∞ÁÚfiÎÙËÌ·νησιωτικό AΠPIΛIOΣ - IOYNIOΣ 2008 ΤΕΥΧΟΣ 2Ο

Îτο περιοδικό των παραγωγών του Αιγαίου

£ÂÚÌÔ΋ȷ Ôگȉ¤·˜ ÛÙË ™¿ÌÔ

TÔ Â›ÛÌ· ¤ÊÂÚ ·ӿÛÙ·ÛË£ÂÚÌÔ΋ȷ Ôگȉ¤·˜ ÛÙË ™¿ÌÔ

TÔ Â›ÛÌ· ¤ÊÂÚ ·ӿÛÙ·ÛË

∞ºπ∂ƒøª∞: E§AIOKOMIA

ZËÙÂ›Ù·È Ì¤ÏÏÔÓ∞ºπ∂ƒøª∞: E§AIOKOMIA

ZËÙÂ›Ù·È Ì¤ÏÏÔÓ∞ƒ£ƒ∞

ΓIANNHΣ ΠANAΓOΣEιδικός Συνεργάτης Γ΄ KΠΣ Yπ. Aγρ. Aνάπτυξης IΩANNHΣ TΣIΦOPOΣΓενικός ∆ιευθυντής ΠAΣEΓEΣΓIΩPΓOΣ ΓΩNIΩTAKHΣΠρόεδρος ΓEΣAΣE∆HMHTPHΣ XPIΣTO∆OYΛOY∆/ντης Aνάλυσης ∆ιεθνούς Συµβουλίου Eλαιολάδου

BAΣIΛHΣ ΓAΛΛOΣΓεωπόνοςHΛIAΣ ΠOΛYXNIATHΣΠρ. Περιφ. Tµηµ. B. Aιγ.Ένωσης Eλλήνων Xηµικών

ANAΣTAΣIA ∆AOYΣHKτηνίατρος

IΩANNHΣ ΠANAΓOΣEιδικός Συνεργάτης Γ΄ KΠΣ Yπ. Aγρ. Aνάπτυξης IΩANNHΣ TΣIΦOPOΣΓενικός ∆ιευθυντής ΠAΣEΓEΣΓIΩPΓOΣ ΓΩNIΩTAKHΣΠρόεδρος ΓEΣAΣE∆HMHTPHΣ XPIΣTO∆OYΛOY∆/ντης Aνάλυσης ∆ιεθνούς Συµβουλίου Eλαιολάδου

BAΣIΛHΣ ΓAΛΛOΣΓεωπόνοςHΛIAΣ ΠOΛYXNIATHΣΠρ. Περιφ. Tµηµ. B. Aιγ.Ένωσης Eλλήνων Xηµικών

ANAΣTAΣIA ∆AOYΣHKτηνίατρος

ƒ∂¶√ƒ∆∞∑

H X›Ô˜ ÂÂÓ‰‡ÂÈ ÛÙÔÓAÁÚÔÙÔÙÔ˘ÚÈÛÌfi

5,5 ÂηÙÔÌ̇ÚÈ·Â˘ÚÒ ¤¯·Û·Ó ÔÈ ·ÁÚfiÙ˜ÙÔ˘ B. AÈÁ·›Ô˘

T· ÙÔÈο ÚÔ˚fiÓÙ·¿Ó ÛÙÔÓ ·Ú¿‰ÂÈÛÔ

ƒ∂¶√ƒ∆∞∑

H X›Ô˜ ÂÂÓ‰‡ÂÈ ÛÙÔÓAÁÚÔÙÔÙÔ˘ÚÈÛÌfi

5,5 ÂηÙÔÌ̇ÚÈ·Â˘ÚÒ ¤¯·Û·Ó ÔÈ ·ÁÚfiÙ˜ÙÔ˘ B. AÈÁ·›Ô˘

T· ÙÔÈο ÚÔ˚fiÓÙ·¿Ó ÛÙÔÓ ·Ú¿‰ÂÈÛÔ

ÂÚÈÂ fiÌÂÓ·

...ÙË Û‡ÓÙ·ÍË

∂ÈηÈÚfiÙËÙ· .......................................................................................................5-8

ƒÂÔÚÙ¿ ................................................................................................10-27- ¶ÚÒÙÔ Û˘Ó¤‰ÚÈÔ ÔÈÓÔÙÔ˘ÚÈÛÌÔ‡ ÛÙË §‹ÌÓÔ - ∏ Ã›Ô ÂÂÓ‰‡ÛÂÈ ÛÙÔÓ ·ÁÚÔÙÔ˘ÚÈÛÌfi - ¡¤Ô ·˙¿ÚÈ ÁÈ· ÙȘ ·ÁÚÔÙÈΤ˜ ÂȉÔÙ‹ÛÂȘ- ∆Ô Â›ÛÌ· ¤ÊÂÚ ·ӿÛÙ·ÛË- 5,5 ÂηÙ. ¢ÚÒ ¤¯·Û·Ó ÔÈ ·ÁÚfiÙ˜ ÙÔ˘ µ. ∞ÈÁ·›Ô˘

Afi„ÂÈ ...............................................................................................22-24- ∞fi ÙÔ ÛÙ¿‚ÏÔ… ÛÙÔ ÙÚ·¤˙È

∞ÊÈ¤Ú Ì·: ∂Ï·ÈÔÎÔÌ›· .........................................................................28-52- ∂Ï·ÈÔÎÔÌ›· ÛÙÔ µfiÚÂÈÔ ∞ÈÁ·›Ô: ∑ËÙÂ›Ù·È Ì¤ÏÏÔÓ- ªÂ ÙÈ̤˜ 1997 Ô˘Ï¿Ó ÙÔ Ï¿‰È ÔÈ ·Ú·ÁˆÁÔ›- ¢ÈÂıÓ›˜ ÂÍÂÏ›ÍÂȘ: ∫ÈÓÔ‡ÌÂÓË ¿ÌÌÔ˜ Ô ÂÏ·ÈÔÎÔÌÈÎfi˜ ÙÔ̤·˜- √È ·Ûı¤ÓÂȘ Ù˘ ÂÏÈ¿˜ Î·È Ê˘ÙÔÚÔÛÙ·Û›·

- §ÂÛ‚È·Îfi ÂÏ·ÈfiÏ·‰Ô: ªÈ· ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ Î·È ‚ÈÔÏÔÁÈ΋ ·Í›·- ∆· ÂÏ·ÈÔÙÚȂ›· ·ÏÏ¿˙Ô˘Ó

ƒÂÔÚÙ¿ ...............................................................................................54-57- ∆· ÙÔÈο ÚÔ˚fiÓÙ· ¿Ó ÛÙÔÓ ·Ú¿‰ÂÈÛÔ- µ¿ÏÙˆÛ·Ó ÊÚ¿ÁÌ·Ù· Û §¤Û‚Ô Î·È Ã›Ô

¢È¿ÏÔÁÔ ÛÂÏ›‰Â .....................................................................................58-65™˘˙‹ÙËÛË ÁÈ· ÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· ∞ϤͷӉÚÔ˜ ª·ÏÙ·Ù˙‹˜

ÕÚıÚ·πˆ¿ÓÓ˘ ¶·Ó¿ÁÔ˜ ÂȉÈÎfi Û ÓÂÚÁ¿ÙË °ã ∫¶™ À. ∞ÁÚÔÙÈ΋ ∞Ó¿Ù Í˘

°ÈÒÚÁÔ˜ °ˆÓȈٿ΢ ¶Úfi‰ÚÔ °∂™∞™∂

πˆ¿ÓÓ˘ ∆ÛÈÊfiÚÔ˜ °ÂÓÈÎfi ¢È ı ÓÙ‹ ¶∞™∂°∂™

¡›ÎÔ˜ ª·Ó¿‚˘ ‰ËÌÔÛÈÔÁÚ¿ÊÔ˜

∞ÁÚÔÙÈ΋ ·Ù ¤ÓÙ· ................................................................................................66

¶¶ ερίεργη η φετινή άνοιξη. Ήρθε κι έκανε τις αντιφάσεις τουκόσµου πιο ορατές από ποτέ άλλοτε. Οι κτηνοτρόφοι στα νη-σιά µας, δυσκολεύονται να πουλήσουν το γάλα τους ή το που-λάνε σε χαµηλές τιµές και η ελαιοκοµία περνά δύσκολες ώ-ρες καθώς οι τιµές που πουλάνε το λάδι τους οι παραγωγοί,

είναι υπερβολικά χαµηλές για το κόστος παραγωγής που έχει διαµορφωθείστα νησιά µας. Κι ενώ συµβαίνουν αυτά σε τούτη δω τη µικρή γωνιά του πλανήτη, ακούµε,βλέπουµε και διαβάζουµε ότι η πείνα εξαπλώνεται ξανά και ξανά. Χιλιάδεςάνθρωποι στήνονται σε ουρές στη γειτονική Αίγυπτο για µια φρατζόλα ψωµί.Σε Αφρική και Ασία καταγράφονται εξεγέρσεις από πεινασµένους και εξα-θλιωµένους λαούς. Λίγες µέρες πριν το Πάσχα, οι τηλεοπτικές οθόνες µαςγέµισαν µε τους εξαθλιωµένους του δικού µας αναπτυγµένου κόσµου. Ήτανσυνταξιούχοι στην Αθήνα, που µόλις τελείωσε µια αγροτική κινητοποίηση έξωαπό το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, µάζεψαν τα φρούτα και τα κηπευτικάπου είχαν πετάξει στο δρόµο οι διαµαρτυρόµενοι αγρότες. Ακόµη κι ο µονε-ταριστής ∆ιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, ΝΝίίκκοοςς ΓΓκκααρργγκκάάννααςς ανακάλυψεότι το 30% των µισθωτών και των συνταξιούχων ζουν κάτω από τα όρια τηςφτώχειας. Οι ελαιώνες στα νησιά µας εγκαταλείπονται και το µέλλον τους είναι αβέβαιο.Η µελέτη για τον πρωτογενή τοµέα της περιφέρειας Βορείου Αιγαίου πουέγινε το 2007, εκτιµά ότι η εγκαταλειµµένη γεωργική γη στα νησιά µας,ξεπερνά τα 300.000 στρέµµατα. Το µεγαλύτερο µέρος από την αυτή τηνέκταση είναι ελαιώνες, όπως δείχνουν οι βαθµίδες που υπάρχουν σε αυτέςτις εκτάσεις.Όµως τα ελαιόλαδα της Λέσβου σηµειώνουν µεγάλες επιτυχίες σε ελληνι-κούς και διεθνείς διαγωνισµούς ελαιολάδου, στηριζόµενα στα εξαιρετικάχαρακτηριστικά που έχουν τα νησιωτικά λάδια χάρη στις ιδιαίτερες κλιµατολο-γικές και εδαφολογικές συνθήκες του Αιγαίου. Μα δεν είναι µόνο το λάδι,βραβεία απέσπασε και το αλεύρι της επιχείρησης ΣΣττααµµααττέέρρηη από τη Λήµνοαλλά και τα κρασιά των νησιών µας.Κι ενώ συµβαίνουν αυτά, στα µέσα του Απρίλη το γύρο της Ελλάδας έκανε ηείδηση του θανάτου του ΝΝίίκκοουυ ΨΨυυλλλλάάκκηη. Είναι ο άνθρωπος που έβαλε σεάλλη τροχιά την ελαιοκοµία της Κρήτης και µε τη δράση του έδωσε ένα δια-φορετικό στίγµα στην ελληνική ελαιοκοµία. Είναι από εκείνους που στηνπράξη απέδειξαν ότι ο δρόµος της ποιότητας είναι ο µόνος δρόµος που µπο-ρεί να πάει το ελληνικό λάδι πιο µπροστά.

νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑTEYXOΣ 2O

AAΠΠPPIIΛΛIIOOΣΣ -- IIOOYYNNIIOOΣΣ 22000088

Eκδότης - ∆ιευθυντής: MMααννόόλληηςς MMααννώώλλααςς

Yπεύθυνος σύνταξης: ΝΝίίκκοοςς ΜΜααννάάββηηςς

Σε αυτό τεύχος συνεργάστηκαν: IIωωάάννννηηςς ΠΠααννάάγγοοςςIIωωάάννννηηςς TTσσιιφφόόρροοςς

ΓΓιιώώρργγοοςς ΓΓωωννιιωωττάάκκηηςς∆∆ηηµµήήττρρηηςς XXρριισσττοοδδοούύλλοουυ

BBαασσίίλληηςς ΓΓάάλλλλοοςςHHλλίίααςς ΠΠοολλυυχχννιιάάττηηςςAAνναασστταασσίίαα ∆∆ααοούύσσηη

∆ιόρθωση κειµένων: MMααρριιάάννθθηη ΠΠααρραασσκκεευυάά

Φωτογραφίες: ΦΦωωττοογγρρααφφιικκόό ααρρχχεείίοο ««EEMMΠΠPPOOΣΣ»»

Art Director: XXρρήήσσττοοςς ΠΠααρραασσκκεευυααΐΐδδηηςς

Yπεύθυνη Eµπορικού Tµήµατος: AAνναασστταασσίίαα MMππααµµπποούύλλαα

Yπεύθυνη ∆ιαφήµισης: ΜΜααρρίίαα ΚΚοορρδδεερράά

∆ιαφηµιστικό τµήµα:KKααλλλλιιόόππηη ΠΠααππααββαασσιιλλεείίοουυ

Παραγωγή - Eκτύπωση - Bιβλιοδεσία: EEΠΠIIKKOOIINNΩΩNNIIAA ΛΛEEΣΣBBOOYY AA..EE..

KKααρράά TTεεππέέ,, 8811110000 ΜΜυυττιιλλήήννηηΤΤηηλλ.. 2222551100 2277880011FFaaxx 2222551100 2277330000

ee--mmaaiill:: iinnffoo@@eemmpprroossnneett..ggrrUURRLL:: hhttttpp::////wwwwww..eemmpprroossnneett..ggrr

t

ÂÈηÈÚfiÙËÙ·

∆·Íȉ‡ÔÓÙ·˜ ÛÙÔ ∞ÈÁ·›Ô

««TT ο νησιωτικό Αγρό-κτηµα» ξεκίνησε

το ταξίδι του το περασµέ-νο Φλεβάρη. Έφθασεστους αναγνώστες της ε-φηµερίδας «Εµπρός»στην Λέσβο και τη Λή-µνο, στους αναγνώστεςτης εφηµερίδας «Αλή-θεια» στη Χίο και στουςαναγνώστες του «Σαµιακού Βήµατος» στην Σάµο.1.200 φύλλα του µοιράστηκαν στην έκθεσηAgrotica της Θεσσαλονίκης. Τούτο το τεύχος, ε-κτός από τους αναγνώστες των παραπάνω εφηµε-ρίδων, θα ταξιδέψει στο δεύτερο Φεστιβάλ Ελαιο-λάδου και Ελιάς που πραγµατοποιείται στις αρχέςτου Μάη στην Αθήνα και στην έκθεση Ελαιοτεχνίαστα τέλη του ίδιου µήνα. Επίσης, όπως πάντα, θαφθάσει στα χέρια των µελών του Γεωτεχνικού Επι-µελητηρίου στο Αιγαίο. Τα πρώτα σχόλια για το «νησιωτικό Αγρόκτηµα» ή-ταν πολύ θετικά και επιδίωξη µας είναι να συνεχί-σουµε την έκδοση του σε υψηλά ποιοτικά επίπε-δα.

∏ ‰È·ÙÚÔÊÈ΋ ÎÚ›ÛË Â›Ó·È Â‰Ò

OO ι ταραχές που σηµειώθη-καν λόγω έλλειψης τροφί-

µων σε αρκετές φτωχές χώρες,µπορεί να επεκταθούν, καθώς οιελλείψεις και οι υψηλές τιµές α-ναµένεται να συνεχιστούν για κά-ποιο χρονικό διάστηµα, δήλωσεο γενικός διευθυντής του Οργα-νισµού Τροφίµων και Γεωργίας(FAO) του ΟΗΕ, ΖΖαακκ ΝΝττιιοούύφφ.Ο συνδυασµός των υψηλών τι-µών των καυσίµων, της αύξησηςτης ζήτησης τροφίµων στην Ασία, που έχει γίνει πλουσιότερη, της χρήσης καλλιερ-γήσιµης γης και συγκοµιδών για βιοκαύσιµα, της κακοκαιρίας και της κερδοσκοπίαςστις διεθνείς χρηµατιστηριακές αγορές εµπορευµάτων, έχουν αυξήσει τις τιµές τωντροφίµων, προκαλώντας βίαιες διαµαρτυρίες σε µερικά φτωχά κράτη. Ο κ. Ντιούφ δήλωσε στη διάρκεια ταξιδιού του στην Ινδία, πως υπάρχει αυξανόµε-νος κίνδυνος κοινωνικής αστάθειας σε χώρες όπου οι οικογένειες δαπανούν περισ-σότερο από το ήµισυ του εισοδήµατός τους για τροφή. Πρόσθεσε δε, πως συµβου-λεύει τις κυβερνήσεις να επενδύσουν σε αρδευτικά έργα, αποθηκευτικούς χώρουςκαι αγροτικές υποδοµές και να αυξήσουν την παραγωγικότητα, για να µπορέσουννα αντιµετωπίσουν την έλλειψη τροφίµων.Ούτε λίγο ούτε πολύ µας είπε ότι το φάσµα της πείνας θα ξαναχτυπήσει την πόρταµας. Κι ας βρισκόµαστε στον 21ο αιώνα, κι ας έχουν γίνει τόσα τεχνολογικά επι-τεύγµατα, κι ας έχει πολλαπλασιασθεί η αποδοτικότητα των αγροτικών εκµεταλλεύ-σεων.

AÏÌÂÎÙÈο Û˘ÁÎÚÔÙ‹Ì·Ù·H A˘Á¤ÚÔ˜ AE Â›Ó·È ·ÔÎÏÂÈÛÙÈÎfi˜ ÂÈÛ·ÁˆÁ¤·˜ Î·È ·ÓÙÈÚfiÛˆÔ˜ –ÁÈ· ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ – ÙˆÓ ÎÙËÓÔÙÚÔÊÈÎÒÓ – ·ÏÌÂÎÙÈÎÒÓ Ì˯·ÓËÌ¿ÙˆÓÙ˘ DeLaval. TÔ Î·Ù¿ÛÙËÌ· Ù˘ ÂÙ·ÈÚ›·˜ ÛÙÔÓ AÏÈÛÛfi ‰È·ı¤ÙÂÈ ÌÈ·ÂÎÙÂٷ̤ÓË Áο̷ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ, ηıÒ˜ Î·È Ï‹ÚË ÛÂÈÚ¿ ·ÓÙ·ÏÏ·ÎÙÈÎÒÓ.

∆·Èӛ˜ ‰È·ÙÚÔÊ‹˜ ¢È·Ù›ıÂÓÙ·È Ù·Èӛ˜ ‰È·ÙÚÔÊ‹˜ – ηٷÛ΢‹˜ Ù˘ÂÙ·ÈÚ›·˜ – ÔÔÈÔ‰‹ÔÙ ̋ÎÔ˜, Á·Ï‚·ÓÈṲ̂Ó˜ÂÓ ıÂÚÌÒ, Ì ۇÛÙËÌ· ÂÁÎψ‚ÈÛÌÔ‡. ¢ÂÓ··ÈÙÂ›Ù·È ÙÛÈÌÂÓÙ¤ÓÈ· ‚¿ÛË.

¢È·Ù›ıÂÙ·È ÂÓÛ›ÚˆÛË Î·Ï·ÌÔÎÈÔ‡·Ú›ÛÙ˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ Û ۿÎÔ˘˜

¶ˆÏÔ‡ÓÙ·È Úfi‚·Ù· Á·Ï·ÎÙÔ·Ú·ÁˆÁ‹˜Ê˘Ï‹˜ AWASSI

¶ÔÈÌÓÈÔÛÙ¿ÛÈ· Ù‡Ô˘ ÙÔ‡ÓÂÏÀÂÚÛ‡Á¯ÚÔÓ· ÔÈÌÓÈÔÛÙ¿ÛÈ·, Û‡Ìʈӷ Ì fiϘ ÙȘ ÚԉȷÁڷʤ˜ ÙÔ˘

ÀÔ˘ÚÁ›Ԣ ∞ÁÚÔÙÈ΋˜ ∞Ó¿Ù˘Í˘. ¢È·ı¤ÙÔ˘Ó ¤ÁÎÚÈÛË Ù‡Ô˘ ÁÈ· ¤ÓÙ·ÍËÙ˘ ηٷÛ΢‹˜ ÛÙ· ™¯¤‰È· µÂÏÙ›ˆÛ˘. √ÚÔÊ‹ ·fi Ï·Ì·Ú›Ó· ‚ÈÔÌ˯·ÓÈÎÔ‡

Ù‡Ô˘ ‹ ¿ÓÂÏ. ∞·ÏÏ¿ÛÛÔÓÙ·È ·fi ¿‰ÂÈ· ÔÈÎÔ‰ÔÌ‹˜.

∂ÓÛÈÚԉȷÓÔÌ›˜ ∂ÓÛÈÚԉȷÓÔ̤·˜ Û˘ÚfiÌÂÓÔ˜ ‹

·˘ÙÔÎÈÓÔ‡ÌÂÓÔ˜, ηٷÛ΢‹˜ Ù˘ÂÙ·ÈÚ›·˜, ÂȉÈο ηٷÛ΢·Ṳ̂ÓÔ˜ ÁÈ·

ÚÔ‚·ÙÔÙÚÔÊÈΤ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜.

*ŸÏ· Ù· ·ÓˆÙ¤Úˆ Ì˯·Ó‹Ì·Ù· ‰È·ı¤ÙÔ˘Ó ÙȘ ··Ú·›ÙËÙ˜ ÂÁÎÚ›ÛÂȘ ÁÈ· ¤ÓÙ·ÍË ÛÙÔ˘˜ ·Ó·Ù˘ÍÈ·ÎÔ‡˜ ÓfiÌÔ˘˜. * ∞Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ì ηٷÛ΢¤˜ Ì ÂȉÈÎÂ˘Ì¤ÓÔ˘˜ Ù¯ÓÈÎÔ‡˜ Û fiÏË ÙË ¯ÒÚ·.

AY°EPO™ A.E.: AÏÈÛÛfi˜ A¯·˝·˜, ÙËÏ.: 26930 72210-11, Fax: 26930 72212, Site: www.avgeros.gr, E-mail: avgerosd@otenet.gr

6 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

ÂÈηÈÚfiÙËÙ·™ÙÔ Êˆ˜ ÔÈ ·ÁÚÔÙÈΤ˜ ÂÓÈÛ¯‡ÛÂȘ

TTο αργότερο µέχρι τις 30 Απριλίου του 2009 θα πρέπει ναέχει δηµοσιοποιηθεί από τα κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής

Ένωσης στο Ιnternet, ο κατάλογος µε τα ονόµατα και τα ποσάόλων όσοι εισέπραξαν πέρυσι και φέτος κοινοτικές αγροτικέςενισχύσεις (ενιαία ενίσχυση νέας ΚΑΠ, άλλες επιδοτήσεις, ενι-σχύσεις από αγροτικά προγράµµατα κ.α.), στο πλαίσιο της ευ-ρωπαϊκής πολιτικής για τη διαφάνεια στις ενισχύσεις του Ευ-ρωπαϊκού Γεωργικού Ταµείου. Αυτό προβλέπεται σε κοινοτικόκανονισµό που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Συγκεκριµέ-να, στο Internet θα πρέπει να αναρτηθεί o κατάλογος µε:

Το πλήρες ονοµατεπώνυµο (για φυσικά πρόσωπα) ή την ε-πωνυµία (για εταιρίες, συνεταιρισµούς, Οµάδες Παραγωγώνκ.α.), το δήµο κατοικίας ή έδρας και ενδεχοµένως τον ταχυ-δροµικό κώδικα, που εισέπραξαν κοινοτικές γεωργικές ενι-σχύσεις και επιδοτήσεις την περίοδο 16 Οκτωβρίου 2007 ως15 Οκτωβρίου 2008.

Τα ποσά των γεωργικών ενισχύσεων που πήραν.Τα ποσά (κοινοτική και εθνική χρηµατοδότηση) που εισέ-

πραξαν για τη συµµετοχή τους σε προγράµµατα του Ευρωπαϊ-κού Γεωργικού Ταµείου Αγροτικής Ανάπτυξης (π.χ. σχέδια βελ-τίωσης, νέοι αγρότες, κλπ).Η δηµοσιοποίηση των στοιχείων αυτών θα γίνεται από εδώ καιστο εξής κάθε χρόνο (µέχρι τις 30 Απριλίου), για τους δικαιού-χους και τα ποσά που εισέπραξαν το προηγούµενο οικονοµικόέτος, στο πλαίσιο της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης γιαδιαφάνεια στις αγροτικές ενισχύσεις και επιδοτήσεις.«Πρόκειται για χρήµατα των φορολογουµένων ευρωπαίων πο-λιτών και για αυτό είναι πολύ σηµαντικό οι πολίτες της Ευρω-παϊκής Ένωσης να γνωρίζουν που και σε ποιους δαπανώνταιτα ποσά των γεωργικών ενισχύσεων», δήλωσε η Επίτροπος Γε-ωργίας ΜΜάάρριιαανν ΦΦίίσσεερρ ΜΜππόόεελλ, µε αφορµή την έκδοση του κα-νονισµού.Τα δηµοσιευθέντα στοιχεία στο Internet θα παραµένουν αναρ-τηµένα για δύο χρόνια. Τα στοιχεία για τους πόρους της αγρο-τικής ανάπτυξης θα δηµοσιεύονται λίγο νωρίτερα από εκείναπου αφορούν τις άµεσες ενισχύσεις στις γεωργικές εκµεταλ-λεύσεις. Τα στοιχεία για όλους τους πόρους της αγροτικής α-νάπτυξης, που καταβλήθηκαν µεταξύ 1ης Ιανουαρίου και 15ης

Οκτωβρίου 2007, θα δηµοσιευτούν έως τις 30 Σεπτεµβρίου2008.Συµφωνούµε απόλυτα µε αυτή την απόφαση της ΕυρωπαϊκήςΕπιτροπής, η οποία στην ουσία υιοθέτησε σχετική απόφασητου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Το ίδιο σύστηµα πρέπει να ε-φαρµοστεί για όλες τις κοινοτικές χρηµατοδοτήσεις που δίνο-νται σε ιδιώτες, επιχειρήσεις αλλά και δηµόσιους φορείς. Εί-ναι ένα σύστηµα ελέγχου, που στο χώρο της ελαιοκοµίας θα α-ποκαλύψει πολλά µα πάρα πολλά πανωγραψίµατα.

¶ÚˆÙÔfiÚÔ˘˜ ·ÁÚfiÙ˜ ı· ‚Ú·‚‡ÛÂÈ Ô ¶Úfi‰ÚÔ˜

¢¢υο χαρακτηριστικές πρωτοβουλίες θα πάρει ο Πρόεδροςτης ∆ηµοκρατίας, κ. ΚΚάάρροολλοοςς ΠΠααπποούύλλιιααςς, για να δείξει έ-

µπρακτα την συµπαράστασή του στους Έλληνες αγρότες.Αυτό δήλωσε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, ΑΑλλέέξξααννδδρροοςςΚΚοοννττόόςς, αµέσως µετά την συνάντησή του µε τον Πρόεδρο της∆ηµοκρατίας στην φετινή γιορτή της ∆ηµοκρατίας, θα κληθούννέοι αγρότες ενώ ο κ. Παπούλιας προτίθεται να βραβεύσει α-γρότες µε πρωτοποριακές καλλιέργειες και επιχειρηµατικήδράση. Είναι µια σωστή πρωτοβουλία, που ελπίζουµε στην αλλαγή τουτρόπου που αντιµετωπίζει η κοινωνία µας το γεωργό και τονκτηνοτρόφο.

“∂Ê˘Á” Ô ¡›ÎÔ˜ æ˘ÏÏ¿Î˘

MMετά από πολύµηνη µάχη µε ανίατη ασθένεια, έφυγε απότη ζωή ο πρόεδρος της Οµοσπονδίας Επαγγελµατιών

Βιοκαλλιεργητών Ελλάδας, γεωπόνος και πρωτοπόρος στοντοµέα της βιοκαλλιέργειας, ΝΝίίκκοοςς ΨΨυυλλλλάάκκηηςς, που είχε διατελέ-σει γενικός γραµµατέας του υπουργείου Γεωργίας επί κυβέρ-νησης ΜΜηηττσσοοττάάκκηη. Ο Νίκος Ψυλλάκης, γεωπόνος, πρόεδροςτης Οµοσπονδίας Επαγγελµατιών Βιοκαλλιεργητών Ελλάδος,µέλος του ∆.Σ. του Συνδέσµου Παραγωγών Βιολογικών Προϊό-ντων Ν. Χανίων, τέως διευθυντής του Ινστιτούτου Ελιάς και Υ-ποτροπικών Φυτών Χανίων και τέως γενικός γραµµατέας τουυπουργείου Γεωργίας, ήταν µια από τις σεβάσµιες προσωπικό-τητες στο χώρο της ελαιοκοµίας για το έργο και την πρωτοπό-ρα δράση του. Πολλοί είναι εκείνοι που του αποδίδουν κορυ-φαίο ρόλο στην ανάπτυξη που είχε η ελαιοκοµία της Κρήτης τατελευταία 50 χρόνια.Θα τον θυµόµαστε πάντα µε σεβασµό.

¢È·ÙÚÔÊÈÎfi ÛοӉ·ÏÔ ÌÂÁ·ÙfiÓˆÓ

¢¢ ιαβάσαµε την είδηση στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδή-σεων και δεν το πιστεύαµε. Η Ιταλική Αστυνοµία συνέ-

λαβε 39 άνδρες και κατέσχε-σε φορτηγά γεµάτα µε α-κατάλληλο ελαιόλαδο, τοοποίο προοριζόταν για ναπωληθεί σε υψηλές τιµέςστις ΗΠΑ, τη Γερµανίακαι την Ελβετία.Η Ιταλική Αστυνο-µία ανακοίνωσεπως κατασχέθη-καν 25.000 τό-νοι ακατάλληλουελαιολάδου. Τοκύκλωµα προσέ-θετε αρωµατικέςύλες και χηµικάχρώµατα σε φυτι-κά έλαια και το-ποθετούσε ψεύτι-κες ετικέτες σταµπουκάλια, που-λώντας το περιε-χόµενό τους γιαέξτρα παρθένο ε-λαιόλαδο.Οι τυχαίοι έλεγχοιστο προϊόν, αλλά κι οι υπο-ψίες που κίνησαν τα παράπονα Ιταλών λαδεµπόρων και ε-στιατόρων, οδήγησαν την αστυνοµία στη συστηµατική απο-κάλυψη του κυκλώµατος. Η αστυνοµία εισέβαλε σε επτά ε-γκαταστάσεις, όπου παρασκευαζόταν το ακατάλληλο ελαιό-λαδο.«Σταµατήσαµε ευθύς αµέσως τις εξαγωγές µεγάλων ποσο-τήτων προς τις ΗΠΑ, τη Γερµανία και την Ελβετία, αποφεύ-γοντας άλλο ένα διεθνές σκάνδαλο, όπως αυτό µε το τυρίµοτσαρέλα», τόνισε ο επικεφαλής των καραµπινιέρων στηνπόλη της Νάπολης, ΕΕρρννέέσσττοο ΝΝττιι ΓΓκκρρεεγγκκόόρριιοο.Η Ιταλία εξάγει ετησίως παρθένο ελαιόλαδο αξίας 914 εκα-τοµµύρια ευρώ. Η ποσότητα είναι τόσο µεγάλη, που είναιβέβαιο ότι θα προκαλέσει τεράστια ζηµιά στις εξαγωγές ε-λαιολάδου της Ιταλίας. Το γεγονός ότι η απάτη αποκαλύ-φθηκε από τις Ιταλικές αρχές είναι σίγουρα θετικό για τηνελαιοκοµίας της Ιταλίας, ωστόσο πολύ δύσκολα θα απο-φευχθεί η µείωση των εξαγωγών ελαιολάδου από την Ιτα-λία. Ίσως µάλιστα το περιστατικό αυτό να έχει γενικότερεςαρνητικές συνέπειες στην αγορά του τυποποιηµένου ελαιο-λάδου, αφού η εµπιστοσύνη των καταναλωτών στο προϊόνθα κλονιστεί ιδιαίτερα στις µη ελαιοπαραγωγές χώρες.Πιθανά κάποιοι να πιστεύουν ότι η ζηµιά των Ιταλών θα φέ-ρει κέρδη στις ελληνικές τυποποιητικές επιχειρήσεις. Αυτήείναι λανθασµένη προσέγγιση γιατί το ελαιόλαδο ως η α-κριβότερη λιπαρή ουσία που κυκλοφορεί στην παγκόσµιααγορά, έχει ως µόνο διαβατήριο (έναντι των άλλων λιπα-ρών ουσιών) την ποιότητα του. Αν το χάσει, η ζηµιά θα εί-ναι µεγάλη για όλο τον κλάδο σε παγκόσµιο επίπεδο.

8 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

ÂÈηÈÚfiÙËÙ·∂ÂÌ‚¿ÛÂȘ Ê˘ÙÔÚÔÛÙ·Û›·˜ ÛÙ· ·Ì¤ÏÈ·

OO ι αµπελοκαλλιεργητές θα πρέπει να επέµβουν προληπτι-κά µε κατάλληλο µυκητοκτόνο στις περιοχές που εµφάνι-

σαν και στο παρελθόν προσβολές περονόσπορου ή φόµοψηςκαι να ελέγχουν τακτικά για τα χαρακτηριστικά συµπτώµατατων προσβολών. Αυτό αναφέρει σε ανακοίνωση της η ∆ιεύθυν-ση Αγροτικής Ανάπτυξης της Νοµαρχίας Σάµου ενώ παράλληλαθυµίζει στους παραγωγούς ότι θα πρέπει να τηρούν πάντα τιςαναγραφόµενες οδηγίες χρήσης και ασφάλειας που υπάρχουνστις ετικέτες των φυτοφαρµάκων.

∞˘Í¿ÓÂÙ·È Ë Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË ÎÚ·ÛÈÔ‡

¢¢ ιαχρονική αύξηση µετά το 2002 παρουσιάζει η συνολικήκατανάλωση κρασιού στη χώρα µας, αντίθετα µε τις τάσεις

που επικρατούν στην Ευρώπη. Το 2006 οι Έλληνες κατανάλω-σαν 3,7 εκατοµµύρια hl κρασιού, έναντι 3,2 εκατοµµύρια hl το2005, γεγονός που αντιστοιχεί σε επίπεδα κατανάλωση 34,8λίτρα ανά κάτοικο. Στην Ελλάδα καλλιεργούνται περίπου 300 ποικιλίες σταφυλιώναπό 150.000 αµπελοκαλλιεργητές. Η παραγωγή διατίθεται σεπερίπου 300 οινοπαραγωγούς. Στα νησιά του Βορείου Αιγαίουκαι κυρίως την Σάµο και τη Λήµνο, καλλιεργούνται εξαιρετικήςποιότητας οίνοι µε ονοµασία προέλευσης (ΟΠΑΠ). Το 2006 οόγκος της ελληνικής παραγωγής κρασιού περιορίστηκε σε 3,9εκατοµµύρια hl καταγράφοντας µικρή µείωση κατά 4,72% σε

σχέση µε το 2005. Οι εξαγωγές ελληνικού κρασιού το 2006 έ-φθασαν στο 9,5% της παραγωγής, δηλαδή 315 χιλιάδες hl.

