ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ТӨСВИЙН ЕРӨНХИЙЛӨН ЗАХИРАГЧ БОЛОН ДУНДГОВЬ АЙМГИЙН ЗАСАГ

ДАРГЫН ХООРОНД ЗАСГИЙН ГАЗРЫН ЗАРИМ ЧИГ ҮҮРГИЙГ ОРОН НУТАГТ ТӨЛӨӨЛӨН ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ

ТАЛААР БАЙГУУЛСАН ГЭРЭЭНИЙ БИЕЛЭЛТ

(2016 оны байдлаар)

Тайланг хүлээн авагч: Эрүүл мэндийн сайд Ц.Цогцэцэг

2

�

Бүтээгдэхүүн нийлүүлэлтийн тайлангийн талаархи мэдэгдэл

Бүтээгдэхүүн нийлүүлэлтийн 2016 оны тайланг Төсвийн байгууллагын

удирдлага, санхүүжилтийн тухай хуулийн дагуу гаргалаа.

Тайлан нь Дундговь аймгийн Эрүүл мэндийн газрын 2016 оны бүтээгдэхүүн

нийлүүлэлт болон үйл ажиллагааны үр дүнг иж бүрэн, үнэн зөв илэрхийлсэн гэж

үзэж байна.

Бүтээгдэхүүн нийлүүлэгч :

ДУНДГОВЬ АЙМГИЙН

ЗАСАГ ДАРГЫН ОРЛОГЧ Ж.МӨНХЧУЛУУН

2017 оны 01 дүгээр сарын 06 -ны өдөр

Тайланг хүлээн авсан төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн дүгнэлт

1/___________________________________________________________________

2/_________________________________________байгууллагаас нийлүүлсэн

бүтээгдэхүүний чанар, тоо хэмжээний талаар мэргэжлийн байгууллагаар үнэлгээ

хийлгэх шаардлагатай, шаардлагагүй /доогуур зурах/ гэж үзлээ.

Тайланг хүлээн авсан :

ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН САЙД................................Ц.ЦОГЦЭЦЭГ

МЭРГЭЖИЛТЭН ………………………

2017 оны ........ дугаар сарын .......-ны өдөр

3

�ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ТӨСВИЙН ЕРӨНХИЙЛӨН ЗАХИРАГЧ БОЛОН ДУНДГОВЬ АЙМГИЙН ЗАСАГ ДАРГЫН ХООРОНД ЗАСГИЙН ГАЗРЫН ЗАРИМ ЧИГ ҮҮРГИЙГ ОРОН НУТАГТ

ТӨЛӨӨЛӨН ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ТАЛААР БАЙГУУЛСАН ГЭРЭЭНИЙ БИЕЛЭЛТ

(2016 оны байдлаар)

2017 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр Мандалговь

Нэг. Ерөнхий мэдээлэл

Монгол улсын Эрүүл мэндийн тухай багц хууль, Төсвийн тухай хууль, Засгийн газрын

болон аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөр, эдийн засаг, нийгмийг

хөгжүүлэх үндсэн чиглэл, Тогтвортой хөгжлийн зорилтод эрүүл мэндийн талаар тусгагдсан

заалт, “Нийгмийн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг сайжруулж, хавдрын өвчлөлийг

бууруулъя” зорилтын хүрээнд аймгийн Засаг дарга, Эрүүл мэндийн газрын дарга, өрхийн

эрүүл мэндийн төвийн дарга нартай гүйцэтгэлийн гэрээ, Эрүүл мэндийн газрын дарга,

сумдын Засаг дарга, сумдын эрүүл мэндийн төвийн дарга нартай гурван талт гэрээг тус тус

байгуулан ажиллалаа. Гэрээний үндсэн зорилго нь хүн амд төрөөс үзүүлэх эрүүл мэндийн

тусламж, үйлчилгээг чанартай, тэгш хүртээмжтэй, тасралтгүй үзүүлэхэд бүх шатны эрүүл

мэндийн байгууллагуудын үүрэг хариуцлагыг сайжруулахад оршино.

Эрүүл мэндийн салбарын 2016 оны зорилт нь Засгийн газрын “Эрүүл чийрэг монгол

хүн” хөтөлбөр, Тогтвортой хөгжлийн зорилтын хэрэгжилтийг ханган ажиллахад оршино.

2016 оны 01 дүгээр сард ‘’Нийгмийн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг сайжруулж,

хавдрын өвчлөлийг бууруулъя” уриан дор эрүүл мэндийн байгууллагуудын удирдах ажилтны

зөвлөгөөнийг зохион байгуулж, 2015 онд хэрэгжүүлсэн үйл ажиллагааны тайлан, үр дүнг

танилцуулж, цаашдын зорилтуудаа хэлэлцлээ. Эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдийн гэрээний

гүйцэтгэлийн хэрэгжилтийг дүгнэж, үйл ажиллагаа болон Эрт илрүүлэг үзлэгийг хангалттай

сайн зохион байгуулсан байгууллагаар “Адаацаг сумын эрүүл мэндийн төв”-ийг шалгаруулж,

урамшууллаа. /Хавсралт-1/

Эрүүл мэндийн газраас эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдийн удирдлага, Нэгдсэн

эмнэлгийн тасгийн эрхлэгч нар нийт 57 хүнд “Төсвийн зарцуулалт, менежмент”-ийн талаар

сургалт хийн, зааварчилгаа, зөвлөмж өглөө.

Эрүүл мэндийн салбарын удирдах нэгж үүсэн байгуулагдсаны түүхт 70 жилийн ойн

баярын арга хэмжээнд үе үеийн ажиллаж байсан эрүүл мэндийн газрын дарга нар оролцож,

ахмад эмч Ш. Балжинням, А.Нарантуяа “Эрүүл мэндийн удирдах байгууллагын хөгжлийн 70

жил” түүхэн номыг эмхэтгэн гаргаж, 70 жилийн ойн арга хэмжээнд бэлэг барьлаа.

/Хавсралт-2/

Бүх эрүүл мэндийн байгууллагуудын дунд “Сэтгэлд нийцсэн найман үйлчилгээ манай

эмнэлэгт’’ сэдвийн дор туршлага солилцох үзэсгэлэнгийн арга хэмжээг зохион байгуулж,

эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүд харилцан туршлага солилцон мэдээлэл авлаа.

4

� ‘’Нийгмийн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг сайжруулж, хавдрын өвчлөлийг

бууруулъя” зорилтын хүрээнд “Хавдрын айдасгүй амьдралын төлөө хамтдаа” уриан дор

15 сумдын хөдөөгийн малчин иргэдэд хавдрын илрүүлэг үзлэгт 4000 гаруй хүнийг хамруулж,

хавдрын өвчлөлийн өнөөгийн байдал, түүний урьдал өвчлөлүүд, түүнээс сэргийлэх арга

замууд болон хавдрын өвчлөлийн эрт илрүүлэгийн талаарх сургалтыг зохион байгууллаа.

Мөн “Хавдрын айдасгүй амьдралын төлөө хамтдаа-Элэгний хавдраас сэргийлье” 2 сарын

аяны хүрээнд элэгний В, С вирусын илрүүлэг шинжилгээнд 5463 хүнийг хамруулснаас

элэгний В вирустай 274, С вирустай 199 хүнийг илрүүлэн хяналтанд авч, 663 хүнийг элэгний В

вирусын эсрэг сайн дурын дархлаажуулалтанд, 32 хүнийг В вирусын эрсэг эмчилгээнд, 18

хүнийг С вирусын эсрэг эмчилгээнд тус тус хамрууллаа. Хавдар судлалын үндэсний төвтэй

хамтран 12 сарын 09-ны өдөр “Хавдрын айдасгүй амьдралын төлөө хамтдаа” зөвлөгөөнийг

зохион байгуулж, зөвлөгөөнд нийт 75 хүнийг хамруулан “Хорт хавдрыг хянах” дэд хөтөлбөр,

“Элэгний хавдраас сэргийлэх хянах” стратеги, “Зонхилон тохиолдох хавдрын 10 өвчлөлийн

эмчилгээ, оношилгооны заавар”, “Хөнгөвчлөх тусламж үйлчилгээ-өвдөлт намдаах

эмчилгээний менежмент” сэдвүүдээр сургалт хийж, эмч, мэргжилтнүүдийг чадавхжууллаа.

/Хавсралт-3/

Анхан шатны тусламж үзүүлэгч эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнүүдэд “Өрх, сумын эмч,

эмнэлгийн мэргэжилтний мэдлэг, ур чадварыг сайжруулах нь” сургалтыг нэгдсэн эмнэлгийн

эмч нартай хамтран зохион байгуулж, сургалтанд нийт 178 эмч, мэргэжилтэн хамрагдлаа.

Сургалтаар анхан шатны тусламж үйлчилгээний 6 төрлийн эмнэлзүйн удирдамж, ХӨЦМ-ийн

шинэчлэлийн талаарх мэдээллийг өгч эмч, мэргэжилтний мэдлэг, ур чадварыг нэмэгдүүлсэн

нь анхан шатны тусламж үйлчилгээний чанарыг сайжруулах нэг арга хэрэгсэл боллоо.

/Хавсралт-4/

Эрүүл мэндийн газрын хяналт шинжилгээ, үнэлгээний баг тусгай удирдамжийн дагуу

Нэгдсэн эмнэлэг, 2 өрх, 15 сумдын эрүүл мэндийн төвийн үйл ажиллагаанд дэмжлэгт

хяналтыг хийж, арга зүйн зөвлөмж өгч ажиллалаа. /Хавсралт-5/

Хөдөлмөрийн хэлтэс, Мэргэжил сургалт үйлдвэрлэлийн төв, Мэргэжлийн хяналтын

газар, Нийгмийн даатгал зэрэг байгууллагуудтай хамтран “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал,

эрүүл ахуйг ажлын байранд нэвтрүүлье” сарын аяныг зохион байгуулж, нээлтийн үйл

ажиллагааг ажлын байрны дасгалаар үзүүлэх тоглолт нээлээ. “Ажлын байранд хийх

дасгалыг тогтмолжуулъя” сарын аяныг аймгийн төвийн 32 албан байгууллага, аж ахуйн

нэгжүүдийн дунд зарлаж, “Дасгал хөдөлгөөнөөр эрүүл мэндээ дэмжицгээе” сэдэвт гарын

авлага ном, “Ажлын байрандаа хийх дасгал”-ыг CD –ээр олшруулан өгснөөр байгууллага,

аж ахуй нэгжийн ажиллагсад өөрсдийн ажлын байран дээрээ тодорхой цаг хугацаанд дасгал

хөдөлгөөнөөр хичээллэх нөхцөл боломжийг бүрдүүлж өглөө. /Хавсралт-6/

Дэлхийн эмч нарын баярын өдрийг “Эрүүл ээлтэй орчин- Эелдэг итгэлтэй эмч”

уриан доор тэмдэглэн өнгөрүүлж, эмч , эмнэлгийн мэргэжилтний ёс зүй, хэм хэмжээг

сайжруулах, нийтийн биеийн тамирын оролцоо, хөдөлгөөний идэвхийг нэмэгдүүлэх, тэдний

судалгаа шинжилгээний ажлыг эрчимжүүлэх зорилгоор “Эмч, эмнэлгийн мэргэжилтний ёс

5

�зүй- Оюун ухаан, танин мэдэхүйн хөгжөөнт, олон төрөлт” тэмцээн, гар бөмбөгийн тэмцээн,

Монгол улсын хүний гавъяат эмч Б.Ганхөлөгийн нэрэмжит онол практикийн бага хурал

зэргийг зохион байгууллаа. Эдгээр үйл ажиллагаанд 120 гаруй эмч нар оролцож, эмч нарын

дунд зохион байгуулсан онол практикийн бага хуралд төв хөдөөгийн 12 эмчийн илтгэл

оролцсоноос нэгдсэн эмнэлгийн чанарын менежер Ж.Энхжаргалын “Насанд хүрэгсдийн

амилуулах суурь тусламжын хэрэгжилтэнд хийсэн судалгаа” тэргүүн байрыг эзлэж өргөмжлөл

мөнгөн шагналаар шагнагдлаа. /Хавсралт-7/

Олон улсын сувилагч, эмнэлгийн тусгай мэргэжилтний баярын өдрийг “Хэрэглэгчдэд

ээлтэй -Сувилахуйн тусламж үйлчилгээ” уриан дор тэмдэглэн өнгөрүүлж сувилагч,

эмнэлгийн тусгай мэргэжилтний спортоор нөхөрсөг өрсөлдөх, хөдөлгөөний идэвхийг

нэмэгдүүлэх, судалгаа болон эрдэм шинжилгээний ажлын чанарыг сайжруулах зорилгоор

“Гар бөмбөгийн тэмцээн”, эрдэм шинжилгээний бага хурал, АХА тэмцээн зэргийг зохион

байгууллаа.

Олон улсын эх баригчдын өдрийг тохиолдуулан Дэлхийн зөн олон улсын

байгууллагын Дундговь ОНХХ-тэй хамтран “Нярайн эрт үеийн нэн шаардлагатай тусламж

үйлчилгээг хэрэгжүүлэхэд эх баригчдын оролцоо” сэдэвт сургалтыг зохион байгууллаа.

/Хавсралт-8/

Эрүүл мэндийн газрын дэргэд “Эмнэлгийн мэргэжилтний хөгжлийн төв”-ийг шинээр

нээж, үйл ажиллагааг нь тогтмолжууллаа. Тус төвд АНУ-ын “Nurses to nurses” ТББ-аас

яаралтай тусламжийн гардан үйлдлийн сургалтанд хэрэглэгдэх муляж, амбу зэргийг

дагалдах хэрэгслийн хамт гардуулан өглөө. /Хавсралт-9/

“Цахим эрүүл мэнд” төсөл эрүүл мэндийн салбарт хэрэгжиж байгаатай холбоотойгоор

аймгийн Эрүүл мэндийн газарт 86.3 сая, Нэгдсэн эмнэлэгт 245.4 сая, Зооноз өвчин

судлалын төвд 7.9 сая, Уламжлалт анагаах ухааны төвд 14.3 сая төгрөгийн өртөг бүхий нийт

96 компьютер бусад дагалдах хэрэгслийн хамт нийлүүлэгдэж, орчин үеийн техник тоног

төхөөрөмжөөр хангагдлаа.

Сумдын эрүүл мэндийн төвүүдтэй цахим хурлыг Skype программаар хийж, нийт 25

удаагийн зөвлөгөө мэдээлэл өгсөн байна. Энэхүү ажлын хүрээнд сум, өрхийн эрүүл мэндийн

төвийн статистикч эмч нарт уг программын 2 хоногийн сургалтыг зохион байгуулж, сургалтын

үр дүнд өрх, сумдын эрүүл мэндийн төвийн эмч мэргэжилтнүүдтэй интернэтээр холбогдон

зөвлөгөө, мэдээллийг өгч байна. /Хавсралт-10/

Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдэд сэргээн засах тусламж үйлчилгээ үзүүлэх кабинетыг

эрүүл мэндийн газар түшиглэн байгуулж, Дэлхийн зөн олон улсын байгууллагын

Дундговь ОНХХөтөлбөрөөс 29 нэр төрлийн 8.5 сая төгрөгийн сэргээн засах, хөдөлгөөн засал

эмчилгээний тоног төхөөрөмжөөр хангагдлаа. /Хавсралт-11/

Нэгдсэн эмнэлгийн мэс заслын тасагт Францын Аксион Монгол ТТБ-ын хандиваар

дурангийн мэс заслын 380.8 сая төгрөгийн аппарат тоног төхөөрөмж суурилагдаж, 3 дах

шатлалын тусламж үйлчилгээг орон нутагтаа үзүүлэх боломжтой болж, эмчилгээ

6

�оношилгооны чанарт ахиц гарч 24 хүнд дурангийн мэс заслын хагалгааг амжилттай хийгээд

байна. /Хавсралт-12/

ЭМЯамны хөрөнгө оруулалтаар 156 сая төгрөгийн өртөн бүхий суурин рентгений

аппарат нийлүүлэгдэн суурилуулагдсанаар оношилгооны чадавхи сайжирлаа. /Хавсралт-13/

Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр хэрэгжиж байгаа “Эрүүл мэндийн салбарын

хөгжил хөтөлбөр-5” төслийн хүрээнд цусны салбар төвийн барилгын засварын� ажил

хийгдэж, 433.7 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар 46 нэр төрлийн тоног төхөөрөмжөөр цус

цусан бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлын хангалт сайжирлаа.

Сумдын эх баригчдын мэдлэг, ур чадварыг сайжруулах, залуу эх баригчдыг ажлын

байран дадлагажуулах зорилгоор “Эх баригч солилцоо”-г Цагаандэлгэр, Дэлгэрцогт сумдад

зохион байгууллаа. Мөн жирэмсний хяналтыг сайжруулах 5 сарын болзолт уралдааныг

эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдийн дунд зарлаж, 2 дах шатлалын тусламж үйлчилгээ үзүүлэгч

эх баригч нарт анхан шатны тусламж, үйлчилгээ үзүүлэгч эх баригч нарыг хариуцуулан өгч,

тусламж, үйлчилгээний чанарыг сайжруулан давхар хяналтын тогтолцоотойгоор ажиллаж

байна.

Нүүр амны өвчний оношилгоо, эмчилгээнд шүдний суваг хэмжигч аппаратыг

ашигласнаар сувгийн үрэвслийн оношлогоо эмчилгээний чанарт ахиц гарч 41 өвчтөнд сувгийн

хэмжилт хийх эмчилгээг хийлээ. /Хавсралт-14/

Нүдний эвэрлэгийн үрэвслийн хүнд хэлбэрийн үед хийгдэх антибиотик, гормон

эмчилгээг хослуулан хэрэглэх эмчилгээний аргыг шинээр нэвтрүүлж 10 өвчтөнд хийсэн нь үр

дүнтэй эмчилгээ байлаа. Улсын гуравдугаар төв эмнэлгийн нүдний эмчтэй хамтран болор

суулгах мэс заслыг 18, ирридоэктомийн хагалгааг 4 хүнд орон нутагтаа амжилттай хийж, 22

хүнд III шатлалын тусламж үйлчилгээг үзүүллээ. /Хавсралт-15/

Шадар сайдад хүсэлт тавьсны дагуу Өндөршил, Дэлгэрхангай сумын эрүүл мэндийн

төвүүдэд улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар түргэн тусламжийн үйлчилгээнд УАЗ 31515,

УАЗ пургон автомашинуудын хангалтыг хийсэн нь түргэн тусламжийн шуурхай бэлэн байдлыг

хангалаа. /Хавсралт-16/

Аймгийн нэгдсэн эмнэлгийн дотор, зүрх судасны эмчийг Тайвань болон Солонгос

улсад 10-21 хоног, мэс заслын дурангийн хагалгааны чиглэлээр мэс заслын эмчийг Франц

улсад, мэс заслын сувилагчийг ОХУ-д тус бүр 1 сарын хугацаагаар сургалтанд хамруулж

мэргэжил ур чадварыг дээшлүүллээ. /Хавсралт-17/

“Эрүүл ирээдүй” аяны хүрээнд “Эрүүл мэндийн дэмжигч сургууль, цэцэрлэг”

шалгаруулах болзолт уралдааныг 45 хоногийн хугацаатайгаар аймгийн хэмжээнд зохион

байгуулснаар “Эрүүл мэндийг дэмжигч байгууллага”-ын тоо 3-аар нэмэгдэж, сургууль

цэцэрлэгийн орчинд эрүүл орчин бүрдлээ. /Хавсралт-18/

Эрүүл мэндийн газрын дэргэдэх “Эрүүл амьдрах ухаан сургалтын төв”-д “Амьдралын

зөв хэвшилтэй иргэд”-ийн клуб байгуулагдан тогтмол хичээллэж, биеийн илүүдэл жингээ

доод тал нь 5 кг, дээд тал нь 25 кг хүртэл хассан үр дүнтэй байна. ЭМГ-ын энхтайвны

корпусын мэргэжилтэнтэй хамтран 7 хоногийн 1 өдөр эрүүл хоололтын сургалтыг зохион

�байгуул

байна.

/Хавсра

гарахы

2016 о

халдва

Дорног

туршла

хэмжээ

ажиллу

хувь 85

загалм

хүрээнд

зохион

уралда

өртөгөө

лж, эрүүл

Эрүүл хо

алт-19/

БНХАУ-ын

г хянан ш

онд хамтра

арын тарха

говь аймги

ага солилцо

Улаанбурх

энд дархла

уулан 18-3

5.2 байна. /

ДОХ-ын а

айн хороот

д “ХДХВ/ДО

байгуулла

аан, ЭССЭ

Нэгдсэн эм

өр барьж а

хоолны ач

оолны сург

н Бээжин х

алгах, хор

ан ажилла

алтыг тогт

ийн Замын

ож, гадаад

ханы нэмэл

аажуулалт

0 насны н

/Хавсралт-2

суудалд бү

той хамтра

ОХ-оос сэр

аа. Өдөрл

бичлэгийн

мнэлэгт эм

ашиглалтан

ч холбогд

галтанд ни

хот дахь хо

рио цээрий

ах гэрээни

тоох судал

н-Үүд сума

д харилцаа

лт дархлаа

тын байнгы

ийт 6209 з

21/

үх нийтээр

ан “БЗДХ/Д

ргийлэх нь

лөгийн үеэ

уралдааны

нэлгийн га

нд оруулж,

7

долын тал

ийт давха

орио цээр,

н товчоо М

ий дагуу х

лгааны аж

анд ажилл

а сайжирла

ажуулалты

ын цэг 16

залуучууды

ээ анхаара

ДОХ-оос сэ

ь та бидний

эр ахлах а

ыг явуулла

ралтай хог

орон нутг

сая төг

автома

32.487.

аарх мэдл

рдсан тоо

хяналтын

Монгол ул

хоёр улсын

жлын эхний

ласан нь

а. /Хавсрал

ын үйл ажи

6, түр цэг

ыг дархлаа

ал хандуул

эргийлэх н

й гарт” мэд

ангийн сур

а. /Хавсрал

г хаягдлыг ц

гийн хөгжли

грөгийн өр

шины асу

7 кг хог хая

лэг авч өө

огоор 177

академи,

сын ЭМСЯ

н хилийн

й ээлжийн

ЗӨСҮТөви

лт-20/

иллагааг зо

г 4, явуул

ажуулалтан

ах өдрийн

нь бидний

дээллийн ө

рагчдад сур

лт-22/

цуглуулах б

ийн сангий

төг бүхий

уудлыг ш

ягдлыг устг

өрсдөө эрү

хүн хамра

ӨМӨЗО-ны

Я-ны харъя

дагуу зоо

н тандалт

ийн мэргэж

охион байг

лын 20 цэ

нд хамруул

хүрээнд а

гарт” 10 х

өдөрлөгийн

ргалт хийж

байрыг 4.6

н хөрөнгө о

хог хаягдл

шийдвэрлүү

галаа. /Хав

үүл хоол х

агдаад бай

ы хилээр о

яа ЗӨСҮТ-

нозын өвч

судалгааг

жилтэнгүүд

гуулж аймг

эгийг тус

лж, хамрал

аймгийн Ул

хоногийн а

н арга хэмж

ж, гар зург

6 сая төгрөг

оруулалтаа

лыг зөөвөр

үлснээр н

всралт-23/

хийж

йна.

орох

-ийн

чний

гаар

дтэй

гийн

тус

лтын

лаан

яны

жээг

гийн

гийн

ар 8

рлөх

нийт

Хав

сра

лт-

1

�

мэндий

байгуул

Хавсра

Хавд“Хавдрзөвлө

Эрүүл мэн

йн тусламж

ллаа.

алт-2

дар судлалрын айдасгүөгөөнийг зо

ндийн бай

ж үйлчилгэ

ын үндэсниүй амьдралохион байгу

гууллагууд

ээг сайжруу

ий төвтэй хлын төлөө уулж, нийт

мэр

8

дын Удирд

улж, хавдр

Эрү

бай

арга

Хав

хамтран хамтдаа” 75 эмч, гэжилтэн х

дах ажилтн

рын өвчлөл

үүл мэнди

гуулагдсан

а хэмжээг з

всралт-3

хамрагдлаа

ны зөвлөгө

лийг бууру

ийн газрын

ны түүхт 7

зохион бай

а.

өөнийг ‘’Ни

уулъя” уриа

н удирдах

70 жилийн

йгууллаа.

