บทท�� 13

การแปลสุ ภาษิ�ต คำ�าพั�งเพัย และสุ�านวนต�าง ๆ.......................................

จุ�ดประสงค์�การสอน- จุ�าแนกลั�กษณะของงานแปลัประเภทต่�าง ๆ ได�- เข�าใจุหลั�กการแปลัส�ภาษ!ต่ ค์�าพั�งเพัย แลัะส�านวนต่�าง ๆ- บอกลั�กษณะเฉพัาะของงานแปลัแต่�ลัะประเภทได�- เลั'อกใช้�ภาษาในงานแปลัได�อย�างเหมาะสม

……………………………………………..

การแปลัจุะต่�องให�ค์วามส�าค์�ญการถ่�ายทอดค์วามหมายท,-แม�นย�า ช้�ดเจุน แลัะเป.นธรรมช้าต่! นอกจุากน�0นย�งต่�องด�ารงไว�ซึ่2-งพัลั�งของภาษา (force) ด�วย (Larson, 1998;

Goedde, 2007)

……………………………………………….

สุ ภาษิ�ตหร�อคำ�าพั�งเพัย ค์'อ ข�อค์วามส�0น ๆ ซึ่2-งเป.นท,-ร3 �จุ�กก�นท�-วไป ม,ค์วามหมายสมบ3รณ�ในต่�วเอง โดยม,ว�ต่ถ่�ประสงค์�เพั'-อสอนหร'อเต่'อนใจุผู้3�อ�าน ส�ภาษ!ต่หร'อค์�าพั�งเพัยในภาษาใดก6ต่ามม�กสะท�อนว�ฒนธรรมของเจุ�าของภาษาน�0น โดยแสดงให�เห6นช้,ว!ต่ค์วามเป.นอย3� ลั�กษณะน!ส�ย ค์วามค์!ดอ�าน ต่ลัอดจุนรสน!ยมต่�าง ๆ ป8ญหาก6ค์'อ ถ่�าผู้3�แปลัไม�เข�าใจุว�ฒนธรรมต่ลัอดจุนเร'-องต่�าง ๆ ท,-กลั�าวมาน,0 ก6อาจุแปลัออกมาได�ไม�เป.นท,-เข�าใจุของผู้3�อ�าน

สุ�านวน ค์'อ ลั�กษณะข�อค์วามท,-ม,ค์วามหมายแฝงอย3� แลัะเป.นป8ญหาท,-ยากกว�าการแปลัค์�าศั�พัท�ธรรมดา เพัราะผู้3�แปลัไม�ทราบว�าข�อค์วามน�0นเป.นส�านวน จุ2งแปลัออกมาต่รง ๆ หร'อถ่2งทราบว�าเป.นส�านวนก6อาจุไม�เข�าใจุค์วามหมายหร'อเข�าใจุแต่�ไม�อาจุแปลัออกมาให�ผู้3�อ�านท,-เป.นค์นไทยเข�าใจุได� เช้�น He was soaking wet; he looked like a drowned rat. ม,ผู้3�แปลัว�า: เขาเป;ยกราวก�บหน3ต่กน�0า ค์วรแปลัว�า: เขาเป;ยกปอนมองด3เหม'อนลั3กหมาต่กน�0า การแปลัโดยปร�บค์วามหมายให�เท,ยบก�บส�านวนไทยจุะท�าให�ผู้3�อ�านท,-เป.นค์นไทย เข�าใจุส�านวนน,0ได�ด,ข20น ว�ธี�แปล

1. ถ่�าสามารถ่เปร,ยบเท,ยบค์วามหมายโดยใช้�ส�ภาษ!ต่หร'อค์�าพั�งเพัยของไทยในค์วามหมายเด,ยวก�นได�ก6ให�ใช้�ส�ภาษ!ต่ไทย ถ่'อว�าเป.นการแปลัแบบเท�ยบเคำ�ยง ด�งต่�วอย�างท,-ยกมาแลั�ว 2. ถ่�าไม�ม,ค์วามสามารถ่แปลัเท,ยบเค์,ยงได� ก6ให�แปลัส�ภาษ!ต่หร'อค์�าพั�งเพัยน�0นออกมาต่รง ๆ หร'อแบบตรงต�ว แลั�วอธ!บายค์วามหมายไว�ในวงเลั6บ 3. ในการแปลัส�านวน ถ่�าสงส�ยว�าเป.นส�านวนให�ต่รวจุสอบก�บพัจุนาน�กรมหร'อเจุ�าของภาษา ในการเป<ดจุากพัจุนาน�กรมให�เป<ดหาจุากค์�าหลั�กของส�านวนน�0น เช้�น to

vanish into thin air ก6ให�หาจุากค์�าว�า air นอกจุากการหาค์วามหมายท,-ถ่3กต่�องของส�านวนจุากพัจุนาน�กรมหร'อเจุ�าของภาษาแลั�ว ค์วรพัยายามแปลัให�ฟั8งด3เป.นไทย ๆ ไม�ค์วรแปลั ต่รง ๆ ต่ามส�านวนเด!ม

การแปลัภาษาของส�านวน (expression) แลัะส�ภาษ!ต่ (proverb) ต่�องให�ค์วามส�าค์�ญในการทรงไว�ซึ่2-งพัลั�งของภาษาค์วบค์3�ไปก�บค์วามถ่3กต่�องแม�นย�าในการถ่�ายทอดค์วามหมาย(โดยไม�ต่�องค์�าน2งถ่2งร3ปแบบ) แลัะพัลั�งท,-จุะให�เข�าใจุได�ง�าย เห6นภาพัพัจุน�แลัะโน�มน�าวจุ!ต่ใจุด�วยในเวลัาเด,ยวก�น ส�ภาษ!ต่แลัะส�านวนท,-ใช้�สอนใจุท�0งหลัายย�งเป.นแหลั�งรวมของว�ฒนธรรมแลัะการมองโลัก (World view) ของเจุ�าของภาษาซึ่2-งในการถ่�ายทอดออกเป.นอ,กภาษาหน2-งจุะต่�องม,เทค์น!ค์ของการใช้�ส!-งแทนว�ฒนธรรม (Cultural substitute) ท,-เหมาะสมจุ2งจุะได�ท�0งค์วามหมายแลัะอรรถ่รส ค์วรค์�าแก�การเป.นผู้ลังานแปลัท,-สมบ3รณ�ผู้3�แปลัต่�องม,ค์วามร3 �ทางภาษา ม,ค์วามร3 �ทางเทค์น!ค์แลัะว!ธ,การแปลั ม,ค์วามช้�านาญประสบการณ�ในการแปลัแลัะม,จุร!ยธรรมในการแปลั (พั�ช้ร, โภค์าส�มฤทธ!? 2006)

ส�านวนโวหาร ส�ภาษ!ต่ แลัะค์�าพั�งเพัย เป.นการใช้�ภาษาท,-ม,อย3�ในแทบท�กช้าต่!ท�กภาษา เม'-อเราต่!ดต่�อเก,-ยวข�องก�บค์นท,-ใช้�ต่�างภาษาก6จุะม,การร�บว�ฒนธรรมในเช้!งค์วามค์!ดจุากช้นช้าต่!น�0นด�วย การแปลัภาษาเพั'-อจุ�ดประสงค์�ต่�างๆ จุ2งท�าให�กลัายเป.นช้�องทางส�งผู้�านว�ฒนธรรม ค์วามร3 � แลัะเทค์โนโลัย,ท,-ส�าค์�ญอ,กช้�องทางหน2-ง ท�าให�เก!ดการบ�ญญ�ต่!ศั�พัท�ท,-มาพัร�อมก�บค์�าย'ม แลัะท�าให�เก!ดอาช้,พัการแปลัภาษาแลัะการเร,ยนการสอนว!ช้าการแปลัในแทบท�กมหาว!ทยาลั�ยในป8จุจุ�บ�น การแปลัส�านวนโวหาร ค์�าพั�งเพัย แลัะส�ภาษ!ต่เป.นการแปลัเช้!งสร�างสรรค์�ท,-ม,อ!ทธ!พัลัต่�อค์วามค์!ดของผู้3�ใช้�ภาษาแลัะย�งเป.นการแสดงฝ;ม'อในการแปลัได�เป.นอย�างด,อ,กด�วย

ส�านวนโวหารแลัะส�ภาษ!ต่เป.นภาษาภาพัพัจุน� (figurative language) เป.นการใช้�ภาษาในเช้!งเปร,ยบเท,ยบ กลั�าวค์'อ ค์วามหมายของส�านวนโวหารจุะไม�ต่รงต่�วแต่�น�าไปส'-อให�เห6นภาพัพัจุน�ซึ่2-งอาจุเป.นนามธรรมแลัะเข�าใจุยากหร'อสลั�บซึ่�บซึ่�อนให�กลัายเป.นส!-งท,-จุ�บต่�องได�หร'อเป.นร3ปธรรมย!-งข20น เช้�น เปร,ยบค์วามด�าก�บอ,กา ค์นท,-จุะเข�าใจุได�ว�าด�าแค์�ไหนก6ต่�องเห6น

