84
특집 위기 이후의 남북관계 VOL.62 www.kcrc.or.kr Korean Council for Reconciliation and Cooperation 2013 05 · 06 권두인터뷰 인요한 “남과 북이 서로 윽박지르기보다는, 유연한 자세로 마주해야 할 것입니다”

민족화해 62호, 위기 이후의 남북관계

Embed Size (px)

DESCRIPTION

민족화해 62호 위기 이후의 남북관계

Citation preview

  • VOL.62 www.kcrc.or.kr Korean Council for Reconciliation and Cooperation

    2013 0506

    ,

  • CONTENTS Vol.62 May / June 2013

    02 John Linton

    ,

    |

    08 | |

    |

    |

    20 , |

    , |

    28

    , |

    (): , |

    36

    |

    .

    COVER STORY

    02

    2013 56( 62)

    13 - 4 4

    02.761.12 13

    02.761.6590

    www.kcrc.or.kr

    2013 5 2

    , , , ,

    , , ,

    ,

    () 070.7433.1123

  • 08 42 54

    40 |

    42 | ,

    |

    CDM ,

    |

    50 , |

    54

    |

    58 |

    60 IT ,

    ? |

    62 |

    64 , |

    68 |()

    |

    71

    72

    76 | 60 60 |

    78 - |

    80

  • 02

    Korean .

    .

    .

    . 31 31

    .

    . 4

    .

    . ,

    ,

    116 .

    , 1997

    .

    2012 3 21 .

    , |

    |

    ,

    .

    .

    ,

    .

    .

    .

    ,

    .

    John Linton

  • 0302 May / June

    1

    ,

    ? .

    .

    ,

    .

    . 1992

    ,

    5,000 .

    .

    .

    .

    .

    ,

    ? ,

    ? .

    .

    18955

    ,

  • 04

    .

    .

    .

    ,

    .

    ,

    . ()

    . ()

    .

    .

    ,

    .

    1997

    .

    ,.

    ,

    .

    ,

    .

    . .

    .

    ,

    . ,

    .

    ,

    .

    .

    ,?

    .

    . ?

    .

    .

    .

    .

    ,

    .

    . .

    .

    ,

    .

    ,

    ,

    ,

  • 0504 May / June

    ,

    . ,

    ?

    . .

    .

    ,

    .

    .

    .

    ,

    .

    .

    ?

    .

    .

    . ,

    .

    .

    ,

    ,

    .

    ,

    .

    .

    .

    60

    1 .

    . 1990

    .

    ,

    .

    .

    , .

    ,

    ,?

    12 .

    ,

    .

    . 10

    , , ,

    .

    .

    , .

    ,

    ,

    ?

    . 10

    ,

    , , .

  • 06

    .

    ,

    . ,

    , .

    ,

    ? ? ,

    2 .

    . ,

    .

    ,

    ,

    .

    . .

    ,

    .

    ,

    .

    .

    , .

    ?

    . .

    300 ,

    . .

    , .

    ,

    .

    . ,

    . ,

    90%

    .

    .

    .

    .

    ,

    .

    DJ, , MB

    .

    ,

    .

    ?

    .

    .

    .

    ,

    . .

    , anything but

    .

    Anything but Noh .

    .

    ,

    .

    ?

  • 0706 May / June

    , ,

    .

    .

    .

    .

    . ,

    .

    .

    .

    .

    .

    .

    .

    .

    30% .

    ,

    .

    . ,

    . ,

    .

    .

    ? ,

    .

    ,

    .

    . ,

    .

    .

    . , ,

    ?

    .

    .

  • 08

    2012 4 13 1

    . , 3 ,

    . 1

    1 , , , ,

    .

    .

  • 0908 May / June

    , 4 12

    .

    20

    .

    .

    ,

    ,

    .

    ,

    . 3

    ,

    .

    ,

    ? .

    ,

    .

    . ,

    . ,

    .

    ,

    .

    327.

    .

  • 10

    5 7

    .

    ,

    1

    .

    ,

    ,

    .

    2

    , 2 12

    2013

    , 2

    4

    .

    .

    .

    ,

    ,

    .

    1

    ,

    .

    4

    .

    .

    .

    ,

    ,

    ,

    ,

    .

    , , , ,

    ,

    .

    ,

    . ,

    .

  • 1110 May / June

    ,

    .

    20

    ,

    ,

    . 1988

    77, 2000

    .

    .

    .

    , ,

    ,

    (policy target audience) .

    , , .

    ,

    ,

    .

    .

    (interest structure)

    .

    .

    .

    ,

    .

    .

    ,

    ,

    .

    ,

    .

    ,

    .

    .

    ,

    .

    , .

  • 12

    ?

    2012 4 12

    . 3 3 (2013 2)

    . 3 10kt .

    10kt .

    3 TNT 6,000~7,000t(6~7kt)

    . 10kt 3

    01

  • 1312 May / June

    .

    . 3

    .

    ,

    . ISIS

    1,300km

    . ,

    .

    .

    .

    .

    100 .

    ( 300~1,000km),

    ( 1,300km) 27~40 ,

    ( 3,000~4,000km) 14

    . (ABM)

    .

    10~20kt

    3~5

    . 1

    , 100

    .

    .

    (3 5),

    (3 8),

    (3 11), 1 (3 26),

    (3 27)

    .

    .

    .

    . ,

    100

    B51

    , ,

    ( 2013. 3. 5)

    .

    01425811,

    .

  • 14

    ( 2013.

    3. 5)

    .

    .

    .

    .

    .

    ?

    .

    1 ,

    .

    (2011. 12. 30)

    .

    .

    .

    .

    .

    .

    .

    . 20

    .

    .

    .

    , ,

    .

    .

    .

  • 1514 May / June

    .

    .

    1)

    .

    .

    (

    , 005),

    () ( , 005)

    .

    (1 26)

    .

    () ( ,

    005) .

    .

    .

    .

    .

    .

    .

    .

    . ,

    .

    .

    .

    ?

    1),,(005)2013.2.4.

    1

    .

    , , ,

    , .

  • 16

    3,

    2013 2 12 3

    . 2087, 2094

    . .

    2, 3 .

    3 ,

    . , , .

    01

  • 1716 May / June

    .

    3

    , (

    ) .

    , .

    .

    3 11

    ,

    .

    .

    , .

    .

    3

    .

    .

    . .

    .

    ,

    (4 12-15)

    .

    1

    1

    , 4

    1015

    .

    B-52 , B-2

    .

    .

    4 11

    ,

    .

    .

    6

    .

    (MD)

    ( )

    MD

    01413.

    .

  • 18

    .

    ()

    ,

    .

    . ,

    .

    .

    101

    .

    .

    . 4 16

    "

    "

    .

    .

    . ,

    .

    (patience) (impatience)

    .

    2

    ,

    . 4 17

    ( ) (pa-

    tience) (impatience)

    .

    1

    .

    12~14 3

    2

    .

    ,

    . 4 17

    () .

    .

    .

    .

    .

    .

    ()

    (4 18) ,

    () ,

    ,

  • 1918 May / June

    .

    4 30

    5 7

    .

    .

    4 17

    ()

    , ,

    .

    .

    , 3

    .

    .

    .

    1

    . 1

    ,

    .

    , 1

    .

    .

    .

    .

    ,

    .

    .

    .

    .

    . , 5 7

    . , ,

    .

    .

    ,

    . ,

    .

    ,

    .

    ,

    , ,

    .

  • 20

    PD

    ,

    KBS PD

    .

    4 3 5 3,000

    850

    . .

    .

    ,

    . .

    .

    .

    .

    .

    ,

    . .

    .

    ,

    . A

    . A

    .

    ( )

    .

  • 2120 May / June

    .

    .

    ()

    ?

    .

    , , ,

    .

    . ,

    ,

    . .

    , .

    .

    .

    ,

    .

    , .

    .

    .

    4

    .

    .

    .

    , .

    .

    .

    .

    .

    . .

    .

    .

    .

    ?

    .

    ,

    .

    .

    .

    .

  • 22

    . .

    ,

    .

    .

    .

    .

    .

    .

    .

    .

    ,

    .

    ()

    .

    .

    .

    .

    .

    .

    ,

    .

    .

    .

    24

    .

    .

    .

    1980 .

    .

    . ,

    .

    . .

    .

    .

    .

    .

    .

    . CD

    .

    .

  • 2322 May / June

    ,

    ,

    .

    .

    .

    .

    .

    , .

    .

    ()

    . .

    . 9

    .

    .

    .

    ,

    .

    ,

    .

    ,

    .

    9

    . ,

    .

    .

    . ,

    ,

    9

    .

    .

    1990 KBS 17 , , . 2003

    . 2006 2006 , ?

    .

  • 24

    ,

    ,

    . 1999 10

    . 1

    2000 8 9

    ,

    (7 )

    . 2000 11,

    1

    . ,

    , .

    ,,,.

    .12123,UN

    ,.

    327,43

    .8.

    ,

    .

    ..

    .

    .,.

    ,.

    2003.61

  • 2524 May / June

    2001

    2002 10

    ,

    , ,

    ,

    2003 6 30

    1 330

    . 2007 1 1

    1

    .

    ,

    2004 4,

    (9 3 )

    .

    , , , 4

    . 20~30

    .

    .

    .

    .

    .

    .

    , .

    4 .

    . ,

    . .

    . .

    1 8000 . 50

    2 3000 .

    . 5000

    . 14

    3000 .

    15 17 .

    .

    ,,2001.3.1.

    2005.10

    2004.12

  • 26

    15 2004 6 14

    . 2004 12 15

    1000 .

    ,

    FTA

    . FTA FTA

    (OPZ

    Outward Processing Zone)

    .

    72, 9,

    23, 13, 2, 3

    , 1 123 , 2005

    1,491 2013 2 205,655

    . ,

    2005 6,103 2013 2

    53,466 .

    134 .

    , 2006 ,

    2007 5 25

    . 2009 12

    , 2010 9

    .

    ,

    .

    (, )

    ,

    ,

    .

    123 72 9 23 13 2 3 1

    05 06 07 08 09 10 11 12 13 2

    6,013 11,160 22,538 38,931 42,561 46,284 49,866 53,448 53,466

    507 791 785 1,055 935 804 776 786 788

    05 06 07 08 09 10 11 12 13(1~2)

    1,491 7,374 18,478 25,142 25,647 32,332 40,185 46,950 8,056 205,655

    :

  • 2726 May / June

    ,

    ?

    2 (2007.10.4.) 1 ,

    2 500 , 150 3 1

    160 , 350, 2 , 35

    , 160 .

    MB 2008

    , 2010

    , 5.24

    .

    2009 .

    (2009.03.9.~20.)

    ,

    .

    .

    8 13

    .

    2009 7 1

    .

    DJ-

    10, 20

    . 6.15

    23

    . 5

    ,

    .

    ,

    .

    .

    2007 1 . 2008 5

    , 3 . 2009 6

    , 4 . 2010 10

    . 2011

    , LNG , 15

    , . 2012 5 ,

    20 .

    .

    2000.08 -

    2002.11 ,

    2003.06 1

    2004.04 , 1 330(100)

    2004.06 15

    2004.12

    2005.09 1(169) 23

    2007.05 ,

    2007.06 2(175) 183

    2007.12

    2009.05 ,

    2009.10

    2009.12

    2010.03

    2010.05 5.24

    2010.09

    2010.09

    2010.11 ,

    2010.12

    2011.04

    2012.01 ,

    2013.04

    :

  • 28

    ,

    3 31

    . 2003

    10 .

    .

  • 2928 May / June

    4 6

    1

    , 3

    .

    .

    .

    3 2009 5 2

    (),

    .

    2

    2010

    .

    20092

    , 1990

    .

    3 .

    1993 12 8

    , 3

    . 3

    ,

    ,

    .

    . 1990

    , ,

    .

    1 2009 12

    .

    , 2

    ,

    ,

    .

    .

    ,

    .

    331,

    .

  • 30

    4 8

    .

    6

    , 2009 7 6

    .

    6

    . 2010 1

    6

    .

    .

    ,

    .

    1 2012 4 15

    .

    . 2009

    . 5

    , ,

    .

    .

    3

    2009 2

    ,

    , .

    3

    .

    ,

    ,

    .

    ,

    .

    2007 10 6

    5MW ,

    .

    ,

    ,

    . 4 ,

    ,

    .

  • 3130 May / June

    . 2002

    (71) (

    )

    . 4 22

    ,

    ,

    . 2002 71

    , 2003

    2004 6

    , ,

    , ,

    .

    1

    ,

    ,

    , ,

    .

    , .

    ,

    () .

    ()

    ,

    . ,

    ,

    .

    .

    1960

    30%

    .

    0.2% 16%

    ,

    , .

    ,

    ,

    .

    820

    .2013.4.8TV

    ,

    ,

    , 21

    .

  • 32

    ()

    ,

    5,()

    4 12

    .

