فصل اول - جستجو - دانلود فایل های پژوهشیdownload-thesis.com/.../2016/06/download-thesis.com … · Web viewعدم خلاقیت هنرمندان ایرانی،

دانلود متن کامل درdownload-thesis.com

بسم الله الرحمنالرحیم


دانشگاه کاشاندانشکده معماری و هنر

گروه پژوهش هنرپایان نامه

برای دریافت درجه کارشناسی ارشد پژوهش هنر

عنوان: آسیب شناسی فرهنگی تجدد در هنرهای تجسمی

معاصر ایران

استادان راهنما:دکتر غالمعلی حاتم

مهندس حسن عزیزیتوسط:

………………………1392اسفند


تشکر و قدردانی با سپاس و تشکر از اس�تادان مح��ترم ک��ه در ارائ��ه این پای�ان نام�ه م��را ی��اری

نمودند. و جن��ابدک@@تر غالمعلی ح@@اتمکم��ال تش��کر را از اس��تادان راهنم��ا جن��اب

مهندس عزیزی دارم. دک@@تر عب@@اس اک@@بری و ابوالقاسم دادورکمال تشکر و قدردانی از دکتر

که قبول زحکت فرموده و داوری این پژوهش را بر عهده گرفتند.

چکیده


ه��ای مدرنیس��م در راه انتق��الی مدرنیته ازغرب به ای��ران و آم��وزهانتقال ایده اند. ب��دیهی اس��ت ه��رخود، دستخوش تفسیرهایی چندگونه از این مفهوم شده

ت��ر باش��د، پیام��دهای چ��نین تفس��یر واندازه میزان آگاهی از لوازم مدرنیته نازل شود. در نم��ایی نزدی��ک ت��ر بای��د گفتانتقالی در درازمدت چالش برانگیزتر می

چنین شکافی حاصل استنباطی از مدرنیس��م اس��ت ک��ه تنه��ا راه اعم��ال آن را نفی سنتها بدون در نظ��ر گ��رفتن مقتض��یات و گرایش��ات م��اهوی آن دس��ته از

ی این اس��تنباط انحراف��اتی درداند. نتیجهی مقصد- ایران- میسنتها در جامعه ترین بسترهای آنس��ت. .این پ��ژوهش ب��اهای فکری است که هنر از مهمدیدگاه

هدف آسیب شناسی وضعیت هنره��ای تجس��می در ای��ران در دوره معاص��ر ب��ا تأثیرپذیری از مدرنیسم صورت گرفته است به دلیل گستردگی اقالم هنره��ای تجسمی، در این پژوهش هنر نقاشی مورد، مطالعه قرار گرفته است و سعی بر آن است که نقاشی ایرانی در دوره معاصر یعنی ص�د س��ال اخ�یر بررس�ی شود. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و گردآوری اطالعات با اس��تفاده از من�ابع اسنادی و کتابخانه ای است. نتیجه حاصل نشان می دهد که هنره��ای تجس��می

ای جدی�د، ممل�و از انحراف�اتی اس�ت ک�ه بازشناس�یدر ایران به عنوان عرصه هایی در خوانش این آث��ار هم��راههای غربی با دشواریهویت ایرانی را از آموزه

کرده است. الگوبرداری ه�ای ناس��نجیده هنرمن�دان مدرنیس�م در ای�ران دارای چارچوب نظام معنایی و زیباشناسانه نبوده و تغییرات سیاسی، سیاس��تگذاری

-ی بازار بیش از انگیزه ه��ا و خواس��تهای دولتی، نظر محافل خارجی و سلیقه های درونی بر سیر تحول هنر معاصر اثر گذاشته اند. ع��دم خالقیت هنرمن��دان

مشکالتی مانند عدم دسترسی به سیستم های ارزی��ابی و آم��اری کّمی، ایرانی ، عدم جایگاه محکم و متقن هنرهای تجسمی در عرصه هایهنرمندانفعالیت

اجتماعی کش��ور، س��طحی ش��دن– فرهنگی، تأثیر مسائل سیاسی –اجتماعی هر چه بیشتر تکنیک های بیان هنری و مضامین آن، و مشخص نب��ودن جایگ��اه نقد در هنر مدرن ایران، مسائلی است که هنرهای تجسمی ب��ا آن روبروس��ت. بدیهی اس��ت ک��ه برخ��ورد ب��ا چ��نین وض��عیتی ب��ه منظ��ور اص��الح آن، مس��تلزم

شناخت انتقادی آن است. آسیب شناسی، دوره معاصر، تجدد، هنرهای تجسمی،کلمات کلیدی:

نقاشی


فهرست مطالبتحقیق فصل کلیات 1............................................................................................................اول

2...........................................................................................................................مقدمه1-1

2...................................................................................................................مسأله بیان 1-2

3..............................................................................................پژوهش ضرورت و اهمیت 1-3

3................................................................................................................تحقیق اهداف 1-4

4..............................................................................................................پژوهش پیشینه 1-5

6.........................................................................................................پژوهش های سؤال1-6

6....................................................................................................................تحقیق نوع 1-7

7.................................................................................................................تحقیق روش 1-8

دوم نقاشی ) معاصر دورۀ تجسمی هنرهای: فصل هنر بر تآکید 8................................................(با

9...........................................................................................................................مقدمه2-1

9...........................................................................................................ایران معاصر هنر 2-2

10...................................................................................................................نگارگری 3-2

13......................................................................................................جدید نگارگری 2-3-1

16................................................................................................قاجار دورۀ در نقاشی هنر 2-4

17............................................قاجاریه دوره اشرافی نقاشی در روغن و رنگ تابلوهای 2-4-1

20.................................................قاجاریه مردمی نقاشی بارزترین خانه قهوه نقاشی 4-2- 2

21.................................................................ایران هنر عالی آموزش مراکز و مدارس 2-4-3

23.............................................................................اروپا نقاشی بر شرق هنر تأثیرپذیری 2-5

26...................تجدد از متاثر ایرانی تجسمی هنر های نمونه بارزترین پهلوی دوره نقاشی آثار 2-6

27......................................................................................آکادمیک- گرا واقع نقاشی 2-6-1

31........................................................................................................نوگرا نقاشی 2-6-2

32.................................................................ایرانی نقاشی در مدرنیسم مکاتب های جلوه 2-7

32........................................................................................................امپرسیونیسم2-7-1

33.................................................................................................................کوبیسم2-7-2


33...........................................................................................................سورئالیسم2-7-3

34.....................................................................................................اکسپرسیونیسم2-7-4

34.................................................................................................................آبستره 2-7-5

35...............................................................................................................آرت پاپ2-7-6

35.......................................................................................................سقاخانه گروه2-7-7

37...........................................................................................................خط-نقاشی2-7-8

38.............................................................................................................انقالب نقاشی 2-8

44..........................................................................................................جنگ نقاشی2-8-1

مدرنیسم )سوم فصل ایران ( تجدد)ورود هنر 48........................................................................در

49.........................................................................................................................مقدمه3-1

49....................................................................................................................مدرنیسم 3-2

50.......................................................................................................................مدرنیته 3-3

51.........................................................مدرنیته باب در پردازان نظریه از چند تعاریفی 3-3-1

52..............................................................................................................مدرنیزاسیون 3-4

53............................................................................................مدرنیسم و مدرنیته تفاوت 3-5

54..........................................................................................................هنر در مدرنیسم 3-6

57.....کوبیسم اکسپرسیونیسم، سمبولیسم، امپرسیونیسم؛ از پس هنر سیر در مدرنیسم 3-6-1

60...........................................................................................مدرن هنر های ویزگی 3-6-2

61................................................................................................ایران به مدرنیسم ورود 3-7

64.........................................................................ایران در روشنفکری مسئلهی بر نگاهی 3-8

ایران : چهارم فصل معاصر هنر در مدرنیسم شناسی 67..........................................(نقاشی)آسیب

68........................................................................................................................مقدمه 4-1

68........................................................................................تجدد فرهنگی شناسی آسیب 4-2

69.......................مدرنیسم از تاثیرپذیری در ایران جامعه در نقاشی هنر های ویژگی بررسی 4-3

78.......................................................................ایرانی مدرن هنر در هویت عنصر بررسی 4-4

79....................................................ایرانی نوگرای هنر در مخاطب شناسی جامعه به توجه 4-5

82.........................................................مدرنیسم انتقال در ایران هنر عالی مدارس جایگاه 4-6

83................................................ایرانی نقاشی در مدرن مکاتب تغییرات رویکردهایی نتایج 4-7

پیشنهادها : پنجم فصل و گیری 85.........................................................................................نتیجه

86........................................................................................................................مقدمه 5-1

86..............................................................................................پژوهش سواالت بررسی 5-2

88...........................................................................................................کلی گیری نتیجه 5-3


89..................................................................................................................پیشنهادات 5-4

90..........................................................................................................................منابع

فهرست شکل هاپاکباز،. ) ق ه833 هرات اردشیر، و گلنار: بایسنقری شاهنامه نسخۀ از ای نگاره. 1-1 شماره تصویر1387)..................................................................................................................................11

15..............................................(1387پاکباز، )فرشچیان محمود ،1340 شکار،. 2-1 شماره تصویر

16...................................(1384گودرزی،) 1363تجویدی، اصغر علی راز، محرم. 3- 1شماره تصویر

18...........(1387پاکباز،. ) ق¬ه1228 علی، مهر مرقوم رسمی، لباس در فتحعلیشاه. 4- 1شماره تصویر

هیئت در برمکی جعفر و الرشید هارون شب؛ یک و هزار نسخۀ از تصویری. 5- 1شماره تصویر19.....................................(.1387پاکباز،. )ق¬ه1275غفاری، ابوالحسن امیرکبیر، و شاه ناصرالدین

21........................................(1384گودرزی، کتاب از)مدبر کربال،محمد مصیبت. 8- 1شماره تصویر

کتاب از)1911ماکه،آبرنگ، پرگل،آگوست طبیعت میان در شرقی زوج یک . 9-1 شماره تصویر24.................................................................................................................(1384شادقزوینی،

25....(1384شادقزوینی،) 1834بوم، روی روغن دالکروا،رنگ الجزایر،اوژن زنان. 10-1 شماره تصویر

شادقزوینی،)1882بوم، روی روغن رنوار،رنگ بچه،آگوست با الجزایری زن. 11- 1شماره تصویر1384.).................................................................................................................................25

.(1384شادقزوینی،)1906ماتیس، قرمز،هنری میزی روی با جان بی طبیعت. 12- 1شماره تصویر .26

.(1384شادقزوینی، 1912بوم، روی روغن ماتیس،رنگ تراس،هنری روی سورا. 13- 1شماره تصویر .26

27......................................(1384گودرزی، ) پور ضیاء ،جلیل1341خاتون، زینب. 1-2 شماره تصویر

پاکباز،. ) ق¬ه1312 الملک، شده،کمال شکار پرندۀ و گلدان با جان بی طبیعت. 2-2 شماره تصویر1387)..................................................................................................................................28

33............................................(1384گودرزی، کتاب از)درودی ایران گسستن،. 5-3 شماره تصویر

34..........................(1387گودرزی، ) روغن رنگ گران، شیشه کوروش تجریدی، ترکیب. 6-3 تصویر

36....(1392محقق، )معاصر هنرهای موزه ش،.ه1343پرویزتناولی، قفس، و قفل. 7-3 شماره تصویر

38...............(1387پاکباز،. ) ش¬ه1347رودی، زنده حروف،حسین با بندی ترکیب 8-3 شماره تصویر

گودرزی، کتاب از )1358روغن، و رنگ هنری حوزه از اجرا و طرح عنوان، بدون 1-4 شماره تصویر1387)..................................................................................................................................39

39.(1387گودرزی، مرتضی کتاب از)1348 کاتوزیان، مرتضی ،30دهۀ سیاه خاطرات2-4 شماره تصویر


گودرزی، مرتضی کتاب از)1357بوم، روی روغن کاتوزیان،رنگ مرثیه،مرتضی.3-4 شماره تصویر1387)..................................................................................................................................40

مرتضی کتاب از)1365بوم، روی روغن گودرزی،رنگ خرداد،مصطفی 15 صبح 4-4 شماره تصویر41.......................................................................................................................1387گودرزی،

گودرزی، مرتضی کتاب از)1362بوم، روی روغن رنگ صادقی، اله منجی،حبیب.5-4 شماره تصویر1387)..................................................................................................................................41

مرتضی کتاب از )1365بوم، روی روغن خسروجردی،رنگ وصی،حسین وکیل6-4 شماره تصویر41......................................................................................................................(1387گودرزی،

گودرزی، مرتضی کتاب از )1367 خسروجردی،اکریلیک، ترقی،حسی نردبام7-4. شماره تصویر1387)..................................................................................................................................41

گودرزی،)1358 بوم، روی روغن و رنگ صادقی، اله حبیب کشی، بهره پدیده. 8-4 شماره تصویر1387)..................................................................................................................................43

44...........(.1387گودرزی،)1357بوم، روی روغن رنگ خاکدان، واحد ،57 زمستان 9-4 شماره تصویر

45........................(1387گودرزی، کتابمرتضی از)1363اسکندری، ایرج بمباران،.10-4 شماره تصویر

بوم، روی اکرلیک و وروغن رنگ مسلمیان، اله نصرت سوخته، زیبای. 11-4 شماره تصویر47............................................................................................................(1387گودرزی،)1366

فهرست جدول ها72.......................................................................1289-1320 هنری های فعالیت. 1 شماره جدول

