ومدیریت سازمان های تئوری : تصمیم و اداری رفتار سایمون هربرت

طالبیان : دکتر آقای جناب استاد

: ساجدی جمال تدوین

92بهار 2

هربرت الکساندر سیمون

متولد۱۹۱۶ ژوئن ۱۵

میلواکی

مرگ) سال۸۴ )۲۰۰۱ فوریه ۹

پنسیلوانیا , پیتسبورگ

ملیت آمریکایی

رشته فعالیت

هوش مصنوعی

روان شناسی شناختی

علوم رایانه

علم اقتصاد

علم سیاست

محل کاردانشگاه کارنگی ملون

دانشگاه کالیفرنیا، برکلی

مؤسسه فناوری ایلینوی

دلیل شهرتLogic Theorist

General Problem Solver

عقالنیت محدود

جوایز)۱۹۷۵( جایزه تورینگ

(۱۹۷۸( جایزه نوبل اقتصاد

سال در . 1916سایمون او پدر شد متولد آمریکا سوتای مینه ایالت در میلواکی در . از بعد کوتاهی مدت سایمون دایی بود پیانو نوازنده هم مادرش و مخترع و مهندسو خاطرات و رفت دنیا از اقتصاد رشته در ویسکانسن دانشگاه از التحصیلی فارغ

. ماند باقی سایمون برای او های کتاب سال در را خود لیسانس سال 1936او در را دکتری شیکاگو 1943و دانشگاه از

را. مختلف های زمینه علمی و نظری مبانی او عمیق های نوشته و عقاید گرفت . بر تاکید با را خود ای حرفه زندگی ابتدا او داد قرار خود تاثیر تحت مدیریت شدیدا

عملیاتی پژوهشهای و مختلفی دولتی های سمت با همواره او عالقه اما کرد شروعتقریبا و یافت وسعت شد محول او به مختلف دانشگاهای در دیگری از پس یکی که . اندیشمند محقق این که سهمی بارز اهمیت گرفت بر در را مدیریت های زمینه همه

اعطای با داشته اقتصاد و مدیریت علوم پیشرفت نوبل در به اقتصاد 1978جایزه. است شده اعالم بارز صورتی به وی

علوم در تحقیق موسسه مدیره هیات ملون،ریاست کارنگی دانشگاه استادی اوایاالت بودجه جمهوری،دفتر رئیس علمی مشاوران کمیته اجتماعی،عضویترفتاری علوم کمیته ریاست و روانشناسان و اقتصاددانان انجمن ممتاز متحده،عضو

. است بوده دارا را ملی علوم بنیاد

سایمون هربرت نامه زندگی

سایمون نظر » مدیریت»از با برابر گیری « « تصمیمتصمیمات اینکه تحلیل و تجزیه به او عمده عالقه و استتصمیمات است ممکن چگونه و گردد می اتخاذ چگونه

. گرفت موثری: است نوشته مدیریت زمینه در سایمون که کتابهایی اداری مراتب) رفتار سلسه در گیری تصمیم و مدیریت

جی (-1950)دولتی مدیریتاداری(- همکاری با سازمانهامارچ گیری (-1958)جی تصمیم جدید علم

ومدیریت (-1960)مدیریت افراد برای خودکاری شیوه(1965)

یا مشکل حل منظور به عملی یا اقدام انتخاب و تعیین فرایند. مشخص مسئله

تصمیم نظام به توجه با گیری تصمیم بندی تقسیم: ها سازمان در گیری

1 -سنتی گیری تصمیم 2 -جدید رویکردهای بر مبتنی گیری تصمیم هر مدیران وظیفه ترین اساسی و ترین مهم گیری تصمیم

. نتیجه و وضعیت به سازمانها سرنوشت واقع در است سازمانیمدیر سوی از اقدامی هر و دارد بستگی مدیران گیری تصمیم

. است گیری تصمیم نوعی ویژگیهای از گیری یکی تصمیم قدرت داشتن مدیران مهم بسیار

اساس است.عقل بر

گیری تصمیم تعریف

استونر : گیری تصمیم فرایند در گوید روابط و زمانمیبه انسانی را سازمان که آیند می شمار به مهم عامل دو

.آیندهسوی دهند می سوقمدیران تجربیات گیری تصمیم در گذشته منفی و مثبت

. از بخشی معموال بنابراین کنند می بازی مهمی نقش. شود می مربوط گذشته تجربات به گیری تصمیم فرایند

کلی گیری بطور تصمیم فرآیند در که گفت توان میمی اثر محیطی و ،سازمانی ،اقتصادی فرهنگی عوامل

گذارند.