ภาพัของอ,กาอย3�ในใจุ ส!-งท,-น�ามาเป.นต่�วเปร,ยบจุ2งต่�องเป.นส!-งท,-ยอมร�บหร'อร3 �จุ�กก�นด,ในว�ฒนธรรมของผู้3�ใช้�ภาษาน�0น ถ่�าผู้3�ฟั8งเห6นภาพัพัจุน�ของภาษา ผู้3�ส'-อจุ2งจุะบรรลั�จุ�ดประสงค์�ในการส�งต่�อค์วามหมาย ภาษาภาพัพัจุน�จุ2งเป.นศั!ลัปะของการเลั'อกหาส!-งเปร,ยบเท,ยบให�ต่รงก�นท,-ส�ดให�ส'-อภาพัพัจุน�อย�างช้�ดเจุน ลั2กซึ่20งท,-ส�ด แลัะย�งต่�องเป.นภาษาท,-สลัะสลัวย ม,ส�นทร,ย� พัอท,-จุะให�ค์นจุดจุ�าน�าไปใช้�ต่�อๆ ก�นไปด�วย ผู้3�ค์!ดส�านวนหร'อส�ภาษ!ต่จุ2งจุะบรรลั�ถ่2ง พัลั�ง “ ”

(force) ของภาษาท,-ต่นส'-อออกไป

ส�านวนภาษาแลัะส�ภาษ!ต่ เป.นส!-งท,-ถ่3กก�าหนดโดยกรอบของว�ฒนธรรมแลัะถ่3กต่,ค์วามโดยกรอบของการยอมร�บของผู้3�ท,-อย3�ในว�ฒนธรรมเด,ยวก�น ซึ่2-งค์วามค์!ดหร'อภาพัพัจุน�เด,ยวก�นอาจุร�บร3 �แลัะยอมร�บโดยส!-งเปร,ยบเท,ยบท,-ต่�างๆก�นไปต่ามแต่�ร3ปธรรมของว�ฒนธรรมน�0นจุะก�าหนดไว� เช้�น ค์วามด�า ในว�ฒนธรรมไทยจุะเห6นภาพัค์ลั�ายๆก�นว�าเหม'อนอ,กาหร'อถ่�านไม� (charcoal) แต่�ในว�ฒนธรรมผู้3�พั3ดภาษาอ�งกฤษภาพัท,-ก�าหนดไว�เป.นร3ปธรรม ค์'อ ถ่�านห!น (coal) ค์วามแปลักแยกไม�เหม'อนค์นอ'-นในว�ฒนธรรมอ�งกฤษซึ่2-งม,การเลั,0ยงแกะแลัะแกะส�วนใหญ�จุะเป.นส,ขาว จุ2งถ่3กน�าไปเปร,ยบเท,ยบก�บแกะด�า (Black sheep) เช้�น ลั3กท,-แปลักไปจุากค์นอ'-นจุะถ่3กเปร,ยบเป.น แกะด�าในค์รอบค์ร�ว ในขณะท,-ส�งค์มไทยเห6นค์วาม“ ”

แปลักแยกเป.น ลั3กนอกค์อก หร'อถ่�าจุะม,ช้นช้�0นเข�ามาเก,-ยวข�องด�วยก6จุะเป.น กาในฝ3ง“ ” “

หงส� ซึ่2-งท�0งสามส�านวนอาจุไม�ม,ค์วามหมายหร'อภาพัพัจุน�เหม'อนก�นเส,ยท,เด,ยวเพั,ยงแต่�”

ค์ลั�ายก�นท,-ส�ดเท�าน�0น การแปลัส�านวนหร'อการเท,ยบเท,ยงจุ�บค์3�ก�บส�านวนไทยก�บอ�งกฤษจุ2งเป.นศั!ลัปะว�าจุะจุ�บค์3�เท,ยบเค์,ยงได�เหม'อนก�นมากท,-ส�ดในแง�ค์วามหมายแลัะค์วามเข�าใจุค์วามหมายน�0นอย�างลั2กซึ่20ง ส�วนภาพัพัจุน�ท,-ส'-อไปย�งค์วามหมายอาจุแต่กต่�างก�นไปบ�างต่ามว�ฒนธรรมแลัะป8จุจุ�ยทางภาษาศัาสต่ร�ส�งค์ม (sociolinguistic factors) ของผู้3�ใช้�ภาษา

ล�กษิณะทางภาษิาและคำวามหมายของสุ�านวนและสุ ภาษิ�ต

เน'-องจุากส�านวนแลัะส�ภาษ!ต่เป.นการใช้�ภาษาเช้!งสร�างสรรค์�แลัะม��งให�เห6นภาพัพัจุน�ท,-ช้�ดเจุนจุนสามารถ่เข�าใจุได�อย�างลั2กซึ่20ง แลัะย�งเป.นการใช้�การเปร,ยบเท,ยบหร'ออ�ปมาอ�ปม�ยเป.นกลัว!ธ,หลั�กในการแสดงค์วามหมายให�ก!นใจุแลัะเป.นท,-จุดจุ�า จุ2งประกอบด�วยกลัว!ธ,ในการใช้�ภาษาในโค์รงสร�างของส�านวนด�วยการเลั'อกค์�า แลัะการเลั'อกค์วามหมายอย�างเป.นศั!ลัปะ สามารถ่ว!เค์ราะห�ออกได�เป.น

1. กลว�ธี�ของการเล�อกคำ�า2. กลว�ธี�ของการใช้&ร'ปแบบของคำวามหมาย3. ช้น�ดและจุ ดประสุงคำ*ของสุ�านวน

กลว�ธี�ของการเล�อกคำ�า

การเลั'อกค์�ามาใช้�ในส�านวนแลัะส�ภาษ!ต่ม,จุ�ดประสงค์�เพั'-อส'-อค์วามหมายโดยแสดงภาพัพัจุน�เพั'-อให�ค์วามหมายช้�ดเจุนแลัะย�งต่�องค์ลั�องจุองก�นหร'อม,กลัว!ธ,ท,-ท�าให�จุ�าได�ง�าย ซึ่2-งกลัว!ธ,เหลั�าน,0พับได�ท�0งในส�านวนแลัะส�ภาษ!ต่ภาษาอ�งกฤษแลัะภาษาไทยประกอบด�วย

1. ส�มผู้�สอ�กษร ค์'อ การใช้�เส,ยงพัย�ญช้นะเด,ยวก�นมาท�าให�เก!ดค์วามค์ลั�องจุอง แลัะไพัเราะจุดจุ�าได�ง�าย เช้�น

- To set people by the ears = ย�ให�ร�า ต่�าให�ร� -ว- Rags to riches = จุากด!นส3�ดาว- Look before you leap = ด3ท!ศัทางลัมก�อน- Cut your coat according to your cloth = นกน�อยท�าร�งแต่�

พัอต่�ว

2. ส�มผู้�สสระ ค์'อ การใช้�เส,ยงสระเด,ยวก�นมาท�าให�เก!ดค์วามค์ลั�องจุอง แลัะม,ลั�กษณะเป.นค์�าประพั�นธ� แลัะจุดจุ�าได�ง�าย

- Haste makes waste = ช้�าเป.นการ นานเป.นค์�ณ- Pot calling the kettle black = ว�าแต่�เขาอ!เหนาเป.นเอง- Take care of the pence and the = ม,สลั2ง พั2ง บรรจุบให�ค์รบบาท

pounds will take care of themselves- Shake a leg = เร6วๆ หน�อย- Fair and square = ซึ่'-อส�ต่ย�, เท,-ยงต่รง

3. ส�มผู้�สท�0งเส,ยงสระแลัะพัย�ญช้นะอย�างกลัมกลั'น - Two men lookout through the same bars: one sees the mud,

and one the stars สองค์นยลัต่ามช้�อง ค์นหน2-งมองเห6นโค์ลันต่ม อ,กค์นต่าแหลัมค์มมองเห6นดาวอย3�พัราวพัราย

- When the cat’s away, the mice will play.แมวไม�อย3� หน3 ร�า เร!ง

4. การซึ่�0าค์�า (repetition) ค์'อการใช้�ค์�าเด!มซึ่�0าเพั'-อให�เก!ดค์วามค์ลั�องจุอง แลัะเป.นการเลั�นค์�าให�ส�านวนค์มค์ายแลัะจุดจุ�าได�ง�าย

- To turn a blind eye = เอาห3ไปนา เอาต่าไปไร�- You can’t make an omlette without

breaking an egg = ได�อย�างเส,ยอย�าง- To take something with a grain of salt = ฟั8งห3 ไว�ห3- Rome was not built in one day = ช้�า ช้�า ได�พัร�าเลั�มงาม- Early ripe, early rotten = อย�าช้!งส�กก�อนห�าม- Like mother, like daughter = ด3ช้�างให�ด3หาง ด3นางให�ด3แม�- To call a spade a spade = พั3ดจุาขวานผู้�าซึ่าก- He that gives should never remember, = ผู้3�ให�ไม�ค์วรจุ�า