¶Ú¿ÛÈÓÔ ÛÙÔ Resolive

MMε εξαιρετική βαθµολογία αξιολογήθηκε από εξωτερικούςαξιολογητές, που όρισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η πρότα-

ση µε το διακριτικό τίτλο «RESOLIVE», που κατέθεσε η ΠΑΣΕ-ΓΕΣ στα πλαίσια του 7ου Κοινοτικού Πλαισίου Έρευνας της Ευ-ρωπαϊκής Ένωσης, στην οποία κλήθηκε να συντονίσει το ερευ-νητικό αυτό πρόγραµµα και να ηγηθεί µιας 12µελούς σύµπρα-ξης, συνολικού προϋπολογισµού 2,35 εκατοµµύρια ευρώ. Όπως διαβάσαµε στο περιοδικό της ΠΑΣΕΓΕΣ «Αγροτικός Συ-νεργατισµός», η πρόταση που διαπραγµατεύεται τη διαχείρισηυπολειµµάτων από τα ελαιοτριβεία κυρίως µικρού και µεσαίουµεγέθους και στοχεύει στην αξιοποίησή τους για την παραγω-γή ενέργειας, αναµένεται να εγκριθεί σύντοµα. H αποτελεσµα-τική διαχείριση των αποβλήτων των ελαιοτριβείων, θα δώσειλύση στα περιβαλλοντικά προβλήµατα που δηµιουργεί η λει-τουργία τους. Αν µάλιστα µπορεί να παραχθεί και ενέργεια, τό-τε ίσως να µην υπάρξει καµία επιβάρυνση στα λειτουργικά κό-στη των ελαιοτριβείων.

¶ÔÚÙÔÁ·Ï›· ¶ÚÔ·ÈÚÂÙÈ΋ ‰˘Ó·ÌÈ΋ ‰È·ÊÔÚÔÔ›ËÛË 10%

HHΠορτογαλία αποφάσισε να εφαρµόζει από φέτος την προ-αιρετική δυναµική διαφοροποίηση, δηλαδή περικοπή

10% - αντί 5% της υποχρεωτικής δυναµικής διαφοροποίησηςπου εφαρµόζεται στα υπόλοιπα κράτη µέλη της ΕυρωπαϊκήςΈνωσης – επί της ενιαίας ενίσχυσης της νέας ΚΑΠ, που ει-σπράττουν κάθε χρόνο οι Πορτογάλοι αγρότες.Έτσι από φέτος και µέχρι το 2012, η Πορτογαλία θα αφαιρείαπό την ενιαία ενίσχυση των αγροτών της, το 10% των χρηµά-των, µέρος των οποίων και µέχρι ένα ανώτατο ποσό 20,4 ε-κατ. ευρώ το χρόνο, θα τα επιστρέφει υπό τη µορφή ειδικήςσυµπληρωµατικής ενίσχυσης.

∏ Ì·ÛÙ›¯· ÛÙÔ ÃÚËÌ·ÙÈÛÙ‹ÚÈÔ

™™ το διάστηµα πουµεσολάβησε α-

πό την έκδοση τουπροηγούµενου τεύ-χους του περιοδικούµας, η MediterraA.E., η εταιρεία τηςΈνωσης Μαστιχοπα-ραγωγών Χίου, µπή-κε στην εναλλακτικήαγορά του Χρηµατι-στηρίου (ΠαράλληληΑγορά την έλεγανπαλιότερα). Το γεγονός τούτο δεν αποτελεί είδηση, ωστόσο τοαναφέρουµε γιατί πολύ σπάνια επιχειρήσεις που έχουν ξεκινή-σει από Συνεταιριστικές οργανώσεις, καταφέρνουν να έχουντόσο καλή οικονοµική πορεία, ώστε να ανοίξουν την πόρτα τουχρηµατιστηρίου. Πρόκειται για µια ιστορική χιώτικη πρωτιά.

10 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

ÚÂÔÚÙ¿˙

¶ÚÒÙÔ Û˘Ó¤‰ÚÈÔ ÔÈÓÔÙÔ˘ÚÈÛÌÔ‡ÛÙË §‹ÌÓÔ

EEξξααιιρρεεττιικκόό εεννδδιιααφφέέρροονν ππααρροουυσσιιάάζζεειι ττοοσσυυννέέδδρριιοο γγιιαα ττοονν οοιιννοοττοουυρριισσµµόό,, πποουυδδιιοορργγααννώώννεειι ααππόό ττιιςς 66 ωωςς ττιιςς 88 ΙΙοουυννίί--οουυ σσττηη ΛΛήήµµννοο ηη ΕΕθθννιικκήή ∆∆ιιεεππααγγγγεελλµµαα--ττιικκήή ΟΟρργγάάννωωσσηη ΟΟίίννοουυ κκααιι ΑΑµµππέέλλοουυ..

ΣΣττιιςς 2222 ΑΑππρριιλλίίοουυ αανναακκοοιιννώώθθηηκκαανν οοιι ππέέννττεε ββαασσιικκοοίίάάξξοοννεεςς κκααιι ππρροοϋϋπποοθθέέσσεειιςς γγιιαα ττηηνν ααννάάππττυυξξηη ττοουυ οοιι--ννοοττοουυρριισσµµοούύ σσττηη χχώώρραα µµααςς ααππόό ττηη ∆∆ιιεεππααγγγγεελλµµααττιικκήήττοουυ κκρραασσιιοούύ.. ΑΑςς σσηηµµεειιωωθθεείί όόττιι οο οοιιννοοττοουυρριισσµµόόςς εείί--ννααιι µµιιαα ιιδδιιααίίττεερραα ααννααππττυυγγµµέέννηη µµοορρφφήή ααγγρροοττοουυρριι--σσµµοούύ σσττηηνν ΕΕυυρρώώππηη κκααιι ιιδδιιααίίττεερραα σσττηη ΓΓααλλλλίίαα.. Στόχος του συνεδρίου είναι να χαραχθεί η εθνικήστρατηγική για τον οινοτουρισµό. Η Λήµνος είναι ο ι-

δανικός τόπος οργάνωσης του συνεδρίου, καθώςδιαθέτει µεγάλη οινική παράδοση και παραγωγή, ι-στορικό, αρχαιολογικό, πολιτιστικό, αρχιτεκτονικόκαι λαογραφικό πλούτο, έντονο περιβαλλοντικό εν-διαφέρον µε τους υδροβιότοπους της, πλούσια πανί-δα και περιοχές ενταγµένες στο δίκτυο Natura2000. Στο συνέδριο θα λάβουν µέρος Έλληνες και ξένοι ε-µπειρογνώµονες και ειδικοί, οι οποίοι µε τις παρεµ-βάσεις τους θα συµβάλουν στην όσο το δυνατό πιοολοκληρωµένη ανάλυση του θέµατος, ώστε οι συµ-µετέχοντες να κατανοήσουν όλες τις πτυχές του. Οι πέντε οµάδες εργασίας που είχαν συγκροτηθείτο προηγούµενο διάστηµα, ασχολήθηκαν µε τους

6 – 8 πÔ˘Ó›Ô˘

παρακάτω τοµείς:Οινοτουρισµός και το περιβάλλονΠροστασία και ανάδειξη αµπελοοινικού τοπίουΟινοτουρισµός και πολιτισµόςΟινοτουρισµός και ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοί-κησηςΟινοτουρισµός και ο ευρύτερος τουριστικός ιστόςκαι Οινοτουρισµός και επικοινωνία

Στις επιτροπές συµµετείχαν καθηγητές πανεπιστη-µίων, εικαστικοί, συγγραφείς, εκπρόσωποι περιβαλ-λοντικών οργανώσεων, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης,αναπτυξιακών εταιρειών και όλου του φάσµατος τηςτουριστικής δραστηριότητας της χώρας, δηµοσιο-γράφοι οίνου, συντάκτες γαστρονοµίας, ιδιοκτήτεςτουριστικών πρακτορείων και παραγωγοί τηλεοπτι-κών εκποµπών.Κεντρικά ζητήµατα που εξετάστηκαν στην πρώτη ο-µάδα εργασίας, ήταν η διαχρονική αξία του ελληνι-κού αµπελώνα σε σχέση µε το περιβάλλον και τηδιατήρηση του τοπίου, η ανάλυση των χαρακτηριστι-κών των αµπελοοινικών περιοχών και των παραγό-

ντων που τα µεταβάλλουν, καθώς και η συµβολή τουοινοτουρισµού ως πρόταση βιώσιµης ανάπτυξης καιπροοπτική διασφάλισης και ανάδειξης του τοπίουκαι της προστασίας του περιβάλλοντος. Κρασί και τέχνη – δρόµοι παράλληλοι, ήταν το βασι-κό θέµα προβληµατισµού της οµάδας που επεξερ-γάστηκε το θέµα «Οινοτουρισµός και πολιτισµός», ό-που προσεγγίστηκε η ηθογραφία και κοινωνιολογίατου οίνου και πώς στη σύγχρονη εποχή, η ίδια ηζωή και η τέχνη αποµακρύνθηκαν από την «ευθυ-µία», µε αποτέλεσµα να απέχουν και από τον οίνο -και από πλευράς απεικόνισης και από πλευράς αντί-ληψης. Η εκπόνηση εθνικού αµπελοοινικού σχεδιασµού,στον οποίο να εντάσσεται και ο οινοτουρισµός, ηδιαδικασία προσδιορισµού χρήσης γης και ο χωρο-

tΟ οινοτουρισµός είναι µια

ιδιαίτερα αναπτυγµένη µορφήτουρισµού στην Ευρώπη

s

12 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

ÚÂÔÚÙ¿˙

ταξικός σχεδιασµός, αναδείχθηκαν ως άµεσης προ-τεραιότητας ανάγκες από την οµάδα της Τοπικής Αυ-τοδιοίκησης. Τονίστηκαν επίσης, οι πρωτοβουλίεςπου πρέπει να αναληφθούν σε τοπικό και περιφερει-ακό επίπεδο για τη διατήρηση του τοπίου και την α-ποκατάσταση της αποδοµηµένης και αλλοιωµένης υ-παίθριας χώρας, καθώς και ο σχεδιασµός δράσεωνκαι συνεργειών, ώστε παραδοσιακές καλλιέργειες,όπως το αµπέλι και ήπιες µορφές τουρισµού, όπωςοι «∆ρόµοι του κρασιού», να αναδειχθούν ως πόροςδηµιουργίας θέσεων εργασίας και ανάπτυξης της υ-παίθρου. Η ανάγκη θεσµοθέτησης µε δικλείδες ποιότητας τουοινοτουρισµού από την πολιτεία, πριν η αγορά και οανταγωνισµός στρεβλώσουν µια πολλά υποσχόµενηδραστηριότητα και ένα συγκριτικό πλεονέκτηµα τηςχώρας, αναδείχθηκε από την οµάδα εργασίας «Οινο-τουρισµός και ευρύτερος τουριστικός ιστός». Η δη-µιουργία δικτύων και επιχειρηµατικών συστάδων καιενός ολοκληρωµένου σχεδίου marketing, ανέκυψανεπίσης ως αναγκαίες συνθήκες για την επιτυχή έντα-ξη του οινοτουρισµού στην τουριστική προσφοράτης χώρας. Ταυτόχρονα, σηµειώθηκε ότι ο εµπλουτι-σµός της ελληνικής τουριστικής αγοράς µε την προ-σθήκη της εµπειρίας των «∆ρόµων του κρασιού» σεόσους επισκέπτονται τη χώρα, θα οδηγήσει σε επι-

µήκυνση της τουριστικής περιόδου και στην ανάδει-ξη εναλλακτικών προορισµών.Τέλος, στην οµάδα «Οινοτουρισµός και επικοινωνία»εξετάστηκαν οι εµπειρίες (θετικές ή αρνητικές) απόοινοτουριστικές δραστηριότητες στην Ελλάδα, οιβέλτιστες πρακτικές στον οινοτουρισµό και γενικάστον τουρισµό από το εξωτερικό, ο τρόπος µε τον ο-ποίο ενηµερώνεται ή προσεγγίζεται ο δυνητικός οι-νοτουρίστας καθώς και τα µηνύµατα και οι πρακτι-κές που πρέπει να επιστρατευτούν για την προσέγγι-ση οινοτουριστών από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

tΣτόχος του συνεδρίου είναι να

χαραχθεί η εθνική στρατηγική γιατον οινοτουρισµό. Η Λήµνος είναιο ιδανικός τόπος οργάνωσης του

συνεδρίου, καθώς διαθέτειµεγάλη οινική παράδοση και

παραγωγή

ÚÂÔÚÙ¿˙

TTοο ππρρώώττοο 1100ήήµµεερροο ττοουυ ΑΑυυγγοούύσσττοουυ,, όό--ππωωςς σσυυµµββααίίννεειι ααππόό ττοο 22000055,, θθαα ππρρααγγ--µµααττοοπποοιιηηθθεείί ηη 44ηη γγιιοορρττήή ααγγρροοττοουυρριι--σσµµοούύ ΧΧίίοουυ.. ΠΠρρόόκκεειιττααιι γγιιαα µµιιαα υυππααίίθθρριιααέέκκθθεεσσηη,, έένναα θθεεµµααττιικκόό ππάάρρκκοο,, όόπποουυ οο εε--

ππιισσκκέέππττηηςς µµπποορρεείί νναα δδοοκκιιµµάάσσεειι κκααιι νναα ααγγοορράάσσεειι τταα ττοο--ππιικκάά ππρροοϊϊόόνντταα,, νναα γγεευυττεείί τταα ττοοππιικκάά εεδδέέσσµµαατταα κκααιι θθααθθααυυµµάάσσεειι ττιιςς δδηηµµιιοουυρργγίίεεςς ττωωνν ΧΧιιωωττώώνν κκααλλλλιιττεεχχννώώνν.. ΗΗέέκκθθεεσσηη ππεερριιλλααµµββάάννεειι ππάάννωω ααππόό 6600 ππεερρίίππττεερραα κκααιιππλλααιισσιιώώννεεττααιι ααππόό ππλλήήθθοοςς εεκκδδηηλλώώσσεεωωνν µµεε µµοουυσσιικκήή,,χχοορρόό,, θθεεααττρριικκέέςς ππααρραασσττάάσσεειιςς,, ππρροοββοολλέέςς ττααιιννιιώώνν,, ππαα--ρροουυσσιιάάσσεειιςς ββιιββλλίίωωνν,, εεκκθθέέσσεειιςς ζζωωγγρρααφφιικκήήςς,, φφωωττοογγρραα--φφίίααςς,, KKααρρααγγκκιιόόζζηη κκααιι ββρρααδδιιέέςς ααφφιιεερρωωµµέέννεεςς σσττηη ννααυυ--ττοοσσύύννηη ττοουυ ννηησσιιοούύ.. Πρόκειται για ένα επιτυχηµένο θεσµό, που η ΝοµαρχίαΧίου τον προβάλει µε κάθε ευκαιρία σε όλη την Ελλά-δα, καθώς επιδίωξη της είναι να ενισχύσει τις προσπά-θειες ανάπτυξης του αγροτουρισµού στο νησί. Είναι χα-ρακτηριστικό ότι τη γιορτή επισκέπτονται κάθε χρόνοπερισσότεροι από 20.000 επισκέπτες. Στην περυσινήχρονιά στη γιορτή πήραν µέρος οι Νοµαρχίες Εύβοιας,

Γρεβενών, Καστοριάς και Φλώρινας, το Επιµε-λητήρια Σάµου και το Μουσείο Απολιθω-

µένου ∆άσους Σιγρίου από τη Λέσβο. Η γιορτή αγροτουρισµού Χίου έχει εξε-λιχθεί σε σηµείο αναφοράς για τα κα-λοκαίρια του νησιού. Σε αυτή µπορείνα βρει κανείς τοπικά και παραδοσια-κά προϊόντα, όπως µαστίχα και προϊό-

ντα µαστίχας, αλκοολούχα ποτά, απο-ξηραµένους καρπούς (σύκα, παστέλια,

αρτοποιήµατα, βότανα, αρωµατικά φυτά,

µπαχαρικά, τουρσιά, γαλακτοκοµικά προϊόντα και πα-γωτά, τα ονοµαστά γλυκά κουταλιού του νησιού, µέλι,µαρµέλαδες, λουκούµια, ζαχαρώδη, ελαιόλαδο, ελιές,εσπεριδοειδή, χυµοί, ηδύποτα, ζυµαρικά, τραχανάς, ο-πωροκηπευτικά, προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας συ-σκευασµένα, παραδοσιακά εδέσµατα, µαγειρεµένεςτοπικές συνταγές.Επίσης στη γιορτή εκτίθενται είδη λαϊκής τέχνης, όπωςείναι αγιογραφίες, γλυπτά, ξυλόγλυπτα, κεραµικά, αγ-γειοπλαστικά, κοσµήµατα χειροποίητα, κεντήµατα, υ-φαντά, εργόχειρα, παραδοσιακά χαλιά, παραδοσιακάµουσικά όργανα, χειροποίητες κούκλες, φορεσιές, κε-ριά, κοχύλια, καραβάκια, γκραβούρες.Η γκάµα των προϊόντων όµως στη γιορτή αγροτουρι-σµού Χίου, δεν τελειώνουν εδώ. Καθώς εκτίθενται α-κόµη καλλυντικά προερχόµενα από µαστίχα, άλλα φυ-σικά προϊόντα της Χίου, σαπούνια, αρώµατα, προϊόνταοµορφιάς, έργα ζωγραφικής και φωτογραφίας απόΧιώτες ζωγράφους και φωτογράφους.Η γιορτή είναι ένας χώρος, όπου ο επισκέπτης µπορείνα ενηµερωθεί για τα παραδοσιακά αγροτουριστικά κα-ταλύµατα του νησιού, για τα εστιατόρια και τις παραδο-σιακές ταβέρνες της Χίου, τα µουσεία, τις βιβλιοθήκες,τα µονοπάτια, τις πολιτιστικές διαδροµές αλλά και τηφύση της Χίου. Λίγοι γνωρίζουν ότι στο νησί υπάρχουνµοναδικές ποικιλίες ορχιδέας.Η έκθεση πραγµατοποιείται κάθε χρόνο στην πόλη τηςΧίου στο ∆ηµοτικό Κήπο. Επιδίωξη της Νοµαρχίας είναι µέσα από τις γιορτές α-γροτουρισµού να αναδείξει τον κρυφό πλούτο του νη-σιού και να τον καταστήσει βασικό πόλο τουριστικής α-νάπτυξης.

14 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

H ÛԘ ÂÂÓ‰‡ÂÈ ÛÙÔÓ ·ÁÚÔÙÔ˘ÚÈÛÌfi

Η γιορτήαγροτουρισµούΧίου ταξίδεψεστην Agrotica

το Φεβρουάριο

16 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

ÚÂÔÚÙ¿˙

1199ΜΜάάηη σσττηη ΓΓεεννεεύύηη ξξεεκκιιννοούύνν,, εεππίί--σσηηµµαα,, οοιι δδιιααππρρααγγµµααττεεύύσσεειιςς σσττααππλλααίίσσιιαα ττοουυ ΠΠααγγκκόόσσµµιιοουυ ΟΟρργγαα--ννιισσµµοούύ ΕΕµµπποορρίίοουυ,, όόπποουυ έένναα αα--ππόό τταα φφλλέέγγοονντταα θθέέµµαατταα εείίννααιι ηη

µµεείίωωσσηη ττωωνν εεππιιδδοοττήήσσεεωωνν κκααιι ττωωνν κκάάθθεε εείίδδοουυςς ππρροο--σσττααττεευυττιικκώώνν µµέέττρρωωνν,, πποουυ εεφφααρρµµόόζζοουυνν ηη ΕΕυυρρωωππααϊϊκκήήΈΈννωωσσηη κκααιι οοιι ΗΗΠΠΑΑ γγιιαα ττοονν ππρρωωττοογγεεννήή ττοοµµέέαα ττοουυςς.. Οι διαπραγµατεύσεις αυτές κρατούν εδώ και 9 χρόνιαχωρίς να έχουν καταλήξει σε συµφωνία. Όλες οι προη-γούµενες προσπάθειες κατέληξαν σε αποτυχία και κα-νείς δεν µπορεί να πει ότι αυτή τη φορά θα επιτευχθείσυµφωνία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση σε µεγάλο βαθµό έ-χει προετοιµαστεί για µια συµφωνία καθώς έχει προ-χωρήσει στην εφαρµογή της νέας Κοινής ΑγροτικήςΠολιτικής. Η επιτυχία των διαπραγµατεύσεων της Γε-νεύης σηµαίνει ότι θα έχει συµφωνηθεί το πλαίσιο µέ-σα στο οποίο θα κινηθούν οι διαπραγµατεύσεις. Μιατελική συµφωνία δεν θα πρέπει να αναµένεται πριν α-πό τα τέλη του χρόνου. Οι επιπτώσεις στην αγροτική οικονοµία από µια νέασυµφωνία, αναµένεται να είναι µεγάλες. Σύµφωνα µεέκθεση του γραφείου της ΠΑΣΕΓΕΣ, στις Βρυξέλλεςστα τέλη του Απριλίου, 10.000 Ιρλανδοί παραγωγοίπραγµατοποίησαν συλλαλητήρια διαµαρτυρίας µε τηνευκαιρία της παρουσίας του Προέδρου της Ευρωπαϊ-κής Επιτροπής, κ. BBaarrrroossoo, στη χώρα τους.Οι εκπρόσωποι των Ιρλανδικών Αγροτικών Οργανώσε-ων στις κινητοποιήσεις, ανέφεραν ότι µια συµφωνίαστη βάση των όσων µέχρι στιγµής είναι γνωστά, θαπροκαλούσε την εγκατάλειψη 50.000 αγροτικών εκµε-ταλλεύσεων του τοµέα του ιρλανδικού βόειου κρέα-τος, κάτι που θα είχε σαν επίπτωση µια απώλεια 4 δι-σεκατοµµυρίων ευρώ στην ιρλανδική οικονοµία. Ακό-µα είπαν ότι µε µια τέτοια συµφωνία, η µία στις δύοµπριζόλες που θα καταναλώνεται στην Ευρωπαϊκή Έ-νωση, θα είναι εισαγόµενη και οι κοινοτικές εισαγωγέςαπό 500.000 τόνους που είναι σήµερα, θα φτάσουνστους 1.500.000 τόνους, κάτι που δεν αφορά σαν ε-πίπτωση µόνο την Ιρλανδία, αλλά το σύνολο των παρα-γωγών βόειου κρέατος στην Ευρωπαϊκή Ένωση.Στα µέσα του Απριλίου, οι πρόεδροι των κορυφαίων α-γροτικών οργανώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης,COPA και COGECA, και της Ιαπωνίας, κατά τη διάρκειακοινής συνέντευξης τύπου στις Βρυξέλλες, προειδο-ποιούσαν ότι αν εάν οι διαπραγµατεύσεις µε τον Πα-γκόσµιο Οργανισµό Εµπορίου προχωρήσουν, θα µειω-

θούν τα παγκόσµια αποθέµατα τροφίµων.«∆εν πιστεύουµε ότι οι καταναλωτές γνωρίζουν τι συµ-βαίνει στον ΠΟΕ», δήλωσε ο πρόεδρος της COPA, JJeeaann--MMiicchheell LLeemmeettaayyeerr, και συνεχίζοντας ανέφερε πως: «Οιπρόσφατες εξελίξεις στις παγκόσµιες αγορές για τα γε-ωργικά προϊόντα, προκαλούν έντονη ανησυχία για την α-σφάλεια και τη σταθερότητα των αποθεµάτων τροφί-µων. Γεγονός που αποδεικνύεται από την πρόσφατηπρωτοβουλία του Βρετανού πρωθυπουργού να θέσει τοθέµα στη σύνοδο των 8 ισχυρότερων χωρών (G8) προ-κειµένου να κάνουν κάτι για αυτά τα ζητήµατα». Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα νησιά του Βορείου Αιγαίουέχει ότι στην αρχική πρόταση FFaallccoonneerr δεν γίνεται κα-µία αναφορά για τα προϊόντα γεωγραφικής ένδειξης.Ωστόσο, είχαν δοθεί υποσχέσεις ότι θα γίνει ειδική α-ναφορά για τα προϊόντα αυτά κατά την αναµόρφωσητου σχεδίου αυτού, που αναµενόταν να παρουσιασθείστις 30 Απριλίου. Οι τοµείς της πρωτογενούς παραγωγής που αναµένε-ται να δεχθούν τα µεγαλύτερα πλήγµατα από µία συµ-φωνία στον ΠΟΕ, είναι του κρασιού, του αιγοπρόβειουγάλακτος και κρέατος, του βόειου κρέατος και του α-γελαδινού γάλακτος.

™ÙÔ ÙÚ·¤˙È ÙˆÓ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛˆÓÔÈ ·ÁÚÔÙÈΤ˜ ÂȉÔÙ‹ÛÂȘ

¶·ÁÎfiÛÌÈÔ˜ √ÚÁ·ÓÈÛÌfi˜ ∂ÌÔÚ›Ô˘

Καρά Τεπέ, Μυτιλήνη 811 00 Τηλ.: 22510 27801, Fax: 22510 27607 e-mail: sales@emprosnet.gr www.epikoinonialesvou.gr

σχεδιασµός εντύπου

επιµέλεια εκδόσεων

βιβλία

περιοδικά

εφηµερίδες

εταιρική ταυτότητα(λογότυπο, επιστολόχαρτα, φάκελα, κάρτες)

διαφηµιστικό υλικό

φυλλάδια

συσκευασίες

ετικέτες

ηµερολόγια

folders

αφίσες

µηχανογραφικά έντυπα

H Eπικοινωνία Λέσβου A.E. είναι µία

εξειδικευµένη εταιρεία Γραφικών Tεχνών

που παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες

πάνω στην έντυπη και ψηφιακή

επικοινωνία, σε κάθε µορφή της. H σωστή

συνεργασία µε τους πελάτες µας, η

συνέπεια, οι λογικές τιµές, καθώς και ο

άρτιος τεχνολογικός εξοπλισµός που

διαθέτουµε, εγγυώνται το επιθυµητό

αποτέλεσµα.

Kύριο αντικείµενο εργασιών είναι οι

εκτυπώσεις και οι εκδόσεις, όπου οι

απαιτήσεις σε θέµατα ποιότητας,

οµοιογένειας και χρόνου παράδοσης είναι

αυξηµένες. ∆ιαθέτοντας τη µοναδική στο

νησί τεχνολογία CTP, που προεκτυπώνει

απ’ ευθείας σε ψηφιακούς τσίγκους, σε

συνδυασµό µε τη δίχρωµη αµφίπλευρη

εκτυπωτική µηχανή HEIDELBURG,

εξασφαλίζουµε την άριστη απόδοση στη

µεταφορά των ηλεκτρονικών δεδοµένων

και εγγυώµαστε την απόλυτη ακρίβεια στην

εκτύπωση.

Πιστεύοντας στις νέες ιδέες και µε στόχο

την προώθηση των προϊόντων των πελατών

µας, µελετάµε, δηµουργούµε και

επιµελούµαστε, σε όλα τα στάδια της

παραγωγής, έντυπα, ψηφιακές εφαρµογές

και κατασκευές, ανταποκρινόµενοι σε κάθε

σχεδιαστική απαίτηση. H καθετοποιηµένη

παραγωγή και η υψηλή τεχνογνωσία του

ανθρώπινου δυναµικού είναι στοιχεία που

χαρακτηρίζουν την εταιρεία µας και

συµβάλλουν στη δηµιουργία εντύπων µε

αξιώσεις, προσφέροντας στον σύγχρονο

επιχειρηµατία τη σιγουριά και την ποιότητα

που αναζητεί.

18 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

ÚÂÔÚÙ¿˙

£ÂÚÌÔ΋ȷ Ôگȉ¤·˜ ÛÙË ™¿ÌÔ

∆Ô Â›ÛÌ· ¤ÊÂÚÂ... ·ӿÛÙ·ÛË∆Ô Â›ÛÌ· ¤ÊÂÚÂ... ·ӿÛÙ·ÛË

νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ 19

™™ττηηνν ιισσττοοσσεελλίίδδαα ««ΑΑρρχχιιππέέλλααγγοοςς»»,, ττοουυ ΙΙννσσττιιττοούύ--ττοουυ ΘΘααλλάάσσσσιιααςς κκααιι ΠΠεερριιββααλλλλοοννττιικκήήςς ΈΈρρεευυ--ννααςς ΑΑιιγγααίίοουυ,, ααννααφφέέρρεεττααιι όόττιι ««ττηηνν άάννοοιιξξηη κκαα--ττααγγρράάφφοουυµµεε εεκκααττοοννττάάδδεεςς εείίδδηη λλοουυλλοουυδδιιώώννσστταα ννηησσιιάά ττοουυ ααννααττοολλιικκοούύ ΑΑιιγγααίίοουυ.. ΑΑππόό τταα

ππιιοο εεννττυυππωωσσιιαακκάά άάννθθηη πποουυ σσυυννααννττάάµµεε ααυυττήή ττηηνν εεπποοχχήή εείί--ννααιι οοιι οορρχχιιδδέέεεςς.. ΗΗ οοιικκοογγέέννεειιαα ττωωνν οορρχχιιδδέέωωνν ππεερριιλλααµµββάά--ννεειι ππεερριισσσσόόττεερραα ααππόό 1188..000000 εείίδδηη,, τταα οοπποοίίαα έέχχοουυνν εεξξαα--ππλλωωθθεείί σστταα µµεεσσοογγεειιαακκάά κκααιι τταα ττρροοππιικκάά οοιικκοοσσυυσσττήήµµαατταα»»..ΈΈνναα ααππόό ααυυττάά τταα εείίδδηη,, ττοο ππρρώώττοο κκααιι µµοοννααδδιικκόό πποουυ κκααλλ--λλιιεερργγεείίττααιι σσττηη χχώώρραα µµααςς,, εείίννααιι ττοο ««CCyymmbbiiddiiuumm»»..Η ανθοκοµική επιχείρηση «ΑΝΘ.Ε.Α.» ιδρύθηκε το 1979στο Κοκκάρι της Σάµου, από τον γεωπόνο ΓΓιιαακκοουυµµήή ΑΑ--µµυυρρσσώώννηη. Οι εγκαταστάσεις αρχικά κάλυπταν έκταση2.500 τ.µ. ενώ σήµερα φτάνουν τα 14.000 τ.µ. Στην Α-θήνα, και ειδικότερα στα Άνω Πατήσια, βρίσκεται το ε-µπορικό κέντρο της Ανθοκοµικής Επιχείρησης, µέσω τουοποίου οι ορχιδέες φτάνουν στα χέρια εµπόρων και αν-θοπωλών σε όλη την Ελλάδα. Η συγκεκριµένη επιχείρησηείχε για περίπου 30 χρόνια το µονοπώλιο στην Ελλάδα,αλλά και τα Βαλκάνια, και µόλις τα τελευταία χρόνια ξεκί-νησαν οµοειδείς επιχειρήσεις σε κάποιες βαλκανικές χώ-ρες και άλλη µία, µικρότερη σε µέγεθος, στη Σάµο.ΟΟ ΓΓιιαακκοουυµµήήςς ΑΑµµυυρρσσώώννηηςς ββρρίίσσκκεειι µµιιµµηηττέέςς. Ήταν όµως έ-τσι από την αρχή; Όχι, µας λέει ο ίδιος. «Όταν ξεκίνησακαι είπα ότι θα καλλιεργούσα ορχιδέες, µε θεωρούσαντρελό. Κανείς δεν πίστευε ότι µπορεί η ορχιδέα να καλ-λιεργηθεί στην Ελλάδα». Κι όταν τον ρωτάµε γιατί ξεκίνη-σε τη συγκεκριµένη επιχείρηση µας απαντά: «Από πεί-σµα. Πατριωτικά το πήρα. ∆εν µπορούσα να δεχτώ ότι εί-ναι αδύνατο να καλλιεργηθούν ορχιδέες στην Ελλάδα ό-ταν διάβασα για την καταγωγή τους. ∆εν µπορούσα ναδιανοηθώ ότι τα φυτά που ζουν στη Νέα Ζηλανδία ή τηΝότια Αφρική δεν µπορούν να καλλιεργηθούν στην Ελλά-δα. Και αυτό µου το λέγανε επιστήµονες, µου το έλεγε τουπουργείο Γεωργίας. Χρειάστηκε πολύς αγώνας µέχρι ναπείσω την τράπεζα αλλά και το υπουργείο ότι µπορεί ναγίνει.». ΗΗ εεππιιχχεείίρρηησσηη θθαα εεππιιδδοοττηηθθεείί από τον πρώτο αναπτυξιακόνόµο το 1978. Το αρχικό πρόβληµα είναι η αµφισβήτησητου κατά πόσο θα µπορούσε µια τέτοια επιχείρηση ναπροχωρήσει, καθώς η καλλιέργεια της ορχιδέας στη χώ-ρα µας αποτελεί άγνωστο «σπορ». ∆εύτερο εµπόδιο, τογεγονός ότι ο κ. ΑΑµµυυρρσσώώννηηςς, ως γεωπόνος, δεν µπορείνα επιδοτηθεί, αφού ο νόµος επιδοτούσε µόνο αγρότες.Πώς θα το αντιµετωπίσει; Στην κυριολεξία θα «σκίσει» τοπτυχίο του ενώπιον του κ. ΜΜπποούύττοουυ, τότε υπουργού Γε-ωργίας, προκειµένου να εξασφαλίσει τη χρηµατοδότηση.Από τότε η επιχείρηση καλπάζει. Παρά τα προβλήµατακαι την έλλειψη κρατικής µέριµνας για ένα είδος που θαµπορούσε να εξελιχθεί ακόµη και σε εξαγωγικό προϊόν υ-ψηλής αξίας και απόδοσης, κανείς δεν φαίνεται να πι-στεύει σε αυτό ακόµη και σήµερα, που έχει πλέον απο-δειχθεί η αποτελεσµατικότητα της συγκεκριµένης καλ-

