8
№33 (4199), 5.05.2016, бейсенбі www.mediaovd.kz Газет 1933 жылдан бастап шығады РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҚҰҚЫҚТЫҚ, ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ ГАЗЕТ МЕМЛЕКЕТТІК ХАТШЫ МЕРЕКЕМЕН ҚҰТТЫҚТАДЫ ЖЕРДІҢ ҚҰНАРЛЫЛЫҒЫ ТЕКСЕРІЛІП ОТЫРАДЫ ИГІ ІС «ЕКІ ЖАУЫНГЕРГЕ» ТАҒЗЫМ Орталық коммуникациялар қызметінде өткен баспасөз мəслихаты кезінде Ауыл шаруашылығы министрлігінің республикалық ғылыми-əдістемелік агрохимиялық орталығының жетекшісі Ерболат Базылжанов 2015 жылдың 27 нау- рызында Ұлттық экономика министрлігінің бұйрығымен ауылшаруашылық жерлерін тиімді пайдаланудың Ережесі бекітілгенін хабарлады. Бұл ережелерге сəйкес, жердің құнарлылығының келесідей көрсеткіштерінен төмен болуына жол берілмейді. – егістік деңгей жиегіндегі құрамында жалпы көңнің (гумус) 5 пайыздан төмен болуы, жеңіл гидролизацияланатын азоттың орташа өлшемді құрамының жəне жылжымалы фосфордың жəне айырбас калийінің 20 пайыздан төмен болуы; – көңмен жəне қоректену элементтерімен қамтамасыз етілу көрсеткіштері 10 пайыздан төмен жəне өте төмен жерлердің өсуі. «Қазіргі уақытта мемлекет жерлерді тиімді пайдалануға бақылау жасау бойынша жұмысты күшейтті жəне жүйелі жұмыс жүргізіліп жатыр. Осыған байланысты жыл сайынғы агрохимзерт- теу көлемі 1,5 миллион гектардан 3,5 миллион гектарға дейін өсті, бұл – зерттеулерді əр 7 жыл- да богара жерлерінде жəне суармалы жерлерде əр 5 жылда жүргізуге мүмкіндік береді», – деді Е.Базылжанов. Оның айтуынша, зерттеу жүргізу мақсатында агрохимқызметтің материалдық-техникалық базасы күшейтілді, заманауи құрал-жабдықтар сатып алынды. Жерді агрохимиялық зерттеудің келесі туры 2022 жəне 2020 жылдарға жоспарланған. «Біздің қызмет жыртылған жерлерді зерт- теп, зерттеу жүргізіп жатыр. Республикамызда жыртылған жер 24 миллион гектарды құрайды, бұл – алтын қор, онда егін өсіру мəдениеті өсіріледі жəне соның арқасында сапалы тауар береді», – деп қорытындылады сөзін Ерболат Базылжанов. АШМ баспасөз қызметінің мəліметінше, 2014 жылдың 29 желтоқсанында Жер кодексіне өзгерістер енгізілген. Оған сəйкес, ауылшаруашылық жерлерін дұрыс пайдаланбағандарды тəркілеуге дейінгі жа- залау түрлерін қарастыратын норма жұмыс істейді. Сондай-ақ, орталық жетекшісі Қазақстанда құнары ең аз жерлер оңтүстікте орналасқанын атап өтті. «Елдегі құнары ең аз жерлер оңтүстікте орналасқан. Солтүстік өңірлерде негізінен жеңіл қоңыр жəне қара топырақ басым. Олар мол өнім береді, атап айтқанда, қара жерде 5-7 гумус бол- са, жеңіл қоңыр алқаптың құрамында шамамен 3-5 пайыз қарашірік бар. Егер оңтүстік өңірлерді алсақ, негізінен онда сұр топырақ, онда 2-3 пайыз гумус болады», – деді Е.Базылжанов. Оның айтуынша, кейінгі жылдары оңтүстікте топырақ құнары азаюы байқалған. Бұл негізінен жерді тыңайту жүйелі түрде өткізілмейтіндіктен болады. ҚЫРҒЫЗСТАННАН КАРТОП ƏКЕЛУГЕ ТЫЙЫМ САЛДЫ Қазақстан Қырғызстаннан картоп əкелуге уақытша тыйым салды. Бұл туралы Ауыл шаруашылығы министрлігінің баспасөз қызметінен хабарлады. «Соңғы кезде Қырғыз Республикасынан карантинді нысан – Globodera rostochiensis (Wollenweber) Behrens алтын түстес картоп вирусін жұқтырған өнімді жеткізу жағдайлары жиіледі. Ағымдағы қаңтар айынан бері ғана ви- рус жұқтырған картопты əкелудің 79 оқиғасы анықталып, оған жол берілмеді, Қырғыз Республикасына бұл көкөністің 1000 тоннадан астамы кері қайтарылды», – делінген хабарламада. Картоп глободерозына əкеліп соқтыратын бұл вирус өте зарарлы екенін атап өту керек. Картоп өнімінің сапасын жоғалту көрсеткіші 25-тен 90 пайызға дейін жетеді, бұл топырақтың зарарсызда- нуы мен сұрып тұрақтылығына байланысты. Оған қоса, нематодалардың микробтары тіршілікке өте бейім: топырақта алқа тұқымдастары жоқ болса, 10 жыл жəне одан көп уақыт тіршілік ете береді. Нематода құрғақшылыққа, су басуға жəне аязға бейім, тіпті адамның аяқ киімі мен жануарлардың табандарына жабысқан жер кесектерімен, тасқын су жəне желмен де таралуы мүмкін. КЕШЕ МЕМЛЕКЕТТІК ХАТШЫ ГҮЛШАРА ƏБДІҚАЛЫҚОВА ОТАН ҚОРҒАУШЫ КҮНІН ЖƏНЕ ҰЛЫ ОТАН СОҒЫСЫНДАҒЫ ЖЕҢІСТІҢ 71 ЖЫЛДЫҒЫН МЕРЕКЕЛЕУ ҚАРСАҢЫНДА ҚАЗАҚСТАН РЕСПУ- БЛИКАСЫ ҚАРУЛЫ КҮШТЕРІНІҢ ҰЛТТЫҚ ƏСКЕРИ-ПАТРИОТТЫҚ ОРТАЛЫҒЫНА БАРДЫ. БҰЛ ТУРАЛЫ АҚОРДАНЫҢ БАСПАСӨЗ ҚЫЗМЕТІ ХАБАРЛАДЫ. Іс-шараға мемлекеттік органдардың басшылары, еңбек ардагерлері, Қарулы Күштердің офицерлері қатысты. Қарулы Күштердің Ұлттық əскери-патриоттық орталығын Қазақстан Президенті 2015 жылғы 1 желтоқсанда ашты. Ұлттық əскери-патриоттық орталық құрылымына Əскери-тарихи мұражай, Орталық əскери оркестр жəне Орталық ансамбль кіреді. Мемлекеттік хатшы Қарулы Күштердің Əскери-тарихи мұражайының экспозицияларымен танысты. Сондай-ақ, жоғары оқу орындарының студенттерімен, «Жас Ұлан» республикалық мектебінің жəне əскери- патриоттық клубтардың тəрбиеленушілерімен, Астана қаласы орта мектептерінің оқушыларымен кездесу өткізді. Кездесуде Қазақстан Республикасын одан əрі дамыту жəне өркендетуге бағытталған «Мəңгілік Ел» патриоттық актісін іске асыру аясында өскелең ұрпақты əскери-патриоттық бағытта тəрбиелеудің өзекті мəселелері талқыланды. Кездесуге қатысушылар Қорғаныс министрлігінің елдегі ардагерлер қоғамдастығымен, өскелең жастармен жəне жаңа қазақстандық патриотизмге тəрбиелеу жөніндегі құзырлы мемлекеттік органдармен тиімді өзара іс-қимылын қамтамасыз ету тұрғысында пікір алмасты. Кездесу соңында Мемлекеттік хатшы жас ұрпақтың əскери-патриоттық тəрбиесін жетілдірудегі басымдықтарды айқындап, Отан қорғаушылар күнімен жəне Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің 71 жылдығы мерекесімен құттықтады. Ерлікке тағзым ету салтанатына Ақмола көлік прокуроры Қанат Раманқұл мен Астана қаласының əуе көлік прокуроры Нұрлан Ахметбаев арнайы қатысып, ерліктің өшпес ізін қалдырған батыр бабаларымыздың рухы- на тағзым етудің мəнісіне тоқталды. Гүл шоқтарын қою рəсіміне Астана қаласының əуе көлік прокуратурасы мен Ақмола көлік прокуратурасының ұжымы бір адамдай қатысқанын да айта кету керек, олар салтанатты шара кезінде соғыс майданында қаза тапқан жауынгерлерді бір минуттық үнсіздікпен еске алды. Себебі, жаугершілік заманда жан алысып, жан берісіп жауға қарсы атойлаған жауынгерлердің ерлігі ұрпаққа үлгі. Жадыра МЫРЗАХМЕТ, суреттер Серік ЖОЛДАСПЕКОВТІКІ ҰЛЫ ЖЕҢІСТІҢ 71 ЖЫЛДЫҒЫНА ОРАЙ АҚМОЛА КӨЛІК ПРОКУРАТУРАСЫ ЖƏНЕ АСТАНА ҚАЛАСЫНЫҢ КӨЛІК ƏУЕ ПРОКУРАТУРАСЫНЫҢ ҰЙЫМДАСТЫРУЫМЕН ҰРПАҚТЫ ЕРЛІККЕ БАУЛУ, ЕЛДІҢ ТҰТҚАСЫН ҰСТАЙТЫН АЗАМАТТАР ТƏРБИЕЛЕУ ЖƏНЕ ЕРЛІККЕ ТАҒЗЫМ ЕТУ МАҚСАТЫНДА «ЕКІ ЖАУЫНГЕР» ЕСКЕРТКІШ ТАҚТАСЫНА ГҮЛ ШОҚТАРЫН ҚОЮ РƏСІМІ ӨТТІ. Прокуратура қызметкерлері «Ешкім де, ешқашан да ұмытылмайды» де- ген аталы сөздің тереңіне үңіле білген жандар. Олай дейтініміз, олар ескерткіш алдына гүл шоқтарын қою рəсімі барысында өткен күнді ой елегінен өткізіп, соғыс жылдарында Отанымызды жаудан қорғап қалған ардагерлердің есімін естерінде жаңғыртып, тамыры тереңде жатқан тарих беттеріне көз жүгіртті. «Ақ білектің күшімен, ақ найзаның ұшымен келген Жеңіс мерекесі қарсаңында ғана емес, жыл бойы ұлтарақтай жерімізді аманат еткен ата-бабаларымыздың ерлігінің алдында бас иіп, тағзым ету – біздің пары- зымыз. Ашық аспан мен бейбіт күнді ұрпағына аманат ету үшін аянбаған ата-бабаларымыздың ерлігі еш ұмытылмайды. Батыр бабалардың ұрпағы ретінде, қаза тапқан жауынгерлерді еске алу дəстүрін ұрпақтан-ұрпаққа жалғастыру міндетіміз», – деді Астана қаласының əуе көлік прокуроры Нұрлан Ахметбаев. Оның сөзін жалғастырған Ақмола көлік прокуроры Қанат Раманқұл қан майдандағы соғыстың аяқталғанына 71 жыл толуымен жиналған жұртшылықты құттықтап, бейбір өмірді тарту еткен ардагерлер- ге деген алғыс сөзін жеткізді. Жеңістің 70 жылдығы қарсаңында ашылған «Екі жауынгер» ескерткіші алаңы алқызыл гүлдермен көмкерілді.

Сақшы №33 (4199)

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Сақшы №33 (4199) 5.05.2016

Citation preview

Page 1: Сақшы №33 (4199)

№33(4199),

5.05.2016, бейсенбі

www.mediaovd.kzГазет 1933 жылдан бастап шығадыГазет 1933 жылдан бастап шығады

РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҚҰҚЫҚТЫҚ, ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ ГАЗЕТ

МЕМЛЕКЕТТІК ХАТШЫ МЕРЕКЕМЕН ҚҰТТЫҚТАДЫ

ЖЕРДІҢ ҚҰНАРЛЫЛЫҒЫ ТЕКСЕРІЛІП ОТЫРАДЫ

ИГІ ІС

«ЕКІ ЖАУЫНГЕРГЕ» ТАҒЗЫМ

Орталық коммуникациялар қызметінде өткен баспасөз мəслихаты кез інде Ауыл шаруашылығы министрліг інің республикалық ғылыми-əдістемелік агрохимиялық орталығының жетекшісі Ерболат Базылжанов 2015 жылдың 27 нау-рызында Ұлттық экономика министрлігінің бұйрығымен ауылшаруашылық жерлерін тиімді пайдаланудың Ережесі бекітілгенін хабарлады. Бұл ережелерге сəйкес, жердің құнарлылығының келесідей көрсеткіштерінен төмен болуына жол берілмейді.

– егістік деңгей жиегіндегі құрамында жалпы көңнің (гумус) 5 пайыздан төмен болуы, жеңіл гидролизацияланатын азоттың орташа өлшемді құрамының жəне жылжымалы фосфордың жəне айырбас калийінің 20 пайыздан төмен болуы;

– көңмен жəне қоректену элементтерімен қамтамасыз етілу көрсеткіштері 10 пайыздан төмен жəне өте төмен жерлердің өсуі.

«Қазіргі уақытта мемлекет жерлерді тиімді пайдалануға бақылау жасау бойынша жұмысты күшейтті жəне жүйелі жұмыс жүргізіліп жатыр. Осыған байланысты жыл сайынғы агрохимзерт-теу көлемі 1,5 миллион гектардан 3,5 миллион гектарға дейін өсті, бұл – зерттеулерді əр 7 жыл-да богара жерлерінде жəне суармалы жерлерде əр 5 жылда жүргізуге мүмкіндік береді», – деді Е.Базылжанов.

Оның айтуынша, зерттеу жүргізу мақсатында агрохимқызметтің материалдық-техникалық базасы күшейтілді, заманауи құрал-жабдықтар сатып алынды.

Жерді агрохимиялық зерттеудің келесі туры 2022 жəне 2020 жылдарға жоспарланған.

«Біздің қызмет жыртылған жерлерді зерт-теп, зерттеу жүргізіп жатыр. Республикамызда жыртылған жер 24 миллион гектарды құрайды, бұл – алтын қор, онда егін өсіру мəдениеті өсіріледі жəне соның арқасында сапалы тауар береді», – деп қорытындылады сөзін Ерболат Базылжанов.

АШМ баспасөз қызметінің мəліметінше, 2014 жылдың 29 желтоқсанында Жер кодексіне өзгерістер енгізілген. Оған сəйкес, ауылшаруашылық жерлерін дұрыс пайдаланбағандарды тəркілеуге дейінгі жа-залау түрлерін қарастыратын норма жұмыс істейді.

Сондай-ақ, орталық жетекшісі Қазақстанда құнары ең аз жерлер оңтүстікте орналасқанын атап өтті.

«Елдегі құнары ең аз жерлер оңтүстікте орналасқан. Солтүстік өңірлерде негізінен жеңіл қоңыр жəне қара топырақ басым. Олар мол өнім береді, атап айтқанда, қара жерде 5-7 гумус бол-са, жеңіл қоңыр алқаптың құрамында шамамен 3-5 пайыз қарашірік бар. Егер оңтүстік өңірлерді алсақ, негізінен онда сұр топырақ, онда 2-3 пайыз гумус болады», – деді Е.Базылжанов.

Оның айтуынша, кейінгі жылдары оңтүстікте топырақ құнары азаюы байқалған. Бұл негізінен жерді тыңайту жүйелі түрде өткізілмейтіндіктен болады.

ҚЫРҒЫЗСТАННАН КАРТОП ƏКЕЛУГЕ ТЫЙЫМ САЛДЫҚазақстан Қырғызстаннан картоп əкелуге

уақытша тыйым салды. Бұл туралы Ауыл шаруашылығы министрлігінің баспасөз қызметінен хабарлады.

«Соңғы кезде Қырғыз Республикасынан карантинді нысан – Globodera rostochiensis (Wollenweber) Behrens алтын түстес картоп вирусін жұқтырған өнімді жеткізу жағдайлары жиіледі. Ағымдағы қаңтар айынан бері ғана ви-рус жұқтырған картопты əкелудің 79 оқиғасы анықталып, оған жол берілмеді, Қырғыз Республикасына бұл көкөністің 1000 тоннадан астамы кері қайтарылды», – делінген хабарламада.

Картоп глободерозына əкеліп соқтыратын бұл вирус өте зарарлы екенін атап өту керек. Картоп өнімінің сапасын жоғалту көрсеткіші 25-тен 90 пайызға дейін жетеді, бұл топырақтың зарарсызда-нуы мен сұрып тұрақтылығына байланысты.

Оған қоса, нематодалардың микробтары тіршілікке өте бейім: топырақта алқа тұқымдастары жоқ болса, 10 жыл жəне одан көп уақыт тіршілік ете береді. Нематода құрғақшылыққа, су басуға жəне аязға бейім, тіпті адамның аяқ киімі мен жануарлардың табандарына жабысқан жер кесектерімен, тасқын су жəне желмен де таралуы мүмкін.

КЕШЕ МЕМЛЕКЕТТІК ХАТШЫ ГҮЛШАРА ƏБДІҚАЛЫҚОВА ОТАН ҚОРҒАУШЫ КҮНІН ЖƏНЕ ҰЛЫ ОТАН СОҒЫСЫНДАҒЫ ЖЕҢІСТІҢ 71 ЖЫЛДЫҒЫН МЕРЕКЕЛЕУ ҚАРСАҢЫНДА ҚАЗАҚСТАН РЕСПУ-БЛИКАСЫ ҚАРУЛЫ КҮШТЕРІНІҢ ҰЛТТЫҚ ƏСКЕРИ-ПАТРИОТТЫҚ ОРТАЛЫҒЫНА БАРДЫ. БҰЛ ТУРАЛЫ АҚОРДАНЫҢ БАСПАСӨЗ ҚЫЗМЕТІ ХАБАРЛАДЫ.

Іс-шараға мемлекеттік органдардың басшылары, еңбек ардагерлері, Қарулы Күштердің офицерлері қатысты.

Қарулы Күштердің Ұлттық əскери-патриоттық орталығын Қазақстан Президенті 2015 жылғы 1 желтоқсанда ашты. Ұлттық əскери-патриоттық орталық құрылымына Əскери-тарихи мұражай, Орталық əскери оркестр жəне Орталық ансамбль кіреді.

Мемлекеттік хатшы Қарулы Күштердің Əскери-тарихи мұражайының экспозицияларымен танысты. Сондай-ақ, жоғары оқу орындарының

студенттерімен, «Жас Ұлан» республикалық мектебінің жəне əскери-патриоттық клубтардың тəрбиеленушілерімен, Астана қаласы орта мектептерінің оқушыларымен кездесу өткізді. Кездесуде Қазақстан Республикасын одан əрі дамыту жəне өркендетуге бағытталған «Мəңгіл ік Ел» патриоттық акт іс ін іске асыру аясында өскелең ұрпақты əскери-патриоттық бағытта тəрбиелеудің өзекті мəселелері талқыланды. Кездесуге қатысушылар Қорғаныс министрліг ін ің елдегі ардагерлер қоғамдастығымен, өскелең жастармен жəне жаңа қазақстандық патриотизмге тəрбиелеу жөніндегі құзырлы мемлекеттік органдармен тиімді өзара іс-қимылын қамтамасыз ету тұрғысында пікір алмасты.

Кездесу соңында Мемлекеттік хатшы жас ұрпақтың əскери-патриоттық тəрбиесін жетілдірудегі басымдықтарды айқындап, Отан қорғаушылар күнімен жəне Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің 71 жылдығы мерекесімен құттықтады.

Ерлікке тағзым ету салтанатына Ақмола көлік прокуроры Қанат Раманқұл мен Астана қаласының əуе көлік прокуроры Нұрлан Ахметбаев арнайы қатысып, ерліктің өшпес ізін қалдырған батыр бабаларымыздың рухы-на тағзым етудің мəнісіне тоқталды. Гүл шоқтарын қою рəсіміне Астана қаласының əуе көлік прокуратурасы мен Ақмола көлік прокуратурасының ұжымы бір адамдай қатысқанын да айта кету керек, олар салтанатты шара кезінде соғыс майданында қаза тапқан жауынгерлерді бір минуттық үнсіздікпен еске алды. Себебі, жаугершілік заманда жан алысып, жан берісіп жауға қарсы атойлаған жауынгерлердің ерлігі ұрпаққа үлгі.

