Σ H M E PA

Κ Υ Ρ Ι Ο Α Ρ Θ Ρ Ο

ΛΕΥΚΩΣΙΑ, Κυριακή 12 Οκτωβρίου 2014 • Eτος 6ο • Aρ. φύλλου 314 Κυπριακή Πολιτική και Oικονομική Eφημερίδα www.kathimerini.com.cy €1,50 (Απλή έκδοση) €2,90 (Βασική) €3,90 (Ενισχυμένη)

ΤΗΣ ΚΥ ΡΙΑΚΗΣ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟ K SPORTS

ΑΠΟΛΛΩΝΑΣ

Ο πραγματικόςλόγος της απόλυσηςΗ κακή σχέση που δημιουργή-θηκε μεταξύ του προπονητή Χρι-στάκη Χριστοφόρου και του προ-έδρου Νίκου Κίρζη ήταν ο λόγοςτης διακοπής της συνεργασίας.

ΟΜΟΝΟΙΑ

Τι κάνουν οι πρώην«τριφυλλοφόροι»Ο έλεγχος της απόδοσης των πο-δοσφαιριστών που αποχώρησαντο καλοκαίρι. Ποιοι διακρίνονταιστις νέες τους ομάδες και ποιοιδεν βρήκαν καν νέο σύλλογο.

ΑΠΟΕΛ

Πόσο «πονάει»η ομάδα;Με δέκα παίκτες να έχουν περά-σει από το ιατρικό δελτίο, ενώ εί-μαστε στην αρχή, είναι εύλογο ναυπάρχει ανησυχία στον ΑΠΟΕΛγια το θέμα των τραυματισμών.

ΔΙΕΘΝΗ

Ο Ροναλντίνιοχαμογελάει ξανάΤο τελευταίο κεφάλαιο της κα-ριέρας του άλλοτε κορυφαίουποδοσφαιριστή στον πλανήτηγράφεται σε μια άσημη μεξικανι-κή ομάδα.

«Ελαφρώς χαμηλότερα» από τον πήχη ανα-μένεται πως θα κινηθούν τα αποτελέσματατου στρες τεστ για τις κυπριακές τράπεζες,οι οποίες θα χρειαστούν κατά πάσα πιθα-νότητα μια σχετικά μικρή ενίσχυση κεφα-λαίων. Ήδη, η Ελληνική κινείται προς τηνεξασφάλιση αύξησης κεφαλαίων από τουςμετόχους της, ενώ σχεδιάζει ταυτόχρονα

και κινήσεις προσέκλυσης νέων μετόχων.Με αυτό τον τρόπο εκτιμάται πως θα κλείσουνοι τρύπες που αναμένεται να δημιουργηθούν.Την ίδια ώρα, η Κύπρου στηρίζεται στην«εγγύηση» των νέων της μετόχων, όπως καιη RCB, ενώ για τον Συνεργατισμό δύναταινα χρηματοδοτηθεί από το Μνημόνιο μέχρικαι κατά 1 δισ. ευρώ. Οικονομική, σελ. 4

Αέρας αισιοδοξίας από τα στρες τεστ Μετά μάλλον οι τράπεζες θα βγουν προς αναζήτηση κεφαλαίων

© D

ISN

EY©

DIS

NEY

���� �����EDITOR'S CHOICE

THN KYΡΙΑΚΗ 19 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥMAZI ΜΕ ΤΗΝ «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»

ΕΛΛΑΔΑ

Προς «διαζύγιο»από την τρόικα

Το πρώτο βήμα προςτη συμφωνία για τηβιωσιμότητα του χρέ-ους θα επιχειρήσεισήμερα το απόγευμαη «ελληνική τρόικα»των Γκ. Χαρδούβελη,

Γ. Στουρνάρα και Στ. Παπασταύρουκατά το προγραμματισμένο ραντε-βού τους με την επικεφαλής του ΔΝΤΚριστίν Λαγκάρντ. Παρά το γεγονόςότι, όπως λένε οι Βρυξέλλες, «τοΔΝΤ θα είναι πολύ χαρούμενο να ξε-φορτωθεί την Ελλάδα, καθώς είναι ηπιο περίπλοκη κυβέρνηση που έχουναναλάβει», τα μηνύματα δεν είναι εν-θαρρυντικά. Σελ. 18

ΥΓΕΙΑ

Απεξάρτησημε… ζάχαρη Τα γλυκίσματα μπορεί να βοηθούνστο να περάσει η στιγμιαία μανία γιατη ναρκωτική ουσία, ωστόσο πολλοίείναι οι εξαρτημένοι που τελικά εθί-ζονται στη ζάχαρη και οδηγούνταιστην παχυσαρκία. Σελ. 14

Ιμπρεσιονισμόςστη Λεβέντειο Η Συλλογή του Παρισιού

Η κυπριακής καταγωγής δρ Άντρη Μι-χαήλ-Sueur, αναπληρώτρια καθηγήτριαΙστορίας της Τέχνης και υπεύθυνη Διε-θνών Σχέσεων του Université de Picardieστην Αμιένη της Γαλλίας, μας ξεναγείστη δεύτερη αίθουσα της ΠαρισινήςΣυλλογής του Αναστάσιου Γ. Λεβέντη,με τα μοναδικά έργα των Ιμπρεσιονιστώνζωγράφων. Ζωή, σελ. 1

Τουρισμός: Μεγάλο γερμανικό στοίχημαΠροβληματίζει η Σκανδιναβία

Με το βλέμμα στραμμένο στις μεγάλεςτουριστικές εκθέσεις, οι άνθρωποι τουτουρισμού προσπαθούν να διαμορφώσουνμια προκαταρτική εικόνα για τη νέα χρο-νιά, με το μεγάλο νέο στοίχημα να είναιπια η γερμανική αγορά. Πάντως, προ-βληματίζει η πτώση της Σκανδιναβίας,η οποία έδινε στην Κύπρο τους τουρίστεςτου χειμώνα. Οικονομική, σελ. 7