ผู้3�ร �บไม�ค์วรลั'มhe that receives should never forget

5. ใช้�ค์�าในกลั��มเด,ยวก�น หร'อม,ค์วามเก,-ยวข�องก�นในด�านค์วามหมายอย�างเห6นได�ช้�ด เพั'-อให�เห6นภาพัพัจุน�แลัะโยงใยค์วามหมายได�อย�างถ่3กต่�อง- Wall have ears = หน�าต่�างม,ห3 ประต่3ม,ช้�อง - To cut off one’s nose to spite one’s face = ต่ายประช้ดป@าช้�า - Flies are easier caught with honey than

with vinegar = น�0าร�อนปลัาเป.น น�0าเย6นปลัาต่าย - Venture small fish to catch a great one. = เอาก��งฝอยไปต่ก

ปลัากระพัง

6. การใช้�ค์�าท,-ม,ค์วามหมายต่รงก�นข�าม (antithesis) เพั'-อเน�นค์วามหมายให�เห6นค์วามแต่กต่�างได�อย�างช้�ดเจุน - All is not gold that glitters = ข�างนอกส�กใส ข�างในเป.นโพัรง- Jack of all trades, and master of none = ร3 �อย�างเป.ด- Out of the frying pan into the fire= หน,เส'อปะจุรเข�- To wash dirty linen in public= ไฟัในอย�าน�าออก ไฟันอกอย�าน�าเข�า

- One man’s meat is another man’s poison = ลัางเน'0อช้อบลัางยา

- Penny wise and pound foolish = ถ่,-ลัอดต่าช้�าง ห�างลัอดต่าเลั6น- What comes from the heart, goes to the heart = ส!-งท,-มาจุากใจุ จุะเข�าถ่2งใจุ

7. การกลั�บค์3�ของค์�า (chiasmus) เพั'-อให�เก!ดค์วามค์ลั�องจุอง แลัะเพั'-อเป.นการเลั�นค์�าให�ส�านวนจุดจุ�าได�ง�าย - When in Rome, do as Romans do= เข�าเม'องต่าหลั!-ว ให�หลั!-วต่าต่าม- When you have nothing to say, = เม'-อไม�ม,อะไรจุะพั3ด ก6ไม�ต่�อง

พั3ด say nothing

กลว�ธี�ของการใช้&ร'ปแบบคำวามหมายการใช้�ค์วามหมายในส�านวนส�ภาษ!ต่ หร'อค์�าพั�งเพัย ส�วนใหญ�เป.นการม��งเปร,ยบเท,ยบให�

เห6นภาพัพัจุน� หร'อเร,ยกว�าการอ�ปมา (simile) แลัะอ�ปลั�กษณ� (metaphor) จุากการว!เค์ราะห� นอกจุากน�0นในการพั3ดเปร,ยบเท,ยบให�เห6นภาพัพัจุน�ย�งใช้�เทค์น!ค์การใช้�ค์วามหมายอ'-นๆ ประกอบด�วย ร3ปแบบ (form) ของการใช้�ภาษาอาจุแบ�งออกได� เช้�น

1. อ�ปมา (simile) เป.นการเปร,ยบเท,ยบโดยม,ค์�าเช้�น as, like หร'อเหม'อน, ราวก�บ มาเป.นค์�าเช้'-อมระหว�างส!-งท,-ก�าลั�งเปร,ยบเท,ยบก�บภาพัพัจุน� เช้�น- To be as quiet as a grave = เง,ยบเป.นเป@าสาก = เง,ยบเหม'อนเป@าสาก- To cry one’s eyes out = น�0าต่าเป.นสายเลั'อด- Jack of all trades, and master of none = ร3 �อย�างเป.ด

2. อ�ปลั�กษณ� (metaphor) ค์'อการเปร,ยบเท,ยบโดยไม�ม,ค์�าเช้'-อมท,-แสดงการเปร,ยบเท,ยบให�เห6นเหม'อนการอ�ปมาแต่�ผู้3�ฟั8งก6เข�าใจุค์วามหมายของอ�ปลั�กษณ�ได�เท�าเท,ยมก�บท,-เข�าใจุอ�ปมา- One man’s meat is another man’s poison = ลัางเน'0อช้อบลัางยา- Meat is poison = เน'0อค์'อยาพั!ษ- Beauty without grace is a violet = สวยแต่�ร3ปจุ3บไม�หอม

without smell - All is not gold that glitter = ผู้�าข,0ร !0วห�อทอง

3. การพั3ดเก!นจุร!ง (hyperbole) การพั3ดเน�นให�เก!นจุร!ง เป.นว!ธ,แสดงให�เห6นภาพัพัจุน� การเปร,ยบเท,ยบว!ธ,น,0ใช้�มากเม'-อต่�องการเน�นให�เช้'-อหร'อห�ามไม�ให�ท�าส!-งหน2-งส!-งใด เช้�น- The way to a man’s heart is = เสน�ห�ปลัายจุว�ก ผู้�วร�กจุนต่าย through his stomach - To cry one’s eyes out = ร�องไห�น�0าต่าเป.นสายเลั'อด- To look for a needle in a hay stack = งมเข6มในมหาสม�ทร

- Dog tired = เหน'-อยสายต่�วแทบขาด- Mad as a March hare = โกรธแทบเป.นบ�า / บ�าค์ลั�-งพัลั��งพัลั�าน- Daylight robbery = ข3ดเลั'อดข3ดเน'0อ- Once in a blue moon = นานท,ป;หน- For ages = ช้�-วก�ปช้�-วก�ลัปA

4. การพั3ดเย�ยหย�น ห�กม�ม ผู้!ดค์าด (irony) เป.นการใช้�ค์วามหมายเพั'-อให�เห6นว�าเป.นค์นหร'อการกระท�าท,-ผู้!ดไปจุากธรรมดา หร'อต่รงก�นข�ามก�บค์วามค์าดหมาย อาจุใช้�เพั'-อเย�ยหย�นหร'อแสดงว�าไม�เห6นด�วย เช้�น- A kiss after a kick = ต่บห�วแลั�วลั3บหลั�ง- He has honey in the mouth and = ปากหวานก�นเปร,0ยว

a razor at the girdle- To reap what others have sown = ช้�บม'อเป<บ

- When pigs fly = ช้าต่!หน�าต่อนบ�ายๆ, เป.นไปไม�ได�

5. การน�ามากลั�าวเหม'อนเป.นบ�ค์ค์ลั (personification) เป.นการกลั�าวถ่2งส!-งท,-ไม�ม,ช้,ว!ต่หร'อส!-งของราวก�บว�าเป.นบ�ค์ค์ลั เป.นลั�กษณะหน2-งท,-สามารถ่เปร,ยบเท,ยบให�เห6นภาพัจุน�ได� แลัะท�าให�เข�าใจุได�ง�ายข20นกว�าการพั3ดถ่2งค์นหร'อมน�ษย�อย�างเด,ยว เช้�น

- Pot calls the kettle black = ว�าแต่�เขาอ!เหนาเป.นเอง- Like a dog in a manger = หมาหวงก�าง- Manners make the man = ส�าเน,ยงบอกภาษา ก!ร!ยาบอกต่ระก3ลั

- Love is blind = ค์วามร�กท�าให�ค์นต่าบอด- Anger punishes itself = ค์วามโกรธลังโทษต่�วเอง

6. การพั3ดถ่2งส�วนหน2-งแทนท�0งหมด (metonymy) ได�แก�การน�าส�วนใดส�วนหน2-งท,-ม,ค์�ณสมบ�ต่!เด�นมาใช้�แทนการกลั�าวถ่2งส!-งน�0นโดยต่รง เช้�น ไม�เห6นหน�าเจุ�าก!นข�าวไม�ลัง ค์�าว�า หน�า แทนต่�วท�0งหมด แลัะค์�าว�า ข�าว หมายถ่2งอาหารท�กอย�างท,-ก!น“ ” “ ”

ในหน2-งม'0อ- Take care of the pence, and the = ม,สลั2งพั2งบรรจุบให�ค์รบบาท pounds will take care of themselves (pence, pounds, สลั2ง, บาท หมายถ่2ง เง!นทองท�0งหมด) - To take the bread out of one’s mouth = ท�บหม�อข�าว

(หม�อข�าว, bread หมายถ่2ง อาหาร หมายถ่2ง การม,ก!น, การด�ารงช้,ว!ต่อย3�ได�)

- Teach your grandmother to suck eggs = สอนจุระเข�ให�ว�ายน�0า (suck eggs, ว�ายน�0า หมายถ่2ง ว!ช้าค์วามร3 �ท�กช้น!ด)

7. การพั3ดให�ไพัเราะเก!นจุร!ง (euphemism) หมายถ่2งการกลั�าวถ่2งค์วามค์!ดท,-น�าเกลั,ยด น�ากลั�ว ให�ฟั8งด3เบาลังหร'อไพัเราะร'-นห3กว�าการกลั�าวต่รงๆ- To have one foot in the grave = ไม�ใกลั�ฝ8- ง- Old age = ว�ยทอง- Senior citizen = ราษฎรอาว�โส- Restroom, powder room = ห�องน�0า ห�องส�ขา- Shotgun wedding = ว!วาห� สายฟัCาแลับ

