گتهلد افرامبيمبم لسينگ ١٧٢٩-١٧٨١

اولنبينبن دراماتورگ تئاتر در تئاتر ملى هامبورگ

درآمدى بر دراماتورگی در تئاتر ترمججمجمه و گردآوری: شربیربرین مربیربرزانژاد

دراماتورگی مطالعه‌ی ترکیب‌بندی دراماتیک و ارائه‌ی عناصر اصلی مبنمبمایش بر روی صحنه است. واژه‌ی دراماتورگی توسط گتهلد افرامبیمبم لسینگ ابداع شد. وی این واژه را در دوراىبنىبی که برای تئاتر ملی هامبورگ به عنوان اولنبینبن دراماتورگ جهان و کارگرداىبنىبی از جدا کامالً عملی دراماتورگی برد. کار به هامبورگ دراماتورگی برجسته‌اش، اثر در می‌کرد، کار مبنمبمایشنامه‌نویسی است؛ با این حال یک نفر ممممممکن است جممجمجموعی از این سه را اجبنجبجام دهد. برخی از مبنمبمایشنامه‌نویسان در زمان نوشنبتنبن مبنمبمایشنامه دراماتورگی و نویسندگی را درهم می‌آمربیربزند. برخی دیگر با یک متخصص مهھمهمکاری می‌کنند تا کار را

برای اجرای صحنه‌ای تنظیم کنند.

دراماتورگی را در تعریفی گسربتربرده تر می‌توان «شکل دادن به یک داستان به شیوه‌ای که قابلیت اجرا داشته باشد» دانست. دراماتورگی به مبنمبمایشنامه یا اجرا ساختار می‌دهد، زیرساخىبتىبی که بتواند روح دوره‌ای از زمان را در کار جاری ژانر، سینما، و تئاتر تارجبیجبخی منابع بنبینبن‌فرهنگی، اشارات و نشانه‌ها رواىبیىبی، شیوه‌های که است ابزاری دراماتورگی سازد.

رویکرد ایدئولوژیک، ارائه‌ی نقش‌های جنسیىبتىبی و… را در یک کار رواىبیىبی‐مبنمبمایشی از نزدیک مورد بررسی قرار می دهد. تئاتر هامبورگ لسینگ را سال‌ها در جایگاهی که امروز به عنوان دراماتورگ می‌شناسیم به کار گرفت. او در نوع خود اولنبینبن بود و خود را «قاضی دراماتیک» توصیف می‌کرد که قادر است تفاوت بنبینبن سهم و ارزشی که مبنمبمایشنامه یا بازیگر اصلی یا کارگردان دارند را مشخص کند تا کاری کند که ما در حنبینبن مبتمبماشای اجرای تئاتر احساس راحىبتىبی بکنیم یا نکنیم. در نتیجه، وی‌ در سال‌های ١٧۶٧-١٧٧٠ جممجمجموعه‌ای از نقد‌ها را با عنوان دراماتورگی هامبورگ به رشته‌ی جبتجبحریر درآورد و

منتشر کرد. این نوشته‌ها تئاتر آمللملمان را نقد، جبتجبحلیل و تئوریزه کرد و لسینگ را تبدیل به پدر دراماتورگی نوین کرد. بسیاری از نویسندگان ‐نه فقط در آمللملمان‐ از مججمجمله هولدرلنبینبن، وایلدر، گوته، شلینگ، آرتور میلر و تنسی ویلیامز ، بر اساس گ جممجمجموع این دراماتورگی هامبورگ لسینگ و نربیربز «زیباىبیىبی شناسی» هگل، تئاتر را مورد مطالعه قرار دادند. گوستاو فریتامطالعات را در کتاىببىبی با نام تکنیک مبنمبمایش گردآوری کرد که به زبان انگلیسی ترمججمجمه شد و در اواخر قرن ١٩ در آمریکا به تکنیک کتاب می‌شود. شناخته هالیوود فیلمنامه‌نویسی دستورالعمل اولیه‌ی طرح عنوان به کتاب این رسید. چاپ آمللملمان و اروپا در مبنمبمایشی ترکیب‌بندی درک و دراماتورگی سنت‌ به نربیربز (١٩١۵) اندروز چارلتون اثر مبنمبمایشنامه‌نویسی

برمی‌گردد. دیگر اثر مهم در سنت تئاتر غرب فن شعر (بوطیقا) اثر ارسطو (نوشته شده در حدود ٣٣۵ قبل از میالد) است. در این اثر، ارسطو تراژدی را جبتجبحلیل می‌کند. وی ادیپ را مبنمبمونه‌ی بارز کار مبنمبمایشی می‌داند. او رابطه‌ی بنبینبن شخصیت‌ها، کنش و گفتار کنش‌هاىبیىبی که مبنمبمایش‌ها در مبتمبماشاچیان برمی‌انگربیربزند را بررسی را جبتجبحلیل می‌کند، مبنمبمونه‌هاىبیىبی از صحنه‌های خوب را می‌آورد و واارسطو (بوطیقا)، شعر فن در می‌شوند. شناخته ىبیىبی» ارسطو عنوان «درام به امروزه او از «قواننبینبن» بسیاری می‌کند. دستورالعمل‌های از بسیاری اساس ارسطو جبتجبحلیل‌های اخربیربر، قرن در می‌کند. صحبت مبنمبمایش کلیدی مفاهیم درباره‌ی

فیلمنامه‌نویسی و درام تلویزیوىبنىبی قرار گرفته است. ىببىبی احتماالً ناتایاساترا ىببىبی به جا مانده درباره‌ی تئوری مبنمبمایش است. قدمبیمبمی‌ترین اثر غربیربرغر فن شعر (بوطیقا) قدمبیمبمی ترین اثر غر(هربنربر تئاتر) به زبان سانسکریت است که در حدود ١٠٠ قبل از میالد نوشته شده است و عناصر، اشکال و شیوه‌های رواىبیىبی

ده شکل اصلی تئاتر هند باستان را توصیف می‌کند. دراماتورگی در عمل

کتشاف مفهومی فضاىبیىبی است که مبنمبمایش در آن رخ می‌دهد. دراماتورگ متخصص شرایط فربیربزیکی، اجتماعی، دراماتورگی اسیاسی، و اقتصادی است که مبنمبمایش در آن اتفاق می‌افتد، ستون‌های اصلی روانشناسی شخصیت‌ها، بیان‌های استعاری متنوع در مبنمبمایش‌های موضوعی؛ و مهھمهمچننبینبن از طرف دیگر مالحظات تکنیکی مبنمبمایشنامه به عنوان یک نوشته: ساختار، ریتم،

جریان، و حىبتىبی انتخاب تک‌تک واژه‌ها. نقدهای بازیگر، انتخاب آن مججمجمله از که باشد داشته شرکت مبنمبمایش ساخت از متعددی مراحل در می‌تواند دراماتورگ‌ گاه ساخنبتنبن کارگردان، بازیگران و جممجمخاطبان از تارجبیجبخچه‌ی مبنمبمایش و امهھمهمیت آن در حال داخلی بر مبنمبمایش در حال تولید، و آحاضر است. دراماتور‌گ ممممممکن است درباره‌ی تارجبیجبخچه یا فضای اجتماعی مبنمبمایش مطالىببىبی هبتهبهیه کند، جلسات گفتگوی پیش‌‐تولید برگزار کند، یا برای مدارس و گروه‌ها راهنمای مطالعه بنویسد. مبتمبمام این‌ها به کارگردان کمک می‌کند تا نقدهای منبتنبن و

بازیگری، تئوری اجرا، و جبتجبحقیقات تارجبیجبخی را در مبنمبمایش پیش از شروع آن اعمال کرده و آن را یک‌دست مبنمبماید.

کىبپىبی‌رایت از آن‌جا که تعریف دراماتورگی گسربتربرده است و عملکرد دراماتورگ در تولیدات جممجمختلف متفاوت است، مسائل مربوط به

کىبپىبی‌رایت آن در ایاالت متحده‌ی آمریکا مرز مشخصی ندارد. در سال ١٩٩۶ جببجبحىبثىبی به راه افتاد که آیا دراماتورگ می‌تواند ادعای مالکیت یک اثر را داشته باشد؟ یکی از مبنمبمونه‌های این جببجبحث، پرونده‌ی دعوای مابنبینبن جاناتان الرسون نویسنده‌ی تئاتر موزیکال اجاره و لنبینبن تامسون دراماتورگ کار بود. تامسون ادعا می‌کرد که در نوشنبتنبن این کار سهیم بوده است درحاىللىلی‌که نه قرار بر این بوده است، نه حق ا شناخته شده است و نه از این بابت حقوىفقىفی دریافت کرده است. او از دادگاه درخواست کرد تا او را به عنوان نویسنده‌ی اثر بشناسد تا به این وسیله بتواند ١۶٪ حق نویسنده را از درآمد آن دریافت کند. با وجود این‌که ادعای او پس از پرفروش شدن اثر در برادوی مطرح شد، اما ىببىبی‌پایه و اساس نربیربز نبود. برای مثال، ١۵٪ حق تالیف فرشتگان در آمریکا به دراماتورگ آن توىبنىبی کوشربنربر می‌رسد. در ١٩ ژوئن ١٩٩٨ دیوان عاىللىلی آمریکا در پاسخ به دومنبینبن درخواست فرجام، رای دادگاه جبنجبخستنبینبن را تایید کرد و تامسون را در حق تالیف مبنمبمایش جممجمحق ندانست. این پرونده بعداً در خارج از دادگاه و پس از دریافت مبلغی

توسط تامسون در ىبپىبی هبتهبهدید به برداشنبتنبن کار خود از مبنمبمایش حل و فصل شد.

منابع: ‐ کاردولو، برت. دراماتورگی چیست؟ نیویورک: انتشارات پیربتربر النگ

مک‌کیب، تری. کارگرداىبنىبی اشتباه در تئاتر: استدالىللىلی بر ضد تئاتر معاصر -