    , .

    .

    5

    .

  • 3332 May / June

    100 ,

    ,

    .

    , . 2

    .

    ,

    .

    .

    .

    ,

    .

    , .

    .

    () ?

    ,

    .

    ,

    ,

    , ()

    . .

    .

    . .

    .

    .

    ,

    19

    . 1895

    , 1896 , 1897

    .

    - .

    . 1932

    . 1934

    1942

    ,

    .

    .

    1950

    .

    1950 , 1960

    1970

    . 1980 23

    3 1

    .

    100

    . ,

  • 34

    .

    ,

    ,

    .

    .

    .

    ,

    .

    .

    ,

    .

    .

    .

    .

    . 3 18

    .

    .

    ,

    .

    .

    .

    .

    (Pyro-processing)

    . 0.7% 235,

    238. 235

    . 3~5

    .

    238 239

    .

    .

    .

    ,

    .

    239

    .

    , , .

    1970

    .

    .

    .

    20%

  • 3534 May / June

    1974

    ,

    .

    ,

    .

    ,

    ,

    . ,

    . .

    .

    ,

    .

    , 40

    99.9% ,

    .

    . 239

    10 ,

    .

    ,

    .

    , 3

    ,

    .

    ,

    .

    ,

    . ,

    , .

    ,

    .

    MIT ,

    ,

    , .

  • 36

    ,

    .

    1

    ,

    .

    . .

    .

    .

    (tougher)

    (attention) .

    ( )

    .

    3

    2 12 3

    3 15( )

    (ICAS)

    .

    (

    )

    .

    .

  • 3736 May / June

    (WMD)

    .

    FTB

    .

    .

    .

    .

    3 4

    (

    ) 3

    .

    .

    .

    1974

    1977 1983

    .

    .

    .

    .

    .

    3 7

    2094

    . 15 10

    .

    .

    .

    3 11 13382

    (FTB) 2

  • 38

    .

    K

    .

    3

    .

    .

    .

    .

    .

    ,

    .

    .

    . 3 13 ABC

    ()

    .

    .

    3 4

    3

    ,

    .

    3 3

    20 ,

    2

    .

    .

  • 3938 May / June

    .

    .

    .

    .

    ,

    .

    .

    . 2013

    .

    . 2

    .

    ,

    .

    3 7

    .

    2

    .

    .

    , (MD)

    (extended deterrence)

    . .

    .

    3

    .

    4 17 2014(2013 10

    2014 9)

    .

    , ( )

    . ,

    , , .

    .

    ( ) (beginning gambit)

    .

    1995 2002 11

    .

    2008 2

    , 2012 12

    2

    .

  • 40

    3

    .

    2094

    . 4

    4 24

    17 .

    .

    2013

    . 3 ,

    ,

    , .

    CDS

    .

    1990 20

    .

    , CDS

    , ,

    710 .

    .

    ,

    (learning effect) .

    . ,

    ,

  • 4140 May / June

    .

    .

    2

    . 1

    4

    .

    ,

    3

    .

    60(727)

    (NLL)

    .

    ,

    ,

    .

    ,

    ,

    2%

    .

    ?

    .

    MB

    3000

    .

    DJ--MB

    1

    ,

    .

    ,

    .

    .

    .

    , One-point

    .

    .

    .

    .

    .

    .

    .

    ,

    .

  • 42

    ,

    ,.

  • 4342 May / June

    (UNEP)

    2012 10

    (DPRK Environment

    and Climate Change Outlook)

    .

    UNEP 80%

    ,

    , ,

    .

    . 2005 (forested land)

    8 9,273, 20.421 .

    1 0.4ha

    1 0.08ha .

    . 10

    .

    .

    1990

    , ,

    . 2008

    900

    , 16

    56% .

    ,

    .

    .

    (firewood) ,

    1990 1,944

    2005 3,988 .

    2000

    ,

    .

    1990

    ,

    .

    1990 186,515Gg, 2007

    93,919Gg .

    2000

    ,

    . 2000 4

    , ,

    2000

    .

    , ,

    .

    ,

    , .

    2005

    . UNEP

    2008

    0.009ppm .

  • 44

    ,

    .

    .

    ,

    , ,

    .

    .

    ,

    .

    ,

    . ,

    .

    .

    (3 ~4 )

    , (11 ~12 )

    .

    ,

    , , ,

    .

    .

