ԱԶԳԱՅԻՆ, ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ԵՒ ՀԱՍԱՐԱԿԱԿԱՆ ՇԱԲԱԹԱԹԵՐԹ

ԽԳ. ՏԱՐԻ ԹԻՒ 2159 ԵՐԿՈՒՇԱԲԹԻ, 12 ՆՈՅԵՄԲԵՐ 2018• VOL. XLIII, NO 2159 • LUNDI, 12 NOVEMBRE 2018 • MONDAY, NOVEMBER 12, 2018

ԱՐՏԱՀԵՐԹ ԸՆՏՐՈՒԹԻՒՆ ՆՇԱՆԱԿԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

ՀՐԱՄԱՆԱԳԻՐԸ ՍՏՈՐԱԳՐՈՒԵՑԱՒ Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահ Արմէն Սարգսեան հրամանագիր ստորագրած է Դեկտեմբեր 9-ին Ազգային Ժողովի արտահերթ ընտրութիւն նշա-նակելու մասին։ Ազգային Ժողովը Նոյեմբեր 1-ին երկրորդ անգամ անընդմէջ չընտրեց հանրապետութեան վարչապետ, եւ իրաւունքի ուժով խորհրդարանը արձակուեցաւ։

Նախագահ Բակօ Սահակեան եւ ՀՀ վարչապետի պաշտօնակատար Նիկոլ Փաշինեան Նոյեմբեր 5-ին քննարկած են պաշտպանութեան բանակի մարտունակութեան հետեւողական բարձրացման, Արցախի եւ Հայաստանի ռազմական փոխգործակցութեան, սահմաններու վրայ տիրող իրավիճակին, երկու հայկական պետութիւններու ներքին ու արտաքին քաղա-քականութեան եւ այս ուղղութիւններուն մէջ համագործակցութեան վերաբերող հարցեր:Այս մասին կը յայտնէ Արցախի հանրապետութեան նախագահի աշխատակազմի գլխաւոր վարչութիւնը: Հանդիպման կը մասնակցէին ՀՀ անվտանգութեան խորհուրդի քարտուղար Արմէն Գրի-գորեան, ՀՀ պաշտպանութեան նախարարի պաշտօնակատար Դաւիթ Տօնոյեան, ՀՀ ար-տաքին գործոց նախարարի պաշտօնակատար Զոհրապ Մնացականեան, ՀՀ ազգային ան-վըտանգութեան ծառայութեան տնօրէն Արթուր Վանէցեան, ՀՀ ԶՈՒ գլխաւոր շտապի պետ Արտակ Դաւթեան, Արցախի Հանրապետութեան համապատասխան գերատեսչութիւններու ղեկավարները, պաշտօնատար այլ անձինք: Նշենք, որ Բակօ Սահակեան եւ Նիկոլ Փաշինեան Նոյեմբեր 4-ին այցելած են Արցախի արե-ւելեան սահմանագիծի շարք մը հատուածներ, տեղւոյն վրայ ծանօթացած զինուորներու ծառայութեան ընթացքին եւ տիրող իրավիճակին: ՀՀ վարչապետի պաշտօնակատարը իր ֆէյսպուքեան էջին վրայ նկար հրապարակած է Ար-ցախէն` բարձրաստիճան պաշտօնեաներու եւ զինծառայողներու հետ:

Ան նկարին տակ գրած է «Եւ մեր անունն է հայկական բանակ»:

ԼԱՒՐՈՎ. «ՔԱՆԻ ՏԱԿԱՒԻՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՄԷՋ ՆԵՐՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ՎԻՃԱԿԸ ՉԷ ԿԱՅՈՒՆԱՑԱԾ, ԼԵՌՆԱՅԻՆ ՂԱՐԱԲԱՂԻ ՏԱԳՆԱՊԻՆ ՇՈՒՐՋ ՀԱՄԱՁԱՅՆՈՒԹԵԱՆ ՁԵՌՔԲԵՐՈՒՄԸ ԴԺՈՒԱՐ ԹԷ ԿԱՐԵԼԻ ԸԼԼԱՅ»

ԵԱՀԿ-Ի ՄԻՆՍՔԻ ԽՄԲԱԿԻ ՀԱՄԱՆԱԽԱԳԱՀՆԵՐԸ ՅԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆ ՏԱՐԱԾԱԾ ԵՆ ՇՐՋԱՆ ԿԱՏԱՐԱԾԱՅՑԵԼՈՒԹԵԱՆ ԱՌԻԹՈՎ

ՓԱՇԻՆԵԱՆ ՈՒ ՍԱՀԱԿԵԱՆ ՔՆՆԱՐԿԱԾ ԵՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹԵԱՆ, ՆԵՐՔԻՆ ՈՒ ԱՐՏԱՔԻՆ

ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆ ՎԵՐԱԲԵՐՈՂ ՀԱՐՑԵՐ

2019-Ի ՀԱՄԱՀԱՅԿԱԿԱՆ ԽԱՂԵՐՈՒ ԲԱՑՈՒՄԸ ՏԵՂԻ ՊԻՏԻ ՈՒՆԵՆԱՅ ԱՐՑԱԽԻ ՄԷՋ

Ռուսիոյ արտաքին գործոց նախարար Սերկէյ Լաւրով Ուրբաթ՝ 2 Նոյեմբեր 2018-ին, տուած մամլոյ ասուլիսի մը ըն-թացքին անդրադարձած է Լեռնային Ղարաբաղի տագնա-պի լուծման հարցին̀ նշելով, որ տուեալ հարցին շուրջ լուրջ համաձայնութեան ձեռքբերումը դժուար թէ կարելի ըլլայ, քանի տակաւին Հայաստանի մէջ ներքաղաքական վիճակը չէ կայունացած: «ՌԻԱ Նովոսթի» կը հաղորդէ, որ Լաւրով մանրամասնած է, թէ նախապէս Տուշանպէյի մէջ Հայաստանի վարչապետի պաշտօնակատար Նիկոլ Փաշինեանի եւ Ատրպէյճանի նա-խագահ Իլհամ Ալիեւի միջեւ տեղի ունեցած հանդիպումի ծի-րին մէջ ձեռք բերուած համաձայնութիւնը կը վերաբերի հա-ղորդակցութիւններու, երկու երկիրներու արտաքին գործոց նախարարներու հանդիպումներու շարունակման, ինչպէս նաեւ այն հարցին, որ թէ՛ Հայաստանը, թէ՛ Ատրպէյճանը պատ-րաստակամ են շարունակելու աշխատիլ ԵԱՀԿ-ի Մինսքի խմբակի համանախագահներուն հետ: «Մենք այդպիսի դիրքորոշումը կ ՛ողջունենք: Կը հասկնանք, որ քանի տակաւին ներկայիս տեղի ունեցող ներքաղաքական բաւական բուռն հոլովոյթները չեն աւարտած, դժուար թէ կա-րելի ըլլայ ստեղծուած ճգնաժամէն դուրս գալու եւ ղարա-բաղեան տագնապի լիարժէք լուծումն ապահով որոշակի տարբերակներու լուրջ քննարկումը», ըսած է Ռուսիոյ արտա-քին գործոց նախարարը:

ԵԱՀԿ-ի Մինսքի խմբակի համանախագահներ Իկոր Փո-փով (Ռուսիա), Սթեֆան Վիսքոնթի (Ֆրանսա), Էնտրիւ Շոֆըր (ԱՄՆ) եւ ԵԱՀԿ-ի գործող նախագահի անձնական ներ-կայացուցիչ Անճէյ Քասփրչիկ յայտարարութիւն տարածած են շրջան̀ Երեւան, Ստեփանակերտ եւ Պաքու այցելութեան առիթով: Այցելութեան հիմնական նպատակն էր քննարկել Սեպտեմբերին Տուշանպէյի մէջ ԱՊՀ վեհաժողովին տեղի ունեցած Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի ղեկավարներու զրոյ-ցին արդիւնքները, նախանշել ղարաբաղեան տագնապի խաղաղ լուծման միտուած հետագայ քայլերը եւ գնահատել առկայ իրավիճակը: Համանախագահները յիշեցուցած են, որ շրջանային այցելութեան ընթացքին հանդիպումներ ունե-ցած են Հայաստանի վարչապետի պաշտօնակատար Նիկոլ Փաշինեանի եւ Ատրպէյճանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի հետ, խորհրդակցութիւններ ունեցած երկու երկիրներու արտա-քին գործոց եւ պաշտպանութեան նախարարներուն հետ,

Շար. - էջ 13

ԸՆԹԵՐՑՈՂՆԵՐՈՒ ՈՒՇԱԴՐՈՒԹԵԱՆ՝Մեր այս թիւի 3, 7, եւ 9 , էջերուն վրայ կը հրատարակենք Գանատահայոց Թեմի Կալուա-

ծոց Մարմնի, համապատասխան երեք լեզուներով կարեւոր յայտարարութիւնը, գաղութի ուշադրութեան յանձնելու համար մտահոգիչ զարգացումները՝ Թորոնթոյի

Ս. Երրորդութիւն Եկեղեցւոյ կից՝ Հ.Բ.Ը.Մ.ի Ալեք Մանուկեան կեդրոնի վաճառումի որոշման կապակցութեամբ:

Համահայկական ամառնային խաղերը 2019-ին տեղի պիտի ունենան Օգոստոսին: Պատմութեան մէջ առաջին անգամ խաղերու բացման արարողութիւնը պիտի կայանայ Ար-ցախի մէջ` Օգոստոս 6-ին: Հանդիսաւոր փակումը՝ Օգոստոս 17-ին Երեւանի մէջ: Այս մասին կը յայտնէ «Արցախփրէս»-ը։ Համահայկական խաղերը պիտի իրականաց-ւին 7-րդ անգամ: Մինչ այս խաղերը տեղի ունեցած էին Երեւանի մէջ:

2

Շաբաթաթերթ

Պատասխանատու խմբագիր՝

ԱՒԵՏԻՍ ՊԱԳԳԱԼԵԱՆ

Ծանուցումներունուիրատուութիւններու եւ

գրասենեակի պատասխանատու՝

ՍԱԼԲԻ ՄԱՐԿՈՍԵԱՆ

Թորոնթոյի պատասխանատու՝

ՄԱՏԱԹ Բ. ՄԱՄՈՒՐԵԱՆ

Hebdomadaire ArménienArmenian Weekly ISSN 0382-9251

Publié par /Published byLe Centre de Publication Tékéyan

825 rue Manoogian, Saint-Laurent,Québec H4N 1Z5

Tél: (514) 747-6680 • FAX: (514) 747-6162

e-mail: abaka@bellnet.cawww.tekeyanmontreal.ca

Canada

2nd Class $80 (QC & ON)

1ère classe/first class $150

U.S.A. 1st class (US) $150

Autres pays/Other countries:

1st class (US)$120

Per issue $1.75

Dépôt légal: Bibliothèque du Québec

PM40015549R10945TPS/GST – R119209294 • TVQ/PST #1006268699

ԱՐՑԱԽԻ ՄԱՐԴՈՒ ԻՐԱՒՈՒՆՔՆԵՐՈՒ

ՊԱՇՏՊԱՆ ԸՆՏՐՈՒԱԾ Է ԱՐՏԱԿ ԲԵԳԼԱՐԵԱՆ

ՕՐԱԿԱՐԳ. ՍՓԻՒՌՔԱՀԱՅՈՒԹԵԱՆ ԻՆՏԵԳՐՈՒՄԸ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻՆ

ՊԱՔՈՒ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻՆ Կ՛ԱՌԱՋԱՐԿԷ ՓՈԽԱՆԱԿԵԼ ԳԵՐԻՆԵՐԸ

Մօտայիկ մօտեցումների հետեւելու համար չէ, որ, եւս մէկ անգամ, մեր ազգային-պետական խնդիրներին անդ-րադառնալիս դիմում ենք հրեայ ժողովրդի ու նրա պե-տականութեան ինքնակազմակերպական փորձառու-թեանը, օրինակներին: Ճակատագրով եւ կեցութեամբ հրեայ ժողովուրդն ու նրա պետականութիւնը բազմաթիւ աղերսներ ունեն մեր ժողովրդի ու պետութեան անցեալի ու մերօրեայ իրականութեան հետ, ունենալով հանդերձ մի շարք էական տարբերութիւններ, որոնց, այս վերջիններին, անդրադառնալ չեմ ուզում այստեղ, քանզի նպատակս մեր եւ նրանց միջեւ համեմատութիւններ անցկացնելը չէ: Այլ̔ մեր եւ նրանց ազգային ձգտումների միջեւ գոյութիւն ունեցող զուգահեռները ցոյց տալը, ընդհուպ՝ հրեաների փորձի ու փորձառութեան առաւելութիւնը մատնանշելը: Մեր թերթի ներկայ համարի 7-րդ էջում թարգմանաբար ներկայացնում ենք Սթամֆորտից (ԱՄՆ) մի հրեայ ռաբբիիՙ Ջոշուա Համերմանի ծրագրային յօդուածը, որը յայտնա-բերեցինք համացանցում տարբեր պետութիւնների երկ-քաղաքացիների կացութեան, իրաւունքների, յատկապէսՙ իրենց հայրենիքում քուէարկելու իրաւունքի շուրջ պրպը-տում ներ կատարելիս: Այդ յօդուածում, ինչպէս պիտի տեսնի ընթերցողը, իրավիճակի գնահատման, ձախո-ղումներից ելք գտնելու, Իսրայէլ պետութեան շուրջ հըր-էական սփիւռքը միաւորելու այնպիսի ախտանշումներ ու յանձնարարականներ կան, որոնք գրեթէ ամբողջութեամբ համապատասխանում են մեր ժողովրդի ու պետութեան ներկայ կացութեանը: Հետեւաբար՝ ուսանելի մեզ համար:Պէտք է խոստովանենք, որ մեր 3-րդ Հանրապետութեան յաջորդական երեք իշխանութիւններն էլ կատարելապէս ձախողել են մեր ժողովրդի մեծամասնութեանՙ Սփիւռքում ապրող հայութեան նկատմամբ տարուող քաղաքակա-նութիւնը: Առաջին նախագահըՙ սահմանագծելով ու հա-կադրելով Հայաստանը Սփիւռքինՙ «նարինջ ուտողնե-րի» եւ «չուտողների» իր յայտնի բանաձեւով: Երկրորդը՝ Սփիւռքից առանձնացնելով անհատ դոնորներին՝ իր անձնական եւ միայն անձնական հովանաւորութեան տակ: Երրորդըՙ ազգային ֆոլքլորի վերածելով այդ յարա-բերութիւնները՝ ցուցադրական միջոցառումներով ու շքա-նըշաններով պճնուած, գումարած՝ աւանդական կազ-մակերպություններից մէկի գերագնահատումը, ինչը մը-նայուն ու տեւական ոչինչ տուեց ո՛չ այդ կազմակերպու-թեանը, ո՛չ էլ Սփիւռքին: Արդիւնքը այս բոլորինՙ տարեկան ընդամէնը 10-12 միլիոն տոլարի խղճուկ «բերքահաւաք», եւ շփոթ, շփոթ-ւած ու շարունակ մաշուող սփիւռքահայութիւն: Մինչդեռ

վստահելի եւ ընդգրկուն համակարգի, անկեղծ յարաբե-րութիւնների դէպքում, դրամահաւաքը կարող էր հեշտու-թեամբ գերազանցել տարեկան 100 միլիոնի սահմանա-գիծը, դրանից բաժին հանելով նաեւ, օրինակ, սփիւռքահայ կրթօճախներին: Քննական հայեացքով փրոֆեսիոնալ վերլուծաբաննե-րի հոգածութեանը թողնելով վերջին 27 տարիների մեր այդ փորձառութիւնը, կարող ենք վստահօրէն ընդգծել մեր երկրի յաջորդական իշխանութիւնների մօտ համազգային համապարփակ տեսլականի ու դրա իրականացման ան-շահախնդիր եւ անկողմնակալ մօտեցման պակասը: Հայ-կական սփիւռք կոչուած երեւոյթը մասնագիտօրէն չճա-նաչելու, նրա շահերն ու կարիքները անտեսելու, նրան միայն ծափահարողի եւ ստնտուի կարգավիճակում պա-հելու, մայր հայրենիքի խորհրդարանական ու կառա-վարական աշխատանքներում նրանց չներգրաւելու, եւ, վերջապէս, ամենակարեւորըՙ Հայաստանի հետ չնեգրա-ւելու պատճառները պէտք է փնտռել համահայկական տեսլական չունենալու իշխանաւորների կուրութեան մէջ: Այդ կուրութիւնից տուժողների շարքում է նաեւ Ռամկա-վար Ազատական Կուսակցութիւնը, որի 2015 թ.ին հա-յաստանակենտրոն դառնալու ակտը բացարձակապէսչողջունուեց նախորդ իշխանութեան կողմից: Ընդհակառակը, քաջալերուեցին մի խումբ արկածախըն-դիր մարդիկ, որոնք դէմ էին ու դէմ են այդ բաղձալի ինտեգրմանը, մինչ իշխանութիւնները դրա մէջ տեսնում էին վտանգ՝ իրենց մենատիրական նկրտումների համար:Հիմա, ինչպէս ասում են, նոր իրավիճակ է ստեղծուել երկրում: Մենաշնորհները, խտրական վերաբերմունքը, կոռումպացուածութիւնը արմատախիլ անելուն ուղղուած համաժողովրդական պայքարը ոգեւորել է նաեւ սփիւռքա-հայութեանը: Ճիշդ ժամն է օգտուելու այդ խանդավառու-թիւնից եւ համարժէք քայլեր անելու նաեւ Սփիւռքը լիար-ժէքօրէն Հայաստանի հետ ինտեգրելու ուղղութեամբ: Նոյն ուղղութեամբ առաջին քայլերից մէկը, ինչպէս վերջերս մի քանի առիթներով շեշտել էր ՌԱԿ Կենտր. վարչութիւնը, պէտք է լինի երկքաղաքացիութեան մասին ՀՀ օրէնքի հիմնաւոր եւ լաւ մտածուած փոփոխութիւնը: Օրէնքի լրամշակումՙ որի մասին այնքան համոզիչ գրել է հրեայ ռաբբին վերոյիշեալ յօդուածում: Այնտեղ բերուած համապատասխան հիմնաւորումները կարծես գրուած լինեն նաեւ մեր ազգի համար: Անկեղծ ցանկութեան պարագայում կարող ենք օգտուել ուրիշների փորձից:

«Ինթըրֆաքս» լրատու գործակա-լութեան ատրպէյճանական ծառա-յութիւնը կը հաղորդէ, թէ Պաքու առա-ջարկած է Հայաստանին̀ փոխանա-կել երկու կողմերուն ձերբակալուած անձերը եւ գերիները̀ «բոլորը բոլորին դիմաց» սկզբունքով: Իր տեղեկութիւնը «լաւատեղեակ աղբիւր»-ի մը վերագրած գործակա-լութիւնը աւելցուցած է, որ Երեւան ցարդ չէ պատասխանած: Ներկայիս Ատրպէյճանի բանտե-րուն մէջ կը գտնուին Հայաստանի երեք քաղաքացիներ̀ Արսէն Բաղդա-սարեան, Կարէն Ղազարեան եւ Զա-ւէն Կարապետեան: Պաքու զանոնքկը ներկայացնէ իբրեւ սահմանա-խախտներ: Անոնք ձերբակալուած են յաջորդաբար 2014-ին, 2017-ին եւ 2018-ին: Արսէն Բաղդասարեան դատապար-տըուած է 5 տարուան բանտարկու-թեան, իսկ Կարէն Ղազարեան կը մե-ղադրուի Ատրպէյճանի դէմ յանցա-գործութիւններ իրականացնելու ամ-բաստանութեամբ. անոր դատը կը շարունակուի: Զաւէն Կարապետեան զինուորա-կան չէ, եւ անոր կարգավիճակի որոշ-

ման շուրջ աշխատանքները կը շա-րունակուին: Հայաստանի մէջ ներկայիս կը գըտ-նուին երեք ատրպէյճանցի քաղաքա-ցիներ: Շահպազ Կուլիեւ եւ Տիլկամ Ասքերով (ունի նաեւ Ռուսիոյ հպատա-կութիւն) գերի ինկած են 2014-ին: Զէնք կրելու, սահմանը ապօրինի հատելու,լրտեսութեան եւ մարդիկ առեւանգե-լու յանցանքներով Կուլիեւ դատա-պարտուած է 22 տարուան, իսկ Ասքե-րով̀ ցմահ բանտարկութեան: Երրորդը Էլնուր Հուսէյնզատէն է: Եթէ Հայաստանի մէջ գէթ մէկ ռազ-մագերի ըլլար, ապա հայկական կող-մը պատրաստակամութիւն պիտի յայտնէր ռազմագերիները փոխանա-կելու համար. այս մասին իր ֆէյսպուք-եան էջին մէջ գրած է Հայաստանի Հանրապետութեան պաշտպանու-թեան նախարարութեան մամլոյ բան-բեր Արծրուն Յովհաննիսեան: «Ճիշդ է, Ատրպէյճան շատոնց տը-ւած է այդ թիւերը: Անոնք ծիծաղ կը յառաջացնեն, եթէ չվերաբերէին մար-դոց ճակատագիրներուն: Մենք այդ-քան անլուրջ չենք վերաբերիր մարդ-կային կեանքերուն: Եթէ Հայաստանի

մէջ գէթ մէկ ռազմագերի ըլլար, ապահայկական կողմը պատրաստակա-մութիւն պիտի յայտնէր ռազմագե-րիները փոխանակելու համար, համա-պատասխան քայլեր պիտի ձեռնար-կըուէին: Թիւերուն լիարժէք կը տիրա-պետէ Արցախը, եւ կը կարծեմ Դաւիթ Բաբայեանը այդ մասին տուած է հա-մապատասխան մեկնաբանութիւն», գրած է ան:

Արտակ Բեգլարեան ընտըր-ւած է Արցախի մարդու իրա-ւունքներու պաշտպան։ Այս մա-սին յայտնած է Արցախի Ազգա-յին ժողովի նախագահի մամուլի քարտուղար Անոյշ Ղաւալեանը: Արտակ Բեգլարեան պիտի փոխարինէ Ռուբէն Մելիքեանը, որն այդ պաշտօնը կը զբաղեցը-նէր 2016-էն մինչեւ 2018-ի Սեպ-տեմբերը: Արտակ Բեգլարեան ծնած է 1988-ին, Ստեփանակերտ: Նա 2013-2017 թուականներուն զբաղեցուցած է Արցախի վար-չապետի մամուլի քարտուղարի պաշտօնը: 2017-ի Նոյեմբեր 1-էն նշանակ-ւած է պետական նախարարի խորհրդական: 2018-ի Փետրուար 1-էն կը ղե-կավարէր Արցախի ՄԻՊ աշխա-տակազմի բաժանմունքը:

• ABAKA • LUNDI 12 NOVEMBRE 2018 - MONDAY NOVEMBER 12, 2018 •

ՅԱԿՈԲ ԱՒԵՏԻՔԵԱՆ

3• ABAKA • LUNDI 12 NOVEMBRE 2018 - MONDAY NOVEMBER 12, 2018 •

ՀԱՅ ԱՌԱՔԵԼԱԿԱՆ ՍՈՒՐԲ ԵԿԵՂԵՑԻ, ԳԱՆԱՏԱՅԻ ԹԵՄ

ԿԱԼՈՒԱԾՈՑ ԱՒԱՆԴԱՊԱՀ ՄԱՐՄՆԻՅԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆ

Խոր ցաւով ու յուսախաբութեամբ իմացանք ՀԲԸՄ-ի Կեդրոնական Վար-չութեան Թորոնթոյի Արմէն Օնթարիոյի կողմէ փոխանցուած այն որոշումին մասին, որ Հայց. Առաք. Ս. Երրորդութիւն եկեղեցւոյ կից գտնուող Թորոնթոյի ՀԲԸՄ կեդրոնը առք ու վաճառքի համաձայնագիր ստորագրած է Centen-nial College–ի հետ, երբ միաժամանակ, փոխադարձ քննարկումներ տեղի կ՛ունենային Արմէն Օնթարիոյի եւ Ս. Երրորդութիւն եկեղեցւոյ, ինչպէս նաեւ՝ Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածնի հետ, ամենաբարձր մակարդակով։ Անկասկած, սոյն որոշումը իր վնասակար անդրադարձը պիտի ունենայ թորոնթոհայ համայնքին ընդհանրապէս, եւ Ս. Երրորդութիւն Հայց. Առաք. Եկեղեցւոյ վրայ յատկապէս։ Ս. Երրորդութիւն եկեղեցին, որպէս Գանատայի Թեմի փայլուն աստղը, այժմ պարտաւորուած պիտի ըլլայ դիմագրաւել բազմազան, եւ ինչու չէ նաեւ՝ անյաղթահարելի դժուարութիւններ։ Ութսունական թուականներու սկիզբն էր, երբ ողբացեալ ազգային մեծ բարերար՝ տիար Ալեք Մանուկեան, համախոհ գործակցութեամբ գաղութի ղեկավարութեան ու համայնքին հետ, ունեցած էր այն մեծ տեսլականը կողք-կողքի կառուցելու ՀԲԸՄ Կեդրոնն ու Ս. Երրորդութիւն եկեղեցին։ Նշեալ ծըրագրի յաջողութեան համար գաղութի բոլոր խաւերէն եղան նիւ-թական մեծ ներդրումներ եւ հսկայական զոհողութիւններ։ Այս առնչութեամբ, քանի մը օրեր առաջ Ս. Երրորդութիւն Հայց. Առաք. Եկե-ղեցին յայտարարեց հետեւեալ հաղորդագրութիւնը։

  Երեքշաբթի,  30  Հոկտեմբեր  2018-ի  երեկոյեան  ժամը  8-ին  Ս.  Երրորդութիւն  Հայց Առաք. Եկեղեցւոյ Հոգեւոր Հովիւին եւ Ծխական Խորհուրդին հրաւէրով տեղի ունեցաւ արտահերթ խորհրդակցական ժողով, նախագահութեամբ՝ Գանատահայոց Թեմի Փոխ-առաջնորդ՝ Հոգեւոր Հովիւ Տէր Զարեհ Ա. Քհնյ. Զարգարեանի, որուն ապա Viber-հեռա-ձայնի հաղորդակցութեամբ միացաւ նաեւ՝ Գանատահայ Թեմի Առաջնորդ՝ Գերշ Տ. Աբ-գար եպս. Յովակիմեանը։ Հանդիպումը կայացաւ եկեղեցւոյս «Մարալ Իշխանեան» սըրա-հէն ներս։  Ժողովին ներկայ էին Գանատահայոց Թեմական Խորհուրդի ներկայ եւ նախկին ա-տենապետներ, ներկայ պատգամաւորներ եւ Ծխական Խորհուրդի ներկայ անդամներ, ինչպէս նաեւ «Բարեւ» Կեդրոնի ատենապետուհին։  Արտահերթ այս հանդիպման հիմք կը հանդիսանար Հայ Բարեգործական Ընդհանուր Միութեան  կողմէ առնուած  որոշումը՝  վաճառել Ալեք Մանուկեան  կեդրոնը՝ Centennial College-ին (կցուած գտնել ՀԲԸՄ-ի 30 Հոկտեմբեր 2018 թուակիր հաղորդագրութիւնը)։ Ժողովի միակ օրակարգն էր բացայայտել եւ քննարկել Ս. Երրորդութիւն եկեղեցւոյ կա-րելի հնարաւորութիւնները՝ գտնելու լաւագոյն լուծումը այս իրավիճակին։  Բազմազան տեսակէտներու եւ առաջարկներու փոխանակումէն ետք, ժողովը միաձայ-նութեամբ որոշեց առաջարկ ներկայացնել եկեղեցւոյ տրատու անդամներուն, որ եկեղե-ցին օգտագործէ Ս. Երրորդութիւն եկեղեցւոյ եւ ՀԲԸՄ-ի միջեւ գոյութիւն ունեցող համա-ձայնութիւնը (մերժելու առաջին իրաւունքը) եւ գնէ ՀԲԸՄ-ի կեդրոնը եւ հողատարածքը, ապահովելու համար եկեղեցւոյ երկարամեայ ծառայութիւնները ի խնդիր համայնքի գո-յատեւման եւ առողջ զարգացման։   Նկատի  առնելով  վերոյիշեալները,  որոշում  առնուեցաւ  գումարել  արտակարգ  Ընդ-հանուր Անդամական ժողով՝ 11 Նոյեմբեր, 2018-ին, քննարկելու եւ հաստատելու վերո-յիշեալ առաջարկը։

Կալուածոց Աւանդապահ Մարմնի անդամները կ՛ընտրուին Թեմական Պատգամաւորական ժողովին մասնակից պատգամաւորներու մեծամաս-նութեան քուէրակութեամբ եւ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի համաձայնու-թեամբ ու հաստատումով։ Կալուածոց Աւանդապահ Մարմինը լիազօրութիւնը ունի վերահսկելու Գանատայի Հայ Առաքելական եկեղեցւոյ Թեմի իրաւասութեան ներքոյ գործող եւ ծուխի կողմէ օգտագործուող անշարժ գոյքերը կամ գոյքերու սեփականութեան իրաւունքները։ Հետեւեաբար Հայ Առաքելական Սուրբ եկեղեցւոյ հովանաւորութեամբ՝ Գանատայի Թեմի Կալուածոց Աւանդապահ Մարմինը ձեռք ձեռքի տուած պիտի գործէ Թեմական Խորհուրդի եւ Ս. Երրորդութիւն Հայց. Առաք. Եկեղեց-ւոյ Ծխական խորհուրդին հետ, դիմագրաւելու Թեմի եւ Ծուխի մտահոգու-թիւնները եւ նշեալ հարցը հասցնելու դրական աւարտի։

Կալուածոց Աւանդապահ ՄարմինՀայ Առաքելական Սուրբ եկեղեցի, Գանատայի Թեմ3 ՆՈՅԵՄԲԵՐ, 2018

Խոր ցաւով կը գուժենք մահը հայ մատենագէտ, գրաբար լեզուի մաս-նագէտ, դաստիարակ, զանազան հայագիտական քիրքերու հեղինակ, հրա-պարակագիր եւ համայնքային կեանքի ծառայող՝ Արմինէ Քէօշքէրեանի, որ իր յաւիտենական հանգիստը գտաւ Մոնթրէալի մէջ, Հոկտեմբեր 28, 2018-ին,յետ երկարատեւ հիւանդութեան: Թաղմանական արարողութիւնները կա-տարուեցան Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ Մայր Տաճարին մէջ, 1 Նոյեմբեր 2018-ին:

Ողբացեալը ծնած էր Աղեքսանդրիա, Եգիպտոս, 1932-ին եւ իր նախնական կրթութիւնը ստացած էր Գահիրէի Գալուստեան եւ Նուպարեան Ազգային Վարժարաններու մէջ, ու 1949-ին ընտանեօք փոխադրուած էր Հայաստան, ուր աշխատած է Երեւանի Մեսրոպ Մաշտոցի անուան Մատենադարանին մէջ որպէս աւագ գիտաշխատող, նոյն ժամանակ շարունակելով իր ուսումը Երեւա-նի համալսարանի բանասիրական բաժնին մէջ, տիրանալով դոկտորական աստիճանին ու դարձած է ձեռագիրերու մասնագէտ, զարգացնելով նաեւ հնագոյն մատեաններու պահպանման եւ վերանորոգութեան կարեւոր աշ-խատանքը: Տիրապետած է Անգլերէն, Ֆրանսերէն, Ռուսերէն եւ Գրաբար լե-զուներուն եւ դիւրացուցած է օտար գիտաշխատողներու պրպտումները: 1988-ինտեղափոխուած է Մոնթրէալ, միանալու իր հարազատներուն: Քանի մը տա-րիներու ընթացքին վարած է «Ապագայ»ի քարտուղարական, սրբագրիչի, թարգմանողի, բովանդակութեան եւ յարակից աշխատանքներ: Իր կեանքի վերջին տարիներուն կորսնցուցած է իր գիտակցութիւնը եւ մահացած է տար-ւոյս Հոկտեմբեր ամսուայ վերջին օրերուն:

Ողբացեալին հեղինակած բազմաթիւ յօդուածներուն եւ աշխատասիրու-թիւններուն մաս կազմած են Նարեկացիի, Շնորհալիի, Տաթեւացիի գործերու ուսումնասիրութիւնները, ինչպէս նաեւ անուանի բանասէր Ասատուր Մնա-ցականեանի մահուամբ կիսատ մնացած «Հայերէններ» խիստ կարեւոր ու-սումնասիրութեան ամբողջացումը եւ հրատարակութիւնը 1995-ին:

«Ապագայ»ի խմբագրութիւնն ու Թէքէեան Մշակ. Միութեան վարչութիւնը իրենց խորազգաց ցաւակցութիւնները կը յայտնեն ողբացեալի ընտանեկան պարագաներուն:

ՄԱՀԱԳՐՈՒԹԻՒՆԱՐՄԻՆԷ ՔԷՕՇՔԷՐԵԱՆ

(1932 - 2018)

ՕՐԷՆՔԻ ՈՒԺՈՎ ՀՀ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԸ ԿԸ ԼՈՒԾԱՐՈՒԻ

Հինգշաբթի՝ 1 Նոյեմբեր 2018-ի առաւօտեան, ՀՀ Ազգային Ժողովին մէջ գու-մարուած յատուկ նիստին քննարկուեցաւ ՀՀ վարչապետի ընտրութեան հար-ցը: Միակ թեկնածուն ՀՀ վարչապետի պաշտօնակատար Նիկոլ Փաշին-եանն էր։ Անոր թեկնածութեան կողմ և դէմ չքուէարկեց ոչ մէկ պատգամաւոր, ձեռ-նպահ քուէարկեց 13 պատգամաւոր: Վարչապետի ընտրութեան համար անհրաժեշտ էր 53 կողմ ձայն: Անկախ Հայաստանի պատմութեան մէջ առաջին անգամ է, որ Ազգային Ժողովը կ'արձակուի սահմանուած ժամկէտէն առաջ: Նիկոլ Փաշինեան երկրորդ անգամ ըլլալով վարչապետ չընտրուեցաւ, հե-տեւաբար Ազգային Ժողովը օրէնքի ուժով ինքնաբերաբար կը լուծարուի։ Ազգային Ժողովի նոր ընտրութիւնները նախատեսուած են Դեկտեմբեր 9-ին։

4 • ABAKA • LUNDI 12 NOVEMBRE 2018 - MONDAY NOVEMBER 12, 2018 •

ՆԻԿՈԼ ՓԱՇԻՆԵԱՆ ԱԺ-Ի ՄԷՋ ԿԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՆԷ ԻՐ ԴԻՐՔՈՐՈՇՈՒՄԸ ԹՈՒՐՔԻՈՅ ՀԵՏ ՅԱՐԱԲԵՐՈՒԹԵԱՆՑ ՎԵՐԱԲԵՐԵԱԼ

ԳԱՐԵԳԻՆ Բ․ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ՄՏԱՀՈԳՈՒԹԻՒՆ ԿԸ ՅԱՅՏՆԷ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՄԷՋ ՀԱՄԱՍԵՌԱՄՈԼՆԵՐՈՒ ԿՈՂՄԷ ՆԱԽԱՁԵՌՆՈՒԱԾ ՀԱՄԱԺՈՂՈՎԻ ԱՌՆՉՈՒԹԵԱՄԲ

ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԸ ԱՌԱՋԻՆ ԸՆԹԵՐՑՄԱՄԲ ԸՆԴՈՒՆԵՑ ՀԱՄԱՆԵՐՈՒՄ ՅԱՅՏԱՐԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ ՆԱԽԱԳԻԾԸ

Վարչապետի ընտրութեան հարցի քննարկման Ազգային ժողովի յատուկ նիստին ընթացքին, Ազգային ժողովի ՀՅԴ խմբակցութեան պատգամաւոր Ռուզաննա Առաքէլեան վարչապետի թեկնածու Նիկոլ Փաշինեանին ուղղեց հետեւեալ հարցումը. «Պարոն Փաշինեան, իրաւացիօրէն դուք այսօր ձեր ելոյթը խարսխեցիք տնտեսութեան զարգացման ապագայ հեռանկարներուն վրայ: Բայց եւ այնպէս, հայ ժողովոուրդի համար արտաքին քաղաքականութեան մարտահրաւէրներէն դեռ կը մ նան հայ-թրքական յարաբերութիւնները: Յայտնի արձանագրութիւնները այլեւս առոչինչ են, բոլորին ատիկա յայտնի է: Այնուամենայնիւ, հետաքրքրական է ձեր տեսակէտը ապագային հայ-թըր-քական յարաբերութիւններու հետ կապուած: Ի վերջոյ, մեր սահմանները կը մնան փակ, եւ այդ մարտահրաւէրը տակաւին կը մնայ առաջնահերթ»: Նիկոլ Փաշինեան պատասխանեց. «Եթէ թոյլ կու տաք, ես ձեր հարցումին քիչ մը ընդարձակ պատասխանեմ: Վերջերս շատ փորձուած դիւանագէտի մը հետ հանդիպման ժամանակ, երբ խօսք եղաւ մեր երկրի իրավիճակի մասին, ես անոր ներկայացուցի Հայաստանի սահմանային վիճակը՝ ներկա-յացնելով, որ Հայաստանը չորս սահմաններէն երկուքը՝ Թուրքիոյ եւ Ատրպէյ-ճանի հետ փակ են: Ի դէպ, փակ են միեւնոյն հարցի՝ Արցախի հակամար-տութեան պատճառով: Ի դէպ ատիկա անհեթեթ է, որ երկիր մը միւս երկրի հետ յարաբերութիւնները կը կապէ երրորդ երկրի հետ անոնց ունեցած յարա-բերութիւններով: Ես ըսի նաեւ, որ մենք ունինք երկու սահման, որոնք իրա-կանութեան մէջ կիսաբաց կարելի է համարել: Քանի որ, օրինակ, Իրանի հետսահմանը ամէն պահու կրնայ իրավիճակի հետ փակուիլ աշխարհաքա-ղաքական պատճառներով՝ ԱՄՆ եւ Իրանի միջեւ յարաբերութիւններու պատ-ճառով: Հայաստան-Վրաստան սահմանը եւս կրնայ փակուիլ աշխարհաքաղաքա-կան կամ վատ եղանակային պայմաններու պատճառով: Փաստօրէն, կարելի է արձանագրել, որ Հայաստանի Հանրապետութիւնը կղզի է առանց ծովի: Ես անոր հարցուցի, թէ կրնայ ան արդեօք խորհուրդ տալ՝ ինչպէս պէտք է վարուի Հայաստանի Հանրապետութիւնը այս պայմաններուն մէջ: Եւ սա, կը կարծեմ, վերջին փաստարկն էր, որ օգնեց փորձուած դիւանագէտին ընդունել մեր դիրքորոշումները եւ փաստարկները, որոնք մենք կը բերէինք արտաքին քաղաքական շատ կնճռոտ հարցի մը քննարկման ժամանակ: Հայ-թրքական յարաբերութիւններու հետ կապուած ես կրնամ ըսել նոյնը, ինչ որ ըսուած է միշտ: Հայաստանի Հանրապետութիւնը պատրաստ է ա-ռանց նախապայմաններու հայ-թրքական յարաբերութիւններու կարգա-ւորման: Ի դէպ, կը խնդրեմ ոեւէ մէկը որեւէ կերպ սա չմեկնաբանէ, թէ մենք, այս դիրքորոշմամբ որեւէ կերպով կը նսեմացնենք 1915 թուականի Հայոց Ցե-ղասպանութեան միջազգային ճանաչման հարցը, որովհետեւ Ցեղասպա-նութեան ճանաչման հարցը մեզի համար եւ մեր ընկալմամբ հայ-թրքական յարաբերութիւններու խնդիր չէ: Ատիկա մեզի համար անվտանգութեան եւ ոչ միայն Հայաստանի Հանրապետութեան, այլ նաեւ միջազգային անվտան-գութեան խնդիր է, եւ ատիկա մեր ներդրումն է Ցեղասպանութիւններու կան-խարգելման համաշխարհային եւ միջազգային շարժման եւ գործընթացին: Այնպէս որ Հայաստանի Հանրապետութիւնը պատրաստ է առանց նախա-պայմաններու բանալ սահմանը, ըստ էութեան մեր սահմանը մեր կողմէ փակ չէ: Սահմանը փակ է Թուրքիոյ կողմէ: Եւ Թուրքիոյ կողմէ փակ է Ղարաբաղեան հակամարտութեան պատճառով, եւ ատիկա վատ քաղաքականութիւն է, որովհետեւ եթէ ոեւէ մէկը յոյս ունի թէ Հայաստանի Հանրապետութեանը կամ Արցախի ժողովրդին կրնայ հարկադրանքի եւ սպառնալիքի ճանապարհով մղել Ղարաբաղի հարցի կարգաւորման այս կամ այն տարբերակի, ինքը ուղղակի կը սխալի: Եւ ես կ ՛ուզեմ, որ մենք բոլորս սա արձանագրենք: Այո՛, մենք պատրաստ ենք հարցի կարգաւորման շուրջ բանակցային գործընթացի, բայց կը բացառեմ, որ մեր կառավարութիւնը եւ մեր ժողովուրդը հարկադրանքի, սպառնալիքի, շրջափակումներու գործադրմամբ կրնայ որեւէ քայլ ընել: Ընդհակառակը այդ ամէնի գործադրմամբ, մենք աւելի կ ՛ամրանանք, աւելի կը համախմբուենք եւ ի վերջոյ կը հասնինք մեր ազգային նպատակներուն»:

Գարեգին Բ.Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Նոյեմբեր 1-ին յայտարարութիւն տարարած է՝ իր մտահոգութիւնը յայտնելով համասեռամոլներու կողմէ Հայաստանի մէջ նախաձեռնուող համաժողով առնչութեամբ։ Ստորեւ կը ներկայացնենք յայտարարութիւնը. Վերջին օրերուն խորը մտահոգութեամբ տեղեկացանք համասեռամոլներու կողմէ Հայաստանի մէջ նախաձեռնուող համաժողովի լուրերու մասին, որ յառաջացուցած է մեր ժողովուրդի մեծ վրդովմունքը: Մեր Քրիստոսասէր ժողովուրդը դարերէ ի վեր կրողն է աստուածօրհնեալ ընտանիքի նուիրական գաղափարը եւ պահպանողը ընտանիքի սրբագոր-ծըուած արժէքը: Աստուածահաստատ ընտանիքի սրբազան խորհրդով կը շարունակուի կեանքի գոյութիւնը, կեանքի հրաշագործութիւնը: Աստուած պատուիրաններ ու բարոյականութեան օրէնքներ սահմանած է արարչաստեղծմարդու համար: Այսօր, սակայն, փորձ կը կատարուի բարոյական շեղում-ները եւ ատոնց բացայայտ քարոզչութիւնը ներկայացնելու իբրեւ մարդու ի-րաւունքներ եւ ազատութիւններ: Քրիստոսի Սուրբ Եկեղեցին համասեռա-մոլութեան երեւոյթի նկատմամբ իր դիրքորոշումը արտայայտած է̀ անըն-դունելի հռչակելով այդ կենցաղակերպը իբրեւ մարդկային բնութեան խեղում, բայց երբեք չդադրելով հովուական խնամք ցուցաբերել եւ կոչ ընել այդ մեղքի մէջ յայտնուած անձերուն̀ սրբագրելու իրենց ընթացքը: Խստօրէն մերժելի են եւ դատապարտելի ԼԳԲՏ ներկայացուցիչներու կողմէ հասարակութեան մէջ հրահրումներ յառաջացնելու քայլերը եւ համա-սեռամոլութեան երեւոյթի որեւէ հանրայնացումին ու ատոր գովազդումին, որոնք գայթակղութիւն են մեր աճող սերունդի համար եւ սպառնալիք̀ մեր ազգի յարատեւութեան»:

ՀՀ Ազգային Ժողովը առաջին ընթերցմամբ ընդունեց քրէական գործերով համաներում յայտարարելու մասին օրէնքի նախագիծը: «Արմէնփրէս»-ի հաղորդմամբ̀ նախագիծը ընդունուեցաւ ԱԺ-ի Հոկտեմբեր 31-ի արտահերթ նիստի ընթացքին: Նախագիծին կողմ քուէարկեց 72 պատգամաւոր, դէմ եւ ձեռնպահ չկար: Համաներում յայտարարելու մասին առաջարկուած նախագիծը ամենա-շատ շահառու ունեցող համաներումն է: Ատով համաներում պիտի շնորհուի շուրջ 660 դատապարտեալի, ԱԺ նիստի ընթացքին ըսաւ ՀՀ արդարադա-տութեան նախարարի պաշտօնակատար Արտակ Զէյնալեան: Կառավարութիւնը նպատակ ունի համաներում յայտարարել Էրեբունի-Երեւանի հիմնադրման 2800-ամեակի և Հայաստանի առաջին Հանրապե-տութեան անկախութեան հռչակման 100-ամեակի առիթով։

5• ABAKA • LUNDI 12 NOVEMBRE 2018 - MONDAY NOVEMBER 12, 2018 •

ԶՈՀՐԱՊ ՄՆԱՑԱԿԱՆԵԱՆ. «ՀԱՊԿ ԳԼԽԱՒՈՐ ՔԱՐՏՈՒՂԱՐԻ ՊԱՇՏՕՆԻ ՀԱՄԱՐ ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ ՈՒՆԻ ՀԱՒԱՆԱԿԱՆ ԹԵԿՆԱԾՈՒՆԵՐ»

ՌՈՒՍԻՈՅ ԱՐՏԱՔԻՆ ԳՈՐԾՈՑ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆԸ ՄԵՂԱԴՐԱԾ Է ՊՈԼԹԸՆԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՆԵՐՔԻՆ ԳՈՐԾԵՐՈՒՆ ՄԻՋԱՄՏԵԼՈՒ ՅԱՆՑԱՆՔՈՎ

1915 Ի ՎԵՐԱՊՐՈՂՆԵՐԷՆ 106 ԱՄԵԱՅ ՍԻՐՎԱՐԴ ՔԻՒՐՏԵԱՆԻ ՓԱՌԱՇՈՒՔ ՅՈՒՂԱՐԿԱՒՈՐՈՒԹԻՒՆԸ ՏԵՂԻ

ՈՒՆԵՑԱՒ՝ԹՈՐՈՆԹՈՅԻ ՄԷՋՅԱՐՈՒԹԻՒՆ ԴԵՐՁԱԿԵԱՆ

Թ Ո Ր Ո Ն Թ Օ

1915 ի վերջին վերապրողներէն Սիրվարդ Քիւրտեան, մահացաւ 27 Հոկտեմբեր 2018 Շաբաթ օր, 106 տա-րեկանին։ Յուղարկաւորութեան արա-րողութիւնը տեղի ունեցաւ Սուրբ Ե-որդութիւն հայաստանեայց Առաքե-լական եկեղեցւոյ մէջ։ Արարողութեան ներկայ էին հան-գուցեալի ընտանեկան բոլոր պարա-գաներու, զաւակներու, թոռներու եւ ծոռերու կողքին, քաղաքիս կազմա-կերպութիւններու, միութիւններու եւ քոյր եկեղեցիներու ներկայացուցիչ-ներ, ինչպէս նաեւ հանգուցեալին յի-շատակը յարգող ծանօթ եւ բարե-կամ սգակիրներ։ Արարողութեան կը հանդիսապե-տէր Գանատահայոց թեմի փոխ Ա-ռաջնորդ, եկեղեցւոյ հոգեւոր Հովիւ Արժ. Տ. Զարեհ Ա. Քհնյ. Զարգարեան, ներկայ էին Ս. Գրիգոր լուսաւորիչ Հայ Կաթողիկէ եկեղեցւոյ հոգեւոր Հովիւ Գերյ. Հայր Եղիա Ծ. Վրդ. Քիրէջեան, Միսիսոկա Ս. Վարդան եկեղեցւոյ հոգեւոր Հովիւ Արժ. Տ. Միւռոն Քհնյ. Սար-գիսեան, ինչպէս նաեւ Բարշ. սարկաւագներ։ Երգեցողութիւնները կատարուեցան նախկին դպրապետ՝ Յակոբ Ալթըն-եիւզիւքի մականին ներքեւ հրաշալի մենակատարութեամբ երգեց դպրաց դասը, դաշնակի ընկերակցութեամբ Սօնա Արթինեանի, իսկ Լէնա Պէյլէրեան

իր հմայիչ ձայնով մասնակցութիւն բերաւ նաեւ երգեցողութիւններուն։ Յընթացս արարողութեան Տէր Միւռոն կարդաց Գանատայի հայոց թեմի Առաջնորդ՝ Գերշ. Տ. Աբգար Ս. Եպս. Յովակիմ-եանի ցաւակցական գիրը։ Ապա իր թոռներէն Վազգէն Ալթունեան փոխանցեց իր հրաժեշտիխօսքը, ան մանրամասնօրէն ներկա-յացուց մեծ մօր Սիրվարդ Քիւրտ-եանի կենսագրականը։ Դամբանա-կանը խօսեցաւ Տէր Զարեհ Ա. Քա-հանան, բնաբան առնելով Յովհան-նու աւետարանէն « Ան որ կը սիրէ իր անձը, կը կորսնցնէ զայն, իսկ ան որ կ՚անտեսէ իր անձը այս աշխարհի վրայ զայն յաւիտենական կեանքիհամար պահած կ՚ըլլայ » խօսքերը։ Հանգուցեալին կեանքէն օրինակներ

մէջբերելով վեր առաւ անոր կեանքի հանդէպ ունեցած սէրն ու Աստուծոյ հանդէպ ունեցած հաւատքը։ Տէր Հայրը դրուատեց նաեւ հանգուցեալին այն ձեռային աշխատանքները, նախշերը որոնցմով գեղեցկացան մեր եկեղե-ցիներուն խորանները։ Արարողութեան աւարտին հանգուցեալին մարմինը փոխադրուեցաւ Եորք գերեզմանատունը եւ ամփոփուեցաւ ընտանեկան դամբարանին մէջ։

Հայաստանի Հանրապետութեան արտաքին գործոց նախարարի պաշ-տօնակատար Զոհրապ Մնացականեան 2 Նոյեմբերին Ազգային Ժողովէն ներս լրագրողներու հետ զրոյցի մը ընթացքին ըսաւ, որ Հայաստանը ՀԱՊԿ գլխաւոր քարտուղարի պաշտօնի թեկնածու առաջադրել-չառաջադրելու հարցին մասին յստակ որոշում չունի, սակայն ունի հաւանական թեկնածուներ:«Թեկնածուներ Հայաստանը ունի: Մեր գնահատումով անոնք կրնան եւ կը պահպանեն կազմակերպութեան քարտուղարութեան բնականոն գործըն-թացը: Մենք վստահ ենք, որ կրնանք այդ գործառոյթը իրականացնել, եթէ որոշենք առաջադրել թեկնածու: Մենք Հայաստանի մէջ բաւարար աղ-բիւր ունինք, որ կարենանք թեկնածու ունենալ», ըսաւ Մնացականեան եւ աւելցուց, որ չի կրնար գործընթացներէն առաջ ըլլալ եւ ըսել թեկնածու պիտի առաջադրե՞ն , թէ ոչ: Պատասխանելով այն հարցումին, թէ Հայաստանը կրնա՞յ արդեօք պահ-պանել ՀԱՊԿ գլխաւոր քարտուղարի պաշտօնի թեկնածու առաջադրելու իրաւունքը, Մնացականեան ըսաւ, որ այդ մէկը օրակարգի վրայ է: Կազ-մակերպութեան անդամ պետութիւններու հետ բանակցութիւնները կը շա-րունակուին: Տակաւին բան մը վերջնական չէ: Մնացականեան կարեւոր համարեց, որ որոշումը անդամ բոլոր վեց երկիրներուն համար ալ լաւ կ ՛ըլլայ:Մնացականեան յայտնեց, որ Հայաստանի առաջնային շահագրգռուածու-թիւնը այն է, որ ՀԱՊԿ-ն, որպէս հաւաքական անվտանգութեան կազմա-կերպութիւն, շարունակէ արդիւնաւէտ գործել: «Յաջորդ շաբաթ տեղի պիտի ունենայ Հաւաքական անվտանգութեան խորհուրդի նիստ, արտաքին գործոց նախարարներու նիստ: Մշտական խորհուրդի մշտական ներկայացուցիչները կը շարունակեն քննարկումները, կը պատրաստեն հանդիպումները միւս մակարդակներու վրայ», տեղեկացուց Մնացականեան: Անդրադառնալով Եուրի Խաչատուրովի լիազօրութիւններու վաղաժամկէտ դադրեցումին՝ նախարարի պաշտօնակատարը ըսաւ, որ ատիկա եղած է աշ-խատանքային մակարդակով: «Աշխատանքային մակարդակով կը նշա-նակէ, որ պետութիւններու ղեկավարները կարիք չունէին հաւաքուելու տեղ մը, այլ աշխատանքային մակարդակով փաստաթուղթը ստորագրուած եւ յանձնուած է քարտուղարութեան», եզրափակեց ան:

Ռիա Նովոսթի կը յայտնէ, որ Ռուսիոյ Արտաքին Գործոց Նախարարու-թիւնը մեկնաբանած է Միացեալ Նահանգներու նախագահի ազգային ան-վըտանգութեան հարցերով խորհրդական Ճոն Պոլթընի Երեւանի մէջ կա-տարած յայտարարութիւնը: Նախարարութիւնը Պոլթընի խօսքերը համեմատած է Հայաստանի մօտ Միացեալ Նահանգներու դեսպան Ռիչըրտ Միլզի նախապէս կատարած յայտարարութեան հետ, ըստ որուն, Միացեալ Նահանգներ Հայաստանի մէջ աջակցած է որոշ խումբերու: Ռուսիոյ Արտաքին Գործոց Նախարարութիւնը երկրի մը ներքին գործերուն միջամտութիւնը անքաղաքավարութիւն համարած է: Հաղորդագրութեան մէջ կ’ըսուի, «Պոլթըն պահանջած է, որ Հայաստան հրաժարի միջազգային յարաբերութիւններու մէջ «պատմական կաղապար-ներէն (չէր պահուեր, որ խօսքը կ’ուղղուի նաեւ Ռուսիոյ հետ աւանդական բարեկամութեան)»: «Ան նաեւ յայտարարած է, թէ կ’ակնկալէ, որ Փաշինեան ընտրութիւններէն ետք նախաձեռնող քայլերու դիմէ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութիւնը լուծելու համար: Բնականաբար չէ մոռցած նաեւ գովել ամերիկեան զէնքը, զոր Հայաստան պէտք է ձեռք բերէ ռուսականի փոխարէն», գրուած է հա-ղորդագրութեան մէջ:

6 • ABAKA • LUNDI 12 NOVEMBRE 2018 - MONDAY NOVEMBER 12, 2018 •

«Սէր հնազանդութիւն եւ պատկառանք հանդէպ Էջմիածնի եւ անոր հոգեւոր վերին

իշխանութեան, տրուած ըլլալով մանաւանդ դժբախտ եւ դժուարին օրերը, որոնք խեղդեր

էին ամէն ջանք եւ գործ Մայր Աթոռէն ներս: Եթէ նոյնիսկ չի խօսիր այսօր մեզի, իր լռութիւնն իսկ պէտք է ընդունինք իբրեւ կենդանի խօսք, իբրեւ

պատգամ իր սիրոյն եւ կամքին»

ԹՈՐԳՈՄ ՊԱՏՐԻԱՐՔ ԳՈՒՇԱԿԵԱՆ

Դաս եւ Դաստիարակութիւն Այսօր Հայ Եկեղեցւոյ ներքին կապերը թուլցած են եւ Նուիրապետական Աթոռները իրարու նկատմամբ տկար եւ անզգոյշ յարաբերութեան մէջ կը գտնուին: Հակառակ քաղաքական պայմաններու շատ աւելի թոյլատու եւ ձեռնտու իրավիճակին, Մայր Աթոռը աննախատեսելի դժուարութեանց մատ-նըուած է ու ան հանգիստ՝ կատարուած աննախադէպ եւ անթոյլատրելի յարձակողական դիրքերէն՝ ուղղակի հայրենիքէն եւ ո՛չ արտասահմանէն: Կարե-լի չէր երեւակայել որ Հայաստանի Հանրապետութեան իշխանափոխութենէն ետք, բոլորովին ժխտական, շփացած եւ վնասակար դիրքորոշում կրնար ծագիլ Մայր Աթոռի եւ ներկայ Գահակալին դէմ: Ներկայ գրութեամբ կը փափաքիմ մեր մօտաւոր անցեալէն բարձրագոյն եւ ազնուագոյն օրինակ մը մէջբերել որպէս դաս եւ դաստիարակութիւն ի խնդիր Հայ Եկեղեցւոյ յատուկ պատկառանքին ու միասնականութեան: Երուսաղէմ՝ Արտասահմանի Ձայնը

Տ.Տ. Խորէն Ա. Մուրատբեկեան Ամե-նայն Հայոց Կաթողիկոսի վեցամեայկարճ գահակալութեան ընթացքին (1932-1938), արտասահմանի Հայ Եկե-ղեցւոյ տիրական ձայնը Երուսաղէմի Հայոց Պատրիարքութեան ձայնն էր՝ իր «ՍԻՈՆ» ամսագրով: Այդ շրջանին Կ. Պոլսոյ Պատրիարքութիւնը դադ-րած էր բազկերակը ըլլալէ արտասահ-մանի հայ կրօնական համայնքին համաշխարհային առաջին պատե-րազմի արհաւիրքէն ետք, եւ սահմա-նափակուած եկեղեցիներու, դպրոց-ներու, եւ Ազգային Հիւանդանոցի ան-միջական պահպանումի կարիքնե-րու շրջանակին մէջ, սոսկ Արքեպիսկո-

պոսական Աթոռի մը դիմագիծով: Կիլիկիոյ Աթոռն ալ հազիւ ինքզինք վերագտած էր իր Անթիլիասի նորահաս-տատ կայքին մէջ: Մայր Աթոռ եւս կը մնար անմխիթար եւ նկուն, առանց Հոգե-ւոր Ճեմարանի եւ պաշտօնաթերթի, եւ ընդմիշտ հակակշռին տակ անկրօն համայնավար դրութեան: Այդ պատճառով Երուսաղէմ Եղիշէ Դուրեան Պատրի-արքով վերածաղկած, եւ Թորգոմ Գուշակեան Պատրիարքի օրով ճոխացած, եկած էր փոխարինելու թէ' Կ. Պոլսոյ ուժն ու հեղինակութիւնը, եւ թէ' բերանախօսն ըլլալու Մայր Աթոռին: Ս. Էջմիածնի հետ եւ կողքին Դատելով «ՍԻՈՆ»ի բանիմաց եւ կորովի խմբագրականներու տոկուն եւ տրամաբանական, անկողմնակալ եւ ազդեցիկ վերլուծումներէն, դիւրաւ կարելի կ'ըլլայ պատկերացնել ճիշդ եւ օգտաշատ յարաբերութիւնը ընդմէջ Ս. Էջմիածնի եւ Երուսաղէմի, եւ վերջնոյս գերազանց յարգանքն ու պաշտելութիւնը Մայր Աթոռի նկատմամբ: «ՍԻՈՆ»ի զոյգ խմբագիրներն ալ Արմաշական սերունդի ամենէն ընտիր հոգեւորականներն էին, Բաբգէն Կաթողիկոս Կիւլէսէրեան, եւ Թորգոմ Պատրիարք Գուշակեան, մին 1927-1930, եւ միւսը 1931-1938 տարիներուն որոնք բարձր պահեցին վարկը Հայաստանեայց Եկեղեցւոյ իրենց բացառիկ իմացականութեամբ, Հայ Եկեղեցւոյ պատկառանքին վայել բարձրութեամբ, պաշտպան կանգնելով Մայր Աթոռին Խորհրդային Միութեան նոյն դժնդակ տարիներուն, որպէս Միածնաէջ ու անսասան վայրը Մայր Եկեղեցւոյ: Հոնկէ' միայն հեղինակութիւն, ուժ եւ հրահանգ պէտք է հասնէր տարածուած Հայ Եկե-ղեցիներուն: Քառասունական թուականներուն սակայն քաղաքական ներքին Արաբ-Իսրայէլեան տագնապներ Երուսաղէմի ձայնը տկարացուցին, եւ մինչ այդ ձեռք բերուածը հազիւ կրցան պահել յաջորդող սերունդի միաբանները, գլխաւորութեամբ կարճատեւ գահակալութիւն ունեցող Մեսրոպ Նշանեան (1939-1944) եւ Կիւրեղ Բ. Իսրայէլեան (1944-1949) երկու Պատրիարքներուն: Երկարատեւ պատրիարքութիւն վարեցին Եղիշէ Տէրտէրեան (1960-1990) եւ

Թորգոմ Մանուկեան (1990-2012) Պատրիարքները, որոնք վերականգնեցին Երուսաղէմի ձայնը յամեցող քաղաքական աննպաստ պայմաններուն ներքեւ: Ներկայիս կ'ակնկալենք որ Երուսաղէմի անցեալի ձայնը անաղօտ եւ լսելի դառնայ արտասահմանի հայութեան, գէթ մասամբ, եւ միահունչ ղեկավարէ Մայր Աթոռի հեղինակութեան հետ ինչպէս մօտաւոր անցեալին: Մայր Աթոռի Վիճակը 1930 թուականին, երբ նոր վախճանած էր Տ.Տ. Գէորգ Ե. Սուրէնեանց Կաթո-ղիկոսը, Մայր Աթոռը յայտնի վտանգի առջեւ կը գտնէր ինքզինք քաղաքական անկրօն եւ հեղցուցիչ պարագաներու հետեւանքով, երբ նոյնիսկ կարելի չեղաւ յաջորդ Կաթողիկոսի ընտրութեան համար որոշուած առաջին թուականը գոր-ծադրել, Ազգային-Եկեղեցական Ժողով մը գումարելով: Հայաստանի կառավա-րութիւնը զայն կարելի դարձուց երկու տարի յետոյ միայն: Այս ժխտական եւ այլապէս անհակակշռելի դրութիւնը խանգարած էր միտքը արտասահմանեան կարգ մը ազգայնոց որոնք անլուրջ կերպով եւ անհարկի աճապարանքով այպանեցին Մայր Աթոռը, եւ անոր փոխադրութիւնը Հայաստանէն դուրս բարեդէպ նկատեցին ու գրեցին այդ մասին՝ պղտորելով այլոց միտքը: Նման հիւանդագին առաջարկներու դէմ առաջին գրողը եղաւ Բաբգէն Եպիսկոպոս Կիւլէսէրեան որ իր հուժկու ձայնը «ՍԻՈՆ»էն բարձրացուց համար-ձակախօս իր խմբագրականներով դատապարտելով ախտավարկ եւ կոր-ծանարար այդ հոգեբանութիւնը: Հոն ըսուած էր որ յաջորդ Կաթողիկոսի ընտ-րութեան հարցը առիթ տուած էր Կ. Պոլսոյ հայ թերթերուն գրելու Մայր Աթոռին Երուսաղէմ փոխադրելու մասին, որուն վրայ «այդպիսի դիտողութիւն մը նոյնիսկ մտքէ անցնելու չէր, թող հրապարակաւ արտայայտուիլ», գրած էր Բաբգէն Եպիսկոպոս: Սրբազանը նոյնիսկ վրդոված էր պահ մը «Արտազու Թադէոս Առաքեալի վանքը մատնանիշ ընողներու դէմ իբրեւ ապահով տեղ Մայր Աթոռի փոխադրութեան», հաստատ շեշտելով որ «միայն ու միայն 1441-էն ի վեր Աթոռը մնացած է Էջմիածին իր պատուանդանին վրայ, Պարսիկ, Օսմանեան, եւ վերջապէս Ռուս տիրապետութիւններու ներքեւ»: Ուրեմն, վճռած է «ՍԻՈՆ»ի խմբագիր Բաբգէն Եպիսկոպոս, «ո'չ Արտազ, ո'չ Երուսաղէմ, այլ միա'յն Էջմիածին, եւ մի'շտ Էջմիածին»:

Թորգոմ Պատրիարք Գուշակեան Տարի մը ետք Թորգոմ արքեպիս-կոպոս Գուշակեան յաջորդեց որ ու-սուցչին՝ Եղիշէ Դուրեան Պատրի-արքին որպէս Գահակալ Սրբոց Յա-կոբեանց ուխտին: Շուտով իր ձեռքն առաւ «ՍԻՈՆ» ամսագրի խմբագրու-թիւնը երբ արդէն Բաբգէն Եպիսկո-պոս Կիւլէսէրեան Աթոռակից Կաթո-ղիկոս ընտրուելով Կիլիկիոյ Կաթողի-կոսութեան, մեկնած էր Անթիլիաս: Որպէս գերազանց խմբագիր, գը-րագէտ, բանաստեղծ, վերլուծաբան եւ քարոզիչ, Թորգոմ Պատրիարք բա-ցառիկ արդիւնքով ութ փառաւոր տա-րիներ շնորհեց Պատրիարքութեան, ժառանգաւորաց եւ ընծայարանի վարժարաններուն: Յիրաւի իր օրով

մեծանուն արմաշականին անմիջական հոգածութեան ներքեւ ամսագիրը իր բարձրակէտին կը հեասնէր եւ միաբանութեան շարքերը թիւով եւ որակով կը գերազանցէին: Ի պատիւ Թորգոմ Գուշակեան Պատրիարքին պէտք է արձանագրել որ ինք եւս, հետեւելով իր նախորդին, իր տիրական եւ ինքնատիպ ձայնը բարձրացուց ի շահ եւ ի պաշտպանութիւն Մայր Աթոռին: Էջմիածնի մէջ կատարուելիք Կա-թողիկոսական Ընտրութեանց նախապատրաստութիւններուն ռահվիրան եղաւ Թորգոմ Պատրիարք, զգաստութեան հրաւիրելով արտասահմանը՝ կա-տարելու համար իր պարտքը հանդէպ Մայր Եկեղեցւոյ եւ Մայր Աթոռին: Ան եւս կրկնեց Բաբգէն Եպիսկոպոսի կոչը, թէ «Մայր Աթոռոյ հոգեւոր իշխանութիւնը գոյ է Էջմիածնի մէջ, եւ կը գտնուի գործի վրայ», թէ հայ ժողովուրդը «կը ճանչնայ Գերագոյն Հոգեւոր Խորհուրդը իբրեւ Հայ Եկեղեցւոյ նուիրապետական իշխանութեան վարիչ վերին մարմին»: Պատրիարքը «սէր, հնազանդութիւն եւ պատկառանք» կը քարոզէր հանդէպ Էջմիածնի եւ անոր վերին իշխանութեան, տրուած ըլլալով մանաւանդ դժբախտ եւ դժուարին օրերը, որոնք խեղդեր էին ամէն ջանք եւ գործ Մայր Աթոռէն ներս: Թորգոմ Պատրիարք իր «Լռութեան Պատգամը» խմբագրականին մէջ գրեր էր «Չմտածել Ընդհանրական Հայրապետութիւնը կամ արեւմտեան հայութեան, այսինքն արտաքոյ Խորհրդային Միութեան ապրող գաղթահայութեան, հոգեւոր հովուապետութիւնը փոխանցելու նոյնիսկ փորձի մը վրայ, վասնզի Էջմիածնէն խզում մը մեծագոյն աղէտ մը կը նկատենք Հայ Եկեղեցւոյ համար»:

Շար. - էջ 14

ԵՐՈՒՍԱՂԷՄԻ ՏԻՐԱԿԱՆ ՁԱՅՆԸ ԷՋՄԻԱԾԻՆ ԵՒ ԵՐՈՒՍԱՂԷՄ

Տ.Տ. ԽՈՐԷՆ Ա. ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍՏ. ԹՈՐԳՈՄ ՊԱՏՐԻԱՐՔ ԳՈՒՇԱԿԵԱՆ

(1931-1939)ԴՈԿՏ. ԶԱՒԷՆ Ա. ՔՀՆՅ. ԱՐԶՈՒՄԱՆԵԱՆ

Avant son départ, l'ambassadeur des États-Unis demande des concessions

territoriales au KarabaghÉditorial écrit en anglais par Edmond Y. Azadian et publié dans The Armenian Mirror-Spectator en date du 25 octobre 2018

SECTION FRANÇAISE

AAprès avoir passé trois ans et demi à Erévan, l'ambassadeur des États-Unis en Arménie,

Richard Mills, a choisi de partir en fai-sant des remarques incendiaires, plu-tôt que de laisser de bons souvenirs. Durant son mandat en Arménie, une transformation remarquable a eu lieu dans le pays. Alors que l’Arménie devenait plus visible sur la scène internationale, les changements intérieurs annonçaient une nouvelle ère, en particulier avec l’avènement de la révolution de velours. Tous les pays, quelle que soit leur taille, ont un rôle à jouer dans l’équilibre stratégique des pouvoirs, en particulier dans la région du Caucase, devenue un véritable baril de poudre.Dans sa salve de départ, M. Mills a accordé une longue entrevue à EVN Report (https://www.evnreport.com/politics/us-ambassador-mills-i-leave-inspired-and-hopeful), au cours de laquelle il a parlé des développements dans la région durant son mandat à Erévan. Ses remarques et ses opin-ions ont pour le moins entraîné un arrière-goût amer en Arménie en ce qui concerne la solution du conflit du Karabagh. Les médias arméniens, en Arménie et dans la diaspora, ont réagi avec véhémence à sa déclaration, allant même jusqu'à l’insulter personnelle-ment. Il serait imprudent et naïf de tenir M. Mills personnellement re-sponsable de ces propos. Nous n'avons pas besoin de tirer sur le messager mais plutôt sur le message. Nous avons vu dans le cas de l'un de ses prédécesseurs, à savoir John Evans, comment le seul mot « génocide » lui a coûté son poste de diplomate et a détruit sa carrière. En fin de compte, l’histoire justifiera Evans, mais cela n’aide pas son cas.

Ces déclarations politiques sont rédigées avec soin à un niveau supérieur, au département d’État, et incombent à chaque diplomate. Au fond, la mission de M. Mills était de transmettre le message au peuple arménien, aussi désagréable soit-il. Son successeur, Lynne Tracy, ne peut pas non plus s’écarter de ce scénario. Au cours de cette entrevue notoire, M. Mills a déclaré: « Lorsque je suis arrivé ici, j'ai été surpris de constater que la plupart des Arméniens que j'ai rencontrés étaient farouchement op-posés au retour des territoires occupés dans le cadre d'un règlement négocié. … Mon gouvernement comprend depuis longtemps pourquoi les ter-ritoires occupés ont été initialement saisis; ils sont la base pour une option de paix », a-t-il déclaré. « J’ai été donc très surpris qu'il n'y ait plus de soutien à ce processus. » À l’origine, l’idée de concession territoriale avait été adoptée par le premier président d’Arménie, Levon Ter-Petrosian, accessoirement le men-tor de l’actuel Premier ministre par intérim, Nikol Pachinian. Mais cette vision lui a coûté la présidence et le soutien à cette position s’est érodé depuis. L'Arménie a finalement été en mesure d'imposer un cessez-le-feu à l'Azerbaïdjan en mai 1994, après avoir atteint des sommets stratégiques sur le front, ce qui impliquait la prise de contrôle de certains territoires (sept régions au total) en dehors des frontières historiques du Karabagh. Dans un village niché sous la ville de Chouchi, appelée Karintak, tout-es les familles ont perdu au moins l’un de leur membre. L’armée azérie lançait indistinctement des roquettes sur la population civile. Voilà pourquoi les habitants du Karabagh refusent de

Suite à la page 8

7• ABAKA • LUNDI 12 NOVEMBRE 2018 - MONDAY NOVEMBER 12, 2018 •

Déclaration du Conseil Des Curateurs du Diocèse de la Sainte Église

Apostolique Arménienne du Canada

C’est avec beaucoup de tristesse et de déception que nous avons appris la nouvelle de la décision du Conseil Central d’Administration de l’UGAB, présentée à Toronto par l’intermédiaire du Conseil d’Administration d’Ar-men Ontario, que pour procéder à la vente du Centre Alex Manoogian de l’UGAB de Toronto, adjacent à l’Église arménienne de la Sainte-Trinité, un accord d’achat et de vente a déjà été conclu avec le Centennial College. Ceci est à un moment où des discussions mutuelles entre Armen Ontario et le Diocèse Canadien/Église de la Sainte-Trinité se déroulent de manière intermittente, pour l’achat de cette propriété, à la fois localement ainsi qu’au plus haut niveau de notre Église au Saint Siège d’Etchmiadzine.

Inutile de dire que cette décision aura un effet néfaste sur la commu-nauté arménienne de Toronto et en particulier sur les activités de l’Église arménienne de la Sainte-Trinité. Cette dernière est l’étoile brillante du Diocèse canadien qui dans une telle éventualité devra faire face à de nom-breux défis, dont certains seraient insurmontables. Nous rappelons que la réalisation de ce Centre était accomplie grâce à la vision, l’initiative et les efforts simultanés du grand philanthrope et Président à vie de l’UGAB, le feu Alex Manoogian, des dirigeants de la communauté locale et de la com-munauté entière, au début des années 80, pour faire construire le centre de l’UGAB et l’Église l’un à côté de l’autre, en faisant d’énormes sacrifices et en injectant de grandes sommes, amassées en dons, pour le bien et le succès des deux projets d’importance vitale pour la communauté.

À ce sujet, l’Église arménienne de la Sainte-Trinité a publié il y a quelques jours, l’annonce suivante:

Le mardi 30 octobre à 20 heures, sur l’invitation du pasteur et du conseil paroissial de l’Église arménienne de la Sainte-Trinité, une réunion urgente a eu lieu à la salle Maral Ishkhanian de l’Église. La réunion était présidée par le Vicaire du diocèse de l’Église arménienne et curé, le Révérend Ar-chiprêtre Zareh Zargarian. Le Primat du Diocèse de l’Église arménienne du canada, l’Évêque Abgar Hovakimyan a rejoint plus tard la réunion par appel Viber. Étaient présents à la réunion les Présidents passés et actuel du Conseil diocésain, les délégués actuels, les membres actuels du Conseil paroissial et le Président du Centre Barev.

Cette réunion a été convoquée à la suite de la décision de l’UGAB de vendre le centre UGAB/Alex Manoogian au Centennial College (voir le com-muniqué ci-dessous publié par l’UGAB le 30 octobre 2018-voir ce commu-niqué dans l’annonce faite par l’UGAB). Le seul point à l’ordre du jour de cette réunion était d’explorer et de discuter les options disponibles à l’Église pour faire face à ce développement majeur.

Après un long échange de vues et d’idées, la réunion a décidé à l’unanimi-té à recommander aux membres de l’Église, que celle-ci exerce son premier droit de refus (existant entre l’UGAB et l’Église) pour acquérir elle-même le Centre de l’UGAB pour protéger et préserver la survie et la croissance à long terme des services de l’Église, offertes à la communauté.

Basé sur ce qui précède, il a été décidé de convoquer une assemblée géné-rale spéciale et urgente des membres, le 11 novembre 2018 pour débattre et approuver cette recommandation.

