ԱԶԳԱՅԻՆ, ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ԵՒ ՀԱՍԱՐԱԿԱԿԱՆ ՇԱԲԱԹԱԹԵՐԹ

Հալէպի Քառասուն Մանկանց մայր տաճարին մէջ, վերականգնումէն ետք, առաջին պատարագը տեղի պիտի ունենայ Մարտ-Ապրիլին: Եկեղեցին 2015-ին պայթեցուցած էին ԻՊ գրոհա-յինները: Քառասուն Մանկանց եկեղեցւոյ վերականգնումը կ'իրականացուի Հալէպի հայ համայնքի հաւատաց-եալներու նուիրատուութիւններով: Առնուազն 150 հազար մարդ իր աւանդը բերած է սրբավայրի վերա-կանգնման գործին: Կը նախատեսուի տաճարին մէջ առաջին պատարագը իրականացնել Մարտի վերջը-Ապրիլի սկիզբը:

Կիրակի՝ 24 Փետրուար 2019-ին, Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագոյն Պատրիարք եւ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի մէջ ընդունեց ճանաչողական այցով Հայաստան ժամանած Գանատայի ԶՈՒ հոգեւոր առաջնորդ Կիյ վարդապետ Չա-փթլէյնին՝ ուղեկցութեամբ Գանատայի հայոց թեմի առաջնորդ Գերաշնորհ Տ. Աբգար եպիսկոպոս Յովակիմեանի եւ ՀՀ ԶՈՒ հոգեւոր առաջնորդ Գերաշնորհ Տ. Վրթանէս եպիս-կոպոս Աբրահամեանի: Զրոյցի ընթացքին Վեհափառ Հայրապետը գոհունակութեամբ ողջունած է երկու երկիրնե-րու Զինուած ուժերու հոգեւոր առաջնորդների փոխգործակցութիւնը՝ այն կարեւոր եւ օգ-տակար նկատելով փորձի փոխանակման եւ բանակին մէջ հոգեւորականներու ծառա-յութիւնը առաւել արդիւնաւէտ դարձնելու տեսանկիւնէն: Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը նաեւ անդրադարձ կատարած է Հայոց բանակի հոգեւոր առաջնորդութեան գործունէութեան եւ եկեղեցականներու ծառայութեան̀ ընդգծելով, որ այն կարեւոր դերակատարութիւն ունի: Նորին Սրբութիւնը փաստեց, որ հայ ժողովուրդի պատ-մութեան ընթացքին Հայ Եկեղեցին ու անոր սպասաւորները մշտապէս կանգնած եղած են հայ զինուորականի կողքին՝ միասնաբար պայքարելով հայ ժողովուրդի ազատութեան եւ հայոց անկախ պետականութեան կերտման ու պաշտպանութեան համար: Գանատայի ԶՈՒ առաջնորդը եւս իր այցը Հայաստան լաւագոյն առիթ նկատեց Հայոց բանակի հոգեւոր առաջնորդութեան հետ կիսուելու զօրամասերուն մէջ հոգեւոր ծառայու-թեան իրականացման փորձով եւ ոլորտին առնչուող համապատասխան գիտելիքներով: Վարդապետ Չափթլէյնին եւս կարեւորեց հոգեւորականի՝ զինուարականի կողքին ըլլալը, յատկապէս դժուարին պայմաններուն մէջ: Աւարտին Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը, օրհնելով Գանատայի ԶՈՒ հոգեւոր առաջնորդը, անոր մաղթած է Աստծոյ օգնականութիւնը սրբազան եւ պատասխանատու առաքելութեան մէջ:

Եւրոպական խորհրդարանը որդեգ-րած է Թուրքիոյ հետ Եւրոպական Միութեան անդամակցութեան բա-նակցութիւնները պաշտօնապէս դադրեցնելու վերաբերող առաջար-կը: Այս մասին կը հաղորդէ թրքական «Հապերլեր»-ը: Եւրոպական Միութեան անդամակ-ցութեան վերաբերող Թուրքիոյ բա-նակցութիւնները դադրեցնելու հարցըքուէարկութեան դրուած է Թուրքիոյ հարցերով Եւրոպական խորհրդարանիզեկուցող Քեթի Փերիի առաջարկով: Առաջարկը որդեգրուած է 40 թեր, 7 դէմ եւ 10 ձեռնպահ քուէներով:

Դեկտեմբեր 18, 2019ին, 85 տարեկանին իր մահկանացուն կնքեց Լուիզ Մանուկեան Սիմոն: Ան իր կեանքը նուիրած էր հասարակական գործի առաջ-նորդութեան, բարեսիրութեան, սակայն առաւել թափով ան նուիրուած է հայ մշակոյթի եւ ժառանգութեան տարածման: Բոլոր անոնք որ կը ճանչնային զինք՝ պիտի յիշեն իր մէջ մտացի, համարձակ սրամիտ կինը որ միշտ կը ձգտէր լա-ւագոյնին, իրեն համար եւ՝ ուրիշներու: Զինք առաջնորդող սկզբունքը, իր բոլոր գործերուն մէջ, մարդոց կեանքի բա-րելաւումն էր, բան մը որ ան յաջողեցաւ իրականացնել առաւելագոյն չափով: Լուիզ ծնած էր Տիթրոյթի մէջ, իբրեւ առաջին զաւակը Ալեք եւ Մարի Մանուկեաններուն: Իր հայրը՝ Ալեք Թուրքիայէն հայ գաղթական մըն էր որ ցեղասպանութենէն ետք եկած էր Ամերիկա եւ իրականացուցած էր իր ժամանակին համար նոր ծորակ մը, միակ բռնելիքով զոր անուանած էր Տելթա. ան այդ միչոցով դարձաւ Ամերիկայի ճարտարարուեստի յա-ռաջապահներէն եւ հիմնեց արդիւնաբերական աշխարհի ամենէն նշանաւոր ընկերութիւններէն մէկը՝ ՄԱՍՔՕ անունով: Լուիզ ժառանգած էր իր ծնողաց ազգասիրութիւնը, որուն միջոցաւ ան անդամ դարձաւ Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միութեան Կեդրոնական Վարչական Ժողովին, հետեւելով իր անուանի հօրը: Հ.Բ.Ը.Միութիւնը աշխարհի ամէնէն ծաւալուն բարեսիրական կազմակերպութիւնն է, որուն միջոցաւ Լուիզ սատարեց հայկական ժառանգութեան կրթական, մշակութային եւ խնամատարական ծրագիրնե-րուն: 1982ին Լուիզ առաջին անգամ այցելեց Հայաստան որ այդ շրջանին մաս կը կազմէր Սովետական Միութեան եւ ամուր կերպով կառչեցաւ հայրենիքին, յաճախ վերադառ-նալու այնտեղ՝ տեսերիզներու փաստագրութիւններ հաւա-քելու կամ այլ միջոցներով երկրին սատարելու համար: Ամէն այցելութեան ուրիշներ եւս առաջնորդեց Հայաստան ոգեւորելով զանոնք: Անոր միացաւ նաեւ եղբայրը՝ Ռիչըրտ Մանուկեան, իրականացնելու կարգ մը բարեսիրական ծրագիրներ: 1988-ին երբ աւերող երկրաշարժը պատճառ դարձաւ 25,000 հոգիներու մահուան եւ բազմահազար ուրիշներու վիրա-ւորման ու տնաւերման, Լուիզ առաջին բեռնատար օդանաւով հասաւ Հայաստան՝ դեղօրայք, բժշկական սարքեր ու սնունդ հասցնելու աղէտեալներուն: Ան այդ տարիներուն գլխաւորեց Բարեգործականի նպաստամատոյց գործունէութիւնը՝ սա-տարելու համար աղէտի գօտիին: Այդ օրերէն յիշատակ մնացած է իր լուսանկարը՝ կանգնած Սպիտակի աւերակ-ներուն վերեւ, տխրութեան քօղը իր դէմքին: 1989ին Լուիզ ընտրուեցաւ Բարեգործականի համազգա-յին նախագահը՝ ղեկավարելով բարեսիրական այդ կազ-մակերպութեան ծրագիրները 31 երկիրներու 74 քաղաքներունմէջ՝ կառուցանելով դպրոցներ, եկեղեցիներ եւ կազմակերպե-լով երիտասարդական ծրագիրներ: Սովետական Միութեան փլուզումէն ետք ան հանդիսացաւ առաջին ղեկավարը որ Բարեգործականի գրասենեակ մը բացաւ անկախ Հայաստանի

Շար. - էջ 5

ԽԳ. ՏԱՐԻ ԹԻՒ 2175 ԵՐԿՈՒՇԱԲԹԻ, 4 ՄԱՐՏ 2019• VOL. XLIII, NO 2175 • LUNDI, 4 MARS 2019 • MONDAY, MARCH 4, 2019

ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԸ ՀԻՒՐԸՆԿԱԼԱԾ Է ԳԱՆԱՏԱՅԻ ԶԻՆՈՒԱԾ ՈՒԺԵՐՈՒ ՀՈԳԵՒՈՐ

ԱՌԱՋՆՈՐԴԸ

ՀԱԼԷՊԻ ՔԱՌԱՍՈՒՆ ՄԱՆԿԱՆՑ ԵԿԵՂԵՑԻՆ ՎԵՐԱԿԱՆԳՆՈՒՄԷՆ ԵՏՔ ՊԻՏԻ ԲԱՑՈՒԻ ԳԱՐՆԱՆ

ԵՒՐՈՊԱԿԱՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴԸ ՈՐԴԵԳՐԱԾ Է ԹՈՒՐՔԻՈՅ` ԵՒՐՈՊԱԿԱՆ ՄԻՈՒԹԵԱՆ ԱՆԴԱՄԱԿՑՈՒԹԵԱՆ ԲԱՆԱԿՑՈՒԹԻՒՆՆԵՐԸ ԴԱԴՐԵՑՆԵԼՈՒ ԱՌԱՋԱՐԿԸ

ԼՈՒԻԶ ՄԱՆՈՒԿԵԱՆ ՍԻՄՈՆԻ ԿՈՐՈՒՍՏԸ

2

PM40015549R10945TPS/GST – R119209294 • TVQ/PST #1006268699TPS/GST – R119209294 • TVQ/PST #1006268699

Շաբաթաթերթ

Պատասխանատու խմբագիր՝

ԱՒԵՏԻՍ ՊԱԳԳԱԼԵԱՆ

Ծանուցումներունուիրատուութիւններու եւ

գրասենեակի պատասխանատու՝

ՍԱԼԲԻ ՄԱՐԿՈՍԵԱՆ

Թորոնթոյի պատասխանատու՝

ՄԱՏԱԹ Բ. ՄԱՄՈՒՐԵԱՆ

Hebdomadaire ArménienArmenian Weekly ISSN 0382-9251

Publié par /Published byLe Centre de Publication Tékéyan

825 rue Manoogian, Saint-Laurent,Québec H4N 1Z5

Tél: (514) 747-6680 • FAX: (514) 747-6162

e-mail: abaka@bellnet.cawww.tekeyanmontreal.ca

Canada

2nd Class $80 (QC & ON)

1ère classe/first class $150

U.S.A. 1st class (US) $150

Autres pays/Other countries:

1st class (US)$120

Per issue $1.75

Dépôt légal: Bibliothèque du Québec

ՌԱԶՄԱԿԱՆ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹԵԱՆ ՈԼՈՐՏԻՆ ՄԷՋ ԿԸ ՍՏԵՂԾՈՒԻ 200 ՆՈՐ

ԱՇԽԱՏԱՏԵՂ Հայաստանի կառավարութիւ-նը մաքսային արտօնութիւն տը-րամադրեց «Արսենալ ԼՏԴ» ըն-կերութեան՝ գերակայ կարեւորու-թիւն ներկայացնող ոլորտին մէջ ներածուող սարքաւորումներու, անոնց բաղկացուցիչ ու համա-լըրող մասերու, հումքի եւ նիւթերու ներածման համար, կը հաղորդէ “Արմէնփրէս”-ը: Տնտեսական զարգացման եւ ներդրումներու նախարար Տիգ-րան Խաչատրեան նշեց, որ ըն-կերութեան կողմէ ներածուող ապ-րանքները պիտի օգտագործը-ւին զէնքի եւ զինամթերքի ար-տադրութեան մէջ: Ծրագիրին իրականացման համար պիտի կատարուի 3 միլ-իառ 26 միլիոն դրամի ներդը-րում, որու շնորհիւ կարելի պի-տի ըլլայ ստեղծել 200 նոր աշ-խատատեղեր՝ 250 հազար դրամ միջին աշխատավարձով: Արտադրանքին ընդհանուր ծա-ւալը տարեկան պիտի կազմէ 44 միլիառ 400 միլիոն դրամ:

Բոլոր հայ գրողները սիրելի են մեր ժողովուրդին համար, մանաւանդ անոնք որոնք ունեցած են եղերական վախ-ճան: Սակայն բոլորը չէ որ մեզի կանգնիլ կու տան խոհի մը դիմաց՝ մղելու մեզ ոգեկոչման ու հանդիսութեան: Յովհաննէս Թումանեան այն սակաւաթիւներէն է – թերեւս նաեւ՝ եզակի – որ ամէն օր մեզի հետ է. մեր առօրեային մէջ, մեր խոհերուն, արարքներուն եւ խենթու-թիւններուն ու խնդութիւններուն մէջ: Ան շօշափելի ներկա-յութիւն մըն է իր իւրօրինակ կեանքով, իր մտածումներով, իր կենցաղով եւ իր անսահման զուարթախոհութեամբ: Կեանքը զինք հարուածած է բազմակողմանի կերպով, բայց նաեւ անոր շնորհած է անսահման իմաստութիւնը իր վէրքերը բալասանելու երգիծանքի եւ հիւմըրի ազնիւ միւռոնով: Թումանեան այն գրողն է որ աշխարհի բոլոր քաղաք-ներուն մէջ իբրեւ բարի եւ օրհնաբեր մեծ հայրը (պապիկ) հայ երեխային ձեռքէն բռնած կ'առաջնորդէ դէպի մանկապարտէզ՝ իր «Շունն ու կատուն» ալ միասին: Եւ ան այն իմաստուն հրեշտակապետն է որ ստոյիկութեամբ հայը կ'առաջնորդէ իր յաւերժական անդորրի ճակա-տագրին: Այս տարի հայրենիքի մէջ կը նշուի Թումանեան մարդուն ու բանաստեղծին ծննդեան հարիւր յիսունամեակը: Բայց Թումանեան թիւերով չէ որ կը մտնէ հայոց պատմութեան մէջ: Կարծէք ան Սասունցի Դաւիթէն իսկ առաջ կը քալէր մեր պատմութեան մէջ: Սփիւռքը, իր հերթին կը նշէ Թումանեանի յոբելեանը այն չափով որ տակաւին առողջ մնացած է ուծացումէ: Մեր արեւելահայ եւ արեւմտահայ հատուածներուն միջեւ գոյութիւն ունին գործնական եւ հոգեբանական պատնէշներ, իրար չկարենալ հասկնալու, իրարու փո-խադարձ արժէքները չկարենալ գնահատելու: Թուման-եան կարծէք վեր մնացած է այդ ցանկապատներէն եւ «Ամենայն Հայոց Բանաստեղծ»ի ինքնատուր կոչումը որ ծագում առած է Ամենայն Հայոց Գէորգ Ե. Կաթողիկոսին հետ ունեցած վէճի մը ընթացքին, հայ գաղթականներու ճակատագրին շուրջ, կարծէք թէ բնականօրէն կցուած պիտի ըլլար իր անունին ու համբաւին, նոյնիսկ եթէ ինք հռչակած չըլլար զայն: «Պայքար»ի այս համարը, իր հերթին, բնականօրէն նուիրուած եղաւ Թումանեանի 150ամեակին: Երկու խորքային յօդուածներ կը թափանցեն Թումանեանի կեանքին, Թումանեան երեւոյթին: Անոր կեանքը եկաւ ու անցաւ իր հեքիաթներուն նման եւ անոնց նման ալ մնաց ժողովուրդի կեանքին եւ յիշողութեան մէջ: Ամէնէն աւելի ինքն է, Թումանեանը, որ այդքան յատկանշականօրէն սահմանած է բանաստեղծին դերը որ պիտի ըլլայ իր ժողովուրդին հետ եւ ... ոչ ամբոխին: Այսքան պարզ մե-ծութեամբ միայն Թումանեան կրնար բնութագրել բա-նաստեղծին դերը: Թումանեան կիսաւարտ ու թերաւարտ թողուցած է իր ուսումնառութիւնը դեռ Թիֆլիսի Ներսիսեան վարժարանը չաւարտած. սակայն, Չարենցի իսկ բացատրութեամբ ան բաժակ խփած է Հոմերոսներու եւ Կէօթէներուն հետ: Ինքնազարգացումը, ինքնամղումը, ինքնասրբացումը եղած են աստուածատուր տուեալներ՝ օժտելու համար բանաստեղծը տաղանդներով ու մանաւանդ՝ մարդկայ-նականութեամբ: Թումանեանը ինքնակոչ մարգարէ մը եղած է 1905 հայ-թաթարական կռիւներու խաղաղատար միջնորդ մը դառնալու. Իր հոգիին մէջ չէ գտնուած պուտ մը ատե-լութիւն՝ նոյնիսկ թաթարներու նկատմամբ, որովհետեւ ան հաւատացողն էր ազգերու փրկարար համակեցութեան: Նոյնպէս, 1921ի Փետրուարեան ապստամբութեան օրերուներբ հայութիւնը վերածուած էր իրերատեաց երկու գա-ղափարական հակընդդէմ հատուածներու՝ Թուման-եան գնդակներու տարափին տակ դիմած է երկու ճա-կատներուն խաղաղութեան կոչով: Ան բնազդով յառած էր Զօր. Անդրանիկին, իրեն պէս թերաւարտ, կամ նոյնիսկ անուս՝ բայց իր մարզին մէջ՝ հանճարեղ եւ առաջարկած էր իր տասը զաւակները յանձնել Անդրանիկին իբրեւ կամաւոր: Եւ ասիկա թատրոն չէր, բեմադրութիւն չէր, կեղծ ազգասիրութիւն չէր, այլ մատուցում հայ զինուորական ու քաղաքական հերոսի պատարագեալ առաքելութեան: Այս նուիրումը կը խորհրդանշէ երկու բան. որ ան բնազդօրէն կը հաւատար Անդրանիկի քաղաքական

