ความต้องการสารสนเทศ

อ.ธดิารตัน์ สาระพล

Guideline ความต้องการสารสนเทศ

งานกลุ่ม(1)ก่อนเรยีน 10 นาที• นักศึกษาจดัต้ังกลุ่ม 6-7 คน (เตรยีมกระดาษ

เปล่ากลุ่มละ 1-2 แผ่น)• ต้ังชื่อกลุ่ม อันแสดงให้เห็นถึงเอกลักษณ์ อัต

ลักษณ์ สญัลักษณ์ รูปลักษณ์ ฯลฯ ที่ชดัเจนของกลุ่ม• นำาเสนอ ชื่อกลุ่ม พรอ้มอธบิายเหตผุลของ

ชื่อกลุ่ม• คะแนน 2 คะแนน

ความต้องการความหมาย 1ประยูรศร ีมณีสร (2532, 99-100) กล่าววา่

ความต้องการ หมายถึง ความอยากได้อยากม ีมนุษยม์คีวามต้องการตามธรรมชาติหากได้รบัการตอบสนองตามความต้องการนัน้ ก็จะมคีวามสขุในชวีติ เกิดความเชื่อมัน่ในตนเองและเกิดความพยายามท่ีจะทำาประโยชน์ต่อไป แต่ถ้าไมไ่ด้รบัการตอบสนองอยา่งที่มุง่หวงัไว ้ก็ยอ่มจะทำาให้เกิดปัญหาทั้งด้านรา่งกายและอารมณ์ขึน้

ความต้องการความหมายประยูรศร ีมณีสร (2532, 99-100) กล่าววา่

ความต้องการ หมายถึง ความอยากได้อยากม ีมนุษยม์คีวามต้องการตามธรรมชาติหากได้รบัการตอบสนองตามความต้องการนัน้ ก็จะมคีวามสขุในชวีติ เกิดความเชื่อมัน่ในตนเองและเกิดความพยายามท่ีจะทำาประโยชน์ต่อไป แต่ถ้าไมไ่ด้รบัการตอบสนองอยา่งที่มุง่หวงัไว ้ก็ยอ่มจะทำาให้เกิดปัญหาทั้งด้านรา่งกายและอารมณ์ขึน้

ทฤษฎีความต้องการ• ทฤษฎีลำาดับขัน้ความต้องการของ Maslow (1974)

Hierachy of Needs – ความต้องการทางด้านรา่งกาย– ความต้องการความปลอดภัย – ความต้องการความรกัและความเป็นเจา้ของ – ความต้องการการยอมรบันับถือ – ความต้องการบรรลศัุกยภาพสงูสดุแหง่ตน

• ทฤษฎีความต้องการ ERG ของ Alderfer (1969)– ความต้องการท่ีจะดำารงชวีติ – ความต้องการด้านความสมัพนัธ ์– ความต้องการด้านความเจรญิเติบโต

ลำาดับขัน้ความต้องการของมนุษยต์ามแนวคิดของมาสโลว ์(Maslow, 1974)

ทฤษฎีความต้องการ ERG ของอัลเดอรเ์ฟอร ์(Alderfer, 1969)

 

ความต้องการสารสนเทศความหมาย 1อัครพร สทุธกิญุชร (2534, 17)

ให้ความหมายวา่ หมายถึง ความอยากได้อยากมขีอ้มูล ขอ้เท็จจรงิ ความรู ้เรื่องราวต่างๆ เพื่อนำามาใชใ้นการตอบปัญหาหรอืตัดสนิใจเรื่องใดเรื่องหนึ่ง

ความต้องการสารสนเทศความหมาย 2ความต้องการสารสนเทศหมายถึง การ

ตระหนักรูถึ้งความไมรู่ห้รอืความไมแ่น่ใจที่มอียูข่องสารสนเทศ และต้องการสารสนเทศเพื่อชว่ยให้สามารถดาเนินการต่าง ๆ ได้ เชน่ เพื่อให้เกิดความรูค้วามเขา้ใจ เพื่อเสรมิสรา้งความแน่ใจ เพื่อแก้ไขปัญหา และเพื่อตัดสนิใจ เป็นต้น