Ζωή, σελ. 8

Με νηφαλιότητα στο ναρκοπέδιο

Απαλλαγμένος από το σύνδρομο τηςομφαλοσκόπησης μπορεί κανείς νααντιληφθεί ότι οι προθέσεις της Άγ-κυρας με την κλιμάκωση της έντασηςμε την Κύπρο, ήταν από καιρό ανα-μενόμενες με άγνωστη απλώς τηνημερομηνία. Ωστόσο, η αδυναμίατης κυβέρνησης Ερντογάν να λάβειξεκάθαρη θέση έναντι του «Ισλαμι-κού Κράτους» από τη μία και τωνδυτικών συμμάχων από την άλλη,συνδυαζόμενη με την αιματηρή εξέ-γερση των Κούρδων εντός Τουρκίας,«έδεσαν» με τις τουρκικές προκλη-τικές ενέργειες στην ΑΟΖ της Κύ-πρου, σε μια περίοδο που το Κυ-πριακό έτσι κι αλλιώς βρισκόταν σεκώμα. Η Λευκωσία θα πρέπει όσογίνεται πιο σοφά και νηφάλια να κι-νείται πια στο ναρκοπέδιο μιας κλι-μακούμενης κρίσης που δεν είναικαθόλου «τοπική», αλλά έχει νακάνει με την αποσταθεροποίησηολόκληρης της περιοχής μας, απότον Ακάμα μέχρι ανατολικότεροάκρο του Ιράν. 

Η κρίση που προκάλεσε η Τουρ-κία στην κυπριακή ΑΟΖ δεν βρή-κε απροπαράσκευη τη Λευκω-σία, η οποία είχε θέσει επιτα-κτικά το θέμα των τουρκικώνπροκλήσεων προτού αυτές εκ-δηλωθούν. Ωστόσο, στην Ουά-

σιγκτον υπάρχουν εκτιμήσειςσύμφωνα με τις οποίες αν ηΤουρκία δεν προχωρήσει σε απο-κλιμάκωση, τότε η κίνηση μετη navtex είχε ως στόχο να βάλειστην ατζέντα των συνομιλιώνή στα ΜΟΕ, το θέμα των ενερ-

γειακών. Κάποιοι, μάλιστα, μεπολύ στενούς δεσμούς με τοΣτέιτ Ντιπάρτμεντ, εισηγούνταιστις ΗΠΑ και τα Η.Ε. να ασκή-σουν την επιρροή τους για πρό-ληψη μιας κλιμάκωσης «με στό-χο τη διασφάλιση ότι οι υπερά-

κτιοι ενεργειακοί πόροι στηνανατολική Μεσόγειο θα ωφελή-σουν όλες τις χώρες της περιο-χής, συμπεριλαμβανομένης τηςΤουρκίας, και δεν θα καταστούνεπιπρόσθετη πηγή συγκρούσε-ων». Σελ. 3, 12

Οι Τούρκοι βάζουν το αέριο στο τραπέζι Τη διέξοδο από την κρίση υπέδειξαν οι Αμερικανοί στην Άγκυρα και η μάχη γοήτρου Αναστασιάδη-Ερντογάν

EΠΙΣΤΗΜΗ

Φορητός τεχνητόςνεφρός ενόψει Τέλος στην ταλαιπωρία εκατομμυ-ρίων νεφροπαθών με τη νέα πρωτό-τυπη φορητή συσκευή, η οποία θαεπιτρέπει στους ασθενείς να τηνκρεμούν στη ζώνη τους και να κά-νουν αιμοκάθαρση όπου και αν βρί-σκονται. Ζωή, σελ. 7

ΚΥΒ. ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ Επιστροφήστον διάλογοτο συντομότερο

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ Ποιοι κινούνταιστο παρασκήνιο για εκτόνωση της κρίσης

ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ Γκριζάρουν την ΑΟΖθέλουν και ρόλοκαι γκάζι οι Τούρκοι

ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣΤεστάρει φίλους τηςκαι το τηλεφώνημαστον Νετανιάχου

ΑΣΦΑΛΕΙΑ Περιορισμένη η δυνατότητα αντιμέτρων

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ Καθησυχαστική η Noble, «σύνηθες φαινόμενο», λέει.

Σελ. 4- 7

Επί ποδός βρίσκονται τόσο η Ευρώπη όσο και οι ΗΠΑ, όπου τις τελευταίες ημέρες εντοπίστηκαν τα πρώτα κρούσματα αιμορραγικού πυρετού εκτόςΑφρικής. Η εμφάνισή τους καταδεικνύει τεράστια κενά στη θωράκιση της Δύσης έναντι του λοιμώδους νοσήματος μια περίοδο που η μετάδοση τουφονικού ιού και στη Γηραιά Ήπειρο δεν θεωρείται πλέον πιθανή αλλά βέβαιη. Σελ. 14

ΛΑΚΚΟΤΡΥΠΗΣ

Η Τουρκίαδηλώνειπαρούσαστην περιοχή

Τουρκία-ΗΠΑσε τροχιά ρήξηςO Άσαντ δεν είναι λύση

Ο σημερινός νεοοθωμανικός μεγα-λοϊδεατισμός του διδύμου Ερντο-γάν-Νταβούτογλου οδηγεί σε επι-κείμενη διπλωματική σύγκρουση μετην πολιτική Ομπάμα σε μία περίο-δο που ο Τούρκος πρωθυπουργόςπροσδοκεί πως οι αμερικανικές δυ-νάμεις, εμπλεκόμενες στον συρια-κό εμφύλιο με τις αεροπορικές επι-θέσεις εναντίον του ISIS, κάποιαστιγμή θα βάλουν πλώρη για τηνανατροπή του Άσαντ. Σελ. 22

Ακήρυχτος πόλεμος κατά του ιού Έμπολα

Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την εφημερίδα

ψηφιακά στο ipad με μόνο €0,89

01- KATHI 12-10_KATHI NEW 11/10/14 00:32 Page 1

-1,75%

Dow JonesΜεταβολές εβδομάδας

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η 1 2 Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ 2 0 1 4

X.A.-2,95% -2,65%

Nasdaq

-3,72%

Nikkei

-4,57%

Dax

-3,41%

FTSE 100

-4,83%

Πετρέλαιο

-0,19%

€ /$

ΔΙΑΒΑΣΤΕ

Oι προμήθειες τωνδιαχειριστών τωνhedge fundsκαθορίζονται από τοσυνηθισμένομοντέλο του «2 και20». Παίρνουν το 2%για την ετήσιαδιαχείριση και το20% επί τηςαπόδοσης. Επιπλέον,λαμβάνουν έξτραμπόνους και μισθούςαπό την εταιρείατους, την οποία και -ταυτόχρονα-χρεώνουν με ταέξοδα των ιδιωτικώντζετ, καθώς και μεάλλες προσωπικέςδαπάνες. Κατόπιντούτων, οι αποδόσειςπου παρέχονταιστους πελάτες τουςείναι δραστικάμειωμένες.

Πλούσια ζωή με χρήματα άλλων

AFP

Θετικά μηνύματα εκτιμάται ότι θα προ-κύψουν από τη Φρανκφούρτη, στις 26Οκτωβρίου, ημερομηνία κατά την οποίααναμένεται να ανακοινωθούν τα αποτε-λέσματα των τεστ αντοχής των εγχώριωντραπεζών.

Η προοπτική για διαχειρίσιμα αποτε-λέσματα είναι κάτι περισσότερο από πι-

θανή, την ώρα που διαφαίνεται ότι οιανάγκες των τεσσάρων υπό δοκιμασίαοίκων δύνανται να ικανοποιηθούν χωρίς«δραματικά» σχέδια ενίσχυσης κεφαλαίων.

Παράλληλα, ήδη οι τράπεζες ετοιμά-ζονται για την επόμενη μέρα της κρίσιμηςανακοίνωσης από την Ευρωπαϊκή Κεν-τρική Τράπεζα, αν και οι διαρροές που

ενδεχομένως φτάνουν στα αφτιά των τρα-πεζιτών, αποτελούν, σύμφωνα με την Ευ-ρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών, καθώς και την«Αρχή Κεφαλαιαγοράς» της Ε.Ε., «απο-σπασματικές» πληροφορίες.

Παρόλο που είναι εκατοντάδες οι πα-ράμετροι που λαμβάνονται υπόψη κατάτην άσκηση προσομοίωσης, εντούτοις

μπορούν να συμπτυχτούν σε τέσσεριςβασικές.

Ταυτόχρονα, η εικόνα που διαμορφώ-νεται είναι πως μια από τις σημαντικέςανησυχίες που εξέφραζαν οι τράπεζες,ότι δηλαδή το αρνητικό σενάριο μπορείνα αποδειχθεί εξαιρετικά «βαθύ», δεν θαυλοποιηθεί. Σελ. 4

Λήδρας και Ονασαγόρουανεβάζουν τα ενοίκιαΗ ραγδαία ανάπτυξη στις οδούς Λήδραςκαι Ονασαγόρου ανεβάζει τις τιμές τωνενοικίων των εμπορικών καταστημάτων.Σήμερα οι δύο οδοί θυμίζουν κάτι από τηναίγλη της λεωφόρου Μακαρίου. Σελ. 12

Α Ν Α Λ Υ Σ Η / Του ΜΙΧΑΛΗ ΠΕΡΣΙΑΝΗ

Όταν το 1848 οι Μαγυά-ροι ξεσηκώθηκαν κατάτης Αυστριακής Αυτο-κρατορίας, η απάντησηπου έλαβαν ήταν σκλη-ρή: Η Ουγγαρία «κα-

ταργήθηκε» και η γη της μοιράστηκεανάμεσα στους «δικαιούχους» τουστέμματος των Αψβούργων. Όλα λει-τούργησαν καλά (αν ρωτήσει κανείςτους υποστηρικτές της αυτοκρατορίας)μέχρι που ο Βίσμαρκ έδωσε μια απάν-τηση στο ερώτημα κατά πόσον τοεκκολαπτόμενο Β΄ Ράιχ θα ενωθείστα πλαίσια της «Μεγάλης Γερμανίας»(Grossdeutschlandπου περιελάμβανετην Αυστρία), ή αν η «Μικρή Γερμανία(Kleindeutschland) θα κτιζόταν γύρωαπό την ηγεμονία των Πρώσων.

Μετά τον σύντομο και καταστρο-φικό για τους Αυστριακούς πόλεμοτου 1866, οι Ούγγροι ξεσηκώθηκανξανά, αισθανόμενοι την ευκαιρία νααποσχιστούν από την αποδυναμω-μένη αυτοκρατορία. Τότε ο Ντεάκσκέφτηκε το Ausgleich: Τον «συμβι-βασμό» με τον οποίο οι Μαγυάροι θαεπανακτούσαν (περίπου) την αυτο-νομία που είχαν πριν να επαναστα-τήσουν είκοσι χρόνια νωρίτερα καιη Αυτοκρατορία θα διατηρούσε τηνενότητά της με μια λύση που θυμίζει

τα «τρία singles»: Μία κυριαρχία, μίαδιεθνή προσωπικότητα και σχεδόνμία ιθαγένεια. Ο στρατός, η εξωτερικήπολιτική και οι δημοσιονομικές υπο-θέσεις παρέμεναν μέρος της αυτο-κρατορίας, η οποία από «αυστριακή»πλέον θα άλλαζε όνομα σε «Αυστρο-ουγγαρία». Η ένωση ήταν πλέον κυ-ρίως στο πρόσωπο του πάτερ φαμίλιαςτων Αψβούργων, ο οποίος θα φορούσεδιττό στέμμα – βασιλείας της Ουγγα-ρίας και Αυτοκράτορας της Αυστρίας.Στην πορεία, την πάτησαν οι Σλάβοι,που δέχονταν αφόρητες πιέσεις γιαμαγυαροποίησή τους, και οι οποίοιτελικά θα σκότωναν διά του ΓκαβρίλοΠριντσίπ τον Αρχιδούκα ο οποίος πα-ρεμπιπτόντως, τους υποστήριζε. Κά-που εκεί άρχισε ο Α΄ Παγκόσμιος καιτέλειωσε η αυτοκρατορία των Αψ-βούργων. Η Τουρκία σήμερα βρίσκεταισε μια δεινή θέση. Ο Ερντογάν θέλειτο Ισλαμικό Κράτος ως «ισλαμιστής»ηγέτης, ενώ τον εξυπηρετεί και ηπίεση που ασκείται στους Κούρδους.Από την αρχή βοηθούσε και στήριζετο ISIL, έστω κι αν σχεδόν βρήκε μιαλύση «ομοσπονδιακού Ausgleich» μετους Κούρδους. Μπορεί να μην έφτανεποτέ στο σημείο ενός «Τουρκο-Κουρ-διστάν» η συμφωνία, αλλά οι Κούρδοιανακτούσαν μερική αυτοδιάθεση. Αν

έφτανε ταχύτερα σε μια διευθέτησηο Ερντογάν με τους Κούρδους, σήμεραθα είχε μπροστά του μια νέα επιλογή,χρησιμοποιώντας τις ημι-αυτόνομεςπεριοχές του τουρκικού Κουρδιστάνγια να απορροφήσει τους κουρδικούςπληθυσμούς του βόρειου Ιράκ καιτης Συρίας: Με μια κίνηση, θα έλυνετο Κουρδικό και θα «οθωμανοποιούσε»την εξωτερική του πολιτική, μεγα-λώνοντας μάλιστα ουσιαστικά τηντουρκική επικράτεια με μεγάλης γε-ωστρατηγικής σημασίας περιοχές.Μετά, μόνες του έγνοιες θα ήταν νακαταστήσει τις επαρχίες του αρκούν-τως εξαρτώμενες από την Άγκυραγια να αποτρέψει πλήρη απόσχισήτους, και να ηρεμήσει τα πνεύματαστο βόρειο Ιράκ για να μην του σκο-τώσουν κανένα Αρχιδούκα οι εκείπληθυσμοί. Εν τω μεταξύ, όμως, οιδυναστικές βλέψεις του Ερντογάν θα

μπορούσαν να εξυπηρετηθούν καιμε ένα άλλο τρόπο, που θα μπορούσενα προχωρήσει παράλληλα με έναημι-Ausgleich. Η ανακήρυξη Χαλι-φάτου θα αποτελούσε την πιο ση-μαντική εξέλιξη για μια πολιτική πουελπίζει να στεριώσει τον ρόλο τηςΤουρκίας ως ντε φάκτο ηγήτορα τηςπεριοχής. Τα Χαλιφάτα, φυσικά, είναιμεγάλη υπόθεση. Πρώτο, μια τέτοιακίνηση θα αποτελούσε «αντι-κεμα-λική» πολιτική, αφού ο Ατατούρκ είχεκαταργήσει το Χαλιφάτο που διά βίαςακόμα υπήρχε το 1924. Δεύτερο, ηκίνηση θα πρέπει να τύχει μεγάληςδιαχείρισης ως προς τις σχέσεις τηςΤουρκίας με το σιιτικό Ιράν αλλά καιμε τη Σαουδική Αραβία, το Ιράκ, τηνΑίγυπτο και ολόκληρη την περιοχή.Τρίτο, το «Χαλιφάτο» θα πρέπει ναέχει πανισλαμικό χρώμα, και όχι «τουρ-κικό» -κάτι σαν Βατικανό. Πάνω απόόλα, όμως, το «Χαλιφάτο» είναι πε-ρίπου όπως το «σωστό περιεχόμενο»:Μπορεί να οριστεί όπως το θέλει οκαθένας. Έτσι, θα μπορούσε να ήτανμια βαθύτατα συμβολική κίνηση, πουστην πράξη να λειτουργεί κυρίως δια-κοσμητικά, με λίγη πραγματική πο-λιτική εξουσία. Σαν Βασίλισσα τηςΑγγλίας, ας πούμε. Αλλά η κίνηση θαμπορούσε να «απαγάγει» τον ισλαμικό

κόσμο: Χαμάς, Χεζμπολάχ, αλ Νούσρακαι οι εκατοντάδες άλλες «ομάδες»θα ήταν σε αμηχανία. Οι Μουσουλ-μάνοι Αδερφοί ονειρεύονται από τονκαιρό του Χασάν αλ Μπάννα μια τέ-τοια κίνηση. Στο ισλαμικό πολιτικόφάσμα, όλοι οι χώροι αριστερά τουISILθα ήταν «διαθέσιμοι» για τουρκικήεπιρροή, ενώ και η συριακή πολιτικήτου Ερντογάν θα μπορούσε να εξυ-πηρετηθεί επίσης. Αυτή η στήλη έγρα-ψε παλαιότερα –πριν τις πιο ακραίεςεξελίξεις με τον ISIL και κατά τηναρχή του συριακού εμφυλίου– πωςαυτή η πολιτική θα μπορούσε να εξυ-πηρετήσει ακόμα και την Κύπρο.

Και, δυνητικά, θα μπορούσε ναεξυπηρετήσει και πολλούς άλλους,με την ενίσχυση ενός (πιο) ήπιουΙσλάμ σε βάρος του «Ισλαμικού Κρά-τους» (κυριολεκτικά: Χαλιφάτου) τοοποίο σήμερα ο Ερντογάν δεν μπορεί,ούτε να συνεχίσει να στηρίζει, αλλάούτε και να πολεμήσει όπως του ζη-τούν οι πάντες.

Οι επιλογές αυτές, όμως είναι υπερ-βολικά τολμηρές για να θεωρηθούνπιθανές στο παρόν στάδιο. Αλλά τογεγονός ότι συζητούνται, πλέον ανοι-κτά, από κύκλους εντός της Τουρκίας,αλλά και στον αραβικό κόσμο, δείχνειπόσο ακραίες είναι οι επιλογές του

Ερντογάν, και κατ’ επέκταση πόσοδύσκολη είναι η θέση του.

Πράγματι, αν σκεφτεί κανείς πόσομακριά βρίσκεται σήμερα η Τουρκίααπό το δόγμα των μηδενικών προ-βλημάτων, αντιλαμβάνεται πόσο πιε-σμένος πρέπει να αισθάνεται σήμεραο Τούρκος πρωθυπουργός, την ώραπου η αφόρητη πίεση του αφήνει δια-θέσιμες μόνο προβληματικές επιλογές,η καθεμιά με το δικό της μεγάλο κό-στος. Αυτό εξάλλου φαίνεται και απότην κατάσταση, με «εικόνες εμφυλίου»που επικρατεί στην Τουρκία. Όλααυτά πρέπει να λαμβάνονται υπόψηόταν η Λευκωσία μετρά τους στόχουςκαι τις επόμενες κινήσεις της Τουρκίαςως προς την ΑΟΖ. Ενώ μια κίνησηόπως την πρόσφατη της Τουρκίαςδεν ήταν παρά θέμα χρόνου, η γενι-κότερη εικόνα μπορεί να δείξει πού,πώς, και κάτω από τι είδους πίεσηείναι δυνατόν να υποχωρήσει ο Ερν-τογάν κάτω από τις σημερινές συν-θήκες. Εν τω μεταξύ, πρέπει να προ-χωρήσει ένα σοβαρό ΓεΣΥ και να εκ-πονηθεί ΜΔΠ. Και τα λεφτά από τογκάζι, μακριά από τους πολιτικούς.

Ένα Ausgleich για τον Ερντογάν

Σχολιάστε στο www.kathimerini.com.cy

www.fortheisland.wordpress.com

<<<<<<<

Οι μοναδικές επιλογέςτου Τούρκου πρωθυ-πουργού είναι εξω-πραγματικές –τουλάχι-στον μακροπρόθεσμα.

Σοβαρά ζητήματα πολιτικής θέτουντα στοιχεία για το εμπόριο, όπουη μείωση της προσφοράς δείχνεινα είναι αναπόφευκτη, σε ένανκλάδο που φαίνεται να έχει κα-τευθυνθεί από τη φούσκα που δη-μιουργήθηκε στον δανεισμό, μετην κατανάλωση να διαμορφώ-νεται σε μεγάλο βαθμό από τιςεύκολες πιστώσεις των νοικοκυ-ριών.

Την ώρα που η η συζήτηση γιατο εμπόριο περιστρέφεται κυρίωςγύρω από το ωράριο λειτουργίας,σε μια βιομηχανία, η οποία διέ-πεται από πάμπολλες ρυθμιστικέςστρεβλώσεις, βασικό ερώτημα εί-ναι κατά πόσον είναι δυνατόν ναεπιστρέψει η κατανάλωση σταεπίπεδα που είχε καταγράψει προτης κρίσης. Σελ. 3

Αναπόφευκτη η «διόρθωση»μετά τη φούσκαστο εμπόριο

www.pwc.com.cy

Eν αναμονή των στρες τεστΣυγκρατημένη αισιοδοξία για τραπεζικά αποτελέσματα που θα είναι διαχειρίσιμα

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Ψηλά στις προτεραιότητεςη γερμανική αγοράΨηλά στις προτεραιότητες βρίσκεται ηαγορά της Γερμανίας σε ό,τι αφορά την ενί-σχυση του τουριστικού ρεύματος προς τηνΚύπρο ενώ παρατηρείται σταθεροποίησητης αγοράς του Ηνωμένου Βασιλείου. Σελ 7

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Η καινοτομία βελτιώνειτην ανταγωνιστικότηταΗ στροφή των επιχειρήσεων στην έρευνακαι την καινοτομία, πέραν του ότι βελτιώνειτην ανταγωνιστικότητά τους, παράλληλατους εξασφαλίζει σημαντικά κονδύλια. Σελ 6

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Αποδίδει η επένδυση τωνεταιρειών στα προϊόντα Αισιοδοξία ότι η LG Electronics Hellas θακαταφέρει να εξασφαλίσει μεγαλύτερο με-ρίδιο αγοράς στην εγχώρια κινητή τηλεφω-νία εκφράζει ο διευθυντής Πωλήσεων τηςεταιρείας. Σελ 8

ΔΙΕΘΝΗ

Χαμηλάκρατά ταεπιτόκιαη Fed Σελ. 10

X.A.K.1,05%

01-OIKONOMIA NEW_Master_cy 10/10/14 23:39 Page 1

ΖΩΗΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ • ΕΠΙΣΤΗΜΗ • ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

K Y Ρ I A K H 1 2 Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ 2 0 1 4

Ο κόσμος των Ιμπρεσιονιστώντης Λεβέντειου Πινακοθήκης Η δρ Άντρη Μιχαήλ-Sueur μας μύησε στα μυστικά της Γαλλικής Συλλογής του Αναστάσιου Γ. Λεβέντη

Του ΜΙΧΑΛΗ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ

Η Λεβέντειος Πινακοθήκη μετράσήμερα επτά μήνες λειτουργίαςκαι πάνω από 15.000 επισκέπτες,αριθμός που αποδεικνύει τηνεδραίωσή της στο κοινωνικό μαςπερικείμενο με αποτέλεσμα αυτότο στολίδι της κυπριακής πρω-τεύουσας να γίνεται σταδιακά μέ-ρος της σύγχρονης όψης του πο-λιτισμού μας. Το όραμα του Ανα-στάσιου Γ. Λεβέντη να κάνει γνω-στές τις συλλογές του στο κοινότης Κύπρου, φαίνεται σήμερα ναπαίρνει σάρκα και οστά. Έναςαπό τους κυριότερους λόγους γιατους οποίους οι Κύπριοι αγκάλια-σαν την Πινακοθήκη είναι η δια-δραστική της διάσταση με τις μα-θητικές επισκέψεις και τα εκπαι-δευτικά προγράμματα, τις ξενα-

γήσεις και διάφορες εκδηλώσειςαλλά και τις ενδιαφέρουσες δια-λέξεις που δίδονται από Κύπριουςκαι ξένους ακαδημαϊκούς με θε-ματολογία σχετική με την τέχνηκάθε πρώτη Τετάρτη του μήνα.Πρόσφατα, στο πλαίσιο των δια-λέξεων αυτών βρέθηκε στη Λε-βέντειο Πινακοθήκη η κυπριακήςκαταγωγής δρ Άντρη Μιχαήλ-Sueur, αναπληρώτρια καθηγήτριαΙστορίας της Τέχνης και υπεύθυνηΔιεθνών Σχέσεων του Universitéde Picardie, στην Αμιένη της Γαλ-λίας.

Η κ. Μιχαήλ-Sueur έδωσε μίαπολύ ενδιαφέρουσα διάλεξη μεθέμα «Η Συλλογή του Παρισιού,Ιμπρεσιονιστές και άλλα έργαΜοντέρνας Τέχνης – Το Κοινω-

νικό, πολιτικό, αισθητικό πλαίσιοτης εποχής τους» όπου ανέλυσεεκτενώς το «επαναστατικό» κί-νημα του Ιμπρεσιονισμού, τονί-ζοντας τη σημαντικότητα τηςΣυλλογής του Παρισιού της Λε-βέντειου Πινακοθήκης, η οποία,όπως τόνισε, περιλαμβάνει έργατων σημαντικότερων εκπροσώ-πων του συγκεκριμένου καλλιτε-χνικού ρεύματος που άλλαξε ταδεδομένα και εισήγαγε νέες αν-τιλήψεις στον χώρο και την Ιστο-ρία της Τέχνης παγκοσμίως. Τηνεπόμενη ημέρα της διάλεξης, η«Κ» έκλεισε ραντεβού με την κ.Μιχαήλ-Sueur στην αίθουσα τηςΣυλλογής του Παρισιού της Πι-νακοθήκης. Εκεί, μαζί της είχατην τύχη να περιπλανηθώ στη

δεύτερη αίθουσα της ΠαρισινήςΣυλλογής του Αναστάσιου Γ. Λε-βέντη, με τα υπέροχα έργα τωνιμπρεσιονιστών ζωγράφων καινα μάθω από πρώτο χέρι από μίαεξαιρετική ακαδημαϊκό αρκετέςάγνωστες λεπτομέρειες για το ξε-χωριστό αυτό ρεύμα του δεύτερουμισού του 19ου αιώνα. Αν και αρ-κετά νωρίς το πρωί η Πινακοθήκηέσφυζε από ζωή, με κόσμο ναμπαινοβγαίνει είτε για επίσκεψηστις συλλογές είτε για καφέ στοεστιατόριο όπου μετά τη μίνι ξε-νάγησή μας στον κόσμο των Ιμ-πρεσιονιστών καθίσαμε για νασυνεχίσουμε την κουβέντα μας.

Με χαμόγελο και ενθουσιασμόη κ. Μιχαήλ-Sueur δεν δίστασενα μου λύσει όλες μου τις απορίες,

απαντώντας σε όλες μου τις ερω-τήσεις με λεπτομέρειες. «Πρέπεινα πούμε αρχικά πως η Συλλογήτου Παρισιού της Λεβέντειου Πι-νακοθήκης χαρακτηρίζεται απόμια πολύ καλή συνοχή και κυρίωςγύρω από τον Ιμπρεσιονισμό»,μου εξήγησε για να μου τονίσειτο σπουδαίο γούστο του Αναστά-σιου Γ. Λεβέντη. Μάλιστα, μουανέφερε πως η Συλλογή είναι ανε-κτίμητη όχι μόνο λόγω της πολύυψηλής αξίας των έργων της αλλάκαι το γεγονός πως είναι σπάνια.«Τα έργα αυτά δεν κυκλοφορούνπολύ στην αγορά, γι’ αυτό η συλ-λογή της Λεβέντειου Πινακοθήκηςείναι και από αυτή την άποψηανεκτίμητη.

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι τογεγονός ότι υπάρχουν αρκετοίεκπρόσωποι με σειρά σημαντικώνέργων και όχι απλώς κάποια σκόρ-πια μεμονωμένα έργα». Συνεχί-ζοντας την κουβέντα μας έμαθαπως τα περισσότερα έργα τηςσυλλογής αγοράστηκαν μετά το1950, εποχή που ήδη ο ιμπρεσιο-νισμός είχε γίνει αποδεκτός καιτον αποζητούσαν όλα τα μουσεία,αλλά και οι συλλέκτες. «Οπότεθεωρώ ότι το να βρεθούν τόσαέργα συγκεντρωμένα σε μια συλ-λογή είναι πραγματικά αξιοθαύ-μαστο» τόνισε η κ. Μιχαήλ-Sueur.«Ποιο άλλο, όμως, στοιχείο πέραναυτού καθιστά σημαντική τη συγ-κεκριμένη συλλογή;», τη ρώτησα.Αφού χαμογέλασε μου απάντησεάμεσα. «Το γεγονός ότι υπάρχουνκαι έργα των προδρόμων του ιμ-πρεσιονισμού, με εκπρόσωπουςτους Corot και Boudin», έργα ταοποία είδαμε προηγουμένως στηνξενάγησή μας. «Ο Corot για πα-ράδειγμα», μου είπε «ανανεώνειεντελώς την έννοια του τοπίου,το ελευθερώνει από τον ακαδη-μαϊσμό και η πινελιά του είναιπιο ελεύθερη. Είναι, λοιπόν, ση-μαντικό να τον δούμε δίπλα απόέναν Monet ή έναν Pissaro», πράγ-μα που συμβαίνει στη Λεβέντειο.Γιατί όμως αυτό; «Και από τηνάποψη της ιστορίας της τέχνης»,μου εξήγησε «αλλά και για παι-δαγωγικούς λόγους είναι πολύ εν-

διαφέρον να έχουμε λοιπόν μιαιδέα της ιστορικής συνέχειας. Τοστοιχείο αυτό είναι πολύ σημαν-τικό για τον επισκέπτη». Με αυτότον τρόπο, όπως μου τόνισε, οεπισκέπτης μπορεί πράγματι νανιώσει αυτή τη συνέχεια του καλ-λιτεχνικού ρεύματος, να καταλάβειτη μεγάλη ρήξη που δημιουργή-θηκε στην τέχνη εκείνη την εποχήκαι να αντικρίσει δείγματα απόδιάφορα κινήματα. Ταυτόχρονα,

σύμφωνα με τα λεγόμενά της,είναι επίσης σημαντικός ο διάλο-γος ανάμεσα στα έργα, δηλαδή,οι ημερομηνίες δημιουργίας τουςείναι πολύ καθοριστικές για ναδει κάποιος ότι ορισμένες τάσειςκαι κινήματα συνυπήρχαν. «Αυτόμας βοηθά να καταλάβουμε ότιη ιστορία της τέχνης δεν είναιμια εναλλαγή κινημάτων που τοένα διαδέχεται το άλλο, αλλά ταδιάφορα ρεύματασυνυπάρχουν».

Φαίνεται πως στόχος του Α.Γ. Λεβέντη ήταν να δημιουργηθεί μια συλλογή με συνοχήΠαρατηρώντας, προηγουμένως ταέργα που βρίσκονται στην αίθουσατης Συλλογής του Παρισιού της Λε-βέντειου Πινακοθήκης δεν θα μπο-ρούσα να μην τη ρωτήσω πώς κρίνειη ίδια ως ιστορικός τέχνης τη Συλ-λογή, ιδιαίτερα το κομμάτι των ιμ-πρεσιονιστικών πινάκων αλλά καιτο γούστο του ίδιου του συλλέκτη.«Μια ιδιωτική συλλογή αντανακλάπάντοτε το γούστο του συλλέκτη»τονίζει, «αλλά καθορίζεται και απότην πραγματικότητα της αγοράς σεμια δεδομένη στιγμή» κατέληξε γιανα μου εξηγήσει με απλά λόγια.«Ποια έργα είναι για παράδειγμαδιαθέσιμα, ποια βγαίνουν σε δημο-πρασίες – συλλογικές αγορές έργωνμετά από σημαντικές εκθέσεις κ.λπ.

Η συλλογή δείχνει πόσο ο συλ-λέκτης είχε όπως λέμε «μάτι» αγόραζεπίνακες που είχαν μια αισθητικήαξία. Φαίνεται, υποθέτω, ότι υπήρχεκι ένας πιο συγκεκριμένος στόχος,να δημιουργηθεί δηλαδή μια συλ-λογή με συνοχή. Απόδειξη ότι απότους ιμπρεσιονιστές οι πιο σημαν-τικοί είναι εδώ». Η ίδια θεωρεί πωςσημαντικότερα έργα της έκθεσης

είναι εκείνα των Corot, Boudin, Mo-net, Sisley, Pissaro, Renoir, KeesVan Dongen, ο οποίος δεν είναι καιτόσο γνωστός, αλλά είναι ένας ση-μαντικός εκπρόσωπος του εξπρε-σιονισμού, κίνημα παρόμοιο με τονφωβισμό στη Γαλλία. Παρακολου-θώντας, όμως, τα έργα αυτά που συ-νέλεξε ο Α.Γ. Λεβέντηςδημιουργείταιη εύλογη απορία ποιο ρόλο θα μπο-ρούσε να διαδραματίσει μία τέτοιασυλλογή, με αυτή τη συνοχή, στοευρύτερο φάσμα των σημαντικότε-ρων εκπροσώπων του Ιμπρεσιονι-σμού και άλλων μοντερνιστικών κι-νημάτων. Όπως μου εξήγησε και ηίδια η κ. Άντρη Μιχαήλ-Sueur κατάτη διάρκεια της ξενάγησής μας στηναίθουσα, η συλλογή δίνει μια πολύκαλή ιδέα για τον ιμπρεσιονισμόπου αρκεί για να κατανοήσει κανείςτη σημασία της πινελιάς των ιμπρε-σιονιστών – που δεν ήταν όμως σεόλους η ίδια. «Άλλη ήταν η πινελιάτου Renoir κι άλλη του Monet», μουανέφερε, εξηγώντας μου όλα εκείνατα στοιχεία μέσα από τα οποία θαμπορώ να αναγνωρίσω ως θεατήςένα ιμπρεσιονιστικό έργο αλλά και

γενικότερα χαρακτηριστικά του κι-νήματος.

Ζωγράφοι της αθωότητας Μιλώντας για τα έργα της Συλ-

λογής του Παρισιού θέλησα να μάθωπερισσότερα σχετικά με το ρεύμα,αφού είχα κοντά μου την ειδικό.«Αρχικά να πούμε πως ο ιμπρεσιο-

νισμός γεννήθηκε ως αντίδρασηπρος τον ακαδημαϊσμό και την ηρωι-κή αναπαράσταση, γύρω στο δεύ-τερο μισό του 19ου αιώνα», μουαναφέρει επιγραμματικά «με πρώτηομαδική έκθεση το 1873». Το κίνημααυτό απελευθέρωσε το χρώμα απότο σχέδιο, πράγμα που ήταν αδια-νόητο πριν απότους ιμπρεσιονιστές.

«Για παράδειγμα, το χρώμα έπρεπενα είναι υποταγμένο στο σχέδιοπου εθεωρείτο ως το πνευματικόστοιχείο του πίνακα» μου εξήγησεη κ. Μιχαήλ-Sueur υποδεικνύοντάςμου όλα αυτά τα στοιχεία στα έργαπου είχαμε μπροστά μας. Ταυτό-χρονα, μου εξήγησε ότι η θεματο-λογία τους ήταν διαφορετική.

«Δεν εντοπίζουμε πια ηρωικέςσκηνές στα έργα ή αναπαράστασησκηνών από τη μυθολογία αλλάαπλά, καθημερινά θέματα. Τώραπια οι ιμπρεσιονιστές συμπορεύον-ται με την εποχή τους και αντανα-κλούν τη μοντέρνα ζωή. Πρόκειται,θα μπορούσαμε να πούμε για τουςζωγράφους της αθωότητας, του ημι-τελούς έργου που δίνουν όμως έμ-φαση στην πραγματικότητα». Πα-ρατηρώντας, τα έργα, η κ. Μιχαήλ-Sueur μου εξήγησε πως «ένας ιμ-πρεσιονιστικός πίνακας χαρακτη-ρίζεται από ελευθερία στην πινελιά,στην αυτονόμηση του χρώματος,που γίνεται πλέον φωτεινό, είναιένας πίνακας που συλλαμβάνεταιστη στιγμή και αλλάζει με τις δια-φοροποιήσεις του φωτός, είναι ένας

πίνακας που εκφράζει την προσω-πική αντίληψη του καλλιτέχνη μιασυγκεκριμένη στιγμή και όχι έναιδεώδες. Οι ιμπρεσιονιστές ελευθέ-ρωσαν την τέχνη από την έννοιατης δεξιοτεχνίας, έδειξαν την αυ-τονομία του πίνακα ως ζωγραφικήπραγματικότητα και όχι ως μίμησητης φύσης. Απαλείφοντας το περί-γραμμα αγγίζουν, θα μπορούσαμενα πούμε, μια αφηρημένη τάση στηζωγραφική. Δίνοντας σημασία στοχρώμα, έδωσαν σημασία στην ύλη,στο υλικό στοιχείο και όχι στο πνευ-ματικό». Τελειώνοντας, την κου-βέντα μας και φεύγοντας με χαμό-γελο και καμάρι για τις νέες μουγνώσεις από την Πινακοθήκη δενμπορούσα να καταλάβω τι με συ-νεπήρε περισσότερο. Η κατανόησηκαι η συνειδητοποίηση της τέχνηςενός ιμπρεσιονιστή ζωγράφου σεσυνάρτηση με την επαναστατικήτου φύση ή η στωικότητα, οι γνώ-σεις, η μεταδοτικότητα και η αγάπηγια την τέχνη της κ. Άντρης Μι-χαήλ-Sueur, από την οποία είχα τηντύχη να πάρω το καλύτερο ιδιαίτερομάθημα τέχνης.

Μαζί με την ιστορικό τέχνης Άντρη Μιχαήλ-Sueur περιπλανηθήκαμε στη δεύ-τερη αίθουσα της Παρισινής Συλλογής του Αναστάσιου Γ. Λεβέντη, με τα υπέ-ροχα έργα των Ιμπρεσιονιστών ζωγράφων.

«Η Συλλογή του Παρισιού δείχνει πόσο ο συλλέκτης Α.Γ. Λεβέντης είχεόπως λέμε «μάτι», αγόραζε πίνακες που είχαν μια αισθητική αξία, πουαποσκοπούσε να δημιουργήσει μια συνοχή» λέει στην «Κ» η δρ ΆντρηΜιχαήλ-Sueur.

“Η Συλλογή του Παρισιούτης Λεβέντειου Πινακοθή-κης είναι ανεκτίμητη, όχιμόνο λόγω της πολύ υψηλήςαξίας των έργων της,αλλά και για το γεγονόςπως είναι σπάνια.

Paul Signac (1836-1935), «Bateaux àGroix / Καράβια στο Groix», 1923, υδατο-γραφία και μολύβι σε χαρτί, AGLG 373

Eugene Boudin (1824-1898), «UnRue à Honfleur: La Lieutenance /Δρόμος στην Honfleur: Κατοικίατου Διοικητή», π. 1888-1895, λάδισε ξύλο.

Jean-Baptiste-Camille Corot (1796-1875), «La Vallée aux Chèvres (Soleil Le-vant) / Κοιλάδα με Αίγες (Ανατολή)»,1868, λάδι σε μουσαμά.

01-TEXNES NEW_Master_cy 10/10/14 12:56 Page 1