Թիֆլիսի Թումանեանի վերնատունը, որ դարձած էր օրուան մտաւորականութեան հաւաքավայրը՝ Կոմիտաս, Աղայեան, Ծերենց, Իսահակեան, Սարեան, Շանթ, Շիրվանզադէ:

(Գործ Սարգիս Մուրատեանի)

ողջախոհութեան եւ երկրորդ՝ անսահման սէր կը տածէր ան արեւմտահայ զանգուածին նկատմամբ, որուն զոհեց իր անդրանիկ զաւակը՝ Արդիկը Վանի ինքնապաշտպանու-թեան օրերուն եւ ապա ան իր բանաստեղծի կոչումէն անդին՝ նուիրուեցաւ արեւմտահայ արմատախիլ գաղթա-կաններու ճակատագրին եւ անոնց վէրքերու ամոքումին: Թումանեանի քերթողութիւնը, իր կեանքին նման կարկաչահոս աղբիւր մը հանդիսացաւ Լոռիի այն աշխարհամասին մէջ ուր լեռները աչքերը կիտած իրարկը նային, ինչպէս նաեւ այդ լեռներէն շատ անդին, ուր հայ ժողովուրդը կ'ապրէր ու կ'ապրի: Անոր գրականու-թիւնը այսօր ալ, հարիւր տարի վերջ կը կենսաւորէ մեր գոյութիւնը, առանց արեւմտահայի եւ արեւելահայի բաժանումներու ու պիտակումներու: Իր քերթողութիւնը ունի բանաստեղծութիւններ, չափածոյ պատմումներ, քառ-եակներ եւ գրական այլ սեռի արտադրութիւններ, բոլորն ալ հայկականութեան միւռոնի կաթսային մէջ հասունցած եւ մեր լեռներու ծաղիկներով բուրումնաւէտուած: Իր «Լուսաւորչի կանթեղը» իր պարզութեամբ հպարտօրէն կը կանգնի Թէքէեանի «Կանթեղ»ին դիմաց: Իր առակները իմաստութեան բեկորներ են եւ իր պատմուածքները՝ կենցաղային դասեր, բացի հանդիսանալէ գրական բիւ-րահեղացումներ: Մարդիկ զարմացած հարց կու տան թէ ինչո՞ւ Երեւանի օփերայի շէնքին առջեւ կանգնած է Թումանեանի ար-ձանը եւ ոչ երաժիշտի մը: Բայց երբ կը խորհիք անոր ստեղծագործութիւններուն մասին կը տեսնէք թէ ան հանդիսացած է մեր գրականութեան Կոմիտասը եւ հա-զար ու մէկ լարերով կապուած է մեր երաժշտութեան ակունքներուն: Իր չափածոյ հեքիաթներէն երկուքը՝ «Անուշ» եւ «Թմկա-բերդի առում»ը վերածուած են անմահ օփերաներու, Ար-մէն Տիգրանեանի եւ Ալեքսանտր Սպենդիարեանի կողմէ («Ալմաստ»): Յետոյ իր բանաստեղծութիւններէն շատերը («Գանձեր ունեմ, հազար գանձեր») ներշնչած են հայ եր-գահանները համապատասխան երգեր յօրինելու եւ Թու-մանեանի հանճարը աւելի եւս ժողովրդականացնելու: Թումանեանը օրինաւոր քաղաքացին է մեր ժողովուրդի բոլոր հատուածներու գրականութեան: Անոր լուսաւոր հանճարը արեւային այնպիսի պայթումով յայտնուած է, որ իր գրականութիւնը թարգմանութիւններով տարած-ւած է նաեւ տարբեր ազգերու մօտ: Այնքան դիպուկ էր Վրաստանի նախարարին խօսքը Թումանեանի թիֆլիս-եան 150ամեակին առիթով երբ կ'ըսէր թէ հայ ազգը պատիւ ըրած է Վրաստանին այսպիսի հանճարեղ քաղաքացի մը նուիրելու: Ինչպէս կը տեսնուի՝ Թումանեանը նաեւ մեր ազգին դիմագիծն է, յաւերժական ժպիտով, անկոտրում լաւատեսութեամբ, կեանքի հանճարեղ ընկալումով եւ յաւերժի մատուցումով: Երանի Թումանեանի կեանքն ու գրականութիւնը մնայուն դասեր դառնային մեր ազգին՝ միշտ... ամբոխէն վեր մնալու:

«ՊԱՅՔԱՐ» շաբաթաթերթ

• ABAKA • LUNDI 4 MARS 2019 - MONDAY MARCH 4, 2019 •

ԹՈՒՄԱՆԵԱՆԻՐ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴԻՆ ՀԵՏ

ԽՄԲԱԳՐԱԿԱՆ

3• ABAKA • LUNDI 4 MARS 2019 - MONDAY MARCH 4, 2019 •

ԱՅԺՄԷԱԿԱՆ ՄԱՐՏԱՀՐԱՒԷՐ

ՈՉ ԹԷ ՄԻԱՅՆ ՊԱՏԳԱՄԸ... ԱՅԼ ՊԱՏԳԱՄԱԲԵ'ՐՆ ԱԼ

Միշտ որակաւոր խրատներ կամ պատգամներ կ'ստանանք աւելի փորձառու կամ հմուտ անձերէ, բայց ընդհանրապէս անհոգութեամբ կ'անտեսենք զա-նոնք: Հետեւանքը կ'ըլլայ վնասակա'ր՝ մեզի: Թէքէեան Մշակ. Միութիւն: Ուրբաթ 22 Փետր. 2019 Մեր առջեւ կանգնած է Տէր Դաւիթ Քհնյ. Մարգարեանը իր պարթեւ հասակով ու անկեղծ ժպիտով: Օրուան բանախօսն է նիւթ ունենալով՝ «Աստուածաշունչի դիրքը աստղ գուշակութեան հանդէպ:» Հետաքրքրական ու այժմէական նիւթ մը, ուր բանախօս հայրը իր թունդ այլ համոզիչ ու դիւրայաղորդ ոճով կը բացատրէ այն սին ու դատարկ պատ-ճառաբանութիւնները, որ վաճառականներ աստղագուշակութեան պատրուա-կին տակ, մեզ կը մոլորեցնեն նիւթականին սիրոյն: Մօտ 45 վայրկեան, ոչ մէկ շշուկ կը լսուէր սրահին մէջ: Ներկաները գրաւուած ուշադրութեամբ մտիկ կ'ընէին բանախօսը, իսկ անոր բերնէն կը հոսէր շարան-շարան, բառերու յաջորդականութիւնը առանց դադարի կամ տատամսումի: Տէր Հայրը նրբութեամբ հեգնեց այն անհատներու մտածելակերպը, երբ օրուայ մէջ կը հաւատան աստղագուշակութեան, իսկ Կիրակի օրերը եկեղեցի կ'երթան: «Չենք կրնար երկու տիրոջ ծառայել»,- ըսաւ՝ միշտ մէջբերելով Աստ-ւածաշունչի համարներէն: «Նոյն աստղերն էին, որ մոլորեցուցած էին 3 մոգերու եւ նոյն աստղերն էին, որ անոնց առաջնորդեցին Յիսուսի ծննդեան վայրը»,-

ըսաւ ուրիշ տեղ մը: Հայր Դաւիթ միշտ յենելով Աստուածաշունչի համարներէն, աւելի ու աւելի կը փաստէր ու մեզ կը մօտեցնէր ճշմարտութեան: Խօսեցաւ նոյնիսկ այն խորամանկ մեզ մոլորեցնողներուն գործածած բա-ռամթերքին մասին, որ կը փոխուէր ժամանակի պահանջքները պահելու հա-մար, մինչ Աստուածաշունչը մնացած է մի'շտ նոյնը, պարունակելով նո'յն բարոյական ու հոգեւոր սկզբունքները: Գիրք Ծննդոց էն, Ղուկասու էն ու Նոր Կտակարանէն անհամար փաստեր առատօրէն կը ներկայացնէր Տէր Դաւիթ: Խանդավառ էր իր բանախօսութեամբ, եւ խանդավառեց ու լուսաւորեց մեզ՝ ներկաներս: Պատգամը չի բաւեր եթէ ճի'շդ պատգամաբերը չի գայ: Հարցումներու առիթ տրուելով ներկաներէն Դոկտ. Արշաւիր Կէօնճեան շատ իմաստուն եզրակացութիւն մը ունեցաւ թէ՝ «Գիտութիւնը որքան որ զարգանայ կամ խորանայ, միշտ կը մնայ սահմանափակ»: Խորին շնորհակալութիւն Թէքէեան Մշակ. Միութեան վարչութեան, մանա-ւանդ Արժանապատիւ Տէր Դաւիթ Քհնյ. Մարգարեանի- որ առիթը ստեղծեց այսքան բծախնդրութեամբ ու նոր մօտեցումով բանախօսութիւն մը պատրաս-

տելու: Յարգելի ընթերցող. շատ մը ուրիշ այժմէական մարտահրաւէր նիւթեր կան, որ Տէր Դաւիթ հաճոյքով յայտարարեց թէ պատրաստ է խօսելու ու պարզելու զանոնք: ... Ուրեմն յաջորդիւ:

Պերճ Գոգորեան

ՄՈՆԹՐԷԱԼ

ՂԱՐԱԲԱՂԵԱՆ ՇԱՐԺՄԱՆ 31-ԱՄԵԱԿԻՆ ԱՌԻԹՈՎ՝ ՎԱՐՉԱՊԵՏ ՆԻԿՈԼ ՓԱՇԻՆԵԱՆ Կ'ԸՍԷ. «20 ՓԵՏՐՈՒԱՐ 1988-Ն ՀԱՅՈՑ ԱԶԳԱՅԻՆ ՎԵՐԱԶԱՐԹՕՆՔԻ ԲԱՑԱՌԻԿ ՕՐԻՆԱԿ Է»

ՆԱԽԱԳԱՀ ԲԱԿՕ ՍԱՀԱԿԵԱՆԻ ՈՒՂԵՐՁԸ` ԱՐՑԱԽԻ ՎԵՐԱԾՆՈՒՆԴԻ ՕՐՈՒԱՆ ԱՌԻԹՈՎ

Հայաստանի Հանրապետութեան վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան Չորեք-շաբթի՝ 20 Փետրուար 2019-ին, ուղերձ յղած է ղարաբաղեան շարժման տա-րեդարձին առիթով: Վարչապետի ուղերձին մէջ ըսուած է, որ 1988-ի այս օրը` 20 Փետրուարին, տեղի ունեցաւ իրադարձութիւն մը, որ պատմական էր բոլոր առումներով: Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզի մարզային խորհուրդը որոշում ընդունեց մտնել Հայաստանի կազմին մէջ: Հայաստանի ժողովուրդը իր ամբողջական աջակցութիւնը յայտնեց այդ որոշումին: Շուտով Արցախի եւ Հայաստանի իրենց հայրենակիցներուն միացան սփիւռքի մեր քոյրերն ու եղբայրները: Վարչապետի ուղերձին մէջ ըսուած է. «20 Փետրուար 1988-ն հայոց ազգային վերազարթօնքի բացառիկ օրինակ էր, որ ոգեշնչեց միլիոններ: Մենք վերագտանք մեր ազգային միասնութիւնը, միակամութիւնը, վճռականութիւնը: Հայաստանի եւ Արցախի մէջ ձեւաւորուեցաւ համաժողովրդական շարժում մը, որ բացառիկ էր իր թափով եւ անկասելիութեամբ, խորապէս ազգային էր եւ միաժամանակ խորապէս ժողովրդավարական: Ազգերու ինքնորոշման իրաւունքի իրականացումը եւ ժողովրդավարական ազատութիւնները դարձան յստակ նպատակակէտ, դէպի անոր գնաց մեր ժողովուրդը` համոզուած ըլլալով, որ ազատութիւնը եւ անկախութիւնը անսա-կարկելի արժէքներ են»: Վարչապետը աւելցուցած է, թէ 30 տարի ետք` 2018-ի գարնան մենք իբրեւ ժողովուրդ, իբրեւ հասարակութիւն եւ իբրեւ պետութիւն, կրկին ապրեցանք նոր` յեղափոխական զարթօնք մը` կրկին ոտքի կանգնելով այն գաղափարներուն համար, որոնք սուղ են իւրաքանչիւրիս համար: Մենք ապացուցեցինք նախ մենք մեզի, ապա աշխարհին, որ արժանապատիւ եւ հայրենասէր քաղաքացիներն ենք մեր երկրին, որ հաւատարիմ ենք մեր պայքարին եւ իտէալներուն, հաւատարիմ ենք Հայաստանի եւ Արցախի բռնած ազատութեան ճամբուն:

Արցախի Հանրապետութեան նախագահ Բակօ Սահակեան 20 Փետրուա-րին շնորհաւորական ուղերձ յղած է Արցախի վերածնունդի օրուան առիթով: Նախագահի ուղերձին մէջ յատկապէս նշուած է. «20 Փետրուար 1988-ն մեր ժողովուրդին համար պատմական օր էր, որ դար-ձաւ տասնամեակներ շարունակ կուտակուած դժգոհութիւններու եւ բողոքի պոռթկումը, անարդարութեան, ճնշումներու եւ բռնութիւններու դէմ երկար տա-րիներ խմորուող պայքարի կիզակէտը: Այդպէս շարունակուիլ այլեւս չէր կրնար: Արցախցին դուրս եկաւ հրապարակ` յանուն սեփական իրաւունքներու պաշտ-պանութեան, յանուն սեփական ճակատագիրը ինքնուրոյն տնօրինելու, յանուն սեփական հողի վրայ ազատ ապրելու եւ հայ մնալու: Հետագայ զարգացումները ապացուցեցին, որ մեր ընտրած ուղին ճիշդ էր: Պաքուի ու Սումկայիթի հայ բնակչութեան կոտորածները վերջնականապէս ցոյց տուին բռնատիրական Ատրպէյճանի իրական դէմքն ու նպատակները, բա-ցայայտեցին արցախահայութիւնը բնաջնջելու անոր հրէշաւոր ծրագիրները: Հայ ժողովուրդը միաւորուեցաւ, մէկ մարդու պէս զէնք վերցուց եւ մեզի պար-տադրուած պատերազմին պաշտպանեց իր հողն ու պատմութիւնը, իր հա-ւատքն ու արժանապատուութիւնը` կանխելով երկրորդ Ցեղասպանութիւնը եւ կերտելով փառաւոր յաղթանակներ»: Նախագահ Սահակեան աւելցուց. «Արցախի վերածնունդը համայն հայու-թեան ամէնէն նշանակալի յաղթանակներէն է: Ատիկա համազգային կամքի ու ոգիի, ուժի ու միասնականութեան յաղթանակն է, հայրենիքին անսահման նուիրուածութեան եւ սեփական ուժերու հանդէպ հաւատքի յաղթանակը: Անգամ մը եւս կը շնորհաւորեմ բոլորս այս յիշարժան տօնին առիթով եւ կը մաղթեմ խաղաղութիւն, քաջառողջութիւն ու ամենայն բարիք: Յաւե՜րժ փառք անոնց, որոնք իրենց կեանքը զոհաբերեցին` յանուն մեր ժողո-վուրդի նուիրական իղձերու եւ նպատակներու, յանուն վեհ գաղափարներու իրականացման»:

4 • ABAKA • LUNDI 4 MARS 2019 - MONDAY MARCH 4, 2019 •

ԵՄ-Ն ՀԱՅԱՍՏԱՆԻՆ 31 ՄԻԼԻՈՆ ԵՒՐՈՅԻ ԴՐԱՄԱՇՆՈՐՀ ՊԻՏԻ ՅԱՏԿԱՑՆԷ

ԵԱՀԿ-Ի ՄԻՆՍՔԻ ԽՄԲԱԿԻ ՀԱՄԱՆԱԽԱԳԱՀՆԵՐԸ ԿԱՐԵՒՈՐ ՆԿԱՏԱԾ ԵՆ ԶԻՆԱԴԱԴԱՐԻ ԴՐՈՒԹԵԱՆ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆԱՒՈՐՈՒԱԾՈՒԹԻՒՆՆԵՐՈՒ ԻՐԱԿԱՆԱՑՈՒՄԸ

ՎԱՐՉԱՊԵՏ ՓԱՇԻՆԵԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԵՒ ՎՐԱՍՏԱՆԻ ՀԱՒԱՍԱՐԱԿՇՌՈՒԱԾ ԴԻՐՔՈՐՈՇՈՒՄԸ ԿԱՐԵՒՈՐ ԿԸ ՀԱՄԱՐԷ ՏԱՐԱԾԱՇՐՋԱՆԱՅԻՆ ՀԱԿԱՄԱՐՏՈՒԹԻՒՆՆԵՐՈՒ ԿԱՐԳԱՒՈՐՄԱՆ ՀԱՄԱՐ

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան 20 Փետրուարին ընդունած է ԵԱՀԿ-ի Մինսքի խմբակի համանախագահներ Իկոր Փոփովը (Ռուսիա), Սթեֆան Վիսքոնթին (Ֆրանսա) եւ Էնտրիւ Շոֆըրը (Միացեալ Նահանգներ) եւ ԵԱՀԿ-ի գործող նախագահի անձնական ներկայացուցիչ Անճէյ Քասփըրչիքը: Նիկոլ Փաշինեան ողջունած է ԵԱՀԿ-ի Մինսքի խմբակի համանախագահնե-րուն այցելութիւնը Հայաստան եւ կարեւոր նկատած անոնց դերակատարու-թիւնը` իբրեւ Լեռնային Ղարաբաղի տագնապի խաղաղ լուծման բանակ-ցային միջազգային իրաւագիր ունեցող ձեւաչափ: ԵԱՀԿ-ի Մինսքի խմբակի համանախագահները շնորհաւորած են Նիկոլ Փա-շինեանը խորհրդարանական ընտրութիւններուն «Իմ քայլը» դաշինքի յաղ-թանակին առիթով: Հայաստանի Հանրապետութեան վարչապետը ներկայացուցած է Յուն-ւարին Տաւոսի մէջ տեղի ունեցած ոչ պաշտօնական հանդիպումին մանրա-մասնութիւնները: Զրուցակիցները միտքեր փոխանակած են Լեռնային Ղարաբաղի տագ-նապի խաղաղ լուծման հոլովոյթի համապատասխան մթնոլորտի ձեւաւորման շուրջ, ուրուագծած են հետագայ քայլերը: Կարեւոր նկատուած է զինադադարի դրութեան պահպանման ուղղութեամբ ձեռք բերուած պայմանաւորուածութիւն-ներու իրականացումը:

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան 21 Փետրուարին ընդունեց պաշտօնական այցելութեամբ Հայաստան ժամանած Վրաստանի պաշտպանութեան նա-խարար Լեւան Իզորիանը: ՀՀ կառավարութեան տեղեկատուութեան և հասարակայնութեան հետ կա-պերու վարչութենէն «Արմէնփրէս»ին յայտնած են, թէ վարչապետը Վրաստանի պաշտպանական գերատեսչութեան պատուիրակութեան Հայաստան այցե-լութիւնը ողջունած է, կարեւոր համարելով երկու երկիրներուն միջեւ այլազան ոլորտներու մէջ եղբայրական յարաբերութիւններու ամրագրումը: Նիկոլ Փաշինեան անդրադարձած է նաեւ` Յունուար ամսուն Պոլնիսիոյ մէջ Վրաստանի վարչապետ Մամուկա Բախ-տաձէի հետ տեղի ունեցած հանդիպումին` դիտել տալով, որ Հայաստանի եւ Վրաստանի միջեւ առկայ բարեկամական, աշխատանքային մթնոլորտը գործակցութեան ընդլայնումը կը խթանէ և նոր մակարդակի կը բարձրացնէ զայն: Սոյն գիրով ՀՀ վարչապետը երկու երկիրներուն միջեւ բարձրաստիճան յաճախակի փոխայցելութիւններու եւ զանազան մակարդակներով քաղա-քական խորհրդակցութիւններու կազմակերպման կարեւորութիւնը ընդգծած է: Իր կարգին, Լեւան Իզորիան պաշտօնական այցելութեամբ Հայաստան գտնուելուն համար ուրախութիւնը յայտնած է եւ կարեւոր համարած ՀՀ պաշտպանութեան նախարարին հետ իր հանդիպումը նաեւ, որ յանգած է 2019-ին պաշտպանութեան ոլորտին մէջ երկկողմանի գործակցութեան ծրագիրի մը ստորագրումին: Անոր համաձայն, Վրաստան շահագրգրուած է Հայաստանի հետ ունեցած յարաբերութիւններն ու բարեկամութիւնը ամրա-պընդելու եւ պատրաստ է շարունակելու արդիւնաւէտ գործակցութիւնը:

Շար. - էջ 14

ՀԱՅԱՍՏԱՆՆ ՈՒ ՎՐԱՍՏԱՆԸ ՍՏՈՐԱԳՐԵՑԻՆ 2019-Ի

ՌԱԶՄԱԿԱՆ ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹԵԱՆ ԾՐԱԳԻՐԸ

Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Վրաստանի Հանրապետութեան պաշտ-պանութեան նախարարները ստորագրեցին 2019-ի ռազմական համագոր-ծակցութեան ծրագիրը: «Արմէնփրէս»-ի փոխանցմամբ` այս մասին Փետրուար21-ին ՀՀ ՊՆ վարչական համալիրի մամուլի սրահին մէջ ՀՀ պաշտպանութեան նախարար Դաւիթ Տօնոյեանի եւ Վրաստանի պաշտպանութեան նախարար Լեւան Իզօրիայի համատեղ ճեպազրոյցի ընթացքին ըսած է ՀՀ պաշտպա-նութեան նախարար Դաւիթ Տօնոյեան: «Քննարկեցինք Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Վրաստանի Հանրա-պետութեան երկկողմ յարաբերութիւններուն վերաբերող հարցերը պաշտ-պանութեան բնագաւառին մէջ: Ստորագրեցինք Հայաստանի եւ Վրաստանի միջեւ 2019-ի ռազմական համագործակցութեան ծրագիրը, որ կը ստորագրուի 2010 թուականէն ի վեր: Ան այս տարի յագեցած է պաշտպանութեան բնա-գաւառի նախաձեռնութիւններով` ռազմական կրթութիւն, մարդու իրաւունք-ներ, ռազմական բժշկութիւն, բարեվարքութիւն, կաշառակերութեան դէմ պայ-քարի տարատեսակ միջոցառումներ: Հայաստանը եւ Վրաստանը փոխա-դարձաբար կ’ընկալեն եւ կը յարգեն իրարու նախապատուութիւնները ու կը հաւատան ապագային աւելի անվտանգ ու բարեկեցիկ Հարաւային Կովկաս ունենալու գաղափարին»,- ըսած է Տօնոյեան: Վրաստանի պաշտպանութեան նախարարը նշած է, որ վրացական կողմը պատրաստ է շարք մը ոլորտներու մէջ իր փորձը կիսելու հայկական զինուած ուժերու հետ: «Մենք շատ արդիւնաւէտ քննարկումներ ունեցանք Հայաստանի պաշտպա-նութեան նախարարին հետ այն հարցերու շուրջ, թէ ինչպէս խորացնել մեր երկու երկիրներու զինուած ուժերու միջեւ համագործակցութիւնը: Վրացական կողմը պատրաստ է իր փորձը կիսելու հայկական կողմին հետ: Մենք յա-ջողութեամբ կը կիսենք մեր փորձը ՆԱԹՕ-ի անդամ շարք մը երկիրներու հետ: Ես կը գնահատեմ հայ զինծառայողներու մասնակցութիւնը Վրաստանի մէջ կայացած «Վեհանձն գործընկեր 2018» զօրավարժութեան, որ տեղի ունեցած է ՆԱԹՕ-ի հովանիին տակ»,- ըսած է Իզօրիան: Վրաստանի Հանրապետութեան պաշտպանութեան նախարարը Հայաս-տան ժամանած է պաշտօնական այցով:

Հայաստանի Հանրապետութեան կառավարութիւնը հաւանութիւն տը-ւաւ Եւրոպական միութեան հետ «ԵՄ-ն Հայաստանի համար. տա-րածքային զարգացում» ֆինանսա-ւորման համաձայնագրի ստորա-գըրման առաջարկին: Տնտեսական զարգացման եւ ներդրումներու նա-խարար Տիգրան Խաչատրեան նշեց, որ համաձայնագիրին ծիրէն ներս՝ ԵՄ-ն Հայաստանին երկրին պիտի յատկացնէ 31 միլիոն 250 հազար եւ-րոյի դրամաշնորհ: Այս մասին կը հա-ղորդէ Armenpress.am-ը։ «Համաձայնագրի հիմնական նպատակն է Հայաստանի հիւսիսային շրջան-ներուն՝ ՀՀ կառավարութեան կողմէ իբրեւ փորձնական շրջաններ ընտրուած Շիրակ, Լոռի եւ Տաւուշ մարզերուն մէջ, ընդհանուր եւ հաւասարակշռուած ներառական աճի իրականացումը` խելացի եւ կայուն գիւղատնտեսութեան, նո-րարարական զբօսաշրջութեան եւ ստեղծագործական արդիւնաբերութեան ճիւղերու խթանման միջոցով: Ծրագրին նպատակներն են՝ աջակցիլ եւ նախ-նական թափ հաղորդել շուկայահէն արկածասէր ընկերութիւններուն, որոնք տարածքային բնորոշ մարտահրաւէրներու լուծումներ կ՝առաջարկեն, թափ հաղորդել արագ աճի հնարաւորութիւն ունեցող փոքր եւ միջին ձեռնար-կութիւններուն՝ ՀԸԳՀ գործիք ստեղծելու միջոցով անոնց ընկերային-տնտե-սական ազդեցութեան մակարդակը բարձրացնելու համար, խթանել բարե-նըպաստ միջավայր՝ տարածքային արկածասէր ընկերութիւններու եւ փոփո-խութիւններ իրականացնողներու ազդեցութիւնը ընդլայնելու համար»,- ըսաւ Խաչատրեան: Կ՝ակնկալուի, որ ծրագիրը պիտի նպաստէ ներդրումային եւ բարձր յաւել-եալ արժէքով գիւղատնտեսական եւ նորարարական զբօսաշրջութեան ոլոր-տի արկածասէր ընկերութիւններու յաջորդական շղթայի ստեղծման, Ստեղ-ծարար կեդրոնի միջոցով ստեղծարար ոլորտներու մէջ (ձեւաւորում, լսատե-սողական ոլորտ եւ նորարարութիւն) ձեռնարկատիրական տաղանդ ունեցող

Շար. - էջ 14

5• ABAKA • LUNDI 4 MARS 2019 - MONDAY MARCH 4, 2019 •

ԱՐՑԱԽԻ ԱՐՏԱՔԻՆ ԳՈՐԾՈՑ ՆԱԽԱՐԱՐՆ ՈՒ ՀԱՐԱՒԱՅԻՆ ՕՍԵԹԻՈՅ ՆԱԽԱԳԱՀԸ ԱՆԴՐԱԴԱՐՁԱԾ ԵՆ ՄԻԱՏԵՂ ԾՐԱԳՐԵՐՈՒ ԻՐԱԿԱՆԱՑՈՒՄԻՆ

ԹՈՄԱՍ ԿՐԵՄԻՆԿԸՐ. «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԵՒ ԱՏՐՊԷՅՃԱՆԻ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴՆԵՐԸ ԽԱՂԱՂՈՒԹԵԱՆ ՆԱԽԱՊԱՏՐԱՍՏԵԼՈՒ ՅԱՆՁՆԱՌՈՒԹԻՒՆԸ ԿՐՆԱՅ ԴՐԱԿԱՆ ԱԶԴԱԿ ՀԱՂՈՐԴԵԼ ՀՈԼՈՎՈՅԹԻՆ»

ԱԼԻԵՒ ՂԱՐԱԲԱՂԵԱՆ ՏԱԳՆԱՊԻ ԲԱՆԱԿՑՈՒԹԻՒՆՆԵՐՈՒ ՆԵՐԿԱՅ ՎԻՃԱԿԸ ՔՆՆԱՐԿԱԾ Է ԵԱՀԿ-Ի ՄԻՆՍՔԻ ԽՄԲԱԿԻ ՀԱՄԱՆԱԽԱԳԱՀՆԵՐՈՒՆ ՀԵՏ

ԹՈՒԼՍԻ ԿԱՊԱՐՏ. «ՄԵՆՔ ԿՈՂՄ ԵՆՔ, ՈՐ ՄԻԱՑԵԱԼ ՆԱՀԱՆԳՆԵՐՈՒ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹԻՒՆԸ ՊԱՇՏՕՆԱՊԷՍ ՃԱՆՉՆԱՅ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԻՒՆԸ»

Արցախի Հանրապետութեան Արտաքին Գործոց Նախարարութեան տե-ղեկատուութեան եւ հասարակութեան հետ կապերու վարչութիւնը կը տեղե-կացնէ, որ Հարաւային Օսեթիոյ Հանրապետութեան նախագահ Անաթոլի Պիպիլով 19 Փետրուարին ընդունած է Արցախի Հանրապետութեան պատ-ւիրակութիւնը՝ արտաքին գործոց նախարար Մասիս Մայիլեանի գլխա-ւորութեամբ։Արցախի ԱԳՆ ղեկավարը գոհունակութիւն յայտնած է երկու երկիրներու արտաքին քաղաքական գերատեսչութիւններուն միջեւ ձեւաւորուած սերտ համագործակցութեան գծով: Այս շրջագիծէն ներս ան ընդգծած է գործնական կապերու պահպանումի եւ ամրապնդումի կարեւորութիւնը, փոխադարձ հետաքրքրութիւն ներկայացնող հարցերուն շուրջ կանոնաւոր քաղաքական խորհրդակցութիւններու եւ բանակցութիւններու կազմակերպումը: Անաթոլի Պիպիլով իր կարգին յոյս յայտնած է, որ երկու երկիրներու ար-տաքին քաղաքական գերատեսչութիւններուն միջեւ ստորագրուած Հա-մաձայնագիրին ծիրէն ներս եւ ընդհանուր առմամբ, Հարաւային Օսեթիոյ Հանրապետութեան եւ Արցախի Հանրապետութեան միջեւ կը զարգանայ երկուստեք փոխշահաւէտ գործակցութիւն: Հանդիպումի ընթացքին միտքեր փոխանակուած են կրթութեան, գիտութեան, մշակոյթի, զբօսաշրջութեան եւ մարմնակրթութեան ոլորտներուն մէջ միատեղ ծրագրերու իրականացումին շուրջ:

Ատրպէյճանի նախագահ Իլհամ Ալիեւ Հինգշաբթի՝ 21 Փետրուար 2019-ին, Պաքուի մէջ ընդունած է ԵԱՀԿ-ի Մինսքի խմբակի համանախագահներ Իկոր Փոփովը (Ռուսիա), Էնտրիւ Շոֆըրը (Միացեալ Նահանգներ) եւ Ստեֆան Վիսքոնթին (Ֆրանսա): Ատրպէյճանական «Մինվալ» կայքը կը հաղորդէ, որ հանդիպումին ներ-կայ եղած է նաեւ ԵԱՀԿ-ի գործող նախագահի անձնական ներկայացուցիչ Անճէյ Քասփըրչիք: «Հանդիպումին ընթացքին քննարկուած են Լեռնային Ղարաբաղի տագ-նապի լուծման վերաբերող բանակցութիւններու ներկայ վիճակն ու հեռա-նըկարները», կը յայտնէ աղբիւրը: Տեղին է յիշել, որ Մինսքի խմբակի համանախագահները մէկ օր առաջ այցելած էին Երեւան, ուր անոնք հանդիպում ունեցած էին Հայաստանի վար-չապետ Նիկոլ Փաշինեանի եւ արտաքին գործոց նախարար Զոհրապ Մնա-ցականեանի հետ:

ԵԱՀԿ-ն հաւատարիմ է Լեռնային Ղարաբաղի տագնապի խաղաղ լուծման մէջ իր միջնորդական դերակատարութեան եւ կ'ակնկալէ յառաջընթաց տեսնել Մինսքի խմբակի համանախագահութեան ձեւաչափով տարուող բանակցութիւններուն մէջ: «Արմէնփրէս» կը հաղորդէ, որ այս մասին յայ-տարարած է ԵԱՀԿ-ի ընդհանուր քարտուղար Թոմաս Կրեմինկըր կառոյցի խորհրդարանական վեհաժողովի ձմեռնային նստաշրջանին արտասանած խօսքին մէջ: «Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի ղեկավարները կ ՛ըսեն, որ իրենց ժողո-վուրդները խաղաղութեան նախապատրաստելու յանձնառութիւնը կրնայ դրական ազդակ հաղորդել հոլովոյթին», յայտարարած է Կրեմինկըր: Ան դիտել տուած է, որ տարբեր տագնապներու լուծման նպատակով կա-տարուող բոլոր միջնորդական առաքելութիւններուն մէջ ԵԱՀԿ-ի դերը պէտք է ուժեղացնել: Կրեմինկըր նաեւ յայտարարած է. «Ուքրանիոյ հակամարտութեան լուծումը կը մնայ ԵԱՀԿ-ի գլխաւոր առաջնահերթութիւնը: ԵԱՀԿ-ն կը շարունակէ օժանդակել լարուածութեան մեղմացման եւ կը պաշտպանէ խաղաղ լուծման վերաբերող ջանքերը»: Ան նշած է, թէ մտահոգ է կողմերուն միջեւ աճող անվստահութենէն, որ սպառնալիքի տակ կը դնէ իրականացումը Մինսքի խմբակի համաձայնու-թիւններուն, որոնք «կը շարունակեն մնալ խաղաղութեան տանող̀ այսօրուան դրութեամբ լաւագոյն եւ փաստօրէն միակ ուղին»: «Ազովի ծովուն եւ Քերչի նեղուցին շուրջ տիրող լարուածութիւնը խորապէս կը մտահոգէ մեզ», աւելցուցած է ԵԱՀԿ-ի ընդհանուր քարտուղարը:

Ամերիկացի քոնկրեսական Թուլսի Կապարտ, որ Ներկայացուցիչներու տան անդամ է եւ իր թեկնածութիւնը առաջադրած է 2020-ի նախագա-հական ընտրութեան, ուսանողներու հետ հանդիպումի ընթացքին անդ-րադարձած է Հայոց Ցեղասպանու-թեան ճանաչման հարցին: «Հայոց ցեղասպանութեան նիւթով ըսեմ, թէ մենք կողմ ենք, որ Միացեալ Նահանգներու կառավարութիւնը պաշ-տօնապէս ճանչնայ Ցեղասպանու- թիւնը», ըսած է Կապարտ: Դեմոկրատական կուսակցութեան անդամ քաղաքական գործիչը ընդ-գըծած է, որ այդ ճանաչումը տակաւին տեղի չէ ունեցած Ուաշինկթընի մէջ թրքական լոպիին ազդեցութեան պատ-ճառով:

ԼՈՒԻԶ ՄԱՆՈՒԿԵԱՆ...Շար. - էջ 1- էն

մէջ: Եւ այնտեղ թէ իր սեփական միջոցներով թէ Բարեգործականի յատկա-ցումներով նուիրուեցաւ հայրենիքի վերակնգնումի գործին: Լուիզ հիմնադիր անդամներէն մէկը դարձաւ Հայաստանի Ամերիկեան Համալսարանին եւ անոր գլխաւոր բարերարուհին: Բարեգործականի ծրագիրներուն իրականացման համար միլիոնաւոր մղոններ ճամբորդելէ ետք երկրագունդին շուրջ ան 2002ին հրաժարեցաւ Բա-րեգործականի նախագահութենէն: Այսուհանդերձ ան շարունակեց իր բարեսիրական գործունէութիւնը «Մանուկեան Սիմոն»՝ հիմնարկութեան միջոցաւ ու սատարեց հայրենիքին՝ Հայց. Եկեղեցւոյ եւ այլ կազմակերպութեանց միջոցով դպրոցներ, եկեղեցիներ, հիւանդանոցներ, Հայորդեաց Տուներ կառուցանելու ու վերանորոգելով պատմական յուշարձաններ: Լուիզ գլխաւոր բարերարներէն մէկը հանդիսացաւ հայ արուեստին եւ արուեստագէտին: Թէեւ Լուիզ մեծ նուիրումով յառած էր հայ մշակոյթի եւ ժառանգութեան ծրագիրներուն՝ ան նոյն ատեն լայնօրէն սատարեց ամերիկեան հաստա-տութեանց, ինչպէս Միշիկընի համալսարանին, Տիթրոյթի Արուեստի թան-գարանին, Ուէյն Սթէյթ համալսարանին եւ այլ հաստատութեանց: Ան ար-ժանացաւ բազմաթիւ շքանշաններու, որոնց կարգին Էլլիս Այլընտ Պատուոյ մետալին: Հանգուցեալը իր ետին կը թողու իր եղբայրը, երեք զաւակներն ու երկու թոռները: Փոխան ծաղիկի նուիրատուութիւնները ղրկել Հայաստանի Ամերիկեան Համալսարանին, հետեւեալ հասցէով – American University of Armenia Corpora-tion, 1000 Broadway #280, Oakland, CA 94607

6 • ABAKA • LUNDI 4 MARS 2019 - MONDAY MARCH 4, 2019 •

ՎԱՐՉԱՊԵՏ ՆԻԿՈԼ ՓԱՇԻՆԵԱՆ ՀԻՒՐԸՆԿԱԼԱԾ Է ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ ԳԱՐԵԳԻՆ Բ. ԵՒ ՄԵԾԻ ՏԱՆՆ ԿԻԼԻԿԻՈՅ ԱՐԱՄ Ա.

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍՆԵՐԸ

ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ ԳԱՐԵԳԻՆ Բ. ԵՒ ՄԵԾՆ ՏԱՆՆ ԿԼԻԿԻՈՅ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍՆԵՐԸ ՀԱՆԴԻՊՈՒՄ ՈՒՆԵՑԱԾ ԵՆ ՆԱԽԱԳԱՀ ԱՐՄԷՆ ՍԱՐԳՍԵԱՆԻ ՀԵՏ

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան հանդիպում Ունեցած է Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ. Ծայրագոյն Պատրիարք եւ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսին եւ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսին Հետ։ Ողջոյնի իր խոսքին մէջ վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանը ըսած է. «Վեհափա՛ռ Տէր, Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս, Վեհափա՛ռ Տէր, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոս, Ուրախ եմ շատ Ձեզ տեսնելու եւ հանդիպելու համար: Ի հարկէ, մենք նախ-կինում հանդիպել ենք, եւ ես ջերմութեամբ եմ յիշում Անթիլիաս կատարած իմ այցելութիւնը՝ Ձեր գործունէութեան յոբելեանի առիթով: Վեհափառ Հայ-րապետի հետ մեր հանդիպումները պարբերաբար են: Դրանց մի մասը լու-սաբանւում են, միւս մասը չի լուսաբանւում, եւ ես շատ կարեւոր եմ համարում այս շփումը, այս խօսակցութիւնը: Եթէ անկեղծ ասեմ, նոյնիսկ մտածում եմ, որ խօսակցութիւնը դեռ չի էլ սկսուել, որովհետեւ սա մի շրջան էր, երբ մենք առաւել եւս զգուշաւոր ենք մօտենում հարցերին, եւ դա բնական է: Բայց ես կարծում եմ, որ այս ընթացքում մի բանում յաջողել ենք՝ կարողացել ենք խօսակցութեան իսկապէս անկեղծ եւ բաց մթնոլորտ ունենալ: Յատկապէս այս խօսակցութիւնը կարեւոր է մեր երկրի ապագայի վերաբերեալ, մեր ժողովրդի ապագայի վերաբերեալ, որովհետեւ կարծում եմ, որ մեր համազ-գային օրակարգի քննարկման շատ կարեւոր առաքելութիւն ունենք եւ մեր համազգային օրակարգի ձեւաւորման շատ կարեւոր առաքելութիւն ունենք: Մենք գիտենք մի բան. եւ՛ մենք, եւ՛ մեր ժողովուրդը, եւ՛ մեր եկեղեցին, եւ՛ մեր հոգեւոր դասը մի բանում համաձայն ենք, որ մենք չենք պարտուելու եւ պիտի յաղթենք այն մարտահրաւէրին յանդիման, որը մեր պետութեան, մեր ժողովրդի առաջ է, Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Արցախի Հան-րապետութեան, Սփիւռքի: Համոզուած եմ, որ այսպիսի շփումը, եկեղեցու հետ մեր յարաբերութիւնները եւ շփումը, քննարկումներն այս հարցում ունեն կարեւոր եւ վճռական նշանակութիւն: Շատ ուրախ եմ այսօրուան առիթին համար եւ շնորհակալ եմ այցելութեան համար»:Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը խօսք առնելով յայտնած է. «Շնորհակալութիւն, պարո՛ն վարչապետ: Այսօր ուրախ առիթ ունենք Ձեզ այցելելու Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողի-կոսի՝ Արամ Առաջինի հետ: Շնորհակալ ենք այս հնարաւորութեան համար, որ ընձեռել էք: Արամ Առաջին կաթողիկոսը, ինչպէս գիտէք, մի քանի օր է, որ արդէն գտնւում է Հայաստանում՝ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում, եւ մենք միասնաբար այս օրերին անդրադարձ ունեցանք մեր եկեղեցուն յուզող, մեր եկեղեցու առջեւ ծառացած զանազան հարցերի, խնդիրների, ինչպէս նաեւ քննարկման նիւթ եղաւ մեր միջեւ մեր ազգային կեանքը յուզող հարցերն ու խնդիրները: Արամ Կաթողիկոսին, անշուշտ, մենք ներկայացրեցինք, որ Ձեր

հրամանով ստեղծուած է մի յանձնախումբ պետութեան եւ եկեղեցու միջեւ առկայ հարցերն ուսումնասիրելու, քննելու եւ դրանք բարւոք լուծման առաջ-նորդելու: Նաեւ, բնականաբար, մենք անդրադարձանք մեր եկեղեցու առա-քելութեանը, մեր ազգային կեանքում, մեր հոգեւոր կեանքում՝ կարեւորելովմեր գործունէութիւնը մեր ժողովրդի հոգեւոր միասնութեան, մեր ժողովրդի ազգային միասնութեան, ինչպէս նաեւ մեր երկրի կեանքի առաջընթացի համար: Մենք ընդգծեցինք, մասնաւոր կարգով, անհրաժեշտութիւնը, որ-պէսզի մեր երկրում տիրի կայունութիւնը, տիրի սիրոյ մթնոլորտը: Եւ հայ եկեղեցին այս առումով, ինչպէս ողջ մեր պատմութեան ընթացքին, երբ ունեցել ենք պետութիւն, պետականութիւն, միշտ եղել է պետութեան կող-քին եւ իր զօրակցութիւնն է բերել պետութեան ապահով, անվտանգ գոյու-թեանը եւ նրա ազգանուէր գործունէութեանը: Այս աշխատանքները մենք այլ առիթներով էլ բազմիցս ասել ենք, որ Հայ Առաքելական եկեղեցին պի-տի շարունակի նոյն նախանձախնդրութեամբ, որպէսզի մեր ժողովուրդը կարողանայ միասնական ջանքերով յաղթահարել բոլոր դժուարութիւնները, բոլոր խնդիրները, որոնք ծառացած են այսօր մեր երկրի, մեր պետութեան եւ աշխարհասփիւռ մեր ժողովրդի առջեւ: Բնականաբար, դա թէ՛ Արցախի անկախ պետականութեան ճանաչման հարցն է, թէ՛ Հայոց Ցեղասպանութեան, եւ թէ՛ մեր երկրի կայուն, ապահով, առաջընթաց կեանքը:

Շար. - էջ 14

Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահ Արմէն Սարգսեան Ուրբաթ՝ 22 Փետրուար 2019-ին, հիւրընկալած է Ամենայն հայոց Գարեգին Բ. եւ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Արամ Ա. կաթողիկոսները: Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահի աշխատակազմի հասա-րակութեան հետ կապերու վարչութենէն կը յայտնեն, թէ ողջունելով հոգեւոր պետերը̀ նախագահ Սարգսեան նշած է. «Մեր եկեղեցին բազմաթիւ խնդիր-ներ, բազմաթիւ ծրագիրներ ունի, հսկայական ընելիք, եւ այդ ընելիքները շատ են թէ՛ Հայաստանի, թէ՛ սփիւռքի, եւ թէ՛ Արցախի մէջ»: Նախագահը պատրաստակամութիւն յայտնած է քննարկելու, թէ ինչո՛վ կրնայ իբրեւ Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահ, իբրեւ հայ հա-ւատացեալ, աջակցիլ ու օժանդակել Հայաստանեաց Առաքելական սուրբ եկեղեցւոյ գործունէութեան: Ամենայն հայոց Գարեգին Բ. կաթողիկոսը իր խօսքին մէջ ըսած է. «Պարո՛ն նախագահ, ուրախ եմ, որ այսօր Արամ Ա. վեհափառին հետ այցելեցինք ձեր օճախը: Արամ Ա. կաթողիկոսին հետ քննարկեցինք եկեղեցին յուզող

բազմաթիւ հարցեր, խնդիրներ ու ծրագիրներ: Մենք յստակ, վճռական կերպով հաստատեցինք, որ պէտք է շարունակենք պատմական առաքելութիւնը մեր եկեղեցւոյ, մեր ժողովուրդի կեանքին մէջ̀ զօրավիգ ըլլալով մեր հայրենի պետութեան, նպաստելով, որ մեր երկիրը շարունակէ ապահով, անվտանգ յառաջընթացի մէջ իր բարօր կեանքը: Այս իմաստով, անշուշտ, աշխարհասփիւռ եկեղեցւոյ մեր հանգամանքը պէտք է կարենանք օգտագործել̀ մեր ժողովուրդը համախմբելու հայրենիքին շուրջ: Հայրենիքը այն հիմնական արժէքն է, որուն համար մեր ժողովուրդը դարերու ընթացքին յանձն առած է երթալ մինչեւ նահատակութիւն»: Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Արամ Ա. կաթողիկոսը իր խօսքին մէջ ըսած է.«Ջերմ սիրով կ ՛ողջունեմ Ձեզ̀ իբրեւ Հայաստանի Հանրապետութեան ար-ժանընտիր նախագահ: Մեզմէ իւրաքանչիւրը ընելիք ունի: Ըսելիքները կու գան եւ կ ՛երթան, բայց ընելիքները կը մնան: Իբրեւ եկեղեցի, իբրեւ կառավարութիւն, խորհրդարան, նախագահ, վարչապետ մեզմէ իւրաքանչիւրը իր պատասխանատուութեան շրջագիծին մէջ ընելիքներ ունի, եւ մենք կոչուած ենք այդ ընելիքները կա-տարելու բարձրագոյն աստիճանի պատասխանատուութեամբ, գիտակցու-թեամբ, յանձնառութեամբ: Եկեղեցի-պետութիւն գործակցութիւնը մեր պատմութենէն ժառանգուած իրողութիւն է, չենք կրնար այլապէս մտածել̀ ո՛չ եկեղեցին, ո՛չ ալ պետութիւնը, որովհետեւ եկեղեցին կառոյց չէ, վայր չէ, մեր ժողովուրդն է, առաքելութիւնն է: Մեր ժողովուրդի ծառայութեամբ լեցուած մեր հոգեւոր հայրերը մէկ նպատակ ունին̀ ժողովուրդի կեանքը պայծառակերպել հոգեւոր, բարոյական արժէք-ներով: Ազգը, հայրենիքը արժէքներով կը հզօրանայ»: Շնորհակալութիւն յայտնելով̀ նախագահ Արմէն Սարգսեան ըսած է. «Հա-մաձայն եմ, որ հայրենիքին ծառայելը առաքելութիւն է: Ինչ ալ ըլլան այդ առաքելութեան գործիքները̀ քաղաքական, տնտեսական, գիտական կամ նոր արհեստագիտութիւններու, եթէ այդ բոլորը հաւատքով եւ բարոյակա-նութեամբ զուգորդուած չըլլան, ապա այդ գործիքները դրական նպատակի փոխարէն բացասականին պիտի ծառայեն: Հետեւաբար, ամէն ինչէ վեր կը մնան նուիրուածութիւնը, հաւատքն ու մարդու բարոյական արժէքները, իսկ հայ մարդու պարագային̀ նաեւ մեր ազգային արժէքները: Այնպէս որ, բոլոր գործիքները̀ այո՛, բայց, վստահաբար, առանցքը եւ արժէքը հաւատքի, բարոյականութեան եւ հոգեւոր ազգային արժէքներու մէջ են»:

Le sevrage de la TurquieÉditorial écrit en anglais par Edmond Y. Azadian et publié dans The Armenian Mirror-Spectator en date du 14 février 2019

SECTION FRANÇAISE

Le défi lancé par la Turquie aux puissances régionales et mondiales a connu récemment un répit. Le

gouvernement islamiste du président Re-cep Tayyip Erdogan a poussé trop loin sa chance, notamment en jouant le rôle de saint patron du monde islamiste sunnite. Avec les changements continus dans le paysage du Moyen-Orient, la position de la Turquie en matière d’intimidation a finalement buté sur un obstacle. Les relations avec l’Égypte, l’Arabie saoudite et Israël se détériorant, le gouvernement d’Erdogan s’est tourné alors vers d’autres fronts pour obtenir des gains en matière de politique étrangère. Lorsque la Turquie a abattu un avion militaire russe à sa frontière avec la Syrie en 2015, Moscou a riposté avec audace et a presque paralysé l’industrie touris-tique turque. Aujourd'hui, toutefois, les relations russo-turques s'améliorent. Au cours des 12 derniers mois, les échanges commerciaux entre les deux pays ont at-teint 25 milliards de dollars par an, ce qui représente une augmentation de 25%, et il est en passe d'atteindre son objectif de 100 milliards de dollars par an. Et bien que la Turquie soit membre de l'OTAN, elle a accepté d'acheter, malgré les menaces des États-Unis, des missiles de défense russes S-400. Puis il y a quelques jours à peine, Moscou a déclaré une politique de libéralisation du régime de visas pour les citoyens turcs. Sur la scène de guerre syrienne, la Turquie a des intérêts politiques concur-rents et complémentaires avec la Russie et l’Iran. L’accord entre Ankara et les États-Unis sur la ville d’Idlib n’a pas encore été conclu et Ankara cherche des règlements avec Moscou et l’Iran lors du prochain sommet de Sotchi. La Russie vante et ressuscite l'accord d'Adana, signé en 1999 entre la Syrie et la Turquie, engageant les deux parties à limiter toute activité kurde de part et d'autre de la frontière. Cela con-stituerait un lieu alternatif à la candidature d’Ankara pour une zone de sécurité à la frontière syrienne, qui s'étendrait de Jarab-

lus à la frontière irakienne. Pour inciter la Turquie à conclure cet accord, la Russie et l'Iran se sont également engagés à adhérer à ce pacte. Ankara mesure la température à la frontière arméno-azérie, où les sonnettes d'alarme se sont déclenchées récem-ment, alors que la Turquie a décidé de créer une base militaire dans l'enclave azerbaïdjanaise du Nakhitchevan. Les experts d'Arménie ont été surpris par la soudaine accalmie des incidents transfron-taliers avec l'Azerbaïdjan. Des questions avaient été soulevées pour savoir si cela résultait de la brève conversation dans un ascenseur d’Astana, entre le Premier ministre Nikol Pachinian et le président Ilham Aliev, alors que les deux hommes assistaient à une réunion. Les spéculations réfèrent également à l’évolution des rela-tions de la Turquie avec ses voisins. Les développements mentionnés plus haut coïncident également avec la décision d'Erdogan de restituer trois biens confisqués à la communauté arménienne.En guise de conciliation, l’Arménie s’est également engagée dans l’imbroglio sy-rien avec son contingent de personnel non militaire pour une mission humanitaire sous commandement russe. Le conseiller américain à la Sécurité nationale, John Bolton, s’est déjà demandé si la mission avait un caractère véritablement humani-taire ou militaire et avait même conseillé à Pachinian de ne pas déployer le groupe en Syrie. La participation de l’Arménie en Syrie n’affectera pas l’équilibre militaire, mais la défiance de Pachinian face aux aver-tissements de Bolton a permis à l’Arménie de marquer des points. Erévan est dans l'impasse face à la Biélorussie pour la nomination du secrétaire général de l'alliance militaire de l'Organisation du traité de sécurité collective (OTSC) et Moscou penche pour l'Arménie, signe positif de l'amélioration des relations entre l'Arménie et la Russie. La Turquie a ses forces d'occupation à Chypre, bloquant tout progrès par rapport

