មហាជនកជាតកពសដា រ

អធបតកនងការររៀបររៀង បណឌ ត កល រផង

របធានសាកលវទយាលយបញញា សាសរតកមពជា នងជារបធានរកមរបកាភបាលពទយធកបណឌ តភា ននសាកលវទយាលយបញញា សាសរតកមពជា

អនកបកបរបពអដឋកថាភាសដបាល លោក គង សរអឿន នសតសាកលវទយាលយបញញា សាសរតកមពជា

រកមជនពនតយ

បណឌ ត កល រផង របធាន

រពះភកខ វជរបបលញញា គ សភាព

រពះភកខ កតតបាលោ រពញ វបល បណឌ ត បក ថាវន

លោករគធមមម ននទ វន ចានសដបរន អគគលលខាធការពទយធកបណឌ តភា រពទធធ ចារយ ដ កយ

លោករគ លម រលឿម

លោករគ ដង សរភឿន

លោករគ ទពវ រៅ

ក

លោករគ សណាង សណាក លោករគ សន គមឈន

លោករគ បាល ចររ ើន

លោករគ ហន ពរសស លោក ហន សរេមន លលខាធការ

រកមបរចេករទស នងរចនា

លោក អន សយនាា របធាន

លោក ឃន សវណណ រទធ វចរតករ មមជក

លោក ផន សគង មមជក

លោក មម មនត មមជក

រចនាសមពនធពទធកបណឌ តសភា ននសដកលវទាលយបញញា សដសរសតកមពជា

រកមរបកាភបាល នងសដថ បនក

បណឌ ត កល រផង របធានរកមរបកាភបាលពទយធកបណឌ តភា រពះលទយពតថថ ឃ សវណណ រតនា អនរបធាន រពះញាណលកាល យន រសងរយៀត មមជក រពះមហា សនទរ សដរមៀន មមជក រពះមហា គ សភាព មមជក បណឌ ត ជា សដនចានថន មមជក បណឌ ត បក ថាវន មមជក

ខ

សាសរសាត ចារយ មក វន មមជក រពទធធ ចារយ រហង គមរហា មមជក សាសរសាត ចារយ រស សដរវន មមជក សាសរសាត ចារយ ជត ជន មមជក សាសរសាត ចារយ ជា រកសដន មមជក សាសរសាត ចារយ អង សវណណ មមជក រពទធធ ចារយ ដ កយ មមជក លោករគធមមម ននទ វន ចានសដបរន អគគលលខាធការ

រកមជនរបតបតត

បណឌ ត កល រផង របធានរកមរបកាភបាលពទយធកបណឌ តភា រពះញាណវងស ឃម សន ឧតដមរបកាពទយធកបណឌ តភា រពះលទយពតថថ ឃ សវណណ រតនា អនរបធាន លោករគធមមម ននទ វន ចានសដបរន អគគលលខាធការ រពះញាណលកាល យន រសងរយៀត របធានគណៈកមមការរតតពនតយ រពះមហា គ សភាព របធានគណៈកមមការបលចេកលទយ លោករគ ហាត ណាហ របធានរដឋបាល លោក ហន សរេមន មមជកគណៈកមមការបលចេកលទយ

គ

រកមជនអបរសលធម នងរសដវរជាវអកសរសលប

បណឌ ត កល រផង អធបតរកមជន រពះលទយពតថថ ឃ សវណណ រតនា មមជក រពះញាណលកាល យន រសងរយៀត មមជក រពះមហា រពញ វបល មមជក រពះមហា គ សភាព មមជក លោករគធមមម ននទ វន ចានសដបរន មមជក លោករគ ហាត ណាហ មមជក លោក គង សរអឿន មមជក

រកមជនផាយរពះធម នងភាសដបាល

លោករគ ធមមម ននទ វន ចានសដបរន របធាន រពះមហា កយមនបលតថត ជា សមលា មមជក លោករគ ហាត ណាហ មមជក លោករគ ចាន ហរ មមជក លោករគ ហយ វនថន មមជក លោក ស សផល មមជក

រកមជនពនតយ នងរបាះពមពផាយរសៀវរៅធម

រពះញាណលកាល យន រសងរយៀត របធាន រពះមហា គ សភាព អនរបធានទយ ១

ឃ

លោក គង សរអឿន អនកបកបរបពភាសាបាល អនរបធានទយ ២ រពះមហា រពញ វបល មមជក លោករគធមមម ននទ វន ចានសដបរន មមជក រពទធធ ចារយ ដ កយ មមជក ធមមម ចារយ ហាត ណាហ មមជក លោក លម រលឿម មមជក លោក សណាង សណាក មមជក លោក ដង សរភឿន មមជក លោក រស សរវណាណ ត មមជក

ង

បពវកថា មហាជនកជាតក ជាដលណើ រលរឿងតណាលពបពវជាតរបរពះមមម -

មពទយធបរមរគ កាលបដលរពះអងគលោនយកកលណើ តជារពះមហាជនក មមនលចកដពាោមលមមះមត បែលឆលងមហាមរទយ ៧ យប ៧ នងៃ នងលរកាយមក បានលសាយរាជយ លែើយលះបងរាជយលៅ សាងផនជាតថប លោយពអាល ះអាលយរពះអគគមលែ រន បដលលដើរតថមយលសាកសាដ យរលណាះ លររះពបានលឃើញរពះភសរកតនងលល ះល ើយ ។ លរឿងជាតកលនះ ពទយធ-សានកបខមរលយើងបដលចលចតតសាដ បធមមកថារបធមមកងក ងបតបានរជាបរគប ៗ គនន លររះលោករគធមមម ចារយ បតងបមដងលរឿងលនះទធកទយងលៅនងការបលពញលចកដពាោម ។ រឯសសាោករមតមធយម របរកងអបរយវជន នងក កបានយលដងលរឿងមហាជនកលនះ លៅតថមលៀវលៅទយជាតកលងខប បដលលរៀបលរៀងលោយបណឌ ត ឈម ម កនងព.. ២៥០២, គ..១៩៥៩ ។ ពទយធកបណឌ តភា បានលរមចចតតបកបរបលរឿងរពះមហាជនកជាតក

ពសាដ រលនះពអដឋកថាភាសាបាលជាងមមដងលទយៀត លោយលរបើរកយតថមវច ន- រកមបខមររបលមដចរពះមហាលមធាធបត ជន-ណាត លជាតញញា លណា ។ វធសាសរតកនងការបកបរប ពបានលលើកយកលមរកយបាលកនងគនថាមកោកលែើយលទយើបបរបពនយលល ះលទយ គបរបយកលចកដទធងកនងបាលគនថាទធងកនងលចកដ អធបាយននអដឋកថាឲយលចញជាភាសាបខមរលមមសាដ បបានបតមដង ។ លគនលបណងននការបកបរបលរៀបលរៀងរពះមហាជនកពសាដ រលនះ គលដើមប

ច

១- ជាជនយកនងកមមវធអបរជាតករមតមធយមនងឧតតមកា ២- ជាឯកសារការសាវរជាវរមមបពទយធសានកជនទយលៅ ៣- ជាការអភរកសផសពវផាយអកសរសាសរត វបបធម នងអរយធមបខមរ ៤- ជាលករមរតកតមកលទយករមមបកលបរតកលធតថជ នលរកាយ ៥- ជាការផសពវផាយរពះពទយធសា កនងរពះរាជាណាចរកកមពជា ឲយរតបតបានទយលទយោយ ។ រពះមហាជនកពសាដ រលនះ លទធះបរកមជនបានរតតពនតយលលើខលមសារ

នយលចកដ អកខរៈ ឃលល លបះ លោយយកចតតទយកោកនងរបងរបយតនបផតកលោយ កគងលៅលលចកដខឆគងខលះជាកជាពខាន ។ លយើងខ មអភយលទធអពមមន កលោកអនករបាជ កវបណឌ ត រពទធធ ចារយ នងលោកអនកអានជាទយលគនរពទធងអ លោយកដអនលរគនះដខពងខព ។ រតងចណចលនះ លយើងខ បាននកលឃើញនវចណាររបលមដចរពះមហាលមធាធបត ជន-ណាត លជាតញញា លណា មយរបលោគថា ៖ “ធមមតថ ការងារអវទធងអកនងលោក បតងបតមមនភាល ងភាល តខលះ លបើមនលរចើន

កតចតចពខាន លនះជាទយមមល បននការងាររបបងជជន លររះរតវជាគគនន នងខ បបនតលបើមមនរតវលរចើន មមនខបតបនតចបនតច កគងអាចលរបើការលកើត រគននលបើជាងគនម នលសាះលៅបដរ” ។ ជាទយអវសានននបពវកថាលនះ លោយអានភាពននកលបដលលកើតពការខតខរបងបរបងឲយបានលចញជាសាន នដដរបនពលនះ លយើងខទធងអគនន មឧទយទនវឥដឋមនញាផល ជនចលរះបពវបរបខមរ មមតថបតថ ជដនជតថ

ឆ

បងបអន នងញាតសាចសាលោែតទធងអកនងងារវដដ ទធងអតតៈ បចេបបនន នងអ គត មឲយមមនខភាពលអអាយយនយរ កមមល ងកាយមមមន របាជាវាងនវ កបមមនជងតមមក តអវតចតច មកលបៀតលបៀនោយលធវើទយកខបកលមនញឲយដលលចកដលបាកតចតចល ើយ នងមបានជាឧបនសយកពល គការរចផតចាកវដដទយកខដលនវបរមខ លរលគរពះនរវ ន កបលឃលៀងឃលល តល ើយ ។

រាជធានភនលពញនងៃទយ ១ បខកមភៈ

កល លផង របធានរកមរបកាភបាលពទយធកបណឌ តភា

ននសាកលវទយាលយបញញា សាសរតកមពជា

B>s> 2557

K>s> 2014

ជ

មតកា ជពកទ ១

កលណើ តរពះមហាជនក នទធនខាងលដើម.......................................................................... ១ សរងាគ មរវាងបងបអន................................................................... ២ មលែលភៀខលន...................................................................... ៦ កកលទយវរាជដករពះអគគមលែលៅចមានគរ............................ ៨ អាចារយទយសាបាលមមកខ លសរងាគ ះមមត យលរធតវ……………………..១១ មហាជនកកមមរ…………………………………………………………..១៥

ជពកទ ២

លចកតពាោមរបមហាជនក មហាជនកលធវើជនញលៅវណណភម........................................ ១៨

មហាជនកធាល យលៅ…………………………………………………..២១ លចកតនទ រវាងលទយពធតថមណលមខោនងមហាជនក……..២៣ បណាត មរណៈរបរពះបាទយលបាលជនក ………………………….៣១ វលលទយវធាកល បត ………………………………………………៣៥ ពធផសងបសរង …………………………………………………………៣៨ បសរងចលលៅរកមហាជនក ………………………………………..៤១

ឈ

ជពកទ ៣ មហាជនកល ើងរគងរាជយលៅរកងមងោ ពធអភលករពះមហាជនករាជា…………………………………….. ៤៤ វលលទយវសាកលបងលតចមហាជនក………………………………..៤៧ រពះបាទយមហាជនកបងាា ញមតថភាពលសាយរាជយ ………………៥០ រពះបាទយមហាជនកលោះរបសាន មហាកណប ១៦ ………………..៥៤ មហាកណបទយ ១ …………………………………………………………៥៤ មហាកណបទយ ២ …………………………………………………………៥៦ មហាកណបទយ ៣ ………………………………………………………. ៥៧ មហាកណបទយ ៤ ………………………………………………………...៥៧ មហាកណបទយ ៥ …………………………………………………………៥៧ មហាកណបទយ ៦ …………………………………………………………៥៧ មហាកណបទយ ៧ ………………………………………………………..៥៨ មហាកណបទយ ៨-៩-១០-១១ ………………………………………….៥៨ មហាកណបទយ ១២ ………………………………………………………៥៨ មហាកណបទយ ១៣ ……………………………………………………..៥៩ មហាកណបទយ ១៤ ……………………………………………………….៥៩ មហាកណបទយ ១៥ ………………………………………………………៥៩ មហាកណបទយ ១៦ ………………………………………………………៥៩

ញ

ជពកទ ៤ រពះបាទយមហាជនកលះបងរាជយសាងផន លដើមសាវ យពរលដើម ...................................................................៦៨ លតចមហាជនកលធវើមណធមលៅលលើរបាសាទយ.......................៧០ លតចមហាជនកោងលចញសាងផន………………………………៩៣

ជពកទ ៥

លចតយអនាវរយ វលលទយវរតតថមតថបមហាជនក …………………………………៩៦ វលលទយវបកលងលធវើលភលើងលឆះវាង…………………………………………៩៩ វលលទយវបកលងលធវើលចារបលនអនករក…………………………………១០២ វលលទយវយបរមះនលនៀល……………………………………………១០៤ មហាជនកជប រទយតថប ………………………………………….១០៦ មហាជនកជបមគនជនតថប……………………………………….១១១ សាចណលនខ……………………………………………………១១៥ នរកងនដទយងគចគនន …………………………………………………….. ១១៩ ដប ម នជាងរពញ ……………………………………………………. ១២២ ដណាចននលមម ោបលង ……………………………………………….១២៤ វលលទយវសាងលចតយអនាវរយ ………………………………១២៦ រពះសាសាត របជជាតក ………………………………………………..១២៨

ដ

រពះ

1

១

នទានខាងដ ើម -

1 ផផឋើមផោយ ជាអាទ “ ” ។

2

3 ។ 1 សសវងរក ផដើមបផរោចរសងសតវផោក ឲយ ។ 2 ោោជាទនយាយធម, ោោសរាបរបជរបកាអពធម គកសនលងរបជធម កសនលងសសមែងនងោែ បធម; ោោយតែធម; ោោជនកឋ ។ តាមផសចកែតណាលសដលានផៅកនងគមពរផផេង ៗ ានអដឌកថាជាផដើមថា សមបផៅឋានផទវតាកានធមមសាសដរ សរាបពកផទវតារបជរបកាធម ។ កនងផរឿងសកកផទវរាជ ននគមពរអដឌកថាធមមបទ បានសចងថា ៨ សតង ការសសមឋងនងោឋ ប ផៅកនង - ។ 3 រពះនាមវផសសននរពះសពវញដ ពទធរគបរពះអងគៈ រពះតថាគត, រពះតថាគតទ ងឡាយ ។ល។ ផរបើជាបរសសពវនាមផលល សរពះអងគ ជាជនសពាកយថា " ខញ , អញ" កបានៈ ាន លភកខទ ងឡាយ អញតថាគតនងសសមឋងធមដលអនករាលគនន ។

រពះ

2

“ ?” ។ “ - ” ។ 4

5

៖

យរលងមកផហើយ ។ ។ 6

។ 7

4 នមនែឬអផញជើ ញផោយកឋផគនរព ឲយសរតឬសសមឋងធម ឲយនយាយអធបាយជាផដើម ។

ពាកយផនះ សរាបរគហសថនយាយផៅរកបពវជត ឬបពវជតនយាយផៅរកបពវជត ។ 5 ផរឿងតណាលពអតតកាល ។ 6 ផៅកានផទវផោកផហើយ (ោល ប), សដលផៅផកើតជាផទវតាផហើយ ។ សខមរផយើងផរបើជារាជសពទ : រទងផោយរពះទវងគតផហើយ ។

រពះ

3

ហម 8 ផធវើបណយតាមរពះរាជបផវណកនងនគរ ។ 9ឥត 10

។ “

7 វងេផសឋចឬវងេសដលជាបរកសសផសឋច សតយារឬឃលល តកាល យផហើយ ។ 8 មនតនែានបណាឋ សកែ ១០ ហពាន គសកែមយមន; ពាកយផនះជាបមកពសមឋផសៀមថា

នាហមន “សរសមយមន” នាសសន “សរសមយសសន”; បណាឋ សកែមនតនែធកនងសមយផរពងនាយយរមកផហើយ សដលានមខងាររតវសឋរតតរតា ឬរតវបានសរសមយហមន, មយសសន ជាមខអាការ; ផរពាះផហតផនាះ ផទើបានពាកយនយាយថា នាហមននាសសន ឬ នាហមននាសសន ជាបមកដលសពវនងង : ផធវើជានាហមន ។ ព. ផទ. រានតសែ ។

9 តមក ឬតផៅ, ចផណរកាលតមក ឬចផណរកាលតផៅ ឧ. ាន លអាននទ, អណះឥត

ពអញតថាគតផៅ ធមនងវនយជាោោឋ របសអនកទ ងឡាយ ជាតណាងអញតថាគត (ពទធបណាឋ ) ។ 10 រពះរាជាបនាទ ប គកេរតយសដលានរាជសកែរងបនាទ បកេរតយរទងរាជយ : សផមែចរពះឧបរាជ ឬសផមែចរពះមហាឧបរាជ (តាមបផវណកនងកមពជរដឌ, នាទរបសសផមែចរពះមហាឧបរាជជាឋានៈសរាបរត ទ ងមនតនែធតចសរាបរពះអងគ កតា ងកនងឋានៈសរាបរតសដរ ។

រពះ

4

11 ” ។

ៗ ផពក ឫ 12 - ផវស 13 រង ។ 14 “ ។ ” ។ ៗ ។

11

ផទពាឋ ផោយសនមត គមនសេសដលផគសនមតទកដចជាផទវតារបសមនសេ (កេរត-យរទងរាជយ) ឧ. បពរតរពះសមមតផទព, សមរទងានរពះជនាម យយនយរ នរកសលងជាងរយវសា ! ។ សមមតផទព ឬ --ផទវ រពះអគគមផហសននកេរតយ ។ 12 ផបះដង, ដងចតែ, ចតែ; រទង ។ រាជសពទថា រពះហឫទយ ឬរពះរាជហឫទយ ។

13 លផៅរបសរពះរាជា (រពះរាជមនទរ ឬរពះរាជវ ង) ។

14 ការតាងចតែផទៀងទត; ការតាងរបកាសពាកយសចចៈ ផធវើសចចច ធោឌ ន ផរបើជា សតា-

ធោឌ ន កបាន ។

រពះ

5

15 តាម ។

។ 16 “ ” ។ ឮ ។ ៗ

15 ផៅសកបររពរបទលរបសរបផទស ។ 16 អនកផចចមផរាមកដរ, អនកសហហមជាកតែយស; អនកផរតៀមខលនរងចច បផរមើ, អនកបផរមើ ។

រពះ

6

។ ៖

“ ” ។

ៗ “ 17

” ។ ៗ ។

17 ទផបាះទព, ទចមាង ។

រពះ

7

ដឌ ។ “ ផោយ ៗ” ។

រឯ ។ រពះអគគមផហសបានោកវតថានតនមលកនងកផញជើ ផោយចចក ព យាង ។ ជាយា ជាយា បាន ជាយា ឮ “ - 18ៗ ” ជាយា យាងផៅបផណឋើ រ បផណឋើ រ “ - ” ។ សមបញជជ ក 18 (ន.) (បា.),(ស.) (ចបា) (ចមា) ផ ម ះរាជធានមយរបសសដនអងគៈ កនងមជឈម

របផទស (ឥណាឍ ) ពកនងបរាណសមយយរផហើយ ។

រពះ

8

ថា បរតកនង ។

19

20 ។

“បរត ” ។

21 ៖

“ ?” “ ៗ !” តប ។

19 នាមសរាបផៅនយតផពាធសតវ សដលមនទនរតាសដងជារពះពទធផៅផឡើយ

រាបតា ងពទទលការពាករដបងពរពះពទធអងគណាមយមក ផទើបផៅថា មហាសតែ ។ 20 រពះឥនតនាទ ធរាជ ។ 21 បផងកើតផោយឫទធ, កាឡាខលន, ដសណងខលន ។

រពះ

9

“ ” ផទវរាជានបនទល ។ “ ! 22 ” ។ “ ! ! អ ” ផទវរាជានបនទល ។

23 ។ “ ” ។

22 សតវផកើតកនងនផទ ។ ពាកយោមញដថា ាននផទ, ាននផទផពាះ, ានទមងន ជាផដើម ។ 23

។

រពះ

10

24

។ ាង

៖ “ ! ពាក ផៅ ” ។

។ រពះផនរត កាញ កខលនផរពើត ៖

“ ?” “ ” ។ “

?” ។ “ ” ។

24 (ន.) (ស.),(បា.) (នត-រទ) (នទទ ) ដផណើ រផដកលក ។ សខមរផយើងផរបើជា ក. កាន : កពងនរទ គកពងផដកលក; ផរចើនផរបើកាល យជា ននតនាទ គរកផរបើ ។

រពះ

11

៖ “ ” ។ បររផទះ

ផៅឋាន តាវតែងេ ។

25 ជាយា

។ 26 27 ផនាះ 25 (ន.) (ស.),(បា.) ភរយាធរបសរពះសមមតផទព គនតសែជាភរយាននកេរតរទងរាជយ សដលផសឋចបានអភផសកតាងផពញទជាមផហស ឬជាអគគមផហស ។ ខលះផរបើជាផទពផោយផលល ស ផទវ, វ > ព = ផទព ។ 26 (ន.) (បា.) (ទោបាផាក) អាចចរយជារបធានកនងទស ឬអាចចរយជារបធានននសសេរគបទស គអាចចរយធសដលផចះវជាជ ផរចើនរបផភទ សរាបផរបើតាមជាន តាមសមយ, ជាអនកអាចបងាា តបផរងៀនពកសសេសដលកាតមកពរគបទស (រគបរបផទស) បានមនផទើសទក : អាចចរយទោបាផាកខ ។ ផរាងផរៀនរបសអាចចរយធផនាះផៅថា ោោទោបាផាកខ ឬផរាងផរៀនទោបាផាកខ ។ 27 ោវ ធាយ គសរតឮបនែច ៗ ឬសរតខេប ៗ; ទផនទញ : ោវ ធាយមនែ, ោវ ធាយបាល គសធយមនែ, សធយបាល ។ មនែ គពាកយសដលចងរកងជារផបៀបសរាបសរត

រពះ

12

28 ។ រពះជាយា - ជាយា ។ ៖

“ ! ?” “ ! ” រពះ ។ “ ?” ។ “ ភយ ” រពះ ។

សសកផោឋ ះផល , អាគម; ផវទ; ពាកយសកែសទធសរាបសរតរបសទធឲយផកើតសខសសឋ... (ម. ព. ទពវមនែ, ទកមនែ, ពទធមនែ ផង) ។ 28 របសកផោះ ។

រពះ

13

“ ?” ។ “ ” រពះ ។

៖ “ ៗ ” ។

ៗ ។ ។

29 ឮ ៖ 29 (ន.) (បា.),(ស.) (អនែវសន ឬ អផនែវសន “អនកផរចើនសតផៅកនងសាន កឬកនងទជតរគ” សសេ, កនសសេ (ផរបើជា អនែវសន ឬ អផនែវសន កបាន; សសេនតសែជា អនែវសន ឬ អផនែវសន) ។ អផនែវសក (ផោយសផងខប) ាន ៥ របផភទគ ១- បពវជជផនែវសក សសេបបស (ឲយបានជាោមផណរ); ២- ឧបសមបទផនែវសក សសេសរត (ឲយបានជាភកខ ); ៣- ឧផទទសផនែវសក សសេផរៀនបាល; ៤- នសេយផនែវសក សសេនសេយ (សសេសមនសេយផៅអារសយផង); ៥- ធមមផនែវសក សសេផរៀនធមអាងឬផរៀនចផណះវជាជ សលបោនតសែផផេង ៗ (ផៅថា វជជផនែវសក, សបបផនែវសក ជាផដើម តាមរបសពទចផណះសដលផរៀនកបាន) ។ ម. ព. អផនែ, សសេ នង អាចចរយ ផង ។ អផនែវស

រពះ

14

“ ?” ៖

“ ” ។

៖ “ ” ។

៖

“ ៗ ផហើយ ” ។

ផទះរពា ។ 30 ៗ 30 (គ.) (បា.),(ស.) (អន-ហៈ) (ឧ ឞណ) ផដឋ ។ ព. ផទ. សត ឬ សតល ។ (សខមរ អ. ង. អន)

សផៅផសចកឋថា “ផដឋ បនែច ៗ, ផដឋ សងអន ៗ” : ទកផដឋ ឧណា ៗ (ផដើមបកឲយរចឡ, សរផសរជា ឧណា កបាន : ផដឋ ឧណា ៗ) ។

រពះ

15

។ ។ ។ កនង ផោយសទធចតែ ។

“ - ” ។ 31 ៗ ។ ៗ ។ ។ ឮ ៗ ៖

31 ចផរមើនធ, ផពញវយ ។

រពះ

16

“អា ” ។ ឮ ៖

“ ” ។

៖ “ ! ?”

ឮ ៖ “ , ” ។

ៗ ឮ “ ” ៖

“ ?” ៗ ៖

“ ពអងាក ល ?” “ ? ខាងសត ។ ៖

រពះ

17

“ ! ” ។

៖“ ដឌ ។ ។ ” ។

ដជរចតអព ។

រពះ

18

២

32 ផហើយ ។

32 (ន.) (ស.),(បា.) (ផវ-ទៈ ឬ ផវត) ផសចកឋដង, វជាជ , ចផណះ ។ គមពរសសមែងសបប

រផបៀបផផេង ៗ ខាងោសនារពាហមណ, កនងសមយផដើម ានរតមសត ៣ យាងគ ១-ឫផគវទ ឬ ឥរផវទ ានដផណើ រផសចកឋជាពាកយឆនទសរាបសរតសរផសើរពកផទវតា; ២-យជផវទ ឬ យជជ ផវទ ានដផណើ រផសចកឋជាពាកយរាយរណែ សរាបសរតបជាឬបងសង; ៣-ោមផវទ ានដផណើ រផសចកឋជាពាកយឆនទសរាបសរតកនងពធថាវ យទកផោម... ។ ផវទទ ង ៣ ផនះសទធសតផរបើាោសនតសកត ផៅផោយរបរមថា ផវទរតយ ឬ រតយវទា ឬក នរតផវទ; ពករពាហមណករបកានផជឿសបថា មហារពហមរបសទធឲយផកើតផឡើង មនសមនមនសេតាកសតងផទ; លះចផណរតមក ផកើតាន អងពផវទ ឬ អងពវ-- “ផវទសរាបសរតផៅឬបផណែ ញផខាម ចបោច...” មយសងមផទៀតរមជាផវទាន ៤ យាង ។ ផវទផកាសល (--ទៈផកាសល) ផសចកឋ ល ស, ោទ ត, ជនាញ កនងផវទ ។ ផវទរបទន (--ទប-របៈ--) ការបផរងៀនផវទ ។ ផវទមនែ ឬ--មនតនែ (ផវត-មន) មនែកនងផវទ ។ សខមរផរចើននយាយសផៅមនែអាគម, មនែសរាបសរតផោែ ះផល ។ ផវទវទា (--ទៈវត-ទា) វទាកនងផវទ, ការផចះផវទ ។ ផវទោនតសែ (--ទៈោស) គមពរផវទ ។ល។

រពះ

19

៖

“ ? ” ។

៖ “ ៗ 33 34 រជ35 ។ ។ ” ។

៖ “ ផហើយ ” ។

33 សកវមកាែ ផ ម ះសកវ ឬតបងានតនមលមយរបផភទ; តបងសដលផកើតអពខយង, គជ

ខយង; ខយងោ ។ 34

សកវមណ ផ ម ះសកវឬតបងវផសសមយរបផភទ; ផពរជ, ខយងោ; ។ 35 ផពរជ ផ ម ះតបងពផសសមយរបផភទានោចរង ានពនលចច ងឆលះរពាត ៗ ។

រពះ

20

36 នាក ។ ៖

“ ” ។ ៖

“ ៗ ៗ ។ ។ វញបាន” ។

៖ “ , ” ។

ជាមយឈមញដនទផទៀត ។

36 (ន.) សណ រកផោបសដលផវចអវ ៗ ។ ធាល បផរបើ បផងវច ៗ យរណាសផហើយ បសនែគរផរបើ ពផងវច តាមរបភពផដើមថា ផវច វញ ។

រពះ

21

។ រឯ ។ ។ ៗ ៗ ។ 37 ៗ 38 ។ ល

37 អមាលាន បនាម ន, ាល , យាងណា: លអអមាលានផៅ ?; ធអមាលានក

ផោយ ! ។ 38 (ក.) ផពាលពាកយបរបាចរបតសឌអធោឌ ន, ផពាលពាកយរ ឭករ ផលើក រោវរជាវរាវរកគណឬអផពើលអសដលបានផធវើរចមកផហើយ, បងសងផដើមបឲយបានសផរមចការសមបណង : សបងសរងងដលគណរគបយាង, សបងសរងងផទវតា ។

រពះ

22

ចចកសករោយនង 39 ។ ធ ៗ 40ដផណឋើ មគនន 41 ។ 42

39 សពតសរាបផសលៀកងតទក ។ 40 ចក, ខា , សហក របសជងគនន : តាម តជសញជងគរមងផគន ។ 41 ផ ម ះរងាវ សឬារតាវសមយយាង (ផរបើកនងបរាណសមយ) របសវងឬចាង យ ២០ យដឌ (១៤០ ហតថ) : ចាង យមយឧសភ ។ 42 (ន.) (ផជើង ដ) របោបសរាបឲយជកខយលានសណាឌ នផផេង ៗ ខលះរសច, ខលះ ទល, ខលះរជង : ផកាឋ ងទក ។

រពះ

23

។ ។ រ ៗ ។ - នងងផនះជានងង ផោកក - ។

43

៖ “ - ” ។

43 ផសឋចផទវតា ៤ អងគជាធកនងឋានចចតមមហារាជកាសគ ជាអនករកាផោកគ ១- រពះបាទ ធតរដឌៈ រកាផៅទសខាងផកើត, ២- រពះបាទ វរឡាកៈ រកាផៅទសខាងតបង, ៣- រពះបាទ វរបកខៈ រកាផៅទសខាងលច, ៤- រពះបាទ កផវរៈ (ផវសេវណ) រកាផៅទសខាងផជើង ។

រពះ

24

ផៅផពលសផៅលច 44 - ។ កនងចផណាមផទវតា ( ) ។ ៖

“ ?”