20 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

ÚÂÔÚÙ¿˙

λιέργειας.Παρ’ όλα αυτά, η «ΑΝΘ.Ε.Α.» µε την πάροδο των χρό-νων, όχι µόνο επιβίωσε, αλλά κατόρθωσε να καλύπτειένα µεγάλο µέρος της ελληνικής αγοράς µε τα προϊό-ντα της, ενώ ένα µεγάλο κοµµάτι καλύπτεται από τηνΟλλανδία και λιγότερο από τη Σιγκαπούρη. Πρόκειται,δε, για ένα από τα λίγα παραδείγµατα παραγωγικής αν-θοκοµικής επιχείρησης, καθώς ο τοµέας της ανθοκο-µίας παραµένει σε εµβρυακό επίπεδο στη χώρα µας.«Είναι τοµείς που πρέπει να µελετηθούν. Το τµήµα Αν-θοκοµίας ή το υπουργείο Γεωργίας πρέπει να ερευνή-σουν και να µας πουν ποια είδη µπορούν να καλλιεργη-θούν. Στον τόπο µας ευδοκιµούν πολλά είδη που προ-έρχονται από αλλού όπως η γαρδένια ή η καµέλια πουδεν είναι ελληνικής προέλευσης» υποστηρίζει ο κ. Για-κουµής. Σ’ αυτό το σηµείο της συζήτησης πέσαµε σεπαγίδα. Όταν ρωτηθήκαµε για την πατρίδα της τουλί-πας απαντήσαµε ότι είναι η Ολλανδία. «Λάθος» µας λέ-ει ο κ. Αµυρσώνης. «Πέσατε κι εσείς στην παγίδα. ΟιΟλλανδοί το λένε και στα ντοκιµαντέρ τους. Η τουλίπαέχει πατρίδα τη... Χίο». Να σηµειωθεί ότι στη Χίο δεν υ-πάρχει καλλιεργητής τουλίπας. «Η Ελλάδα είναι παρά-δεισος. ∆εν µας έµαθαν όµως να καλλιεργούµε τίποτε.Έχουµε βρεθεί σε αυτό τον ευλογηµένο τόπο που µπο-ρούν να ευδοκιµήσουν σχεδόν τα πάντα. Όµως σ’ αυτότον τόπο δεν θέλουµε τίποτε να πάει µπροστά. ∆εν θέ-λουν κάποιοι να αναπτυχθούµε» όπως ο ίδιος υποστη-ρίζει. ΗΗ οορρχχιιδδέέαα εείίννααιι ααππααιιττηηττιικκήή καλλιέργεια. Ο σπόρος τηςείναι σαν σκόνη. «Είµαστε ευχαριστηµένοι εάν φυτρώ-σει ένας στους δέκα ή τους 20 χιλιάδες σπόρους» µαςλέει ο κ. Αµυρσώνης, ο οποίος καλλιεργεί ένα συγκε-κριµένο είδος, το «Cymbidium». Στην οικογένεια τουCymbidium υπάρχουν χιλιάδες είδη, εκ των οποίωνπερίπου τα 500 έχουν εµπορική σηµασία.«Τα τελευταία 30 χρόνια έχουν επέλθει τέτοιες βελτιώ-σεις στο χρώµα, στο µέγεθος και στο σχήµα του λου-λουδιού, καθώς οι παλιές ποικιλίες είναι πια ξεπερα-σµένες. Έχουµε και τη µόδα. Μια ποικιλία, όσο ωραίακαι να είναι, δεν κρατάει παραπάνω από 20 χρόνια, καιµετά αρχίζει η αντικατάσταση. Γι’ αυτό παρακολουθού-µε και τις εκθέσεις όπου εµφανίζουν τα προϊόντα οι γε-νετιστές» λέει ο Σαµιώτης καλλιεργητής. Χρειάζονταιπερίπου οκτώ χρόνια για την πρώτη ανθοφορία του κά-θε νέου είδους που φτιάχνουν οι γενετιστές από δια-σταυρώσεις. Όλα τα είδη που υπάρχουν στο φυτώριότου είναι προϊόντα διασταυρώσεων ΣΣττηη χχώώρραα µµααςς δεν έχει γίνει ποτέ συστηµατική κατα-γραφή των ειδών ορχιδέας, ενώ στη Σάµο υπολογίζο-νται πρόχειρα σε δεκάδες. Το συγκεκριµένο είδος αν-θίζει µία φορά το χρόνο, ενώ µε την καλλιέργεια δια-φόρων ποικιλιών εξασφαλίζεται ανθοφορία από το Σε-πτέµβριο έως το Μάιο. Το φυτό, όταν περάσει κάποιαχρόνια ζωής, χρησιµοποιείται ως µόσχευµα για τη δη-

µιουργία νέων φυτών. Για τη θέρµανσή τους ο Γιακου-µής Αµυρσώνης χρησιµοποιεί «αρµακά», δηλαδή πέ-τρες που µαζεύουν τη θερµοκρασία την ηµέρα και θερ-µαίνουν τα φυτά τη νύχτα, ενώ και η ηλιοφάνεια στηΣάµο βοηθά σηµαντικά.∞Û›Á·ÛÙÔ ¿ıÔ˜ Στη διάρκεια των τελευταίων χρόνων ο Γιακουµής Α-µυρσώνης θα πιέσει πολλές φορές προς την κατεύθυν-ση ενίσχυσης εναλλακτικών καλλιεργειών. Για τέσσεραχρόνια, από το 1995 έως το 1998, προτείνει κάθεχρόνο στην ΤΕ∆Κ, της οποίας ήταν µέλος ως κοινοτάρ-χης Κοκκαρίου, να δοθούν τα χρήµατα που είχαν απο-µείνει από το κλείσιµο τοπικής ναυτιλιακής εταιρείας,λαϊκής βάσης, σε νέους παραγωγούς, προκειµένου νααναπτυχθούν θερµοκήπια σε όλο το νησί. Να γίνει, ό-πως µας είπε, η Σάµος «το φυσικό, το βιολογικό νησί».Στην ΤΕ∆Κ, µετά την εκκαθάριση της ναυτιλιακής εται-ρείας, αντιστοιχούσαν περίπου 400 εκατοµµύρια δρχ,αφού ήταν ένας από τους βασικούς µετόχους. Η ΤΕ∆Κ,σύµφωνα µε την πρόταση που κατέθεσε ο κ. Αµυρσώ-νης, θα δηµιουργούσε επιχείρηση και θα έκανε επέν-δυση µέσω Αναπτυξιακού Νόµου που θα έπαιρνε επι-δότηση γύρω στο 70%, όπερ σηµαίνει ότι η επένδυσηθα άγγιζε τα δύο δις. Με αυτά θα έφτιαχνε γύρω στα300 στρέµµατα θερµοκήπια, ενώ θα επιλέγονταν νέοιαπό κάθε χωριό για να τα καλλιεργούν µε µηδενική ι-δία συµµετοχή. Η πρόταση ήταν να καλλιεργούν κηπευ-τικά βιολογικά προϊόντα, όπου µαζί µε τις υπαίθριεςκαλλιέργειες, θα µπορούσαν οι καλλιέργειες βιολογι-κών προϊόντων στη Σάµο να φτάσουν τα χίλια ή και πε-ρισσότερα στρέµµατα. «Το χρυσάφι της Σάµου είναι τοχώµα της» µας λέει. «Και ποιος θα ήταν κερδισµένος α-πό αυτό; Οι παραγωγοί;» µας ρωτά. «Όχι, ο ξενοδό-χος». Γιατί το φυσικό νησί µε τα φυσικά προϊόντα θαµπορούσε να αποτελέσει πόλο έλξης χιλιάδων τουρι-στών καθώς ο αγροτουρισµός σήµερα βρίσκεται στηνπρώτη γραµµή ζήτησης. «Το ζητούµενο παγκοσµίωςπλέον είναι πού θα βρει κανείς υγιή τροφή -όπως ο ί-διος επισηµαίνει-, ενώ εάν προχωρούσε αυτή η πρότα-ση, θα είχε επίπτωση και στη µείωση του κόστους ζω-ής, πέραν των άλλων». Η πρόταση δεν θα εισακουστεί.«Πέρασε στα αζήτητα και αυτό» θυµάται ο Γιακουµής Α-µυρσώνης, αφού η πρόταση δεν θα συζητηθεί καν. Οι

tΗ ορχιδέα

είναι απαιτητική καλλιέργεια.Ο σπόρος της είναι σαν σκόνη.«Είµαστε ευχαριστηµένοι εάν

φυτρώσει µία στις δέκα ή τις 20 χιλιάδες σπόρους»

s

νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ 21

λίγοι υπερασπιστές της δεν θα τολµήσουν να πιέσουνγια την εφαρµογή της. Ο Γιακουµής Αµυρσώνης θα προτείνει το 1992 και στοκράτος τη δηµιουργία ταχύρυθµης καλλιεργητικής σχο-λής, στην οποία θα µπορούν γυναίκες και άντρες -µεαπολυτήριο Γυµνασίου σε τµήµατα έξι µηνών- να µά-θουν να καλλιεργούν σωστά, είδη που ευδοκιµούν στηΣάµο, και έτσι, µε επιπλέον γνώσεις να προχωρήσουνσε νέες καλλιέργειες ενισχύοντας µε τον τρόπο αυτότον πρωτογενή τοµέα αλλά και βοηθώντας στο να πα-ραµείνουν οι νέοι στο νησί. «Αυτός που θα έβγαινε απόεκεί θα ήξερε να καλλιεργεί πικροδάφνες, κηπευτικά,µαϊντανό. ∆εν θα ήταν επιστήµονας αλλά θα ήξερε γιατο χώµα, το νερό, το λίπασµα, τη χλωροφύλλη, θα ήξε-ρε να δουλέψει. Στους έξι µήνες θα µάθαιναν τα βασι-κά πράγµατα και παράλληλα θα ήταν έτοιµο ένα µικρόδάνειο από την τράπεζα για να ξεκινήσει». Το ηχηρό «ό-χι» θα έρθει αυτή τη φορά από το ίδιο το κράτος, πουδεν βρίσκει σκόπιµο κάτι τέτοιο. Θα επανέλθει µε νέες προτάσεις µετά τις µεγάλες πυρ-καγιές το 2000. Θα προτείνει στις ζώνες που κάηκαννα µη γίνει αναδάσωση µε έλατο αλλά να γίνουν χωρά-φια περίπου 20.000 στρέµµατα. «Αν κόψεις ένα δέ-ντρο πας φυλακή. Αν καεί ολόκληρο δάσος δεν γίνεταιτίποτε. Γιατί να υπάρχουν δάση από πεύκα; Να γίνουνδάση από µούσµουλα που να παράγουν µέλι, αφού εί-ναι µελισσοκοµικό φυτό και είναι και φυσική αντιπυρι-

κή ζώνη. Το πρώτο φρούτο κόβεται νωρίς την άνοιξηστη Σάµο, όταν πουθενά αλλού δεν έχει ακόµη γίνει. Τοφρούτο των πρώτων ηµερών πιάνει εξαιρετικά υψηλήτιµή. Πρέπει να αξιοποιήσουµε τη µαγική λέξη που λέ-γεται πρωιµότητα. Γιατί στη Σάµο έχουµε ειδικά µικρο-κλίµατα. Επηρεαζόµαστε από το Αιγαίο που δεν έχειτην υπερβολική ζέστη. Εδώ ευδοκιµούν ακόµη και δί-πλα στη θάλασσα, γιατί η θάλασσα δεν είναι ποτέ ζε-στή». Λόγω της πρωιµότητας που το κλίµα της Σάµου εξα-σφαλίζει, σύµφωνα µε τον κ. Αµυρσώνη, θα µπορού-σαν τα συγκεκριµένα προϊόντα, που δεν απαιτούν ιδιαί-τερη έως καθόλου φροντίδα, να «πιάσουν» και καλέςτιµές. Για το θέµα, δε, της «µπουκνιάς», ένα είδος συ-κιάς που φύεται µόνο στη Σάµο και καρποφορεί δυοφορές το χρόνο, έχει ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια µιαπροσπάθεια να αποδείξει ότι είναι αναγκαία η προώθη-ση της καλλιέργειάς του, σπάζοντας µάλιστα την άποψηπου το θέλει αυτοφυές και όχι καλλιεργούµενο.Παρά τις όποιες δυσκολίες, αλλά και τις επανειληµµέ-νες αρνήσεις που έχει συναντήσει στις προτάσεις πουκατά καιρούς καταθέτει, ο Γιακουµής Αµυρσώνης, λά-τρης της Σάµου, επιµένει ότι µπορούν να γίνουν πολλά.Και ίσως να έχει δίκιο. Άλλωστε, όταν ξεκινούσε την ε-πιχείρησή του, οι περισσότεροι τον έλεγαν... τρελό!

Φροντίδα γιατις εξαιρετικήςοµορφιάς ορχι-δέες στα ανθο-κήπια τηςΑΝΘΕΑ

22 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

∞fi ÙÔ ÛÙ¿‚ÏÔ... ÛÙÔ ÙÚ·¤˙È

ÚÂÔÚÙ¿˙

EEίίννααιι ααλλήήθθεειιαα όόττιι µµεεσσοολλααββοούύνν πποολλλλάάµµεεττααξξύύ ττοουυ σσττάάββλλοουυ κκααιι ττοουυ ττρρααππεεζζιι--οούύ ττοουυ κκααττααννααλλωωττήή...... ΌΌππωωςς κκααιι εείίννααιιααλλήήθθεειιαα,, όόττιι ηη ΕΕυυρρωωππααϊϊκκήή ΈΈννωωσσηη έέ--ππααψψεε νναα εεππιιδδοοττεείί ττιιςς χχωωµµααττεερρέέςς κκααιι

σσττρράάφφηηκκεε σσττηηνν πποοιιόόττηητταα..Αυτό συνειδητοποίησαν όσοι παραβρέθηκαν στοπρώτο πανελλήνιο συνέδριο κτηνιατρικής παραγωγι-κών ζώων, ασφάλειας τροφίµων ζωικής προέλευ-σης και προστασίας του καταναλωτή.

Το συνέδριο αυτό ήταν και το συνέδριο της προβα-τοτροφίας, γιατί µε την κατοχύρωση της φέτας ωςελληνικού προϊόντος Π.Ο.Π. και την ανακήρυξη του2008 ως έτους φέτας, η εκτροφή του προβάτου έ-παψε να είναι ο φτωχός συγγενής της ελληνικής κτη-νοτροφίας και έγινε η ναυαρχίδα της. Αυτό αφοράτο Bόρειο Αιγαίο, µιας και είναι η µόνη νησιωτικήπεριοχή της Ελλάδας µε δικαίωµα παραγωγής φέ-τας Π.Ο.Π.Τι µεσολαβεί µεταξύ του στάβλου και του τραπεζι-κού του καταναλωτή; Πώς η διαδροµή θα πρέπει να

ΑΡΘΡΟτης Aναστασίας ∆αούση

κτηνίατρος ΑΠΘ MSc

∂. £Àª∂§∏™ ∞.µ.∂.∂.¶·Ú·ÁˆÁ‹ - ∂ÌÔÚ›· - ∆˘ÚÔÎÔÌÈÎÒÓ ¶ÚÔ›fiÓÙˆÓ

ÕÓÙÈÛ· §¤Û‚Ô˘ 811 03thimel1@internet.gr

∆ËÏ. °Ú·Ê›Ԣ: 22530 56201, ∆ËÏ. ∆˘ÚÔÎÔÌ›Ԣ: 22530 56383Fax: 22530 56238

Προϊόντα µε ταυτότητα!Κασέρι Π.Ο.Π. Λαδοτύρι Μυτιλήνης Π.Ο.Π. Γραβιέρα Μυτιλήνης Φέτα Π.Ο.Π.

βούτυρο

διανύεται έτσι ώστε να υπάρχει κτηνοτρόφος που ναπαράγει και καταναλωτής που να απολαµβάνει αυτόπου πλήρωσε; Το ζητούµενο για να µπορεί µια εκτροφή να θεωρεί-ται βιώσιµη είναι η παραγωγή προϊόντων υψηλήςποιότητας, τα οποία θα είναι ανταγωνιστικά.

ΗΗ υυψψηηλλήή πποοιιόόττηητταα είναι αποτέλεσµα του σωστούχειρισµού ζώων και παραγωγής. ∆ηλαδή, πρόληψηκαι καταστολή των ασθενειών των ζώων, σωστή δια-τροφή, υγιεινή του στάβλου και υγιεινή των παραγό-µενων προϊόντων µε µηχανικό άρµεγµα του γάλα-κτος και τυποποίηση του κρέατος.

ΗΗ ααννττααγγωωννιισσττιικκόόττηητταα είναι αποτέλεσµα µείωσηςτου κόστους παραγωγής, δηλαδή ζώα υψηλής γενε-τικής αξίας. Σωστή διατροφή µε πρόβλεψη του κό-στους της, που αποτελεί το σηµαντικότερο παράγο-ντα οικονοµίας της εκτροφής. Επίσης, κρίσιµο ρόλοπαίζει η παραγωγή ποιοτικών προϊόντων µε ιδιαίτε-ρα χαρακτηριστικά.Όλα τα παραπάνω, η κτηνοτροφία αιγοπροβάτωνστα νησιά του Αιγαίου µπορεί να τα επιτύχει γιατί:

Το αιγοπρόβειο γάλα είναι προϊόν σε έλλειψη

στην Ευρωπαϊκή Ένωση (δεν έχει ποσόστωση).Το αιγοπρόβειο γάλα παράγει δεκάδες προϊόντα

Π.Ο.Π.Το αιγοπρόβειο γάλα είναι εθνικό προϊόν, ο λευ-

κός χρυσός της ελληνικής άγονης υπαίθρου, και ιδι-αίτερα της νησιωτικής, που η πλούσια σε ποικιλότη-τα χλωρίδα της του εξασφαλίζει άρωµα και εξαιρετι-κή γεύση.Αν λοιπόν ο νησιώτης κτηνοτρόφος αλλάξει νοοτρο-πία, κατανοήσει τα προσόντα του προϊόντος που πα-ράγει και συνειδητοποιήσει ότι η εκτροφή του είναιεπιχείρηση και στραφεί στη σύγχρονη αντίληψη δια-χείρισης, θα µπορέσει να γίνει ανταγωνιστικός.

ΑΑννααττρρεεππττιικκήή ήταν η άποψη που ακούστηκε στοσυνέδριο και έλεγε ότι αν δεν κοπούν οι επιδοτή-σεις, η ελληνική κτηνοτροφία δεν θα εκσυγχρονι-

tΤο αιγοπρόβειο γάλα είναι

ο λευκός χρυσός για όποιον το παράγει

s

24 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

ÚÂÔÚÙ¿˙στεί. Τη συγκεκριµένη άποψη δεν συµµερίζεται ηγράφουσα, αλλά πρέπει να πούµε ότι πολλές επιδο-τήσεις δόθηκαν άσκοπα, σε λάθος ανθρώπους καιµε λάθος τρόπο. Με αποτέλεσµα σήµερα να ανα-γνωρίζουµε ότι ενώ η δεκαετία του 1980 µε τηνπληθώρα των επιδοτήσεων ανέβασε το βιοτικό επί-πεδο του κτηνοτρόφου, δυστυχώς, άσκησε µόνοκοινωνική πολιτική, σε βάρος τους εκσυγχρονισµού.Σήµερα παραµένει ζητούµενο ο εκσυγχρονισµός καιη αναβάθµιση του µαντριού σε επιχείρηση.

ΗΗ µµεεττααπποοίίηησσηη είναι το δεύτερο στάδιο της πορεί-ας που αναφέραµε πιο πάνω. ∆υστυχώς εδώ βλέ-πουµε ότι οι παραδοσιακοί τυροκόµοι έπεσαν στολάκκο που τους έσκαψαν οι µεγάλες εταιρείες. Αντίνα στραφούν στην παραγωγή εξειδικευµένων προϊό-ντων εξαιρετικής ποιότητας µε στοχευµένο κατανα-λωτικό κοινό, που γνωρίζει τι θέλει να καταναλώσεικαι πόσο θα το πληρώσει, προσπάθησαν να ανταγω-νιστούν τους κολοσσούς στα ράφια των σούπερ-µάρ-κετ και φυσικά ισοπεδώθηκαν.Αντί να παροτρύνουν τους κτηνοτρόφους να παρά-γουν ποιοτικό γάλα, έριξαν την ποιότητα και προσπά-θησαν να ρίξουν το κόστος παραγωγής για να αυξή-σουν το κέρδος τους.

ΤΤοο ααπποοττέέλλεεσσµµαα είναι κακοπληρωµένοι κτηνοτρό-φοι στα πρόθυρα της οικονοµικής εξαθλίωσης καιπροϊόντα κακής ποιότητας που πωλούνται µε παρα-κάλια στην αγορά µιας λαίλαπας, που λέγεται προ-θήκη των µεγάλων αλυσίδων λιανικής πώλησης. ∆εν σκέφτηκαν ότι υπάρχουν και άλλοι τρόποι πώλη-σης και διακίνησης των προϊόντων τους, όπως είναιοι εξαγωγές. Η φετινή χρονιά είναι χρονιά των εξα-γωγών, όπου καλούµαστε να εξάγουµε φέτα, αλλάδεν έχουµε γάλα µε προδιαγραφές που θα επιτρέ-πει τη φέτα που θα παραχθεί, να εξαχθεί. Η Ελλάδααπό φέτος καλείται να τριπλασιάσει την παραγωγήφέτας, για να καλύψει την παγκόσµια κατανάλωσηως η µόνη παραγωγός χώρα στον κόσµο!Όλοι µπορούµε να αντιληφθούµε ότι αν ένα προϊόνδεν έχει πρόβληµα διάθεσης, ο µόνος λόγος πουδεν είναι κερδοφόρο, ούτε για τον παραγωγό ούτεγια τον µεταποιητή, είναι ότι το προϊόν υστερεί σεποιότητα.Βρισκόµαστε σε µια µεταβατική εποχή, και αν πρά-ξουµε σύµφωνα µε τις απαιτήσεις των καιρών, θαµπορέσει η κτηνοτροφία των αιγοπροβάτων να ανα-κάµψει, γιατί τα προϊόντα της θα είναι ποιοτικά, θααπευθύνονται σε ένα απαιτητικό καταναλωτικό κοι-νό, που θα έχει σαν γνώµονα στις αγορές του τηνποιότητα και όχι την τιµή. Με αποτέλεσµα, τόσο οιτυροκόµοι, όσο και οι κτηνοτρόφοι να βγουν από τοάγχος του ανταγωνισµού. Αυτό δεν είναι εξωπραγµα-τικό. Για να αντιληφθούµε τι συµβαίνει, ας ρίξουµε

µια µατιά στις προθήκες των καταστηµάτων.Υπάρχουν τυριά από αιγοπρόβειο γάλα, ντόπια καιξένα, που η τιµή τους είναι αρκετά έως πολύ υψηλή,πράγµα που σηµαίνει ότι λόγω της εξαιρετικής ποιό-τητας, δεν έχουν πρόβληµα διάθεσης.

ΤΤοο µµέέλλλλοονν της κτηνοτροφίας αιγοπροβάτων δενείναι αβέβαιο, όσο και αν αυτή τη στιγµή περνάεικρίση. Με τις τρέχουσες χαµηλές τιµές στο γάλα καιστο κρέας, καθώς και τις υψηλές τιµές στις ζωοτρο-φές, η παραπάνω φράση ακούγεται κωµική, όµωςδεν είναι. Ο κλάδος µπορεί να βγει από την κρίση,όταν όλοι οι εµπλεκόµενοι συνειδητοποιήσουν ότιπρέπει να στραφούν στον εκσυγχρονισµό και τηνποιότητα. Το αιγοπρόβειο γάλα είναι τόσο λιγοστό παγκο-σµίως, η εργασία για την παραγωγή του είναι απότις δυσκολότερες αγροτικές εργασίες, τα προϊόντατου είναι υψηλής θρεπτικής αξίας µε οργανοληπτικάχαρακτηριστικά που αποτελούν δέλεαρ για τον κατα-ναλωτή, πράγµα που σηµαίνει ότι είναι ένα ξεχωρι-στό και πολύτιµο προϊόν. Θα το ξαναπώ, αποτελεί τολευκό χρυσό για τον τόπο που το παράγει.

tΠαραµένει ζητούµενο

η αναβάθµιση του µαντριού σε επιχείρηση

26 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

ÚÂÔÚÙ¿˙∞ÁÚÔÙÈΤ˜ ÂȉÔÙ‹ÛÂȘ

5,5 ÂηÙÔÌ̇ÚÈ· ¢ÚÒ ¤¯·Û·Ó ÔÈ ·ÁÚfiÙ˜ ÙÔ˘ µÔÚ›Ԣ ∞ÈÁ·›Ô˘

HHεεφφααρρµµοογγήή ττηηςς ννέέααςς ΚΚοοιιννήήςς ΑΑγγρροοττιικκήήςςΠΠοολλιιττιικκήήςς έέφφεερρεε µµεείίωωσσηη ττωωνν εεππιιδδοοττήή--σσεεωωνν γγιιαα ττοουυςς ππααρρααγγωωγγοούύςς ττοουυ ΒΒοορρεείί--οουυ ΑΑιιγγααίίοουυ.. ΑΑυυττόό δδεείίχχννοουυνν τταα εεππίίσσηηµµαασσττοοιιχχεείίαα ττοουυ ΟΟΠΠΕΕΚΚΕΕΠΠΕΕ,, αανν κκααιι κκααννεείίςς

µµπποορρεείί νναα έέχχεειι πποολλλλέέςς εεππιιφφυυλλάάξξεειιςς κκααττάά ππόόσσοο τταα σσττοοιι--χχεείίαα πποουυ έέχχοουυνν δδοοθθεείί γγιιαα ττηηνν ππεερρίίοοδδοο 1166 ΟΟκκττωωββρρίίοουυ22000066 –– 1155 ΟΟκκττωωββρρίίοουυ 22000077,, εείίννααιι ααππόόλλυυτταα σσυυγγκκρρίίσσιι--µµαα µµεε τταα σσττοοιιχχεείίαα γγιιαα ττηηνν ππεερρίίοοδδοο 1166 ΟΟκκττωωββρρίίοουυ 22000055–– 1166 ΟΟκκττωωββρρίίοουυ 22000066.. Όµως ακόµη κι αυτά τα στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ δεί-χνουν απώλεια επιδοτήσεων στο Βόρειο Αιγαίο, που α-νέρχεται στα 5,5 εκατοµµύρια ευρώ σε µια χρονιά. Τιςµεγαλύτερες απώλειες επιδοτήσεων υπέστησαν οι πα-ραγωγοί της Σάµου και της Ικαρίας χάνοντας 2,651 ε-

κατοµµύρια ευρώ, ακολούθησαν οι παραγωγοί της Χίουµε απώλειες 1,851 εκατοµµύρια ευρώ και τέλος οι πα-ραγωγοί της Λέσβου, της Λήµνου και του Αϊ Στράτη, πουέχασαν 993 χιλιάδες ευρώ. Όπως φαίνεται και στους σχετικούς πίνακες, οι παρα-γωγοί του νοµού Σάµου, την περίοδο 16 Οκτωβρίου2005 ως 15 Οκτωβρίου 2006, είχαν λάβει ως επιδοτή-σεις 9,138 εκατοµµύρια ευρώ. Την επόµενη χρονιά έ-λαβαν 6,487 εκατοµµύρια ευρώ. Σε ποσοστά, οι απώ-λειες τους έφθασαν το 29%. Στο νοµό Χίου, οι παραγω-γοί, την περίοδο 16 Οκτωβρίου 2005 ως 15 Οκτωβρί-ου 2006, είχαν λάβει ως επιδοτήσεις 6,485 εκατοµµύ-ρια ευρώ. Την επόµενη χρονιά, οι επιδοτήσεις που έλα-βαν, περιορίστηκαν στα 4,634 εκατοµµύρια ευρώ. Σεποσοστά, οι απώλειες τους έφθασαν το 28,5%.Στο νοµό Λέσβου, οι απώλειες ήταν πολύ µικρότερες

AΓPOTIKEΣ EΠI∆OTHΣEIΣ ΣTO BOPEIO AIΓAIO Nοµός 16/10/05 - 15/10/06 16/10/06 - 15/10/07 ∆ιαφορά

Xίου 6,485 4,634 -1,851Σάµου 9,138 6,487 -2,651Λέσβου 41,781 40,788 -0,993ΣYNOΛA 57,404 51,909 -5,495

Ποσά σε εκατοµµύρια Eυρώ

Στριµωγµένοιοι παραγωγοίαναζητούν τις

επιδοτήσεις

τόσο σε απόλυτους αριθµούς όσο και σε ποσοστά, σύµ-φωνα µε τα στοιχεία που έδωσε στη δηµοσιότητα ο Οργα-νισµός Πληρωµών Επιδοτήσεων. Συγκεκριµένα, οι παρα-γωγοί του νοµού έλαβαν την περίοδο 16 Οκτωβρίου 2005ως 15 Οκτωβρίου 2006, 41,781 εκατοµµύρια ευρώ ωςαγροτικές επιδοτήσεις. Την επόµενη χρονιά, οι επιδοτή-σεις που έλαβαν, έφθασαν στα 40,788 εκατοµµύρια ευ-ρώ. Σε ποσοστά, οι απώλειες τους είναι µόλις 2,37%.Ωστόσο για το νοµό Λέσβου, υπάρχουν στοιχεία που δηµι-ουργούν πολλές αµφιβολίες. Οι αιτήσεις ενιαίας ενίσχυ-σης που κατατέθηκαν στην ΕΑΣ Λέσβου το 2006 από τουςπαραγωγούς του νησιού, ζητούσαν την ενεργοποίηση συ-νολικών δικαιωµάτων επιδότησης 22,263 εκατοµµυρίωνευρώ. Οι δικαιούχοι παραγωγοί της Λέσβου για εκείνη τηνχρονιά ήταν λίγο περισσότεροι από 19.000. Στη Λήµνο, οιδικαιούχοι παραγωγοί ήταν περίπου 2.000. Οι επιδοτή-σεις που υποστηρίζει ο ΟΠΕΚΕΠΕ ότι πλήρωσε για ενιαίαενίσχυση και ειδικά καθεστώτα επιδότησης του έτους αυ-τού στο νοµό Λέσβου, ανέρχονται στα 37,304 εκατοµµύ-ρια ευρώ. Ουσιαστικά ο ΟΠΕΚΕΠΕ υποστηρίζει ότι έχειπληρώσει πολύ περισσότερα χρήµατα ως επιδοτήσεις απόόσα αντιστοιχούν στις αιτήσεις που κατέθεσαν οι παραγω-γοί όλου του νοµού. Ίσως βέβαια στους πίνακες του OΠEKEΠE να περιλαµβά-νονται πληρωµές, που αφορούν δικαιώµατα επιδότησης α-πό το εθνικό απόθεµα. Είµαστε σε θέση να γνωρίζουµε ό-τι στη Λέσβο έχουν δοθεί σηµαντικά ποσά από το εθνικό α-πόθεµα, που πρέπει να προσεγγίζουν τα 4 εκατοµµύριαευρώ. Σε αυτή την εξέλιξη, σηµαντικό ρόλο έπαιξε η πίεσηπου ασκήθηκε στην ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανά-πτυξης από τις αρχές του 2004 ως σήµερα, από εκείνουςπου υποστήριζαν ότι η πλήρης αποσύνδεση των επιδοτή-σεων από την παραγωγή, θα έχει καταστροφικές συνέπει-ες για τους παραγωγούς των νησιών του Αιγαίου. Θα είχε πολύ µεγάλο ενδιαφέρον να µπορούσαµε να συ-γκρίνουµε τα ποσά που ζήτησαν ως αγροτικές επιδοτήσειςοι παραγωγοί της Σάµου, της Ικαρίας και της Χίου, µε αυτάπου υποστηρίζει το Υπουργείο ότι τους κατέβαλε.Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και ο ΟΠΕΚΕΠΕ σταπλαίσια της εφαρµογής της πρόσφατα ληφθείσας απόφα-σης από την Ευρωβουλή, οφείλει να δώσει στη δηµοσιότη-τα πλήρη και αναλυτικά στοιχεία για τις πληρωµές των επι-δοτήσεων. Είναι δικαίωµα κάθε πολίτη είτε λαµβάνει επι-δοτήσεις είτε όχι, να γνωρίζει που, ποιοι επιδοτούνται καιγια ποιο λόγο, από τους φόρους που πληρώνει.

tΣτη Λέσβο έχουν δοθεί 4 εκατοµµύρια ευρώ

από το εθνικό απόθεµα

s

EÏ·ÈÔÎÔÌ›·

28 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

·ÊÈ¤Ú Ì·

∑ËÙÂ›Ù·È Ì¤ÏÏÔÓ∂Ï·ÈÔÎÔÌ›· ÛÙÔ µfiÚÂÈÔ ∞ÈÁ·›Ô

AAβέβαιο περισσότερο από ποτέείναι το µέλλον της ελαιοκοµίαςστο Βόρειο Αιγαίο. Οι τάσειςεγκατάλειψης των ελαιώνωνδείχνουν να κυριαρχούν και

βέβαια οφείλονται στις µειωµένες αποδόσειςσε καρπό του νησιώτικου ελαιώνα, στην στα-διακή µείωση του πληθυσµού στα ελαιοπαρα-γωγικά χωριά των νησιών µας, στη µείωσητης οικονοµικής αξίας του ελαιολάδου, στοεξαιρετικά υψηλό κόστος συγκοµιδής τουκαρπού στα νησιά και στον κατακερµατισµότου γεωργικού κλήρου (ιδιαίτερα των ελαιώ-νων µας). Άλλα στοιχεία που ενισχύουν τιςτάσεις εγκατάλειψης της ελαιοκοµίας είναι ηακολουθούµενη αγροτική πολιτική, τόσο σεεθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πουδεν λαµβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες τηςνησιωτικής ελαιοκοµίας. Η µελέτη για την ανάπτυξη της πρωτογενούςπαραγωγής στα νησιά του Αιγαίου, που εκπο-νήθηκε το 2007, έδειξε ότι πάνω από300.000 στρέµµατα αγροτικής γης στα νησιάτης Περιφέρειάς µας έχουν δασωθεί τα τελευ-ταία 50 χρόνια. Οι µελετητές είχαν χρησιµο-ποιήσει στοιχεία που προέκυψαν από έρευνεςτου Πανεπιστηµίου Αιγαίου. Ένα από τα κριτή-ρια, που οδήγησαν τους ερευνητές του Πανε-πιστηµίου Αιγαίου στην εκτίµηση αυτή, ήταν ό-τι σε πολλές πρόσφατα δασωµένες εκτάσειςβρέθηκαν αναβαθµίδες. Στοιχείο που δείχνειότι κάποιοι είχαν κάνει µια εκτεταµένη περι-βαλλοντική παρέµβαση στα εδάφη αυτά, γιανα τα προστατεύσουν από την διάβρωση. Ε-κτάσεις στις οποίες δεν βρέθηκαν αναβαθµί-δες δεν θεωρήθηκαν ως εκαταλειφθείσα γε-ωργική γη. Κατά την άποψη των µελετητώνλοιπόν, η εκτίµηση του Πανεπιστηµίου Αιγαίουγια το µέγεθος της εγκαταλελειµµένης γεωργι-κής γης στο Βόρειο Αιγαίο είναι συντηρητική.Από την άλλη, η ύπαρξη των αναβαθµίδων δεί-χνει ότι οι δασωθείσες εκτάσεις, που κατέγρα-ψε το Πανεπιστήµιο Αιγαίου, κατά ένα πολύµεγάλο µέρος προέρχονται από δενδρώδειςκαλλιέργειες, δηλαδή από παλαιούς ελαιώνες.

νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ 29

30 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

HHραγδαία µείωση του αγροτικού πλη-θυσµού στα νησιά, ως αποτέλεσµατης µείωσης του αγροτικού εισοδή-µατος έχει συµβάλει κι αυτή στην ε-γκατάλειψη των ελαιώνων. Όλο και

λιγότεροι άνθρωποι ασχολούνται µε την ελαιοκοµίαστα νησιά του Βορείου Αιγαίου. Μεγαλώνει συνεχώςη ηλικία του πληθυσµού αυτού, αφού δεν υπάρχει ι-κανοποιητική ανανέωση της ηλικιακής σύνθεσηςτου αγροτικού πληθυσµού. Επίσης, συνεχώς αυξάνεται η µερίδα των ετεροαπα-σχολούµενων παραγωγών σε βάρος των κατά κύριοεπάγγελµα αγροτών. Η τάση αυτή βραχυπρόθεσµαδιασώζει την νησιωτική ελαιοκοµία από την πλήρη ε-γκατάλειψη, όµως µεσοµακροπρόθεσµα δεν της εξα-σφαλίζει καµία θετική προοπτική. Η ελαιοκοµία του Βορείου Αιγαίου δεν κινείται µετην ίδια ταχύτητα σε όλα τα νησιά. Στην πραγµατικό-τητα έχουµε να κάνουµε µε δύο διαφορετικές ταχύ-τητες. Με γρηγορότερους ρυθµούς κινείται η Λέ-σβος, που είναι µια από τις κύριες ελαιοπαραγωγι-κές περιοχές της χώρας. Πιο αργούς ρυθµούς βλέ-πουµε στην ελαιοκοµία στα άλλα νησιά της Περιφέ-ρειας, όπου κατά κύριο λόγω καλύπτει ανάγκες αυ-τοκατανάλωσης ελαιολάδου των κατοίκων και πολύλιγότερο την παραγωγή ελαιολάδου προς πώληση.

∏ ÂÏ·ÈÔÎÔÌ›· Ù˘ §¤Û‚Ô˘Τα βασικά προβλήµατα για τον ελαιώνα της Λέσβουείναι οι χαµηλές αποδόσεις ελαιολάδου. Τα τρία τε-

λευταία χρόνια ο ελαιώνας της Λέσβου δίνει πολύ χα-µηλή παραγωγή ελαιολάδου, κάτω από 10.000 τό-νους, αν και η µέση ετήσια παραγωγή ήταν κοντάστους 20.000 τόνους. Φέτος στις περιοχές της Βό-ρειας Λέσβου παρατηρείται πολύ χαµηλή απόδοση ε-λαιολάδου. Συγκεκριµένα εννέα κιλά ελιών δίνουν έ-να κιλό ελαιόλαδου, όταν σε µέσα επίπεδα η σχέσηαυτή διαµορφώνεται στο τέσσερα προς ένα. Πέρα α-πό τα συγκυριακά προβλήµατα που µπορεί να επικα-λεστεί κανείς, η αλήθεια είναι ότι ο ελαιώνας της Λέ-σβου αντιµετωπίζει χρόνια προβλήµατα, που δεν α-ντιµετωπίζονται µε ορθό και συστηµατικό τρόπο. Η α-λήθεια είναι ότι ο ελαιώνας της Λέσβου και µαζί µεαυτόν και οι καλλιεργητές του έχουν αφεθεί στην τύ-χη τους. ∆εν έχουν καµία ουσιαστική, επιστηµονικήκαι οικονοµική στήριξη, για να αντιµετωπίσουν αυτάτα προβλήµατα. Πολλοί είπαν ότι η µικρή παραγωγή ελαιολάδου στηνΛέσβο το χειµώνα που πέρασε οφείλονταν στην πα-ρατεταµένη ανοµβρία και στους απανωτούς καύσω-νες του περυσινού καλοκαιριού. Ως ένα βαθµό αυτόείναι αληθές. Αλλά δεν είναι η πρώτη φορά που ηΛέσβος πλήττεται από ανοµβρία. Όµως ήταν η πρώ-τη φορά που τα δέντρα κινδύνεψαν να ξεραθούν. Ο ελαιώνας του νησιού είναι γερασµένος και επίσηςοι ασθένειες, οι µυκητιάσεις, η προσβολή από βα-κτήρια και σκουλήκια έχουν γίνει µόνιµα χαρακτηρι-στικά του. Η αντιµετώπιση των προβληµάτων αυτώνδεν µπορεί να γίνει αποτελεσµατικά αν οι παραγωγοί

·ÊÈ¤Ú Ì·

Ορεινός ελαιώ-νας στη Μόρια

Λέσβου

νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ 31

EÏ·ÈÔÎÔÌ›·

δεν έχουν επιστηµονική στήριξη, αν δεν υλοποιείταιένας γενικότερος σχεδιασµός για την ανανέωση τουελαιώνα. Ο γεωπόνος ΒΒαασσίίλληηςς ΓΓάάλλλλοοςς, σε επόµενοάρθρο του αφιερώµατος, αναλύει ότι πρέπει να συ-νεργαστούν οι ∆ήµοι του νησιού µε την Νοµαρχία,τους συνεταιρισµούς, τους παραγωγούς, τους γεω-πόνους, τις κρατικές και αυτοδιοικητικές υπηρεσίεςκαι το Πανεπιστήµιο Αιγαίου, για να αντιµετωπισθούναυτά τα προβλήµατα. Επίσης πιστεύει ότι πρέπει ναενεργοποιηθεί ο Σταθµός Γεωργικής Έρευνας τουΚάτω Τρίτους, για να δοθούν απαντήσεις στον τρόποκαταπολέµησης των προβληµάτων του λεσβιακού ε-λαιώνα. Η βάση του προβλήµατος βρίσκεται στο ότι το κό-στος παραγωγής του ελαιολάδου στην Λέσβου είναιπάνω από την τιµή που απολαµβάνει ο παραγωγός.Έτσι η πλειοψηφία των παραγωγώνέχει αποφασίσεινα µην επενδύει ούτε ένα ευρώ στους ελαιώνες. Τοµόνο που κάνει είναι να µαζεύει τις ελιές. Με την τα-κτική αυτή πιστεύουν ότι µηδενίζουν το κόστος πα-ραγωγής. Μέσα στο κλίµα αποεπένδυσης ελάχιστοιείναι οι ελαιοπαραγωγοί του νησιού που προβαίνουνσε ανανέωση των δέντρων τους. Επειδή θεωρούν ό-τι η ελαιοκοµία είναι πλέον µια ζηµιογόνα δραστηριό-τητα, οι παραγωγοί δεν διεκδικούν καν την εκπόνη-ση προγραµµάτων ανανέωσης των ελαιώνων. Οι φετινή χρονιά θα είναι κρίσιµη για την ελαιοκο-µίας της Λέσβου. ∆ιότι τα τρία προηγούµενα χρόνιαείχαµε πολύ χαµηλή παραγωγή ελαιολάδου. Αν δενανακάµψει η παραγωγή ούτε αυτή την χρονιά, οι τά-

σεις εγκατάλειψης του ελαιώνα θα πολλαπλασια-στούν. Οι ελαιοπαραγωγοί, είτε το θέλουν είτε όχι,θα στραφούν σε άλλες κατευθύνσεις, για να υποκα-ταστήσουν το χαµένο γεωργικό τους εισόδηµα. «Κρίσιµο ζήτηµα για την ελαιοκοµία του νησιού είναιη εκµηχάνιση της συγκοµιδής. Τα εργατικά χέρια τωνµεταναστών από την ανατολική Ευρώπη τώρα πια έ-χουν λιγοστέψει, κι επιπλέον δεν είναι τόσο φθηνά ό-σο ήταν στις αρχές της δεκαετίας. Η µείωση τουχρόνου και του κόστους συγκοµιδής του καρπού θαδώσει περισσότερο και καλύτερης ποιότητας λάδι.Κι αυτό µε την σειρά του θα φέρει καλύτερο εισόδη-µα στους παραγωγούς», δηλώνει στο «Νησιωτικό Α-γρόκτηµα» ο ελαιοτριβέας ΒΒαασσίίλληηςς ΚΚοοκκκκιιννοοφφόόρροοςς.

™‚‹ÓÂÈ Ë ÂÏ·ÈÔÎÔÌ›· Ù˘ Ã›Ô˘Εδώ και µια πενταετία έχει να δει παραγωγική χρο-νιά ο ελαιώνας της Χίου. Η κατάσταση του ελαιώναστο νησί είναι εξαιρετικά άσχηµη, ιδιαίτερα στο βό-ρειο τµήµα. Σε αυτές τις περιοχές η εικόνα του Χιώ-τικου ελαιώνα δείχνει ξεκάθαρα τα σηµάδια εγκατά-

tΤο υψηλό κόστος παραγωγής

βουλιάζει την ελαιοκοµία της Λέσβου

s

Σχίνοι καιελιές συνυπάρ-χουν λίγο έξωαπό το Πυργίτης Χίου

32 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

·ÊÈ¤Ú Ì·λειψης. Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί εί-ναι ότι σε αυτές τις περιοχές είναι κάθετη η πτώσητου χρόνου λειτουργίας των ελαιοτριβείων. Ο ελαιο-τριβέας ΕΕυυάάγγγγεελλοοςς ΓΓιιααννννίίρρηηςς διαθέτει ελαιοτριβείολίγο έξω από την πόλη της Χίου και, όπως µας είπε,σε άλλες εποχές το ελαιοτριβείο του δούλευε επί 40ηµέρες συνεχώς. Το φετινό χειµώνα δούλευε µόνολίγες ώρες κάποια απογεύµατα, όσο για την παραγω-γή παρουσιάζει κάµψη ως και 90%. Σύµφωνα µε ταεπίσηµα στατιστικά στοιχεία, την δεκαετία του 1990στην Χίο παράγονταν ως και 2.000 τόνοι ελαιολάδουτις παραγωγικές χρονιές.Αισθητά καλύτερη είναι η εικόνα στην νότια Χίο. Ησυγκαλλιέργεια ελιάς και σχίνου (µαστιχόδεντρο)βοηθάει την ελαιοκοµία. Τα χωράφια και τα δέντραείναι καλύτερα φροντισµένα και σε καλύτερη κατά-σταση. Ωστόσο και σε αυτή την πλευρά του νησιού υ-πάρχουν ελαιώνες που έχουν εµφανή σηµάδια εγκα-τάλειψης. Μεγάλο πλήγµα για την ελαιοκοµία του νησιού ήτανο παγετός του 2003. Ιδιαίτερα στη βόρεια Χίο «έκα-ψε» πάρα πολλά δέντρα. Τα περισσότερα από αυτάδεν κατάφεραν να ανακάµψουν ως σήµερα. Γιατίστις καιρικές συνθήκες προστέθηκε η έλλειψη της α-ναγκαίας φροντίδας.Ο πολυκατακερµατισµός του γεωργικού κλήρου στηνΧίο είναι ένα από τα σηµαντικότερα προβλήµατα πουπρέπει να αντιµετωπισθούν. Τα χωράφια είναι τόσοµικρά που ελάχιστα πράγµατα µπορούν να γίνουν γιατην ανανέωση των δέντρων και την σωστή καλλιέρ-γειά τους.Η κυρίαρχη ποικιλία στο νησί είναι η λαδολιά, που αναξιοποιηθεί σωστά µπορεί να δώσει αξιόλογο εισό-δηµα, τόσο ως ελαιοποιήσιµη αλλά και ως βρώσιµηελιά.

ºı›ÓÔ˘Û· ÔÚ›· ÁÈ· ÙÔ ™·ÌÈ·Îfi ÂÏ·ÈÒÓ· Πολλά προβλήµατα αντιµετωπίζει και η ελαιοκοµίατης Σάµου. Ο Πρόεδρος των ελαιοτριβέων του νησι-ού ΧΧρρήήσσττοοςς ΒΒαακκιιννττήήςς µας είπε ότι στη Σάµο τα1.300.000 ελαιόδεντρα µέχρι το 1997 έδιναν µέσηετήσια παραγωγή ελαιολάδου 2.500 τόνους. Στην ε-πόµενη δεκαετία, δηλαδή από το 1998 ως το 2007,η µέση παραγωγή ελαιολάδου υποχώρησε στους2.000 τόνους. Το φετινό χειµώνα η παραγωγή λαδι-ού ήταν πολύ µικρή, αφού δεν ξεπέρασε τους 500τόνους. Οι πρώτες εκτιµήσεις για την νέα χρονιά εί-ναι θετικές και δείχνουν ότι η παραγωγή µπορεί ναφθάσει ως τους 4.000 τόνους, όπως εκτιµά ο κ. Βα-κιντής, ωστόσο είναι πολύ νωρίς για εκτιµήσεις. Στιςπαραγωγικές χρονιές το 80% του ελαιολάδου πουπαράγεται στη Σάµο χρησιµοποιείται για αυτοκατανά-λωση, το υπόλοιπο 20% διατίθεται στο εµπόριο. Ό-πως είναι φυσικό οι κάτοικοι του νησιού κρατούν τα

καλά λάδια για τις δικές τους ανάγκες και δίνουν ταµη βρώσιµα λάδια στο εµπόριο. Όπως στην Χίο έτσι και στην Σάµο υπάρχει κατακερ-µατισµός των ελαιώνων. Το πιο συνηθισµένο µέγε-θος ενός χωραφιού είναι τρία στρέµµατα. Μεγάλοπρόβληµα για τα 15 ελαιοτριβεία του νησιού (13 ι-διωτικά και 2 συνεταιριστικά) είναι η διαχείριση τωναποβλήτων τους. ∆ιότι σε µια δύσκολη εποχή για τηνελαιοκοµία οι ελαιοτριβείς πιέζονται να κάνουν επεν-δύσεις, οι οποίες είναι άγνωστο αν θα φέρουν το πο-θητό αποτέλεσµα, δηλαδή την µόνιµη αδειοδότησήτους κι επιπλέον θα ανεβάσουν σηµαντικά το κόστοςπαραγωγής τους. Στην γειτονική Ικαρία τα 350.000 ελαιόδεντρα έδω-σαν φετινή παραγωγή ελαιολάδου περίπου 300 τό-νους.

™™τις δύσκολες στιγµές που περνά η ελαιο-κοµία στο Αιγαίο, υπάρχουν κι ορισµένα

ελπιδοφόρα µηνύµατα. Ίσως το σηµαντικότερο είναι ότι στη Λήµνο τατελευταία χρόνια έχει εµφανιστεί ένας µικρόςαριθµός παραγωγών, περίπου 30, που δηµι-ούργησαν ελαιώνες. Πρώτος στόχος τους είναιφυσικά να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες σελάδι κι ένα µέρος των αναγκών της τοπικής α-γοράς.Στη Λέσβο, το χειµώνα που πέρασε, λειτούργη-σε για πρώτη φορά ελαιοτριβείο, που εκθλίβειαποκλειστικά βιολογικές ελιές.Τη νέα ελαιοκοµική περίοδο αναµένεται να ε-φαρµοστεί για πρώτη φορά το σύστηµα τηςκοινής έκθλιψης του καρπού σε ένα ελαιοτρι-βείο της Λέσβου, που ήδη έχει αποκτήσει τοναπαραίτητο µηχανολογικό εξοπλισµό.Η λειτουργία µιας µικρής µονάδας τυποποίη-σης ελαιολάδου στην Σάµο, είναι, κατά την ά-ποψη µας, ένα εξαιρετικά ελπιδοφόρο µήνυ-µα. ∆ιότι δείχνει πως σε αυτούς τους χαλε-πούς καιρούς, υπάρχουν Σαµιώτες που όχι µό-νο πιστεύουν στην ελαιοκοµία του νησιού αλλάείναι διατεθειµένοι να επενδύσουν σε αυτή. Ε-ξίσου θετικό είναι το ενδιαφέρον των ελαιοτρι-βέων του νησιού να βρουν µια λύση στο πρό-βληµα διάθεσης των αποβλήτων.

∞¯Ù›‰Â˜ ʈÙfi˜

νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ 33

EÏ·ÈÔÎÔÌ›·

TTαα σσττοοιιχχεείίαα ττοουυ ΥΥπποουυρργγεείίοουυ ΑΑγγρροοττιικκήήςςΑΑννάάππττυυξξηηςς ((ΠΠίίνναακκααςς 11)) γγιιαα ττηηνν δδιιαα--χχρροοννιικκήή εεξξέέλλιιξξηη ττωωνν ττιιµµώώνν ττοουυ εελλααιιοο--λλάάδδοουυ δδεείίχχννοουυνν όόττιι αακκοολλοουυθθεείί σσττααθθεε--ρράά ππττωωττιικκήή πποορρεείίαα.. ΓΓιιαα νναα φφααννεείί ααυυττόό

ττοο σσττοοιιχχεείίοο,, ππρρέέππεειι νναα ααπποοππλληηθθωωρρίίσσοουυµµεε ττιιςς ττιιµµέέςς..∆∆ηηλλααδδήή νναα δδοούύµµεε ττιιςς σσττααθθεερρέέςς κκααιι όόχχιι ττιιςς ττρρέέχχοουυ--σσεεςς ττιιµµέέςς ττοουυ εελλααιιοολλάάδδοουυ.. ΈΈνναα δδεεύύττεερροο ββαασσιικκόόσσττοοιιχχεείίοο εείίννααιι όόττιι οοιι ττιιµµέέςς ττοουυ εελλααιιοολλάάδδοουυ σσττηηννΕΕλλλλάάδδαα,, δδιιααχχρροοννιικκάά εείίννααιι χχααµµηηλλόόττεερρεεςς ααππόό ττιιςς ααννττίί--σσττοοιιχχεεςς ττιιµµέέςς ττοουυ εελλααιιοολλάάδδοουυ σσττηηνν ΙΙττααλλίίαα.. Τα δύο παραπάνω στοιχεία είναι αρκετά για ναπροσδιορίσει κανείς την πορεία της ελαιοκοµίας στηχώρα µας, αν αφήσουµε τα πράγµατα να ακολου-θούν το δρόµο που έχουν πάρει εδώ και τρεις δεκα-ετίες. Τα δύο αυτά στοιχεία δείχνουν ότι το εισόδη-µα των ελαιοπαραγωγών διαρκώς συρρικνώνεταικαι ότι άλλοι καρπώνονται την αξία της ποιότηταςτου ελληνικού ελαιολάδου.

∏ ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ ÙÈÌÒÓΗ επικρατούσα τιµή παραγωγού του ελαιολάδου ό-ταν έκλεινε η ύλη του περιοδικού µας (18 Απριλίου)ήταν 2,75 ευρώ ανά κιλό (839 δραχµές) για το έξ-τρα παρθένο ελαιόλαδο οξύτητας 0,3 βαθµών. Στονπίνακα 1 όπου παρουσιάζονται οι µέσες τιµές ελαιο-λάδου, έτσι όπως τις καταγράφει το Υπουργείο Α-γροτικής Ανάπτυξης, βλέπουµε ότι η τρέχουσα τιµήτου ελαιολάδου είναι µικρότερη από τη µέση τιµήτου 1996 και ανώτερη από τη µέση τιµή του 1997.Αν αποπληθωρίσουµε τις µέσες τιµές που καταγρά-φει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, θα διαπι-στώσουµε ότι οι σηµερινές τιµές παραγωγού αντι-στοιχούν στις τιµές που απολάµβαναν οι παραγωγοίµας στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Είναι λοιπόν φανερό ότι το εισόδηµα των ελαιοπαρα-γωγών έχει συρρικνωθεί δραµατικά. Πέρα όµως από τους πίνακες και τις στατιστικές α-ναλύσεις που για πολλούς µπορεί να είναι δυσνόη-

¶‹Á·Ó ÛÙÔ ¿ÙÔ ÙÔ ÂÈÛfi‰ËÌ· ÙÔ˘ ÂÏ·ÈÔ·Ú·ÁˆÁÔ‡ Î·È ÔÈ ÙÈ̤˜ ÙÔ˘ ÂÏ·ÈÔÏ¿‰Ô˘

ªÂ ÙÈ̤˜ 1997 Ô˘Ï¿Ó ÙÔ Ï¿‰È ÔÈ ·Ú·ÁˆÁÔ›

τες, υπάρχει η λαϊκή σοφία. Οι ελαιοπαραγω-γοί της Λέσβου λένε ότι πριν από δύο τρεις δε-καετίες σε κάθε καλή ελαιοπαραγωγική χρονιάπάντρευαν κι ένα παιδί. Γιατί το εισόδηµα πουτους έδινε η συγκοµιδή, ήταν αρκετό για να κα-λύψουν τα έξοδα του γάµου και φυσικά να δώ-σουν µια γερή προίκα προκειµένου να ενισχύ-σουν το ζευγάρι στα πρώτα βήµατα του. Τώρα σε µια καλή ελαιοπαραγωγική χρονιά, τοµόνο που καταφέρνουν να κάνουν, είναι να κα-λύψουν ένα µέρος από τα δάνεια που χρω-στούν στις τράπεζες. Στα νησιά του Αιγαίου, ό-που το κόστος παραγωγής είναι πολύ µεγαλύ-τερο από την ηπειρωτική Ελλάδα, η οικονοµικήκαχεξία των ελαιοπαραγωγών είναι εµφανήςσε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής.

√È ÊÙˆ¯Ô› Û˘ÁÁÂÓ›˜Στο µπλογκ του περιοδικού «Ελιά και Ελαιόλα-δο», ένα από τα τρία βασικά ζητήµατα που τίθε-νται στον αναγνώστη, είναι η διαφορά των τι-µών παραγωγού µεταξύ Ελλάδας, Ιταλίας και Ι-σπανίας. Το περιοδικό σηµειώνει χαρακτηριστι-κά πως «ο Έλληνας ελαιοπαραγωγός απολαµ-βάνει κατά µέσο όρο 16,4% χαµηλότερη τιµήαπό τον Ιταλό ελαιοπαραγωγό και 8,3% απότον Ισπανό (σύµφωνα µε επίσηµα στοιχεία τουΥπουργείου Γεωργίας και της Ευρωπαϊκής Επι-τροπής για την τελευταία δεκαετία). Στην πραγ-µατικότητα, σε σύγκριση µε τον Ισπανό, ο Έλ-ληνας βρίσκεται σε ακόµη δυσµενέστερη θέ-ση, γιατί, λόγω υψηλού κόστους, έχει ακόµη µι-

34 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

·ÊÈ¤Ú Ì·

TIMEΣ EΛAIOΛA∆OY ΣTHN EΛΛA∆A

∆IAXPONIKH EΞEΛIΞH TΩN TIMΩN EΛAIOΛA∆OY ΣTHN ITAΛIA

TIMEΣ EΛAIOΛA∆OY ΣTHN IΣΠANIA

Πηγή:Iνστιτούτο

ISMEA

νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ 35

EÏ·ÈÔÎÔÌ›·

κρότερο καθαρό εισόδηµα, παρά την καλύτερη ποι-ότητα».Την ίδια ακριβώς εικόνα µας δίνει µια προσεκτικήµατιά στους πίνακες 2, και 3. Σε αυτούς παρουσιά-ζονται οι τρέχουσες τιµές ελαιολάδου στην Ιταλίακαι την Ελλάδα, όπως τις καταγράφει το παρατηρη-τήριο τιµών του Ιταλικού Ινστιτούτου ISMEA.

ŸÏÔÈ ÛÙÔ ›‰ÈÔ Î·˙¿ÓÈΗ συνεχή παρατήρηση των τιµών στις κύριες ελαιο-παραγωγικές περιοχές της χώρας µας, δείχνει ότιδεν υπάρχουν ουσιώδεις διαφοροποιήσεις τιµών α-πό περιοχή σε περιοχή. Σε αυτό συνέβαλε το ότι οιτιµές που διαµορφώνονται σε µια περιοχή της χώ-ρας, γίνονται άµεσα γνωστές σε όλη την Ελλάδα. Υ-πάρχουν βέβαια, κάποιες µικρές εξαιρέσεις είτε γιαλόγους συγκυρίας είτε γιατί σε κάποιες περιοχές υ-πάρχουν ορισµένες τοπικές ιδιαιτερότητες που κά-νουν τη διαφορά. Για παράδειγµα, σε κάποια χωριά

της Λακωνίας παράγουν εξαιρετικής ποιότητας ελαι-όλαδο, που πωλείται αρκετά πρώιµο και σε τιµές υ-ψηλότερες από τα υπόλοιπα ελαιόλαδα. Σε άλλες περιπτώσεις, µπορεί να δούµε υψηλές τι-µές, οι οποίες όµως προσφέρονται για την συγκέ-ντρωση µικρών ποσοτήτων ελαιολάδου, που µια επι-χείρηση έχει άµεση ανάγκη. Τόσο σε αυτή την περί-πτωση όσο και σε πολλές άλλες, έχουµε να κάνουµεµε εξαιρέσεις, δηλαδή οι υψηλές τιµές αφορούν ο-ρισµένες µικρές ποσότητες, που δεν µπορούν νακαθορίσουν τη γενικότερη πορεία των τιµών του λα-διού.Χαµηλότερες τιµές συναντάµε στις µικρές ελαιοπα-ραγωγικές περιοχές, όπου τόσο η παραγωγή όσοκαι το εµπόριο του ελαιολάδου, δεν έχουν το επίπε-δο οργάνωσης που συναντάµε στις κύριες ελαιοπα-ραγωγικές περιοχές. Για παράδειγµα, οι µικρές πο-σότητες λαµπάντε ελαιολάδου (βιοµηχανικό πεντά-ρι) που πουλήθηκαν από τους παραγωγούς της Σά-µου φέτος έφθασαν στα 2,00 ευρώ το κιλό. Σύµφω-να µε τον τελευταίο τιµοκατάλογο που ανακοίνωσε ηΕΑΣ Λέσβου στις 12 Μαρτίου, η τιµή παραγωγού γιατο βιοµηχανικό πεντάρι είχε διαµορφωθεί στα 2,15ευρώ το κιλό.

¶Ô˘ ¿Ó ÔÈ ÙÈ̤˜Η τάση των τιµών όταν έκλεινε η ύλη του περιοδι-κού, ήταν πτωτική κι όλοι οι παράγοντες της αγοράςπερίµεναν να περάσει το ελληνικό Πάσχα και να έρ-θουν στην δηµοσιότητα τα πρώτα στοιχεία από τις ε-κτιµήσεις για την πορεία της παραγωγής ελαιολά-

TIMEΣ EΛAIOΛA∆OY ΣTHN ITAΛIA

36 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

·ÊÈ¤Ú Ì·Πίνακας 1∆IAXPONIKH EΞEΛIΞH THΣ EΛAIOKOMIAΣ EΛAIOΠOIHΣIMHΣ EΛIAΣΕΤΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΙΜΗ ΑΚΑΘ. ΑΞΙΑ

∆ΕΝ∆ΡΩΝ (τόνοι) (δρχ/κιλό) ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (σε χιλ. δρχ.)

1961 75 054 357 247 855 14.88 3 866 5001962 76 108 892 55 807 19.10 3 959 0001963 76 476 950 209 413 19.22 3 794 7851964 77 329 900 129 474 19.50 3 937 3381965 77 286 740 190 740 20.10 5 644 3351966 78 056 340 185 000 20.90 4 942 8301967 79 261 400 185 000 21.40 7 409 6741968 81 079 000 153 635 24.70 7 238 0881969 83 946 700 155 626 25.30 11 342 8201970 85 708 340 197 700 28.55 14 050 1901971 86 679 600 183 000 27.01 12 602 2501972 87 100 000 249 400 29.71 14 294 2801973 87 929 900 192 400 37.62 17 260 7501974 88 300 000 237 000 47.86 16 633 8201975 88 734 780 257 000 54.67 32 274 0001976 90 037 000 225 000 56.01 25 785 3001977 91 660 000 231 000 61.88 42 430 9421978 93 268 833 235 000 73.45 36 787 9541979 95 685 699 203 000 81.94 41 132 9831980 97 659 501 330 000 97.80 81 923 5881981 99 051 452 230 000 112.11 65 469 8001982 100 443 403 324 470 130.77 93 780 6001983 100 574 277 222 445 165.38 105 716 0821984 102 822 284 202 237 203.39 130 117 6681985 103 023 129 344 130 238.06 94 309 6311986 103 450 000 220 000 297.59 309 972 8941987 103 802 055 298 000 314.70 174 788 6851988 103 982 735 313 800 336.89 159 084 8001989 103 951 621 319 778 406.90 238 528 1041990 104 291 779 167 367 563.49 323 829 037 **1991 104 950 000 364 100 851.34 492 547 8831992 105 760 046 303 500 575.91 380 479 2301993 106 248 762 268 000 593.60 314 270 400 **1994 110 772 737 357 785 666.68 292 895 4701995 114 003 029 407 450 794.77 271 115 0001996 117 905 650 454 640 1 083.38 231 847 2001997 121 182 101 453 000 839.91 898 3801998 122 481 028 466 000 674.40 672 1991999 130 769 382 413 000 709.19 02000 129 053 238 430 000 630.50 02001 135 951 606 360 000 644.02 231 847 2002002 137 338 029 414 000 2.17 898 380 *2003 137 372 304 306 940 2.19 672 199 **τιµές σε ευρώ

**ζηµιέςΠηγή Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης

tΟ Έλληνας ελαιοπαραγωγός

απολαµβάνει 16,4% χαµηλότερη τιµήαπό τον Ιταλό ελαιοπαραγωγό

sδου στην Ισπανία. Οι τιµές που ανακοίνω-σε το Ινστιτούτο ISMEA για την Ελλάδα,την Ιταλία και την Ισπανία, έδειχναν ότι οιτιµές παραγωγού την εβδοµάδα από 14ως 20 Απριλίου υποχώρησαν. Συγκεκρι-µένα, στην Ελλάδα οι τιµές παραγωγούγια τα έξτρα παρθένα ελαιόλαδα υποχώ-ρησαν από 1,9% ως 0,6%. Σε σχέση µετην αντίστοιχη εβδοµάδα του 2007, οι τι-µές παραγωγού παρουσιάζουν κάµψη α-πό 3,8% ως 5,5%.Στην Ισπανία, οι πτωτικές τάσεις ήταν πο-λύ πιο έντονες, αφού από τις 14 ως τις20 Απριλίου έχασαν από 3,6% ως 3,8%.Η σύγκριση µε την αντίστοιχη περίοδοτου 2007, δείχνει µείωση τιµών από2,3% ως 3,9%. Στην Ιταλία, παρατηρούµε ότι από εβδο-µάδα σε εβδοµάδα δεν έχουµε ανεπαί-σθητη κάµψη των τιµών. Ωστόσο, η σύ-γκριση µε τις αντίστοιχες περυσινές τιµέςείναι µεικτή. Συγκεκριµένα, σε άλλες πε-ριοχές καταγράφονται απώλειες από3,3% ως και 11,5% και σε άλλες άνοδοςαπό 1,4% ως 10,6%. Η εντυπωσιακότε-ρη τιµή είναι αυτή που συναντάµε στηΦλωρεντία, όπου για το λάδι της Τοσκά-νης η τιµή διαµορφώνεται στα 7,45 ευ-ρώ το κιλό. Ας σηµειωθεί ότι το λάδι τηςΤοσκάνης θεωρείται ένα από τα καλύτε-ρα λάδια του κόσµου. Είναι δε από τα πιοφηµισµένα λάδια της Ιταλίας. Σε ό,τι αφορά την πορεία των τιµών γιατο φετινό καλοκαίρι, πολλά θα εξαρτη-θούν από τις εκτιµήσεις για την παραγω-γή ελαιολάδου σε κάθε χώρα και ιδιαίτε-ρα στην Ισπανία. Πιστεύουµε ότι αυτέςθα γίνουν γνωστές ως τα µέσα του Μάη.Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα αλλά και τα νη-σιά του Βορείου Αιγαίου, οι πρώτες εκτι-µήσεις είναι θετικές, ωστόσο θεωρούµεότι είναι πρόωρο να πει κανείς οτιδήπο-τε. Ιδιαίτερα αν σκεφτούµε ότι οι επιστή-µονες αναµένουν φέτος να έχουµε ένα ε-ξαιρετικά θερµό καλοκαίρι.

38 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

·ÊÈ¤Ú Ì·

∫ÈÓÔ‡ÌÂÓË ¿ÌÌÔ˜ Ô ÂÏ·ÈÔÎÔÌÈÎfi˜ ÙÔ̤·˜

ΜΜααδδρρίίττηη 1188 ΑΑππρριιλλίίοουυ 22000088

KKάάπποοιιοοιι υυπποοσσττηηρρίίζζοουυνν όόττιι ττοο εεννδδιιαα--φφέέρροονν γγιιαα τταα ccoommmmooddiittiieess ((ββαασσιικκάάααγγααθθάά,, όόππωωςς ττοο σσιιττάάρριι,, ηη ζζάάχχααρρηη,, οοκκααφφέέςς)) εείίννααιι εεκκεείίννοο πποουυ ττοουυςς ππρροοσσ--δδιιοορρίίζζοουυνν οοιι σσυυννθθήήκκεεςς ττηηςς ααγγοορράάςς..

ΣΣήήµµεερραα,, πποουυ ηη ζζήήττηησσηη εείίννααιι µµεεγγάάλληη,, πποουυ ηη ππρροο--σσφφοορράά δδεενν µµπποορρεείί νναα αακκοολλοουυθθήήσσεειι άάµµεεσσαα ττοουυςς ίίδδιι--οουυςς ααννοοδδιικκοούύςς ρρυυθθµµοούύςς πποουυ αακκοολλοουυθθεείί ηη ζζήήττηησσηη,,πποουυ οοιι ττιιµµέέςς ααννεεββααίίννοουυνν,, πποουυ οοιι ππρροοοοππττιικκέέςς εεννααλλ--λλαακκττιικκήήςς χχρρήήσσηηςς ααυυττώώνν ττωωνν ττρροοφφίίµµωωνν ααπποοττεελλοούύννσσυυγγχχρρόόννωωςς κκααιι ννέέαα ππρροοοοππττιικκήή ααλλλλάά κκααιι κκααιιννοούύρργγιιοοφφόόββοο,, σσήήµµεερραα µµιιλλάάµµεε όόλλοοιι γγιι’’ ααυυττάά.. ΜΜιιλλάάεειι οογγεεννιικκόόςς γγρρααµµµµααττέέααςς ττοουυ ΟΟΗΗΕΕ,, οο δδιιοοιικκηηττήήςς ττοουυ∆∆ιιεεθθννοούύςς ΝΝοοµµιισσµµααττιικκοούύ ΤΤααµµεείίοουυ,, µµέέχχρριι οο ααππλλόόςςµµεερροοκκααµµααττιιάάρρηηςς,, πποουυ κκάάννεειι πποολλλλέέςς φφοορρέέςς ττοοννλλοογγααρριιαασσµµόό µµέέχχρριι νναα µµπποορρέέσσεειι νναα ααπποοφφαασσίίσσεειι ττιιµµπποορρεείί νναα ααγγοορράάσσεειι,, ααππόό πποουυ κκααιι µµέέχχρριι ππόόσσοο.. ∆εν πιστεύω µόνο στην αξία που δίνει η αγορά σταcommodities, ανάµεσα στα οποία συµπεριλαµβάνε-ται και το ελαιόλαδο. Έχω την άποψη ότι και άλλοιπολύ σηµαντικοί λόγοι παίζουν ρόλο στην αξία πουπρέπει να τους δίνουµε. Λόγοι σχετικοί µε την παρά-δοση, την πολιτιστική κληρονοµιά, τη δηµιουργία υ-ποδοµών, την έκφραση των συναισθηµατικών ανα-φορών ενός µεγάλου κοµµατιού του πληθυσµού,την περιβαλλοντική αξία που πολλές φορές έχει ηπαραγωγή αυτών των προϊόντων, κυρίως ως προςτην εξασφάλιση της οικολογικής ισορροπίας σε πα-ρά πολλά ανοικτά ή κλειστά συστήµατα. Η διάστασητης αειφορίας που πολλές φορές συνδέεται µε τηνπαραγωγή τους, όπως και τα προαναφερθέντα, εί-ναι στοιχεία που πρέπει να προκαλούν το ενδιαφέ-ρον µας και όχι µόνο οι µεταβολές που συνεχώς υ-φίστανται στις σχετικές αγορές. Ανεξάρτητα όµως από την οπτική γωνία που βλέπεικανείς τα διάφορα θέµατα, είναι βέβαιο ότι οι εξελί-ξεις που υπάρχουν σε διεθνές επίπεδο, αποτελούνστοιχείο αναφοράς για όλους όσοι προβληµατίζονταισοβαρά για το µέλλον ενός τοµέα, που αναφέρεταισε κάποιο από τα commodities, όπως είναι και ο το-µέας της ελαιοκοµίας.

