ระบาดวิ�ทยากั�บกัารสอบสวินโรค

ส�าน�กัระบาดวิ�ทยา กัรมควิบค�มโรคกัระทรวิงสาธารณส�ข

2

ระบาดวิ�ทยาค�ออะไรระบาดวิ�ทยาค�ออะไร??

กัารเกั�ดโรค ประชากัร

• กัารกัระจาย บ�คคล เวิลา สถานท!"

• ป#จจ�ยท!"ม!ผลต่&อกัารเกั�ดโรค ป#จจ�ยเส!"ยง ป#จจ�ยป'องกั�น

กัารศึ)กัษา

การป้�องกน ควบค�มโรค

3

ระบาดวิ�ทยากั�บกัารระบาดวิ�ทยากั�บกัารสอบสวินโรคสอบสวินโรค

ประชากัรประชากัรกัล�&มเส!"ยง

(Pop. at risk)

ผ+,ป-วิย

กัารควิบค�ม ป'องกั�นโรค

บ�ลคล เวิลา สถานท!"

ป#จจ�ยเส!"ยง ป#จจ�ยป'องกั�น

น�ยามกัารระบาด ม�ผู้��ป้�วยมากกว�าป้กติ�ที่��คาดหมายไว�

Median 5 ป้� ย�อนหลัง

พบผู้��ป้�วยเป้#น cluster แลัะ ม�ความเชื่'�อมโยงกนที่างระบาดว�ที่ยา

สงสยโรคอ�บติ�ใหม� – อ�บติ�ซ้ำ+,า

4

5

ร+ปแบบกัารระบาด ร+ปแบบกัารระบาด ((Outbreak patterns)Outbreak patterns)

ม!ผ+,ป-วิยเพี!ยงรายเด!ยวิIndividual case Case series

ผ+,ป-วิยเป0นกัล�&มกั,อนแหล&งโรคร&วิม (Common source)แหล&งโรคแพีร&กัระจาย (Propagated source)

แหล&งโรคแบบผสม (Mixed source)

6

Common Source Outbreak Common Source Outbreak

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

# c

ase

Date of onset

Common source

Food

7

Propagated Source OutbreakPropagated Source Outbreak

0

5

10

15

20

25

30

# c

ases

Date of onset

1 IP1 IP

8

ท�าไมต่,องออกัสอบสวินโรคท�าไมต่,องออกัสอบสวินโรค??

อธ�บายล�กัษณะของกัารเกั�ดโรค เช&น จ�านวิน กัารกัระจาย

ค,นหาป#จจ�ยเส!"ยงท!"สามารถป'องกั�นได, กั�าหนดมาต่รกัารในกัารควิบค�มป'องกั�นโรค

9

Steps of an outbreak investigationSteps of an outbreak investigationSteps of an outbreak investigationSteps of an outbreak investigation

1. Prepare for Field Work : Rapid Response Team

2. Confirm outbreak and diagnosis

3. Define case and start case-finding

4. Descriptive data collection and analysis

5. Develop hypothesis

6. Analytical studies to test hypotheses

7. Special studies (e.g. environmental, lab study)

8. Communicate the conclusion and recommend

control measures

9. Follow-up the control implementations

Imp

lem

en

t co

ntr o

l me

as

ur e

s

10

At outbreak beginsAt outbreak begins

กั&อนออกัสอบสวินโรค เต่ร!ยมท!ม ย�นย�นกัารวิ�น�จฉั�ยโรค ย�นย�นกัารระบาด

11

กัารเต่ร!ยมท!มกัารเต่ร!ยมท!ม เต่ร!ยมท!มและบทบาทหน,าท!"ของสมาช�กั

ท!มในสนาม (ออกัพี�4นท!" ) ได,แกั& ห�วิหน,าท!ม น�กัระบาดวิ�ทยา logistics ท!มส�มภาษณ6 เกั7บส�"งส&งต่รวิจ ฯลฯ