រប សមរទ សតាន កឯង ផកើតផសចកឋរពយកនងចតែ ៖

“ 45 ផឡើយ” ។

44 (ន.) (--នល--) (រវលសត, ជាបនដសត, អាតសត : អាលយសតោឋ បផគនយាយាងផភលចខលន ផគផៅផចចលអស !; ឯងអាលយសតផលង ផគសនអស ! ។ 45 (ន.) (ស.),(បា.) (សៈាគ) (< ស “រពម” > ម + អាគម “ការមក” ការមកចបជ, ការរបជ; ការរមគនតគនន , ដផណើ ររបរមកចចការជាមយគនន ។ សខមរផរបើសផៅផសចកឋថា “ការចលហនគនន , រកមហន” កបាន : សាគមជនញ រកមចលហនផធវើជនញ (ផៅ ពាណជជសាគម ឬ ពាណជយ-- កបាន) ។ សាគមញាត ការរបជញាត ឬការចបជពកញាត (ផៅ ញាតសាគម កបាន) ។ ផងរសាគម (ផងរៈ--) ការរបជពករពះផងរៈ

រពះ

25

គតផឃើញដផចនះ សថត - ៖

‘‘កោយ មកជេ សមទទស មម អបសស តរមាយកេ ក តវ អតថវស ញតវវ ឯវ វាយមកស ភស” ។

“ ! ? យាងដផចនះ ? ”

ឮ ៖

“ មកទលនងងផនះ ?”

រកមជនសងឃ (របជផដើមបវនចឆយអធករណ ឬផដើមបរបកាអពកចចការរបសសងឃ ។ ពទធកសាគម (ពត-ធ-កៈ--) ការរបរមគនតគនន របសអនកកានពទធោសនា (ផដើមប ទនកបរមងពទធោសនាឲយរងផរឿងចរមងចផរមើន) ។ល ។

រពះ

26

ផោក ៖

‘‘នមសមម វតត កោកសស វាយាមសស ច កទវកត តសមម មកជេ សមទទស មម អបសស តរមាយកេ” ។

“ 46 ទ ងឡាយ សងេ ” ។

47 ៖

‘‘គមភករ អបបកមយយស មម តរ យសស ន ទមសសតម

46 (គ.) (បា.),(ស.) (វត-ដៈ) (វដែ; វ ឫតែ) សដលវល; មល, សដលជាវងមល ។ ន. ការវលផៅមក; ដផណើ រវលផកើតវលោល ប; វងមល; តនមលសរាបចចយផរបើផសបៀង ។ វដែទកខ ទកខកនងវដែៈ គទកខសរាបសតវសដលវលផកើតវលោល ប ។ វដែភយ ភយអពការវលផកើតវលោល ប ។ វដែមល ទតា ងរបសវដែៈ, ឫសរបសវដែៈ ។ វដែផោក ផោកគការវលផកើតវលោល ប ។ វដឋសងារ (បា. --សោរ) ដផណើ រអផនាទ លវលផកើតវលោល ប ។ វដឋសនធ តណវដែៈ ។ល។ 47 សមឋសដលជាធម; ការសសមឋងធម; វចចរបកបផោយធម ។

រពះ

27

កមាកោ កត បរ មសវាយាកមា អបបតវវ វ មរ មសសសម” ។

“ ” ។

៖

‘‘កទវកត កម នាកមត កកថសម វាយាម កតវវ មរកនាត បម គរេកតវ មចចមសាមម” ។

“ ប ប 48 ” ។

៖

‘‘អនកោ ញាតមន កោតម កទវាន បមតនញច កសម ករ បរ មសកម ចចច ន ម ន ច បចចា នតបបតម’’ ។

48 តណះតះផដៀល (ផរចើនសតនយាយរះគនកនងទកបា ងមនចផពាះមខ) ។

រពះ

28

“ ” ។

៖ ‘‘អបារកនយយ យ កមម អផល កម លមថទទយ តតថ កោ វាយាកមនកតវថ មចច យសាភមន មបបត’’ ។

“ ។ ” ។

៖

‘‘អបារកនយយមចចន ត កយា វ មទមតវវ ន កទវកត ន រកកេ អតតកនា បាណ ជញញា កសម យទម ោបកយ” ។

រពះ

29

“ ” ។

‘‘អធមបាយផល ឯកក អស មម កោកស មម កទវកត បកយាជយនតម កមាម ន ម តវនម ឥជេន តម វា ន វា” ។

“ ” ។

‘‘សនទមដឋមក កមមផល នន បសសសម កទវកត សនាន អកញា តរាមេ តញច បសាមម សនតមកក” ។

“ ! ” ។

រពះ

30

‘‘កសម អេ វាយមមសាមម យថាសតតម យថាពល គចា បារ សមទទសស កសស បរ មសោរ មយ’’ ។

“ ។ ” ។

ឮ ៖

‘‘កយា តវ ឯវ គកត ឱកឃ អបបកមកយយ មេណណកវ ធមមវាយាមសមបកនាន កមមនា នាវសទសម កសម តវ តកតថវ គចចា េម យតថ កត នមរកតវ មកនា’’ ។

“ ” ។

៖

រពះ

31

“ ង នង ? អនក ” ។

៖ “ ” ។

ឲយ ផរបៀប ។ មហាជនកហតផនឿយអសកាល ងជាពនផពកកនងការ សហល ផពល មកបះ នន ផោក រពះហសែទ ងផទវរបស មណផមខោ ។

បនាទ បមក បាន 49 49 (ន.) (ស.) (អត-ទាន) (< ឧត > ឧទ + យាន; បា. ឧយាន “ទសរាបកមានែាន

ផដើមផឈើខពស ៗ សដលផគចលដល ផគផដើរបផណែើ រផងើយផមើលផលើបផណែើ រ” សនសដលានផឈើខពស ៗ ានផលក សផលនងលមអគរឲយចងផដើរផមើលកមានែចតែ, សនានផឈើជាមលបសរាបផដើរផលងសកអផេក (សខមរផរចើនផរបើកាល យជា ឱទាន) ។

រពះ

32

កាន ។

។ - ។ ហម មខ ៖

“ ?”

ហម ៖

“ ហម ឲយ ឫ

រពះ

33

50, រកផឃើញ ” ។

ហម ៖ “ នកណប ” ។ រទងរតាសរបាបសមតថាព ៣ យាងរបស

បរសអនកគរទទលរាជយ រពមទ ងមហាកណប ១៦ កសនលង ដចផៅ ៖

“សរ មយគគមកន នមធម អកថា ឱកកមកន នមធម អកនាត នមធម ពេម នមធម ន អកនាត ន ពេម នមធម ។ អាករាេកន មោនមធម អកថា ឱករាេកន នមធម ចតស មោសមកលស សមនាត កយាជកន នមធម ។ ទនតកគគស មោនមធម វាលកគគស ច កកបកក រកេ កគគស មោនមធម កសមឡកសកត មោនមធ ។ សេសសថាកមា បលលកកក សវលមអារាធកនន ច” ។

មហា ៖ ១- សរយគគមនន នធ

50 ធន សដលានទមងនធងន គតរមវឲយបរសាឌធមមតាចនន ១ ពាននាក ផទើបអាច

ផលើករច ។

រពះ

34

២- ឱកកមនន នធ ៣- អនតោ នធ ៤- ពហ នធ ៥- ន អនតោ ន ពហ នធ ៦- អានោហនន មហានធ ៧- ឱនោហនន នធ ៨, ៩, ១០, ១១- ចតស មហាសានលស ផដើម

51

51 (ន.) (ស.),(បា.) (ោលៈរពក) (ោល + វ ឫកេ; ោល + រកខ) ផ ម ះផឈើមយរបផភទ

ានសលកសវង ៗ រសច ៗ ជាផឈើធ ានផលក ផចញទងពតផដើម នងពសមកធ ៗ ផលក មល ៗ ធ ៗ (ានសណាឌ នរសផដៀងនងនាគមងោយចន) សមបររកហមោយផលឿង ានកលនរកអបឈងប រកផហើយឆាបផរាយផៅវញ រជះរតបកនងផកសរមកផរាយរាយផលើសផនដ សផលមល ៗ ធ ៗ ជាងសផលរកផៅ កនងមយឆាន ៗ រជះសលកអសរលងផរចើនដងផហើយោសរតយខចាល ម ៗ មនបងអងយរ ។ល។ រពះសទធតថសកយមនផគនតម រទងរបសតទ ងរទងបរនញវនផងសដរផៅផរកាមផដើមោលរពកេ (សខមរធាល បយលមកថា ផដើមរា ងភន ផទយពការពត) ។ ផឈើផនះានផ ម ះផៅបានបយាងគផៅថា ោលរពកេ កបាន, ផៅ អសេកណណរពកេ កបាន, ផៅ សជជរពកេ កបាន ។ កាលពកនងបរាណសមយ ផឈើផនះានសតឯរបផទសឥណាឍ , សពវនងងផនះ ានសមបរណកនងរបផទសកមពជា ផរចើនសតកនងវតែអារាមននភកខសងឃ, ជាផឈើានរគនបងាយបណឋ ះងាយោតាមសតដសបបណាកោបានសដរ ។

រពះ

35

១២- សមតោ នោជនន នធ ១៣- ទនោនគគស មហានធ ១៤- វាលនគគស ដរ ១៥- នកបនក ១៦- រកខ នគគស មហានធ ។

សមតថាព ៣ យាងគ ៖ ១- សហសសថាមន បរសផលើកស រច ២- បលលនកក ដងកាលដផណកនន ៣- សវលអាោធននន បរស រាជបរត រពះ

ឫ ” ។ ងសមតថាព ៣ យាងដផចនះផហើយ ។

52

ហម ។

52 ផសនាបត (ស. បា.) ផៅហាវ យផសនាគមហាាតយ; មនតនែសកឋធទចតសឋមភ (សខមរ

សមយបរាណផៅ រពះបាទអសជន) ។

រពះ

36

៖ “ ” ។

។ ឮ ។ 53 ។ ឮ ។ 53 ឆរតស ។

រពះ

37

54 ។ ។ ៖

“ អផញជើ ញ អផញជើ ញ វញ” ។

យាង ។ ។ ៖

“ សម បនែច” ។ ។ ផដើម ផលង កផៅផរកាយ ៖

“ហពកនាង 55 - ” ។

54 ោលរបជធ, រពះរាជមនទរកនងរពះបរមរាជវ ង ។

55 លងងងងតសនយឈង (ដចមនសេខាវ ក) : ជនអនធពាល ។

រពះ

38

នាហមនមនតនែផងគនន ៖ “ផតើ ?” “ 56 ធមមតា ” ផសនាបតរបាប ។

។ ៗ ។

57

៖ “ ឲយ ” ។

56

រសយកេ, យកេរស (ព. កា. ផរបើជា យកេ កបាន) ។ 57 រង-ស សរាបជះរ ផហើយកោនែចតែ ។ តាមផរឿងតណាលកនងគមពរជាតកផរចើន

អផនលើថា រងានបសបកពណសសដលទមផសះឲយអសផដើរជាមន, ពកផសនាបតមនតនែធតចទ ងអសនា គនន ផដើរអមសហហមតាមផរកាយ, ផេងរកអនកានបណយភពវអោច រយសដលគរទទលឋានៈជាកេរតយរទងរាជយបាន, កនងកាលសដលផតគនម នរពះរាជវងេផោះ ឬានសតរពះរាជបរតសដលនងមនគរទទលរាជយបាន ...ផៅថា ផេងបសេរង ។

រពះ

39

។

ងក ។

ផឃើញ ។

៖ “ ?”

