Քաղցրահամ և աղի ջրեր

Քաղցրահամ ջրեր

Աշխարհում քաղցրահամ ջրային զանգվածը կազմում է 2,5%, որի մի մասն է միայն պիտանի օգտագործման համար:

Այն ցամաքում բաշխված է անհավասարաչափ: Մոտ 1 մլրդ. մարդ զրկված է մաքուր ջուր օգտագործելուց:

Քաղցրահամ ջուրը ունի ռազմավարական նշանակություն, քանի որ նրա պաշարները արդեն գնալով ավելի են սպառվում:Այդ ջրերը ավելի աղտոտվում են և կորցնում իրենց պիտանելիությունը:

Ներկայումս արաբական երկրներում 1լ. հում նավթը փոխանակում են 1լ. մաքուր ջրի հետ:Քաղցրահամ ջուրը ըստ ՄԱԿ-ի տվյալների 2050թ. աշխարհի 50 երկրներ կտառապեն ջրի պակասությունից՝3մլրդ. մարդ, հատկապես Աֆրիկայում և Մերձավոր Արևելքում:

Աղի ջրեր

Եթե 1լ. ջրում պարունակվում է 1գրամից ավելի լուծված աղեր, ապա այն կոչվում է աղի ջուր: Ծովի և Օվկիանոսի ջրերում չափազանց շատ աղեր են լուծված և պիտանի չեն խմելու համար: Սակայն սակավաջուր շրջաններում օրինակ՝ Քուվեյթում գործում են ջրի աղեզրկման 5խոշոր գործարաններ:

Աղտոտված և մաքուր ջրեր

Աղտոտված ջուրԳոյություն ունեն շրջակա միջավայրի

աղտոտման ՝ մեխանիկական, ֆիզիկական,քիմիական և կենսաբանական տեսակներ:Մեխանիկական աղտոտումը կապված է քաղաքաշինության, ճանապարհաշինության և ծառահատումների հետ:Ֆիզիկական աղտոտումը դա լույսի աղմուկի ճառագայթման խոնավության հետ է կապված:Քիմիական աղտոտումը կապված է թունավոր

գազերի, հանքային պարարտանյութերի, ծանր մետաղների՝ սնդիկ և կապար:Կենսաբանական աղտոտումը առաջանում է հիվանդածին բակտերիաների, վիրուսների և սնկերի տարածման միջոցով:

Մաքուր ջուրՄաքուր ջուրը լավ մեկուսիչ է: Բնության մեջ բացարձակ մաքուր ջուր չկա: Ինչ ջուր ենք խմում

Խմելու ջրի պիտանիության ցուցանիշը որոշվում է մանրէների թվով, որ 1օր 37˚c ջերմաստիճանում պահված ջրի 1մլ-ում առկա

բակտերիաների ընդհանուր թիվն է, կամ աղիքային ցուպիկի պարունակությունը

Սևան

Սևանա լիճը աշխարհի քաղցրահամ ջուր ունեցող 2-րդ բարձրադիր լիճն է(առաջինը Հարավային Ամերիկայի Տիտիկակա լիճն է):Սևանա լիճը գտնվում է ծովի մակերևույթից մոտ 2000մ բարձրության վրա:Լճում աճում են այնպիսի ձկներ և բուսատեսակներ, որոնք սովոր են սառը ջրին: Օգտագործվում է նաև խմելու համար: Սևանա լճից է սկիզբ առնում Հրազդան գետը, որի ջրերով ոռոգվում է Արարատյան Դաշտավայրը:

Մշակույթ և ՋուրՋրի կիրառությունը

կենցաղումՋուրը մարդու կյանքում ունի շատ մեծ նշանակություն՝ այն մաքրւոմ է ոչ միայն ֆիզիկական աղտոտվածությունը, այլ նաև հոգեկան լարվածությունը:Մարդու հիգենայի հարցում մեծ դեր ունի ջուրը:

Ջուր և Բանահյուսություն

Մովսես Խորենացու և հայ մյուս պատմիչների միջոցով բացահայտվում է հայոց դիցարանը, որտեղից գրի են առել ամպրոպի, պատերազմի և քաջության աստված Վահագնի ծնունդը պատկերող երգը:Դրանից հետո շատ գրողներ գրել են էպոսներ, հեքիաթներ, լեգենդներ, ասացվածքներ ջրի նշանակության մասին, օրինակ՝ Ղազարոս Աղայան <Տորք Անգեղ>, Եղիշե Չարենց<Վահագն>:

Ջուրը էպոսներումՀայ ժողովրդի ստեղծած էպոսի <

Սասունցի Դավիթ > նշվում է, թե ինչպես Գագիկ թագավորը իր պարտքերի դիմաց ամուսնացնում է աղջկան՝ Ծովինարին, արաբ խալիֆաթի հետ: Թագավորի ամառանոցը գտնվում էր Կաթնաղբյուրի մոտ: Ծովինարը բարձրացավ սար աղջիկների հետ ջուր խմելու: Բայց այնտեղ նրանց առջև բացվեց Կապույտ ծովը: Նա շատ ծառավ էր ,իսկ ծովի ջուրը աղի: Ծովինարը խնդրեց Ատծուց, որ ցույց տա մի աղբյուր, այդ պահին ծովը բացվեց և շատ համեղ ջուր դուրս եկավ, որից երկու բուռ խմեց և ունեցավ 2 տղա` Սանասար և Բաղդասար:

Ջուրը և ԱստվածաշունչըԱստվածաշնչում նշվում է, որ մարդը նման է ջրերի հոսանքի վրա տնկված ծառի:Հրիաները շատ ջրի կարիք ունեին: Մովսեսը, որպեսզի անհավատ ժողովրդին ցույց տա տիրոջ զորությունը, գավազանով հարվածում է ժայռին, որտեղից հրաշքով ջուր է ժայթքում: Աստվածաշունչը հուշում է, որ Աստծո խոսքը պիտի բերի հագեցում և զովություն:

Ջուրը և ջրի հետ կապված ծեսերըՄկրտություն

Ջուրը՝ իբրև մաքրության խորհրդանիշ հնուց ի վեր եղել է կրոնական արարարողությունների բաղկացուցիչ մաս: Այն կիրառվել է բաբելացիներ (էնկի պաշտամունք), պարսիկների, հնդիկների, եգիպտացիների(իսիսի) պաշտամունք, հայերի (աստղիկի) պաշտամունք և հրեաների շրջանում, որը իր ազդեցուցթունը անի քրիստոնեական մկրտության վրա: Հովհաննես մկրտչի մկրտությունը ավետարանում գրվում է այսպես՝ այն ժամանակ նրա մոտ էին գնում

բոլոր երուսաղեմցիները, ամբողջ հրեաստանը և Հորդանի շրջակայքի ժողովուրդը, մկրտվում էին Հորդանա գետում և խոստովանում իրենց մեղքերը:Այդ ժամանակ Հովհաննեսը ասում էր. <ինձնից հետո կգա ավելի հզորը և նա կմկրտի ձեզ Սուրբ Հոգով>: ԵՎ Հիսուս Քրիստոսը եկավ Մկրտչի մոտ Հորդանա գետում կնքվելու: Հիսուսը աղոթում է և երկնքից Սուրբ հոքին աղավնակերպ իջնում է և հանգչում Հիսուսի վրա, և երկնքից լսվում է.< Դա է իմ Որդին>:

Վարդավառ

Վարդավառ նշանակում է (վարդ՝ ջուր և վառ՝ ցողել) իրար վրա ջուր ցողել: Այն հայ Առաքելական եկեղեցու 5 տաղավար տոներից է, որը նշվում է Սուրբ Զատիկից 98 օր հետո: Այս տոնի պատմությունը գալիս է դեռևս հեթանոսական ժամանակներից: Այն կապում էին ջրի, սիրո, պտղաբերության աստվածուհի Աստղիկի հետ: Այն կատարում էին մեծ հանդիսություններով, Աստղիկին նվիրելով վարդեր և միմյանց վրա ջուր ցողում:

Ջրօրհնեք

Ջրօրհնեքի արարողության խորհուրդը նշում է Հիսուս Քրիստոսի մկրտությունը Հորդանա գետում և սկսվում է Ս. Ծննդյան պատարագից հետո:Հայ եկեղեցին նշում է 2 պատմական ջրօրհնեք:1. 1022թ. Պետրոս կաթողիկոսի օրոք