72........................................................1289-1320 هنرمندان و هنری های شیوه. 2 شماره جدول

73.......................................................................1330-1338 هنری های فعالیت. 3 شماره جدول

74.................................................1330-1338 هنرمندان و هنری های های شیوه. 4 شماره جدول

75.......................................................................1337-1357 هنری های فعالیت. 5 شماره جدول

76.........................................................................1337-1357 هنری های شیوه. 6 شماره جدول

77...............................................................تاکنون-1357 هنری های های فعالیت. 7 شماره جدول

77........................................................................تاکنون-1357 هنری های شیوه. 8 شماره جدول

83..............................................................ایرانی نقاشی در مدرن هنر تأثیرات 9-5 شماره جدول



فصل اول

کلیات تحقیق

مقدمه1-1 در آسیب شناسی فرهنگی تجدد در هنر معاصر ایران با تأکید ب��ر ه��نر نقاش��ی در دوران معاصر این پ��ژوهش در پنج فص��ل ت��دوین گردی��د. در فص��ل نخس��ت پیرامون کلیات پژوهش اشاره می شود. در فصل دوم با نگاهی به هنر معاصر ایران و معرفی انواع تغییرات در هنر تصویری نقاشی از قبل از انقالب تا بع��د

1


از انقالب دقت نظر داریم و در بخش پیشینه پژوهش به مطالع��ات مرتب��ط ب��ا پژوهش که پیش از این تحقیق صورت گرفته اس��ت مع��رفی ش��دند. در فص��ل سوم به بررسی تجدد در قالب معرفی مدرنیس��م، مدرنیت��ه و مدرنیزاس��یون و هنر مدرن و ویژگی های آن توجه شده است. فصل چهارم به آس��یب شناس��ی هنر معاصر ایران در تاثیرپذیری از ه��نر م��درن پرداخت��ه اس��ت. در این فص��ل محق��ق س��عی نم��وده ک��ه بتوان��د از منظ��ر محت��وایی، مخ��اطب و تأثیرپ��ذیری اجتماعی به بررسی اثرات هنر مدرن بر هنر معاصر ایران ب��پردازد . در فص��ل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادات اراده ش��ده ان��د. در واق��ع ب��ا انج��ام این تحقی��ق تأثیرپذیری از ظاهر مدرنیسم در آثار ایرانی عالوه بر عدم ش��ناخت مدرنیس��م در ایران باعث تغییرات عمیقی در ساختار هنر ایرانی در مط��ابقت ب��ا فرهن��گ

شرق و غرب مشاهده نمی شود.

بیان مسأله1-2 در پرداختن به هنر مدرن دیدگاههای متع��ددی درب��اره آن وج��ود دارد. ه��ر چن��د نمی توان هر تأثیری را ناخوشایند قلمداد نمود اما توجه به ه��نر م��درن در ص��د سال اخیر با توجه به خاصیت فرهنگی جامعه ایران که در تقابل با ارزش های این جامعه امواج متع��ددی ب��ر آن ت��أثیر می گذارن��د ل��زوم دقت توج��ه ب��ه ه��نر مدرن به عنوان دوره ی تجدد که با حم��ایت دولت ه��ای وقت ن��یز هم��راه ب��وده اس��ت زمین��ه ای ب��رای اس��تفاده از مولفه ه��ای ف��رهنگی تم��دن س��ایر مل��ل در صورت استفاده است تا بتوانیم ب��ه الگ��ویی مقب��ول و مان��دگار در ه��نر ای��رانی

دست بیابیم. بررسی تاثیر مدرنیسم در نقاشی معاص��ر ای��ران و جایگ��اه نقاش��ی ای��رانی در جامعه و سطح جهانی عالوه بر پیش اگهی الزم در م��ورد بس��تر ف��رهنگی الزم در ارتباط با شکل گیری هنرهای گوناگون، بازبینی هویت ه��نری و تالش ب��رای تجلی خالقیت هنرمندانه می تواند در هماهنگی با آسیب شناسی تجدد در ه��نر مدرن مورد توجه قرار گیرد. آنچه در مطالعات پیشین مشاهده شده است هر کدام از سویه ای متفاوت به آس��یب شناس��ی و ی��ا ل��زوم نق��د در ه��نر معاص��ر ایران متأثر از مدرنیسم توجه دارند. این پژوهش تالش دارد تا ب��ه علت عالق��ه محقق در این زمینه در ارتباط با هنر نقاشی مولفه های تأثیرگ��ذار را ش��ناخته

تا در پاسخگویی به پرسش های پژوهش تالشی در خور صورت گرفته باشد.