À titre d’information, les membres du Conseil des Curateurs du Diocèse sont élus par la majorité des voix des délégués inscrits à l’Assemblée diocé-saine sujets à l’approbation et la confirmation de Sa Sainteté le Catholicos de tous les Arméniens. Le Conseil des Curateurs a le devoir et le pouvoir de surveillance et du contrôle de tous les biens immobiliers ou des droits de propriété, de la vente et des achats des biens immobiliers, utilisés par une Paroisse relevant de la compétence du Diocèse de l’Église arménienne du Canada. C’est pourquoi, conformément aux statuts de l’Église apostolique ar-ménienne du Diocèse du Canada, le Conseil des Curateurs œuvrera de concert avec le Conseil diocésain et le Conseil paroissial de l’Église armé-nienne de la Sainte-Trinité pour répondre aux préoccupations majeures du Diocèse et de la Paroisse pour mener cette situation à bonne fin.

Conseil des CurateursDiocèse de la Sainte Église Apostolique Arménienne du CanadaLe 3 novembre 2018

LUNDI NOVEMBRE 12 , 2018

8 • ABAKA • LUNDI 12 NOVEMBRE 2018 - MONDAY NOVEMBER 12, 2018 •

Avant son départ...Lire la suite a la page 7

céder un pouce de territoire. Ter-Petrosian croit toujours que la rigidité est le chemin sûr vers la guerre, mais la majorité de la popula-tion pense le contraire, en particulier après la guerre-éclair de l’Azerbaïdjan en avril 2016. La génération post-indépendance a davantage conscience de sécurité et pense que la sauvegarde de l'Arménie commence dans les montagnes du Karabagh. La stratégie consiste à peupler ces zones plutôt que de les céder à l'enn-emi. Actuellement, le conseiller à la sécurité nationale du président Trump, John Bolton, est en mission à Moscou. M. Bolton n’est pas connu pour être un diplomate suave et il n’y a rien à attendre de son voyage en Arménie. Ce voyage coïncide avec la déclaration émoussée du président américain selon laquelle les États-Unis renforceront leur arsenal nucléaire et ne se laisseront pas in-timider par la Russie et la Chine. Ce sera certainement l’axe principal du message de M. Bolton. Bien que M. Trump sache que le président russe Vladimir Poutine et le président chinois Xi Jinping ne sont pas le genre d'hommes d'État à cligner des yeux. M. Bolton se rendra plus au sud, en Arménie, en Géorgie et en Azerbaïdjan où il risque de causer des ravages. Son unique mission dans le Caucase sera de contenir à tout prix l’Iran.

Certains commentateurs estiment que l’appel de M. Trump aux armes est davantage motivé par des facteurs nationaux que par des problèmes internationaux. Au vu des prochaines élections à mi-parcours, les conseillers de M. Trump l’ont exhorté à adopter une attitude plus agressive pour sur-monter l’érosion des sièges des répub-licains à la Chambre et au Sénat. Naturellement, ce genre de position a tendance à graisser les rouages du complexe militaro-industriel, haut placé dans la boussole morale du président, comme il l’a révélé dans son traitement du royaume saoudien, après le meurtre d’un journaliste dis-sident. M. Mills et son successeur sont le prolongement de cette même politique dans le Caucase. Ils supposent que la restitution du territoire est l'un des principes fondamentaux des principes de Madrid. En mentionnant cette seule modal-ité des principes de Madrid, M. Mills décompose tout un accord comportant également d'autres éléments. Si l’ac-cord porte sur le territoire contre la paix, où se trouve l’autre élément qui assure la sécurité de la population du Karabagh après l’abandon de ses pos-itions stratégiques ? L'ambassadeur a déclaré qu'il avait été surpris de découvrir qu'il n'y avait aucun intérêt pour des concessions territoriales du côté arménien. Com-ment se fait-il qu'il ne soit pas autant surpris alors que le président azéri Ilham Aliev a menacé à plusieurs reprises d'occuper non seulement le Karabagh mais également l'Arménie

proprement dite ? La résolution du conflit du Ka-rabagh a été confiée au groupe de Minsk de l'Organisation pour la sécurité et la coopération en Europe (OSCE), présidé par les États-Unis, la Russie et la France. Jusqu'à présent, le code de conduite consistait à faire en sorte que les trois coprésidents se con-certent. Mais, selon les déclarations unilatérales de M. Mills, il semble que les États-Unis se sont éloignés du protocole établi. Dernier point, mais non le moindre, la position de M. Mills est favorable à l’Azerbaïdjan pour ses achats d’armes auprès d’Israël, d’une valeur de 5 milliards de dollars, et à sa volonté de permettre à Israël d'espionner l'Iran et, si nécessaire, d'utiliser son terri-toire comme plateforme pour lancer une attaque contre l'Iran. En ce qui concerne l'Iran, et peut-être aussi la Russie, M. Mills a un message incongru pour l'Arménie. Il pontifie : « En fin de compte, ce que nous souhaitons, c’est que l’Arménie suive sa propre politique étrangère sur la base d’un principe fondamental ; L'Arménie est une nation souveraine, elle devrait prendre ses propres décisions en fonction de ses propres intérêts et ceux du peuple arménien. »Dans le même souffle, il plonge dans le problème iranien et après avoir donné la même diatribe (« L'Iran est un exportateur de terrorisme », « Les méfaits de l'Iran en Syrie », « Le Hez-bollah », etc.), il demande à l'Arménie de se lever et de frapper l’Iran. « Mais si votre voix doit être entendue par la communauté internationale, vous

devez aussi accepter certaines respon-sabilités. » Le conseil de M. Mills équivaut à un double suicide : abandonner les territoires azéris sans garantie de paix afin que M. Aliev puisse entrer en Arménie. Vous devez contrarier l'Iran parce que nous voulons que vous le fassiez en tant que partie intégrante de « votre voix dans la communauté internationale », même si l'Iran est votre seul oléoduc vers le monde extérieur, comme l'a prouvé la guerre entre la Russie et la Géorgie de 2008. L'Arménie et le Karabagh doivent certainement utiliser leurs canaux officiels pour se faire entendre. Mais il incombe aux Arméniens de la dias-pora, en particulier aux États-Unis, de réagir. Pour pouvoir réagir effi-cacement, la communauté doit être politisée. Les élections de mi-mandat sont à venir. Aucun parti ni aucun candidat n’a contesté la politique du Département d’État en matière de produits toxiques à l’égard de l’Arménie ou du Karabagh. Seuls les Arméniens peuvent faire entendre leur voix de manière organisée ou coordonnée. D'autres groupes ont joué un rôle vital dans la protection et la défense des intérêts de leurs terres ancestrales. Si la diaspora veut avoir un sens pour l'Arménie, elle doit deven-ir le prolongement de sa politique étrangère dans les pays lointains.

Traduction N.P.

Les relations arméno-américaines d’une importance stratégique pour Washington

Les relations arméno-américaines constituent une priorité essentielle et une importance stratégique pour Washington, a déclaré à la presse à Erévan, John Bolton, le conseiller en sécurité nationale du président américain Donald Tru-mp. S'exprimant lors d'une conférence de presse à l'ambassade des États-Unis, le responsable a déclaré qu'il était le premier conseiller américain à la sécurité nationale à se rendre en Arménie depuis 1997. Le responsable américain est arrivé à Erévan le 25 octobre, dans le cadre d'un voyage programmé dans la région du Caucase du Sud, après une visite en Russie et en Azerbaïdjan. M. Bolton a eu des entretiens avec le Premier ministre par intérim, Nikol Pachinian, et le secrétaire du Conseil de sécurité nationale, Armen Grigorian, ainsi qu'avec les ministres de la Défense et des Affaires étrangères par intérim. La rencontre avec M. Pachinian a duré plus d’une heure. « J'ai souligné au Premier ministre et aux autres que les relations armé-no-américaines étaient d’une priorité absolue et d'une importance stratégique pour les États-Unis », a-t-il déclaré. « Nous serions impatients de contribuer à la résolution du conflit du Haut-Karabagh en continuant d'assumer notre rôle de coprésident du groupe de Minsk, mais aussi dans les coulisses, car je pense que la résolution du conflit bénéficierait évidemment non seulement à l'Arménie et à l'Azerbaïdjan, mais également à l'intérêt des États-Unis. »Bolton a déclaré que les réunions avaient porté sur les pourparlers qu’il a tenus en Russie, sur les sanctions imposées par les États-Unis à l’Iran, ainsi que sur la situation générale dans la région, y compris le conflit en Syrie et en Irak.« Nous avons parlé de l'augmentation potentielle des échanges économiques arméno-américains, de l'importance de trouver des moyens d'encourager des investissements plus directs des États-Unis en Arménie et du renforcement général des relations arméno-américaines », a-t-il déclaré.

Pachinian incitent les hommes d'affaires à investir en Arménie Le Premier ministre arménien Nikol Pachinian a assisté à la confé-rence « Investissements et com-merce ». Selon son site officiel, des parlementaires, des ministres, des représentants d'entreprises, des pré-sidents de chambres de commerce et d'industrie, des représentants de grandes entreprises de 20 pays ont participé à la conférence. Nikol Pachinian a salué les in-tentions d'investir en Arménie des hommes d'affaires participant à la conférence. « Malheureusement, il n'y a pas si longtemps, certaines personnes ont utilisé les mots corruption et pau-vreté pour parler de notre pays et ont souligné le fait que l'Arménie est un pays agricole. À la suite de la révolution de velours non violente en Arménie, d’avril à mai, nous nous sommes fixés pour objectif de faire de l’Arménie un pays légi-time et d’encourager le travail et les technologies de pointe. Pour atteindre cet objectif, nous considérons les hommes d’affaires comme nos meilleurs alliés, désireux de réaliser de nouveaux investissements en Arménie. Nous voulons promouvoir le travail en République d'Arménie et dire à chaque investisseur de venir faire des affaires, de s'enrichir et d'en enrichir d'autres. Nous invi-tons chaque investisseur en Arménie à enregistrer ses succès et à en inspirer d’autres », a déclaré le Premier ministre par intérim.Pachinian a souligné que des conditions favorables pour les investissements ont été créées en Arménie, puisque l'égalité devant la loi a été établie en Arménie.« Je pense que c’est une tragédie quand le chef d’un pays exerce des activités commerciales et a des intérêts commerciaux. Je pense que c’est vraiment un facteur prioritaire pour la promotion des entreprises. Par conséquent, j'ai de bonnes nouvelles pour vous tous. Je suis hors compétition », a déclaré Pa-chinian. Les participants à la conférence de trois jours ont eu l'occasion de se familia-riser avec l'environnement des entreprises et des investissements en Arménie et de discuter de questions relatives aux perspectives d'investissement. Les délégués visitent diverses entreprises et se familiarisent avec les spécifications juridiques et économiques d’un investissement en Arménie.

9• ABAKA • LUNDI 12 NOVEMBRE 2018 - MONDAY NOVEMBER 12, 2018 •

By Edmond Y. Azadian(Writing from Yerevan)

US President Donald Trump’s National Security Advisor John Bolton this week paid a visit

to Moscow and the Caucasus. While meeting with the Russian officialdom and in particular with President Vladi-mir Putin, he was uncharacteristically coy and subdued, so much so that MSNBC’s Rachel Maddow ridiculed him in one episode. But once he arrived in the Cau-casus, he was back to his old brash, bellicose and blunt self.His objective was no secret although it was couched in a palatable package: that he was in the region in pursuit of peace and stability. His words and actions, however, left no doubt that he was there to make political mischief. His mission was two-fold: further isolating Russia and “squeezing Iran,” as he termed it. All that turbulent region needs is more American meddling to raise the temperature further. During his tour, Mr. Bolton visited Georgia, Armenia and Azerbaijan and in each country, he tried to further delineate the fault lines. In Tbilisi, he reiterated that Geor-gia’s admission to the North Atlantic Treaty Organization (NATO) structure was still under consideration, the issue being one of the components of a major policy of containing Russia. Incidentally, this policy is in violation of the agreement between President Ronald Reagan and USSR General Secretary Mikhail Gorbachev which stated that NATO would not esca-late any further threats to Russian’s border. In fact, it was thought that with the demise of the Cold War, the NATO structure would become obsolete, as had the Warsaw Pact. But once the Soviet Union collapsed and Moscow

was rendered powerless, the under-standing between the two former super powers fell apart and once again NATO was weaponized to wage the emerging new Cold War. Besides encircling Russia’s borders, the structure is also maintained to trap European countries under Wash-ington’s control. Although Russia has devolved into a second-rate country, the Russian threat is being used to justify the NATO buildup and expan-sion. Mr. Bolton was very calculating in his statements. He ranked Georgia and Azerbaijan as strategic allies while Armenia was deemed to be a country of priority interest. Georgia was being rewarded for supporting the US’s policy of Russian containment and Azerbaijan for supporting American war efforts in Afghanistan and part-nering with Israel. Armenia was not praised for any advantageous action, but was given the option to help with the US policy toward Iran. Mr. Bolton addressed the issue of the settlement of the Karabakh conflict in a peaceful way. The US, as a co-chair of the Organization for Security and Cooperation in Europe (OSCE) Minsk Group, would push for a settlement agreeable to both parties. In the light of departing US Ambassador to Armenia Richard Mills’ parting inflammatory remarks about unilateral territorial concessions, the US is dealing suspiciously in promot-ing a deal. Although the specifics were not spelled out by Mr. Bolton, here in Yerevan there are speculations that the Karabakh settlement could come at the price of territorial concessions. Ordinary people and political pun-dits believe that at least a recommen-dation of that nature was discussed during private meetings between the US envoy and Nikol Pashinyan. Mr. Bolton had hardly left Yerevan before

Cont'd on page 10

MONDAY NOVEMBER 12, 2018

ENGLISH SECTION

John Bolton Thunders Through Caucasus

Announcement by the Armenian Holy Apostolic Church, Canadian Diocese

Board of Trustees

It is with great sadness and disappointment that we learned of the AGBU Central Board’s decision, represented in Toronto through Armen Ontario, that the Toronto AGBU Centre adjoining the Holy Trinity Armenian Church has entered into an agreement of purchase and sale with Centennial Colle-ge. This at a time when mutual discussions between Armen Ontario and the Diocese/Holy Trinity Church have been going on and off, both locally and at the highest level of our Church at the Mother See of Holy Etchmiad-zin.

Needless to say, this decision will have a detrimental effect on the To-ronto Armenian Community and in particular the Holy Trinity Armenian Church. The latter is the shining star in the Canadian Diocese and now will have to face numerous challenges, some unsurmountable. It was the late great Benefactor Alex Manoogian’s vision along with local leadership and the community at large in the early eighties, to have the AGBU Centre and the Church built next to each other, making huge sacrifices and infusing large amounts of donations for the success of both projects.

A few days ago, The Holy Trinity Armenian Church released the following announcement:

On Tuesday October the 30th at 8:00 p.m., upon the invitation of the Pastor and Parish Council of the Holy Trinity Armenian Church, an urgent meeting was held at the Maral Ishkhanian Hall of the Church. The meeting was presided by the Vicar of the Diocese of Armenian Church and Parish Priest, Rev. Archpriest Zareh Zargarian and later via Viber call, Primate of the Diocese of Armenian Church Canadian Diocese, His Eminence Bishop Abkar Hovagimian. Present to the meeting were, past and present chairper-sons of the Diocesan Council, current delegates, current members of the Parish Council, and the Chairperson of Barev Centre.

This meeting was called as a result of AGBU’s decision to sell the AGBU/Alex Manoogian centre to Centennial College (see below communique issued by AGBU on October 30, 2018). The sole agenda item for this mee-ting was to explore and discuss the Church’s options to address this major development.

After a lengthy exchange of views and ideas, the meeting unanimously decided to recommend to the Church membership, that the Church exercise its first right of refusal option (that exists between AGBU and the Church) and purchase the AGBU Centre to protect and safeguard the sur-vival and long term growth and services of the Church to the community.

Based on the foregoing, it was decided to call a special and urgent Gene-ral Membership meeting on November 11, 2018 to debate and approve this recommendation.

The members of the Board of Trustees are elected by the majority vote of the registered delegates at the Diocesan Assembly subject to the approval and confirmation of His Holiness the Catholicos of all Armenians. The Board of Trustees has the power to control all real property or property rights in real estate used by a parish operating under the jurisdiction of the Diocese of the Armenian Church of Canada.

It is therefore, in adherence to the By-Laws of the Armenian Holy Apos-tolic Church, Canadian Diocese, the Board of Trustees will work hand in hand with the Diocesan Council and the Holy Trinity Armenian Church Parish Council to address the concerns of the Diocese and the Parish to bring this matter to a positive conclusion.

Board of TrusteesArmenian Holy Apostolic Church, Canadian DioceseNovember 3, 2018

10 • ABAKA • LUNDI 12 NOVEMBRE 2018 - MONDAY NOVEMBER 12, 2018 •

John Bolton...Cont'd from page 9

the former Minister of Defense of Armenia Vigen Sargsyan characterized Pashinyan’s foreign policy as a deba-cle. Mr. Bolton dropped a bomb when he referred to a coming decision by the Trump administration to reverse the longstanding Article 907 of the Freedom Support Act, which the US Congress had adopted to ban arms sales to Azerbaijan for its aggressive posture against Armenia. But, as usu-al, Congress had allowed a loophole to bypass its decision. The president was given the power to waive the ban and every successive president used his power to render the congressional action as a legal fig leaf. The US envoy further aggravated

the matter when he offered to sell Armenia arms. That offer was two-pronged: to balance and justify Amer-ican arms sales to Azerbaijan and to undercut one of Russia’s main sources of influence on Armenia. He knew full well that Armenia was not in a position to buy those arms from the US for a number of reasons, the least of which was the exorbitant cost of those weapons; Armenia buys Russian arms at a domestic price because of its membership in the Collective Security Treaty Organi-zation. Besides, the Russian base in Armenia provides the servicing center for the Russian arms. To top it all off, switching its arms procurement policy from Russia to the US would mean a political shift replete with tremendous consequences. Mr. Bolton also touched upon the Iran issue, which has become a

cornerstone of Washington’s regional policy. He repeated the usual mantra that Iran has become “the central bank of terrorism,” that it is meddling in Syria and all that rhetoric which has become so common. Iran is blamed for terrorism while US arms shipped to Saudi Arabia in turn end up in the hands of terrorists who have rendered Syria, Iraq, Libya and Yemen bloodbaths. Mr. Bolton praised Pashinyan and his Velvet Revolution, adding that the prime minister will have a stronger hand in implementing his policies. There was a subtle message in that praise, meaning that Armenia must participate in implementing US sanctions against Iran, as the border between Armenia and Iran will come under severe pressure by the US. He also suggested that Armenian deal with the outside world through

Georgia, knowing full well that Geor-gia time and again has demonstrated to be an unreliable trading partner, hampering Armenia’s relations with the outside world. Armenia’s only two partners in the region are in the crosshairs of Wash-ington. The Cold War agenda against Russia is intensifying and the hot war with Iran is on the radar. President Trump raised the ante with North Korea, even threatening to wipe it off the face of the map and he was successful in bringing that country’s leader to the negotiation table. If he is using the same tactic against Iran, let’s hope it is successful. Otherwise, a catastrophe will face the US as well as the region.