Տրապիզոն քաղաքի Ճորոխ գետի ափին, հույների հետ միասին:

2. 1211թ.Կիլիկյան Հայաստանի Սիս մայրաքաղաքում Լևոն թագավորի մասնակցությամբ:

Ջրօրհնեքի ընթացքում ընթերցվում են աղոթքներ և շարականներ երգելով ջրի մեջ լցվում է սրբալույս Մյուռոն: Արարողությունից հետո օրհնված ջուրը հավատացյալները սրվակներով տանում են իրենց տները:ՈտնլվաԽորհրդավոր ընթրիքի ժամանակ մինչև հաղորդության խորհրդի հաստատումը Հիսուսը նախ լվանում է աշակերտների ոտքերը և ասում նրանց .<Գիտեք, թե իYնչ արեցի ձեզ: Դուք ինձ Վարդապետ և Տեր եք կոչում և ճիշտ եք ասում, եթե ես Տեր և Վարդապետ եմ լվացի ձեր ոտքերը դուք էլ պարտավոր եք միմյանց ոտքերը լվալ:>

Քրիստոսը այսպիսով նրանց ցույց է տալիս խոնարհության կենդանի օրինակ և ով խոնարհվի՝ կբարձրանա:

Գերեզմաններից տուն դարձողները լվացվում են, հետո նոր տուն մտնում:

Սա ցույց է տալիս, որ գերեզմաններից հետո պետք է ջրով մաքրել ձեռքերը և հոգիները, մաքրված մտնել տուն:

Քիմիան և ջուրըՋրի բաղադրությունը, քիմիական կառուցվածքըՋուրը թթվածնի և ջրածնի մոլեկուլների միացությունն է, որի հետևանքով ունի անսովոր խտություն H2O H+OH կամ HOH+HOH=H3O+OH փոխազդում է մետաղների հետ1. Ակտիվ մետաղներ 2Na+2H@O=2NaOH+H2 Ca+2H2O=Ca(OH)2+H22. Պակաս ակտիվ՝ (Ցինկ, երկաթ) Zn+H2o=Zno+H2 3Fe+4H2o=Fe3O4+H2

3. Հաստատուն հոսանքի ազդեցությամբ քայքայվում է 2H2o NaOH 2H2 + O2 4. Կատարվում է որոշ աղերի հիդրոլիզվում՝ Na2 CO3 + 2H2O = 2Na OH + H2 CO3

Խմելու համար նախատեսված ջրի բաղադրությունը

Խմելու ջրի ստանդարտի հիմքում դրված է նրա որակական ցուցանիշների 3 հիմնական պահանջներ ՝1.Խմելու ջուրը պետք է ունենա բարենպաստ օրգանոլեպտիկ հատկություններ:2. Այն պետք է լինի անվնաս իր քիմիական կազմով:3.Այն պետք է լինի անվտանգ վիրուսներից, բակտերիաներից և չպարունակի ախտածին միաբջիջներ:

Կարևոր ցուցանիշ է նաև ջրի համը, հոտը պղտորությունը և ջերմաստիճանը:

Կարելի˚ է խմելու ջուր ստանալ օվկիանոսային կամ ծովային ջրից:Ինչո˚ւ:Այո օվկիանոսների և ծովերի ջրերից այժմ կարելի է ստանալ խմելու ջուր:Այն երկրները, որտեղ խիստ պակաս է (Արաբական երկրներ, Պարսկաստան, Եգիպտոս, Քուվեյթ)կառուցվում են ծովերի ջրերի մշակման հզոր գործարաններ, որտեղ ստանում են մաքուր ջուր: Այն շատ թանկ է որի համար էլ մեկ լիտր կեղտոտ նավթը փոխարինում են մեկ լիտր ջրի հետ:

Ֆիզիկան և ջուրըՋրի Կառուցվածքը

Ջրի մոլեկուլները ունեն անկյունային կառուցվածք HOH,OH կապը խիստ բևեռային կապ է, որի հետևանքուվ ջրի մոլեկուլների մեջ կա ջրածնական կապ:

Ջրի ֆիզիկական հատկություններըՋուրը սովորական պայմաններում անգույն, անհոտ հեղուկ է: Ջուրը ունի ամենամեծ ջերմունակությունը, որի պատճառով դանդաղ տաքանում է և դանդաղ սառչում: Դրա պատ ճառով է, որ մեր մոլորակի ջերմաստիճանը

կարգավորվում է ջրավազաների միջոցով:Ջրի տեսակները ըստ նրա ֆիզիկական և քիմիական հատկանիշների լինում են՝ անձրև, շաղ, ձյուն, կարկուտ, գոլորշի, սառույց և ըստ բաղադրության լինում է՝ աղի ջուր, քաղցրահամ ջուր, փափուկ ջուր, կոշտ ջուր և հանքային ջուր:Կառուցվածքային փոփոխություններ

Ջրի ֆիզիկական փոփոխությունները կատարվում են ջերմաստճանի փոփոխությունից ,դա կապված է ջրի խտությունից: Ամենամեծ խտությունը ունի 4˚c-ում սառույցը ավելի փոքր խտություն ունի, որի պատճառով չի սուզվում ջրում:

Ջուրը հեղուկ վիճակից գազային վիճակի անցնելու համար պահանջվում է մեծ քանակությամբ ջերմություն 100˚c: Ծովի ջուրը սառչում է 1,91 ˚ց, սառույցի հալման ջերմաստիճանն է 0˚:

Ջրի կառուցվածքային փոփոխություններըՋրի ուսումնասիրությունները ցույց են

տվել ,որ ջուրը ունի հիշողություն՝ նա լսում և հիշում է ամեն բան օրինակ՝շատրվանների և երաժշտության կապը, մարդը իր էմոցիոնալ վիճակով: Սերը բարձրացնում է ջրի էներգետիկան, իսկ ագրեսիան՝ ցածրացնում:

Աղոթքներ ընթերցելով մարդ փոխում է ջրի կառուցվածքը և աղոթած ջուրը անցնելով մթերքին նրան հաղորդում է նէրդաշնակ կառուցվածք:

Աշխարհագրություն և ջուրԳետեր,լճեր,օվկիանոսներ և այլն

Գետ է կոչվում ջրային բնական հոսքը, քաղցրահամ ջրով, որը հոսում է դեպի օվկիանոս, ծով, լիճ:Գետի սկիզբը կոչվում է ակունք, որը կարող է լինել սառցադաշտ կամ երկրի մակերևույթից դուրս եկող ստորերկրյա ջրեր: Այն տեղը, որտեղ գետը թափվում է ծովի, լճի մեջ կոչվում է գետաբերան: Ցամաքի այն տարածքը, որից ամբողջ ջուրը հոսում է մի գետի մեջ կոչվում է գետային ավազան:

Լիճը երկրի մակերևույթի ջրով լցված գոգավորությունն է, որը կապված չէ օվկիանոսի և ծովի հետ: Խոշոր լճերին հաճախ անվանում են ծովեր՝ Կասպից ծով և Մեռյալ ծով: Երկրագնդի ամենամեծ լիճը Կասպից ծովն է, իսկ ամենախորը Բայկալն է(1620մ):Լճերը լինում են հոսքային և անհոսք: Եթե լճից արտահոսում է գետ(Հրազդան գետը) ապա այդ լիճը անվանում են հոսքային, իսկ որոնցից գետեր չեն արտահոսում կոչվում են անհոսք:Լճերը օգտագործում են աղ հանելու, ձկներ բազմացնելու, իսկ ափը օգտագործում են որպես հանգստի գոտի:

Օվկիանոսը՝ դա աղի ջրի ահռելի զանգված է ՝3,5% աղ: Նա կազմում է ջրոլորտի հիմնական բաղադրիչը: Այն բաժանվում է մի քանի հիմնական օվկիանոսների և ավելի փոքր ծովերի, օվկիանոսի խորությունը հասնում է 3000մ-ից:

Վերջ

Աշխատանքը կատարել եմ ես ՝ Աշոտ Զաքարյանը տատիկիս հետ միասին: