تاريخچه جامعه بهداشت

جامعه بهداشت تاريخچه

http://images.search.yahoo.com/images/view;_ylt=A0PDoTHPY3VO3CkAoeGJzbkF;_ylu=X3oDMTBlMTQ4cGxyBHNlYwNzcgRzbGsDaW1n?back=http://images.search.yahoo.com/search/images?p=acsclepios&n=30&ei=utf-8&fr=altavista&b=1&tab=organic&w=354&h=550&imgurl=www.aly-abbara.com/histoire/Mythologie/Grece/images/Asklepios_Paris.gif&rurl=http://www.aly-abbara.com/histoire/Mythologie/Grece/images/Asklepios_Paris.html&size=62.8+KB&name=Askl%C3%A9pios+(Ascl%C3%A9pios)+ou+Esculape+:+M%C3%A9decin+et+dieu+de+la+M%C3%A9decine+...&p=acsclepios&oid=5035d76f09a58d432b24674ca36b47f5&fr2=&fr=altavista&rw=asclepios&tt=Askl%C3%A9pios+(Ascl%C3%A9pios)+ou+Esculape+:+M%C3%A9decin+et+dieu+de+la+M%C3%A9decine+...&b=0&ni=28&no=5&tab=organic&sigr=12fophi7p&sigb=134u2o78n&sigi=1276nr8aq&.crumb=zxioR1Rh7PT

http://images.search.yahoo.com/images/view;_ylt=A0PDoTHPY3VO3CkArOGJzbkF;_ylu=X3oDMTBlMTQ4cGxyBHNlYwNzcgRzbGsDaW1n?back=http://images.search.yahoo.com/search/images?p=acsclepios&n=30&ei=utf-8&fr=altavista&b=1&tab=organic&w=337&h=270&imgurl=mon.bateau.pagesperso-orange.fr/images/mythologie/asclepios.gif&rurl=http://mon.bateau.pagesperso-orange.fr/mythologie/asclepios.htm&size=8.7+KB&name=Ascl%C3%A9pios+et+son+%C3%A9pouse+Epion%C3%A9&p=acsclepios&oid=7c3af28b984540c720e269eecf252338&fr2=&fr=altavista&rw=asclepios&tt=Ascl%C3%A9pios+et+son+%C3%A9pouse+Epion%C3%A9&b=0&ni=28&no=16&tab=organic&sigr=11vd73msn&sigb=134u2o78n&sigi=11vmtpsp3&.crumb=zxioR1Rh7PT

جامعه خالصه بهداشت تاريخچه :1( باستان- (5000دوران مسيح تــولد از پيش سال

می تلقی بشر های تبهکاری و مکافات بازتاب ها بیماریشد

.بقراط ،(Hygiea)هيژيا، Acsclepios (1200)اسكلپيوس

( باستان (.زرتشت،بابلیان،جمشیدایران ها ،آریایی2( وسطی- (500-1500قرون

( و ایرانیان و اعراب پیشرفت رجعت و پیشرفت سیاه دوراندوران(اروپا

. اسالم شکوفایی سینا،دوران ابوعلی رازی،3 ( قرون- رنسانس (15-16دوره

علمی، و صنعتی های پزشکی موفقیت احیایبيماريها (Fracastoro )فراكاستورو واگيري .فرضيه

به (Thomas Sydenham)توماسسيدنهام انگلستان معروف بقراط.) افتراقي) تشخيص

هاي- 4 18و17سده

. جريان كشف مانند بود تر مهيج كشفيات از خون مملوهاروي كشف (Harway)توسط توسط ميكروسكوپو

هوك آبله .آبلهواكسن. (Lion Howk)ليون كوبي مايه ونوزدهم- 5  و هجدهم :قرون

صنعتی و) انقالب صنعتی افزایشمشکالت. وبا( ،شیوع اجتماعی

محيط »( Chadvik)چادويك بهسازي وضع« جنبشبزرگ و » درانگلستان» عمومي بهداشت جان ،قانون

(.John Snow )اسنو وبا اپيدميولوژيپاستور Ferdinad)،فرديناندكوهن(Loei pastor)لوئي

Kohen) كخ روبرت جداسازي روشهاي (Robert Cokh)و.باكتريها كردند ابداع را

بيماري پشهشناسایی يك طاعونو ماالرياناقل کهمخصوص مي موشبيماري منتشر را آن كك و است

كند. بيستم- 6 قرن در :بهداشت

دامنه عمومي گسترش مراقبتهاي بهداشت زمينه در ،رفاه جامعه، بهداشت كودكانو مادرانبهداشتي و