Жадыра МЫРЗАХМЕТ, суреттер Серік ЖОЛДАСПЕКОВТІКІ

ҰЛЫ ЖЕҢІСТІҢ 71 ЖЫЛДЫҒЫНА ОРАЙ АҚМОЛА КӨЛІК ПРОКУРАТУРАСЫ ЖƏНЕ АСТАНА ҚАЛАСЫНЫҢ КӨЛІК ƏУЕ ПРОКУРАТУРАСЫНЫҢ ҰЙЫМДАСТЫРУЫМЕН ҰРПАҚТЫ ЕРЛІККЕ БАУЛУ, ЕЛДІҢ ТҰТҚАСЫН ҰСТАЙТЫН АЗАМАТТАР ТƏРБИЕЛЕУ ЖƏНЕ ЕРЛІККЕ ТАҒЗЫМ ЕТУ МАҚСАТЫНДА «ЕКІ ЖАУЫНГЕР» ЕСКЕРТКІШ ТАҚТАСЫНА ГҮЛ ШОҚТАРЫН ҚОЮ РƏСІМІ ӨТТІ.

Прокуратура қызметкерлері «Ешкім де, ешқашан да ұмытылмайды» де-ген аталы сөздің тереңіне үңіле білген жандар. Олай дейтініміз, олар ескерткіш алдына гүл шоқтарын қою рəсімі барысында өткен күнді ой елегінен өткізіп, соғыс жылдарында Отанымызды жаудан қорғап қалған ардагерлердің есімін естерінде жаңғыртып, тамыры тереңде жатқан тарих беттеріне көз жүгіртті.

«Ақ білектің күшімен, ақ найзаның ұшымен келген Жеңіс мерекесі қарсаңында ғана емес, жыл бойы ұлтарақтай жерімізді аманат еткен ата-бабаларымыздың ерлігінің алдында бас иіп, тағзым ету – біздің пары-зымыз. Ашық аспан мен бейбіт күнді ұрпағына аманат ету үшін аянбаған ата-бабаларымыздың ерлігі еш ұмытылмайды. Батыр бабалардың ұрпағы ретінде, қаза тапқан жауынгерлерді еске алу дəстүрін ұрпақтан-ұрпаққа жалғастыру міндетіміз», – деді Астана қаласының əуе көлік прокуроры Нұрлан Ахметбаев. Оның сөзін жалғастырған Ақмола көлік прокуроры Қанат Раманқұл қан майдандағы соғыстың аяқталғанына 71 жыл толуымен жиналған жұртшылықты құттықтап, бейбір өмірді тарту еткен ардагерлер-ге деген алғыс сөзін жеткізді. Жеңістің 70 жылдығы қарсаңында ашылған «Екі жауынгер» ескерткіші алаңы алқызыл гүлдермен көмкерілді.

Page 2: Сақшы №33 (4199)

№ 93 (3970), четверг, 19.12.20132 е-mail: [email protected]№33 (4199), бейсенбі, 5.05.2016 е-mail:[email protected]

ЖАҢАЛЫҚТАР

ƏЛЕМ-АҚПАРАТ

АҚШ

Испания

Ынтымақтастық форумын құру – маңызды

Сандерс жеңіске жеттіСенатор Берни Сандерс сейсенбі

күні Индианада АҚШ Демократиялық партиясының бастапқы сайлауында жеңіске жетті.

Бұл туралы дауыс беру нəтижесіне орай жетекші америкалық телекомпаниялар ха-барлады.

«Біз Индианадағы праймериз жеңімпазы Сандерс болғанын жариялаймыз», – деп ха-барлады CNN жəне MSNBC. Олардың пікірінше, Вермонт сенаторы өз қарсыласы – АҚШ-тың экс-мемхатшысы Хиллари Клинтоннан біршама озды. Дауыс беру учаскелерінде толтырылған бюллетеньдердің 70 пайы-зын қарастырған соң, оны Индианадағы демократтардың 53,3, ал Клинтонды 46,7 пайыз қолдады.

Қазір Клинтон болашақ форумның 2165 делегатының қолдауына, ал Сандерс 1357 делегаттың қолдауына ие.

Түркия

Ресей

Елге кімдерді визасыз кіргізбек?

Парламентті таратып, сайлау өткізеді

ҮКІМЕТ ҮЙІНДЕ ПРЕМЬЕР-МИНИСТРДІҢ БІРІНШІ ОРЫНБАСАРЫ БАҚЫТЖАН САҒЫНТАЕВ ҚЫТАЙДЫҢ КОММУНИСТІК ПАРТИЯСЫ ОК САЯСИ БЮРОСЫНЫҢ МҮШЕСІ, ҚХР ШЫҢЖАҢ-ҰЙҒЫР АВТОНОМИЯЛЫҚ ӨЛКЕСІ (ШҰАА) ПАРТКОМЫНЫҢ ХАТШЫСЫ ЧЖАН ЧУНЬ-СЯНЬМЕН КЕЗДЕСУ ӨТКІЗДІ. БҰЛ ТУРАЛЫ PRIMEMINISTER.KZ ХАБАРЛАДЫ.

Тараптар Қазақстан мен ШҰАӨ арасындағы е к і ж а қ т ы қ а т ы н а с т а р д ы д а м ы т у д ы ң жағдайы мен перспективаларын қарастырды. Бақытжан Сағынтаев пен Чжан Чуньсянь м ə д е н и ж ə н е с а у д а - э к о н о м и к а л ы қ байланыстардың нығайғандығын айтты, оған «Қорғас» Халықаралық шекара маңындағы ынтымақтастық орталығының жұмысы, ҚХР ауыл шаруашылығы өнімдері үшін «жасыл дəліздің» ашылуы, «Достық-Алашанькоу», «Алтынкөл-Қорғас» теміржолдары арқылы жүк ағымының артуы, Ляньюньган теңіз термина-лында ынтымақтастықтың артуы көрнекі дəлел.

Осыған байланысты Премьер-Министрдің бірінші орынбасары мен ШҰАӨ парткомының Хатшысы ҚР мен ҚХР Өңіраралық ынтымақтастығы форумын құрудың маңыздылығын атап өтті.

К е л і с с ө з д е р б а р ы с ы н д а , с о н д а й - а қ , сауда-экономикалық, индустриялық жəне инновациялық ынтымақтастық, көліктік жоба-лар, ауыл шаруашылығы аясындағы өзара іс-қимыл мəселелері талқыланды.

Тиісті жұмыстар жүргізіледі2016 ЖЫЛДЫҢ 1 ШІЛДЕСІНЕН БАСТАП КҮШІНЕ ЕНЕТІН «ЖЕР КОДЕКСІНЕ ӨЗГЕРІСТЕР МЕН ТОЛЫҚТЫРУЛАР ЕНГІЗУ ТУРАЛЫ» ЗАҢ НЕГІЗІНДЕ 1,7 МЛН ГЕКТАР ЖЕР АУКЦИОНҒА ШЫҒАРЫЛАДЫ. БҰЛ ТУРАЛЫ «ЖЕР МƏСЕЛЕСІ» ТАҚЫРЫБЫНДА ӨТКЕН ОНЛАЙН-КОНФЕРЕНЦИЯ-ДА ҰЭМ ҚҰРЫЛЫС, ТҰРҒЫН ҮЙ-КОММУНАЛДЫҚ ШАРУАШЫЛЫҚ ІСТЕРІ ЖƏНЕ ЖЕР РЕСУРСТАРЫН БАСҚАРУ КОМИТЕТІНІҢ БАСҚАРМА БАСШЫСЫ САМАТ СƏРСЕНОВ МƏЛІМДЕДІ. БҰЛ ТУРАЛЫ BNEWS.KZ ХАБАРЛАДЫ.

«Заң қабылданғаннан кей ін дайындық жұмыстары жүріп жатыр. Аукционды жергілікті жерлердегі əкімдіктер жүргізеді. Олар бер-ген мəліметтерге сəйкес, 1,7 млн гектар жер аукционға шығарылғалы жатыр. Заң күшіне енгеннен кейін тиісті жұмыстар атқарылады. Аукционның негізгі ережелері бар. Соның тəртібімен жүргізіледі», – дейді С.Сəрсенов.

Сонымен қатар, Самат Сəрсенов аукционға шығарылған жердің бағасы Үкімет қаулысымен нақты белгіленгенін атап өтті.

«Ауыл шаруашылығы жерінің бағалық став-касы Үкімет қаулысымен нақты белгіленген. Облыстар бойынша жайылымдық, шабындық жəне егістік жерлерінде белгіленген бағасы бар. Ең арзаны – жайылымдық жерлер, ал ең бағалысы – суармалы егістіктер.

Мысалы, жайылымдық жердің 1 гектары ор-таша есеппен 2000 теңгеден 4000 теңгеге дейін болуы мүмкін. Ал оңтүстікте егістік жерлердің 1 гектары 22-23 мың теңге. Ал солтүстікте 40-50 мың теңге болуы мүмкін. Оңтүстікте суармалы егістік алқабының 1 гектары 130 мың теңге. Нақты осы жөнінде Үкіметтің №890 қаулысы бар. Онда əр облыс бойынша топырағының құрамына, типіне қатысты жердің бағасы белгіленіп қойған . Ал енд і оның тікелей бағасы орналасқан жеріне байланысты», – дейді басқарма басшысы.

С о н д а й - а қ , С а м а т Сəрсенов Жер кодексіндегі соңғы өзгерістер бойынша шетелдік азаматтарға жер сатылмайтынын айтты.

« Қ о ғ а м д а қ ы з у т а л қ ы л а н ы п ж а т қ а н м ə с е л е л е р а р а с ы н а н б і з нег і з г і с і н анықтап а л у ы м ы з қ а ж е т . Қазақстандағы жер 7 са-наттан тұрады. Нег ізг і

мəселе – ауыл шаруашылығы жерлеріне б а й л а н ы с т ы . Ж е р к о д е к с і н д е г і с о ң ғ ы өзгерістердің өзі тек қана ауыл шаруашылығы жерлер іне байланысты. Əр і бұл жерде айтарлықтай өзгеріс жоқ. Əрине, жер өзіміздің азаматтарға, тұлғаларға сатылады. Бұрын да сатылып келген. Мысалы, ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер 101 млн гектар. Оның 1,3 млн гектары Қазақстан азаматтарына сатылған. Ал енді қызу талқыға түсіп жатқан мəселе – ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер шетелдіктерге сатылған жоқ, са-тылмайды да! Жер шетелдіктерге жалға беріледі», – деді басқарма басшысы.

Оның айтуынша, шетелдіктерге жерді жалға беру елімізде бұрыннан бар. Қазіргі таңда жалға берілген жердің аумағы 65 мың гектар.

«Жерді шетелдіктерге жалға беру мəселесі бұрыннан бар. Яғни, 90-жылдары қабылданған заңдарға сəйкес, онда жалға беру мерзімі 5-10 жылға дейін көрсетілген. 1995 жылдың 25 желтоқсандағы Президент Жарлығына сəйкес жер 99 жылға жалға берілген.

Олар бүгінде 65 мың гектар жерді жалға алған. Оның ішінде 10 мың гектар Ресей Федерациясына, 7 мың гектар Кипрге, ал қалғаны АҚШ, Германия, Қытай мемлекеттеріне тиесілі.

Соңғы мəліметтер бойынша, Қытай Халық Республикасы 282 гектар жерді жалға алып отыр. Бұл санды пайызбен алатын болсақ, жал-пы, Қазақстанның аумағы 272 млн гектар жер, оның ішінде ауыл шаруашылығы мақсатында пайдаланылып жатқан жер 101 млн гектар, сонда бұл 0,03 пайызды құрайды», – деді С.Сəрсенов.

ҚАЗАҚСТАН МЕН ЧЕХИЯНЫҢ МАШИНА ЖА-САУШЫЛАР ОДАҚТАРЫ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚТЫ ЖАНДАНДЫРМАҚ. БҰЛ ТУРАЛЫ КЕШЕ СЫРТҚЫ ІСТЕР МИНИСТРЛІГІНДЕ ӨТКЕН БАСПАСӨЗ МƏСЛИХАТЫНДА ҚАЗАҚСТАННЫҢ ЧЕХИЯДАҒЫ ЕЛШІСІ СЕРЖАН ƏБДІКƏРІМОВ МƏЛІМ ЕТТІ.

«Бүгінде біз Қазақстан мен Чехияның машина құрылысы одақтары арасында ынтымақтастықты дамыту мəселесін қарастырудамыз, себебі, бұл сала өте маңызды болып отыр», – деп тоқталды Елші.

Оның сөзіне қарағанда, Қазақстан үшін Чехиядан машина құрылысы технологиясын тарту маңыздылыққа ие, өйткені, бұл сала чех экономикасының ең қуатты бағыты болып табы-лады жəне экспорттық əлеуеттің негізін құрап отыр. Автомобиль зауыттары Еуропалық одақ пен Ресей үшін машиналар шығаруда.

«Бізде индустриалды-инновациялық даму бағдарламасы жүзеге асырылуда. Оған чех ком-паниялары да қызығушылықпен қатысып жатыр. Бізде бірнеше жоба бар, олардың бірқатары бой-ынша келіссөздер жүргізілуде», – деді дипломат.

Сондай-ақ, елші Чехияның банк секторы Қазақстанға қаржы бағыттауға дайын екенін де мəлім етті. «Жақында мемлекеттік EGAP сақтандыру компаниясы төрағасымен кездестім. Ол өз сөзінде Қазақстан экономикасына бағытталатын ақшаны, несиелерді сақтандыруға даяр екенін растады. Яғни, чех компанияларының еліміз экономикасындағы жобаларға, сондай-ақ, «Нұрлы жол» бағдарламасын жүзеге асыруға белсенді қатысу үшін жақсы жағдайлар жасалып отыр», – деді С.Əбдікəрімов.

М ұ н ы м е н қ о с а о л ч е х б и з н е с і н і ң көшбасшыларымен , кə с і п керлерд ің і р і бірлестіктері басшыларымен, көлік жəне өнеркəсіп қызметкерлерімен кездесулер өткізгенін атап өтті.

«Олар біздің елмен жұмыс істеуге ниет білдіруде. Біз олар үшін тиісті кездесулер мен сапарларды ұйымдастырудамыз. Жалпы, бұл бағытта белсенді жұмыстар жүріп жатыр», – деді ол.

Таратылған мəліметтерге қарағанда, 2005-2014 жылдар аралығында Чехияның Қазақстан эконо-микасына тікелей инвестициясының көлемі 196,2 млн. долларға жетті.

Сондай-ақ, баспасөз мəслихаты барысында Чехия аумағында Ұлы Отан соғысында қаза тапқан қазақстандық жауынгерлердің сүйектері табылғаны да белгілі болды.

«Алдағы 9 мамырдағы мереке аясында біз чех Үкіметімен, ТМД елдері елшіліктерімен бірлесе Прагадағы Ольшан бейітінде гүлдестелер қоямыз. Ол жерде Қазақстанның бес жауынгері жерлен-ген, оның ішінде біреуі Кеңес Одағының Батыры», – деп тоқталды елші.

Оның сөзіне қарағанда, жақында Прагадан 300 шақырым жерде, яғни, Австрия жағындағы аумақта қазақстандық жауынгерлердің сүйектері табылғандығы туралы ақпарат түскен.

«Олар біздің өтінішіміз бойынша барлық қажетті ақпаратты жинастырып жатыр. 14 мамырда сол жерге баруды жоспарлап отырмын. Атап айтқанда, сол жердегі естелік шараларына қатысатын боламын. Анықталған деректердің барлығын Қорғаныс министрлігіне бағыттаймыз. Осы ретте ел азаматтарының сол жердегі туысқандарын, əкелерін, аталарын тауып алуы үшін мүмкіндік жасалады», – деді С.Əбдікəрімов.

Елімізге инвестиция салуға дайын

ЖЫЛ БАСЫНАН БЕРІ ЕЛІМІЗДЕ КИІКТЕРДІ ЗАҢСЫЗ АТҚАН БРАКОНЬЕРЛЕРГЕ ҚАТЫСТЫ 20 ҚЫЛМЫСТЫҚ ІС ҚОЗҒАЛЫП, 600-ГЕ ТАРТА МҮЙІЗ ТƏРКІЛЕНДІ. БҰЛ ТУРАЛЫ АШМ ОРМАН ШАРУАШЫЛЫҒЫ ЖƏНЕ ЖАНУАРЛАР ДҮНИЕСІ КОМИТЕТІ ТӨРАҒАСЫНЫҢ ОРЫНБАСАРЫ НАРИ-МАН ЖҮНІСОВ КӨШПЕЛІ ПРЕСС-ТУР БАРЫСЫН-ДА МƏЛІМДЕДІ.

Заңсыз киік атқандар жазаланды

«2014 жылы киіктерді заңсыз атқан бра-коньерлерге қатысты 79, 2015 жылы 107 қылмыстық іс қозғалып, 3 мыңға тарта мүйіз тəркіленді. Жыл басынан бері 20 қылмыстық іс қозғалып, 600-ге жуық мүйіз алынды. Бұл заң бұзушыларды анықтап, ұстау жұмыстарында ілгерілеушілік бар екенін көрсетеді. Күзет күшейтілді, материалдық-техникалық құралдар жақсарды. Біз «Охотзоопром» РМҚК-ні жылдам жүретін автокөліктермен қамтамасыз еттік, енді олар браконьерлермен лайықты күрес жүргізе алады», – деді Нариман Жүнісов.

Оның айтуынша, киіктердің басым бөлігіне чип тағылған, олар əуеден бақыланады. Айта кетейік, қазіргі таңда қыстан аман шыққан киіктерді санау жұмыстары аяқталып қалды, оның алдын ала қорытындысын АШМ маусымның басында жариялауды жоспарлап отыр.

АСТАНАДА 7 МАМЫРДА ВЕЛОСПОРТ МАУСЫМЫ АШЫЛАДЫ. ОСЫ КҮНІ ЖЕҢІС КҮНІНЕ АРНАЛҒАН БҰҚАРАЛЫҚ ВЕЛОШЕРУ ӨТКІЗІЛЕДІ. БҰЛ ТУРА-ЛЫ ҚАЛА ƏКІМІНІҢ РЕСМИ САЙТЫ ХАБАРЛАДЫ.

Шеру сағат 9.00-де «Салтанат Сарайы» аумағынан басталып , Қабанбай батыр даңғылының бойымен «Астана-Арена» алаңына дейін жалғасады жəне «Сарыарқа» республикалық велотрегі аумағында мəресіне жетеді.

Шара барысында велопрокат пункттері ұйымдастырылып, адамдар «Астана Bike» велосипедін пайдалана алады, ең жақын үш стан-са толық жасақталмақ. Қатысушыларды тіркеу сағат 8.00-де басталады.

Шараға белгілі қазақстандық спортшы-лар да қатыспақ. Танымал велоспортшылар астаналықтарды шараға белсене қатысуға шақырады.

«Құрметті достар, 7 мамыр күні Ұлы Отан соғысындағы Жеңіс күніне орай өткізілетін ве-лошеруге қатысуға шақырамын. Маусымның ашылуын атап өтіп, ардагерлерге тағзым етейік.

Жеңіс күніне арналған велошеру Қатысушылар 7 мамырда сағат 9.00-де «Салтанат Сарайының» жанына жиналады», – деді Astana Pro Team велокомандасының бас менеджері Александр Винокуров.

Айта кетейік, Astana Pro Team велоко-мандасы 6 мамырда «Джиро д 'Италия» маусымының бірінші Гран турына қатысады.Бұл шара адамдарды спорт пен саламатты өмір

салтын белсенді ұстануға шақыруға, экологиялық таза көлік ретінде велосипедті жəне жол қауіпсіздігін насихаттауға, Ұлы Отан соғысының ардагерлеріне тағзым етуге, сондай-ақ, вело-спорт маусымының ашылуына бағытталмақ.

Шараны ұйымдастырушылар – Қазақстан Велоспорт федерациясы мен Астана қаласының əкімдігі.