ท!มนอกัสนาม (สน�บสน�น ) ได,แกั& แพีทย6 ท!"ปร)กัษาท!ม ผ+,เช!"ยวิชาญ ท!มห,องปฏิ�บ�ต่�กัาร ธ�รกัาร ฯลฯ

กั�าหนด วิ�ต่ถ�ประสงค6 ของกัารออกัสอบสวินโรค เคร�"องม�อและควิามร+,ท!"จ�าเป0น เช&น แบบสอบสวิน

โรค อ�ปกัรณ6เกั7บและน�าส&งส�"งส&งต่รวิจ ยาและเวิชภ�ณฑ์6ต่&างๆ

กัารต่�ดต่&อส�"อสาร 11 1

12

ย�นย�นกัารวิ�น�จฉั�ยโรคย�นย�นกัารวิ�น�จฉั�ยโรคกัารวิ�น�จฉั�ยแยกัโรค (Differential

diagnosis)

กัารต่รวิจสอบกัารวิ�น�จฉั�ยโรค (Verify

diagnosis)

กัารย�นย�นกัารวิ�น�จฉั�ยโรค (Confirm

diagnosis)เร�"มต่,นจากั Passive cases

13

ย�นย�นกัารระบาดย�นย�นกัารระบาด จ�านวินผ+,ป-วิยมากักัวิ&าปกัต่� ผ+,ป-วิยแต่&ละรายม!ควิามเช�"อมโยงทางระบาดวิ�ทยา โรคท!"ไม&เคยพีบในพี�4นท!"มากั&อน (Emerging

disease)

โรคท!"ม!ควิามร�นแรง แพีร&กัระจายเร7วิ ม!ผลกัระทบส+ง

14

Steps of an outbreak investigationSteps of an outbreak investigationSteps of an outbreak investigationSteps of an outbreak investigation

1. Prepare for Field Work : Rapid Response Team

2. Confirm outbreak and diagnosis

3. Define case and start case-finding

4. Descriptive data collection and analysis

5. Develop hypothesis

6. Analytical studies to test hypotheses

7. Special studies (e.g. environmental, lab study)

8. Communicate the conclusion and recommend

control measures

9. Follow-up the control implementations

Imp

lem

en

t co

ntr o

l me

as

ur e

s

15

In the fieldIn the field

ระบาดวิ�ทยาเช�งพีรรณนา น�ยามผ+,ป-วิย (Case definition) กัารค,นหาผ+,ป-วิยเพี�"มเต่�ม (Active case

finding) กัารเกั7บข,อม+ล และ Line listing สถ�ต่�เช�งพีรรณนา (Descriptive analysis) กัารต่�4งสมมต่�ฐานกัารระบาด (Generating

hypothesis)

16

น�ยามผ+,ป-วิยน�ยามผ+,ป-วิย เกัณฑ์6มาต่รฐานในกัารใช,ต่�ดส�นวิ&าใครเป0นผ+,

ป-วิย ท!"เรากั�าล�งค,นหาและท�ากัารสอบสวิน ควิรต่อบวิ�ต่ถ�ประสงค6ของกัารสอบสวินโรค เข,าใจง&าย, ช�ดเจน, วิ�ดได,ง&าย Clinical criteria, ประกัอบกั�บ time,

place, person Sensitivity vs. specificity

17

น�ยามผ+,ป-วิย: ต่�วิอย&าง ผ+,ท!"อาศึ�ยหร�อเด�นทางเข,าไปใน หม+&บ,าน

“x” และม!อากัารถ&ายเหลวิมากักัวิ&า 3

คร�4งใน 1 วิ�น หร�อ ถ&ายเป0นม+กัเล�อดอย&างน,อย 1 คร�4ง ระหวิ&างวิ�นท!" 1

ม�ถ�นายน ถ)ง 20 กัรกัฎาคม 2550

18

น�ยามผ+,ป-วิย อาจแบ&งเป0นประเภท

ผ+,ป-วิยสงส�ย (Suspected)

