43
Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрх зүйн орчин САНГИЙН ЯАМНЫ ТӨСВИЙН ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫН ХЭЛТСИЙН ДАРГА М.БАТГЭРЭЛ УЛААНБААТАР ХОТ, 2011 ОНЫ 05 САРЫН 27

хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын

эрх зүйн орчин

САНГИЙН ЯАМНЫ ТӨСВИЙН ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫН

ХЭЛТСИЙН ДАРГА М.БАТГЭРЭЛ

УЛААНБААТАР ХОТ, 2011 ОНЫ 05 САРЫН 27

Page 2: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн

орчны өнөөгийн байдал

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын

төлөвлөлт, санхүүжилтэд учирч буй зарим

хүндрэлүүд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны

шинэчлэл

Page 3: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын талаарх хууль, эрхзүйн актууд • Хууль:

- “Төсвийн байгууллагын удирдлага, санхүүжилтийн тухай” хууль;

- “Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан

авах тухай” хууль

- “Төрийн болон орон нутгийн өмчийн тухай” хууль;

• Засгийн газрын тогтоол:

- “ Нийтлэг журам батлах тухай” 2010 оны 123 дугаар тогтоол;

- “Төрийн өмчит хуулийн этгээдийн үндсэн хөрөнгө бэлтгэх тухай ажлыг журамлах

тухай” 2009 оны 234 дүгээр тогтоол;

• Тушаал, шийдвэр:

- ” Журам шинэчлэн батлах тухай” Сангийн сайдын 2010 оны 135 тоот тушаал;

- “Санхүүжилтийн сарын хуваарь батлах тухай” Сангийн сайдын тушаалууд;

- “Улсын хөрөнгө оруулалтын хөтөлбөрт тусгах хөрөнгө оруулалтын төслийг

боловсруулах аргачлал”, “Улсын хөрөнгө оруулалтын хөтөлбөрт тусгах хөрөнгө

оруулалтын төслийг үнэлэх аргачлал”, “Улсын хөрөнгө оруулалтын хөтөлбөрт

тусгагдах төслүүдийг эрэмбэлэх аргачлал” батлах тухай ҮХШХ-ны даргын 2010

оны 137 тоот тушаал;

- “Төслийн техник, эдийн засгийн урьдчилсан судалгаа хийх аргачлал” батлах тухай

ҮХШХ-ны даргын 2011 оны 38 тоот тушаал;

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Page 4: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

“Хөрөнгө оруулалт”-ын нэр томъёо эрхзүйн хувьд хуульчлагдаж

тодорхойлогдоогүй.

Үндсэн капитал, шинэ барилга, барилгын өргөтгөл, төрөөс үзүүлэх

үйлчилгээнд шаардагдах тоног төхөөрөмж, машин техник, тавилга, эд

хогшил, тэдгээрийн шинэчлэлийн зардал

Ирээдүйд ашиг, орлого олох, тааламжтай үр дүнд хүрэх зорилгоор зарцуулж

буй хөрөнгө

Лавлах толь:

Ирээдүйд ашиг олох зорилгоор зарцуулж буй

хөрөнгө

Page 5: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

“Хөрөнгө оруулалт”-ын нэр томъёо эрхзүйн хувьд хуульчлагдаж

тодорхойлогдоогүй.

Судлаач Д.Моломжамц:

Эдийн засгийн тодорхой үр дүнд хүрэхийн тулд оруулж байгаа хөрөнгө ба

бусад зүйлс, түүнийг үр ашигтай болгох арга, хэрэгслүүд, үйл ажиллагааны

цогцыг бүхэлд нь хөрөнгө оруулалтын харилцаа гэнэ.

Доктор Б.Сайнжаргал:

Хөрөнгийг байнгын эргэлтэнд оруулж орлого бүтээх, үнэ цэнийг

нэмэгдүүлэх зорилгоор ашиглах үйл ажиллагааг хөрөнгө оруулалт гэнэ.

Доктор Д.Цэрэнпил:

Хөрөнгө оруулалт нь улс орны эдийн засаг, нийгмийн чадавхийн хөгжлийг

тодорхойлох эдийн засгийн хэмжүүр юм.

Page 6: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

“Хөрөнгө оруулалт”-ын нэр томъёо эрхзүйн хувьд хуульчлагдаж

тодорхойлогдоогүйгээс гарч буй сөрөг үр дагаврууд

Төсвийн хөрөнгө

оруулалт өр төлбөрт

тооцогддог.

Төсвийн хөрөнгө оруулалт

буцалтгүй тусламж, зээл

хэлбэрээр хувь хүн, ААН-д

олгогддог. /Гэр, ЖДҮ, услалтын систем г.м/

Их засварын ажлыг

тодорхойлох

боломжгүй.

•Татвар төлөгчдийн хөрөнгөөр

худалдан авсан бараа, ажил, үйлчилгээ

төрийн болон орон нутгийн өмчийн

аль нэгэнд заавал бүртгэгдэх ѐстой.

Гэтэл тайлан, бүртгэл зөрүүтэй гардаг.

•Зээл нь зардлын ангиллаар урсгал

зардалд хамаардаг. Хөрөнгийн зардалд

урсгал зардлыг оруулсанаар зардлын

зориулалт, зарчим, үндсэн шинж чанар

алдагддаг.

Урсгал засварын шинжтэй,

бага /1-10.0 саяын/ өртөгтэй

засварын ажлууд хөрөнгө

оруулалтаар хийгддэг.

Үүнээс шалтгаалан:

•Үндсэн хөрөнгийн

ашиглалтын хугацааг

уртасгадаггүй;

•Чанар байдлыг

сайжруулдаггүй;

•Тухайн хөрөнгийг үнэ

цэнийг нэмэгдүүлэхгүй

засварууд төсөвт тусгагддаг.

•Тендерийн хууль

тогтоомжтой нийцдэггүй.

•Төсөвт өндөр өртөгтэй

барилга байгууламж

төрийн өмчид “шахагддаг”

Page 7: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

“Хөрөнгө оруулалт”-ын нэр томъёо эрхзүйн хувьд хуульчлагдаж

тодорхойлогдоогүйгээс гарч буй сөрөг үр дагаврууд

Тоног төхөөрөмжийн

зардлын ангилалд

тохирохгүй худалдан авалт

хийгддэг. /Нохой, морь, хонь,

ямаа, өвс тэжээл г.м/

Урсгал зардлын

санхүүжилтээр хийгдэх

худалдан авалт хийгддэг. /Эко

сургалт, тээврийн зардал,

аялал жуулчлал, нэн ховор

амьтан өсгөх/

Хөрөнгө оруулалтаар

худалдан авах тоног

төхөөрөмжийн ялгаа, зааг

байхгүй болсон.

•Тендерийн хууль тогтоомжийн

дагуу худалдан авалт хийхэд хүндрэл

учруулдаг.

•Хөрөнгийн бүртгэлийн ажиллагаанд

хүндрэл учруулдаг.

•Хувь хүн, хувийн өмчийн аж ахуйн

нэгжид татвар төлөгчдийн хөрөнгө

шууд дэмжлэг болж очдог.

Урсгал зардлаар худалдан

авдаг, бага өртөгтэй, түргэн

элэгдэх зүйлс хөрөнгө

оруулалтаар тоног

төхөөрөмжид тооцогдох

боломжтой. /Хэвлэгч,

хувилагчийн хор, ажлын

хувцас, үзэг бал г.м/

•Үндсэн хөрөнгийн

бүртгэлд авах боломжгүй.

•Төсөвт өндөр өртөгтэй

барилга байгууламж

төрийн өмчид “шахагддаг”

Page 8: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Барилгын ажил эхлүүлэхэд шаардагдах нөхцлүүд бүрэн хуульчлагдаагүй.

Зураг төслөөс гадна барилгын ажлыг эхлүүлэхэд

шаардагдах бусад барим бичиг, нөхцлүүд:

•Зураг төслийн талаарх экспертизийн дүгнэлт.

•Техник, эдийн засгийн үндэслэл. Үр ашгийн

тооцоо

•Хөрсний судалгаа, инженер-геологийн дүгнэлт.

•Газрын зөвшөөрөл.

•Мэргэжлийн байгууллагуудаас олгогдох

техникийн нөхцлүүд.

“Барилгын тухай” хуулийн 15.2. дахь заалт:

Зураг төсөлгүй барилга байгууламжийг улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтын

төлөвлөгөөнд тусгахыг хориглоно.

ТБУСТ хуулинд хөрөнгө

оруулалтын төслүүдэд

тавигдах шаардлагыг огт

тусгаагүй, зөвхөн

салбарын хуулинд хагас

дутуу зохицуулалт

хийгдсэн.

Page 9: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын төлөвлөлт, хэрэгжилтэд орон нутгийн

оролцоо үндсэндээ байхгүй.

“Төсвийн байгууллагын удирдлага,

санхүүжилтийн тухай” хуулиар төсвийн

хөрөнгө оруулалтын төлөвлөлт зөвхөн

ТЕЗ-даар дамжин хэрэгждэг.

Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтын

төлөвлөгөөгөөр ТЕЗ нь орон нутаг

болж чаддагүй.

•Ажлын эцсийн хэрэглэгч нь орон нутаг

боловч гүйцэтгэлд нь хяналт тавих

боломж байдаггүй. Яам, агентлагийн

зүгээс хөдөөд хийгдэх ажилд байнгын

хяналт тавих боломж хомс байдгаас ажил

чанаргүй болох тохиолдол гардаг.

•ХАА-ны хуулиар орон нутаг 500.0 саяас

доош өртөгтэй х/о-ын төслийн хувьд

захиалагч байх ѐстой ч төсвийн тухай

хуулиар ТЕЗ нь байж болдоггүй.

•ТЕЗ-даас орон нутагт эрх шилжүүлдэг ч

төслийн хэрэгжилтийн талаарх үүрэг

хариуцлагын асуудал тарамддаг.

•Тухайн орон нутагт хийгдэх хөрөнгө

оруулалт бодитой төлөвлөгддөггүй.

•Улсын төсвийн х/о нь орон нутгийн

төсвийн хөрөнгө оруулалтын

төлөвлөгөөтэй давхарддаг.

•Орон нутагт зайлшгүй шаардлагатай

хөрөнгө оруулалтын төсөл орхигддог.

•Орон нутагт огт шаардлагагүй х/о

төлөвлөгддөг.

Page 10: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Төсвийн ерөнхийлөн захирагч нар өөрт олгогдсон хөрөнгийн зардлын

хязгаарт багтаан хөрөнгө оруулалтынхаа төслүүдийг сонгох эрхтэй байдаг.

Дар

амт

ТЕЗ-д х/о-ын

төлөвлөгөөндөө шинээр

эхлэх барилга

байгууламжийг аль болох

олон тоогоор оруулж

төлөвлөдөг.

Тухайн жилийн санхүүжилт нь

барилга байгууламжийн нийт төсөвт

өртгийг баригдах хугацаанд нь

харьцуулсан харьцаанаас маш багаар

төсөвт тусгагддаг.

Дараа оны

төсөв

Page 11: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Д/Д Төсөл, арга хэмжээний Хугацаа Төсөвт

өртөг Санхүүжих Хувь

2008 он

XIII.1.1.1 Цагдаагийн авто гаражийн барилга, 200 машин /УБ/ 2008-2009

810.0

6.2

0.77

XIII.1.1.2 Цагдаагийн хэлтсийн контор /Өвөрхангай, Хархорин/ 2008-2009

350.0

8.2

2.34

XIII.1.1.3 Цагдаа, дотоодын цэргийн сургалтын нэгдсэн төв /полигон/

/УБ/ 2008-2009

1,700.0

0.7

0.04

XIX.1.3.3.1 Идэрийн голын төмөр бетон гүүр /Завхан, Их Уул/ 2008-2009

1,649.9

60.0

3.64

XIX.1.3.3.2 Турганы голын 96.9 у/м төмөр бетон гүүр /Баян-Өлгий,

Сагсай/ 2008-2009

1,066.0

60.0

5.63

2010 он

XVII.1.61 Дүүргийн спорт цогцолбор, 1000 суудал /УБ, ЧД/ 2010-2011

2,561.3

10.0

0.39

XVII.1.62 Дүүргийн спорт цогцолбор, 1000 суудал /УБ, СБД/ 2010-2011

2,561.3

10.0

0.39

XVII.1.63 Дүүргийн спорт цогцолбор, 1000 суудал /УБ, БЗД/ 2010-2011

2,561.3

10.0

0.39

XVII.1.64 Дүүргийн спорт цогцолбор, 1000 суудал /УБ, БГД/ 2010-2011

2,561.3

10.0

0.39

XVII.1.65 Дүүргийн өвлийн спорт цогцолбор, 1000 суудал /УБ, ХУД/ 2010-2011

3,000.0

10.0

0.33

XVII.1.66 Дүүргийн спорт цогцолбор, 700 суудал /УБ, Налайх/ 2010-2011

1,885.2

10.0

0.53

Page 12: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Д/Д Төсөл, арга хэмжээний Хугацаа Төсөвт

өртөг Санхүүжих Хувь

2011

XY.1.56

Хөшигийн хөндийд нисэх онгоцны буудал барихтай

холбогдуулан 110 кВ-ын ЦДАШ, дэд станц барих ТЭЗҮ,

зураг төсөл боловсруулах, шугамын ажлыг эхлүүлэх /Төв/

2011-2012

9,800.0

150.0

1.53

XYII.1.1.75 Сургуулийн барилгын өргөтгөл, 520 суудал /Увс, Улаангом,

Шинэ-Ирээдүй/ 2011-2012

1,750.0

90.0

5.14

XYII.1.1.77 Сургуулийн барилга, 640 суудал /УБ, БЗД/ 2011-2012

2,200.0

120.0

5.45

XYII.1.1.78 Сургуулийн барилга, 920 суудал /Баян-Өлгий, Өлгий, 1-р

сургууль/ 2011-2012

2,500.0

120.0

4.80

XYII.1.1.79 Сургуулийн барилга, 928 суудал /Дорноговь, Замын-Үүд/ 2011-2012

2,500.0

90.0

3.60

XYII.1.1.85 Сургуулийн барилга, 320 суудал /Завхан, Тэс/ 2011-2012

1,200.0

45.0

3.75

XYII.1.1.86 Сургуулийн барилга, 320 суудал /Завхан, Нөмрөг/ 2011-2012

1,200.0

45.0

3.75

XYII.1.1.87 Сургуулийн барилга, спорт заал, 640 суудал /Орхон, Баян-

Өндөр, Их залуу баг/ 2011-2012

1,800.0

60.0

3.33

XYII.1.1.88 Сургуулийн барилга, 560 суудал /Сэлэнгэ, Мандал/ 2011-2012

1,700.0

90.0

5.29

XYII.1.1.89 Сургуулийн барилга, 640 суудал /Сүхбаатар, Баруун-Урт/ 2011-2012

1,800.0

90.0

5.00

XYII.1.1.90 Сургуулийн барилга, 320 суудал /Ховд , Булган / 2011-2012

1,200.0

90.0

7.50

XYII.1.1.92 Сургуулийн барилга, 320 суудал /Хэнтий, Цэнхэр-Мандал/ 2011-2012

1,200.0

60.0

5.00

Page 13: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Төсвийн ерөнхийлөн захирагч нар өөрт олгогдсон хөрөнгийн зардлын

хязгаарт багтаан хөрөнгө оруулалтынхаа төслүүдийг сонгох эрхтэй байдаг.

Дар

амт

Олон жилийн өмнө

хийгдсэн зураг төсөвтэй

барилгыг багцдаа тусгадаг.

Барилгын төсөвт өртөгт эзлэх шууд болон шууд

бус зардлын өөрчлөлтөөс шалтгаалан барилгын

бодит өртөг өөрчлөгддөг.

-Тендерийн босго үнэнд багтсан тендерийн

санал ирэхгүй байх;

-Гэрээ байгуулах боломжгүй болох;

-Барилга чанаргүй баригдах;

Дараа оны

төсөв

Page 14: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Төсвийн ерөнхийлөн захирагч нар өөрт олгогдсон хөрөнгийн зардлын

хязгаарт багтаан хөрөнгө оруулалтынхаа төслүүдийг сонгох эрхтэй байдаг.

Дар

амт

Үр ашиггүй, нийгэм-эдийн

засгийн ач холбогдолгүй

төслүүдийг багцдаа

тусгадаг.

Үр ашгийн тооцоог хийгээгүй, үр ашигтай эсэх

нь тодорхойгүй төслүүдэд нэмэгдэл зардал

гардаг.

Дараа оны

төсөв

Page 15: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Дотоодод суурилагдсан хүчин чадлыг тооцдоггүй.

Тусгай зөвшөөрөлтэй ААН-

үүдийн хүчин чадлаас давсан

ажил төлөвлөдөг.

Худалдан авах ажилллагааны хуулиар 10.0 тэрбум

төгрөг хүртэлх ажлыг зөвхөн дотоодын компаниуд

гүйцэтгэдэг.

•Төлөвлөсөн барилга байгууламж гэрээт хугацаандаа

ашиглалтад орж чаддаггүй.

•Төсөвлөсөн хөрөнгө ашиглагдахгүй үлддэг.

•Тодотгол хийх шаардлагатай болдог.

ТБОНӨХБАҮХАТ хууль:

9.2 Захиалагч нь 10,000,000,001 төгрөгнөөс дээш төсөвт өртөг

бүхий ажил, 100,000,001 төгрөгнөөс дээш төсөвт өртөг бүхий

бараа, үйлчилгээний тендер шалгаруулалтад гадаадын этгээд

оролцохыг хориглож үл болно.

9.3 Энэ хуулийн 9.2-т зааснаас бусад тендер шалгаруулалтад

гадаадын этгээд оролцуулж үл болно.

Page 16: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Улсын төсвөөс дараа төлөгдөх нөхцлөөр хэрэгжүүлэх хөрөнгө оруулалтын

төслийн төлөвлөлтийн асуудал эрхзүйн хувьд зохицуулалт үндсэндээ байхгүй.

Улсын төсвөөс дараа

төлөгдөх нөхцлөөр

хэрэгжүүлэх хөрөнгө

оруулалтын төсөл, арга

хэмжээг хэмжээг хэрхэн

төлөвлөх процедур

төсвийн харилцааг

зохицуулсан хуулиудад

байхгүй.

Төсөвт үзүүлэх

нөлөөллийг үл

харгалзан УИХ

болон Засгийн

газраас дараа

төлөгдөх нөхцлөөр

арга хэмжээ

авахаар баталдаг.

УИХ-ын 2008 оны 5

дугаар сарын 23-ны

өдрийн 47-р тогтоол

УИХ-ын 2010 оны 1

дүгээр сарын 14-ны

өдрийн 5-р тогтоол

ЗГ-ын 2010 оны 4 дүгээр

сарын 28-ны өдрийн 102-р

тогтоол

Page 17: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Улсын төсвөөс дараа төлөгдөх нөхцлөөр хэрэгжүүлэх хөрөнгө оруулалтын

төслийн төлөвлөлтийн асуудал эрхзүйн хувьд зохицуулалт үндсэндээ байхгүй.

Тогтоолын

дугаар, огноо

Тогтоолын нэр Төслийн тоо Нийт төсөвт өртөг

УИХ, №47,

2008/5/23

Өөрийн хөрөнгөөр гүйцэтгэн дараа төлөгдөх

нөхцөлтэйгээр барих авто зам, эрчим хүчний

барилга байгууламжийн жагсаалт батлах тухай

Авто зам-33

Эрчим хүч-13

1,002,605.0

УИХ, №5,

2010/1/14

Өөрийн хөрөнгөөр гүйцэтгэн дараа төлөгдөх

нөхцөлтэйгээр хэрэгжүүлэх “УБ хотын

Нарантуул худалдааны төвийн баруун урд

уулзвар болон төмөр зам дээгүүр гүүрэн гарц

төсөл”-ийн тухай

Гүүр-1 24,500.0

ЗГ, №102,

2010/4/28

Концессийн зүйлийн жагсаалт батлах тухай Орон сууц, барилга-46,

Авто зам-47,

Төмөр зам-2,

АҮ-ийн парк-1,

Эрчим хүч-16,

Боловсрол-3

Эрүүл мэнд-3,

Байгаль орчин-1

Мэдээлэл-2

10,800,000.0

2011 оны төсвийн тухай хууль

Авто зам-11

Эрчим хүч-4

554,519.1

162,740.4

НИЙТ ДҮН 183 төсөл, арга хэмжээ 12,544,364.5

Page 18: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтын санхүүжилт, сараар

он

Хөрөнгийн эх

үүсвэр

Жилийн

төл-гөө 1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар

2005 У/төсөв

59.9

- -

0.8

2.9

4.6

9.6

12.5

20.7

26.4

28.7

33.2

59.3

хувь

100.0

- -

1.3

4.8

7.7

16.0

20.9

34.6

44.1

47.9

55.4

99.0

2006 У/төсөв

137.5

0.5

3.0

6.9

9.8

17.4

28.2

37.3

44.0

51.1

68.0

78.9

133.3

хувь

100.0

0.4

2.2

5.0

7.1

12.7

20.5

27.1

32.0

37.2

49.5

57.4

96.9

2007

У/төсөв

222.0 1.6 2.8 7.1 11.3 17.5 26.7 38.5 52.8 65.4 89.8 110.8 204.5

МУХСан 186.4 0 0 2.5 5.9 31.3 32.9 43.2 51.7 70.2 98.7

111.0 161.8

Дүн

408.4

1.6

2.8

9.6 17.2 48.8 59.6 81.7 104.5 135.6 188.5 221.8 366.3

хувь

100.0

0.4

0.7

2.4

4.2

11.9

14.6

20.0

25.6

33.2

46.2

54.3

89.7

2008

У/төсөв 336.2 0.7 7.3 16.9 32.5 48.6 93 114.6 135.1 155.7 169.2 186.6 211.7

МУХСан 235.1 0 1.2 5.2 12.3 15.5 34.7 51 59.7 71.4 106.3 159.8 252.3

Дүн 571.3 0.7 8.5 22.1 44.8 64.1 127.7 165.7 194.8 227.1 275.5 346.4 464

хувь

100.0 0.1 1.5 3.9 7.8 11.2 22.4 29.0 34.1 39.8 53.8 66.8 89.4

2009

У/төсөв 241.7 9.2 12.1 19.3 25.6 40.4 63.4 95.9 110.6 138.5 159.2 178.1 215.1

МУХСан 122.3 0 1.6 2 8.7 20.2 31.3 48.5 66.6 78.8 93.4 108.4 160.7

дүн

364.0 9.2 13.7 21.3 34.3 60.6 94.7 144.4 177.2 217.3 252.6 286.5 375.8

хувь

100.0

2.5

3.8

5.9

9.4

16.6

26.0

34.3

42.1

51.6

60.0

68.0

89.2

2010 төсөв 530.9 9.5 20.7 36.5 76.2 118.9 149.4 181.5 223.6 283.0 331.3 353.9 473.2

хувь

100.0

2.1

4.6

8.2

17.0

26.6

33.4

34.2

42.1

53.3 62.4 66.7 89.1

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Page 19: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Улсын төсвийн нийт хөрөнгө оруулалтын 20-30 хувь нь оны эцсийн

саруудад хийгддэг.

•Төсвийн тодотголыг УИХ хугацаа алдаж, оройтож баталдаг.

•Төсвийн жилд төсвийн тодотгол олон удаа хийх шаардлагатай болдог.

•Зураг төсөвгүй объектууд төсөвт тусгагддагаас зураг төсөв зохиоход хугацаа

алдаж, тендер оройтдог.

•Тендерийн будлиан.

•Хөрсний судалгаа, зураг, төсөв алдаатай зохиогддог. /Ажлын тоо хэмжээг буруу

тусгадаг, ажил орхигдуулдаг, хуурамч дүгнэлт гаргадаг/

•Барилгын ажлын гүйцэтгэл захиалагчаар хянагдах явцдаа хугацаа алддаг.

•Ажлын гүйцэтгэлийг хянаж баталгаажуулан гарын үсэг зурж буй албан

тушаалтан хэт олон.

•Оны эцэст олон барилга зэрэг ашиглалтад орох болдогоос улсын болон

техникийн комисст ажиллах мэргэжлийн албан тушаалтнууд хүрэлцдэггүй.

Page 20: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

•Хуурамч гүйцэтгэл бичиж санхүүжилт авах.

•Санхүүжилтээ бүрэн авахын тулд банкнаас баталгаа гаргуулах.

•Тайлан гүйцэтгэл зөрүүтэй гарах.

•Хөрөнгөө төв төрийн сангийн дансанд буцаан татуулахгүйн тулд хөрөнгө

оруулалтын санхүүжилтэд олгогдсон мөнгийг барьцаа хөрөнгийн данс, эсхүл

арилжааны банкин дахь дансанд шилжүүлэх.

•Тухайн барилга байгууламжийг ашиглалтад хүлээн авах улсын болон техникийн

комисс ажиллаж чадаагүйгээс үлдэгдэл хөрөнгөө ашиглаж чадахгүй болох.

Төсвийн жил 12 дугаар 31-нээр дуусгавар болохоор хуульчлагдсан.

Захиалагчийн хөрөнгө оруулалт, их засварын данс оны эцэст үлдэлгүй

байхаар журамлагдсан.

Page 21: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Сул зогсолт

/тайлан тооцоо

гаргах, гүйцэтгэл

хянагдах/

Барилга угсралтын

үндсэн ажиллагаа

Гүйцэтгэгчийг сонгон

шалгаруулах үйл

ажиллагаа

Барилгын ажлын санхүүжилтийн хугацаа нь төсвийн жилтэй ижил байгаа нь учир

дутагдалтай байна .

Санхүүжилт

Page 22: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

УИХ-аар төсөв хэлэлцүүлэх явцад

шинээр хөрөнгө оруулалтын төсөл

нэмэгддэг.

-Зураг төсөвгүй объектууд

-Барилгын ажил эхлэх

шаардлага хангаагүй

төслүүд

1. Зураг төсвөө хийлгэхэд хугацаа

алддаг.

2. Тендер нь оройтож, барилгын ажил

хугацаандаа эхэл чадахгүй болдог.

3. Барилга байгууламж хугацаандаа

ашиглалтад орж чадахгүй болдог.

4. Төсөвлөгдсөн хөрөнгө бүрэн

ашиглагдаж чадахгүйд хүрдэг.

2. Төсөвт тодотгол хийх шаардлагатай

болж дараа оны төсөвт хүндрэл

учруулдаг.

3. Гүйцэтгэгч байгууллагад хохирол

учруулдаг.

3. Төсөвт өртөг нэмэгдэж, төсөвт

нэмэгдэл зардал бий болгодог.

Page 23: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

УИХ-аар төсөв хэлэлцүүлэх явцад

шинээр хөрөнгө оруулалтын төсөл

нэмэгддэг.

1. Барилгын ажил гүйцэтгэж байсан

компани ажлаа зогсоох шаардлагатай

болж, эдийн засгийн хувьд хохирдог.

2. Барилга хугацаандаа дуусах боломжгүй

болсоноос эвдэрч гэмтэх, тоногдох болж

нэмэгдэл гардал гардаг.

3. Олгосон санхүүжилтийг тайлагнах,

гүйцэтгэл гаргахад хүндрэл учирдаг.

4. Дараа оны төсөв, эсхүл тодотголд тухайн

барилгыг дахин тусгах шаардлагатай

болдог.

-Ажил нь эхэлсэн барилга

байгууламжийг төсвийн

төлөвлөгөөнөөс хасдаг.

-Ажил нь хийгдэж буй

төслийн нэрийг сольдог.

Тухайн ондоо дуусгахаар

төлөвлөсөн барилга

байгууламжид

төсөвлөгдсөн хөрөнгийг

хасч, өөр төсөлд

шилжүүлдэг.

Page 24: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

1. Зураг төсөвгүй, барилгын ажил эхлэх

нөхцөл, шаардлагыг хангаагүй объектуудыг

тусгадаг.

2. Шинээр эхлэх барилга байгууламжийн

хөрөнгийг “амсуулах” байдлаар төсөвлөдөг.

3. ТЕЗ-дын чиг үүрэг нийцэхгүй хөрөнгө

оруулалтыг багцад нь оруулдаг.

4. Хувь хүмүүс, аж ахуйн нэгжид тусламж

хэлбэрээр төсвийн хөрөнгө оруулалтыг

зарцуулдаг.

5. Урсгал зардлын шинжтэй төслийг

хөрөнгийн зардалд оруулдаг.

6. Төсөвт өртөгтөө багтаж баригдахааргүй

барилгуудыг тусгадаг.

7. Олон газар хэрэгжих төслийн

санхүүжилтийн эх үүсвэрийг бөөн дүнгээр

тусгадаг.

8. Юу хийх нь тодорхойгүй төсөл, хөтөлбөр

нэртэй арга хэмжээг төлөвлөдөг.

1. Тендер нь оройтож, барилга байгууламж

хугацаандаа ашиглалтад орж чаддаггүй.

Төсөвлөгдсөн хөрөнгө бүрэн ашиглагдаж

чаддаггүй.

2. Дараа оны төсөвт хүндрэл учруулдаг.

Гүйцэтгэгч байгууллагад хохиролтой.

3. Захиалагчийн хяналтын чиг үүрэг

алдагдаж, үр ашиггүй зардал гарч,

хөрөнгө оруулалт үр дүнгүй болдог.

4. Тайлан бүртгэлийн асуудал

5. Зардлын төрөл холилдож,

санхүүжүүлэхэд бэрхшээл авчирдаг.

6. Төсөвт өртөг нэмэгдэж, төсөвт нэмэгдэл

зардал бий болгодог.

7. Ямар төсөлд хичнээн хэмжээний

санхүүжилт оногдож буй нт тодорхойгүй

тул санхүүжүүлэхэд хүндрэл учирдаг.

8. Дураараа зохицуулах боломжтой болдог.

Төсвийн хөрөнгийн ашиглалт, х/о-

ын үр дүнд муугаар нөлөөлдөг.

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Page 25: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

Төрийн болон орон нутгийн өмчийн тухай хууль

11 дүгээр зүйл. Төрийн өмчийн хорооны бүрэн эрх

8/ Төрийн өмчит хуулийн этгээдийн үл хөдлөх болон үндсэн хөрөнгөнд хамаарах хөдлөх хөрөнгийг

данснаас хасах санал, захиалгыг хянаж батлах, шинээр авах шийдвэр гаргах;

14 дүгээр зүйл. Төрийн байгууллага, албан газрын эд хөрөнгийн эрх

4/ Үндсэн хөрөнгөнд хамаарах эд хөрөнгө олж авах, захиалах, данснаас хасах шилжүүлэх, утсгах саналаа

Төрийн өмчийн хороонд тавьж, энэ хуулиар тогтоосон журмын дагуу зөвшөөрөл авах

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

“Төрийн өмчит хуулийн этгээдийн үндсэн хөрөнгө бэлтгэх ажлыг журамлах тухай” Засгийн газрын

2009 оны 234 дүгээр тогтоол

2. Төрийн өмчит хуулийн этгээд нь дараа онд хэрэгцээтэй байгаа үндсэн хөрөнгийн нэр төрөл, тоо

хэмжээ, тэдгээрийг худалдан авахад шаардагдах зардлын төсвийн төслийн саналыг тухайн жилийн 6

дугаар сарын 1-ний дотор Төрийн өмчийн хороонд ирүүлж байхаар тогтоосугай.

3. Төрийн өмчит хуулийн этгээдийн үндсэн хөрөнгө худалдан авахаар ирүүлсэн саналыг хэрэгцээ

шаардлагад нь үндэслэн хянаж батлан, тухайн жилийн 7 дугаар сарын 15-ны дотор Сангийн яаманд

хүргүүлж байхыг Төрийн өмчийн хороо (Д.Сугар)-нд даалгасугай.

4. Төрийн өмчийн хорооноос хянан баталсан энэхүү тогтоолын 3 дугаар зүйлд заасан саналыг төсвийн

ерөнхийлөн захирагч нарын дараа оны төсвийн багцад тусгаж байхыг Сангийн сайд С.Баярцогтод

даалгасугай.

Page 26: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

“Нийтлэг журам батлах тухай /Хөрөнгө оруулалтын хөтөлбөр/” Засгийн газрын 2010 оны 123

дугаар тогтоол

1. “Улсын хөрөнгө оруулалтын хөтөлбөр боловсруулах нийтлэг журам”-ыг хавсралт ѐсоор баталсугай.

2. Эрхлэх ажлынхаа хүрээний хөрөнгө оруулалтын төслийн судалгаа, үр ашгийн тооцоог үнэлж, ач

холбогдлоор нь эрэмбэлэн жил бүрийн 2 дугаар сарын 5-ны дотор Үндэсний хөгжил,

шинэтгэлийн хороонд хүргүүлж байхыг төсвийн ерөнхийлөн захирагч нарт даалгасугай:

3. Дор дурдсан арга хэмжээ авч ажиллахыг Үндэсний хөгжил, шинэтгэлийн хороо /Ч.Хашчулуун/-нд

даалгасугай:

3.1. Энэхүү тогтоолын хавсралтаар баталсан журмын дагуу улсын хөрөнгө оруулалтын хөтөлбөрийг 5

жилийн хугацаагаар жил бүр тодотгох зарчмаар боловсруулан Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийг

хөгжүүлэх Үндсэн чиглэлийн хамт 4 дүгээр сард багтаан Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцүүлэх;

Page 27: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

3.1. Макро эдийн засгийн үзүүлэлтүүд, төсвийн хүрээний мэдэгдэл болон гадаад өрийн зохистой

харьцаанд үндэслэн Улсын хөрөнгө оруулалтын хөтөлбөрийн төслийн /улсын төсвийн болон зээл,

тусламж, төр-хувийн хэвшлийн түншлэлийн хүрээнд хэрэгжүүлэх төслийн хөрөнгийн эх үүсвэр/

нийт дүнг Сангийн яамнаас тогтоож, жил бүрийн 11 дүгээр сарын 5-ны дотор Үндэсний хөгжил,

шинэтгэлийн хороонд албан ѐсоор хүргүүлсэн байна.

3.2. Үндэсний хөгжил, шинэтгэлийн хороо нь эдийн засаг, нийгмийг хөгжүүлэх дунд хугацааны

бодлогыг үндэслэн салбар тус бүрээр нь эх үүсвэрийн хуваарилалт хийж, яам, Засгийн газрын

агентлагаар нь хөрөнгө оруулалтын хязгаарыг тогтоож, Улсын хөрөнгө оруулалтын хөтөлбөрийг

боловсруулах удирдамжийг Үндэсний хөгжил, шинэтгэлийн хороо холбогдох байгууллагуудад жил

бүрийн 11 дүгээр сарын 20-ны дотор хүргүүлнэ.

3.3. Төсвийн ерөнхийлөн захирагч нь салбарынхаа хөгжлийн бодлогыг тодорхойлж, энэхүү журмын

хоѐрдугаар зүйлд заасан шаардлагад нийцүүлэн зайлшгүй хэрэгжүүлэх шаардлагатай хөрөнгө

оруулалтын төслийг боловсруулж, сайдын зөвлөлөөр хэлэлцүүлэн, хурлын тэмдэглэлийн хамт 2

дугаар сарын 5-ны дотор Үндэсний хөгжил, шинэтгэлийн хороонд хүргүүлнэ.

Page 28: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

3.4. Төсвийн ерөнхийлөн захирагчаас ирүүлсэн хөрөнгө оруулалтын төслүүдийг Үндэсний хөгжил,

шинэтгэлийн хороо салбар бүрээр эдийн засаг, нийгмийг хөгжүүлэх дунд хугацааны бодлого,

Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөр, тухайн жилийн Үндсэн чиглэл, төсвийн хүрээний

мэдэгдэлтэй уялдуулан хянан нэгтгэж, ач холбогдлоор нь эрэмбэлэн яам, Засгийн газрын

агентлагийн удирдлагатай эцэслэн тохиролцож, жил бүрийн 4 дүгээр сард Засгийн газарт оруулж

батлуулна.

3.5. Засгийн газраар баталсан тухайн санхүүгийн жилд шинээр хэрэгжүүлэх хөрөнгө оруулалтын

төслийн жагсаалтыг Үндэсний хөгжил, шинэтгэлийн хорооноос Сангийн яаманд хүргүүлнэ.

3.6. Барилга байгууламжийн өргөтгөл, техник, технологийн шинэчлэлтээс бусад их засвар, угсрагдахгүй

тоног төхөөрөмж, үйлдвэрлэлийн бус машин, механизмын тухайн жилийн хөрөнгө оруулалтын

төлөвлөгөөг төсвийн төсөлтэй уялдуулан Сангийн яам төлөвлөж хэрэгжүүлнэ.

Page 29: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Үндэсний хөгжил, шинэтгэлийн хорооны үйл ажиллагааны стратеги, бүтцийн өөрчлөлтийн

хөтөлбөр батлах тухай Монгол Улсын Ерөнхий сайдын 2009 оны 8 тоот Захирамж:

3.3.3. Ñàëáàðûí õºãæèë, õºðºí㺠îðóóëàëòûí íýãäñýí áîäëîãûí àñóóäàë õàðèóöñàí çîõèîí áàéãóóëàëòûí á¿òöèéí

íýãæèéí ¿íäñýí ¿¿ðýã, ÷èã ¿¿ðýã

Ýíý íýãæ íü ¿éë àæèëëàãààíû ñòðàòåãèéí ãóðàâäóãààð çîðèëòûí õ¿ðýýíä ñàëáàðûí áîëîí á¿ñ íóòãèéí áîäëîãî

áîëîâñðóóëàõ ¿íäýñíèé õºãæëèéí áîäëîãîä íèéö¿¿ëýí ñàëáàðóóäûí õºãæëèéí áîäëîãûí óÿëäààã õàíãàõ, õºðºíãº

îðóóëàëòûí íýãäñýí áîäëîãî, òºëºâëºãºº áîëîâñðóóëàõ ¿íäñýí ¿¿ðýã õ¿ëýýæ, ¯íäýñíèé õºãæëèéí öîãö áîäëîãî,

Çàñãèéí ãàçðûí ¿éë àæèëëàãààíû õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíä ýäèéí çàñãèéí òýðã¿¿ëýõ ÷èãëýë, ñàëáàðûã òîäîðõîéëîõ,

ýäèéí çàñàã, íèéãìèéí ¿íäñýí ÷èãëýë, óëñûí õºðºí㺠îðóóëàëòûí äóíä õóãàöààíû õºòºëáºð, æèëèéí òºëºâëºãºº

áîëîâñðóóëàõ, õºðºí㺠îðóóëàëòûí òºñë¿¿äèéã òîäîðõîéëîõ, õÿíàõ, òýðã¿¿ëýõ äàðààëëûã òîãòîîõ, ñàëáàðóóäûí

ñàíàëûã àâ÷, øààðäëàãàòàé ººð÷ëºëòèéã îðóóëæ íýãòãýõ, Çàñãèéí ãàçðààð õýëýëö¿¿ëýõ çýðýã ÷èã ¿¿ðýã

õýðýãæ¿¿ëíý. ̺í õºðºí㺠îðóóëàëòûí òºñë¿¿äèéí ä¿í øèíæèëãýý õèéõ, õÿíàëò òàâèõ ÷èã ¿¿ðýã õýðýãæ¿¿ëíý. Ýíý

íýãæèéí ÷èã ¿¿ðãèéí ãîë çîðèëò íü ñàëáàðûí õºãæèë, õºðºí㺠îðóóëàëòûí íýãäñýí áîäëîãî, òºëºâëºãººã ¿íäýñíèé

õºãæëèéí öîãö áîäëîãî, á¿ñ íóòãèéí õºãæèëòýé çºâ çîõèñòîé óÿëäóóëæ õºãæëèéí òýíöâýðò áàéäëûã õàíãàõ, õºðºíãº

íººöèéí ¿ð àøãèéã äýýøë¿¿ëýõýä ÷èãëýãäýíý.

Page 30: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Улсын төсвийн хөрөнгөөр

хэрэгжүүлэх хөрөнгө оруулалтын

төсөл, арга хэмжээ, барилга

байгууламжийн жагсаалт

САНГИЙН

ЯАМ

Төрийн

өмчийн хороо

Үндэсний

хөгжил,

шинэтгэлийн

хороо

Page 31: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны сөрөг, дутагдалтай талууд

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

34.7 32.8 31.0 39.9

59.7 59.9

137.5

408.4

518.8

421.2

530.9

29.6 35.1 33.9 47.7

58.1 59.3

133.3

366.3

460

374.6

473.2

85.3

107.0 109.4

119.5

97.3 99.0

96.9 89.7 88.7 88.9 89.1

0

100

200

300

400

500

600

2000 он 2001 он 2002 он 2003 он 2004 он 2005 он 2006 он 2007 он 2008 он 2009 он 2010 он

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын төлөвлөгөө, гүйцэтгэл /тэрбум төг,хувь/

Төлөвлөгөө Гүйцэтгэл Хувь

Page 32: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны шинэчлэл

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны шинэчлэл

Төсвийн байгууллагын удирдлага,

санхүүжилтийн тухай хууль

Нэгдсэн төсвийн тухай хууль

• Хуулийн анхны төслийг боловсруулахад:

– Засгийн газрын гишүүд, салбарын яамдаас санал авсан.

– Бүх аймаг, сум, нийслэл, дүүргээс санал авсан.

– ОУВС-ын тусгайлсан ажлын хэсэг ирж хуулийн төслийг боловсруулахад оролцсон.

• Анхны төслийг 2009.12.29-ны өдрийн ЗГ-ын хуралдаанаар хэлэлцүүлсэн. Уг хуралдаанаас өгсөн чиглэлийн

дагуу:

– Салбарын яамдуудтай тусгайлсан хэлэлцүүлгийг зохион байгуулж, санал авсан.

– Аймгуудыг бүсчилсэн байдлаар хэлэлцүүлэг хийж, санал авсан.

– Нийслэлийн ЗДТГ, дүүргийн төлөөлөлтэй хэлэлцүүлэг хийсэн.

• Монголын эдийн засгийн чуулга уулзалтаар:

– Төсвийн шинэчлэл

– Төсвийн төвлөрлийг сааруулах

• Ерөнхийлөгчийн дэргэдэх Иргэний танхимаар 2 удаагийн хэлэлцүүлэг хийсэн.

• Ерөнхийлөгчийн Тамгын газраас тусгайлан санал өгсөн.

• Дэлхийн банкнаас тусгайлан зөвлөх ирж ажилласан.

Page 33: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны шинэчлэл

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны шинэчлэл

Нэр томъёо

“төсөв” гэж төрийн чиг үүргийг хэрэгжүүлэхэд шаардагдах санхүүгийн эх

үүсвэрийг бий болгох зорилгоор төрийн мэдэлд хуримтлуулан хуваарилж,

зарцуулах хөрөнгө, орлого, зарлага, өр, төлбөр, санхүүгийн амлалт болон үүрэг

хариуцлага, тэдгээртэй холбогдсон санхүүгийн үйл ажиллагаа, хэрэгжүүлэх арга

хэмжээ, түүнд шаардагдах орц, хүрэх үр дүнгийн нийлбэр цогцыг

• "зарлага" гэж тухайн этгээдийн дотоод гүйлгээнээс бусад гадагш чиглэсэн бүх

төрлийн гүйлгээг; (outlay)

-Урсгал зардал

-Зээл, тусламж

-Морь, хонь, ямаа, өвс тэжээл

-Ховор амьтан өсгөх

-Тээврийн зардал г.м

Төсвийн хөрөнгө оруулалтаар санхүүжүүлэх

зүйлс:

-барилга байгууламж

-их засварын ажил

-тоног төхөөрөмж

/машин механизм, техник хэрэгсэл, тавилга,

багаж хэрэгсэл/

Page 34: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны шинэчлэл

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Барилгын ажил эхлүүлэхэд шаардагдах нөхцлүүдийг бүрэн хуульчилна.

27.1 Төсөвт төлөвлөгдөж, батлагдах хөрөнгө оруулалтын төсөл, арга хэмжээнд

дараах шаардлага тавигдана:

27.1.2 техник, эдийн засгийн үндэслэл болон бусад тооцоо судалгаагаар эдийн

засгийн болон нийгмийн үр ашигтай байдлыг нь нотолсон байх;

27..1.3 нийт төсөвт өртөг нь 30 тэрбум төгрөгөөс дээш хөрөнгө оруулалтын төсөл,

арга хэмжээний хувьд түүний техник, эдийн засгийн үндэслэлийг эдийн засгийн

төлөвлөлтийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагаас судалж, үр ашигтай

байдлыг нь тогтоосон байх;

27.1.5 шинээр баригдах барилга, байгууламжийн судалгаа, зураг төсөл, төсвийг

батлуулсан, магадлал хийлгэсэн байх;

27.1.6 газрын зөвшөөрөл, техникийн нөхцөл бүрдсэн байх;

Page 35: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны шинэчлэл

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар салбарын томоохон төслүүдийг

санхүүжүүлж, хөгжлийн бодлогыг хэрэгжүүлнэ.

27.1 Төсөвт төлөвлөгдөж, батлагдах хөрөнгө оруулалтын төсөл, арга хэмжээнд дараах

шаардлага тавигдана:

27.1.1 тухайн салбарын хөгжлийн стратеги төлөвлөгөөнд тусгагдсан, нийгэм, эдийн засгийн

тэргүүлэх ач холбогдол бүхий арга хэмжээг санал болгосон байх;

28.2 Энэ хуулийн 28.1-д заасан хөрөнгө оруулалтын төсөл, арга хэмжээг энэ хуулийн

28.3-д заасан ач холбогдлыг харгалзан эрэмбэлж, холбогдох тооцооллын хамт тухайн

шатны төсвийн асуудал эрхэлсэн байгууллагад хүргүүлнэ.

28.3 Дараах ач холбогдлыг харгалзан хөрөнгө оруулалтын төсөл, арга хэмжээг төсөвт

тусгана:

28.3.1 улсын хөгжлийн урт, дунд, богино хугацааны бодлого;

28.3.2 Засгийн газрын үйл ажиллаганы хөтөлбөр, тэргүүлэх чиглэл; төрөөс олон нийтэд

үзүүлэх үйлчилгээний нэгдсэн стандарт;

28.3.3 нийгэм, эдийн засгийг хөгжүүлэх үндсэн чиглэл;

28.3.4 салбарын хөгжлийн бодлого;

28.3.5 бүс нутгийн хөгжлийн бодлого;

28.3.6 орон нутгийн хөгжлийн индекс.

28.4 Энэ хуулийн 28.2-д заасан жагсаалтад үндэслэн улсын хөрөнгө оруулалтын

жилийн төлөвлөгөөг боловсруулна.

Page 36: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны шинэчлэл

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Улсын төсвөөс дараа төлөгдөх нөхцлөөр хэрэгжүүлэх төсөл, арга хэмжээг

төсөвтэй уялдуулан хуульчилна.

29 дугаар зүйл. Төр болон хувийн хэвшлийн түншлэл

1. Төр ба хувийн хэвшлийн түншлэлийн дараах хэлбэрүүд байна:

1.төрийн үйлчилгээг хувийн хэвшлийн байгууллагаар гүйцэтгүүлэх;

2.концессын гэрээгээр;

2. Төр ба хувийн хэвшлийн түншлэлийг дараах тохиолдолд хэрэгжүүлнэ:

1. хувийн хэвшлийн эзэмшиж буй техник, технологи, үр ашигтай удирдлагын

арга барилыг төрийн үйлчилгээнд нэвтрүүлэх;

2. хувийн хэвшил дангаараа хэрэгжүүлэх боломжгүй, төрийн дэмжлэг

зайлшгүй шаардлагатай төсөл, арга хэмжээг хэрэгжүүлэх;

3. төсөл арга хэмжээ нь эдийн засгийн хувьд үр ашигтай нь техник, эдийн

засгийн үндэслэлээр нотлогдсон;

3. Төсвийн санхүүжилтийн дутагдлыг нөхөх, төсвөөс төлөх төлбөрийг хойшлуулах

зорилгоор төр ба хувийн хэвшлийн түншлэлийг хэрэгжүүлэхийг хориглоно.

4. Концессийн гэрээгээр хэрэгжүүлэх бүхий л арга хэмжээ нь төсвийн бүрэлдэхүүн

байна.

1.дүгээр зүйл. Улсын Их Хурал төсөв батлах

32.2.8 концессийн гэрээгээр хэрэгжүүлэх төсөл, арга хэмжээний жагсаалт, тэдгээрт

тавигдах тусгай шаардлага, нөхцлийг хавсралтаар

Page 37: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны шинэчлэл

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Төсвийн ерөнхийлөн захирагчдын төсвийн төсөлд тусгах шинээр эхлэх

барилга байгууламжийн тоонд зохицуулалт хийнэ.

27.1 Төсөвт төлөвлөгдөж, батлагдах хөрөнгө оруулалтын төсөл, арга хэмжээнд

дараах шаардлага тавигдана:

27.1.10 шинээр эхлэх барилга, байгууламж, хөрөнгө оруулалтын төсөл, арга хэмжээний

нийт төсөвт өртгөөс тухайн жилд ногдох хэсэг нь хэрэгжүүлэх хугацаанд тэнцүү

хуваарилснаас багагүй байх.

Барилга байгууламж ийн нийт төсөвт

≥ Тухайн жилийн санхүүжилт

Хэрэгжүүлэх хугацаа

Page 38: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны шинэчлэл

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын санхүүжилтийн хугацааг дараа онд хийж

болно.

39 дугаар зүйл. Төсвийн жил дамжин хэрэгжих арга хэмжээний зохицуулалт

39.1 Төсөл, арга хэмжээний онцлогоос шалтгаалан түүнийг хэрэгжүүлэх мөчлөг нь

төсвийн жилээс зөрүүтэй бол дараах төсөл, арга хэмжээний тухайн төсвийн жилд

ашиглагдаагүй үлдэгдлийг дараагийн төсвийн жилд үргэлжлүүлэн хэрэгжүүлж болно: 39.1.2 хөрөнгө оруулалтын төсөл, арга хэмжээний төсөв 39.5 Энэ хуулийн 39.1.2-д заасан төсөв зарцуулах эрх нь дараагийн төсвийн жилийн 3

дугаар сарын 31-ний өдөр хүртэлх хугацаанд шилжинэ.

39.6 Төсөв зарцуулах эрхийг дараагийн төсвийн жилд шилжүүлсэн нь батлагдсан

төсвөөр хэрэгжүүлэх хөтөлбөр, арга хэмжээний тухайн жилд хүрэх үр дүнгийн зорилтот

түвшинг бууруулах үндэслэл болохгүй.

7 дугаар зүйл. Төсвийн жил. 7.5 Батлагдсан төсвийг хэрэгжүүлэх бэлтгэл ажлыг тухайн жилийн төсвийг эрх бүхий

байгууллагаас баталсан өдрөөс эхлэн зохион байгуулж болно.

Санхүүжилт Гүйцэтгэл хянагдах,

ашиглалтад өгөх/

Барилга угсралтын

үндсэн ажиллагаа

Гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах үйл

ажиллагаа

•дугаар зүйл. Төсвийн жил

Page 39: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны шинэчлэл

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Засгийн газар батлагдсан төлөвлөгөөнд зохицуулалт хийх эрхтэй.

10дугаар зүйл. Засгийн газрын бүрэн эрх

10.1 Засгийн газар төсвийн талаар дараах бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:

10.1.13 улсын хөрөнгө оруулалтын арга хэмжээний төслийг боловсруулах, хэрэгжүүлэх,

санхүүжүүлэх, хяналт тавих журмыг батлах;

10.1.14 тухайн жилийн төсвийн хуулиар батлагдсан хөрөнгө оруулалтын арга хэмжээний

жагсаалтад шинэ арга хэмжээ нэмж оруулахгүйгээр, тэдгээрийн гүйцэтгэлийн явц

байдалтай уялдуулан, төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн багцын дүнд багтаан хөрөнгийн

зохицуулалт хийх.

Төсөвт өртгийг өөрчлөх асуудлыг хуульчилж өгнө.

27.5 Батлагдсан төсөвт өртгийг дараах тохиолдолд тухайн жилийн төсөвт тусган өөрчилж

болно:

27.5.1 байгалийн болон давагдашгүй хүчин зүйл нөлөөлсөн;

27.5.2 үйлдвэрлэлийн түүхий эдийн үнийн индекс нь батлагдсан төсөвт тооцсон

хэмжээнээс 2 дахин өссөн;

27.6 Гүйцэтгэгч байгууллагын буруутай үйл ажиллагаанаас хамаарч энэ хуулийн 27.5.2-т

заасан нөхцөл байдал үүссэн нь төсөвт өртгийг өөрчлөх үндэслэл болохгүй.

Page 40: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны шинэчлэл

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Төсөвт тодотгол хийх нөхцлийг хуульчилна.

33 дугаар зүйл. Тодотгол

33.1 Засгийн газар дараах тохиолдолд тухайн жилийн төсвийн тодотголыг боловсруулж,

Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлнэ:

33.1.1 Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуульд заасан төсвийн тусгай шаардлагыг

баримтлахгүй байх нөхцөл байдал үүссэн;

33.1.2 урьдчилан тооцох боломжгүй нөхцөл байдлын улмаас төсвийн орлого буурах,

зарлага нэмэгдэж, нэгдсэн төсвийн алдагдал дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 3 хувиар

нэмэгдэх;

33.1.3 хуулийн 27.5-д заасан үндэслэл бий болсон тохиолдолд батлагдсан хөтөлбөр,

төсөл, арга хэмжээний төсөвт өртөгт өөрчлөлт оруулах; 33.3 Энэ хуулийн 33.1, 33.2-д заасан үндэслэлээр тухайн жилийн төсөвт тодотгол хийж

дуусах хүртэл хугацаанд санхүүжүүлэх хэмжээ нь багасахаар эсхүл хасагдахаар

төсвийн тодотголийн төсөлд тусгагдсан бөгөөд гэрээ байгуулагдаагүй хөтөлбөр, төсөл,

арга хэмжээний хэрэгжилт, санхүүжилтийг түр зогсоож болно.

Page 41: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны шинэчлэл

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Төсвийн хариуцлагыг тодорхой болгоно.

Төсвийн зарцуулалтаас гадна хүрэх үр дүнгийн талаар хариуцлага хүлээдэг байх

Төсвийн хууль зөрчвөл:

Улсад хохирол учруулсан бол хохирлыг барагдуулах

Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 5-10 дахин нэмэгдүүлсэн хэмжээгээр торгох

шийтгэл ногдуулах

Төрийн албанд 10 жил эргэж орохгүй нөхцлөөр халах

Улс төрийн албан тушаалд томилогдох эрхийг хязгаарлах

Байгууллага биш албан тушаалтанд хариуцлага хүлээлгэх (хуулийн төслийн XI бүлэг 65 дугаар зүйл)

Page 42: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4

• Эрхзүйн орчны шинэчлэл

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрхзүйн орчны өнөөгийн байдал

Зохион байгуулалтын талаар .

• Хөрөнгө оруулалтын албадын нэгдсэн мэдээллийн сан, программ хангамжийг бий

болгох.

• Төсвийн хөрөнгө оруулалтаар баригдсан барилга байгууламж тус бүр барилгын

насжилт, төсвөөс хийгдсэн хөрөнгө оруулалтын ажлын тоо хэмжээ, огноо зэрэг

шаардлагатай бүх мэдээллийг багтаасан е-карттай болох.

• Сангийн яам, салбарын яамд, орон нутгийн хөрөнгө оруулалтын асуудал хариуцсан

албад онлайн хэлбэрээр ажлын гүйцэтгэл, мэдээ тайлангаа шуурхай солилцдог болох.

Электрон гарын үсэг хэрэглэх.

Page 43: хөрөнгө оруулалт-Удирдлагын академи 4