Μια σύντοµη, αρκετά απλουστευµένη παρουσίασητων διεθνών εξελίξεων στην ελαιοκοµία, ακολουθείπαρακάτω, χωρίς να φιλοδοξεί να είναι πλήρης, ού-τε να θέλει να είναι η µόνη αντικειµενική και σωστή.Περισσότερο µια αναφορά για συζήτηση και προ-βληµατισµό παρουσιάζεται, παρά κάτι το ολοκληρω-µένο.

ªÔÓ٤Ϸ ·Ó¿Ù˘Í˘ Ù˘ ÂÏ·ÈÔÎÔÌ›·˜Στον τοµέα των λιπών και ελαίων, αυτή την περίοδο,σε παγκόσµιο επίπεδο, γίνεται µια κοσµογονία. Ταπάντα ρει. Το θέµα των βιοκαυσίµων είναι µια αιτία,το θέµα των trans fats (τρανς λιπαρά που χρησιµο-ποιούνται στα φαστ φουντ) και των απαγορεύσεωνπου επιβάλλονται στη χρήση τους, είναι µια άλλη αι-τία, η χρήση λιπαρών ενισχυµένων µε Ω, οι τεχνικέςκαι τεχνολογικές εξελίξεις, κλπ. Όλα συµβάλλουνστο να έχουµε εκτεταµένες µεταβολές στο σύνολοτου τοµέα σε παγκόσµιο επίπεδο. Ο ρόλος και η θέ-ση του ελαιόλαδου σε παγκόσµιο επίπεδο, πρακτι-κά, επανατοποθετείται. Πριν από 20 ως 25 χρόνια,το ελαιόλαδο ήταν ένα προϊόν που παραγόταν καικαταναλωνόταν εντός της λεκάνης της Μεσογείου.Σήµερα, είτε η τάση είτε η επιδίωξη, είναι το ελαιό-λαδο να καταστεί ένα προϊόν παγκόσµιας κατανάλω-σης, η παραγωγή του οποίου γίνεται πια σε πολλάσηµεία του κόσµου. Στα επόµενα χρόνια θα προστί-θενται νέοι σηµαντικοί παραγωγοί ελαιολάδου, τόσοσε παραδοσιακές περιοχές παραγωγής όσο και σεπεριοχές που πρωτοασχολούνται µε την ελαιοκαλ-λιέργεια. Για το ελαιόλαδο και το µέλλον του, σχηµα-τικά, υπάρχουν οι εξής προσεγγίσεις, που για λό-γους καθαρά κατανόησης, τους δίνουµε όνοµα: ΤΤοο κκλλαασσιικκόό µµοοννττέέλλοο. Το ελαιόλαδο παράγεται και το-ποθετείται στην αγορά περίπου µε τον ίδιο τρόποπου κυριαρχεί σήµερα. ∆ηλαδή παράγεται από συµ-βατικές αγροτικές εκµεταλλεύσεις και στις αγορέςτων χωρών παραγωγής. Η τιµή του είναι 3 ως 10φορές µεγαλύτερη από τα ανταγωνιστικά του βρώσι-µα έλαια σε υγρή µορφή. Στις µη παραγωγές χώ-ρες, η τιµή του, στον καταναλωτή, είναι 10 ως 20φορές µεγαλύτερη από την τιµή των ανταγωνιστικών

√È ‰ÈÂıÓ›˜ ÂÍÂÏ›ÍÂȘ ΑΡΘΡΟ

του ∆ηµήτρη I. Xριστοδούλου

∆ιευθυντή Ανάλυσης καιΑξιολόγησης ∆ιεθνούςΣυµβουλίου Ελαιόλαδου

νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ 39

EÏ·ÈÔÎÔÌ›·

και υποκατάστατων του. Η διαφορά στην τιµή του,δικαιολογείται λόγω των ποιοτικών του χαρακτηρι-στικών, των διαιτητικών και γαστρονοµικών του ιδιο-τήτων.

ΤΤοο εεννττααττιικκόό µµοοννττέέλλοο. Το ελαιόλαδο, στον κύριο ό-γκο του, παράγεται από καλά οργανωµένες επιχει-ρήσεις σε συνεργασία, στην λογική της συµβολαια-κής γεωργίας, µε µεσαίες και µεγάλες ελαιοκοµικέςεκµεταλλεύσεις, µε πλήρη εκµηχάνιση και επιλογήσχηµάτων υψηλής πυκνότητας και χαµηλού ύψουςτων δέντρων. Επιδίωξη είναι το µεταβλητό κόστοςπαραγωγής του, να είναι περίπου 0,60 ευρώ το λί-τρο και η τιµή παραγωγού 2 ευρώ το λίτρο. Πωλείταισε όλο τον κόσµο µε τιµές στον καταναλωτή, πουστις χώρες παραγωγής είναι 3 ως 5 φορές µεγαλύ-τερες από τα ανταγωνιστικά του προϊόντα, και στιςµη παραγωγικές χώρες είναι 5 ως 8 φορές µεγαλύ-τερες.

ΤΤοο εεππιιθθεεττιικκόό µµοοννττέέλλοο. Το ελαιόλαδο παύει να εί-ναι το ξεχωριστό προϊόν και γίνεται, στη λογική τηςκατανάλωσης, ένα ας πούµε, ευγενές commodityproduct (βασικό αγαθό). Οι µεγάλες πολυεθνικές έ-

χουν στα χέρια τους ένα µεγάλο µέρος του διακινου-µένου όγκου του προϊόντος και η παραγωγή του γί-νεται µε την καθοδήγηση, τη χρηµατοδότηση και τηντεχνική συνεργασία αυτών των εταιριών, σε εκµεταλ-λεύσεις που βρίσκονται σε όλο τον κόσµο. ∆ιαπραγ-µατεύεται σε διεθνή χρηµατιστήρια εµπορευµάτωνκαι σε χρηµατιστήρια futures Markets.

ΤΤοο σσττααττιικκόό µµοοννττέέλλοο. Το ελαιόλαδο βασικό προϊόνπαραγωγής και κατανάλωσης στη Μεσογειακή λεκά-νη και όµορες περιοχές. Το κόστος κατανάλωσηςστις περιοχές παραγωγής είναι ανεκτό από τα εισο-δήµατα των κατοίκων. Εκτός περιοχών παραγωγής,

tΤο ελαιόλαδο

εξελίσσεται σε προϊόνπαγκόσµιας κατανάλωσης

40 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

·ÊÈ¤Ú Ì·

το ελαιόλαδο αποτελεί ένα ακριβό προϊόν, που το ε-πιλέγουν όσοι το γνωρίζουν και µπορούν να πληρώ-σουν γι’ αυτό.

ΤΤοο σσυυννδδυυαασσττιικκόό µµοοννττέέλλοο. Κάποιος από τους πολ-λούς συνδυασµούς όλων των ανωτέρω δυνατοτή-των.

√È ÂÍÂÏ›ÍÂȘ ÛÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹Η παγκόσµια διάδοση της ελαιοκαλλιέργειας είναιγεγονός. Βεβαίως, µέχρι στιγµής η καλλιέργεια κυ-ρίως εστιάζεται στη Μεσογειακή λεκάνη. Εν τούτοις,τόσο στην ίδια την Μεσόγειο όσο και εκτός αυτής, έ-χουµε σηµαντικές αλλαγές. Συγκεκριµένα:

Στην Τουρκία, στα δύο προηγούµενα χρόνια φυ-τεύτηκαν περίπου 30 εκατοµµύρια ελαιόδεντρα. Ηεσωτερική κατανάλωση παραµένει πολύ µικρή και ηπαραγωγή έχει κυρίως εξαγωγικό προσανατολισµό.

Στη Συρία υπάρχει σηµαντική αύξηση της ελαιο-καλλιέργειας τόσο στον τοµέα του ελαιολάδου, όσοκυρίως στη βρώσιµη ελιά. Για τις βρώσιµες ελιές, ηκατεύθυνση είναι προς κάλυψη των αναγκών της δι-ευρυνόµενης εσωτερικής κατανάλωσης. Για το ελαι-όλαδο υπάρχουν και εξαγωγικοί προσανατολισµοίκυρίως προς χώρες του Αραβικού κόλπου και την Ι-ταλία.

Στο Ιράν, η ανάπτυξη της ελαιοκαλλιέργειας είναιµεγάλη. Οι δυνατότητες είναι ακόµα µεγαλύτερες.

Το Πακιστάν δεν έχει ελαιοκαλλιέργεια, έχει όµως

πολλές αγριελιές. Πιθανόν αποµεινάρια της εκπολι-τιστικής εκστρατείας του ΜΜεεγγάάλλοουυ ΑΑλλέέξξααννδδρροουυ.Πρόσφατα συµφώνησε, µε τις Ισπανικές αρχές καιµε φορείς του κλάδου, για µια κοινή προσπάθεια γιαανάπτυξη της ελαιοκαλλιέργειας στη χώρα αυτή,που δείχνει να έχει πολύ µεγάλες δυνατότητες.

Η Τυνησία έχει µια σταθερή πορεία ανάπτυξηςστον ελαιοκοµικό τοµέα. Έχει σηµαντικά βελτιώσειτην ποιότητα του παραγόµενου ελαιόλαδου, που πα-ραδοσιακά ήταν lambante (βιοµηχανικό λάδι). Σήµε-ρα µπορεί να πουλάει και παρθένο ελαιόλαδο και α-κόµα προσανατολίζεται στη διάθεση στις διεθνείς α-γορές επώνυµου προϊόντος. Έχει από αρκετά χρό-νια εγκαταστάσεις στο λιµάνι της Μασσαλίας για τηδιευκόλυνση των εξαγωγών της.

Η Αίγυπτος αναπτύσσει ταχύτατα την ελαιοκαλ-λιέργεια σε αρδευόµενες εκτάσεις για παραγωγήβρώσιµης ελιάς, που βασικά οδηγείται στην εσωτε-ρική κατανάλωση, υπάρχουν όµως και εξαγωγικοίπροσανατολισµοί κυρίως προς ΗΠΑ.

Η Λιβύη και η Αλγερία αναπτύσσουν τον τοµέα, έ-χουν όµως ακόµα µικρή επιρροή στις παγκόσµιες ε-ξελίξεις.

Στο Μαρόκο γίνεται σηµαντική επέκταση της ελαι-οκοµίας. Η προ ενός έτους συναφθείσα συµφωνίατελωνιακής ένωσης µε τις ΗΠΑ, τους δίνουν τη δυ-νατότητα για εξαγωγές χωρίς δασµούς. Επενδύσεις

EÏ·ÈÔÎÔÌ›·

στον τοµέα γίνονται τόσο µε εθνικά προγράµµατα ό-σο και από επενδυτικούς µηχανισµούς των ΗΠΑ. Υ-πάρχει µια τάση για επέκταση της ελαιοκαλλιέργειαςνοτιότερα της οροσειράς του Άτλαντος, δηλαδή σεπεριοχές που γειτνιάζουν µε έρηµο.

Στην Ισπανία, γενικά ακολουθείται το επιθετικόσενάριο για την ανάπτυξη της ελαιοκαλλιέργειας.Μεγάλες εταιρίες, όπως ηη TTooddoolliivvoo,, πποουυ κκααττάά έέννααµµεεγγάάλλοο πποοσσοοσσττόό ααννήήκκεειι σσττοονν ΙΙσσππααννιικκόό εεθθννιικκόό ππρρωω--ττααθθλληηττήή σσττοονν ττοοµµέέαα ττηηςς εελλααιιοοκκοοµµίίααςς,, σσττηηνν εεττααιιρρεείίααSSOOSS// CCuueettaarraa,, ηη AAnnccoorraa κ.λ.π. αποτελούν τον ενερ-γοποιητή επενδύσεων και το µηχανισµό διάδοσηςνέας τεχνολογίας για τον τοµέα. Παράλληλα, µεγάληείναι η ανάπτυξη εταιρειών και κοινοπραξιών συνε-ταιριστικού χαρακτήρα, όπως είναι το συγκρότηµαHojiblanca. Μεγάλη προσπάθεια επίσης, γίνεται για

τον σχεδιασµό νέων µηχανηµάτων, που µπορούν ναχρησιµοποιηθούν για τις ανάγκες της ελαιοκαλλιέρ-γειας.

Στην Πορτογαλία γίνονται σηµαντικές νέες επεν-δύσεις κυρίως από Ισπανικές επιχειρήσεις. Η SSOOSS//CCuueettaarraa εφαρµόζει πρόγραµµα νέων φυτεύσεων σε30.000 εκτάρια και σχεδιάζει ένα ακόµα µεγαλύτε-ρο, ενώ η AAnnggoorraa άρχισε να υλοποιεί ένα πρόγραµ-µα για 4.200 εκτάρια.

Στην Ιταλία και την Ελλάδα, τα πράγµατα φαίνο-νται µάλλον στατικά. ∆εν γίνονται σηµαντικές επεν-δύσεις. Οι επενδυτικές πρωτοβουλίες γίνονται απότις ίδιες τις ελαιοκοµικές εκµεταλλεύσεις και όχι α-πό µεγάλους επενδυτικούς οµίλους. Γίνονται βελτιώ-σεις στον τοµέα κυρίως της εισαγωγής της άρδευ-σης στην ελαιοκαλλιέργεια και επίσης γίνονται βελ-τιώσεις, ορισµένες φορές αρκετά σηµαντικές, στοντοµέα της επεξεργασίας και διακίνησης των ελαιο-κοµικών προϊόντων.

Στις ΗΠΑ και κυρίως στην Καλιφόρνια, έχουµε µιασταθερή επέκταση της ελαιοκαλλιέργειας κυρίωςγια παραγωγή βρώσιµης ελιάς.

Στο Μεξικό αυξάνεται η ελαιοκαλλιέργεια µε προ-ορισµό την κάλυψη µικρού µέρους των αναγκών τωνΗΠΑ.

Στο Περού, µικρή αλλά σταθερή αύξηση της πα-

tΣτην Τουρκία τα προηγούµενα

δύο χρόνια φυτεύτηκαν 30 εκατοµµύρια ελαιόδεντρα

s

42 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

·ÊÈ¤Ú Ì·

ραγωγής βρώσιµης ελιάς. Στη Βραζιλία γίνονται προσπάθειες για την εισα-

γωγή της ελαιοκαλλιέργειας. Η χώρα έχει τεράστιεςδυνατότητες. Το πρόβληµα είναι ότι λόγω κλίµατος,τα ελαιόδεντρα δεν καλύπτουν τις ανάγκες τους σεηµέρες /ώρες ψύχους και εποµένως βλάπτεται ηανθοφορία και καρποφορία. Όταν µας τα έλεγε αυ-τά ο µακαρίτης ο ...ΧΧρρυυσσοοχχέέρρηηςς, εµείς χαζεύαµεκαι τον ρωτάγαµε για τον Ολυµπιακό. Να τα τώρα ταπράγµατα µπροστά µας. Εν πάση περιπτώσει, η γε-νετική µηχανική κάνει πολλές προσπάθειες για ναδηµιουργήσει ποικιλίες µε µικρές ανάγκες σε ψύχοςκαι τότε τα πράγµατα θα αλλάξουν άρδην.

Στην Αργεντινή, η ελαιοκαλλιέργεια αναπτύσσεταιγρήγορα ιδίως στις µεγάλες επαρχίες Catamarca,Mendoza και San Juan. Αρχίζει επίσης η διάδοσητης καλλιέργειας στις επαρχίες Rojas και Cordoba.Προς το παρόν φαίνεται ότι έχουν προβλήµατα µετην παραγωγή. Οι ποικιλίες που έχουν χρησιµοποιή-σει, φαίνεται ότι δεν είναι κατάλληλες. Κυρίως έ-χουν εγκαταστήσει τις ποικιλίες Arbequina, Barnea,Frantoio. Οι αποδόσεις τους, στην Αργεντινή, είναιµικρές και το παραγόµενο ελαιόλαδο έχει ποιοτικάπροβλήµατα. Για παράδειγµα, το ελαιόλαδο απόArbequina και Barnea, έχει µεγάλη περιεκτικότητα

από campesterol. Επίσης το ελαιόλαδο απόArbequina, που είναι η βασική ποικιλία στην Καταλο-νία της Ισπανίας, έχει χαµηλή περιεκτικότητα σε ε-λαϊκό οξύ. Όλα αυτά τα προβλήµατα µπορούν να λυ-θούν. Απλά, υπάρχουν αυτή την στιγµή. Ποιος µαςλέει πως αύριο δεν θα εµφανισθεί στην περιοχή µιαποικιλία (π.χ. Κορωνέικη) που θα προσαρµόζεταικαλά, θα δίνει καλή παραγωγή και προϊόν χωρίς ποι-οτικά προβλήµατα. Τότε τα πράγµατα θα αλλάξουνπολύ γρήγορα προς τη ραγδαία επέκταση της καλ-λιέργειας.

Στη Χιλή υπάρχει ένας ισχυρός ρυθµός ανάπτυξηςτης ελαιοκαλλιέργειας µε παραγωγή προϊόντος υψη-λών ποιοτικών προδιαγραφών.

Στην Ουρουγουάη έχει ξεκινήσει η εγκατάστασησυστηµατικών ελαιώνων κυρίως µε Ισπανική υποκί-νηση.

Στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, η ελαιοκαλ-λιέργεια είναι πραγµατικότητα. Το ελαιόλαδο πουπαράγεται, έχει κάπως αυξηµένη περιεκτικότητα σελινολενικό οξύ. Το γεγονός αυτό δηµιουργεί κάποιεςδυσκολίες µε την τήρηση των σηµερινών προδια-γραφών του Codex Alimentarius (κώδικας τροφί-µων). Το πρόβληµα δεν είναι σηµαντικό, δεδοµένουότι το λινολενικό δεν προκαλεί βλάβες στην υγείακαι η περιεκτικότητα του µπορεί να περιορισθεί µεαλλαγές σε καλλιεργούµενες ποικιλίες, άλλωστε καιοι σηµερινές υπερβάσεις δεν είναι πολύ µεγάλες.Το σηµερινό όριο είναι 1% και τα αυστραλιανά ελαι-όλαδα φθάνουν µέχρι και 1,5% σε περιεκτικότητασε λινολενικό οξύ.

√È ÂıÓÈÎÔ› ÚˆÙ·ıÏËÙ¤˜Σε πολλές χώρες, είτε µετά από κεντρικές επιλογές,τις οποίες δεν αναφέρει κανένας, είτε από τη δυνα-µική των ίδιων των πραγµάτων, έχουν δηµιουργηθείεταιρείες εεθθννιικκοοίί ππρρωωττααθθλληηττέέςς, ιδιωτικές ή συνεται-ριστικές, που κατά κάποιο τρόπο σηµατοδοτούν καικαθοδηγούν τις εξελίξεις στον τοµέα. Σε άλλες περι-πτώσεις, έχουν δηµιουργηθεί ιισσχχυυρράά bbrraanndd nnaammeessκαι έχουν αποκτηθεί τα ανάλογα trade marks, που

tΤο ελαιόλαδο παύει

να είναι το ξεχωριστό προϊόν και γίνεται, στη λογική

της κατανάλωσης, ένα ας πούµε,ευγενές commodity product

(βασικό αγαθό).

EÏ·ÈÔÎÔÌ›·φιλοδοξούν να καθοδηγήσουν τις εµπορικές ροέςκαι την κατανάλωση. Η κατανάλωση και τα χαρακτη-ριστικά της µεταβάλλονται ταχύτατα, συνάρτηση τωνεισοδηµατικών αλλαγών και των αλλαγών στον τρό-πο ζωής. Για παράδειγµα, στις ΗΠΑ περισσότερο α-πό το 50% του ελαιόλαδου που καταναλώνεται, περ-νάει µέσα από το µηχανισµό food service, αφού οιΑµερικανοί καταναλώνουν κυρίως έτοιµα ή προµα-γειρεµένα φαγητά. Όλες αυτές οι εξελίξεις πρέπεινα ληφθούν πολύ σοβαρά υπόψη στον σχεδιασµόµας για το µέλλον και τους προσανατολισµούς του ε-λαιοκοµικού τοµέα στη χώρα µας.

¶Ô˘ ¿ÌÂΗ πιο πάνω ανάλυση βοηθάει στο να υποστηριχθεί ηάποψη ότι και εµείς στη χώρα µας, αν σκεφτόµαστενα ξαναδούµε από κοντά τον ελαιοκοµικό µας το-µέα, αν θέλουµε να κάνουµε τις περυσινές φωτιέςστους ελαιώνες µας, πείσµα και δύναµη για µια νέαπροσέγγιση, αν τελικά µας ενδιαφέρει ο τοµέας, τό-τε, θα πρέπει ααππόό ττηηνν ααρρχχήή νναα ξξέέρροουυµµεε ττιι θθέέλλοουυµµεεκκααιι πποουυ ττοο ππάάµµεε σσεε µµιιαα ππρροοσσππάάθθεειιαα ααννααππρροοσσααννααττοο--λλιισσµµοούύ ττοουυ εελλααιιοοκκοοµµιικκοούύ ττοοµµέέαα ττηηςς χχώώρρααςς µµααςς.. Βέ-βαια, ούτε σαν προσανατολισµός, ούτε σαν προ-γραµµατική εργασία πρέπει να καθορισθούν από τώ-ρα, σε πόσα στρέµµατα ελαιοκαλλιέργειας θα χρησι-

µοποιούµε µηχανικούς δονητές για την συλλογή τηςελιάς ή ότι η έκθλιψη θα γίνεται από συγκεκριµένοαριθµό ελαιουργείων δύο φάσεως. Εκείνο που πρέ-πει να ξεκαθαριστεί είναι οι βασικοί άξονες. Όλα ταάλλα θα αποφασίζονται στην συνεχεία συναρτήσειτων εξελίξεων και των αναγκών. Το γενικό τοπίο δεί-χνει σαν κινούµενη άµµος. Σε αυτό το τοπίο οι δικοίµας κανόνες πρέπει να διακρίνονται από γνώση, µε-σοµακροπρόθεσµη στόχευση, ευελιξία και προσαρ-µοστικότητα, δυνατότητα υλοποίησης και ρεαλισµό.Όλα αυτά τα τελευταία δείχνουν σαν καλό ευχολό-γιο. Έχουµε και ένα πολύ µεγάλο δυναµικό στον ε-λαιοκοµικό τοµέα. Ανθρώπινο δυναµικό πρωτίστως.Το δυναµικό αυτό αλλάζει συνεχώς. Άλλοι έρχονταικαι είναι καλοδεχούµενοι και άλλοι που φεύγουν,µας έχουν αφήσει ζωηρά τα χνάρια τους και θα τουςθυµόµαστε πάντα. Πριν λίγες µέρες χάσαµε τονσπουδαίο ΝΝίίκκοο ΨΨυυλλαακκήή. Είχε τόσο πολύ δυναµισµό,ώστε πρόλαβε να µας αφήσει πολύ έργο, πολλές υ-ποθήκες, πολλούς συνεχιστές µαθητές του και ναµας εµπνεύσει πολύ ενθουσιασµό για τον ελαιοκοµι-κό τοµέα. Καλό σου κατευόδιο αξέχαστε Κρητικέ. Μπορούµε να έχουµε µια ελαιοκοµία άξια των δυνα-τοτήτων του τόπου µας για τον κόσµο, για την Ελλά-δα και ... για το Νίκο Ψυλακή.... ρε γαµώτο.

44 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

·ÊÈ¤Ú Ì·

OOιι εελλααιιώώννεεςς ττωωνν ννηησσιιώώνν ττοουυΑΑννααττοολλιικκοούύ ΑΑιιγγααίίοουυ εείίννααιι σσεε µµεεγγάάλλοοπποοσσοοσσττόό γγεερραασσµµέέννοοιι.. ΥΥπποοφφέέρροουυννααππόό ααρρκκεεττέέςς αασσθθέέννεειιεεςς,, ττρροοφφοοππεε--ννίίεεςς ααλλλλάά κκααιι ααππόό έέννττοοµµαα.. ΟΟιι αακκρρααίί--

εεςς κκααιιρριικκέέςς σσυυννθθήήκκεεςς ττωωνν ττεελλεευυττααίίωωνν εεττώώνν µµεεππααγγεεττοούύςς,, κκααύύσσωωννεεςς,, µµεεγγάάλλεεςς ππεερριιόόδδοουυςς ααννοοµµ--ββρρίίααςς,, εεννττεείίννοουυνν τταα ππααρρααππάάννωω.. ΑΑνν ππρροοσσθθέέσσοουυµµεεκκααιι ααββααθθήή ήή άάγγοονναα εεδδάάφφηη,, ττηηνν εεγγκκααττάάλλεειιψψηη πποολλ--λλώώνν εελλααιιοοκκττηηµµάάττωωνν,, τταα λλάάθθηη ττηηςς λλίίππααννσσηηςς κκααιι ζζιιζζαα--ννιιοοκκττοοννίίααςς,, ττιιςς ππλληηγγέέςς ααππόό ττοο ρράάββδδιισσµµαα κκααιι ττοο εελλλλιι--ππέέςς κκλλάάδδεεµµαα,, θθαα κκααττααλλάάββοουυµµεε ττιιςς χχααµµηηλλέέςς ααπποοδδόό--σσεειιςς ττωωνν εελλααιιοοδδέέννττρρωωνν.. Οι κυριότερες ασθένειες που συναντάµε στους ελαι-ώνες των νησιών µας είναι:ΚΚυυκκλλοοκκόόννιιοο.. Μια καλπάζουσα ασθένεια, που προκα-λεί πτώση φύλλων ανθών και καρπών. Τα συµπτώµα-τα είναι κυκλικές στάµπες µαύρες ως καφεκίτρινεςστο πάνω µέρος των φύλλων. Ο µύκητας αναπτύσσε-ται σε θερµοκρασίες 7 ως 33 βαθµούς Κελσίου.Χρειάζεται βροχή και αέρα για να εξαπλωθεί. Έντο-νες φυλλοπτώσεις έχουµε την άνοιξη και στις αρχέςτου καλοκαιριού. Σε περιοχές µε υψηλή υγρασία, πυ-κνά και ακλάδευτα δέντρα υποφέρουν (τέτοιες περιο-

χές στη Λέσβο είναι η Μυτιλήνη, η Γέρα, η Καλλονή,η Αγία Παρασκευή, το Πλωµάρι, η Άντισσα, τα Κερα-µιά και το Λισβόρι). Η ασθένεια µπορεί να µειώσειως και 40% την απόδοση. Η αντιµετώπιση της περι-λαµβάνει δύο ψεκασµούς, Μάρτη – Απρίλη ο πρώτοςκαι Σεπτέµβρη – Οκτώβρη ο δεύτερος µε χαλκούχασκευάσµατα. Οι ψεκασµοί συνδυάζουν και διαφυλλι-κά λιπάσµατα µε άζωτο, βόριο, κάλιο και φυτοδιεγέρ-τες. Στην καταπολέµηση βοηθάει το σωστό κλάδεµακαι η σωστή θρέψη. Ανθεκτικές ποικιλίες είναι η Κο-ρωνέικη, το Αγουροµανάκι, η Βασιλικάδα, το Λεκίνο.Ευαίσθητες ποικιλίες είναι η Αµφίσσης, η Λιανολιά, ηΘρούµπα, η Αδραµυτινή και η Κολοβή.ΤΤοο κκααρρκκίίννωωµµαα ήή φφυυµµααττίίωωσσηη.. Τα γνωστά εξογκώµα-τα, που προσβάλουν βλαστάρια, κλάδους, κορµούςκαι ρίζα. Τα φύλλα και ο καρπός προσβάλλονται πιοσπάνια από το βακτήριο αυτό. Εγκαθίσταται στις πλη-γές του φλοιού, που οφείλονται σε κλάδεµα, σε πα-γετούς, σε ράβδισµα, σε ζώα, σε χαλάζι, σε καύσω-νες, σε άλλα παθογόνα. Το µόλυσµα µεταφέρεται µεβροχή και αέρα. Όσοι φυτεύουν νέα δενδρύλλια, θαπρέπει να προσέχουν να είναι καθαρά. Η αντιµετώ-πιση της ασθένειας γίνεται µε αφαίρεση προσβληµέ-νων τµηµάτων και ψέκασµα µε χαλκούχα (βιολογι-

ΑΡΘΡΟτου Bασίλη Γάλλου

Γεωπόνος

∞Ûı¤ÓÂȘ Ù˘ ÂÏÈ¿˜ Î·È Ê˘ÙÔÚÔÛÙ·Û›·

κά). Συνήθως µετά από παγετό ή κλάδεµα ή ράβδισµα.Κλάδεµα και ορθολογική λίπανση µειώνουν την ένταση.Ευαίσθητες ποικιλίες είναι η Αδραµυτινή, η Χαλκιδικής, ηΚορωνέικη. Σχετικά ανθεκτικές είναι η Κολοβή, η Λαδο-λιά και το Λεκίνο.ΒΒεερρττιιττσσίίλλλλιιοο.. Μύκητας εδάφους, που προκαλεί ξέραµα σ’ένα ή περισσότερα κλαδιά (ηµιπληγία). Σε µικρότερα δέ-ντρα προκαλεί µέχρι και απότοµο µαρασµό (αποπληξία).Μπορεί να απονεκρωθούν ταξιανθίες και να αφυδατω-θούν καρπού. Τα φύλλα µένουν στα κλαδιά ξερά.Ο µύκητας προσβάλει τη ρίζα και αποφράζει τα αγγεία µέ-χρι τους βλαστούς. Επιβιώνει για πολλά χρόνια στο έδα-φος. Εισχωρεί από πληγές της ρίζας. Προσβάλει και άλλαφυτά από όπου συνήθως µεταφέρεται στην ελιά. Κηπευτι-κά που συγκαλλιεργούνται (τοµάτες, µελιτζάνες, πατάτες,αγγουριές, πεπονιές, κλπ) καθώς και ζιζάνια (καψέλα, χα-µοµήλι, αγριοτοµατιά, κιρσίο, αµάραθο, κλπ). Μεταφέρε-ται µε βαθιές αρόσεις και φρεζαρίσµατα, µε νερό ποτί-σµατος. Ευνοείται από χαµηλό PH και αζωτούχα λίπανση.Στη Λέσβο, έχει εντοπισθεί σε βαθιά εδάφη, που κρατούννερό, όπως είναι της Καλλονής, της Αγίας Παρασκευής,του Ιππείου και της Μυτιλήνης. Τα µέτρα αντιµετώπισηςτου είναι ασβέστωση του εδάφους, ηλιοαπολύµανση τοκαλοκαίρι µε φιλµ, αποφυγή συγκαλλιέργειας µε κηπευτι-κά, λίπανση µε κάλιο, χρήση ζιζανιοκτόνων. Συνιστάται ξε-χωριστό κλάδεµα των προσβολών και κάψιµο, πότισµα µεσταγόνες. Καθάρισµα φρέζας ή καλλιεργητή µετά από τηχρήση τους σε µολυσµένο χωράφι. Μεγάλες ελπίδες δίνειη εφαρµογή ωφέλιµων µυκήτων ανταγωνιστικών του βερ-τιτσίλιου. ΦΦόόµµαα.. Μύκητας των κλαδιών, που προκαλεί σποραδικέςξηράνσεις. Τα συµπτώµατα του είναι καφεκόκκινες λουρί-δες σε κλαδιά άνω των δύο ετών. Ευαίσθητη ποικιλία είναιη κολοβή, πιο ανθεκτικές το µανάκι και η κορωνέικη. Πε-ριοχές που εντοπίστηκε στη Λέσβο είναι η Μυτιλήνη, τοΠλωµάρι και τα Κεραµειά. Κλάδεµα για αφαίρεση µολύ-σµατος και ψεκασµός την άνοιξη, µειώνουν αρκετά τοπρόβληµα.ΞΞεερρέέςς σσααππίίλλεεςς ξξύύλλοουυ.. Τις προκαλούν διάφοροι µύκητεςσε δέντρα µεγάλη ηλικίας. Σαπίζουν κλώνους, κορµούςκαι ρίζες. Οι προσβολές είναι δευτερογενείς µετά από πα-γετό, κλάδεµα ή ξυλοφάγα έντοµα. ∆ηµιουργούν τις σαπί-λες και τις γνωστές κουφάλες, που µειώνουν τις αποδό-σεις και γηράζουν γρήγορα τα δέντρα. Τέτοιοι µύκητες εί-

tΟι εχθροί της ελιάς στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, έχουν

πολλούς φυσικούς εχθρούς, πουκρατούν σε ισορροπία τις προσβολές

σε πολλές περιπτώσεις.

EÏ·ÈÔÎÔÌ›·

·ÊÈ¤Ú Ì·

ναι η Ευτυπίωση, η Ίσκα, η Ξεροβόλα, η Λευκή σή-ψη, η Φοµόψη, Polystictus spp, Polyporus, Poria.Μέτρα για τους παραπάνω µύκητες είναι η εφαρµο-γή χαλκούχων µετά από κλάδεµα, παγετό, πληγές α-πό έντοµα, κόψιµο λαίµαργων βάση – κορµού, κα-θώς και αφαίρεση προσβολών.

