การปฏิ�วั�ติ� 2475

สมาชิ�กกลุ่��ม

- นาย พงศกร สาบคำ�า เลุ่ขที่�� 5- นาย ร�ฐพลุ่ น�นที่วังศ� เลุ่ขที่�� 6- นาย ชิ�นกฤติ ลุ่าวัพ�น เลุ่ขที่�� 11

- นาย ชิยกร เกษมจิ�ภั�ที่ร เลุ่ขที่�� 12

- นาย ภั#ม� สาร�กษ� เลุ่ขที่�� 13

- นาย อั�ษฎาวั�ฒิ� แก(วัใจิบ�ญ เลุ่ขที่�� 14

สาเหติ�ขอังการปฏิ�วั�ติ�

เก�ดจิากป-จิจิ�ยที่างการเม.อังแลุ่ะป-จิจิ�ยที่างเศรษฐก�จิ ในด(านป-จิจิ�ยที่างการ เม.อัง การปฏิ�ร#ปบ(านเม.อังแลุ่ะปฏิ�ร#ปการศ0กษาในสม�ยร�ชิกาลุ่ที่�� 5 ที่�าให(ชินชิ�1น

กลุ่างที่��เร�ยนร# (การเม.อังการปกคำรอังขอังชิาติ�ติะวั�นติก ที่�าให(เห2นวั�าการ ปกคำรอังโดยคำน ๆ เด�ยวัหร.อัสถาบ�นเด�ยวัไม�อัาจิแก(ไขป-ญหาติ�าง ๆ ได(

ที่�1งหมด นอักจิากน�1ชินชิ�1นกลุ่างจิ�านวันมากไม�พอัใจิที่��บรรดาเชิ.1อัพระวังศ� ผู#กขาดอั�านาจิการปกคำรอังแลุ่ะการบร�หารราชิการ กลุ่��มคำนร� �นใหม�ติ(อังการให(

ม�การปกคำรอังระบอับร�ฐสภัาแลุ่ะม�ร�ฐธรรมน#ญ บางกลุ่��มติ(อังการให(ม�การปกคำรอังระบอับสาธารณร�ฐ ในด(านป-จิจิ�ยที่างเศรษฐก�จิ ป-ญหาเศรษฐก�จิติกติ��าแลุ่ะการด�ลุ่

ข(าราชิการอัอักจิ�านวันมากเพ.�อัติ�ดลุ่ดงบประมาณ ที่�าให(เก�ดคำวัามไม�พอัใจิใน หม#�ข(าราชิการแลุ่ะประชิาชินที่��เด.อัดร(อันจิากป-ญหาเศรษฐก�จิ ที่�าให(เป:นสาเหติ�

หน0�งที่��คำณะราษฎรใชิ(โจิมติ�การปกคำรอังในระบอับสมบ#รณาญาส�ที่ธ�ราชิย�

เหติ�การณ�วั�นที่�� 24 ม�ถ�นายน พ.ศ. 2475

ในวั�นที่�� 24 ม�ถ�นายน คำณะผู#(ก�อัการเข(าย0ดอั�านาจิการปกคำรอังที่��กร�งเที่พมหานคำร แลุ่ะจิ�บก�มพระบรมวังศา น�วังศ�แลุ่ะข(าราชิการชิ�1นผู#(ใหญ� เชิ�น สมเด2จิพระเจิ(าบรมวังศ�เธอัเจิ(าฟ้<า ฯ กรมพระนคำรสวัรรคำ�วัรพ�น�ติ ผู#(

ส�าเร2จิราชิการร�กษาพระนคำร สมเด2จิพระเจิ(าบรมวังศ�เธอั เจิ(าฟ้<ากรมพระยานร�ศราน�วั�ดติ�วังศ� สมเด2จิ พระเจิ(าบรมวังศ�เธอั กรมพระยาด�ารงราชิาน�ภัาพอัภั�ร�ฐมนติร� เป:นติ�วัประก�น

ส�วันบร�เวัณลุ่านหน(าพระที่��น� �งอัน�นติสมาคำม พ�นเอัก พระยาพหลุ่พลุ่พย�หเสนา ห�วัหน(าคำ�ณะผู#(ก�อัการ ได(อั�านประกาศย0ดอั�านาจิการปกคำรอัง ขณะน�1นพระบาที่สมเด2จิพระปกเกลุ่(าเจิ(าอัย#�ห�วัแลุ่ะสมเด2จิพระนางเจิ(า

ร�าไพพรรณ�พระบรมราชิ�น� ประที่�บอัย#�ที่��พระราชิวั�งไกลุ่ก�งวัลุ่ อั�าเภัอัห�วัห�น จิ�งหวั�ดประจิวับคำ�ร�ข�นธ� ในวั�นที่�� 25 ม�ถ�นายน พ.ศ. 2475 พระบาที่สมเด2จิพระปกเกลุ่(าเจิ(าอัย#�ห�วัที่รงยอัมาร�บการเปลุ่��ยนแปลุ่ง

การปกคำรอังขอังคำณะราษฏิร เพราะที่รงเห2นแก�คำวัามสงบเร�ยบร(อัยขอังราษฎรแลุ่ะไม�อัยากให(เส�ยเลุ่.อัดเน.1อัรวัมที่�1งพระอังคำ�ก2ที่รงม�พระราชิด�าร�ที่��เปลุ่��ยนแปลุ่งการปกคำรอังเป:นประชิาธ�ปไติยอัย#�แลุ่(วั ในวั�นที่�� 27 ม�ถ�นายน พ.ศ. 2475 คำณะราษฎรได(เข(าเฝ้<า ฯ แลุ่ะน�าร�างพระราชิบ�ญญ�ติ�ธรรมน#ญการ

ปกคำรอังแผู�นด�นสยาม พ�ที่ธศ�กราชิ 2475 ข01นที่#ลุ่เกลุ่(า ฯ ถวัาย เพ.�อัให(ลุ่งพระปรมาภั�ไธย ซึ่0�งพระบาที่ สมเด2จิพระปกเกลุ่(าเจิ(าอัย#�ห�วัที่รงเติ�มคำ�าวั�า "ชิ��วัคำราวั" ติ�อัที่(ายร�ฐธรรมน#ญ น�บเป:นการเร��มติ(นระบอับ

ร�ฐธรรมน#ญขอังไที่ย ติ�อัมาในวั�นที่�� 10 ธ�นวัาคำม พ.ศ. 2475 ได(ม�พระราชิพ�ธ�พระราชิที่านร�ฐธรรมน#ญแห�ง ราชิอัาณาจิ�กรสยาม ณ พระที่��น� �งอัน�นติสมาคำม พระราชิวั�งด�ส�ติ

ในวั�นที่�� 25 ม�ถ�นายน พ.ศ. 2475 พระบาที่สมเด2จิพระปกเกลุ่(าเจิ(าอัย#�ห�วัที่รง ยอัมาร�บการเปลุ่��ยนแปลุ่งการปกคำรอังขอังคำณะราษฏิร เพราะที่รงเห2นแก�

คำวัามสงบเร�ยบร(อัยขอังราษฎรแลุ่ะไม�อัยากให(เส�ยเลุ่.อัดเน.1อั รวัมที่�1งพระอังคำ�ก2ที่รงม�พระราชิด�าร�ที่��เปลุ่��ยนแปลุ่งการปกคำรอังเป:นประชิาธ�ปไติยอัย#�แลุ่(วั ในวั�นที่�� 27 ม�ถ�นายน พ.ศ. 2475 คำณะราษฎรได(เข(าเฝ้<า ฯ แลุ่ะน�าร�าง

พระราชิบ�ญญ�ติ�ธรรมน#ญการปกคำรอังแผู�นด�นสยาม พ�ที่ธศ�กราชิ 2475 ข01นที่#ลุ่เกลุ่(า ฯ ถวัาย เพ.�อัให(ลุ่งพระปรมาภั�ไธย ซึ่0�งพระบาที่สมเด2จิพระปกเกลุ่(า

เจิ(าอัย#�ห�วัที่รงเติ�มคำ�าวั�า "ชิ��วัคำราวั" ติ�อัที่(ายร�ฐธรรมน#ญ น�บเป:นการเร��มติ(น ระบอับร�ฐธรรมน#ญขอังไที่ย ติ�อัมาในวั�นที่�� 10 ธ�นวัาคำม พ.ศ. 2475 ได(ม�พระ

ราชิพ�ธ�พระราชิที่านร�ฐธรรมน#ญแห�งราชิอัาณาจิ�กรสยาม ณ พระที่��น� �งอัน�นติ สมาคำม พระราชิวั�งด�ส�ติ

หลุ่�ก6ประการขอังคำณะราษฎร คำณะราษฎรได(ประชิ�มก�นคำร�1งแรกในบ(านพ�กเลุ่ขที่�� 9 ถนนซึ่อัมเมอัราร�ด ในกร�งปาร�ส ประเที่ศฝ้ร��งเศส

เม.�อัวั�นที่�� 5 ก�มภัาพ�นธ� พ.ศ. 2469 ม�เวัลุ่าถ0ง 4 คำ.น 5 วั�น ได(ติกลุ่งที่��จิะที่�าการเปลุ่��ยนแปลุ่งการ ปกคำรอังจิากระบอับสมบ#รณาญาส�ที่ธ�ราชิย� มาเป:นการปกคำรอังในระบอับประชิาธ�ปไติยที่��ม�กษ�ติร�ย�อัย#�

ใติ(กฎหมาย โดยติกลุ่งที่��ใชิ(วั�ธ�การ "ย0ดอั�านาจิโดยฉั�บพลุ่�น" โดยพยายามหลุ่�กเลุ่��ยงการนอังเลุ่.อัด การ ประชิ�มคำร�1งน�1นก�อัให(เก�ดปณ�ธานเพ.�อับรรลุ่�เป<าหมาย 6 ประการหร.อัที่��เร�ยกวั�า " หลุ่�ก 6 ประการขอังคำณะ

ราษฎร" โดยหลุ่�ก 6 ประการน�1นคำ.อั1.จิะติ(อังร�กษาคำวัามเป:นเอักราชิ ที่�1งหลุ่าย เชิ�น เอักราชิในบ(านเม.อัง ในที่างศาลุ่ ในที่างเศรษฐก�จิขอังประเที่ศไวั(ให(ม��นคำง2.จิะร�กษาคำวัามปลุ่อัดภั�ย ในประเที่ศ ให(การประที่�ษร(ายติ�อัก�นลุ่ดน(อัยลุ่งให(มาก3.จิะติ(อังบ�าร�งคำวัามสมบ#รณ�ขอังราษฎรในที่างเศรษฐก�จิ ไที่ย จิะพยายามหางานให(ราษฎรที่�าโดยเติ2ม

คำวัามสามารถ จิะร�างโคำรงการเศรษฐก�จิแห�งชิาติ� ไม�ปลุ่�อัยให(ราษฎรอัดอัยาก4.จิะติ(อังให(ราษฎรได(ม�ส�ที่ธ�เสมอัภัาคำ ก�น ไม�ใชิ�ให(พวักเจิ(าม�ส�ที่ธ�ย��งกวั�าราษฎรเชิ�นที่��เป:นอัย#�5.จิะติ(อังให(ราษฎรได(ม�เสร�ภัาพ ม�คำวัามเป:นอั�สระ เม.�อัเสร�ภัาพน�1ไม�ข�ดติ�อัหลุ่�ก 4 ประการ ด�งกลุ่�าวัแลุ่(วัข(างติ(น6.จิะติ(อังให(ม�การศ0กษาอัย�างเติ2มที่��แก�ราษฎร

คำณะราษฎร เก�ดข01นเม.�อั ราชิอัาณาจิ�กรสยามปกคำรอังระบอับสมบ#รณาญาส�ที่ธ�ราชิในร�ชิสม�ยขอังพระบาที่สมเด2จิ

พระปกเกลุ่(าเจิ(าอัย#�ห�วั ชิาติ�ได(ประสบป-ญหาซึ่0�งเก�ดจิากการร�บม.อัก�บป-ญหาเศรษฐก�จิที่��ร (ายแรงแลุ่ะภั�ย คำ�กคำามจิากติ�างชิาติ� นอักจิากน�1 ประเที่ศย�งประสบก�บการเปลุ่��ยนแปลุ่งที่างส�งคำมขนานใหญ�เม.�อัชิาวั

เม.อังแลุ่ะชินชิ�1นกลุ่างในกร�งเที่พมหานคำรเร��มขยายจิ�านวันข01น แลุ่ะเร��มแสดงคำวัามติ(อังการส�ที่ธ�มาก ข01น จิ0งเก�ดคำณะราษฎรข01นประกอับด(วัยกลุ่��มบ�คำคำลุ่ผู#(ติ(อังการให(ม�การเปลุ่��ยนแปลุ่งการปกคำรอัง ส�วัน

ใหญ�เป:นน�กเร�ยนแลุ่ะน�กเร�ยนที่หารที่��ศ0กษาแลุ่ะที่�างานอัย#�ในที่วั�ปย�โรป รวัมที่�1งหมด 7 ที่�าน1. ปร�ด� พนมยงคำ� น�กเร�ยนวั�ชิากฎหมาย ประเที่ศฝ้ร��งเศส2. ประย#ร ภัมรมนติร� น�กเร�ยนวั�ชิาร�ฐศาสติร� ประเที่ศฝ้ร��งเศส3.ร.ที่. แปลุ่ก ข�ติติะส�งคำะ น�กเร�ยนวั�ชิาที่หารปAนใหญ� ประเที่ศฝ้ร��งเศส4.ร.ติ. ที่�ศน�ย ม�ติรภั�กด� น�กเร�ยนวั�ชิาที่หารม(า ประเที่ศฝ้ร��งเศส5. ติ�1วั ลุ่พาน�กรม น�กเร�ยนวั�ชิาวั�ที่ยาศาสติร� ประเที่ศสวั�ติเซึ่อัร�แลุ่นด�6. หลุ่วังศ�ร�ราชิไมติร� ( จิร#ญ ส�งหเสน�) ผู#(ชิ�วัยราชิการสถานที่#ติสยามในประเที่ศฝ้ร��งเศส7. แนบ พหลุ่โยธ�น น�กเร�ยนวั�ชิากฎหมาย ประเที่ศอั�งกฤษ

คำณะแบ�งอัอักเป:น 3 ฝ้Cายได(แก�1.ฝ้Cายที่หารบก: พระยาพหลุ่พลุ่พย�หเสนา (พจิน� พหลุ่โยธ�น), พระยาที่รงส�รเดชิ (เที่พ พ�นธ�มเสน), พระยาฤที่ธ�อั�คำเนย� (สลุ่ะ เอัมะศ�ร�), พระประศาสน�พ�ที่ยาย�ที่ธ (วั�น ชิ#ถ��น), แลุ่ะ หลุ่วังพ�บ#ลุ่สงคำราม (แปลุ่ก ข�ติติะส�งคำะ)2.ฝ้Cายที่หารเร.อั: หลุ่วังส�นธ�สงคำรามชิ�ย (ส�นธ�� กมลุ่นาวั�น), หลุ่วังศ�ภัชิลุ่าศ�ย (บ�ง ศ�ภัชิลุ่าศ�ย), หลุ่วังส�งวัรย�ที่ธก�จิ (ส�งวัรณ� ส�วัรรณชิ�พ), แลุ่ะหลุ่วังธ�ารงนาวัาสวั�สด�D (ถวั�ลุ่ย� ธาร�สวั�สด�D)3.ฝ้Cายพลุ่เร.อัน: หลุ่วังประด�ษฐ�มน#ธรรม (ปร�ด� พนมยงคำ�), หลุ่วังศ�ร�ราชิไมติร� (จิร#ญ ส�งหเสน�), หลุ่วังโกวั�ที่อัภั�ยวังศ� (คำวัง อัภั�ยวังศ�), ติ�1วั ลุ่พาน�กรม, แนบ พหลุ่โยธ�น, ที่วั� บ�ณยเกติ�, แลุ่ะประย#ร ภัมรมนติร�

การปกคำรอังใหม� วั�นที่�� 24 ม�ถ�นายน ผู#(ก�อัการร# (ส0กม��นใจิพอัที่��จิะเร�ยกประชิ�มร�ฐมนติร�อัาวั�โส ในการประชิ�มน�1น

ปร�ด�พยายามที่��จิะเกลุ่�1ยกลุ่�อัมให(ข(าราชิการพลุ่เร.อันอัาวั�โสสน�บสน�นคำณะราษฎร โดยขอัการ สน�บสน�นคำณะแลุ่ะบอักให(พวักเขาย�งคำงสาม�คำคำ� ม�ฉัะน�1นการแสดงอัอักซึ่0�งคำวัามส�บสนอัาจิ

น�าไปส#�การแที่รกแซึ่งจิากติ�างชิาติ� หลุ่�งจิากการปฏิ�วั�ติ� พระบาที่สมเด2จิพระปกเกลุ่(าเจิ(าอัย#�ห�วัแลุ่ะคำณะราษฎรได(เร��มจิ�ดการเพ.�อั

ให(ร�ฐธรรมน#ญฉับ�บแรกแก�ประชิาชินชิาวัสยาม พระราชิบ�ญญ�ติ�ธรรมน#ญชิ��วัคำราวัม�การลุ่ง พระปรมาภั�ไธยประกาศใชิ(เม.�อัวั�นที่�� 27 ม�ถ�นายน พ.ศ. 2475 ซึ่0�งเป:นเอักสารร�างเข�ยนข01น

ลุ่�วังหน(าไวั(แลุ่(วัโดยปร�ด�ถ.อัวั�าเป:นร�ฐธรรมน#ญฉับ�บแรกขอังสยาม แม(วั�าจิะย�งเป:นเพ�ยง ฉับ�บชิ��วัคำราวัอัย#�ก2ติาม ข(อัคำวัามในร�ฐธรรมน#ญเร��มติ(นมาติรา 1 คำวัามวั�า "อั�านาจิส#งส�ดขอัง

ประเที่ศน�1น เป:นขอังราษฎรที่�1งหลุ่าย" ร�ฐธรรมน#ญฉับ�บด�งกลุ่�าวัจิ�าก�ดพระราชิอั�านาจิขอัง พระมหากษ�ติร�ย� แติ�ย�งม�ได(ยกเลุ่�กสถาบ�นพระมหากษ�ติร�ย�ไปเที่�าน�1น ร�ฐธรรมน#ญย�งได(จิ�ด

ติ�1งคำณะกรรมการราษฎรเป:นฝ้Cายบร�หาร แลุ่ะสภัาผู#(แที่นราษฎร ซึ่0�งประกอับด(วัยสมาชิ�ก สภัาที่��ได(มาจิากการแติ�งติ�1ง 70 คำน

ประชิาธ�ปไติยส�าหร�บสยามน�1น ถ#กมอับให(แก�ประชิาชินในร#ปขอังการผู�อัน โดยสามารถแบ�งอัอักได( เป:นสามชิ�วัง

ชิ�วังแรก สมาชิ�กร�ฐสภัาที่�1งหมดจิะถ#กแติ�งติ�1งโดยส��ที่หารเส.อัเที่�าน�1น (ซึ่0�งเป:นฝ้Cายที่หาร) สมาชิ�ก ร�ฐสภัาเหลุ่�าน�1จิะใชิ(อั�านาจิแที่นประชิาชิน ม�ก�าหนดวัาระหกเด.อัน

ชิ�วังที่��สอัง ประชิากรส�วันใหญ�ย�งขาดคำวัามร# (จิ�าติ(อังเร�ยนร# (เก��ยวัก�บประชิาธ�ปไติยแลุ่ะการเลุ่.อักติ�1ง ร�ฐสภัาจิะถ#กเปลุ่��ยนเป:นประกอับด(วัยสมาชิ�กที่��ได(ร�บการแติ�งติ�1งอัย#�ก0�งหน0�ง แลุ่ะอั�กก0�งหน0�งได(ร�บการ

เลุ่.อักติ�1งเข(ามาติามแบบประชิาธ�ปไติยที่างอั(อัม ชิ�วังที่��สาม พระราชิบ�ญญ�ติ�ธรรมน#ญบ�ญญ�ติ�วั�าการเป:นติ�วัแที่นประชิาธ�ปไติยเติ2มติ�วัในร�ฐสภัาน�1นจิะบรรลุ่�ได(เฉัพาะเม.�อัเวัลุ่าผู�านไปแลุ่(วัส�บปEหร.อัประชิากรมากกวั�าก0�งหน0�งส�าเร2จิการศ0กษาเก�นกวั�าระด�บประถมศ0กษา

ร�ฐธรรมน#ญแห�งราชิอัาณาจิ�กรสยาม ซึ่0�งเป:นร�ฐธรรมน#ญฉับ�บถาวัรแลุ่ะม�คำวัามเป:นสายกลุ่างมากข01น ก2ได(ม�ผูลุ่ใชิ(บ�งคำบแที่นเม.�อัวั�นที่�� 10 ธ�นวัาคำม พ.ศ. 2475 ร�ฐธรรมน#ญฉับ�บด�งกลุ่�าวัได(คำ.นพระราชิ

อั�านาจิแก�พระมหากษ�ติร�ย�หลุ่ายประการจิากเด�มที่��เคำยถ#กจิ�าก�ดภัายใติ(พระราชิบ�ญญ�ติ�ธรรมน#ญฉับ�บ ก�อัน 156 คำน เลุ่.อักติ�1ง 76 คำน แลุ่ะอั�ก 76 คำนได(ร�บการแติ�งติ�1ง การจิ�าก�ดประชิาธ�ปไติยถ#กยกเลุ่�ก

แลุ่ะร�ฐบาลุ่ม�ก�าหนดจิะจิ�ดการเลุ่.อักติ�1งคำร�1งแรกในเด.อันติ�ลุ่าคำม พ.ศ. 2476

หลุ่�กฐานการปฏิ�วั�ติ�หลุ่�กฐานประวั�ติ�ศาสติร�ในเหติ�การณ�น�1เป:นหม�ดที่อังเหลุ่.อังฝ้-งอัย#�ก�บ

พ.1นถนนบนลุ่านพระบรมร#ปที่รงม(าด(านสนามเส.อัปCา ณ ติ�าแหน�งที่�� พระยาพหลุ่พลุ่พย�หเสนาอั�านประกาศคำณะราษฎร น�ยมเร�ยกก�นวั�า

หม�ดคำณะราษฎร ม�ข(อัคำวัามวั�า " ณ ที่��น�1 ๒๔ ม�ถ�นายน ๒๔๗๕ เวัลุ่าย��า ร� �ง คำณะราษฎรได(ก�อัก�าเน�ดร�ฐธรรมน#ญเพ.�อัคำวัามเจิร�ญขอังชิาติ�"

บรรณาน�กรม

-th.wikipedia.org

- หน�งส.อั อัวัสานสมบ#รณาญาส�ที่ธ�ราชิย�ในสยาม ขอัง Benjamin A. Batson

-www.baanjomyut.com

-www.krobkruakao.com