    UN NGO

    ,

    . UNDP 1999

    (Agricultural Recovery and En-

    vironment Protection, AREP)

    . AREP

    .

    3

    , 1 3,000

    AREP .

    1999 2007 UNDP 106

    ,

    UNDP 1,891 .

    2007 3 2009 9

    UNDP 2009

    6 .

    .

    WASH(water,

    sanitation and hygiene)

    , ,

    .

    UNEP()

    2007 11

  • 4544 May / June

    ,

    .

    40

    . , , ,

    .

    ,

    . 2008

    ( , ,

    ) . 2010

    2,480

    ,

    UN 1 3,700

    9.8% .

    .

    .

    .

    ,

    .

    EU

    -

    (The EC-DPRK Country Strategy Paper 2001-

    2004)

    .

    .

    , UN

    . 2000

    ,

    .

    ,

    .

    . ,

    .

    ,

    .

    ,

    .

  • 46

    CDM

    ,

    .

    ()

    .

    .

    , , ,

    .

    IPCC( )

    , 100

    0.74 , 1.6

    .

    2100 2,800

    ,

    . 2009

    5(2009~2013)

    50

    ,

    ,

    .

    , (Clean

    Development Mechanism, CDM)1)

    .

    CDM

    ,

    .

    CDM ,

    1) CDM,()CDM.CDM

    ,.

  • 4746 May / June

    CDM

    (external

    effects) . ,

    CDM

    . , CDM

    .

    CDM

    .

    CDM

    ,

    ,

    CDM

    . , ,

    CDM

    . CDM

    ,

  • 48

    , ,

    CDM

    .

    CDM

    .

    .

    .

    .

    ,

    ,

    CDM

    .

    .

    2013 2 18 6 CDM

    UN ,

    19 .

    2012

    , CDM

    . (Topic

    Energo) ,

    CDM

    ,

    .

    6 CDM ,

    19

    190 ( $10

    )

    . , 61.5

    .

    .

    CDM

    ,

    CDM

    .

    CDM

    .

    10 21

    ,

    .

    CDM

    ,

    ,

  • 4948 May / June

    .

    , ,

    . ,

    , (raw data)

    .

    .

    . CDM

    . ,

    .

    , CDM

    ,

    CDM

    . CDM

    ,

    CDM

    .

    CDM

    CDM

    . CDM

    ,

    CDM ,

    CDM

    . CDM

    .

    CDM

    CDM

    . CDM

    ,

    .

    CDM

    CDM

    . CDM

    CDM

    . ,

    CDM

    .

    CDM

    ,

    , ,

    ,

    .

    . 2006

    .

  • 50

    4 23, .

    .

    , S

    .

    2, 3 3 8

    , 3 11 . 4 9

    , .

    . ,

    ? , . .

    ,

    01

  • 5150 May / June

    . .

    22.3% . ,

    .

    .

    2001 .

    (52) (46) . 10

    .

    . .

    () .

    .

    . .

    ID

    .

    . .

    (86) .

    6.25 .

    , 3

    .

    . .

    . .

    .

    01 02 03()()

    02 03

  • 52

    . , , , ,

    . , ,

    , .

    .

    . 3 ,

    .

    3 , 5 0 0

    3 .

    .

    . 3, , ,

    , ,

    .

    . .

    .

    DMZ .

    .

    . .

    . .

    .

    2002 3 500

    . .

    . .

    ,

    . .

    .

    04, 05

    04 05

  • 5352 May / June

    (60) (65) .

    . .

    ? . . ?

    , . . 6.25

    . .

    , . .

    .

    ,

    .

    .

    . .

    ,

    . ,

    , . .

    , .

    . .

    . .

    .

    . , ,

    .

    ,

    .

    2008

    .

  • 54

    ()

    5 ,

    , .

    .

    ,

    .

  • 5554 May / June

    2

    . 3

    ,

    43 8 , 3

    . 1 6~7

    .

    2007 2

    3,629(12,000) 4 1

    6 .

    300

    .

    ,

    .

    .

    .

    .

    ,

    .

    ,

    40

    1998 5

    ,

    .

    15

    ,

    ,

    .

  • 56

    , 2011 8

    .

    6

    , 18

    . 40

    3

    10

    .

    . ,

    .

    ,

    ,

    .

    , 8 3

    , , ,

    2012 8 29

    IPC

    23

    DPRK

    .

    ,

    .