مشکل یا مسئله وجود قبال در گیری تصمیم معموال . توان می چنین را مشکل یا مسئله شود می مطرح

: کرد تعریف نظر مورد که آنچه با موجود وضعیت بین تفاوت

با بطور.استبوده مقایسه در فروش میزان در کاهش مثالخدمات از مردم شکایات میزان ،یا شده ریزی برنامه که آنچه

. آنان تقاضای به گویی پاسخ هنگام دولتی های سازمان

رابینز : « کند می تعریف چنین را گیری از تصمیم انتخاب. » متغیرها ساده بین بسیار نظر این که کند می اضافه و

. نیست سادگی این به عمال ،اما است

گیری تصمیم در مشکالت بررسی

: دهد می شرح مرحله سه در را گیری تصمیم کلی فرایند1 -تحسین یا گری جستجو های فعالیت موقعیت یافتن

دارد گیری تصمیم به نیاز که

2 -های طراحی حل راه تحلیل و تجزیه و پردازش اکتشاف،مختلف

3 -احصا گزینش قابل حل راه چند از یکی گزینش

مدیریتی غیر و مدیریتی گیری تصمیم بین تفاوت گیری تصمیم فرایند نوع این. دهد می نشان را

سایمون هربرت نظریه

در رابینز را گیری تصمیم می هشت فرآیند بیان مرحلهکند:

: مشکل یا مسئله تعیین اول مرحله یا مشکل وجود یا طرح با معموال گیری تصمیم فرآیند

برای اساسی و مهم نکات از یکی و شود می آغاز مسئلهفهمیدن و یابی ،ریشه حل راه انتخاب و مشکل شناخت . این برای است مشکل آن ای ریشه رفع سپس و مشکلشناخت در جامع و صحیح اطالعات ،گرداوری منظوربه توجه شناخت مرحله در و دارد اساسی نقش مسئله - نظرات از ماندن دور و منطقی عقالیی های رهیافتمهم نگرفتن قرار احساسی عوامل تاثیر تحت و شخصی

است.

گیری تصمیم فرآیند

باشد برخوردار کافی تجربه و ،دانش توانایی از باید مدیرتحلیل و تجزیه و بررسی به مرحله این در بتواند تا . مورد معیارهای سپس بپردازد شده آوری گرد اطالعات

قبیل از مسئله یا نیاز اطمینان،هزینه حدودالزم نیروی نوع پشتیبانی یا مکانو فضا،قیمت،نگهداری

تصمیم... و انتخاب جریان در را آنها و کرده مشخص را و . به ها تصمیم اجرای قابلیت ضمن در بسنجد گیری . اختیارات حدود دارد بستگی سازمان امکانات و شرایط – برای– دیگری عوامل و اطالعات و الزم منابع بودجه

. هستند ضروری تصمیم ساختن عملی

: معیارهای تعیین دوم مرحلهمسئله حل برای گیری تصمیم

آن به امتیازی توان معیارمی هر اهمیت درجه به توجه با) ( صد تا یک از داد اختصاص

: به امتیاز تخصیص سوم مرحلهمعیارها

امتیازات معیارها

اطمینان 10حدود

4قیمت

5پشتیبانی

4نوع

انسانی 7نیروی

کننده 6تولید

گیرنده تصمیم شده انتخاب امتیازات و معیارها بین ازیا مسئله تا کند می تعیین را نظر مورد متغیرهای

. شود حل مشکل

: معیارها تحلیل و تجزیه پنجم مرحلهامتیازات و

یکدیگر با را متغیر هر قوت ،نقاط مرحله این درومیزان متغیرها ارزیابی منظور به و کنیم می مقایسهدر سازمان در شرایط واجد افراد از باید امتیازات

. کرد استفاده متغیرها از یک هر مورد

: حدود و متغیرها تعیین چهارم مرحلهاطمینان

انتخاب را گزینه بهترین امتیازات مجموع آوردن بدست با. کنیم می

: بین از متغیر بهترین انتخاب ششم مرحلهشده ارزیابی متغیرهای سایر

پشتیبانی قیمت اطمینان حدود مدل نوعامتیازات جمع

اندتی تی ای 29 10 9 10 486رایانه

دیجیتال 25 7 8 10 486رایانه

فیلیپس 24 9 7 8 486رایانه

اریکسون 23 7 9 7 486رایانه

. با است مهم بسیار هدف تحقق در آن موفقیت و تصمیم اجرایشدن تصمیم فراهم مجری افزایش افراد متغیر موفقیت ،شانس

