บทท�� 11

แรงจูงใจูของมนุ�ษย์�

เป็�นุแรงจูงใจูท��พั�ฒนุาข��นุภาย์หลั�ง เป็�นุผลัจูากการเร�ย์นุร" เช่$นุ

ต้"องการความอบอ�$นุป็ลัอดภ�ย์ต้"องการการย์อมร�บจูากผ"อ)�นุต้"องการความสำ+าเร,จูต้"องการเก�ย์รต้-ย์ศช่)�อเสำ�ย์ง

ต้"องการป็ระสำบการณ์�ใหม$ ๆ

ทฤษฏี�ลั+าด�บข��นุแรงจูงใจูของมาสำโลัว�

• ทฤษฏี�ลั+าด�บข��นุแรงจูงใจูของมาสำโลัว� แบ$งออกเป็�นุ

ก. ความต้"องการท��ขาดแคลันุแลัะแรงจูงใจูท��ม�$งสำนุองความต้"องการเบ)�องต้"นุท��ย์�งบกพัร$องอย์$ ค)อ

1. ความต้"องการทางสำร�รว-ทย์า (physiological needs)

ทฤษฏี�ลั+าด�บข��นุแรงจูงใจูของมาสำโลัว�

• 2. ความต้"องการความม��นุคงป็ลัอดภ�ย์ (safety needs)

• 3. ความต้"องการความร�กแลัะความเป็�นุสำ$วนุหนุ��งของกลั�$ม (love an

d belonging needs)• 4. ความต้"องการท��จูะม�เก�ย์รต้-แลัะ

ศ�กด-5ศร� (esteem needs)

ทฤษฏี�ลั+าด�บข��นุแรงจูงใจูของมาสำโลัว�

ข . ความต้"องการแลัะแรงจูงใจูท��จูะพั�ฒนุาต้นุเองไป็สำ$ระด�บสำง

• 1. ความต้"องการพั�ฒนุาต้นุเองไป็สำ$ระด�บท��สำมบรณ์�ท��สำ�ด -(self actualization)

• 2. ความต้"องการม�ความร" ความเข"าใจูสำ-�งใหม$ๆ (cognitive needs)

• 3. ความต้"องการด"านุสำ�นุทร�ย์ภาพั (Aesthetic needs)

สำร�รว-ทย์า

ป็ลัอดภ�ย์

ความร�กแลัะเป็�นุสำ$วนุหนุ��ง

เก�ย์รต้-แลัะศ�กด-5ศร�

พั�ฒนุาต้นุไป็สำ$ระด�บสำมบรณ์�

ระย์ะหลั�งมาสำโลัว� ได"เพั-�มความต้"องการสำงสำ�ดบนุย์อดป็8ราม-ดเป็�นุข��นุ ทรานุเซ็,นุเด,นุสำ�(Transcendence) เป็�นุระด�บการร"สำ+านุ�กข��นุสำงของบ�คคลั

ทฤษฎี�จู-ต้ว-เคราะห�ท��เก��ย์วก�บแรงจูงใจู

แรงข�บเก��ย์วก�บสำ�ญช่าต้ญาณ์พัฤต้-กรรมท��สำ�นุนุ-ษฐานุว$ามาจูากแรงจูงใจูไร"สำ+านุ�กอาจูป็รากฏีในุรป็ของ

ความฝั>นุ อาก�ป็ก-ร-ย์าท��ไม$ร"ต้�ว การพัด พัดพัลั��งป็าก การเจู,บป็?วย์ทางจู-ต้แลัะ

ป็ระสำาท

ทฤษฏี�การเร�ย์นุร"ทางสำ�งคมท��เก��ย์วก�บแรงจูงใจู

พัฤต้-กรรมของบ�คคลัสำ$วนุใหญ$เป็�นุผลัรวมขององค�ป็ระกอบต้$อไป็นุ��

1. ผลัของการได"ร�บรางว�ลัเม)�อท+า การต้อบสำนุองท��ต้"องการ

2. ผลัของการลังโทษ แลัะไม$ได"ร�บรางว�ลัเม)�อท+าการต้อบสำนุองท��ไม$ต้รงก�บความต้"องการ

ทฤษฏี�การเร�ย์นุร"ทางสำ�งคมท��เก��ย์วก�บแรงจูงใจู

3. เป็�นุผลัของการเร�ย์นุร"ในุอด�ต้4. เป็�นุผลัของการเร�ย์นุร"แบบสำร�ป็

รวมแลัะแบบจู+าแนุกความแต้กต้$าง

5. เป็�นุผลัของการสำ�งเกต้แลัะการเลั�ย์นุแบบพัฤต้-กรรมของคนุอ)�นุ

ทฤษฏี�การเร�ย์นุร"ทางสำ�งคมท��เก��ย์วก�บแรงจูงใจู

นุอกจูากนุ��ทฤษฏี�การเร�ย์นุร"ทางสำ�งคมเนุ"นุถึ�งความสำ+าค�ญของสำ-�งต้$อไป็นุ��

1. ความสำ+าค�ญของกระบวนุการเร�ย์นุร" การค-ด (cognitive process) 2. เนุ"นุความสำ+าค�ญของการเร�ย์นุร"การสำ�งเกต้พัฤต้-กรรมของคนุอ)�นุ (vicarious learning) 3. การบ�งค�บแลัะควบค�มต้นุเอง -(self

regulatory system)