อากัารและอากัารแสดงเข,าได, ย�งไม&ม!ผล Lab ย�นย�น

ผ+,ป-วิยน&าจะเป0น (Probable)

อากัารเข,าได, ผล Lab เบ�4องต่,นเข,าได, ม!ควิามเช�"อมโยงทางระบาด

วิ�ทยากั�บผ+,ป-วิยย�นย�น ผ+,ป-วิยย�นย�น

(Confirmed) Lab ย�นย�นเช�4อกั&อโรค

ผ+,ท!"อาศึ�ยหร�อเด�นทางเข,าในหม+&บ,าน X Suspected

ม! diarrhea… Probable

Mucous bloody diarrhea

WBC, RBC in stool exam

ConfirmedRSC พีบ Shigella sonnei

182

19

น�ยามศึ�พีท6

VectorVehicle

แหล&งโรค (Source of infection)???

Reservior

Asymptomatic infection(ผ+,ต่�ดเช�4อไม&ม!อากัาร)

Carrier

1 7

20

(Passive cases)

(Active cases)

21

กัารค,นหาผ+,ป-วิยเพี�"มเต่�มกัารค,นหาผ+,ป-วิยเพี�"มเต่�ม Passive strategies ต่รวิจสอบ

ข,อม+ลท!"ม!อย+&แล,วิOPD, IPD log book in hospitals, Health center

Laboratory log book

Active strategiesต่�4งจ�ดค�ดกัรองโรคในช�มชนDoor to door

22

กัารเกั7บข,อม+ลผ+,ป-วิยกัารเกั7บข,อม+ลผ+,ป-วิย ข,อม+ลท�"วิไป

Age, gender, race, occupation

ข,อม+ลทางคล!น�กั Symptoms, date of onset, lab

results, severity of illness

ป#จจ�ยเส!"ยงและป#จจ�ยป'องกั�น ผ+,ส�มผ�ส

23

Survey of hepatitis B cases in a male juvenile detention, Saraburi, Thailand, November 1999

Date of interview Interviewer's name Patient number

Patient's name-Surname Age (in years) Number of domitory (1-5)

Study field 1. Machanic 2. Carpanter 3. Electric

4. Barber 5. Music 6. Agriculture

Clinical symptoms (sick inside the juvenile detention, since 1 Jan 99) Possible risk factors

No Yes Y N

Homosexual Y N

Injected drug user Y N

This hepatitis cases is laboratory confirmedY N

Fatigue

Onset of symptoms Tatooing

Jaundice

Nausia/Vomiting

Clinical info.

Risk factors

Identifying info.

Demographic info.

24

Line Listing: What and Why?Line Listing: What and Why?