آموزان . ،دانش شد حاصل بسياري هاي پيشرفتجهاني بهداشت world Health)تأسيسسازمان

organization ) منشور 1946درسال تدوين سالمتي وهمه .براي

« سال تا همه براي بهداشت تأمين يعني« 2010هدفجهان مردم همه كه سالمتي از سطحي به» دسترسي

» برسند بارور اجتماعي و اقتصادي زندگي يك

جامعه بهداشت : تاريخچه: باستان دوران در بهداشت

حدود) مسيح (5000در تــولد از پيش درمان سال و بهداشت . است بوده جادوگري و مذهب خرافات، از اي آميخته

خدايان ) خشم فرونشاندن شامل نيز باستان انسان بوسيله ،پزشكيمي بدن از شيطان روح راندن و كردن قرباني جادوگران، و كاهنان

(شد

خدايان نظر در كردن جلوه پاك منظور به فقط نيز فردي بهداشت. شد مي رعايت

هندوستان در باستاني داشته :پزشكي مهمي جاي بهداشتهاي. دره در شناسي باستان كاوشهاي در است

ازميالد 2000)سند پيش و (سال آب تأمين محيط، بهسازيآب .مهندسي

جنوبي آمريكاي و فاضالب :مصر و آب .تأسيسات

ها آبلة :چيني از پيشگيري و سازي ايمني پيشگامان نخستينبودند انساني

چيني فردي (2700)پزشكان بهداشت غذايي ،رعايت رژيمكردند ،صحيح مي تجويز را كوبي آبله و درماني آبو (2000 )مصريان عمومي هاي گرمابه به مجهز شهرهايي

زميني زير خداي (Houras)هوراس .فاضالبهاي نامبود باستان مصر در .سالمتي

به را مردم زيرا باستانند، دنياي شهروندان ترين خوشنام از يونانياندادند ! آموزشمي ؟ چقدر و چرا دربارة .انديشيدن

اسكلپيوس يونان پزشكـــي پيشگامان نخستين از يكيAcsclepios (1200 ) بود ميالد پيشاز . سال

سالمتي ( Hygiea)هيژيا بانوي ايزد بعنوان

آ پزشكي (Panacea)پاناسه بانوي ايزد .بعنون

بوده بقراط باستان يونان پزشكان ترين ازمعروف يكيرا ا(پدرپزشكي )است پزشكي در جادوگري سنت كاربرد به و

. سوگندنامه او ديگر كارهاي از داد تغيير پزشكي در باليني روشهاي.،اوست است شده پزشكي اخالق اصلي زيربناي كه

هزاران براي باستان، دوران در گفت ميتوان خالصه بطورگير، همه هاي بيماري تبهكاري سال و مكافات بازتاب

بشر شد هاي مي تلقي

در بهداشت و طب باستان منشاء در ،نيزايران . است شده بيان شماري بي هاي افسانه

پادشاه چهارمين جمشيد، دوران به كشور اين در را معرفيطب. دهند مي نسبت ايران باستاني

حدود بابل در پزشكي p پیش)سال 6000تحول تقريبايونان 4000 پيدايشطب از قبل . (سال به بابليان شد آغاز

متعدد از خدايان بعضي كه پنداشتند مي و بودند معتقدخدايان سبب ،اين به را آنها بندگان، كردن بيمار با

. كنند مي مكافات شوند، مي مرتكب كه گناهاني . معبد بود ممنوع گياه آتشو خاك، آب، كردن آلوده زرتشت، آئين در

مسيرهاي زهكشي و ها گرمابه وجود كه باستاني آثار ساير و آناهيتاكند مي روشن را فاضالب و آن ،آب در بهداشت اهميت از حاكي

. است زمان

و زباله آوري جمع آلودگي، از پيشگيري روشهاي جمله از . ميان در بود زندگي محل از خارج طيور و دام نگهداري

حساب ،حشرات به تر خطرناك و زيانبارتر همه مگسازآمد مي

داشتند . توجه ازبيماريها پيشگيري و بهداشت به نيز ها آئين (آرياييدفن و كفن (.ويژه مردگان

به همدان راه سر بر کنگاور شهر مرکز در آناهیتا معبد به معروف بنای . دارد قرار کرمانشاه

. اند دانسته آناهیتا الهه برای معبدی را بنا این مورخین از برخیپیشاز دوران در برکت و فراوانی زیبایی، روان، های آب بانوی ایزد آناهیتا

. است بوده اسالم

پرویز خسرو برای ناتمام کاخی را بنا این محققین از دیگر برخی . اند کرده معرفی

. م ق دوم سده آغاز و سوم سده اواخر به را آن ساخت زمان نیز ای عده . . دهند می نسبت م ق اول سده به را آن دیگر عده و

