اب اهایرد بآ حطس ندمآ الاب رثا رب اهایرد یسایس یایفارغج رد شنت یاهرتسب سراف جیلخ رد قارع کیتیلپوئژ رب دیکات

1یمساق اضر ناریا ،نارهت ،تاقیقحت و مولع دحاو یمبسا دازآ هاگشناد ،یسایس یایفارغج یارتکد یوجشناد

دار یجرف اضرلادبع ناریا ،نارهت ،تاقیقحت و مولع دحاو یمبسا دازآ هاگشناد ،یسایس یایفارغج رایشناد

یتزع هلا تزع ناریا ،نارهت ،تاقیقحت و مولع دحاو یمبسا دازآ هاگشناد ،یسایس یایفارغج رایشناد

30/01/1331 :هلاقم شریذپ خیرات 01/01/1331 :هلاقم تفایرد خیرات

هدیکچ دروتم ار تتسا ندتش نوتگرگد لاتح رد موادتم روتط هب هک ار ییایرد یعیبط طیحم راتفر ییایرد تاررقم و یناوق هک ینامز رد حالتلا نآ دتمایپ و تتسا یی اوتهو بآ تارتییغت ز تیگنا متغ وتقاوع زا یتکی هتک اتهایرد بآ حطتس ندتمآ الاب دهد یم رارق هعلاطم رتشیب مض رد تسا ریذپان بانتجا اهایرد یقوقح میژر رب شریثأت هک تساهایرد و ریازج ،لحاوس ییایفارغج لماوع و اه یدنبرکیپ بوتصم هریغ ار هدش هتفریذپ و بوصم تاررقم و یناوق هک تسا یا دراد هارمه هب اهروشک حلاصم و عفانم یارب هک یدج وقاوع طباور هعلاطم م ع کیتلوپوئژ دراد لابند هب ار رگیدکی ربارب رد رتشیب عفانم وسک یارب اهروشک تباقر راک یا مهم دمایپ و دنک یم یاتهدرکیور و کتیتی پوئژ رد یی اته ی نوتگرگد رعاب سراف جی خ رد یسرتسد تیفیک و لحاس لوط ،کیتیلوپوردیه تساه تردق ییاوه و بآ تارییغت یاهراشف ًاالامتحا و تعیبط زا زادنا مشچ کی اب هک تسا یا شهویپ یا فده تسا هدش یا هقطنم نارگیزاب هب دنریگ یم رارق ریثأت تحت تارییغت نامه ه یسو هب ًاالامتحا هک ناهج رد ییایرد دوجوم یناوق هب هجوت و ریازج و ی حاس وطخ رب اتهایرد یقوتقح ی اته شلاچ یرتشیب اب اهایرد بآ حطس ندمآ الاب هجیتن رد ناهج یاه شخب زا کی مادک هک دهد خساپ لااس یا هتک یتمک لحاتس لوتط و نآ تارداتل هتب ناوارف زاین و یتفن میظع عبانم هب هجوت اب قارع روشک و سراف جی خ هقطنم هک ،دنا هجاوم الاتب لاتمتحا هتب هتجوت اب هدنیآ رد مه و لاح و هتشذگ رد مه هک دشاب یم ناهج یاز نارحب و ساسح طانم زا دراد رایتخا رد قارع رد یریگرد لامتحا و شنت و نارحب ندرک ادیپ تی باق و لیسناتپ لحاوس یا عون و تحاسم و هزادنا رییغت و اهایرد بآ حطس ندمآ مه اب اه شلاچ و تاشقانم و ییاوه و بآ تارییغت روطچ هکنیا هنیمز رد یتارظن نایب اب ار رحب ،مه رخآ رد تشاد دهاوخ ار هدنیآ میناسر یم نایاپ هب دنا ابترا رد بآ حطرس ندرمآ الارب ، سرارف جیرلخ ،قاررع ،قارع یقوقح میژر ،شنت یاهرتسب ،کیتیلپوئژ :یدیلک ناگژاو اهایرد

reza.ghasemi1980@yahoo.com (لوئسم هدنسیون) یمساق اضر -1

یشهوژپ-یملع همانلصف یناسنا یایفارغج رد ون یاهشرگن

1396 راهب ،مود هرامش ،مهن لاس

1396 راهب ،مود هرامش ،مهن لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 29

همدقم ار ییاایرد عباانم و قطاانم لرتنک تهج رد یسایس تیریدم یارب یبوصم یاهدادرارق یرشب عماوج لاس نایلاس یارب ایا ااب اما .درک یم تمدخ اهروشک و عماوج نایم اه شکمشک و اه شنت نداد شهاک رد بلغا تابیترت یا .دنتفریذپ هانومن هاک ییاایرد یناواق تاابیترت رد ااه شلاچ یا .تشاد دوجو موادم روط هب اه شکمشک و اه تباقر یا دوجو تایاصوصخ یصاشت هاب تواافتم یاهدرکیور و یصیرات تیمکاح یاهاعدا زا فلتصم ریسافت زا یشان نآ هتفرشیپ .تسا ییایرد یواعد قیداصم زا هدوب یلحاس طوطخ رواط هاب اای و ًالاابیرقت دواش رییغت شوصتسد رابکی تقو دنچره تسا کمم یعیبط طیحم هک تیعقاو یا لاحره هب هاک هدش ثعاب درادن دوجو تباث روط هب رییغت تمس هب یعیبط طیحم راتفر هکنیا هتبلا .تسا هدش هتفرگ هدیدان ،لماک .دوش یمک هجوت ییایرد هنحص رد اهروشک یناوق و لامعا رد کدنا یتح یطیحم تارییغت زاداعب زوانه و تاسا هداش واصم یطیحم رییغت ناکما هب هجوت نودب (اکیرمآ هدحتم تالایا) اهایرد 0331 دادرارق شیازافا لاماع هاک یاطیحم تاراییغت داسر ی ام راظن هب دنا هدش ییعت یلحاس طوطخ و اهایرد هک ههد دنچ تشذگ یاط رد ااهدروخرب ایا ًالالامتحا هک دنا هدرک نایب نادنمشناد هوبعب .دنا هدش هتفرگ هدیدان دنتسه اجکره رد اهدروخرب .تشاد دهاوخ شیازفا متسیب نرق رثؤام ااهدروخرب شیازافا نآ عابط هب و تارییغت یا تفرگ هدیدان رد دناوت یم ییایرد تباث یناوق هب اهروشک تبغر تاشاد هجوت دیاب .دراد لابندب ار یناهج دیدج یاه شلاچ موسرم و ررقم یناوق یا نداد رییغت اه نآ یارب اریز .دشاب .تسا یناوق یتابث یب هجیتن یکیتیلوپوئژ یاه شلاچ زا یضعب هک طواطخ راب ییاوه و آ تارییغت یاهراشف ًالالامتحا و تعیبط زا زادنا مشچ کی اب هک تسا یا روبزم شهوژپ وده راراق ری ثأات ت احت تاراییغت ناامه هلیاسو هب ًالالامتحا هک ناهج رد ییایرد دوجوم یناوق هب هجوت و ریازج و یلحاس یرتاشیب ااب ااهایرد آ حطاس ندمآ الاب هجیتن رد ناهج یاه شصب زا کی مادک هک دهد خساپ لاؤس یا هب دنریگ یم ییاواه و آ تارییغت روطچ هکنیا هنیمز رد یتارظن نایب اب ار ثحب ،مه رخآ رد .دنا هجاوم اهایرد یقوقح یاه شلاچ .میناسر یم نایاپ هب دنا طابترا رد مه اب اه شلاچ و تاشقانم و رد تااعبطا ی روآدراگ شور . داشاب یم یداینب زین قیقحت عون تهج زا و یلیلحت – یفیصوت شور هب رضاح قیقحت لاؤاس هب خساپ یپ رد یا هناصباتک شور هب هجوتاب شهوژپ یا رد .تسا یا هناصباتک شور رب یکتم ًالاتدمع قیقحت یا .میتسه قیقحت تاسا ناانآ ناایم رد باسانم یاهرااصح دواجو وراگ رد ناگیاسمه نایم بسانم هطبار دوجو تسارف تربار رظنزا((Kalinze,2000:33. دانهد ی ام خر یلحاواس دادتما رد ای یکشخ رد ،اه گنج هلمج زا ،یکیتیلوپوئژ تاعزانم بلغا أاشنم مارآاان و سااسح طااقن زا یرای اسب . داننک ی ام بایقعت ار یدااضتم واداها یناسنا تاج هتسد طاقن نآ رد هک .داشاب یاطیحم تاسیز تااعزانم و یضرا تافبتخا نوچ یلئاسم اه نآ هنومن یرت لوادتم دیاش هک دنراد ییایفارغج ،تاسین ناانآ نایم رد بسانم یاهراصح دوجو ورگ رد ناگیاسمه نایم بسانم هطبار دوجو هشیمه هک تسا تسرد ینااهج یاتح ای یا هقطنم یبناج ضراوع هک یطیحم تسیز یاه تیلاعف ماجنا و یفرط قفاوت دروم یاهزرم دوجو اما هاب تاسا اکمم هک دنک یم افیا هوقلاب یناهج تاشقانم دادعت شهاک رد یمهم شقن ًالالومعم ،دنرادن لابند هب یدیدش

39 ...اهایرد يسایس یایفارغج رد شنت یاهرتسب

تایمکاح و ییایرد یاهورملق هدننک ادج هک ییایرد یاهزرم .(Kalinze,2006:187-188) دماجنایب هناحلسم یریگرد (باقع هاب هااگ یاه و والج هاب شیپ) رب دیکات هک یکشخ یاهزرم هب تبسن ،دننک یم دودحم ار اهروشک لبقتسا و رد هاک ییاهرواشک دوداعم یانرتاسا هاب یفرط زا .(Foucheer,2000:160) دنتسه رادروخرب یرتشیب تمدق زا دنراد یااهزرم راخاوا یمه ات دوجو یا اب اما .دنشاب یم ییایرد یاهزرم یاراد ناهج یاهروشک ررکا ،دنتسه اه هراق لخاد تاعیبط طاسوت دابا زا یا هوی اش هب ییایرد یاهزرم ایوگ هک دوب نآ ،لیلد دیاش و هتفرگ رارق هجوت دروم رتمک ییایرد دروام اهایرد یسایس یایفارغج رد ییایرد یاهزرم تبسن اه تلود تیحبص و تیمکاح دودح .دنا هدش میسرت و هیهت دوداح و رااتفر ه اک تاسا ی اسایس یا ایفارغج زا یا هخااش اهایرد یسایس ییایفارغج .دریگ یم رارق یسررب و هعلاطم تاسایس رد ییا ای رد راصانع و لاماوع شاقن ی انچمه و ییایرد یاه طیحم هب تبسن اه تلود تیحبص و تیمکاح تاری ثأات ،اهایرد یسایس یایفارغج .(Hafezneia, 2004:137) دهد یم رارق هعلاطم دروم ار للملا یب طباور و اه تلود یر ایگ لکاش رد ی دااصتقا و ی اسایس ی اهدانی آرف شاقن و اهایرد للملا یب قوقح یودت یگنوگچ و ایفارغج لباقتم داجوم هاک ااهایرد یااهورملق و تایمکاح یایعت یارب اه شبت رتشیب (Mirheidar,2004) تسا ییایرد یاهورملق زا داعب و دش زاغآ دحتم للم نامزاس ندمآ دوجو هب زا شیپ ههد دنچ زا دش اهروشک یلحاس نورب یسایس یایفارغج :هب ناوت یم تامادقا یا هلمج زا تفای همادا زین نامزاس نآ لیکشت زا یرادراب هراهب و ییایرد یدزد ،ینیمزرس یایرد عوضوم هس یسررب یارب للم هعماج ناسانشراک زا بکرم هتیمک-1 3031 لاس رد ییایرد عبانم روابع قاح و ینیمزراس یاایرد رد یلحااس لود قوقح هنماد و تیهام یسررب یارب 0331 لاس رد ههال سنارفنک-0 .اهروشک ررض یب 3131 لاس رد اهایرد لئاسم ییعت یارب ونژ سنارفنک -3 0331 لاس رد اکیئاماج رد اهایرد قوقح عماج سنارفنک -3 .داش ی مأات ثالاث یاهرواشک و یلحااس یاهرواشک یاراب ااه نآ اب طبترم قوقح و ییایرد یاهورملق بیترت یدب(Pishgahifard,2005:4-5).. ااهای رد قواقح 0331 نویسناونک و ونژ نویسناونک قبط اه نآ یارب یا هژیو دعاوق ،الاب رد هدش حرطم تامادقا یب رد :زا دنا ترابع هک تسا هدش ینیب شیپ ریازج زا هدیشوپ ای و سرضم رایسب لحاوس یارب میقتسم ادبم طوطخ ا 1 :اهروخای کچوک یاه جیلخ ا 0 :اه هناخدور هناهد ا 3. :یردنب تاسیسأت ا 3 :ریازج یرزج یاه یگدمآرب ا 1 .(Cherchil velo,1988:60) اه گنس هتصت -6

.:زا دنا ترابع اهایرد 0331 نویسناونک رد ردنم ییایرد قطانم

1396 راهب ،مود هرامش ،مهن لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 49

لمااش ) یدااصتقا ی رااصحنا هاقطنم-3 :ترااظن هقطنم-3:(ینیمزرس یایرد) ینیمزرس یاه آ-0 :یلخاد یاه آ-1 ,Hafeznia) در ایگ ی ام راراق ادابم طاخ زا لیام 000 یاروام رد هک دازآ یایرد هقطنم-1.دشاب یم زین (تراظن هقطنم

2004:50). یعوضوم ورملق

نااهج راب طلاست یارب اه تردق تباقر هعلاطم" هرابرد تسا یرحبم هدنیامن کیتیلپوئژ موهفم ای حبطصا :کیتیلپوئژ تاقیقح هب ثحب کی یماگنه ،رگید هتفگ هب .دراذگ یم رایتخا رد (ایفارغج) یمز هک یتاناکما زا هدافتسا اب (هقطنم ای) رد هداش فیرعت ًالبماک تروص هب ( یمز ،هطلس ،تردق ،تباقر) نآ هدننک لیمکت کر راهچ هک تسا کیتیلپوئژ ثحب .دنشاب هتشاد روضح نآ و تاسا هدوب حرطم گرزب و کچوک یناسنا عماوج یریگ لکش اب نامز مه و رشب یگدنز زاغآ زا تینما موهفم :تینما هاکیروطب .دندوبن هناگیب موهفم یا اب مادک یه ،مور و نانوی دننام ناتساب ناهج گرزب یاه یروتارپما و کچوک لئابق هدراذاگ ناینب (رهش-تلود) نامز رد یسایس یاهدحاو یب طباور رد یتینما قطنم یلوا :هک دنرواب یا رب نایارگ عقاو فیراعت .دراد دوجو یدایز وبتخا نآ یانعم هرابرد تهج یمه هب و تسا یهجودنچ موهفم کی تینما .تسا هدش راب رظاان هک ینمیا ساسحا ای سرت زا یدازآ ساسحا یور رب ،تینما یلک موهفم هرابرد تغل یاه گنهرف رد ردنم .دنراد دیکأت ،تسا یناور و یدام تینما ،دواخ یااهزرم یارواام رد هاک رواشک کای یجرااخ تاسایس یتایلمع راک روتسد زا تسا ترابع :کیتیلوپوئژدک لمااش هاک تاسا یتاایلمع کایتیلپوئژ لالدتاسا هجیتن یعون هب کیتیلپوئژ دک .دنک یم یبایزرا ار ییایفارغج یاه ناکم یاهداک .تاسا رواشک کای یجرااخ تسایس تخاسریز هب طوبرم ییایفارغج-یسایس یاه ضرف شیپ زا یا هعومجم یاهداک راب دواخ واداها و عفاانم هاب ندیاسر یارب دنک یم یعس اهروشک و تسا نآ تصم ،روشک ره کیتیلپوئژ (hafeznia,2004:144) .دنهد رارق وده دروم ار اه نآ ،هتشاذگ ریثأت نارگید کیتیلپوئژ قارع یناکم ورملق ااب وانج زا رواشک ایا .تاسا داداغب رهاش قارع تصتیاپ .تسا ایسآ یبرغ ونج و هنایمرواخ رد یروشک قارع رد قاراع . تاسا هی ااسمه هایکرت اب لامش زا و ناریا اب قرش زا ،هیروس و ندرا اب رغ زا ،تیوک و یدوعس ناتسبرع یناتاساب یاه ندمت أشنم هک تارف و هلجد روهشم دور ود و دراد سراف جیلخ اب یکچوک یبآ زرم ،دوخ ونج هقطنم هاب تاسویپ ااب و دنتسه ناور نآ ونج هب روشک لامش زا دنروشک یا هک خیرات لوط رد ( یرهنلا یب) نادور نایم .دنزیر یم سراف جیلخ هب و دنهد یم لیکشت ار دوردنورا ،نوراک دور و راوامه و تاسپ قارع یمزرس رتشیب .تسا (ناریا مراهچ کی دودح ،ما 31) عبرم رتمولیک 013 ،333 قارع هرتسگ لاماش) قاراع ناتاسدرک زا یاشصب یالو .زیصلاصاح یاه هگلج نآ قرش و تسا ریوک قارع رغ .تسا یریسمرگ ایا .داشاب یام تافن عبانم یاراد یاهروشک یرت گرزب زا یکی قارع ینچمه .دشاب یم ریسدرس و یناتسهوک (رواخ (1 هرامش هشقن)(,(jafarinia, 2012 .دشاب یم یتفن هدش دییأت ریاخذ هکشب درایلیم 331 یاراد روشک

59 ...اهایرد يسایس یایفارغج رد شنت یاهرتسب

(Source:http://www.ieu.org) یبرغ یایسآ و سراف جیلخ رد قارع روشک هشقن :1 هرامش هشقن

ییاوه و بآ تارییغت شنت لیسناتپ

هاک تاسا رفاسمتا ینواگرگد و شیازافا لاح رد ناسنا طسوت یا هناصلگ یاهزاگ دیلوت هک دراد دوجو یدایز دهاوش یامز هراک تراراح هجرد یگنایم هک تسا نآ زا یکاح نادنمشناد تاعلاطم .تساوه و آ یناهج تاریثأت زا یشان دانا هدش یبوذ یناتسهوک و یبطق یاه لاچصی تدم یا رد .IPPCC, 2011)) تسا هتفای شیازفا دارگ یتناس هجرد 6/0 روکذام لماوع نامز مه تیلاعف .تفای شیازفا زین اهایرد آ نازیم هجیتن رد و هتفای اتش زین هیقب ندش وذ نازیم و ااب راداقم یا هتبلا هک هدوب لاس رد رتم یلیم 0/1_+3/0 یگنایم اب متسیب نرق یط رد اهایرد آ حطس ندمآ الاب دلوم ی ااه هاهد رد اهدنیارف یا هک دنهد یم ناشن ییاوهو آ یاه لدم رتشیب هوبعب .تسا هدش نایب وبتخا /30_+/600 هاک هداد نااشن ار ییاوه و آ تارییغت ،للم نامزاس 0000 لاس شرازگ رد یدربراک یاه لدم .دبای یم شیازفا هدنیآ زا یا هداع .(IPPCC,2007 ) تاسا هدواب راتم /30 ماکی و تاسیب نراق یاط رد ااهایرد آ حطس ندمآ الاب یگنایم زاین ار ااه خ ای نداش وذ نازیم IPPCC شرازگ مض رد .تسا هناراک هظفاحم یتح مقر یا هک دندقتعم نادنمشناد الااب نازایم هاک تسا هدرک نایب شرازگ یا .تساه خی وذ یعقاو نازیم زا رتمک نازیم یا هتبلا هک تسا هدز یمصت و دنلنیرگ یاه خی رگا هک تسا هدش ینیب شیپ هوبعب .دوب دهاوخ رتم کی دودح 0010 لاس ات اهایرد آ حطس ندمآ آ حطاس ندامآ الااب هتبلا .دوب دهاوخ رتم 0 ات 1 زا اهایرد آ حطس ندمآ الاب یویرانس دنوش وذ کیتارتنآ رغ ااب اوه و آ ندش مرگ اب و درک دنهاوخ رییغت یلحاس طوطخ رتشیب ًالالامتحا اما دوب دهاوصن تخاونکی روط هب اهایرد .دوب میهاوخ هجاوم اهروشک تیمکاح و اهایرد قوقح رد یدیدج میهافم

1396 راهب ،مود هرامش ،مهن لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 69

(Source:http://www.ieu.org –scale,1:120.000.000)

30 ات تراظن هقطنم ،ییایرد لیام 01 ینیمزرس یایرد نوناق یا رد .دش عورش 0331 دادرارق زا اهایرد قوقح یربارب رب اهروشک یلحاس طخ .دنتفای شرتسگ یلحاس طخ زا ییایرد لیام 013 ات یطیارش تحت هراق تبف و ییایرد لیام حطاس ندمآ الاب زا رزج طخ ندوب ریثأت تحت .(Tanaka, 2006) دوش یم عورش رزج طخ اب و تسا قبطنم ادبم طخ ارایز دواش ی امن متخ اجنیا هب اهنت لکشم اما تسا وصم یاهایرد قوقح نوناق درومرد یتالاؤس زاغآرس اهایرد آ هاب لکاشم ایا داجیا یگنوگچ و بلطم ندش شور یارب .دنک رییغت تسا کمم زین ادبم طخ ییعت تابساحم هک تاشاد یامهم شاقن (0331 ) هاهال سنارافنک رد ادابم طواطخ دااجیا رد هنابلط هعسوت درکیور هک یتقو لبق اه ههد اهرواشک یارب ار ارذگ و ماود یب ،ساسا یب یناوق رتشیب هنابلط هعسوت ینعی درکیور یا .(Caron,1990) میدرگ یمرب کیره یاربانب .دوب هدش هجوت رتمک ادبم طخ ییعت یارب یلحاس طوطخ ییایفارغج یاه یگژیو هب و .تشاد لوبق ار .(Caron, 2008,5-6) . داندرک ی ام شبات اهایرد و اه سونایقا رد یرتشیب قطانم هب ندیسر یارب یلحاس یاهروشک زا هاقطنم و ینیمزراس یایرد دودح ییعت یارب دنتسه آ زا نوریب دم و رزج ماگنه هک ییاه هرصص درکیور یا تحت .دانک یاعم ار رواشک یگدرتسگ نازیم دناوت یم ادبم طوطخ روط یمه و دنریگ یم رارق هدافتسا دروم اهروشک تراظن .تسا ریذپ بیسآ ایرد آ ندمآ الاب لباقم رد هک تسا یا ایرد زا شصب یا لکشم هتبلا قواقح نادنماشناد ااما هاتفرگن راظن رد ار یسونایقا یاهزرم تارییغت یارب هدنیآ یناوق ،اهایرد قوقح 0331 دادرارق یاامنرود کای ااب اام یاربانب .(Ibid,11) دنا هدرک هدامآ ار تسا مزال تارییغت یا یارب هک ار ییاهدادرارق و یتاقفاوت تافر وراف لباق هک یا هیشاح ییایرد یاه هپت و ریازج ،کچوک دنچره یاهروشک لرتنک یاه هشقن رد مهم تاحبصا دااجیا ار یدایدج تااشقانم و دیدشت ار دوجوم ییایرد تاشقانم دناوت یم هک یتارییغت .میتسه هجاوم دنتسه آ رد دانا هدش یراذگ هطقن هک ییاه هگنت و اه جیلخ دننام ییایرد هتسب یاه ناکم دناوت یم اهایرد آ ندمآ الاب ینچمه .دنک

79 ...اهایرد يسایس یایفارغج رد شنت یاهرتسب

یکاشخ مهاس زا داشاب ییاایرد لیام 30 زا رتمک اه هگنت هناهد رگا اهایرد قوقح 0331 دادرارق قبط .دنک نوگرگد ار تفروراف هلیاسو هب) دسر یم نایاپ هب اه نآ هناهد شرتسگ اهایرد آ حطس ندمآ الاب لابند هب و دوش یم هتساک روشک .دشاب از شنت دناوت یم هلئسم یا هک ( آ رد هغامد رایازج رد مارآ سوناایقا رد نوکاسمریغ هرایزج ود نداش دایدپان ااب اهایرد آ حطس ندمآ الاب دوجوم یاه شلاچ .داد ناشن ار دوخ زیگنا مغ شیامن لاگنب جیلخ رد اگنامابرپوس ریازج و یتاب یریک یناجرم ریوااصت داانرتریذپ بیااسآ ووااصصب ییاااتلد قطااانم ،اااهایرد آ حطااس نداامآ الاااب و اااه خاای ندااش وذ اایا رد

UNEPIGRID دانک ی ام راییغت لین دور یاتلد روطچ دورب الاب رتم کی اهایرد آ حطس رگا هک دهد یم ناشن لادنرآ (1 ریوصت) 6000 لااس رد (Lean,2006,34 ) دانراد ناایرج جیلخ رد هک کنگ و ارتوپماهارب یاه هناخدور هک تروص یا هب -1 هاک رواط ناامه .دنتسه ندش قرغ رطخ رد اه نآ ریازج مامت و هدرب آریز اه نآ نوکسم هریزج دصرد 03 هب کیدزن لحااس لواط رد :راگید لاارم .(Ibid) داد داهاوخ یور اوپاپ رد دیدج یایتوگ و تیرترک ریازج یارب تشونرس یا تاقیقح رد هاک هرایزج هباش کی سار دنتسه ندش وذ لاح رد هریزج خی یاه قرو هک دنلنیرگ هریزج هبش یقرش تیماسا سیاند ییاکیرمآ فشاک هلیسو هب هریزج یا) (Mccarhty,2007,12) تسا هدرک راکشآ ار تسا هریزج کی .(دش هدیمان غاد هریزج ناگبونج رد شتاعلاطم یط رد

.دنوش یم داجیا ییاهرهن و کچوک یاه جیلخ لاح نامه رد و دش دنهاوخ دیدپان سلوروب و وکاد یآ یاه هچایرد :1 لکش

Source: Authors

1396 راهب ،مود هرامش ،مهن لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 89

ینارحب هدمع یحاون رتشیب هک قطانم زا یضعب رد و دوبن دایز رگید قطانم هب تبسن یلحاس قطانم زا یضعب رد اهایرد آ حطس ندمآ الاب .دبای یم شیازفا نازیم یا دنتسه یمز یناهج ندش مرگ ضرعم رد یاقیبطت شیاامن و (0 ری واصت) دانور ی ام آریز هب اهایرد آ حطس زا رتم کی ندمآ الاب اب هک یقطانم هشقن هسیاقم .تسا ییایفارغج یلک دید کی هجیتن (3 ریوصت) هتشذگ یاه ههد رد ایرد آ حطس تارییغت هشقن

Source: CLS/ LEGOS, in AVISO2008 دنور یم بآریز اهایرد بآ حطس ندمآ الاب رتم کی اب ًالالامتحا هک یقطانم :2 ریوصت

Source: CLS/ LEGOS, in AVISO2008 2331 لاس زا ایرد بآ حطس رییغت دنور :3 ریوصت

99 ...اهایرد يسایس یایفارغج رد شنت یاهرتسب

زا یی ااه شلااچ اب هژیو روط هب ًالالامتحا ودره یرواخ ونج یایسآ و یبونج مارآ سونایقا هک دنهد یم ناشن ریواصت :زا دانا تراابع :دنتاسه ناایرج ایا رایگرد هژایو روط هب هک یرگید قطانم اما .دنا هجاوم اهایرد آ حطس ندمآ الاب زا یی ااه شاصب ،یا هرااق یااپورا راغ لامش ،یقرش ونج یاکیرما ،یلامش یاکیرمآ یرواخ ونج دننام یقطانم لامش بطق زا ییاه شصب و هنارتیدم ،لاگنب جیلخ رغ لامش ایا زا یرایاسب رد و دراد تاقباطم دنتاسه اایرد آ حطاس ندامآ الاب ضرعم رد ًالادیدش هک یقطانم اب الاب تسرهف .(1 لودج) .تسا هدش یفرعم مهم یمومع دیدهت کی ایرد آ حطس ندمآ الاب اه ناکم "دور یم رامش هب مهم دیدهت کی ایرد آ حطس ندمآ الاب هک یقطانم" لامش بطق (اکسالآ) اکوی یاتلد - ایربیل -

یلامش یاکیرمآ

یپ یس یس یم هناخدور یاتلد/انایزیول -

ادیرولف تلایا ونج -

یبونج یاکیرمآ (لیزرب) نوزامآ یاتلد -

(بئوزنو) وکونورا یاتلد -

اپورا

دنله -

کیژلب لامش

(ایلاتیا) زینو هچایرد – وپ یاتلد -

یار یاتلد - اقیرفآ

)رصم ( لین یاتلد -

یبونج یایسآ

)اکنبیرس ( انفج هریزج - شدبگنب ونج -

)شدبگنب ( سنابردناس - ایسآ یرواخ بونج

گنوکم یاتلد -

(یزنودنا) اوپاپ تلایا -

1396 راهب ،مود هرامش ،مهن لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 111

هیسونایقا

کچوک یا هریزج یاهروشک ررکا -

رد و (Freestonandpithck1994) دانا هداش یانیب شیاپ لابق هاهد کی زا شیب لودج و هشقن اب هدش نایب یاهوگلا .دنتسه رییغت لاح رد نونکا اما دندوب هدشداجیا یلحاس طوطخ تساه تدم هک یقطانم 3 زا هاک تاسا یرواشک ) واووات نواچمه ییاهرواشک تیدوجوم یارب یبونج مارآ سونایقا رد آ حطس ندمآ الاب راراق اایرد آ حطاس زا رتالاب رتم 3 اهنت روشک یا .تسا یدج دیدهت (تسا هدش لیکشت گنسبآ و یناجرم هریزج .(Mark,2006:14) تسا لاشرام ریازج و وتاوناو ،یتاب یریک لماش هقطنم یا رد دیدهت دروم رگید یاهروشک .دراد ندامآ الااب راگید یاهدامایپ ااما تسا یزرواشک یاه یمز و تسیز طیحم نداد تسد زا لماش نارحب دمایپ یرتشیب یریک لارم ناونع هب .تسا اهروشک تیمکاح و تیکلام و اهایرد یقوقح میژر یارب ییاهدمایپ لماش اهایرد آ حطس زا یاضعب .تاسا نداش دیدپان لاح رد نوزفازور روط هب هک دراد لرتنک رد ار اه سونایقا زا عبرم لیام 0030031 یتاب ( دانا هتفر آ ریز هب نونکات نوکسمریغ ریازج زا اتود) دنتسه ندش قرغ لاح رد موادم روط هب روشک یا هریزج 33 .تسا هتفر آ ریز یتاب یریک زا لیام رازه 01 رت قیقد روط هب و اهایرد بآ حطس ندمآ الاب زا یشان یکیتیلپوئژ یاه شنت طاابترا دروام هس رد .دنراد یکیتیلپوئژ مهم تاریثأت اهایرد یقوقح میژر و ییاوه و آ تارییغت نایم یاه شکمشک هنیمز رد دیدج یاه وبتئا ندمآ دوجو هب و یبونج یچ یایرد ،لامش بطق لرتنک یارب شبت :مینک یم نایب ار اه نآ .ییاوه و آ تارییغت لامش بطق-1 عوراش هاقطنم ایا رد هدانیآ دراس گانج داندقتعم نادنمشناد هک تسا هدش یعاسم کیرشت هیحان کی لامش بطق شزرا ااب و کای هاجرد یدااصتقا هاقطنم کای لاماش باطق اریز .(Heininem and Nicol,2007:134) دش دهاوخ زا یاشصب رد لاماش باطق یایرد فک رد هک هدش هدید دروم ود رد ریخا یاهلاس رد لیالد یا هب .تسا کیژتارتسا هاتفای شیازفا یراد ینعم روط هب لامش بطق رد ار اه سور یماظن روضح و هدش بصن هیسور مچرپ یبطق تافاشتکا عباانم و زاگ و تفن ،لامش رد اه خی وذ اب هک تسا لیلد یا هب یمز هرک زا شصب یا رد اه شنکاو شرتسگ .تسا اات زاین لاماش یاایرد ییایرد رورم و روبع ریسم و دریگ یم رارق سرتسد رد لامش بطق رد هدش هریخذ هدمع یندعم هاک دانا هدرک ینیب شیپ اه یضعب لامش بطق تیمها و شزرا رییغت اب .(Bogrson,2008:56) .دبای یم شیاشگ رتم کی ود دانچره .داش داهاوخ هدیاشک ضرااعت هب ستنراب یایرد رد ناشتابلاطم یور ژورن و هیسور نایم طباور هدنیآ رد .(Tyganok,2008;34) .دنا هدیسر یتاقفاوت هب ایرد یا رد مکوتش یزاگ یدایم هعسوت هنیمز رد روشک عباانم هاب یجرااخ کامک ااب یانف تکراشم و یراذگ هیامرس روط یمه و یلخاد یاهزاین عفر یارب هدنیآ رد هیسور درادن یداصتقا هبنج طقف لامش بطق رد هیسور قیبع اما .(Zeronova,2005:4) دراد مربم زاین لامش بطق یفاشتکا مچراپ باصن یامازعا هوراگ هاکیروطب .دنتسه یگنهرف و یصیرات قیبع یاراد یداصتقا قیبع هزادنا نامه هب اه نآ :هک درک نایب 0000 لاس رد وارگ یلچروت یربهر هب هیسور

111 ...اهایرد يسایس یایفارغج رد شنت یاهرتسب

اام .دنام دهاوخ یقاب و تسه و هدوب نام یردام یمزرس لامش بطق ،هتشاد شرتسگ لامش یوس هب هشیمه هیسور " یاتیمها یاه و هدوابن ااجنآ یراگید ساک هاک ییااج رد ،میا هدرک بصن لامش بطق سونایقا فک رد ار ناممچرپ زاکرم هاک داهد ی ام ناشن زین وارگنیلگ هینایب .(Rossilskaiagazte:رد لوق لقن)"دنیوگ یم هچ اه یجراخ هک میهد یمن .تشاد دهاوخ شرتسگ یتآ یاه لاس رد لامش رد اه سور تیلاعف طوطخ .تشاد طابترا هیسور هراق تبف یور وکسم واخ ناکم اب 0000 لاس رد لامش بطق رد مچرپ بصن هیضق یاتح داننک یم تظافح دوخ ینییعت دودح زا یتمیق ره هب اه نآ هک تسا نآ زا یکاح لامش بطق رد اه سور ییایرد آ حطاس ندمآ الاب اب ناشادبم طخ ندرب بقع زا اه سور رگا اریز .دنوش هدربمان زواجتم ناونع هب هک دوش ثعاب رگا .دنزرو عانتما دوش یم یلحاس طوطخ ینیشن بقع ثعاب هک اهایرد یبونج نیچ یایرد-2 .تسا هتشاد دوجو اهایرد قوقح یور اهروشک نایم یصاخ تارجاشم اه تدم هک تسا یا هقطنم یبونج یچ یایرد تاسا گرزاب و کچوک ریازج و هرصص اتدص لماش هک تسا یلتراپسا ریازج یقوقح تیعضو یور تارجاشم زکرم .(Haller- Trost,1990:12) دریگ یم ربرد ار یپیلیف و مانتیو ،ناویات ،یزلام ، یچ یاهروشک هک ااب ااه نآ دانویپ هاجیتن رد هاک دواب هدامآ تسد هب تابث زا ینئمطم هجرد 0331 ههد هنایم رد یبونج یچ یایرد رد اهرواشک ایا یاب هامان تقفاوم نآ هسآ وضع یاهروشک و یچ دنویپ روط یمه و یرواخ ونج یایسآ یاهروشک .دمآ دوجو هب دهاکب هقطنم یا رد شکمشک و زیتس زا تسناوت یم هک یدیدج همان تقفاوم اهدعب هک دروخ تسکش یور رد یاتح یگدانز ی ااه هوی اش زا یاضعب زا یراداهگن قیرط زا ار ناشتیعقوم ات دنلیام هقطنم یا یاهروشک ررکا زاین ااه تنوکاس لایبق ایا ظفح ییاناوت اهایرد آ حطس ندمآ الاب اب اما .دنشصب اقترا ار کچوک ریازج و اه هرصص :زا دنا ترابع نآ دمایپ ود هک تسا هدش تصس ایا رد ااقب ظافح یاراب اه یژولونکت زا یضعب هعسوت -0 اه هرصص و ریازج یا رد یگدنز لاکشا زا یضعب کرت-1 و دانراد ااهایرد قواقح 0331 دادرارق رد هک و دنشاب یرت هزات یواعد هشیر دنناوت یم اهدرکیور یا یتح هک اه ناکم .دنتسه زین دادرارق یا فیعضت لماع ایا .دنهد رارق وگلا ار ندش قرغ زا میشروتانیکآ کچوک هریزج ظفح رد پاژ لامعا دنناوت یم هقطنم یا یاهروشک عاافترا هک دم و رزج ماگنه آ زا نوریب هدمآ الاب هک یمز هعطق ود اب مارآ سونایقا رد تسا یکچوک هریزج ،هریزج و یاپیلیف رایازج قراش یرتمولیک 011 و ویکوت ونج یرتمولیک 001 رد هریزج یا) .دسر یمن مه رتم کی هب اه نآ تاحت هرایزج ایا واراطا مباعا دهد ماجنا دیاب هریزج یا ظفح یارب پاژ هک ییاهراک زا یکی .(دراد رارق ناویات ظافح و تاماکحتاسا تخااس یاراب ای ااه نو ایلیم پاژ تلود مض رد .تسا 0331 یاهایرد قوقح نوناق ناونع میشروتانیکا یرادهگن یارب اه تورث و عبانم واصتخا .(Yoshikawa 2005) تسا هدرک رخ هریزج یاه تخاسریز .دشاب یبونج یچ یایرد یاهروشک هیقب یارب وگلا کی دناوت یم ی ااه تورث و عبانم دیاب اما دنک تظفاحم اهایرد آ حطس ندمآ الاب ربارب رد ینیمزرس قوقح زا دناوت یم هک وگلا کی .درک فلت ار تفگنه تروص هب ار یا هقطنم

1396 راهب ،مود هرامش ،مهن لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 211

یناهج دیدج یاه فالتئا-3 هک تسا هدروآ دوجو هب ار یدیدج یکیتیلپوئژ یاه وبتئا هدش اهایرد آ حطس ندمآ الاب بجوم هک یناهج یامرگ هایداحتا ایا تیاس و رد هکنانچ .درک هراشا (AOSIS) کچوک یا هریزج یاهروشک هیداحتا هب ناوت یم هلمج نآ زا(AOSIS 2007) هک تسا هدش نایب: ضراعم تدشب هک تسا یلحاس یاهروشک و کچوک یاهروشک زا داحتا کی کچوک یا هریزج یاهروشک وبتئا " دنتاسه هاجاوم طیحم روم رد ییاه ینارگن و نآ اب هارمه هعسوت یاه شلاچ و ییاوه و آ تارییغت دعاسمان تاریثأت هعاسوت لااحرد یاهرواشک یارب رواشم ناگرا کی و یمومع شصب یهاگآ یبال کی دننامه نامزاس یا هیلوا درکلمع ." تسا هدوب للم نامزاس نورد رد (SIDS) یا هریزج یااضعا و اهروشک و للم نامزاس رد یبال یارب تسا یفبتئا هک ناهج یاهروشک زا وضع 33 زا لکشتم هیداحتا یا ندامآ الااب دایدهت دروام رد اه یهاگآ یاقترا یایوج اه نآ خا روط هب .ییاوه و آ تارییغت لئاسم رد یللملا یب یاهزاگ راشتنا زا تساک رد اه نآ لمع ودره هک دنتسه هنیمز یا رد اهروشک یاه تسایس یاقترا و اهایرد آ حطس .دنرثؤم هنیمز یا رد یللملا یب تاقفاوت هب یبایتسد لیهست و یا هناصلگ

AOSIS رد لالملا ی اب طیاحم یساملپید رد یمهم تفرشیپ هوقلاب روط هب یتح هک دوب یراکتبا یدبیم 0331 لاس رد .(Davis,1996:33) داد یم ناشن ار ریخا ههد کی شقن اهایرد قوقح یور یللملا یب تارکاذم رد دناوت یم هیداحتا یا اما دراد یناوارف یاه ثحب یاج اعدا یا هچرگا و دانهد ی ام هائارا ار یدایدج طیاراش و لاماوع ااهایرد لراتنک یور ی ااه ثحب و تاقفاوت رد اریز دنک یزاب یمهم .تسا (اپورا هیداحتا) یلمارف یاه نامزاس یاضعا و اهروشک اب هبلغ هک تسا موسرم تارکاذم رد روط یمه یریگ هجیتن تااج هتسد طاقن نآ رد هک دنهد یم خر یلحاوس دادتما رد ای یکشخ رد ،اه گنج هلمجزا ،یکیتیلپوئژ تاعزانم بلغا دیااش هاک دانراد ییاایفارغج أاشنم مارآاان و سااسح طااقن زا یرای اسب . داننک ی ام بیقعت ار یداضتم وادها یناسنا هاشیمه هاک تاسا تاسرد .داشاب ی اطیحم تسیز تاعزانم و یضرا تافبتخا نوچ یلئاسم اه نآ هنومن یرت لوادتم دروام یااهزرم دوجو اما ،تسین نانآ نایم رد بسانم یاهراصح دوجو ورگ رد ناگیاسمه نایم بسانم هطبار دوجو ،دانرادن لابند هب یدیدش یناهج یتح ای یا هقطنم یبناج ضراوع هک یطیحم تسیز یاه تیلاعف ماجنا و یفرط قفاوت . داماجنایب هناحلسم یریگرد هب تسا کمم هک دنک یم افیا هوقلاب یناهج تاشقانم دادعت شهاک رد یمهم شقن ًالالومعم یااهزرم هب تبسن ،دننک یم دودحم ار اهروشک لبقتسا و تیمکاح و ییایرد یاهورملق هدننکادج هک ییایرد یاهزرم ی انرتاسا هب یفرط زا .(دنتسه رادروخرب یرتشیب تمدق زا دنراد (بقع هب هاگ یه و ولج هب شیپ) رب دیکأت هک یکشخ ات دوجو یااب اما .دنشاب یم ییایرد یاهزرم یاراد ناهج یاهروشک ررکا ،دنتسه اه هراق لخاد رد هک ییاهروشک دودعم زا یا هوی اش هاب ییایرد یاهزرم ایوگ هک دوب نآ ،لیلد دیاش و هتفرگرارق هجوتدروم رتمک ییایرد یاهزرم رخاوا یمه یاایفارغج رد ییاایرد یااهزرم تبسن اه تلود تیحبص و تیمکاح دودح .دنا هدش میسرت و هیهت تعیبط طسوت دبا ه اک تاسا یسایس یایفارغج زا یا هخاش اهایرد یسایس ییایفارغج .دریگ یم رارق یسررب و هعلاطم دروم اهایرد یسایس

311 ...اهایرد يسایس یایفارغج رد شنت یاهرتسب

رد ییایرد رصانع و لماوع شقن ینچمه و ییایرد یاه طیحم هب تبسن اه تلود تیحبص و تیمکاح دودح و راتفر و ا ای فارغج لاباقتم تاریثأت ،اهایرد یسایس یایفارغج دهد یم رارق هعلاطم دروم ار للملا یب طباور و اه تلود تسایس ییا ایرد ی ااهورملق یر ایگ لکاش رد ی دااصتقا و یسایس یاهدنیآرف شقن و اهایرد للملا یب قوقح یودت یگنوگچ نوانکا ،دنتاشاد هاشقانم ماه اب یکشخ رد آ زا نوریب یاه یمزرس رب اهنت اه نرق هک ،اهروشک اه شبت رتشیب .تسا و ااهایرد راب ار دواخ تایمکاح فالتصم لاکاشا و ،داننک دوخ ورملق همیمض ار اهایرد زا یعیسو هرتسگ دنشوک یم اامآ هاک دراد نایرج ییاه گنس هتصت یصیرات قوقح رس رب تارجاشم و اهاعدا ، یاربانب .دنهد شیازفا ار اه سونایقا .دشاب برکوردیه عبانم قطانم یا رد رگا هژیو هب ،دنتسه اوما قطاانم یزااس همیماض رد ار دوخ یعیبط قوقح ات دنوش یم لسوتم اهایرد یسایس یایفارغج هب اهروشک ببس یدب .داننک لاامعا ااه سوناایقا و ااهایرد فلتصم یاه تمسق رب ار دوخ تیمکاح قیرط یا زا و ،دنهن ناینب ایرد فلتصم . تاسا هدروآ دواجو هاب ار یدیدج یکیتیلپوئژ یاه وبتئا هدش اهایرد آ حطس ندمآ الاب بجوم هک یناهج یامرگ .دنراد یکیتیلپوئژ مهم تاریثأت اهایرد یقوقح میژر و ییاوه و آ تارییغت نایم یاه شکمشک هاک تاسا رفاسمتا ینواگرگد و شیازافا لاح رد ناسنا طسوت یا هناصلگ یاهزاگ دیلوت هک دراد دوجو یدایز دهاوش یامز هراک تراراح هاجرد یگنایم هک تسا نآ زا یکاح نادنمشناد تاعلاطم .تساوهو آ یناهج تاریثأت زا یشان دانا هدش یبوذ یناتسهوک و یبطق یاه لاچصی تدم یا رد .IPPCC, 2011)) تسا هتفای شیازفا دارگ یتناس هجرد 6/0 روکذم لماوع نامز مه تیلاعف .تفای شیازفا زین اهایرد آ نازیم هجیتن رد و هتفای اتش زین هیقب ندش وذ نازیم و ااب راداقم یا هتبلا هک هدوب لاس رد رتم یلیم 0/1_+3/0 یگنایم اب متسیب نرق یط رد اهایرد آ حطس ندمآ الاب دلوم ی ااه هاهد رد اهدانیارف یا هک دنهد یم ناشن ییاوهو آ یاه لدم رتشیب هوبعب .تسا هدش نایب وبتخا /30_+/600 هاک هداد نااشن ار ییاوه و آ تارییغت ،للم نامزاس 0000 لاس شرازگ رد یدربراک یاه لدم .دبای یم شیازفا هدنیآ زا یا هداع .(IPPCC 2007 ) تاسا هدواب راتم /30 ماکی و تاسیب نراق یاط رد ااهایرد آ حطس ندمآ الاب یگنایم زاین ار ااه خ ای نداش وذ نازیم IPPCC شرازگ مض رد .تسا هناراک هظفاحم یتح مقر یا هک دندقتعم نادنمشناد الااب نازایم هاک تسا هدرک نایب شرازگ یا .تساه خی وذ یعقاو نازیم زا رتمک نازیم یا هتبلا هک تسا هدز یمصت و دنلنیرگ یاه خی رگا هک تسا هدش ینیب شیپ هوبعب .دوب دهاوخ رتم کی دودح 0010 لاس ات اهایرد آ حطس ندمآ آ حطاس ندامآ الااب هتبلا .دوب دهاوخ رتم 0 ات 1 زا اهایرد آ حطس ندمآ الاب یویرانس دنوش وذ کیتارتنآ رغ ااب اواهو آ ندش مرگ اب و درک دنهاوخ رییغت یلحاس طوطخ رتشیب ًالالامتحا اما دوب دهاوصن تخاونکی روط هب اهایرد .دوب میهاوخ هجاوم اهروشک تیمکاح و اهایرد قوقح رد یدیدج میهافم نداش نواگرگد لااح رد موادام روط هب هک ار ییایرد یعیبط طیحم راتفر ییایرد تاررقم و یناوق هک ماگنه یا رد و تاسا ییاوهو آ تارییغت زیگنا مغ بقاوع زا یکی هک اهایرد آ حطس ندمآ الاب دهد یم رارق هعلاطم دروم ار تسا ااهایرد یقواقح مایژر راب شری ثأات تاساهایرد و رایازج ،لحاوس ییایفارغج لماوع و اه یدنبرکیپ حبصا نآ دمایپ یناوق هک تسا یا دراد هارمه هب اهروشک حلاصم و عفانم یارب هک یدج بقاوع رتشیب مض رد .تسا ریذپان انتجا عفاانم باسک یاراب اهرواشک تاباقر رااک یا مهم دمایپ و دنک یم وصم هریغ ار هدش هتفریذپ و وصم تاررقم و هاب زااین و یاتفن میظع ریاخذ هب هجوت اب قارع روشک و سراف جیلخ هقطنم هک ،دراد لابند هب ار رگیدکی ربارب رد رتشیب

1396 راهب ،مود هرامش ،مهن لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 411

رد رتاشیب لحااس ندروآ تسد هب یارب هک ییاه گنج و دراد هک یکیتیلپوئژ دبعت و مک لحاس لوط و اه نآ تارداص ندامآ الااب هب هجوت اب ار یا هزات نارحب عورش لیسناتپ هک دشاب یم ناهج یاز نارحب طاقن زا تسا هتخادنا هار هب هقطنم لیاسناتپ هاک داشاب ی ام نااهج رد یانارحب قطاانم هلمج زا هقطنم یا و دراد هقطنم دیدج طیارش و اهایرد آ حطس .تسا اراد ار اه نآ هژیو و واخ طیارش رطاخ هب اهروشک یب یریگرد ااما درادان دوجو تسا ییاوه و آ تارییغت هجیتن هک یتابث یب یاه لیسناتپ یارب ییایرد هنحصرد یناسآ لح هار هتبلا .دشاب هلئسم یارب ینایاش کمک دناوت یم لکشم عقوم هب و عیرس یصشت یتااقفاوت هاب ناوت یم رگید دراوم و دنک تیبرت یدح ات ار دوجوم تاررقم و یناوق دیاب یتامدقم تاقفاوت زا یدراوم ااب رواط یامه و .دنواشن میشروتانیکا دننام هدوهیب یاه یراک هرابود راچد ات دنک راکشآ ار اهروشک زاین هک درک هراشا کامک متسیسوکا و یشن لحاس مدرم هب اهایرد آ حطس ندمآ الاب زا یشان تادیدهت هنیمز رد نامیاه یهاگآ شیازفا ،دایاب دانیآرف یا شرورپ رد .دراد یللملا یب یاه هیداحتا و اه نامزاس بلاق رد دحاو یربهر کی هب زاین یا هک مینک .دنوش هارمه و وسمه اهایرد یناوق زا یداوم یور ار توافتم گنهرف اب یاهروشک زا هاک هاعقاو ایا .تاساهایرد آ حطاس ندامآ الاب جیاتن و راثآ و اهدمایپ زا تسا یفرعم اهنت هلاقم یا لاح ره هب یاراب یاسایس یاایفارغج تااعلاطم هاب ااه ی هااگآ و میهاافم ایا لاقتنا هتبلا هک تسا یعیبط یایفارغج هژیو میهافم ی روراض و مزال اهرواشک ناایم طباور رد دیدج یناوق ذاصتا تاریثأت و ییایرد تاررقم و یناوق ییارچ و یگنوگچ .تسا

زا یرااکتبا و قایقد یالیخ ی ااه ی رادراب هاشقن هاب ناوات یم هک هتفرگ تروص ییاه شبت یگزات هب هنیمز یا رد -1 رد ییایرد یاه هنارک زا ییاه هشقن) تشاد هراشا دنک یم راکشآ ار اهایرد آ حطس ندمآ الاب همادا هک یلحاس تارییغت ریاس یصصصتم سرتسد رد و هدش هیهت روشک یا ییاوه و آ تارییغت یصصصتم طسوت هک اکیرمآ هدحتم تالایا .(تسا هتفرگ رارق یسایس یایفارغج یصصصتم هلمج زا مولع یرااج تارراقم و یناواق یور رواط یامه و لحاواس یور ییاوه و آ تارییغت ریثأت درب هک ییاه هشقن ینچمه ییاایرد هنحص رد هک یلامعا و یناوق یور طیحم هک تارییغت و تاریثأت اه هشقن یا .تسا هدش هیهت تشاذگ دهاوخ دنک یم نایب ار رت قیقد شجنس و تایئزج اب ار دهد یم ماجنا

References ACIA (Arctic Climate Impact Assessment) 2004.The Impacts of a Warming Arctic. Cambridge:

Cambridge University Press. AOSIS (Alliance of Small Island States) 2007.Website. Available at: http://www.sidsnet.org/aosis/. AVISO 2008. “Mean Rise in Sea Level is Only Part of the Story.” Available at:

http://www.aviso.oceanobs.com/en/applications/ocean/mean-sea-level-greenhouse-effect/regional-trends/index.html.

www.rosbaltnord.ru/2008/06/11/493412.html. Borgerson, S. 2008. “Arctic Meltdown.”Foreign Affairs (March/April). Available at:

www.foreignaffairs.org/20080301faessay87206/scott-g-borgerson/arctic-meltdown.html. Caron, David D. 2008. “Climate Change, Sea Level Rise and the Coming Uncertainty in Oceanic

Boundaries: A Proposal to Avoid Conflict.” In Maritime Boundary Disputes, Settlement Processes, and the Laws of the Seas, Seoung-Yong Hong and Jon M. Van Dyke eds. Brill, forthcoming.

Caron, David D. 1990. “When Law Makes Climate Change Worse: Rethinking the Law of Baselines in Light of a Rising Sea Level,” Ecology Law Quarterly 17: 621-53.

511 ...اهایرد يسایس یایفارغج رد شنت یاهرتسب

Center for Remote Sensing of Ice Sheets 2008.“Sea Level Rise Maps.” Available at: https://www.cresis.ku.edu/research/data/sea_level_rise/index.html.

Chung, Muncel 2000. “Exclusive Economic Zones,” Guest Column on About.com: Geography. Available at: http://geography.about.com/library/misc/uceez.htm.

Church, John and Neil White 2006. “A 20th Century Acceleration in Global Sea-Level Rise,” Geophysical Research Letters 33: L01602 (January 6).

Davis, W. Jackson 1996.“The Alliance of Small Island States (AOSIS): The International Conscience,” Asia-Pacific Magazine, no. 2: 17-22.

Foucheer,Michel, (2000),”the Geoponics of front lines and borderlines”,Geopolitics,voloume5,n.2 Freestone, David and John Pethick 1994. “Sea Level Rise and Maritime Boundaries: International

Implications of Impacts and Responses.” In Maritime Boundaries, Gerald Blake, ed. London: Routledge.

Jafarinia,abaas(2012),Iraq,markaze pajuheshi shahid sayad shirazi tehran.. [in Persian]. Hafezneia, Mohamadreza, (1999),Persian Gulf and roleofstrategicthe Strait of

Hormuz,Tehran.ediation2 No2, Publisher Samt. [in Persian]. Haller-Trost, R. 1990.The Spratly Islands: A Study on the Limitations of International Law.

Canterbury, Kent: Centre of South-East Asian Studies, Eliot College, The University, Canterbury. Hargreaves, S. 2006. “The Arctic: Oil’s Last Frontier.” CNNMoney.com (25 October).

Available;at:www.money.cnn.com/2006/09/27/news/economy/arctic_drilling/index.htm. Heininen, L. and H. Nicol 2007. “The Importance of Northern Dimension Foreign Policies in the

Geopolitics of the Circumpolar North.”Geopolitics12 (133): 133-65. IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) 2001.Summary for Policymakers: Climate

Change 2001: Impacts, Adaptation, and Vulnerability. Cambridge: Cambridge University Press. IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) 2007.Climate Change: The Physical Science

Basis - Summary for Policymakers and Technical Summary. Intergovernmental Panel on Climate Change.

Lean, Geoffrey 2006.Disappearing World: Global Warming Claims Tropical Island,” The Independent (24 December).

Kalinze,Jan m, (2000)political-military Geography: translation:AhmadrezaTagha, war sublime term, comender college and staff Islamic Republic guards army. [in Persian]

Marks, Kathy 2007. “S.O.S.: Pacific Islanders Battle to Save What is Left of Their County From Rising Seas,” The Independent (16 July).

Marks, Kathy 2006. “Rising Tide of Global Warming Threatens Pacific Island States,” The Independent (25 October).

McCarthy, Michael 2007. “An Island Made by Global Warming,” The Independent (24 April). Mirheidar, dorreh, (2001)political geography basic,Tehran, edition 8,No8 Publisher Samt. [in Persian] Pearce, Fred 2007.“But Here is What They Didn’t Tell Us,” New Scientist 7 (10 February). PishgahiFard,Zahra, (2005) An introduction to political Geography of seas with emphasis on Iran s,

seas. Publisher;university of Tehran,. [in Persian] RossiiskaiaGazeta 2007.‘Arktika-2007’ VstrechalikakNatsional’nykhGeroev.” (7 August). Available

at: www.rg.ru/2007/08/07/arktika-chilingarov-anons.html. Tanaka, Yoshifumi 2006.“Low-Tide Elevations in International Law of the Sea: Selected Issues,”

Ocean Yearbook 20: 189-219. Tsyganok, A. 2008. “Bitva za Arktiku. NezavisimaiiaGazeta,” (27 February). Available at:

www.cmolenckb.novoya.com/art/95.html United Nations 1982. Convention on the Law of the Sea, opened for signature Dec. 10 1982, U.N.

Doc. A/Conf. 62/122, reprinted in International Legal Materials 21 (1261). Ward, Chris 2007. July 2007 Monthly Update: Vulnerability and Adaptation to Climate Change in

Developing Countries,” EarthTrends (World Resources Institute), available at http://earthtrends.wri.org/updates/node/225.

Yoshikawa, Yukie 2005. "Okinotorishima: Just the Tip of the Iceberg." Harvard Asian Quarterly, 9 (4). Available at: http://www.asiaquarterly.com/content/view/29/40/.

1396 راهب ،مود هرامش ،مهن لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 611

Zernova, Lina 2005. “PrirastetlilRossiiaArktikoi? Ekologiia i Pravo,” (8 November). Available at: www.bellona.ru/russian_import_area/international/ecopravo/40667