เป0นกัารจ�ดระเบ!ยบข,อม+ลผ+,ป-วิย ท�าให,ข,อม+ลด+ง&าย ทบทวินควิามถ+กัต่,องและ

แกั,ไขได,ง&าย ต่าราง

แถวิ หมายถ)ง ผ+,ป-วิยแต่&ละรายคอล�มน6 หมายถ)ง ต่�วิแปรแต่&ละต่�วิท!"สนใจ

Line listing of streptococcus meningitis cases after eating raw pork

ID Sex

Age

Onset

Alcoho

l

25/4/07 26/4/07

BF LUN

DIN BF LUN

DIN

1 M 50 27/4/07

Yes Raw

Raw

- Cook

Cook

Cook

2 M 41 26/4/07

Yes Raw

Raw

- - - -

3 M 43 27/4/07

Yes Raw

Raw

- - - -

4 M 62 27/4/07

Yes Raw

Raw

Cook

- - -

5 M 71 26/4/07

No - Raw

- - - -

6 M 56 26/4/07

Yes - Raw

- - - -

7 M 51 31/4/07

Yes - Raw

- - Cook

-

8 M 50 26/4/07

Yes Raw

Raw

- - - -

9 F 49 27/4/07

Yes - Raw

- - - -

3

26

กัารใช,ข,อม+ลจากักัารใช,ข,อม+ลจากั Line Line ListingListing

หาควิามถ!" ส�ดส&วิน ของข,อม+ลท�"วิไป ช&วิยในกัารบ&งช!4ประชากัรกัล�&มเส!"ยง

หาควิามถ!" ส�ดส&วิน ของข,อม+ลป#จจ�ยเส!"ยง ช&วิยในกัารบ&งช!4แหล&งโรค mode of transmission

27

Line listing of streptococcus meningitis cases after eating raw pork

ID Sex

Age

Onset

Alcoho

l

25/4/07 26/4/07

BF LUN

DIN BF LUN

DIN

1 M 50 27/4/07

Yes Raw

Raw

- Cook

Cook

Cook

2 M 41 26/4/07

Yes Raw

Raw

- - - -

3 M 43 27/4/07

Yes Raw

Raw

- - - -

4 M 62 27/4/07

Yes Raw

Raw

Cook

- - -

5 M 71 26/4/07

No - Raw

- - - -

6 M 56 26/4/07

Yes - Raw

- - - -

7 M 51 31/4/07

Yes - Raw

- - Cook

-

8 M 50 26/4/07

Yes Raw

Raw

- - - -

9 F 49 27/4/07

Yes - Raw

- - - -

3

28

กัารวิ�เคราะห6ข,อม+ลเช�งพีรรณนา

(Descriptive data analysis) Time:

Epidemic curve Place:

spot map area map Attack rate by place

Person Frequency Specific attack rate

29

Time: Epidemic CurveTime: Epidemic Curve แผนภ+ม� Histogram

แกันนอน (แกัน X ) หมายถ)ง เวิลา อาจเป0นช�"วิโมง วิ�น ส�ปดาห6 เด�อน ข)4นกั�บระยะฟั#กัต่�วิของโรค

แกันต่�4ง (แกัน Y ) หมายถ)ง จ�านวินผ+,ป-วิย กัารสร,าง Epi curve

ควิามกัวิ,างแต่&ละช&องของแกันนอน เท&ากั�บ 1/3 – 1/8 ของระยะฟั#กัต่�วิเฉัล!"ยของโรค

ควิรเวิ,นช&วิงเวิลากั&อนผ+,ป-วิยรายแรกัและหล�งผ+,ป-วิยรายส�ดท,ายเล7กัน,อย

ไม&ม!ช&องวิ&างระหวิ&างแท&ง

30

ประโยชน6ของ ประโยชน6ของ Epi curveEpi curve บอกัประเภทของกัารระบาด

22

31

ประโยชน6ของ ประโยชน6ของ Epi curveEpi curve บอกั time trend

Onset ของผ+,ป-วิยรายแรกั Peak ของกัารระบาด Onset ของผ+,ป-วิยรายส�ดท,าย

บอกั outliers ผ+,ท!"ไม&ได,ร�บเช�4อร&วิมกั�บผ+,ป-วิยรายอ�"นๆ อาจเป0นสาเหต่�ของกัารระบาด / แหล&งโรค

ด,วิยต่�วิเอง อาจเป0น secondary case

32

0

2

4

6

8

10

12

14

Date of onset

Nu

mb

er

of

ca

se

s

suspect first case

active

passive

Epidemic curve: กัารหาระยะร�บเช�4อ

16 21 23 25 28 October

Exposure period = (Onset of the first case – ระยะฟั#กัต่�วิท!"ส�4นท!"ส�ดของโรค)

ถ)ง (Peak of outbreak – ระยะฟั#กัต่�วิเฉัล!"ยของโรค)