وسطي قرون در (1500تا 500)بهداشت

سال طاعون با وسطي با ميالدي 542قرون و آغازسال ) ( طاعون سياه پايان 1348مرگ به ميالدي

. آن از را مياني هاي سده دورة اين شد نزديك خودپزشكي رو سياه نامند دوران دوران ،مي كه

سياسي اجتماعي هاي دگرگوني بزرگ، ستيزهاي . بود رجعت و پيشرفت و

اعراب بردند، مي سر به سياه دوران در ها اروپائي كه حالي در . رفتند پيشمي به جهان متمدن نقاط بقية در

و ترجمه عربي به را رومي و يوناني پزشكي كتابهاي اعرابنمودند كمك دانشباستاني درحفظ

. بودند ايرانيان عربي، پزشكي پيشگامان

( 865-925 )رازي و سينا ميالدي از( 980- 1037)ابوعلي. بودند دوران اين پزشكي پيشگامان جمله

پزشكي قانون (كتاب سینا) او ابن كارهاي و نظرات نشانةاست وسطي .درپزشكي قرون در پزشكي ،وي ارتقاي موجب

شد درجات ترين مرتبه بلند تا اسالمي،

علوم رشد در وبا اسالم فنون دين دوران كه اهميتي ودوران در اسالمي شهرهاي ساكنان بود، قائل بهداشت براي

ميكردند رعايت را بهداشت و نظافت اسالم، شكوفاييرنسانس دورة در :بهداشت

قرن دراواخر صنعتي هاي بسيار 16و 15پيشرفت علمي هاي موفقيت با. بود همراه

سالهاي بين دورة در پزشكي احياي مورخان، از بسياري نظر 1600تا 1453از. است داده روي بود، افراد كوششعلمي دورة اين كه هاي ازشخصيت

بود (Fracastoro )فراكاستورو دوره، ايتاليايي واگيري كه ،پزشك فرضيه. بيماريها به او كرد بيان عفونت را ريز انتقال نامرئي ذارت راه برد ،از پي

كه كردن عنوان شخص ،و آميزش،از طريق از شخصديگر یسيفلين به . او شود مي اپيدميولوژي منتقل گذار بود. پايه

توماسسيدنهام پزشكي نامدار ديگرازمردان (Thomas Sydenham)يكيبود،كه انگلستان بقراط به مخملك، تشخيصافتراقي معروف بين

داد انجام را وبا و خوني اسهال .ماالريا،

هاي ميالد 18و17سده . ،پساز مانند بود تر مهيج كشفيات از مملوخون هاروي كشفجريان كشف (Harway)توسط توسط ميكروسكوپو

هوك .(Lion Howk)ليون

قرن را،در بيني ذره موجودات هادربارة نشانه اولين واقع كشف 17در هوككه كرد. عقيده اين ه و مسري ميكروارگانيسم هاي بيماري عامل است ممكن ا

كرد رشد تدريج به .باشند،

دروان اين آبله در شد واكسن متداول هم آبله كوبي مايه و كشف .نيز

نوزدهم و هجدهم قرون در :بهداشتقرن در صنعتی انقالب و اروپا در بروز ،18افزایشجمعیت موجب

. شد بسيار نامناسب معضالت شرايط يكسال، زير كودكان مير و مرگجمعيت تراكم و اطرافشهرها در نشيني زاغه آمدن پديد ، زندانها،

. ها، بيماري افزايشميزان زباله، تجمع داشت دنبال به ناگواري اثرات. كرد مختل را مردم زندگي و سالمتي اجتماعي، و صنعتي مشكالت

وبا سال شيوع شد 1832در حقوق( 1890-1800) (Chadvik)چادويك،باعثرا انگلستان بزرگ شهرهاي ساكنان بهداشتي انگليسي،وضعيت دان

كند .بررسي

« نام به او انگلستان گزارش در كارگري جامعة محيط بهسازي « شرايطارزشمند است ،پژوهشي عمومي بهداشت تاريخ .در

گزارش، آن فضوالت در از ناشي هاي دشمن بزرگترين ،آلودگي« انسان « . به محيط بهسازي جنبشبزرگ اين بود شده عنوانعمومي وضع » بهداشت شد« قانون منجر انگلستان .دراسنو 1854تا 1848درسالهاي انگليسي، (John Snow)جان اپيدميولوژيست

وبا گيري كرد همه ثابت و بررسي آلوده ،را آشاميدني آب انتشار ،كه در. نقشدارد بيماري