    2 DPRK

    ,

    NGO Care for Children

    .

    KBS SBS

    .

    7 4

    ,

    . 2010

    6

    ,

    .

    ,

    2012

  • 5756 May / June

    ,

    !

    .

    .

    90

    . 60

    .

    ,

    !

    ,

    . 2005

    .

    1 6~7

    . 2013 5 2 6

    .

    .

    .

    40 ,

    ,

    ,

    .

    2012

  • 58

    11 4

    .

    , ,

    , ,

    ()

    .

    .

    .

    ,

    .

    ,

    10 .

    1

    ,

    .

    .

    1

    . 3 9

    ,

    , ,

    , ,

    .

  • 5958 May / June

    . 1

    .

    .

    () 4 4

    4 . ,

    . 5

    90

    ,

    .

    ,

    .

    .

    ( ),

    3

    .

    1

    .

    1 TV

    1

    2 , 8

    10 , ,

    1

    .

    .

    4 1

    1992 ( 4, 5)

    20

    .

    . ,

    ,

    1

    .

    1970

    . 2 (NBA)

    .

    3 6

    1

    .

    ,

    .

    , , .

  • 60

    1995 MOU

    1997

    , 2002

    . 2004

    . 4

    2008 5

    25

    ,

    , 12 15

    , 100

    .

    ?

    .

    . 2004

    4

    .

    .

    . IT

    ,

    .

    ?

    IT ,

  • 6160 May / June

    ,

    1990

    . 2008

    .

    IT

    ,

    .

    ,

    . 2,000

    ( 20 100) 1

    ()

    . (

    90%

    .)

    ,

    .

    2~6

    .

    .

    .

    .

    IT,

    IT

    .

    ,

    .

    IT

    .

    () 2012

    .

  • 62

    HK

    ?

    .

    ,

    ,

    . ,

    .

    .

    ,

    .

    ,

    .

    .

    , .

    ,

    .

    .

    .

    ,

    .

    ,

    .

    , ,

    . , ,

    .

    .

  • 6362 May / June

    ,

    ,

    (process)

    ,

    .

    (event)

    .

    ,

    .

    .

    .

    , ,

    ,

    .

    .

    .

    ,

    ,

    .

    ,

    , ,

    .

    ,

    .

    .

    ,

    .

    .

    ,

    .

    .

    .

    ,

    .

    ,

    .

    ,

    ,

    .

    HK .

  • 64

    .

    ,

    . ,

    .

    . ,

    ,

    .

    .

    ,

    .

    .

    ,

  • 6564 May / June

    .

    .

    .

    .

    625

    (habitus) .

    .

    .

    .

    ,

    .

    .

    .

    .

    .

    ,

    .

    ,

    .

    .

    .

    .

    .

    .

    .

    .

    . ,

    .

    .

    .

  • 66

    ()

    () .

    .

    .

    ,

    ,

    .

    .

    ,

    .

    . .

    .

    .

    .

    .

    ,

    .

    .

    .

    .

    , ,

    .

    , ,

    .

    , ,

    .

  • 6766 May / June

    . 60

    .

    . 2000

    2007 2

    .

    .

    .

    .

    .

    .

    ,

    . .

    .

    .

    . ,

    ,

    .

    ,

    .

    .

    .

    , ,

    .

    .

    .

    . ,

    ,

    , ,

    ,

    .

    ()

    .

    ()

    , , , , ,

    .

  • 68

    ()

    ()().

    .,,

    .

    .

    4.

    (420).

  • 6968 May / June

    14

    45

    .

    .

    ,

    .

    , .

    .

    . ,

    . 53 , 55

    .

    .

    ,

    2009

    .

    4 8 .

    2 .

    ,

    .

    IBM MAC .

    ,

    , 6~7

    .

    ,

    .

    . 2 3

    .

    ,

    .

    . ,

    .

    .

    ,

    . , , ,

    ,

    .

  • 70

    ,

    .

    .

    .

    .

    . 10, 20

    .

    .

    ,

    .

    .

    .

    ,

    .

    ,

    , ,

    .

    . , ,

    ,

    .

    ,

    ,

    .

    ,

    ,

    , .

    01 02

    01 02

  • 7170 May / June

    Books

    ?

    .

    ?

    12

    .

    1980~90

    ,

    .

    | | 2013 3 30

    1

    :

    ,

    .

    .

    .

    .