Испания Королі VI Фелипе Парламентті тарату жəне 26 маусымда жаңа сайлау-ды өткізу туралы Жарлыққа қол қойды. Бұған желтоқсанда тағайындалған д е п у т а т т а р д ы ң ж а ң а П р е м ь е р -Министрдің кандидатурасы бойынша бір пəтуаға келмеуі себеп болды.

Қонжықтарды құтқарған полицей

Кострома облысында учаскелік поли-цей анасын жоғалтқан екі қонжықты бір топ иттен құтқарды. Бұл туралы өңірлік ІІМ басқармасынан хабарлады.

Солигаличск ауданындағы ауылдардың б і р і н і ң к ө ш е л е р і н д е қ о н ж ы қ т а р д ы ң жүгіріп жүргені жайлы хабар полицияның кезекші бөліміне түсті. Учаскелік полицей Максим Карышев қонжықтарды иттерден құтқару үшін оқиға орнына шұғыл жетті. Максим жергілікті аң аулау басқармасымен байланысқа шығып, аңдардың адамдарға шарасыздықтан барғанын анықтады. Олар анасын жоғалтқан екен.

Учаскелік полицей қонжықтарды өзімен бірге алып кетті. Ол аңдар үшін жаңа мекен тапты. Қазір қонжықтар Тверь облысындағы тəлімбаққа бейімделіп жатыр.

Түркия визалық режимді өзара ырықтандыру туралы келісім аясында Шенген аймағындағы елдердің азамат-тарын визасыз қабылдайды. Бұл шара Еуроодақ Түркия азаматтарын визасын қабылдай бастаған соң қолданылады.

4 мамырда Еурокомиссия Түркияның ви-засыз режим енгізу үшін қойған 72 талапты қаншалықты орындағанын қарастырып, кейін Түркия азаматтарын визасыз қабылдауды енгізуі мүмкін.

Алайда , бұл үш ін Анкара қойылған талаптардың барлығын орындауы шарт. Дипломаттардың сөздеріне қарағанда, Түркия бұл талаптардың жартысын ғана орындаған.

Конституцияға сəйкес Король Премьер-Министрдің кандидатурасын ұсынады жəне Парламентті тарата алады. Ол 2 мамырда жаңа Үкіметті тағайындау мерзімі аяқталған соң Парламент спикері Пачи Лопест ің қатысуымен тиісті құжатқа қол қойды.

«Келесі Парламент бұдан сабақ алып, Үкімет мəселесі бойынша тезірек шешім қабылдайды деп үміттенеміз», – деді Лопес баспасөз мəслихатында.

Испания осыған дейін сайлауды екі рет өткізбеген.

Page 3: Сақшы №33 (4199)

№ 93 (3970), четверг, 19.12.2013 3е-mail: [email protected]№33 (4199), бейсенбі, 5.05.2016 е-mail:[email protected]

УАҚЫТ ТЫНЫСЫ

КЕЗДЕСУ

Лейтенанттан генералға дейін

Шараның басты көздегені – қоғам алдында құқық қорғау органдарының имиджін жəне тұрғындардың по-лиция қызметіне сенімін арттыру мақсатында, сондай-ақ, жол қозғалысы ережелеріне қатысты заңнаманың нор-маларын түсіндіру жəне тұрғындарға консультативті көмек көрсету бо-

Мектепте өтіп тұратын «Ақылды бейсенбі» жобасы аясында оқушылар белгілі қонақтарды шақырып отырады. Ал жақында оларға Солтүстік Қазақстан облыстық ІІД бастығы, полиция гене-рал-майоры Берік Білəлов қонаққа келді. Жобаның мəні – өмірінде биік белестерді бағындырып, қоғамның қолдауына өз үлестерін қосқан азаматтардың тікелей өздерінен олар жайлы мəліметтер алу. Аталған оқу орнындағы оқушылардың көпшілігі

Жиынға Академия бастығының кадр жұмысы жөніндегі орынбасары, профессор, полиция полковнигі Айдар Сайтбеков жəне кафедра ұжымы қатысты. Сонымен қатар, дөңгелек үстел отырысына курс басшылары мен Академия курсанттары да қатысып, Жолдау жайлы өзара пікір алмасты.

Ел Президенті Н.Назарбаев халыққа кезекті Жолдауын жария етіп, қазақ елінің мерейін тағы бір мəрте өсірген болатын. Жиын барысында «Қазақстан жаңа жаһандық нақты ахуалда: өсу, реформалар, даму» атты Елбасы Жолдауында Қазақстанның əлемдік дағдарыс жағдайындағы іс-қимылдары кеңінен сөз болды.

Жолдауда, негізінен, əлемдік қоғамдастықты алаңдатқан қазіргі саяси ахуал, елімізде оған қарсы қолданылып жатқан шаралар, мемлекетті одан əрі өркендету жолындағы жұмыстар, елдік мəселелер айтылғаны белгілі. Ел өміріндегі маңызды оқиғалардың біріне айналған Жолдау күні бүгінге дейін қазақстандықтардың үлкен қызығушылығын тудыруда десек те болады. Осыған орай, оқытушылар тарапынан курсанттарға Елбасы Жолдауы тереңінен түсіндірілді.

Тығырықтан шығудың тетігі: өсім, реформа жəне даму. Бастысы, «рухы биік, еңбегі ерен, бірлігі мығым «Мəңгілік Ел» болу үшін бізде бəрі бар. Тəуелсіздіктің туын желбіретіп, тұғырын нығайтқан біздің тарих алдында жүзіміз жарқын! Біздің тірегіміз – тəуелсіздік, тілегіміз – тұрақтылық, білегіміз – бірлік!», – деп Елбасы сөзімен жиынға қорытынды жасалды.

Сонымен қатар, сөз соңында ұлағатты ұстаздар Академия курсантарына Елбасы Жолдауынның маңызы мен мəнін əрбір жас ұрпақ білу керектігін тілге тиек етті.

Байқау сынағына Қызылорда облысы бойынша ҚАЖ департаменті жəне оған қарасты ЗК-169/1, ЗК-169/4, ЗК-169/5 мекемелерінен 120 қызметкер қатысты. Тест тапсырушыларға тыңдау арқылы қабылдаған мəтіндерді түсінуге уақыт берілгеннен кейін қазақ тілінің лексика-грамматикалық құрылымын күнделікті өмірде қолдана білу дəрежесіне, оқыған мəтіндерді түсінуге арналған 150 тест тапсырмасы ұсынылды. Жалпы тест тапсыру уақыты 150 минутты құрады.

Бағалау сынағының қорытындысы екі аптадан кейін белгілі болады. Аталған іс-шара Қазақстан Республикасындағы тілдерді дамыту мен қолданудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасының мақсаттары мен міндеттерін жүзеге асыру үшін ұйымдастырылды.

Естеріңізге сала кетейік, қазақ тілін білу деңгейін бағалаудың Қазтест жүйесі бойынша 2017 жылға қарай мемлекеттік тілді В1 деңгейінде меңгерген мемлекеттік қызметшілердің үлесі 25, С1 деңгейінде 5 пайыз, В1 деңгейінде меңгерген мемлекеттік қызмет көрсететін ұйымдардағы қызметкерлердің үлесі 10, С1 деңгейінде 5 пайыз болуы тиіс.

ҚЫЗЫЛОРДА ОБЛЫСТЫҚ ІІД ƏКІМШІЛІК ПОЛИЦИЯ БАСҚАРМАСЫ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІ ЖУРНАЛИСТЕР МЕН БЛОГЕРЛЕРГЕ ЖƏНЕ ҚАТЫСУҒА ЫНТА БІЛДІРГЕН ҮМІТКЕРЛЕРГЕ АРНАП МАМАНДАНДЫРЫЛҒАН ХАЛЫҚҚА ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУ ОРТАЛЫҒЫНДА «ӨЗІҢДІ СЫНАП КӨР» БАСПАСӨЗ ТУРЫН ҰЙЫМДАСТЫРДЫ. ШАРАНЫҢ БАСТЫ МАҚСАТЫ – ЖҮРГІЗУШІ КУƏЛІГІН АЛУ ҮШІН ӨТКІЗІЛЕТІН ЕМТИХАНДАРДЫҢ АШЫҚТЫҒЫ МЕН ЖАРИЯЛЫЛЫҒЫН КӨРСЕТУ.

П р е с с - т у р б а р ы с ы н д а а в т о -мектептерде білім алмай-ақ дер-б е с д а й ы н д а л у а р қ ы л ы к ө л і к жүргізуші куəліг ін алуға болады деген норманы енгізудің маңызы мен мақсаты түсіндірілген брифинг өткізілді. Брифингті Əкімшілік по-лиция басқармасының бастығы, полиция полковниг і А .Ахметов пен «Халыққа қызмет көрсету орталығы» РМК-ның Қызылорда облысы бойынша филиалының ди-ректоры Айда Абибуллаева жүргізіп, қатысушылардың сауалдарына жауап берді. Брифинг барысында А.Ахметов сөз алып, жаңа жүйе бой-ынша тек автомотокөлік құралдарын басқарғысы келетін жүргізушілерге д е р б е с ə з і р л е н у г е м ү м к і н д і к берілетінін алға тартып, бұл норма кəсіби жүргізушілерге (C, D, E сана-ты) қолданылмайтындығын ескертті. Содан кейін пресс-турға қатысушылар

АЛҒЫ ШЕПТІҢ АРДАГЕРЛЕРІМЕН КЕЗДЕСУБасқосуға, сондай-ақ, өрт сөндіру

қызметіне іріктеуден өтіп, мемлекеттік қызметке ант қабылдауға дайында-лып жүрген жас мамандар қатысты. Төтенше жағдайлар қызметінің үш буыны бас қосқан мерекелік кездесуді өрт қауіпсіздігі саласындағы бақылау жəне профилактикалық қызмет басқармасының бастығы С.Искаков құттықтау сөзімен ашты. Ұлы Жеңістің 71 жылдығы мен Отан қорғаушы күніне арналған кездесуге бірнеше буын өкілдері жиналғанын атап өткен ол: «Құрметті ардагерлер – төтенше жағдайлар қызметінде түрлі уақытта қызмет етіп, еліміздің төтенше жағдайларды жою жəне алдын алу жүйесінің дамуы мен құрылуына зор үлестерін қосқан жандар. Бүгінгі басқосу жас əріптестерімізге үлкен тəрбие берері анық», – деді.

«Павлодар облысы ТЖД арда-герлер ұйымы» біріккен қоғамдық филиалының өкілі К.Асқарова Ұлы Отан соғысы кезінде өрт сөндіру кызметінде əртүрлі уақытта еңбек еткен ардагерлер туралы əңгімелеп берді. Сонымен қатар, кеш барысын-да «Жеңіс жолында» атты кітаптың тұсаукесері өтті.

Алты жүз бет т і к жинақ Ұлы Отан соғысына қатысқан əскери қызметтегі Ұлттық ұлан жəне ішкі істер органдарының қылмыстық атқару жүйесінің азаматтық қорғау қызметкерлеріне арналған. Кітап жер-лес ардагерлердің күнделікті тірлігі мен жеңіс жолындағы əңгімелері ту-ралы баяндайды. Олардың қатарында А.Радченко, К.Бычков, В.Безбородов, И.Бортников, Н.Ефимов, В.Косослапов, И.Иванов, П.Баймұхамбетов секілді қарт жауынгерлер бар. Туындыда халықтың батыр қызы, Ұлы Отан соғысы жəне Төтенше жағдайлар

ТАҒЗЫМ

ПАВЛОДАР ОБЛЫСЫ ТЖД-ДЕ «СІЗДЕР БЕЙБІТШІЛІК СЫЙЛАДЫҢЫЗДАР» АТТЫ ДӨҢГЕЛЕК ҮСТЕЛ ӨТТІ. КЕЗДЕСУДІҢ ҚҰРМЕТТІ ҚОНАҚТАРЫ – ТӨТЕНШЕ ЖАҒДАЙЛАР АРДАГЕРЛЕРІ, ЕҢБЕК ЕРЛЕРІ, ЧЕРНОБЫЛЬ АПАТЫН ЖОЮҒА ҚАТЫСҚАН АРДАГЕРЛЕР ЖƏНЕ АУҒАН СОҒЫСЫНА ҚАТЫСУШЫЛАР БОЛДЫ.

қызметінің ардагері Вера Леханова туралы айтылған. Вера Кондратьевна биыл маусым айында 95 жасқа толмақ.

Кешке жиналған қариялар «Жеңіс жолында» кітабы жеке құрамның тəрбиесіне əсер етіп, əсіресе, жас ұрпақтың Отанға адал қызмет ету үшін патриоттық рух беретінін атап өтті.

Ал, Чернобыль ардагерлері – Сергей Косолапов пен Николай Бачиев жас қызметкерлерге өткен ғасырдың ең үлкен техногендік апат салдарын қалай жойғандары туралы əңгімелеп берді. «Апатты жою үшін ең алдымен өрт сөндіру бөлімдері қызметі жіберіліп, жа-рылыстан туындаған өрт сөндірілді. Көбі қазіргі сендер сияқты жас солдаттар мен өрттен құтқарушылар болса да, олар адам өлтірердей сəлеленудің дозасын ала тұра ешкім кейін шегінбеді», – деп өткен күндерді еске алған ардагерлер жас буынға елін сүйіп, мамандықтарына адал болуға шақырды.

Сөз тізгінін алған Ауған соғысының ардагері Юрий Ефримов əскери қызмет Отан алдындағы борыш екені жай-

лы айтып берді. Юрий Николаевич əскери қызметтен кейін еліне келіп, өрт сөндіру қызметіне оқуға түскен. Құрметті демалысқа шықса да арда-гер «Өрт сөндіруші» АҚ-та əрі қарай қызметін жалғастырып келеді.

Төтенше жағдайлар жүйесінде көп жыл қызмет еткен Павлодар қаласының ТЖБ-ның бұрынғы бастығы Шаймуран Шаймарданов азаматтық қорғау мамандарының жас буынына ақ тілегін білдірсе, облыстық Потанин атындағы тарихи өлкетану мұражайдың бөлім басшысы Сания Сарипова Кеңес Одағының Батыры атты жоғары атақ берілген павлодарлықтар туралы бей-неролик көрсетті.

Жас мамандар атынан сөз сөйлеген №1 мамандандырылған өрт сөндіру бөлімінің жүргізушісі А.Садыков жастар өзіне жүктелген қызметті абыроймен атқаратындарын айтып, қызықты кез-десу, тəрбиелік мəнді əңгімелері үшін ардагерлерімізге алғыс айтты.

Павлодар облысы ТЖД баспасөз қызметі

Динара САҒЫНДЫҚОВА, Солтүстік Қазақстан облысы

«ӨМІРДЕ БИІК ЖЕТІСТІКТЕРГЕ ҚАЛАЙ ЖЕТУГЕ БОЛАДЫ?», «ҚАНДАЙ ЖЕКЕ ҚАСИЕТТЕР АРҚЫЛЫ КƏСІБИ ТҰЛҒА БОЛЫП ҚАЛЫПТАСУҒА БОЛАДЫ?», «ЛЕЙ-ТЕНАНТТАН ГЕНЕРАЛҒА ДЕЙІНГІ ЖОЛ ҚАНДАЙ БОЛДЫ?». ОСЫ ЖƏНЕ БАСҚА ДА СҰРАҚТАРДЫ НАЗАРБАЕВ ЗИЯТКЕРЛІК МЕКТЕБІНІ ЖОҒАРЫ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫ ТАЯУДА ГЕНЕРАЛДЫҢ ӨЗІНЕ ТІКЕЛЕЙ ҚОЮҒА МҮМКІНДІК АЛДЫ.

ЖОЛДАУ ЖОЛДАРЫНАН

Маңызды құжаттың мəніХ.ОРАЗБАЕВ, Қарағанды қаласы

ІІМ Б.БЕЙСЕНОВ АТЫНДАҒЫ ҚАРАҒАНДЫ АКАДЕМИЯСЫНДА «ҰЛТ КӨШБАСШЫСЫМЕН СЕНІМДІ БОЛАШАҚҚА» АТТЫ ДӨҢГЕЛЕК ҮСТЕЛ ӨТТІ. ОҚУ ОРДАСЫНЫҢ ЖАЛПЫ БІЛІМ БЕРЕТІН ПƏНДЕР КАФЕДРАСЫНЫҢ ПРОФЕССОРЛЫҚ-ОҚЫТУШЫЛЫҚ ҚҰРАМЫНЫҢ ҰЙЫМДАСТЫРУЫМЕН ӨТКЕН ЖИЫНДА МЕМЛЕКЕТ БАСШЫСЫНЫҢ «ҚАЗАҚСТАН ЖАҢА ЖАҺАНДЫҚ НАҚТЫ АХУАЛДА: ӨСУ, РЕФОРМАЛАР, ДАМУ» ЖОЛДАУЫ ТҮСІНДІРІЛДІ.

оқушылар да жоқ емес. Сондықтан да, генералдың еңбек жолы – оқушылар үшін кəсібилік, еңбексүйгіштік пен мақсатқа ұмтылушылықтың үлгісі болмақ. Себебі, департамент бастығы осы қасиеттерінің арқасында елге белгілі азамат болып қалыптасты.

«Кез келген мамандық – адам-дар мен мемлекет үшін баға жет-пес құндылық. Ең бастысы – өзің таңдаған ісіңді ұнатып, алға қарай ұмтылу. Əр адамның басында қиын сəттер болады, бірақ оларды мойы-мастан жеңе білу керек», – деді Берік Сұлтанғазыұлы жоғары сынып оқушыларымен əңгімелесу кезінде. Ол өзінің өміріндегі жағдайлар, полициядағы адал атқарған жұмысы туралы айтып, оқушылардың барлық сұрақтарына жауап берді. Сонымен бірге, полиция ведомствосының бас-шысы кəсіптік бейіндеу жұмысын да қолға алып, балаларды ІІМ-нің оқу орындарында білім алуға шақырды.

«Біз бүгін ІІД бастығымен кездестік. Оның өмір жолы біз үшін нағыз ерлік пен патриоттылықтың үлгісі болды. Біз оның кəсіби жəне спорттық жетістіктері жайлы білдік. Оның айтқан кеңестері алдағы уақытта еліміздің дамуына өз үлесімізді қосуда, кəсіби тұлға болып қалыптасуда септігін тигізеді деген сенімдемін», – деп өз ойымен бөлісті мектеп оқушысы Ирина Попова.

өздерінің болашақ мамандықтарын əлі таңдамаған. Алайда, араларында полиция қызметкері боламыз деген

ТІЛІҢ – ТҰҒЫРЫҢ

Қазтест сынағы өттіДана ДОСТАНОВА, Қызылорда облысы

ҚЫЗЫЛОРДА ОБЛЫСТЫҚ ІШКІ САЯСАТ БАСҚАРМАСЫ МЕН ҚАЗАҚСТАН РЕС-ПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖƏНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІНІҢ ҰЛТТЫҚ ТЕСТІЛЕУ ОРТАЛЫҒЫНЫҢ ҰЙЫМДАСТЫРУЫМЕН ҚЫЗЫЛОРДА ОБЛЫСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТШІЛЕРІ МЕН МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУ ҰЙЫМДАРЫ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІНІҢ ҚАЗАҚ ТІЛІН МЕҢГЕРУ ДЕҢГЕЙІН АНЫҚТАУ МАҚСАТЫНДА БАЙҚАУ СЫНАҚТАРЫ ҰЙЫМДАСТЫРЫЛДЫ.

ПРЕСС-ТУР

«Өзіңді сынап көр»

Мамандандырылған халыққа қызмет көрсету орталығының жұмысымен танысуға мүмкіндік алып, жол жүрісі ережес інен теориялық емтихан қабылдау бөлмесін жəне нақты уақыт режимінде тəжірибелік емтихан тап-сыру барысын бейнекамера арқылы бақылайтын диспетчерлік пунктті аралап көрді. Қатысушылар арнайы бағдарламалық қамсыздандыру жүйелері мен бейнебақылау камера-лары қатысушылардың жауаптары-на өзгеріс енгізуге немесе емтихан қабылдаушылардың емтиханның жүру барысына ықпал ете алмайтындығына көз жеткізд і . Т іпт і , пресс-турға қатысушылар арнайы автокөліктерді

т і з г індеп , өздер ін ің б іл ім і мен біліктерін де сынап көрді.