سيمون بهداشت( 1904- 1816) (John simon)جان مدير نخستين . بود لندن در آورد عمومي بوجود نظامي عمومي بهداشت براي كه ،او

. بود عمومي بهداشت دورة نخستين اين برانگيخت را جهانيان تحسينبيماري كه» با مبارزه .شدناميده« مرحله

در زا بيماري عامل عنوان به ميكروب كشفعفوني را ،بيماريهاي بيماريها شناسي سبب ديدگاه

. داد تغييرپاستور (Ferdinad Kohen)،فرديناندكوهن(Loei pastor)لوئي

كخ روبرت باكتريها (Robert Cokh)و جداسازي روشهاي. كردند ابداع راعنوان (Ronaldrass)رونالدراس به را پشه انگليسي پزشك

. كرد شناسايي ماالريا بيماري ناقلسيموند اپيدميولوژيست (Loey simond)لوئي

داد ،فرانسوي ارائه يك ،شواهدي طاعون اينكه بر مبنيمي منتشر را آن كك و مخصوصموشاست بيماري

كند. كرد مطرح را كننده حفاظت هاي واكسن اصول اساس ،پاستور كه

. بود ايمني پديدة به توجه

دوران اين مفهوم پيشگيريدر بيماريهاي به با مبارزهنوع عفوني و دوم نوع اول، نوع پيشگيري و بودناشناخته ،سوم .بود مفاهيمي

بيستم قرن در :بهداشت. كرد پيدا گسترش عمومي بهداشت نوزدهم،دامنه قرن پايان از

غربي كشورهاي در بيستم قرن عمومي ،درآغاز اساسبهداشتمشكالت با مبارزه و مناسب مسكن سالم، محيط سالم، آب بر

. شد گذاشته اجتماعي

رفاه جامعه، بهداشتي مراقبتهاي زمينه در قرن اين اول نيمه درآنها حفظسالمتي و كودكان و دانش ،مادران بهداشت و

. ،آموزان شد حاصل بسياري هاي پيشرفتخطر، Screeningگسترش عوامل شناسايي سالم، افراد به توجه ،

غربالگري طريق از معرضخطر در افراد و موفقيت ،گروهها ازقرن اين در حاصل .،هاي بود عمومي بهداشت زمينه در

كشورهاي در عمومي بهداشت توسعة توسعه روند درحال. بود غربي،بسياركند كشورهاي با درمقايسه

جهاني بهداشت تأسيسسازمان با اما

(world Health organization ) درسال و 1946،اين در عمومي بهداشت همه، براي سالمتي منشور تدوين

شد دستخوشتحول نيز .كشورها

عمومي بهداشت پيشينه در مي ،بطورخالصهشامل : كه كرد متمايز را مشخص مرحلة چهار توان

بيماريها - 1 با مبارزه سالهاي) مرحله 1920تا 1880درميالدي (:

نوزدهم قرن مقررات ،در وضع با عمومي بهداشتو تهيه مثل محيط، بهداشت اصالحات و بهسازي

بهداشتي، روش به فضوالت دفع و سالم آب تأمينزيست درصدد محيط فيزيكي عوامل با انسان مبارزهبيماريها .بود با مبارزه طريق از و تدابير وضعيت ،اين توانست

. بخشد بهبود را مردم سالمت

بهداشت - 2 ارتقاء‌ : مرحله

بيستم سدة بهداشت مفهوم» ،درآغاز كه« ارتقايگرفت شكل كم كم بود، اي تازه اين .مفهوم ابتداي در

با توسط قرن مردم مسئوليتسالمت قبولعمومي ،دولتها بهداشت ارتقاء جهت مهمي گامهاي

. شد برداشتهكرد پيدا مفهوم هم عمومي بهداشت پرستاري زمان همين در

مردم • سالمت مستقيم مسئوليت دولت چون مرحله دراينكرد شروع را مهم حركت دو انسان تكامل براي بود، دار عهده .را

« تدارك حركت بهداشت اولين اساسي از ،بود «خدمات كهدرماني بهداشتي مراكز و ،طريق شهري درمناطق

. بود مقدور روستاييدرماني بهداشتي تأسيسمراكز سال نظرية توسط 1920در

. (Dowson)انگليسي داوسون سال در شد سازمان 1931مطرح ازملل جامعه دعوت ،بهداشت درماني بهداشتي تأسيسمراكز براي

آمد .بعمل

« بزرگ و مهم حركت جامعه دومين توسعه ارتقاء« برنامه برايروستاها افراد ،بهداشت همه فعال و مستقيم مشاركت طريق از

بنام فرعي مراكز و درماني بهداشتي تأسيسمراكز و جامعهبهداشت هاي .در خانه بود روستايي مناطق

اجتماعي - 3 مهندسي : مرحله

و پيشگيري پزشكي در آمده بدست هاي پيشرفت باپيشرفته، كشورهاي در عمومي بهداشت اقدامات

پيدا تغيير كم كم بيماريها حاد الگوي بيماريهاي و كردهآمدند در كنترل .تحت

مزمن ولي الكليسم، بيماريهاي داروئي، اعتياد مثلسرطان و ديابت عروقي، و قلبي كرده بيماريهاي پيدا كه ،وفور

مبارزه امكان گندزدايي و كردن ايزوله سازي، ايمن روشهاي با. نبود ميسر آنها با

« بنام اي تازه مرحله مشكالت اجتماعي اين « مهندسيرا است اجتماعي اهداف به دستيابي درجهت در ،كه

آورد 1960سال هاي ،بوجود جنبه به آن در رفتاري كهبيماري اجتماعي .،و شد داده بيشتري اولويت

هم با پيشگيري پزشكي و عمومي بهداشت اهداف فرآيند، دراينشد و .يكسان بهداشت ارتقاء‌ بيماريها، از پيشگيري مانند

عمر ،افزايشطولدگرگوني معني نظر از عمومي بهداشت اصطالح اينكه خالصه و

بصورت » و كرده جامعه پيدا .بهداشت آمد« در

سال - 4 تا همه براي بهداشت – 2000( 2010}) مرحله1981}:

قرنها گذشت روبه ،با كشورهاي در بهداشت مشكلپيشرفته ،يشرفت كشورهاي با به ،درمقايسه توجه با

پزشكي، علم واضحي پيشرفتهاي شد تفاوت مي .ديده

برايان جان » (John Brayan)آقاي بنام خود كتاب مقدمه و در بهداشتپيشرفت روبه :جهان نويسد« مي اساسيسالمتي برابريهاي نا مورد » در

بيشاز درحدود كثيري جهان گروه ازمردم نوع به ،نيمي هيچبهداشتي ندارند مراقبت آنها ،دسترسي از بسياري عمده و

شده ارائه خدمات دارند، دسترسي كه دشواري ،هم پاسخگوينيست آنها تازه« .هاي جنبش به منجر جهاني وجدان تحركات

شد غني تا ،اي و فقير بين شود فاصلة كمتر كشورها بين .در . كه است مسلم برود بين از امكان حد در ياد مردم % 80و از

هم جهان دارند رفته اوليه از ،حق بهداشت ، خدماتاز انسان كه بيماريهايي درمان و كودك و مادر مراقبتهاي

است آموخته را آنها با پيشمبارزه شوند ،مدتها .برخورداردرسال زمينه، اين به توجه بهداشت 1981با سازمان عضو كشورهاي

تأمين ،جهاني هدف به را سال » خود تا همه براي « 2000بهداشت « جهان مردم همه كه سالمتي از دسترسيسطحي به يعني

برسند يك بارور اجتماعي و اقتصادي نمودند« زندگي .متعهدسال) همه،تا براي بهداشت به اكنون شعار كرده 2010اين پيدا تغيير

است(.

دارد ديدگاه دو همه براي بهداشت دراز . هدف ديدگاهجهاني مدت هدفسازمان بخشيدن تحقق منظور به

سطح درباره» ،بهداشت باالترين به مردم همه دستيابيسالمت .ممكن است«

كشورها همه در مردم تمام اينكه سالمت ،حداقل از سطحي به بايدآن ،برسند در كه اي جامعه اجتماعي زندگي در فعاالنه بطور بتوانند كه

كنند مي . ،زندگي نمايند مشاركتهمه براي بهداشت ديگر » ديدگاه اي جامعه هر در بهداشت بايد يعني ،

باشد جامعه آن افراد از يك آن « دردسترسهر كردن ،و طرف برقبيل از تغذيه ،موانعي سوء‌ بهداشتي، غير مسكن بيماري، آلوده، آب. است ... و

حاضر سال درحال در همه براي بهداشت به 2010دستيابيهدفرسمي ،ميالدي و اصلي كشورهاي WHOموضوع و

است آن همه .عضو براي بهداشت يك ،همچنين بعنوانانقالبي تاريخي و مفهوم آن حركت تكاملي فرآيند ازنظر

است .توصيفشدهنيز بيماري عليت هاي نظريه و بهداشتي مراقبت تاريخچه از اي خالصه

شماره جداول .کتاب 2و 1در است شده آورده