จ�า นวินผ+,ป-วิยอห�วิาต่กัโรค หม+& 1 ต่�าบลค!ร!ราษฎร6 อ�า เภอพีบพีระ จ�งหวิ�ดต่ากั 1-30 กัรกัฎาคม 2548

0

1

2

3

4

51

กค

48

2

กค48

3

กค48

4

กค48

5

กค48

6

กค48

7

กค48

8

กค48

9

กค48

10

กค

48

11

กค

48

12

กค

48

13

กค

48

14

กค

48

15

กค

48

16

กค

48

17

กค

48

18

กค

48

19

กค

48

20

กค

48

21

กค

48

22

กค

48

23

กค

48

24

กค

48

25

กค

48

จำ+า นวนป้�วย

ผู้��ป้�วยสงสยรายแรก

ผู้��ป้�วยมา รพ. ผู้��ป้�วยค�นหา

ผ+,ป-วิยสงส�ยรายแรกัเส!ยช!วิ�ต่

งานศึพีท!"บ,านนาย ช.

งานศึพีผ+,ป-วิยรายแรกั

ครอบคร�วิของผ+,ป-วิยรายแรกั

นาย ช.

ผลกัารสอบสวินผ+,ป-วิยอห�วิาต่กัโรคท!"พีบพีระ

34

Place: Map, attack rate by place

Map บอกักัารกัระจายของผ+,ป-วิยต่ามพี�4นท!" Spot map: จ�านวินผ+,ป-วิย Area map: เปร!ยบเท!ยบควิาม

หนาแน&น, อ�ต่ราป-วิย

0

1

2

3

4

5

6

7

8

w k1 w k2 w k3 w k4 w k5 w k6 w k7 w k8 w k9 w k10 w k11 w k12 w k13 w k14

nu

mb

er

of c

ase

s

13 10 8

9111214

65

7

154

32

1

Burma

Measles case distribution by sector, Nupo camp, Tak, Jan – Mar 2007

Case in week 2

Case in week 6

Case in week 7

Case in week 8

Case in week 9

Case in week 10

Case in week 11

Case in week 12

Case in week 13

Epidemic curve by week of onset (N = 27)

0

2

4

6

8

10

18 - 24 M

ay

25 - 31 M

ay

1 - 7 Ju

n

8 - 14 J

un

15 - 21 J

un

22 - 28 J

un

29 Ju

n - 5 J

ul

6 - 12 J

ul

13 - 19 J

ul

20 - 26 J

ul

27 Ju

l - 2 Au

g

3 - 9 Au

g

10 - 16 A

ug

17 - 23 A

ug

24 - 30 A

ug

31 Au

g - 6 S

ep

7 - 13 S

ep

14 - 20 S

ep

21 - 27 S

ep

28 Se

p - 4 O

ct

5 - 11 O

ct Weekly interval

โซน5 ห,อง

น�4า

โซน4

จนท.

ผ+,ป-วิยโรคไข,หวิ�ดใหญ&แยกัต่ามวิ�นเร�"มป-วิยและห,องพี�กั ในศึ+นย6พี�กัพี�งแห&งหน)"ง, พี.ค. – กั. ย 2549 (จ�านวินผป. ท�4งหมด 38 ราย)

จนท. 1 คน

โซน1 โซน 2 โซน3 3 / 1

2 / 1

กัารระบาดชน�ดแหล&งโรคแพีร&กัระจาย (Propagated source outbreak)

ผ+,พี�กัพี�ง 1 ราย

พี�4นท!"ท!"ได,ร�บผลกัระทบ-12 จำาก14 อ+าเภอ (85.7%) - 52 จำาก 99 ติ+าบลั (52.5%) แลัะ 262 จำาก