Айта кету керек, емтихан қабылдау рəс ім і бұрынғыдай болып қала береді, теориялық жəне тəжірибелік 2 кезеңнен тұрады. Жүргізу тəжірибесі бойынша тəжірибелік емтиханды қабылдау мамандандырылған халыққа қызмет көрсету орталықтарының қажетті техникалық құрылғыларымен ж а б д ы қ т а л ғ а н ж ə н е ж и н а ғ а н балдардың сомасын, емтихан тап-сыру нəтижесін автоматты режимде анықтайтын автоматтандырылған ав-тодромдарда жүзеге асырылады.

Қызылорда облыстық ІІД баспасөз қызметі

АКЦИЯ

Əрі имидж, əрі насихат БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ ЖƏНІБЕК АУДАНЫНА ҚАРАСТЫ ЖƏНІБЕК АУЫЛЫНДА ӨҢІРЛІК ІІД ƏКІМШІЛІК ПОЛИЦИЯ БАСҚАРМАСЫНЫҢ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІ «ЖОЛДА ҚАБЫЛДАУ» АКЦИЯСЫН ҰЙЫМДАСТЫРДЫ.

лып саналады. Акцияға Жəнібек аудандық колледжінің студенттері м е н о қ ы т у ш ы л а р ы қ а т ы с т ы . Қатысушыларға жол-көлік оқиғасының зардаптары туралы бейнематери-алдар көрсетіліп, жол қозғалысы бағытындағы соңғы өзгерістер туралы түсіндірілді.

Одан «Жолда қабылдау» жұмысы Жəнібек ауылының орталығында жалғасын тапты. Бұл жұмысқа белсене қатысқан жас жол инспекторларының жасағы жаяу жүргіншілерге жол қозғалысы ережесін сақтау қажеттілігін түс інд іре жүр іп , қолдарындағы жол қозғалысы ережесін насихат-тау бағытында дайындалған көрнекі құралдарын таратты.

Акция барысында бірнеше сайыс ұйымдастырылған болатын. Сайыс нəтижесі бойынша «Ауданның үздік жүргізушісі» номинациясын ауыл тұрғыны Есенгелді Шағиров есімді азамат иеленсе, «Жүргізуші кадрларын дайындау бойынша үздік оқытушы» атағы Ерболат Тұрғалиев есімді азаматқа берілді.

Жалпы, кездесуге жұмыс тобымен 90-ға жуық адам қатысты. Сондай-ақ, əкімшілік полиция қызметін жақсарту бойынша азаматтардан сауалнама алынды.

Батыс Қазақстан облыстық ІІД баспасөз қызметі

Page 4: Сақшы №33 (4199)

№ 93 (3970), четверг, 19.12.20134 е-mail: [email protected]№33 (4199), бейсенбі, 5.05.2016 е-mail:[email protected]

ЖЕРГІЛІКТІ ПОЛИЦИЯ

ҚОҒАМ және ЗАҢ

Жергілікті полиция қызметінің құрылғанына аз уақыт болғанына қарамастан, құқықтық тəрт іпт і қамтамасыз етуде жаңа құрылым жұмыс тиімділігін көрсетіп отыр. Бүгінде құрамына жол-патрульдік қызметі, учаскелік инспекторлар, ювеналдық полиция қызметі, қоршаған ортаны қорғау полициясы, сондай-ақ, тұрмыстық қылмыстарды, соның ішінде əйелдерді зорлық-зомбылықтан қорғау жəне арнайы қабылдау бөлімдері кірген жергілікті полиция қызметі қылмыстың анағұрлым азаюына ықпал етуде. Бұл туралы Қарағанды қаласында Ішкі істер министрі, поли-ция генерал-полковнигі Қалмұханбет Қасымов, Мəжіліс депутаттары, сондай-ақ, жергілікті билік жəне «Нұр Отан» партиясының өкілдері қатысқан жиында айтылды.

Жалпы алғанда республика бой-ынша құрылымның штаттық саны 25 мың адамды құрайды. Бұл дегеніміз, құқық қорғау органының жиырма бес мың қызметкері бір мақсатқа ж ұ м ы л д ы р ы л а д ы д е г е н с ө з . Осы орайда айта кететіні, оларға жүктелген негізгі міндет – құқықтық тəртіпті қамтамасыз ету, қоғамдық тəртіпсіздікпен күресу, жол қозғалысы қау і п с і з д і г і н қ амтамасыз е т у , қылмыстық құқық бұзушылықтардың алдын алу жəне жолын кесу, əкімшілік құқық бұзушылық істеріне жəне қылмыстық теріс қылықтар бой-ынша сотқа дейінгі тергеу жүргізу. Оның ішінде ерекше тоқталатыны, құқық бұзушылыққа нөлдік төзімділік қағидатын қалыптастыру жəне алдын алу болып отыр.

Айта кеткен жөн, жергілікті по-лиция қызметін құру – Елбасының тікелей «100 нақты қадам» – Ұлт Жоспарын жүзеге асыруға бағытталған болатын. Бір сөзбен айтқанда, бұл Мемлекет басшысының маңызды реформаларының бірі де бірегейі бо-лып отыр. Елбасы осы қызметті құру туралы айтқанда: «Жергілікті полиция қызметі қоғамдық тəртіпке, тұрмыстық қылмыстарға қарсы күреске жауап береді, жол полициясының қызметін де атқарады. Ешкім жергілікті жерлерге қызметтерді бергісі келмейді. Дəл осы жергілікті полиция қызметі жергілікті қоғамдастықпен тығыз жұмыс істеп, ұсақ қылмыстарға «нөлдік төзімділік» қағидасын қалыптастыруы керек», – деген болатын.

Анығында, бұдан былай жергілікті полиция жергілікті атқарушы орган-дармен тығыз жұмыс істейді. Олар жергілікті əкім мен мəслихат жəне халық алдында жылына бірнеше рет есеп береді. Жергілікті полиция қызметі тікелей жергілікті атқарушы органдарға қарағанымен, жергілікті полиция қызметін бақылау жəне жалпы басшылық жасау, қызметті жетілдіру, сондай-ақ, өзге ішкі істер органы қызметімен байланысты қамтамасыз ету ІІМ-нің құзыретінде қалды. Сондай-ақ, жергілікті полиция қызметіне қатысты əкімнің өкілеттілігі кеңейтіліп отыр. Осыған дейін полиция қызметін ұйымдастырмақ түгілі тəртіпті нығайтуда талап қоя алмаған əкімдер ендіг і жерде жергілікті полиция қызметіне облыстың қылмыстық аху-

Байтақ Қазақстанның оңтүстігінде орналасқан ІІМ Б.Момышұлы атындағы Оқу орталығында азаматтардың конституциялық құқықтары мен бостандықтарын қамтамасыз ететін мамандарды дайындаудың тиімді жүйесі қалыптасқан. Атап айтқанда, болашақ полицейлерді дайындауға арналған талаптарға сай материалдық-техникалық база, оның ішінде ар-найы полигондар, тир, спорт жəне күрес залы кəсіпқой маман дайындау-да ықпалы мол. Оқытушы құрамы өз білімдерін шыңдау мақсатында ІІМ ЖОО біліктілігін арттыру курстарын-да оқиды, жергілікті ІІД қызметтері мен бөліністерінде тағылымдамадан өтеді. Теория мен практиканың тығыз байланысын қамтамасыз ету барысында тыңдаушылармен сабақ өткізуге құқық қорғау органдарының тəжірибелі қызметкерлері үнемі тар-

ПОЛИЦИЯ ҚЫЗМЕТІНІҢ ЖАҢА МОДЕЛІ уақыт талабынан туған қызмет

Жадыра МЫРЗАХМЕТОВА, сурет Серік ЖОЛДАСПЕКОВТІКІ

ҚҰҚЫҚ ҚОРҒАУ ОРГАНЫ ЖҮЙЕСІНДЕГІ КЕЗЕКТІ РЕФОРМАДАН ХАЛЫҚТЫҢ КҮТЕРІ КӨП. ЖЫЛ БАСЫНДА ЖАСАҚТАЛҒАН ЖЕРГІЛІКТІ ПОЛИЦИЯ ҚЫЗМЕТІНЕ ЖҰРТШЫЛЫҚ ҮЛКЕН ҮМІТ АРТЫП ОТЫР. АСЫ-ЛЫНДА, ҚҰҚЫҚ ҚОРҒАУ ОРГАНЫ ҚЫЗМЕТІНІҢ БІРҚАТАР БӨЛІНІСІН БІРІКТІРГЕН ЖЕРГІЛІКТІ ПОЛИЦИЯ ҚЫЗМЕТІНЕ ҚАНДАЙ МІНДЕТТЕР ЖҮКТЕЛГЕН? ЖАҢА ЖҮЙЕНІҢ БАСТЫ ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ҚАНДАЙ?

ҚҰҚЫҚ

ТƏРТІП – ЖЕТІСТІКТІҢ ТҮПҚАЗЫҒЫЕЛІМІЗ ТƏУЕЛСІЗДІККЕ ҚОЛ ЖЕТКІЗГЕН КЕЗЕҢІНЕ КӨЗ ЖҮГІРТІП, ӨТКЕН МЕН БҮГІНГІНІ САЛЫСТЫРА ҚАРАП ОТЫРСАҚ, САЯСАТТА, ЭКОНОМИКА-ДА, МƏДЕНИЕТТЕ, ҚҰҚЫҚ ҚОРҒАУ САЛАСЫНДА ЖЕР МЕН КӨКТЕЙ АЙЫРМАШЫЛЫҚТЫ БАЙҚАЙМЫЗ. СОНЫҢ ІШІНДЕ ЕЛДЕГІ ТƏРТІПТІ САҚТАУ МЕН АДАМ ҚҰҚЫН ҚОРҒАУДА БІРАЗ ЖЕТІСТІКТЕРГЕ ЖЕТТІК. БҰЛ ОРАЙДА МЕМЛЕКЕТ БАСШЫСЫ Н.НАЗАРБАЕВТЫҢ ҚҰҚЫҚ ҚОРҒАУ БАҒЫТЫНА ЕРЕКШЕ МƏН БЕРУІНІҢ НƏТИЖЕСІ ОРАСАН ЗОР БОЛДЫ.

тылады. Сондай ақ, жергілікті по-лиция қызметі мамандары да оқу процес іне өз үлестерін қосуда. Мысалы, жол-патрульдік полициясы қызметкерлері тəжірибелік сабақтарға кеңінен тартылуда. Қызмет бары-сында қолданылатын техникалық құралдармен жабдықталған арнайы автокөлік экипажы тыңдаушылардың болашақ қызметке деген ынта-сын арттыра түсіп, сабақты жемісті өткізуге мүмкіндік береді. Полиция бөлімшелерінде, арнайы мекемелер жəне жедел басқару орталығында өтетін көшпелі сабақтар тыңдаушылардың қызметке тез бейімделуіне септігін тигізетіндігі сөзсіз. Қылмыспен күрестің жəне алдын алудың өзекті мəселелері

бойынша дөңгелек үстелдер мен фо-румдар тыңдаушылардың белсенді қатысуымен өтеді.

Қандай да бір жетістіктің түпқазығы – тəртіп. Тəртіп бар жерде табыс бар. Оқу орталығының бастығы, по-лиция полковнигі Б.Тойлыбаевтың төрағалығымен өтетін мəжілістерде Е л б а с ы м ы з қ ұ қ ы қ қ о р ғ а у жүйесін əлемдік стандарттарға, қаз ір г і нарықтық жағдайларға сəйкестендіретін өзгерістерді нақтылап бергендігі басшылыққа алынады. «100 нақты қадам» бағдарламасында көрсетілгендей, этикалық нормалар-ды бұзуға жол берген полицейлердің і с - ə р е к е т т е р і н е ш а ғ ы м д а н ғ а н азаматтардың арызын қарау жөніндегі

кеңес жүйесін құру арқылы полиция қызметінің ашықтығын қамтамасыз етуде Ардагерлер кеңесінің мəні ерек-ше. Сонымен қатар, аталған кеңес азаматтарды, қоғамдық бірлестіктерді жəне қоғамдық тəртіпті сақтау мен құқық бұзушылықтардың алдын алу аясындағы мемлекеттік саясатты жүзеге асыратын ұйымдарды бірлесе əрекет етуге тартады, сондай-ақ, тұрғындар мен ішкі істер органда-ры арасындағы өзара байланыс-ты қалыптастырады. Міне, осының негізінде, полицияның қоғамдық тəртіпті сақтаудағы жұмысының ашық, əрі тиімді болуына, қоғамның құқық қорғау органдарына сенімінің ұлғаюына жағдай жасайды.

Ия, «100 нақты қадамның» қай-қайсысы да өзект і мəселелерді қамтыған. Басты назар – кəсіби аппа-ратты құруға бағытталғанын ерекше айта кету абзал. Себебі, өз ісін жетік білетін, білімді əрі білікті, талантты, өз мамандығына адал мемлекеттік қызметшілер елге қызмет етпейінше, бұл реформаларды іс жүзіне сапалы асыру мүмкін емес. Бір белестен екінші белестерді ала отырып, дамудың нақты бағдарлары жəне айқын да салмақты стратегияларды белгілеп алға ұмтылып, басты меже алдыңғы қатарлы отыздыққа ену үшін қажырлы да жасампаз еңбек ету қажет. Бұл жан-жақты даму Қазақстанды өмірдің жаңа жоғары стандарттарына жақындатады. Осы қағидатты Оқу орталығының жеке құрамы ұран ретінде тұтынуда.

Қазақстандық полиция – құқық қорғау құрылымдарының ішіндегі саны жағынан алғанда ең іргелісі. Сол себепт і , заңдылықты жəне құқықтық тəртіпті күзетуге жауапты орган ретінде азаматтармен тығыз байланыста қызмет етіп, қылмысқа қарсы күрестің алдыңғы шебінен табылуға тиіс. Біздің қызметтің бұл ерекшелігі Конституция ең қымбат қазынамыз деп айқындаған адам жəне адамның өмiрiне, оның құқықтары мен бостандықтарына қол сұғылмауын қадағалауды міндеттейді. Сондықтан, азаматтардың конституциялық қ ұ қ ы ғ ы н ж ə н е а з а м а т т а р д ы ң бостандығын, қоғам мен мемлекеттің мүддесін қорғау – полиция қызметінің бағдар ұстар темірқазық міндеті.

Марат АЛТЫБАЕВ,ІІМ Б.Момышұлы атындағы

Оқу орталығы

алын жақсартуды шегелеп тапсырып, оның орындалуын талап етуге құқылы. Тіпті, облыс əкімдері наурыз айынан бастап Жергілікті полиция қызметі басшыларын тағайындау, ішкі істер органы қызметінен босатуға, лайықты қызметкерлерд і марапаттауға , тəртіптік жазаға тартуға жəне кезекті атақтарын табыстауға құқылы.

АУҚЫМДЫ МІНДЕТ, АЛҒАШҚЫ НƏТИЖЕЛЕР

Жергілікті полиция қызметінің жұмысы аймақ халқымен тығыз қарым-қатынас орнатып, нық сенімдеріне кіруге негізделген. Бүгінде жергілікті полиция қызметінің қарқынды жұмыс істеуіне барлық жағдай жасалып отыр. Соның нəтижесінде, Алматы, Астана қалаларымен қатар, респу-блика аумағында жаңа қызметтің құрылу кезеңі ешбір қиындықсыз өткен. Осы мерзім ішінде халықтың сеніміне кіру, құқықтық тəртіпті нығайту, тəртіп бұзушылыққа нөлдік төзімділікті қалыптастыру мақсатында облыс көлемінде ауқымды шаралар атқарылды. «Бүгінгі күні жергілікті полиция қызметінің жұмысын тиімді ұйымдастыруда заңдылық жəне тəжірибелік тұрғыда барлық тиісті шаралар қабылданып отыр. Айтар болсақ, жергілікті полиция қызметінің жергілікті əкімдікпен əрекеттестік механизмі жасалды. Осындай оң өз гер і с терден кей ін құқықтық тəртіпті қамтамасыз етуші поли-ция қызметкерінің əлеуеті артпаса, төмендеген жоқ. Керісінше, жергілікті полиция қызметінің құрамына енген барлық қызметкерлерді өз міндетіне кірмейтін жұмыстардан босатудың нəтижесінде жұмыстың тиімділігі ар-тып отыр. Айталық, жол-патрульдік полиция жасағы мен учаскел ік инспекторлардың «ізін суытпай» ашы-

латын қылмыстар саны 3 есеге арт-ты. Бұл елімізде ЖПҚ-нің жұмысын ұйымдастыру бойынша Елбасынның алдымызға қойған тапсырмасы тиімді іске асып жатқанының дəлелі», – дей келе ІІМ Əкімшілік полиция комитетінің төрағасы, полиция полковниг і Игорь Лепеха жұмыстың алғашқы қорытындысын алқалы жиынның на-зарына ұсынды. Комитет төрағасы келтірген деректерге сүйенсек, жергілікті полиция қызметкерлері жыл басынан бер і 900 мыңнан астам əкімшілік құқық бұзушылықты анықтаған, оның 600-ден астамы тікелей жол-көлік оқиғасына қатысты болып отыр. Сондай-ақ, өткен жыл-мен салыстырғанда қоғамдық орын-дарда жұртшылықтың мазасын алуға қатысты құқық бұзушылықтар саны 84 пайызға, ал тыйым салынған жер-лерде темекі шегуге қатысты құқық бұзушылық 9 пайызға артқан.

А л ж е р г і л і к т і п о л и ц и я қызметкерлерінің бейнетіркегіштермен қамтылуы сыбайлас жемқорлықтың жолын кесуге оң əсерін тигізері сөзсіз. Мемлекет басшысы тəртіп сақшыларының ұры-қарылармен сы-байласуынан көптеген қылмыстық істің «жабулы қазан» күйінде қалып жатқанын сынаған болатын. Бұл он-сыз да сыннан арыла алмай жүрген полиция қызметкерлеріне жұдырық үстіне жұдырық болды десек, артық айтпағанымыз . Сондықтан да , жергілікті полиция қызметкерлерінің арасында жемқорлықтың жолын кесу үшін жүз пайыз бейнетіркегіш құралдарымен қамту жоспарла-нып отыр. Қызметкердің əр басқан қадамы мен қимылын «аңдып» оты-ратын бейнетіркегіш құралдары жемқорлықты түп-тамырымен жой-ып жібермесе де, жолдың жиегінде тұрып көліктерді құрыққа түсірудің

түрлі айласын қолданатын полиция қызметкерлерінің жолын бөгейді. Өйткені, бұл бейнетіркегіштер жол-патрульдік полиция қызметкерінің іс-қимылынан бастап жол ережесін бұзған жүргізушімен өзара əңгімелерін де бастан-аяқ жазып отырады. Ал Мəжіліс депутаттары жаңа қызметтің құрамына жол-патрульдік полицияны кіріктірудің дұрыстығына күмəнмен қараған болатын.

Жергілікті полиция қызметінің жұмыс жоспары қанша өлшеп-екшеуден өткен імен , əл і де пысықтауды қажет ететіні рас. Тіпті, сала маман-дары жергілікті полиция қызметін ұйымдастыруда бірқатар қиындықпен бетпе-бет келгендерін айтып отыр. Ал ол қандай қиындықтар?!

ҚАТАҢ ЖАЗА ТƏРТІПТІ КҮШЕЙТЕДІ

Қазірдің өзінде жергілікті поли-ция қызметіне қатысты қордаланған мəселелерге қысқаша тоқталуға бола-ды. ІІМ Əкімшілік полиция комитетінің төрағасы, полиция полковнигі Игорь Лепеха: «Осыған дейін де қызмет барысында учаскелік инспекторлар көптеген қиындықпен бетпе-бет келіп жүрді, əлі де солай. Негізінен, түйткілді мəселелер мас күйде жа-салатын қылмыстың алдын алу жұмыстары кезіндегі қиындықтармен тікелей байланысты болып отыр», – дейді . Анығында, отбасылық-тұрмыстық кикілжіңдерге қатысты құқық бұзушылықтар үшін заңмен салынатын айыппұл көлемінің көптігі мəселені күрделендіріп жіберіп отыр екен. Айталық, отбасылық-тұрмыстық заң бұзушылық үшін заңмен 200 АЕК есебінде айыппұл қарастырылған, яғни бұл дегеніміз 400 мың теңгенің ар жақ, бер жағы. Көп жағдайда, отбасылық тұрмыстық жанжалдардың арты тату-ласумен аяқталатынын ескерсек, ақыр соңында бұл сома бірлесіп төлейтін бүтіндей бір отбасы бюджеті үшін үлкен соққы болары сөзсіз. Сондықтан да, соңғы кездері отбасылық кикілжіңдер бойынша шағым түсірушілердің қатары кеміген. Өйткені, олар «Аш пəледен қаш бəле» деп, отбасылық жанжалды сыртқа шығармай шешуге көшкен. Алайда, отбасылық тұрмыстық жан-жалды сыртқа шығармай шешудің соңы – адам өлімімен аяқталмасына кім кепіл?!..