วตัถปุระสงค์ของความต้องการสารสนเทศ

• เพื่อตอบสนองความอยากรูอ้ยากเห็น• เพื่อสนับสนุนการตัดสนิใจ• เพื่อการศึกษาและพฒันาทั้งในสว่นตนและ

สงัคม• เพื่อเพิม่ประสทิธภิาพของการปฏิบติังานหรอื

การบรหิารงาน• เพื่อแก้ปัญหาท่ีเกิดขึน้ในชวีติสว่นตัวและการ

งาน• เพื่อสนับสนุนการค้นควา้วจิยัให้มปีระสทิธภิาพ

ประเภทของสารสนเทศท่ีบุคคลต้องการ

• สารสนเทศท่ีต้องรู ้เชน่ กฎหมาย หน้าท่ี และความรบัผิดชอบของประชาชนต่อประเทศชาติ• สารสนเทศท่ีควรรู ้เชน่ ขา่วความ

เคลื่อนไหวในสงัคม เพื่อจะได้ทราบวา่ควรปฏิบติัตัวอยา่งไรจงึจะเหมาะสม• สารสนเทศท่ีอยากรู ้เชน่ ความสนใจ

เก่ียวกับเรื่องราวหรอืเหตกุารณ์แวดล้อม เพื่อสนองความต้องการแต่ละบุคคล

การกำาหนดความต้องการสารสนเทศ• เขา้ใจวตัถปุระสงค์ในการใชส้ารสนเทศ• กำาหนดกรอบความต้องการ กำาหนดคำาถามเพื่อ

หาคำาตอบได้วา่ ใคร ทำาอะไร ท่ีไหน เมื่อไร อยา่งไร• เชื่อมโยง สารสนเทศท่ีต้องการ กับความรูเ้ดิมท่ี

มอียู่• กำาหนดหรอืต้ังคำาถามได้วา่ ความต้องการนัน้

เป็นแบบปลายเปิด หรอืการแสวงหาทางเลือก หรอืต้องการคำาตอบวา่ใช ่หรอืไมใ่ช่

การวเิคราะห์ความต้องการสารสนเทศ

กำาหนดหัวขอ้ หรอื Topic โดย• ค้นหาความสนใจ/ความต้องการของตนเองท่ี

มต่ีอเรื่องใดเรื่องหนึ่ง เหตกุารณ์ใดเหตกุารณ์หนึ่ง ซึง่ความสนใจ/ความต้องการนัน้ยงัอาจยงัไมไ่ด้รบัคำาตอบหรอืไมไ่ด้รบัคำาตอบเพยีงพอ

• (งานกลุ่ม)ปรกึษาหารอืกันในกลุ่ม หรอื กับอาจารยผ์ู้สอน เพื่อกำาหนดหัวขอ้หรอื Topic ท่ีต้องการศึกษาค้นควา้

การวเิคราะห์ความต้องการสารสนเทศ

2 .ขยายประเด็นแนวคิด ของสารสนเทศท่ีต้องการตาม Topic ท่ีกำาหนด โดย – ใชแ้หล่งสารสนเทศ เพื่อชว่ยเพิม่ความ

เขา้ใจเก่ียวกับหัวขอ้ท่ีต้องการค้นควา้ – ใชค้วามรูพ้ื้นฐานท่ีมอียูใ่นตนเอง เพื่อขยาย

ไปสูค่วามรูใ้หม ่3 )กำาหนดขอบเขตหรอืกรอบความต้องการ

สารสนเทศ โดยให้ประเด็นแนวคิดต่างๆมีความสมัพนัธกั์น โดยควรทำาในรูปแบบของ แผนท่ีความคิด(Concept mapping) จะชว่ยให้เห็นความสมัพนัธข์องแนวคิดที่เกิดจากการระดมสมองในกลุ่มได้ง่าย

งานกลุ่ม(2)• สมาชกิกลุ่มรว่มกันกำาหนดหัวขอ้(Topic)เพื่อทำารายงาน 1 กลุ่ม ต่อ 1 หัวขอ้• อภิปรายในชัน้เรยีน/บรเิวณห้องเรยีน/

ห้องสมุด(30-45 นาที)

• กลุ่มนำาเสนอ หัวขอ้ กลุ่มละ 3-5 นาที

Concept Mapping

•Mind Map•Mind Mapping• แผนท่ีความคิด• ผังมโนทัศน์• แผนท่ีมโนทัศน์

วธิกีารในการเรยีนรู ้Concept Mapping

• เรยีนรูว้ธิคิีด/ฝึกคิด• มองกวา้ง มองลึก มองทั้งสองแบบ

สลับไปมา• แบง่ความคิดเป็นชว่งชัน้ ฝึกการคิด

เป็นชว่งชัน้

องค์ประกอบในการเขยีน Concept Mapping

• กระดาษแผ่นเดียว• สสีนัหลากหลาย  และเป็นระบบ• โครงสรา้งตามธรรมชาติท่ีแผ่กระจาย

ออกมาจุดศูนยก์ลาง • มเีสน้โยง เครื่องหมาย สญัลักษณ์ และ

รูปภาพท่ีผสมผสานรว่มกันอยา่งเรยีบง่าย 

วธิกีารเขยีน Concept Mapping• กระดาษเปล่าท่ีไมม่เีสน้บรรทัด โดยวาง

กระดาษในแนวนอน• วาดภาพหรอืเขยีนขอ้ความท่ีสื่อถึงเรื่องท่ีจะ

ทำาไวก้ลางหน้ากระดาษ โดยใชส้อียา่งน้อย 3 ส ีและต้องไมตี่กรอบด้วยรูปทรงเรขาคณิต

• เขยีนเป็นคำาท่ีมลัีกษณะเป็นหน่วย หรอืเป็นคำาสำาคัญ (Key Word) สัน้ ๆ ท่ีมคีวามหมาย

• แตกความคิดหลักของหัวเรื่องสำาคัญแต่ละเรื่องออกเป็นกิ่ง ๆ 

• แตกความคิดรองลงไปท่ีเป็นสว่นประกอบของแต่ละกิ่ง

ขอ้พงึปฏิบติัในการเขยีน Concept Mapping

• การเขยีนคำา ควรเขยีนด้วยคำาท่ีเป็นคำาสำาคัญ (Key Word) หรอืคำาหลักท่ีมีความหมายชดัเจน• คำา วลี สญัลักษณ์ หรอืรูปภาพใดท่ีต้องการ

เน้น อาจใชว้ธิกีารทำาให้เด่น เชน่ การตีกรอบ• ควรตกแต่ง Mind Map ท่ีเขยีนด้วยความ

สนุกสนานท้ังภาพและแนวคิดท่ีเชื่อมโยงต่อกัน

งานกลุ่ม(3) Concept mapping

• นักศึกษาเตรยีมวสัด ุอุปกรณ์ เชน่ ส ีดินสอ• นักศึกษาจดัทำา Concept Mapping

(30-45 นาที)

การกำาหนดคณุลักษณะของสารสนเทศ

1.Content 2.Nature3.Quantity4.Format5.Data Range6.Quality7.Language

คณุลักษณะของสารสนเทศ• สารสนเทศท่ีเป็นประโยชน์ต่อผู้ใช้• สารสนเทศท่ีมลีักษณะสอดคล้องกับค่านิยม

ความเชื่อ และทัศนคติของบุคคล• สารสนเทศท่ีได้มาด้วยความสะดวก• สารสนเทศท่ีมลีักษณะเฉพาะสามารถตอบ

สนองความต้องการเฉพาะอยา่งของบุคคลได้• สารสนเทศท่ีมคีวามหลากหลาย ถกูต้องและ

ครบถ้วน

การวางแผนในการค้นหาสารสนเทศ

1 .ห้วงระยะเวลาในการแสวงหาสารสนเทศ

2 .แหล่งสารสนเทศท่ีจะใชค้้นหา3. ทรพัยากรสารสนเทศท่ีจะใช้

งานกลุ่ม(4)• นักศึกษากำาหนดคณุลักษณะของ

สารสนเทศ• นักศึกษาวางแผนในการค้นหา

สารสนเทศ

(30-60 นาที)