Aivazovsky’s ‘Venice at Sunset’ to be top lot at Christie's

History Museum of Armenia to take part in London int’l exhibition

‘Venice at Sunset’ by world-renowned Russian Armenian seascape artist Hovhannes (Ivan) Aivazovsky will be a top lot at Christie's auction of the Rus-sian Art scheduled for 26 November in London. The auction features a total of 268 top lots, including masterpieces of fine and decorative applied arts, TASS reports. ‘Venice at Sunset’ is estimated at 400,000 - 600,000 pounds ($522,800 - $784,200) at the auction. It was created in 1873 and belongs to John Kluge’s private collection. The painting never appeared in the arts market over the past 20 years. All proceeds form the sales of paintings at Christie's will be donated to the Colombia University of New York. Aivazovsky (born July 29, 1817 – died May 5, 1900), also known as Hai-vazovskiy, was a Russian painter of Armenian descent, most famous for his seas-capes, which constitute more than half of his paintings. Aivazovsky was born to a poor Armenian family in the city of Theodosia in the Crimea. At the age of twenty, he graduates from the Art Academy of St. Petersburg with a gold medal. He goes to Italy to continue his studies and returns as an internationally acclaimed seascape painter. Neither financial security nor life in Palace interests him. He returns to his native land, builds a workplace on the seashore and, until the last days of his life, dedicates himself to the work that he loves. He participates in exhibitions all over the world.

The History Museum of Armenia is participating at the international exhi-bition “I am Ashurbanipal: King of the world, King of Assyria” to be held at the British Museum in London from November 8, 2018 to February 24, 2019.200 exhibits will be showcased at the exhibition, of which 120 are from the British Museum collections, while 80 will be loaned from the well-known mu-seums in Paris, Berlin, St. Petersburg, the Vatican and Nicosia, the museum reports. The History Museum will present ten unique examples of Urartian art, which, according to the British Museum specialists and Gareth Brereton, the coordinator of the exhibition, are of particular importance for their exposition as an exceptional and valuable testimony in the context of art and culture of the states in the region at that period: Assyria, Western Iran and the Hittite states. The participation of the museum in this exhibition is an exceptional opportu-nity of appraising and popularizing Armenia and the Armenian cultural heritage at the British Museum of London, one of the most prestigious platforms in the world.

“It’s important to act for the sake of peace''- Armenian President to Azerbaijani delegate

During the discussions relating to regional conflicts at the meeting of the Core Group of the Munich Security Conference in Minsk, President of Armenia Armen Sarkissian responded to the statements of an Azerbaijani delegate over the Nagorno Karabakh conflict, as well as the latter’s observation according to which “the second and third presidents of Armenia had no right to hold that position because of not being from Armenia in origins”. “As the President of the Republic of Armenia I don’t think that I can accept anyone’s judgment on legitimacy or the comment on the Constitution of Ar-menia except from the citizens of the Republic of Armenia. As the guarantor of the Constitution, I will let the people of Armenia to decide who is legitimate in Armenia, who not. This was my small comment”. Talking about the Karabakh conflict, the Armenian President said: “It’s important not only to talk about peace, but also to act for the sake of peace. You can use the language of peace, it can be right or wrong, but in reality the actions show whether you are inclined to peace, or talking about peace are just words. It’s important to act for the sake of peace”. Commenting on the role of time factor in the NK conflict settlement, the President said: “We know that the time is a relative concept. If it works in favor of peace, we can wait, but if it works in favor of war, it’s very short. I am dee-ply concerned over the militarization of the Azerbaijani side, and how much money is invested in this process. This shows that a great military potential is accumulated here. If you look at this, you will see that the time is not working in favor of peace. Is there a possibility that there will be a chain reaction, then yes. We should start not only talking, but also acting during the time of peace. Elections will be held in Armenia soon, based on which legitimate government and parliament will be formed, there will people who will be able to sit around a negotiation table with Azerbaijan. In fact, everything depends on the will of the people”. Calling on to listen to the people of the Republic of Artsakh, the Armenian President once again thanked the OSCE for the efforts it makes for the sake of the settlement of the conflict. “There is only one way, a peaceful way for the conflict settlement, there are no military ways”, President Sarkissian said. “If the military operations resume, all, everyone living in Artsakh, Azerbaijan and Armenia and the whole world will be affected. In other words, there is only one way, the peaceful settlement way, which can be done through the OSCE Minsk Group”.

11• ABAKA • LUNDI 12 NOVEMBRE 2018 - MONDAY NOVEMBER 12, 2018 •

ԶՈՒԱՐԹՆՈՑ ՕԴԱԿԱՅԱՆԸ ՎԵՐԱԿՈՉԵԼ ԱԶՆԱՒՈՒՐԻ ԱՆՈՒՆՈՎՀԱՆՐԱՅԻՆ ՔՆՆԱՐԿՈՒՄ՝ ՄՇԱԿՈՅԹԻ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹԵԱՆ ԿԱՅՔԻ ՎՐԱՅ

ՊՈԼՍԱՀԱՅ ԵՐԳՉՈՒՀԻ ՍԻՊԻԼ ԿԸ ՄԱՍՆԱԿՑԻ «ԿԵՑՑԷ ՀԱՅԱՍՏԱՆ» ԽՈՐԱԳԻՐՈՎ ՓԱՌԱՏՕՆԻՆ

ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԱՆԻ ՔԱՂԱՔԸ` ԲՐԻՏԱՆԱՑԻ ԳՐՈՂԻ ԿԱԶՄԱԾ «ՈՒՐՈՒԱԿԱՆ ՔԱՂԱՔՆԵՐ»ՈՒ ՇԱՐՔԻՆ ՄԷՋ

ԱԽԱԼՔԱԼԱՔԻ ՄԷՋ ԶԲՕՍԱՅԳԻ ՄԸ ԵՒ ՓՈՂՈՑ ՄԸ ԿԱՆՈՒԱՆԱԿՈՉՈՒԻ ՇԱՌԼ ԱԶՆԱՒՈՒՐԻ ԱՆՈՒՆՈՎ

Բրիտանական «Տը Սան» կայքին մէջ Անապէլ Մըրֆին կը պատմէ, որ բրիտանացի գրող Քրիս Մքնապ հրատարակած է «Ուրուական Քաղաքներ» (Ghost Towns) վեր-նագիրով գիրք, որուն մէջ կը գրէ հրաբխային ժայթքումներու, երկրաշարժներու կամ միջուկային աղէտներու հետեւանքով ամայացած քաղաքներուն մասին: Անոնց շարքին է նաեւ Բագրատունեաց Հայաստանի մայրաքաղաք Անին իր Սուրբ Ամե-նափրկիչ եկեղեցիով: Գիրքին մէջ տեղ գտած նկարներուն մէջ պատկերուած է այժմ Թուրքիոյ սահմաններուն մէջ գտնուող Սուրբ Ամենափրկիչ եկեղեցին կամ այն, ինչ որ տարիներու ընթացքին եղանակի ազդեցութենէն ետք պահպանուած է: կը յիշուի, որ եկեղեցւոյ կառուցումը աւարտած է 1035 թուականին, ապա պատմութեան ընթացքին քանի մը անգամ վերանորոգուած է: Սակայն 18-րդ դարու կէսերուն Սուրբ Ամենափրկիչն ու ամբողջ Անին ամայացած են: Հեղինակին խօսքով` եկեղեցւոյ արեւելեան հատուածի ամբողջական կոր-ծանումը հաւանաբար տեղի ունեցած է 1957-ին: Տեղի բնակիչները կը յիշեն, որ այդ ժամանակ օր մը ուժգին փոթորիկ եղած է, որմէ ետք ուժեղ քարի հարուածի ձայն լսած են. երեւի ատի լքուած կառոյցին ձայնն էր: Բացի Սուրբ Ամենափրկիչ եկեղեցիէն, հեղինակը կ’անդրադառնայ Անի քաղաքին եւ այնտեղի Տիգրան Հոնենց կամ Սուրբ Գրիգոր եկեղեցւոյ̀ որպէս հազուագիւտ ազդեցիկ կրօնական կառոյց: Կ’ըսուի, որ եկեղեցին կառուցուած է 13-րդ դարում Ախուրեանի կիրճի վերեւը: Ներսը կը գտնուին տպաւորիչ որ-մանկարներ̀ երկու հիմնական թեմաներով. Քրիստոսի կեանքը եւ Ս. Գրիգոր Լուսաւորչի կեանքը: Հեղինակը կը գրէ, որ Անին հայկական աւերուած քաղաք է, որ այժմ կը գտնուի Թուրքիոյ Կարս նահանգին մէջ: Ան նաեւ կը յայտնէ, որ Անին հիմնադրուած է 5-րդ դարուն եւ ծաղկում ապրելով` 10-րդ եւ 11-րդ դարերուն դարձած Բագ-րատունեաց Հայաստանի մայրաքաղաքը, որմէ ետք պատերազմներու եւ ժամանակի ազդեցութեամբ 17-րդ դարուն վերածուած է աւերակներու: Անիէն բացի̀ գիրքին մէջ ներառուած ուրուական քաղաքներու շարքին են Աղտամը, Ապխազիոյ մէջ Պոլեանան, Տկուարչելին, Թուրքիոյ մէջ Քարաքոյ նախկին յունական գիւղը եւ շարք մը այլ վայրեր: Վերջաւորութեան անդ-րադարձ կը կատարուի Սուրիոյ Հոմս բնակավայրին, եւ պատկերներուն մէջ կ’երեւի ալ Խալիտիա շրջանի ներկայիս առկայ աւերածութիւնը:

Վրաստանի Ախալքալաք քաղաքի զբօսայգիներէն մէկը պիտի անուա-նակոչուի Շառլ Ազնաւուրի անունով, այդ մասին կը յայտնեն վրացական լրատուամիջոցները։ Յայտնի շանսոնյէի անունով պիտի կոչուի նաեւ քաղաքի Մալխասեան փողոցը։

Հայաստանը, մեր երկրի մշակոյթն ու պատմութիւնը պիտի ներկայացուի 2019 թուականի Պրազիլի փառատօնի ընթացքին: Նախաձեռնողը Սամպայի աւանդական եւ կարեւորագոյն դպրոցներէն մէկն է̀ Սան Փաուլոյի «Ոսկէ վարդեր» (Rosas de Ouro) խումբը: Շքերթը պիտի կրէ «Կեցցէ Հայաստան» խորագիրը: Պրազիլաբնակ Գէորգ Պեսնիլեանի միջոցով «Ոսկէ վարդեր»-ու նախագահ Անժէլինա Պազիլիոն կը ծանօթանայ հայերու պատմութեան, մշակոյթին: Անոր շատ կը գրաւէ հայերու տաքարիւն, խանդավառ ու զուարթ բնաւորու-թիւնը: Խումբը կ'որոշէ յաջորդ տարի կայանալիք փառատօնին ընթացքին իրենց շքերթին ներկայացնել Հայաստանն ու հայ ժողովուրդը: Պոլսահայ երգչուհի Սիպիլ Պրազիլէն դուրս ապրող առաջին հայն է, որ պաշտօնապէս հրաւիրուած է մասնակցելու փառատօնին: «Ամերիկայի մէջ կայացած համերգէն յետոյ այցելեցի Սան Փաուլօ: Առիթը ունեցայ ծանօթանալու եւ շփուելու Պրազիլի հայերու հետ: Ընկերներէս մէկուն միջոցով «Ոսկէ վարդեր» խումբն իմացած էր, որ Սան Փաուլոյի մէջ կը գտնուի հայ երգչուհի մը: Այս առիթէն օգտուելով` խումբի անդամները խնդրած են, որ ես իրենց խումբի 47-րդ տարեդարձին առիթով հայերէն կատարեմ «Տարեդարձ է այսօր» երգը: Երբ երեկոյի ընթացքին ծանօթացայ կազմակեր-պիչներուն հետ, անոնք հետաքրքրուեցան իմ պատմութեամբ, գործունէու-թեամբ: Գնահատելով իմ կատարած աշխատանքս̀ առաջարկեցին մաս կազմել 2019 թուականի փառատօնին»,-«Հայերն այսօր»-ի հետ զրոյցին ըսաւ Սի-պիլ̀ աւելցնելով, որ առաջարկը զինք շատ ոգեւորած է, քանի որ այս առիթն օգտագործելով` կրնանք Հայաստանն ու հայ ազգը ծանօթացնել օտարնե-րուն եւ մեր ձայնը լսելի դարձնել: «Երբ ծանօթացայ շքերթի պատրաստման ընթացքին, կարուող հագուստ-ներուն ու պատրաստուող քանդակներուն, շատ յուզուեցայ: Մտածեցի, որ շատ մեծ PR պիտի ըլլայ մեր երկրին համար եւ անգամ մը եւս ամբողջ աշ-խարհի մէջ լսելի կ’ըլլայ Հայաստանի անունը»,-նշեց Սիպիլը: Աւելցնենք, որ շուտով «Ոսկէ վարդեր»-ու պատուիրակութիւնը, որուն կազմին մէջ պիտի ըլլան նախագահ Անժէլինա Պազիլիոն, վարչութեան տնօրէն Աննա Պալթինիերին, ընկերային բաժինի պատասխանատու Վանեսսա Տիասը, առեւտրային գծով ղեկավար Ռենատօ Քանտիտոն, արուեստի գծով տնօրէնԱնտրիա Մաչատոն, Սիպիլը, Ներսէս Եգիներեան, պիտի ժամանէ Հայաստան:

Հայաստանի Մշակոյթի Նախարարութիւնը հրաւիրեց մասնակցելու «Զը-ւարթնոց» օդակայանը Շարլ Ազնաւուրի անունով վերակոչելու թէմայով հան-րային քննարկումներու: Նախարարութեան կայքէջէն կը տեղեկանանք որ այն հայրենակիցները, որոնք կ'ուզեն գաղափար յայտնել այս հարցի վերաբերեալ, մինչեւ 5 Նոյեմբեր պէտք է լրացնեն դիմումը: Այս առաջարկը բուռն բանավէճերու տեղի տուաւ համացանցի վրայ: Շատեր այն կարծիքը պաշտպանեցին թէ հրաշալի առաջարկ մըն էր ասիկա, եթէ օդակայանը արդէն անուն չունենար եւ չկոչուէր «Զուարթնոց» օդակայան: Անոնց համար զարմանալի ու անընդունելի է որ Նախարարութիւնը այսպիսի առաջարկ մը կը ներկայացնէ մարդիկը դնելով անկարելի ընտրութեան առջեւ դէմ յանդիման: Հարցն այն է որ եթէ մարդիկ դէմ արտայայտուին, այն ատեն ակամայ մեղաւոր պիտի զգան իրենք զիրենք՝ կեանքէն հեռացած մեծանուն արուեստագէտի առջեւ: «Սփութնիք Արմէնիա» լրատու գործակալութեան աշխատակից Ռուբէն Կիւլմիսարեան կը գրէ որ «Զուարթնոց» օդակայանի անունը փոխելը հարուած է ազգային խորհրդանիշներուն եւ կ'առաջարկէ որ Շարլ Ազնաւուրի անունով կոչուիը Կիւմրիի օդակայանը: «Եւ ընդհանրապէս ինչո՞ւ օդակայան մը: Կարելի է կառուցանել համերգասրահ մը կամ մշակութային համալիր մը եւ զայն կոչել Ազնաւուրի անունով: Եկէք Շարլ Ազնաւուրի անունով կոչենք մայրաքաղաքի կեդրոնական շրջանը: «Կեդրոն» անդէմ անուանումը փոխարինենք արժանի անունով, անուն, որ սիրով կը յիշուի համայն աշխարհի մէջ: Կամ օրինակ, անկախ Հայաստանի իշխանութիւնները կրնան ի վերջոյ կառուցանել նոր փողոց մը (պողոտայի մասին նոյնիսկ չենք ալ երազեր) ու անոր տալ Ազ-նաւուրի անունը: Այո, աշխարհի մէջ կան Տը Կոլի, Քէնէտիի եւ նոյնիսկ Ճոն Լէնոնի անունով օդակայաններ, բայց մենք գործ չունինք անոնց հետ: Եթէ անպայման օդակայանի պէտք ունինք, ուրեմն Ազնաւուրի անունով կոչենք Կիւմրիի օդակայանը: Թերեւս անուանափոխութիւնը կը նպաստէ Կիւմրիի զարգացման ու ծառայութեան բարելաւման եւ այդ օդակայանը կը դառնայ «Զուարթնոց»ի մրցակիցը: Անհասկանալի է թէ ինչպէս այդ առաջարկը կրնայ քննարկուիլ Մշակոյթի Նախարարութեան կողմէ», կը գրէ Կիւլմիսարեան:

«ՄԱՐՄԱՐԱ»

12 • ABAKA • LUNDI 12 NOVEMBRE 2018 - MONDAY NOVEMBER 12, 2018 •

Pew Research Center ամերիկեան հետազօտական կեդրոնը հրապա-րակած է 2015-2017 թուականներուն եւրոպական 34 երկիրներու մէջ աւե-լի քան 58,000 անձերու մէջ իրակա-նացուցած հարցախոյզի մը արդիւնք-ները, որոնց հիման վրայ կարելի է եզրահանգումներ ընել կրօնի, միա-սեռական ամուսնութիւններու, փոք-րամասնութիւններու եւ շարք մը ըն-կերային խնդիրներու վերաբերեալ: Հայաստան եւս ներառուած է հե-տազօտուող երկիրներու շարքին: Մահմետականներ կամ հրեաներ իրենց ընտանիքին մէջ հիւրընկա-լելու, ինչպէս նաեւ ազգային ինքնու-թեան հարցով կրօնի դերի կարեւորու-թեան մասին հարցումներու արդիւնք-ները ցոյց կու տան, որ Հայաստան Արեւելեան Եւրոպայի ամենապահպանողական երկիրներէն է. բնակչութեանմիայն 7%-ը պատրաստ է հիւրընկալելու մահմետականներ եւ 28%-ը̀ հրեա-ներ, իսկ հարցուողներուն մեծ մասը̀ 82%-ը նշած է, որ կրօնը հայ ազգային ինքնութեան կարեւոր բաղադրիչ է, կը յայտնէ News.am-ը: Գրեթէ նման ցուցանիշ արձանագրուած է հարեւան Վրաստանի մէջ̀ իս-լամներու նկատմամբ 17%, իսկ հրեաներու̀ 27% հիւրընկալութիւն (հակառակ անոր, որ բնակչութեան որոշակի մասը իսլամադաւան է), իսկ հարցուող-ներուն 81%-ը կրօնը կրկին կը համարէ ազգային ինքնութեան կարեւորագոյն մաս: Հետազօտողները հարցուցած են̀ համաձա՞յն են հետեւեալ սահմանումին հետ. «Մեր ժողովուրդը կատարեալ չէ, բայց մեր մշակոյթը միւսներէն լաւ է»: Հայաստանը 8 երկիրներու մէջ է, ուր այս միտքը կը գերակշռէ: Կրօնի մասին այս եւ այլ հարցերու պատասխաններէն կ ՛երեւի, որ Արեւել-եան Եւրոպայի երկիրներուն մէջ խիստ ընդգծուած է ազգայնականութիւնը, մինչդեռ Արեւմտեան Եւրոպան աւելի բաց եւ բազմամշակութային է: Կը նշուի նաեւ, որ եւրոպական կամ արեւմտեան արժէքներու մէջ յաճախ կը դասուի նաեւ քրիստոնէութիւնը, մինչդեռ որոշ մասնագէտներ առաջ կը տա-նին աշխարհիկութեան եւ բազմամշակութայնութեան գաղափարը: Կրկին, արդիւնքներէն կ ՛երեւի, որ Կեդրոնական եւ Արեւելեան Եւրոպայի երկիրները հակուած են քրիստոնէութեան աւելի մեծ նշանակութիւն տալու, իսկ Արեւմտեան Եւրոպայի երկիրներու տեսակէտը այս հարցին հետ կապուած կը համընկնի