«Жағдай былайша өрбиді, мысалы, күйеуі əйеліне қол көтереді, жəбір көрген əйелі полицияға жүгінеді. Біз бұл істі сотқа жолдаймыз, содан барып əйелі күйеуіне 400 мың теңге көлемінде айыппұл салынатынын сол жерде бір-ақ-біледі. Бұл жағдайдан кейін əйел күйеуінен қанша қорлық көрсе де

қайтадан полиция алдына бармайды. Біз осылайша отбасылық жанжалды айналдырып əкеліп қайтадан сол арнаға бұрып отырмыз. Тіпті, ең ақыр аяғында біздің отбасылық кикілжіңнің қайғылы оқиғамен аяқталуын күтуден басқа амалымыз қалмайды», – дейді комитет төрағасы. Ал əйелін аяусыз сабайтын сабаздың тиісті жазасын алмауы оны бұдан бетер ауыр қылмыс жасауға итермелейтінін бағамдау қиын емес. Бұрындары, отбасылық тұрмыстық факт і лер бойынша əкімшілік іс қозғалып, құқық бұзушы əкімшілік қамау түріндегі жазаға тар-тылып келген болатын. Жазаның бұл түрі сол мезетте құқық бұзушыға шара қолданылуымен тиімді болып келген. Яғни, дер кезінде жаза кесу жағдайдың ушығуына жол бермейді.

Жиында Қарағанды облыстық ІІД ЖПҚ бастығы, полиция полковнигі Жалғасбай Жақаев облыс бойынша рецидивті қылмыстың өсімін алға тартып, үлкен қылмыс ұсақ құқық бұзушылықтан басталатынын тілге тиек етті. Айтуынша, атқарылып жатқан жұмыстарға қарамастан, бірінші тоқсанның қорытындысы бой-ынша өткен жылмен салыстырғанда рецидивті қылмыстың деңгейі 3 есеге өскен. «Мəселен, биыл облысымыз-да тіркелген 150 қылмыстың 126-сы қандықол қылмыскерлерге тиесілі. Сол сияқты 2015 жылы тіркелген 1107 құқық бұзушылықтың 300-ге жуығы бұрын сотты болғандар үлесінде. Сонымен бірге, іс тəжірибесі жүзінде əкімшілік бақылауға алынған адамның қойылған шектеулерді орындамау фактілері жиі кездеседі. Алайда, түнгі уақытта үйде болмау, арақ-шарап тұтыну мақсатында көңіл көтеретін орындарға бару, ұсақ құқық бұзушылық жасау сияқты заң бұзушылықтар үшін заңмен жауапкершілік қарастырылмаған», – деген полиция полковнигі бұрынғы қолданыстағы заңда жауапкершілік қарастырылғанын алға тартып, сот-пен бекітілген əкімшілік бақылаудың өрескел бұзылу фактілері бойынша заңмен қылмыстық жауапкершілік қарастыруды ұсынды. Оның заңның талаптарын орындамағандарды темір торға қамау туралы ұсынысы екіұдай пікір тудырды. Парламент Мəжілісінің депутаты Нұрлан Əбдіров «Қылмыскерді жаппай темір торға қамау кімге тиімді?!» деп жауап қатты. «Біріншіден, темір торда отырғандарды асырайтын сіз бен біз. Ал бір ғана сотталушының бір күнгі ішіп-жеміне қанша ақша жұмсалып отырғанын айту да артық шығар. Мұнымен айтпағым, қит етсе құқық бұзғанды темір торға жабу мəселенің шешімі емес», – деп кесіп айтты мəжілісмен.

ТҮЙІН. Түптің түбінде, мұның барлығы халықтың қамы үшін жа-салып отырған реформалар. Халықтың жанашырына айналған тəртіп сақшыларына көпфункционалды қызметті қатар алып жүру оңайға түспейтінін түсінгенімізбен, тəртіпсіздікке жол бермеу, құқық бұзушылықпен күрес, қоғамдық тəртіпті нығайту сияқты жұмыстарды бір ғана полицияның міндеті деген қарабайыр түсініктен арыла алмай келеміз. Есесіне, еліміздің əрбір азаматы қоғамның бір бөлшегі ретінде қылмыс пен құқық бұзушылықтарға көз жұма қарамай, қылмыспен көп болып күрессек қана құқықтық мемлекет қалыптастыра аламыз.

Page 5: Сақшы №33 (4199)

№ 93 (3970), четверг, 19.12.2013 5е-mail: [email protected]№33 (4199), бейсенбі, 5.05.2016 е-mail:[email protected]

АЙМАҚ АЙШЫҚТАРЫ

Қоғам өміріндегі ұлтаралық келісімнің мағынасына тағы бір мəрте мəн берген шараға ІІМ ТЖК аумақтық органының, ведомстволық мекемелердің басқарма жəне бөлім қызметкерлері жиналды. Отырысты ашқан департамент бастығының орынба-сары, азаматтық қорғау полковнигі Нұрлан Атығаев əлемге көпұлтты мемлекеттің үлгісін көрсететін қазақстандық қоғамның бірлігі мен достығының мəңгілігін тіледі.

«Ортақ үйіміздегі бейбітшілік пен келісім – мемлекеттің басты дəулеті. Ал, Қазақстан халқының достығы уақытпен сыналды», – деді Нұрлан Бауыржанұлы. Басқосу барысында ұлтаралық келісім мен бірлікті нығайту саласындағы департаменттің атқарған жұмыстары туралы кадр жұмысы бөлімінің бас маманы, азаматтық қорғау подполковнигі Татьяна Бережная баяндама жасады.

Ал, М.Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінің тарих жəне əлеуметтану-гуманитарлық тəртіп кафедрасының жетекшісі Нұрболат Абуов қазақстандық қоғамның толеранттылықтың құрылуының қайнар көзі, қазақ халқының тарихы мен мəдениетінде достық пен өзара көмектесудің мағынасы жай-ында сөз тарқатты. «Ұлтаралық жəне дінаралық келісімнің дəстүрлері жазаланған халықтардың Қазақстанға көшіру кезеңінде қиын-қыстау сынақтар кезеңінен өткен болатын. Біздің құрметімізге түрлі мəдениеттің жəне діншіл адамдардың өзара қарым-қатынасындағы шешендік пен жүректік жақсылық жеңіп шықты!», – деп қорытындылады ЖОО өкілі.

МАЅЫЗЫ МОЛ МЕРЕКЕБІРЛІК ПЕН ТАТУЛЫҚ ТƏЛІМІНІҢ ҚАЗІРГІ КӨПҰЛТТЫ ҚАЗАҚСТАН ЖАҒДАЙЫНДА МАҢЫЗЫ ЕРЕКШЕ. ҚАЗАҚ ХАЛҚЫ ӨЗГЕ ҰЛТТАР МЕН ҰЛЫСТАРҒА ОНЫҢ АСҚАН ҮЛГІСІН КӨРСЕТІП КЕЛЕДІ ДЕСЕК, АРТЫҚ АЙТҚАНДЫҚ ЕМЕС. ТАРИХЫМЫЗҒА ҮҢІЛСЕК, ОҒАН АНЫҚ КӨЗ ЖЕТКІЗЕ АЛАМЫЗ. ҚИЫН-ҚЫСТАУ КЕЗЕҢГЕ ТАП БОЛҒАН ӨЗГЕ ҰЛТ ӨКІЛДЕРІНЕ ҚАШАНДА ҚАМҚОР БОЛЫП, АҒАЛЫҚ МЕЙІРІМІН АЯМАҒАН. АЛАШ ЕЛІ ТАҒДЫРДЫҢ ЖАЗУЫ-МЕН ЖЕР АУДАРЫЛЫП КЕЛГЕН ТҮРЛІ ҰЛЫСТАРҒА ТӨРІНЕН ОРЫН БЕРІП, БІР ҮЗІМ НАНЫН БӨЛІСКЕНІ БЕЛГІЛІ. СОЛ ҮШІН КӨПТЕГЕН ҰЛЫСТЫҢ ӨТКЕН ЖƏНЕ БҮГІНГІ БУЫНЫ ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНА ШЕКСІЗ РИЗА. ТӨМЕНДЕГІ МА-ТЕРИАЛДАР ТОПТАМАСЫ ОСЫ АЛҒЫС ПЕН ІЗГІ НИЕТТЕН ТУҒАН ІС-ШАРАЛАРДЫҢ АЙМАҚТАҒЫ АЙШЫҚТАРЫ.

Б і рл і к т і т у е ткен ұлтаралық т а т у л ы қ к ү н і н е о р а й , А с т а н а стансасындағы ІІЖБ-ның акт за-лында басқарма бастығы, полиция подполковнигі Ержан Сапаров жеке құрамды Қазақстан халқының бірлік мерекесімен құттықтады.

Бүгінгі күні мекемеде бірнеше ұлт өкілі тату-тəтті бірге қызмет істеп келеді. Мəселен, Криминалдық поли-ция бөлімінде Беслан Дуйшвили ұлты кистин болғанымен қазақпен жүрегі бір, тілі басқа болғанымен, тілегі бір азамат. Ол: «Қазақ елінің ұлттық құндылықтарына құрметпен қарап, қазақ халқын қарапайымдылығы, қонақжайлылығы мен бауырмалдығы үшін ерекше бағалаймын», – дейді. Ең бастысы, Беслан Автандилұлы т у ғ а н - т у ы с т а р ы қ о н ы с т е п -кен Қазақстан жер ін ің барлық жігіттерімен ауыз біршілікте, туыс болуды көздейді.

Беслан 2006 жылы Қарағанды заң институтына оқуға түсіп, оны аяқтағаннан кейін ІІМ Көліктегі ІІД тергеуші болып еңбек жолын бастай-ды. Күні бүгін Астана стансасындағы

Бүгінгі күні Батыс Қазақстан облысы ішкі істер органында екі мыңнан астам қызметкер қызмет атқарса, соның ішінде ірі этностық топтардың қатарын құрайтын орыстар – 112, украиндар – 15, өзбек – 1, неміс – 1, корей ұлты – 1, əзербайжан – 2, татарлар – 24, қырғыз – 1, осетин ұлты – 1 жəне 1 қарақалпақ секілді 11 ұлт өкілі қызмет етеді. Ынтымағы жарасқан ішкі істер органында аталған этнос өкілдері өз саласы бойынша мемлекетке өз үлестерін тигізуде.

Тəуелсіздіктің 25 жылдық мерейлі жылында халықтар достығы мерекесі Орал қаласында Қазақстан халқы Ассамблеясының 20 жылдығына орай ашылған «Достық үйінде» батысқазақстандық полицейлердің Қазақстан халқы Ассамблеясының өкілдерімен кездесуі ұйымдастырылды. Облыстық ІІД бастығының орынбаса-ры, полиция полковнигі Б.Өтеулиннің қатысуымен өткен кездесуде өңірлік Қазақстан халқы Ассамблеясы өкілдері – облыс əкімі аппаратының «Қоғамдық келісім коммуналдық мемлекеттік мекемесінің» басшысы Александр Əжғалиев, аймақтағы чешен-ингуш мəдени-ағарту қоғамының төрағасы Данилбек Саратов, өңірлік Қазақстан

Ел бірлігі мен татулығына үндеген игі шараны басқарма бастығы, полиция полковнигі С.Молдашев құттықтау сөзімен ашып, Елбасының Қазақстан халқына Жолдауы мен «100 нақты қадам» – Ұлт Жоспарында айқындалған мақсат-міндеттерге тоқталып өтті. Ол сондай-ақ, қос маңызды құжатты насихаттау мақсатында жасалып жатқан жұмыстарға тоқталды. Шара ба-рысында басқарма бастығы кез-десуге келген қатысушыларды Бірлік мерекесімен құттықтады.

Ал , Э .Ахмедов басқарма қызметкерлеріне басты мақсаты – Қазақстанда тұратын əртүрлі ұлт өкілінің татулығын атап көрсетті. Қиын-қыстау кезде бастарына іс түскен жүздеген ұлтқа пана болған тəуелсіз Қазақ елінің баянды болашағы жай-ында ойын ортаға салған қонақ Əзербайжан мемлекетінің мəдениеті мен тарихы туралы да əңгімелеп берді.

Əңгіме барысында Э.Ахмедов Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың төрағалығымен Бейбітшілік жəне келісім сарайында өткен «Мəңгілік Ел: бір ел – бір тағдыр» тақырыбында өткен Қазақстан халқы Ассамблеясының XXII сес-сиясына қатысқанын айта келіп, Қазақстан халқы Ассамблеясы жылы татулық пен келісімнің, тұрақтылықтың, Қазақстанның өркендеуі үшін халық тұтастығы саясатының мызғымастығы туралы сенімін білдірді. Ол сондай-ақ, жалпыазаматтық құндылықтар жүйесі мен қоғамның рухани байлығының негізін құрайтын «Мəңгілік Ел» идеясын толық қолдайтынын, Тəуілсіздігіміздің даңғыл болашағына түскен мемлекетіміздің экономикасы қарқынды даму үстінде екендігіне кеңінен тоқталды. «Тəуелсіздік жылдарында алған асуларымыз бен жеткен жетістіктерімізде елімізде өмір сүруші барша ұлт өкілдерінің еншісі бар, бейбітшілік пен татулықтың арқасында бізді болашаққа бұдан да жарқын, баянды күндер күтіп тұрғанына сенімім мол. Туған Отанымыз – Қазақстанды гүлдендіріп, тұрақтылық пен бейбітшілік мекеніне айналдыру үшін ұжымға зор денсаулық, таусылмас күш қуат, мол бақыт, еңбектеріңізге жеміс тілеймін», – деп сөзін түйіндеді ол.

Сондай-ақ, шарада кеш қонағына басқарма қызметкерлері көкейіндегі сұрақтарын койып, əнгімелесу барысында қойылған сұрақтарына тұщымды жа-уаптарын алды. Кеш соңында «Наурыз» əзербайжан этномəдени бірлестігінің ардагерімен болған кездесуді басқарма бастығы С.Молдашев аяқтап, қонаққа құрмет көрсетіп, сый-сияпат ұсынды.

Аталған сабаққа Өрт сөнд іру басқармасының жеке құрамы , Тараз қалалық Төтенше жағдайлар басқармасының қызметкерлер і мен кəс іби даярлық мектеб ін ің т ы ң д а у ш ы л а р ы қ а т ы с т ы . Альбина Маратқызы жеке құрамға

Бибігүл ШƏБІКЕНОВА, Астана стансасындағы ІІЖБ

ҚАЗАҚСТАН ХАЛҚЫНЫҢ БІРЛІГІ МЕРЕКЕСІН ЖАҢА ТҰРПАТТА ТОЙЛАУ ҚАЖЕТТІГІН, ОНЫ ЕЛІМІЗДІҢ БАСТЫ МЕРЕКЕСІНЕ АЙНАЛДЫРУ ИДЕЯСЫН МЕМЛЕКЕТ БАСШЫСЫ Н.НАЗАРБАЕВ ОСЫДАН БЕС ЖЫЛ БҰРЫН КӨТЕРГЕН БО-ЛАТЫН. АТАУЛЫ МЕРЕКЕ БІЗДІҢ ЕЛДЕГІ БАРЛЫҚ ҰЛТТАРДЫ БҰРЫНҒЫДАН ДА ЖАҚЫНДАСТЫРА ТҮСЕДІ.

Ақтөре ҚУАНЫШЕВ, Атырау облысы

ҚАЗАҚСТАН ХАЛҚЫ БІРЛІГІ КҮНІ МЕРЕКЕСІНЕ ОРАЙ АТЫРАУ ОБЛЫ-СЫ МАМАНДАНДЫРЫЛҒАН КҮЗЕТ ҚЫЗМЕТІ БАСҚАРМАСЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕКЕМЕСІНІҢ ЖЕКЕ ҚҰРАМЫ ОБЛЫСТЫҚ «НАУРЫЗ» ƏЗЕРБАЙЖАН ЭТНОМƏДЕНИ БІРЛЕСТІГІНІҢ ТӨРАҒАСЫ Э.АХМЕДОВПЕН КЕЗДЕСТІ.

Марина ШАХОВА, Солтүстік Қазақстан облысы ТЖД

БІЗДІҢ ТІЛЕК – БЕЙБІТШІЛІК ПЕН КЕЛІСІМ. БІРЛІК МЕРЕКЕСІНДЕ СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ ТЖД-ДЕ МЕМЛЕКЕТТІҢ ТҰРАҚТЫЛЫҒЫН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ ЖƏНЕ ОНЫҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БЕДЕЛІН НЫҒАЙТУ МАҚСАТЫНДА ӨТКЕН ДӨҢГЕЛЕК ҮСТЕЛГЕ АРҚАУ БОЛҒАН ҰҒЫМДАР БҰЛ.

Ішкі істер желілік басқармасында аға жедел уəкіл болып қызмет етеді. Жұмысына бар ынта-ж і гер імен берілген жедел уəкіл уақытпен санас-пай, қылмыскерлердің жолын тору-ылдап, олардың жолын кесу – басты міндетім деп санайтын сақшылардың бірі. Қолы қызметтен қалт ете қалса, футбол ойнағанды, қазақша күреспен айналысқанды ұнатады.

Ата-анасы кішкентай кезінен бас-тап оның бойына еңбексүйгіштікті, үлкендерді сыйлауды, кішілерге қамқор болуды үйреткен. Сол себептен де болар Беслан бала кезінен ағасы Исидо Борчашвийлиді үлгі тұтып, заң саласының қыр-сырын алдыңғы буын-нан үйренуден жалықпай, ізін басып келеді.

Жедел уəкіл Беслан көптеген тору-ылда жүріп, бірнеше қылмысты ашты. Мəселен, жуықта теміржол аумағында белгісіз екі жігіт «Айфон С» телефонын иесінен тартып алып кеткен. Көлік полицейлерінің жедел қимылының арқасында қылмыскер екеу бірден қолға түсті. Ұсталғандар қылмыстарын сол сəтте мойындаған. Сондай-ақ, олардың бұған дейін де заң бұзып, сотталғандары анықталды.

«Қазақта «Бірлік болмай, тірлік болмайды», – деген ұлағатты ұғым бар. Олай болса, еліміздің тыныштығы үшін барлығымыз ортақ қызмет атқара берейік», – дейді Беслан Автандилұлы.

Асылай ҒҰБАШЕВА, Батыс Қазақстан облысы

ҚАЗАҚ – ЕЛ БІРЛІГІ МЕН ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫНА КӨП КӨҢІЛ БӨЛЕТІН ХАЛЫҚ. СЕБЕБІ, ҰЛТ АРАСЫНДА ӨЗАРА ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ ПЕН КЕЛІСІМ, ДОСТЫҚ ПЕН СЫЙЛАСТЫҚ САЛТАНАТ ҚҰРҒАН ЖЕРДЕ БОЛАШАҒЫМЫЗ ЖАРҚЫН БО-ЛАРЫ СӨЗСІЗ. БҰЗЫЛМАС ДОСТЫҚ КЕЛЕР ҰРПАҚ ҮШІН АЙНЫМАС ҮЛГІ БО-ЛУЫ ҮШІН МЕРЕКЕ КҮНІ БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ ІШКІ ІСТЕР ОРГАНДА-РЫ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІ ҚАЗАҚСТАН ХАЛҚЫ АССАМБЛЕЯСЫНЫҢ ӨКІЛДЕРІМЕН КЕЗДЕСІП, САЛИҚАЛЫ ƏҢГІМЕ-ДҮКЕН ҚҰРДЫ.