58 ៖ “ ផរបើវធ ាន ជយ

58 រពាហមណអនកបផពញរបផយាជនដលបរ ឬអនកផធវើនវផសចកឋទនកបរមងដលនគរ

គរពាហមណសដលជារាជរគ ឬរពាហមណជាអនកចចតការផធវើយញដពធកនងរាជរតកលតាមលទធរពាហមណ ។ ផរបើកាល យឃលល តជា បផរាហត (ប-ផរាហត) កាន, គរផរបើ បផរាហត វញ ។

រពះ

40

ាន ” ។ ហម ផគ 59 - ។ 59ផរគឿងរបោបសរាបរាជយ ឬផរគឿងឥសេរយយសសរាបកេរតយរទងរាជយាន ៥ យាងគ មកដ ១, រពះខន (រពះខឌគ) ១, ផសវតចឆរត ១, សពណបាទកា ១ នងវលវជន ១; ាននយមយផផេងថា មកដ ១, រពះខន (រពះខឌគ) ១, សពណបាទកា ១, រពះទណឍ : ១ នងចចមរ ១ ។ ផៅកនងអបណណកជាតកសចងថា ឯវ ចតផសា ទោ, ចតផសា អនទោ, ផហោឌ , ឧបរត ទស ទោ អនវផោផកតាវ អតែនា សទស កញច អទោវ - „„អយ ឧតែរាទោ‟‟ត សតែបទវតហាផរន អគាស, មហារពហមនា ផសតចឆតែ ធារយាផនា, សយាផមន វឡពជន, អញជដ ហ ច ផទវតាហ ផសសរាជកកធភណឍ ហតាថ ហ អនគមមា-ផនា ។ តផតា សតែមបផទ ឋផតា „„អផគនគ ហមសម ផោកសា‟‟តអាទក អាសភ វច នចចឆ ផរផនាែ សហនាទ នទ ។ រពះរាជការរបផមើលផមើលទសទ ង ១០ គ ទសធ ៤ ទសតច ៤ ទសខាងផរកាម ១ ទសខាងផលើ ១ ។ កាលមនផឃើញនរណាាន កផសមើនងខលន រពះរាជការកណតថា „„ផនះជាទសខាងផជើង‟‟ ផហើយយាងផៅបាន ៧ ជហាន ។ មហារពហម បា ងផសវតចឆរតថាវ យ ចសណកសយាមផទវបរតបកផលតវលវជនថាវ យ ផទវតាដនទ ៗ ផទៀតកានផរគឿងរបោបរាជយផផេង ៗ ផដើរផៅតាម ។ រពះរាជការឈបយាងកនងជហានទ ៧ ផហើយបនលសរសហនាទជាអាសភវចចថា „„ផយើងជាកពល គជាអនករបផសើរជាងផគកនងផោក‟‟ ដផចនះ ជាផដើម ។

រពះ

41

។ ៖

“ ព ” ផហើយ ៖

“ បាន ” ។

60 ។

នាហមន ៗ

“ ” ។ 60 (ន.) (ស.), (បា.) (របទក-សន) (បទកខណ) ការសសមឋងផសចកឋផគនរពឬផសចកឋ

រសឡាញផោយផដើរពទធជវញបគគលឬវតថអវ ៗ ឲយបគគលឬវតថ ផនាះផៅជាខាងោឋ នដ : ផធវើរបទកេណវហារ ៣ ជ...។ ផរបើជា ក. វ. កបាន : ផដើររបទកេណ; កាលសដលជជកគនតផរៀបនងផចញពផទះគនតបានផដើររបទកេណផទះនងនាងអមតតាបនាប ៗ ជផហើយផទើបគនតផចញផៅ... ។

រពះ

42

។ ។ ៖

“ ” ។

61

។ ផទ ពក ៖

“ ! របាកដ 62 , 63 ជា

61 ផលទ ងងមជាមងគល, ផលទ ងងមដានសរសសឋ ។

62 អផពើលអសដលបានផធវើទកពផរពងនាយ, -ពបពវជាត សដលនា ឲយានផរពងសណាង

ជបរបទះផរឿងលអ ៗ កនងបចចបបនន ។ 63 បា.; ស. កាល-កាន-ណ, (ន.) (កាលករ ណ) < កាឡ + ករ-ធា.+ ឦ-ប. ។ វ. អតែផនា

នសេយ កាឡវណណសទស កផរាត អបបកាសកតាែ ត > កាឡកណណ មនសេផធវើនវនសេយ -

រពះ

43

- ” ។

វង រកមតនតនែករ ឮ សរពផរាះរងរណឋ ឮ 64 ។

ននខលនឲយរបាកដផសមើផោយវតថពណផមម ផៅថា កាឡកណណ គមនសេឥតបណយ, មនសេចនរង, មនសេចតែផមម : រសកាឡកណណ គរសចតែផមម , រសចនរង : ផមរសកាឡកណណ , មនសេកាឡកណណ ។ សរ ច កាឡកណណ ច ន សផមនែ កទចន កនងកាលណាកផោយ មនសេានសរសសឋ នងមនសេកាឡកណណ មនសសងាវ កគនន ផឡើយ ។ 64 (ន.) (ស.),(បា.) សមរទ ។ ានផសចកឋតណាលកនងផរឿងរាាយណៈថា សមរទ

បានជាផៅ ោគរ ផរពាះផកើតអពពករពះរាជបរតរបសរពះបាទ សគរៈ សកនពលឲយជក ។ ព. កា. ោគរា, ោគផរស, ោគផរា សមរទ ។ ោគផរ កនងសមរទ ។

រពះ

44

៣

“ ” ។ ។ ៖

“ 65 បាន ”

65 របផទសសដលឋតជាកសសឋងកនងកណាឋ លទក (ផកាះ) ។ ទវបធ ៗ ផៅថា មហាទវប

ាន ៤ គ ៖ ១- បពវវផទហទវប គទវបរបសពកមនសេអនកវផទហៈ ផៅទសខាងផកើត; ២- ជមពទវប គទវបរបសមនសេខាងជមព សដលផៅទសខាងតបង គជាទវបសដលរងផរឿងរតសដតរតដម សដលកណតផៅផោយសផអកផៅតាមផ ម ះផដើមជមពធមយជាផគនលដះផៅនាភនសផមរ (បា. ភនសផនរ) ។ កាលពសមយបរាណ ផោកសផៅចផពាះរតងមធយមរបផទស គរបផទសឥណាឍ ទ ងមល ផៅថា ជមពទវប ។ ជាកសនលងសដលសមគរដលការរតាសដងរបសរពះពទធទ ងទាយ; ៣- អបរផគនយានទវប គជាទវបសដលផៅទសខាងលចភនសផនរ; ៤- ឧតែរករទវប គទវបសដលផៅទសាគខាងផជើងភនរពះសផនរ ។

រពះ

45

បផរាហត ។ ។ 66 67 ៖

មហាទវបទ ង ៤ ផនះ ានទតា ងផៅជវញភនសផនរ សដលជាសនលននសផនដ ផពាលគទវបផៅរគបទសធទ ង ៤ ។ ទវបទ ងអសផនាះានការបរវតែខស ៗ គនន ដចជាមនសេសដលរសផៅខាងជមពទវបមនសេាននផទផពាះ ចនន ៩ សខ ១០ នងង ផទើបផកើត ។ ចសណកផៅទវបបផទៀតមនសេពផពាះសត ៧ នងងបផណាណ ះ ករបសតបរតធតាផហើយរយៈផពល ៧ នងងកធផពញវយ ។ តាមលទធសពវនងងផនះ ថាមហាទវបចចសគទវប សដលផគោគ លជាកមកជាយរផហើយាន ៣ គទវបអាស ទវបអរ ប នងទវបអានតហវក ។ មហាទវបងមគផគផទើបសតរកផឃើញផហើយោគ លកនងសមយផរកាយមកផទៀតាន ២ ផទៀតគ ទវបអាផមរក នងទវបអផសអាន រមទ ងទវបចចសនងទវបងមាន ៥ ។ 66 (ស.),(បា.) (បរសត) (បរឞទ; បរោ) ពកជនសដលរបជគនន : នងងផនះ ានបរសទមកជបជផរចើនគនន ។ ពកជនសដលសមរគចតែរមគនតផធវើការរបរចលគនន , រកមហន, សាគម : បរសទោមគគមតែ...។ ភកខោមញដធមមតាផរដពផោកផៅអធការនងោមផណរ កផៅថា បរសទ សដរ (អ. ង. ប-សត) : កនងវតែផនះានផោកបរសទ ៥០ អងគ ។ សរផសរជា បរសទយ ដផចនះកបាន ។ 67 (ន.) (បា.),(ស.) (អញ-ជៈ--) (អញជ ល ឬផរបើជា អញជ ល កាន) រកពរាមនដ (ទ ង

១០), ការផគ រាមនដទ ង ១០ ផគនរព : របណមយអញជ ល, ផលើកកបងអញជ លរបណមយ (ពាកយកាពយផរបើកាល យកាតខលរតមសត ជល កាន : របណមយជល ោកផលើសរស...។

រពះ

46

“ ផតើន68ផរកាក ” ។

៖ “ ?” “ រពះបងគ ” ។ “ ?” ។ “ ” ។

ឮ កផពាល ៖ “ ” ។

។ ហម

អញជ លកមម ឬ --ករ ការផធវើអញជល គការផលើករកពរាមនដទ ង ១០ សពះផគនរព ។ អញជ លករណយ (--កៈរៈណ) បគគលសដលគរឲយផលើកអញជលសពះផគនរព (បគគលសដលគរឲយផគចងសពះ) : អរយបគគលជាអញជ លករណយ ។ល។ 68 (ន.) (ស.) ាញ កពផដក សខមរផយើងផរបើចផពាះសត រ. ស. នង ស. ស. : រពះករណារទង

ផតើនផហើយ; ផោករគផតើនផហើយ ។

រពះ

47

69 ។ រពះបាទ ។

គងផលើ រាជ 70 ៖

“មនតនែទ ងឡាយាន ផនះ នវឋានៈផនាះ”

ផហើយ ផៅ ។

69 (ន.) (បា.),(ស.) (អៈភសសក) (អភផឞក) ការផរោចទកកលសទកសងខ (ផលើរពះសរេ

ផោកអនកានបញជដ ភនហារ) សនមតឲយផឡើងផពញទជាកេរតយរទងរាជយ ។ ការផរបាះរពបាចោចផរគឿងគនធពផោរថាវ យពរថាវ យជយចផពាះរពះពទធរបសដលកោងងម កផៅ អភផសក សដរ : អភផសករពះ (ផធវើតាមដផណើ រផរឿង កាលសដលរពះសកយមនផគនតម រទងបានរតាសជារពះពទធរចផរសចផហើយ, កនងផវោាល ម ៗ ផនាះ, ពកផទវតានា គនន មកផរបាះរពបាចោចផរគឿងគនធពផោរទពវថាវ យពរសពទោធការថា “រពះពទធឈនះារផហើយ ! ារានចតែបាបចចញរពះអងគផហើយ !” ។ ពាកយ អភផសក ផនះសខមរផរបើជា ក. កាន ។ 70 រាជសមបតែដានសរ, សមបតែសរាបផសឋចរទងរាជយ ។

រពះ

48

ៗ ៖ “ អនក, អន ង „ ” ។

ផហើយ បាទមហា-ជនកឲយផសឋចយាងផៅជបរពះរាជធតា ។ ឮ ឮ 71 ៖

“ ! 72 ” ។ ៖

“ ឮ 73

71 សមឋកេរតរទងរាជយ ។ តាមចាបរាជសពទសខមរថា សបរតរបសាច សសផនដផចញឲយរបជារានតសែដងរគបគនន ទផៅ ផៅថា រពះរាជឱងាក រនវរពះបនទលសរសហនាទ ។ 72 ាពរបផសើរនរកសលង ាពលអកនលង ។

រពះ

49

” ។

ឮ ៖ “ ! ”

មឋង ២ ។ ផទើប 74 ផៅ

73 សដលគរោឋ ប, សដលរតវោឋ ប ។ ន. សមឋសដលគរឬរតវោឋ ប ។ សខមរផរបើជា រ. ស.

ចផពាះសតរពះបនទលរបសសផមឋចរពះវររាជជនន ឬសផមឋចរពះអគគមផហស, សផមឋចរពះមហាកេរតយាន : ទទលរពះសវនយ ។ 74 សតវចតបាទពកមយជារមគានអណាចអងអាច ។ កនងគមពរពទធោសនាថា

សហៈ ាន ៤ របផភទគ ១- តណសហៈ សហៈានសមបររបផផះ សតណជាតជាអាហារ; ២- កាឡសហៈ សហៈានសមបរផមម សតណជាតជាអាហារសដរ; ៣- បណឍ -សហៈ សហៈានសមបរផលឿងចចស (សមបរផតាន ត) សោចសតវជាអាហារ; ៤- ផកសរសហៈ សហៈានផកសរ គរតងកានសណ ផរាមសមបររកហម, ានឆនតរកហម៣រសសរកឡាញពរតមកាលកាតចមកផលើខនង គឆនតមយកណាឋ លបងាតរតងចះតាមខនងដងកនទយ ឆនតពរសងខាងងាកចះតាមផកៀនរតគនកទ ងពរ (ាខ ងមយ) វលផវៀនពទធជាទកខណាពត, រតងមខនងចងផជើងទ ងបននងចងកនទយានសមបររកហមរសស, សរររបផទស ផរដពផនាះានសមបរ-សដចសមបរខយងសងខសដលខាត, សោច

រពះ

50

កាល ហាន ៗ ។

ពរះបាទ បងហា ញសមតថភារដោយរាជយ

។ ហម ៖

“ ?”

៖ “ ” ។

៖

សតវជាអាហារ (ផរចើនានផៅកនងហមវនែបបផទស), ផកសរសហៈផនះានអានាពជាងសហៈ ៣ របផភទខាងផលើ; ផៅសហរាជ ឬ រាជសហ “ផសឋចសហៈ” កបាន ។

រពះ

51

“ ផោក ” ។ ៖

“ - 75 រាជធតា ផទវ ” ។

៖ “ ផទផតើ សត រពះនាង គនបរពះទយ ផតើ ពកអនក ?” “ ខាង 76 ” ។

៖ “ ” ។

75 អណាចននរពះរាជាសដលរបរពតែផៅកនងទជវញផខតែសដន គអណាចននការរគប

រគងរបផទសមយ ៗ ផាយផៅជវញរបផទសផនាះរបសរពះអងគ អាណាចរកជាាវៈផលើរពះមហាកេរត។ 76 សភនន; សទនសរាបអងគយសពន; រពះសទនសរាបរពះពទធ ឬរពះរាជារទងគងសពន

រពះបាទ ។ បលលងករតន ឬ រតនបលលងក បលលងករតនៈ គបលលងកោ តបង ឬបលលងកផពរជ ។

រពះ

52

រពះហសែរបស ។ ។ “ឱ ! ខាង ឯងផទផតើ ” ឮ “ ?” ាល ម ៗ ៖

“ ?”

៖ “ ” ។

មនសេ . ,

រពះ

53

77 ៗ ៖

“ ?” ៖

“ - ៗ ” ។

៖ “ 78 ?”