ΆΆλλλλεεςς αασσθθέέννεειιεεςςΑσθένειες που χρειάζονται προσοχή για ενδεχόµενηέξαρση είναι η µολύβδωση, το ωίδιο, το γλοιοσπό-ριο και οι νηµατώδεις εδάφους.Επίσης πολλά έντοµα και ακάρεα προσβάλουν τις ε-λιές των νησιών του ανατολικού Αιγαίου. Τα κυριότε-ρα είναι ο δάκος, ο πυρηνοτρήτης, η πολίνια, η µαρ-γαρόνια, η φλοιοτρίβη, ο φλοιοφάγος, η ζεύζερα, τοκόσσο καθώς και ιώσεις. Οι εχθροί της ελιάς στα νησιά του ανατολικού Αιγαί-ου, έχουν πολλούς φυσικούς εχθρούς, που κρατούνσε ισορροπία τις προσβολές σε πολλές περιπτώ-σεις. Όµως η βοήθεια τους µειώνεται συνεχώς λό-γω της αυξανόµενης θερµοκρασίας, της ξηρασίας,τα λάθη στη ζιζανιοκτονία και της αλόγιστης χρήσηςφυτοφαρµάκων. Η αντιµετώπιση τους είναι δύσκοληκαι πρέπει να στηρίζεται:

Στην επιστηµονική µελέτη που πρέπει να υπάρχει.

Σε αυτή την κατεύθυνση, αναγκαία είναι η επαναλει-τουργία του Σταθµού Γεωργικής Έρευνας στο ΚάτωΤρίτος της Λέσβου, αλλά και ο συντονισµός µε τοΠανεπιστήµιο Αιγαίου.

Με συντονισµό και καθοδήγηση από τη ∆ιεύθυν-ση Αγροτικής Ανάπτυξης, που µπορεί να αξιοποιήσειτο σύστηµα δακοκτονίας και για άλλες παθήσεις.

Με την άµεση συνεργασία των καλλιεργητών µετους γεωπόνους. Αλλά και τη συνεχή αλληλοενηµέ-ρωση και συνεργασία των γεωπόνων.

Με τη χρήση νέων φιλοπεριβαλλοντικών µεθό-δων καταπολέµησης δάκου, εχθρών και ασθενειών.Τα παραπάνω µπορούν να αντιµετωπισθούν µε γεν-ναίες δαπάνες αλλά και προγραµµατισµό, συντονι-σµό επιστηµονικό και µία νέα φιλοαγροτική πολιτικήµε κέντρο τον παραγωγό και το ελαιόδεντρο.Ο συντονισµός πρέπει να υπάρξει µεταξύ των παρα-γωγών, των συνεταιρισµών, των δήµων, της ∆ιεύθυν-σης Αγροτικής Ανάπτυξης, ερευνητικών κέντρων γε-ωπόνων, συνεργείων δακοκτονίας, ιδιωτών γεωπό-νων και του ΓΕΩΤΕΕ Βορείου Αιγαίου για καταγραφήκαι λήψη µέτρων αντιµετώπισης των ζητηµάτων τηςελιάς. Απαραίτητη είναι η ενηµέρωση και η επιδότη-ση σύγχρονων µέσων φυτοπροστασίας για τους πα-ραγωγούς.

1. EνήλικοέντοµοCossus

cossus επάνωκαι προνύµφη

κάτω.

2. Φόµα

3. Προνύµφητου εντόµουµαργαρόνια

4. Zηµιά σετρυφερήκορυφή

βλαστού ελιάςαπό

µαργαρόνια.

5. ΠρονύµφηZευζέρας

6. Kαρκίνος

7. Φύλλαπροσβεβληµένα

απόκυκλοκόνιο

1

4 5 6 7

2 3

46 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ 47

EÏ·ÈÔÎÔÌ›·

EEίίννααιι δδύύσσκκοολλοο γγιιαα έένναα ΛΛέέσσββιιοο µµεελλεεττηη--ττήή νναα ππααρροουυσσιιάάσσεειι ττοο λλεεσσββιιαακκόό λλάάδδιι((ααςς µµοουυ εεππιιττρρααππεείί ηη χχρρήήσσηη ττοουυ όόρροουυωωςς σσυυννώώννυυµµοο ττοουυ λλεεσσββιιαακκοούύ εελλααιιοο--λλάάδδοουυ)),, χχωωρρίίςς νναα κκιιννδδυυννεεύύσσεειι νναα

ππέέσσεειι σσττηηνν ππααγγίίδδαα ττηηςς υυππεερρββοολλήήςς,, ππααρραασσυυρρµµέέννοοςςααππόό ττηηνν ίίδδιιαα ττηηνν κκααττααγγωωγγήή ττοουυ.. ΚΚααιι ααυυττόό,, όόχχιι λλόόγγωωττοοππιικκιισσττιικκήήςς ππααρρόόρρµµηησσηηςς,, ααλλλλάά λλόόγγωω ττηηςς ιιδδιιόόττηηττααςςττοουυ εελλααιιοοππααρρααγγωωγγοούύ,, ττηηνν οοπποοίίαα ωωςς γγννήήσσιιοοςςΛΛέέσσββιιοοςς µµεε υυππεερρηηφφάάννεειιαα φφέέρρωω.. ΕΕίίννααιι δδεε γγννωωσσττόό,,όόττιι σσ’’ όόλλαα τταα µµήήκκηη κκααιι τταα ππλλάάττηη ττοουυ γγννωωσσττοούύκκόόσσµµοουυ,, οοιι ππααρρααγγωωγγοοίί θθεεωωρροούύνν ττοο ππρροοϊϊόόνν ττοουυςς ωωςςττοο κκααλλύύττεερροο.. Τα στοιχεία που ακολουθούν, ελπίζω να µε προστα-τέψουν από την υπερβολή.Το λεσβιακό ελαιόλαδο είναι προϊόν του οποίου οχαρακτήρας είναι αποτέλεσµα σύγκλισης πολλών ε-νεργών παραγόντων. Τέτοιοι παράγοντες είναι:

οι ποικιλίες των ελαιοδέντρων από τις οποίες πα-ράγεται

το νησιωτικό κλίµα του βόρειου Αιγαίουτο γεωγραφικό ανάγλυφο και η φύση του εδά-

φους της Λέσβουοι ήπιες καλλιεργητικές πρακτικές που εφαρµό-

ζονται στους ελαιώνεςοι παραδοσιακές µέθοδοι συγκοµιδής του ελαιο-

κάρπουοι απλές φυσικές µέθοδοι παραγωγής και τυπο-

ποίησης του ελαιολάδουΚαθένας παράγοντας διαµορφώνει το δικό του απο-τέλεσµα.Η σσυυννύύππααρρξξηη της Κολοβής µε την Αδραµυτιανή ποι-κιλία µε τη διακριτική παρουσία της Λαδολιάς, στιςαναλογίες που κοσµούν την ύπαιθρό µας, συνθέ-τουν µια µοναδική πραγµατικότητα.Το ήπιο νησιωτικό κλίµα του Αιγαίου δεν επιτρέπειακρότητες. Είναι σχεδόν άγνωστο το βαθύ ψύχοςπου υποβαθµίζει την ποιότητα. Σπάνιες (προς το πα-ρόν) είναι και οι υψηλές θερµοκρασίες, οι οποίες έ-χει παρατηρηθεί ότι συνδέονται µε αυξηµένες πε-ριεκτικότητες κορεσµένων συστατικών στο ελαιόλα-δο, που το καθιστούν παχύρευστο.

Οι σχετικά λίγες βροχοπτώσεις, το έντονα ορεινό α-νάγλυφο, που µε τέχνη ηµερεύουν οι καταπράσινοιελαιώνες και το πετρώδες έδαφος του τόπου, είναιβασικές αιτίες για την ανάπτυξη των συστατικών ε-κείνων που χαρίζουν το πλούσιο άρωµα, το«BUCIE». Στις ίδιες αιτίες οφείλεται η άφθονη άγριαχλωρίδα της Λέσβου και η πληθώρα των αρωµατι-κών φυτών, που συνυπάρχουν αρµονικά µε τα ελαιό-δεντρα, µε κυρίαρχη τη ρίγανη. Η απουσία πρακτι-κών εντατικής καλλιέργειας, αφήνει τη λεσβιακή φύ-

ΑΡΘΡΟτου Ηλία Πολυχνιάτη

Χηµικός Γενικού Χηµείου του Κράτους, πρόεδρος

του Περιφερειακού ΤµήµατοςΒορείου Αιγαίου της Ένωσης

Ελλήνων Χηµικών

ªÈ· ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ Î·È ‚ÈÔÏÔÁÈ΋ ·Í›·

§ÂÛ‚È·Îfi ÂÏ·ÈfiÏ·‰Ô

48 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

·ÊÈ¤Ú Ì·

ση να προσφέρει αβίαστα την επιλογή της, το λε-σβιακό ελαιόλαδο, του οποίου η καλύτερη έκφρασηείναι το «ΠΓΕ εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο».Και επειδή ο µύθος της υπερβολής καταρρίπτεταιµόνο µε στοιχεία, η σύγκριση µε αριθµούς είναι α-παραίτητη. ΧΧηηµµιικκέέςς ααννααλλύύσσεειιςς στο Γ.Χ.Κ. 259 δειγµάτων ελαιο-λάδου από όλη την Ελλάδα, µεταξύ των οποίων τα21 λεσβιακά, έδωσαν τη δυνατότητα να αποκτήσου-µε µε ασφάλεια γνώση της σύνθεσης ενός τυπικούµέσου ελληνικού δείγµατος ελαιολάδου και ενός τυ-πικού µέσου λεσβιακού. Αυτές οι συνθέσεις παρατί-θενται στον πίνακα 1, µαζί µε τη διακύµανση τωνσυστατικών ενός σπορέλαιου, του ηλιέλαιου, για λό-γους σύγκρισης και κατανόησης.Τα ίδια στοιχεία, αλλά µε όρους που συναντά ο κατα-ναλωτής στις ετικέτες των συσκευασιών, παρουσιά-ζονται στον πίνακα 2 και το διάγραµµα 2.Συµπερασµατικά, προκύπτει από τις µετρήσεις πουέγιναν, ότι ττοο λλεεσσββιιαακκόό εελλααιιόόλλααδδοο ππεερριιέέχχεειι λλιιγγόόττεερραακκοορρεεσσµµέένναα λλιιππααρράά,, εεννώώ ααννττίίσσττοοιιχχαα ππεερριιέέχχεειι ππεερριισσ--σσόόττεερραα πποολλυυαακκόόρρεεσστταα,, έέχχεειι δδηηλλααδδήή σσχχεεττιικκάά ααυυξξηηµµέέ--ννηη αακκοορρεεσσττόόττηητταα. Η ιδιαιτερότητα αυτή, αφ’ ενός ε-

ξηγεί γιατί το λεσβιακό λάδι είναι πιο λεπτόρρευστο,αφ’ ετέρου του χαρίζει πρόσθετη βιολογική αξία.Τούτο γιατί έχει καταγραφεί ως επιστηµονική αλή-θεια ότι η µεν κατανάλωση κορεσµένων λιπαρών εί-ναι επικίνδυνη για την υγεία του ανθρώπου, η δε συ-νετή κατανάλωση πολυακόρεστων είναι χρήσιµη για-τί υποβιβάζει τα επίπεδα της χοληστερόλης έως α-παραίτητη για άλλους ιατρικούς λόγους. Τα πολυα-κόρεστα όµως, είναι ουσίες ασταθείς, που οξειδώ-νονται εύκολα, παράγοντας ελεύθερες ρίζες και άλ-λα επικίνδυνα παραπροϊόντα, γι’ αυτό η υπερκατα-νάλωση πολυακόρεστων είναι ανεπιθύµητη. Εκείβρίσκεται ο ισορροπηµένος βιολογικός πλούτος τουλεσβιακού ελαιολάδου... στην ελαφρά αυξηµένη α-κορεστότητά του σε σχέση µε άλλα ελαιόλαδα, αλλάπου απέχει βέβαια πολύ από αυτή των γνωστώνσπορέλαιων. Ασφαλώς η ιδιαιτερότητα του χρυσού χυµού των ε-λαιώνων µας δεν τελειώνει εδώ. Η µικρότερη περιε-κτικότητα σε χλωροφύλλη, που του προσδίδει φω-τεινότερο χρώµα, η σαφώς µικρότερη περιεκτικότη-τα σε κηρούς, που το καθιστά εµπορικά ελκυστικό-τερο – ειδικά τα υψηλόβαθµα – και η σύνθεση των

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

Eίδο

ς λυ

παρώ

ν οξ

έων

%

Mέσο Eλληνικό ελαιόλαδο(259 δείγµατα)

Mέσο Λεσβιακό ελαιόλαδο(21 δείγµατα)

Hλιέλαιο

KOPEΣMENA MONOAKOPEΣTA ΠOΛYKOPEΣMENA

tΗ απουσία πρακτικών εντατικής καλλιέργειας,

αφήνει τη λεσβιακή φύση να προσφέρει αβίαστα

την επιλογή της, το λεσβιακόελαιόλαδο

s

OPΓANOΛHΠTIKA XAPAKTHPIΣTIKA EΛAIΩN

EÏ·ÈÔÎÔÌ›·

στερολών του, είναι κάποια από τα στοιχεία του χα-ρακτήρα του.Η πλήρης αποκάλυψη όµως των µυστικών του λε-σβιακού λαδιού και του χαρακτήρα του, µπορεί να

γίνει µόνο µε µακρόχρονη και συνεχή έρευνα και εί-ναι βέβαιο ότι η προσπάθεια θα ανταµειφθεί. Γι’ αυ-τό υποστηρίζω την πρόταση για ίδρυση ινστιτούτουστο Κάτω Τρίτος.

XHMIKH ANAΛYΣH EΛAIΩNΤα σπουδαιότερα Τυπικό µέσο Τυπικό µέσολιπαρά οξέα λεσβιακό ελληνικό Ηλιέλαιο (%)του ελαιολάδου ελαιόλαδο (%) ελαιόλαδο (%)

Παλµιτικό (κορεσµένο) 9,4 10,5 3-10Παλµιτελαϊκό (µονοακόρεστο) 0,6 0,8 0-1Στεατικό (κορεσµένο) 2,7 2,5 1-10Ελαϊκό (µονοακόρεστο) 74,6 75,8 14-35Λινελαϊκό (πολυακόρεστο) 10,8 8,8 55-75Λινολενικό (πολυακόρεστο) 0,8 0,6 κάτω του 0,3

OPΓANOΛHΠTIKA XAPAKTHPIΣTIKA EΛAIΩNΕίδος Μέσο λεσβιακό Μέσο ελληνικό Ηλιέλαιολιπαρών ελαιόλαδο ελαιόλαδο

Κορεσµένα 12,1 % 13,0 % 4 – 15 %Μονοακόρεστα 75,2 % 76,6 % 14 – 35 %Πολυακόρεστα 11,6% 9,4 % 55 – 75 %

3 ΒΒιιοολλοογγιικκήή ΓΓεεωωρργγίίαα3 ΒΒιιοολλοογγιικκήή ΚΚττηηννοοττρροοφφίίαα3 ΝΝέέοοιι ααγγρρόόττεεςς3 ΣΣχχέέδδιιαα ββεελλττίίωωσσηηςς3 ΕΕππεεννδδύύσσεειιςς ΑΑγγρροοττοουυρριισσµµοούύ3 ΣΣύύµµββοουυλλοοιι ΑΑγγρροοττιικκώώνν εεκκµµεεττααλλλλεεύύσσεεωωνν3 ΕΕππεεννδδύύσσεειιςς ΜΜεεττααπποοίίηησσηηςς3 ΠΠιισσττοοπποοιιήήσσεειιςς IISSOO 99000011::22000000,, IISSOO 2222000000::22000055,,

HHAACCCCPP//GGHHPP//CCooddeexx AAlliimmeennttaarriiuuss,, BBRRCC,, IIFFSS,,

IISSOO 1144000011::22000044))∫∞∆™∞µ∂§§∏™ - ∫√∆∆π∫∞∆™∞∫√°§√À - º§øƒπ¢∏™ √.∂.

ª˘ÙÈÏ‹ÓË ™Ì‡ÚÓ˘ 1 ∆∫ 81100∆ËÏ 22510 44226 fax 22510 44362 ∫ÈÓ. 6978331590 - 92

& ∞Á›· ¶·Ú·Û΢‹ §¤Û‚Ô˘www.agro.agrlesvos.gr e-mail alesvos@otenet.gr

επενδύουµε στην γεωργίαπροστατεύουµε το περιβάλλον στηρίζουµε τα νησιά µας

50 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

·ÊÈ¤Ú Ì·

HHττάάσσηη γγιιαα ππααρρααγγωωγγήή όόλλοο κκααιι κκααλλύύττεερρηηςςπποοιιόόττηηττααςς εελλααιιοολλάάδδοουυ κκααιι ηη ππίίεεσσηη ππρροοςςττηηνν ββιιοοµµηηχχααννίίαα νναα λλεειιττοουυρργγοούύνν κκααττάάττρρόόπποο φφιιλλιικκόό σσττοο ππεερριιββάάλλλλοονν,, οοδδηηγγοούύννττιιςς εεξξεελλίίξξεειιςς σσττοονν ττοοµµέέαα ττωωνν εελλααιιοοττρριιββεείί--

ωωνν.. ΈΈττσσιι οοιι οοιι εεττααιιρρεείίεεςς κκαατταασσκκεευυήήςς µµηηχχααννηηµµάάττωωνν εελλααιιοο--ττρριιββεείίοουυ,, έέχχοουυνν ππρροοχχωωρρήήσσεειι σσεε σσηηµµααννττιικκέέςς κκααιιννοοττοοµµίίεεςς.. Αποτελέσµατα των τεχνολογικών εξελίξεων είναι να πα-ράγεται ελαιόλαδο χαµηλότερης οξύτητας, που κρατάειόλα τα οργανοληπτικά του χαρακτηριστικά και τα αρώµα-τά του. Ταυτόχρονα µειώνεται θεαµατικά ο όγκος των υ-γρών αποβλήτων που παράγονται. Μάλιστα στα ελαιοτρι-βεία δύο φάσεων (πρόκειται για µια τεχνολογία που δενχρησιµοποιείται στα νησιά µας) παράγεται πυρήνα µε λί-γο υψηλότερη υγρασία από αυτή που παράγουν τα ελαι-οτριβεία τριών φάσεων, που λειτουργούν στα νησιά µας.Έτσι εξαλείφεται ένα από τα βασικά περιβαλλοντικά προ-βλήµατα που δηµιουργεί η λειτουργία των ελαιοτριβείων,η διάθεση του κατσίγαρου.

Ένα ακόµη πλεονέκτηµα των νέων τεχνολογικών εξελί-ξεων είναι το ότι µένει πολύ λίγο ελαιόλαδο στον πυρή-να. Συστηµατικές µετρήσεις επί ξηρού πυρήνα έχουνδείξει ότι τα ποσοστά περιεκτικότητας σε ελαιόλαδο εί-ναι είτε ίδια είτε µικρότερα από αυτά που είχαµε µε ταπαλαιότερης τεχνολογίας µηχανήµατα.«∞Ó˘‰ÚfiÊÈÏ·» ÓÙÂοÚÙÂÚΣηµαντικές εξελίξεις έχουν επέλθει στα ντεκάρτερ. Οικαινοτοµίες που έχουν αναπτυχθεί επιτρέπουν στα ελαι-οτριβεία να µειώσουν ως και 70% το νερό που χρησιµο-ποιούν για την λειτουργία τους. Η φιλοσοφία των καινο-τοµιών βασίζεται στο ότι όλες οι ελιές δεν έχουν τα ίδιαχαρακτηριστικά, κατά συνέπεια δεν µπορούν να αλέθο-νται µε τον ίδιο τρόπο. Έτσι αναπτύχθηκε ένα ηλεκτροµα-γνητικό σύστηµα µεταβλητής ταχύτητας επεξεργασίαςτης ελαιόπαστας. Όταν αυτή φθάνει στο ντεκάρτερ τοσύστηµα είναι έτσι διαµορφωµένο για να ρυθµίζεται ανά-λογα µε την ποικιλία και κατάσταση του καρπού η διαφο-ρική ταχύτητα (άλλοτε αυξάνεται κι άλλοτε µειώνεται η

¶ÈÔ ÊÈÏÈο ÛÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Á›ÓÔÓÙ·È Ù· ÂÏ·ÈÔÙÚȂ›· Î·È ‰›ÓÔ˘Ó ¤ÌÊ·ÛË ÛÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÔÈÔÙÈÎÔ‡ ÂÏ·ÈÔÏ¿‰Ô˘

∆· ÂÏ·ÈÔÙÚȂ›· ·ÏÏ¿˙Ô˘Ó

EÏ·ÈÔÎÔÌ›·

διαφορά των στροφών που αναπτύσσουν τα µηχανήµατατου ντεκάρτερ µεταξύ τυµπάνου και κοχλία) ώστε να επι-τυγχάνεται έτσι η καλύτερη δυνατή επεξεργασία της ε-λαιόπαστας. Η ρύθµιση γίνεται αυτόµατα από το σύστη-µα παρακολούθησης της λειτουργίας του µηχανήµατοςµε αποτέλεσµα να µην υπάρχουν µπουκώµατα του ντε-κάντερ. Μία άλλη καινοτοµία, µειώνει τις ανάγκες τουντερκάρτερ σε νερό αφού το µηχάνηµα εκµεταλλεύεταιτα υγρά του καρπού µε αποτέλεσµα να έχουµε στο ελαι-όλαδο όλα τα αρώµατα του καρπού. Επίσης µαζί µε τονελαιόλαδο δεν εξάγεται πυρηνέλαιο πράγµα που σηµαί-νει ότι προστατεύεται η ποιότητα του ελαιολάδου πουπαράγεται. ∆ιότι ακόµη και µια µικρή ποσότητα πυρηνε-λαίου να αναµιχθεί µε το ελαιόλαδο είναι αρκετή, για ναυποβαθµίσει τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά. Αυτό µπο-ρεί να επιτευχθεί καλύτερα µε ένα σύστηµα πριν τονσπαστήρα που αφαιρεί τα κουκούτσια από τις ελιές.

√È Ì·Ï·ÎÙ‹Ú˜Οι µαλακτήρες είναι τα µηχανήµατα που παίρνουν τονκαρπό από τους σπαστήρες και τον επεξεργάζονται, ώ-στε να δηµιουργήσουν την ελαιόπαστα που προαναφέ-ραµε. Για πάρα πολλές δεκαετίες οι µαλακτήρες ήταν α-νοιχτοί. Πολλοί ελαιοπαραγωγοί πίστευαν, κι ορισµένοιτο πιστεύουν ακόµα, ότι αν δεν γίνει σωστή µάλαξη τότεδεν θα πάρουν όλο το λάδι που έχει ο καρπός τους. Η ε-λαιόπαστα χρειάζεται σωστή µάλαξη χωρίς πολλά νεράσε χαµηλές θερµοκρασίες. Μόνο που οι µαλακτήρες α-νοιχτού τύπου δεν µπορούν να προφυλάξουν το ελαιόλα-δο από τις ξένες ύλες, οι οποίες συχνά πέφτουν µέσαστο µηχάνηµα κατά την διαδικασία της µάλαξης του καρ-πού. Αυτές οι ξένες ύλες µπορούν να ανεβάσουν την ο-ξύτητα του ελαιολάδου που θα εξαχθεί. Ακόµη κι ο αέ-ρας όµως, που έρχεται σε επαφή µε την ελαιόπαστα, έ-χει σηµαντικά αρνητική επίδραση στην ποιότητα του ε-λαιολάδου που παράγεται.Για να αντιµετωπισθούν οι συνέπειες αυτές δηµιουργή-θηκαν οι µαλακτήρες κλειστού τύπου. Σε αυτούς δενµπορούν να εισέλθουν ξένες ύλες και επίσης µειώνεταιο αέρας που έρχεται σε επαφή µε την ελαιόπαστα. Μια ακόµη καινοτοµία είναι οι µαλακτήρες λειτουργίαςεν κενό. Σε αυτούς τους µαλακτήρες έχει αναπτυχθεί έ-

tΤα ελαιοτριβεία είναι µονάδες

παραγωγής τροφίµων κι όχι εργοστάσια

s

52 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

·ÊÈ¤Ú Ì·να σύστηµα που αφαιρεί τον αέρα µειώνοντας κατά πο-λύ την ποσότητά του που έρχεται σε επαφή µε τον καρ-πό. Έτσι µειώνεται αποτελεσµατικά και η οξείδωση τουελαιολάδου. Στο µέλλον εκτιµάται ότι το σύστηµα αυτόθα τροποποιηθεί, θα διαµορφωθεί κατά τέτοιο τρόποπου θα αφαιρεί τον ατµοσφαιρικό αέρα από τους µαλα-κτήρες και θα προωθεί σε αυτούς άζωτο. Ένα αέριο πουείναι ουδέτερο και το οποίο χρησιµοποιείται στις δεξα-µενές αποθήκευσης του ελαιολάδου, καθώς το προστα-τεύει από την οξείδωση. Ο έλεγχος, αν ολοκληρώνεται σωστά η µάλαξη, στα σύγ-χρονα ελαιοτριβεία γίνεται και ηλεκτρονικά. Η συνήθηςλειτουργία είναι οι ελαιοτριβείς ή οι υπάλληλοι που δια-χειρίζονται την διαδικασία της άλεσης να βρίσκονται πί-σω από τον πίνακα ελέγχου κι όχι πάνω από τους µαλα-κτήρες. Όσο για τους παραγωγούς, αυτοί θα πρέπει να είναι έξωαπό το χώρο του ελαιοτριβείου. Όµως επειδή οι παλιέςσυνήθειες δύσκολα κόβονται, πολλά σύγχρονα ελαιοτρι-βεία έχουν δηµιουργήσει χώρους υποδοχής των παρα-γωγών που διαχωρίζονται από το ελαιοτριβείο. Ωστόσοοι χώροι αυτοί διαθέτουν παράθυρα, από τα οποία οι πα-ραγωγοί µπορούν να παρακολουθούν την έκθλιψη τουκαρπού που παρέδωσαν στο ελαιοτριβείο.¶Ï˘ÓÙ‹ÚÈ· ·ÔÊ˘ÏψًÚÈ· ∆ύο µηχανήµατα που είναι πολύ σηµαντικά για την παρα-γωγή ποιοτικού ελαιολάδου, στα σύγχρονα ελαιοτριβεία,είναι τα πλυντήρια και τα αποφυλλωτήρια. Η τάση που επικρατεί σήµερα στον τοµέα της ελαιοκαλ-λιέργειας είναι, η συγκοµιδή του καρπού να κρατάει όσογίνεται λιγότερο χρόνο. Αυτό σηµαίνει ότι δεν υπάρχειχρόνος για να αφαιρεθούν τα φύλλα και τα µικρά κλαδά-κια από τις ελιές, που συγκεντρώνονται κατά την συγκο-µιδή του καρπού. Αυτό επιβάλει τα αποφυλλωτήρια να εί-ναι πολύ καλά και πολύ δυνατά, ώστε να κάνουν πλήρηκαθαρισµό του καρπού. Πολύ καλό πρέπει να είναι καιτο πλυντήριο. Ο ελαιόκαρπος πρέπει να πλένεται πολύκαλά, γιατί λάσπες, χώµατα κι ό,τι άλλο υπάρχει πάνωσε αυτόν θα επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα του ελαιο-λάδου. Κρίσιµο ζήτηµα εδώ είναι η συχνή αλλαγή του νε-ρού, που χρησιµοποιείται για το πλύσιµο του καρπού.∆ιότι αν χρησιµοποιείται το ίδιο νερό τότε θα µεταφέρο-νται οι λάσπες και τα χώµατα από την µια παρτίδα καρ-πού στην άλλη.∫·ÈÓÔÙÔÌ›· ÛÙÔ˘˜ Û·ÛÙ‹Ú˜Μετά το αποφυλλωτήριο και το πλυντήριο, ο καρπός ο-δηγείται στο σπαστήρα για την πρώτη χονδροειδή επε-ξεργασία, πριν οδηγηθεί στους µαλακτήρες. Σχετικάπρόσφατα αναπτύχθηκε µια καινοτοµία η οποία επιτρέ-πει την αφαίρεση του πυρήνα της ελιάς πριν ο καρπός ο-δηγηθεί στο σπαστήρα. Μακρόχρονες επιστηµονικές έ-ρευνες έδειξαν ότι µε την χρήση αυτής της µεθόδου πα-ράγεται πολύ καλύτερης ποιότητας ελαιόλαδο. Η µέθο-δος αυτή έχει ήδη εισαχθεί σε µεγάλο αριθµό ελαιοτρι-βείων στην Ιταλία, αλλά και σε ορισµένα ελαιοτριβεία

της Κρήτης. Το ελαιόλαδο που παράγεται σε αυτά τα ε-λαιοτριβεία είναι τόσο καλής ποιότητας που θεωρείταικατάλληλο για την αρωµατοποιία. Κι αυτό γιατί διατηρείαναλλοίωτα όχι µόνο την γεύση του και τα οργανοληπτι-κά χαρακτηριστικά του, άλλα και τα αρώµατά του.

∏ ¯ˆÚÔÙ·Í›· ÙÔ˘ ÂÏ·ÈÔÙÚÈ‚Â›Ô˘Παραδοσιακά τα ελαιοτριβεία αποκαλούνταν εργοστά-σια. Σήµερα όµως αντιµετωπίζονται µέσα από ένα δια-φορετικό πρίσµα, είναι µονάδες παραγωγής τροφίµων,κι αυτό σηµαίνει ότι θα πρέπει να πληρούν όλες τις προ-διαγραφές που επιβάλλονται για την παραγωγή τροφί-µων.Μέσα σε αυτό το πλαίσιο στην δεκαετία του 2000 άλλα-ξε η χωροταξία των ελαιοτριβείων. Στον κυρίως χώροτου επιβάλλεται να βρίσκονται µόνο οι µαλακτήρες, τοντεκάρτερ και οι φυγοκεντρικοί διαχωριστήρες. Τα δάπε-δα και οι τοίχοι σε αυτούς τους χώρους πρέπει να καλύ-πτονται µε υλικά που µπορούν να καθαριστούν εύκολακαι αποτελεσµατικά. Τα παραδοσιακά ελαιοτριβεία πουεκσυγχρονίζονται µπορούν να καλύψουν τους τοίχουςτους µε κατάλληλα βερνίκια, τα οποία δηµιουργούν µιαλεία και γυαλιστερή επιφάνεια. Σε αυτό το χώρο υπάρχει και ο πίνακας ελέγχου της λει-τουργίας του ελαιοτριβείου. Μέσα στο χώρο αυτό δενπρέπει να βρίσκονται παρά ένας ελάχιστος αριθµός ερ-γαζοµένων (ένα ή δύο άτοµα) που επιβλέπουν την παρα-γωγική διαδικασία.Έξω από τον κυρίως χώρο του ελαιοτριβείου, και σε υ-πόστεγο, τοποθετούνται το πλυντήριο, το αποφυλλωτή-ριο και ο σπαστήρας. Στον ίδιο χώρο βρίσκεται και η χο-άνη υποδοχής του καρπού και φυσικά οι ζυγοταινίες τουελαιόκαρπου.Σε άλλο χώρο, και έξω από τον κύριο χώρο του ελαιοτρι-βείου, πρέπει να βρίσκεται ο καυστήρας που χρησιµο-ποιείται για την θέρµανση του νερού που χρησιµοποιείτο ελαιοτριβείο. Κρίσιµο ζήτηµα για όλους τους χώρους είναι η καθαριό-τητα. Οι επιστηµονικές έρευνες έχουν δείξει ότι οι ρυπα-ροί χώροι επεξεργασίας των τροφίµων έχουν άµεση επί-πτωση στην ποιότητα του προϊόντος.

tΤα αποτελέσµατα των νεώτερων

τεχνολογικών εξελίξεων είναι να παράγεται ελαιόλαδοχαµηλότερης οξύτητας, που

κρατάει όλα τα οργανοληπτικάτου χαρακτηριστικά και τα αρώµατά του.

54 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

ÚÂÔÚÙ¿˙

OOύύττεε έένναα,, οούύττεε δδύύοο ααλλλλεεππάάλλλληηλλααεείίννααιι τταα ββρρααββεείίαα πποουυ ππααίίρρννοουυνν ττααττοοππιικκάά ππρροοϊϊόόνντταα σσττηηνν ΕΕλλλλάάδδαα κκααιι ττοοεεξξωωττεερριικκόό.. ΕΕλλααιιόόλλααδδαα,, κκρραασσιιάά κκααιιάάλλεευυρραα κκρρααττοούύνν ττηηνν ππρρωωττοοκκααθθεε--

δδρρίίαα σστταα ββρρααββεείίαα.. ΤΤηηνν ώώρραα πποουυ έέκκλλεειιννεε ηη ύύλληη ττοουυππεερριιοοδδιικκοούύ µµααςς,, αανναακκοοιιννώώθθηηκκεε ηη ββρράάββεευυσσηη ττηηςςΕΕΑΑΣΣ ΛΛέέσσββοουυ γγιιαα ττοο εελλααιιόόλλααδδοο ««ΜΜυυττιιλληηννιιώώ»» ααππόό ττοοδδιιεεθθννήή οορργγααννιισσµµόό BBuussiinneessss IInniittiiaattiivvee DDiirreeccttiioonnssµµεε χχρρυυσσόό αασσττέέρριι πποοιιόόττηηττααςς γγιιαα ττηηνν πποοιιόόττηητταα ττοουυππρροοϊϊόόννττοοςς κκααιι ττιιςς κκααλλέέςς εεµµπποορριικκέέςς ππρραακκττιικκέέςς πποουυααννααππττύύσσσσεειι ηη ΕΕΑΑΣΣ ΛΛέέσσββοουυ.. ΗΗ ααπποοννοοµµήή ττοουυ ββρρααββεείί--οουυ έέγγιιννεε σσττιιςς 2211 ΑΑππρριιλλίίοουυ σσττοο ΠΠααρρίίσσιι κκααιι ττοο ππααρρέέ--λλααββεε οο ΠΠρρόόεεδδρροοςς ττηηςς ΕΕΑΑΣΣ ΛΛέέσσββοουυ,, ΑΑλλέέκκοοςςΓΓιιααζζιιττζζόόγγλλοουυ.. Λίγες εβδοµάδες νωρίτερα, το γερµανικό περιοδικόµαγειρικής και γευσιγνωσίας «Der Feinschmecker» α-νέδειξε ως καλύτερο εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδοτης χρονιάς για όλο τον κόσµο, το ελαιόλαδο“Manolis” της εταιρείας Manolis olive oil, του κ. ΜΜαα--ννώώλληη ΑΑννδδρριιωωττέέλλλληη. Στο διαγωνισµό συµµετείχαν 800ελαιόλαδα από όλο τον κόσµο και αρκετά ελληνικά. Ηαπονοµή του βραβείου θα γίνει στις 7 Ιουνίου. Το “Manolis” δεν είναι η πρώτη φορά που βραβεύ-εται. Το Σεπτέµβριο του 2007 αναδείχθηκε πρώτοστο διαγωνισµό της ∆ιεθνούς Έκθεσης Τροφίµωνκαι Ποτών του Λονδίνου. Την πρώτη θέση είχε πάρειστον ίδιο διαγωνισµό και το 2005, ενώ το 2004 εί-χε πάρει την τρίτη θέση.