    ,

    .

    | | 2013 3 30

    3

    :

    3

    .

    1960

    . 1946

    1986 40

    40 (10

    ( 13), 4, 33

    , )

    .

    | | 2013 3 25

    2

    : ,

    . 1980

    .

    ?

    .

    , ,

    ,

    .

    | | 2013 4 1

    4

    1 2 3

    4

  • 72Network

    NETWORK

    Korean Council for Reconciliation and Cooperation

    15 , 8 2013

    3 12 2 15

    8 , 2013 . 8

    ,

    , ,

    , , (),

    () .

    32 2 .

    2013

    , ,

    , ,

    , ,

    , , , ,

    6 .

    ,

    , , ,

    .

    ,

    .

    8 1 ,

    4 5() 8 1 .

    3 12

    ,

    . , 8

    , 4 19

    . , , ,

    8 ,

    .

    .

    (, )

    (, )

    ( )

    ( )

    ( )

    ( )

    ( )

    ( )

    ( )

    ( )

    ( )

    ( )

    ( )

    ( )

    ( )

  • 7372 May / June

    ,

    4 3() 3 1

    .

    ,

    .

    ,

    .

    ,

    .

    , 5~6 ,

    .

    4 18 11, 19

    .

    ,

    .

    ( ), (NCCK ), (

    ), ( ), ( ), (615

    ), ( ), ( )

    , , , ,

    (),

    .

    , 60 4

    .

    , ,

    .

    ,

    .

  • 74Network

    8

    (7)

    ,

    ,

    (32)

    ,

    YMCA

    6

    YWCA

    ,

    ,

    ,

    ,

    KYC

    ,

    ,

    15

    .

  • 7574 May / June

    2013 5 7() 1 30 19

    | DMZ

    |

    |

    ( )

    2013. 5. 14() 2 19

    ,

    , |

    |

    60, 2030 |

    2,

    5 7 2,

    .

    ,

    ,

    .

    5 14,

    19 2030

    . 20~30

    ,

    .

    2013

    2030

    5 16 2, 8

    . 1999 2009

    . , .

    2013 5 16() 14~16 8

    (02-761-1213)

  • 76

    21

    .

    , 2010

    2(G2)

    . 2011

    ()

    100

    .

    .

    ,

    .

    .

    ,

    .

    .

    ,

    .

    ()

    .

    .

    .

    . (

    60) .

    ,

    .

    .

    .

    - 1945-2000.

    , 60(1949-

    2009) 4 ( , ,

    , )

    60

    60 | | |2013. 3.

  • 7776 May / June

    .

    ( )

    ,

    .

    ,

    .

    . 60

    ,

    . 60

    ,

    .

    3

    .

    .

    60 1

    .

    ,

    .

    ,

    , 60

    .

    .

    ,

    2009 10

    .

    .

    ,

    .

    4

    . .

    ,

    .

    . ,

    .

    ,

    . 60 ,

    .

    1985 ( )

    . , , (4

    ), .

    (2009), (2013) .

  • 78

    ,

    . CG

    .

    ,

    .

    1970 ,

    .

    (

    ) .

    .

    .

    () . ,

    .

    .

    , .

    .

    .

    3

    .

    .

    . .

    .

    . ?

    STAGE or SCREEN

    EBS PD

  • 7978 May / June

    . .

    .

    .

    .

    . ,

    .

    . () .

    .

    , ()

    .

    .

    .

    . ,

    ,

    ,

    .

    . !

    .

    .

    (storytelling)

    .

    ,

    ()

    .

    .

    ,

    . ,

    .

    .

    ,

    , ,

    .

    .

    .

    .

    .

    ,

    EBS PD . 10 (2004),

    PD (2008),

    (2008) , , , ,

    .

  • .

    . , .

    .

    !

    . 62 .

    .

    .

    61 , ,

    .

    .

    . .

    61

    .

    . .

    .

    .

    , . .

    ? . .

    .

    . .

    .

    .

    READER'S 2013. 03+04 Vol.61Korean Council for Reconciliation and Cooperation

    .

    .

    61 .

    2

    .

    63 . , , , ,

    .

    .

    78(63) DMZ() ( 14 ), , , ,

    2013 6 15() [email protected] 78(63)

    .

  • 2013.05+06 VOL.62

    |

    ...

    1945 1970 , 1 .

    .

    (, 1991)

    . , .

    KCRC

    , , ?

    ?

    ?