៖ “ ” ។

។ រហតរគបទ ង ១៦ ។ 77 របោបផធវើផោយផឈើឬឫសេ ានសណាឌ នដចធន សរាបផងពចកបាស ឬ សឡ។

78 កណតសដលកតផ ម ះ, សដលកតរទពយរបស, សដលកតអវ ៗ ានរផបៀបាន

ចនន : ផធវើបញជ , ចះបញជ ។

រពះ

54

79 80 81 ។

ន ដផចចន ះាន ក ៗ ផោយរទង ៖

“ ផពល ផផេង ៗ ផទៀត” ។

ពរះបាទមហាជនកដ ះពបោា មហាកណប ១៦

មហាកណបទ ១ មនតនែនាហមន

៖ 79 តង ឬនងងសដលានរពះចនទផពញវង, នងង ១៥ ផកើត : នងងផពញបណមសខកតែក ជា

នងងផធវើពធសពះរពះសខ តាមរបនពណពបរាណកាលផរៀងមក ។

80 រតសដតជាកសសឋង ។ ផបើផរបើជាពាកយផរបៀបថា ខពងខពស, ផងកើងថាក ន ។ ចសញចងចញជច ច ចសញច ងភលោង ច; រងផរឿងនងលថាល ។

81 (ន.) (ស.),(បា.) (នៈានល) (នភ + អាលយ) លផៅពពក គផមឃ, អាកាស :

អសណឋ តរតសសតកណាឋ លនាលយ ។

រពះ

55

“ 82 ឬ ?”

៖ “ 83” ។

៖ “ ៗ 84 ” ។

៖ “ ?”

82 (ន.) (បា.),(ស.) (បច-ផចកៈ ពទធ) (របផតយក--) ផោកអនករតាសដងចផពាះបានសត

ខលនមយ សសមឋងធមផរបៀនរបផៅអនកដនទផងមនផកើត : រពះបផចចកពទធ ។ 83 (ន.) (បា.),(ស.) ពាកយសរាបមនតនែ ឬបណាែ រានតសែទ ងពងផឆលើយផសឋច ផបើផឆលើយ

ផសឋចរទងរាជយថា : រពះករណាវផសស ឬ រពះករណានងលវផសស ។ 84 (ន.) (បា.) (បដសនឋារៈ) (បដសណាឌ រ ឬ--សនាថ រ) កចចទទលរាកទកផភញៀវ ឬ

ចផពាះនរណាាន ក ។

រពះ

56

ឲយ កនង រពះបរមរាជវ ង ។

មហាកណបទ ២ រពះបាទមហាជនក ៖ “ ?”

។

85 ពយ “ ” “ ”

85 ចលគនតរសះគនន ផធវើការរបណាងរបសជងយកឈនះ, ចលគនតរបរមកាល ងគនន

សផរមចកចចអវមយ ។

រពះ

57

។ ឮ “ ” រពះរបាជាញ របសរពះរាជាងម អវ ! ។

មហាកណបទ ៣ “ ”

86 ។

មហាកណបទ ៤ “ ”

។

មហាកណបទ ៥ “

” ។

មហាកណបទ ៦ “ ”

86 (ន.) (ធរៈន--) ផមទទងទវ រសដលោកផលទ លនងសផនដឬនងនផទខាងផរកាម ។

រពះ

58

87 88 ។

មហាកណបទ ៧ “ ”

។

មហាកណបទ ៨-៩-១០-១១ “ ”

កសនលង កេ 89 ផៅ ។

មហាកណបទ ១២ “ ”

87 (ន.) ផឈើឬឫសេានកា សរាបោកផឡើងផឈើខពស : បផងាអ ងផតាន ត, ផឡើងតាម

បផងាអ ង ។

88 ដរសដលនា ឲយានសរសសឋដលរពះនគរ នងរបជានរានតសែ ។

89 ពាកយផនះដចគនន នងពាកយថា សរសសឋ សដរ សដលាននយថា ផសចកឋសខរសល;

ការរបរពតែផៅរសល; ផសចកឋចផរមើនផោយសខ; ផសចកឋសខចផរមើន, ផរគនះលអ; ដផណើ រានផជាគ : ានសសឋ, ផៅមកផោយសសឋ ។ ពាកយឲយពរគនន បានរាលផពល (ផរបើតាមសមយនយម) ។

រពះ

59

ៗ 90 ។

មហាកណបទ ១៣ “ ”

។

មហាកណបទ ១៤ “ ”

ឲយ ។

មហាកណបទ ១៥ “ ”

91 ។

មហាកណបទ ១៦ “ ”

90 ចាង យរបសវងមយនមរផទះផសមើនង ២ សមរតៈ រពះភកខ នមនែផដើរឬអងគយកនងចផនាល ះ

ផទះអាចផមើលបានចាង យមយជរនម។ 91 (ន.) (បា.),(ស.) (ផបាក-ខៈរៈណ) (បឞករន ឬ បឞករណ) រសះានឈក (រសះឈក) ។

រពះ

60

92

។ ៗ

៖ “ ? ”

៖ “ ” ។

93 ។

“ ” ។

92 (ន.) (ស.),(បា.) (បៈរមន-ឌល) វងមល, អវ ៗ សដលានសណ មល : ផដើមោវ យ

ផនះានបរមណឍ លលអណាស ។ ដផណើ រផរៀបរយចះសបបបទ : ផសលៀកដណឋ បជាបរមណឍ ល គផសលៀកដណឋ បរតមរតវតាមសបបបទ, ផសលៀកដណឋ បចះសបប ។ 93 (ន.) (បា.) (កត-តា--) (កតែ + អានាវ) អានាពននផករ ែផ ម ះ ។

រពះ

61

ចសណកឯ របស ។ 94 ឲយ 95 ៖

“ ឮ 96 ” ។ 97

ៗ ។

94 (ក.) ផលចឮផករ ែផ ម ះលអឬអារកក ផៅរគបទសទ ។

95 ភលកយាងសផមប ើមគរភលក ផរចើននយាយថា ផផអើលភលក, បាកភលក, ភលកចះចល, ផជឿភលក...។ 96

លបចលបងយាងលអត, លបចបផញជឆ ត ។ 97 (ន.) (បា.),(ស.) (បន-ណាកា ឬ បន--) (បណាការ) ជនន, ភសែារ, តងាវ យ; ផរចើន

នយាយកាល យជា បណាឋ ការ (គរផរបើ បណាណ ការ វញផទើបរតមរតងតាមរបភពននពាកយ) ។

រពះ

62

98 កគ ។ ។ - 99

100

រត ។

ៗ ។ មនតនែនាហមន ។

98

(ន.) (ស.),(បា.) (មៈផហារសប) (មផហាតេវ < មហា + ឧតេវ; មហសេវ < មហា + ឧសេវ) របា យាងធ, ការផលងសលបងរបា គរគកគផរគង; ការរករាយសបាយខាល ងផោយសលបងរបា ; ការបផញច ញរបសសបលក ៗ ោកតា ងជារផបៀបយាងធឲយមហាជនផមើល; ពធសផាភ ទយយាងធ : ផលងមផហារសព, ផមើលមផហារសព, ផរៀបពធមផហារសព (ផរបើកាល យជា មផហាររសព កាន បសនែគរសលងផរបើ) ។ 99 អាហារសដលគរបរផាគនងខា ទពា គបសងអមនងចាអ ប ។

100 របការផរចើន; សដលានរបការផរចើន ។

រពះ

63

។ ។ វង របគផឡើង រទហងអងកងផពញនគរ ។

។ ។

រទ ។ ាពរតជាកនន ៖

‘‘វរ មយ នាម កតតពវយតតក, សចចេ មោសមកទទ វរ មយ នាករ មសស, ន ឥម សមបតតម អលភមសស’’ ។

“ ជាគណជាត ឲយ ខាងសតបាន -

រពះ

64

មហា ” ។

ជរញឲយ 101មយអងគឯង ៖ ‘‘អាសកសកថវ បរ មកសម ន នមពវមកន ទយយ បណឌម កតវ

បសាមម កវាេ អតវត ន យថា ឥចាម តថា អេ។ ‘‘អាសកសកថវ បរ មកសម ន នមពវមកន ទយយ បណឌម កតវ បសាមម កវាេ អតវត ន ឧទោ ថលមពភត។ ‘‘វាយកមកថវ បរ មកសម ន នមពវមកន ទយយ បណឌម កតវ បសាមម កវាេ អតវត ន យថា ឥចាម តថា អេ។ ‘‘វាយកមកថវ បរ មកសម ន នមពវមកន ទយយ បណឌម កតវ បសាមម កវាេ អតវត ន ឧទោ ថលមពភត។

101

(ន.) (ស.),(បា.) (អទន) (< ឧត > ឧទ “ខពស; ឮខាល ង” + អាន “ការដកដផងាើមផចញ”; < ឧ + ទ អាគម + អាន “ការបផញចញសផឡងឮខាល ង” ការបនល, ការកមទរ គការបនលឬកមទរសមឋឮខាល ង ៗ ផោយានអណរឬទកខរពយ, ផោយានផសចកឋអោច រយ, ផោយានកហងជាផដើម : បផញច ញឧទនកណាែ លរបជជន ។ -ផ ម ះគមពរសតែនែបដកមយសផនក កនងពកខទទកនកាយ សដលនយាយអពឧទនកថាននរពះសាម សមពទធ : គមពរឧទន ។ -ផ ម ះអងគមយរបផភទ រាបចលកនងអងគ ៩ ននពទធោសនា ។ -សរោនាតឬសសរមកសតវជាផដើម, ដចជា អា !, អយ !, យ !, យផអើ !; ខវក ៗ ! ផចច ៗ ! ជាផដើមផៅថា ឧទន ឬ ឧទនសពទ ។

រពះ

65

‘‘ទកេ បនកតវបម នករា សបកញញា អាស ន ឆមកន ទយយ សខាគមយ ពេ េម ផសា អេមតវ េមតវ ច អវ មតកកម តវ មចច មបពវជន តម។ ‘‘អចមន តមតមប ម ភវតម ចមន តមតមប ម វ មនសសតម ន េម ចមនាត មយា កោគា ឥតថមយា បរ មសសស វា’’។ “ ។ ។ ។ ។

រពះ

66

។ ។ ។ ” ។

102

102 (ទៈ សៈពធៈរាជៈ ធរ, ឬតាមទាល បថា ទសសៈពត--) ន. (បា. ទសវធ + រាជធមម) រាជធម ១០យាង គធម ១០ របការ សរាបរពះរាជារទងរបរពតែ រពមទ ងសណនា ពកផសនាបតមនតនែធតចនងពករានតសែរបជាឲយរបរពតែផង ។ទសពធរាជធមផនាះគ ១- ទនៈ ការផធវើអផណាយ; ២- សលៈ ការរកាសល ៥ ជានចច ឬរកាសល ១០ មយដងមយកាល; ៣- បរចចច គៈ ការចណាយរពះរាជរទពយទនកបរមងរបផទសជាត; ៤- អាជជវៈ

រពះ

67

ផហើយ ។

។ . ។

ានផសចកឋរតង; ៥- មទទវៈ ានផសចកឋទនភលនសលតសាពរាបោ; ៦- តបៈ ការកានឧផបាសងសលតាមកាលកណតមឋង ៗ (ម. ព. តបៈ ឬ តបះ ផង); ៧- អផកាក ធនៈ មនកផដឋ រកហាយអនកដនទ; ៨- អវហោ មនផបៀតផបៀនអនកដនទ; ៩- ខនែ ានផសចកឋអតធន; ១០- អវផរាធនៈ មនបពានផលើធមផលើចាប ។ ផរចើនផរបើកាតខលរតមសតទសពធ ឬ ទសពធធម ។

រពះ

68

៤

103

ថាវ យរពះបាទ ៖

“ ! ” ។

។ គង ។

103

ឧទានបាល (អត-ទានៈបាល) អនករកាឬអនកសងឧទាន (ផបើនតសែជា ឧទានបាល ឬ--បាលកា អ. ង. --បាល ឬ បាលកា) ។

រពះ

69

ៗ ៗ ។ ផៅ - 104 ។ ៖

“ ” ។ “ 105

” ។ ៗ 106 ។ 104 (ន.) (បា.) (ស. ឱជស; ឱជា) អវ ៗ សដលបផងកើតកាល ង, ផរគឿងបផងកើតកាល ង, ជនយកាល ង គរសសដលនា ឲយានកាល ង, រសឆាង ញ; ជជាត; កាល ងកាយ ឬទកកាល ងកនងខលន : ឱជៈដ រសជាតដ (សរផសរជា ឱជៈ កបាន) ។ 105 (គ.) ងម, ដបង, ចផពើប : ចណផថាម ង ។ ផថាម ងងម សដលផថាម ងផហើយផទើបបានងម ។ 106

ផឈើសដលរជះសលកអស ផៅសលសតសមក ។ ពាកយផនះ មនសវជាានផរបើទផៅផទ ានផោយតបនខលះ ។

រពះ

70

107 ។

៖

“ ?” ៖

“ - ផធវើឲយសមកោវ យរជះសលកអស” ។

៖ “ ផទៀត ផៅ ?”