ийгмийн эр

ан дор зох

х нэгж үү

н ойн бая

рүүл

хион

үсэн

рын

�

Хавдрымэргэж

ын илрүүлэжлийн эмч н

эг үзлэгийг нарын бага

ЭХО, дотоаар үзүүлж,

9

р, эмэгтэйч нийт 4386

Хавсра

чүүд, эрэгт6 хүнийг үзл

алт-4

тэйчүүдийн лэг, шинжи

зэрэг нарилгээнд хам

ийн мрууллаа.

�Төв, хө

сэрг

Хавсра

үйудирдамэргэж

эгт хян Хавсра

өдөөгийн аргийлэх аргасургалты

алт-5

Анхан шатйлчилгээниамжийн дагжилтэн сур

ур чадва

алт”-ыг хи

алт-7

рд иргэдэда замууд боыг зохион ба

тны эрүүл мй 6 төрлийгуу нийт 17ргалтанд хаараа сайжр

йж, арга з�

д хавдрын өолон хавдрайгуулж, 17

мэндийн тун эмнэлзүй8 эмч, эмнэамрагдаж мрууллаа.

үйн зөвлө

10

өвчлөлийн рын өвчлөл784 иргэдэ

усламж йн элгийн мэдлэг

Хавсра Эрүүл

мж өгч ажи

өнөөгийн блийн эрт илд эрүүл мэ

алт-6

мэндийн га

иллалаа.

байдал, урлрүүлэлтийэндийн бол

азрын хяна

ьдал өвчлөйн талаар 2овсрол олг

алт үнэлгээ

өлүүд, түүн24 удаагийнголоо.

эний баг ээ,элмднтйүалад“м

нээс н

эмнэлэг эрүүл мэндийн төвийн үйл ажиллагаанд “Дэмжл

�

“Аж

Хавсра

Олон у

тэм

Хавсра

жлын байра

алт-8

улсын эмч нмдэглэн өн

алт-9

анд хийх дабайгуу

нарын баяргөрүүлж, М

пр

асгалыг тогуллага, аж

рын өдрийгМонгол улсыактикийн б

11

гтмолжуулъахуйн нэгж

г “Эрүүл ээын хүний габага хурлыг

ъя” сарын ажүүдийн ду

элтэй орчинавъяат эмчг зохион ба

аяныг аймгунд зарлала

н- Эелдэг ич Б.Ганхөлөайгууллаа.

гийн төвийнаа.

итгэлтэй эмөгийн нэрэм

н 32 албан

мч” уриан дмжит онол

доор

�

Эрүүлдэрг

мэргэжтөв”-иүйлтог

Хавсра

Сумд

Хавсра

л мэндийн гэд “Эмнэлжилтний хөийг шинээр ажиллагаагтмолжуулл

алт-11

дуудтай ца

алт-12

газрын лгийн өгжлийн р нээж, аг нь лаа.

хим хурлы

Оло

нэн

бариг

Хавср

г Skype пр

12

н улсын эх

н шаардлаг

чдын орол

алт-10

рограммаарбайгуул

х баригчдын

гатай тусла

цоо” сэдэв

нарт зох

р хийж, нийллаа.

н өдрийг уг

амж үйлчил

вт сургалты

хион байгуу

йт 25 удааг

гтаж “Няра

лгээг хэрэгж

ыг эмчлэгч э

уллаа.

ийн аудо х

йн эрт үеий

жүүлэхэд э

эмч, эх бар

хурлыг зхио

йн

эх

ригч

он

� Дэлхийзасах т

Хавсра

Фрхөнд

Хавсра

Ул

Хавсра

йн зөн-Дундтусламж үй

алт-13

ранц улсындийн дуран

алт-14

лсын төсв

алт-15

дговь ОНХХлчилгээ үз

"ACTION Mнгийн мэс з

ийн 169 са

Х-ийн санхүүлэх каби

MONGOLIAзаслын иж б

ая төгрөгниа

13

хүүжилтээр инетыг эрүү

A " ТББ-ынбүрэн шинэ

й хөрөнгө оаппараттай

хөгжлийн үл мэндийн

н тусламжаэ аппараты

оруулалтааболлоо.

бэрхшээлтн газар түш

аар “Олимпыг аппараты

ар аналоги

тэй хүүхдийшиглэн байг

ус” маркийыг ханган н

системтэй

йн сэргээн гууллаа.

йн хэвлийн нийлүүллээ

й Рентген

э.

�

Нү

Хавсра

Ул

Хавсра

Улсын

Хавсра

үүр амны ө

алт-16

лсын гурав

алт-17

төсвийн хө

алт-18

өвчний онош

дугаар төв

өрөнгө орутүргэн ту

шилгоо, эм

в эмнэлгийна

улалтаар Өусламжийн

14

мчилгээнд шнэвтрүүл

н нүдний эмамжилттай

Өндөршил,автомаши

шүдний сувллээ.

мчтэй хамтхийлээ.

, Дэлгэрханны парк ши

ваг хэмжигч

тран болор

нгай сумдыинэчлэл хи

ч аппараты

суулгах мэ

ын эрүүл мэийлээ.

ыг шинээр

эс заслыг

эндийн төв

ийн

�

Эрүүл дэргэдэамьдрасургалт“Амьдрхэвшилклуб батогтмолбайна. Хавсра

Монсудалга

Хавсра

18-30 н

мэндийн гаэх “Эрүүл ах ухаан тын төв”-д ралын зөв лтэй иргэд”айгуулагдал хичээллэ

алт-20

нгол, Хятадааны ажлы

алт-21

насны залуу

азрын

”-ийн н эж

д хоёр улсыын тандалт мэргэжилт

учуудыг ул

ын хилийн дсудалгаагатэнүүд ажи

лаанбурхан

15

дагуу зооноаар Дорноиллаж, хари

ны нэмэлт д

озын өвчниговь аймгиилцан турш

дархлаажу

Нэгдсэнсудас,

гадаадын

Хавсралт-

ий халдварйн Замын-Үшлага соли

улалтанд х

эмнэлгийнмэс заслынсургалтанд

-19

рын тархалтҮүд сумандлцлоо.

хамрууллаа

н дотор, зүн эмч нарыд хамруулл

тыг тогтоохд ЗӨСҮТөв

а.

рх ыг лаа.

х вийн

� Хавсра

Улаан

Хавсра

Оро

Хавсра

алт-22

н загалмай

алт-23

он нутгийн х

алт-24

йн хороотой

хөгжлийн с

й хамтран “аяны

сангийн хөравт

16

“БЗДХ/ДОХыг зохион б

рөнгө оруултомашинта

Х-оос сэргибайгууллаа

лалтаар эмай боллоо.

ийлэх нь биа.

мнэлгийн хо

идний гарт”

ог хаягдлыг

” 10 хоноги

г зөөвөрлөх

йн

х

17

�ДЭМБ-ын санхүүжилтээр говийн бүсийн аймгуудын эрүүл мэндийн тогтолцоог бэхжүүлэх�дунд хугацааны стратегид “Хэнийг ч орхигдуулахгүй байх” зарчмыг тусгах говийн бүсийн зөвлөгөөн

боллоо.

18

�Гэрээний заалтын хэрэгжилт

№ Заалт Хэрэгжилт Хувь�

1

3.2 Тогтвортой хөгжлийн зорилтын хүрээнд:

3.2.1 Эмэгтэйчүүдийн эрүүл мэндийг сайжруулах, “Нөхөн үржихүйн эрүүл мэнд” үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг хангах, жирэмсэн эхчүүдэд тусламж, үйлчилгээг хүртээмж, чанартай үзүүлэхэд онцгой анхаарч ажиллана.

“Нөхөн үржихүйн эрүүл мэнд” үндэсний 4 дэх хөтөлбөр 2012-2016 он, “Эх, бага насны хүүхдийн хооллолтыг дэмжих” стратеги 2015-2020 он, “Хүүхдийг осол гэмтлээс сэргийлэх” стратеги 2014-2020 он, “Нярайн эрт үеийн нэн шаардлагатай тусламж үйлчилгээг хэрэгжүүлэх” стратеги 2014-2020 он, Тогтвортой хөгжлийн гурав дахь зорилтыг хэрэгжүүлэх, эх барих эмэгтэйчүүдийн тусламж, үйлчилгээг нотолгоонд тулгуурласан батлагдсан стандарт, журам, заавар, удирдамж тус бүрийг хэрэгжүүлэх зорилгоор Эрүүл мэндийн газрын даргын 2016 оны А/61 дүгээр тушаалаар “Эх, хүүхдийн өвчлөл, эндэгдлээс сэргийлж хүүхдийн эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний чанарыг сайжруулах” үйл ажиллагааны үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг хавсралтаар батлуулан, аймгийн хэмжээнд зохион байгуулалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлэн ажилласнаар төлөвлөгөөний хэрэгжилт 94.8 хувьтай байна. Эх, хүүхдийн тусламж, үйлчилгээний чиглэлээр гарсан тушаал, шийдвэрийн хэрэгжилтийг үнэлэх, эх, хүүхдийн тусламж, үйлчилгээний эмнэл зүйн удирдамж, стандартын хэрэгжилтэнд хяналт тавих, эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдийн эх, хүүхдэд үзүүлж байгаа тусламж үйлчилгээний чанарт “Дэмжлэгт хяналт” –ыг хийх удирдамжийг Эрүүл мэндийн газрын даргын А/83 дугаар тушаалаар эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдэд хүргүүлж, хяналт, шинжилгээ үнэлгээг хийж ажиллалаа. Анхан шатны эрүүл мэндийн байгууллагын эх барих эмэгтэйчүүдийн тусламж, үйлчилгээний хүртээмжийг сайжруулах зорилгоор сум, өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдийн дарга нартай байгуулсан гурвалсан гэрээнд эхийн эндэгдэл, гэрийн төрөлт гаргахгүй байх, жирэмсэн эмэгтэй бүрийг жирэмсний эрт хяналтанд авах, өндөр эрсдэлт бүлгийн нөхөн үржихүйн насны эмэгтэйчүүдийг 100 хувь ЖСАХ-д хамруулах гэсэн заалтуудыг тусгаж өгч, хагас бүтэн жилээр үр дүнг тооцон ажиллалаа. Мөн багийн эмч нарын ажлын байрны чиг үүрэгт нь жирэмсний эрт илрүүлэлт, төрсөн эхийн эргэлт, өртөмхий бүлгийн нөхөн үржихүйн насны эмэгтэйчүүдийг ЖСАХ-д хамруулах зэрэг заалтыг тусгаж өгснөөр эх баригчтай хамтран ажиллах уялдааг сайжруулсан ажил болсон. Өрхийн эрүүл мэндийн төвүүд 14 хоног тутамд эмэгтэйчүүдийн зөвлөгөө өгөх газартай жирэмсэн эхчүүдийн хяналтыг тулгаж, жирэмсний хөтчийг “Гараас гарт” гэсэн журмаар солилцон ажиллаж байна. Анхан шатны эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдийн жирэмсэн эхчүүдийн хяналтын чанарт онцгойлон анхаарч, төрөх эхчүүдийн нэрсийг сар бүрээр гаргаж, хүндрэлтэй төрөх эхчүүдийг 2,3-р шатлалын эмнэлгүүдэд илгээж, хяналтанд байгаа жирэмсэн эхчүүдийг эрсдлээс нь хамаарч өртөмтгий бүлэгт ангилан, 689 жирэмсэн эмэгтэйг нарийн мэргэжлийн эмчийн хяналтанд шилжүүлж тусламж үйлчилгээг тасралтгүйгээр чанартай хүргэснээр жирэмсний болон төрөлтийн хүндрэлээс сэргийлж нийт төрсөн эхчүүдийн 93.5 хувь нь эмэгтэйчүүдийн нарийн мэргэжлийн эмчийн тусламжийг авч төрсөн байна. Эх барих эмэгтэйчүүдийн зөвлөх эмчийн тойрон үзлэгийг долоо хоног бүрийн Пүрэв гариг бүрт хийж хэвшсэн ба 147 хүний оношлогоо, эмчилгээний асуудлыг шийдвэрлэсэн. Нөхөн үржихүйн насны эмэгтэйчүүд болон тав хүртэлх насны хүүхдийг үзлэгт хамруулах ажлыг зохион байгуулах удирдамжийг Эрүүл мэндийн газрын даргын А/83 тушаалын 1 дүгээр хавсралтаар эмнэлэг,

100

19

�эрүүл мэндийн төвүүдэд хүргүүлж, дэмжлэгт хяналтыг 12 суманд хийлээ. Үзлэгийн багт эх барих эмэгтэйчүүд, хүүхэд, дотор, дүрс оношилгооны эмч нар ажиллаж нийт 3734 хүнийг үзлэг, шинжилгээнд хамрууллаа. Эх барих эмэгтэйчүүдийн үзлэгт 2280 нөхөн үржихүйн насны эмэгтэйчүүд хамрагдсан ба эрсдэлт бүлгийн эмэгтэйчүүдийн 62.3 хувь нь хамрагдаж, шинээр жирэмсэн эмэгтэй 8 илрүүлж, ЖСАХ-д 116 эмэгтэйг хамруулсан байна.

Эрүүл мэндийн сайдын 2012 оны 256 дугаар тушаалын хавсралтын дагуу эх барихын яаралтай тусламжийн багаж хэрэгсэлийн хангалт 91.3 хувь , эм тарианы хангалт 93.7 хувьтай, төрөлтөнд нэг удаагийн цомгийг бүрэн ашиглаж хэвшсэн. Нэгдсэн эмнэлэгт эх, хүүхдийн тусламж, үйлчилгээнд шаардлагатай 7 сая төгрөгийн өртөг бүхий эмэгтэйчүүдийн үзлэгийн ор, үзлэгийн гэрэл зэрэг багаж, тоног төхөөрөмжийн хангалтыг Дэлхийн-Зөн дундговь ОНХХ-ийн санхүүжилтээр, эх, нярайн эрүүл мэнд зайн оношлогооны төслөөс зүрхний цахилгаан бичлэгийн аппарат, өвчтөний хяналтын монитор, фото эмчилгээний аппарат, ургийн тариурын автомат шахуурга зэрэг 25.9 сая төгрөгийн тоног төхөөрөмж нийлүүлэгдэн үйл ажиллагаандаа ашиглаж байна. Ургийн гажиг илрүүлэх дүрс оношлогооны шинжилгээг 346 жирэмсэн эхчүүдэд 13, 20, 32 долоо хоногтойд хийж 13 гажгийг илрүүлж ЭХЭМҮТ-д илгээж шаардлагатай тусламжийг үзүүллээ.

Эх, нярайн тусламж үйлчилгээний стандарт, удирдамжуудын хэрэгжилтийг ЭМС-ын 256-р тушаалын дагуу хяналтын хуудсаар нийт 107 удаа шалгахад 87.3 хувьтай, эх хүүхдийн тусламж үйлчилгээний талаар сэтгэл ханамжийн судалгааг үйлчлүүлэгчдээс авахад сэтгэл ханамжтай тусламж үйлчилгээ авагчид 95.1 хувьтай байна. Сумдын эхчүүдийн амрах байрыг орон нутгийн хөгжлийн сан, байгууллага болон ард иргэдийн дэмжлэгтэйгээр тохижуулж эх, нярайд тусламж үзүүлэх ая тухтай ээлтэй орчинг бүрдүүлж, үйлчлүүлэгчдийн талархалыг хүлээсэн үйлчилгээ болж чадсан байна. Нэгдсэн эмнэлгийн эхийн амрах байранд сумдын эрсдэлт бүлгийн жирэмсэн эхчүүдийг төрөхийн өмнө ба төрсний дараах үед амрааж, эх барих эмэгтэйчүүдийн эмчийн хяналтанд төрүүлж байгаа ба эхчүүдийн амрах байраар 79 эх амарч 734 ор хоног, сумдын эрүүл мэндийн төвүүдийн эхчүүдийн амрах байраар 99 эх амарч 663 ор хоног ашиглаж нийт 178 эх 1379 ор хоног ашигласан байна.

Жирэмсэн эхчүүдийн сургалтыг хань нөхөр, ар гэрийнхэнтэй нь хамт зохион байгуулснаар 69 удаагийн сургалтанд 1600 гаруй эх хамрагдсанаас 24 нь гэр бүлийн хамт хамрагдаж жирэмслэлт, төрөлтийн хүндрэлээс сэргийлж ажиллаж байна. Дэлхийн зөн ОУБ-ын Дундговь ОНХХөтөлбөрөөс 6.0 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар сургалтын тоног төхөөрөмж нийлүүлсэн ба мөн жирэмсэн эхчүүдэд хүчилтөрөгчийн коктейл эмчилгээг хийж байна. Эрүүл мэндийн газраас санаачлан орон нутгийн ДЗОУБ-тай хамтран “Нярайн эрт үеийн тусламж үйлчилгээнд эх баригчдын оролцоог нэмэгдүүлэх нь” сургалтыг зохион байгуулж, сургалтанд анхан шатны эх барихын тусламж үзүүлэгч 37 эмч, мэргэжилтэн хамрагдсанаар эх, нярайд үзүүлэх тусламжийн чанар, хүртээмжийг сайжруулахад түлхэц боллоо. Эх баригчдын мэдлэг, ур чадварыг сайжруулах, залуу эх баригчдыг ажлын байран дээр нь дадлагажуулах зорилгоор “Эх баригч солилцоо” үйл ажиллагааг Цагаандэлгэр, Дэлгэрцогт сумдад зохион байгуулж нэгдсэн эмнэлгийн эх баригч нарыг

20

�ажиллууллаа. Өмнөговь аймагт зохин байгуулагдсан “Эх барихын яаралтай тусламж” сургалтанд эх барих эмэгтэйчүүдийн 9 эмч хамрагдлаа. Жирэмсний хяналтыг сайжруулах зорилгоор өрхийн эмч нартай 3 удаагийн уулзалтыг зохион байгуулж, жирэмсний хөтөч болон бусад анхан шатны маягт хөтлөлт, УЗЦ-ыг хэрхэн үнэлэх талаар арга зүйн зөвлөмжийг өгсөн. Эмэгтэйчүүдийн кабинетаар нийт 8319 үзлэг хийгдсэний 14.7 хувийг урьдчилан сэргийлэх үзлэг эзэлж байна. Үр дүн: 2016 оны байдлаар эхийн эндэгдэлгүй ажиллаж эхийн ноцтой хүндрэлийн тохиолдлыг өмнөх оноос 2 тохиолдлоор буурууллаа. Жирэмсний эрт хяналт 84.7 хувьтай байгаа нь өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс 2.7 хувиар нэмэгдэж, жирэмсэн эхийн цус багадалт 0.2 хувиар буурсан. Эмэгтэйчүүдийн нарийн мэргэжлийн эмчийн тусламж авч төрж байгаа эхчүүд нийт төрөлтөнд 93.5 хувийг эзэлж байна. Эхчүүдийн амрах байраар нийт 178 эх амарч, 1379 ор хоног ашигласан байна.

2

3.2.2. Хүүхдийн эрүүл мэндийг сайжруулах, ялангуяа нярай болон 5 хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдэлд нөлөөлж буй эрсдэлт хүчин зүйлсийг бууруулах, “Нярайн эрт үеийн нэн шаардлагатай тусламж, үйлчилгээ”, “Хүүхдийн өвчний цогц менежмент” хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг хангаж ажиллана.

“Нярайн эрт үеийн нэн шаардлагатай тусламж үйлчилгээг хэрэгжүүлэх” стратеги 2014-2020 он, “Хүүхдийн өвчний цогц менежмент хөтөлбөр”, “Хүүхдийг осол гэмтлээс сэргийлэх” стратеги 2014-2020 он, Тогтвортой хөгжлийн гурав дахь зорилтыг хэрэгжүүлэх, хүүхдийн тусламж, үйлчилгээг батлагдсан стандарт, заавар, журам, удирдамж хэрэгжүүлэх зорилгоор Эрүүл мэндийн газрын даргын 2016 оны А/61 дүгээр тушаалаар эх, хүүхдийг өвчлөл, эндэгдлээс сэргийлж хүүхдийн эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний чанарыг сайжруулах үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг батлуулан, аймгийн хэмжээнд хэрэгжүүлэн ажилласанаар төлөвлөгөөний хэрэгжилт 94.8 хувьтай байна. Хүүхдийн тусламж, үйлчилгээний чиглэлээр гарсан тушаал, шийдвэрийн хэрэгжилтийг үнэлэх, эх, хүүхдийн тусламж, үйлчилгээний эмнэл зүйн удирдамж, стандартын хэрэгжилтэнд хяналт тавих, эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдийн эх, хүүхдэд үзүүлж байгаа тусламж үйлчилгээний чанарт “Дэмжлэгт хяналт” –ыг хийх удирдамжийг Эрүүл мэндийн газрын даргын А/83 дугаар тушаалаар гаргуулан эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдэд хүргүүлснээр нэгдсэн эмнэлэг, 2 өрх, 13 сумын эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвд хяналт үнэлгээг хийсэн. Анхан шатны эрүүл мэндийн байгууллагын тусламж, үйлчилгээний хүртээмжийг сайжруулах гурвалсан гэрээнд хүүхдийн гэрийн эндэгдэл гаргахгүй байх, тав хүртэлх насны хүүхдийн эргэлтийг чанаржуулах, товлолт вакцинд 100 хувь хамруулах, осол гэмтлийн шалтгаант нас баралтыг бууруулах гэсэн заалтуудыг тусгаж өгч, хагас бүтэн жилээр үр дүнг тооцон ажиллалаа. Мөн багийн эмч нарын ажлын байрны чиг үүрэгт нь 0-5 хүртэлх насны хүүхдийн идэвхитэй хяналтыг сайжруулах, хүүхдийн суурь өвчлөлийг эрт илрүүлэх, зорилтот насанд нь аминдэм, эрдэс бодисоор хангах зэрэг заалтыг тусгаж өгснөөр хүүхдийн тусламж, үйлчилгээг сайжруулж өглөө. Анхан шатны тусламж үзүүлэгч эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнүүдэд “Өрх, сумын эмч, эмнэлгийн мэргэжилтний мэдлэг, ур чадварыг сайжруулах нь” сургалтыг ЭМСХХ-3 төслөөр бэлтгэгдсэн сургагч багш нартай хамтран зохион байгуулж, сургалтанд нийт 35 эмч, мэргэжилтэнийг хамрууллаа. Сургалтаар анхан шатны тусламж үйлчилгээний 6 эмнэлзүйн удирдамж, ХӨЦМ-ийн шинэчлэлийн талаарх мэдээллийг өгснөөр эмч, мэргэжилтний мэдлэг, ур чадварыг нэмэгдүүлж, тусламж үйлчилгээний чанар, хүртээмжийг сайжрууллаа. ЭХЭМҮТөвийн нярайн тасгийн эрхлэгч С.Энхтуяа эмчтэй хамтран “Нярайн эрт үеийн нэн шаардлагатай тусламж” онол, дадлагын хосолсон сургалтыг эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдийн эмчлэгч эмч, эх баригч нарт зохион байгуулсан нь нярайн тусламж, үйлчилгээний чанарыг дээшлүүлэхэд ихээхэх ач

90

21

�холбогдолтой сургалт боллоо. “САБА ТРЕЙД” ХХК-тай хамтран “Хүүхдийн тусламж, үйлчилгээний орчин үеийн чиг хандлага” сургалтыг 2 удаагийн давтамжтайгаар зохион байгуулж, анхан шатны тусламж үйлчилгээнд хүүхдийн тусламжийг цаг алдалгүй хэрхэн яаж үзүүлэх, тусламж үйлчилгээнд үйлчлүүлэгчдийн сэтгэл ханамжийг дээшлүүлэх талаарх мэдээллийг өглөө. Сургалтанд нийт 70 гаруй эмч, мэргэжилтэн хамрагдлаа. ХӨЦМ-ийн шинэчлэлийн сургалтыг хүүхдийн тусламж үйлчилгээ үзүүлж байгаа эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдийн эмнэлгийн мэргэжилтнүүдэд зохион байгуулж, Эрдэнэдалай сумын сум дундын эмнэлэг болон Адаацаг сумын эрүүл мэндийн төвд “ХӨЦМ-ийн шинэчлэл” ажлын байран дээрх дадлагажуулах сургалтыг зохион байгуулж Хулд, Луус, Дэлгэрцогт, Сайхан-Овоо, Адаацаг, Эрдэнэдалай сумдын 126 эмнэлгийн мэргэжилтэн хамрагдлаа. Төрсөн 789 нярайд түнхний дисплазийг илрүүлэх скрининг шинжилгээг хийж 69 өөрчлөлт илэрсэн хүүхдээс ЭХЭМҮТөв рүү 7 онош тодруулж эмчлүүлэхээр, дөрөөвчөөр эмчилсэн 9, одоо хяналтанд байгаа 13 нярай байгаагаас давтан үзлэгийг 54%-д нь хийсэн байна. Ураг нярайн гаж хөгжлийг тогтмол бүртгэн ЭХЭМҮТөвийн тандалт судалгааны албанд мэдээлж ажиллаж байгаа ба энэ онд төрөлхийн гажигтай 4 нярай төрсөн ба үүнээс 2- эхийн хэвлийдээ буюу ургийг 5, 8 сартайд нь гаж хөгжил /уруул тагнайн сэтэрхий-2, илүү хуруутай-2/ нь оношлогдсон байна.

Эрүүл мэндийн газрын даргын 2016 оны А/55 дугаар тушаалаар “Хүүхдийн эндэгдэл, эхийн ноцтой хүндрэлийг магадлан хэлэлцэх тухай” ажлын хэсгийг шинэчлэн байгуулж, хүүхдийн эндэгдэлийн 9 тохиолдлыг магадлан хэлэлцэж, гарсан алдаа зөрчилд дүгнэлт хийж, зөвлөмжийг эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдэд хүргүүлж ажиллалаа. Хүүхдийн эндэгдлийг магадлан хэлэлцэх ажлын хэсэг Дэлгэрхангай, Адаацаг, Эрдэнэдалай сумдад ажиллаж, эх хүүхдийн тусламж, үйлчилгээнд хяналт үнэлгээ хийж “Амьсгалын дутмагшлын хэлбэрүүд”, “Дутуу болон бага жинтэй нярайн эмчилгээ, асаргаа сувилгаа”, “Амьсгал хямралын хам шинж” сэдвүүдээр ажлын байрны сургалтыг зохион байгууллаа. Энэ жилийн эхийн сүүгээр хооллох дэлхийн 7 хоногийг “Эхийн сүүгээр хооллолт нь тогтвортой хөгжлийн гол түлхүүр” уриан дор тэмдэглэн өнгөрүүлж, төрийн болон төрийн бус байгууллагуудын дарга нарт ухуулга нөлөөллийн уулзалтыг зохион байгуулж, эрүүл мэндийн газрын фэйсбүүк хуудсанд “Эхийн сүү-Эрүүл хүүхэд” шторкийг байрлуулж, олон нийтийн хүртээл болгож цацсаныг 100 гаруй хүн үзсэн байна. Орон нутгийн ДЗОУБ-тай хамтран эхийн сүүгээр хооллох дэлхийн 7 хоногийн хүрээнд Сайнцагаан сумын эрүүл мэндийн төв, Өлзийтмандал өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдийг түшиглэн зуны сувилалыг нээн ажиллуулж, хоол тэжээлийн бэрхшээлтэй 30 хүүхдийг хоолоор сувилж, чийрэгжүүллээ. Мөн орон нутгийн Дэлхийн зөн олон улсын байгууллагатай хамтран “ТАРАГ” төсөл хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж, нэн ядуу эмзэг бүлгийн болон хоол тэжээлийн архаг дуталтай 6-24 сартай 20 хүүхдийг хамруулж байна. Эрүүл мэндийн газрын даргын 2016 оны 09 дүгээр сарын 22-ны өдрийн А/83 тоот тушаалын дагуу “Эх, хүүхдийн тусламж, үйлчилгээнд хэрэгжиж буй удирдамж, заавар, журмын хэрэгжилтэнд хяналт үнэлгээ хийх буюу нөхөн үржихүйн насны эмэгтэйчүүд болон тав хүртлэх насны хүүхдийг урьдчилан сэргийлэх үзлэгт хамруулах” ажлыг зохион байгууллаа. Хүүхдийн эмчийн үзлэгт нийт 854 хүүхэд хамрагдсанаас зүрхний гажигтай 10, тураалтай 23, хүнд хэлбэрийн сульдаатай 51, цус багадалттай 29, васкулиттай 1 нийт 114 өвчлөлийг шинээр илрүүлж, эрүүлжүүлэх төлөвлөгөөг гаргаж, сумдын эмч нарын хяналтанд хүлээлгэн өгсөн.

22

�

15.7

12.2

14.6

18.4

9.8

210

50

2011 он2012 он2013 он2014 он2015 он2016 он

Тав хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдэл,

2016 он, 1000 амьд төрөлтөд

Орон нутгийн телевизээр “Хүүхдийг ахуй ослоос сэргийлэх” нь 12 төрлийн сурталчилгааг өдөрт 3 удаагийн давтамжтай нийт 2268 удаа, 2 төрлийн зар өдөрт 4 удаагийн давтамжтай 420 удаа цацагдаж олон нийтэд хүргэгдсэн. ЭХЭМҮТөвөөс гаргасан “Нярайн эрт үеийн нэн шаардлагатай тусламж” сэдэвт теле киног орон нутгийн 2 телевизээр цацаж олон нийтийн хүртээл болголоо.

� Үр дүн: Нярайн эрт үеийн нэн шаардлагатай тусламж, үйлчилгээ, “Хүүхдийн өвчний цогц менежмент” хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг хангах, эмч мэргэжилтний ур чадвар, мэргэжлийг дээшлүүлэх сургалтыг тасралтгүй явуулж мэргэжил арга зүйгээр хангаж ажилласан байна.

3

3.2.3. Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний аюулгүй байдал, хүртээмжийг нэмэгдүүлж, стандартын шаардлага хангасан ээлтэй, орчин бүрдүүлж ажиллахад салбар дундын оролцоог нэмэгдүүлэх

Аймгийн хэмжээнд хөгжлийн бэрхшээлтэй нийт иргэдийн 50.3 хувь нь урьдчилан сэргийлэх үзлэгт хамрагдсан байна. Аймгийн нэгдсэн эмнэлгийн амбулаториар 151 хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнийг дугаар харгалзахгүйгээр үйлчилж, шинээр хөгжлийн бэрхшээлтэй 50 хүнийг илрүүлэн, диспансерийн хяналтанд бүртгэн авч, хөдөлмөрийн чадвар алдалтыг тогтоосон байна. Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнд ээлтэй орчин бүрдүүлэх зорилгоор хөдөлмөрийн чадвар алдалтыг сунгах, тогтоох хурлыг хамт зохион байгуулдаг боллоо. Энэ онд эмнэлгийн хяналтын хурал, эмнэлгийн хөдөлмөр магадлалын хурлыг 46 удаа зохион байгуулж, 1593 хүний хөдөлмөрийн чадвар алдалтын асуудлыг шийдвэрлэж, шинээр хөдөлмөрийн чадвар алдалт тогтоосон 164, сунгасан 1244, цуцалсан 185 байна. Хөгжлийн бэрхшээлтэй 190 хүүхдийн хөгжлийн бэрхшээлийг тогтоосон.

Эрүүл мэндийн газраас санаачлан хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдэд сэргээн засах, тусламж үйлчилгээ үзүүлэх кабинетыг байгуулахаар “Бид тэнгэртэй” төслийг орон нутгийн Дэлхийн зөн олон улсын байгууллагад хүргүүлснээр дэмжлэг авч, 15 төрлийн хүзүү нурууны массажны аппарат, гүйлтийн зам, алхалтын дугуй, хөлний массаж, хөл массажны аппарат, 40 инчийн LED TV зэрэг 29 нэрийн 8.5 сая төгрөгийн сэргээн засах, хөдөлгөөн засал эмчилгээний тоног төхөөрөмжөөр хангагдаж, нээлтийг хийн “Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэдтэй эцэг эхчүүдийн холбоо” ТББ-ын тэргүүн Ц.Батсайханд түлхүүрийг гардуулан өглөө. Улаанбаатар хотын Монголиан Азиа Рийч байгуулагын дэргэдэх “Гэрэл-Өөд” хөгжлийн төвийн хөдөлгөөн засалч н.Долгормаа, хэл ярианы мэргэжилтэн н.Энхцэцэг, хүүхдийн мэдрэлийн эмч н.Дүүрэнбаяр нар аймаг сумдын хөгжлийн бэрхшээлтэй 86 хүүхдэд үзлэг хийж эцэг эх, асран хамгаалагч нарт зөвлөгөө өгч, 8 хүүхдийг хөдөлгөөн засалд хамруулахаар Гэрэл-Өөд хөгжлийн төвд илгээсэн.

90

13.1

11

10.116.9

6.616.8

2011 он2012 он2013 он2014 он2015 он2016 он

Нялхсын эндэгдэл, 2016 он, 1000 амьд төрөлтөд

23

�Хөгжлийн бэрхшээлтэй 558 иргэнд “Эмчдээ хэрхэн үзүүлж байх”, “Осол гэмтэлд өртөхгүй байх”, “Архи тамхины хор уршиг” сэвдүүдээр сургалтыг зохион байгуулсан. ЭМСЯам, НЭМХ, тэргэнцэртэй иргэдийн холбооноос зохион байгуулсан “Хөгжлийн бэрхшээлтэй эмэгтэйчүүдийн эрх, НҮЭМ-ийн хүртээмжтэй тусламж, үйлчилгээ” цахим хуралд Эрүүл мэндийн газар, нэгдсэн эмнэлгийн удирдлагууд, эх барих эмэгтэйчүүдийн эмч, өрхийн эмч, эх баригч, НХҮХ-ийн мэргэжилтэн, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн холбооны тэргүүн нар нийт 20 гаруй хүн оролцлоо.  Улсын их хурлаас 2016 оны хоёрдугаар сард баталсан “Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний эрхийн тухай хууль”, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн тусламж үйлчилгээг сайжруулах ажлын хүрээнд гаргасан Эрүүл мэндийн сайдын албан тоотод заагдсан 7 заалтын үйл ажиллагааг орон нутагт хэрэгжүүлэн ажиллалаа. Хөдөлмөр, халамж үйлчилгээний газартай хамтран 209 хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнд 15 нэр төрлийн туслах хэрэгслийг олгосон байна. Аймгийн хэмжээнд 2016 оны байдлаар асаргаа сувилгаа шаардлагатай 178 хүний судалгааг гаргаж, хэвтрийн 133 хүнд байнгын эргэлт хийж, эмчилгээ сувилгааны зөвлөгөө өгч ажилласан. “Аясал “ ТББ-тай хамтран гэрийн асаргаа сувилгаа шаардлагатай хэвтрийн 73 хүнд гэрээр очиж асаргаа сувилгаа үзүүлэн, эмчилгээний зөвлөгөө өглөө. Хөнгөвчлөх эмчилгээтэй болон хөгжлийн бэрхшээлтэй, хүнд хэвтрийн өвчтөний судалгааг гарган нөхөн сэргээх, хөнгөвчлөх эмчилгээ шаардлагатай үйлчлүүлэгчдэд гэрээр ерөнхий ба төрөлжсөн сувилахуйн тусламж үйлчилгээг үзүүлж, амин үзүүлэлтийг хэмжих, толгой угаах, амны хөндий цэвэрлэх, эмчийн заалтаар тариа хийх, цооролт цэвэрлэх зэрэг асаргаа сувилгааг үзүүлж, хүнд өвчтний асран хамгаалагч ар гэрийнхэнд өвдөлттэй өвчтөний асаргаа, арьс цооролтоос урьдчилан сэргийлэх, нэгэнт цоорсон арьсыг цэвэрлэх зэрэг аргуудыг зааж зөвлөж өглөө. Сайнцагаан сумын хэмжээнд хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн төлөөлөлтэй уулзалт зохион байгууллаа. Сайнцагаан суманд 621 хөгжлийн хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд байгаагаас нийгмийн халамжийн тэтгэвэр авч байгаа 217, байнгын асаргаанд байдаг 58, амьжиргааг дэмжих мөнгөн тэтгэмж авч байгаа 54, байнгын асаргаанд байдаг 45 хүүхэд, амьжиргааг дэмжих мөнгөн тэтгэмж авдаг 56 хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд байна. Сайнцагаан сумын иргэдээс өөрөө өөрийгөө үнэлэх чадваргүй хэвтрийн 92 иргэнд өрхийн эмч нартай хамтарсан үзлэг зохион байгуулан асаргаа шаардлагатай байсан тул асаргааг сунгаж тогтоосон. ЭМСЯ, Сангийн сайдын хамтарсан тушаалын дагуу 77 өвчтөнд үнэгүй эм олгосноор өвчин дахин сэдрэхээс урьдчилан сэргийлж чадсан. Төрөх насны экстрагениталь өвчтэй хөгжлийн бэрхшээлтэй 1 өвчтний жирэмслэлтийг таслах шаардлагатайг хурлаар тогтоон шийдвэрлэлээ. Мөн хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний эрхийг хамгаалах тухай хуулиар аймгийн Хөдөлмөр, халамж үйлчилгээний газраас мэргэжилтэн урьж сургалт зохион байгуулсан. Үр дүн: Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн урьдчилан сэргийлэх үзлэг өнгөрсөн оноос 1.0 хувиар нэмэгдэж, хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдэд сэргээн засах тусламж үйлчилгээ үзүүлэх кабинеттай боллоо.

4

3.2.4.БЗДХ-ын тархалтыг бууруулах, ХДХВ/ДОХ, тэмбүүгийн тархалтыг хязгаарлах чиглэлээр хүн амын дунд сургалт, сурталчилгааг үе

БЗДХ/ХДХВ/ДОХ-ын эрсдлээс урьдчилан сэргийлэх сургалт, арга хэмжээг төрийн болон төрийн бус байгууллагуудтай хамтран төрөл бүрийн хэлбэрээр зохион байгууллаа. Үүнд: ДОХ-ын асуудалд бүх нийтээрээ анхаарал хандуулах өдрийн хүрээнд Улаан загалмайн хороотой хамтран “БЗДХ/ДОХ-оос сэргийлэх нь бидний гарт” 10 хоногийн аяныг аймгийн хэмжээнд зохион байгуулж, 12 дугаар сарын 01-ны өдөр “ХДХВ/ДОХ-оос сэргийлэх нь та бидний гарт” мэдээлэл өдөрлөгийн арга хэмжээг зохион байгууллаа. Өдөрлөгийн үеэр дэлхийн хэмжээнд болон Монгол улс

100

24

�шаттайгаар зохион байгуулах, тандалтын тогтолцоог сайжруулах

дахь ДОХ-ын өвчлөлийн тархалт, ХДХВ/ДОХ-ын тухай ойлголт, урьдчилан сэргийлэлт зэрэг сэдвүүдээр мэдээлэл, сургалтыг хийж, сургалтанд оролцсон иргэдийн мэдлэгийг бататгах зорилгоор танин мэдэхүйн “АХА” тэмцээнийг зохион байгуулж, нийт 68 иргэн идэвхитэй оролцлоо. Мөн мэргэжил сургалт үйлдвэрлэлийн төв, аймгийн болон сумдын ерөнхий боловсролын сургуулиуд “ХДХВ/ДОХ-оос сэргийлэх нь та бидний гарт” аяны үйл ажиллагаанд идэвхитэй оролцож, ахлах ангийн сурагчдын дунд гар зургийн уралдаан, эссэ бичлэгийн уралдааныг зохион байгуулж явууллаа. БЗДХ-аас сэргийлэх чиглэлээр онцгой байдлын газрын 42, Төв халхын дуулалт жүжгийн театрын 43, мэдээлэл холбоо-сүлжээний газрын 7, цэргийн ангийн 59, Сайнцагаан сумын зорилтот бүлгийн 229 иргэн зэрэг 12 байгууллагын 2372 хүнд танхимын сургалт, 150 хүнд бэлгэвчийн хэрэглээг сурталчилах зан үйлийн ганцаарчилсан сургалтыг тус тус хийж, зөвлөгөө өгч ажиллалаа. Мэргэжил сургалт үйлдвэрлэлийн төв, ерөнхий боловсролын сургуулийн дотуур байрны оюутан, сурагчдад БЗДХ/ХДХВ/ДОХ-оос урьдчилан сэргийлэх сургалтыг давтамжтайгаар зохион байгуулж 400 гаруй оюутан, сурагчидыг хамрууллаа. Аймгийн ЗДТГазраас зохион байгуулсан эрүүл мэндийн салбарын “Нээлттэй мэдээллийн өдөрлөг”-өөр бэлгийн замаар дамжих халдварт өвчнүүдийн талаарх 8 төрлийн гарын авлага, зөвлөгөө, санамж хуудсуудыг иргэдэд сурталчилан 432 бэлгэвчийг тараасан байна. Мөн сумдын эрүүл мэндийн төвүүд 56 удаагийн сургалт, арга хэмжээгээр давхардсан тоогоор 6300 гаруй хүн амд мэдээлэл сургалт сурталчилгааг хийж, зөвлөгөө өгч ажилласан байна. Эрүүл мэндийн газрын НЭМХ-ээс 6 төрлийн сургалт сурталчилгааны гарын авлагыг боловсруулан “Эрүүл амьдрах ухаан” сургалтын төвөөр үйлчлүүлсэн иргэдэд 1386 ширхэгийг тарааж сурталчилгааг хийсэн байна. БЗДХ/ХДХВ/ДОХ-ын эрсдлээс урьдчилан сэргийлэх тандалт судалгаа, илрүүлэг үзлэгийг нийт 2284, урьдчилан сэргийлэх үзлэгийг 1622 хүнд хийсэн нь нийт үзлэгийн 91,3%-ийг эзэлж байна. Урьдчилан сэргийлэх үзлэг дотроос идэвхитэй тандалтын үзлэгийг 1362 хүнд хийсний дотор жирэмсэн эмэгтэй 573, цэргийн насны залуучууд 717, донор 79, бэлгийн замын дамжих халдвартай өвчтөний бэлгийн хавьтагчид 181, хөдөлгөөнт хүн амаас 218 иргэд хамрагдлаа. Мөн цэрэг татлага, явуулын амбулаторийн үзлэг, өсвөр үеийнхний дунд хийгдсэн ДОХ/БЗДХ-аас урьдчилан сэргийлэх үзлэг, шинжилгээнд нийт 8096 хүнийг хамруулж, 263 өвчлөлийг илрүүлж, эмчилгээнд бүрэн хамруулсан ба эрүүлжилт 100 хувьтай байна. Эрүүл мэндийн газраас орон нутгийн хүн амын дундах бэлгийн замаар дамжих халдварыг илрүүлэх, тархалтыг бууруулахад эрт илрүүлэг үзлэг, шинжилгээг хөдөөгийн алслагдсан иргэдэд хүргэж ажиллах зорилго бүхий “Эрүүл Дундговь” төслийг Эрүүл мэндийн яаманд хүргүүлсэн. БЗДХ илрүүлэх нян судлалын шинжилгээг 1940, тэмбүү өвчин илрүүлэх ийлдэс судлалын шинжилгээг 2119, ХДХВ-ийн эсрэг бие илрүүлэх шинжилгээг 2290 хүнд тус тус хийлээ. Сумын эрүүл мэндийн төвүүдэд хурдавчилсан оношлуураар шинжилгээнүүдийг хийсэн байна. Нийт бэлгийн замаар дамжих халдварын өвчлөлийн 263 тохиолдол буюу 57.2 хувь нь урьдчилан сэргийлэх үзлэгээр болон идэвхитэй тандалтын үзлэг, шинжилгээгээр илэрсэн байна. БЗДХ-ын 263 өвчлөлийг илрүүлж бүрэн эмчилсэн. БЗДХ-ын нийт тохиолдол болон өвчлөгсөдийн бэлгийн хавьтагчдыг үзлэг шинжилгээнд хамруулан, эмчилгээний дараах эдгэрэлтийг лабораторийн шинжилгээгээр хянах үйл ажиллагааг тогтмолжуулсан.

25

�

34.6

34.9

44.8

37.1

33.9

18.80204060

2011 он

2012 он

2013 он

2014 он

2015 он

2016 он

Бэлгийн замаар дамжих халдварт өвчин, 2016 он, 10000

хүн амд

Үр дүн: Нийт халдварт өвчинд бэлгийн замаар дамжих халдварт өвчин 2016 оны байдлаар 18.8 хувьтай байгаа нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 13.8 хувиар буурсан байна. Бэлгийн замаар дамжих халдварт тэмбүүгийн өвчлөл 2016 оны байдлаар 11.3 промиль байгаа нь өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 3.6 промилиэр буурсан үзүүлэлттэй байна. БЗДХ/ХДХВ/ДОХ-ын эрсдлээс урьдчилан сэргийлэх тандалт судалгаа, илрүүлэг үзлэг нийт үзлэгийн 91.3 хувийг эзэлж байна. БЗДХ-ын эмчилгээнд хамрагдалт 100%, эдгэрэлт 100% байна.

5

3.2.5. Хүн амын дунд сүрьеэгийн тархалт, нас баралтыг бууруулах зорилгоор эрт илрүүлэлт, төгс эмчилгээний чанарт тавих хяналтыг сайжруулах, хүн амын дунд сургалт, сурталчилгааг эрчимжүүлэх

Эрүүл мэндийн газраас нэгдсэн эмнэлгийн сүрьеэгийн тасгийн үйл ажиллагаанд хяналт тавьж, түрхэц эерэг гарсан эмчлүүлэгчийн эмчилгээний хяналт, сумдын эрүүл мэндийн төвүүдээс ирүүлж байгаа сорьц тээвэрлэлтэнд хяналт тавин ажиллаж байна. Сумдаас сүрьеэгийн сэжигтэй тохилдлуудыг тухай бүрт нь сорьцийг тээвэрлэж байгаа бөгөөд 2016 онд 94 сорьцыг тээвэрлэн шинжилгээнд хамруулнаас 1 эерэг тохиолдлыг эрт илрүүлэн эмчилгээнд хамруулсан байна. Сүрьеэгийн нарийн мэргэжлийн эмчийн урьдчилан сэргийлэх илрүүлэг үзлэгт төрийн болон төрийн бус байгууллагын ажилчид, цэргийн насны залуучууд нийт 1229 хүнийг хамруулсан ба илрүүлэлт урьд оныхоос сайжирсан үзүүлэлттэй байна. Сүрьеэ өвчнөөр оношлогдон эмчилгээнд хамрагдаж байгаа өвчтөнүүдийн өдөр тутмын эмийн эмчилгээнд сайн дурын идэвхтнүүдийг бэлтгэн ажиллуулж, давхар хяналт тавьж байгаа бөгөөд эмчилгээнд хамрагдалт 100% -тай эмчилгээний таслалт байхгүй байна. Энэ онд сүрьеэ өвчний 30 тохиолдол бүртгэгдсэн ба хавьтал 49 хүнээс 32 хүнд урьдчилан сэргийлэх үзлэг, 14 хүнд цээжний рентген зургийн оношилгоо, 12 хүүхдэд сорил тавьж, шаардлагатай 2 хүүхдэд изониазид эмийн урьдчилан сэргийлэх эмчилгээг хийсэн. “Үлэмж зоогийн газар”-тай гэрээ байгуулан хоол эмчилгээг хийж байгаа бөгөөд зардлыг Монголын сүрьеэтэй тэмцэх нийгэмлэгээс олгож, хоол эмчилгээний тасалдал үүсэхгүй ажиллалаа. “Дэлхийн сүрьеэтэй тэмцэх өдөр”-ийн арга хэмжээг 2016 оны 3 дугаар сарын 24-ний өдөр нэгдсэн удирдамжийн дагуу зохион байгуулж, иргэдэд “Сүрьеэ-эдгэрдэг өвчин”, “Сүрьеэ өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх нь” сэдвийн хүрээнд эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүд нээлттэй мэдээллийн өдөрлөгийн арга хэмжээгээр 2100 гаруй иргэдэд мэдээлэл өгч, 9 төрлийн 6800 ширхэг “Сүрьеэ өвчин, урьдчилан сэргийлэх нь”, “Илрүүлэг үзлэг, шинжилгээнд хамрагдаж сүрьеэ өвчнөөс урьдчилан сэргийлье” зөвлөмж хуудсыг тараан сурталчилсан. Эрүүл мэндийн газрын www.dundgovi.mohs.mn вэб сайт, facebook хуудсанд “Бидний ирээдүй сүрьеэгүй монголыг хүсэж байна”, “Хэрвээ та уушигны халдвартай сүрьеэгээр өвдсөн бол?” сэдэвт зурагт хуудас-зөвлөмжүүдийг байршуулан иргэдэд цахимаар

90

82

19

6656

1550

0

50

100

БЗДХӨ-2016 он, бодит тоо

2015 он 2016 он

26

�мэдээллийг тогтмол хүргэж ажиллалаа. Үр дүн:Сүрьеэ өвчний илрүүлэлт сайжирч, эмчилгээнд хамрагдалт 100%-тай байна. Сүрьеэ өвчний талаарх сургалт, сурталчилгааг шат шатны эрүүл мэндийн байгууллагууд жилдээ тогтсон тэмдэглэлт өдрүүдэд зохион байгуулсанаар иргэдийн мэдлэг сайжирч байна.