885 หม��บ�าน(29.6%) ถู�กน+,าที่�วม- อ�าเภอท&าวิ�งผาและอ�าเภอเม�องได,ร�บผลกัระทบจากัภาวิะน�4าท&วิมส+งส�ด และพีบวิ&าม!อ�บ�ต่�กัารเกั�ดโรคส+งเช&นกั�น

แสดงผลกัระทบควิามเส!ยหาย

ส+งปานกัลางน,อย

NAN

Thawangpha

จ�านวินผ+,ป-วิยโรคไข,หวิ�ดใหญ&สายพี�นธ�6 H1N1 2009 ในระบบเฝ้'าระวิ�งของส�าน�กัระบาดวิ�ทยา

จำ+านวนผู้��ป้�วยสะสม (ราย)

16 กั.ค . 52 9 กั.ค . 52

39

Distribution of avian influenza cases, Thailand 2004

Male : Female = 8 : 3

Median age 7 (2 - 58 years old)

8 died (CFR 72.7%) :

- Age <15 years CFR 85.7%

- Age >15 years CFR 50.0%

Person: Distribution, Specific ARPerson: Distribution, Specific AR

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Pediatric (N=7) Adult (N=4)

Fever

Cough

Sputum

Dyspnea

Rhinorrhea

Diarrhea

Vomiting

Wbc<5000

Platelet<106

Pleural effus.

Percent of cases

Clinical manifestations of confirmed AI cases Thailand, Jan – Mar 2004

41

น�ยาม Incidence

จำ+านวนผู้��ป้�วยรายใหม� / ป้ระชื่ากรกลั��มเส��ยง, ป้ระชื่ากรในพ',นที่��

Morbidity rate: ร�อยลัะ , ติ�อป้ระชื่ากรพนคน , ติ�อป้ระชื่ากรแสนคน

Attack rate: ร�อยลัะ (ป้ระชื่ากรกลั��มเส��ยง, ป้ระชื่ากรที่��ได�รบผู้ลักระ

ที่บ ) = Risk (อติราเส��ยง)

Specific attack rate: ร�อยลัะ ติามกลั��มป้ระชื่ากรเฉพาะ

42

น�ยาม Death rate อติราติาย

จำ+านวนผู้��ป้�วยติาย / ป้ระชื่ากรกลั��มเส��ยง, ป้ระชื่ากรในพ',นที่��Mortality rate: ร�อยลัะ , ติ�อป้ระชื่ากรพนคน , ติ�อ

ป้ระชื่ากรแสนคนSpecific death rate: ร�อยลัะ ติามกลั��มป้ระชื่ากรเฉพาะ

Case Fatality rate อติราป้�วยติายจำ+านวนผู้��ป้�วยติาย / จำ+านวนผู้��ป้�วยที่,งหมด (ร�อยลัะ)

31

43

- โรค อะไร ?- ใคร ค�อ ประชากัรกัล�&มเส!"ยงท!"จะเกั�ดโรค?- อะไร ค�อ พีาหะน�าโรค และ แหล&งโรค?- โรค แพีร&กัระจายไปอย&างไร?

กัารสร�ปข,อม+ลจากัระบาดวิ�ทยาเช�งพีรรณนากัารสร�ปข,อม+ลจากัระบาดวิ�ทยาเช�งพีรรณนา

4

44

Cases

0

5

10

15

20

25

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

0

200

400

600

800

1000

1200

0-4 '5-14 '15-44 '45-64 '64+

Age Group

Evaluate information

Risk group? Source? Transmission?

Person Place Time

Set Hypothesis from all information

45

Steps of an outbreak investigationSteps of an outbreak investigationSteps of an outbreak investigationSteps of an outbreak investigation

1. Prepare for Field Work : Rapid Response Team

2. Confirm outbreak and diagnosis

3. Define case and start case-finding

4. Descriptive data collection and analysis

5. Hypothesis generation

6. Analytical studies to test hypotheses

7. Special studies (e.g. environmental study)

8. Communicate the conclusion and recommend

control measures

9. Follow-up the control implementations

Imp

lem

en

t co

ntr o

l me

as

ur e

s

46

Develop hypotheses

- ใคร ค�อ ประชากัรกัล�&มเส!"ยงท!"จะเกั�ดโรค?- อะไร ค�อ พีาหะน�าโรค และ แหล&งโรค?- โรค แพีร&กัระจายไปอย&างไร?