. فراهم آن اجرای گیری،مقدمات تصمیم از پس معموال یابد میگونه این هم همیشه اما گردد می عملی سپس و شود می

سازمان نیست،زیرا خارج و داخل اجرای عوامل و تصمیمات درکه شود انجام اقداماتی است ممکن دارند،بنابراین دخالت آنها

. نباشد گیری تصمیم نتیجه : بخشی اثر ارزیابی هشتم مرحله شده حل مسئله آیا که شود می مطرح سوال این مرحله این در

باید مدیر باشد منفی پاسخ است؟اگر رسیده نتیجه به خیر؟آیا یارفع به و داده رخ اشتباه ای مرحله درچه که دریابد فراست با

. کند اقدام آن

: تصمیم اجرای هفتم مرحله

تصمیم قدرت داشتن مدیران ویژگیهای مهمترین از یکینهادینه با و واقعیتهاست و منطق و عقل اساس بر گیریغیر تصمیمات و احساسات نفوذ از ویژگی این شدن . ، قول به ولی شود می جلوگیری منطقی

گیری هال تصمیم که گردد تصور اگر است ،اشتباه. است شده حساب کامال و عقالیی فرآیندی

رابینز: دهد می قرار زیر فرضیات پایه بر را ،عقالنیت مندی هدف مشکل نمودن روشن و روشن تقدم امکانات از آگاهی و شناخت

مشخص ها تقدم در ثبات

عقالنیت و گیری تصمیم

تصمیم در را ما رابینز فرضیات اعمال و گرفتن نظر درو درست اطالعات منطق و عقل پایه بر مبتنی گیریتا کند می یاری ها تقدم تعیین و مشکل درباره روشن . اعتقاد سایمون شود منجر عقالیی تصمیم به که جاییتصمیم یافتن جستجوی در معموال گیرنده تصمیم که داردتصمیم یک به غالبا و نیست آن اقتصادی مفهوم به بهینه

. کند می اکتفا رضایتبخش

تفکر از استفاده حدود ،درباره سایمون هربرتمیزان گیری تصمیم فرآیند در که دارد »عقالنیت«اعتقادبر تصمیمات و بوده محدود عمال کردن فکر عقالیی

. شوند می محدود«اتخاذ »عقالنیت اساس

گیری تصمیم درباره سایمون نظریهوعقالنیت

بر تاکيد بجاي اقتصادي سايمون دهنده )انسان نشاندست آنها پيچيدگيهاي همه با ها واقعيت با که شخصيتيموجود، عاقالنه هاي حل راه بين از و کند مي نرم وپنجهتا گزيند برمي و محاسبه را ارزشيابي ترين خردمندانه

سازد رابيشينه خود مطالعه.( منابع بر انسان تمرکز) اداري کند مي پيشنهاد کفايت " را حد به اداري انسان

" رضايت" فعال که حلي راه و کند مي بسنده زمان هر در " " پيش در را است خوب کافي اندازه به و بوده بخش

گيرد .(مي

الکساندر: گوید می عقالیی،این نوع از هم ،آن گیری تصمیم در موثر عوامل از یکی

گذارد،نقش می اثر سازمانها در گیری تصمیم در چه آن که استشوند می موجب که است شهودی و رسمی غیر عوامل تاثیر و . مدیران واقع در کنند بروز گیری تصمیم عواقب ارزیابی از قبلمی اتخاذ را خود نظر مورد تصمیم ابتدا سازمان ارشدارایه گیری تصمیم بعداز را منطقی و عقالیی دالیل کنند،سپس

. نمایند می نشده ریزی برنامه گیری تصمیم با گیری تصمیم نوع این

. دارد موضوعی مشابهت به مدیر اعتقاد و باور قبیل از مواردیمدیر که شود می باعث دارد، گیری تصمیم قصد آن درباره که

. بگیرد نادیده را موجود حقایق و اطالعات وجود

الهامی یا شهودی گیری تصمیم

را چیز چه و داشت انتظار مدیر از توان می را چیز چهداشت؟ انتظار توان نمی

که است استوار فرض این بر سویی هم نگرش این ( تصمیم از حاصل نتیجه سازمانی عمل بین ارتباطعقالیی( گیری تصمیم با مقایسه عمل،در آن نتایج و گیری

. نیست بینی پیش قابل چندان: دارد وجود دیدگاه دو ساز هم گیری تصمیم مورد در1 -بازی نظریه2 -آشفتگی نظریه

ساز هم گیری تصمیم

می انتخاب و گیری تصمیم مستقل طور به افراد که دارد این بر اشاره . ممکن که گیرد می تصمیمی کدام هر که نفر دو حداقل وجود با کنند . نقش بر روشنی به نظریه این نباشد یکی مقابل طرف تصمیم با است

. دارد اشاره گیری تصمیم در متقابل عمل و انسانی روابط

آشفتگی نظریه یا حاصل درواقع و پردازد می بزرگ های سیتم در پویا الگوهای مطالعه به

. و نظمی بی به نظریه این پردازان نظریه باشد می ها سیستم نظریه زادهتنها نه آشفته و مطمئن نا وضعیت در دارند،زیرا توجه سیستم تغییراتاحتمال به سیستم موجود وضعیت است،بلکه بینی پیش قابل غیر آینده . مرزی و حد امروز هندی،مدیریت چارلز قول به بود خواهد ثبات بی زیاد . نامندودانشمندان می آشفتگی مرز را محدودیت مرز این دارد محدودآوری نوع و خالقیت به باید تغییر حال در وضعیت و شرایط در معتقدند

پرداخت.

بازی نظریه

در معموال گیرنده تصمیم که دارد اعتقاد سایمونآن اقتصادی مفهوم به بهینه تصمیم یافتن جستجوی

یک به غالبا و رضایتبخش نیست . تصمیم کند می اکتفابه اقتصادی«،تمرکز »انسان بر تاکید جای به او . این در کند می پیشنهاد اداری«را »انسان مطالعه

سود نگرش فدای را سود حداکثر به دستیابی مدیرانخودشان قول به یا مناسب »قیمت و کنند می کافی

. دهند می ترجیح بهینه« »قیمت به را منصفانه« شرایط این در می دوسایمون بیان را گیری تصمیم نوع

کند.

گیری تصمیم منطقی فراگرد

بندي طبقه شيوه دو سايمون خالصه طور به: شود مي قايل گيري تصميم بزاي نيز ديگر

1      . شده ريزي برنامه که : تصميمات تصميماتيمي اتخاذ شده طراحي پيش از و مشخص چارچوب در

مشتري. . سفارش به گويي پاسخ مثل شوند2      . برنامه قابل غير يا برنامه بدون تصميمات

در : ريزي که هايي موضوع و سابقه بي و جديد مقوالتبا مقابله براي نتوان يا نگنجند شده شناخته چوبي چار

بي تصميمات اتخاذ ضرورت برد بکار معمول روش آنها . به جديد محصول عرضه مثل کند مي ايجاب را برنامه

بازار.

ریزی برنامه گیری تصمیمشده

ریزی برنامه گیری تصمیمنشده

تکراری و عادی امریکارکنان،کم) تاخیر استدر کنندگان مراجعه به توجهی

}... دولتی، ادارات

مشکل آنها فصل و حل معموالنیست.

روتین گیریهای تصمیم. هستند وتکراری

بر که مدیریتی گیریهای تصمیمهای مشی خط مبنایمقررات و ها رویه و سازمانیدر باید که شوند می اتخاذ

. شوند اجرا آنها چارچوب

وضعیت گیرنده تصمیم معموالخالقیت به ونیازی داند می را

ندارد.

منتظره نا و عادی غیر امورانواع) و سازمان توسعه اند

)... دیگر، سازمان در تولید،ادغام

مشکل آنها فصل و حل معموالاست.

تکراری مستمرو بطور معموال. آیند نمی پیش

تصمیم یک باید مورد هر برایهشت و شود گرفته مقتضی

رعایت را گیری تصمیم مرحلهکرد.

و نگرش به و بوده ساختار بدون. دارد نیاز خالق دیدگاهی

از یکی مشکل با رویارویی ،هنگام مدیری هر خورد بر حالت سه نحوه. باشند می زیر

: مشکل از دوری آن کنار از و مشکل گرفتن نادیده مدل دراین مدیران گیری تصمیم شیوه

. نمی حل تنها نه ،مشکالت حالتی چنین در است بدیهی است گذشتن. گردند می نیز دیگری گرفتاریهای و مسائل بروز موجب شوند،بلکه

: آن حل برای تالش و مشکل بررسی رویارویی آمادگی و کند حل آمده پیش مسئله یا مشکل کوشد می مدیر

. یا تغییر حال در سازمانهی در معموال دارند نیز را آن به مربوط مسائل بابرخورد توانایی که باشند مدیرانی باید زا مشکل مشاغل و ها فعالیت در . یا اقتضایی های مدیریت نباشند عاجز حل راه اعمال و یافتن و مسائل با