Στις 5 Απριλίου, στο ελληνικό τµήµα του διαγωνι-σµού Premio Biol 2008, βιολογικά ελαιόλαδα τηςΛέσβου κατάφεραν να περάσουν στην τελική φάσητου διαγωνισµού. Πρόκειται για τα ελαιόλαδα «Βιο-λογικά Ελαιοκτήµατα Ιωάννα Ζούρου», Aegean Goldτης οικογένειας ΠΠρρωωττοούύλληη και «Ειρήνη» του κ. ΝΝιικκόό--λλααοουυ ΚΚααλλααµµππόόκκαα. Η τελική φάση του διαγωνισµούπραγµατοποιήθηκε στην Ιταλία από τις 21 ως τις 27Απριλίου.Τρία βραβεία απέσπασαν το τε-λευταίο διάστηµα οι Κυλινδρό-µυλοι Λήµνου του κ. ΒΒααγγγγέέλληηΣΣττααµµααττέέρρηη για το αλεύρι πουτυποποιεί αλλά και για την επιτυ-χηµένη επιχειρηµατική δραστη-ριότητα που αναπτύσσει. Συ-γκεκριµένα, στις 3 Μαρτίου,το αλεύρι Λήµνου βραβεύε-ται στο Παρίσι από το ∆ιε-θνή οργανισµό «TradeLeaders Club» και τονεκδοτικό οργανισµό«Editorial Ofice» για τηντεχνολογία που χρησιµο-ποιεί στην παραγωγή καιτην ποιότητα του προϊό-ντος και την πορεία ανά-πτυξης της επιχείρησης.Στις 10 Μαρτίου πήρεχρυσό βραβείο στη Γε-νεύη της Ελβετίας γιατην ικανοποίηση των πε-λατών από το αλεύρι τηςΛήµνου, για την αποτελε-σµατική προώθηση καιπροβολή του προϊόντοςαλλά και για την στρατηγι-κή ανάπτυξης που ακο-λουθεί η επιχείρηση. Αυ-τή τη φορά, ο οργανι-σµός που απένειµε τοβραβείο ήταν BusinessIntiative Direction.ΤηνΚυριακή 6 Απριλίου, η ε-πιχείρηση του κ. Σταµατέ-ρη πήρε ακόµη ένα χρυ-

∆· ÙÔÈο ÚÔ˚fiÓÙ· ¿Ó ÛÙÔÓ ·Ú¿‰ÂÈÛÔ

√È Û˘Ó¯›˜ ‚Ú·‚‡ÛÂȘ ·Ô‰ÂÈÎÓ‡Ô˘Ó ÙËÓ ÔÈÔÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ·ÓˆÙÂÚfiÙËÙ·

Ο Πρόεδροςτης ΕΑΣ

Λέσβου παρα-λαµβάνει το

χρυσό αστέριποιότητας

ΤοΠλωµαρίτικο

πολυβραβευµέ-νο ελαιόλαδο

Manolis κέρδι-σε ένα ακόµη

βραβείο

σό βραβείο, αυτή τη φορά από τo Otherways BusinessManagement Consultants (Συµβούλιο Εναλλακτικού Επι-χειρηµατικού Μάνατζµεντ), για την ποιότητα του προϊόντοςτης, το σήµα της, την συσκευασία, τον προγραµµατισµόπαραγωγής και επενδύσεων και γενικά για την επιτυχηµέ-νη στρατηγική ανάπτυξης που ακολουθεί. Τα πολυβραβευµένα κρασιά της Λήµνου κέρδισαν για ακό-

µη µια χρονιά πολλά βραβεία στον 8ο ∆ιεθνή ∆ιαγωνισµόΟίνου. Στις 28 Μαρτίου, δύο Ληµνιοί οινοποιοί και η Ένω-ση Αγροτικών Συνεταιρισµών του νησιού, παρέλαβαν έξιβραβεία. Συγκεκριµένα, χρυσά βραβεία απέσπασαν το Μο-σχάτο Λήµνου από το Κτήµα Χατζηγεωργίου και το ΑέλιοςΟίνος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισµών Λήµνου. Αση-µένια βραβεία απέσπασαν το Ληµνιός Αµπελουργός, το Η-φαίστου Γνώση (Κτήµα Χατζηγεωργίου), το La Terra της ε-ταιρείας ΣΣααββββόόγγλλοουυ -- ΤΤσσιιββόόλλααςς και το Μοσχάτο Λήµνου τηςΈνωσης Αγροτικών Συνεταιρισµών Λήµνου.

∆· ‚Ú·‚›· Ó· Á›ÓÔ˘Ó ÛËÌ·›·Αν καταγράφαµε όλα τα βραβεία που έχουν πάρει τα τελευ-ταία χρόνια τα τοπικά προϊόντα των νησιών µας, θα χρεια-ζόµασταν πολλές σελίδες τούτου του περιοδικού. Οι επιτυ-χίες αυτές καταδεικνύουν αυτό που οι νησιώτες το γνωρί-ζουν καλά. Τα τοπικά προϊόντα χάρη στις ιδιαίτερες κλιµα-τολογικές συνθήκες και την τοπική πανίδα, ξεχωρίζουν. Έ-χουν ιδιαίτερα γευστικά χαρακτηριστικά και αρώµατα γι’αυτό και διακρίνονται. Πολύ σηµαντικό ρόλο στην εξαιρετική ποιότητα των νησιω-τικών προϊόντων, παίζει το µικρό µέγεθος των επιχειρήσε-ων που τα παράγουν και τα τυποποιούν. Το µεράκι, η φρο-ντίδα και η προσοχή που δίνουν οι παραγωγοί τους, είναιστοιχείο που κερδίζει τους γευσιγνώστες αλλά και τους κα-ταναλωτές. Τα βραβευµένα τοπικά προϊόντα πρέπει να γίνουν η σηµαίατων εξαγωγικών προσπαθειών που καταβάλλονται απότους φορείς των νησιών µας. Πιστεύουµε ότι οι παραγωγοίτους δεν θα πρέπει να παρακαλούν τις µεγάλες αλυσίδεςλιανικού εµπορίου να τα βάλουν στα ράφια τους. Θα πρέ-πει να επιλέγουν τις αγορές και το καταναλωτικό κοινό στοοποίο απευθύνονται. Η µικρή κλίµακα παραγωγής των το-πικών προϊόντων, δίνει τη δυνατότητα να προωθηθούν σεένα ιδιαίτερο καταναλωτικό κοινό, που ξέρει να ξεχωρίζειτην ποιότητα και είναι διατεθειµένο να την πληρώσει ανά-λογα.

tΤα βραβευµένα τοπικά προϊόντα

πρέπει να γίνουν η σηµαία των εξαγωγικών προσπαθειών

που καταβάλλονται από τους φορείςτων νησιών µας.

s

56 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

ÚÂÔÚÙ¿˙

™™ τις 12 Φλεβάρη, από την αίθουσα τουΝοµαρχιακού Συµβουλίου Λέσβου, οΥπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης,ΑΑλλέέκκοοςς ΚΚοοννττόόςς, έδειξε την αγωνία τουνα κατασκευαστούν έργα για την

κάλυψη των αναγκών σε νερό, του πρωτογενήτοµέα των νησιών µας. Λίγοι φαίνεται ότικατανόησαν την αγωνία του Υπουργού, ακόµη καιµέσα στην κυβέρνηση. Τα προβλήµατα πουαντιµετωπίζει ο ∆ήµος Πλωµαρίου στη Λέσβο µετη λιµενοδεξαµενή του ποταµού Σεδούντα αλλά καιη Νοµαρχία Χίου µε το φράγµα «Κόρης γεφύρι»,δείχνουν ότι η πολιτική βούληση του Υπουργού δενβρίσκει ανάλογη απήχηση στα κυβερνητικά

κλιµάκια. Σε πρόσφατη επιστολή του προς τον Υπουργό Αγρο-τικής Ανάπτυξης, ο Νοµάρχης Χίου αποκάλυπτε ότιεγκρίθηκε συµπληρωµατική σύµβαση 6,7 εκατοµ-µυρίων ευρώ, για να ολοκληρωθούν οι εργασίες στοφράγµα «Κόρης γεφύρι». Σύµβαση που πλησιάζει το50 % της αρχικής σύµβασης του έργου 14,5 εκα-τοµµυρίων ευρώ. Παράλληλα όµως, ο ανάδοχος τουέργου ζήτησε 25µηνη παράταση για την ολοκλήρω-ση των εργασιών. Εύλογο είναι λοιπόν το ερώτηµα που θέτει ο Νοµάρ-χης Χίου, ΠΠοολλύύδδωωρροοςς ΛΛααµµππρριιννοούύδδηηςς, «Πώς συνδυά-ζεται το αίτηµα για 25µηνη παράταση µε τα χρονο-διαγράµµατα, τα οποία ουδόλως τηρούνται καθώς

∏ ‚Ô‡ÏËÛË ÙÔ˘ ∞ϤÎÔ˘ ∫ÔÓÙÔ‡ Ó· ηٷÛ΢·ÛÙÔ‡Ó ÊÚ¿ÁÌ·Ù· ÛÙ· ÓËÛÈ¿ ‰ÂÓ ‚Ú›ÛÎÂÈ ·ÓÙ·fiÎÚÈÛË

µ¿ÏÙˆÛ·Ó ÊÚ¿ÁÌ·Ù· Û §¤Û‚Ô Î·È Ã›Ô

Η λιµνοδεξαµε-νή του

Σεδούντα περι-µένει την ολο-κλήρωση τηςεδώ και τρία

κοινοτικά πλαί-σια στήριξης

νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ 57

και µε τις προθεσµίες του Γ Κ.Π.Σ., στο οποίο είναιενταγµένο το έργο; Σε ποιες ακριβώς εργασίες α-ντιστοιχεί η συµπληρωµατική σύµβαση και, επιτέ-λους, σε ποια συγκεκριµένα σηµεία αστόχησε η αρ-χική µελέτη του έργου;».Σε αυτή του την επιστολή, ο Νοµάρχης υπογράµµιζεότι ο αρµόδιος Ειδικός Γραµµατέας του ΥπουργείουΑγροτικής Ανάπτυξης, ∆∆ηηµµήήττρρηηςς ΠΠααππααγγιιααννννίίδδηηςς, κα-τά την επίσκεψη του στη Χίο, δεν έδωσε σαφείς α-παντήσεις για το µέλλον του έργου.

∏ ÏÈÌÂÓÔ‰ÂÍ·ÌÂÓ‹ ÙÔ˘ ™Â‰Ô‡ÓÙ·1,3 εκατοµµύρια ευρώ απαιτούνται, για να ολοκλη-ρωθεί η κατασκευή της λιµνοδεξαµενής του ποτα-µού Σεδούντα. Πέρυσι το καλοκαίρι, ο ∆ήµαρχοςΠλωµαρίου, ∆∆ηηµµήήττρρηηςς ΒΒααρρββααγγιιάάννννηηςς, είχε ζητήσειαπό την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου να στηρίξει τοαίτηµα για επιπλέον χρηµατοδότηση από τα Υπουρ-γεία Οικονοµίας και Αγροτικής Ανάπτυξης. Ένα χρόνο µετά, το έργο βρίσκεται στην ίδια κατά-σταση, χρηµατοδότηση δεν έχει εξασφαλιστεί, ούτεαπό εθνικούς ούτε από κοινοτικούς πόρους. Κι όλααυτά, την ώρα που ο ∆ήµος του Πλωµαρίου δενµπορεί να καλύψει τις ανάγκες του για πόσιµο νερό,αλλά και για άρδευση κατά τη διάρκεια του καλοκαι-ριού. Το έργο αρχικά χρηµατοδοτήθηκε από το τοµεακόπρόγραµµα του Υπουργείου Γεωργίας στο Β’ ΚΠΣµε 3,5 εκατοµµύρια ευρώ. Από το τρίτο ΚοινοτικόΠλαίσιο Στήριξης προχωράει η κατασκευή των δι-

κτύων αξιοποίησης του νερού της λιµνοδεξαµενής,που δεν έχει ακόµη ολοκληρωθεί. Οι εργασίες που πρέπει να γίνουν, περιλαµβάνουντην κατασκευή του υπερχειλιστή, την τοποθέτησηστεγανοποιητικής µεµβράνης σε τµήµατα του φράγ-µατος και των πρανών (όπου δεν έχει τοποθετηθεί),αλλά και την κατασκευή διάφορων τεχνικών έργων,τα οποία θα ασφαλίσουν τη λιµνοδεξαµενή από τονκίνδυνο κατολισθήσεων.

∆Ô ÊÚ¿ÁÌ· ∆ÛÈÎÓÈ¿Άλλο ένα πολύπαθο έργο αυτό του τύπου, είναι τοφράγµα Τσικνιά. Όταν και αν κατασκευασθεί ποτέ, θαπρόκειται για το µεγαλύτερο φράγµα του Αιγαίου. Α-πό το νερό που θα συγκεντρώνεται στη λεκάνη του,θα αρδεύεται µια µεγάλη έκταση, που οι µελέτες ε-κτιµούν ότι θα ανέρχεται σε 15.000 στρέµµατα. Οσχεδιασµός του έργου αυτού, έχει ξεκινήσει από τηδεκαετία του 1980. Στα 1998, η µελέτη του έργουήταν έτοιµη, µε διάφορες προφάσεις όµως, ποτέ δενδεσµεύτηκαν οι αναγκαίες πιστώσεις. ∆έκα χρόνια ηµελέτη του έργου βρίσκεται ανάµεσα στα ΥπουργείαΠΕΧΩ∆Ε και Αγροτικής Ανάπτυξης. Στη Λέσβο ήδηεκφράζονται φόβοι ότι ούτε από τους πόρους του τε-τάρτου Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης θα χρηµατοδο-τηθεί η κατασκευή του. Μια σηµαντική λεπτοµέρεια αυτού του έργου, είναι ό-τι µέχρι σήµερα την κατασκευή του έχουν υποσχεθείστον αγροτικό κόσµο της Λέσβου, δύο Πρωθυπουρ-γοί, ο ΚΚώώσσττααςς ΣΣηηµµίίττηηςς και ο ΚΚώώσσττααςς ΚΚααρρααµµααννλλήήςς.

Πολύ νερόκύλησε σταποτάµια απότην τελετήθεµελίωσηςτου φράγµατος«Κόρης γεφύ-ρι», από τονπρώηνYπουργόBαγγέλη Mπασιάκο,η ολοκλήρωσητου έργουαργεί…

58 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

‰È¿ÏÔÁÔ

™˘˙‹ÙËÛË ÁÈ· ÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘

νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ 59

·ÁÚÔÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘

TT ο πρόγραµµα αγροτικής ανάπτυξης«Αλέκος Μπαλτατζής» είναι ένα από ταµεγαλύτερα τοµεακά προγράµµατα τηςτέταρτης προγραµµατικής περιόδου. Τακονδύλια που θα έρθουν στη χώρα µας

µέσα από αυτό, είναι σηµαντικά και όλα θακατευθυνθούν στην ελληνική περιφέρεια. Το πώς θακατανεµηθούν οι πόροι αυτοί, το αν θα αξιοποιηθούνσωστά και αν ο σχεδιασµός που έχει γίνει από τοΥπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης είναι επαρκής,αποτελούν ζητήµατα διαλόγου. Στη διαδικασία αυτήµπορούν και πρέπει να µπουν και πολλές άλλες πτυχέςαπό τεχνικές ή διαχειριστικές ως και κεντρικοί πολιτικοίστόχοι. Η συζήτηση για ορισµένες πτυχές τουπρογράµµατος, όπως είναι οι πόροι για τη βιολογικήγεωργία, οι πόροι για τη βιολογική κτηνοτροφία, οιπόροι για τα σχέδια βελτίωσης, άνοιξε στις αρχές τουχρόνου, µέσα από εφηµερίδες της ελληνικήςπεριφέρειας, που παρακολουθούν στενά τα αγροτικάζητήµατα αλλά και µέσα από τον ειδικό Τύπο τουαγροτικού χώρου. Πρόσφατα η συζήτηση αυτήσυνεχίσθηκε στην συνεδρίαση της πρώτης ΕπιτροπήςΠαρακολούθησης του Προγράµµατος. Σε τούτο το τεύχος, καταγράφουµε το σχεδιασµό πουέχει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για τοπρόγραµµα «Αλέκος Μπαλτατζής», τους στόχους και τιςπροτεραιότητες που θέτει. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναιτο άρθρο του γενικού διευθυντή της ΠΑΣΕΓΕΣ, ΙΙωωάάννννηηΤΤσσιιφφόόρροουυ, ο οποίος παρουσιάζει, εν συντοµία, τιςθέσεις της ΠΑΣΕΓΕΣ για το πρόγραµµα. Για ταπροβλήµατα που δηµιουργούνται από τις εκκρεµότητεςπου άφησαν οι δύο προηγούµενες προγραµµατικέςπερίοδοι, ο σχεδιασµός του προγράµµατος, ηανεπάρκεια των διαθέσιµων πόρων και η κατανοµή τωνπόρων. Ο πρόεδρος της ΓΕΣΑΣΕ, ΓΓιιώώρργγοοςς ΓΓωωννιιωωττάάκκηηςςκάνει µια κριτική προσέγγιση του προγράµµατος,τονίζοντας την ανεπάρκεια των πόρων, ενώ παράλληλαυπογραµµίζει ότι ο πρωτογενής τοµέας της χώρας µαςπρέπει να έχει κατά κύριο λόγο διατροφική κατεύθυνση.Τέλος, ο δηµοσιογράφος ΝΝίίκκοοςς ΜΜααννάάββηηςς προσεγγίζειτο πρόγραµµα αγροτικής ανάπτυξης και εκτιµά ότι σεσυνδυασµό µε τις εθνικές πολιτικές για τον πρωτογενήτοµέα, την περιφερειακή ανάπτυξη και την ΚοινήΑγροτική Πολιτική, θα οδηγηθούµε σε όξυνση τωναντιθέσεων στην ύπαιθρο και επανεµφάνιση τουδιατροφικού προβλήµατος, που τα τελευταία 50 χρόνιαέχει εξαλειφθεί στην Ευρώπη.Το νησιωτικό Αγρόκτηµα θέλει να συµβάλει στο διάλογοαυτό, δίνοντας βήµα σε κάθε φωνή που θέλει πάρειθέση στο ζήτηµα.

60 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

‰È¿ÏÔÁÔ

OOιι σσττόόχχοοιι πποουυ έέχχοουυνν ττεεθθεείί ααππόό ττοο ΕΕυυ--ρρωωππααϊϊκκόό ΓΓεεωωρργγιικκόό ΤΤααµµεείίοο γγιιαα ττηηνν αα--γγρροοττιικκήή ααννάάππττυυξξηη ττηηνν ππεερρίίοοδδοο22000077 –– 22001133,, εείίννααιι ηη ββεελλττίίωωσσηη ττηηςςααννττααγγωωννιισσττιικκόόττηηττααςς ττηηςς γγεεωωρργγίίααςς

κκααιι δδαασσοοπποοννίίααςς,, ηη ββεελλττίίωωσσηη ττοουυ ππεερριιββάάλλλλοοννττοοςς κκααιιηη ββεελλττίίωωσσηη ττηηςς πποοιιόόττηηττααςς ζζωωήήςς σσττιιςς ααγγρροοττιικκέέςς ππεε--ρριιοοχχέέςς.. Οι τρεις παραπάνω στόχοι στο Πρόγραµµα ΑγροτικήςΑνάπτυξης «Αλέξανδρος Μπαλτατζής» θα υλοποιη-θούν µε τέσσερις άξονες. Ο πρώτος άξονας διαθέτειπιστώσεις 2.255 εκατοµµύρια ευρώ, από τα οποία ησυνδροµή του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταµείου είναι1.598 εκατοµµύρια ευρώ. Στα πλαίσια του άξονα αυ-τού θα εφαρµοστούν µέτρα που στοχεύουν:- Στην προώθηση της γνώσης και βελτίωση του αν-θρώπινου δυναµικού.

- Στην αναδιάρθρωση και ανάπτυξη φυσικού δυναµι-κού και στην προώθηση καινοτοµίας.

- Στη βελτίωση της ποιότητας της γεωργικής παρα-γωγής και των προϊόντων.

Ο δεύτερος άξονας έχει προϋπολογισµό 1.715 εκα-τοµµυρίων ευρώ, από τα οποία η συνδροµή του Ευ-ρωπαϊκού Γεωργικού Ταµείου είναι 1.296 εκατοµ-

µύρια ευρώ. Στον άξονα αυτό θα εφαρµοστούν µέ-τρα που στοχεύουν:- Στην αειφορική χρήση της γεωργικής γης.- Στην αειφορική χρήση δασικής γηςΟ τρίτος άξονας έχει προϋπολογισµό 710 εκατοµµύ-ρια ευρώ, από τα οποία η συνδροµή του ΕυρωπαϊκούΓεωργικού Ταµείου είναι 511 εκατοµµύρια ευρώ. Στοπλαίσιο του άξονα αυτού θα εφαρµοστούν µέτρα για:- Τη διαφοροποίηση της αγροτικής οικονοµίας.- Τη βελτίωση της ποιότητας της αγροτικής ζωήςστις αγροτικές περιοχές.

- Την κατάρτιση και πληροφόρηση για οικονοµικούςπαράγοντες, που λειτουργούν στους τοµείς, πουκαλύπτονται από τον άξονα 3.

- Την απόκτηση δεξιοτήτων και διαχείρισης µε σκο-πό την προετοιµασία και εφαρµογή µιας τοπικήςστρατηγικής ανάπτυξης.

Ο τέταρτος άξονας αφορά το πρόγραµµα Leader οπροϋπολογισµός του είναι 295 εκατοµµύρια ευρώκαι η συνδροµή του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταµεί-ου είναι 224 εκατοµµύρια ευρώ. Τα Μέτρα που συ-µπεριλαµβάνει ο άξονας αυτός είναι:- Εφαρµογή τοπικών στρατηγικών ανάπτυξης.- Εφαρµογή έργων συνεργασίας.

ΑΡΘΡΟτου Ιωάννη Πανάγου Ειδικός Συνεργάτης Γ΄ ΚΠΣ

Υπουργείου ΑγροτικήςΑνάπτυξης

µÈÔÔÈÎÈÏfiÙËÙ· ηȯÚËÌ·ÙÔ‰ÔÙ‹ÛÂȘ ·fi ÙÔÚfiÁÚ·ÌÌ· “∞Ï. ª·ÏÙ·Ù˙‹˜”

νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ 61

- Λειτουργία των Τοπικών Οµάδων ∆ράσης, απόκτησηδεξιοτήτων και διαχείριση της περιοχής (άρθρο 57).

Με το Leader είναι δυνατόν να εφαρµοσθούν τα µέ-τρα ενός ή περισσοτέρων αξόνων σε µια συνδυα-σµένη ή ολοκληρωµένη µορφή.Η συνολική δηµόσια δαπάνη του προγράµµατος α-νέρχεται στα 5.078 εκατοµµύρια ευρώ, στα οποίαπροστίθενται άλλα 800 εκατοµµύρια ευρώ από εθνι-κούς πόρους, που αφορούν ανειληµµένες υποχρεώ-σεις του προγράµµατος πρόωρης συνταξιοδότησης.Ο συνολικός προϋπολογισµός του προγράµµατοςπεριλαµβανοµένης και της ιδιωτικής συµµετοχής, α-νέρχεται στα 6.574 εκατοµµύρια ευρώ.

™ÙÚ·ÙËÁÈÎÔ› ÛÙfi¯ÔÈΟι κύριες στρατηγικές κατευθύνσεις που θέτει τοπρόγραµµα είναι:

Αύξηση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας.Βελτίωση της ποιότητας και της ασφάλειας των

τροφίµων.∆ιασφάλιση ενός όσο το δυνατόν σταθερού αγρο-

τικού εισοδήµατος.Ενσωµάτωση των περιβαλλοντικών στόχων στις

γεωργικές πολιτικές.Προώθηση της βιώσιµης γεωργίας.∆ηµιουργία εναλλακτικών ευκαιριών απασχόλη-

σης και εισοδηµάτων για τους αγρότες.Απλοποίηση της κοινοτικής νοµοθεσίας.

Με βάση τους παραπάνω στόχους, η υποδειγµατικήαγροτική ανάπτυξη θα πρέπει να στηρίζεται στη µεί-ωση της εξάρτησης από τη γεωργική παραγωγή καιτην ανάπτυξη εξωγεωργικών δραστηριοτήτων (όπωςη πολυαπασχόληση). Να δίνεται ιδιαίτερο βάρος στηδιαχείριση του περιβάλλοντος και την ανάπτυξηπρωτοβουλιών προστασίας, ανάδειξης και αξιοποίη-σης του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος. Παράλληλα θα πρέπει να προωθηθούν νέες καλ-λιέργειες (για παραγωγή βιοκαυσίµων, βιολογικές,οικολογικές) και η παραγωγή τοπικών παραδοσια-κών και χαρακτηριστικών προϊόντων. Η ολοκληρω-µένη αγροτική ανάπτυξη πρέπει να συνδυαστεί µετην ανάπτυξη της µεταποίησης και εµπορίας αγροτι-κών προϊόντων, ώστε να υπάρχει όσο το δυνατό µε-γαλύτερη προστιθέµενη αξία από τα παραγόµεναπροϊόντα. Επίσης, θα πρέπει να περιλαµβάνει δρα-στηριότητες αγροτουρισµού µε την αξιοποίηση τωνπεριβαλλοντικών και πολιτιστικών πόρων.∆ύο βασικές προϋποθέσεις για τη χρηµατοδότηση ο-ποιουδήποτε επενδυτικού σχεδίου, είναι να πληροί τακριτήρια της βιωσιµότητας και της ετοιµότητας της ε-πένδυσης. ∆ηλαδή ο επενδυτής να µπορεί να κατα-δείξει ότι η επένδυση του µπορεί να επιβιώσει και πα-

ράλληλα να είναι έτοιµος να υλοποιήσει την επένδυσηαυτή. Στο πρόγραµµα «Αλέξανδρος Μπαλτατζής» εισάγο-νται για πρώτη φορά δράσεις, όπως είναι:

Η αποκατάσταση του δασοκοµικού δυναµικού καιη εισαγωγή δράσεων πρόληψης µε ποσό 180 εκα-τοµµυρίων ευρώ.

Η επαγγελµατική κατάρτιση και ενηµέρωση µεποσό 25 εκατοµµυρίων ευρώ.

Η εκπλήρωση προτύπων µε ποσό 30 εκατοµµυ-ρίων ευρώ.

Η συµµετοχή σε συστήµατα ποιότητας µε ποσό20 εκατοµµυρίων ευρώ.

Οι ενισχύσεις Natura 2000 και Νερά µε 8 εκα-τοµµύρια ευρώ (νέα δράση).

Η στήριξη για µη παραγωγικές επενδύσεις µε 20εκατοµµύρια ευρώ.

µÈÔÔÈÎÈÏfiÙËÙ· Με στόχο την ενίσχυση της βιοποικιλότητας, το πρό-γραµµα αγροτικής ανάπτυξης θα χρηµατοδοτήσει µε:

345 εκατοµµύρια ευρώ την αντιµετώπιση των µει-ονεκτηµάτων των ορεινών περιοχών.

80 εκατοµµύρια ευρώ την αντιµετώπιση των µειο-νεκτηµάτων (εκτός των ορεινών περιοχών).Οι δαπάνες για γεωργοπεριβαλλοντικές ενισχύσειςθα ενισχυθούν από τα 215, 3 εκατοµµύρια ευρώστα 892 εκατοµµύρια ευρώ (αύξηση 314,3 εκατοµ-µύρια ευρώ). Από το µέτρο αυτό θα χρηµατοδοτη-θούν δράσεις, όπως είναι:

∆ιατήρηση απειλούµενων αυτόχθονων φυλών α-γροτικών ζώων.

∆ιατήρηση εκτατικών καλλιεργειών, που κινδυνεύ-ουν από γενετική διάβρωση.

Προώθηση γεωργικών πρακτικών για την προστα-σία της άγριας ζωής.

Στήριξη του τοµέα της κτηνοτροφίας.Μακροχρόνια παύση της εκµετάλλευσης γεωργι-

κών γαιών.ΓΓιιαα δδρράάσσεειιςς όόππωωςς εείίννααιι::

Πρώτη δάσωση γεωργικής γης, θα δαπανηθούν140 εκατοµµύρια ευρώ.

Πρώτη δάσωση µη γεωργικής γης, θα δαπανη-θούν 30 εκατοµµύρια ευρώ.

Ενισχύσεις Natura 2000 (για δάση), θα δαπανη-θούν 10 εκατοµµύρια ευρώ (νέα δράση).

Αποκατάσταση του δασοκοµικού δυναµικού καιεισαγωγή δράσεων πρόληψης, θα δαπανηθούν180.000.000 ευρώ (νέα δράση).

Στήριξη για µη παραγωγικές επενδύσεις, θα δα-πανηθούν 10 εκατοµµύρια ευρώ (νέα δράση).

ΤΤοο άάρρθθρροο ααυυττόό σσττηηρρίίχχθθηηκκεε σσττηηνν εειισσήήγγηησσηη ««ΒΒιιοοπποοιικκιιλλόόττηητταα –– ∆∆υυννααττόόττηηττεεςς ΧΧρρηηµµααττοοδδόόττηησσηηςς»» µµέέσσαα ααππόό ττοο ππρρόόγγρρααµµµµααΑΑγγρροοττιικκήήςς ΑΑννάάππττυυξξηηςς 22000077 –– 22001133 ««ΑΑλλέέξξααννδδρροοςς ΜΜππααλλττααττζζήήςς»» πποουυ ππααρροουυσσιιάάσσθθηηκκεε σσττιιςς 2299 ΜΜααρρττίίοουυ σσττηηνν ΧΧίίοο..

62 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

‰È¿ÏÔÁÔ

HHΠΑΣΕΓΕΣ από το 2004 διαµόρφωσε, µε-τά από εκτεταµένη διαβούλευση µε τα µέ-λη της, τις προτεραιότητες και τους στό-

χους της για τον αγροτικό τοµέα κατά την τέταρτηπρογραµµατική περίοδο. Οι προτεραιότητες αυτέςτέθηκαν έγκαιρα υπόψη των συναρµόδιων Υπουρ-γείων, από το Νοέµβριο του 200511, ενώ οι θέσειςκαι οι προτάσεις της παρουσιάστηκαν και δηµο-σιοποιήθηκαν σε πολυάριθµες θεµατικές συνα-ντήσεις και συνέδρια. Το κείµενο του προγράµµατος Αγροτικής Ανάπτυ-ξης 2007 – 2013, που εγκρίθηκε το Νοέµβριοτου 2007 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρου-σιάζει σηµαντική υστέρηση ως προς το ύψος τωνπόρων που διαθέτει, η έναρξή του έχει καθυστε-ρήσει, ο προϋπολογισµός του τίθεται σε αµφισβή-τηση εξαιτίας των εκκρεµοτήτων και των ανειληµ-µένων υποχρεώσεων της προηγούµενης περιό-δου και τελικά βρίσκεται σε αναντιστοιχία µε τιςπροτάσεις της ΠΑΣΕΓΕΣ. Συγκριτικά µε την προηγούµενη προγραµµατικήπερίοδο, σύµφωνα µε τα στοιχεία σχετικού πίνα-κα, στην τέταρτη προγραµµατική περίοδο παρατη-ρείται µείωση της εθνικής συνδροµής στον αγρο-τικό τοµέα κατά 14% και περιορισµός της συνολι-κής δηµόσιας δαπάνης του νέου προγράµµατοςκατά 6% περίπου. Η κοινοτική συνδροµή φαίνεται ότι παραµένει στοίδιο σχεδόν επίπεδο (3.707,3 εκατοµµύρια ευρώγια όλη την περίοδο 2007 - 2013), αλλά η σύγκρι-ση είναι πλασµατική, µια και στην τέταρτη προ-γραµµατική περίοδο περιλαµβάνονται σηµαντικοίπόροι από τις άµεσες ενισχύσεις των αγροτών,που µεταφέρονται στην αγροτική ανάπτυξη (στο

λεγόµενο 2ο πυλώνα της ΚΑΠ). Πρόκειται για τηνπαρακράτηση των ενισχύσεων του καπνού, που α-νέρχονται σε 567 εκατοµµύρια ευρώ (189 εκα-τοµµύρια ευρώ για τα κάθε ένα από τα έτη 2010,2011 και 2012), για την παρακράτηση της διαφο-ροποίησης των ενισχύσεων, που ανέρχεται σε261 εκατοµµύρια ευρώ (36 εκατοµµύρια ευρώτο 2007 και 45 εκατοµµύρια ευρώ για κάθε ένααπό τα έτη 2008 έως και το 2012), αλλά και γιατην παρακράτηση της διαφοροποίησης των ενι-σχύσεων των βαµβακοπαραγωγών, που ανέρχεταισε 108 εκατοµµύρια ευρώ (18 εκατοµµύρια ευ-ρώ για κάθε ένα από τα έτη 2007 έως και το2012). Η συµβολή των ενισχύσεων των παραγωγών στηνκοινοτική συνδροµή της τέταρτης προγραµµατι-κής περιόδου, ανέρχεται σε 936 εκατοµµύρια ευ-

ρώ περίπου, καλύπτοντας το 25% περίπου22 τηςσυνολικά διατιθέµενης κοινοτικής συνδροµής γιατην αγροτική ανάπτυξη. Η συµβολή αυτή δεν υ-πήρχε, σχεδόν στο σύνολό της33, κατά τη διάρκειατου τρίτου κοινοτικού πλαισίου στήριξης και συνε-πώς µπορεί εύλογα να εκτιµηθεί ότι η “καθαρή”κοινοτική συνδροµή, από το Ευρωπαϊκό ΓεωργικόΤαµείο Αγροτικής Ανάπτυξης, είναι µειωµένη κατά25% περίπου. Απουσιάζει µια στοιχειώδης αναφορά ως προςτον τρόπο, το χρόνο, τη µορφή και τις περιοχέςδιάθεσης των πόρων της διαφοροποίησης.Το νέο πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης 2007 -2013 θα ξεκινήσει, πιθανά από τα µέσα του2008, µε ένα εξαιρετικά σηµαντικό βάρος ανει-ληµµένων υποχρεώσεων και συνεχιζόµενων έρ-γων του Γ΄ ΚΠΣ, συνολικού ύψους 1,4 δισεκατοµ-µύρια ευρώ, που αποτελούν το 25% περίπου της∆ηµόσιας ∆απάνης του. Οι υποχρεώσεις αυτές καθοδηγούν, σε σηµαντικόβαθµό, το σχεδιασµό του νέου προγράµµατος καιθέτουν σε αµφισβήτηση τον εκτιµώµενο προϋπο-λογισµό του, µια και είναι αναµενόµενη η σύντοµηαναθεώρησή του, εξαιτίας αυτών των υποχρεώσε-ων44.