8. การใช้�ค์วามหมายเก,-ยวก�บศัาสนา (religious language) หมายถ่2งน�าค์วามค์!ดทางศัาสนามากลั�าวเพั'-อให�เห6นภาพัแลัะเข�าใจุง�าย- To teach your grandmother to suck eggs = บอกหน�งส'อส�งฆราช้- To do good by stealth = ป<ดทองหลั�งพัระ- A god has his day = ว�นพัระไม�ม,หนเด,ยว- By hook or by crook = ไม�ได�ด�วยเลั�ห�ก6เอาด�วยกลั

ไม�ได�ด�วยมนต่� ก6เอาด�วยค์าถ่า- He that sows good seed, shall reap = ท�าด,ได�ด, ท�าช้�-วได�

ช้� -ว good corn - Blessing in disguise = ต่�นร�ายปลัายด,

- Bless you = ขอให�พัระค์��มค์รอง- To keep one finger crossed = หว�งไว�ในใจุ / อธ!ษฐาน

9. การใช้�ส!-งทดแทนทางว�ฒนธรรม (cultural substitute) หมายถ่2ง การใช้�ค์�าท,-แสดงส!-งของ ค์วามค์!ด หร'อค์วามเช้'-อท,-อย3�ในว�ฒนธรรมของไทยโดยเฉพัาะมาเป.นค์�าแปลัของส�านวนในว�ฒนธรรมของต่�นฉบ�บ เช้�น- To use a sledgehammer to crack a nut = ข,-ช้�างจุ�บต่�Fกแต่น- To wash dirty linen in public = สาวไส�ให�กาก!น- Take care of the pence, and the = ม,สลั2งพั2งบรรจุบ

ให�ค์รบบาท pounds will take care of themselves

- To carry coals to Newcastle = เอามะพัร�าวห�าวไปขายสวน - To call a spade, a spade = เถ่รต่รง

- Practice what you preach = ม'อถ่'อสากปากถ่'อศั,ลั

ช้น!ดแลัะจุ�ดประสงค์�ของส�านวนแลัะส�ภาษ!ต่

ส�านวนแลัะส�ภาษ!ต่เป.นการพั3ดเพั'-อจุ�ดประสงค์�ในการเปร,ยบเท,ยบให�เห6นภาพัพัจุน�หร'อเป.นการสอนใจุเก,-ยวก�บแง�ม�มต่�างๆ ในการด�ารงช้,ว!ต่ อาจุแบ�งออกได�ต่ามช้น!ดของค์วามหมาย หร'อจุ�ดประสงค์�ของส�านวนแลัะส�ภาษ!ต่ได�เป.น

ก. เพั'-อสอนให�เข�าใจุ โดยม,จุ�ดประสงค์�ในการสอนเพั'-อ

1. ปลัอบใจุหร'ออธ!บาย เม'-อค์นกระท�าพัลัาดไปแลั�วเพั'-อให�เห6นภาพัพัจุน�แลัะสบายใจุข20น เช้�น

- To come home to roost = กรรมสนองกรรม

- The wisest man may fall = ส,-เท�าย�งร3 �พัลัาด น�กปราช้ญ�ย�งร3 �พัลั�0ง

- Every cloud has a silver lining = ช้�-วเจุ6ดท,ด,เจุ6ดหน

- A dog has his day = ว�นพัระไม�ม,หนเด,ยว

- You can’t make an omlette without breaking an egg = ได�อย�างเส,ยอย�าง

- Not worth a tinker’s dam = ไร�ค์�า ไร�ราค์า

2. สอนไม�ให�โลัภมากหร'อให�พัอเพั,ยง

- Cut your coat according to your cloth = นกน�อยท�าร�งแต่�พัอต่�ว

- A bird in the hand is worth two in the bush = ส!บเบ,0ยใกลั�ม'อ

- You can’t make an omlette without = ได�อย�างเส,ยอย�างbreaking an egg

- Don’t look a gift horse in the mouth = จุงพัอใจุในส!-งท,-ได�

- To win some to loose some = ต่าได� ต่าเส,ย

3. ให�รอบค์อบไม�ประมาท

- Rome was not built in one day = กร�งโรมไม�ได�สร�างในหน2-งว�น

ช้�าช้�า ได�พัร�าเลั�มงาม

- Haste makes waste = ช้�าเป.นการ นานเป.นค์�ณ

- Speech is silvern, silence is golden = พั3ดไปสองไพัเบ,0ย น!-งเส,ยต่�าลั2งทอง

- To nip in the bud = ต่�ดไฟัแต่�ต่�นลัม

- To save it for a rainy day = เก6บไว�ใช้�ยามยาก

- A stitch in time = ก�นไว�ด,กว�าแก�

- Look where you leap = ด3ท!ศัทางลัม

- Beware of Greeks bearing gifts = อย�าไว�ในทาง อย�าวางใจุค์น

4. สอนหญ!ง

- The way to a man’s (an English man’s) = เสน�ห�ปลัายจุว�ก ผู้�วร�กจุนต่ายheart is through his stomach

- Fine feathers make fine birds = ไก�งามเพัราะขน ค์นงามเพัราะแต่�ง

- A penny saved is a penny earned = ม,สลั2งพั2งบรรจุบให�ค์รบบาท

ข. เพั'-อห�ามไม�ให�ท�าส!-งท,-ไม�ด, แบ�งออกเป.น

1. ค์วามเก!นพัอด, เส,ยเปลั�า ไร�ประโยช้น�

- To keep up with the Jones = เห6นช้�างข,0 ข,0ต่ามช้�าง

- To use a sledgehammer to crack a nut = ข,-ช้�างจุ�บต่�Fกแต่น

- To make a mountain out of a mole hill = ท�าเร'-องเลั6กให�เป.นเร'-องใหญ�

- Thin end of the wedge = น�0าผู้20งหยดเด,ยว

- To flog a dead horse = เส,ยแรงเปลั�า

- Pipe dream = สร�างว!มานในอากาศั / ฝ8นเฟัG- อง

- To cut off one’s nose to spite one’s face = ต่ายประช้ดป@าช้�า

- Teach your grandmother to suck eggs = สอนจุระเข�ให�ว�ายน�0า

2. ค์วามไม�รอบค์อบ ประมาท

- To cast the first stone = ด�วนว!จุารณ� / ต่!เร'อท�0งโกลัน ต่�าหน!ผู้3�อ'-นโดยไม�ย�อนด3ต่�ว

- To buy a pig in a poke = หลั�บห3หลั�บต่าซึ่'0อ

- To put all one’s eggs in one basket = เทหมดหน�าต่�ก / เส,-ยงโดยท��มส�ดต่�ว

- A long shot in the dark = เดาส��ม

- Barking up the wrong tree = กลั�าวหาผู้!ดค์น

- To go out on a limb = เส,-ยงอ�นต่ราย / เด!นไต่�ลัวด

- To jump the gun = ไม�เห6นน�0าต่�ดกระบอก

- To let the cat out of the bag = เผู้ลัอหลั�ดค์วามลั�บ

ค์. เพั'-อต่!เต่,ยนหร'ออธ!บายว�าไม�ด, โดยพั3ดเปร,ยบเท,ยบให�เห6นภาพัพัจุน� แบ�งออกเป.น1. บ�ค์ค์ลัท,-น�าร�งเก,ยจุไม�พั2งปรารถ่นา

- Indian giver = ให�แลั�วเอาค์'น

- Black sheep = แกะด�า

- Dog in the manger = หมาหวงก�าง

- Bull in a china shop = ค์นซึ่��มซึ่�าม ม�ทะลั�

- Three sheets to the wind = เมาห�วราน�0า / เมาแประ

- One bad apple = ปลัาเน�าต่�วเด,ยว

- Backseat driver = ค์นช้อบแส�

- Peeping Tom = น�กถ่�0ามอง

- Whipping boy = กระโถ่นท�องพัระโรง

- Couch potato = น�-งๆ นอนๆ เก,ยจุค์ร�าน

- Bat in one’s belfry = บ�าๆ บอๆ สต่!ไม�เต่6ม

- Lame duck = ผู้3�ท,-ก�าลั�งส!0นส�ดอ�านาจุ

- Sitting duck = เป.นเปCาน!-ง

- Fish out of water = อ2ดอ�ด ท�าต่�วไม�ถ่3ก

- A bad workman blames his tools = ร�าไม�ด,โทษป;- โทษกลัอง

2. สภาพัการณ�ท,-ไม�ด, ไม�เหมาะสม ไม�ค์วรเอาอย�าง

- Neither fish nor fowl = ห�วมงก�ฎ ท�ายม�งกร

- When pigs fly = ช้าต่!หน�าต่อนบ�ายๆ / เป.นไปไม�ได�

- Indian summer = ฤด3ร�อนจุอมปลัอม

- Achilles’s heel = จุ�ดอ�อน จุ�ดบอด

- Down at heel = ยากจุนข�นแค์�น

- Below the salt = ม,สถ่านะต่�-าต่�อย

- Under fire = โดนว!จุารณ�ด�เด'อด

- Dead in the water = ช้ะง�กง�น

- High and dry = ถ่3กปลั�อยเกาะ ถ่3กท!0งโดดเด,-ยว

- Not enough room to swing a cat = เลั6กอย�างก�บร3หน3 / ท,-แค์บเท�าแมวด!0นต่าย

- Zero tolerance = ปราศัจุากการผู้�อนปรน

- Mad as a hatter = เป.นบ�า เส,ยสต่!

