ХАР ТАМХИ MАНСУУРУУЛАХ БОДИСНЫ АСУУДЛУУДААС

УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ

Пубуду Суманасекара Шри-Ланка улсын Архи

Тамхи Мансууруулах Бодисоос Иргэдий Хамгаалах Нийгэмлэгийн Захирал

2011 оны 1 дүгээр сар

БИД ЮУНААС СЭРГИЙЛЭХИЙГ ХҮСЭЖ БАЙНА ВЭ?

• ХАР ТАМХИ МАНСУУРУУЛАХ БОДИС ХЭРЭГЛЭХ • ХАР ТАМХИ МАНСУУРУУЛАХ БОДИС ХЭРЭГЛЭХТЭЙ

ХОЛБООТОЙ АСУУДЛУУД • ХАР ТАМХИ МАНСУУРУУЛАХ БОДИС СУДСААР ТАРЬЖ

ХЭРЭГЛЭХ • ХДХВ ТАРХАЛТ • ДЭЭРХ БҮГД

ХАР ТАМХИ МАНСУУРУУЛАХ БОДИС ХЭРЭГЛЭХИЙГ БУУРУУЛАХ ОРОЛДЛОГУУД

ХЭРЭГЛЭЭГ БУУРУУЛАХ:

МАНЛАЙЛАЛ БОЛЖ ЧАДАХ

ӨӨРЧЛӨЛТ ГАРАХГҮЙ

ХЭРЭГЛЭЭГ ИХЭСГЭХ

ХДХВ ТАРХАЛТ БУУРУЛАХ ОРОЛДЛОГУУД

ТАРХАЛТЫГ БУУРУУЛАХ ЧАДВАРТАЙ

ЯМАР Ч ӨӨРЧЛӨЛТ ГАРАХГҮЙ

ХДХВ ТАРХАЛТ ИХСЭХ БОЛОМЖТОЙ

УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНУУДЫГ ҮНЭЛЭХ

ҮР ДҮН ҮРГЭЛЖ НАЙДВАРТАЙ БАЙДАГГҮЙ

НЭГ МАЯГИЙН ТОХИРГОО ХЭРЭГЛЭЖ БОЛОХГҮЙ

ХЭРВЭЭ БИД ҮР ДҮНГИЙН ШАЛТГААНЫГ ЗӨВ ОЙЛГОВОЛ АШИГТАЙ БАЙЖ БОЛНО

‘САНАМСАРГҮЙ ҮР ДҮНГҮҮД’

- ЖИШЭЭГ ӨӨР ХЭСГЭЭС АВАХ БОЛОМЖТОЙ (жич: зарим урьдчилан

сэргийлэх үйл ажиллагаа):

- АМИА ХОРЛОХ

- СЭТГЭХҮЙН ӨВЧИНТЭЙ БОЛОХ ГУТАМШГИÉГ БУУРУУЛАХ

Өөр зарим зүйлсийг хийж үзье

• ‘Хар тамхи мансууруулах бодисоос урьдчилан сэргийлэх хөндлөнгийн оролцоо’г туршиж үзэх, ойлгох шийдвэрлэх

a. Хэрэглээг бууруулахад туслах

b. Энэ үр дүнгүй юу

c. Байдлыг улам дордуулах

ӨСВӨР ҮЕИЙНХНИЙ ХАР ТАМХИ МАНСУУРУУЛАХ БОДИСНЫ ХЭРЭГЛЭЭГ БУУРУУЛАХ

Өөрчлөлт хэрэгтэй жишээнүүд - • Хар тамхи мансууруулах бодисны хэрэглээг дур

сонирхолтой болгож буй дүр зураг • Хар тамхи мансууруулах бодисноос хүлээх нөлөөлөл .• Хэрэглэдэг болон хэрэглэдэггүй хүмүүсийн энэ

талаарх дүр зураг• Хэрэглээтэй холбоотой бэлэгдлийн утга учир• Бүлэг дэхь хэвийн буюу төсөөлж буй зан авир• Хэрэглэхтэй холбоотой шийтгэл буюу эрх ямба

Өсвөр үеийнхэн мансуурах бодис хэрэглэхээс сэргийлэх

Үр дүнгүй нь мэдэгдсэн зүйлс:• Нэг чиглэлт үйл ажиллагаа• Дидастик , буюу нэг талын лекц• Аюул заналын талаар үнэн бодит мэдээлэлээр

хангах • ‘мансууруулах бодис хэрэглэгчийн мэдүүлэг’• “зөвхөн Үгүй” гэж мансууруулах бодист хэлж

сурахыг оюутнуудад заах

Хар тамхи мансуурах бодисхэрэглэгчдэд хүрч ажиллах

Таамаглалд суурилсан

Эдгээрийг бид нар асууж /өөрчлөж болно

Одоогийн байдлыг сайжруулах

- Илүү үр дүнтэй, õàð òàìõè мансууруулах бодисны талаар тодорхой агууламж хэрэглэх

- Илүү өргөн цар хүрээгээр харах - жишээлбэл:гэр бүл дэхь хөдөлгөх хүчийг өөрчлөх

-нийгэм орчны өргөн цар хүрээтэй өөрчлөлтүүд

-хэвлэл мэдээллийн нөлөө

-худалдааны үйл ажиллагаа

ХҮЧ ЧАРМАЙЛТ ЗҮТГЭЛ

- ОРОН НУТГИЙН БОДИТ БАЙДАЛД ТОХИРУУЛЖ ХИЙСЭН БАЙХ

- Жишээлбэл : одоо ямар чиг хандлагатай байгаа ?

ОДООГИЙН БАЙДАЛ ..

- БИДНИЙ СЭТГЭГДЭЛ ЗӨВ ҮҮ?

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

DA

LY

s (

000's

)

WPR_A

Tobacco

High blood pressure

Alcohol

Overweight

High cholesterol

Эрүүл мэндэд эрсдэл бүхий 5 гол хүчин зүйлүүд Эрүүл мэндэд эрсдэл бүхий 5 гол хүчин зүйлүүд

Source: World Health Organization 2004

Australia, Brunei Darussalam, Japan, New Zealand, Singapore

02000400060008000

10000120001400016000

DA

LY

s (

000's

)

WPR_B

Alcohol

High blood pressure

Tobacco

Overweight

High cholesterol

Cambodia, China, Cook Islands, Fiji, Kiribati, Lao People's Democratic Republic, Malaysia, Marshall Islands, Micronesia (Federated States of), Mongolia, Nauru, Niue, Palau, Papua New Guinea, Philippines, Republic of Korea, Samoa, Solomon Islands, Tonga, Tuvalu, Vanuatu, Viet Nam

0

500

1000

1500

2000

25003000

3500

4000

DA

LY

s (

000's

)

SEA_B

Tobacco

High blood pressure

Alcohol

Overweight

High cholesterol

Indonesia, Sri Lanka, Thailand

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

DA

LY

s (

000's

)

SEA_D

High blood pressure

Tobacco

High cholesterol

Alcohol

Overweight

Bangladesh, Bhutan, Democratic People's Republic of Korea, India, Maldives, Myanmar, Nepal

ОДООГИЙН БАЙДАЛ (ct)

Ихэнхи хэлэлцүүлэг ‘агуулга утга санаа’нд тулгуурласан

Бид арга зүй рүү бас харах нь зүйтэй

ЗОРИЛТ ШААРДЛАГА (ct.)

• Одоо байгаа ололтыг дутуу үнэлэхгүй байх

• Зарим оролдлогууд санамсаргүй үр дүн авчирдгийг санах

• Юу ололт дэвшил гаргасан болон хэрхэн үүнийг сайжруулах талаар ойлгох

БИД ХЭРХЭН ДАРААГИЙН ШАТЫГ ЭХЛЭХ ?

-ӨНДӨР ТҮВШНИЙ ТЕХНИКИЙН ШИНЖЭЭЧИЙН ЗӨВЛӨМЖИЙН САН БИЙ БОЛГОХ

-‘СУРГАГЧ БАГШ’ИЙН ЦӨМ БИЙ БОЛГОХ

-ӨӨРСДИЙН ОЙЛГОЛТОО ÒÀÑÐÀËÒÃ¯É ДЭЭШЛҮҮЛЭХ

ЮУ МАНАЙ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ТӨЛӨВЛӨГӨӨ ВЭ?

• ҮНДЭСНИЙ ХАРИУЛÒ

• ОРОН НУТГИЙН ТУРШИЛТ

• ХУВЬ ХҮН БҮРТ

Дэвшүүлж буй хандлагууд

• Загварт суурилан хэрэглээний тархалтыг ойлгох

• Îëîëòûã хэмжих үзүүлэлт шалгууруудаар хангагдсан

Дэвшүүлж буй загвар

• Ямар хүчин зүйлүүд туршилтыг дэмжих вэ?

• Ямар хүчин зүйлүүд даâòàí хэрэглэýг дэмжäýã вэ?

жишээ: ‘дур татах байдлыг бууруулах’

Хэрхэн хар тамхи мансууруулах бодисын хэрэглээний дур татах байдлыг багасгах? 

• Суралцагдад эдгээр эерэг төсөөллийг хэрхэн бий болгохыг ойлгоход туслах.

• Тэд нарыг энэ төсөөлөлд хэн хэрхэн оролцож дэмжих талаар ойлгоход туслах.

• Тэд нарт хэрхэн сөрөг үйлдэлтэй харьцах ýñðýãýýð хувиргах талаар зааж сургах

• Хүрсэн ололтоо үнэлж цэгнэхэд тэдэнд туслах .

олон нийт дэхь өөрчлөлт

• Нийтийг хамарсан үйл ажиллагаа бий болгох

• Ололтоо үнэлэх

Элбэг тохиолдох саад бэрхшээлүүд

• Танил зүйлдээ итгэх дасах

• Шинэ ур чадвар сурахаас айх

Ур чадвараа дээшлүүлэх

• Гол дутагдлыг засах

• Сургалт ба урвуу холбоо

• Ашигтай материалууд бэлдэх