халқы Ассамблеясы төрағасының орынбасары Вера Шохина, неміс этномəдени орталығы «Хаймат» б і рлест і г і н і ң төрағасы Эдуард Фрицлер, еврей этномəдени орталығы «Ламед» қоғамдық бірлестіг ін ің төрағасы Ольга Дергачева сөз алып, ынтымаққа, татулыққа шақыратын ойларымен бөлісті. «Біз бүгін мықты, өркениетті, мəдениетті əрі көпұлтты мемлекетте өмір сүріп жатырмыз. Біздің бірлестіктерді құру – бұл біздің Елбасының ең ұтымды шешімі болып табылады», – деп атап өтті Ассамблея өкілдері.

Сондай -ақ , Батыс Қазақстан гуманитарлық Академиясының аға оқытушысы, тарих магистрі Азамат Кенжеғалиев Қазақстан халқының бірлігі күнінің құрылу тарихына ерекше тоқталды. Қатысушыларға бейнеэкран арқылы сюжеттер көрсетіліп отырды.

Жаңадан бой көтерген зəулім Қазақстан халқы Ассамблеясы үйінің іші көздің жауын алады. Сəнді де салтанатты ғимарат соңғы үлгідегі жиһаздармен жабдықталған. «Достық үйі» қазақ елінде тұратын түрлі ұлттың дəстүрі мен мəдениеті сақталған, əр ұлттың мəдениетіне арнап кабинет-термен жабдықталған. Əр кабинет сол

ұлттың тарихы мен мəдениеті туралы баяндайды. Украин, əзербайжан, че-шен, корей жəне т.б. халықтардың салт-дəстүрлерімен, бұйымдарымен танысқан жеке құрам бұл саяхаттан көп əсер ала білді.

«Қазақ елінің байлығы – бұл халқының бірлігі мен татулығы. Тарихта ойып тұрып орын алған талай қиын сəттерді бірге кешіп, ауыртпалыққа төтеп бере білдік. Ендігі жерде Елбасының салиқалы саясатын қолдай отырып, Қазақстанның болашағының баянды жəне келешегінің жарқын болуы үшін аянбай еңбек етуіміз қажет», – деді облыс əкімі аппаратының «Қоғамдық келісім коммуналдық мемлекеттік мекемесінің» басшысы Александр Əжғалиев.

«Қоғамдағы құқық бұзушылықтардың алдын алу, оларға жол бермеу бағытында бірлесе күресе білуіміз қажет. Əрине, тəрбие – ол отбасы-нан бастау алады. Егер қарапайым адам өз ұлтын немесе өз жанұясын мақтан етіп, қадірлей алмаса, оның мемлекетке де тигізер пайдасы ша-малы. Сондықтан, жас мамандарға айтарым, əр мемлекеттік қызметші, əр адам қолдағы барын қадірлей алса, шын ниетпен қызмет қылса, сонда ғана еңбегінің жемісін көреді», – деп ақылымен қоса, тілегін жеткізген Батыс Қазақстан облысы Қазақстан халқы Ассамблеясы төрағасының орынбасары, чешен-ингуш мəдени-а ғ а р т у қ о ғ а м ы н ы ң т ө р а ғ а с ы Данилбек Алиевич сөз соңында ұлттық патриотизді қалыптастыру, тұрақтылықты сақтау бойынша Қазақстан халқы Ассамблеясы стра-тегиясын жүзеге асыруда қосқан үлестері үшін облыстық ІІД жергілікті полиция қызметі жол-патрульдік по-лиция батальонының қызметкерлері С.Тастілеуов пен Ж.Сахауовқа алғыс хаттар табыс етті.

Шара соңында тəртіп сақшыларына Қазақстан халқы Ассамблеясының 20 жылдығына орай дайындалған «Ассамблея – тұрақтылық пен бірлік нышаны» атты дерект і фильм і көрсетілді.

Мадина ГАРИФОВА, Жамбыл облысы ТЖД

ЖАМБЫЛ ОБЛЫСЫ ТӨТЕНШЕ ЖАҒДАЙЛАР ДЕПАРТАМЕНТІНІҢ ӨРТ СӨНДІРУ МЕКЕМЕСІ КƏСІБИ ДАЯРЛЫҚ МЕКТЕБІНІҢ ОҚУ СЫНЫБЫНДА ЖАМБЫЛ ОБ-ЛЫСЫ ƏКІМДІГІ АППАРАТЫНЫҢ «ҚОҒАМДЫҚ КЕЛІСІМ» МЕМЛЕКЕТТІК ҚАЗЫНАШЫЛЫҚ МЕКЕМЕСІНІҢ ЖҮРГІЗУШІ САРАПШЫСЫ МƏДИНА ТАПАЕВАНЫҢ ҚАТЫСУЫМЕН «ҚАЗАҚСТАН ХАЛЫҚТАРЫНЫҢ БІРЛІГІ – ТАБЫС КЕПІЛІ» ТАҚЫРЫБЫНДА САБАҚ ӨТТІ.

Қазақ хандығының құрылу тарихы-нан бастау алған көпұлтты келісімнің жоғары мəдени саясатын құрған қазіргі таңдағы Қазақстанды мысалға ала отырып əңгімеледі. 2016 жылғы ел Президент і Н.Назарбаевтың халыққа арнаған Жолдауы мен

«Қазақстан-2050» Стратегиясында атап көрсетілген ұлттық идеяла-ры жөнінде де кеңінен талқылады. Сондай-ақ, жеке құраммен кон-фессия, этностық келісім ұғымдары жөнінде жəне Қазақстан халқы Ассамблеясының жұмыстары туралы жан-жақты əңгіме өрбітті.

Сабақ соңында əскери-жұмылдыру жұмыстары бөл ім і н і ң бас тығы Александр Георгиевич Гончаренко ұлтаралық келісім атмосферасын достық пен бірлікті ту етіп сақтай білген қазақстандықтарға алғысын білдіретіндігін жеткізді.

Сөз тізгінін алған өңірлік Қазақстан халқы Ассамблеясының өкілі, «Дуслык» татар-башқұрт қоғамдық орталықтың мүшесі Зұлейха Бікметова Елбасының бас-тамасымен Тəуелсіздіктің бірінші күндерінде, посткеңестік тарихтың қарапайым емес шарттарда қоғамның бірігуінің қажеттілігі туындаған кезде құрылған осы бірегейлі бірлестіктің рөлі мен мағынасын түсіндіріп өтті. Сонымен қатар, ол қоғамдағы толеранттылық пен келісімнің мақсатына жетудегі Ассамблеяның нақты жұмысының мысалдарын келтірді. Жастармен оңтайлы жұмыс тəжірибесі ретінде ол Петропавлдағы Ұлттық жаңғыру мектебінің көпжылдық тиімді қызметін, соны-мен қатар, заманауи əлемде мəдениеттердің алуандылығы мəселесіне арналған, солтүстікқазақстандықтардың қатарлы халықаралық форумдарға салтанатты қатысуын мысалға келтірді.

Дөңгелек үстел қатысушыларына облыстық ұлттық-мəдени қоғамдастықтардың басшыларының сөз сөйлеулерімен, Қазақстан халқы Ассамблеясының құрылуы мен жұмыс қорытындысы туралы деректі фильм көрсетілді.

Туындаған сұрақтарды талқылаудан кейін азаматтық қорғау полковнигі Нұрлан Атығаев бұл шараның маңыздылығы мен мағынасын белгілеп, осындай маңызды қоғамдық-саяси тақырыпты толық сөз етіп түсіндірген қонақтарға алғысын білдірді.

«Біз келесі ұрпаққа екі қарапайым ақиқатты игеріп, тапсыруымыз қажет: Қазақстан əрқашан көпэтносты мемлекет болады, бұл біздің – үлкен мəдени, экономикалық жəне саяси ресурсымыз. Алдымызда қарапайым міндет тұр – барлығымыз азаматтық ортақтықты сезуіміз керек. Неғұрлым тез жаңа саяси тəуелсіз Қазақстан шынайылықты ұғынып, əрқайсымыз оның тағдырына қатысуын сезіне алсақ, ұлтаралық келісім берік болады», – деді сөзін ел Президентінің ой-ымен аяқтаған ол.

ƏРІПТЕС КЕЛБЕТІ

КЕЛЕЛІ КЕЗДЕСУ

АШЫҚ САБАҚ

АҒА БУЫННЫҢ АЙТАРЫ

ДӨҢГЕЛЕК ҮСТЕЛ

Page 6: Сақшы №33 (4199)

№ 93 (3970), четверг, 19.12.20136 е-mail: [email protected]№33 (4199), бейсенбі, 5.05.2016 е-mail:[email protected]

АЙБЫН

Шымкент автотехникумын бітіріп, Алматы маңындағы шекара за-ставасында азаматтық борышын өтеп жүрген Ғалымжан Абайұлы да балалық шақта өзі армандаған əскери форманы иығына ілді. Сəтін салғанда оны сержанттар даяр-лайтын мектепке жіберді. Сержант шенінде Зайсан шекарашылар отря-дында бөлім командирі болды.

Міне , тап осы кезден бастап Ғалымжан Ес імов өз ін ің өм ір ін əскери қызметпен байланыстыруға мықтап бел буды. 1984 жылдың желтоқсанында ол Ауғанстанға де-сантшылармен бірге жетті. Бөлім командир і , сержант Ғалымжан дұшмандармен талай бетпе-бет келді . Əр қадамын ажал аңдып тұрған қилы сəттерде бөліміндегі жігіттердің туған елге аман-есен оралуы үшін басын бəйгеге де тікті. Ауған жеріндегі азапты күндерді ол бүгінде есіне де алғысы келмейді.

1986 жылдың мамыр айының соңында туған жерге табаны тиген-де ол бар қиындық артта қалды деп ойлаған. Сөйтсе, оны алда небір сын-дарлы кезеңдер күтіп тұр екен ғой.

Бұл кезде ол облыстық жол поли-циясында инспектор болып қызмет етіп жүрген-ді. Арада бір жарым жылдай уақыт өткенде ол Краснодар а р н а й ы м и л и ц и я м е к т е б і н е қабылданды. Осында оқып жүрген бір топ тыңдаушыны 1988 жылдың желтоқсан айында Қарабаққа аттан-дырды. Бітімгершілік батальонын-да қызмет еткен Ғалымжан мұнда да жазықсыз төгілген қан көрді. Жүрегі қатайды. «Адамдар не үшін бірінің қанын бірі төгеді екен?» деп ұзақ түнде кірпік ілмей шығатын. Ол бұл өрттің арасынан да аман өтті. Сөйтіп жүргенде 1989 жылы ол Ферғана оқиғасын қадағалауға жіберілді. Өзбектер мен түріктер арасындағы қақтығысты басуға қарулас достарымен бірге атса-лысты. Осы жорықтардағы ерлігі үшін КСРО Қорғаныс министрлігінің

БЕЙБІТ КҮННІҢ БАҒАСЫ ҚЫМБАТ

Сабырбек ОЛЖАБАЙ

ТАБИҒАТ ЗАҢДЫЛЫҒЫ ДА ШЫҒАР, ƏЙТЕУІР ЕР БАЛАЛАР ЕСЕЙЕ БАСТАСЫМЕН-АҚ ƏСКЕРИ ӨМІРГЕ ҚЫЗЫҒАДЫ. ТАЯҚТЫ АТ ҚЫЛЫП МІНІП, ШЫБЫҚТЫ ҚАМШЫ РЕТІНДЕ ҰСТАЙДЫ. ӨЗІМІЗ ДЕ БАЛА БОЛДЫҚ. ЕКІГЕ БӨЛІНІП, БІРІМІЗ АҚ, ЕКІНШІМІЗ ҚАРА БОЛЫП «СОҒЫСУШЫ» ЕДІК. СОНДА БАРЛЫҒЫМЫЗДЫҢ ДА ІШТЕЙ КОМАНДИР БОЛҒЫМЫЗ КЕЛЕТІН.

АЖАЛ ҚҰШҚАН 17 САРБАЗ

1995 жылдың 7 сəуірі – тəжік-ауған ше-карасын күзеткен қазақстандық сарбаз-дар үшін қаралы күн. Сол күні Пшихавр шатқалы арқылы Пяндж өзенін бойлап алып келе жатқан жүк легі Ауғанстан жағынан моджахедтердің жаудырған оғына тап бол-ды. Шабуылды тойтарғанымен, күші басым қарсыластармен ұрыс кезінде қазақстандық батальонның құрамындағы 17 сарбаз қаза тауып, 33-і түрлі деңгейде жарақат алды. Сөйтіп, олар Отан үшін өз жандарын құрбан етіп, соңына дейін батылдықпен əскери бо-рыштарын орындады. Қаза тапқандардың бірі – жерлесіміз, ІІМ Ішкі əскерінің сер-жанты Радик Қаймулдиев қайтыс болғаннан кейін 1996 жылдың қарашасында Елбасының Жарлығымен ТМД-ның сыртқы шекара-сын күзетуде көрсеткен ə скери ерл і г і үшін «Айбын» орденімен, сəл кейін Ресей Федерациясының «Қарулы Күштердегі үздік қызметі үшін» төсбелгісімен марапатталды.

«ƏСКЕРГЕ БАРУ АРМАНЫ ЕДІ...»

1975 жылы дүниеге келген Радик əскер қ а т а р ы н а 1 9 9 3 ж ы л д ы ң м а у с ы м ы н д а Шыңғырлау ауданынан шақырылыпты. Ата-анасы Бақтыгерей Жəдігерұлы мен Қазима ана – тату-тəтті отбасының ынтымағын сақтап, ақ-адал еңбектерімен балаларын жетілдірген қарапайым адамдар. Отағасы 1968 жылы Кавказ əскери округінде əскери борышын өткерген.

Үйдің тұңғышы Радик кішкентайынан сүйкімді, өзгелермен тез тіл табысатын, отбасына жана-шыр əрі батыл болып өскен. Мектепте жақсы оқығаны жəне үлгілі тəртібі үшін мақтау қағаздарына ие болса, жоғары сыныптарда ауызша сабақтарға ынтасы көбірек ауған. Өз ойын сауатты жеткізетін шəкіртінің қабілетін сынып жетекшісі Т.Өтелеуова бірден байқапты. Бозбала мектеп бітірген соң кəсіптік-техникалық училищеге оқуға түсіп, дəнекерлеуші жəне жүргізуші мамандықтарын меңгерген.

Əкесі Радикке өзінің əскери фотосуреттерін көрсетіп: «Нағыз ер-азамат əскерге баруы ке-рек» дегенді жиі айтатын. Осы сөздер ұлының жігерін қамшылай түсетінін аңғарымпаз əке де байқап жүріпті. Өйткені, жас жігіт те əскерге ба-

«Қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз еткені үшін» медалімен марапат-талды. Сондай-ақ , омырауына «Қызметі үшін» орденіне, «Ерлігі үшін», «Ауған халқынан алғыс» медальдарына ие болды. Бүгінде санап отырса милицияның арнайы мектебінде оқып жүргенінде сегіз айы көтерілісшілерді басуға ар-налыпты. Бұған Ауған жеріндегі екі жылға жуық қанды жорыққа қатысқанын қосыңыз.

К р а с н о д а р а р н а й ы м и л и -ция мектебінде оқып лейтенант ш е н і м е н о р а л ғ а н о н ы К и р о в аудандық мемлекеттік автомобиль инспекторы қызметіне тағайындады. Облыстық мемлекеттік жол инспек-циясында Ғалымжан іздестіру тобын басқарды. Əскери өмірде əбден шыныққан офицер іскерліг імен, батылдығымен, ұйымдастырушылық қабілетімен облыстық Ішкі істер басқармасы бастықтарының көзіне түсті. Осылайша ол облыстық жол полициясы басқармасы бастығының о р ы н б а с а р ы қ ы з м е т і н е д е й і н баспалдақтан өтті.

... Өткен ғасырдың тоқсаныншы жылдары еді. Онда Ғалымжан Киров аудандық мемлекеттік автоинспек-тор қызметінде.

Бірде «екі қызды көлік қағып кетіпті» деген суыт хабар түсті. Оқиға орнына суыт жеткенде білгені екі қыз құрбыларымен бірге кешкі клубқа кино көру үшін барады. Қайтарда олар жол жиегінде кетіп бара жатқанда бір жеңіл автокөлік қыздарды қағады да қашып кетеді. Бір қыз оқиға орнында қайтыс бо-

лады да екіншісі ауыр жағдайда ауруханаға түскен. Ғалымжан оқиға орнын əрі-бері қарап, тиісті сыз-ба сызды. Байқайды, мұнда жеңіл көліктің ізі де жоқ. Ал, ауруханадағы

жаралы бойжеткен: «бізді жеңіл автокөлік қақты» дегеннен танбай отыр. Жеңіл автокөлік қақса, оқиға орнында дөңгелек ізі қалмай ма? Əйнектің сынығы шашылып жатпас па? Көліктің сыры қалуы мүмкін ғой.

Ғалымжан ауруханадағы жаралы қызға қайта барды.

«Гүлнəр, – деді инспектор жайлап қана, – сен неге өтірік айтасың? Сендерді жеңіл көлік емес, жүк көлігі қағыпты ғой. Кинодан қайтқан адамдар бұл оқиғаны түгел айтып отыр. Сен тағы «көлік мына жаққа кетті» деп теріс бағытты сілтейсің. Сондағы мақсатың не?».

Гүлнəр сыңсып жылап жіберді. Сосын өксіп отырып, көршінің ба-ласы «ЗИЛ» көлігімен байқамай қаққанын үзіп-үзіп айтып шықты. Гүлнəрдің қасындағы қаза болған қыз қонақ екен. Олар кинодан шыққанда Гүлнəрдің жүретін жігіті «ЗИЛ» жүк көлігімен арттарынан келіп, қорқытпақшы болып маши-наны тура бұларға қарай салады. Екі қыз жол жиегіне қашып үлгере алмайды.

Ғалымжан Гүлнəрдің көршілерін аралап көрді. Бір аулада «ЗИЛ» автокөлігі тұр. Барып қарап көрді. Машинаның тұмсығы сырылыпты. Жүргізуші жігіт жылап жіберді. Ал, Гүлнəр сүйген жігіті сотты болып кетпес үшін өтірік айтыпты.

Ин спе к тордың қыра ғылығы , тапқырлығы арқасында жазықты жігіт тиісті жазасын алды.

Т ə у е л с і з д і к т і ң а л ғ а ш қ ы жылдарының бірі еді. Ғалымжан Абайұлы түнгі кезекшілікте жүрген. Қасында мемлекеттік автоинспектор, сержант бар. Шымкент шаһарының шым-шытырық көшелерінің бірінен жеңіл автокөлік ойқастап шыға келді. Сағат түнгі 2-лер еді. Бұл уақытта жеңіл көлік мініп, емін-еркін заулатып жүргендер кімдер? Жол сақшылары оларға «тоқта» деп белгі берді. Алайда, олар құйғытып өте шықты. Инспекторлар күдіктілердің

соңынан ілесті. Алдағы көлік иелері бағынудың орнына бұларды алға жібермей бұлғақтап бақты. Тіпті, соңына түскен көлікті жолдан ысы-рып түсіріп жібергілері келді. Жол сақшылары енді қару қолдануға мəжбүр болды. Оқ олар мінген көліктің артқы доңғалағын тесіп өтті. Шойнаңдап қалған көліктен б іреу атып шығып , қараңғыға сіңіп кетті. Екіншісін бұлар тыпыр еткізбеді. Бөлімге əкелгенде білді, ұсталған іздеуде жүрген аса қауіпті қылмыскер екен. Түрмеден қашып шыққан ол көлік ұрлауды кəсіп етіпті. Көп ұзамай қасындағы күдікті де ұсталды.

Мұндай мысалдарды айта бер-сек, мыңдап табылады. Ғалымжан Есімов ішкі істер саласында еңбек еткелі талай қылмыстың бетін ашты. Жол сақшысы небір қитұрқыларды көрд і . Адам қағып кеткендер , көлік ұрлығымен айналысушылар Ғалымжанның құрығынан құтыла ал-майтын. Сондықтан ол өз саласының үздігі атанды. Басшыларынан үнемі мақтау естіді.

Қазіргі таңда Ғалымжан Оңтүстік Қазақстан облыстық ІІД Əкімшілік по-лиция басқармасы жол-техникалық ин спекция бөл ім і н і ң б а с ты ғы қызметін мінсіз атқарып жүр.

«Үш соғысты басымнан өткердім. Сондықтан бейбіт күннің бағасын жақсы білемін. Елде тыныштық болсын. Адамдар алаңсыз өмір сүрсін. Менің тілегім осы», – дейді Ғалымжан.

Халықтар достығы, ел амандығы оның басты арманы. Жалпы, па-триот болу дегеніміз, түптеп кел-генде өзіңнің Ұлы Даланың ұрпағы екеніңді мақтан ету. Еліңнің жарқын болашағына өз үлесіңді қос. Бұл орайда жасампаз еңбек, татулық пен бірлік, халықтар бірлігі, Отанға деген перзенттік парыз адамдарды біріктіруші күш. Полиция полковнигі Ғалымжан Есімов бүгінде осы жол-мен жүріп келеді.

ЕРЛІГІ ЕШҚАШАН ҰМЫТЫЛМАЙДЫЕрболат СҰЛТАНОВ, Орал қаласы

ҚР ЖОҒАРҒЫ КЕҢЕСІНІҢ 1993 ЖЫЛҒЫ 15 СƏУІРДЕГІ «ТМД-НЫҢ ТƏЖІК-АУҒАН УЧАСКЕСІНДЕГІ СЫРТҚЫ ШЕКАРАСЫН ҚОРҒАУДЫ КҮШЕЙТУ ТУРАЛЫ» ҚАУЛЫСЫНА СƏЙКЕС, ІШКІ ƏСКЕРДІҢ, БҮГІНГІ ҰЛТТЫҚ ҰЛАННЫҢ ЖАУЫНГЕРЛЕРІ 1993 ЖЫЛДЫҢ МАУСЫМЫНАН 1999 ЖЫЛДЫҢ ТАМЫЗЫНА ДЕЙІН ТƏЖІК-АУҒАН ШЕКАРАСЫН КҮЗЕТУГЕ ҚАТЫСТЫ. ƏСКЕРИ ТАПСЫРМАНЫ МҮЛТІКСІЗ ОРЫНДАҒАН ЕКІ МЫҢНАН АСТАМ САРБАЗ БЕН САРДАРДЫҢ АРАСЫНДА ШЫҢҒЫРЛАУЛЫҚ РАДИК ҚАЙМУЛДИЕВ ТЕ БОЛДЫ. ЖАС ЖАУЫНГЕР ОТАН АЛДЫНДАҒЫ БОРЫШЫН ӨТЕУ КЕЗІНДЕ ЖАТ ЕЛДЕ АЖАЛ ҚҰШҚАН ЕДІ.

1993 жылдың күзінде үйіне қысқа мерзімді демалысқа келген екен. «Сонда өзі оқыған мектебіне келіп, екеуміз ұзақ əңгімелестік. Ол əскердегі қызметін жалғастырып, кəсіби маман болғысы келетінін айтты», – дейді ұстазы. Арманы асқақ жастың айтқаны бекер болмады. Ол əскери қызметі аяқталысымен, Тəжікстанда əскери қызметін өтегісі келетінін айтып, ерікті түрде рапорт жазған. Əрине, ол өзінің бұл қадамы ажал құштырарын сезбеген еді. Өкінішке орай, Радик 1995 жылы туған жеріне темір табытпен орал-ды. Ата-анасы, ел-жұрты ерлерін сəуір айында қара жердің қойнына тапсырды.

ЕРЛЕРДІҢ ЕСІМІ ҰМЫТЫЛМАЙДЫ

Бүгінде Қаймулдиевтер отбасы жыл сайын мамыр айында Радиктің туған күнінде ағайын-туыстары мен ұлының достарының басын қосып, жалындаған жас шағында əділдік үшін отқа түскен сарбазды сағынышпен еске алады. Шыңғырлау ауылының бір көшесіне жат жерде қыршынынан қиылған боздақтың есімі берілді. Өзі оқыған мектептің жəне «Батыс» өңірлік қолбасшылығының мұражайынан əскери міндетін соңына дейін орындаған жауынгерге арналған

естелік бұрыш жасақталды. Радик əскери бо-рышын өтеген Шымкенттегі жедел бөлімшеде оның інісі Эдик те Отан алдындағы борышын абыроймен атқарған.

Еліміз тəжік-ауған шекарасындағы Пшихавр шатқалындағы жанкешті шайқаста қаза тапқан 17 жауынгерін ұмытпай, оларға ескерткіш орнатып, есімдерін көшелерге, мектептерге

беріп, олардың ерлігі туралы кітап жазылып, «Қазбат» деректі фильмі түсірілді. Ұлттық ұланның барлық əскери бөлімінде еске алу жиындары, арамызда жүрген жауынгерлермен кездесулер өтіп тұрады.

Ерлер ін ескер іп тұратын əскерилерге Р.Қаймулдиевтің əкесі Бақтыгерей Жəдігерұлы да риза. «Отан үшін жандарын құрбан еткен сарбаздарды Ұлттық ұлан əскері ұмытпайды. Оралда жəне Шыңғырлауда мұндай іс-шаралар жиі өтеді. Ұлымыз арамызда жоқ болса да, оның ерлігін жас ұрпақтың жадында жаңғыртқан азаматтарға алғысымыз шексіз», – деді ол.

Радик секілді ұландардың ерлігі – өскелең ұрпаққа өнеге . Олардың батырлық і с -əрекеттері, отансүйгіштік қасиеттері халқының жадынан мəңгі өшпейді.

руды армандаған. 1993 жылы əскерге шақырту қағаз келген кезде ол еш ойланбастан Ішкі əскерде борышын өтеуге Шымкент қаласына аттанады. Үлкен қаланың көшелеріндегі қоғамдық тəртіпті қадағалайтын сарбаздың бойынан командирі де ұйымдастырушылық қабілетті бірден байқаған. Сынып жетекшісі Тəнзила Қажығалиқызының айтуынша, Радик

Page 7: Сақшы №33 (4199)

№ 93 (3970), четверг, 19.12.2013 7е-mail: [email protected]№33 (4199), бейсенбі, 5.05.2016 е-mail:[email protected]

ҰЛЫ ЖЕҢІСКЕ – 71 ЖЫЛ

АРДАГЕРЛЕР – АЙБЫНЫМЫЗ

ҰЛЫ ОТАН СОҒЫСЫ ТАЛАЙ ЖАННЫҢ САНАСЫНДА АУЫР ІЗ, ЖҮРЕГІНДЕ ЖАЗЫЛМАСТАЙ ЖАРА ҚАЛДЫРДЫ. БИЫЛ БІЗ ҰЛЫ ЖЕҢІСТІҢ 71 ЖЫЛДЫҒЫН ТОЙЛАМАҚПЫЗ. ЖЫЛ САЙЫН ЖЕҢІС КҮНІН ЕРЕКШЕ ТОЛҒАНЫСПЕН АТАП ӨТЕМІЗ. ҰЛЫ ОТАН СОҒЫСЫНА ҚАТЫСҚАН, ТЫЛДА ЕҢБЕК ЕТКЕН МЫҢДАҒАН ҚАЗАҚСТАНДЫҚ СОЛ ЖЕҢІСКЕ ҮЛКЕН ҮЛЕС ҚОСТЫ. ОСЫ КҮНІ БІЗ КЕЛЕР ҰРПАҚ ҮШІН, ЖЕҢІС ҮШІН ӨЗ ӨМІРЛЕРІН АЯМАҒАН АҒА ҰРПАҚТЫ ЕСКЕ АЛАМЫЗ. ОЛАРДЫҢ БАРЛЫҒЫ ДА ОТАНЫМЫЗДЫҢ АЗАТТЫҒЫ ҮШІН, КЕЛЕР ҰРПАҚТЫҢ БЕЙБІТ ӨМІРДЕ ЖАРҚЫН ӨМІР СҮРУЛЕРІ ҮШІН СОҒЫСҚАН БАТЫРЛАРЫМЫЗ. ЖЕҢІСТЕН КЕЙІНГІ ӨМІРГЕ КЕЛСЕК ТЕ, БІЗ БҰЛ КҮНДІ АСҚАН СЫЙЛАСТЫҚПЕН МЕРЕКЕ-ЛЕП, ƏР АРДАГЕРГЕ ҮЛКЕН ҚҰРМЕТПЕН ҚАРАЙМЫЗ. СЕБЕБІ, ƏР АРДАГЕР – АЙБЫНЫМЫЗ.

Қабиден қарияАйбыны асқақ, ерлігі мен еңбегі ерен ардагерлердің бірі – милиция

полковнигі, Павлодар стансасындағы желілік милиция бөлімшесінің бұрынғы бастығы Қабиден САҒЫНДЫҚОВ.

Əбдікерім ақсақалОңтүстік Қазақстан аумағына жақын орналасқанымен басқа

өңірлерге қарағанда табиғаты қаталдау Жуалы ауданын облыс тұрғындарының баршасы білетін болар. Ауданның орталығы сол өңірдің ұланы Ер Баукеңнің атымен аталғалы қашан. Кейде Бауыржан атамыз бет-жүзің бар демей тікесінен айтатын турашыл мінезі мен өзіне ғана тəн қаталдықты осы Жуалы табиғатынан сіңірген бе екен деп те ойға қалатының бар.

Ыбырайым атаМиллиондаған адамның өмірін жалмаған қан майданда біздің

аталарымыз да аянбай ерлік көрсетіп, қаншама боздақтар жас өмірін ұрыс даласында қиды. Əлемдегі бейбітшілік үшін күресіп, өз өмірлерін қиюға, жастық шағын сарп етуге əзір болған ардагеріміздің бірі – Ыбырайым Ырыстин.

Көргені көп, түйгені мол қария 1925 жылы 8 мамырда Карағанды облысының Телман ауда-нына қарасты Ақжар ауылында дүниеге келген.

Ы б ы р а й ы м Х у с а й ы н ұ л ы Қ а р а ғ а н д ы қаласындағы Жамбыл атындағы №7 мектепті бітіре салып, Қызыл əскер қатарында 1942 жылдан 1948 жылға дейін қызмет еткен. Ұлы Отан соғысына қатысып, мерген-атқыш ретінде фашистермен соғысқан Ыбырайым ата соғыстан кейін елге аман оралып, зейнет жасына дейін Қарағанды қаласындағы шахтыларда түрлі жау-апты қызметтер атқарып марапаттарға ие болған жан. Атап айтқанда, ІІ дəрежелі «Ұлы Отан соғысы» орденімен жəне көптеген мемлекеттік, жауынгерлік наградалармен марапатталған. 2005 жылы Қарағанды қаласының «Құрметті азаматы» атанды.

Ыбырайым ата мен ол кісінің зайыбы Мəкила төрт бала өсіріп-жеткізді. Əрқайсысы əр салада қызмет етіп, əкелері салған ізді жалғап келеді. Сүттей ұйыған осы шежірелі шаңырақтың бүгінгі берекелі, мамыражай қоғамда өмір сүруіне Ыбырайым атамыз бен Мəкила əжеміздің үлесі зор.

Еліміздің қоғамдық саласында ұзақ жылдар атқарған абыройлы еңбегі үшін Ыбырайым атамызға шексіз алғыс айтамыз. Сіздің əр жылдары жауапты қызметтерде болып, халқымыз үшін елеулі еңбек еткеңіз ешқашан елеусіз қалмайды.

Жеңімпаз аталар рухына тағзым етіп, ортамызда жүрген соғыстың соңғы солдаттарына лайықты құрмет көрсету – баршамыздың қасиетті парызымыз.

Сəулет ХАМЗЕҚЫЗЫ, Қарағанды облысы

Ризахан ардагерМилиция майоры, абыройлы азамат Ризахан Сапаровтың өмір жолы

келешек ұрпақ үшін үлгі болуға лайық. Еліміздің тыныштығын сақтауға өз үлесін қосқан, бір басына ер азаматқа

лайық қасиеттерді тоғыстырған, соғыс жылдары тылда еңбек етіп, майдандағы жауынгерлердің жеңіске жетуіне үлесін қосқан тыл ардагері, қазақ халқының мақтан тұтар азаматы, ардақты əке Ризахан Сапарұлы ішкі істер органдарында 40 жылдан астам қызмет еткен.

1926 жылдың 11 қарашасында дүниеге келген ол қызметтік жолын ішкі істер органдарында милиция қызметкерінен бастап, учаскелік милиция инспекторы-на дейін қызмет атқарған. Ал, 1984 жылдың 26 сəуірінде Қарағанды облысының Киров ПБ учаскелік милиция инспекторы лауазымында зейнеткерлікке шыққан. Отанына адал қызмет еткені үшін бірнеше дүркін марапаттауларға ие болған. Атап айтсақ, «Ұлы Отан соғысында Германиядағы жеңіс үшін», «Еңбек ардагері», барлық дəрежедегі «Мінсіз қызметі үшін» жəне басқа да медальдармен марапатталған. Осындай халқының адал ұлының өмірі тікелей үздіксіз Қазақстанмен байланысты жəне өзін Отанының ұлтжанды ұлымын деп санайтын жастар үшін үлгі боларлықтай.

Ішкі істер органдарында қызмет еткен Ризахан Сапарұлының замандас-тары ол кісіні тек жақсы жағынан, əскери қабілетін, қарапайымдылығын, адамгершілік тазалығын құрметпен еске алады. 1972 жылы ішкі істер қызметіне келген Владимир Мазуров Ризахан Сапарұлын мінезі жұмсақ, ақкөңіл, əрдайым қол ұшын созуға дайын, ақылды жан, белгілі азамат болғандығын айтады. Əрқашан ақыл сұрап, көмегіне жүгінетін болған. Сол уақыттарда Ризахан Сапарұлының ішкі істер қызметінде қызмет атқарып жүргеніне 30 жылдай уақыт болған екен.

Қазақстанның бүгінгі Тəуелсіз ел болып отырғаны осы құрметті ардагерлердің арқасы. Қанша жылдар өтсе де бұл соғыста ерлікпен қаза тапқан əр батырларымыздың тарих төрінен орын алатыны жəне ұрпақтары мəңгі жеңіс алауын сөндірмей, Отан үшін от кешкендерді əрқашан жүрек түкпірімізде ұстаймыз.

Н.ТҰРСЫНОВ, Қарағанды қаласы

Ішкі істер министрлігі Əкімшілік полиция комитетінің басшылығы мен жеке құрамы Оңтүстік Қазақстан облыстық ІІД Жергілікті полиция қызметінің бастығы, полиция полковнигі Аблаев Балтабек Сейілбекұлына анасы

АБЛАЕВА Аташтыңқайтыс болуына орай қайғысына ортақтасып көңіл айтады.

Қазақстан Республикасы ІІМ М.Бөкенбаев атындағы Ақтөбе заң институтының басшылығы мен жеке құрамы жəне Ардагерлер кеңесі, отставкадағы полиция полковнигі Рзабеков Санайбай Рзабекұлына жұбайы

ƏЛИЯНЫҢқайтыс болуына орай қайғысына ортақтасып көңіл айтады.

Қазақстан Республикасы ІІМ Б.Момышұлы атындағы Оқу орталығының басшылығы мен жеке құрамы ішкі істер органдарының ардагері, отставкадағы полиция полковнигі

СЕЙДАЛИН Мейрам Оразалыұлыныңқайтыс болуына орай марқұмның отбасы мен туған-туыстарының қайғысына ортақтасып көңіл айтады.

Қабиден Сағындықұлы 1922 жылы 1 қаңтарда Павлодар облысының Потанин ауылында дүниеге келген. Мектепті аяқтаған соң ол Ермак ауда-нынан Павлодар қаласына келіп, фи-зика жəне математика пəні мұғалімінің жылдық курсына түседі. Оның алғашқы оқушылары Потанин совхозының бала-лары болды. Əйтсе де ол өзінің бала-ларды оқыту, білім беру жолындағы ар-манын іске асыра алмады. 1942 жылдың ақпан айында Қабиден Сағындықұлы майданға аттанады. 59-шы армияның 289-атыс дивизиясындағы 817-атыс полкінің құрамында Волховский майданындағы ұрыстарға қатысты, миномет взводының командирі бол-

Отан соғысындағы Жеңіске – 20 жыл», «Ұлы Отан соғысындағы Жеңіске – 30 жыл», «Ұлы Отан соғысындағы Жеңіске – 40 жыл», «Ұлы Отан соғысындағы Жеңіске – 50 жыл» мерейтойлық медальда-рымен, «Еңбек ардагері» медалімен марапатталған. Милиция полковнигі Кабиден Сағындықов 1991 жылдың 19 ақпанында қайтыс болды. Екі ба-ласы, 5 немересі, 9 шөбересі мен 4 неменесі бар.

Бүгінгі күні Павлодар стансасындағы І ш к і і с т е р ж е л і л і к б ө л і м і н і ң жауынгерлік-даңқ мұражайында Қазақ көлік милициясы басқармасы Қабиден Сағындықұлына оның 50 жасқа толу мерейтойында табыс еткен нақыштама жазумен безендірілген қосауыз мылтық, Қабиден Сағындықұлының əскери үлгідегі салтанатты мундирі сақталуда.

«Жақсының аты, ғалымның хаты өлмейді» дегендей, осындай білімді, үлгі тұтарлық із қалдырған, елінің патриот азаматтары көп болсын. Еліміз аман, Отанымыз тыныш бол-сын!

Данияр ЕСІМОВ, Павлодар стансасындағы ІІЖБ

Туған жеріне бір жылдан кейін оралған соң, Қабиден Сағындықұлы қ ы з м е т т і ж а л ғ а с т ы р м а қ б о -лып, Павлодар облыстық І ІХК басқармасына келеді. Осы жер-д е о л ө з і н і ң б о л а ш а қ ж а р ы Салима Сапарғалиқызымен таны-сады. Қабиден Сағындықұлының қызмет атқарған орындарының барлығын тізіп шығу қиын. Оның жедел жұмыстағы тəжірибесі мол. Қызмет жолдарын енді бастаған жас мамандарға өз тəжірибесімен бөлісіп, оларды адамгершілікке, əд іл болуға үйреткен азамат . 1969 жылы Павлодар желілік ми-лиция бөлімшесінің бастығы бо-

Аталған өлкеден батырлар да, таңды таңға жалғап жырлайтын жыраулар, ақын-жазушылар мен жезтаңдай əншілердің де көптеп шыққанына халық куə . Бүг інг і əңг імеге өзек болғалы отырған Əбдікерім Жолдасов атамыз да сон-дай тұлғалар қатарынан екендігі даусыз. Ұлы Жеңістің 71 жылдық мерейтойына қарсы арнайы іздеп барған бізді құшақ жая қарсы алған ардагердің отбасы дастарқан жай-ып əлек. Сəлден соң мəн-жайға қаныққан Əбдікерім ата: «Е-е-е, шырақтарым, ол күнді елдің басына бермей-ақ қойсын!», – деп баяу ғана əңгімесін бастай берді.

1926 жылдың 1 қаңтарында қазіргі Оңтүст ік Қазақстан облысының Түлкібас ауданына қарасы Жаңа көген ауылында дүниеге келген ол əскер қатарына алынғанға дейін «Дихан» колхозында колхозшы бо-лып жұмыс істейді. 1944 жылдың наурыз айында əскер қатарына алы-нып, жедел түрде дайындықтан өтк із іл іп , Беларусь майданына жіберіледі. Ол кезде Белоруссия жерін жаудан азат ету үшін жан алысып, жан берісіп жатқан кез болатын. Əбдікерім атамыз 1054 артиллериялық полкінде жауынгер болып жүріп Минск қаласын фашист басқыншыларынан азат ету үшін болған ұрысқа бастан-аяқ қатысады. 1944 жылдың қараша айында екі ай дайындықтан өткен ол Губышенский артиллериялық полк ін ің 18-ш і механикаландырылған дивизия-сында дивизия командирі, генерал-майор Щульгин, полк командирі, полковник Портковтың қарамағында соғысқа белсене қатысады. Сол кезеңде ол гаубица қаруы бойын-ша командир лауазымында бола-тын. Соғыс аяғында Рейхстагқа ту тіккен Кантария жəне Егоров сынды ерлермен жақын майдан-дас дос болды. Сержант шеніндегі ол 1945 жылы Дрезден қаласында болған ұрыстан кей ін «Герман əскерлерін жеңгені үшін» медалімен жəне Кеңес Одағының маршалы Гречконың алғысымен марапаттала-

ды. Ақ қар, көк мұз жастана жүріп қиындықпен Жеңіске жеткеніміз Кеңес əскерлерінің ішінде жауға жай отындай тиіп, өзіндік үлесін қосқан Əбдікерім атамыз секілді Отанымызды қорғаған батырлардың ерен еңбегінің арқасы екендігіне ешкімнің шек келтірмесі анық.

Соғыс аяқталған соң ол Германия жер і н де о к к упациялық ə с к ер қатарында болып, 1949 жылдың қараша айында елге оралады. Елге оралған соң да ол Түлкібас ауданындағы теміржол қызметінде, Боралдай шах та сында , с оны -мен қатар , əртүрл і қызметтер атқара жүріп 1974 жылдан бастап зейнеткерлікке шыққанға дейінгі аралықта Жуалы аудандық өрт сөндіру бөлімінің бастығы қызметін атқарады. Бұл бөл імде қызмет

атқара жүріп түрлі апаттар мен өрт оқиғаларын дер кезінде ауыздықтау, адамдарды тілсіз жаудан, жауын-ша-шын мен түрлі апаттардан арашалау секілді іс-шараларда жеке құрамды тəжірибелі түрде жұмылдыра оты-рып, дұрыс бағыттар көрсете білді.

Қазіргі уақытта Əбдікерім ата аяу-лы жарын жер қойнына тапсырған, 4 ұл мен 2 қыздың əкесі, 21 немере мен 7 шөберенің аяулы атасы, Бауыржан Момышұлы ауылының ардақ тұтар ардагері. Бүгінгі күні мұңы бір өзге де майдандас достарымен кездесуді аңсайтын Əбдікерім ата Ұлы Жеңіс мерекесін асыға күтуде. Ал б із «денсаулығыңыз мықты болып, ұзақ жасаңыз, ата» деген тілегімізді білдірдік.

Нұрболат ӨМІРЗАҚОВ, Жамбыл облысы ТЖД

ды. 14 медальмен марапатталды. 1944 жылы қаңтарда Новгород қаласының түбіндегі шайқаста алған ауыр жарақатынан кейін Қабиден Сағындықұлы Ішкі і стер халық комитетінің əскер қатарына полктің əкімшілік бөлімінің бастығы ретінде Беломор-Балтық каналының күзетіне жіберілді. Сол жерде ол Ұлы Жеңісті қарсы алды.

лып тағайындалады. 1982 жылға дейін сол бөлімге басшылық етеді. Тəжірибесі мол болғанымен, ол өз білімін үнемі жетілдіру үстінде бола-тын. Қабиден Сағындықұлы қырық бес жасында КСРО ІІМ Жоғары Мəскеу мектебін бітіреді. Ерліктері үшін ІІ дəрежелі «Отан соғысы» орденімен, «Ұлы Отан соғысында Германияны жеңгені үшін», «Ұлы

Page 8: Сақшы №33 (4199)

CӨЗ СОҢЫ№33 (4199), бейсенбі, 5.05.2016 е-mail:[email protected]

ШЫҒАРУШЫ жəне МЕНШІК ИЕСІ:«Қазақстан Республикасы ішкі істер органдарының Медиа орталығы» ЖШС

Басылым 01.06.2006 жылы ҚР Ақпарат министрлігінде тіркеліп, тіркеу туралы №7355 - Г куəлігі берілді• Автордың пікірі редакцияның көзқарасын білдірмейді• Қолжазба рецензияланбайды жəне авторға қайтарылмайды• Редакция хаттарға жауап беруге міндетті емес• Ұсынылған материалдағы фактілер үшін автор жауап береді• Фотосуреттердің сапасына редакция жауап береді• Редакцияның келісімінсіз материалдарды көшіріп басуға тыйым салынадыБас директор

Бимаханбет АСАНОВКомпьютер жəне дизайн бөлімінің қызметкері: Ақсая ЖҮРКЕНОВА Корректор: Нұршакүл ƏШІМБАЕВА Фототілші: Серік ЖОЛДАСПЕКОВ

МЕКЕН-ЖАЙЫМЫЗ:010000, Астана қаласы, Брусиловский көшесі, 17/3Телефон: 8(7172) 56-97-58, 56-97-68 (ішкі нөмір 109) Эл. пошта: [email protected]

БІЗДІҢ РЕКВИЗИТТЕР:ИИК - KZ748560000000147459 БИК - KCJBKZKXБИН - 051040005963 КБЕ-16«БанкЦентрКредит» АҚФ РНН 600900114533

Газет «Сақшы» компьютер жəне дизайн бөлімінде теріліп, қатталды. Басылым «ERNUR» Медиа- холдингі» ЖШС баспаханасында басылды.Индексі: 65395 Таралымы: 13111Тапсырыс: №2568

Нөмірдің кезекшісі: Ғанибет ҒАЛЫМБЕКҰЛЫ

РЕДАКЦИЯ АЛҚАСЫ: Бас редактор: Бану ƏДІЛЖАНОВА Ақпарат бөлімінің меңгерушісі: Ғанибет ҒАЛЫМБЕКҰЛЫ Аға тілшілер: Жадыра МЫРЗАХМЕТОВА, Нұрлан ОРАЗҒАЛИЕВТілшілер: Гүлнəр МАҒЗҰМОВА, Айткен ШƏМШІ,Сабырбек ОЛЖАБАЕВ

ТАҒЫЛЫМ

Музей бағдарламасы жəдігерлердің төрінен орын алған Қазақстан Қарулы күштерінің Жоғарғы Бас Қолбасшысы – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың қабырғаның биіктігіндей суретін тама-шалаудан басталды. Əскери киіммен келушілерге жылы жүзбен қарап тұрған Мемлекет басшысының суреті – алматылық суретшінің қылқаламынан шыққан туынды. Суреттің əр кескінінде қазақ елінің əскери атрибутының қамтылғаны сезіледі.

Одан соң бүгінгі əскер түрлері мен олардың арнайы ки імдер і , жабдықтары, тарихы мен біздің елге ғана тəн ерекшеліктері паш етілген кезеңдер бірінен соң бірі алмасып жат-ты. Тəуелсіз еліміздің тұңғыш Қорғаныс министрі Сағадат Нұрмағанбетовтің көзіндей болған жəдігерлермен, суреттерімен бірге еліміздің əскери жаңа тарихының ес і г і ашылса, қазақтан шыққан тұңғыш ғарышкер Тоқтар Əубəкіров пен ғарышкер Талғат Мұсабаевқа арналған бұрыштарда ғарыштық ауқымдағы ой тұнып тұрған еді. Экскурсовод қыздың дамылсыз баяндап келе жатқан ақпараты да музейдің тылсым аурасына шомды-ра түскендей. Былтыр ғана ғарыш көгіне көтерілген үшінші ғарышкеріміз Айдын Айымбетов халықаралық ғарыш стансасына алып барып, жер ша-рын айналып қайтқан Əскери-əуе күштерінің Туын Халық Қаһарманы атағын алған салтанатты кеште Елбасыға тапсырғаны баршаға белгілі. Сол көк байрақ осы музейден тарихи орнын тапқан екен. Үнемі қатары толығып тұратын музей жəдігерлерінің ең жаңасы осы Ту.

Музейдің бірінші қабаты құрлық пен теңіз əскерлері, əуе күштері түрлеріне арналған. Еліміздегі жасақ саны көп əскер түрі – ұлан-ғайыр даламыз-ды қорғайтын құрлық əскері болса, теңізге жарық түсіріп тұратын маяк түрінен Гиннестің рекордтар кітабына енген маяк – Қазақстанда. Ақтау қаласындағы сияқты он бір қабатты тұрғын үйдің төбесіне орнатылған маяк əлемде тек екеу ғана.

МАҚТАНЫШƏскери т арихымызды б і з д і ң

дəуірімізге дейінг і б ірнеше мың

Нұрлан ОРАЗҒАЛИЕВ, суреттерді түсірген Серік ЖОЛДАСПЕКОВ

ІШКІ ІСТЕР МИНИСТРЛІГІ ОРТАЛЫҚ АППАРАТ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІНІҢ АСТАНА ҚАЛАСЫНДАҒЫ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҚАРУЛЫ КҮШТЕРІНІҢ ƏСКЕРИ-ТАРИХИ МУЗЕЙІН АРАЛАУҒА БАРҒАН САПАРЫН-ДА БАСТАН КЕШКЕН ƏСЕРІН ОСЫНДАЙ ҮШ АУЫЗ СӨЗБЕН ТҮЙІНДЕУГЕ БОЛАДЫ. ТƏРБИЕГЕ БАҒЫТТАЛҒАН БҰЛ САПАР – ЖЫЛДЫҚ ЖОСПАР БОЙЫНША БЕЛГІЛЕНГЕН ШАРАНЫҢ БІРІ. СОНДЫҚТАН ДА ІІМ ОРТАЛЫҚ АППАРАТ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІ МҰНДА БАЛАЛАРЫН ДА АЛА КЕЛГЕН.

жыл бұрынғы сарматтар заманынан бастадық. Ескі дəуреннің естелігіндей болған бал-бал тастар тарихын ат тұяғымен жазған жусанды даланың болашаққа жіберген елшілері іспетті. Екінші қабатта беліне ақинақ қанжар ілініп, кісе тағынған батыр бейнелі құлпытастың үлгілері қойылған. Бұдан соң əскер өнерінің эволюциялық дамуы бойынша жəдігерлер археологиялық қазбалардың хронологиялық ізімен орналастырылған. Сақ заманы, Ғұн дəуірі. Түркі əлемінің пайда болуы. Түркі қағанатының қалыптасып, дамуы, Ұлы Далаға қанат жайып орнығуы, одан соң екіге, кейіннен ұлыс-ұлыстарға бөлініп кетуі – мұның барлығы да жаугершілік замандағы əскери өнердің бедерімен жазылған тарих. Осылайша, тарих көші керу-ен бұйдасын үзбей, Қазақ хандығы құрылған 1465 жылға алып келеді. Музейде парсы патшасы Кирді жеңген сақтардың Тұмар ханшайымның, Абылай ханның Əбілмансұр боп тұрғанда жоңғардың Шарыш де-ген батырын жекпе-жекте жеңген жеңістері, Əбілхайыр сұлтанның Аңырақай шайқасында күші басым жа-уды ұрымтал тұсқа алып шығып, жан-жақтан қоршап, саны аз əскермен ойсырата соққы берген шешуші жеңісі бөлек-бөлек үш қабырғаға тұтастай стенограмма етіп жасалған. Ортада тұра қап осы тарихи сəттерге көз тіккенде бойыңды еріксіз бабалар рухынан тарайтын мақтаныш сезімі баурайды. Қазба жұмыстары кезінде табылған əскери қару-жарақтар, ат əбзелдері, сауыт-сайман, тағы да басқа жəдігерлер көзге іліккен жер-ден осы сезімнің айшығына айнала жөнеледі.

«Жаугерш іл і к заманда соғыс өнерінің айрықша дамыған кездері аз емес. Соның бірі – үзеңгінің пайда болуы. Үзеңгі атқа міну, шапқанда жылдамдықты тездету үшін ғана емес, ер үстінде еркін отыруға да үлкен көмек берді. Бұл ат əбзелін таға бастағаннан-ақ жауынгер ат үстінде садақ тартқанда да, қылыштасқанда да, аударыспаққа түскенде де еркін қимылдай алды. Ал кейіннен үзеңгі ат əбзелінің ажырамас бөлшегіне айнал-ды», – дейді экскурсия жетекшісі.

Көшпенділер өмір ін ің ажыра-мас бөлшегі боп қалатын тағы бір дүние – садақ. Ғасырлар бойы дала тарландарының айнымас сер і г і болған адырналы саржалар тек XX ғасырдың басында күкіртпен ататын от қарулар шыға бастағаннан кейін ғана қолданыстан қалған.

«Соғыс өнерінде садақшылардың орны ерекше болған. Мергендік – кез келген адамның қолынан келе бермейтін іс. Сегіз қырлы, бір сырлы де-ген жігіттің бір қыры осы садақшылығы. Садақ оғының өзі мақсатына қарай бірнеше түрге бөлінеді. Мəселен, үш, төрт, алты қырлы садақ ұштары бар. Алысқа ұшатын, сауытты тесіп өте алатын жебелер де бар. Садақшылар жебелерді қорамсаққа ұшын жоғары қаратып салған. Атып тұрған кез-де арқасындағы оқтардың ұшын саусағының басымен сипалап тұрып, өзіне қажеттісін тауып алатын болған. Дəл сол мезетте алысқа ату қажет болса, жіңішке əрі екі қырлы оқтарды таңдаса, сауыттарды бұзу үшін төрт-алты қырлы, көбелі жебелерді таңдаған», – дейді музей қызметкері.

Экспонаттар арасында пира-мида тəріздес əйнектің ішінде 3D форматындағы кескінде галлограмма сəулесі бар заманауи технологиялардың мүмкіндігімен үш жерден электрон-ды гарнитура орнатылған. Оның бірі қазақтың «Бес қару» тақырыбына бағытталса, екіншісі «Абылай ханның мөрі» бейнесіне, үшіншісі «Жалпы тарих» суреттеріне арналған. Əрине, еліміздің қорғаныс тарихын көзінің қарашығындай сақтайтын музейлердің де замана көшінен қалмай сандық технологияға мойын бұра бастағаны құптарлық іс.

қасіретті күндерінен сыр шертетіні анық. Алаш тарихы, қуғын-сүргін, жер аудару, Ұлы Отан соғысы. Мұнда Рейхстагқа ту тігу мен Ленинград блокадасына арналған тұтастай екі қабырғаны алып тұрған стенограмма жасалған.

Жанымызға етене жақын болғасын ба, əлде, бала кезден санамызға сіңіріп өскеннен бе, төмендегі мақтаныш сезімді төркіні тілектес мұң алмас-тыра бастады. Экскурсовод қыз: «Ленинград блокадасына келген-де менің де тамағыма өксік келеді. Сөйлеу қиындайды. Басқыншы жаудың қоршауында қалған Ленинград қаласын Адольф Гитлер екі аптада басып аламын деп ойлаған екен. Бірақ қайсар да қайтпас Кеңес халқы анталаған жауға қарсы тұрып, немістер ойлағандай он бес күн емес, сегіз жүз жетпіс бір күн төтеп берді. Ақыр аяғы, кеңес əскері жаудың бетін қайтарып, қала жаудан азат етілді. Фашистер қаланы күшпен ала алмасын біліп, оны қайта-қайта артиллериямен атқылап, əуе күшімен бомбалап отырған. Азық-түлік, тасымал жолдары жабылған

– екі тілім қара бидай наны біздің мұражайымызда тұр», – дегенде бұл мұң тереңдей түскендей болды.

Рас, сұм соғыс салған жара Ұлы Жеңіс сарбаздары ұрпақтарының жадында да əлі жазыла қойған жоқ. Сол себепті де бұл мереке біздің ең асыл құндылықтарымыздың біріне айналды. Бауыржан Момышұлы, Қасым Қайсенов, Талғат Бигельдинов, Р а х ы м ж а н Қ о ш қ а р б а е в , Ə л и я Молдағұлова, Мəншүк Мəметова жəне тағы да басқа қаһармандарымыз – бүгінгі елдігіміздің өнегесі, бүгінгі Тəуелсіздігіміздің алтын тұғырын əспеттеген мəрмəр тастары. Ендеше, қанды қасапта қайтпай, оқ пен оттың ортасында көзсіз ерлік жасап, халқына қалаулы, еліне аяулы болған батырларымыздың есімін ардақтап өту – бүгінгі ұрпақтың парызы.

МƏРТЕБЕМ ұ ң ж е т е г і н д е ж о ғ а р ы

көтерілгенімізде от қарулар тари-хы бөлімі арсеналдарымен қарсы алды . Мұнда не жоқ дейс і з ? ! Революциялық кезеңдегі маузер, Ұлы Отан соғысындағы ППШ, əлемге кеңес қаруының атағын шығарған Калашниковтан бастап бүг і н г і заманғы зымыранды кешендердің де нұсқалары тұр. Түрлі мақсаттағы қару түрлерінің соңғы үлгілері Қазақстан Қарулы күштерінің қолданысында бар дегенді естіп, көңілімізге медет оралды. Көз алдымыздағы техникалық сипаттамалары бойынша заманауи сын-қатерлерге лайық «бес қару» түрлерінің ел тыныштығы күзетінде тұрғаны мəртебе екені сезіле бастады. Басқа-басқа, бүгінгі əскери өмірден ха-бары мол ішкі істер қызметкерлерінің кейбір жəдігерлер жанында аялдап, балаларына да өз білгендерін түсіндіріп жатқаны – көп нəрсені аңғартса керек. Полиция қызметкерлері тарапынан «Химиялық қарулардың үлгілері бар ма?» деген қызығушылық сұрағына музей қызметкерлері: «Мұнда тек кинетикалық қару түрлері қамтылған. Мемлекетт і к құпияға жататын мəліметтерді де қатаң ескереміз», – деп жауап берді. Музей – Қарулы күштер тарихының тамыры терең, мəуесі биікте екендігін айшықтайтын мекен. Осылайша, мереке алдында ел айбынының терең тарихынан сусындап қайттық. Мұнда келушілер: «Соғыс деген нəубеттің бетін əрі қылсын. Қару дегенді тек осылай мұражайдан көрейік, елімізде де музейдегідей жан жұбатар тыныштық болсын», – деп тарқасты.

СЕНБІЛІККЕ ШЫҚҚАН СЫР САҚШЫЛАРЫ «БАУЫРЛАСТАР» АЛЛЕЯСЫНА 200 ТҮП АҒАШ ОТЫРҒЫЗДЫ.

Қ а з а қ с т а н Р е с п у б л и к а с ы Тəуелсіздігінің 25 жылдығы аясын-да Қызылорда облысы Ішкі істер департаменті Кадр жұмыстары басқармасының ұйымдастыруымен полиция қызметкерлері өткен апта соңында сенбілік өткізген болатын. Қаламыздың гүлденуіне өз үлестерін қосуды мақсат еткен тəртіп сақшылары «Бауырластар» а л л е я с ы н ы ң м а ң ы н т а з а -лап, көгалдандыру жəне абат-тандыру мақсатында 200 түп ағаш отырғызды. Б ірлескен ə р і ж ұ д ы р ы қ т а й ж ұ м ы л ы п ұйымдастырылған жұмыстың нəтижес інде саябақ аумағы қалыпқа келтіріліп, əсемдене түсті. Тəртіп сақшылары бүгін егілген көшеттердің жайқалып өсуі қадағаланып, күтіп-баптау жұмыстары жалғасын табатынына сенім білдірді. 2-3 сағатқа созылған игілікті шара қуанышты көңіл-күймен аяқталды.

Қызылорда облыстық ІІД баспасөз қызметі

МАҚТАНЫШ. МҰҢ. МƏРТЕБЕ.

МҰҢҮшінші қабаттан заманауи тех-

нология үлгісі бірден байқалады. Қақ ортада тұрған бесжұлдызды ошақта Мəңгілік алау бейнесі ала-улап жанып тұрды. Ал кіреберістің қос босағасында «Мемориал» кешені ақпараттық мəл іметтер базасы жүктелген үлкен сенсорлы екі монитор орналастырылған. Бұл жерден кез кел-ген келуші Ұлы Отан соғысында опат болған аталарының, жақындарының аты-жөнін іздеп, оның қай майданда, қай уақытта, қандай жағдайда қаза болғанын немесе хабарсыз кеткені ту-ралы ақпарат ала алады. Бұл бөлімнің қазақ елінің жаңа тарихындағы

қалада аштық басталған. Ойлаңызшы, күніне төрт мың адам аштықтан өлген. Қала халқы сонда да жаумен күресті тоқтатпады. Сол кезде əр тұрғынға тəулігіне екі тілім ғана нан берілген екен. Сол тəуліктік норманың үлгісі

ИГІ ІС

«Бауырластар» аллеясындағы бірлескен іс

Құра

стыр

ған Е

скен

дір Т

АСБО

ЛАТО

ВО

йлан

, тап

!

Жаны ..., шыдамды

Жүрек қағысы

Аударма кітабы

Ресей футбол клубы

Бір жылдық дақыл Метис

Қандай Сайман

Ер Қаралау, ... жағу Иман

Жүзі ..., жабырқау Ақау

Өлке, аймақ Ақша

Зымыран жанар-майы

Əйгілі хоккейшіПавел ...

... жолба-рысы