. اجراست قابل گیری تصمیم شیوه این دموکراسی

گیری تصمیم الگوهای

و داشته آمادگی مسائل بینی پیش برای مدیران از برخی،رخداد دارند اختیار در که اطالعاتی به توجه با توانند می . مدیر به تفکر طرز این بزنند حدس را احتمالی مسائلاتخاذ ،تدابیری مشکل وقوع از قبل تا دهد می فرصت

. شود جلوگیری مسائل بروز از که کند

دیدگاهی از گیری تصمیم روشهای درتصمیم های سبک با رویارویی در ،افراد دیگر

. گیرند می قرار بعد دو در گیری افراد نگرش و تفکر عقالیی روش و و یا منطقی خالقیت

ابتکار با برخورد شکیبای نحوه با با دشواری بردباری یا و تحمل

کمتر

مشکالت و مسائل جستجوی

زیادانعطاف در مقابل پیچیدگی

کم

ابتکاری روش تفکر عقالیی

تصویر به بعد دو این وقتی است معتقد رابینز. آید می بوجود گیری تصمیم سبک ،چهار آید در

ادراکی - ذهنی تحلیلیتعقلی

رفتاری

هدایتی

انعطادر فمقابل پیچیدگ

ی

می قرار روش این چارچوب در که مدیرانیو دارند پیچدگی مقابل در کمتری تحمل و گیرند،انعطاف . کار افرادی است عقالیی و منطقی آنان تفکرکوتاه برای هایی تصمیم و گیرند می تصمیم ،سریع آمدند

. گیرند می مدت2: تحلیلی- سبک دشوار امور و مسائل برابر در شیوه این در مدیران

. توانایی و دقت،احتیاط دارند بیشتری تحمل و انعطافاز عادی غیر های وضعیت و ها موقعیت با رویاروییشرایط در تحلیلی شیوه پیرو مدیران های ویژگی

. است گیری تصمیم

هدایتی- 1 :سبک

و هستند دقیق بسیار خود گیریهای تصمیم در مدیرانو خالق های حل راه مدت،یافتن بلند های برنامه برای

. دارند تاکید مشکالت و مسائل مقابل در توانایی

4: رفتاری- سبک می راحتی به که هستد افرادی سبک این در مدیران

دیگران نظرات پذیرش کنند،آماده کار دیگران با توانندبا خود روابط در تا کوشند می بوده،و دستان زیر و . تصمیم شیوه این در کنند جلوگیری تضاد ایجاد از افرادتوسط مدیر گرفتن قرار تایید مورد و ،پذیرش گیری

. است مهم دیگران

3-: ادراکی سبک

عضویت هنگامیکه افراد که است عقیده این بر سایمونمالحظه قابل حدود تا واقع در پذیرند می را سازمانی در

. دهند می دست از گیری تصمیم در را خود استقالل ای: از عبارتند مکانیزمها این سایمون عقیده به

تقسیم کار

تعیین روش انجام

کار

اختیارنظام ارتباطا

ت

آموزش

گیرندگان تصمیم اجتماعی ارزشهای تفاوتهای تصمیم هر پیامدهای در ناتوانی آینده به نسبت اطمینان عدم بخش رضایت های حل راه به اکتفاء نسبی عقالنیت به اکتفاء وضعیت به توجه با اندیشی مصلحت تصمیم در رفتاری و ادراکی دامهای در شدن گیر در

: تعهدات دام یا نگری ظاهری دام مانند گیریاجتماعی و احساسی

اتخاذ فراگرد از استفاده موانعتصمیم:

مدیر وظیفه ترین اساسی و مهمترین گیری تصمیمسایمون. با »مدیریت« است گیری« را داند »تصمیم می مترادف

و اطالعات،طراحی مرحله سه در را گیری تصمیم کلی فرآیند و. میکند بررسی انتخاب

اساس بر گیری تصمیم قدرت داشتن مدیران ویژگیهای از یکی ( حدود حدود این ولی واقعیتهاست و منطق و عقل

. است( محدود عقالنیت باشد می نشده و شده ریزی برنامه نوع دو در گیری تصمیم انواع

. شود می محدود سازمان در عضویت با گیری تصمیم که: سایمون عقیده به اداره که داری برنامه های تصمیم اساس بر آینده خودکار کارخانه

. کرد خواهد کار است کرده تولید آن جوار هم خودکار دفتر و

: گیری نتیجه و خالصه

رحمان حسین دکتر مدیریت و سازمان های تئوریسرشت

پارسیان علی ترجمه مدیریت و سازمان تئوریاعرابی ومحمد

بیگی نجف رضا دکتر مدیریت و سازمان سایمون هربرت به مربوط مقاالت و اینترنت

منابع: