وخوخجانجانخداوندخداوندنامنامبهبهردرد

آشنایی با مفاهیم و شیوه آشنایی با مفاهیم و شیوه تدوین برنامه عملیاتیتدوین برنامه عملیاتی

دکتر مصطفی آلبوکردیدکتر مصطفی آلبوکردیدستیار پزشکی اجتماعیدستیار پزشکی اجتماعی

قال االمام علی )ع(:قال االمام علی )ع(:

3ه3 6قدیر و6 م5الک 3ه3 ق6وام3 الع5یش ح3سن3 الت 6قدیر و6 م5الک ق6وام3 الع5یش ح3سن3 الت6دبیر. 6دبیر.ح3سن3 الت ح3سن3 الت

مایه زندگانی، برنامه ریزی درست و مایه زندگانی، برنامه ریزی درست و مالک آن تدبیر کارشناسانه است.مالک آن تدبیر کارشناسانه است.

چیست؟ عملیاتی چیست؟ برنامه عملیاتی برنامه

که است امر این بیانگر واقع در عملیاتی که برنلمه است امر این بیانگر واقع در عملیاتی برنلمهچه در و چگونه را، کاری چه دارد قصد چه سازمان در و چگونه را، کاری چه دارد قصد سازمان

آن مسئول کسانی چه و دهد انجام آن زمانی مسئول کسانی چه و دهد انجام زمانیاجرای چگونگی بیانگر همچنین بود، اجرای خواهند چگونگی بیانگر همچنین بود، خواهند

. باشد می سازمان استراتژیک .برنامه باشد می سازمان استراتژیک برنامه

برنامه مدت، کوتاه برنامه کاری، برنامه برنامه مدت، کوتاه برنامه کاری، برنامهو ... و ...اثربخشی اثربخشی

عملیاتی ریزی برنامه مزایای و عملیاتی اهداف ریزی برنامه مزایای و اهداف

بعد سال فعالیتهای برای بعد آمادگی سال فعالیتهای برای آمادگی تیمی ریزی تیمی برنامه ریزی برنامه سازمانی نظم و تعهد اعتماد، سازمانی ایجاد نظم و تعهد اعتماد، ایجاد عملی مدت کوتاه نتایج به عملی رسیدن مدت کوتاه نتایج به رسیدن سازمان استراتژیک برنامه آوردن در فعلیت سازمان به استراتژیک برنامه آوردن در فعلیت به مختلف قسمتهای جلو به رو حرکت مختلف تضمین قسمتهای جلو به رو حرکت تضمین

) رویه) (وحدت رویه) وحدت مدیریتی تصمیمات میزان مدیریتی کاهش تصمیمات میزان کاهش

بررسی و مرور برنامه بررسی و مرور برنامه استراتژیک سازمان، درک واضح استراتژیک سازمان، درک واضح و روشنی از تفکر سازمانی و و روشنی از تفکر سازمانی و همچنین مسیر حرکت سازمان همچنین مسیر حرکت سازمان را تضمین می نماید. و آشنا را تضمین می نماید. و آشنا

شدن با مأموریت سازمان، قبل شدن با مأموریت سازمان، قبل از تکامل برنامه عملیاتی مهم از تکامل برنامه عملیاتی مهم

می باشد.می باشد.

سیستم زمان بندی سیستم تقسیم زمان بندی تقسیم

70%70% عملیاتی عملیاتی برنامه برنامه30%30% بینی پیش قابل غیر بینی فعالیتهای پیش قابل غیر فعالیتهای : کاری 250250مثال : مثال کاری روز روز

