Ховд их сургуульНийгэм хүмүүнлэгийн ухааны сургууль

Нийгмийн ухааны тэнхим

Сэдэв: Харилцаа буюу Коммуникаци,түүний үйл явц

Бэлтгэсэн: Б.Амаржаргал (ТЗМ-1)

Хэн ч гэсэн ойлгох зүйлээ эхлээд

чагнадаг. (Плавт)

Сэдвийн бүтэц

Коммуникаци (харилцаа) гэж юу вэ?

Коммуникацийн үүрэг

Коммуникацийн зорилго

Коммуникацийн зарчимууд

Коммуникацийн процесс

Байгууллага дахь коммуникаци, түүний сүлжээ

Коммуникаци гэж юу вэ?

Харилцаа нь /communication/латин/-сонсгох,мэдээллэх /-өвөрмөц мэдээлэл

солилцох, сэтгэл хөдлөл, оюун бодлоо дамжуулах үйл явц бөгөөд хамгийн

ерөнхий утгаараа хоёр буюу түүнээс дээш тооны хүмүүсийн хооронд

мэдээлэл солилцох үйл явц гэж үздэг.

Харилцааны үйл явц нь ярих, бичих, сонсох, дохио тэмдэгт гэх мэт хэлбэрээр

дамжин илэрнэ.

Коммуникаци гэдэг нь хүмүүс ямар нэг тэмдэгт дамжуулан утга

санаагаа хуваалцах, солилцох үйл явц (процесс)-ыг хэлнэ.

Коммуникацийн үүрэг

Хүмүүсийн харилцааны Мэдээллийн

Удирдлагын шийдвэр

боловсруулах

Эрдэмтэн Ч. Бернард коммуникацийг хүмүүсийг байгууллагын

нэгэн зорилго, тэмүүлэлд нэгтгэдэг хэрэгсэл гэж үзсэн.

Тавьсан зорилтыг хэрэгжүүлэхийн тулд хүмүүсийн үйл ажиллагаанд нөлөөлөх, өөрчлөлт оруулахад оршино.

Коммуникацийн зорилго нь

Коммуникацийн зарчмууд

Албан ёсны бус байгууллагын давуу талыг ашиглах

Бүхэл бүтэн байх

Тодорхой байх

Албан ёсны бус байгууллагын давуу талыг ашиглах зарчим

Албан ёсны байгууллагын мэдээлийн суваг дээр албан

ёсны бус зохион байгуулалтыг ашиглавал илүү үр дүнтэй болдог.

Албан ёсны бус зохион байгуулалт нь мэдээлэл түргэн түгээх

зэргээс урган гардаг. Албан ёсны байгууллагад энэ нь сайнаар ч

муугаар ч нөлөөлж болно.

Бүхэл бүтэн байх зарчим

Мэдээлэл нь дээд удирдлагаас шууд ажиллагсадад

дамжуулдаг энэ байдал нь удирдлагын шат дараалсан байдлыг

алдагдуулж түүний доорхи албан тушаалтануудад үл ойлгогдох

мэдээлэл болж хувирдаг. Энэ нь байгууллагын бүрэн бүтэн байх

зарчимыг алдагдуулдаг. Байгууллагын бүтцийн шат дамжлага,

алба тушаалыг мэдээлэлд зөв ашиглах ёстой.

Тодорхой байх зарчим

Коммуникаци үнэ цэнэтэй байхын тулд тодорхой байх

зарчимд тулгуурлана. Хүлээн авч байгаа хүнд тодорхой

ойлгомжтой томъёлогдсон, тийм байхаар дамжуулагдсан

мэдээллийг тодорхой байх зарчим гэнэ.

Илгээгч(шүүлт хийх)

Кодлохтомъёолох

Суваг Код тайлах

Хүлээн авагч

(шүүлт хийх)

Чимээ (саад)

Буцах холбоо

Коммуникацийн процессийн загвар

Коммуникацийн процесс нь илгээгч мэдээг кодлохоос

эхлэж, хүлээн авагч мэдээний кодыг тайлахаар төгсөнө.

Энэ хоёр туйлын хооронд мэдээ нь хүлээн авагч, илгээгч

хоёрын шүүлтүүр болон коммуникацийн үр ашигт

нөлөөлдөг саадуудыг дамжиж өнгөрдөг.

Коммуникацийн мэдээллийн хэлбэр

Бичгээр

Амаар

Үгийн бус

Мэдээ: Үндсэн хэлбэрээрээ бол мэдээ гэдэг нь хариулт шаардагч үүсгүүр юм.

Менежрүүд амаар болон бичгийн хэлбэрийг ихэвчлэн ашигладаг. Бид ямар нэгэн зүйлрүү харж, хараагаараа үгийн бус хэлбэрээр мэдээ авах бүрт тохиолддог. Жишээ нь: Улаан өнгө аюулыг заадаг ба түүнийг жолооч нарыг зогс гэсэн тэмдэг болгон ашигладаг.

Мэдээ

СувагАгуулга2 хэсгээс тогтох бөгөөд бие

биедээ тохирсон байх ёстой. Аль нэг нь тохироогүй зохистой бус бол үр ашигтай коммуникаци болж чадахгүй.

Кодлох ба илгээхМэдээг кодлох нь дамжуулах санаагаа тэмдэгт, нэр

томъёогоор илэрхийлж агуулгыг бүрдүүлэх, дамжуулах үр ашигтай суваг сонгох зэргийг хамаарна.

Мэдээллээ бүрэн ойлгомжтой хэлбэрээр гаргаж ирэх хэрэгтэй. Мэдээллийн агуулга суваг зөв тохирсон байх ёстой.