Suite a la page 8

7• ABAKA • LUNDI 4 MARS 2019 - MONDAY MARCH 4, 2019 •

LUNDI MARS 4, 2019

L'Arménie, premier pays à accueillir le « Sommet de la pensée »

Cette année, l'Arménie accueillera pour la première fois le sommet de la pen-sée (Summit of minds), offert par la société du même nom implantée à Chamonix Mont Blanc, en Haute-Savoie, un événement annuel traditionnellement tenu en France. Ce sommet arménien de la penssée se déroulera à Erévan et à Dilijan, des 7 au 9 juin 2019. Le « baromètre mensuel » est le principal partenaire du sommet. Les parties ont signé un accord exclusif sur cet événement en septembre 2018, lorsque le président arménien Armen Sarkissian y a participé en tant qu'orateur principal. Le sommet est un événement auquel participent 300 politiciens, scientifiques, entrepreneurs et investisseurs influents, ainsi que des dirigeants de grandes entre-prises et de médias. L'Arménie sera le premier pays à accueillir l'événement qui s’est toujours dé-roulé à Chamonix. Le Sommet arménien de la pensée portera sur le thème de la « Géopolitique régionale, économie et investissement: impact de la politique multi-vectorielle sur les flux d’échanges et d’investissement ».

Coopération entre les Pays-Bas et l’Arménie

Le ministre des Affaires étrangères d’Arménie, Zohrab Mnatsakanian, en visite de tra-vail à Munich, a rencontré le ministre des Affaires étrangères des Pays-Bas, Stephen Blok. Les ministres arménien et néerlandais ont discuté d’un certain nombre de questions liées aux relations bilatérales et multilatérales des deux pays et ont présenté les étapes com-munes vers une utilisation plus efficace du potentiel dans divers domaines et le renforce-ment de la portée de la coopération existante. En ce qui concerne l’approfondissement des relations bilatérales entre le commerce et l’économie, le ministre Mnatsakanian a souligné les domaines d’intérêt de la technolo-gie de l’information, de l’agriculture et des soins de santé. Mnatsakanian a présenté les réalisations de l'Arménie dans les domaines de la haute technologie, de l'innovation et de l'éducation créative, ainsi que le Congrès mondial sur les technologies de l'information qui se tiendra en octobre en Arménie, soulignant l'importance de la participation des entre-prises néerlandaises. Concernant les relations avec l'Union européenne, Zohrab Mnatsakanian a réaffirmé l'engagement du gouvernement arménien à mettre en œuvre efficacement l'accord de partenariat global et renforcé entre l'Arménie et l'Union européenne, notant que sa mise en œuvre effective ouvrait un large spectre de coopération dans les formats bilatéraux et multilatéraux. Au cours de la réunion, les parties ont également abordé un certain nombre de pro-blèmes urgents régionaux et internationaux.

8 • ABAKA • LUNDI 4 MARS 2019 - MONDAY MARCH 4, 2019 •

Le sevrage...Suite de la page 7

aux pourparlers en cours. Malgré cette im-passe, le Premier ministre socialiste grec Alexis Tsipras a décidé de se rendre en visite officielle en Turquie en février. Il y a quelques semaines à peine, un général turc menaçait de détruire la Grèce en quatre heures en raison du différend quant à une île égéenne cédée à la Grèce par le traité de Lausanne de 1923. Ce traité définit la frontière entre la Grèce et la Turquie, et marque l'acte de naissance de la Turquie moderne. En Grèce, le gouvernement conserva-

teur précédent ainsi que le gouvernement socialiste actuel ont mené des politiques erratiques et opportunistes vis-à-vis de la Turquie, passant des menaces aux concil-iations. L’agenda du Premier ministre Alexis Tsipras lors de sa récente visite en Turquie manque de clarté. Même ses déclarations publiques n'ont pas permis de faire la lumière sur cette mission. S'adressant à l'agence de presse officielle Anadolu d’Ankara, il a déclaré : « Les relations gréco-turques doivent créer les conditions pour que des mesures historiques puissent être prises. » Il a également déclaré que ses relations avec M. Erdogan avaient été « contestées

dans des moments très difficiles, mais cela nous a permis de consolider les canaux de communication à plusieurs niveaux, de surmonter les obstacles et de pouvoir aujourd'hui parler d'un agenda positif. »M. Tsipras a visité le séminaire ortho-doxe grec de l'île d’Heybeli, fermé par le gouvernement turc en 1971, ainsi que le séminaire arménien de Sourp Khatch. La visite symbolique a réconforté la com-munauté orthodoxe grecque dans l’espoir que le gouvernement autorise sa réouver-ture. Mais lors de sa visite en Grèce, M. Erdogan avait conditionné l'ouverture du séminaire grec à la construction d'une mosquée à Athènes. Il avait également surpris ses hôtes grecs lorsqu'il avait

proposé de réviser le Traité de Lausanne, probablement pour assurer le retour de certaines îles de la mer Égée sur le littoral turc à Ankara. Malgré le style populiste du président Erdogan, la Turquie mène une politique extrêmement raffinée dans la région. L'Arménie compte sur Erdogan comme un personnage de bande dessinée, mais nous devons comprendre qu'il se fie à l'expéri-ence de six cents ans de pouvoir à la tête d'un empire colonial. Nous devons recon-naître et comprendre le véritable pouvoir de notre ennemi et agir en conséquence.

Traduction N.P.

Le président français Em-manuel Macron a récemment annoncé son intention de se rendre en Arménie pour une visite d'État, a révélé l'ambas-sadeur de France Jonathan Lacôte lors d'une réunion avec le vice-Premier ministre arménien Mher Grigorian. L’envoyé français a souli-gné que la visite contribue-rait également à la clarification et à l’extension des programmes bilatéraux, a déclaré le service de presse du gouvernement.Il a déclaré que son pays était prêt à développer ses relations avec l’Arménie sous des formats bilatéraux et multilatéraux. Les détails de la visite attendue du dirigeant français n’ont pas encore été dévoilés.

Le 19 février, l'Ambas-sadeur d'Arménie au Liban, Vahagn Atabekian, a ren-contré le Premier ministre libanais Saad Hariri. Comme «Armenpress» a été informé par le Dé-partement de la diplomatie publique du Ministère des affaires étrangères de la Ré-publique d'Arménie, les ques-tions liées au développement des relations commerciales et économiques entre l'Arménie et le Liban ont été discutées lors de la rencontre. Les deux parties ont noté que la visite attendue du Premier ministre libanais en Arménie donnera un nouvel élan au développement du partenariat entre les deux pays.

Le ministre canadien de l'Immigration, des Réfugiés et de la Citoyenneté, Ahmed Hussen, a cité les réalisations de la jeune réfugiée syro-ar-ménienne Shoushi Bakharian comme une réussite tirée du programme de parrainage privé de réfugiés du pays. La jeune Shoushi Bakharian, étu-diante à l’Université Concor-dia, est à l’origine d’une invention dans le domaine de l’aérospatial qui a attiré l’attention de Bombardier et de la Fondation Malala. Shoushi Bakharian n’aime rien de mieux que de rester dans sa bulle. Mais la notoriété soudaine que lui vaut l’invention d’un appareil pour refroidir l’air des avions l’a convain-cue d’en sortir. Réfugiée syrienne et étudiante en génie aérospatial à l’Université Concordia, elle a conçu et réalisé, à 21 ans, le Ventus, un appareil à énergie propre qui rafraîchit les cabines de Cessna, à la demande du patron de Stratos Aviation, où elle travaille les week-ends pour payer ses études. Aussitôt après l’annonce de cette invention, Bombardier lui a offert un emploi. Et la Fondation Malala, dirigée par la jeune Prix Nobel de la paix Malala Yousafzai, lui a de-mandé de raconter son histoire pour soutenir l’éducation des filles. « Je n’aime pas l’attention », avoue la jeune femme qui a eu 22 ans le 6 janvier. « Mais, ajoute-t-elle en français, sa quatrième langue [après l’arménien, l’arabe et l’anglais], j’ai reçu beaucoup de courriels de gens qui disaient : « Tu es une inspiration, un modèle… » Je me suis dit : « O.K., si je fais ça aux gens, je dois continuer, je dois sortir du confort de ma bulle. » Sortir de sa bulle, c’est d’ailleurs ce qu’elle fait en nous (La Presse +) accordant une rare entrevue où elle détaille les étapes qui l’ont menée d’Alep à Montréal en passant par Beyrouth, où elle a vécu un peu plus d’un an : les bombes, le Liban, son arrivée ici en plein hiver, ses déménagements trop nombreux à son goût, la loi 101, son amour de la poutine, des chiffres et des moteurs d’avion. La Syrie est son pays. L’Arménie, son pays d’origine. Et le Québec, son pays d’adop-tion. Shoushi Bakharian a inventé un dispositif à énergie renouvelable appelé Ventus pour les petits aéronefs de l'aviation générale au Canada. En début d’année, Shoushi a découvert Stratos Aviation, une association à but non lucratif située à Dorval, qui prône les carrières et les opportunités dans l'aérospatiale à la prochaine génération de professionnels de l'avia-tion par le biais de la formation STEM et de la formation de pilotes. Elle a rapidement gravi les échelons et aujourd'hui, à l'âge de 21 ans, elle est l'un des administrateurs de l'association. Stratos Aviation est un environnement multidisciplinaire avec une approche pratique pour éduquer et promouvoir tous les aspects de l’aviation.

Le Congrès US freine les ventes d'armes à la Turquie

Succès d’une jeune réfugiée syro-arménienne

Macron en visite d'État en Arménie

Le Premier ministre libanais visitera l'Arménie; Saad Hariri a reçu l'Ambassadeur Atabekian

Le Congrès des États-Unis a adopté un projet de loi de grande ampleur sur les dépenses, qui comprend deux dispositions relatives à la Turquie, soutenues par le Comité national arménien d'Amérique (ANCA) et le Hellenic American Leadership Council (HALC). La première disposition empêche la vente d’armes au responsable de la sécurité du président turc Recep Erdogan, à moins que le secrétaire d’État Mike Pompeo informe le Congrès que les membres de ce groupe, accusés d’avoir battu des manifestants américains en mai 2017 à Washington, sont traduits en justice. Le second interdit la livraison de F-35 américains à la Turquie jusqu'à ce que le départe-ment de la Défense soumette au Congrès un rapport sur les conséquences pour la sécurité nationale de l'acquisition par Ankara de missiles anti-aériens russes. « Nous nous félicitons de la vigilance constante du Congrès concernant les implications régionales des ventes d’armes à la Turquie », a déclaré le directeur exécutif du Hellenic American Leadership Council, et le directeur exécutif de l’ANCA, Aram Hamparian. « Les exigences en matière de rapports dans cette législation représentent un progrès signi-ficatif dans la responsabilisation de la Turquie pour son comportement de plus en plus téméraire dans la région et ses actions violemment effrontées ici sur nos propres côtes. » Hamparian et Zemenides ont poursuivi: « Malheureusement, même la restriction raisonnable et relativement modérée imposée aux ventes de F-35 - supposant donner à la Turquie une chance d'améliorer son comportement en tant qu'allié - se révèle déjà trop optimiste, alors que la Turquie a réaffirmé son intention de prendre livraison du système de missile russe S-400 malgré les fortes objections américaines. » Le projet de loi, qui a été adopté massivement par le Sénat et la Chambre, est destiné à la signature de la Maison-Blanche. Le président Trump a confirmé qu'il signera la mesure.

9• ABAKA • LUNDI 4 MARS 2019 - MONDAY MARCH 4, 2019 •

By Edmond Y. Azadian

The war in Syria is in its eighth year and peace remains elusive despite the fact that ISIS forces have been all but destroyed. For the warring factions, the 500,000 dead and eight million refugees do not seem reasons enough to stop the carnage through proxy fighters while a peace settlement is being negotiated between the parties involved. Syria is not just any country for Ar-menians; it is the country that a century ago took in 500,000 Armenians who had barely survived the Genocide as well as deportations from Cilicia. The shameful betrayal of the French left hundreds of thousands of Armenians who had returned to Cilicia with the promise of a home rule under a French protectorate, vulnerable and in danger of slaughter. Therefore, Syria is not a country whose plight we can face with indifference. Armenians settled in the major cities of Aleppo and Damascus, as well as rural areas, enjoyed security and respect for their identities and their faith. They thrived in that country through their schools, churches, cultural and youth centers and the community became a net exporter of teachers, priests, intellectuals and artists to other diasporan communi-ties. Before the Syrian war, the Armenian community there was 110,000 strong. To-day, it has been reduced to less than half that size. Many have returned to rebuild their homes, their businesses, churches and cultural centers. Throughout the eight-year civil war, the global Armenian disapora raised funds to dispatch assistance to their brothers and sisters in that embattled country. The US Armenian community has been generous in its support for the needy Armenian families in Syria. Armenia, still a poor country, has contributed its share of relief through four plane-loads of supplies. It also has taken in 22,000 refugees from

Syria, without receiving any assistance from international relief agencies to help in the resettlment. Similarly, many Syrian Armenians there have been able to attend universities for free and get help to start their own businesses in Armenia. By contrast, Turkey was awarded billions of dollars for refugee settlement, despite the fact that it has used the re-fugees only as a political weapon, leaving them to live in subhuman conditions in refugee camps. Armenians in Syria not only became collateral damage in the war, but were specifically targeted. Occupation of the historic Armenian region of Kessab was the job of Turkey’s surrogates as was the destruction of the Martyrs’ Monument in Der Zor, dedicated to the genocide that had brought so many Armenians to Syria.The world Armenian community is duty-bound to support the resettlement and the healing of their fellow Armenians in Syria. Armenia’s government this month deployed a humanitarian mission with 83 experts in demining and health care. The mission is not armed nor able to carry out combat. It will be working in areas where civilian life has returned to normalcy, in-cluding Aleppo, where Armenians remain concentrated. Yet, that peaceful mission has been turned into a political football between the US and Armenia. Actually, it is between the US and Russia, with Armenia paying the price of being a minor player in a global minefield. When the war was raging, Moscow had asked its strategic allies to contribute to combat efforts. Belarus, Kazakhstan and Kyrgyzstan refused. President Serzh Sargsyan had warned Armenians in Syria to observe strict neutrality in order not to be identified with any side and also not to become a target for ISIS terrorists. But, now that the war has subsided, the new government in Armenia has taken a politi-

Cont’d on page 10

MONDAY MARCH 4, 2019

ENGLISH SECTION

Armenia’s Humanitarian Mission Receives Inhumane

Rebuke

Armenia PM, entrepreneurs discuss investment projects

FM Mnatsakanyan reiterates Armenia’s approaches on Karabakh peace process

Armenia could reach new military loan deal with Russia, defense minister says

Armenia’s Prime Minister Nikol Pashinyan discussed the investment programs in various sectors with a group of entrepreneurs within the framework of “My Step for Lori Province” forum held in Vanadzor. The entrepreneurs presented the initiatives targeted at establishing new production and creating jobs. The Prime Minister noted that the government is ready to help in the effective implementation of projects in agriculture, engineering, tourism and in-frastructures. Pashinyan visited the Vanadzor technological center where he was briefed on the work High-Tech Gateway, Omni Code, ArchiDutch companies.

Armenian FM Zohrab Mnatsakanyan held meeting with Igor Popov, Stéphane Vis-conti, Andrew Schofer, the OSCE Minsk Group Co-Chairs, and Andrzej Kasprzyk, the Personal Representative of the OSCE Chairperson-in-Office in YerevanAs the foreign ministry reported in a release, issues raised within the scope of recent meetings aimed at the peaceful settlement of the Nagorno Karabakh conflict were the topic of the discussion. As the source said, the CO-Chairs were specifically inte-rested in the details of the Davos meeting in January between Armenian PM Nikol Pashinyan and Azerbaijani president Ilham Aliyev in Davos Zohrab Mnatsaknayan reiterated Armenia’s approaches and position on the exclusively peaceful settlement of the Nagorno Karabakh issue as well as the importance of atmosphere conductive to the peace process. The interlocutors exchanged views on the upcoming activities and meetings in the scope of the process.

Armenia could reach a new military loan agreement with Russia after the implementation of the current $100 million worth deal, Defense Minister Davit Tonoyan said in an interview to RIA Novosti on the sidelines of IDEX 2019 international defense exhibition.“A new loan is possible, but it’s too early to talk about a specific weapons nomenclature,” he said. As reported earlier, the minister also said Armenia plans to receive four Su-30SM multifunctional fighters from Russia in late 2019 or early 2020. Kommersant Russian newspaper says Moscow has made serious concessions in the arms deal, not only granting a loan to Armenia, but also selling the fighter jets to the country at domestic Russian prices.

10 • ABAKA • LUNDI 4 MARS 2019 - MONDAY MARCH 4, 2019 •

Armenia's...Cont'd from page 9

cal gamble, perhaps without realizing that the mission may be politicized despite its humanitarian nature. When Prime Minister Nikol Pashi-nyan met with the White House National Security Advisor John Bolton in the fall, the mission was discussed and Armenian officials reassured the American diplomat that the mission was purely humanitarian. Therefore, it was believed that no further objections would be raised by the US. Mr. Bolton had also asked Armenian government to shut down its border with Iran, in compliance with the US econo-mic sanctions against that country. Mr. Bolton’s is not concerned that closing the Iranian border would be tantamount to suicide, given the fact that the only other border to the outside world is through Georgia, a neighbor that has colluded with Turkey and Azerbaijan to isolate Armenia. Mr. Bolton even did not bother to force Turkey and Azerbaijan to lift the blockade in return for Armenia’s compliance with the US policy. After official discussions with Bolton and after confirming the peaceful nature of the mission, the terse rebuke by the

State Department, released through the US Embassy in Yerevan comes as a sur-prise. The statement says, “We recognize the desire of other nations to respond to the humanitarian situation in Syria, and we share their concerns about protecting religious minorities in the Middle East. However, we don’t support any engage-ment with Syrian military forces, whether that engagement is to provide assistance to civilians or is military in nature. Nor do we support any cooperation between Ar-menia and Russia for this mission. Russia has partnered with the Assad regime to slaughter civilians and trigger a huma-nitarian catastrophe. Russia continues to protect the Assad regime and its atrocities on the global stage.” It is not our place to defend Assad or justify Russia’s actions, whatever the pliant media has done to demonize them. It suffices to note that even right-wing commentator Glenn Beck has expressed his revulsion about the level and the nature of atrocities perpetrated by the Turkey-Saudi Arabia surrogate, ISIS. Also, the politicians’ narrative will never leave out of their arsenal the accusation of the use of poison gas by the Damascus regime, even after the revelation of BBC corresponded that the story was a hoax or false flag operation.

The Armenian Foreign Ministry has reac-ted mildly to the US statement. “The Armenian humanitarian mission to Syria is purely a relief mission guided by international humanitarian laws and coordinates its work with relief agencies and international partners present on the ground,” spokesman for the Armenian Ministry of Foreign Affairs Anna Naghda-lyan replied. In his turn, Ruben Rubinyan, chairman of the Committee on Foreign Relations of the Armenian Parliament has downplayed the issue stating, “Sending a team of spe-cialists to Syria is very important for us because it is first of all aimed at ensuring the physical security of our ethnic Arme-nian compatriots living there and second of all, the security of the people living in Syria. So, this was not a geopolitical, political or military move. It is purely humanitarian.” The minister of defense of Cyprus, a member of the European Union, Sa-vvas Angelides, who happened to be in Armenia on an official visit, has strongly supported Armenia’s mission. Also, Armenia was never praised nor thanked for its repeated participation in peacekeeping missions under NATO in Kosovo and Afghanistan as well as under the UN in South Lebanon. It suffices

that Sergey Shoygu, Russia’s minister of defense, thanking Armenia for dispatching the mission to serve under Russian com-mand has turned the issue into a contro-versy in the US policy of containment of Russia. Armenia is in no position to do any-thing more than what it has done thus far. It is incumbent upon American Armenians to raise their voices. It is a welcome move that the Trump administration is disen-gaging itself form the war in Syria and withdrawing its forces from the battlefield. That is recognition enough and a conces-sion to the remaining parties to settle the Syrian conflict, meaning Russia, Iran and Turkey. Armenia’s role remains symbo-lic to make a major issue for the State Department. The humanitarian mission is part and parcel of the relief assistance undertaken by the world Armenian community to help destitute Armenians there. Armenians must be able to muster enough political courage to stand up to the State Depart-ment’s reaction, which is out of proportion to the effort. The State Department has to understand to allow some humanity in the humanita-rian mission.

Armenian American Museum Announces $8.1 Million After Inaugural Telethon

GLENDALE–The Armenian American Museum announced raising $8,138,986 at its inaugural Telethon, a major milestone that puts the historic

project one step closer to its highly anticipated groun-dbreaking celebration. Thousands of community members and supporters from across the country and around the world tuned in to the six-hour Telethon on February 17. The widely watched television event featured informative video segments and interviews with community leaders, orga-nizations, and special guests as well as check presenta-tions by generous supporters. “We are so grateful for the unprecedented outpouring of support from our community for the Armenian Ame-rican Museum,” stated Museum Executive Chairman Berdj Karapetian. “We are inspired by our community’s generous contributions that will help us reach the next major milestone for the project with the groundbreaking celebration.” Armenian American Museum Announces $8.1 Mil-lion at Inaugural TelethonThe Telethon finale featured a $1 million joint check presentation by the ten cultural, philanthropic, and religious non-profit organizations who serve on the Armenian American Museum Board of Trustees. The Board of Trustees include representa-tives from the Armenian Catholic Eparchy, Armenian Cultural Foundation, Armenian Evangelical Union of North America, Armenian General Benevolent Union Western District, Armenian Missionary Association of

America, Armenian Relief Society Western USA, Nor Or Charitable Foundation, Nor Serount Cultural Asso-ciation, Western Diocese of the Armenian Church of North America, and Western Prelacy of the Armenian Apostolic Church. Proceeds from the Telethon went towards the Arme-nian American Museum Groundbreaking Campaign. The campaign’s goal is to raise an estimated $12 million by early 2020 to begin construction on the project. The Museum has raised $8.1 million through its cumulative fundraising efforts and is approaching the campaign’s fundraising goal.

Armenian American Museum Leadership with Te-lethon Committee Members, Volunteers & CrewThe Telethon was hosted by Arshalous Darbinyan, Artavazd Amiryan, Svetlana Bosnoyan, and Manoug Seraydarian. Major sponsors included Vartan & Janet Barsoumian, Rafik & Helly Khatchaturian, California Eye Center Optometry Dr. Harout Khanjian, and Keghon & Alexia Kevonian.The campaign continues and the community is invited to contribute to the historic project. Donations can be made by phone at 1-800-655-9554 or online at www.GiveAAM.org. The Armenian American Museum and Cultural Cen-ter of California is a developing project in Glendale, CA with a mission to promote understanding and apprecia-tion of America’s ethnic and cultural diversity by sha-ring the Armenian American experience. The Museum will serve as a cultural campus that enriches the com-munity, educates the public on the Armenian American story, and empowers individuals to embrace cultural diversity and speak out against prejudice. The governance of the Museum is entrusted to ten Armenian American cultural, philanthropic, and reli-gious non-profit institutions including the Armenian Catholic Eparchy, Armenian Cultural Foundation, Ar-menian Evangelical Union of North America, Armenian General Benevolent Union Western District, Armenian Missionary Association of America, Armenian Relief Society Western USA, Nor Or Charitable Foundation, Nor Serount Cultural Association, Western Diocese of the Armenian Church of North America, and Western Prelacy of the Armenian Apostolic Church.

11• ABAKA • LUNDI 4 MARS 2019 - MONDAY MARCH 4, 2019 •

ՇՐՋԱՆԱՌՈՒԹԵԱՆ ՄԷՋ ԴՐՈՒԵՑԱՒ ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ԹՈՒՄԱՆԵԱՆԻ 150-ԱՄԵԱԿԻՆ ՆՈՒԻՐՈՒԱԾ ԳԵՂԱԹԵՐԹԻԿԸ

ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԻ ՍՐԱՀԷՆ ՆԵՐՍ ԹՈՒՄԱՆԵԱՆԻ ԾՆՆԴԵԱՆ 150-ԱՄԵԱԿԻՆ ՆՈՒԻՐՈՒԱԾ ՑՈՒՑԱՀԱՆԴԷՍ

ՆԻՔՈԼԱ ԱԶՆԱՒՈՒՐ ՆԻԿՈԼ ՓԱՇԻՆԵԱՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՈՒՑ «ԱԶՆԱՒՈՒՐ» ՀԻՄՆԱՐԿԻ ԾՐԱԳԻՐՆԵՐԸ

ՏԵՂԻ ՈՒՆԵՑԱԾ Է ԱՐՇԱԿ ՓՕԼԱՏԵԱՆԻ «ԼԵՌՆԱՅԻՆ ՂԱՐԱԲԱՂԻ ՀԻՆՄՆԱԽՆԴԻՐ. ՉՍՊԻԱՑՈՂ ՎԷՐՔ» ԳԻՐՔԻ ՇՆՈՐՀԱՆԴԷՍԸ

Յովհաննէս Թումանեանի թանգարանին մէջ «Հայփոստ»-ի կողմէ թողար-կըուեցաւ եւ շրջանառութեան մէջ դրուեցաւ մէկ նամականիշով գեղաթերթիկ̀ նուիրուած «Մեծանուն հայեր. Յովհաննէս Թումանեանի ծննդեան 150 ամ-եակը» թեմային: «Արմէնփրէս»-ի հաղորդմամբ̀ 1100 ՀՀ դրամ անուանական արժէքով գե-ղաթերթիկը տպագրուած է Գանատայի «Lowe Martin Group» տպագրատան մէջ̀ 20 հազար տպաքանակով: Նամականիշի գծագրութեան հեղինակն է «Հայփոստ» ընկերութեան գլխաւոր ձեւաւորող Վահագն Մկրտչեանը: Գեղաթերթիկի նամականիշի վրայ պատկերուած է հայ մեծանուն գրող, բանաստեղծ, ազգային եւ հասարակական գործիչ Յովհաննէս Թումանեան̀ իր ստեղծագործութիւններու եւ ձեռագիրներու խորապատկերին: Նամականիշին վրայ տեղադրուած է նաեւ ԵՈՒՆԵՍՔՕ-ի պատկերա-նըշանը, քանի որ Յովհաննէս Թումանեանի ծննդեան 150-ամեայ յոբելեա-նը ընդգրկուած է ԵՈՒՆԵՍՔՕ-ի ` հռչակաւոր մարդոց եւ կարեւոր իրադար-ձութիւններու 2018-2019 թուականներու օրացոյցին մէջ:

Յովհաննէս Թումանեանի ծննդեան 150-ամեակին նուիրուած լոռեցի նկարիչ Արմէն Լոռենցի նկարներու ցուցահանդէսը բացուեցաւ ՀՀ ազգային ժողովէն ներս: Ըստ Armenpress.am-ի հաղորդման՝ բացման արարողութեան ներկաներուն իր խօսքը ուղղեց նաեւ ԱԺ նախագահ Արարատ Միրզոյեան: «Կը կարծեմ՝ շատ յատկանշական է, որ Թումանեանի ծննդեան տարե-դարձը կը նշենք լոռեցի նկարիչի Լոռիի բնապատկերներով: Սիրով ընդունեցի այս նախաձեռնութիւնը»,- ըսաւ Միրզոյեան: Ցուցահանդէսի նախաձեռնութեան հեղինակ «Լուսաւոր Հայաստան» խըմ-բակցութեան ղեկավար Էտմոն Մարուքեան նկատեց՝ երկրի գրեթէ ողջ քա-ղաքական վերնախաւը կը գտնուի Թումանեանի ծննդավայր՝ Դսեղի մէջ: «Եւ շատ ուրախ եմ, որ Երեւանի մէջ օրէնսդիր իշխանութեան տան մէջ կը տօնենք Ամենայն Հայոց բանաստեղծի ծննդեան 150-ամեակը»,- ըսաւ Մարուքեան: Նկարները դեռ երկար կախուած պիտի մնան Ազգային ժողովի պատերուն: Մարուքեանը նշեց՝ պատգամաւորները, լրագրողներն ու հիւրերը դեռ երկար պիտի վայելեն այդ նկարները: Նկարիչ Արմէն Լոռենց, իր հերթին ըսաւ, որ Թումանեանի ծննդեան օրը համազգային տօն է: Ինքը եւս լոռեցի է, իր ծննդավայր գիւղը Թումանեանի 100-ամեակին առիթով վերանուանուած էր Թումանեան: «Ես թէեւ Երեւան կ՝ապրիմ, սակայն սիրտս Թումանեանի Լոռուայ լեռներուն մէջ է։ Թումանեանը մեծ բարեգործ եղած է: Եւ ես որոշած եմ այս տարուան իմ ցուցահանդէս-վաճառքներէս եկած ողջ հասոյթը ուղղել իր ծննդավայրի՝ Թումանեանի դպրոցին»,- նշեց Լոռենցը ու աւելցուց՝ այդ քայլը կը կատարեմ նաեւ այս ցու-ցահանդէսի ծիրէն ներս:

Արտաքին Գործոց նախարարութեան մէջ տեղի ունեցած է Սուրիոյ մէջ Հայաստանի նախկին դեսպան Արշակ Փօլատեանի̀ «Լեռնային Ղարաբաղի հինմնախնդիր. չսպիացող վէրք» արաբերէն գիրքի շնորհանդէսը: Ձեռնարկի ընթացքին գիրքին վերաբերեալ գիտական զեկոյցով հանդէս եկած է Երեւանի պետական համալսարանի հոգաբարձուներու խորհրդի գիտական քարտուղար, դասախօս Արթուր Իսրայէլեան, որ ընդգծած է աշ-խատութեան գիտական արժէքը̀ ներկայացնելով գիրքին մէջ տեղ գտած ժամանակագրական եւ փաստագրական շարք մը տուեալներ: Շնորհանդէսի մասնակիցներուն ուղղուած իր խօսքին մէջ գիրքին հեղի-նակ Արշակ Փօլատեան ընդգծած է արաբախօս ընթերցողի սեղանին Լեռնային Ղարաբաղի հիմնահարցը փաստարկուած եւ համակողմանի ներ-կայացնող աշխատութեան կարեւորութիւնը: Ողջունելով ներկաները̀ Հայաստանի ԱԳ նախարար Զոհրապ Մնացական-եան շնորհակալութիւն յայտնած է Արշակ Փօլատեանին այս կարեւոր նա-խաձեռնութիւնը իրականացնելու համար: «Մենք̀ հայերս, բաւական ինքնա-վըստահ եւ հպարտ ժողովուրդ ենք, գիտենք մեր պատմութիւնը, գիտենք եւ կը գնահատենք մեր ինքնութիւնը: Մենք ոեւէ մէկէն մեզի աւելի բարձր չենք դասեր, բայց գիտենք այն քաղաքակրթական արժէքը, ներդրումը, որ մենք դարեր շարունակ ունեցած ենք մարդկութեան պատմութեան մէջ: Եւ այդ առումով այն, ինչ կը վերաբերի Արցախին, մեր եղբայրներուն եւ քոյրերուն, կը վերաբերի իւրաքանչիւրիս, իւրաքանչիւր հայու̀ անկախ անոնցմէ, թէ ուր կը բնակի ան, որովհետեւ Արցախը իր մէջ կը մարմնաւորէ այն, ինչ որ մե-զի՝ բոլորիս համար հաւաքական առումով կը նշանակէ մեր ինքնութեան պաշտպանութիւն»,-ըսած է ան: Շնորհանդէսին ներկայ եղած են ԱԺ նախագահի տեղակալ Ալեն Սիմոնեան, Հայաստանի մէջ հաւատարմագրուած դիւանագիտական ներկայացուց-չութիւններու ղեկավարներ, արտաքին գործոց նախարարութեան ղեկա-վարութիւնը, դիւանագէտներ, գիտական եւ դիւանագիտական շրջանակի ներկայացուցիչներ, լրագրողներ:

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան Չորեքշաբթի, 20 Փետրուարին ընդունեց Շարլ Ազնաւուրի զաւակը՝ Նիքոլա Ազնաւուրը, որ «Ազնաւուր» հիմնարկի հա-մահիմնադիրն է: Փաշինեան փափաք յայտնեց տեղեկանալու հիմնարկի ծրագիրներուն մա-սին, թէ ինչ կը ծրագրուի իրականացնել՝ «Շարլ Ազնաւուրի ժառանգութիւնը նաեւ Հայաստանում պահպանելու եւ Հայաստանը որպէս ազնաւուրեան կարեւոր կենտրոններից մէկը դարձնելու նպատակով եւ իմաստով»: Նիքոլա Ազնաւուր շնորհակալութիւն յայտնեց վարչապետ Փաշինեանին ջերմ ընդունելութեան համար եւ վարչապետին պատմեց «Ազնաւուր» հիմ-նարկի գործունէութեան եւ յետագայ ծրագիրներուն մասին:

12 • ABAKA • LUNDI 4 MARS 2019 - MONDAY MARCH 4, 2019 •

ԶՈՒԻՑԵՐԻՈՅ ԲԱՐՁՐԱԳՈՅՆ ԴԱՏԱՐԱՆԸ ՄԵՐԺԱԾ Է ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԵԱՆ ՆՈՒԻՐՈՒԱԾ ՅՈՒՇԱՐՁԱՆԻ ՏԵՂԱԴՐՈՒՄԻՆ ԴԷՄ ԲՈՂՈՔԸ

ԳԱՆՁԱՍԱՐԻ ՄԱՏԵՆԱԴԱՐԱՆԻՆ ՄԷՋ ՊԻՏԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԻ ՀԱՅԱԳԻՏԱԿԱՆ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԳԻՏԱԺՈՂՈՎ

ՎՐԱՍՏԱՆԻ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹԵԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐԸ ԾԻԾԵՌՆԱԿԱԲԵՐԴԻ ՅՈՒՇԱՀԱՄԱԼԻՐԻՆ ՄԷՋ ՅԱՐԳԱՆՔԻ ՏՈՒՐՔ ՄԱՏՈՒՑԱԾ Է ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԵԱՆ ԶՈՀԵՐՈՒ ՅԻՇԱՏԱԿԻՆ

ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԳՆՈՐԴՆԵՐԸ ԿԸ ԾԱՆՕԹԱՆԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԵԱՆ ՆՈՐԱՁԵՒՈՒԹԵԱՆ ՈՒ ԿԵՐՊԱՍԵՂԷՆԻ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔԻՆ

Զուիցերական ՍուիսԻնֆօ-ն կը տեղեկացնէ, որ Զուիցերիոյ բարձրագոյն դատարանը մերժած է վերջերս Ժընեւի մէջ Հայոց Ցեղասպանութեան յիշատակին նուիրուած յուշարձանի դէմ արտայայտուող կարգ մը քաղա-քացիներու բողոքը: Բնակիչները բողոքած էին ըսելով, որ յուշարձանի տարածքը կրնայ դառնալ ցոյցերու կամ նոյնիսկ հակամարտութիւններու վայր՝ հայ եւ թուրք համայնքներու ներկայացուցիչներուն միջեւ:Այս որոշումով վերջ կը դրուի բողոքի ալիքին այն յուշարձանին դէմ, որ զետեղուած էր Ապրիլ 2018-ին՝ բանավէճերէ եւ յետաձգումներէ ետք: Յուշարձանին ձեւաւորումը կատարած էր ֆրանսացի արուեստագէտ Մելիք Օհանեան:

2019 թուականի աշնան «Մատենադարան-գանձասար»-ի եւ «Հայագիտա-կան ուսումնասիրութիւններու միջազգային ընկերակցութեան» (ՀՈՒՄԸ) հա-մատեղ նախաձեռնութեամբ պիտի կազմակերպուի հայագիտական մի-ջազգային գիտաժողով, որուն ներկայ պիտի ըլլան անուանի գիտնականներ: Այս մասին՝ ըստ «Արցախփրէս»-ի՝ յայտնած է «Մատենադարան-գան-ձասար» գիտամշակութային կեդրոնի տնօրէնի պաշտօնակատար Արամ Թորոսեան: Անոր խօսքով` 2018 թուականին գիտամշակութային կեդրոնին մէջ կազ-մակերպուած է Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոս, նշանաւոր հայագէտ, մատենագէտ, աստուածաբանութեան եւ փիլիսոփայութեան դոկտոր Գա-րեգին Յովսէփեանի ծննդեան 150-ամեակին նուիրուած ցուցադրութիւն, ինչպէս նաեւ Ստեփանոս Երէցի «Հանգիտագիրք» պատմագիրքի (գրաբար բնագրի աշխարհաբար փոխադրութեամբ) եւ Երեւանի Մատենադարանի արխիւային բաժնի վարիչ, պատմական գիտութիւններու թեկնածու Արմէն Մալխասեանի «Հայկական կազմարարութեան Արցախ-Ուտիքի դպրոցը» գիրքերու շնորհանդէսը, իսկ այս տարուան Փետրուար 19-ին̀ Ամենայն հայոց բանաստեղծ Յովհաննէս Թումանեանի ծննդեան 150-ամեակին նուիրուած գիտաժողով: Ըստ Թորոսեանի̀ «Մատենադարան-գանձասար»-ը 2018-ին ընդունած է մօտ 16 հազար տեղացի եւ օտար այցելուներ̀ նախորդ տարուան 13 հազար 500-ի դիմաց: «Այցելուներու մեծ մասը եղած են Ռուսիոյ, Եւրոպական երկիրներու, Ամե-րիկայի Միացեալ Նահանգներու, Հայաստանի եւ Արցախի քաղաքացիներ: Շարունակած ենք նաեւ մեր համագործակցութիւնը պաշտպանութեան բանակի հետ. այս տարի ընդունած ենք 1531 զինծառայող: Այս տարուան այցելուներու մեծ մասը եղած են զբօսաշրջիկներ:Անոնց կը հետաքրքրէ մեր գիտամշակութային կեդրոնի ցուցադրութիւնը, ուր ներկայացուած են Արցախի մէջ գրչագրուած ձեռագիրներ, կամ այլ նահանգներէ Արցախ բերուած ու պահուած ձեռագիրներ, արխիւային փաստաթուղթեր եւ հնատիպ գիրքեր: Մենք նաեւ տեղացիները իրազեկելու խնդիր ունինք. արցախցիներուն պէտք է ծանօթացնել այն հարուստ ձեռագրական ժառանգութիւնը, որ ժամանակին ստեղծուած է Արցախի գրչութեան կեդրոններուն մէջ»,- ըսած է տնօրէնի պաշտօնակատարը:

Շար. - էջ 15

Հայաստան կատարած պաշտօնական այցին ծիրէն ներս՝ Վրաստանի պաշտպանութեան նախարար Լեւան Իզորիայի գլխաւորած պատուիրա-կութիւնը այցելած է Ծիծեռնակաբերդի յուշահամալիր եւ յարգանքի տուրք մատուցած Հայոց Ցեղասպանութեան սրբադասուած նահատակներու յի-շատակին: ՀՀ պաշտպանութեան նախարարութեան տեղեկատւութեան եւ հասարա-կայնութեան հետ կապերու վարչութեան փոխանցած տեղեկութիւններով՝ Լեւան Իզորիայի գլխաւորած պատուիրակութիւնը այցելած է նաեւ Մա-տենադարան̀ Մեսրոպ Մաշտոցի անուան հին ձեռագրերու գիտահետա-զօտական ուսումնարան:

«Բիզնես Արմէնիա»-ի աջակցութեամբ՝ Հայաստանի թեթեւ արդիւնաբե-րութեան ոլորտի 14 արտադրողներ, Փետրուար 25-28-ին, Ռուսիոյ մայրա-քաղաք Մոսկուայի մէջ կը մասնակցին «CPM–Collection Premiere Moscow 2019» նորաձեւութեան եւ կերպասեղէնի արտադրանքի միջազգային ցու-ցահանդէսին: Այս մասին, ըստ Armenpress.am-ի, յայտնած են «Բիզնես Արմէնիա»-ի հանրային կապերէն: «Անցեալ տարի մասնակից 5 ընկերութիւն կնքած է շուրջ 230 միլիոն դրա-մի պայմանագիր։ Այս տարի նոյնպէս կը մասնակցին արտահանման մեծ ներուժ ունեցող ընկերութիւններ, անոնց շարքին՝ առաջին անգամ՝ ներկա-յացուած են նոր ապրանքանիշեր»,- նշած է «Բիզնես Արմէնիա» հիմնադրամի ձեռնարկներու կազմակերպիչ Լուսինէ Յովհաննիսեան։ «CPM 2019»-ին հայաստանեան նորաձեւութեան ու կերպասեղէնի արտադ-րանքը ներկայացուած է ազգային 2 տաղաւարի մէջ։ Անոնցմէ մէկուն մէջ կը ցուցադրուի ներքնազգեստ, տնային եւ մարզական հագուստներ՝ «Alex», «Melante», «Araqsa» եւ «Viva» ապրանքանիշերէն̀ https://goo.gl/axCJMs , իսկ միւսին՝ նորաձեւութեան կերպարներ «Z.G.Eest», «Kivera», «Zakaryan», «Ru-zane», «Shabeeg», «Margonie», «Petoor», «Artuyt» ապրանքանիշերէն̀ https://goo.gl/dJy4XD : «CPM»-ը Արեւելեան Եւրոպայի մէջ նորաձեւութեան արդիւնաբերութեան խոշորագոյն ցուցահանդէսն է։ Անիկա կ՝ընդգրկէ թեթեւ արդիւնաբերութեան բոլոր հատուածները։ 15 սրահներու մէջ կը ցուցադրուի 50 խումբ ապրանք։ Ցուցահանդէսը կ՝ունենայ աւելի քան 20,000 այցելու՝ մեծածախ գնորդներ, ոլորտի մասնագէտներ, բաշխողներ, առեւտրային ցանցեր, ներմուծողներ։

13• ABAKA • LUNDI 4 MARS 2019 - MONDAY MARCH 4, 2019 •

Յ. ԹՈՒՄԱՆԵԱՆԻ ԾՆՆԴԵԱՆ 150-ԱՄԵԱԿ. ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ ԲԱՆԱՍՏԵՂԾԸ

ԵՈՒՆԵՍՔՕ ԱՆՀԵՏԱՑՈՂ ԼԵԶՈՒՆԵՐ ԿԸ ՆԿԱՏԷ ԹՈՒՐՔԻՈՅ ՄԷՋ ԳՈՐԾԱԾՈՒՈՂ ՀԱՄՇԷՆԱՀԱՅԵՐԷՆՆ ՈՒ ԱՐԵՒՄՏԱՀԱՅԵՐԷՆԸ Ըստ ԵՈՒՆԵՍՔՕ-ի հրապարակած տուեալներուն, Թուրքիոյ մէջ կը խօսուին աւելի քան 39 լեզուներ, որոնցմէ 18-ն կը համարուին անհետացած կամ անհետացման եզրին գտնուող լեզուներ: Այս մասին կը հաղորդէ թրքական «Կազեթետուվար» կայքը: Անհետացած լեզուներն են մլահսոն (ասորական-արամէական լեզու) եւ Կապադովկիոյ յունարէնը: Հերթեւին եւ թուրոյօ լեզուները, ըլլալով նէօ-արամէական, ԵՈՒՆԵՍՔՕ-ի կողմէ ճանչցուած են անհետացման լուրջ վտանգի տակ եղող լեզուներ: Ատոնց կը հետեւին լատինոն (հրէասպանական լեզու) եւ հին թրքական կակաուզերէնը, ապա` յունարէնը (փոքրասիական), արեւմտահայերէնը, համշէնահայերէնը, լազերէնը, Պոնտոսի յունարէնը, ապազերէնը: Ըստ Թուրքիոյ սահմանադրութեան 42-րդ յօդուածին, բացի Լոզանի հա-մաձայնագիրին մէջ նշուած լեզուներէն (յունարէն, հայերէն, եբրայերէն), Թուրքիոյ քաղաքացիներուն կ ՛արգիլուի որեւէ օտար լեզուով կրթութիւնը:

Երեւանը թանգարաններով հարուստ քաղաք է։ Անոնց ամենաժողո-վըրդայինն ու ամենասիրուածը Թումանեանի թանգարանն է: Տարուան ընթացքին օր չի պատահիր, որ այցելուներ չունենայ ան, յատկապէս դպրո-ցական-աշակերտական խումբեր, որոնք մեծ հետաքրքրութեամբ կու գան հաղորդուելու իրենց այնքան սիրած «Շունն ու Կատու»ի, կամ «Գիքոր»ի հեղինակին։ Վերջինիս կեանքին առնչուող բազմաթիւ իրեր այնքան խնամ-քով պահպանուած ու ցուցադրութեան դրուած են երկյարկանի գեղեցիկ կառոյցին մէջ։ Կառոյցը կը զարդարէ Թումանեան փողոցի արեւմտեան ճակատը, ուր հասնելու համար անհրաժեշտ է 54 քարէ աստիճաններէ բարձրանալ, ճիշդ իր ապրած տարիներուն թիւով: 2019 տարին Յովհաննէս Թումանեանի ծննդեան 150-ամեակն է։ Ան ծնած է 1869-ին, բեղմնաւոր տարի մը, որուն ընթացքին ծնած են նաեւ մեծն Կոմիտասը, Լեւոն Շանթը, Երուանդ Օտեանը…։ Պարոյր Սեւակ իր «Անլռելի Զանգակատուն»ի բացումը կատարած է հե-տեւեալ տողերով. «Հազար ութհարիւր վաթսունինն թուին, հայոց այգիներն ի՞նչ պտուղ տուին, Հայոց արտերում ի՞նչ բերք էր հասել, դժուար է ասել, սակայն այդ թուին, Մայր Հայաստանի արգանդը եղաւ սրբօրէն բեղուն, Մի մանուկ ծնուեց Լորուայ Դսեղում…» Ու Սեւակ կը շարունակէ խօսիլ Թումանեանի մասին, որմէ ետք, ամբողջ պոէմը իր «Ղօղանջներով» կը նուիրուի Կոմիտասին, որովհետեւ «Անլռելի Զանգակատուն»ը Կոմիտաս վարդապետն էր ու աշխատանքը ամբողջ նուիրուած էր անոր: Իսկապէս այդ տարի Մայր Հայաստանի արգանդը եղած էր սրբօրէն բե-ղուն, որովհետեւ անոնցմէ մին պիտի դառնար մեր գրականութեան պաշտելի մեծութիւնը, իսկ միւսը՝ մեր երաժշտութեան: Թումանեանի մասին այնքան հսկայ գրականութիւն կայ, որքան իր հե-ղինակած գործերը: ան նշանաւոր դարձած է իր յանդուգն պատասխանով, երբ կը վիճէր օրուան կաթողիկոսին հետ, որպէսզի Էջմիածնի դռները բանայ խեղճ ու կրակ գաղթականներուն առջեւ, ու երբ վեհափառին ան-համաձայնութեան դէմ ձայնը կը բարձրացնէր, Կաթողիկոսը կ’ըսէր. «Դուն գիտե՞ս, թէ որու հետ կը խօսիս, ես Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսն եմ», Թումանեանն ալ կը պատասխանէ, «Ես ալ Ամենայն Հայոց Բանաստեղծն եմ»: Թումանեան կը յիշատակուի նաեւ իր «Վերնատուն»ով, ուր կը հաւաքուէին օրուան հայ մեծ գրողները՝ Ա. Իսահակեան, Ղ. Աղայեան, Լեւոն Շանթ, Դ. Դեմիրճեան, Նիկոլ Աղբալեան եւ երբեմն ալ ուրիշներ: Թումանեան մեծ ընտանիք ունեցած է՝ տասը զաւակ։ Եղած է բնաւորութեամբ զուարթ, զուարճախօս, յատկապէս երբ թամատան ընտրուած է, բան մը, որ յաճախ իրեն կը վստահուէր: Երեւանի Թումանեան թանգարանի տնօրէնուհի տիկ. Նարինէ Թուխիկ-եան այն նուիրեալ անձնաւորութիւնն է, որ թանգարանը վերածած է մշակոյ-թի կեդրոնի, ուր կը հրատարակուին գիրքեր ու թերթեր, տեղի կ’ունենան ցուցահանդէսներ, մանկական-թատերական ներկայացումներ, գրական-գե-ղարուեստական դասախօսութիւններ, բարբառային հեքիաթասացութեան տարեկան մրցումներ եւ շատ ուրիշ բաներ: Մուտքին իր ժպիտով ձեզ կը դիմաւորէ հալէպահայ ծանօթ դերասանուհի Մայտա Պօշկեզէնեանը։ Ան արեւմտահայ այցելուներուն կ’ուղեկցի՝ ծանօթա-նալու թանգարանին բոլոր բաժանմունքներուն, մանրամասնօրէն բացատ-րելով ցուցադրուած իւրաքանչիւր առարկայ, նկար կամ այլ ցուցանմուշ: Նախասրահին մէջ կայ բանաստեղծին կիսանդրին, ապակէպատ սեն-եակի մը մէջ կը տեսնէք Թումանեանի տան ճաշասենեակը՝ իր բոլոր կահոյք-ներով: Քիչ անդին, ապակէպատ որմնադարաններու մէջ, Թումանեանի հեղինակած գործերը աշխարհի տարբեր լեզուներու թարգմանուած: «Անուշ»ի երաժշտութեան հետ, վարագոյր մը կը բացուի ու ձեր տեսադաշտին վրայ կ’երեւայ «Անուշ»ի հայրենիքը՝ Լոռին, իր չքնաղ բնութեամբ: Կը շարունակէք ձեր պտոյտը ու կը տեսնէք մեծաթիւ հաւաքածոյ մը գեղանկարներու, լու-սանկարներու, նամակներու, փաստաթուղթերու եւ այլ իրերու: Արդիական միջոցներով յանկարծ ձեր դէմ կը ցցուի Սասունցի Դաւիթը իր ձիուն վրայ, ուրիշ աւելի տպաւորիչ անակնկալ մը ձեզ կը մագնիսացնէ, երբ

սենեակի մը մէջ կը տեսնէք «իրական» Թումանեանը, որ կը շարժի ու կը խօսի:Թանգարանը կ’օգտագործէ ամենաարդիական ճարտարագիտական միջոցները՝ միշտ նորութիւն մը ցուցադրելու, ինչպէս Թումանեանի հեքիաթ-ներուն 3D (Եռաչափ) շարժապատկերները, զորս կարելի է դիտել յատուկ ակնոցներով: Թանգարանի հետաքրքրական իրականացումներէն մին ալ վերապատ-րաստումն էր Թումանեանի ծրագրած եւ յօրինած մանկական ժամանցի օգտակար խաղատեսակներուն, որոնք զանազան հրատարակութիւններու կողքին, դրուած են վաճառքի: Անոնք այնքան յարմար են զանազան առիթներով մանուկներու եւ պատանիներու նուիրելու, որպէսզի խաղան, ուրախանան եւ միեւնոյն ատեն սորվին շատ մը բաներ Հայաստանի աշխար-հագրութեան, բնութեան, մշակոյթին եւ գրականութեան մասին: Ափսոս որ այս մեծ բանաստեղծը, որուն կեանքը համակ նուիրում էր եւ որ արդարօրէն կոչուեցաւ Ամենայն Հայոց Բանաստեղծ, շատ շուտ հե-ռացաւ կեանքէն, հազիւ 54 տարիքը բոլորած: Գրականութեան կողքին իր հայրենանուէր աշխատանքները, որպէս որբախնամ, գաղթականներու հովանաւոր, ազգային-հասարակական գործիչ, անդուլ, անդադար աշ-խատող, խօսող, խրատող, բանակցող, պայքարող, անընդհատ գործող, յաճախ ըմբոստացող իշխող կառավարութեան դէմ՝ ի պաշտպանութիւն երկրին ու ժողովուրդին, քանի մը անգամ ձերբակալուող ու բանտ մտնող… տառապալից կեանքով ապրած, կեանքի լեղին համտեսող… Այս բոլորը հիւծեցին զինք, իսկ անողոք հիւանդութիւնը վերջ դրաւ իր երկրային կեանքին:Սակայն ան իր «երկրորդ կեանքով», ահաւասիկ, իր մահէն մօտ հարիւր տարի ետք, դեռ կը յիշուի ու դեռ շատ երկար պիտի մնայ իր յիշատակը, որովհետեւ ինչպէս «Թմկաբերդի Առումը» բանաստեղծութեան նախերգանքին մէջ կ’ըսէ. «…Անց են կենում գեղեցկութիւն, գանձ ու գահ, Մահը մերն է, մենք՝ մահինը, Մարդու գործն է միշտ անմահ…» Այո՛, Թումանեանի գործը զինք անմահացուց:իր իմաստալից քառեակներէն մէկուն մէջ կ’ըսէ. «Երկու շիրիմ իրար կից, Յաւերժական լուռ դրկից, Թախծում են պաղ ու խորհում՝ Թէ ինչ տարան աշխարհից:» Ի՞նչ պիտի տանին… մարդ բան չի տանիր, մարդիկ ամէն ինչ կը թողուն իրենց ետին, իսկ Թումանեանի պէս մեծերը հսկայ աւանդ մը կը ձգեն գալիք սերունդներուն ու կը յաւերժանան:

Յակոբ Միքայէլեան

14 • ABAKA • LUNDI 4 MARS 2019 - MONDAY MARCH 4, 2019 •

ՎԱՐՉԱՊԵՏ ՓԱՇԻՆԵԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ...Շար. - էջ 4- էն

Զրուցակիցները հայ-վրացական պաշտպանական համագործակցութեան օրակարգին առնչուող հարցերու շուրջ քննարկումներ կատարած են՝ վերա-հաստատելով ընթացիկ գործընկերութիւնը ամրապնդելու կողքին, նոր նա-խաձեռնութիւններ իրականացնելու փոխադարձ պատրաստակամութիւնը: Կողմերը տարածաշրջանային անվտանգութեան եւ կայունութեան ապա-հովման, հակամարտութիւններու խաղաղ կարգաւորման հարցերու շուրջ կարծիքներ փոխանակած են և երկուստեք ընդգծած այդ ուղղութեամբ փո-խադարձ ջանքերու կարեւորութիւնը: Վարչապետ Փաշինեան երկկողմանիհաւասարակշռուած դիրքորոշումը կարեւոր համարած է տարածաշրջանային հակամարտութիւններու կարգաւորման համար։ Վրաստանի պաշտպանու-թեան նախարարը աւելցուցած է, որ Վրաստան կարեւոր կը համարէ տա-րածաշրջանային բարի դրացիական յարաբերութիւններու հաստատումը եւ հակամարտութիւններու խաղաղ կարգաւորման ուղղութեամբ գործադրուող ջանքերուն կը սատարէ:

ԵՄ-Ն ՀԱՅԱՍՏԱՆԻՆ 31 ...Շար. - էջ 4- էն

նոր սերունդ դաստիարակելուն, միջազգային շուկայ միտուած ներդրումային եւ նորարարական արհեստագիտական արկածասէր ընկերութիւններու յա-ջորդական շղթայի ստեղծման, Շիրակի մարզին մէջ ձմեռնային մարզական հաստատութիւններու հիմնադրման եւ այլն: Նախատեսուած աջակցութեան որոշ բաղադրիչներուն իրականացումը պիտի ապահովուի Գերմանիոյ մի-ջազգային համագործակցութեան ընկերութեան (GIZ), Աւստրիական զարգաց-ման գործակալութեան (ADA), Վերակառուցման եւ զարգացման եւրոպական դրամատան (EBRD) հետ՝ Հարեւանութեան ներդրումային հարթակի մի-ջոցով: Համաձայնագիրը կը ֆինանսաւորուի ԵՄ պիւտճէէն` Եւրոպական հա-րեւանութեան գործիքի ծիրէն ներս: Համաձայնագրի իրականացման ժամա-նակահատուածը կը կազմէ 72 ամիս:

ՎԱՐՉԱՊԵՏ ՆԻԿՈԼ ՓԱՇԻՆԵԱՆ...Շար. - էջ 6-էն

Մենք կրկին անգամ ցանկանում ենք մեր շնորհակալութիւնը յայտնել այսօրուայ հանդիպման համար եւ մեր բարեմաղթանքները բերել Ձեզ, Ձեր գործունէութեան յաջողութեան»: Այնուհետեւ խօսքով հանդէս եկած է Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսը, որ մասնաւորապէս ըսած է. «Սիրելի՛ պարոն վարչապետ, ահա-ւասիկ սա մեր երկրորդ հանդիպումն է, եւ այս անգամ աւելի պաշտօնապէս՝ որպէս վարչապետ կ՚ողջունեմ Ձեր առաքելութիւնը, որովհետեւ հայրենակեր-տումին նուիրուած ոեւէ անձի գործը սովորական իմաստով գործ չէ, այլ իր էութեամբ եւ նպատակով առաքելութիւն է, եւ այդ առաքելութիւնը պէտք է կատարուի կոչումի գիտակցութեամբ: Եւ ես վստահ եմ, որ այս գիտակ-ցութեամբ Դուք լծուած էք այս առաքելութեան՝ Ձեր շուրջ ունենալով պա-տասխանատուներ, երիտասարդ տարրեր նոյն առաքելութեան ճամբուն վրայ: Հետեւաբար, Ձեզի կը մաղթեմ ամենայն բարիք եւ ամբողջական յաջողութիւն, ինչպէս յաճախ ըսած եմ, կը կրկնեմ. Ձեր յաջողութիւնը հայ-րենիքին յաջողութիւնն է, հայրենիքին յաջողութիւնը մեր ամբողջ ազգին յա-ջողութիւնն է, որովհետեւ Հայաստանի Հանրապետութիւնը Հայաստանի Հանրապետութեան սահմաններէն անդին, յարաբերաբար Սփիւռքին, որոշ պատասխանատուութիւններ ունի: Հետեւաբար, ես Ձեր առաքելութիւնը աւելի համապարփակ կերպով կը տեսնեմ: Իմ սպասումն է, որ ժողովուրդին սպասումները, կարիքները հանգրուանային կերպով իրագործուին: Այդ յանձնառութեամբ Դուք այս առաքելութեան լծուեցաք եւ Ձեր բոլոր հրապա-րակային խօսքերուն մէջ կարեւորութեամբ շեշտեցիք, որ ժողովրդէն կու գաք, ժողովուրդն է իշխանութիւնը, եւ ժողովրդին սպասումներն են, որոնք պէտք է մղիչ ուժ դառնան Ձեր եւ կառավարութեան առաքելութեան: Բնականաբար, պէտք է իրատես ըլլալ. կարելի չէ անմիջականօրէն զգացութիւնը պայծառակերպել եւ այդ սպասումները իրագործել: Հանգրուանային կերպով առաջատուական ընթացքով իմ սպասումն է, որ ժողովուրդին սպասումները, կարիքները, ա-կընկալութիւնները իրագործուին: Եւ այս ընթացքին մէջ նաեւ իմ սպասումն է, որ կարեւորութեամբ շեշտէք բազմակարծիքութեան բերելիք նպաստը Ձեր առաքելութեամբ՝ թէ՛ խորհրդարանէն ներս, թէ՛ խորհրդարանէն դուրս: Տարբեր կարծիքներ ունենալը հարստացուցիչ է՝ պայմանով, որ անոնք ինչ-որ տեղ իրարու հանդիպին, իրարու հետ շփուին՝ մեր համազգային արժէքներուն եւ իտէալներուն շուրջ: Պէտք է այնպէս ընել, որ մենք բեւեռացումներ չյա-ռաջացնենք: Եթէ կան բեւեռացումներ, այդ բեւեռացումները պէտք է կա-մըրջուին նոյն արժէքներուն շուրջ: Եւ այս ուղղութեամբ եկեղեցւոյ դերը ես շատ կարեւոր կը համարեմ: Ուրախ եմ, որ Ձեր խօսքին մէջ կարեւորութեամբ անդրադարձաք եկեղեցւոյ դերին: Վեհափառը ինքն ալ ըսաւ, որ եկեղեցի-պետութիւն այս յարաբերութիւնները, աւելի ճիշդ՝ գործակցութիւնը, պիտի ըսեմ, նկատի ունիմ հրամայական է թէ՛ ազգաշինութեան, թէ՛ հայրենա-կերտումի իմաստով: Բնականաբար, կան տարբեր կարծիքներ, տարբեր մօ-տեցումներ: Ինչպէս ըսի, այդ տարբերութիւնները պէտք է դառնան վերջին հաշուով հարստացուցիչ, որովհետեւ մենք բոլորս էլ նոյն օղակի մէջ ենք եւ նոյն ճամբուն վրայ ենք գտնւում: Հետեւաբար, պարո՛ն վարչապետ, անգամ մը եւս Ձեզի կը մաղթեմ յաջողութիւն Ձեր առաքելութեան մէջ: Աստուած պահէ Ձեզ եւ մեր սիրելի հայրենիքը»:

ԹՈՒՐՔԻՈՅ ԵՒ ԱՏՐՊԷՅՃԱՆԻ ԱՐՏԱՔԻՆ ԳՈՐԾՈՑ ՆԱԽԱՐԱՐՆԵՐՈՒՆ ՄԻՋԵՒ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԽՈՐՀՐԴԱՏՈՒՈՒԹԻՒՆ ՏԵՂԻ ՈՒՆԵՑԱԾ Է

ՊԻՆԱԼԻ ԵԸԼՏԸՐԸՄ ՀՐԱԺԱՐԱԿԱՆ ՏՈՒԱՒ

«Երկիր» կը հաղորդէ, որ Պաքուի մէջ տեղի ունեցած է Թուրքիոյ եւ Ատրպէյճանի արտաքին գործոց նախարարներուն (այսուհետեւ՝ ԱԳՆ) միջեւ հերթական խորհրդատուութիւն: Ատրպէյճանի ԱԳՆ-ի հաղորդագրութեան համաձայն, պատուիրակութիւնները ղեկավարած են Ատրպէյճանի ԱԳՆ-ի տեղակալ Ռամիզ Հասանով եւ Թուրքիոյ ԱԳՆ ղեկավարի տեղակալ Սետաթ Օնալ: Սոյն խորհրդատուութեան ընթացքին անոնք տարբեր ոլորտներու առնչուող հարցեր քննարկած են, այս նիստին մէջ ներառելով նաեւ Ղարաբա-ղի հարցը: Հասանով Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութեան բանակցութիւններու վերջին իրադարձութիւններու մա-սին մանրամասն տեղեկութիւններ հաղորդած է եւ գոհունակութիւն յայտնած Թուրքիոյ հակամարտութեան արդարացի լուծման ի խնդիր իր որդեգրած դիրքորոշումին համար:

Gazeteduvar.com.tr կայքէջին համաձայն, Երկուշաբթի, 18 Փետրուարին, Թուրքիոյ խորհրդարանի նախագահ Պինալի Եըլտրըմ հրաժարականը տուած է ընթրիքի մը պահուն: Հրաժարականին նպատակը 31 Մարտին նախատեսուած Տեղական Ինքնակառավարման Մարմինի ընտրութիւն-ներուն մասնակցիլն է: Եըլտըրըմ առաջադրուած է «Արդարութիւն եւ Զար-գացում» կուսակցութեան կողմէն՝ Իսթանպուլի քաղաքապետի պաշտօնով: Որպէս խորհրդարանի ամենատարեց անդամ՝ Թուրիքոյ խորհրդարանի նախագահի պաշտօնակատար դարձած է «Ազգայնական Շարժում» կու-սակցութեան անդամ Ճելալ Ատան: 24 Փետրուարին նախատեսուած է խորհրդարանի նախագահին ընտրու-թիւնը: Նախագահ կ’ընտրուի 400 եւ աւելի ձայն հաւաքած թեկնածուն, իսկ ընտրութեան երրորդ փուլ տեղափոխուելու նուազագոյն շեմը՝ 301 քուէն կը համարուի:

ԱՐԱՅԻԿ ՅԱՐՈՒԹԻՒՆԵԱՆ ՊԱՇՏՕՆԱԶՐԿՈՒԱԾ Է Արցախի նախագահ Բակօ Սա-հակեան հրամանագիր ստորագրած էպաշտօնազրկել Արայիկ Յարութիւն-եանը Արցախի Հանրապետութեան նախագահի խորհրդական – Արցա-խի Հանրապետութեան նախագահիյատուկ յանձնարարութիւններու գը-ծով ներկայացուցիչի պաշտօնէն̀ իր դիմումին համաձայն: Ըստ «Մետիամաքս»-ի՝ Արայիկ Յա-րութիւնեան այս պաշտօնին նշա-նակուած էր 2018-ի Յուլիսի սկիզբը: Մինչ այդ ան կը զբաղեցնէր Արցա-խի պետական նախարարի պաշտօ-նը, որմէ ազատման դիմում ներկա-յացուցած էր 2018-ի Յունիսի սկիզբը̀ յայտարարելով, որ «կը ցանկայ ա-զատ քաղաքական գործիչ ըլլալ»: Պետական նախարարի պաշտօնը ան կը զբաղեցնէր 2017-ի Սեպտեմբեր 25-էն: Մինչ այդ̀ 2007-էն ղեկավարած էր Արցախի կառավարութիւնը:

15• ABAKA • LUNDI 4 MARS 2019 - MONDAY MARCH 4, 2019 •

INCOME TAX - IMPÔT - INCOME TAX - IMPÔT

ԱՅՍ ՏԱՐԻ ՀԱՇԻՒՆԻԴ ԼԱՒ ԸՐԷ'Ք ...

ՀԱՅԿ ՄԵՐՃԱՆԵԱՆԻՆՀԵՌ. (514) 332-1797

Հրապարակի վրայ կը յայտնուին բազմաթիւ նորեկ եւ ինքնակոչ տուրքի «մասնագէտներ»: Ընտրութիւնը յստակօրէն ձերն է. կամ կը դառնաք անոնց փորձադաշտը, կամ կը դիմէք 40 տարուան փորձա-ռութիւն ունեցող՝

Միակը որ կ'ապահովէ ձեր իրաւունքներու հետապնդումը եւ հետե-ւողական սպասարկութիւն ամբողջ տարուան ընթացքին:

ԳԱՆՁԱՍԱՐԻ ՄԱՏԵՆԱԴԱՐԱՆԻՆ ...Շար. - էջ 12- էն

Ան նաեւ տեղեկացուցած է, որ 2018-ի ամրան շրջանին Մատենադարանի հոգաբարձուներու խորհուրդը սահմանած է մուտքի տոմսերու գնացուցակ, հիմք ընդունելով Արցախի մէջ գործող թանգարաններու մուտքավճարը:«Համապատասխան փաստաթուղթ ներկայացնելու պարագային ազատա-մարտիկներու, հաշմանդամներու, թոշակառուներու, մինչեւ 7 տարեկան երեխաներու, ուսանողներու եւ պետական-պաշտօնական պատուիրակու-թիւններու համար մատենադարանը գիտամշակութային կեդրոնի մուտքը անվճար է»,-ընդգծած է Ա. Թորոսեան:

16 • ABAKA • LUNDI 4 MARS 2019 - MONDAY MARCH 4, 2019 •