عملیاتی 175175- - 11 برنامه عملیاتی روز برنامه روز

جاری 100100الف( الف( فعالیتهای جاری روز فعالیتهای روز

ای 7575ب( ب( مداخله فعالیتهای ای روز مداخله فعالیتهای روز

بینی 7575- - 22 پیش قابل غیر فعالیتهای بینی روز پیش قابل غیر فعالیتهای روز

برنامه طراحی در کلیدی برنامه نکات طراحی در کلیدی نکاتعملیاتیعملیاتی

. شوند عملیاتی برنامه طراحی درگیر باید اندرکار دست پرسنل .کلیۀ شوند عملیاتی برنامه طراحی درگیر باید اندرکار دست پرسنل کلیۀ. نمایند طراحی را خود واحد عملیاتی برنامه باید سازمانی سطوح .کلیۀ نمایند طراحی را خود واحد عملیاتی برنامه باید سازمانی سطوح کلیۀ. باشد منطقه آان مردم سلامت ارتقای برای برنامه .تهیه باشد منطقه آان مردم سلامت ارتقای برای برنامه تهیه. شوند فراموش جاری های برنامه نباید عملیاتی برنامه تدوین جریان .در شوند فراموش جاری های برنامه نباید عملیاتی برنامه تدوین جریان در. نکنید فراموش را ای برنامه درون بندی .اولویت نکنید فراموش را ای برنامه درون بندی اولویت

کلیدی نکات کلیدی ادامه نکات ادامه

. نشود فراموش ارزشیابی و .پایش نشود فراموش ارزشیابی و پایش برنامه اساس بر را فعالیتها توافق، از برنامه پس اساس بر را فعالیتها توافق، از پس

حذف یا اضافه به نیاز صورت در و کنید حذف اجراء یا اضافه به نیاز صورت در و کنید اجراء. نمائید تهیه اصالحیه باشد، فعالیت .یک نمائید تهیه اصالحیه باشد، فعالیت یک

. کنید استفاده باز دید از برآوردها .در کنید استفاده باز دید از برآوردها در. باشد روشن و شفاف f کامال باید عملیاتی .برنامه باشد روشن و شفاف f کامال باید عملیاتی برنامه از فراتر به زمانی محدوده به توجه عین از در فراتر به زمانی محدوده به توجه عین در

. کنید فکر .محدوده کنید فکر محدوده

عملیاتی برنامه عملیاتی اجزاء برنامه اجزاء

عملیاتی عملیاتی تحلیل تحلیل کلیدی نتایج به دستیابی کلیدی محلهای نتایج به دستیابی محلهای اجرایی های اجرایی شاخص های شاخص) ( اختصاصی اهداف عملیاتی اختصاصی ) (اهداف اهداف عملیاتی اهداف کاری کاری برنامه برنامه بندی بندی بودجه بودجه

عملیاتی عملیاتی تحلیل تحلیل

رو پیش تقاضاهای و موجود وضعیت رو بررسی پیش تقاضاهای و موجود وضعیت بررسیاستراتژیک) (. استراتژیک) (.برنامه برنامه

برای جاری و قبل سال عملکرد برای بررسی جاری و قبل سال عملکرد بررسیخواهد منظور سالیانه برنامه در که خواهد موضوعاتی منظور سالیانه برنامه در که موضوعاتی

شد.شد. که رایج موضوعات و مشکالت روی که تمرکز رایج موضوعات و مشکالت روی تمرکز

. بود خواهند تاثیرگذار سالیانه برنامه در f . احتماال بود خواهند تاثیرگذار سالیانه برنامه در f احتماال ( (SOWTSOWT.) .) 123

11فعاليت فعاليت

: زمان : مدت زمان دقيقه دقيقه 2525مدت خانواده پزشك برنامه مشكالت از ليستي خانواده تهيه پزشك برنامه مشكالت از ليستي تهيه رو پيش تقاضاهاي از ليستي رو تهيه پيش تقاضاهاي از ليستي تهيه. كنيد بندي اولويت را تقاضاها و .مشكالت كنيد بندي اولويت را تقاضاها و مشكالت تهيه تهيهSOWTSOWT خانواده پزشك خانواده برنامه پزشك برنامه فوق مشكالت براي معلولي و علت نمودار فوق تهيه مشكالت براي معلولي و علت نمودار تهيه

الذكرالذكر

کلیدی نتایج به دستیابی کلیدی محلهای نتایج به دستیابی محلهای

سازمان درون دار اولویت سازمان نواحی درون دار اولویت نواحی سازمانی درون اساسی سازمانی فرایندهای درون اساسی فرایندهای6-46-4 ( افکار بارش شوند تعیین افکار ) مورد بارش شوند تعیین توافق (توافق (––مورد: مثال :مثال

هزینه، کنترل انسانی، نیروی توسعه کیفیت، هزینه، بهبود کنترل انسانی، نیروی توسعه کیفیت، بهبودو ... پرسنل و کارکنان روحیه دهی، و ...سود پرسنل و کارکنان روحیه دهی، سود

اجرایی های اجرایی شاخص های شاخص

را فرایندها باید ها شاخص کردن مشخص از را قبل فرایندها باید ها شاخص کردن مشخص از قبل. کنند پیدا را گیری اندازه قابلیت تا کرد .استاندارد کنند پیدا را گیری اندازه قابلیت تا کرد استاندارد

می نوسان دارای استانداردها که نشود می فراموش نوسان دارای استانداردها که نشود فراموشباشند.باشند.

در را نگرش بهترین که شاخصهایی کردن در مشخص را نگرش بهترین که شاخصهایی کردن مشخص . شاخص این از که کنند می فراهم مطلوب نتایج . مورد شاخص این از که کنند می فراهم مطلوب نتایج مورد . بهتر کرد استفاده توان می ارزشیابی و پایش برای . ها بهتر کرد استفاده توان می ارزشیابی و پایش برای ها

! همچنین کیفی نه و باشند کمی شاخصها ! است همچنین کیفی نه و باشند کمی شاخصها استافراد قبول مورد و فهم قابل باید انتخابی های افراد شاخص قبول مورد و فهم قابل باید انتخابی های شاخص

. باشند .دیگر باشند دیگر

22فعاليت فعاليت

: زمان : مدت زمان دقيقه دقيقه 3030مدت برنامه در كليدي نتايج به دستيابي برنامه محلهاي در كليدي نتايج به دستيابي محلهاي

. كنيد مشخص را خانواده .پزشك كنيد مشخص را خانواده پزشك. كنيد بندي اولويت را فرايندها و .فعاليتها كنيد بندي اولويت را فرايندها و فعاليتها استاندارد را مربوطه فرايندهاي و استاندارد فعاليتها را مربوطه فرايندهاي و فعاليتها

نمائيدنمائيد. كنيد مشخص برنامه براي اجرايي هاي .شاخص كنيد مشخص برنامه براي اجرايي هاي شاخص

عملیاتی عملیاتی اهداف اهداف

بیان را گیری اندازه قابل و اختصاصی نتایج واقع بیان در را گیری اندازه قابل و اختصاصی نتایج واقع درمی حاصل برنامه طول در نتایج این که کنند می می حاصل برنامه طول در نتایج این که کنند می

شوند.شوند. دوره یک برای که هستند سازمان اصلی دوره اقدامات یک برای که هستند سازمان اصلی اقدامات

. اند شده طراحی عملیاتی .برنامه اند شده طراحی عملیاتی برنامه استراتژیک اهداف با است الزم عملیاتی استراتژیک اهداف اهداف با است الزم عملیاتی اهداف

. کنند حمایت آنها از و منطبق .سازمان کنند حمایت آنها از و منطبق سازمان دو که؛ اینست اهداف انتخاب برای شده توصیه دو فرایند که؛ اینست اهداف انتخاب برای شده توصیه فرایند

عملکردی شاخص و کلیدی نتیجه هر برای عملکردی هدف شاخص و کلیدی نتیجه هر برای هدفبراهداف بندی اولویت اساس بر f نهایتا و شود براهداف نوشته بندی اولویت اساس بر f نهایتا و شود نوشته

. شود می .توافق شود می توافق

33فعاليت فعاليت

: زمان : مدت زمان دقيقه دقيقه 2525مدت را خانواده پزشك برنامه اختصاصي را اهداف خانواده پزشك برنامه اختصاصي اهداف