- At the end of one’s rope= ถ่2งทางต่�น จุนม�ม

- Behind bars = ต่!ดค์�ก

- Beyond the pale = ค์วามประพัฤต่!ส�ดทน

- Dead as a Dodo = ส3ญพั�นธ��

- Handwriting on the wall = ลัางร�าย

- Down and out = สภาพัน�าส�งเวช้

- Crocodile tears = บ,บน�0าต่า แสร�างท�าเป.นน�าสงสาร

- Chalk and cheese = ต่�างก�นราวฟัCาก�บด!น

3. การกระท�าท,-ไม�ด, ไม�เหมาะสม ไม�ค์วรเอาอย�าง

- To get on one’s high horse= วางท�ายะโส

- To bury one’s head in the sand = ข,0ขลัาดต่าขาว

- To rub salt in the wound= ซึ่�0าเต่!มให�เจุ6บปวด

- To cry wolf = ท�าต่�วเป.นเด6กเลั,0ยงแกะ โกหก

- To pull the wool over one’s eyes = หลัอกลัวง

- To wash one’s dirty linen in public = สาวไส�ให�กาก!น

- To move red rag to a bull = ย�-วให�บ�นดาลัโทสะ

- To blow one’s own trumpet = ยกหางต่�วเอง

- To sail under false colors = หลัวงลัวง ต่�มต่�Hน

- To rest to one’s laurels = ก!นบ�ญเก�า

- To spill the beans = เผู้ยค์วามลั�บ

- To go bananas = บ�าๆ บอๆ สต่!ไม�เต่6ม

- To drink like a fish = ด'-มจุ�ด

ง. เพั'-อบรรยายการท�างานแลัะการแก�ป8ญหา

- To fight tooth and mail = ส3�ย!บต่า

- To bring home the bacon = เลั,0ยงปากท�องค์นในค์รอบค์ร�ว

- Hair of the dog = หนามยอกเอาหนามบ�ง

- By hook or by crook = ไม�ได�ด�วยเลั�ห� ก6เอาด�วยกลั

- To play by ear = ท�าไปท,ลัะข�0น ท�าโดยไร�แผู้น

- To pull strings = บงการอย3�เบ'0องหลั�ง

- To burn the midnight oil = ท�างานหามร� �งหามค์�-า

- More than one way to skin the cat = ท�าได�หลัายว!ธ, ม,ว!ธ,การหลัากหลัาย

- Off the hook = ลัอยต่�ว พั�นป8ญหา

- To set people by their ears= เส,0ยมเขาค์วายให�ช้นก�น

- To play second fiddle = ร�บบทรอง

- To paddle one’s own canoe = อย3�ด�วยลั�าแข�งต่นเอง / ย'นอย3�บนขาต่�วเอง

- To pull one’s weight = อ�ท!ศัต่นท�างาน

- Burning the candle at both ends = ท�างานห�กโหม

- To clip one’s wings = จุ�าก�ดอ!สรภาพั ต่�ดหนทาง

- To get ducks in a row = จุ�ดเต่ร,ยมให�เป.นระเบ,ยบ

- To wash one’s hands of something = บอกศัาลัา ถ่อนต่�วออก

- To run with the hares and hunt with the hounds = เหย,ยบเร'อสองแค์ม

- To play possum = แสร�งหลั�บ ท�าเป.นไม�ร3 �เร'-อง

จุ. เพั'-อช้มเช้ย แบ�งออกเป.น

1. ช้มเช้ยว�าอย3�ในสภาพัท,-ด,เหมาะสม

- Cool as a cucumber = ส�ข�มเย'อกเย6น

- Cut and dried = ส�าเร6จุร3ป เต่ร,ยมพัร�อมไว�แลั�ว

- Olive branch = ย'-นไมต่ร, ค์'นด,ก�น

- Salad day = ว�นท,-สดช้'-นแจุ�มใส

- A feather in one’s cap = ค์วามส�าเร6จุท,-น�าภ3ม!ใจุ

- Full fledged = ป;กกลั�าขาแข6ง

- Saved by the bell = รอดพั�นท�นพัอด,

- In the pink = ส�ขภาพัเย,-ยม

- Soup to nuts = ค์รบถ่�วน ม,ท�0งช้�ด ไม�จุ!0มฟั8นย�นเร'อรบ

- To fit as a fiddle = แข6งแรง กระปร,0กระเปร�า / ฟั<ต่เปร,Fยะ

- Dark horse = ม�าม'ด

- Square meal = อาหารค์�ณค์�าค์รบหม3�

2. ช้มว�าซึ่'-อส�ต่ย� ต่รงไปต่รงมา

- To hit the nail right on the head = พั3ดได�ต่รงประเด6น

- To take the bulls by the horns =- แก�ป8ญหาให�ต่รงจุ�ด

- To come out of one’s shell = เผู้ยต่�ว / บอกค์วามร3 �ส2ก

- To call a spade a spade = พั3ดจุาขวานผู้�าซึ่าก

- Fair and square = ซึ่'0อส�ต่ย�ต่รงไปต่รงมา

- Dutch uncle = ว!จุารณ�แบบต่รงไปต่รงมา

- Even stevens = เสมอเหม'อนก�น

- Talk turkey = เจุรจุาต่รงไปต่รงมาแลัะเด6ดขาด

- To hit the bull’s eye = ต่รงเปCาพัอด,

- To wear one’s heart on the sleeve = เผู้ยหน�าไพั�

- Eagle eye = สายต่าค์มกร!บ

กลัว!ธ,การแปลั

จุากการว!เค์ราะห�ส�านวนแลัะส�ภาษ!ต่ท,-ได�ร�บการแปลัเป.นภาษาไทยต่ามข�อม3ลั ได�พับกลัว!ธ,การแปลัด�งต่�อไปน,0

1. การแปลตรงต�ว (literal translation) ค์'อ การแปลัให�ต่รงต่ามต่�วอ�กษร หร'อการแปลัค์วามหมายให�ค์รบถ่�วนต่ามค์�า (word by word) แบ�งออกได�เป.น1.1 แปลัต่รงต่�วอย�างแท�จุร!ง (very literal) หร'อการแปลัต่รงต่�วท�0งค์วามหมายแลัะท,-

ต่� 0งของค์�าในแต่�ลัะส�านวน เช้�น - Bald as a coot = ห�วลั�านราวก�บนกต่ะกร�ม- Save face = ร�กษาหน�า- Lose face = เส,ยหน�า- Anger punishes itself = ค์วามโกรธลังโทษต่�วเอง- When it is dark enough, you can = เม'-อม�นม'ดมากพัอ เราก6จุะมองเห6นดวงดาว see the stars- The time to be happy is now; the = เวลัาท,-จุะม,ค์วามส�ขค์'อเด,Iยวน,0 สถ่านท,-ท,-จุะม, place to be happy is here ค์วามส�ขได�ค์'อท,-น,0- He who has never hoped can = ค์นท,-ไม�เค์ยหว�งจุะไม�ม,ว�นส!0นหว�ง never despair

1.2 แปลัต่รงต่�วโดยปร�บปร�ง (modified literal translation) ค์'อม,การปร�บปร�งค์�าหร'อท,-ต่� 0งของค์�าให�เป.นไปต่ามกฎไวยากรณ�ไทยเพั'-อให�เข�าใจุได�ง�าย หร'อเป.นการปร�บปร�งต่ามกฎไวยากรณ�ภาษา ได�แก�1.2.1ย�ายท,-ต่� 0งของค์�าต่ามหลั�กไวยากรณ� (word order)

- Dark horse = ม�าม'ด

- Black sheep = แกะด�า - Still water runs deep = น�0าน!-งไหลัลั2ก - Final straw = ฟัางเส�นส�ดท�าย - First come, first served = มาก�อนได�ก�อน - It is sure to be dark if you shut = ม�นต่�องม'ดแน�ถ่�าท�าน

หลั�บต่า your eyes

1.2.2ค์งค์วามหมายแต่�อาจุลัะค์�าหร'อไม�ลัะท!0งค์�า (implicit and explicit)- What is past is prologue= อด,ต่เป.นเพั,ยงค์�าน�า

(ไม�ลัะท!0งค์�า only) - A promise made is a debt unpaid = ค์�าส�ญญาค์'อหน,0

ท,-ย�งไม�ได�ช้�าระ(ลัะท!0ง made)

- Barking dogs seldom bite = หมาเห�าไม�ก�ด (ลัะท!0ง seldom)

1.2.3ปร�บค์วามหมายเลั6กน�อย แต่�ค์วามหมายรวมย�งค์ลั�ายเด!ม- Love is blind = ค์วามร�กท�าให�ค์นต่าบอด

(ปร�บเป.น ท�าให�“ ”)- It is evil striving a gainst the stream = น�0าเช้,-ยวอย�า

ขวางเร'อ (ปร�บ evil เป.นการห�าม)

- Take care of the pence, and the = ม,สลั2งพั2งบรรจุบให�ค์รบบาทpounds will take care of themselves (ปร�บให�ฟั8งด3เป.นการแนะน�าย!-งข20น)

