ՀՀ ԿԳՆ. Ɲ 198 ք Երևան ավագ դպրոց

11³ դասարան Գործնականաշխատանք

կենսաբանությունից` . Ուսուցիչ Զ Սիրունյան

` Աշակերտուհի ՃաղարյանԱննա

ՇՐՋԱԿԱՄԻՋԱՎԱՅՐԻ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆԸ ՄԱՐԴՈՒ

ԱՌՈՂՋՈՒԹՅԱՆ ՎՐԱ Շրջակա միջավաըրասելով

հասկանում ենք մարդու բնակության և

արտադրական : գործունեության միջավայրը

Այն իր մեջ ներառում է , մարդուաշխատանքային

, կենցաղային հանդստի , , պայմանները և իհարկե

: « սնունդը Շրջակա» միջավայր հասկացությունն

, « ավելի լայն է քան արտաքին» միջավայր կամ

« » արտադրական միջավայր, հասկացությունները որոնք

շրջակա միջավայրի :բաղադրամասերն են

, Բնական է որ մարդն իր կյանքի ընթացքում մշտապես

գտնվում է շրջակամիջավայրի հետ բարդ

փոխհարաբերությունների` , մեջ ներգործելով նրա վրաև

, միաժամանակ կրելով նրա բազմաբնույթազդեցությունը:

Եթեարտադրական միջավայրը

սահմանափակված է մարդու աշխատանքային

գործունեության պայմաններին բնորոշ արտադրական գործոնների, ազդեցությամբ ապամարդու

առողջության վրաազդող արտաքին միջավայրի

գործոնները շատբազմազան` , , են ֆիզիկական քիմիական

կենսաբանական բնույթի

Շրջակա միջավայրի գործոնները ընդհանուր

2 առմամբ կարելի է բաժանել խմբի՝ ԲՆԱԿԱՆև ԱՐՀԵՍՏԱԿԱՆ

:ԳՈՐԾՈՆՆԵՐ Մարդու օրգանիզմի վրաազդող բնական գործոնների թվին են դասվում օդի գազային

, բաղադրությունը մթնոլորտային ճնշումը

, ջերմաստիճանը, խոնավությունը ջրում և հողում

, առկա միկրոօրգանիզմները բնական ռադիոակտիվ

ճառագայթումը ևայլն: Արհեստական գործոններն ի

հայտ են գալիս մարդու տնտեսական գործունեության

:ընթացքում , , Դրանք նախևառաջ օդը ջուրը

հողը և սննդամթերքներն աղտոտող քիմիականև

,կենսաբանական նյութերն են աղմուկն է ինչպես նաև

հաճախությանտարբեր միջակայքերի

էլեկրամագնիսականալիքներնեն:

Մարդն իր բազմադարյան զարգացման ընթացքում հարմարվել

է բնական գործոնների, ազդեցությանը մինչդեռ արհեստական գործոնների հանդեպ

, մարդու օրգանիզմը հարմարված չէ , և նրապատասխան ռեակցիան որ

կախված է գործոնի բնույթից և , ներգործությանտևողությունից

: կարող էանկանխատեսելի լինել Այն կարող է բերել առողջության ինչպես

, աննշան շեղումների այնպես էլ լուրջ , հիվանդագին երևույթների

` :ընդհուպ մահվան

, Հատկանշական է որ միջավայրի արհեստական գործոնների

բացասական ներգործությունը մարդու առողջության վրա

ուժգնանում ևառավել ցայտուն դրսևորումներ է ստանում

գիտատեխնիկական , առաջընթացիպայմաններում երբ

մարդու ներգործությունը շրջակա միջավայրի վրա դառնում է

:առավել ազդեցիկ

Մարդու զարգացման ընթացքում շրջակա միջավայրի բնական

բաղադրիչները ենթարկվել են էական, փոփոխությունների որոնք մարդու

, կողմից կենդանիների ընտելացման , մշակովի բույսերիառաջացման

կենդանիների և բույսերի ամբողջական կենսացենոզների

, ոչնչացման Երկրիատառածածկ տարածքների կրճատմանև

բնությանըպատճառածայլ բացասական գործընթացների

:արդյունք են

, Հայտնի է որ մարդու կողմից 1 նույնիսկ բնական բաղադրիչի

ոչնչացումը կարող է բերել բնության մեջ հաստատված

հավասարակշռության, խախտման բնական

բաղադրիչների միջև եղած փոխհարաբերությունների

, խանգարման բնական տարածքային համալիրների կառուցվածքի, վերափոխման որոնք իրենց

բացասականազդեցությունը կարող են թողնել մարդու

, բնականոն զարգացման նրա առողջության վրա

Մարդուառողջության վրա յուրահատուկ բացասական ազդեցություն է թողնում

համընդհանուրուրբանացումը՝ տնտեսականև մշակութային կյանքի

կենտրոնացումը մեծ, քաղաքներում երկրագնդի

բնակչության կեսիցավելինապրում է, քաղաքներում իսկ

զարգացածերկրներում քաղաքային բնակչությանտոկեսը շատավելի մեծ

, է այդտեղ շատեն բազմամիլիոնանոց քաղաքների կուտակումները:

ՈՒրբանացումը ծնում է- , սոցիալական հիգիենիկ

- , սանիտարա տեխնիկական համաճարակայինբնույթի

: բազմապիսի հիմնախնդիրներ Այն , նպաստում է նյարդային

հոգեկանհիվանդությունների փոխադրամիջոցների

պատճառած վթարների հետևանքով

վնասվածքներիտարածմանը

Երկրագնդի շատ տարածքների սանիտարային

, վիճակի զգալի բարելավման վարակիչ հիվանդությունների

թվաքանակի էական կրճատման հետ մեկտեղ ի

հայտ են գալիս նորանոր , հիվանդածին գործոններ

որոնց դեմ մշտապեսպետք է ընթանաանհաշտ: պայքար Ահաթե ինչու շրջակամիջավայրը

մշտապես կարիք ունի պահպանմանև` առողջացման հանուն

բնությանև մարդկանց :առողջությանպահպանման

Բոլոր երկրներում շրջակա միջավայրիպահպանությունն

ունիպետական:նշանակություն

Բջջային հեռախոսների ճառագայթումը նկարագրելու համար օգտագործվում է

SAR(Specific Absorption Rate) կոչվող: մեծությունը Հայերեն կլինի՝ կլանման

:հարաբերական գործակից Այն չափվում է/ : Վտ կգ չափման միավորով FCC - ի

ստանդարտներով թույլատրելի մաքսիմալ 1,6 / : արժեքը Վտ կգ է Չնայած մարդու ձեռքերի և ոտքերի համար թույլատրելի

( ճառագայթման չափը ավելի բարձր է մինջև4 / ): Վտ կգ Օրգանիզմի վրա բջջային

հեռախոսի ճառագայթման ազդեցությունն ուսումնասիրող հետազոտությունների

: արդյունքները շատ հակասական են

, Որոշ կազմակերպություններ օրինակ Food and Drug Administration- ը և CTIA-The Wireless Association- , ը հայտարարում են որ

հեռախոսները չեն կարող քաղցկեղ: առաջացնել Իսկ Evirometal Workig Group (EWG)-

ը և World Health Organization- ` ը Առողջապահության համաշխարհային

, , կազմակերպությունը համարում են որ տասնյակ տարիների ընթացքում հեռախոս

գործածելը կարող է առաջացնել գլխուղեղի , և թքագեղձերի քաղցկեղ ինչպես նաև

: հոգեբանական լուրջ խնդիրներ Առավել , խոցելի են երեխաները որոնց ուղեղը

: զարգացման փուլում է Այդուհանդերձ բջջային հեռախոսների ճառագայթած

ռադիոալիքներից պաշտպանվելու մի քանի :պարզ միջոց կա

Բջջային հեռախոսների ճառագայթումը

Ալկոհոլիազդեցությունը գլխուղեղի վրա

Ալկոհոլը բացասական էազդում բոլոր , օրգանների վրա սակայնառավել ուժեղ և

քայքայիչ ազդեցություն է գործում գլխուղեղի: , , վրա Սպիրտը որըպարունակում է գարեջրի

, գինու կամ օղու մեջ ներծծվում էարյան մեջ և արյան շրջանառության միջոցով հասնում է

, գլխուղեղ որտեղ սկսվում է գլխուղեղի բջիջների :ինտենսիվ քայքայում

, , Թափանցելովարյան մեջ ալկոհոլը առաջին , հերթին քայքայում է էրիթրոցիտնեիամուր

, էլաստիկ թաղանթը որի հետևանքով նրանք : սկսում ենպատռվել Խոշորանոթների համար

այս երևույթը իրենից այդքան էլ մեծ վնաս չի: ներկայացնում Սակայն գլխուղեղում դրությունը

: միանշանակայլ է Մարդու գլխուղեղը կազմված է15 , միլիարդ նյարդային բջիջներից ՝ նեյրոններից

իսկ նրանցից յուրաքանչյուրը սնվում է, միկրոմազանոթներով որիտրամագիծը

, հավասար է մեկ էրիթրոցիտիտրամագծին հետևապես երկու կամ երեք էրիթրոցիտներ չեն

: կարող թափանցել նրանով Արյան, մակարդուկները որոնքառաջանում ենալկոհոլը

, կիրառելիս խցան ենառաջացնում: միկրոմազանոթում Հետևապես նեյրոնը

: սննդանյութեր չի ստանում Սկսվում է 7-9 թթվածնաքաղցև րոպեանց նեյրոնը

: մահանում է Ամենանգամալկոհոլ կիրառելիս գլխուղեղում մահանում ենտասնյակ : 100 հազարավոր նեյրոններ գրամ օղի

8000 օգտագործելիս մահանում են մինչև :գլխուղեղի բջիջներ

Գլխուղեղի ծավալըաստիճանաբարփոքրանում է :և կեղևի վրաառաջանում են բորբոքումներ

.Ալկոհոլիազդեցությամբ վնասվում են1) , Գլխուղեղի ծոծրակային բիլթը որը բերում է

տեղաշարժման կոորդինացիայի կորստի2) Մահանում են գիտակցական կենտրենի

, բջիջները վարքը վերահսկող բջիջները3) Դրա հետևանքով մարդու մոտ վատանում է

, հիշողությունը մարդը հաջորդ օրը չի հիշում իրգործողությունները4) Ալկոհոլի կիրառությունը վտացնում և

դանդաղեցնում գլխուղեղի կենտրոնների, գործունեությունը շեղում է ուշադրությունը և

: հիշողությունը Մշտականալկոհոլի կիրառությունը բերում է մարդու վարքագծի և

:հոգեկան վիճակիխանգարման Հետագայում մահացած բջիջներըանցնում են ուղեղի, ներսը որի հետևանքով շատանում են գլխացավերը

: առավոտյան Մահացած նեյրոններիցազատվելու համար օրգանիզմը սկսում է գլխուղեղ մղել մեծ

, քանակությամբ հեղուկ որը լուծում և դուրս է հանում :մահացած բջիջները միզասեռական համակարգով

, Հետևապես նույնիսկալկոհոլիփոքր քանակությունը : , վնասակար էազդում մարդու վար Ցանկացած

նույնիսկամենափոքր քանակիալկոհոլի ընդունումը բերում է նախևառաջ գլխուղեղի կեղևի բջիջիների

: քայքայման , Այն բջիջների որոնքապահովում են բարձրակարգ

, նյարդային գործունեությունը որը մարդուն :առանձնացնում է կենդանուց

Ծխախոտիազդեցությունը .Ծխախոտիազդեցությունըառողջության վրա հիմնականում

պայմանավորված է ծխախոտի մեջ մարդու օրգանիզմի համար վնասակարազդեցություն , ունեցող նիկոտինիպարունակությամբ որը ծխախոտ

, օգտագործողի մոտ նաևառաջացնում է հոգեբանական հետագայում նաև կենսաբանական կախվածություն։

Աշխարհում եմանտարիավելի մեծ թվով մարդիկ են մահանում ծխախոտի օգտագործամ հետևանքներով և սպասվում է որապագայումայդ մարդկանց թիվը էլ ավելի կմեծանա։ համաճարակաբանական ուսումնասիրությունը

, հիմնականում կենտրոնացել է թութունի ծխելու վրա որն :ուսումնասիրվել է ավելի քան սպառման որևէայլ ձև

-Թութունը Հայաստանում մահվանպատճառների՝ սիրտ անոթային հիվանդությունների և քաղցկեղիառաջնային

ռիսկի գործոնն է և կանխելի մահվան գերագույնպատճառըաշխարհում : -Թութունի օգտագործումը սովորաբար սիրտ

, անոթային հիվանդություններիպատճառ է դառնում և ծխելը սրտի կաթվածների ուղեղի կաթվածների քրոնիկական

, , թոքային կառուցվածքային հիվանդության էմֆիզեմայիևքաղցկեղի ( հատկապես թոքի , քաղցկեղի խռչակի և բերանի

, քաղցկեղների և ենթաստամոքսային քաղցկեղի հիմնական : ռիսկի գործոն է Թութունը նաև ծայրամասայինանոթային

, հիվանդության և հիպերլարվածությանպատճառ է դառնում որոնքառաջանում են թութունի հետ շփման ժամանակից և

: դեղաբաժնից Ավելին՝ թութունով լցրած ծխախոտների միջի (ավելի բարձր ձյութի tar) բաղադրությունըավելացնում էայս

: հիվանդությունների ռիսկը Զարգացող երկրներում վաճառվող ծխախոտները սովորաբարավելի բարձր ձյութի

, , բաղադրություն են ունենում ևավելի հավանական է որ ֆիլտրացված չլինեն՝ այս շրջաններումավելացնելով

թութունին վերաբերող հիվանդությունների դիմացխոցելիությունը:

ԸստԱռողջապահության միջազգայինկազմակերպության , 2004 գնահատման թվականինն

5.4 20- 100 թութունը միլիոն մահվան իսկ րդ դարում : , - միլիոն մահվանպատճառ է դարձել Նաև ըստԱՄՆ ի

, Հիվանդությունների հսկմանև կանխման կենտրոնի « թութունի օգտագործումը մարդուառողջությամ միակ

ամենակարևոր կանխելի ռիսկն է զարգացած երկրներում և վաղաժամ մահվան կարևոր

:»պատճառներիցաշխարհում Ծուխըպարունակում է քանի քաղցկեղածինպիրոլիտ

, - արտադրանքներ որոնք միանում են ԴՆԹ ինև շատ ծագումնաբանական մուտացիաներիպատճառ

: 19 դառնում Ավելի քան ճանաչված քաղցկեղածին : գոյություն ունեն ծխախոտի ծուխի մեջ Թութունը նաև

, պըարունակում է նիկոտին որը հույժ կախվածություն : առաջացնողփսիխոակտիվ քիմիական նյութ է

Թութուն ծխելիս նիկոտինը ֆիզիկականև :հոգեբանական կախվածություն էառաջացնում

Թութունի օգտագործումը հղի ծխողների միջև վիժման , նշանակալի գործոն է ինչպես նաևպտղի համարայլ առողջական սպառնալիքներիպատճառ կարող է

, դառնալ ինչպիսին են վաղաժամ ծնունդը և ծնունդի , ժամանակ ցածր կշռի ևՄանկան հանկարծակի մահվան

համախտանիշի (Sudden Infant Death Syndrome) 1.4- 3 ռիսկը ից : անգամավելացնում է Նորածնունդառնետներում

կատարած հետազոտություններիարդյունքը ցույց է, տալիս որարգանդում ծխախոտի ծուխի հետ շփվելը

պակսեցնում էպտղի ուղեղի ունակությունը՝ (ճանաչելու թերթթվածնային hypoxic) , պայմանները այդպիսով բարձրացնելով

պատահական շնչահեղձության : ռիսկը Սեռական 85 անկարողության երևույթը մոտավորապես տոկոս

ավելի բարձր էարական սեռի ծխողների մոտ համեմատ , ոչ ծխողներին և էրեկտիլ խանգարումէրեկտիլ

(խանգարման erectile dysfunction) ստեղնային :պատճառներից է

ՎԵՐՋ

http://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%87%D6%80%D5%BB%D5%A1%D5%AF%D5%A1_%D5%B4%D5%AB%D5%BB%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B5%D6%80http://www.slideshare.net/EcomanMSKH/ss-7872608