بنويسيد.بنويسيد.. كنيد بندي اولويت را .اهداف كنيد بندي اولويت را اهداف

کاری کاری برنامه برنامه

برای آنها انجام که است اختصاصی فعالیتهای برای بیانگر آنها انجام که است اختصاصی فعالیتهای بیانگر. باشد می الزامی عملیاتی اهداف به .رسیدن باشد می الزامی عملیاتی اهداف به رسیدن

عملیاتی برنامه گیری شکل برای روش عملیاتی موثرترین برنامه گیری شکل برای روش موثرترین . بشرط باشد می باال به پائین و پائین به باال . روش بشرط باشد می باال به پائین و پائین به باال روش

. انعطاف و پذیرش اصل دو .رعایت انعطاف و پذیرش اصل دو رعایت :تفصیلی برنامه جدول و گانت جدول تهیه تفصیلی: شامل برنامه جدول و گانت جدول تهیه شامل. گیرد می صورت فوق جدول دو در بندی بودجه .عمل گیرد می صورت فوق جدول دو در بندی بودجه عمل

تفصیلیگانت1

44فعاليت فعاليت

زمان زمان مدت دقيقه دقيقه 4040مدت برنامه گرفته صورت اوليه اقدامات به توجه برنامه با گرفته صورت اوليه اقدامات به توجه با

بنويسيد را خود بنويسيد كاري را خود كاري نمائيد تكميل را تفصيلي و گانت نمائيد جداول تكميل را تفصيلي و گانت جداول

داشته یاد داشته به یاد بهتدوین باشیدباشید ریزی، برنامه تدوین هدف ریزی، برنامه هدف

ایجاد نیستنیستبرنامه برنامه ایجاد بلکه بلکهاین الزمه و است این نتیجه الزمه و است نتیجه

افراد تمام تعهد افراد کار تمام تعهد کار. است .سازمان است سازمان

حضور از تشکر حضور با از تشکر بافعال و فعال گرم و گرمشما شما تمامی تمامی

عزیز عزیز بزرگواران بزرگوارانافزون روز موفقیت آرزوی افزون با روز موفقیت آرزوی با

آلبوکردی آلبوکردی دکتر دکتر

کاری برنامه اساسی جزء کاری پنج برنامه اساسی جزء پنج

الزم های فعالیت یا اختصاصی های الزم گام های فعالیت یا اختصاصی های گام های گام از یک هر اجرای مسئول های تعیین گام از یک هر اجرای مسئول تعیین

ها فعالیت یا ها اختصاصی فعالیت یا اختصاصی ها فعالیت یا اختصاصی های گام تحقق ها زمان فعالیت یا اختصاصی های گام تحقق زمان انجام منظور به یافته اختصاص نیاز مورد انجام منابع منظور به یافته اختصاص نیاز مورد منابع

ها ها فعالیت فعالیت هر پیشرفت پایش برای پسخوراند روند هر حفظ پیشرفت پایش برای پسخوراند روند حفظ

. فعالیتها از .یک فعالیتها از یک

اهداف نوشتن برای راهنما اهداف خطوط نوشتن برای راهنما خطوط

و مصدری بصورت که ای کلمه با نویسی و هدف مصدری بصورت که ای کلمه با نویسی هدفعملیاتی فعل یک یا و فعالیت یک خود دنبال عملیاتی به فعل یک یا و فعالیت یک خود دنبال به

. شود می شروع .دارد شود می شروع دارد

خدمت- ...11 ارائه درصد خدمت- ...افزایش ارائه درصد افزایش

22.... توسعه- برنامه یک اجرای و ....تهیه توسعه- برنامه یک اجرای و تهیه قابل خاص نتیجه یک کننده مشخص باید قابل هدف خاص نتیجه یک کننده مشخص باید هدف

. باشد گیری . اندازه باشد گیری حداقل% 2525از- از- 11اندازه حداقل% به % ...% ...4545به

انسانی- ...22 نیروی مداوم انسانی- ...توسعه نیروی مداوم توسعه

نوشتن برای راهنما خطوط نوشتن ادامه برای راهنما خطوط ادامههدفهدف تحقق زمان تا مشخص زمانی فاصله یا مقرر موعد یک باید تحقق هدف زمان تا مشخص زمانی فاصله یا مقرر موعد یک باید هدف

