Маркетингийн онол арга зүйн үндэс

МАРКЕТИНГИЙН ОНОЛ АРГА ЗҮЙ

АГУУЛГА

Маркетингийн удирдлагын үзэл баримтлал

Маркетингийн үндсэн ойлголтууд

Маркетингийн мөн чанар, агуулгын тодорхойлолт

Дэд сэдвүүд

Маркетингийн мөн чанар, агуулгын тодорхойлолт

Маркетинг “market” буюу “зах зээл арилжаа наймаа хийгдэх газар”-ыг илэрхийлсэн англи үгнээс үүсэлтэй

Хамгийн энгийнээр “Зах зээлийг эзэмдэх ухаан “ гэж ойлгож болно.

Маркетингийн хөгжил

XX зууны эхээр АНУ-ын их сургуулиудын хичээлийн хөтөлбөрт хэрэглэж эхэлсэн

Пенсильваний их сургуульд 1905 онд “Компаний бүтээгдэхүүний маркетинг” нэртэй хичээл орж байсан тухай тэмдэглэсэн байна.

1994 онд Монголын маркетингийн холбоо байгуулагдсан.

Маркетингийн тодорхойлолт

Маркетинг гэдэг бол байгууллага болон хувь хүний эрэлт хэрэгцээг хангах зорилгоор солилцоог санаа, бүтээгдэхүүн үйлчилгээний хуваарилалт, үнэ, урамшууллыг хэрэгжүүлэх, төлөвлөх замаар явуулж буй үйл ажиллагааны цогц юм.

АНУ- Маркетингийн холбоо

Нийгмийн хувьд маркетинг нь хувь хүн болон бүлэг хүмүүсийн хүсэл, хэрэгцээг хангахад чиглэсэн үнэт чанар бүхий бүтээгдэхүүн бүтээх, арилжин солилцох нийгмийн болон удирдлагын үйл явц.

Бизнесийн хувьд маркетинг нь хэрэглэгчдэд үнэт чанар

бүхий бүтээгдэхүүн бий болгож хүргэх , тэдэнтэй

харилцан ашигтай, тогтвортой харилцах үйл

явц.

ҮНДСЭН УХАГДАХУ

УН

ХЭРЭГЦЭЭ

2.Үндсэн ухагдахуунХҮСЭЛ ШААРДЛАГА

ЭРЭЛТ

БАРАА

СОЛИЛЦООХЭЛЭЛЦЭЛ

ЗАХ ЗЭЭЛ

ХҮСЭЛ ШААРДЛАГАХүнд аливаа зүйл хэрэгтэй болох нь мэдрэгдэж санаанд буухыг хэлнэ.

Хүсэл шаардлагыг хангахын тулд 2 арга замыг аль нэгийг сонгоно.

1. Хүсэл шаардлагыг хангах арга замыг эрж хайна.

2. Өөрийн хүсэл шаардлагыг хүчээр дарна.

ХЭРЭГЦЭЭ

Хүний зан чанар, боловсрол соёлын түвшингээр тодорхойлогдох хүсэл шаардлагын онцгой хэлбэр.

Хүний хэрэгцээг:1. Бие физиологийн буюу

анхдагч2. Нийгмийн буюу хоёрдогч

гэсэн 2 үндсэн төрөлд хуваана.

ЭРЭЛТЭрэлт гэдэг нь төлбөрийн чадвартай хэрэгцээ буюу мөнгөөр хязгаарлагдмал хэрэгцээг эрэлт гэнэ.

ЭРЭЛТГҮЙ Нуугдмал Буурах Сөрөг

Хангагдсан Онцгой ЗохисгүйЖигд бус

Бараа

Хүний хүсэл шаардлага, эрэлт

хэрэгцээг хангах зах зээлд нийлүүлж буй бүх

зүйлс.

СОЛИЛЦООСолилцоо хийгдэх нөхцөл

1. Солилцоонд 2-оос дээш хүн оролцох2. Оролцогч бүр 2 талдаа ашигтай санал тавих3. Оролцогчид бараагаа хүргэх зам харилцааны

асуудлыг шийдвэрлэх чадвартай байх4. Оролцогчид чөлөөт эрх эдлэх5. Оролцогчид бусад талуудын зорилго, чиглэл,

хүсэл сонирхолд итгэлтэй байх

ХЭЛЭЛЦЭЛ

Хоёр харилцагчийн хооронд явагдах

худалдааны тохиролцоо

ХЭЛЭЛЦЭЛ

Хэлэлцэл хийгдэх нөхцөл

1. Солилцож болох үнэ бүхий зүйл байх2. 2 тал тодорхой нөхцөлөөр тохиролцож

амлалтаа биелүүлэх3. Хэлэлцэж тохирсон хугацаатай байх4. Тодорхой байранд худалдаа явагдах

Зах зээл

Зах зээлЗах зээл гэдэг нь хангах хэрэгцээтэй түүнийгээ хангах сонирхолтой бэл бэнчин бүхий худалдан авагчдын цогц юм. Бүхийл зах зээл эцэстээ хүмүүсээс бүрддэг.

МАРКЕТИНГИЙН ЗОРИЛГО

УЯЛДААГ ЗОХИЦУУЛАХХЭРЭГЛЭГЧ

ҮЙЛДВЭРЛЭГ

Ч

2.

1. Хэрэглэгчийн баримжаатай эрэлтийг хөгжүүлэхийн тулд үйл ажиллагааны стратеги төлөвлөгөөг боловсруулах

Маркетингийн зарчим

Ашигтай байх

Хэрэглэгчийн сэтгэл хангамжийг бий болгох

Нийгмийн эрэлт хэрэгцээнд чиглүүлэх

Маркетинг

Ач холбогдол:

Маркетингийн үүрэг, ач холбогдол

1. Олон улсын эдийн засагт

2. Улс орны эдийн засагт

3. Үйлдвэрлэгч, аж ахуйн нэгжид

4. Хувь хүмүүст

20

Маркетингийн орчин

21

1.Маркетингийн орчин, түүний мөн чанар

22

Маркетингийн орчинТодорхойлолт:

Бизнесийн үйл ажиллагаанд шууд болон дам нөлөөлдөг гадаад дотоод хүчин зүйлүүдийн нийлбэр цогцыг маркетингийн орчин гэнэ.

23

Маркетингийн орчин

Нөлөөлөл: Боломж

Аюул занал

24

Маркетингийн орчин

Микро орчин

Макро орчин

Маркетингийн орчны төрөл

25

Байгууллага өөрөө хяналт тавьж чадахгүй,

гэхдээ нөлөөлөлд зайлшгүй орох хүчин

зүйлс

Макро орчин

26

Макро орчны хүчин зүйлс

ШУТ-ийн

Эдийн засгийн

хүчин зүйлс

Байгалийн хүчин зүйлс

Хүн ам зүйн хүчин зүйлс

Улс төрийн хүчин зүйлс

Êîìïàíè Соёлын хүчин зүйлс

хүчин зүйлс

Макро орчны хүчин зүйлс

1. Хүн ам зүйн орчин:Хүн ам зүй /demographics/ -г тоо хэмжээ, бүтэц, байршил, нас, хүйс, арьсны өнгө, ажил эрэхлэлт, зэрэг статистик үзүүлэлтээр судлах шинжлэх ухааны салбар.

27

Хүн ам зүйн орчин

Бүтцийн өөрчлөлт

Шилжилт

Боловсролын түвшингийн өөрчлөлт

Хүн ам зүйн орчин

Хүн амын

Хүн амын

Хүн амын

Хүн амын насны бүтэц

АНУ-ын хүн амыг насны бүтцээр нь ангилвал:

GI үеийхэн /76-гаас дээш насныхан/Хямралын үеийхэн /66-75 насныхан/Дайны хүүхдүүд /60-65 насныхан/Baby boomers /41-49 насныхан/X үеийхэн /11-28 насныхан/Шинэ мянганы хүүхдүүд /1-10 насныхан/

29

Монгол хүн амыг насны босгоор ангилсан байдал

XXзууны эхээр 40-50 60-70 70-80 90 оноос хойш

Хувьсгалын хүүхдүүд

Социалист нийгмийн иргэд

Социализмийн хүүхдүүд

Шилжилтын үеийнхэн

Шинэ мянганыхан

Макро орчны хүчин зүйлс

2. Эдийн засгийн орчинХэрэглэгчийн худалдан авах чадвар болон

зарцуулалтанд нөлөөлж буй хүчин зүйлс• Орлогын өөрчлөлт • Зардлын бүтцийн өөрчлөлт

31

Макро орчны хүчин зүйлс

3. Байгалийн орчинБүтээгдэхүүн боловсруулахад шаардлагатай байгалийн нөөц нь маркетингийн үйл ажиллагаанаас болж өөрчлөгдөнө.

32

Макро орчны хүчин зүйлс

3. Байгалийн орчин:1. Түүхий эдийн нөөц дуусах2. Эрчим хүчний зардал өсөх3. Байгалийн бохирдол нэмэгдсэн байдал

Макро орчны хүчин зүйлс

4. Технологийн орчин:• Технологийн шинэчлэлийн өөрчлөлт• Судалгаа ба хөгжлийн судалгаа• Анхаарлын төв• Зохицуулалт

34

Макро орчны хүчин зүйлс

5. Улс төрийн орчин:Тухайн нийгэмд хувь хүн болон байгууллагын үйл ажиллагаанд нөлөөлдөг эсвэл хязгаарладаг хууль, засгийн газрын агентлагууд шахалт үзүүлэгч бүлгүүдээс бүрдэнэ.