2. การต�คำวาม (Interpretation) หมายถ่2งการต่,ค์วามหมายของส�านวนโดยรวม แลั�วถ่�ายทอดค์วามหมายออกเป.นภาษาไทยโดยไม�ค์�าน2งถ่2งร3ปแบบของภาษาอ�งกฤษต่�นฉบ�บ โดยแปลัเป.นภาษาไทยธรรมดา เช้�น- A baker’s dozen = ส!บสาม- Not fit to hold a candle to someone = เท,ยบไม�ต่!ด- Not worth a tinker’s dam = ไร�ค์�าไร�ราค์า- To pour cold water on something = ระง�บท�นท,ท�นใด- Every Tom, Dick and Harry = ค์นท�-วไป- Even Stevens = ท�ดเท,ยมก�น / เสมอก�น- To hit the nail right on the head = พั3ดได�ต่รงประเด6น

- Olive branch = การค์'นด,ก�น- Sitting duck = เป<ดโลั�งให�โจุมต่,ซึ่2-งการบอกค์วามหมายเป.นภาษาไทยธรรมดาน,0 อาจุแบ�งต่ามร3ปแบบได�เป.น

2.1 บรรยายค์�าหลั�ก โดยบอกร3ปแบบ (modified by form) หมายถ่2งใช้�ค์�ากว�างๆ ท,-แสดงค์วามค์!ดหลั�กของส�านวนเป.นหลั�กแลัะใช้�ค์�าแสดงร3ปแบบมาบรรยาย (central concept + form) - Talk turkey = เจุรจุาต่รงไปต่รงมาแลัะเด6ดขาด- Cold turkey = เลั!กกระท�นห�น- Turkey shoot = โอกาสได�เปร,ยบ- Back handed compliment = ค์�าช้มแกมเหน6บแนม- A ball in one’s court = ถ่2งรอบท,-จุะต่�องต่�ดส!นใจุ- Loan shark = เจุ�าหน,0หน�าเลั'อด- To pay through the nose = จุ�ายแพังลั!บลั!-ว

2.2 บรรยายค์�าหลั�กโดยบอกหน�าท,- (modified by function)

- Whipping boy = กระโถ่นท�องพัระโรง- To pull one’s weight = อ�ท!ศัต่นท�างาน- To save it for a rainy day = เก6บหอมรอมร!บไว�ใช้�ยามจุ�าเป.น- Flea market = ต่ลัาดน�ดขายส!นค์�าราค์าถ่3ก- Icing on the cake = ส!-งเต่!มเต่6มสมบ3รณ�

2.3 บรรยายค์�าหลั�ก โดยบอกเหต่�หร'อผู้ลั (modified by reason)

- Dutch Courage = กลั�าเพัราะเหลั�าเข�าปาก- To kill one’s goose = โลัภมากลัาภหาย- To have ants in one’s pants = กระวนกระวายเพัราะต่'-นเต่�น

3. การใช้&สุ�านวนทดแทน (idiom to idiom) ค์'อการแปลัโดยม��งถ่�ายทอดค์วามหมายโดยไม�ค์�าน2งถ่2งร3ปแบบของภาษา โดยต่,ค์วามส�านวนอ�งกฤษแลั�วใช้�ส�านวนไทยท,-เท�าเท,ยมก�นเป.นส�านวนแปลั แบ�งออกเป.น3.1 ค์งภาพัพัจุน�ไว�แต่�เปลั,-ยนเป.นส�านวนไทย

- Dog in the manger = หมาหวงก�าง- To talk nineteen to the dozen = พั3ดเป.นต่�อยหอย

3.2 เปลั,-ยนภาพัพัจุน�แต่�ค์งค์วามหมาย - Whipping boy = กระโถ่นท�องพัระโรง- Apple of one’s eyes = แก�วต่าดวงใจุ- First water = เพัช้รน�0าหน2-ง

- One bad apple = ปลัาเน�าต่�วเด,ยว- Hair of the dog = หนามยอกเอาหนามบ�ง- A piece of cake = เร'-องหวานหม3- Don’t teach your grandma to suck egg = อย�าสอนหน�งส'อให�ส�งฆราช้- A bird in hand = ส!บเบ,0ยใกลั�ม'อ- To beat around the bush = ช้�กแม�น�0าท�0งห�า- To show one’s true color = เผู้ยธาต่�แท�

3.3 ไม�ค์งภาพัพัจุน�โดยแปลัเฉพัาะค์วามหมายออกเป.นส�านวนไทย- Cold turkey = ห�กด!บ- Three sheets to the wind = เมาแประ- A dime a dozen = ของพั'0นๆ - Dead in the water = ช้ะง�กง�น- Brand new = ใหม�เอ,-ยม / ถ่อดด�าม- To play one card close to one’s chest= อ�บไต่H- Not worth the candle = ได�ไม�ค์��มเส,ย- Second nature = พัรสวรรค์�- Sitting duck = เป.นเปCาน!-ง

4. การเท�ยบเคำ�ยงสุ�านวน (cultural substitute) ค์'อ การท,-ผู้3�แปลัพัยายามโยงใยว�าส�านวนภาษาอ�งกฤษท,-ต่นแปลั ม,ส�านวนไทยท,-ใช้�ก�นอย3�แลั�ว ท,-ม,ค์วามหมายใกลั�เค์,ยงหร'อเหม'อนก�น แลั�วน�ามาเป.นส�านวนแปลั จุะส�งเกต่�ได�จุากการท,-ส�านวนไทยเหลั�าน,0เป.นท,-ต่!ดปากหร'อใช้�ก�นมานานแลั�ว

- Out of the frying pan into the fire = หน,เส'อปะจุระเข�- Still water runs deep = ค์มในฝ8ก- To make a mountain out of a mole hill = ท�าเร'-องเลั6กให�เป.นเร'-องใหญ�- Haste makes waste = ช้�าเป.นการนานเป.นค์�ณ- Goose and gander and goslings = ลั3กไม�หลั�นไม�ไกลัต่�น /

เช้'0อไม�ท!0งแถ่วare three sounds but one thing

- To do good by stealth = ป<ดทองหลั�งพัระ- Jack of all trades, and a master of = ร3 �อย�างเป.ด none- To put one’s foot in it = หาเหาใส�ห�ว / เอาม'อซึ่�กห,บ- Too many cooks spoil the broth = มากหมอมากค์วาม- To turn a blind eye = เอาห3ไปนาเอาต่าไปไร�- To use a sledgehammer to crack a nut = ข,-ช้�างจุ�บต่�Fกแต่น- A bad workman blames his tools = ร�าไม�ด,โทษป;- โทษกลัอง

5. คำวามย�ดหย �นของร'ปแบบภาษิา (flexible format) ในการถ่�ายทอดค์วามหมายด�วยการแปลั ผู้3�แปลัสามารถ่เลั'อกร3ปแบบของภาษาในการถ่�ายทอดค์วามหมาย โดยม��งค์วามเข�าใจุท,-ช้�ดเจุน หร'ออาจุเป.นการเลั'อกช้น!ดหร'อระด�บของภาษาให�ต่รงก�บจุ�ดประสงค์�ในการแปลัแลัะกลั��มผู้3�อ�าน เช้�น การแปลัส�านวน อาจุถ่�ายทอดเป.นภาษาธรรมดา การแปลัอ�ปมาอาจุเลั'อกแปลัเป.นอ�ปมาหร'ออาจุเลั'อกส�านวนแปลัจุากส�ภาษ!ต่ท,-ม,อย3�แลั�ว จุากการว!เค์ราะห�ได�พับการปร�บปร�งหร'อการย'ดหย��นของร3ปแบบภาษาจุากภาษาต่�นฉบ�บแลัะภาษาแปลัได�ด�งต่�อไปน,0

5.1 ภาษาธรรมดาเป.นภาษาธรรมดา (nonfigurative sense to nonfigurative sense)

First come, first served = มาก�อนได�ก�อนNow is the best time of life = ป8จุจุ�บ�นค์'อช้�วงเวลัาท,-ด,ท,-ส�ดของช้,ว!ต่

5.2 ภาษาธรรมดาเป.นอ�ปลั�กษณ� (nonfigurative sense to metaphor) ค์'อการแปลัภาษาธรรมดาให�เป.นการเปร,ยบเท,ยบโดยภาษาเช้!งภาพัพัจุน� เช้�น

Haste makes waste = ช้�าเป.นการ นานเป.นค์�ณ, ช้�าๆ ได�พัร�าเลั�มงาม5.3 อ�ปลั�กษณ�เป.นภาษาธรรมดา (metophor to similes nonfigurative sense) ค์'อการแปลัภาษาเปร,ยบเท,ยบเช้!งภาพัพัจุน�ให�เป.นภาษาไทยธรรมดาท,-ไม�ต่�องเห6นภาพัพัจุน�เพัราะไม�ม,การเปร,ยบเท,ยบ เช้�น

Red-eye flight = เท,-ยวบ!นรอบด2กNo one’s cup of tea = ไม�น!ยมช้มช้อบTo pour oil on troubled water = ไกลั�เกลั,-ยข�อพั!พัาท

5.4 อ�ปลั�กษณ�เป.นอ�ปลั�กษณ� (metophor to metophor) เป.นการแปลัภาษาเปร,ยบเท,ยบให�เห6นภาพัพัจุน�เช้�นเด,ยวก�น