. باشد . داشته باشد سال- 11داشته پایان سال- تا پایان 8686تاسال- 22 هر دوم ماهه سه پایان سال- تا هر دوم ماهه سه پایان تا ( قابل و سنجش قابل باشد کمی و خاص هدف ممکنست که آنجا ) تا قابل و سنجش قابل باشد کمی و خاص هدف ممکنست که آنجا تا

اثبات ( اثبات ( 11 -4545به% به% 2525از- از%%

پیاپی- 22 سال دو انسانی نیروی پیاپی- مقایسه سال دو انسانی نیروی مقایسه چرا کردن وارد از و سازد مشخص را زمانی چه و چیزی چرا چه کردن وارد از و سازد مشخص را زمانی چه و چیزی چه

. شود اجتناب اهداف تحقق در .وچطور شود اجتناب اهداف تحقق در وچطور دیگر و آن با هماهنگ یا و سازمان استراتژی از مستقیم حمایت دیگر در و آن با هماهنگ یا و سازمان استراتژی از مستقیم حمایت در

. باشد سازمان های .برنامه باشد سازمان های برنامه طلب را مهمی و خاص تالش و باشد حصول قابل و گرایانه طلب واقع را مهمی و خاص تالش و باشد حصول قابل و گرایانه واقع

کند.کند.

فرایند اصلی اجزای سازی فرایند استاندارد اصلی اجزای سازی استاندارد

استاندارد استاندارد شرح شرح جزء جزء نام نام

بروندادبرونداد

درونداد درونداد شامل: شامل:

مشتری، مشتری، نیروی نیروی

انسانی، انسانی، مواد مواد ابزار، ابزار،مصرفی، مصرفی،

فضای فضای فیزیکیفیزیکی

شیوه تاخر، و تقدم فعالیت، نوع شیوه شامل تاخر، و تقدم فعالیت، نوع شاملفعالیت فعالیت اجرای اجرای

روشروش

آغاز آغاز نقطه نقطه

پایان پایان نقطه نقطه

بندی بندی اولویت اولویت

کل کل امتیاز امتیاز امتیاامتیازز

مواردموارد ردیردیفف

ومعلول علت ومعلول بررسی علت بررسی

: علتها بندی :تقسیم علتها بندی تقسیم

انسانی- 11 انسانی- نیروی نیروی

مالی- مالی- 22

تجهیزات- تجهیزات- 33

اطالعات- اطالعات- 44

زمان- زمان- 55

تکنولوژی- تکنولوژی- 66

تکنولوژتکنولوژیی

زمازمانن

اطالعااطالعاتت

تجهیزاتجهیزاتت

مالیمالی نیروی نیروی انسانیانسانی

معلول و علت معلول نمودار و علت نمودار

معلول

آن اجزاء و آن فرایند اجزاء و فرایند

درونداد فعالیت فعالیت فعالیت برونداد

متقاضیخدمت فرایند خدمت گیرنده

خدمتن

باتیش

پند

رایف

نباتیش

پند

رایف

منابع منابع

گانت گانت جدول جدولپس پس خورانخوران

دد

بودجهبودجه تقویمتقویم مسئومسئول ل

اجراءاجراء

گروه گروه هدفهدف

فعالیفعالیتت

زمانزمان مبلغمبلغ پایانپایان شروشروعع

تفصیلی تفصیلی جدول جدولبودجه بودجه منبع منبع اعتباراعتبار هزینه هزینه

واحدواحدمقدارمقدار واحد واحد

فعالیفعالیتت

همکاراهمکارانن

مسئومسئول ل اجرااجرا

بینی پیش های بینی فعالیت پیش های فعالیتشدهشده

سایسایرر

عمومعمومیی

هزار هزار ریالریال

جزئیاجزئیاتت

فعالیفعالیت ت

فرعیفرعی

عنوان عنوان برنامهبرنامه