35

Макро орчны хүчин зүйлс

5. Улс төрийн орчин:• Бизнесийг зохицуулагч хууль эрх зүйн акт

шинээр гарах• Засгийн газрын агентлагуудын эрх мэдэл

өөрчлөгдөх• Нийгмийн ашиг сонирхолтой бүлгүүд өсөх бий

болох• Ёс зүй болон нийгмийн хариуцлагатай үйлдэлд

анхаарах

36

Макро орчны хүчин зүйлс

6. Соёлын орчин:Нийгмийн үзүүлэлт болох үнэлэмж, ойлголт, эрхэмлэх зүйл, зан төлөвт нөлөөлж буй байгууллага, бүлэг эсвэл бусад хүчин зүйлс

37

Макро орчны хүчин зүйлс

6. Соёлын орчин:• Нийгмийн үнэлэмж, дээдлэх зүйл• Соёлын хоёрдогч хүчин зүйлрүү шилжих байдал• Хүмүүсийн өөрсдийн талаарх санал бодол• Хүмүүс бусдын талаар ямар бодолтой байдаг• Хүмүүс байгууллагын талаар ямар бодолтой байдаг• Хүмүүс нийгмийн талаар ямар бодолтой байдаг• Хүмүүс байгалийн талаар ямар бодолтой байдаг• Хүмүүс ертөнцийн талаар ямар бодолтой байдаг

38

39

2. Микро орчин

40

Байгууллагын үйл ажиллагаанд шууд

нөлөөлөх хүчин зүйлс

Микро орчин

41

Микро орчны үндсэн хүчин зүйл

компанинийлүүлэгч

өрсөлдөгч

Маркетингийн

зуучлагчид

хэрэглэгчид

харилцагчид

42

1. Компани:

Микро орчны хүчин зүйлс

Хангамжийн алба

Санхүү, бүртгэлий

н алба

Судалгаа ба

хөгжлийн алба

Дээд удирдлаг

а

Үйлдвэрлэлийн албаМаркетинги

йн алба

43

2. Бэлтгэн нийлүүлэгчид:

Микро орчны хүчин зүйлс

Аливаа байгууллага, түүний өрсөлдөгчдийг тодорхойлоход нэр төрлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, ажил үйлчилгээ явуулахад нь зориулж материал, түүхий эдээр хангадаг худалдааны байгууллага,

хувийн худалдаачдыг бэлтгэн нийлүүлэгчид гэнэ.

44

3. Маркетингийн зуучлагчид:

Микро орчны хүчин зүйл

Компаний хувьд бараа, үйлчилгээг эцсийн хэрэглэгчдэд хүргэх,

борлуулах, сурталчилахад нь тусалдаг байгууллага, хувь хүмүүс

45

3. Маркетингийн зуучлагчид:

Микро орчны хүчин зүйл

Худалдааны зуучид;Бараа хөдөлгөөнийг зохион байгуулдаг мэргэжлийн байгууллагууд;Маркетингийн үйлчилгээ үзүүлдэг агентууд;санхүү, зээлийн байгууллага;

46

4. Хэрэглэгчид:

Микро орчны хүчин зүйл

Төрийн байгууллагын зах зээл

Үйлдвэрлэгчийн зах

зээл

Зуучлагчдын зах зээл

Хэрэглэгчийн зах

зээл

Олон улсын зах

зээлкомпани

47

• Зорилтот зах зээл Байгууллагын төвлөрч байгаа үйл ажиллагаа явуулж буй хэрэглэгчийн бүлэг

• Зах зээлийн сегментчилэл

Зах зээлийг ижил хэрэгцээтэй байдлаар нь бүлэглэх. Үүнийг зорилтот зах зээлийг тодорхойлоход ашигладаг.

4. Хэрэглэгчид:

Микро орчны хүчин зүйл

48

5. Өрсөлдөгчид:

Микро орчны хүчин зүйл

Ижил төрлийн бүтээгдэхүүнийг зах зээлд нийлүүлж буй

субьектууд

49

6. Харилцагчид:

Микро орчны хүчин зүйл

Байгууллага зорилгодоо хүрэх чадвартай байдалд сонирхолтой янз бүрийн бүлгүүд

50

6. Харилцагчид:

Микро орчны хүчин зүйл

Харилцагч иргэд

Мэдээллийн

хэрэгслийн харилцагчи

д

Төрийн байгууллагы

н харилцагчид

Түншийн харилцаатай дотоод бүлгүүд

Компани

Түншийн харилцаата

й орон нутгийн бүлгүүд Ерөнхий

олон нийт

Санхүүгийн харилцагчид

Анхаарал тавьсан та бүхэнд баярлалаа