6 3.2.6

Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийг сайжруулахад анхаарч тусламж үйлчилгээнд нөлөөлж буй эрсдэлт хүчин зүйлсийг бууруулах чиглэлээр “Эх,нярайн эрүүл мэнд”, “Эсэн мэнд амаржихуй”, “Хүүхдийн эсэн мэнд амаржихуй” үндэсний стратеги, “Хүүхдийн өвчний цогц менежмент” хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг хангахад дэмжлэг үзүүлж ажиллана.

“Эх,нярайн эрүүл мэнд”, “Эсэн мэнд амаржихуй”, “Хүүхдийн эсэн мэнд амаржихуй” үндэсний стратегийн хэрэгжилт 2015 онд дуусч төгсгөлийн үнэлгээг хийж Эрүүл мэндийн яаманд хүргүүлсэн. “Хүүхдийн өвчний цогц менежмент хөтөлбөр”, хэрэгжүүлэх, хүүхдийн тусламж, үйлчилгээг батлагдсан стандарт, заавар, журам, удирдамжийг хэрэгжүүлэх зорилгоор Эрүүл мэндийн газрын даргын 2016 оны А/61 дүгээр тушаалаар эх, хүүхдийг өвчлөл, эндэгдлээс сэргийлж хүүхдийн эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний чанарыг сайжруулах үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг батлуулан, аймгийн хэмжээнд хэрэгжүүлэн ажилласанаар төлөвлөгөөний хэрэгжилт 94.8 хувьтай байна. Өсвөр үеийн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг өсвөр үеийн кабинетаар үзүүлж, МСҮТ болон аймгийн төвийн 12 жилийн 5 сургуулийн нийт 1638 охид хөвгүүд үзлэгт хамрагдсанаас хөвгүүд 438, охид 1200 байна. Үзлэгт хамрагдвал зохих охидуудаас 90.8% нь хамрагдаж 44.1%-д нь эрхтэн тогтолцооны эмгэг илэрснийг холбогдох нарийн мэргэжлийн эмчид илгээж, эрүүл ахуйн зөвлөгөөг өгч, 74 охидыг эмчлэн эрүүлжүүлэх арга хэмжээ авлаа. Сумдад нэн ядуу өрхийн жирэмсэн болон хөхүүл хүүхэдтэй эхчүүдийг дараагийн шатлалын тусламж үйлчилгээнд хамруулах зорилгоор сумдын Засаг даргын тамгийн газарт “Эх, хүүхдийн сан”-г байгуулан ажиллаж байна. Аймгийн нэгдсэн эмнэлэгт 689, Улаанбаатар хот руу 31 жирэмсэн эмэгтэйг нарийн мэргэжлийн эмчийн хяналтанд шилжүүлж тусламж үйлчилгээг тасралтгүйгээр чанартай хүргэснээр жирэмсний болон төрөлтийн хүндрэлээс сэргийлж ажиллалаа. Жирэмсэн эмэгтэйчүүдийн цус багадалт, бичил тэжээлийн дутлаас сэргийлэх олон төрлийн арга хэмжээг зохион байгуулж, сургалт сурталчилгааг 5831 хүнд хийж, 7000 гаруй гарын авлага, зөвлөмжийг тараалаа. Жирэмслэхээр төлөвлөж буй эмэгтэй болон жирэмсний эхний 3 сард фолийн хүчил ууж байхыг 551 эмэгтэйд зөвлөсөн. Аймгийн хэмжээнд 2016 онд умай хүзүүний өмөн илрүүлэх эсийн шинжилгээнд зорилтот бүлгийн 2652 эмэгтэй хамрагдах ёстойгоос 2054 эмэгтэй хамрагдаж илрүүлэг үзлэгийн хувь 72.9 хувьтай хамрагдсан байгаа нь өнгөрсөн мөн үеийнхээс 2.1 хувиар өссөн үзүүлэлттэй байна. Пап шинжилгээ эерэг гарсан 54, умайн хүзүүний хавдрын урьдал гэж оношлогдсон 21 тохиолдол бүртгэгдсэн байна. Хөхний өмөнгийн үзлэгт 3766 эмэгтэй хамрагдсан нь өнгөрсөн оноос 2045-аар өссөн байна. Үзлэгт хамрагдсан эмэгтэйчүүдээс хөхний өмөн гэж оношлогдсон 3 эмэгтэй байна. Хөх, умайн хүзүүний өмөнгийн эрт илрүүлэгийг сайжруулах чиглэлээр мэдээлэл сургалт сурталчилгааг 6900 гаруй иргэдэд хийсэн. Үр дүн: 2016 оны байдлаар жирэмсэн эмэгтэйчүүдийн дундах цус багадалт 0.4 хувьтай байгаа нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 0.6 хувиар буурсан үзүүлэлттэй байна. Умайн хүзүүний өмөнгийн эрт илрүүлэг үзлэгийн хувь өнгөрсөн оны мөн үеийнхтэй харьцуулахад 2.1 хувиар, хөхний өмөнгийн боломжит үзлэгт 2045 эмэгтэйгээр өссөн үзүүлэлттэй байна.

100

7

3.3. Шинэчлэлийн Засгийн газрын “Эрүүл чийрэг

3.3.1.Эмнэлэг, эрүүл мэндийн байгууллагуудыг орчин үеийн багаж, тоног төхөөрөмжөөр хангах, ялангуяа аймгийн нэгдсэн

Аймгийн хэмжэнд 2016 онд 1337.1 сая төгрөгийн тоног төхөөрөмжийн хангалтыг ЭМЯам, ОНХС, ДЗОУБ, төрийн болон төрийн бус байгууллага, хувь хүний санаачлагаар хөрөнгө оруулалтыг тус тус хийсэн байна. Эрүүл мэндийн салбарт БНХАУ-ын хөнгөлөлттэй зээлийн хөрөнгөөр хэрэгжиж буй “Цахим эрүүл мэнд” төслийн хүрээнд аймгийн Эрүүл мэндийн газарт 86,3 сая төгрөгийн өртөг бүхий 36 компьютер тоног төхөөрөмж, нэгдсэн эмнэлэгт 245.4 сая төгрөгийн өртөг бүхий 51 компьютер, тог

90

27

�Монгол хүн” хөтөлбөр, эрүүл мэндийн салбарын суурь шинэчлэлийн бодлогын хэрэгжилтийг хангахад дэмжлэг үзүүлнэ.

эмнэлгийг оношлогоо, эмчилгээний төв болгон хөгжүүлэхэд анхаарах

баригч 51, сервер компьютер 2, хэвлэгч 10, дизель цахилгаан үүсгүүр 1, зураасан код хэвлэгч 2, зураасан код уншигч 4 зэрэг тоног төхөөрөмж, Зооноз өвчин судлалын төвд 7.9 сая төгрөгийн өртөг бүхий 3 компьютер тоног төхөөрөмж, уламжлалт анагаах ухааны төвд 14.3 сая төгрөгийн өртөг бүхий 6 компьютер тоног төхөөрөмж тус тус нийлүүлэгдэж, орчин үеийн техник тоног төхөөрөмжийн хангалт хийгдэж цахим орчинд ажиллах нөхцөл шинэчлэгдсэн байна. ЭМГазарт ашиглагдаж байсан 12 компьютерыг ЭМЯамнаас ирүүлсэн зөвлөмжийн дагуу ИТХ-ын 2016 оны 07 дугаар сарын 18-ны өдрийн 50-р тогтоолын 2-р хавсралтаар анхан шатны эрүүл мэндийн төвүүдэд хуваарилаж, хүлээлгэн өгсөн нь хөдөөгийн эрүүл мэндийн байгууллагыг дэмжсэн үл ажиллагаа боллоо. Нэгдсэн эмнэлэгт ЭМССХ-5 төслийн хүрээнд цусны банканд нийт 430 гаруй сая төгрөгийн тоног төхөөрөмж, 40 орчим сая төгрөгийн байрны засварын ажил хийгдэж байна. Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар 169 сая төгрөгний аналоги системтэй рентген аппарат болон 10.2 сая төгрөгийн мэс заслын олон үйлдэлтэй ор, Франц улсын "ACTION MONGOLIA " төрийн бус байгууллага, Монголын эмэгтэйчүүдийн мэс заслын дурангийн нийгэмлэг хамтран 395 сая төгрөгний үнэ бүхий “Олимпус” маркийн хэвлийн хөндийн дурангийн мэс заслын иж бүрэн аппарат тус тус нийлүүлэгдсэнээр орчин үеийн шинэ дэвшилтэт техник, тоног төхөөрөмжтэй болж, иргэд оношлогоо, эмчилгээний үйлчилгээг цаг алдалгүй дэвшилтэт тоног төхөөрөмжөөр орон нутагтаа авах боломж бүрдлээ. Одоогийн байдлаар хэвлийн хөндийн дурангийн мэс заслыг нийт 21 өвчтөнд хийж, 3 дах шатлалын тусламж, үйлчилгээг үзүүлсэн байна. Нэгдсэн эмнэлгийн стандартын дагуу тоног төхөөрөмжийн хангалт 86.3, эрүүл мэндийн төвүүдийн нэн шаардлагатай тоног төхөөрөмжийн хангалт 88.2 хувьтай байна. Орон нутгийн хөгжлийн сангийн санхүүжилтээр нэгдсэн эмнэлгийн гадна дизель цахилгаан үүсгэврийн шинэчлэлд 46.3 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийгдсэн байна. Мөн Дэлхийн зөн ОУБ-ын Дундговь ОНХХ-өөс 7 сая төгрөгийн эмэгтэйчүүдийн ор, үзлэгийн гэрэл, хандив тусламжаар хүүхдийн тасагт утлагын аппарат, хөл отсос нийлүүлэгдсэн зэрэг нь оношлогоо, эмчилгээ, үйлчилгээнд хийгдсэн томоохон амжилтууд болж байна. Орон нутгийн эрүүл мэндийн тогтолцоог бэхжүүлэх, үйлчилгээг сайжруулах ажлын хүрээнд ЭМСЯ, ДЭМБ-тай хамтран Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг явуулын хэлбэрээр зохион байгуулах, халдварт бус өвчний эрт илрүүлэгт шинэ технологийн тоног төхөөрөмжийг нэвтрүүлэх зорилгоор Гурвансайхан суманд гар утсын хэмжээтэй дүрс оношлогооны аппарат, зүрхний цахилгаан бичлэгийн аппарат, электрон даралтын аппарат, таблет гэх мэт нийт 11 сая төгрөгийн тоног төхөөрөмжийн иж бүрдлийг нийлүүлсэн нь анхан шатны эрүүл мэндийн байгууллага орчин үеийн багаж тоног төхөөрөмжөөр хангагдах суурийг тавьж өгсөн байна. Үр дүн: Оношилгоо, эмчилгээний тоног төхөөрөмжөөр хангагдсанаар оношилгоо эмчилгээний чанар сайжирч, 3 дах шатлалын тусламж авах үйлчлүүлэгчдийн чирэгдэл багасч, орон нутагтаа оношилгоо, эмчилгээ хийлгэх боломж нөхцөл бүрдсэн. Эрүүл мэндийн салбарын тоног төхөөрөмж, түргэн тусламжийн сүлжээний хөрөнгө оруулалтыг 2012 онтой харьцуулахад 4.4 дахин өссөн байна.

8

3.3.2. Гамшиг, эмнэл зүйн эрсдлийг үнэлэн түүнээс урьдчилан сэргийлэх, хохирол багатайгаар даван туулах төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх, эрсдлийн

Эрүүл мэндийн байгууллагуудад гамшигаас урьдчилан сэргийлэх, бэлэн байдлыг хангах үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг боловсруулан, төлөвлөгөөний хэрэгжилтэнд аймгийн Онцгой байдлын хэлтэстэй хамтран хяналт тавин ажиллалаа. Эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүд өөрсдийн хөрөнгөөр гамшгийн нөөцийн өрөөг бүрдүүлэхийн зэрэгцээ эмнэлгийн нарийн мэргэжлийн тусламжийн мэргэжлийн ангийн бүрэлдэхүүнийг иж бүрэн өмд, пижам, малгай, аранз 72 хүнийх, халдварын голомтын иж бүрэн хамгаалах өмсгөл 50 хосыг шинээр хийж, 110 хос хувцас хамгаалах хэрэгсэл, 30 усны гутал, 150 нүдний

90

28

�менежментийг эрүүл мэндийн байгууллагуудад нэвтрүүлэх

шилээр хангалтыг нэмэгдүүлж бэлэн байдлын хангалтыг өөрсдийн нөөц боломжоор шийдвэрлэсэн. “Гамшгийн аюулын зарлан мэдээлэх дохио дамжуулах журам” –ыг танилцуулах, газар хөдлөлтийн үеийн бэлэн байдлын талаарх сургалтыг зохион байгуулж сургалтанд Эрүүл мэндийн газар, Аймгийн Нэгдсэн эмнэлэг, 2 өрхийн эрүүл мэндийн төв, Сайнцагаан сумын эрүүл мэндийн төв, Зооноз өвчин судлалын төв, Уламжлалт анагаах ухааны төвийн эмч эмнэлгийн мэргэжилтнүүд нийт 157 хүн хамрагдлаа. ‘’Зоонозын өвчний эрсдэлийг бууруулах нь” сэдэвт зүүн бүсийн сургалтыг 2016 оны 03 дугаар сарын 31-нээс 4 дүгээр сарын 01-ний өдрүүдэд Эрдэнэдалай суманд зохион байгуулж, баруун бүсийн Дэлгэрхангай, Адаацаг, Луус, Хулд, Сайхан-овоо сумдын эрүүл мэндийн төвүүдийн эмч ажиллагсад нийт 75 хүн оролцлоо. Тус сургалтаар тарваган тахал, боом, галзуу, хачигт халдвар зэрэг халдварт өвчний оношлогоо, эмчилгээ, урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ, улсын хэмжээний зоонозын халдварт өвчний төлөв байдал, Дундговь аймгийн хэмжээнд хийгдсэн хачигт халдвар, тарваган тахлын байгалийн голомт хяналтын шинжилгээний дүнгийн талаар мэдээлэл хийж, зоонозын халдварт өвчнүүдээр самбар үзүүлэн гаргаж, бруцеллез, хачигт халдвар, боом, тарваган тахал, галзуу өвчний сурталчилгааны 105 зурагт хуудас, 85 гарын авлагыг тараалаа. Эрсдлийн багийг эмнэлэг, эрүүл мэндийн байгууллага бүрт 3-9 хүний бүрэлдэхүүнтэй байгуулж, өөрийн байгууллагын эрсдлийн менежментийг тодорхойлон ажилласнаар төлөвлөгөөний хэрэгжилт 88.8 хувьтай байна. Эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдийн эрсдлийн багаас 8 төрлийн хяналтыг хийхэд 1687 эрсдэл бүртгэгдсэн байгаагаас эмнэлзүйн 4, тоног төхөөрөмжтэй холбоотой 1 буюу нийт 5 эрсдлийг ЭМХТөвийн эрсдлийн санд цахимаар мэдээлсэн. ЭМС-ын 2012 оны 375 дугаар тушаалын дагуу бүртгэгдсэн эрсдлийн үр дагаврыг ангилж үзвэл ноцтой 142, өндөр 1263, бага 42 байна. Нийт бүртгэгдсэн эрсдлээс засагдсан 186, бууруулсан 691, давтагдаагүй 89, засагдаагүй 721 буюу эрсдлийн 57.3 хувьд нь арга хэмжээ авагдаж үр дүнд хүрсэн байна. Үр дүн: Аймгийн хэмжээнд халдварын голомтын иж бүрэн хамгаалах өмсгөл болон хээрийн эмнэлэг дэлгэх майхан, эвхдэг ор, нөөц мотор зэрэг тоног төхөөрөмжийн хангалт хийгдэж, нөөцийн хангамж өнгөрсөн оны мөн үеэс 8.6 хувиар нэмэгдэж, болзошгүй гамшиг ослын үед үзүүлэх эмнэлгийн тусламж үйлчилгээг хурдан шуурхай авах арга хэмжээний нөхцөл бүрдэж, нийтийг хамарсан ноцтой байдалд яаралтай арга хэмжээ авах эмч, мэргэжилтний мэдлэг, ур чадварыг сайжрууллаа. Эрсдлийн менежментийн төлөвлөгөөний хэрэгжилт 88.8 хувьтай байна.

9

3.3.3. Хүн амын дундах цусны даралт ихдэлт, чихрийн шижин, хөх, умайн хүзүү, элэгний хорт хавдар, В,С вирусийн халдвар болон тэмбүүгийн халдварыг эрт илрүүлж, эмчлэх ажлыг зохион байгуулна

2016 онд “Нийгмийн эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээг сайжруулж, хавдрын өвчлөлийг бууруулъя“ зорилтыг дэвшүүлэн ажиллаж, “Хавдрын айдасгүй амьдралын төлөө хамтдаа” аяны хүрээнд 15 суманд ард иргэдэд элэгний хавдрын илрүүлэг үзлэгийг дүрс оношилгоо, дотор, эмэгтэйчүүд, эрэгтэйчүүдийн эмч нарын багаар үзүүлж, нийт 4000 гаруй хүн үзлэг, шинжилгээнд хамрагдсанаас элэгний хавдрын 2 тохиолдлыг илрүүлсэн. Мөн сумдын төрийн болон төрийн бус байгууллагуудын ажилчид болон ард иргэдэд элэгний хавдрын өвчлөлийн өнөөгийн байдал, урьдал өвчлөлүүд, түүнээс сэргийлэх арга замууд болон элэгний хавдрын өвчлөлийн эрт илрүүлэлтийн талаар сургалтыг хийж, зөвлөмж мэдээллийг хүргэсэн. 2016 оны 09 дүгээр сарын 26-ны өдрөөс эхлэн 2 сарын хугацаанд “Хавдрын айдасгүй амьдралын төлөө хамтдаа-Элэгний хавдраас сэргийлье” аяныг аймгийн хэмжээнд зохион байгуулж, аяны хүрээнд 25-аас дээш насны иргэдийг элэгний В, С вирусын илрүүлэг шинжилгээнд хамруулах, иргэдийг сайн дураар

100

29

�“Элэгний В вирусын эсрэг дархлаажуулалтанд хамруулах ажлуудыг хийлээ. Аянаар элэгний В, С вирусын илрүүлэг шинжилгээнд 5463 хүнийг хамруулснаас элэгний В вирустай 274, С вирустай 199 хүнийг илрүүлэн хяналтанд авч, 663 хүнийг элэгний В вирусын эсрэг сайн дурын дархлаажуулалтанд хамрууллаа. В вирусын эрсэг эмчилгээнд 32, С вирусын эсрэг эмчилгээнд 18 хүнийг хамруулж, үүнээс 15 хүн вирусын ачааллын давтан тоололтоор вирус тэглэн, эмчилгээг дуусгасан үр дүнтэй байна. Элэгний В вирусын эсрэг Тенофовер, С вирусын эсрэг Харвони, Лидвер эмнүүдийг орон нутгийн Эм импекс, Монос эм ханган нийлүүлэх төвүүдээр дамжуулан ажиллаж байна. Хавдар судлалын үндэсний төвтэй хамтран 12 сарын 09-ны өдөр “Хавдрын айдасгүй амьдралын төлөө хамтдаа” аймгийн зөвлөгөөнийг зохион байгуулж, зөвлөгөөнд эрүүл мэндийн газрын мэргэжилтнүүд, нэгдсэн эмнэлэг, УАУТөв, ЗӨСТөв, сум, өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдийн эмчлэгч эмч, нийгмийн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ хариуцсан эмч нийт 75 хүнийг хамруулан “Хорт хавдрыг хянах” дэд хөтөлбөр, “Элэгний хавдраас сэргийлэх хянах” стратеги” сэдвээр сургалт хийж, цаашид хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаанд чиглэл өгч чадавхжууллаа. Мөн зөвлөгөөнөөр Өндөршил, Адаацаг сумын элэгний хорт хавдраас сэргийлэх ажлын хүрээнд орон нутгийн иргэдийг элэгний В, С вирусын илрүүлэг шинжилгээнд хамруулж, иргэдэд В,С вирусын халдвараас сэргийлэх чиглэлээр хийсэн өдөрлөг, сургалт, мэдээллийн арга хэмжээнүүдийн талаарх илтгэлийг сонсгож бусад эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдэд туршлага хуваалцууллаа.

мнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдэд зонхилон тохиолдох халдварт бус өвчний эрт илрүүлэг үзлэгт зорилтот сны иргэдийг хамруулах сарчилсан төлөвлөгөөг гаргуулан, хамрагдалтыг нэмэгдүүлэн ажиллах талаар дирдах ажилтны зөвлөгөөнөөр чиглэл зөвлөмж өгсөн ба сар бүр эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдийн мрагдалтын үр дүнг тооцож ажиллалаа. Энэ онд чихрийн шижин өвчний эрт илрүүлэгт хамрагдвал зохих йт 10397 хүний 61.7 хувийг, артерийн гипертензийн эрт илрүүлэг үзлэгт хамрагдвал зохих нийт 9079 ний 70 хувийг, умайн хүзүүний хавдрын илрүүлэгт үзлэгт хамрагдвал зохих нийт 2614 хүний 76.1 хувийг, хний хорт хавдрын үзлэгт хамрагдвал зохих нийт 8572 хүний 36.6 хувийг тус тус хамруулж, шинээр терийн гипертензи өвчний 170 тохиолдол, чихрийн шижин өвчний 12, умайн хүзүүний хорт хөвдрын ьдал 36 тохиолдлуудыг тус тус эрт илрүүлэн хяналтанд авч, эрүүлжүүлэн ажилласан байна. Тэмбүү өвчин илрүүлэх ийлдэс судлалын шинжилгээг 3927, ХДХВ-ийн эсрэг бие илрүүлэх шинжилгээг 3643 хүнд хийж нийт БЗДХ-ын өвчлөлд тэмбүүгийн 50 тохиолдлыг илрүүлж бүрэн эмчилсэн. Бэлгийн замаар дамжих халдварын өвчлөлийн 82 тохиолдол буюу 67.8% нь урьдчилан сэргийлэх үзлэгээр болон идэвхитэй тандалтын үзлэг, шинжилгээгээр илэрсэн байна. Үр дүн: Элэгний В вирустай 274, С вирустай 199 хүнийг тус тус эрт илрүүлэн хяналтанд авч, В вирусын эрсэг эмчилгээнд 32, С вирусын эсрэг эмчилгээнд 18 хүнийг тус тус хамруулж, үүнээс 15 хүн эмчилгээ дуусгасан үр дүнтэй байна. Тэмбүүгийн өвчлөл өнгөрсөн оны мөн үеэс 16 тохиолдлоор буурсан.

10

3.3.4. Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний чанар, аюулгүй байдлыг зохицуулах салбар зөвлөл, халдварын сэргийлэлт хяналтын салбар зөвлөлийн

Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний чанар, аюулгүй байдлыг зохицуулах салбар зөвлөл нь нэгдсэн эмнэлгийн дэргэд үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа ба одоогоор 13 салбар хороотой ажиллаж, төлөвлөгөөг гарган хэрэгжүүлснээр хэрэгжилт 83.3 хувьтай байна. Салбар зөвлөл нь улирал тутамд хуралдаж хороо, алба, зөвлөлийн ажлын гүйцэтгэлд хяналт үнэлгээг тогтмол хийж, үйл ажиллагаатай нь танилцаж, үр дүнг тооцож, цаашид анхаарах асуудлыг тодорхойлж, зөвлөмжийг хүргүүлж ажиллалаа. Мөн сэтгэл ханамжийн судалгааны үнэлгээ, ирсэн санал хүсэлт, эмнэлгийн тусламж

90

30

�үйл ажиллагааны тогтвортой байдлыг хангах

үйлчилгээг сайжруулах зохион байгуулалтын асуудал зэргийг анхаарч ажиллалаа. Сэтгэл ханамжийн судалгааны дүнг үндэслэн, байгууллагын соёл, эмнэлгийн мэргэжилтэн, эрүүл мэндийн ажилтан нарын үйлчлүүлэгчдэд сэтгэлд нийцсэн үйлчилгээг үзүүлэхэд нь анхаарч угтах, мэндлэх, үйлчлэх соёл, лавлагаа мэдээлэл өгөх, үйлчлүүлэгчдэд шаардлагатай мэдээллийг ил тод байрлуулах, байгууллагын гадаад орчны тохижилт, эм олгох болон тариа хийх аюулгүй байдал, асаргаа сувилгаа шаардлагатай хүнд өвчтөн болон хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд үзүүлэх үйлчилгээг сайжруулах, үзлэг, оношлогооны кабинет, тасаг нэгжийн байршил, тэмдэглээг тодорхой болгох, байгууллагын удирдлагууд иргэдийн санал бодлыг нээлттэй сонсдог, хариуг эргэн мэдээлэх, эмнэлгийн оруудыг шинэчлэх, хоолны амт чанар, нэр төрлийг нэмэгдүүлэх, эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээний хүлээгдэл, чирэгдлийг багасгах, эмч, эмнэлгийн ажилчдын нийгмийн асуудлыг шийдэх зэрэгт анхаарах, сурч мэргэшихэд дэмжлэг үзүүлэх, чадавхижуулах сургалтанд тогтмол хамруулах зэрэг эмчилгээ үйлчилгээ, удирдлага зохион байгуулалтыг сайжруулах ажлуудыг хийлээ. Эрүүл мэндийн газраас “Иргэдээ сонсъё” уулзалтыг сар бүр зохион байгуулж, уулзалтын өрөөг ажиллуулан, иргэдийн санал, хүсэлтийг тухай бүрт нь шийдвэрлэж ажиллалаа. Бүх эмнэлэг, эрүүл мэндийн байгууллагуудад лавлагаа, мэдээллийн нээлттэй утас, “Хөтөч сувилагч”-ийг ажиллуулж, үйлчлүүлэгчдийг угтах, лавлагаа мэдээлэл өгөх үйл ажиллагаа сайжирлаа. Аймгийн нэгдсэн эмнэлгийн амбулаторийн тусламж үйлчилгээнд дугаар олгох машинаар үйлчилж байгаа нь үйлчлүүлэгчдийн хүлээгдлийг багассан. Нэгдсэн эмнэлгийн удирдлагын багийн гишүүд, тасгийн эрхлэгч нарыг СЭМҮТөвд туршлага судлуулж, байгууллагын соёлыг үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлэн ажиллаж байна. Эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний чанар аюулгүй байдлын салбар зөвлөлийн үйл ажиллагаа тогтмолжсоноор дотоодын хяналт үнэлгээ, эмнэлгийн дэргэд ажилладаг ажлын хэсэг, зөвлөл, хороодын үйл ажиллагаа сайжирч, алдаа эрсдлийг бүртгэх сан, сайн туршлагын сантай болсноор эмчилгээ үйлчилгээний явцад гарсан алдаа буюу цаашид гарч болзошгүй алдаа эрсдлийг тооцон бүртгэж, гаргасан алдаа эрсдлийг мэдээллэн, давтан гаргахгүй байх талаарх нэгдсэн арга хэмжээнүүдийг зохион байгуулж ажиллалаа. Эрүүл мэндийн чанарын менежерүүдийн холбоотой хамтран “Эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний чанар, аюулгүй байдал” сэдэвт сургалтанд эрүүл мэндийн байгууллагуудын чанарын багийн гишүүд 120 гаруй хүнийг хамрууллаа. Энэ онд чанарын тэмдгийн болзлыг 5 эмч, мэргэжилтэн хангалаа. Эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний чанарыг сайжруулахаар эмч, мэргэжилтнүүд ижил мэргэжилтний үзлэг, хяналтыг хийж хэвшсэн. Эрүүл мэндийн сайдын 2014 оны 187 дугаар тушаалын дагуу халдварын сэргийлэлт, хяналтын салбар зөвлөлийг 2 удаа хуралдуулж, эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдэд эрүүл мэндийн газрын хяналтыг баг ажиллаж, мэргэжил арга зүйгээр хангалаа. Нэгдсэн эмнэлэг, УАУТөв, 15 сум болон 2 өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдийн эмнэлгийн халдварын хяналт, сэргийлэлтэнд ЭМС-ын 2014 оны 186, 187 дугаар тушаалуудын дагуу эрүүл мэндийн байгууллагын цэвэрлэгээ, эмч, эмнэлгийн ажилчдын гар халдваргүйтгэх нөхцлийг бүрдүүлсэн байдал, эмч, эмнэлгийн мэргэжилтний гарын эрүүл ахуйн сахилтыг сайжруулах чиглэлээр хийж буй үйл ажиллагаа, эрүүл мэндийн ажилтны халдвараас сэргийлэх арга хэмжээ, эмнэлгийн дотоод халдваргүйтгэл, ариутгал, эмнэлгийн угаалгын газрын үйл ажиллагаа зэрэгт хяналт үнэлгээг хийж, халдвар хяналтын багийн гишүүдэд зөвлөмж өгч ажилласан. Сумдын эрүүл мэндийн төвүүдийн зөвлөмжийн хэрэгжилтийн тайланг үнэлэхэд 21 шалгуур үзүүлэлт

31

�засагдаж хэрэгжилт 90-ээс дээш хувьд хүрсэн үр дүнтэй байна. Нэгдсэн эмнэлэг ариутгалын бохир, цэвэр хэсгийн тусгаарлалтыг хийн, бохир хүлээн авах хэсэгт 3 дамжлагат угаалтуур, халуун усны бойлуур суурилуулан халуун усаар хангагдсан. Мэс засал, төрөх, яаралтай тусламж, мэдээгүйжүүлэлт эрчимт эмчилгээний тасгуудад 8.8 сая төгрөгийн 16 ширхэг мэдрэгчтэй угаалтуур, мөн тасгуудад болон бусад тасгийн ажилбарын өрөөнүүдийн нийт 27 цэгт нэг удаагийн цаасан алчуур, гал тогооны хоол бэлтгэх өрөө, бие засах өрөөнүүдэд гар хатаагчуудыг шинээр байршуулсан нь халдвар хамгааллыг стандартын дагуу хэрэгжүүлэх боломжоор хангагдсан байна. Эрүүл мэндийн хөгжлийн төв, ХӨСҮТ-тэй хамтран ЭМС-ын 2014 оны 186, 187 дугаар тушаалын дагуу “Эмнэлгийн халдварын сэргийлэлт, хог хаягдлын менежмент” сэдвээр эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдийн эмч, эмнэлгийн мэргэжилтэн нийт 145 хүнд сургалт хийн, дадлагажууллаа. Үр дүн: Дотоодын хяналт болон стандартын хэрэгжилтүүд сайжирсан. Эмч, эмнэлгийн мэргэжилтний гарын эрүүл ахуй сахилтын нөхцөл 5.5%, эмч, эмнэлгийн ажилтны гарын эрүүл ахуйн сахилт 7.3%, ариутгал, эмнэлгийн цэвэрлэгээ, угаалгын газрын үйл ажиллагаа 11%-иар тус тус нэмэгдэж тушаалын хэрэгжилт 91%-д хүрсэн. Эмнэлгээс шалтгаалах дотоод халдвар бүртгэгдээгүй.

11

3.3.5. Хүн амд эрүүл амьдрах дадал төлөвшүүлэх, халдварын бус өвчлөлийн эрсдэлт хүчин зүйлийн тархалт, эрүүл мэндийн сөрөг нөлөөллийг бууруулахад салбар дундын хамтын ажиллагааг сайжруулах, нийгмийн эрүүл орчин бүрдүүлэх зорилго бүхий Нийгмийн эрүүл мэндийн төвийг бэхжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх

ЭМС-ын 2014 оны 415 дугаар тушаалын дагуу Аймгийн Засаг даргын 2015 оны А/24 дугаар захирамжаар Эрүүл мэндийн газрын бүтэц орон тоонд Нийгмийн эрүүл мэндийн төвийг 4 албатай байхаар батлуулсан боловч одоогоор хэлтсийн зохион байгуулалттайгаар ажиллаж байна. Нийгмийн эрүүл мэндийн төвийн нэг чиглэл болох хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүдийн эрүүл мэндийг дэмжин хамгаалах, дасгал хөдөлгөөнөөр тогтмол хичээллүүлэн хөдөлгөөн засал болон сэргээн засах тусламж үйлчилгээнд хамруулах, эцэг, эх асран хамгаалагчдад байнгын сургалт, зөвлөгөө өгөх ээлтэй орчин бүрдүүлэхэд “Бид нэг тэнгэртэй” төслийн хүрээнд Дэлхийн зөн-Дундговь ОНХХ-өөс 8.5 сая төгрөгийн тоног төхөөрөмжөөр хангагдаж, эрүүл мэндийн газрыг түшиглэн “Хөгжлиийн бэрхшээлтэй хүүхдийн сэргээн засах төв”-ийг байгууллаа. Тус төвийн нээлтийг 2016 оны 12 дугаар сарын 22-ны өдөр Дэлхийн зөн-Дундговь ОНХХ-тэй хамтран зохион байгуулж, салбар дундын оролцоог нэмэгдүүлэх ажлын хүрээнд аймгийн ЗДТГ-ын Нийгмийн хөгжлийн хэлтсийн дарга, эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан мэргэжилтэн, Хөдөлмөр, нийгмийн халамж үйлчилгээний хэлтсийн дарга, Сайнцагаан сумын ЗДТГ-ын хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн асуудал хариуцсан мэргэжилтэн, аймгийн хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн хорооны дарга, хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэдтэй эцэг, эхчүүдийн холбооны тэргүүн нар болон хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүд тэдний эцэг, эхчүүдийг оролцуулан “Бид нэг тэнгэртэй” төсөл, “Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн сэргээн засах төв”-ийн хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа болон хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүдэд үзүүлэх тусламж үйлчилгээнд салбар дундын оролцоо чухал байгааг онцлон танилцуулга хийлээ. Эрүүл мэндийн газраас мэргэжлийн удирлага, арга зүйгээр ханган, эмч, сувилагчийг ажиллуулж байна. Эрүүл мэндийн газарт Нийгмийн эрүүл мэнд-Биеийн тамир чийрэгжүүлэлтийн кабинетийг байгуулж, ахмадуудыг долоо хоног бүр хүлээн авч биеийн тамирын арга зүйчийн зааврын дагуу хичээллүүлж байна. Одоогоор 74 ахмад тогтмол хамрагдан хичээллэж байна. Нийгмийн эрүүл мэндийн төвийг бүтцээр нь ажилуулахад биеийн тамир чийрэгжүүлэлтийн кабинетийг өргөжүүлэх шаардлагатай байгаа тул “Чийрэгжүүлэлтийн кабинетийн тоног төхөөрөмж”-ийн төслийг Дэлхийн зөн-Дундговь ОНХХ-т хүргүүлсэн.

70

32

�Нийгмийн эрүүл мэндийн ээлтэй орчин бүрдүүлэхэд салбар дундын оролцоог нэмэгдүүлэх зорилгоор “Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль, цэцэрлэг” шалгаруулах болзолт уралдаан, “Эрүүл насжилт-Эрүүл ирээдүй” аяны үйл ажиллагаануудыг тус тус аймгийн хэмжээнд зохион байгуулж явууллаа. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль, цэцэрлэг шалгаруулах болзолт уралдаанд аймгийн төвөөс МСҮТ, 3 сургууль, 2 цэцэрлэг, сумдаас 5 сургууль, 7 цэцэрлэг тус тус материалаа ирүүлж шалгаруулалтанд оролцлоо. Сургууль, цэцэрлэгүүд болзолт уралдаанд оролцсоноор ажлын байрны гадаад, дотоод орчны тохижилтийг эрүүл мэндэд ээлтэйгээр зохион байгуулсан, ажилчид, сурагчдыг урьдчилан сэргийлэх үзлэгт хамруулсан, багш ажилчид, сурагчдыг хичээлийн завсарлагаанаар хөгжимт дасгал хийлгэдэг болсон, өвлийн улиралд багш ажилчид, сурагчдад халуун аарч, чацарганы шүүс өгөх журам гаргасан, эрүүл мэндийн хичээлийн хуваарийг баталж тогтмол оруулж хэвшсэн зэрэг эрүүл мэндийг дэмжигч орчинг бүрдүүлж ажилласан үр дүнтэй байна. “Эрүүл насжилт-эрүүл ирээдүй” аяны хүрээнд Сайнцагаан сумын ахмадуудын дунд “Эрүүл насжилт-эрүүл ирээдүй” өдөрлөгийн арга хэмжээг зохион байгуулж, “Хамт олонд түшиглэсэн сэргээн засалт”, “Рейки бясалгалын ач холбогдол”, “Биеэ тэтгэн чийрэгжүүлэх хийн дасгал” сэдвүүдээр сургалт хийж, эрүүл зөв хооллолт, идэвхтэй хөдөлгөөнийг ажил амьдралдаа хэвшүүлсэн ахмадуудын туршлагыг танилцуулан, зөвлөгөөг өгүүлж, “Эрүүл мэндээ дээдлэгч иргэн” 3 хүнийг шалгаруулан Эрүүл мэндийн газрын гэрчилгээг олголоо. Үр дүн:НЭМХ-ийн үйл ажиллагаа нь хүн амд эрүүл амьдрах дадал төлөвшүүлэх, халдварт бус өвчлөлийн эрсдэлт хүчин зүйлийн тархалт, эрүүл мэндийн сөрөг нөлөөллийг бууруулахад чиглүүлэн ажиллаж байна.

12

3.3.6. Урт хугацааны асаргаа, сувилгаа шаардлагатай иргэдийг орон нутагт сувилах төв байгуулах

Аймгийн хэмжээнд 2016 оны байдлаар асаргаа сувилгаа шаардлагатай 178 хүний судалгааг гаргаж, хэвтрийн 133 хүнд байнгын эргэлт хийж, эмчилгээ асаргаа сувилгааны зөвлөгөөг “Аясал” ТББ-тай хамтран зохион байгууллаа. Нэгдсэн эмнэлгийн ахмадын кабинетаар сумдаас ирсэн 118 ахмадад үзлэг хийж, 3 дахь шатлалын эмнэлэгт эмчилгээ оношлогоонд 95 настанг илгээж, 176 ахмад настанг нөхөн сэргээх эмчилгээнд хамруулан, хэвтрийн 13 ахмадыг тус бүр 2 удаа гэрээр эргэлт хийж эмчилгээ, асаргаа сувилгааны зөвлөгөөг өгч ажиллалаа. Үр дүн: Төрийн бус байгууллагатай хамтран ажилласнаар гэрийн байнгын эргэлт 1%-иар нэмэгдэж, нөхөн сэргээх тусламж үйлчилгээний хүртээмж нэмэгдсэн.

70

13 3.4

3.4.Олон улсын байгууллагын санхүүжилтээр болон гадаадын зээл, тусламжаар орон нутгийн эрүүл мэнд, биеийн тамир, спортын байгууллагуудад хэрэгжиж байгаа төсөл, хөтөлбөрийн хэрэгжилт, зээл, тусламжийн зарцуулалтанд хяналт тавьж, дэмжлэг туслалцаа үзүүлнэ.

Азийн хөгжлийн банкны хөнгөлөлттэй зээлээр хэрэгжиж байгаа Эрүүл мэндийн салбарын хөгжил хөтөлбөр-5 төслийн хүрээнд Аймгийн нэгдсэн эмнэлгийн цусны салбар банкны барилгын ажлыг Магнус Сентухион Констракшн ХХК гүйцэтгэн 2016 оны жилийн эцсийн байдлаар барилгын ажил 80%-ийн гүйцэтгэлтэй 139,2 сая төгрөгийн ажил хийгдээд байна. Мөн тус төслийн хүрээнд нэгдсэн эмнэлгийн цусны станцад 433,7 сая төгрөгийн 46 нэр төрлийн тоног төхөөрөмж нийлүүлэгдээд байна. Франц улсын "ACTION MONGOLIA " төрийн бус байгууллага, Монголын эмэгтэйчүүдийн мэс заслын дурангийн нийгэмлэг хамтран 395 сая төгрөгний үнэ бүхий “Олимпус” маркийн хэвлийн хөндийн дурангийн мэс заслын иж бүрэн аппарат тус тус нийлүүлэгдсэн. Орон нутгийн Дэлхийн зөн ОНХХ-ийн “Бид нэг тэнгэртэй” төслөөс Эрүүл мэндийн газарт хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүдийн сэргээн засах тусламж үзүүлэх кабинетын тохижилтонд 15 нэр төрлийн 29 ширхэг 8544478.72 төгрөгийн тоног төхөөрөмжийг нийлүүлсэн. Орон нутгийн эрүүл мэндийн тогтолцоог сайжруулах ажлын хүрээнд ЭМЯ, ДЭМБ-тай хамтран Эрүүл

100

33

�мэндийн тусламж үйлчилгээг явуулын хэлбэрээр зохион байгуулах, халдварт бус өвчний эрт илрүүлэгт шинэ технологийн тоног төхөөрөмжийг нэвтрүүлэх зорилгоор Гурвансайхан суманд гар утсын хэмжээтэй ЭХО аппарат, зүрхний цахилгаан бичлэгийн аппарат, электрон даралтын аппарат, таблет гэх мэт нийт 11 сая төгрөгийн тоног төхөөрөмжийн иж бүрдлийг нийлүүлсэн. Эрүүл мэндийн салбарт БНХАУ-ын хөнгөлөлттэй зээлийн хөрөнгөөр хэрэгжиж буй “Цахим эрүүл мэнд” төслийн хүрээнд аймгийн Эрүүл мэндийн газарт 86,3 сая төгрөгийн өртөг бүхий 36 компьютер тоног төхөөрөмж, нэгдсэн эмнэлэгт 245.4 сая төгрөгийн өртөг бүхий 51 компьютер, тог баригч 51, сервер компьютер 2, хэвлэгч 10, дизель цахилгаан үүсгүүр 1, зураасан код хэвлэгч 2, зураасан код уншигч 4 зэрэг тоног төхөөрөмжийн хангалт хийгдэж ажиллах орчин нөхцөл бүрдлээ. Зооноз өвчин судлалын төвд 7.9 сая төгрөгийн өртөг бүхий 3 компьютер тоног төхөөрөмж, уламжлалт анагаах ухааны төвд 14.3 сая төгрөгийн өртөг бүхий 6 компьютер тоног төхөөрөмж тус тус нийлүүлэгдэж, орчин үеийн техник тоног төхөөрөмжөөр хангагдлаа. Үр дүн: Олон улсын байгууллагын санхүүжилтээр болон гадаадын зээл, тусламжаар хэрэгжиж байгаа төсөл, хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн тайланг тухай бүр нь гарган мэдээллэн ажилаж байна.

14 3.5.

3.5. Өрхийн эрүүл мэндийн төвтэй гүйцэтгэлийн гэрээ байгуулан ажиллаж, төвийн бүтэц, үйл ажиллагаа, санхүүжилтэнд хяналт тавьж, “Эрүүл мэндийн тухай” хуулийн дагуу дэмжлэг, туслалцаа үзүүлж ажиллана.

Аймгийн Засаг дарга, эрүүл мэндийн газрын дарга, Боржгонмандал, Өлзийтмандал өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдийн дарга нарын эрх үүрэг бүхий гурвалсан гэрээг байгуулан гэрээнд заасан эрх үүргийг хэрэгжүүлэн ажилласан. Гэрээний хугацаанд өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдээс гарсан саналын дагуу өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдийн төсөв санхүүгийн өнөөгийн байдалд эрүүл мэндийн газрын санхүүч болон хяналт шинжилгээ үнэлгээний мэргэжилтнүүдийн хамтарсан хяналт, шинжилгээ үнэлгээг хийж дүгнэлтийг гарган газрын даргад танилцуулснаар 2 өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдийн санхүүгийн хүндрэлтэй нөхцөл байдлыг сайжруулах арга замыг тодорхойлж цаашид үйл ажиллагааг хэвийн явуулах зөвлөмжийг өгсөнөөр бүтэц зохион байгуулалтын өөрчлөлтийг хийж ажиллалаа. Мөн ЭМГ-ын даргын баталсан удирдамжийн дагуу 2016 оны эхний хагас жилийн байдлаар Боржгонмандал, Өлзийтмандал өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдийн үйл ажиллагаанд хяналт үнэлгээ хийж дэмжин туслах баг ажилласанаар мэргэжил арга зүйн зөвлөгөөгөөр хангагдсан байна. Хяналт үнэлгээг эрүүл мэндийн салбарт хэрэгжиж байгаа ялангуяа эмнэлгийн тусламжийн үйлчилгээнд мөрдөж ажиллах шаардлагатай хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэнд голлон хийснээс: Удирдлага зохион байгууллалт, тушаал шийдвэрийн хэрэгжилт, Эмнэлгийн тусламжийн үйл ажиллагаа, Статистик мэдээ, мэдээлэл, цахим сангийн бүрдэлт, Санхүү, эдийн засгийн үйл ажиллагааны чиглэлээр хяналт үнэлгээ хийж хариуцсан ажилтнуудад нь тухай бүр нь заавар зөвлөмжийг өгч мэргэжил арга зүйгээр хангаж зөвлөн тусалж ажилласан байна.� Боржгонмандал өрхийн эрүүл мэндийн төвийн үйл ажиллагаа ажлын байрны эмх цэгц сайн ажиллах нөхцөл боломж хангалттай, ялангуяа хөтөлгөө, судалгаа, баримт бичгийн эмх цэгц сайн, байгууллагын үндсэн үйл ажиллагаа хэвийн гэсэн үнэлгээтэй дүгнэгдсэн. Цаашид байгуулагын үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг улирал тутам хянуулж батлуулах, стратеги төлөвлөгөөг шинэчлэх, магадлан итгэмжлэлийн хүсэлтээ явуулах зэрэг зөвлөмжийг өгч ажилласан. Өлзийтмандал өрхийн эрүүл мэндийн төвийн үйл ажиллагаанд гарсан ажлын ачааллыг зохицуулах болон бусад анхаарах зүйлийг байгууллагын удирдлага болон хяналт үнэлгээнд оролцсон ажилчдад танилцуулж зөвлөмжийг өгч ажилласан. Өлзийт мандал өрхийн эрүүл мэндийн төвийн ажлын ачаалал, үйлчилгээтэй холбоотой гарсан саналын дагуу тус өрхийн эмнэлэг дээр өрхийн эмнэлгийн ажилчдын өдрийн ажилд ажлын зураглал хийж,

100

34

�байгууллагын үйл ажиллагаанд хяналт, үнэлгээ хийлээ. Өлзийтмандал өрхийн эрүүл мэндийн төвийн бүх ажилчдыг Боржгонмандал өрхийн эрүүл мэндийн төвийн бүтэц, үйл ажиллагаа, байгууллагын эмх цэгц зохион байгуулалт болон үйл ажиллагаанд ашиглаж байгаа хөтөлгөө, судалгаа зэрэг өдөр тутмын үйл ажиллагаанд ашиглаж байгаа ажлуудтай танилцуулж туршлага судлуулах ажлыг зохион байгууллаа. Эх, хүүхдийн тусламж, үйлчилгээний чиглэлээр гарсан бодлого, тушаал, шийдвэрийн хэрэгжилтийг үнэлэх, эх, хүүхдийн тусламж, үйлчилгээний эмнэл зүйн удирдамж, стандартын хэрэгжилтэнд хяналт тавих, эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдийн эх, хүүхдэд үзүүлж байгаа тусламж үйлчилгээний чанарт хяналт, үнэлгээ хийх буюу нөхөн үржихүйн насны эмэгтэйчүүд болон тав хүртэлх насны хүүхдийг үзлэгт хамруулах ажлыг зохион байгуулах удирдамжийг Эрүүл мэндийн газрын даргын А/83 тушаалын 1 дүгээр хавсралтаар эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдэд хүргүүлж, дэмжлэгт хяналтыг хийлээ. Мөн гэрээний хэрэгжилтийн тайланг хагас бүтэн жилээр гаргуулан үнэлгээ хийж зөвлөмж өгч ажилласан. Өрхийн эмнэлгүүдийн 22,7 сая төгрөгний өрийн асуудлыг 2016 оны жилийн эцсийн төсвийн тодотголоор шийдвэрлэснээр төсөв санхүүгийн өргүй ажиллаж байна. Үр дүн: Өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдэд дэмжлэгт хяналтыг хийж мэргэжил арга зүйгээр хангагдан ажилласанаар эрүүл мэндийн шалгуур үзүүлэлтүүд сайжирсан байна. Өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдийн төсөв, санхүүгийн үйл ажиллагаа 2016 оны эцсийн байдлаар өр, авлагагүй болсон.

15 3.6

3.6. “Уламжлалт анагаах ухааныг хөгжүүлэх” (2010-2018) хөтөлбөр, “Үндэсний түргэн тусламжийн сүлжээ” хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг эрчимжүүлэхэд орон нутгийн оролцоо, идэвхи санаачлагыг нэмэгдүүлнэ.

Аймгийн уламжлалт анагаах ухааны төв эмнэлэг нь 16 ортойгоор үйл ажиллагааг явуулж байгаа ба 2016 оны байдлаар амбулаториор 2813 хүнд үйлчилж, 27.9 хувийг нь хэвтэн эмчлүүлж 6209 ор хоног ашигласан бөгөөд дундаж ор хоног 7.8 байна. Уламжлалт анагаах ухааны төвийн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний үзүүлэлтийг H-info-3 программд оруулснаар өөрсдийн үйл ажиллагаандаа ашиглах нөхцөл бүрдсэн. Аймгийн хэмжээнд уламжлалт анагаах ухааны чиглэлээр төрийн 1, хувийн хэвшлийн 3 эрүүл мэндийн байгууллага тусламж, үйлчилгээг үзүүлж байна. Мөн Хулд, Луус, Гурвансайхан, Дэрэн сумдад тус бүр 1-2, уламжлалт анагаах ухааны төвд 4 эмч нийт 9 эмчийг ажиллуулж уламжлалт анагаах ухааны анхан болон хоёрдогч шатны тусламжийг үзүүлж байна. Аймгийн уламжлалт анагаах ухааны төв нь эрүүл мэндийн бусад салбаруудтай байнгын уялдаа холбоотой ажиллаж эмчилгээ, үйлчилгээндээ шинэ дэвшилтэт технологийг нэвтрүүлснээр тусламж үйлчилгээний чанар сайжирч, аймгийн нэгдсэн эмнэлгийн нарийн мэргэжлийн эмч нарын илгээсэн 987 үйлчлүүлэгчийг хүлээн авч, хөгжлийн бэрхшээлтэй 151 хүнд амбулатори ба стационараар үйлчилсэн байна. Уламжлалт аргаар өвчнөөс сэргийлэх лекц, яриа таниулгыг 7891 хүнд хийж, хэвтүүлэн эмчлүүлэгч бүрийн өөрсдийн шинж чанарт тохирсон хоол хүнсийг хэрэглүүлж хэвшүүллээ. Уламжлалт анагаах ухааны төвийн үйл ажиллагааг улам бэхжүүлж, тусламж үйлчилгээг ард иргэдэд хүртээмжтэй хүргэхийн тулд 2016 онд 14.3 сая төгрөгийн тоног төхөөрөмжийн хангалтыг хийлээ. Уламжлалт анагаах ухааны тусламж үйлчилгээг орон нутагтаа хөгжүүлэн, түгээмэл аргуудыг урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр хэрэгжүүлэх зорилгоор сум, өрхийн эмч нарт 2 удаа, хөдөө орон нутагт ажиллаж байгаа эмч нарт 2 удаагийн сургалтыг тус тус зохион байгуулж, мэдлэг мэргэжлийг нь дээшлүүллээ. Уламжлалт анагаах ухааны төвд ажиллаж байгаа эмч, мэргэжилтнүүдийн багц цаг бүрдүүлэлтэнд нь дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор “Сувилахуйн амьдрал төв” ТТБ-тай хамтран “ Сувилахуйн түүхийн хөтлөлт ”, Улсын клиникийн нэгдүгээр төв эмнэлэгтэй хамтран “Эмнэлгийн яаралтай тусламжийг сайжруулъя”, Эрүүл мэндийн хөгжлийн төв, АНУ-ын “nurses to nurses” ТББ-ын хамтын

100

35

�ажиллагааны хүрээнд ”Зүрхний яаралтай тусламж”, Эрүүл мэндийн байгууллагуудын чанарын мнежерүүдийн холбоотой хамтран “Эмнэлгийн мэргэжилтний ёс зүй, харилцаа хандлага” сэдэвт сургалтуудад 10 эмч, эмнэлгийн мэргэжилтэн ажилтнуудыг хамрууллаа. Нэгдсэн эмнэлэгт Яаралтай түргэн тусламжийн тасаг, Яаралтай тусламж–сэхээн амьдруулах тасгийн нэгжээр, яаралтай түргэн тусламжийн ээлжийн 4 их эмч, сувилагч, жолоочийн бүрэлдэхүүнтэйгээр, яаралтай түргэн тусламжийн үйлчилгээг үзүүлж байна. Харин 15 сумын эрүүл мэндийн төв нь түргэн тусламжийн үйлчилгээг өөрсдийн харъяа нутаг дэвсгэрийн хүн амд хүргэж, 2016 оны байдлаар нийт 15991 хүнд түргэн тусламжийн дуудлага хүлээн авч тусламж үйлчилгээг үзүүлснээс алсын дуудлага 24.3 хувь, осол гэмтлийн дуудлага 3.5 хувийг эзэлж, өнгөрсөн оны мөн үеэс 856 дуудлагаар өссөн үзүүлэлттэй байна. Аймгийн Нэгдсэн эмнэлэгт түргэн тусламж үзүүлж байгаа эмч, эмнэлгийн мэргэжилтний ажлын норм, нормативыг тогтоон 4 ээлжээр ажиллуулж, яаралтай тусламжийн тасагт яаралтай тусламжийн 2, сэхээн амьдруулах эрчимт эмчилгээний тасагт 4 орыг ажиллуулж байна. Сумдын эрүүл мэндийн төвүүд яаралтай тусламжийн дуудлагандаа ээлжийн дагуу үйлчилж, дараагийн шатлалд илгээх ажлыг шуурхай зохион байгуулж байна. Эмнэлэг эрүүл мэндийн төвүүд яаралтай тусламжийн үе дэх эрэмбэлэн ангилалтын удирдамжийг хүлээн авах тасагтаа байршуулан үйл ажиллагаандаа хэрэгжүүлж байна. Аймгийн нэгдсэн эмнэлэг болон Дэлгэрхангай, Өндөршил сумдын түргэн тусламжийн автомашинд парк шинэчлэлт хийгдсэнээр түргэн тусламжийн үйлчилгээг цаг алдалгүй шуурхай үзүүлж байна. Адаацаг, Сайхан-Овоо, Сайнцагаан, Цагаандэлгэр, Эрдэнэдалай, Гурван-Сайхан, Дэлгэрцогт, Луус сумдын эрүүл мэндийн төвүүд өөрсдийн хөрөнгөөр засвар үйлчилгээг тухай бүр хийж, түргэн тусламжийн авто машины бэлэн байдлыг ханган ажиллаж байна. Улсын клиникийн нэгдүгээр төв эмнэлэгтэй хамтран амь тэнссэн үеийн яаралтай тусламж, оврог, дайрлагууд, цус харвалт, зүрхний шигдээсийн үеийн яаралттай тусламж зэрэг сэдвүүдээр сургалтыг орон нутагтаа зохион байгуулж, 60 эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнүүд хамрагдан яаралтай тусламж үзүүлэх мэдлэг, ур чадвараа дээшлүүллээ. 15 суманд яаралтай тусламжийн нэгжийг Эрүүл мэндийн сайдын 375 дугаар тушаалын дагуу зохион байгуулж, зайлшгүй шаардлагатай эм, тоног төхөөрөмжийн хангалт 57-93 хувьтай байна Үр дүн: Уламжлалт анагаах ухааныг хөгжүүлэх хөтөлбөрийн 2016 оны үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний хэрэгжилт 90 хувьтай байна. Уламжлалт анагаах ухааны төвийн боловсон хүчин, тоног төхөөрөмжийн хангамж сайжирснаар, хэвтэн эмчлүүлэгсэд болон амбулаториор эмчлүүлэгчдийн сэтгэл ханамж дээшилж, сэргээн засах тусламж үйлчилгээ сайжирсан. Яаралтай тусламжийн тасаг шинээр зохион байгуулагдаж, алсын дуудлаганд цаг алдалгүй нарийн мэргэжлийн эмчийн тусламжийг үзүүлэн ажилласнаар хүндрэл, нас баралтыг бууруулан ажиллаж байна.

16 3.7

3.7. Цус, цусан бүтээгдэхүүний аюулгүй бэлэн байдлыг хангах үүднээс орон нутгийн иргэдийн “Донорт” элсэх идэвхийг дэмжих,

Донорын хууль, Засгийн газрийн 111 дүгээр тогтоол, Монгол Улсын төрөөс цус цусан бүтээгдэхүүний хангамжийг сайжруулах, цусны аюулгүй байдлыг хангах бодлого, ЭМСайдын 2016 оны 01, 02 дугаар тушаал бусад эрх зүйн баримт бичгийг хэрэгжүүлэн ажилласнаар төлөвлөгөөний хэрэгжилт 100 хувьтай байна. 2015 онд цус, цусан бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл 354 нэгж байсан бол 2016 онд 512 нэгж болж 44 хувиар, тасаг нэгжид хэрэглэсэн цус, цусан бүтээгдэхүүн 373 нэгж болж хэрэглээ 77 хувиар тус тус өссөн байна. 2016 онд дотоод хяналтыг 12 удаа хийж, 49 эмчийн бичсэн өвчтөний түүхийн цус, цусан

100

36

� гамшиг болон яаралтай тусламжийн үеийн нөөцийг бүрдүүлэхэд төсөв хөрөнгөөр хангана.

бүтээгдэхүүний бүлэг тодорхойлох, аюулгүй цус цусан бүтээгдэхүүний сэлбэлтэнд хяналт хийсэн. Цус, цусан бүтээгдэхүүний хэрэглээнд 57 удаагийн эмнэлзүйн хяналт хийж 10 зөрчлийг илрүүлэн зөрчлийг бүрэн арилгаж ажиллалаа. Дэлхийн цусны донорын өдрийг “Амьдрал бэлэглэгч донор таньдаа баярлалаа” уриан дор тэмдэглэн өнгөрүүлж, 40 донорыг шагнаж урамшууллаа. “Би цусны донор байж болох уу”, “Цусны бүлэг юу илэрхийлдэг вэ?”, “Цусаа өгч донорын эгнээнд нэгдэцгээе” сэдэвт сургалтанд 172 иргэн хамрагдсан. “Мандал” цогцолбор сургууль, Мэргэжил сургалт үйлдвэрлэлийн төвд “Донор хүн гэж хэн бэ?” сэдэвт сургалтыг зохион байгуулж, 51 багш ажилтан хамрагдаж, гарын авлагаар хангалаа. Донор сурталтчилах ажлыг Мэргэжил сургалт үйлдвэрлэлийн төв, Зэвсэгт хүчний 278-р анги, Цоглог дэлгүүр, Онцгой байдлын хэлтэс, Цахилгаан түгээх сүлжээ салбар, Эрүүл мэндийн газар, Мандал цогцолбор сургууль, Нэгдсэн эмнэлэг зэрэг газруудад зохион байгуулж, шинээр 158 донорыг элсүүлснээс байнгын донор 139 байна. Цусны салбар төв нь 227 донортой үйл ажиллагаагаа явуулж, энэ онд нийт цус авалт 231 удаа хийгдэж, 87.6 литр цус цуглуулсан байна. Үйлдвэрлэгдсэн цус, цусан бүтээгдэхүүн нь 111.6 литр, эмнэлэгт олгосон нь 83.4 литр, актлагдасан 27.1 литр байна. Цус сэлбэлтийг зохицуулах салбар зөвлөлөөс зориулалтын хөргөгч, хөлдөөгч, хурилтуурын хангалтыг хийснээр цус, цусан бүтээгдэхүүнийг аюулгүй, найдвартай, тасралтгүй хангах нөхцөл бүрдэж гамшиг болон яаралтай тусламжийн бэлэн байдлыг хангаж ажиллалаа. Нөөцөд 31.7 литр цусны нөөцтэй байна. 16 нэгж сийвэн, 3 нэгж даршилсан улаан эс, 5 донорыг сумдад илгээж яаралтай тусламжийн бэлэн байдлыг хангаж ажиллалаа. Сумын эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдэд нийт 324 донор байдгаас шинээр 30 донорыг элсүүлж, улирал бүр үзлэг шинжилгээнд хамруулан цус цусан бүтээгдэнүүний аюулгүй бэлэн байдлыг ханган ажиллаж байна. Цусны салбар банкны чанар аюулгүй байдал дээшилж, ажиллах тоног төхөөрөмжөөр хангагдсан. 2016 оны 11 дүгээр сард Азийн хөгжлийн банкны хөнгөлөлттэй зээлээр хэрэгжиж байгаа Эрүүл мэндийн салбарын хөгжил хөтөлбөр-5 төслийн хүрээнд нэгдсэн эмнэлгийн цусны салбар банкны барилгын засварын ажлыг “Магнус Сентурион Констракшин” ХХК-аар гүйцэтгүүлэн барилгын ажлын гүйцэтгэл одоогоор 85 хувьтай байна. ЭМСХХ-5 төслийн хүрээнд 46 нэр төрлийн 433.7 сая төгрөгийн тоног төхөөрөмж нийлүүлэгдсэн. Үр дүн: Цус, цусан бүтээгдэхүүний аюулгүй бэлэн байдлыг хангаж, хангамжийг нэмэгдүүлэн гамшиг болон яаралтай тусламжийн үеийн нөөцийг бүрдүүлж ажилласан. Орон нутгийн иргэдийн “Донорт” элсэх идэвхийг дэмжиж ажилласанаар донорын хүрээг 139-өөр өргөжүүлсэн.

17 3.8.

3.8. Орон нутгийн эрүүл мэндийн байгууллагуудын лабораторийн хүчин чадал, оношилгооны чанарыг сайжруулж, лабораторийн чанарын гадаад хяналтад

Нэгдсэн эмнэлгийн лабораторийн хүчин чадлыг нэмэгдүүлж, оношлогооны чанарыг сайжруулах зорилгоор Вона Вита эмнэлзүйн төв лабораторитой хамтран элэгний В,С вирус тоолох, үе мөчний шинжилгээ, H.pylori, хавдрын маркерийг тодорхойлох зэрэг 26 төрлийн 226 үзүүлэлтийн шинжилгээний 51 хүний сорьцийг бэлтгэн явуулж хариуг баталгаажуулан онлайнаар ирүүлсэнээр 3 дагч шатлалын эмнэлэгт шинжилгээ хийлгэх цаг хугацаа, зардлыг хэмнэсэн үйлчилгээ болсон. Мөн иммунологийн шинжилгээнд Eliza аргыг нэвтрүүлж үүсгэгчийг тоолсоноор үүсгэгчийн хүрээ, хүнд, хөнгөний зэргийг тодорхой илэрхийлж, оношлогоо, эмчилгээг шуурхай үзүүлэх боломжтой болсон. 2016 онд улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар 158.5 сая төгрөгийн өртөг бүхий суурин рентген аппаратыг суурилуулсанаар рентген оношилгоог 25646 хүнд хийснээс уушигны сүрьеэ өвчний 9, уушигны хавдарын 8 тохиолдлыг тус тус шинээр оношлосон байна.

100

37

�хамруулахад дэмжлэг үзүүлнэ.

Биохимийн шинжилгээний 22 үзүүлэлтээр 54215 шинжилгээ, гематологийн 8700 шинжилгээ иммунологийн шинжилгээг 7 үзүүлэлтээр 5411 хүнд, серологийн шинжилгээг 6 үзүүлэлтээр 499 хүнд, бактериологийн шинжилгээг 8 үзүүлэлтээр 7935, эсийн шинжилгээ 1903 хүнд хийсэн байна. Дүрс оношлогоог 5669, дурангийн шинжилгээг 241 хүнд хийсэн байна. 2016 онд Улаанбаатар хотын лавлагаа лабораторид биохимийн сар тутмын гадаад хяналтанд 11 удаа, хагас жил тутмын гадаад хяналтанд 2 удаа, гематологийн гадаад хяналтанд 2 удаа, сүрьеэ нян судлалын гадаад хяналтанд 3 удаа, донорын шинжилгээний гадаад хяналтанд 2 удаа буюу нийт 4 төрлийн 20 удаагийн чанарын гадаад хяналт хийгдсэн байна. Үүнд: Сүрьеэгийн чанарын хяналтаар шинжилгээ “Сайн” гэсэн үнэлгээтэй үнэлэгдэж, нян судалын үнэлгээ-75%, гематологийн гадаад хяналтын үнэлгээ 95.3%, биохимийн гадаад хяналтын дундаж үзүүлэлт ВИОЯЕД-аар 206.68 хангалттай үнэлгээгээр үнэлэгдэж амжиллай оролцсон. Донорын чанарын гадаад хяналт Халдварт өвчин судлалын үндэсний төвд ЦССҮТ-д 4 үзүүлэлтээр 20 сорьц оролцуулан шалгуулахад оношийн зөрүү гараагүй. Австрали улсын лавлагаа лабораториос зохион явагддаг ЦСДХ илрүүлэх ийлдэс судлалын олон улсын чанарын гадаад хяналт ирсэн. Хяналтын багцад нийт 4 үзүүлэлтээр 30 сорьц ирсэн. Нийт 140 шинжилгээ хийж хариуг ЦССҮТ-д явуулсан. Оношийн зөрүү гараагүй. Эд, эсийн лабораторийг тусад нь зохион байгуулж стандартын хангалтыг сайжруулсан. Эмгэг судлаач эмчийг гистологийн чиглэлээр төрөлжсөн мэргэжил эзэмшүүлэх сургалтанд төрийн санхүүжилтээр суралцуулж байна. Үр дүн: Орчин үеийн хүчин чадал сайтай тоног төхөөрөмжтэй болсон, оношлогооны хүчин чадал, чанар сайжирсан. 2 удаагийн гадаад хяналтанд хангалттай үнэлэгдсэн нь орон нутагт ашиглагдаж байгаа техник тоног төхөөрөмж, лабораторийн урвалж бодис стандарт аргачлалын шаардлага хангаж байгааг харуулж байна.

18

3.9. Алслагдсан сум, багийн хүн амд үндсэн болон төрөлжсөн мэргэжлийн тусламж үйлчилгээг ойртуулан хүртээмжийг нэмэгдүүлэх хүрээнд явуулын амбулаторын үйлчилгээг бүх талаар дэмжиж ажиллана.

2016 онд явуулын амбулаторийн үйлчилгээг 2 удаагийн зохион байгуулалтын арга хэмжээгээр хоёрдогч шатлалын нарийн мэргэжлийн эмч нарын бүрэлдхүүнтэй алслагдсан сум, багийн малчдад эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг үзүүллээ.

1. 2016 оны 05 дугаар сараас явуулын амбулаторийн үйлчилгээгГурвансайхан, Баянжаргалан, Говь-Угтаал, Өндөршил, Цагаандэлгэр, Дэлгэрцогт сумдын малчин иргэдэд үзүүлж, урьдчилан сэргийлэх үзлэгийг дотор, дүрс оношлогоо, шүд, эмэгтэйчүүд, эрэгтэйчүдийн эмч нар зохион байгуулж үзлэгт нийт 1600 гаруй хүнийг хамруулан 171 хүнд эмчилгээний зөвлөмж өгч ажилласан байна. Мөн энэ үеэр зохион байгуулагдсан “Элэгний хорт хавдрыг эрт илрүүлэх аян”-ы ажлын хүрээнд элэгний хавдрын илрүүлэг үзлэгийг үзлэгт хамрагдсан иргэдэд хийснээр шинээр 1 өвчлөлийг оношлон, эмчилгээ хяналтын асуудлыг шийдвэрлэсэн байна. Аяны ажлын хүрээнд “Зонхилон тохиолдох хавдрын өвчлөлийн өнөөгийн байдал, урьдчилан сэргийлэлт” сэдвээр сургалтыг зохион байгуулж нийт 918 малчин иргэдийг хамрууллаа. Мөн Дэлгэрцогт сумын эрүүл мэндийн төвийн эмч, мэргэжилтнүүдэд нярайн эрт үеийн нэн шаардлагатай тусламжийг үзүүлэх ажлын байрны дадлагажуулах сургалтыг зохион байгуулсан.

1. 2016 оны 10 сарын 10-ны өдрөөс 11 сарын 05-ны өдөр хүртэлх хугацаанд ажилласан явуулын амбулаторийн үйлчилгээгээр эх, хүүхдийн тусламжийг сайжруулах зорилгоор эх барих

100

38

�эмэгтэйчүүд, дотор, дүрс оношлогоо болон хүүхдийн эмчийн үзлэгийг Өлзийт, Луус, Хулд, Дэлгэрхангай, Сайхан-Овоо, Эрдэнэдалай, Адаацаг, Дэлгэрцогт, Дэрэн сумдад зохион байгууллаа. Үзлэгийн багт эх барих эмэгтэйчүүд, хүүхэд, дотор, дүрс оношилгооны эмч нар ажиллаж нийт 9 сумын 3734 хүнийг үзлэг, шинжилгээнд хамрууллаа.

Эх барих эмэгтэйчүүдийн үзлэгт 2280 нөхөн үржихүйн насны эмэгтэйчүүд хамрагдсан ба эрсдэлт бүлгийн эмэгтэйчүүдийн 62.3% нь хамрагдаж, шинээр жирэмсэн эмэгтэй 8 илрүүлж, ЖСАХ-д 116 эмэгтэйг хамруулсан байна. Дотрын эмчийн үзлэгийн 70-80%-ийг хоол боловсруулах тогтолцооны эмгэг, шээс, бэлэгсийн тогтолцооны эмгэг эзэлж байсан ба бамбайн булчирхайн эмгэг 9, элэгний хатуурал 5, ходоодны шарх сэжигтэй 10, цусны эмгэг 1, зүрх судасны дутагдал 1, элэгний үрэвсэл 10, чихрийн шижин 2, арьсны өвчин 1, астма 2 зэрэг өвчлөлийг оношилж, зөвлөгөөг өгч ажиллалаа. ЭХО-ийн шинжилгээгээр цөсний чулуу-10, бөөрний суналт-1, элэгний гемангиом-4, элэгний уйланхай-1, элэгний хавдар-1, бөөрний уйланхай-1 нийт 18 тохиолдлыг шинээр илрүүлж, холбогдох эмч нарын хяналтанд шилжүүллээ. Хүүхдийн эмчийн үзлэгт нийт 854 хүүхэд хамрагдсанаас зүрхний гажиг-10, тураал-23, хүнд хэлбэрийн рахит-51, цус багадалт-29, васкулит-1 нийт 114 өвчлөлийг шинээр илрүүлж, эрүүлжүүлэх төлөвлөгөөг гаргаж, сумдын эмч нарын хяналтанд хариуцуулан өглөө. Үр дүн: Явуулын амбулаторын үйлчилгээг хөдөөгийн бүх сумдад тодорхой зорилтын хүрээнд үзүүлж ажилласан ба нийт 363 өвчлөлийг илрүүлж, хяналтанд авч эрүүлжүүлэх арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэн ажилласан байна.

19

3.10.Хүн амын эрүүл мэндийг хамгаалах, дэмжих үйл ажиллагаанд орон нутгийн төрийн болон төрийн бус байгууллагуудын оролцоог хангах, салбар дундын хамтын ажиллагааг өргөжүүлнэ

3.10.1. Үйлчлүүлэгчийн эмнэлгийн яаралтай тусламжийг шуурхай, цаг алдалгүй авах нөхцлийг бүрдүүлэх зорилгоор иргэдийн оршин суугаа хороолол, гудамжны гэрэлтүүлэг, хаягжилтыг шинэчлэн сайжруулж, замын саадыг арилгах, түргэн тусламжийн үйлчилгээнд тээврийн хэрэгсэл, хүн хүч дайчлах, шатахуунаар хангах, осол, гамшиг, онцгой байдлын үеийн эрүүл мэндийн байгууллагын эрсдлийг бууруулах, бэлэн байдлыг хангахад шаардлагатай

Сайнцагаан сумын ЗДТГ, Хот тохижилтын газар, Авто тээврийн газар хамтран аймгийн төвийн авто зам, явган хүний замыг засварлах ажлыг жил бүр хийж байгаа бөгөөд энэ онд 98,7 сая төгрөгийн засварын ажлыг хийж гүйцэтгэснээр хот доторх зам саад бэрхшээлгүй боллоо. Хотын гэрэлтүүлэг, хаягжилтыг тогтмол шинэчлэн, нийгмийн аюулгүй байдлыг хангах үүднээс зарим байгууллагууд болон гудамж, замын хэсэгт хяналтын камер суурилуулсан. Үйлчлүүлэгчийн дуудлагаар эмнэлгийн тусламж үйлчилгээг хүргэхэд хаягжилтын зөрүү гарахгүй болж, эмнэлгийн яаралтай тусламжийг шуурхай, цаг алдалгүй иргэдэд хүргэх нөхцөл боломж бүрдсэн. Аймгийн Онцгой байдлын хэлтсийн дэргэд “Өсвөрийн аврагч” сайн дурын хүүхдийн бүлэг ажилуулж, гамшиг, онцгой байдлын үеийн эрүүл мэндийн байгууллагын эрсдлийг бууруулах, бэлэн байдлыг хангахад шаардлагатай зардлыг батлуулан ажиллаж байна. Осол гэмтэлд өртсөн хүнд эмнэлгийн анхан шатны тусламж үйлчилгээг үзүүлэх сургалт болон амилуулах суурь тусламжийн сургалтыг аймгийн ОБХ болон Улаан загалмайн сайн дурын нийгэмлэгтэй хамтран Харилцаа , холбооны газар, Зүүн өмнөд бүсийн цахилгаан дамжуулах Дундговь салбарын нийт 115 ажилчдад зохион байгууллаа. Сургалтанд хамрагдагсадын эмнэлгийн анхан шатны тусламж үйлчилгээг үзүүлэх мэдлэг нэмэгдсэн байна. Үр дүн: Түргэн тусламжийн үйлчилгээний чанар хүртээмж сайжирсан.

100

39

�зардлыг батлуулж ажиллана.

20

3.11. Эрүүл мэндийн салбарын хүний нөөцийг дэмжин хөгжүүлэхэд анхааран ажиллана.

3.11.1.Орон нутгийн эрүүл мэндийн салбарын ажилтнуудын “Нийгмийн баталгааг хангах дэд хөтөлбөр” болон “Эрүүл мэндийн хүний нөөцийг хөгжүүлэх” хөтөлбөрийг салбарын бодлого, стратегитэй уялдуулан шинэчлэн боловсруулж, батлан хэрэгжүүлэх.

Аймгийн “Эрүүл мэндийн салбарын хүний нөөцийг хөгжүүлэх бодлого, стратеги”-ийг Монгол улсын Засгийн газрын мөрийн хөтлөлбөр, аймгийн Засаг даргын мөрийн хөтөлбөр, Аймгийн эрүүл мэндийн тогтолцоог бэхжүүлэх дунд хугацааны 2017-2021 он хүртэлх стратегийн хүрээнд шинчлэн боловсруулж батлуулж ажиллалаа. Энэ хөтөлбөрийн хүрээнд “Эмнэлгийн мэргэжилтнийг сургаж, хөгжүүлэх сургалтын төлөвлөгөө”, “Эмнэлгийн мэргэжилтний нийгмийн асуудлыг шийдвэрлэх төлөвлөгөө” зэргийг батлуулан хэрэгжилтийг тооцон ажиллаж байна. Үр дүн: Төлөвлөгөөнүүдий хэрэгжилт-97,0%, 95%-тай тус тус хэрэгжсэн.

100

21

3.11.2.Эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийг орон нутагт тогтвор суурьшилтай ажиллуулах урамшууллын багцыг нэвтрүүлж, үр дүнг тооцох.

Засгийн газрын 2012 оны 150 дугаар тогтоолын дагуу 2016 оны байдлаар 504 эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийн ажлыг улирал бүр дүгнэж, 265 сая төгрөгийн үр дүнгийн урамшууллыг олголоо. Эрүүл мэндийн тухай хуулийн 29,5 дахь заалтаар өрх, сумдын эмнэлэгт 3, 5 жил тутам ажиллаж байгаа 33 эмч, мэрэгжилтнүүдийг 107,6 сая төгрөгийн мөнгөн тэтгэмжинд хамрууллаа. Эрүүл мэндийн тухай хуулийн 29,2 дахь заалтаар тэтгэвэрт гарсан эмч мэргэжилтэн 10 хүнд 156 сая төгрөг мөнгөн тэтгэмж олгосон нь эмч, эмнэлгийн мэргэжилтний нийгмийн баталгааг хангах, эмнэлэг, үйлчилгээний чанарт эергээр нөлөөлсний зэрэгцээ эмнэлгийн мэргэжилтний хөдөө орон нутагт ажиллах дэмжлэг, хөшүүрэг болж байна. Аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын тэргүүлэгчдийн 2014 оны 225 тоот тогтоолоор батлагдсан “Төрийн албан хаагчдыг орон сууц авахад дэмжлэг үзүүлэх” журмын дагуу орон нутгийн эрүүл мэндийн байгууллагад олон жил тогтвор, суурьшилтай, үр бүтээлтэй ажиллаж, амьдарч, нутаг орноо хөгжүүлэх, төрийн үйлчилгээг иргэдэд чанар хүртээмжтэй хүргэхэд бүтээлч санаачлага гарган ажиллаж байгаа болон нэн шаардлагатай нарийн мэргэжил эзэмшсэн 9 эмч, эмнэлгийн тусгай мэргэжилтэнд орон сууц авахад дэмжлэг үзүүлж 90 сая төгрөг олгохоор боллоо. Аймгийн нэгдсэн эмнэлгийн дотрын эмчийг Япон, Тайвань улсад 10-21 хоног, Эрэгтэйчүүдийн эмчийг Солонгос улсад 1 сар, ерөнхий эмчийг Солонгос улсад 5 хоног, мэс заслын эмчийг дурангийн хагалгаа хийх дадлага хийлгэхээр Франц улсад 1 сар, ЗӨСТөвийн даргыг БНХАУ-ын Манжуур хотод 4 хоногийн сургалтанд тус тус хамруулж мэргэжил ур чадварыг дээшлүүллээ. Нэгдсэн эмнэлгийн мэс заслын сувилагчийг ОХУ-ын Иркутск хотын Анагаах ухааны их сургуульд мэргэжил дээшлүүлэх сургалтанд хамруулж чадавхижууллаа. Сүүлийн 5 жил дараалан эхийн эндэгдэлгүй ажилласан амжилтыг үнэлэн Нэгдсэн эмнэлгийн эх барих эмэгтэйчүүдийн 6, мэдээгүйжүүлэг эрчимт эмчилгээний 1, дотрын 4 нийт 11 эмчид ур чадварын нэмэгдлийг цалингийн 20% -иар 3 сараар олголоо. Үр дүн: Одоо ажиллаж байгаа нарийн мэргэжлийн эмчийн шилжилт хөдөлгөөн 2 жил буюу 2015, 2016 онуудад буурсан. Эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнүүд гадаадын өндөр хөгжилтэй орнуудад урт болон богино хугацааны сургалтанд хамрагдаж, мэдлэг, мэргэжил, ур чадвараа тасралтгүй хэлбэрээр байнга дээшлүүлж байна.

100

40

�

22

3.11.3. Эрүүл мэндийн хуульд заасны дагуу орон нутагт ажиллаж буй эмнэлгийн мэргэжилтэн бүрийг 5 жил тутам төгсөлтийн дараах мэргэжил дээшлүүлэх сургалтанд хамруулах дунд хугацааны төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлж, хяналт тавих.

2016 онд төрийн сан болон байгууллагын зардлаар төрөлжсөн, мэргэжил олгох, дээшлүүлэх сургалтанд хамрагдах эмч, эмнэлгийн мэргэжилтний захиалгыг авч ЭМХТөвд хүргүүлсэн. Захиалгын дагуу тус аймагт их эмчийн үндсэн мэргэжлээр 5, төрөлжсөн мэргэшлээр 7, сувилагч, тусгай мэргэжилтний төрөлжсөн мэргэшүүлэх 15, сувилагч, тусгай мэргэжилтний дээшлүүлэх сургалт 1 батлагдаж ирсэнийг захиалгын дагуу эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдэд хуваарилан сургаж байна. Төрийн сангийн санхүүжилтээр Эрдэнэдалай сумын сум дундын эмнэлэгт мэс заслын эмчийг 2 дахь жилдээ сургаж, эх барих эмэгтэйчүүдийн эмчийг дүрс оношлогооны чиглэлээр мэргэжил олгох сургалтанд хамруулсан. Баянжаргалан сумын ЭМТөвд хүүхдийн эмчийг бэлтгэн ажиллуулж байна. Төрийн сангийн санхүүжилтээр Эрдэнэдалай сумын сум дундын эмнэлэгт сэргээн засах эмчилгээний сувилахуй судлал, дархлаажуулалтын сувилахуй судлал, эмнэлгийн ариутгал судлал, бүртгэл мэдээллийн ажилтан, Дэрэн сумын эрүүл мэндийн төвд хүүхдийн сувилахуй, Дэлгэрцогт сумын эрүүл мэндийн төвд дархлаажуулалтын сувилахуй судлал, эмнэлгийн ариутгал судлал, Хулд сумын эрүүл мэндийн төвд эмнэлгийн ариутгал судлал, Сайнцагаан сумын эрүүл мэндийн төвд дархлаажуулалтын сувилахуй судлал, Дэлгэрхангай сумын эрүүл мэндийн төвд эмнэлгийн ариутгал судлал, нийгмийн эрүүл мэндийн сувилахуй судлал, хөнгөвчлөх эмчилгээний сувилахуй судлал, Луус сумын эрүүл мэндийн төвд дархлаажуулалтын нийт 13 сувилагч, тусгай мэргэжилтэнг 3 сарын сургалтанд хамруулан мэргэшүүлсэн байна. Үр дүн: 8 сумын эрүүл мэндийн төв 9 чиглэлээр мэргэшсэн сувилагч, тусгай мэргэжилтэнтэй болсон.

100

23

3.11.4.”Эмнэлгийн мэргэжилтнийг сэлгэн ажиллуулах журам”-ыг хэрэгжүүлэхэд анхаарч, төв эмнэлэг, тусгай мэргэжлийн төвүүдтэй хамтарч ажиллах

Эмнэлгийн тусгай мэргэжилтнүүдийг хөрвөж ажиллах, ажлын ачаалалыг тэгш болгох, багаар хамтран ажиллах чадварыг бий болгох зорилгоор Нэгдсэн эмнэлгийн эмчилгээний тасгуудад сувилагч нарыг сэлгүүлэн ажиллуулж байна. Шинээр 2016 онд төгсөн ирсэн 7 эмчийг нэгдсэн эмнэлэгт эмнэлзүйн тойрон сургалтанд хамруулан дадлагажууллаа. Сумдын эх баригчдын мэдлэг, ур чадварыг сайжруулах, залуу эх баригчдыг ажлын байран дээр нь дадлагажуулах зорилгоор “Эх баригч солилцоо”-г Цагаандэлгэр, Дэлгэрцогт сумдад зохион байгууллаа. Үр дүн: Шинээр төгсөн ирж байгаа эмч, мэргэжилтнүүдийн мэдлэг, дадлага сайжирсан.

100

24 3.12

3.12. Эмийн талаар баримтлах бодлого, Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн хууль, Мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисын эргэлтэд хяналт тавих тухай хуулийн хэрэгжилтийг хангах, Эрүүл мэндийн газарт зайлшгүй шаардлагатай эмийн хангамж, хүртээмж / эмийн эргэлийн сангийн үйл ажиллагааг удирдан зохион

Эмийн талаар төрөөс баримтлах бодлогын заалтуудыг хэрэгжүүлэн дараах ажлуудыг хийж гүйцэтгэлээ. Үүнд: 1. “Эмийн жорын маягт, жор бичилт” MNS 5376:2014 стандартын 5.7, 5.10-д заагдсаны дагуу сэтгэцэд

нөлөөт болон мансууруулах эмийн жорын маягтыг аймгийн Эрүүл мэндийн газрын нэгдсэн дугаартайгаар “Оюун далай” хэвлэлийн ХХК-д хэвлүүлэн, орон нутагт үйл ажиллагаа явуулж байгаа эмнэлгүүдэд түгээн ажиллаж байна. Эмийн жорын стандартыг эрүүл мэндийн байгууллагын удирлагуудад танилцуулан “Эмийн жорын маягт, жор бичилт” MNS 5376:2014 стандартын мөрдөж ажиллах талаар арга зүйн зөвлөгөөг өгсөн. Жорын стандартын хэрэгжилтийг ханган ажилласнаар эмч нарын жор бичилт өнгөрсөн оноос 12.5 хувиар нэмэгдсэн.

2. Сум багийн түвшинд чанарын баталгаатай эм зүйн тусламж үйлчилгээг хүргэх, эмийн хангамж

хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, эргэлтийн эмийн сангийн эх үүсвэрийг арвижуулах, эргэлтийн хөрөнгийг зөв тооцоолон үр ашигтай зарцуулах, дотоод хяналтын сайжруулах зорилготой 2016 оны 1 дүгээр улиралд Эрүүл мэндийн газар, Эмийн эргэлтийн сангийн төлөөлөн удирдах зөвлөлийн дарга,

90

41

�байгуулах/-ийг сайжруулах, эмийн зохистой хэрэглээ /эмийн жорын хангалт, түгээлт, бичилт, эмийн сангийн жороор олгосон байдал/-г төлөвшүүлэх ажлыг эрчимжүүлнэ.

Эрүүл мэндийн төвийн дарга, эмийн эргэлтийн сангийн эрхлэгч нар хамтран ажиллах, дөрвөлсөн гэрээ байгуулан ажилласан. Дөрвөлсөн гэрээг дүгэнэхд дараах шийдвэрлэх асуудалууд байсан. Үүнд: 1. Эмийн эргэлтийн санг сумын эрүүл мэндийн төвд шилжүүлэх төрийн өмчит байгууллагын статустай болгох. Эмийн сангийн үйл ажиллагаа тогтворжуулан хөдөөгийн хүн амыг зайлшгүй шаардлагатай эмээр тасралтгүй хангах, эмийн мэргэжилтнүүд хуульд заасны дагуу нийгмийн баталгаагаар хангуулах. Дээрх хүсэлтийг эрүүл мэндийн яаманд уламжилсан. Эрүүл мэндийн яамнаас эмийн эргэлтийн санг цаашид өмчийн ямар хэлбэрт шилжүүлэх асуудалыг аймгийн ИТХ-аар хэлэлцүүлэн шийдвэрлүүлэх зөвлөмж ирүүлсэн. Иймд: Уг асуудлыг 2017 оны 1 дүгээр улиралд ИТХ-аар хэлэлцүүлэхээр эмийн эргэлтийн сангийн төлөөлөн удирдах зөвлөл бүрээс санал авч байна.

3. Эрүүл мэндийн газраас эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдийг зайлшгүй шаардлагатай болон амин чухал эм, эмнэлгийн хэрэгсэлээр хангах ажиллагааг зохион байгуулсан. 2016 оны эм, эмнэлгийн хэрэгсэл худалдан авах тендерт 40 багц үүсгэн захиалга хийж, тус тендерт шалгарсан 29 багцад нь 7 эм ханган нийлүүлэх байгууллагуудтай гэрээ байгуулсан. 11 багц эм, эмнэлгийн хэрэгсэлд шууд гэрээ байгуулан ажилласан. Зайлшгүй шаардлагатай эмийн хангалт 89,5%, амин чухал эм тарианы хангалт 95% -тай хийгдсэн. Эмийн чанар аюулгүй байдалд дотоод хяналт хийгдсэн.

4. Эрүүл мэндийн байгууллагууд эмийн зохистой хэрэглээг төлөвшүүлэх төлөвлөгөөний дагуу иргэдэд эрүүл мэндийн боловсрол тасралтгүй олгож, эмийн зохистой зохистой хэрэглээний 5 цуврал хичээлээр иргэдэд мэдээлэл хийгдэж хэвшээд байгаа.

5. Эмч, мэргэжилтэн нарын эмийн талаарх мэдлэгийг дээшлүүлэх зорилгоор “Эмийн зохистой хэрэглээ” сэдвээр зайн сургалтыг 2 удаа, зонхилон тохиолдох эмэн эмчилгээний талаарх 5 удаагийн 6 кредит цагийн сургалтанд давхардсан тоогоор 546 эмч, мэргэжилтнийг хамруулсан.

6. 2016 оны 10 дугаар сард Эрүүл мэндийн газраас "Антибиотикийг жорын дагуу хэрэглэе", "Антибиотикийн даслаас урьдчилан сэргийлье" уриан дор зохион байгуулсан 1 сарын аяныг аймгийн хэмжээнд зохион байгуулснаар иргэдийн антибиотикийг эмийн сангаас дур мэдэн авч хэрэглэх буруу дадал хэвшил буурсан. Мөн 11 дүгээр сард зохион байгуулсан "Антибиотикийн мэдлэг, хандлагыг дээшлүүлэх" дэлхийн 7 хоногийн ажлын хүрээнд ард иргэд, хэвтэн эмчлүүлэгч болон эмч мэргэжилтнүүдэд сургалт сурталчилгааны ажлыг зохион байгууллаа.

7. Хөдөөгийн хүн амыг зайлшгүй шаардлагатай эмээр тасралтгүй хангах, эмийн мэргэжилтнүүд хуульд заасны дагуу нийгмийн баталгаагаар хангагдах боломжийг олгох асуудлаар Эмийн эргэлтийн санг сумдын эрүүл мэндийн төвд шилжүүлэх саналыг аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хуралд хүргүүлсэн.

Үр дүн: Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн хууль, Мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисын эргэлтэд тавих хяналт сайжирсан.

25

Биеийн тамир, спортын тухай хуулийн 7.1.5-д заасныг үндэслэн Засгийн газрын 2015 оны 467 дугаар

Монголын Монголын бүх ард түмний спортын 14-р их наадмын хүрээнд Аймгийн аварга шалгаруулах тэмцээнийг тухайн спортын холбоодтой нь хамтран Самбо бөх, Чөлөөт бөх, Волейбол, Сагсан бөмбөг, Хөнгөн атлетик, Ширээний теннис, Шатар, Даам, Үндэсний бөх, Шагайн харваа зэрэг спортын 10 төрлөөр зохион байгуулж тус тэмцээнүүдэд давхардсан тоогоор 3100 гаруй тамирчид оролцлоо. Уг наадмийн хүрээнд зохион байгуулагдсан Улсын аварга шалгаруулах тэмцээнүүдээс Самбо бөхийн

100

42

�тогтоолын дагуу 2016 онд Монголын бүх ард түмний спортын 14-р их наадмын анхан шатны тэмцээнийг орон нутагтаа холбогдох салбарын байгууллага, нийт иргэдийг өргөнөөр хамруулан зохион байгуулах, шалгарсан баг тамирчдыг их наадмын шигшээ тэмцээнд оролцох нөхцөл болотжоор ханган оролцуулна.

төрөлд 2 Алт, 1 Мөнгө, 1 Хүрэл медаль, Жудо бөхийн төрөлд 1 Алт, 1 Мөнгө, 2 Хүрэл медаль, Хөнгөн атлетикийн тэмцээнд 1 Алт, 4 Мөнгө, 4 Хүрэл медаль хүртсэн амжилтыг гаргаад байна. Мөн өсвөр үеийн Азийн хүүхдийн 5-р их наадамд Монгол улсаа төлөөлөн Дундговь аймгаас Сагсан бөмбөгийн төрөлд 2 тамирчин, Самбо, Жудо бөхийн төрөлд тус бүр нэг нэг тамирчин оролцож мөнгө медаль, хүрэл медаль хүртсэн амжилтыг гаргалаа. Үр дүн: Өмнөх онд аймгийн аварга шалгаруулах тэмцээнийг спортын 8 төрлөөр зохион байгуулж нийт 2700 гаруй хүнийг хамруулж байсан бол өнөө жил спортын 10 төрлөөр зохион байгуулж 3100 гаруй хүнийг хамруулсан нь урьд оныхоос 400 хүнээр өссөн үзүүлэлттэй байна.

26

3.14. Эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээний хөгжлийн бодлого, стратегид тусгасан төвлөрлийг сааруулах, хүн амын эрэлт хэрэгцээнд тулгуурлан тусламж, хүн амын эзлэх хувь, алслагдмал байдалд тулгуурлан харъяалах нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулж байгаа эмнэлэг, сувиллын орыг төлөвлөөд дэмжлэг үзүүлэх

Эрүүл мэндийн сайдын 2015 оны 250 дугаар тушаалын дагуу батлагдсан орны дээд хязгаарт багтаан хүн амын хэрэгцээтэй уялдуулан Эрүүл мэндийн газрын даргын 2015 оны А/110 дугаар тушаалаар эрүүл мэндийн байгууллагуудад ашиглах орны дээд хязгаарыг баталж өгсөн. Эрүүл мэндийн газрын даргын 2016 оны А/111 дүгээр тушаалаар эрүүл мэндийн байгууллагуудын орны ашиглалтын байдалд үнэлгээ хийх ажлын хэсгийн байгуулж, үнэлгээг нэгдсэн эмнэлэг, УАУТ, Мөнхдэлгэр хувийн эмнэлэг, Элбэрэлбуян хувийн эмнэлэгүүдэд хийлээ. Үнэлгээгээр хувийн эмнэлэгүүдэд орыг нэмэгдүүлэх шаардлага хэрэгцээ байгаа нь тогтоогдлоо.

27

3.15. Эрүүл мэндийн даатгалын тухай хууль /шинэчилсэн найруулга/-ийн хэрэгжилтийг хангах, хүн амын эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний чанар, хүртээмжийг

ЭМС-ын 340 дугаар тушаалын дагуу байгууллагуудтай гэрээ байгуулан ажиллаж 2016 онд нийт 57 байгууллагын 1327 хүнд урьдчилан сэргийлэх үзлэг хийж, давхардсан тоогоор 3320 өвчлөлийг илрүүлсэн байна. Урьдчилан сэргийлэх үзлэгт орсон байгууллагуудын эмч болон эрүүл мэнд хариуцсан мэргэжилтнүүдтэй хамтран эрүүлжүүлэх ажлыг үе шаттайгаар зохион байгуулан ажиллаж байна. Үүнд: Илэрсэн өвчлөлийн судалгааг байгууллагын удирдлагуудад дэлгэрэнгүй гарган өгч, эрүүлжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг мэргэжлийн эмч нараар гаргуулан, зөвлөмж зөвлөгөөг өгч ажиллаж байна. ДЭМБ-ын календарчилсан төлөвлөгөөний дагуу эрүүл мэндийн мэдээлэл, сургалт, сурталчилгааг зохион байгуулж, хийгдсэн ажлуудын талаарх тайланг эмнэлэг, эрүүл мэндийн байгууллагуудаас авч нэгтгэн ЭМЯ-нд мэдээлж ажиллаж байна. Үүнд:

100

43

�сайжруулах чиглэлээр хүн амын дунд сургалт, сурталчилгааг үе шатттайгаар зохион байгуулах

“Малчдын эрүүл мэндийг дэмжье”, “Охид эмэгтэйчүүдийн эрүүл мэнд”, “Эрчүүдээ хайрлая”, “Дэлхийн эрүүл мэндийн сар”, “Дархлаажуулалтын үндэсний өдрүүд”, “Цэвэр орчин амьдралын баталгаа”, “Хөдөлгөөн эрүүл мэнд”, “Мансуурлаас сэргийлье”, “Тарваган тахлын халдвараас сэргийлье”, “Эрүүл гэр бүл” зэрэг нийт 34 төрлийн тэмдэглэлт өдрийг жилийн туршид зохион байгуулж, 27000 гаруй иргэдийг эрүүл мэндийн мэдээлэл сургалт сурталчилгаанд хамруулсан байна “Эрүүл гэр бүл” өдөрлөг, сургалтыг Дэлхийн зөн олон улсын байгууллагатай хамтран зохион байгуулж, сургалтанд Сайнцагаан сумын төвийн 4 багийн 40 өрхийн гишүүд оролцсон. Эрэгтэйчүүдийн эрүүл мэндийг дэмжих 7 хоногийн хүрээнд Дэлхийн зөн ОУ-ын байгууллагатай хамтран “Эрүүл гэр бүл” сургалтыг 2 хүртлэх насны хүүхэдтэй 30 гэр бүлд, “Ухаарал - Ирээдүй” арга хэмжээг Цагдаагийн газар, Хөдөлмөрийн хэлтэс, Халамж үйлчилгээний хэлтэстэй хамтран зохион байгуулж, архи хэтрүүлэн хэрэглэдэг, гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлддэг, олон нийтийн газарт бүлэглэн архи уудаг, нийгмийн хэв журам зөрчдөг 34 иргэнийг цуглуулан, нарийн мэргэжлийн эмчийн үзлэгт хамруулж, архи, тамхины хор хөнөөлийн тухай сургалт зохион байгуулж, ажлын байранд зуучлах, усанд оруулах зэрэг ажлыг зохион байгууллаа. Осол гэмтлээс сэргийлэх сарын аяны хүрээнд нээлттэй мэдээллийн өдөрлөгийг зохион байгуулж “Түлэгдэлт”, “Хөлдөлт” сэвдээр үйлчлүүлэгчдэд сургалт зохион байгуулсан. Тус сургалтанд 84 үйлчлүүлэгч, 26 эмч, эмнэлгийн ажиллагсад оролцсон. “Хүүхдийг түлэгдэлтээс урьдчилан сэргийлэх”, “Осголт, хөлдөлтөөс урьдчилан сэргийлэх, авах арга хэмжээ, яаралтай тусламж” зэрэг гарын авлагыг өгч сурталчилгааг хийсэн. Тамхитай тэмцэх дэлхийн өдрөөр нээлттэй мэдээллийн өдөрлөгийг ард, иргэд, үйлчлүүлэгчид, хэвтэн эмчлүүлэгчдэд, эмнэлгийн ажилчдад зохион байгуулж, өдөрлөгт 52 хүн оролцсон байна. Тамхины хорын талаар шинээр 4 санамж боловсруулан тарааж, даралт ихтэй 13 хүнд зөв зохистой хооллох, тамхинаас татгалзах, хөдөлгөөн хийх, биеийн жингээ бууруулах талаар зөвлөгөө өглөө. Эрүүл мэндийн байгууллагуудын “Нээлттэй хаалганы өдөр”-ийг зохион байгуулж, хийн дасгалын үзүүлбэр үзүүлж, эрүүл мэндийн байгууллага бүр өөр өөрийн тусламж үйлчилгээний хүрээнд иргэдэд үзлэг, зөвлөгөө, мэдээллийг өглөө. Нээлттэй хаалганы өдөрлөгт нийт 60 гаруй эмч, эмнэлгийн мэргэжилтэн, 120 гаруй иргэд оролцлоо. Үр дүн: Хүн амын эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний чанар, хүртээмжийг сайжруулах чиглэлээр хүн амын дунд сургалт, сурталчилгааг үе шатттайгаар зохион байгуулж, эрүүл дадал хэвшил, хандлагыг төлөвшүүлэх, мэдлэг олгох сургалт сурталчилгааг тасралтгүй байдлаар зохион байгуулж байна.

28

3.16. Аймаг, орон нутгийн төрийн болон хувийн хэвшлийн байгууллага, иргэд, олон нийтийн байгууллагын идэвхи оролцоог өрнүүлэх механизм бүрдүүлж, нийтийн биеийн тамир, спортын арга

Байгууллага бүр “Биеийн тамир, спортын хамтлаг” байгуулж, хамтлаг нь байгууллагын ажиллагсдын дунд болон бусад байгууллага, аж ахуй нэгжийг хамарсан идэвхитэй дасгал хөдөлгөөнийг дэмжсэн үйл ажиллагааг явуулах чиглэлээр сургалт, мэдээллийг тогтмол явуулж, арга зүйн зөвлөгөөг өгч ажилласнаар энэ онд 2 хамтлаг шинээр нэмэгдэж одоогийн байдлаар аймгийн төвд 19, хөдөө сумдад 8 бүгд 27 хамтлаг болоод байна. Аймгийн хэмжээнд дасгал хөдөлгөөнөөр хичээллэх боломж нөхцлөөр хангагдсан байгууллагууд жил тутам нэмэгдэж байгаагаас спорт заал 28, хөдөөгийн 14 суманд 81 байгууллагаас 20 нь буюу 24.6 хувь нь чийрэгжүүлэлтийн өрөө танхимтай, аймгийн төвд төрийн болон төрийн бус 62 байгууллагаас 23 нь буюу 37.0 хувь нь чийрэгжүүлэлтийн өрөө танхимтай болж ширээний теннис хэрэглэлийн материалтай байгууллага 26 байна. Эдгээрээс Эрүүл мэндийн газар, Нэгдсэн эмнэлэг, Дундговь-Цахилгаан түгээх

100

44

�хэмжээний нэр, төрлийг нэмэгдүүлнэ.

сүлжээ салбар, ОБХэлтэс, ХААН банк, МХГазар, Цагдаагийн хэлтэс, 3-р цэцэрлэг, УАУТөв, зэрэг байгууллагууд нь ажиллагсадынхаа дасгал хөдөлгөөнөөр хичээллэх таатай орчин нөхцлийг бүрдүүлэх талаар идэвхитэй ажиллаж байна. Бүх нийтийг нийтийн биеийн тамир, спортоор хичээллэх нөхцөл боломжийг бүрдүүлэх зорилгоор аймгийн төвийн хүүхэд залуучуудын соёл амралтын хүрээлэнд алхалт гүйлтээр хичээллэгсдэд зориулж 2.8 км хатуу хучилттай зам, сагсан бөмбөгийн талбай, бүх насныханд зориулсан чийрэгжүүлэлтийн тоног төхөөрөмжүүдийг байрлуулснаар иргэд бие бялдраа чийрэгжүүлэх боломжтой боллоо. Сум бүр орон нутгийн хөгжлийн санхүүжилтээр иргэдэд зориулсан биеийн тамирын талбайг барьж байгуулсан. Орон нутгийг хөгжүүлэх сангийн хөрөнгө оруулалтаар “Эрдмийн далай цогцолбор” сургуулийн гадаах биеийн тамирын талбайд 60х40 харьцаатай 190 сая төгрөгийн өртөг бүхий хөл бөмбөгийн стандарт талбайг байгуулж ашиглалтанд оруулснаар сонирхогч, хичээллэгсдийн хүрээ өргөжсөн. Мөн өвлийн улиралд Эрдмийн далай цогцолбор сургууль, Говийн ирээдүй сургууль болон хүүхийн паркд мөсөн гулгуурын талбайг байгуулснаар ард иргэд өвлийн спортоор хичээллэх боломж бүрдсэн. Аймгийн төвд орчин үеийн техник хэрэгслээр хангагдсан “Шонхор” фитнес клуб нээгдэн үйл ажиллагаагаа явуулж одоогоор 260 гаруй хүн хичээллээд байна. Мөн гудамж талбай, цэцэрлэгт хүрээлэнгийн гэрэлтүүлгийг нэмэгдүүлэх, сайжруулах арга хэмжээг орон нутгийн зүгээс үе шаттайгаар авч хэрэгжүүлж байна. Ингэснээр иргэдийн амралт чөлөөт цагаа зөв боловсон өнгөрүүлэх, алхалт, гүйлт, идэвхитэй хөдөлгөөнөөр хичээллэх, амьдралын зөв дадал хэвшил эзэмшүүлэх гол нөхцөл боломжийг бүрдүүлж өгөх юм. Ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдыг хичээлийн өмнө хийх, хичээлийн үед хийх, завсарлагаанаар хийх дасгал хөдөлгөөнийг зааж сургаж тогтмол хийж хэвшүүлэх талаар сургуулиудад зөвлөмж, аргачилал хүргүүлэн ажиллсанаар бүх сургууль, цэцэрлэгүүд өдрийн дасгалыг хийж хэвшээд байна. Ахмад настнуудын дунд олон нийтийг хамарсан тэмдэглэлт өдөр, ахмадын өдөр, багуудын өдөрлөгөөр төрөл бүрийн тэмцээн уралдааныг зохион байгуулж тэдний оролцоог нэмэгдүүлж байна. Ахмад настнуудын дунд “Явган аялал”, “Залуужуулах 5 дасгал”, “Ахмад настанд тохирох дасгал хөдөлгөөн”, “Хийн дасгал хэн сайн хийх вэ”, “Эрүүл ирээдүй-Эрүүл насжилт” өдөрлөг, “Ургийн хэлхээ” буухиа тэмцээн, “Биеэ тэтгэн чийрэгжүүлэх дасгал” болон сар бүрийн 05-ний өдрийн цугларалтаар эрүүл мэндийн мэдээллийг өгөх зэрэг арга хэмжээг зохион байгуулж явуулсан. Эдгээр арга хэмжээнд давхардсан тоогоор 1300 гаруй ахмад настан хамрагдсан байна. Эрүүл мэндийн газрын дэргэд “Биеэ тэтгэн чийрэгжүүлэх, хийн дасгал, иог, рейки бясалгал”-ын “Ариусал” клуб ажилласнаар 300 гаруй ахмад тогтмол хичээллэж биеэ эрүүлжүүлж, чийрэгжүүлж, 7 хоног бүр ЭМГ-ын чийрэгжүүлэлтийн кабинетад насанд тохирсон дасгал хөдөлгөөнд хамрагдаж байна. Эрүүл мэндийн газрын дэргэд иргэдийн сайн дурын үндсэн дээр “Амьдралын зөв дадал хэвшилтэй иргэдийн клуб” байгуулагдснаар иргэд өдөр бүр дасгал хөдөлгөөнөөр хичээллэж зөв зохистой хооллолтыг амьдралдаа хэвшүүлж буй иргэдийн хүрээ өргөжсөөр байна. Ахмадууд 7 хоног бүрийн 4 дэх өдөр БТСГ-ын зааланд өөрсдийн сонирхсон спортын төрлүүдээрээ хичээллэж волейбол, ширээний теннис тоглох зэргээр чөлөөт цагаа өнгөрөөж байгаа бол насанд хүрэгчдийн волейболын секц хичээллэж иргэдийг хөдөлгөөний хомсдлоос сэргийлэхийн зэрэгцээ спортын ур чадварыг сайжруулж байна.

45

�Биеийн тамир спортын газарт 10 төрлийн секц дугуйланд 260 гаруй өсвөрийн тамирчид тогтмол хичээллэж байна. Мөн сургуулиудад шатар, даам, ширээний теннис, волейбол, сагсан бөмбөг, хөл бөмбөг, чөлөөт бөх, үндэсний бөх, жудо бөх, таеквондо зэрэг спортын төрлүүдийн секц дугуйлангууд өөрийн нөөц бололцоонд тулгуурлан хичээллэж тухайн спортын төрлүүдээр амжилт гаргах нөхцөл боломж бүрдэж байна. Хүн амд амьдралын зөв мэдлэг, хандлага, хэв маягыг төлөвшүүлэх зорилгоор “Амьдралын зөв дадал хэвшил энгийн зүйлээс эхлэнэ” өглөөний дасгал, алхалт, гүйлтийн аяныг 30 хоногийн хугацаанд зохион байгуулж явууллаа. Арга хэмжээг тогтмолжуулснаар өдөр бүр идэвхитэй хөдөлгөөнөөр хичээллэж эрүүл мэнддээ анхаарагчдын хүрээ өргөжиж хүн бүр өдөр тутам наад зах нь 30 минут шаламгай алхах, гүйх долоо хоногийн ихэнх өдөр нийтийн биеийн тамир, чийрэгжүүлэх дасгал, спорт тоглоомын төрлүүдээр хичээллэж эрүүл мэнддээ анхаарах анхаарал энэ тухай мэдлэг, мэдээлэл нэмэгдэж иргэдийн зөв дадал хэвшил нэмэгдэж байна. Дулааны улиралд аймгийн төвд өдөр бүр 80-120 орчим хүн тогтмол дасгал хөдөлгөөнөөр хичээллэж байлаа. Жил бүр зохион байгууллагддаг “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал эрүүл ахуйн соёлыг ажлын байранд нэвтрүүлье” сарын аяны хүрээнд “Ажлын байрандаа хийх дасгал” хөдөлгөөнийг тогтмолжуулах арга хэмжээг авч аймгийн төвийн бүх байгууллага, аж ахуй нэгжүүдэд ММССангийн дэмжлэгтэйгээр боловсруулж хэвлэсэн “Дасгал хөдөлгөөнөөр эрүүл мэндээ дэмжицгээе” сэдэвт гарын авлага ном, “Ажлын байрандаа хийх дасгал”-ын CD–г олшруулан өгч, давтан зааж сурган заавар, зөвлөмж өгсөн. Үр дүн: Төрийн болон төрийн бус байгууллагуудын ажиллагсад ажлын байранд хийх дасгал хөдөлгөөнийг тогтмол хийж хэвшүүлэх талаар тодорхой ажлуудыг зохион байгуулж ажилласнаар ажлын байран дээрээ дасгал хөдөлгөөнөөр хичээллэх нөхцөл боломж бүрдэж хүмүүсийн зөв дадал хэвшил төлөвшүүлэх хандлага нэмэгдэж цаашид эрүүл хэв маягыг төлөвшүүлэх үндэс болж байна. Аймгийн хэмжээнд нийтийн биеийн тамир, спортын чиглэлээр олон нийтийг хамруулсан ажлууд зохион байгуулагдснаар 7 хоногийн ихэнх өдөр 30 минутаас доошгүй хугацаагаар дунд зэргийн болон нэмэлтээр тогтмол идэвхитэй хөдөлгөөн хийдэг хүн болон спортын секц дугуйланд хамрагдагсад судалгаагаар нийт хүн амын 8420 буюу 20.7 хувийг эзэлж өмнөх оноос 1,.1 хувиар өссөн байна. Цаашид биеийн тамир, спортоор хичээллэх таатай орчин, нөхцөл боломжийг бүрдүүлснээр иргэдийн халдварт бус өвчнөөр өвчлөх эрсдэл буурах ач холбогдолтой юм.

29

3.17

3.17. Орон нутгийн түвшинд үйл ажиллагаа явуулж байгаа эрүүл мэнд болон биеийн тамир, спортын байгууллагуудын Ерөнхий менежертэй үр дүнгийн гэрээ байгуулах, сумын Засаг дарга нартай гэрээ байгуулахдаа энэхүү гэрээ болон Эрүүл

Аймгийн Засаг дарга, эрүүл мэндийн газрын дарга, Боржгонмандал, Өлзийтмандал өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдийн дарга нарын хамтарсан эрх үүрэг бүхий гурвалсан гэрээг байгуулан гэрээнд заасан эрх үүргийг хэрэгжүүлэн ажилласан. 2016 оныг “Нийгмийн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг нэмэгдүүлж, хавдарын өвчлөлийг бууруулъя” жил болгон зарлаж ЭМГ-ын дарга, сумдын Засаг дарга, эрүүл мэндийн төвийн дарга нартай хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд гурвалсан гэрээ байгуулсан. Мөн жилийн зорилтот ажлын төлөвлөгөөг батлан гаргаж, хэрэгжилтийг ханган ажиллалаа. Энэхүү гурвалсан гэрээний хэрэгжилтийг хагас бүтэн жилээр гарган үнэлж, зөвлөмж өгч ажилласан. 2015 оны гэрээний хэрэгжилтийн дүнг аймгийн эрүүл мэндийн салбарын удирдах ажилтны зөвлөгөөн дээр танилцуулан дүгнэлтийг Засаг дарга нарт хүргүүлж ажиллалаа. Эрүүл мэндийн байгууллагын удирдах ажилтны зөвлөгөөнийг 1 сард зохион байгуулж, удирдах ажилтны зөвлөгөөнд нийт 30 удирдах ажилтнууд оролцлоо. Зөвлөгөөнөөр 2015 оны ажлыг дүгнэж “Анхан шатны эрүүл мэндийн байгууллагын тусламж үйлчилгээний хүртээмжийг нэмэгдүүлж сайжруулъя “ жилийн хүрээнд амжилттай сайн ажилласан

100

46

�мэндийн газар болон Биеийн тамир, спортын газрын санал дүгнэлтийг үндэслэнэ.

Адаацаг сумын ЭМТөв, Нэгдсэн эмнэлэг дарга нарыг шагнаж урамшууллаа. Үр дүн: Орон нутгийн түвшинд үйл ажиллагаа явуулж байгаа эрүүл мэндийн байгууллагуудын удирдлага, Засаг дарга, ЭМГ-ийн дарга нарын хамтарсан гэрээ байгуулагдаж хагас бүтэн жилээр үнэлгээ хийгдэн зөвлөмж, арга зүйгээр хангагдан ажилласан.

30 3.18

3.18. Үйл ажиллагааны төсвийн хэмнэлт, зардлын зүйл анги хооронд шилжүүлэн зарцуулах зохицуулалтыг Төсвийн тухай хуулийн 42, 45, 46 зүйл, заалтын дагуу Захиалагчаас бичгээр зөвшөөрөл авч эрүүл мэндийн байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг хангахад зарцуулна.

Сангийн сайдын 2013 оны 73-р тушаалын дагуу 2016 онд Эрүүл мэндийн газарт 13889800, Нэгдсэн эмнэлэгт 22000000, УАУТөвд 1624600, ЗӨСТ 1917000, Говь-Угтаал сумын сум дундын эмнэлэгт 5586800, Эрдэнэдалай сумын сум дундын эмнэлэгт 14000000 буюу нийт 59018200 төгрөгийн төсвийн зардлыг бүлэг хооронд нь шилжүүлэн зарцуулах эрхийг ЭМЯамнаас авч өргүй ажилласан. Үр дүн: Үйл ажиллагааны төсвийн хэмнэлт, зардлын зүйл анги хооронд шилжүүлэн зарцуулах зохицуулалтыг Төсвийн тухай хуулийн 42, 45, 46 зүйл, заалтын дагуу захиалагчаас бичгээр зөвшөөрөл авч эрүүл мэндийн байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг хангахад зарцуулсан. 100

31 3.19

3.19. Төсвийн тухай хуулийн 6.2, 6.3, 6.4 болон 16.5.2, 16.5.3, 57.5 дахь заалт, “Төсвийн зардлыг хэмнэх зарим арга хэмжээний тухай” Засгийн газрын 2008 оны 128 дугаар тогтоол, Засгийн газрын 2014 оны 147 дугаар тогтоолыг мөрдөж, өр авлага үүсгэсэн орон нутгийн Эрүүл мэндийн байгууллагын ерөнхий менежертэй хариуцлага тооцож ажиллана.

Төсвийн тухай хуулийн 6.2, 6.3, 6.4 болон 16.5.2, 16.5.3, 57.5 дахь заалт “Төсвийн зардлыг хэмнэх зарим арга хэмжээний тухай” Засгийн газрын 2008 оны 128 дугаар тогтоол, Засгийн газрын 2014 оны 147 дугаар тогтоолын хүрээнд эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвийн ерөнхий менежерүүдтэй гэрээ байгуулан ажиллалаа. Эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдийн ерөнхий менежерүүдийн гэрээг дүгнэхэд өр авлагагүй ажилласан байна. Үр дүн: 2016 онд салбарын хэмжээнд өр, авлагагүй ажиллалаа.

100

32 3.20

3.20. “Төсвийн тухай” хуулийн 8.9.2 дахь заалтын дагуу төсвийн гүйцэтгэл, санхүүгийн

“Төсвийн тухай” хуулийн 8.9.2 дахь заалтын дагуу 2016 төсвийн гүйцэтгэл, санхүүгийн хагас жилийн тайланг 7-р сарын 25-ны өдрийн дотор гаргаж ЭМЯаманд тушаасан. 2015 оны жилийн эцсийн тайланг дараа оны 03 дугаар сарын 05-ны өдрийн дотор гарган Төвлөрүүлэн

100

47

�хагас жилийн тайланг 7-р сарын 25-ны өдрийн дотор, жилийн тайланг дараа оны 3 дугаар сарын 05-ны өдрийн дотор Аймгийн Эрүүл мэндийн газар гарган Төвлөрүүлэн захирагчийн санхүүгийн тайланд аудит хийлгэн дүгнэлт гаргуулж, Эрүүл мэндийн яаманд хүргүүлнэ.

захирагчийн санхүүгийн тайланд аудит хийлгэн зөрчилгүй дүгнэлттэй үнэлэгдэж Эрүүл мэндийн яаманд хүргүүлсэн. Үр дүн: Төвлөрүүлэн захирагчийн санхүүгийн тайланд аудит хийлгэн зөрчилгүй дүгнэлттэй үнэлэгдсэн.

33 3.21

3.21. Хэрэгжүүлэгч нь хавсралт 1-д тусгагдсан шалгуур үзүүлэлтийн биелэлтийг 7 дугаар сарын 25-ны өдрийн дотор, бүтэн жилийн гэрээний тайланг 12 дугаар сарын 20-ны өдрийн дотор Эрүүл мэндийн яаманд хүргүүлнэ.

Хавсралтаар хүргүүлэв. Үр дүн: Шалгуур үзүүлэлтийн биелэлтийг болон бүтэн жилийн гэрээний тайланг хугацаанд нь Эрүүл мэндийн яаманд хүргүүлсэн. 100

34 3.22

3.22. Хэрэгжүүлэгчийн хэрэгжүүлэх хөтөлбөрийн санхүүжилтийн төлбөрийг Сангийн сайдын баталсан төсвийг хуваарийн дагуу аймгийн Төрийн сангаар дамжуулан гүйцэтгэх ба өр төлбөр үүсгэхгүй ажиллах, олгогдсон эрхийн хүрээнд зардал шилжүүлэн зарцуулах болон бусад зохицуулалтыг хариуцна.

Хэрэгжүүлэгчийн хэрэгжүүлэх хөтөлбөрийн санхүүжилтийн төлбөрийг Сангийн сайдын баталсан төсвийг хуваарийн дагуу аймгийн Төрийн сангаар дамжуулан гүйцэтгэсэн ба өр төлбөр үүсгэхгүй ажиллах, олгогдсон эрхийн хүрээнд зардал шилжүүлэн зарцуулах болон бусад зохицуулалтыг хийж Аймгийн Иргэдийн Төлөөлөгчийн хурлаар батлуулан ажиллаж ба өр авлааггүй ажилласан. Үр дүн: Батлагдсан төсвийн хуваарийн дагуу ажил үйлчилгээг хийж, төрийн сангаар дамжуулан олгогдсон эрхийн хүрээнд зардал шилжүүлэн зарцуулах ажлын хийж өр авлаггүй ажилласан. 100

Хэрэгжилт 95,6%

48

�Дундговь аймгийн Эрүүл мэндийн шалгуур үзүүлэлт

№ Үзүүлэлт Суурь

үзүүлэлт

Хүрэх түвшин

2016

2016 оны жилийн эцсээр

/+ өссөн -буурсан/

1.Эрүүл мэндийн эдийн засгийн үзүүлэлт

1 Орон нутгийн төсвөөс эрүүл мэндийн салбарт зарцуулсан төсөв

гүйцэтгэлээр 73.8 сая

-136.1

2 Нийгмийн эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээнд зарцуулсан төсөв

гүйцэтгэлээр 65 сая =

3 Өр, авлагын хэмжээ гүйцэтгэлээр 0 =

2.Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний чанарын үзүүлэлт

4 Эхийн эндэгдлийн түвшин 0 0 0 0

5 Амьгүй төрөлтийн түвшин /1000 төрөлт тутамд/

1.0 0.5 7.3 +6.8

6 Нялхасын эндэгдлийн түвшин 7.0 2.1 16.8 +14.7

7 5 хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдлийн түвшин

10.0 5.0 21.0 +16

8 Жирэмсний эхний 3 сард хяналтанд орсон эхийн эзлэх хувь

82.0 84.2 84.7 +0.5

9 Сүрьеэгийн өвчлөлийн түвшин (10000 хүн амд)

3.9 2.3 6.8 +4.5

10 Төрөлхийн тэмбүүгийн тохиолдлын тоо

0 0 0 0

11 Зонхилон тохиолдох бэлгийн замаар дамжих халдварын түвшин (10000 хүн амд)

49.3 36.9 27.3 -9.6

12 Вируст гепатитын өвчлөлийн түвшин (10000 хүн амд)

1.6 1.0 1.1 +0.1

13 Даралт ихсэх өвчний эрт илрүүлгийн хамралтын хувь

44.2 67 69.9 +2.9

14 Чихрийн шижин өвчний эрт илрүүлгийн хамралтын хувь

44.5 68.7 61.7 -7

15 Хөхний хорт хавдрын эрт илрүүлгийн хамралтын хувь

25.1 31.3 43.5 +12.2

16 Умайн хүзүүний хорт хавдрын эрт илрүүлгийн хамралтын хувь

71.9 75.1 76.1 +1

17 Өрхийн эрүүл мэндийн төвийн нийт үзлэгт гэрийн эргэлтийн эзлэх хувь

3.3 10.8 8.9 -1.9

18 Тархинд цус харвалтаас шалтгаалсан нас баралтын түвшин (100000 хүн амд)

2.7 22.2 35.4 +13.2

19 Зүрхний шигдээсийн улмаас шалтгаалсан нас баралтын түвшин (100000 хүн амд)

119.8 133.4 137.1 +3.7

20 Хорт хавдрын шалтгаант нас баралтын түвшин (100000 хүн амд)

186.3 160.2 174.7 +14.5