าใหเกดความผดปกตท membrane receptors, nuclear receptors หรอในกระบวนการทน าฮอรโมนไปยงอวยวะเปาหมาย

http://www.bio.miami.edu/dana/pix/endocrine.gif

สรป (1) ความสมพนธและการท างานรวมระหวางระบบประสาทและตอมไรทอ

ตอมใตสมองเปนตวแทนทชดเจนวาระบบประสาท (Hypothalamus) สามารถสรางสารทมคณสมบตเปนฮอรโมนมาเกบทตอมใตสมองสวนหลง และสามารถหลงสารผานเสนเลอด portal vessel มากระตนใหตอมใตสมองสวนหนาสรางและหลงฮอรโมน

http://wmaresh.wikispaces.com/file/view/antpostpit.JPG/167267823/antpostpit.JPG

ในบางกรณเชน เมอเกดความเครยด Hypothalamus จะถกกระตนและท างานตอทงทาง ระบบประสาทและตอมไรทอ

สรป (2) ความสมพนธและการท างานรวมระหวางระบบประสาทและตอมไรทอ

ระบบประสาทจะสงสญญาณผานไขสนหลงไป adrenal medulla ใหหลง NE และ E กระตนให glycogen -> glucose ในเลอดเพม ความดนเลอด อตราการหายใจ metabolic rate เพม เกดความตนตระหนก และยบยงการท างานของระบบทางเดนอาหารและไต (เครยดระยะสน)

ระบบตอมไรทอจะหลง ACTH ไปกระตน adrenal cortex ใหหลง mineralocorticoids & glucocorticoids (เครยดระยะยาว)

HORMONE ชวยรกษา HOMEOSTASIS ในรางกายอยางไรบาง??

http://hilight.kapook.com/img_cms2/user/fontip/etc3/1376371615.jpg

ชายเคราะหรายรายนปวยดวยโรคกระดกพรน โดยกระดกจะเปราะบาง หกงาย ปจจบนรางกายไดหดเลกลงจนความสงเหลอเพยงประมาณ 80 เซนตเมตร จากเดมท 120 เซนตเมตร เทากบเดกอายเพยงแค 2 ขวบ ปจจบนไมสามารถเดนไดแลว เนองจากกระดกตามรางกายหดตวและบดงอจนเหนไดชด อกทงไมสามารถชวยเหลอตวเองได พสาวจะเปนคนคอยดแลอยตลอดเวลา เพราะถาคนไมรหรอไมระวงอาจจะท าใหกระดกหกได

สาเหตของ อาการผดปกตคอ???

Recommended