Time is money = เวลัาเป.นเง!นเป.นทองEveryone is a moon, and has a dark = ท�กค์นค์'อ

พัระจุ�นทร�แลัะม,ด�านม'ดท,-ไม�เค์ย side which he never shows to anybody แสดงให�ใค์รเห6น5.5 การลัะร3ปแต่�ค์งค์วามหมาย (implicit / explicit) หมายถ่2ง การแปลัท,-ท� 0งภาษาต่�นฉบ�บแลัะภาษาแปลั ม,ค์วามหมายค์รบถ่�วนเท�าเท,ยมก�น แต่�การแสดงออกด�วยค์�าอย�างโจุ�งแจุ�ง (explicit meaning) อาจุท�าต่ามค์วามเหมาะสมของภาษา กลั�าวค์'อ อาจุลัดร3ปโดยย�งค์งค์วามหมาย ไว� (implicit) ก6ได� เช้�น

Red-handed = ถ่3กจุ�บได�ค์าหน�ง ค์าเขา(ถ่3กจุ�บได� = explicit)

Yellow belly = ค์นต่าขาว ค์นข,0ขลัาด(ค์น = explicit)

Green thumb = พัรสวรรค์�ด�านการเพัาะปลั3ก (ด�านการเพัาะปลั3ก = explicit)

To show one’s true color = เผู้ยธาต่�แท�

(one’s = ของต่น = implicit)

5.6 การใช้�ค์วามหมายแค์บแลัะค์วามหมายกว�าง (specific / generic) ในการแสดงค์วามหมายผู้3�แปลัอาจุต่�องแปลัโดยใช้�ค์�าท,-ม,ค์วามหมายท,-แค์บกว�า (specific) หร'อกว�างกว�า (generic) ค์�าในภาษาต่�นฉบ�บเพั'-อแสดงค์วามหมาย เพั'-อให�เหมาะสมก�บธรรมช้าต่!ของภาษาหร'อเพั'-อให�เหมาะสมก�บจุ�ดประสงค์�ในการแปลั เช้�น

Every Tom, Dick and Harry = ค์นท�-วไป(ท�-วไปม,ค์วามหมายกว�างกว�าช้'-อของค์น

แต่�ลัะค์น)

Red letter day = โอกาสพั!เศัษ(Red letter day ค์'อ ว�นหย�ดงานหร'อว�น

ส�าค์�ญ ถ่3กแปลัว�า โอกาสซึ่2-งกว�างกว�าว�นหย�ด)

จุงแปลสุ�านวนต�อไปน�,1. To be as busy as { a bee } = very busy { a beaver } Somsri was as busy as a bee when her son and daughter were young. สมศัร,ย��งว� �นวายท,เด,ยวเม'-อลั3กช้าย ลั3กสาว ย�งเลั6ก 2. To be born with a silver spoon in one’s mouth = to be born to good fortune; to be born rich That boy was born with a silver spoon in his mouth and he never needed to work. เด6กผู้3�ช้ายค์นน�0นเก!ดมาค์าบช้�อนเง!นช้�อนทองแลัะเขาก6ไม�จุ�าเป.นต่�องท�างานอะไร

เลัย 3. To be caught red-handed = to be apprehended, caught in the act of doing something wrong When he was copying his friend’s homework, Jim was caught red-handed. จุ!มถ่3กจุ�บได�ค์าหน�งค์าเขาเม'-อเขาก�าลั�งลัอกการบ�านของเพั'-อน 4. To be down in the dumps = to be very depressed He was down in the dumps because he got an F in English. เขาหดห3�ใจุมากเพัราะเขาได�เกรดเอฟั ( สอบต่ก ) ในว!ช้าภาษาอ�งกฤษ

5. To be (turn) green (with envy) = to be filled with a strong desire of jealousy When her friend got all the praise instead, Malee turned green with envy. มาลั,ร3 �ส2กอ!จุฉาต่าร�อน เม'-อเพั'-อนได�ร�บค์�ายกย�องช้มเช้ยแทนเธอ 6. To be walking on air = to be very happy They were walking on air on their wedding day. พัวกเขาม,ค์วามส�ขอย�างลั�นเหลั'อในว�นแต่�งงาน 7. To bite the bullet = to endure something that is unpleasant or painful Although he doesn’t like his work, he has to bite the bullet. ถ่2งแม�ว�าเขาจุะไม�ช้อบงานท,-ท�า แต่�เขาก6จุ�าต่�องก�ดฟั8นทน 8. To bring home the bacon = to earn a living Her mother was the one who brought home the bacon. แม�ของเธอเป.นค์นท,-หาเลั,0ยงค์รอบค์ร�ว 9. To bury one’s head in the sand = to refuse to accept facts Don’t bury your head in the sand; you know your boyfriend has been seeing another woman. อย�าหลั,กหน,ค์วามจุร!งเลัย เธอก6ร3 �น,-ว�าเพั'-อนช้ายของเธอไปหาผู้3�หญ!งค์นอ'-น 10. To catch one’s eye = to attract one’s attention Her red blouse really caught people’s eye. เส'0อส,แดงของเธอช้�างเต่ะต่าผู้3�ค์นเส,ยจุร!ง 11. To eat crow = to admit you are wrong; to apologize You have to eat crow; otherwise, she won’t forgive you. ค์�ณต่�องยอมร�บผู้!ดเส,ย ม!ฉะน�0นเธอก6ค์งไม�ยกโทษให�หรอก 12. To find fault with = to be dissatisfied with; object to Since she is a perfectionist, she always finds fault with what other people do. เพัราะว�าเธอเป.นค์นสมบ3รณ�แบบ เธอจุ2งม�กช้อบจุ�บผู้!ดค์นอ'-น 13. To lend an ear (to someone) = to listen to them carefully and sympathetically They are always willing to lend an ear and offer what advice they can. พัวกเขาเต่6มใจุร�บฟั8งแลัะให�ค์�าแนะน�าอะไรก6ต่ามท,-เขาสามารถ่จุะท�าได� 14. To fan the flames = to make a situation worse by interfering or speaking poorly Don’t fan the flames by telling a lie about somebody who is already in trouble. อย�ากระพั'อให�เร'-องลั�กลัาม โดยพั3ดปดถ่2งค์นท,-เขาเด'อดร�อนอย3�แลั�ว

15. To give a ring = to telephone Give me a ring whenever you come to town. โทรศั�พัท�ถ่2งฉ�นนะเม'-อไหร�ก6ต่ามท,-เธอเข�ามาในเม'อง 16. To give (someone) a lift = to drive someone in your car from one place to another He gave her a lift back home that night. เขาให�เธอต่!ดรถ่กลั�บบ�านด�วยเม'-อค์'นน�0น 17. To have a big mouth = to talk loudly, excessively The thief was caught because his friend had a big mouth. ขโมยถ่3กจุ�บได�เพัราะเพั'-อนของเขาปากสว�าง 18. To keep a low profile = to remain quiet; not to show off Americans in Thailand were told to keep a low profile during events in May. ค์นอเมร!ก�นในเม'องไทยได�ร�บการเต่'อนให�ท�าต่�วสงบเสง,-ยมในช้�วงเหต่�การณ�พัฤษภาทม!ฬ 19. To keep an eye on someone/something = to watch carefully; to pay particular attention to You have to keep an eye on that girl; she is not trustworthy. ค์�ณต่�องจุ�บต่ามองผู้3�หญ!งค์นน�0น เธอไม�น�าไว�ใจุ 20. To lead by the nose = to dominate completely He let his wife lead him by the nose. เขาปลั�อยให�ภรรยาจุ3งจุม3ก 21.To lose face = to lose one’s good name or reputation He lost face since he did not get a promotion. เขาเส,ยหน�าเพัราะเขาไม�ได�เลั'-อนต่�าแหน�ง 22. To put (have) all of one’s eggs in one basket = to risk all that one has on a single venture, method His friend said he put all of his eggs in one basket since he invested all his money buying stocks. เพั'-อนบอกว�าเขาท��มเทมากเก!นไปเพัราะเขาเอาเง!นท�0งหมดไปลังท�นซึ่'0อห��น 23. To run short of money = to have little or no money left He spent too much on whiskey, so he ran short of money, and couldn’t pay his expenses. เขาใช้�จุ�ายเง!นซึ่'0อเหลั�ามากเก!นไป จุนเง!นขาดม'อแลัะไม�ม,เง!นส�าหร�บค์�าใช้�จุ�ายอย�างอ'-น 24. To save face = to avoid appearing foolish He reluctantly gave a large sum of money to his servant to save face. เขาจุ�ายเง!นก�อนใหญ�อย�างอ!ดเอ'0อนให�สาวใช้�เพั'-อร�กษาหน�า

25. To save the situation = to deal successfully with a situation which seems hopeless To save the situation, the General ordered his soldiers to retreat. เพั'-อกอบก3�สถ่านการณ� นายพัลัส�-งทหารให�ถ่อยท�พั 26. To see someone through = to help out or to carry through in a time of difficulty Many friends saw me through what was a difficult time for me. เพั'-อน ๆ หลัายค์นช้�วยเหลั'อฉ�นเม'-อยามลั�าบาก 27. To shut one’s eye to = to be unwilling to see or think about He shut his eyes to his daughter’s behavior. เขาป<ดห3ป<ดต่าก�บค์วามประพัฤต่!ของลั3กสาว 28.Up to one’s ears in = deeply involved in Because her daughter went to study abroad, she was up to her ears in debt. เพัราะว�าลั3กสาวของเธอไปเร,ยนต่�อต่�างประเทศั เธอจุ2งม,หน,0ส!นท�วมห�วท�วมห3 29. To vanish into thin air = to disappear completely After he had got the money from his mother, he vanished into thin air. หลั�งจุากท,-เขาได�เง!นจุากแม�แลั�ว เขาก6หายเข�ากลั,บเมฆ 30. To win by a nose = to win any contest by a narrow margin You have to practice more for the next race, since you only won by a nose this time. ค์�ณต่�องฝKกฝนให�มากกว�าน,0ในการแข�งข�นในเท,-ยวหน�า เพัราะเท,-ยวน,0ค์�ณช้นะแค์�เส�น ยาแดงผู้�าแปด

แปลัเท,ยบเค์,ยงส�ภาษ!ต่หร'อค์�าพั�งเพัยภาษาอ�งกฤษก�บภาษาไทย1. Absence makes the heart grow fonder.