แรงจูงใจูท��เก��ย์วก�บความก"าวร"าวองค�ป็ระกอบของแรงจูงใจูท��

เก��ย์วก�บความก"าวร"าว ม�ด�งนุ�� 1. ความก"าวร"าวเป็�นุแรงข�บ ฟรอย์ด� : เป็�นุสำ$วนุหนุ��งของ

สำ�ญช่าต้ญาณ์แห$งความต้าย์ (death instinct) ท��สำะสำมไว"ถึก

ป็ลัดป็ลั$อย์ออกมา2. นุ�กจู-ต้ว-เคราะห�สำม�ย์หลั�ง :

สำมม�ต้-ฐานุความค�บข"องใจู - ความก"าวร"าว

•หลั�กฐานุทางสำร�ระ:การกระต้�"นุท��ไฮโป็ทาลัาม�สำท+าให"เก-ดอารมณ์�โมโหฉุ�นุเฉุ�ย์ว การกดสำ$วนุนุ��ในุสำ�ต้ว�ท+าให"เช่)�องไม$ด�ร"าย์

แรงจูงใจูท��เก��ย์วก�บความก"าวร"าว

2. ความก"าวร"าวเป็�นุการต้อบสำนุองท��เก-ดจูากการเร�ย์นุร"

•การเร�ย์นุร"จูากการสำ�งเกต้พัฤต้-กรรมผ"อ)�นุ (observation) หร)อการเลั�ย์นุแบบผ"

อ)�นุ (imitation)• เป็�นุผลัของการเสำร-มแรง

(reinforcement)•การต้อบสำนุองความค�บข"องใจูนุอกจูาก

ก"าวร"าวย์�งม�พัฤต้-กรรมอ)�นุอ�ก เช่$นุ การขอความช่$วย์เหลั)อ การป็?วย์ การใช่"ย์าเสำพัต้-ดเป็�นุต้"นุ

การทดลัองของแบนุดร$า• กลั�$มท�� 1. ต้�วแบบผ"ใหญ$แสำดงความก"าวร"าวต้$อ

ต้�Dกต้าย์าง• กลั�$มท�� 2. ต้�วแบบภาพัย์นุต้ร�แสำดงความ

ก"าวร"าวต้$อต้�Dกต้า ย์าง• กลั�$มท�� 3. ต้�วแบบแสำดงความก"าวร"าวในุ

ภาพัย์นุต้ร�เป็�นุ ต้�วการ�ต้นุ• กลั�$มท�� 4. ต้�วแบบไม$ม�พัฤต้-กรรมก"าวร"าว• กลั�$มท�� 5. ไม$ม�ต้�วแบบ

แบนุดรา

ผลัการทดลัอง

ค$าเฉุลั��ย์รวมของการแสำดงพัฤต้-กรรมก"าวร"าวต้�วแบบการ�ต้นุ

ต้�วแบบจูากคนุจูร-งต้�วแบบจูากภาพัย์นุต้�ไม$ม�ต้�วแบบต้�วแบบไม$ก"าวร"าว

ผลัการทดลัอง

ค$าเฉุลั��ย์ของการเลั�ย์นุแบบพัฤต้-กรรมก"าวร"าวต้�วแบบคนุจูร-ง

ต้�วแบบจูากภาพัย์นุต้�ต้�วแบบการ�ต้นุไม$ม�ต้�วแบบ

ต้�วแบบไม$ก"าวร"าว

การเลั�ย์นุแบบ

แรงจู�งใจูที่�เป็�นตั�วกำ��หนดคว�มกำ��วร��ว

ทฤษฎี�จู-ต้ว-เคราะห�• สำ�ญช่าต้ญาณ์ก"าวร"าว

พัฤต้-กรรมก"าวร"าว

แรงจู�งใจูที่�เป็�นตั�วกำ��หนดคว�มกำ��วร��ว

• ทฤษฎี�จู-ต้ว-เคราะห�ใหม$ แรงข�บความค�บข"องใจู --- แรงข�บ

ก"าวร"าว --- พัฤต้-กรรมก"าวร"าว

แรงจู�งใจูที่�เป็�นตั�วกำ��หนดคว�มกำ��วร��ว

ทฤษฎี�การเร�ย์นุร"ทางสำ�งคม• ป็ระสบกำ�รณ์�ที่�ไม�พึ!งพึอใจู/ ส#งจู�งใจูอ�รมณ์�ถู�กำกำระตั%�น/คว�มค�ดหว�งตั�อผลที่�จูะได�ร�บจู�กำพึฤตั#กำรรม-----