107

(គ.) (សង-ហា) សដលរងផរឿង ានរបលអអងអាច ផឆើតឆាយ, រសស, រសសបស : របផឆាមសងាា , សតងខលនយាងសងាា ) ។ សងាា រាស គរាសរងផរឿង : ានសងាា រាស ។

រពះ

71

៖ “ ” ។

៖ “ ! ” ។ 108

៖

108

(ន.) (ស.)(បា.) ការកានផោយរបនព, ការទទលកានតាម, ការបផញច ញវចចផបែជាញទទលកានតាម ។ សខមរផរចើនផរបើជា ក. បផញច ញវចចផបែជាញ ទទលកានតាម ដចជា

រពះ

72

“ ចចប ចរ ៗ 109 ផហើយចរ ៗ ផយើង ” ។

។ 110 ៖

“ ” ។ រចនា គនន ផពាលដផចនះថា ៖

‘‘អកបារាណ វត កោ រាជា សពវភកមាម ទមសមបតម

កពងសាទនសល, សាទនធតងគ, សាទនវតែ (សរផសរកាល យជា ោម ទន

តាមសផនៀងថាផោយរសលាត តាមដផណើ រកាពយកាន) ។ 109

(ន.) របោបសរាបដសជរមះផធមញ តាមសបបបរាណ : ទពាផឈើសទនរសស, ដផឈើសទន (សខមរផរចើនផរបើវលលរសសឬសមកផឈើរសសសដលានរសរបហាតឬសសមងដង សសមងោល រសសកផរបើ) ។ (សពវនងង ផរបើរចចសដសផធមញ) ។ 110 ទធាល ធទោយផៅមខរពះបរមរាជវ ង ។

រពះ

73

នជជ នកចច នមសមកមតម ន គកត ករកត មកនា ។ ‘‘ន មមកគ នបម ឧយាកន នបម េកស ឧទមកេ តម មកគាវ តណហម មាសកនា ន អតថមនសមសតម’’ ។ “ ឫ ” ។ ឫ

រ111 112 មា 113 ៖

111

(គ.)សដលានចតែបផងាអ នផៅរក ឬានចតែអនផោមផៅរក ។ 112

(ន.) (ស.) (បា.) ផសចកឋោង ត ការោង តចចកអារមមណផៅហមង ការពចចរណាផឃើញផសចកឋពត ។ គ. ោង ត ។ វផវកោឌ ន ឬ--ោថ ន ឋានោង ត ។ វផវកាព (--កៈ-ាប) ាវៈោង ត ។ វផវការមមណ (បា. វផវក + អារមមណ) អារមមណោង ត (ចចកផសចកឋផៅហមង) ។ (ព. ព.) : កាយវផវក (--យៈ--) ផសចកឋោង តកាយ ចតែវផវក

(ចត-តៈ--) ផសចកែោង តចតែ ឧបធវផវក (អ-បៈ-ធ--) ផសចកឋោង តកផលស ។ 113

(ន.)ពាកយសរាបរគហសថផៅអនកបសសដលជាញាតឬសដលសនទធោន លផោយបានផគតផគងចតបបចចយផង ។

រពះ

74

“ 114

” ។ ៖

‘‘សខោមា រកោសោ វធពនាធ ឧបារតវ កសស ន អជជ អារាកម ទេរា វទធធ ច អចាករ ។ ‘‘អតមកកន តវនថា ធរា នកមា កតស មកេសមន កយ ឧសសកមហម កោកមហម វ មេរន តម មនសសោ ។ ‘‘កត កឆតវវ មចច កនា ជាល តត មាយាវ មកនា ទឡ ហ ឆមនាន លយតវត គចាន តម កោ កតស គតមមាបកយ’’ ។ “ ស 115 ។

114

(ន.) ផសចកឋខវលចតែ ខវលគនត : ខញ ានកងវល (កផរបើថាខញ ានផសចកឋកងវល) ។ រសកផកើតកងវល គរសកសដលានផកើតសកសនតងាគ ម ឬ ានផកើតបះផបារចោចលអវ ានកងវល ានកឋខវល ។ 115

(ន.)ធមមតា ការរបរពតែផៅតាមចណា តាមទាល ប ផសចកឋមនសបលកអពដផណើ រផដើម ដផណើ រសដលតាងផៅដចសដល : ផៅផធវើការតាមរបរកត ។

រពះ

75

។ អន ” ។ ។

116 ។ ឫ ៗ, ។ ឫ ៖

“ - 117 អនក !” ។

116

ធមសរាបសមណៈ សមងធម, ធមសរាបអបរ ចតែឲយបានសងបរាង បនវកផលសទ ងពង 117

របផទសឬភនានទកសផនេ ើម : នរពហមពានែ ភនហមពានែ ។ សខមរផរបើកាល យជា ផហមពានែ កាន ផរបើកាល យឃលល តផៅផទៀតជា ផហមបពានែ កាន ព. កា. ផរបើជា ហមវត ផហមវត ហមវនែ ផហមវនែ ផហមវ កាន សមយសពវនងងផនះផលចឮ ផ ម ះកនងសកលផោកថា ហាលយ ឬហាលយា ។

រពះ

76

៖

‘‘កទធេ មមថមល ផត វ មភតត ោគកសម មមត បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ មមថមល ផត វ មសមល សពវកតវបភ បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ មមថមល ផត ពេបាោរកតវរណ បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ មមថមល ផត ទឡ ហមដដា លកោដឋក បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ មមថមល ផត សវ មភតត មោបថ បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ មមថមល ផត សវ មភតតន តរាបណ បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ មមថមល ផត គវាសសរថបឡ មត បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ មមថមល ផត អារាមវនមាលមន ម បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ មមថមល ផត ឧយានវនមាលមន ម

រពះ

77

បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ មមថមល ផត បាសមទវនមាលមន ម បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ មមថមល ផត តមបរ រាជពនធន ម មាបមត កសមមនកសសន កវកទកេន យសសសមនា បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ កវកទកេ ផកត នមចមកត ធមមរកេម កត បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ កវកទកេ ផកត អកជកយយ ធមមរកេម កត បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ អកន តបរ រមម វ មភតត ោគកសម មមត បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ អកន តបរ រមម សធាមតតមកកលបន បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ អកន តបរ រមម សចមគន ធ មកនារម បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ កដដគាករ ច វ មភកតត ោគកសម មមកត បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ កដដគាករ ច សធាមតតមកកលបកន

រពះ

78

បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ កដដគាករ ច សចមគកន ធ មកនារកម បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ កដដគាករ ច លមកតត ចនទនកោសមកត បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ កសមណណបលលកង ក កគានកក ចមតតសនថកត បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ មណម បលលកង ក កគានកក ចមតតសនថកត បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ កបាសកោកសយយ កខាមកោដមពរាន ម ច បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ កបាកេ រណ រមាម ចកកវាកបកជមតវ មនាទ លកកេម សញានាន បទមបបលកកេម ច បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ េតថមគកមព ច សពវវ លកក រភស មកត សវណណកកចា មាតកងគ កេមកបបនវាសកស ។ ‘‘អារកឡ ហ គាមណកយេម កតវមរង កសបាណម ភម បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ អសសគកមព ច សពវវ លកក រភស មកត

រពះ

79

អាជានកយវ ជាតមយា សមន ធកវ សឃវាេកន ។ ‘‘អារកឡ ហ គាមណកយេម ឥលលមយាចចបធារ មភម បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ រថកសនមកយា សននកទធ ឧសសមតទធកជ ទកប អកថាបម កវយយកគេ សពវវ លកក រភស មកត ។ ‘‘អារកឡ ហ គាមណកយេម ចចបេកតថេម វមមមភម បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ កសមវណណរកថ សននកទធ ឧសសមតទធកជ ទកប អកថាបម កវយយកគេ សពវវ លកក រភស មកត ។ ‘‘អារកឡ ហ គាមណកយេម ចចបេកតថេម វមមមភម បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ សជេរកថ ច សននកទធ ឧសសមតទធកជ ទកប អកថាបម កវយយកគេ សពវវ លកក រភស មកត ។ ‘‘អារកឡ ហ គាមណកយេម ចចបេកតថេម វមមមភម បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ អសសរកថ ច សននកទធ ឧសសមតទធកជ ទកប អកថាបម កវយយកគេ សពវវ លកក រភស មកត ។ ‘‘អារកឡ ហ គាមណកយេម ចចបេកតថេម វមមមភម បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។

រពះ

80

‘‘កទធេ ឱដឋរកថ ច សននកទធ ឧសសមតទធកជ ទកប អកថាបម កវយយកគេ សពវវ លកក រភស មកត ។ ‘‘អារកឡ ហ គាមណកយេម ចចបេកតថេម វមមមភម បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ កគាណរកថ ច សននកទធ ឧសសមតទធកជ ទកប អកថាបម កវយយកគេ សពវវ លកក រភស មកត ។ ‘‘អារកឡ ហ គាមណកយេម ចចបេកតថេម វមមមភម បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ អជរកថ ច សននកទធ ឧសសមតទធកជ ទកប អកថាបម កវយយកគេ សពវវ លកក រភស មកត ។ ‘‘អារកឡ ហ គាមណកយេម ចចបេកតថេម វមមមភម បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ កមណឌ រកថ ច សននកទធ ឧសសមតទធកជ ទកប អកថាបម កវយយកគេ សពវវ លកក រភស មកត ។ ‘‘អារកឡ ហ គាមណកយេម ចចបេកតថេម វមមមភម បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ មមគរកថ ច សននកទធ ឧសសមតទធកជ ទកប អកថាបម កវយយកគេ សពវវ លកក រភស មកត ។ ‘‘អារកឡ ហ គាមណកយេម ចចបេកតថេម វមមមភម

រពះ

81

បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ េតវថ ករាកេ ច សពវវ លកក រភស មកត នលវមមធករ សករ កតវមរង កសបាណម កន បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ អសាករាកេ ច សពវវ លកក រភស មកត នលវមមធករ សករ លលមយាចចបធារ មកន បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ រថាករាកេ ច សពវវ លកក រភស មកត នលវមមធករ សករ ចចបេកតថ កោបមកន បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ ធនគគកេ ច សពវវ លកក រភស មកត នលវមមធករ សករ ចចបេកតថ កោបមកន បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ រាជបកតត ច សពវវ លកក រភស មកត ចមរតវមមធករ សករ កញចនាកវឡធារ មកន បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ អរ មយគកណ ច វតវកន ត អលង កកត េរ មចន ទនលមតតកងគ ោសមកតតមធារ មកន បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។

រពះ

82

‘‘កទធេ អមចចគកណ ច សពវវ លកក រភស មកត បតវមមធករ សករ បរកតវ គចាមាលមកន បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ សតតសតវ ភរ មយា សពវវ លកក រភស មតវ បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ សតតសតវ ភរ មយា សសញញា តនមជេ មមា បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ សតតសតវ ភរ មយា អសសវា បមយោណម ន បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ សតបល កស កសមវណណ សតរាជមក បោយ បពវជមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធសស ម េតថមគមាព សពវវ លកក រភស មតវ សវណណកចចា មាតកគ កេមកបបនវាសសម ។ ‘‘អារឡហហ គាមណកយេម កតវមរង កសបាណម ភម យនត ម នានយមសសន តម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធសស ម អសសគមាព សពវវ លកក រភស មតវ អាជានយាវ ជាតមយា សមន ធវា សឃវាេនា ។ ‘‘អារឡហហ គាមណកយេម ឥលលមយាចចបធារ មភម យនត ម នានយមសសន តម ត កទធសស ភវ មសសតម ។

រពះ

83

‘‘កទធសស ម រថកសន សននទធធ ឧសសមតទធជា ទបា អកថាបម កវយយគា សពវវ លកក រភស មតវ ។ ‘‘អារឡហហ គាមណកយេម ចចបេកតថេម វមមមភម យនត ម នានយមសសន តម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធសស ម កសមណណរថា សននទធធ ឧសសមតទធជា ទបា អកថាបម កវយយគា សពវវ លកក រភស មតវ ។ ‘‘អារឡហហ គាមណកយេម ចចបេកតថេម វមមមភម យនត ម នានយមសសន តម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធសស ម សជេរថា សននទធធ ឧសសមតទធជា ទបា អកថាបម កវយយគា សពវវ លកក រភស មតវ ។ ‘‘អារឡហហ គាមណកយេម ចចបេកតថេម វមមមភម យនត ម នានយមសសន តម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធសស ម អសសរថា សននទធធ ឧសសមតទធជា ទបា អកថាបម កវយយគា សពវវ លកក រភស មតវ ។ ‘‘អារឡហហ គាមណកយេម ចចបេកតថេម វមមមភម យនត ម នានយមសសន តម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធសស ម ឱដឋរថា សននទធធ ឧសសមតទធជា ទបា អកថាបម កវយយគា សពវវ លកក រភស មតវ ។ ‘‘អារឡហហ គាមណកយេម ចចបេកតថេម វមមមភម

រពះ

84

យនត ម នានយមសសន តម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធសស ម កគាណរថា សននទធធ ឧសសមតទធជា ទបា អកថាបម កវយយគា សពវវ លកក រភស មតវ ។ ‘‘អារឡហហ គាមណកយេម ចចបេកតថេម វមមមភម យនត ម នានយមសសន តម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធសស ម អជរថា សននទធធ ឧសសមតទធជា ទបា អកថាបម កវយយគា សពវវ លកក រភស មតវ ។ ‘‘អារឡហហ គាមណកយេម ចចបេកតថេម វមមមភម យនត ម នានយមសសន តម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធសស ម កមណឌ រថា សននទធធ ឧសសមតទធជា ទបា អកថាបម កវយយគា សពវវ លកក រភស មតវ ។ ‘‘អារឡហហ គាមណកយេម ចចបេកតថេម វមមមភម យនត ម នានយមសសន តម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធសស ម មមគរថា សននទធធ ឧសសមតទធជា ទបា អកថាបម កវយយគា សពវវ លកក រភស មតវ ។ ‘‘អារឡហហ គាមណកយេម ចចបេកតថេម វមមមភម យនត ម នានយមសសន តម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធសស ម េតវថ ករាោ សពវវ លកក រភស មតវ នលវមមធរា សរា កតវមរង កសបាណម កនា

រពះ

85

យនត ម នានយមសសន តម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធសស ម អសាករាោ សពវវ លកក រភស មតវ នលវមមធរា សរា ឥលលមយាចចបធារ មកនា យនត ម នានយមសសន តម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធសស ម រថាករាោ សពវវ លកក រភស មតវ នលវមមធរា សរា ចចបេតវថ កោបមកនា យនត ម នានយមសសន តម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធសស ម ធនគគោ សពវវ លកក រភស មតវ នលវមមធរា សរា ចចបេតវថ កោបមកនា យនត ម នានយមសសន តម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធសស ម រាជបតវត សពវវ លកក រភស មតវ ចមរតវមមធរា សរា កញចនាកវឡធារ មកនា យនត ម នានយមសសន តម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធសស ម អរ មយគោ វតវនាត អលង កតវ េរ មចន ទនលមតតកគ ោសមកតតមធារ មកនា យនត ម នានយមសសន តម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធសស ម អមចចគោ សពវវ លកក រភស មតវ បតវមមធរា សរា បរកតវ គចាមាលមកនា យនត ម នានយមសសន តម ត កទធសស ភវ មសសតម ។

រពះ

86

‘‘កទធសស ម សតតសតវ ភរ មយា សពវវ លកក រភស មតវ យនត ម នានយមសសន តម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធសស ម សតតសតវ ភរ មយា សសញញា តនមជេ មមា យនត ម នានយមសសន តម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធសស ម សតតសតវ ភរ មយា អសសវា បមយោណម ន យនត ម នានយមសសន តម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ បតត គកេតវវ ន មកោឌ សងាដមបារកតវ បមណឌម ោយ ចរ មសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ បសកោន ឧជេ មតវន មោបកថ សងាដម ធារយមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ សតវត េសកមមកឃ ឱវកដដឋ អលលចវករា បមណឌម ោយ ចរ មសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ សពវតថ គនាតវ រោេ រកេ វនា វន អនកបកោេ គមមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ គមរ មទកគគស បេនភយកភរកវា អទតមកយា គមមសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ វណវ រជ ជកោ សតតតន តម មកនារម ចមតត ឧជ ករ មសាមម ត កទធសស ភវ មសសតម ។ ‘‘កទធេ រថោករាវ បរ មកនត ឧបាេន