Analytical studies to test hypothesesAnalytical studies to test hypotheses

กัารศึ)กัษาระบาดวิ�ทยาเช�งวิ�เคราะห6 - study design; case-control, cohort - sampling control (non-cases) - data collecting: เกั7บข,อม+ลเฉัพีาะเจาะจงมากัข)4น

47

What is a Cohort?

“Cohort” กัล�&มคนท!"ม!ล�กัษณะบางประกัารร&วิมกั�น

ประชากัรในพี�4นท!"เกั�ดโรค (source population)

Examples of cohorts: คนงานในโรงงานแห&งหน)"ง ผ+,เข,าชมเกัมฟั�ต่บอลเกัมหน)"ง ผ+,ท!"ร&วิมงานเล!4ยงงานเด!ยวิกั�น

48

What is a Cohort? กัารศึ)กัษาเช�งวิ�เคราะห6 เหมาะส�าหร�บ close

population ทดสอบควิามส�มพี�นธ6ระหวิ&าง ป#จจ�ยเส!"ยง

(Exposure) กั�บ กัารเกั�ดโรค (Outcome)

จ�ดเร�"มต่,นกัารศึ)กัษา จ�ดส�4นส�ดกัารศึ)กัษา

ม!ป#จจ�ยป-วิยไม&ป-วิย

ไม&ม!ป#จจ�ยป-วิย

ไม&ป-วิย

49

Cohort study : กัารวิ�เคราะห6ข,อม+ล

ป-วิย ไม&ป-วิย รวิมม!ป#จจ�ยเส!"ยง a b a + b

ไม&ม!ป#จจ�ยเส!"ยง c d c + dรวิม a + c b + d a+b+c+d

ควิามเส!"ยง (risk / AR) ของกัารป-วิยในกัล�&มม!ป#จจ�ย = a / ( a + b )ควิามเส!"ยง (risk / AR) ของกัารป-วิยในกัล�&มไม&ม!ป#จจ�ย = c / ( c + d ) Risk Ratio (RR) = a / ( a + b )

c / ( c + d )

เปร!ยบเท!ยบควิามเส!"ยงในกัารป-วิยของคนท!"ม!ป#จจ�ยกั�บคนท!"ไม&ม!ป#จจ�ย

50

Cohort study

ม!ป#จจ�ย

ไม&ม!ป#จจ�ย

Case

Non-case

Case

Non-case

Case Non-case Total

Ate 9 16 25Not eat 7 113 120

RR = 6.2, 95%CI 2.5, 15.1

shigellosis outbreak: สงส�ยวิ&าผ�กัดองเป0นอาหารท!"เป0นสาเหต่�ของกัารป-วิย

ผ+,ท!"ร�บประทานผ�กัดองม!ควิามเส!"ยงต่&อกัารป-วิยเป0น 6 เท&าของผ+,ท!"ไม&ร�บประทาน

51

Case-Control Study

กัารศึ)กัษาเช�งวิ�เคราะห6ท!"ใช,บ&อยท!"ส�ดในกัารสอบสวินโรค ท�ากัารศึ)กัษาได,ง&าย รวิดเร7วิ ประหย�ด ใช,เม�"อประชากัรท!"จะศึ)กัษาม!ขนาดใหญ& เกั7บข,อม+ลไม&ได,ท�กั

คน ใช,เม�"อประชากัรท!"จะศึ)กัษาม!ขนาด / ขอบเขต่ไม&ช�ดเจน ม! case เกั�ดข)4นแล,วิ ต่,องเล�อกั control มาเปร!ยบเท!ยบ

52

Case-Control Study ทดสอบควิามส�มพี�นธ6ระหวิ&าง ป#จจ�ยเส!"ยง

(Exposure) กั�บ กัารเกั�ดโรค (Outcome)

เปร!ยบเท!ยบกัารม!ป#จจ�ยเส!"ยงท!"ม!ในอด!ต่ระหวิ&าง Case กั�บ control

จ�ดเร�"มต่,นกัารศึ)กัษาจ�ดส�4นส�ดกัารศึ)กัษาม!ป#จจ�ย

ป-วิยไม&ม!ป#จจ�ย

ไม&ป-วิยม!ป#จจ�ย

ไม&ม!ป#จจ�ย

53

ม!ป#จจ�ยไม&ม!ป#จจ�ย

ป-วิย ไม&ป-วิยaa

ccbbdd

Case-control Studyเปร!ยบเท!ยบกัารม!ป#จจ�ยในกัล�&มคนป-วิยกั�บกัารม!ป#จจ�ยในกัล�&มคนไม&ป-วิย

อ�ต่ราส&วิน (Odds) ของ กัารม!ป#จจ�ย ต่&อ กัารไม&ม!ป#จจ�ย ในกัล�&มคนป-วิย = a/c

อ�ต่ราส&วิน (Odds) ของ กัารม!ป#จจ�ย ต่&อ กัารไม&ม!ป#จจ�ย ในกัล�&มคนไม&ป-วิย = b/d

Odds Ratio Odds Ratio (OR) =(OR) =

ad/ad/bcbc

ac

bd/ =

54

Case-control study

Case Control Total

Ate 13 4 17Not eat 1 62 63

OR = 201, 95%CI 18, 5410

Botulism outbreak สงส�ยวิ&าหน&อไม,ปBC บเป0นสาเหต่�ของกัารเกั�ดโรค

Cases Controls

ม!ป#จจ�ย

ไม&ม!ป#จจ�ย

ม!ป#จจ�ย

ไม&ม!ป#จจ�ย

กัล�&มคนป-วิยม!อ�ต่ราส&วินของกัารกั�นหน&อไม,ปBC บต่&อกัารไม&กั�น เป0น 201 เท&า เม�"อเท!ยบกั�บกัล�&มคนท!"ไม&ป-วิย

ผ+,ท!"ร�บประทานหน&อไม,ปBC บม!ควิามเส!"ยงต่&อกัารป-วิยเป0น 201 เท&าของผ+,ท!"ไม&ร�บประทาน

55

- Case Control or Cohort: ท�าอะไรด!??

ข)4นกั�บประชากัรในพี�4นท!"เกั�ดกัารระบาด ประชากัรในพี�4นท!"เกั�ดกัารระบาดม!ขอบเขต่ช�ดเจน สามารถเกั7บข,อม+ลได,ท�กัคน หร�อเกั�อบหมดท�กัคน

Use a cohort study พี�4นท!"ท!"เกั�ดกัารระบาด / กัล�&มประชากัรท!"เกั�ดกัารระบาด

ไม&ม!ขอบเขต่ช�ดเจน พี�4นท!"ใหญ& / ประชากัรม!จ�านวินมากั เกั7บข,อม+ลได,ไม&หมด

Use a case-control study

56

Steps of an outbreak investigationSteps of an outbreak investigationSteps of an outbreak investigationSteps of an outbreak investigation

1. Prepare for Field Work : Rapid Response Team

2. Confirm outbreak and diagnosis

3. Define case and start case-finding

4. Descriptive data collection and analysis

5. Hypothesis generation

6. Analytical studies to test hypotheses

7. Special studies (e.g. environmental study)

8. Communicate the conclusion and recommend

control measures

9. Follow-up the control implementations

Imp

lem

en

t co

ntr o

l me

as

ur e

s