ห�นไป็พึ!งผ��อ)น ป็ระสบคว�มส��เร*จู หน�หร)อถูอนตั�ว พึฤตั#กำรรมกำ��วร��ว อ�กำ�รเจู*บป็+วย ใช้�ย�เสพึตั#ด พึย�ย�มห�ที่�งแกำ�ไขป็/ญห�

3. การแสำดงพัฤต้-กรรมก"าวร"าวเป็�นุทางระบาย์ออก

แรงจูงใจูใฝั?สำ�มฤทธิ์-5

• แรงจูงใจูใฝั?สำ�มฤทธิ์-5 ค)อลั�กษณ์ะของบ�คคลัท��ม�มานุะเพั)�อเพั-�มหร)อร�กษามาต้รฐานุการท+างานุหร)อการท+าก-จูกรรมของต้นุให"อย์$ในุข��นุด�เย์��ย์ม

แรงจูงใจูใฝั?สำ�มฤทธิ์-5

•การว�ดแรงจูงใจูใฝั?สำ�มฤทธิ์-5 ใช่"แบบทดสำอบ TAT (Thematic

Apperception Test)

แรงจูงใจูใฝั?สำ�มฤทธิ์-5• เป็�นุแรงจูงใจูท��การเลั��ย์งดม�สำ$วนุสำ+าค�ญ พั$อแม$

ให"ความสำ+าค�ญต้$อมาต้รฐานุการท+างานุของลัก ให"อย์$ในุระด�บด�เย์��ย์ม ให"ร"จู�กร�บผ-ดช่อบต้ามว�ย์

ม�ความคาดหว�งว$าเด,กจูะท+าได"• เด,กท��ลั"มเหลัว ท$าท�ของแม$ท�แสำดงความผ-ดหว�ง

ลังโทษจูะท+าให"กลั�วความลั"มเหลัวมากข��นุ

การกลั"าเสำ��ย์งแลัะระด�บความป็รารถึนุา•ผ"ท��แรงจูงใจูใฝั?สำ�มฤทธิ์-5สำงจูะต้��งเป็Fา

หมาย์ใกลั"เค�ย์งก�บความเป็�นุจูร-ง แลัะกลั"าเสำ��ย์งพัอสำมควร•ผ"ท��แรงจูงใจูใฝั?สำ�มฤทธิ์-5ต้+�าแลัะว-ต้ก

ก�งวลัสำงจูะท+างานุท��ง$าย์ราย์ได"นุ"อย์หร)อต้��งเป็Fาสำงแต้$เก-นุความสำามารถึ

แรงจูงใจูใฝั?สำ�มฤทธิ์-5

แรงจูงใจูใฝั?สำ�มฤทธิ์-5• ระด�บความป็รารถึนุาค)อ ความหว�ง

ท��จูะบรรลั�ผลัสำ+าเร,จู• จูากผลัการว-จู�ย์ อารมณ์�ค�บข"องใจู

ม�ผลักระทบต้$อการต้��งระด�บความ ป็รารถึนุาท+าให"ระด�บฯต้+�าลัง การ

ป็ระสำบผลัสำ+าเร,จูไป็ถึ�งเป็Fาท+าให"ระด�บความป็รารถึนุาสำงข��นุ

แรงจูงใจูใฝั?สำ�มพั�นุธิ์�

• ความต้"องการม�$งสำ�มพั�นุธิ์� ม� ความสำ+าค�ญต้$อจู-ต้ใจูของคนุ

เราได"ร�บรางว�ลัจูากการสำ�มพั�นุธิ์� ก�บคนุอ)�นุ แลัะการห"ามไม$ให"

ต้-ดต้$อสำ�งสำรรค�ถึ)อว$าเป็�นุการลังโทษแบบหนุ��ง

แรงจูงใจูใฝั?สำ�มพั�นุธิ์�•จูากผลัการว-จู�ย์ บ�คคลัม�ความ

แต้กต้$างก�นุในุระด�บความต้"องการม�$งสำ�มพั�นุธิ์�• การว-จู�ย์เก��ย์วก�บ

สำ�ญช่าต้ญาณ์การอย์$เป็�นุกลั�$ม (herd instinct) : ระด�บ

ความกลั�วสำงจูะเพั-�มแนุวโนุ"มท��ต้"องการม�$งสำ�มพั�นุธิ์�

•แลัะจูากทฤษฎี�การเป็ร�ย์บเท�ย์บทางสำ�งคม (social comparison) : บ�คคลัต้"องการเป็ร�ย์บเท�ย์บ

ความร"สำ�กของต้นุเองก�บผ"ท��ม�ลั�กษณ์ะคลั"าย์คลั�งก�บต้นุมากกว$าผ"ท��แต้กต้$างก�บต้นุ

แรงจูงใจูใฝั?สำ�มพั�นุธิ์