រពះ

87

ោមសកញញា ជកន កឆចា កយ ទមកពវ កយ ច មានកស’’ ។ “ - ោឌ ។ 118 រត119 ។ ៗ ។ ៗ

118

អាហារផកើតពរសវរគបរបផភទ ានរសវរសសង នងផពាតជាផដើម ។ 119

អមតែ សរតវ បចចច មតែតចតាច អាចនងបងកឲយផកើតជាផទសសរតវធបាន ដចជាបសរទនចតចមយ ឬដចជារលកសកវតចមយ អាចនងកាល យផៅជាជងធងនបានដផចចន ះសដរ ។

រពះ

88

120 121 ។ ។ ។ 122 123 រពល 124 ។ 125 ។

120

ផរបាះទកបរព គផរបាះទកសងមផហើយសងមផទៀតញយ ៗ ។ 121

ចនទនរកហម ជាផឈើានខលមកលនរកអប ។ 122

រសះានឈក រសះឈក ។ 123

ផ ម ះវរជជាតមយរបផភទ ពកឈក ានផកសរផលក ផរចើនរសទប ផលក សបកជាសខនងតពគនន ជាប ឬ ជាបនផៅផទៀតកាន ។ 124 ផ ម ះឧបបលពកមយដះកនងទក លតតាមទក ានផដើមមលរតសល ផរបើផធវើជាបសនលឬអនលកបាn រពលតានផរចើនរបផភទ ខលះផដើមរសយ ខលះផដើមសវត ខលះផលក -ស

ខលះផលក ផលឿង ។ល។ 125

(ន.) សខេផដឋ ផវញទ ងមល សរាបចងរតកបឬរយាង, សញងពទធតាមរទងដរ ។

រពះ

89

126 127 ។ ។ ។ អនក 128 ។ ។

126

ផសះសនធពសដលានផលបឿនផលឿនរហសទនចតែ ។ 127

(ន.) របោបផធវើផោយសណ សកកនទយផសះានដងសរាបកានវយវតកាច តសខមសតវានោល ប ានមស រយជាផដើម (រាជសពទ ផៅថា រពះវលវជន) ។ (គ.) សដលានខនងសអន គទ-ងបនែច : ខនងសអនសស, រាងសស ។ 128

(ន.) (ស.), (បា.) (នវទយ ផវឡរយ) ផពរជសភនកឆាម : សកវពទរយ, តបងពទរយ ។

រពះ

90

។ ។ ។ សេ ? ? អនក ប ?

រពះ

91

129 ? អនក ? អនក ? ? 130

129

ផរគឿងរបោបសរាបតាកសតងខលន (ានចផញច ៀន កង សខេនដ សខេខលន ជាផដើម) : រពះមហាកេរតយរទងសតងរពះអងគផោយអលងាក រដបវរអនគឃ ។ 130

(ន.) (បា.) (តាមទាល ប សងឃឋ ផជើង ដ) (សងាដ) សពតឃលន បឬសពតសរាបពាកពាត គសពតសដលផដរគបគនន ជាពរជានឬបនជាន ានផលទ ង ខទង សងាក តដចគនននងឧតែរាសងគៈសដរ, ជាបរកាខ ររបសបពវជតពទធោសនក, សរាបផរបើឃល ការពាររងា, សរាបបតជាផនតពាកពាតផលើឧតែរាសងគៈកនងកាលផធវើសងឃកមម ឬបតផរបើជាករាល

រពះ

92

? 131 ? ?

សងមយដងមយកាលកបាន : ភកខតរមតសងាដជាមយនងឧតែរាសងគៈ ឃល ចលផៅកនងភម ភកខពាកសងាដផធវើឧផបាសងកមម ។ 131

(ន.) គនរអាចមដ, គនរធលឬអវ ៗ សដលរបឡាក, សដលផៅហមងផោយអាចមដ, ផោយធល ។ សពតសដលផគផចចលផលើគនរសរាមជាផដើម របឡាកផៅហមងផោយអាចមដ, ផោយធលសដលបពវជតកនងពទធោសនា ទសផោយសាគ លថា ជារបសឥតាច ស ផរពាះផគផបាះបងផចចល សលងរតវការផហើយទញយកមកសផេផេ ផធវើជាចវរផរបើរបាសតាមពទធ នញជដ ត (ចផពាះសតសពតានពណសឬផលឿង សដលលមមយកមករជលកសរមលពណបាន រាបថាជាសពតនងលថាល វផសស សរាបបពវជតអនកានសផនាែ សសងបរាង ប) ។ លះដលមកកនងសមយសពវនងងផនះ សមបសពតសដលទយកផគពាកឬរគបផលើកាឋ រមឈសជាផដើម ផគនមនែឲយបពវជតទញយកផៅទចផពាះមខផគ ឬកបា ងពមខផគកផៅសពតបងេកលសដរ ។ សខមរផយើងផរបើតាមទាល បរបផទស, ផៅដផណើ រសដលផគនមនែភកខោមផណរ ឲយចចបកានអផបាះ ឬផលទ ងសពតសដលតាជ បពោកសព ឬពអដឌធាតមកសរតធម អនចចច វត សងាខ រា... កផៅ បងេកល សដរ ; ផរចើនផរបើជា ក. ឬ គ. ថា នមនែផោកបងេកល, ធមបងេកល ផបើកនងរពះបរមរាជវ ង ផរចើនផរបើពាកយថា នមនែផោកសតែបបករណ ជាពាកយផៅកាតខលកាល យមកពពាកយថា នមនែផោកសរតសតែបបករណាភធមម គនមនែផោកសរតរពះអភធមម ៧ គមពរ (ផោយសផងខប) ។ល។

រពះ

93

132 ? ? ? 133 ? ?

កយាងដេញ ឮ

. . នមសដល . ។

132

អាផឡាះអាលយ អាលយនរកផពក អាលយខាល ង អាលយមនោច នករសផណាះរសផងាចចតែផៅរក ។ 133

កផលសជាផរគឿងរបកបចតែ ឲយឆាង ញកនងកាមគកផលសរងតអងជាផរគឿងទកឆាវ ករបរតចតែទកកនងកាម កផលសសដលអារសយផៅនងចតែ ផហើយបណាឋ លចតែរផមៀលធាល កផៅកនងកាម ។

រពះ

94

៖

“ ” ។

៖ “ 134 ” ។

។ 135

134

អនក នាយ ផៅ បា ឬវយ វ ពាកយសរាបឥសេរជនផៅមនសេសនទធោន ល សដលផៅផរកាមបងាគ បរបសខលន : ាន លរពះសសឋង ! សនរពះសសឋង ផៅផោយផមតាែរបណផៅរកអនកតចទបទនផខាយកបាន : ាន លរបសសឋងផរបតផអើយ ! ។ 135

ដផណើ រផដើរផៅផដើរមក ដផណើ រផៅមក ៗ គដផណើ រផៅផហើយផដើរមកវញយត ៗ ផរចើនបកផរចើនោ : រពះមហាផងរផដើរចនតងកម ផល វចនតងកម ។ ផរបើជា ក. កាន : រពះមហាផងរកពងចនតងកម ។

រពះ

95

ៗ ។ ។

រពះ

96

៥

136 ៖

“ 137 ” ។

136

សដលគរោឋ ប សដលរតវោឋ ប ។ ន. សមឋសដលគរឬរតវោឋ ប ។ សខមរផរបើជា រ. ស. ចផពាះសតរពះបនទលរបសសផមឋចរពះវររាជជនន ឬសផមឋចរពះអគគមផហស សផមឋចរពះមហាកេរតយាន : ទទលរពះសវនយ ។ 137

(ក.) ផដើរយាងយាសផៅមក ដចដផណើ រផោខ នរា : សករកាយចលផៅ ។ (គ.) សដលានដផណើ រយាងយាស សបបដផណើ រផោខ នរា : ដផណើ រសករកាយ ។

រពះ

97

ៗ “ ” ។

។ 138

139 ៖

“ ! ” ។

។ ៗ

138 (ន.) (បា.) (ស.) (ភៈមៈរៈជាត) (រភមរ--) សតវលអតពកកនលង ឃម រពត, ផរាម,

យក ជាភមរជាត ។ 139

(ន.) (ស.)(បា.) --ធៈនៈ) (របោធន ; ោធន) អលងាក រ (ផរគឿងរបោបកាយ) : របោបកាយផោយរបោធនៈផផេងៗ ។

រពះ

98

ដឌ140 141 ៖

“ ” ។ ផផអើល ៗ រ ៖

“ ” ៗ ។

142 143 ៖

“ ផបាះបង ?”

140

ចសណករាងកាយមនសេ នងសតវរតងសបកខាងផរកាយពរតមោម ទ ងពរចះផៅដលចផងកះ : ខនងមនសេ, ខនងសតវ ។ 141

បងកកផៅពចាង យ : សរសកដផងាា យ, ដផងាា យផៅ ។ 142

(ន.) នតសែអនកបផរមើកេរតយរទងរាជយ នតសែកនងរពះរាជវ ង : នតសែសន ពករពះសន ។ 143

(ន.) គលនដ ាគខាងផដើមនននដ គបនាទ បពោម ចះមក ។

រពះ

99

។ 144 145 146 ។ ២ ។

147 148 149 144

(ន.) (ាជៈនៈ ឬ ាច) ាជនរបោបសរាបោកផាជនាអាហារានបាយជាផដើម : ផាជនមយាជនៈ ាជនាស ។ សរផសរជា ាជន ។ 145

(គ.) (ស.បា.)(--ចត) វចរត វចតែ ឬ វចរត កានខលះ ផោយយក ស. មកផរបើ សដលោយចរមះ ឬរ ផលចពណ សដលរ ផលច ឬឆាល សកាចរចនា សដលឆលះឆាល ស លអសបលក (ផរចើនផរបើ វចរត ជាង) : របសវចរត ការវចរត កាចវចរត លអវចរត ។ ផរបើជា ក. កបាន : ខវចរតឲយលអសបលក ។ អាចផរបើជាបទសាសផោយផេ ជាមយនងសពទដនទបានតាមការគរដលការរបកបផរបើដចជា វចតែកមម វចតែការ ឬ វចរតការយ វចតែភណឍ ។ល។ 146

បារតផធវើផោយដានរាងផរៅរកឡមសរាបបពវជតកនងពទធោសនាផរបើការទទលចងាា ន : បារតដ ។ 147

(ក.) យ (រ. ស.) : រទងរពះកសនេង ផៅតាមការសដលរទងយករពះកសនេងជតរពះអសេជល ទករពះផនរត ។

រពះ

100

150 ៖

“ ” ។

“ ៗ ៗ ៗ ” ។ ។ ៖ 148

(ន.) (ស.បា.) ការរពាតរបាស (ចចកបគគលឬអវ ៗ សដលរសឡាញផពញចតែ) : ានវផយាគ, ផកើតវផយាគ ។ 149

យោឋ យអាលយរបសជាទរសឡាញសដលបាតបងរពាតរបាស ។ ោឋ យខាល ងរហតដលយផោក : ផោកោឋ យកនសដលោល ប ផោកោឋ យរទពយសដលបាត។ ផបើោឋ យលមម ៗ មនដលយផោកផទគរកផរបើថាផោកោឋ យផឡើយ ផរបើរតមពាកយថាោឋ យបានផហើយ ។ 150

ោវ ម (បឋ) ; សខមរផរបើជារាជសពទ : រពះភោឋ សផមឋចរពះភោឋ (ផរចើនផរបើកនងកាពយផទោន ឬ កាពយ) ។

រពះ

101

“ ស 151 ” ។

៖ “ ” ។

៖ “

151

(ន.) ខយងសមរទមយសបប គទរសចានោន មវលរសល សមបរ-ស, សរាបពកបារគផល ឬសរាបដងទកសកឋសទធផរោចកនងរពះរាជពធជាផដើម : ពកបារគផល សងខ, ផរោចទកកលសទកសងខថាវ យ ។ ផ ម ះោរាយសមរទមយរបផភទផដើមលអតលវនសមបរ-ស : ោរាយសងខ (ផៅ ោរាយអផបាះ កបាន) ។

រពះ

102

” ។

។ ។

៖

“ ” ។ ៗ

, ។ ៖

“ ” ។

រពះ

103

៖

“ ” ។

ឮ ៖ “ ” ។

៖

“ ។

រពះ

104

152” ។

។ ៖

“ រពម ” ។

- ៖

“ ?” ៖

“ ” ។ ៖

152

(ន.) (បា.),(ស.) (--ភស-សៈរៈ) (អាភសេរ; អាាសវរ) ផ ម ះរពហមផោកជានទ ៦ កនងឋានរបរពហម ១៦ ជាន : ឋានអាភសេរៈ ។ ពករពហមសដលផកើតផៅកនងឋានផនាះផៅ អាភសេររពហម (ផកើតផោយផលននទតយជាន) ។ ព. ព. ។

រពះ

105

“ ” ។

។ ។ ។ ។ ៖

“ ” ។

។ -

។ ។

រពះ

106

ៗ ។

153 ។

“ ! !” ។ “ ” 154 155 ៖ 153

(ន.) (បា.) (ហ-មៈពាន) (ហមវនែ “ានទកសផនេ ើម” > ហមវនែ; សខមរផរបើ វ > ព, ព > ពា) របផទសឬភនានទកសផនេ ើម : នរពហមពានែ, ភនហមពានែ ។ សខមរផរបើកាល យជា ផហមពានែ កាន, ផរបើកាល យឃលល តផៅផទៀតជា ផហមបពានែ កាន, ពាកយកាពយ ផរបើជា ហមវត, ផហមវត, ហមវនែ, ផហមវនែ, ផហមវ កាន; សមយសពវនងងផនះផលចឮផ ម ះកនងសកលផោកថា ហាលយ ឬ ហាលយា (ម. ព. ផនះផទៀតផង) ។ 154 ន. (បា. ពទធងក រ < ពទធ “រពះពទធ” + អងក រ “ពនលក, ទពា ង”; ស. ពទធ ងក រ) ពនលករពះពទធ គរពះផពាធសតវសដលបរមងនងបានរតាសជារពះពទធកនងអនាគតកាលជារបាកដ ឧ. ាន លភកខទ ងឡាយ, សផមធតាបសផនះជាពទធងករនងបានរតាសជារពះពទធាននាមថា ផគនតម... (ទនាយរពះពទធទបងករទយឲយសផមធតាបស) ។ 155

(ន.) (ស.), (បា.) (ជនៈវង) (ជន + វ ស) បណឋ លជាវងេននរពះជនរស គរពះផពាធសតវសដលនងបានរតាសជារពះពទធកនងផពលអនាគត ។ ជាពាកយពនយលផសចកឋឲយពាកយថា ពទធងក រ : ពទធងក របណឋ លជនវងេ សដលាននយថា ពនលករពះពទធ ។

រពះ

107

“ ” ។

ឫ ៖

“ ? ? ?”

ឮ ៖ “

រពះ

108

156 ?”

៖

“ ឆល ៗ ” ។

៖

“ ” ។

៖ 156

(ន.) (បា.) (អៈនាគន-រយៈ) អនកសដលមនានរបផយាជនផោយផទះឬផោយការរគបរគងផទះ (បពវជត) ។

រពះ

109

“ ” ។

៖ “ ! 157 ?”

៖ “ ។ 158 159

157

(គ.) (ស.),(បា.) (នទះខ; នទទកខ) សដលឥតទកខ, ឥតរពយ ។ សរផសរកាល យជា ផនរទកខ កាន ។ 158

(ន.) (បា.),(ស.) (បរកម ឬ បៈរ) (បរកមន) ការចផរមើនាវនា; ការគករចបាច; ការោបថាន ពណផផេង ៗ...។ 159

(ក.) ផលើកផជើងផដើរ, យាសផជើងផបាះជហានផៅ : នផជើងផដើរ ។ (ន.) (បា.),(ស.) (ធាន) ការសមលងអារមមណ សដលជាអបបនាសាធ : ចផរមើនន, ចលន : នាន ៤ ថាន ក គថាន កទ ១ ផៅ បឋមជាន ានអងគ ៥ គ ១- វតកកៈ ផសចកឋនកសផៅផឆាព ះផៅរកអារមមណសដលកពងាវនា; ២- វចចរៈ ផសចកឋរ ពង

រពះ

110

160 161

។

ពចចរណាអារមមណសដលកពងាវនា; ៣- បត ផសចកឋសកបចតែ; ៤- សខៈ ផសចកឋសបាយកនងចតែ; ៥- ឯកគគតា ដផណើ រមលចតែសលងផៅកនងអារមមណសតមយ (អងគទ ង ៥ ផនះ សផៅចផពាះអារមមណ សដលសងបោង តចចកកាមគណ); ថាន កទ ២ ផៅ ទត-យជាន ានអងគ ៣ គលះ វតកកៈ វចចរៈ ផចញ ផៅសលសត បត នង សខៈ សដលផកើតមកអពសាធរបសបឋមជាន ជា ៣ នង ឯកគគតា, ថាន កទ ៣ ផៅ តតយជានាន អងគ ២ គលះ បត ផចញ ផៅសលសត សខៈ នង ឯកគគតា; ថាន កទ ៤ ផៅ ចតតថជាន ានអងគ ២ សដរ លះ សខៈ ផចញ ចតែកាល យផៅជា ឧផបកាខ គផជើយរពផងើយ ជា ២ នង ឯកគគតា ។ នទ ងបនថាន កផនះ ផៅថា របជាន ានរបធមជាអារមមណរាបបញច លកនងរបាវចរភម ។ បគគលអនកចផរមើនាវនា បានសផរមចផល វន សមបរតមសតបឋមជានបផណាណ ះ កចបរបទះផសចកឋសខសបាយធមមតា ឆាង ញពោជាងរសជាតអវ ៗ ទ ងអស ។ ផបើផរៀងាជ បពខាងផដើមសពទឯផទៀត អានថា នៈ ដចជា នចតែ (--ចត) ចតែសដលបានសផរមចន ។ នផល (--ផល) ផលរបសន, ផសចកឋសផរមចរបផយាជនសដលផកើតអពន ។ នពល (--ពល) កាល ងននន ។ នសខ (--សក) សខសដលផកើតអពន ។ នឫទធ (--រត; បា. ន + ឥទធ; ស. ធាន + ឫទធ) ឫទធននន, ឫទធសដលផកើតអពន ។ នានាព (--ាប; បា. ន + អានាវ) អានាព, អណាច, ផតជះននន ។ល។

160 (ន.) (ស.),(បា.) ការបនអតរទ យាងនរកសលង, ខនែានកាល ង, ខនែយាងឧរកដឌ ។

161 ផសចកឋសងប, ការចលផៅរកផសចកឋសងប ។

រពះ

111

162 ” ។ ។

ផោក 163 សដរ ក “ 164 ” ៖

“ -

162

(គ.) សដលសសដងឫកពា, ករយាយតយាវ ផធវើរកអត រកសរបឥរយាបង : ឫករកអតរកទម (ម. ព. រកអត ) ។ 163

(ន.) (ស.),(បា.) (សៈាបត) ការដលរពម; ការបណាឋ លឲយផកើតានផឡើង; ការសមរបកប; ការចបរបទះ, ការចបរបសពវ; ការបានសផរមច ។ ព. ព. ការចលនតាមលោបថាន កទ ង ៨ គ របជាន ៤ អរបជាន ៤ : រពះអរហនែចលសាបតែ, រពះបផចចកពទធផចញចចកសាបតែ ។ 164

(ន.) (បា.) (--វត) (អវ > ឱ; ស. អវវទ) ដបនាម ន, អនោសន : ឲយឱវទ, ោឋ បឱវទ ។

រពះ

112

165 ? ឫ ?”

៖ “ 166 ” ។

165

(ន.) បនទះបសណកននកអម, ឆាន ង, ចចនជាផដើម : អសបងកអម, អសបងចចន ។ កអមដឬឆាន ងដសដលផគនះផចចះរតងផកអងាខ ងឲយានចផនាល ះធលមមដលការ សរាបលងអវ ៗ : លងផពាតពរបអសបង ។ 166

(គ.) (បា.),(ស.) (អៈធម) (អធម) សដលពសមនធម, សដលខសធម, ផរដគនលងធម, ខសចាប; អារកក, ពរបផសើរ : មនសេអធមម (ផរបើជា អធម កបាន) ។ ន. ដផណើ រខសធម, ខសចាប; ការពរបផសើរ; ទចចរត : ផៅរកមវនចឆយកែផោយអធមម (ផរបើជា អធម កបាន) ផបើផរៀងាជ បពខាងផដើមសពទដនទ អ. ង. អៈធម-មៈដចជា អធមមកមម កមមអារកក, អផពើពរបផសើរ ។ អធមមការ អនកផធវើអផពើពរបផសើរ (ផបើនតសែជា អធមមការន) ។ អធមមវចច --វទ សមឋខសធម, ខសចាប ។ អធមមវទ អនកនយាយខសធម, ខសចាប (ផបើនតសែជា អធមមវទន) ។ល។ (ព. កា.) : អធមមវទ នយាយញាញ រពះពទធោសនា ផរពាះោភជះជាន ភនែផភលចសកាខ សលងកានរកា ថាឥតផអៀនខាម ស ។ ផពាលតាមទផនើង សដលចតែខលនផទើង ពាយងាយផផែសផលែ ស ខសខលះរតវខលះ រចផឡសរចឡាស ផរពាះឥតកែខាម ស ផៅអលជជ ។

រពះ

113

៖

“ 167 ” ។

៖ “ ផលើរង

? ? ” ។

167

(ន.) វតថ សដលនា ឲយផកើតកផលសបានដលវតថ ៦ យាងគ រប សផឡង កលន រស ផផលដឌពវ ធាម រមមណ ។

រពះ

114

៖ “ ” ។

៖

“ 168

168

(គ.) (ស. កល.) (អ--) (បា. ស.) (ឦឝវរ; សខមរផរបើ វ > ; ឥសេរ) សដលជាធ, ជាចមបង, ជាកពលផលើផគ, ជាាច សផលើផគ : ពងេពទធងក រ ឥសរកពល ផលើអសអនកផង ផគនរពាតា កឲយានហមង ពសដលកនលង ទសពធធមនងល ។ (ន.) អនកធ; អនកសដលជាចមបងផលើសអសអនកផង, ាច សផលើផគ, ាច សសផនដ (កេរតយរទងរាជយ); ផៅហាវ យធ ។

រពះ

115

169 ” ។

យ ឮ ៖

“ ” ។ ។ ៖

“ ឮ ” ។

៖ 169

(ន.) (បា.),(ស.) (សន-ងៈវៈ) (សនថវ; សសឋវ) ដផណើ រជតដតនងគនន , ការសនទធជតនងគនន ។ ការរមសខទកខ, ការផធវើផមងនផសវនកចច : ផធវើសនថវៈ, ផសពសនថវៈ ។ សនថវកចច ផមងនផសវនកចច ។ សនថវមតែ ឬ --មរត មរតសដលានផសចកឋសនទធជតដតយាងា ។ សនថវរត (--រៈត) តផរមកកនងការផធវើសនថវកចច ។ល។

រពះ

116

“ 170 ” ។

៖ “ ” ។

៖ “ ឲយ ” ។

៖ “ 171

170

រពះអគគមផហស, របពនធ ។ 171

(ន.) (បា.),(ស.) (ទក-គៈត) (ទគត) ដផណើ រផៅអារកក; ផល វជាទផៅកានកផណើ តអារកក, កផណើ តអារកក; បានខាងកផណើ តកនងអបាយភម ៤ នរក, ផរបត, អសរកាយ, តរចចឆ ន ។

រពះ

117

” ។

សឋ ។

។ ។ ផៅមខផទៀត ។ ៖

“ ” ។ ។

។ រ ។ ។

រពះ

118

។ ។ ៖

“ ផនះ ជាបណឍ បាតគនម ន ” ។

គរជាទរករាយ ផហើយ ។ ៖

“ ” ។

៖ “ ?”

៖

រពះ

119

“ ” ។

។ ។ ៖

“ ោច ” ។

៖ “ ” ។

តាបសមហាជនកនងរពះអគគមផហសសវលផទវ បផណឋើ រ ផៅ ។

រពះ

120

។ ។ ឮ ។ ៖

“ ឮ ” ៖ “ ឮ ឮ ?”

៖ “ ទងគច

រពះ

121

ឮ ” ។

៖

“ ឮ នាង ទ ង អាតាម ” ។

ឮ ៖

“ 172 ផឆវ ” ។

172

ផភទខពងខពស ផភទរបផសើរ សផៅយកផភទបពវជត អនកបស ។

រពះ

122

។

ងណនគរ

។ ។ ។ រសផងវ173 ។ ៖

“ ” ។

បនាទ បមក ៖ “ ?”

173

(គ.) (--ផងវ) សដលានសភនកតចាខ ង (តាមធមមតាពកផណើ តឬផោយរបងផធវើ) : សភនករសផងវ ។

រពះ

123

ក ៖ “ កាលផបើបគគលផបើកសភនកទ ងពរសមលងពត រពញ របាកដជាផមើលផៅផឃើញទទោយផពក នងមនអាចកណតដងបានថាចណចផវៀចននរពញផៅរតងណាឲយរបាកដ ដផចនះ នងពតរពញឲយរតងមនបានផឡើយ, ទលសតផធមចសភនកាខ ង ផបើកសភនកាខ ងសមលងតរមងវញ ផទើបផឃើញចណចផវៀចននរពញចាសរបាកដ ផហើយអាចពតរពញផវៀចឲយរតងបាន ។ ានគនន នាក ” ។

។

ផរតច 174

174

ចងាា ន ឬបាយសដលោកោយឡកឡគនន នងមាប រត ោច សមលផផេង ៗ ផរចើនមខ សដលបានទទលពទយកោកចលកនងបារតសតមយ ជាមយគនន ជាការរបតបតែដតងរងរបសបពវជតអនកកានធតងគ ។

រពះ

124

175 ៖

“ ឮ ? ។ សតងានអនកដផណើ រផដើរផៅមក នទពនាង ។ ៗ ” ។

បលង

- ។ ។ ។ ។

175

(ន.) ងងសរាបរចកបារត : ផោល កបារត; បារតរបសខញ ករណាានសតផោល កឥតផយាគ ។

រពះ

125

ៗ 176 ៖

“ ! គនន ” ។

៖ “

” ។ ឮ ៖

“ ” ។

។

176

(ន.) ផ ម ះផៅម ទកមយរបផភទផដើមជាថាន ង ។ ានសនលសរតសសផៅកនងចចករញបផញច ញមកផរដបានផោយងាយ : ផៅម យាបលង (ផៅ យាបលង កាន) ។

រពះ

126

177 ។ រពះអគគមផហស រតរតគក នត ាន ។ សរ ៖

“ !” ។ ៖

“ ” ។ ៖

“ ” ។ ។

ល រា

លះ 177 (ន.) (ស.),(បា.) (រទម; ទម “ផឈើ, ផដើមផឈើ” ផដើមផឈើ, គផាព ត, នរពសដលានវលលរបរតរទបរទលសបរបឡប : ពនកនងសមរទម (ស. ផរបើជា សមទម ) ។ ផរបើជា គ. កបាន : ផឈើសមរទម, គផាព តសមរទម, នរពសមរទម ។

រពះ

127

នង រពះនាង ។ ៨ ។ ៖

១- ២- ៣- ៤- ៥-

ឲយ ឫ

រពះ

128

។

។

៖ “ - ណ ” ។

បនាទ បមក រពះអងគក ៖ ‘‘តទធ សមទទរកេម ោ កទវធតវ ឧបបលវោណ អកោសម, នារកទធ សមរ មបកតវត , មមគាជមកនា កមាគគោល កនា, កមារ មោ កខមា ភមកេ ន, ឧសោករា អានកនាទ , សវលមកទវ រាេលមាតវ, ទោវកមាករា រាេកោ, មាតវបមតករា មោរាជកោនម, មោជនកនរ មកនាទ បន អេកមវ សមាម សមព កទធធ អកោសម ’’។

- - -

រពះ

129

- - - - - - ។

។