ร�กก�นอย3�ขอบฟัCาเขาเข,ยว เสม'อนอย3�หอแห�งเด,ยวร�วมห�อง2. Might as well be hanged for a sheep as a lamb. (the leopard

never changes its spots)ช้าต่!เส'อไม�ท!0งลัาย

3. As you make your bed, so must you lie on it.ว�วของใค์รก6เข�าค์อกค์นน�0น

4. A tree is known by its fruit.

.........ลั3กไม�หลั�นไม�ไกลัต่�น........................................................................................................................................5. Barking dogs seldom bite..........หมาเห�าไม�ก�ด..................................................................................................................................................6. Beauty is (only) skin-deep...........สวยแต่�ร3ปจุ3บไม�หอม.......................................................................................................................................7. It’s better to be safe than sorry..........ช้�าเป.นการนานเป.นค์�ณ....................................................................................................................................8. A bird in the hand is worth two in the bush..........ส!บเบ,0ยใกลั�ม'อ...............................................................................................................................................9. It’s the case of the blind leading the blind..........เต่,0ยอ� �มค์�อม, ต่าบอดสอดต่าเห6น.......................................................................................................................10. Blood is thicker than water...........เลั'อดข�นกว�าน�0า, อย�าเห6นข,0ด,กว�าไส�..................................................................................................................11. It’s like carrying coals to Newcastle............เอามะพัร�าวห�าวไปขายสวน...........................................................................................................................12. It's like casting pearls before swine..............ย'-นแลั�วให�วานร......................................................................................................................................13. Don’t count your chickens before they are hatched.

.............อย�าหมายน�0าบ�อหน�า...................................................................................................................................14. Cut your coat according to your cloth..............นกน�อยท�าร�งแต่�พัอต่�ว................................................................................................................................15. Everything comes to him who waits...............ช้�าเป.นการ นานเป.นค์�ณ..............................................................................................................................16. Fine feathers make fine birds................ไก�งามเพัราะขน ค์นงามเพัราะแต่�ง.............................................................................................................17. Great oaks from little acorns grow.................อย�าด3ถ่3กบ�ญกรรมว�าท�าน�อย.....................................................................................................................18. Hard work breaks no bones. .................อ�นน!นทากาเลัเหม'อนเทน�0า ไม�ช้อกช้�0าเหม'อนเอาม,ดมากร,ดห!น...................................................................19. Health is better than wealth.................ออโรค์า ปรมาลัาภา / ค์วามไม�ม,โรค์เป.นลัาภอ�นประเสร!ฐ...........................................................................20. Ignorance is bliss...................ร3 �มากยากนาน......................................................................................................................................

21. It's like killing the goose that lays the golden egg.........โลัภน�กม�กลัาภหาย.........................................................................................................................................22. Let sleeping dogs lie.

.........อย�าฟัG0 นฝอยหาต่ะเข6บ....................................................................................................................................23. Like father, like son............ลั3กไม�หลั�นไม�ไกลัต่�น.....................................................................................................................................24. Like master, like man..............นายว�า ข,0ข�าพัลัอย......................................................................................................................................25. Little strokes fell great oaks..............อย�าด3ถ่3กบ�ญกรรม ว�าท�าน�อย......................................................................................................................26. Make hay while the sun shines...............น�0าข20นให�ร,บต่�ก..........................................................................................................................................27. Murder will out..............ช้�างต่ายท�0งต่�วเอาใบบ�วป<ดไม�ม!ด..................................................................................................................28. Never cross your bridges till you come to them...............อย�าต่,ต่นไปก�อนไข�.....................................................................................................................................29. No lock will hold against the power of gold................แข6งด�งเหลั6ก เง!นง�าง อ�อนได�ด�งใจุ..............................................................................................................30. Nourish a viper in one’s bosom.................เลั,0ยงลั3กเส'อลั3กจุระเข�..............................................................................................................................

บรรณาน กรม

Goedde, B. (2007). The New York Times; Nonfiction in translation. Retrieved Jan 15, 2009 from http://www.creativenonfiction.org/brevity/craft goedde.htm.

Larson, Mildred L. (1998.) Meaning-Based Translation. New York: University Press of America.

กรมว!ช้าการ กระทรวงศั2กษาธ!การ (2545). ส�านวนไทย. กร�งเทพัฯ: โรงพั!มพั�ค์�ร�สภาลัาดพัร�าว

บ�ษยาณ, เกต่�มณ, (2549). Behind the Phrases. กร�งเทพัฯ: ว,.เจุ พัร!นต่!0ง จุ�าก�ด,

พั�ช้ร, โภค์าส�มฤทธ!? (2006). การแปลัอ�งกฤษเป.นไทย : ทฤษฎ,แลัะเทค์น!ค์ . สถ่าบ�นบ�ณฑิ!ต่พั�ฒนบร!หารศัาสต่ร�

พั�ช้ร, โภค์าส�มฤทธ!? (------). ส�านวนแลัะส�ภาษ!ต่: ร3ปแบบทางภาษาศัาสต่ร�แลัะกลัว!ธ,การแปลัจุากภาษาอ�งกฤษเป.นภาษาไทย. สถ่าบ�นบ�ณฑิ!ต่พั�ฒนบร!หารศัาสต่ร�

ร�ช้น, ซึ่อโสต่ถ่!ก�ลั (2548). ส�านวนอ�งกฤษแลัะส�านวนไทยท,-ม,ค์วามหมายค์ลั�ายค์ลั2งก�น.

พั!มพั�ค์ร�0งท,- 8. กร�งเทพัฯ: โรงพั!มพั�แห�งจุ�ฬาลังกรณ�มหาว!ทยาลั�ย

ราช้บ�ณฑิ!ต่ยสถ่าน (2529). ภาษ!ต่ ค์�าพั�งเพัย ส�านวนไทยประเภทต่�างๆ ในพัจุนาน�กรมฉบ�บราช้บ�ณฑิ!ต่ยสถ่าน พั . ศั . 2525 . กร�งเทพัฯ: เพั'-อนพั!มพั� จุ�าก�ด

ราช้บ�ณฑิ!ต่ยสถ่าน (2539). พัจุนาน�กรมศั�พัท�วรรณกรรม : ภาพัพัจุน� โวหาร แลัะกลัการ

ประพั�นธ�. กร�งเทพัฯ:

ราช้บ�ณฑิ!ต่ยสถ่าน,

ว!ทย� เท,-ยงบ3รณาธรรม (2536). พัจุนาน�กรมส�านวนอ�งกฤษ อเมร!ก�น ไทย. พั!มพั�ค์ร�0งท,- 2.

กร�งเทพัฯ: บ�ญด,การพั!มพั�

ว!ทย� ศั!วะศัร!ยานนท� (2540). ส�านวนภาษาอ�งกฤษน�าร3 � ( ฉบ�บพั!มพั�ท,- 5) . พั!มพั�ค์ร�0งท,- 2.

กร�งเทพัฯ:

ว!ทยพั�ฒน�

ศั�ภกาญจุน� ผู้าทอง (2550.) รายงานการว!จุ�ยเร'-อง กลัว!ธ,การแปลัภาพัพัจุน�ในนวน!ยายแปลัเร'-องกามน!ต่.

ภาค์ว!ช้าภาษาอ�งกฤษ ค์ณะอ�กษรศัาสต่ร� มหาว!ทยาลั�ยศั!ลัปากร

สมพัร ไช้ยภ3ม!ธรรม. เร,ยนร3 �ภาษ!ต่ไทยเท,ยบเค์,ยงอ�งกฤษ. กร�งเทพัฯ: พั!มพัการ การพั!มพั�, ม.ป.ป.

ส!ทธา พั!น!จุภ3วดลั (2532). “การแปลัส�านวนแลัะค์�าเปร,ยบเท,ยบ ใน ” จุากภาษาต่�างประเทศัส3�ภาษาไทย. (อน�สรณ�เน'-องในงานพัระราช้ทานเพัลั!งศัพันายเฮง เกษมเศัรษฐ)