ԱՄՆ-ի բազմամշակութային ուղ-ղուածութեան հետ: Միասեռական ամուսնութիւննե-րուն հայ հարցուողներուն 96%-ը դէմ արտայայտուած է: Հարեւան Վրաս-տանի ցուցանիշը 95% է: Մինչդեռ, պտուղի արհեստական վիժեցման օրինականացման հար-ցով Հայաստան յայտնուած է համե-մատաբար ազատամիտ երկիրներու մէջ̀ 39% դէմ եւ 56% կողմ ձայներու յարաբերակցութեամբ: Վրացի հարց-ւողներու դիքորոշումը կտրուկ կը տարբերի̀ 85% դէմ եւ 10% կողմ: Հետազօտութեան տուեալներով` Կեդրոնական եւ Արեւելեան Եւրոպա-յի մէջ նոյնիսկ երիտասարդները մի-ասեռ ամուսնութիւնները ընդունելի չեն համարեր: Պատկերը նոյնն է

մահմետականներուն կամ հրեաներուն հիւրընկալելու հարցով: Կը նշուի նաեւ, որ նախկին Խորհրդային Միութեան երկիրներուն մէջ, մաս-նաւորապէս, Հայաստանի, Ռուսիոյ, Պելառուսիոյ եւ Ուքրանիոյ մէջ, մարդոց մեծ մասը ըսած է, որ ինքզինք կը համարէ քրիստոնեայ, քանի որ կրօնի հարցով այժմ աւելի ազատ են, քան առաջ: Մինչդեռ, Արեւմտեան Եւրոպայի մէջ հակառակն է̀ շատերը ըսած են, որ քրիստոնէական դաստիարակութիւն ստացած են, սակայն այժմ իրենց քրիստոնեայ չեն համարեր: Հայաստանի եւ արեւելաեւրոպական այլ երկիրներու մէջ մարդիկ հակուած են Աստուծոյ եւ ճակատագրին հաւատալուն, մինչդեռ արեւմտաեւրոպական երկիրներուն մէջ պատկերը այլ է (Հայաստանի մէջ 10-էն 8-ը կը հաւատայ ճակատագրին, իսկ 59 %-ը̀ չար աչքին): Հայաստանի մէջ նաեւ գերակշռող է այն կարծիքը, որ կառավարութիւնը պէտք է սատարէ կրօնական արժէքներու ու հաւատքի պահպանման: Ռուսիոյ մէջ հարցուողներուն 42%-ը ըսած է, որ կառավարութիւնը պէտք է խթանէ կրօնի դաւանումը: Եւրոպայի մէջ կարծիքները կը բախին պատմութեան եւ մայրենի լեզուի կարեւորութեան հարցով: Հայ հարցուողներուն 60%-ը ըսած է, որ հայ ըլլալու համար Հայաստանի մէջ ծնիլը կարեւոր է, իսկ 92%-ը կը կարծէ, որ խիստ կարեւոր է հայկական արմատներու առկայութիւնը: Իսկ մայրենի լեզուի իմացութեան մեծ կարեւորութիւն կու տան թէ՛ Արեւմտեան եւ թէ՛ Արեւելեան Եւրոպայի երկիրներուն մէջ:

Երեքշաբթի՝ 30 Հոկտեմբեր 2018-ին, Լ. Ղարաբաղի Ազգային Ժողովի նա-խագահ Աշոտ Ղուլեան ընդունեց Պելճիքայի խորհրդարանի անդամ, «Ռեֆորմիստական շարժում» կու-սակցութեան միջազգային կապերու գծով նախագահ Ժան-Ժագ Ֆլաօն եւ նոյն կուսակցութեան միջազգային կապերու փոխնախագահ Ճուլի Սըզ-մանը: Ողջունելով հիւրերը՝ Խորհրդարանի ղեկավարը նշած է, որ այս հանդի-պումը յարմար առիթ է՝ խօսելու մարդ-կային ու ժողովրդավարական այն արժէքներուն մասին, որոնք կը միա-ւորեն երկու երկիրներուն ժողովուրդ-ները՝ անկախ իրենց ծննդավայրէն: Աշոտ Ղուլեան նաեւ կարեւորութեամբ անդրադարձած է մէկ տարի առաջ Արցախի եւ Պելճիքայի միջեւ ձեւաւորուած յարաբերութիւններուն՝ յատկապէս ընդգծելով «Արցախի Հանրապետութիւն-Պելճիքայի Թագաւորութիւն Ֆլանտրիայի խորհրդարան» բարեկամական խումբի եւ Արցախի Հանրապետութիւն-Պելճիքա ֆրանսախօս օրէնսդիրներու, գիտական ու հասարակական ոլորտներու ներկայացուցիչներուն հետ բա-րեկամութեան շրջանակի դերակատարութիւնը: Այս առումով խորհրդա-րանի ղեկավարը առաջարկած է մտածել համագործակցութեան յստակ օրակարգի ձեւաւորման մասին: Շնորհակալութիւն յայտնելով ընդունելութեան համար՝ Պելճիքայի խոր-հըրդարանի անդամ Ժան-Ժագ Ֆլաօ նշած է, որ խորհրդարաններն ու խոր-հըրդականները պէտք է կարենան յարաբերիլ առանց դժուարութիւններու, այդ մէկը թոյլ կու տայ ապահովել տնտեսութիւններու եւ այլ կարեւոր բնա-գաւառներու զարգացումը: Հանդիպման ընթացքին կողմերը քննարկեր են նաեւ միջկուսակցական համագործակցութեան հնարաւորութիւններուն եւ խորհրդարանին ու քա-

ղաքական կեանքին մէջ կանանց ներկայացուածութեան վերաբերող թեմաներ: Հանդիպման ներկայ եղած են ԱԺ նախագահի տեղակալ, Արցախի Հան-րապետութիւն–Պելճիքա ֆրանսա-խօս օրէնսդիրներու, գիտական ու հա-սարակական ոլորտներու ներկայա-ցուցիչներուն հետ բարեկամութեան շրջանակի նախագահ Վահրամ Բա-լայեան, ԱԺ արտաքին յարաբերու-թիւններու մշտական յանձնաժողովի նախագահ Արզիկ Մխիթարեան եւ Արտաքին գործերու նախարարի տե-ղակալ Ֆելիքս Խաչատրեան: Պելճիքայի խորհրդարանի ան-

դամները այնուհետեւ հանդիպած են Արցախի Հանրապետութիւն–Պելճի-քա ֆրանսախօս օրէնսդիրներու, գիտական ու հասարակական ոլորտներու ներկայացուցիչներու հետ բարեկամութեան շրջանակի անդամներուն հետ: Բարեկամութեան շրջանակի նախագահ Վահրամ Բալայեան, բացու-մը կատարելով հանդիպումին, կարեւորութեամբ նշած է հիւրերու այցը եւ յետագայ յարաբերութիւններու ձեւաւորումը՝ հաշուի առնելով ատրպէյճա-նական ջանքերը՝ Արցախը արհեստականօրէն մեկուսացնելու ուղղութեամբ: Վահրամ Բալայեան նաեւ նշած է, որ Արցախը պէտք է դիտարկել ոչ թէ որպէս տարածք՝ այլ ժողովուրդ, որ ունի արժանավայել կեանքով ապրելու իրաւունք:Հանդիպման ընթացքին կողմերը զրուցած են նաեւ երկու երկիրներու խոր-հըրդարանական համակարգերուն, անոնց կառուցուածքին եւ խորհրդա-րանական դիւանագիտութեան վերաբերող թեմաներու շուրջ: Առաւօտեան պատուիրակութիւնը այցելած է Ստեփանակերտի յուշահա-մալիր, ծաղիկներ զետեղած եւ յարգանքի տուրք մատուցած Արցախի անկա-խութեան համար զոհուած հայորդիներու յիշատակին:

ՀԱՅԱՍՏԱՆ`ԱՐԵՒԵԼԵԱՆ ԵՒՐՈՊԱՅԻ ԱՄԵՆԱՊԱՀՊԱՆՈՂԱԿԱՆ ԵՐԿԻՐՆԵՐՈՒ ՇԱՐՔԻՆ. PEW RESEARCH CENTER

ՊԵԼՃԻՔԱՅԻ ԽՈՐՀՐԴԱՐԱՆԻ ԱՆԴԱՄՆԵՐ ՀԱՆԴԻՊՈՒՄՆԵՐ ՈՒՆԵՑԱՆ ԱՐՑԱԽԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԵԱՆ ԽՈՐՀՐԴԱՐԱՆԻՆ ՄԷՋ

13• ABAKA • LUNDI 12 NOVEMBRE 2018 - MONDAY NOVEMBER 12, 2018 •

ՀԱԼԷՊԱՀԱՅՈՒԹԵԱՆ ՄՏԱՀՈԳՈՒԹԻՒՆՆԵՐԷՆՄԱՆՈՒԷԼ ՔԷՇԻՇԵԱՆ

-Ե՞րբ պիտի պսակուիք,- կը հարցնեմ ծանօթ երիտասարդի մը: -Աստուած գիտէ.-կը պատասխանէ տղան: -Այո՛, Աստուած գիտէ, բայց դուն ի՞նչ կը ծրագրես,-կը շարունակեմ հարցնել: Ի’նչ պիտի ծրագրէ, ի՞նչ կրնայ ծրագրել: Նշանածն ալ կը ճանչնամ, նո-րաւարտ աղջիկ մըն է, մահացող երազներով աղջիկ մը: Տղան լաւ գործ ունի. կ’աշխատի, լաւ կը շահի: ծնողքին հետ կ’ապրի: -Ինչպէ՞ս ես,-կը հարցնեմ նոր ամուսնացած երիտասարդի մը: -Չե՞ս գիտեր,- կը պատասխանէ: Սիրահար նոր ամուսնացած տղայ մը պէտք է լաւ ըլլայ՝ աւելորդ է հարցնելը: Սակայն… Մինչեւ տագնապը 1 ամերիկեան տոլարը հաւասր էր 48-50 սուրիական լի-րայի: Այսօր մէկ ամերիկեան տոլարը հաւասար է 460 սուրիական լիրայի: Եթէ առաջ երիտասարդ ուսուցիչի մը ամսական աշխատավարձը 20-25 հազար սուրիական էր (500 ամերիկեան տոլար) ապա այսօր յաւելեալ վճա-րումներով (bonus) 40-50 հազար է (80-110 տոլար): Ոմանք՝ մասնաւոր դրամատուներու, հաղորդակցական կապի մասնաւոր ընկերութիւններու պաշտօնեաները կը ստանան 60-70 հազար, ՄԱԿ-ի կազ-մակերպութիւններու պաշտօնեաները աւելի ալ կը ստանան, սակայն այս բարձր աշխատավարձեր ստացողներուն թիւը շատ քիչ է: Ամենաքիչը կը մնայ ուսուցիչին աշխատավարձը: Արհեստաւորները հաւանաբար նոյնքան կը ստանան, իսկ գործատէրերը կարելի է ըսել, թէ լաւ կը շահին, բայց սեփական խանութ մը ունենալը ներկայիս դարձած է երազ: Ինչպէ՞ս պիտի ամուսնանան երիտասարդները, ո՞ւր պիտի ապրին, ի՞նչ միջոցներով բնակարան մը պիտի գնեն: Ահա թէ ինչո՛ւ երիտասարդներուն որպիսութեան բոլոր հարցումներուն պա-տասխանները անորոշ կը մնան: Բնակարաններու գիները այսօր նախկինին համեմատ 50% աժանացած են, մինչ աշխատավարձերը նուազած են հինգ անգամ… առաջ դրամատուները դիւրամատչելի վարկեր կը տրամադրէին բնակարան գնել ուզողներուն, առաջ կային հայկական կազմակերպութիւններ, որոնք մեծապէս կը հեշտացնէին հայ ընտանիքներու բնակարան ձեռք բերելուն՝ երկարաժամկէտ պարտքի եւ առանց տոկոսի անհրաժեշտ գումար տրամադրելով. առաջ արհմիութիւնները իրենց անդամներուն համար, առանց շահի, շէնքեր կը կառուցէին: Առաջ Հայ-կական կազմակերպութիւններ աժան բնակարաններ կը կառուցէին եւ շատ աժան վարձով կը տրամադրէին կարիք ունեցողներուն: Սուրիոյ մէջ գրեթէ բոլորը սեփական տուն ունէին, շատեր մի քանի տուն, քաղաքի մէջ տուն մը՝ ուր կ’ապրէին, տուն մըն ալ իրենց ամուսնանալիք զա-ւակին համար պատրաստած կ’ըլլային, գիւղի մը մէջ ալ ամառանոց մը ունէին, գիւղացիներէն շատեր ալ քաղաքին մէջ տուն ունէին. կը հաւատա՞ք, թէ Սուրիոյ մէջ կային 400-500 հազար անբնակ տուներ… Այսօր այդ ամէնը չկան: Կայ սղութիւն, կայ սղութիւն, կայ սղութիւն: Ամէն ինչ նախկինին համեմատ 10 անգամ թանկացած է: Կը ճանչնամ նոյն գրասենեակին մէջ աշխատող երեք ամուսնացած երի-տասարդներ, որոնց կողակիցներն ալ կ’աշխատին: Այս երեք երիտասարդ ընտանիքներն ալ կ’ապրին երկրէն հեռացած անձանց բնակարաններու մէջ. այս երեքն ալ թաքուն վախ ունին, թէ օր մը տանտէրերը կը հեռաձայնեն ըսելու, որ պիտի ծախեն իրենց տուները եւ այս երիտասարդները իրենց նորածին երեխաներով փողոցը մնալու վտանգին առջեւ պիտի կանգնին կամ իրենց շահած դրամին մեծ մասը պիտի ստիպուին տան վարձքի տրամադրել:Այսօր, Հալէպի մէջ մարդավայել ապրելու համար ընտանիք մը պէտք ունի առնուազն 150 հազար լիրայի, մինչ ընտանիքներուն մեծ մասին եկամուտը յիսուն հազարը չ’անցնիր: Ընտանիքներուն մեծամասնութիւնը տակաւին նպաստներով կ’ապրի: Մի-ջանկեալ ըսենք, որ նպաստներուն կէսէն աւելիին աղբիւրները հայկական չեն, քրիստոնեայ օտար եկեղեցիներէ կու գան, թէեւ պէտք է նշենք նաեւ Հ.Բ.Ը.Միութիւնը, որ 1200 հայ ընտանիքի ամսական նպաստ կը յատկացնէ: Չենք կրնար չնշել, որ նպաստ ստացող ընտանիքներուն մէջ կան նաեւ կարիք չունեցողներ…

Կը վարժուինք, վարժուեցանք նպաստընկալի մեր վիճակին, մեզմէ շատեր հասան իրենց արժանապատուութիւնը կորսնցնելու եզրին: Այս երիտասարդներո՞ւն ալ պիտի ստիպենք նպաստընկալ վիճակի մէջ մնալ, մինչեւ ե՞րբ, մինչեւ ո՞ւր: Կ’ըսենք, բեմերէն բարձրաձայն կը գոչենք, ամէն առիթով եւ անառիթ կը կրկ-նենք, որ գաղութը պիտի պահենք, գաղութը պիտի վերականգնենք… Ի՞նչ կ’ընենք գաղութը վերականգնելու համար: Ի՞նչ կրնանք ընել: Իրականութեան մէջ չենք հաւատար գաղութի վերականգնման, «պիտի վե-րականգնենք»ը պարտականութեան համար արտասանուող խօսք մըն է: Մենք հաւաքաբար որոշում չենք առած գաղութի վերականգնման կամ պահ-պանումին շուրջ: Մենք պարզապէս կը վարուինք ըստ պարագաներու, ապա թէ ոչ, պէտք է երէկուընէ պէտք է մտածէինք մեր ներկային մասին, ապա թէ ոչ այսօրուընէ պէտք է մտածենք մեր ապագային մասին: Ո՞վ է մեր ապագան եւ (ներկայի կարեւոր մասը) եթէ ոչ այսօրուան երիտասարդութիւնը: Ի՞նչ կ’ընենք, կամ ի՞նչ կրնանք ընել մեր երիտասարդներուն համար: Մենք պէտք է դեռ նախօրօք մտածած ըլլայինք հիմնադրամ մը ստեղծելու մասին, անձեռնմխելի հիմնադրամ մը, որուն տոկոսները միայն պէտք է ծախ-սէինք մեր հաւաքական կարիքներուն վրայ: Տագնապէն առաջ պէտք է ընէինք. -չըրինք: Տագնապի սկզբին պէտք է ընէինք.-չըրինք. Հիմա պէտք է ընենք.-չենք ըներ: Երբ սակաւաթիւ ձայներ կ’ըսէին թէ օգնութիւններու տրամադրուած գու-մարներուն 5%ով հիմնադրամ մը ստեղծենք, մտիկ ընող չէր ըլլար: Մեր երիտասարդները կանգնած են անելանելի վիճակի մը առաջ (մէջ): Ասիկա անսովոր վիճակ մըն է, արտակարգ իրավիճակ մը: Արտակարգ իրա-վիճակները արտակարգ քայլեր կը պահանջեն: Բոլորս պէտք է գիտակցինք որ պատասխանատուութիւն մը ունինք: Ամէն մէկս պէտք է մեր լուման տրամադրենք մեր երիտասարդներուն, նոյնիսկ նը-պաստ ստացողները, որոնք իրենց ստացած նպաստներուն 5% պէտք է տրա-մադրուի յանուն երիտասարդներուն ստեղծուելիք հիմնադրամին: Եկէք չփախչինք մեր բաժին պատասխանատուութենէն, եթէ չենք ուզեր որ երիտասարդներու ապագան անորոշ մնայ, եթէ կ’ուզենք որ գաղութը մնայ:Կը կկհրկնեմ արտակարգ իրավիճակները արտակարգ լուծումներ կը պա-հանջեն: Թող ինձմէ չնեղուին մեր կազմակերպութիւններն ու հաստատու-թիւնները եթէ ըսեմ.-Որո՞ւն կը պատկանին մեր կալուածները եթէ ոչ ժողովուրդին:100 տարիներէ ի վեր ժողովուրդին դրամով գնուած են մեր կալուածները, կառուցուած են մեր շինութիւնները: Ինչո՞ւ անոնցմէ մէկ մասը չտրամադրուին ժողովուրդի զաւակ երիտասարդներուն… անշուշտ եթէ կ’ուզենք գաղութը պահել: Իսկ ի՞նչ կ’ըլլայ եթէ կարգախօս դարձած մեր փափաք-ցանկութիւն-խօսքէն անդին չանցնող հայրենադարձութիւն բառը իրականութիւն դարձնենք… Ի’նչ կ’ըլլայ եթէ մեր կալուածներու արժէքէն մաս մը Հայաստան փոխադրուի: Հոն կառուցուելիք բնակարաններուն արժէքը երիտասարդները կամաց կա-մաց, առանց տոկոսի թող վերադարձնեն կառուցողներուն: Վստահ եմ, այս պարագային Հայաստանի Հանրապետութեան ղեկավարները հողատարածք մը կը գտնեն ներգաղթել ուզող հալէպահայ երիտասարդներուն համար (այս պարագան հոն գտնուողներուն համար ալ կրնայ ծառայել) : -Դուն կը զառանցես,-պիտի ըսեն շատեր: Ես պատասխան պիտի չունենամ բացի կրկնելէ. -Արտակարգ վիճակները արտակարգ լուծումներ կը պահանջեն:

Հալէպ, 28 Հոկտեմբեր 2018

ԵԱՀԿ-Ի ՄԻՆՍՔԻ...Շար. էջ 1-էն

հանդիպում ունեցած Լեռնային Ղարաբաղի իշխանութիւններուն հետ, հե-տեւած են սահմանագիծին մէջ զինադադարի պահպանման դրութեան̀ դիտորդական առաքելութեան ընթացքին: «Երկու երկիրներու ղեկավարները հաստատած են, որ սահմանագիծին մէջ լարուածութեան մակարդակը զգալիօրէն նուազած է, քանի որ Տու-շանպէի մէջ վերահաստատած են լարուածութիւնը մեղմացնելու իրենց յանձ-նառութիւնը: Խորհրդակցութիւններու ընթացքին համանախագահները լրա-ցուցիչ տեղեկատուութիւն ստացած են Տուշանպէյի մէջ ձեռք բերուած պայ-մանաւորուածութիւններու իրականացման ուղղութեամբ, այդ կարգին̀ ու-ղիղ կապի հաստատման վերաբերեալ: Համանախագահները ողջունած են տեղի ունեցող զարգացումները, բարձր գնահատած կառուցողական միջո-ցառումներ իրականացնելու կողմերու բարեխիղճ քայլերը եւ աջակցութիւն յայտնած առաջնորդներուն̀ երկխօսութիւնը շարունակելու ուղղութեամբ», «Արմէնփրէս»-ի փոխանցումով, ըսուած է յայտարարութեան մէջ: Համանախագահները Լեռնային Ղարաբաղի տագնապի խաղաղ լուծման վերաբերեալ բանակցութիւններու համար ընդգծած են փոխադարձ վստա-հութեան մթնոլորտի պահպանման կարեւորութիւնը: Յայտարարութեան մէջ նշուած է նաեւ, որ Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի արտաքին գործոց նախարարները հաստատած են, որ մինչեւ տարեվերջ հանդիպում մը պիտի ունենան:

14 • ABAKA • LUNDI 12 NOVEMBRE 2018 - MONDAY NOVEMBER 12, 2018 •

ԵՐՈՒՍԱՂԷՄԻ ՏԻՐԱԿԱՆ ՁԱՅՆԸ...Շար. էջ 6-էն

Կաթողիկոսական Ընտրութիւն Ազգային –Եկեղեցական Ժողովի յապաղած համագումարը բացուեցաւ Էջ-միածնի մէջ 1932 Նոյեմբերին: Թորգոմ Պատրիարք յանուն սփիւռքի բովան-դակ հայութեան հրճուանք կը յայտնէր որ «ազգովին ընտրութեան ձայնը իբ-րեւ ձայն Աստուծոյ, Լուսաւորչի Աթոռին վրայ պիտի բազմեցնէր Վշտալի Գէ-որգ Ե. Կաթողիկոսի յաջորդը՝ ի Հայրապետութիւն Ամենայն Հայոց»: Յիրաւի, Պատրիարքը Տ.Տ. Խորէն Ա. Մուրատբեկեան Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի ընտրութեան վաղորդայնին որքան հրճուանք եւ հոգեկան բաւարարութիւն զգացեր էր իր գրած «Էջմիածին» խմբագրականին մէջ: Հոն գովասանքը կը հիւսէր Ընտրեալ Հայրապետին, որ Մայր Աթոռի «պարապութեան երկու եւ կէս տարիներու ընթացքին, լիովին արժեցուցած էր փորձ, կիրթ, գործունեայ, ազգի եւ եկեղեցւոյ սիրով տոգորուն, եւ լաւագոյն ձեռնհասութիւններով օժտուած հոգեւորականի իր առաւելութիւնները»: Թորգոմ Պատրիարք, փոխանակ այլոց նման իր երեւակայութիւնը անհե-ռատես եւ անխոհեմ ուղղութեամբ տարածելու, եւ տեսնելու ժխտականը ու մոռնալու իրականը, «ամենէն աւելի մխիթարական գտած է այն իրողութիւնը որ Ամենայն Հայոց Հայրապետը ընտրուած էր առաջին անգամն ըլլալով «ազ-գային օրէնքին համեմատ, այսինքն ազգին եկեղեցին ներկայացնող պատգա-մաւորներու տեսութեանն ու կամքին համաձայն», բան մը որ աւելի ուժ պիտի տար յետագայ եկեղեցական բարեկարգական ծրագիրներու մշակման գոր-ծին եւ շուտով հանդիսաւորուելիք համազգային տօնակատարութեանց՝ Աստ-ւածաշունչի թարգմանութեան 1550-ամեայ դարադարձին առիթով: Մայր Աթոռի Եպիսկոպոսները Իր նոյն խմբագրականով Երուսաղէմի Պատրիարքը բախտաւորութիւն կը նկատէր որ տագնապալից այդ շրջանին «Մայր Աթոռոյ մէջ հոյլ մը պատուա-կան եպիսկոպոսներ որոնք իրենց համալսարանական բարձր պատրաստու-թեամբ իրենց ծառայութիւնը ի սպաս դրին Սուրբ Էջմիածնի պահպանութեան»: Անոնք, նորընտիր Հայրապետին շուրջ եւ Գերագոյն Հոգեւոր Խորհուրդի հա-մախոհ, պատրաստեցին Հայրապետական «Զեկուցում» կրճատեալ անունին ներքեւ մանրամասն թղթածրար մը Հայ Եկեղեցւոյ բարեկարգութեան հար-ցին վերաբերեալ, աշխատանք մը որուն անպայման անդրադառնալու են մերօրեայ բարեկարգիչները: Հայրապետը զայն յանձնեց Երուսաղէմի Թորգոմգոմ Գուշակեան Պատրիարքին առ ի քննութիւն, որ իր կարգին ամենախղճա-միտ աշխատանքով վերլուծեց ամէն հարց իր խոհուն տասնեակ մը խմբագ-րականներով՝ «ՍԻՈՆ» ամսագրին մէջ: Սա ինքնին արդէն մեծ յաջողութիւն մը եղաւ Խորէն Ա. Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի անունին հետ կապուած, եւ Երուսաղէմի Թորգոմ Գուշակեան Պատրիարքի անխոնջ աշխատանքին որպէս լրացուցիչ եզրայանգում, հակառակ Մայր Աթոռը շրջապատող քաղաքական աննպաստ պայմաններուն: Հուսկ ուրեմն, Գուշակեան Թորգոմ Պատրիարք իր խօսքը կը կնքէր Էջմիածնի հանդէպ անխառն սիրով եւ պաշտելութեամբ, երբ կը փակէր իր խմբագրականը այսպէս: «Էջմիածին սուրբ եւ փարելի տեսիլ, զոր հայութեան հոգւոյն մէջ ընդ միշտ եւ խորագոյնս տպաւորեց մեր հոգիներուն լուսատու մեր Հայրը, ազգ ու ժողովուրդ ամէնքս նորէն ոտքի կեցած ենք երգելու համար Միշտ անշարժ պահեա զԱթոռ Հայկազնեայս»:

Կլէնտէյլ

ՇՈՒԷՏ ԱՌԱՋԱՐԿԱԾ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻՆ

ՄԱՏԱԿԱՐԱՐԵԼ JAS-39 GRIPEN

ԿՈՐԾԱՆԻՉՆԵՐ

ԵՐՐՈՐԴ ԵՒ ՅԱՋՈՐԴ ԵՐԵԽԱՆԵՐՈՒ ԾՆՆԴԵԱՆ

ՀԱՄԱՐ ՏՐՈՒՈՂ ԱՄՍԱԿԱՆ ԱՌԱՒԵԼԱԳՈՅՆ

ԳՈՒՄԱՐԻ ՉԱՓԸ ԱՒԵԼՑՈՒԱԾ Է

ՀԱՅ ՃԱՐՏԱՐԱԳԷՏՆԵՐՈՒ ՄՇԱԿԱԾ ՀԵՌԱՀԱՐ

ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՄԲ ԳՆԴԱՑԻՐԸ ԿՐՆԱՅ

ՓՈԽԱՐԻՆԵԼ ԶԻՆՈՒՈՐԸ

Շուէտ առաջարկած է Հայաստանի պաշտպանութեան նախարարութեան մատակարարել SAAB ընկերութեան արտադրութեան JAS-39 Gripen կործա-նիչներ: Այս մասին կը հաղորդէ «Առաւօտ»-ը̀ վկայակոչելով REGNUM-ին: Ատիկա տեղի ունեցած է ԱՄՆ նախագահի խորհրդական Ճոն Պոլթընի հայաստանեան այցէն գրեթէ անմիջապէս ետք: Ըստ տեղեկատուութեան աղբիւրին̀ Հայաս-տանին առաջարկ եղած է գնել 8 կործանիչէ բաղկացած խմբաքանակ: Մէկ կործանիչի ենթադրեալ արժէքը կը կազմէ մօտ 55-60 միլիոն եւրօ, ի դէպ՝ հնարաւոր է օդանաւերը ձեռքբերել վարձակալութեան ձեւով: JAS-39 Gripen-ը չորրորդ սերունդի թեթեւ միաշարժիչ կործանիչ է: Անիկա ունի 800 քմ մարտական շառաւիղ եւ կրնայ կրել ինչպէս բարձր ճշգրտութեամբ «օդ-մակերեւոյթ» տեսակի զէնք, այնպէս ալ «օդ-օդ» հրթիռներ̀ հակառակորդի կործանիչներուն դէմ մարտի համար: Այս կործանիչները կ՛առանձնանան արեւմտեան արտադրանքի համար համեմատաբար ցած արժէքով:

Կառավարութեան նիստին հաստատուեցաւ «Երեխայի ծննդեան միանուագ նպաստի չափը սահմանելու, երեխայի ծննդեան միանուագ նպաստ նշա-նակելու եւ վճարելու կարգը հաստատելու մասին» որոշման փոփոխութիւնը: ՀՀ աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերու նախարարի պաշտօնակատար Մանէ Թանդիլեանի խօսքով, համաձայն փոփոխութեան, երրորդ եւ յաջորդ երեխաներու ծննդեան համար տրուող ընտանեկան դրամագլուխէն օգտա-գործուող ամսական առաւելագոյն գումարը 25.000 դրամէն կը բարձրացուի 50.000 դրամ: «Դրամագլուխը կարելի է տնօրինել երեխայի ծննդեան պահէն սկսեալ՝ նա-խապէս երեխայի մէկ տարին լրացած ըլլալու փոխարէն: Որոշումը միտուած է 3 եւ աւելի երեխաներ ունեցող ընտանիքներու սոցիալական պաշտպանութեան մակարդակի բարձրացման»,-ըսած է Մանէ Թանդիլեան:Որոշումը ուժի մէջ կը մտնէ Նոյեմբեր 2-էն սկսեալ:

Հայ ճարտարագէտները կը շարունակեն աշխատիլ՝ կատարելագործելու համար մշակումը գնդացիրներու, շարունակելով բարձրացնել կրակոցներու ճշգրտութիւնը, ինչպէս նաեւ զէնքի դիւրաշարժութիւնը։ «ԿԲ Իքս» ընկերութիւնը ներկայացուցած է հեռահար կառավարմամբ գնդա-ցիրի բարեփոխուած տարբերակներ։ Երկու նման նմոյշներ ցուցադրուած են Երեւանի մէջ տեղի ունեցած DigiTec ցուցահանդէսին ժամանակ։ Այս մասին կը հաղորդէ Armeniasputnik.am-ը։ Ընկերութեան նմոյշներուն համաձայն՝ գնդացիրներուն վրայ կը տեղա-դրուին տեսախցիկներ եւ հեռաչափեր։ Պատկերն ու հեռաւորութեան մասին տուեալները կը փոխանցուին գնդացրորդին, որ կը հետեւի պաստառին միջոցաւ։ Հեռակառավարման վահանակէն ան կրնայ հեռաւորութեան վրայ կրակ բանալ: Համակարգերը փորձարկուած են սպառազինութեան տարբեր տեսակներու վրայ։ Սկիզբը անոնք փորձարկուած եւ ցուցադրուած են 7.62 մլմ.-նոց քա-լաշնիքով գնդացիրի վրայ։ Ընկերութեան ճարտարագէտները կը շարունակեն բարձրացնել կրակոցնե-րու ճշգրտութիւնը, ինչպէս նաեւ զէնքի դիւրաշարժութիւնը։ 2018 թուականի Մարտին ArmHiTec ցուցահանդէսին ընկերութեան մասնա-կիցները ներկայացուցած էին հեռահար գնդացիր։ Ցուցահանդէսին զայն տեղադրած էին մետաղեայ արկղի մէջ։ Անհրաժեշտութեան պարագային ան ամրօրէն կը փակուէր։ Իսկ ամբողջովին փակ վիճակէն կը բացուէր եւ կ՚անցնէր լիարժէք մարտական պատրաստուածութեան ընդամէնը երեք վայրկեանի ընթացքին։ Եւ այդ ամէնը̀ հրահանգով հեռաւորութեան վրայ։ «Այժմ մենք բարեփոխութիւն մը եւս ըրած ենք՝ առանց արկղի, որպէսզի զէնքը աւելի արագ կարելի ըլլայ տեղաշարժել», ըսած է «ԿԲ Իքս»ի փոխտնօրէն Արմէն Նիկողոսեան։ Հեռահար համակարգերու հրաձգային զէնքի վրայ ընկերութիւնը կ՚աշխատի արդէն մի քանի տարիէ ի վեր։ Վերջին շրջանին մշակումներուն նկատմամբ մեծ հետաքրքրութիւն ցուցաբերած է Հայաստանի պաշտպանութեան նախա-րարութիւնը։

15• ABAKA • LUNDI 12 NOVEMBRE 2018 - MONDAY NOVEMBER 12, 2018 •

ՆՈՒՌԻ ՕԳՏԱԿԱՐ ՅԱՏԿՈՒԹԻՒՆՆԵՐԸ

Նուռը կը պարունակէ իր մէջ վիթամիններու եւ հանքանիւթե-րու մեծ պաշար, որոնք անհրա-ժեշտ են մեր օրգանիզմին: Իր իւրայատուկ բաղադրութեան հա-մար, նուռը կ'անուանեն նաեւ ար-քայական միրգ: Ան կը պարունակէ աւելի քան 15 տեսակի ամինաթթուներ, որոնց-մէ քանի մը հատը կարելի է գտնել միայն մսային մթերքներու մէջ:

Օգտակար յատկութիւներ Ընդամէնը 10 նուռի հատիկները կ'օգնեն նուազեցնել արեան շա-քարը; Օրական մէկ նուռը 2 ամսուան ընթացքին կը բարձրացնէ ձեր հեմոկլոպինը մինչեւ բնական մակարդակի: Նուռը կը հանգստացնէ ջղային համակարգը, կը նուազեցնէ ճըն-շումը եւ կ'օգնէ ազատուելու ան-քնութենէն: Օրական 10 նռան հատիկները 2 ամսուայ ընթացքին կ'օգնէ բա-րելաւել յիշողութիւնը: Նուռի կեղեւի թուրմը բորբոքա-յին հիւանդութիւններու ատեն կ'օգ-նէ ներքին օրգաններուն: Նուռը հրաշալի միջոց է սընն-դականոնի (diet) ժամանակ: 1 բաժակը կ'օգնէ վերացնել սովա-ծութեան զգացումը: Անոր բա-ղադրութեան մէջ կը մտնեն նիւ-թեր, որոնք կը բաւարարեն ա-խորժակը: Եթէ դուք միշտ նուռ կ'ուտէք, ապա ան կը նուազեցնէ սրտային եւ անօթային հիւանդութիւններու հաւանականութիւնը:Եղէք առողջ:

Հայաստանի ծանրամարտի տղա-մարդոց խումբի անդամ Սիմոն Մարտի-րոսեան ճանչցուած է Եւրոպայի երիտա-սարդներու ախոյեանութեան լաւագոյն մարզիկ: «Արմէնփրէս»-ի հաղորդմամբ̀ Լեհաս-տանի մէջ տեղի ունեցած Եւրոպայիմինչեւ 23 տարեկաններու ախոյեանու-թեան Մարտիրոսեան դարձած էր ախո-յեան: Կազմակերպիչները տղամար-դոց մրցումներուն լաւագոյնը ճանչցած են հայ մարզիկը: Լեհաստանի Զամոսք քաղաքին մէջ կայացած̀ Եւրոպայի ծանրամարտի մին-չեւ 20 եւ մինչեւ 23 տարեկաններու ախո-յեանութեան հայ մարզիկները նուաճած են 34 մետալ (13 ոսկէ, 10 արծաթէ եւ 11 պրոնզէ): Հայաստանի հաւաքականը ընդհա-նուր հաշուարկով գրաւած է երկրորդ տեղը:

ՍԻՄՈՆ ՄԱՐՏԻՐՈՍԵԱՆ ՃԱՆՉՑՈՒԱԾ Է ԵՒՐՈՊԱՅԻ ԱԽՈՅԵԱՆՈՒԹԵԱՆ ԼԱՒԱԳՈՅՆ ՄԱՐԶԻԿ

16 • ABAKA • LUNDI 12 NOVEMBRE 2018 - MONDAY NOVEMBER 12, 2018 •