Шүүлт хийхШүүлт хийх нь илгээгч, хүлээн авагч хоёрт хоёуланд нь

тохиолддог физиологийн, сэтгэл зүйн шинжтэй үйл ажиллагаа юм. Хувь хүний үзэл бодол нь мэдээ, коммуникацийг гажуудуулдаг. Жишээ нь: эмэгтэйчүүдийг ажил хийж чадахгүй гэж үздэг удирдаг тэдэндэй ширүүн харьцаж өөрийнх нь үзэл, зан авир байгууллагын доторх харилцаанд нөлөөлж байгааг ойлгодоггүй.

Чимээ буюу саадЧимээ нь илгээгч, хүлээн авагчийн аль алинтай нь холбоогүй, харин хөндлөнгөөс мэдээллийг гажуудуулах чадвартай хүчин зүйл юм.

Код тайлахХүлээн авагч тусгай тэмдэгтээр ирсэн мэдээг өөрийн

ойлголтоор илэрхийлэх явдал юм. Код тайлахын өмнө мэдээ 3-н удаа өөрчлөгддөг. 1). Илгээгчийн шүүлтүүрээр шүүгдсэн 2). Чимээгээр гажуудсан 3). Хүлээн авагчийн шүүлтүүрээр шүүгдсэн

Буцах холбоо

Хувь хүн мэдээг илгээмэгц буцах мэдээлэл ирдэг.

Буцах холбоо нь харилцагч юуг дамжуулж байгаа, яаж дамжуулж байгаа,

хэрхэн хүлээн авч байгаа тухай үнэ цэнэтэй мэдээлэл өгнө. Жишээ нь:

Менежер ажилтнаа загнаж зэмлэхдээ ажилтны уур хүрч байгааг хармагц,

менежер мэдээгээ зөөлрүүлж ажилтны уурыг багасгаж болно.

Суваг

Кодлогдсон мэдээллийг илгээгч аман болон бичгийн, видео бичлэг,

компьютерийн сүлжээний аль оновчтой гэсэн сувгаар нь дамжуулдаг.

Байгууллага дахь коммуникаци, түүний сүлжээ

Байгууллага дахь коммуникацийн сүлжээ нь:

• Босоо 1. өгсөх

2. уруудах

• Хэвтээ

• Диогналь

• Солбилцох коммуникаци гэсэн төрлүүдтэй байна.

Босоо коммуникаци

Энэ нь удирдлагын өөр өөр төвшингийн хооронд

өгсөх, уруудах чиглэлээр мэдээлэл дамжих үйл

явц юм. Уруудах коммуникаци: удирдлагаас

ажиллагсад руу чиглэсэн шугаман харилцаа юм.

Өгсөх коммуникаци: мэдээлэл анхан шатны

удирдагчдаас дээшээ чиглэлтэй дамждаг бөгөөд

замдаа холбогдох удардагчдын хяналт шүүлтэнд

ордог.

Солбилцох коммуникаци

Нэг нэгжийн ажилтан, өөр нэгжийн

адил албан тушаалын буюу

удирдлагын бусад түвшингийн

ажилтнуудын хооронд явагдах

коммуникацийн процесс юм. Энэ нь

ажилтнуудын мэдлэг чадварыг

хөгжүүлж байдаг.

Хэвтээ коммуникаци

Энэ нь байгууллагын нэг түвшингийн

буюу ижил түвшиний нэгж, хувь

хүмүүсийн хооронд явагддаг харилцаа

юм. Жишээ нь: байгууллагын албадуудын

дарга нарын хоорондын харилцаа г.м.

Диагналь коммуникаци

Энэ харилцаагаар

хоорондоо огт харилцдаггүй

нэгж, бүлэг, хувь хүмүүсийг

холбож өгдөг. Мөн мэдээллийг

уламжлалт хэлбэрээсээ илүү

хурдан тараадаг.

Коммуникацийн сүлжээ

Байгууллагын болон түүний нэгж хэсгүүдийн хүрээнд

коммуникацийн процесс явагдаж байгаа сувгуудын иж бүрдэл

юм.

Байгууллага, түүний удирдлагын зохион байгуулалтын бүтэц нь

коммуникацийн сүлжээ, шийдвэр гаргах сүлжээг үүсгэдэг:

Нэмэлт мэдээлэлНэгэн судлаачийн тэмдэглэснээр үйлдвэрлийн технологийн ажилтан

ажлын 8 цагийн 61%-г коммуникацид (ярих сонсоход 35%, бичиг үйлдэхэд

16%, уншихад 10%) зарцуулдаг гэж тэмдэглэжээ. Удирдагчдын ажлын цагийн

60-100% нь бичиг цаас, мэдээ мэдээлэл дамжуулах, хүлээн авах шинжлэхэд

зарцуулдаг байна.

Мэдээллийг амаар дамжуулах үед 30% нь гээгддэг. Судалгаанаас үзэхэд

ажилтнууд хүлээж авсан мэдээллийнхээ 50%, удирдагчид 60%-ийг тархиндаа

хадгалдаг.

Дүгнэлт Коммуникаци бол менежментийн холбогч гол элемент нь

юм. Байгууллага дахь коммуникацийн төлөв байдлыг үнэлэхдээ

хувь хүн, бүлгүүдийн харилцаа, аман ба бичгийн харилцаатай

харилцан уялдаатай авч үзэж, тэдгээрт учирч болох саад,

мэдээллийн гажуудалд нөлөөлөх хүчин зүйлсийн хүрээнд судлах

нь чухал.

Холын зорилго үгүй аваас ойрын зовлон оршино.

(Суут их богд Чингис хаан)