µ·ÛÈΤ˜ ÂÈÛËÌ¿ÓÛÂȘΜεταξύ των βασικών αδυναµιών που αντιµετωπί-ζει ο αγροτικός τοµέας, αποκτά ιδιαίτερη σηµασίατο έλλειµµα πληροφόρησης, ενηµέρωσης και εκ-παίδευσης του αγροτικού πληθυσµού, οι ελλιπείςδοµές και υποδοµές στον πρωτογενή τοµέα, οι α-νεπάρκειες στην οργάνωση της προσφοράς, η α-δυναµία προσανατολισµού της αγροτικής παραγω-γής στις απαιτήσεις της αγοράς, η απουσία µέ-τρων προσαρµογής στις απαιτήσεις της νέας ΚΑΠ.Η πολιτική ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας συ-ναρτάται άµεσα µε την ενθάρρυνση της επιχειρη-µατικότητας, µε την ενδυνάµωση του ρόλου της α-γοράς, µε την προώθηση πολιτικών στήριξης τηςποιότητας και τη δηµιουργία γνώσης. ∆εν φαίνε-ται ωστόσο να υιοθετούνται οι προτεραιότητες αυ-τές. Χαρακτηριστικά είναι τα εξής :

Το µέτρο που αφορά δράσεις επαγγελµατικήςκατάρτισης και ενηµέρωσης, παρέχει εξαιρετικάπεριορισµένους πόρους, που ανέρχονται για όλητην περίοδο στο ύψος των 25 εκατοµµυρίων ευ-ρώ. Είναι αναγκαία η αναπροσαρµογή του σχεδια-σµού και του προϋπολογισµού του µέτρου, επιτρέ-ποντας τη συµµετοχή των φορέων των αγροτώνως δυνητικών δικαιούχων.

Οι επενδύσεις στον πρωτογενή τοµέα, περιλαµ-

∂ÈÛËÌ¿ÓÛÂȘ Ù˘ ¶∞™∂°∂™ ÛÙÔ ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· ∞ÁÚÔÙÈ΋˜ ∞Ó¿Ù˘Í˘2007-2013ΑΡΘΡΟ

του Ιωάννη Τσιφόρουγενικoύ διευθυντή

της ΠΑΣΕΓΕΣ

νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ 63

βάνονται σε ειδικό µέτρο, που αναφέρεται στον εκσυγ-χρονισµό των γεωργικών εκµεταλλεύσεων (τα γνωστάσχέδια βελτίωσης), µε συνολική δηµόσια δαπάνη της τά-ξεως των 450 εκατοµµυρίων ευρώ.Όµως στο ποσό αυτό περιλαµβάνονται και ανειληµµένεςυποχρεώσεις από το Γ΄ ΚΠΣ, ύψους 230 εκατοµµυρίωνευρώ, οι οποίες ενδέχεται να καλύψουν σηµαντικό µέ-ρος της δηµόσιας δαπάνης του νέου προγράµµατος. Εί-ναι αναγκαία η αύξηση του προϋπολογισµού του. Απα-ραίτητη είναι και η διεύρυνση του περιεχοµένου του µέ-τρου, σύµφωνα και µε τις προτάσεις της ΠΑΣΕΓΕΣ αλλάκαι ο εκ νέου σχεδιασµός των στόχων και των επιδιώξε-ων του µέτρου, πέραν της απαιτούµενης αύξησης τουπροϋπολογισµού του.

Επενδύσεις στη µεταποίηση αγροτικών προϊόντων.Παρά την ιδιαίτερη σηµασία του µέτρου, παρατηρείταισηµαντική µείωση των διατιθέµενων πόρων σε σχέσηµε εκείνους που διατέθηκαν για το αντίστοιχο µέτρο τουπροηγούµενου προγράµµατος. Η δηµόσια δαπάνη πουδιατίθεται στο νέο Πρόγραµµα, ανέρχεται σε 350 εκα-τοµµύρια ευρώ και είναι µειωµένη στο ήµισυ και πλέονεκείνης του Γ΄ ΚΠΣ (722 εκατοµµύρια ευρώ). Πρόκειταιγια µια δραστική περικοπή, η οποία δεν φαίνεται να εί-ναι ασύνδετη µε τις αδυναµίες χειρισµού του µέτρου αυ-τού στην προηγούµενη προγραµµατική περίοδο55. Το χει-ρότερο είναι ότι περιορίζεται η εφαρµογή του ορίου αυ-τού µόνο για τις Οµάδες Παραγωγών- ΣυνεταιριστικώνΟργανώσεων, αφήνοντας ελεύθερο το πεδίο σε άλλαΝοµικά Πρόσωπα Ιδιωτικού ∆ικαίου. Η ΠΑΣΕΓΕΣ έχειδιαµαρτυρηθεί έντονα για το ζήτηµα αυτό προς την πολι-τική ηγεσία του Υπουργείου. Πρέπει άµεσα να τροποποι-ηθεί η απόφαση αυτή.

Για τον προσανατολισµό των αγροτικών προϊόντωνπρος την αγορά, το Πρόγραµµα παρουσιάζει ένα µόνοµέτρο µε συνολική ∆ηµόσια ∆απάνη ίσης µε 30 εκατοµ-µύρια ευρώ. Πρόκειται για εξαιρετικά µικρό ποσό, για έ-να σηµαντικό µέτρο που συνδέεται µε τη διείσδυση τωναγροτικών µας προϊόντων στην αγορά και την ενίσχυσητων εξαγωγών.

Τα µέτρα που αφορούν στη στήριξη των παραγωγώνγια την προσαρµογή τους στις απαιτήσεις της νέας ΚΑΠ,είναι εξαιρετικά ελλιπή. Αγνοείται η σηµασία και η ανα-γκαιότητα εφαρµογής ουσιαστικών µέτρων στήριξης τωνπαραγωγών, για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις τηςνέας ΚΑΠ.

Η ποιοτική παραγωγή συνδέεται άµεσα µε την πιστο-ποίηση της ποιότητας και των παραγωγικών διαδικα-σιών για τα αγροτικά-διατροφικά προϊόντα, ενώ, όπως έ-χει επισηµανθεί από την ΠΑΣΕΓΕΣ, θεωρείται πολύ ση-µαντική για το µέλλον του αγροτικού τοµέα στην τέταρτηπρογραµµατική περίοδο, η αύξηση των επενδύσεωνστην πιστοποίηση και στην ιχνηλασιµότητα. Η παρέµβα-ση αυτή δεν επαληθεύεται, µια και η προβλεπόµενη δα-πάνη ανέρχεται µόλις σε 20 εκατοµµύρια ευρώ. Η αντί-στοιχη δαπάνη στην προηγούµενη περίοδο ήταν στο ύ-ψος των 80 εκατοµµυρίων ευρώ περίπου.

Η ενίσχυση των υποδοµών αποτελεί το µέτρο µε τηµεγαλύτερη χρηµατοδοτική βαρύτητα στο νέο πρόγραµ-

µα (14%), εκτιµώµενης δηµόσιας δαπάνης ύψους 700εκατοµµυρίων ευρώ περίπου. Οι σηµαντικότερες δρά-σεις που περιλαµβάνει το µέτρο αυτό, αναφέρονται στηνεκτέλεση εγγειοβελτιωτικών έργων (µελέτες και κατα-σκευές φραγµάτων, ταµιευτήρων, κ.α.) καλύπτοντας το65% του προϋπολογισµού του µέτρου (452 εκατοµµύ-ρια ευρώ). Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του Γ΄ ΚΠΣ, προ-γραµµατίστηκαν εγγειοβελτιωτικά έργα, συνολικής ∆η-µόσιας ∆απάνης ύψους 248 εκατοµµυρίων ευρώ, τα ο-ποία υλοποιούνται µε σηµαντική καθυστέρηση. Σήµερα,η απορρόφηση του προϋπολογισµού των έργων αυτώνδεν υπερβαίνει το 40%. Κρίσιµο ζήτηµα αποτελεί η έ-γκαιρη και αποτελεσµατική υλοποίηση των έργων αυ-τών.

Τα µέτρα και οι δράσεις που περιλαµβάνονται στον ά-ξονα της βελτίωσης του περιβάλλοντος, αποτελούν στηνουσία, συνεχιζόµενα έργα από την προηγούµενη προ-γραµµατική περίοδο, που καλύπτουν µε ανειληµµένεςυποχρεώσεις το 54% (900 εκατοµµυρίων ευρώ) της συ-νολικής δηµόσιας δαπάνη του άξονα αυτού (1.715 εκα-τοµµύρια ευρώ).

Ευνοϊκότερες προϋποθέσεις δηµιουργούνται µε τηνεφαρµογή των µέτρων του 3ου άξονα (διαφοροποίησηκαι ποιότητα ζωής) που αφορούν τα ΟλοκληρωµέναΠρογράµµατα Ανάπτυξης Αγροτικού Χώρου (ΟΠΑΑΧ). (το άρθρο αυτό αποτελεί σύνοψη των θέσεων που υιο-θέτησε οµόφωνα το ∆.Σ. της ΠΑΣΕΓΕΣ).

11 ΟΟιι εεππιισσηηµµάάννσσεειιςς µµααςς κκοοιιννοοπποοιιήήθθηηκκαανν σσττιιςς 2255..1111..22000055σσττοονν ττόόττεε ΓΓεεννιικκόό ΓΓρρααµµµµααττέέαα ττοουυ ΥΥππ.. ΟΟιικκοοννοοµµίίααςς κκ.. ΚΚ.. ΜΜοουυ--σσοουυρροούύλληη κκααιι σσττοονν ΕΕιιδδιικκόό ΓΓρρααµµµµααττέέαα ττοουυ ΥΥππ..ΑΑ..ΑΑ.. κκααιι ΤΤρροο--φφίίµµωωνν κκ.. ∆∆.. ΠΠααππααγγιιααννννίίδδηη.. 22 ΣΣηηµµεειιώώννεεττααιι όόττιι ττοο πποοσσοοσσττόό ααυυττόό εεννδδέέχχεεττααιι νναα ααυυξξηηθθεείί αα--ππόό ττοο 22000099,, σσττηηνν ππεερρίίππττωωσσηη πποουυ υυιιοοθθεεττηηθθοούύνν οοιι ππρροοττάά--σσεειιςς ττηηςς ΕΕππιιττρροοππήήςς γγιιαα ττηηνν ααύύξξηησσηη ττοουυ πποοσσοοσσττοούύ δδιιααφφοορροο--πποοίίηησσηηςς,, σσττοο ππλλααίίσσιιοο ττοουυ ““δδιιααγγννωωσσττιικκοούύ εελλέέγγχχοουυ”” ττηηςςΚΚΑΑΠΠ..33 ΕΕξξααίίρρεεσσηη ααπποοττεελλεείί ηη ππααρραακκρράάττηησσηη ττηηςς δδιιααφφοορροοπποοίίηησσηηςςττοουυ 22000066 ((4400 εεκκααττ.. €€ ππεερρίίπποουυ)),, ααλλλλάά κκααιι εεκκεείίννηη ττωωνν εεννιι--σσχχύύσσεεωωνν ττοουυ ββάάµµββαακκοοςς ((1188 εεκκααττ.. €€)),, πποουυ δδεενν εείίννααιι γγννωωσσττόόπποουυ κκααιι ππωωςς δδιιααττέέθθηηκκαανν.. 44 ΗΗ ααπποορρρρόόφφηησσηη ττηηςς ∆∆ηηµµόόσσιιααςς ∆∆ααππάάννηηςς ττοουυ ΕΕΠΠΑΑΑΑΥΥ,, ααννέέρρ--χχεεττααιι ((3311..1122..22000077)) σσεε πποοσσοοσσττόό 7711%% ππεερρίίπποουυ,, µµεεττααθθέέττοο--ννττααςς ππρροοςς ππλληηρρωωµµήή,, µµέέχχρριι 3311..1122..22000088,, έένναα εεξξααιιρρεεττιικκάάσσηηµµααννττιικκόό πποοσσόό ∆∆ηηµµόόσσιιααςς ∆∆ααππάάννηηςς,, ύύψψοουυςς 557700 εεκκααττ.. εευυ--ρρώώ ππεερρίίπποουυ,, πποουυ εείίννααιι ααννττιικκεειιµµεεννιικκάά ααννέέφφιικκττοο νναα ααπποορρρροο--φφηηθθεείί εεµµππρρόόθθεεσσµµαα.. ΈΈλλλλεειιµµµµαα σσχχεεδδιιαασσµµοούύ εεξξάάλλλλοουυ,, ααλλλλάάκκααιι δδεείίκκττηη µµεειιωωµµέέννηηςς ααπποοττεελλεεσσµµααττιικκόόττηηττααςς αανντταανναακκλλάά ηη υυ--ππεερρδδέέσσµµεευυσσηη ∆∆ηηµµόόσσιιααςς ∆∆ααππάάννηηςς,, ττόόσσοο σστταα εεννττααγγµµέένναα έέρρ--γγαα ((++ 5500%%)) όόσσοο κκααιι σστταα σσυυµµββαασσιιοοπποοιιηηµµέένναα ((++ 1100 %%)) µµιιαα κκααιιττοο µµεεγγααλλύύττεερροο µµέέρροοςς ττηηςς θθαα κκααλλυυφφθθεείί ττηηνν εεππόόµµεεννηη ππρροο--γγρρααµµµµααττιικκήή ππεερρίίοοδδοο.. ΠΠρρόόκκεειιττααιι γγιιαα δδιιααχχεειιρριισσττιικκέέςς αασσττοο--χχίίεεςς,, µµεε σσυυννέέππεειιαα οοιι εελλππίίδδεεςς γγιιαα ττοο ττοοµµεεαακκόό ππρρόόγγρρααµµµµααττοουυ ΓΓ΄ ΚΚΠΠΣΣ νναα εεννααπποοττίίθθεεννττααιι σσττηηνν εεππιιδδιιωωκκόόµµεεννηη ππααρράάτταασσηηττωωνν ππλληηρρωωµµώώνν,, µµέέχχρριι 3311..1122..22000099,, όότταανν κκααιι εεφφόόσσοονν εε--γγκκρριιθθεείί ττοο ααίίττηηµµαα ααυυττόό ααππόό ττηηνν ΕΕυυρρωωππααϊϊκκήή ΕΕππιιττρροοππήή..55 ΤΤοοννίίζζεεττααιι όόττιι ααππόό ττηηνν ττεελλεευυττααίίαα ππρροοκκήήρρυυξξηη ττοουυ µµέέττρροουυ22..11,, πποουυ ππρρααγγµµααττοοπποοιιήήθθηηκκεε ττοονν ΙΙοούύννιιοο ττοουυ 22000055,, έέχχεειι κκαα--λλυυφφθθεείί µµέέχχρριι σσήήµµεερραα έένναα πποολλύύ µµιικκρρόό µµέέρροοςς ππλληηρρωωµµώώνν,,πποουυ δδεενν υυππεερρββααίίννεειι ττοο 2200%% ττηηςς ∆∆ηηµµόόσσιιααςς ∆∆ααππάάννηηςς ττοουυ..

64 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

‰È¿ÏÔÁÔ

™™ε µια περίοδο που χαρακτηρίζεται από µια νέαδιεθνή οικονοµική πραγµατικότητα, από έντο-νο ανταγωνισµό και συνεχή µείωση του προ-

στατευτισµού, ο πρωτογενής τοµέας καλείται να επι-βιώσει µε ένα νέο µοντέλο ανάπτυξης. Η βασική συ-νιστώσα του είναι αγροτοδιατροφικός τοµέας, πουπρέπει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των κατανα-λωτών.Η ζήτηση για προϊόντα υψηλής ποιότητας και προστι-θέµενης αξίας διαρκώς αυξάνεται. Η αγροτική ανά-πτυξη σε συνδυασµό µε την προστασία του περιβάλ-λοντος, µπορεί να συµβάλλει καθοριστικά στο στόχογια µια βιώσιµη ύπαιθρο. Η νέα ΚΑΠ, πριν καλά καλά εφαρµοστεί, βρίσκεταισε νέα φάση αναθεώρησης. Οι συνεχιζόµενες δια-πραγµατεύσεις στον Παγκόσµιο Οργανισµό Εµπορί-ου καταδεικνύουν ότι, ανεξάρτητα της έκβασης τωνσυνοµιλιών, οι πιέσεις για µείωση του προστατευτι-σµού, για µείωση του προϋπολογισµού, για επανεθνι-κοποίηση µέρους των επιδοτήσεων και αποδόµησηςτου µηχανισµού ασφαλείας για τα αγροτικά προϊόνταθα συνεχιστούν. Σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία για τον αγροτικό κό-σµο, πρέπει να λάβουµε υπόψη µας και τις ανατρο-πές του 2007 που συνεχίζονται µέχρι σήµερα. ∆ηλα-δή, την αύξηση των τιµών των δηµητριακών και άλ-λων προϊόντων λόγω των ακραίων κλιµατικών αλλα-γών στον πλανήτη, την απορρόφηση µεγάλων ποσο-τήτων για βιοκαύσιµα, την αύξηση της ζήτησης τωντροφίµων, αλλά και την έκρηξη των τιµών των ζωο-τροφών.Ταυτόχρονα, έχουµε την ένταση κερδοσκοπικών φαι-νοµένων. Εντελώς αδικαιολόγητες αυξήσεις στις τι-µές εισροών, όπως τα λιπάσµατα, καιροσκοπισµόςκαι πλήρης ανευθυνότητα από επιχειρήσεις που πα-ράγουν προϊόντα όπως η φέτα και οδηγούν σε αδιέ-ξοδο κλάδους στρατηγικής σηµασίας. Όλα δείχνουνότι βρισκόµαστε σε µια περίοδο ιδιαίτερα αντιφατι-κή, µε αβεβαιότητες, αλλά και ευκαιρίες.

∆· ‰È·ÚıÚˆÙÈο ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Â›Ó·È Â‰ÒΗ ελληνική γεωργία πρέπει να ανταποκριθεί στα αιτή-µατα των καιρών. Τα ελληνικά προϊόντα πρέπει να αντέξουν στο διεθνήανταγωνισµό.Πρέπει να αντιστρέψουµε τα αυξανόµενα ελλείµµατατου εµπορικού ισοζυγίου. Πρέπει να αναδείξουµε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά,τον παραδοσιακό τρόπο παραγωγής των προϊόντωνµας.Πρέπει να πιστοποιούµε και να δώσουµε έµφασηστα τοπικά χαρακτηριστικά τους που µπορούν να αυ-ξήσουν την προστιθέµενη αξία. Η συνεχής εκπαίδευση, η καινοτοµία, η έρευνα, ο

εκσυγχρονισµός των υποδοµών και η προώθηση καιπροβολή των προϊόντων µας είναι απαραίτητες προϋ-ποθέσεις για την επιβίωση του αγροτικού τοµέα. ∆υστυχώς, το 2008 εξακολουθούµε και συζητάµεγια τις διαρθρωτικές αδυναµίες του αγροτικού το-µέα στη χώρα µας. Η ηλιακή αναδιάρθρωση, η αύξηση του µέσου οικο-νοµικού µεγέθους των εκµεταλλεύσεων και ο εκσυγ-χρονισµός των υποδοµών εξακολουθούν και είναι ζη-τούµενα.

∞Ó·ÚΛ˜ ÔÈ fiÚÔÈ Ο αγροτικός τοµέας, παρ’ όλη τη συρρίκνωσή του, ε-ξακολουθεί να παραµένει ο κινητήριος µοχλός γιαπολλές περιοχές της χώρας µας.Σε όλα τα παραπάνω θεωρούµε ότι θα πρέπει να α-νταποκριθεί ο σχεδιασµός για την ∆΄ ΠρογραµµατικήΠερίοδο. Είχαµε επισηµάνει, σε πάρα πολλές τοποθετήσειςκατά τη διάρκεια του Γ΄ ΚΠΣ, µια σειρά αδυναµιώνπου δεν πρέπει να παρουσιαστούν ξανά κατά την ∆΄Προγραµµατική Περίοδο. Για παράδειγµα, οι πολύµεγάλες καθυστερήσεις στην έγκριση και την πληρω-µή των επενδύσεων. Η γραφειοκρατική και υπερσυ-γκεντρωτική διαδικασία, που οδήγησε σε απαξίωσητις επενδύσεις και σε απογοήτευση του παραγω-γούς. Η µη αντιµετώπιση της ανισορροπίας µεταξύφυτικής και ζωικής παραγωγής. Η ποιοτική αξιολόγη-ση των επενδύσεων.Θεωρούµε ότι τα ποσά που έχουν προϋπολογιστείγια τα µέτρα των Νέων Αγροτών και των ΣχεδίωνΒελτίωσης είναι πολύ λίγα και δεν ανταποκρίνονταιστις ανάγκες της αγροτικής παραγωγής, ιδιαίτερα ανσυνυπολογιστεί ότι µέρος των δαπανών θα καλύ-ψουν υποχρεώσεις του Γ΄ ΚΠΣ. Το ίδιο βέβαια συµ-βαίνει και µε την εκπαίδευση. ∆εν υπάρχει πρόβλεψη για την έρευνα και κυρίωςτους τρόπους σύνδεσης µε τις πραγµατικές ανά-γκες του αγροτοδιατροφικού τοµέα.∆εν υπάρχει διαφοροποίηση για τους κτηνοτρόφους. ∆εν είναι σαφές τι θα γίνει µε τις επιδοτήσεις τωνβιολογικών.∆εν υπάρχει καµιά διασφάλιση για το εάν και κατάπόσο θα βελτιωθεί η επιχειρηµατικότητα των µονά-δων µεταποίησης και εµπορίας, οι οποίες, κακώςκατά τη γνώµη µας, εντάσσονται στο Πρόγραµµα Α-γροτικής Ανάπτυξης και όχι στον Εθνικό Νόµο για τακίνητρα.Κρίσιµο ζήτηµα είναι και η καθυστέρηση έναρξηςτου προγράµµατος.∆εν έχουµε την πρόθεση να γκρινιάζουµε, εκφρά-ζουµε όµως την πραγµατική αγωνία µας για την επι-τυχία του προγράµµατος, που είναι περιορισµένο σεσχέση µε την Γ΄ ΚΠΣ, και δεν υπάρχει η πολυτέλειαγια την απώλεια πόρων.

∞‚‚·ÈfiÙËÙ· Î·È ·Ó·ÚΛ˜ fiÚÔÈÁÈ· ÙÔ˘˜ ·ÁÚfiÙ˜

ΑΡΘΡΟτου ΓιώργουΓωνιωτάκη

προέδρου της ΓΕΣΑΣΕ

νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ 65

‰È¿ÏÔÁÔ

KKάθε πρόγραµµα αγροτικής ανάπτυξης που συ-ντάσσεται, παρουσιάζεται ως «µάνα εξ ουρα-νού» που θα λύσει τα προβλήµατα της υπαί-

θρου. Ωστόσο τώρα πια έχουµε αρκετή εµπειρία, α-φού έχουµε βιώσει τα αποτελέσµατα τριών προγραµ-µάτων αγροτικής ανάπτυξης. Επίσης έχουµε βιώσειπάνω από 27 χρόνια κοινής αγροτικής πολιτικής. Σεαυτό το διάστηµα, είχαµε κάθετη µείωση του αγροτι-κού πληθυσµού ιδιαίτερα στα νησιά και στις ορεινέςπεριοχές και µεγάλη µείωση του αγροτικού εισοδή-µατος. Το νέο πρόγραµµα αγροτικής ανάπτυξης «ΑλέκοςΜπαλτατζής» είναι τµήµα της γενικότερης αγροτικήςπολιτικής που χαράσσεται για την Ευρώπη από τηνΕυρωπαϊκή Ένωση, σε συνεργασία µε τις εθνικές κυ-βερνήσεις. Πράγµατι, µέσα από το πρόγραµµα αυτόθα διατεθούν σηµαντικοί πόροι, οι οποίοι θα είναι λι-γότεροι από τα προηγούµενα αντίστοιχα προγράµµα-τα, κι αυτοί γιατί ο πρωτογενής τοµέας της Ευρωπαϊ-κής Ένωσης θα πληρώσει το κόστος ενσωµάτωσηςστην Ευρωπαϊκή Ένωση των 10 νέων κρατών µελών. Ο σχεδιασµός του προγράµµατος σε συνδυασµό µετην Κοινή Αγροτική Πολιτική, την κατάργηση κάθεπροστατευτικού µέτρου για το αγροτικό εισόδηµα,θα οδηγήσουν σε ακόµη µεγαλύτερη µείωση του α-γροτικού πληθυσµού. Ίσως µάλιστα αυτό να γίνει πο-λύ συντοµότερα από το 2013, που θα έχουµε µιανέα ριζική αναθεώρηση της κοινής αγροτικής πολιτι-κής. Πολλοί πιστεύουν ότι µέσα από αυτή τη διαδικα-σία θα ερηµοποιηθεί η ελληνική ύπαιθρος και γενικάη ύπαιθρος στο Μεσογειακό νότο, αφού οι φτωχοίκαι οι µεσαίοι αγρότες που αποτελούν µεγάλο µέροςτου αγροτικού πληθυσµού, θα καταστραφούν. Τέτοιαφαινόµενα θα υπάρξουν ιδιαίτερα στις µειονεκτικέςπεριοχές (νησιά, ορεινοί όγκοι, κλπ) ωστόσο δεν θαείναι αυτό το κυρίαρχο χαρακτηριστικό. Το πιθανότε-ρο είναι ένα µεγάλο µέρος του πληθυσµού της υπαί-θρου να µεταναστεύσει στα αστικά κέντρα µε ταχύτε-ρους ρυθµούς από ό,τι τα προηγούµενα χρόνια. Ηπαραγωγή στην ύπαιθρο θα εκµηχανιστεί πολύ πε-ρισσότερο, λιγότερα εργατικά χέρια θα είναι ανα-γκαία για τις καλλιεργητικές φροντίδες και για την συ-γκοµιδή. Τα πληθυσµιακά κενά που θα δηµιουργη-θούν, θα καλυφθούν από µετανάστες τρίτων χωρών,που στην ύπαιθρο θα αναζητήσουν ένα καλύτεροµέλλον.Στη δεκαετία του 1990, µετανάστες από την ανατολι-κή Ευρώπη ήταν η κύρια δύναµη συγκοµιδής τωνκαρπών της ελληνικής υπαίθρου. Στην τρέχουσα δε-καετία και ιδιαίτερα τα επόµενα χρόνια, τη θέση τουςπαίρνουν οι µετανάστες του τρίτου κόσµου.

µ·ı·›ÓÂÈ Ô Î·ÈÙ·ÏÈÛÌfi˜ ÛÙËÓ ‡·ÈıÚÔΤα επόµενα χρόνια, οι αγροτικές εκµεταλλεύσεις θαµειώνονται σε αριθµό και θα αυξάνουν σε µέγεθος.Αυτό επιβάλλουν οι ανάγκες επέκτασης και βαθέµα-τος των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής. Ταυτόχρονα µε τη µείωση του αγροτικού πληθυσµού,

αρχίζει να επανεµφανίζεται το διατροφικό πρόβληµαστην Ευρώπη. Πριν µερικές εβδοµάδες, ο Παγκό-σµιος Οργανισµός Τροφίµων (FAO) ανακοίνωσε ότιτα επόµενα χρόνια τα τρόφιµα θα είναι ακριβότερακαι κατώτερης ποιότητας. Ένα φιλοαγροτικό πρόγραµµα αγροτικής ανάπτυξηςθα µπορούσε να ανασχέσει αυτές τις εξελίξεις, αν ε-νίσχυε την κοινή δράση στην παραγωγή των αγρο-τών, αν στήριζε τις καλλιεργητικές τους προσπάθειεςµε τα νέα επιστηµονικά τεχνικά επιτεύγµατα. Αν έθε-τε ως πρώτη προτεραιότητα, την κοινή αξιοποίησητης αγροτικής γης και του ζωικού κεφαλαίου µέσα α-πό τους συνεταιρισµούς. Για να γίνουν τα παραπάνω,το πρόγραµµα αγροτικής ανάπτυξης θα έπρεπε:

Να χρηµατοδοτεί ερευνητικά προγράµµατα για τηνορθή οργάνωση των µικρών αγροτικών εκµεταλλεύ-σεων.

Να χρηµατοδοτεί τους αγροτικούς συνεταιρισµούςγια την απόκτηση καλλιεργητικών µέσων για κοινήχρήση.

Να χρηµατοδοτεί τους συνεταιρισµούς για την εκ-πόνηση και εφαρµογή προγραµµάτων αναδιάρθρω-σης των καλλιεργειών µεγάλης κλίµακας (π.χ. για έναολόκληρο χωριό).

Να χρηµατοδοτεί την στελέχωση των αγροτικώνσυνεταιρισµών µε το αναγκαίο επιστηµονικό δυναµι-κό, γεωπόνους, κτηνιάτρους, οικονοµολόγους, χηµι-κούς, τεχνολόγους τροφίµων, κλπ.Η µείωση των επιδοτήσεων για σηµαντικές κατηγο-ρίες βιοκαλλιεργητών, σε συνδυασµό µε τον τρόποπου γίνεται η διαχείριση των ποιοτικών παρακρατη-µάτων, θα οδηγήσει σε καταστροφή ακόµη και τα δυ-ναµικά τµήµατα των µικρών παραγωγών που είχαν ε-πενδύσει στην παραγωγή ποιοτικών προϊόντων. Οι κλιµατικές αλλαγές ανάγκασαν το Υπουργείο Αγρο-τικής Ανάπτυξης για πρώτη φορά τα τελευταία 30χρόνια, να δείξει ενδιαφέρον για τα εγγειοβελτιωτικάέργα που χρειάζεται ο πρωτογενής τοµέας. Ωστόσο,οι πόροι που διατίθενται, είναι ανεπαρκέστατοι. Ανµάλιστα συνεκτιµήσουµε ότι το Υπουργείο ΠΕΧΩ∆Ε έ-χει αναθέσει µελέτες για να διαπιστώσει τις υδρολο-γικές ανάγκες κάθε νοµού, φοβόµαστε πως ακόµηκαι «ώριµα» έργα δεν πρόκειται να υλοποιηθούν µεπρόσχηµα την έλλειψη ολοκληρωµένων στρατηγικώνµελετών.Στο πρόγραµµα αγροτικής ανάπτυξης δεν υπάρχειούτε ένα µέτρο που να προωθεί την κοινή καλλιεργη-τική δράση των φτωχοµεσαίων αγροτών. Το κύριοµέτρο χρηµατοδότησης των επενδύσεων στις αγροτι-κές εκµεταλλεύσεις, έχει µειωµένους πόρους. Κι ε-πειδή θα τεθεί κριτήριο της βιωσιµότητας για τις α-γροτικές εκµεταλλεύσεις, οι πόροι του προγράµµα-τος αναµένεται να κατευθυνθούν σχεδόν αποκλειστι-κά σε λίγους µεγάλους αγρότες.Οι φτωχοµεσαίοι αγρότες δεν πρέπει να αντιµετωπί-ζουν το πρόγραµµα αγροτικής ανάπτυξης ως µια χα-µένη υπόθεση. Μπορούν και πρέπει να απαιτήσουντην ανακατανοµή των πόρων του και το ριζικό ανα-σχεδιασµό του.

√ ηÈÙ·ÏÈÛÌfi˜ ¿ÂÈ ÛÙÔ ¯ˆÚ¿ÊÈ

ΑΡΘΡΟτου Νίκου Μανάβη

δηµοσιογράφου

66 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

Ë ·Ù ¤ÓÙ· ÙÔ ·Ú·Á ÁÔ‡

9 ως 11 Μάη πραγµατοποιείται στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας,

το δεύτερο φεστιβάλ ελαιολάδου και ελιάς.

11 Μάη πραγµατοποιείται στην Αθήνα διαγωνισµός γευσι-

γνωσίας κρασιού από βιολογικά σταφύλια από τονοργανισµό πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων∆ΗΩ. Ο διαγωνισµός θα πραγµατοποιηθεί στηνΑθήνα.

15 Μάη είναι η τελευταία ηµέρα που µπορούν οι δικαιού-

χοι αγρότες να καταθέσουν τις αιτήσεις για τηλήψη εξισωτικής αποζηµίωσης. Οι αιτήσεις φέτοςκατατίθενται στις κατά τόπους ενώσεις αγροτικώνσυνεταιρισµών. Την ίδια ηµεροµηνία (τυπικά) λήγειη περίοδος κατάθεσης των αιτήσεων για την ενερ-γοποίηση των δικαιωµάτων επιδότησης.

23 ως 25 Μάη πραγµατοποιείται η κλαδική έκθεση ελαιοτεχνία

στο εκθεσιακό κέντρο του πρώην ∆υτικούΑεροδροµίου (Αίθουσα ξιφασκίας στο Ελληνικό).

29 Μάη ως 1 Ιουνίου στις εγκαταστάσεις της Helexpo στη Θεσσαλονίκη,θα πραγµατοποιηθεί η πρώτη έκθεση BIOLOGICA.

30 Μάη ως 1 Ιουνίου πραγµατοποιείται το «Μελίαµα 2008», δηλαδή το

5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μελισσοθεραπείας στηνΑθήνα.

6- 8 Ιουνίου πραγµατοποιείται στη Λήµνο, το συνέδριο που

διοργανώνει η Εθνική ∆ιεπαγγελµατική ΟργάνωσηΑµπέλου και Οίνου στη Λήµνο µε θέµα τον οινικότουρισµό.

23-25 Ιουνίου πραγµατοποιείται στο ∆ήµο Χερσονήσου του

Νοµού Ηρακλείου Κρήτης, το InternationalConference on Agricultural Engineering & IndustryExhibition.

30 Ιουνίου 2008 ανοίγει η δασµολογική ποσόστωση για την εισα-

γωγή βοοειδών αλπικών και ορεσίβιων φυλών,σύµφωνα µε ανακοίνωση του ΥπουργείουΑγροτικής Ανάπτυξης.

30 Ιουνίου 2008 λήγει η προθεσµία υποβολής αιτήσεων συµµετο-

χής στα µέτρα του Επιχειρησιακού ΠρογράµµατοςΑλιείας του τρίτου Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης.

6-10 Ιουλίου πραγµατοποιείται στην Κωνσταντινούπολη, Global

Conference on Global Warming 2008.

9 ως 10 Οκτωβρίου πραγµατοποιείται στην Αθήνα, το 1ο Πανελλήνιο

Επιστηµονικό Συνέδριο για το γάλα και τα προϊόντατου.

10 ως 12 Οκτωβρίου θα πραγµατοποιηθεί η 1η έκθεση για το κρέας

και τα προϊόντα του, στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίαςστον Πειραιά.

31 ∆εκεµβρίου 2009 θα είναι η καταληκτική ηµεροµηνία για την υπο-

χρεωτική σήµανση των προβάτων και των κατσι-κιών µε ηλεκτρονικούς βόλους των αιγοπροβάτων.

31 ∆εκεµβρίου 2009 λήγει η προθεσµία έκδοσης αδειών για τις στά-

νες από τους κτηνοτρόφους.

ΣYNETAIPIΣTIKH TPAΠEZA

ΛEΣBOY - ΛHMNOY

Παίρνουµε το

µέλλονστα χέρια µας...

O I E ° ° PAº E ™ A P X I ™ A N

AYΞHΣH ΣYNETAIPIΣTIKOY KEΦAΛAIOY ME ∆IANOMH

MIAΣ ¢øPEAN MEPI¢A™ ΓIA KAΘE 10

AΞIA ΣYNETAIPIΣTIKHΣ MEPI∆AΣ 100€

Πληροφορίες: Mυτιλήνη: 43333 Λήµνος: 23333 XIOΣ: 23300 Συνεταιριστική Tράπεζα Λέσβου - Λήµνου