اهمیت و ضرورت پژوهش1-3 اهمیت توجه به هنر به عنوان مهمترین عامل شناسایی و مع��رف هوی��تی ملت ها در هر دوره ای عالوه بر اینکه بنیان های فکری آن جامعه و اعتقادات حاکم

2


را نشان می ده��د می توان��د زمین��ه ای ب��رای رون��د رو ب��ه رش��د فع��الیت ه��ای پژوهشی و کاربردی در زمینه علم و هنر باشد. از این رو اهمیت هنر مدرن به عنوان موجی دامنه دار با آغاز در عصری که تغییرات عمده در ساختار فرهنگ و حکومت ایران صورت گرفته است می تواند زمینه ای برای دری��افت ض��عف

ها و رسیدن به استانداردهای مقبول هنری در آفرینشگری باشد. ضرورت موضوع از آن روست که هنر ایرانی در دوره ه��ای متع��دد دس��تخوش تغییرات متعددی شده است و بارزترین نمونه ان در دوره اس��المی اس��ت ام��ا توج��ه ب��ه فاکتوره��ای ه��نر ای��ران باس��تان ب��ا توج�ه ب��ه ارزش ه��ای اس��المی و اعتقادی زمینه ای برای حفظ و یا بیانی رمزگونه در هنر دینی و اسالمی ایران گردید که آنرا معطوف به این ملت نموده و در دوره های متعدد توانسته است معرف جامعه اسالمی باشد. توجه به تغییرات دامنه داری که در فرهنگ و هنر ایران وجود دارد با توجه به زمینه های ارتباطی گوناگون فرص��تی ب��رای توج��ه به ارزش ها و دریافت عمیق فلسفه هنری اس��ت ک��ه می توان��د ب��ه ج��ای ی��ک کاالی وارداتی خود را در قالب تجلی بخشی از هنر ایرانی نش��ان ده��د. در این مورد به دلیل استفاده از فاکتورهای جهانی هنر ایران باید بتواند زمینه ارتب��اط عمیق تر با مخاطب باشد ب��ه گون��ه ای ک��ه اس��تمرار و ت��دوام اندیش��ه در ه��نر ایرانی آن را متمایز نماید. دریافت این واقعیت ک�ه نمی ت��وان از تغی��یراتی ک��ه در جهان رخ می دهد بی تفاوت بود زمینه ای برای دقت نظر و عمیق اندیشی

هنرمندان نوگرای امروزی نیز خواهد داشت.

اهداف تحقیق1-4بررسی تأثیر پدیده ی مدرنیسم در نقاشی معاصر ایران.1معرفی آثار نقاشی معاصر ایران.2. توجه به عامل هویت در هنر مدرن شکل گرفته در دوران معاصر3. دقت نظر به مخاطب آثار هنری4

پیشینه پژوهش1-5 ی نقاشی ایرانی، تاریخچ��ه و اقالم آن در طی کتب و مقاالت بسیاری در زمینه

سالیان نگاشته شده است و پژوهش هایی در باب هویت ای��رانی، مدرنیس��م و تاثیر و تاثر از هنر غرب در هنرهای تجسمی صورت گرفته است. از جمله این

توان به »تاریخ نقاشی ایران« و »نقاشی انقالب« مرتضی گودرزی، کتابها می3


»نقاشی ایران از دیرباز تا امروز« رویین پاکباز، »نقاشی قهوه خان��ه« حس��ین میرمصطفی، »پیشگامان هنر معاصر ایران« محمد شمخانی، »هنرمند ایرانی و مدرنیسم« کامران افشار مهاجر اشاره نمود. مقاالت و پایان نامه هایی ن��یز

به شرح زیر در این زمینه نوشتع و تدوین شده اند. ( ،»سرانجام مدرنیزم در غرب و تحلیلي از ت��اثیرات ه��نر1379 نادعلیان )

م��درن ب��ر نقاش��ي معاص��ر ای��ران«، اش��اره دارد ک��ه بس��ياري از محقق��ان و انديشمندان معاصر غ��رب اعتق��اد دارن��د ک��ه دوره ت��اريخي م��درنيزم ب��ه پاي��ان رسيده و تاريخ مصرف آن گذشته است. با وجود اين در اي��ران ام��روز، ش��يوه هنري مدرن آن هم از ن��وعي ک��ه در نيم��ه اول ق��رن بيس��تم رايج ب��وده، يع��ني

classicalمدرنيزم کالسيک ) moddernismدر حال رشد است. وي��ژگي ه��اي ) هنر مدرن را در پويا بودن آن می دان��د و تاثيرپ��ذيري از بعض��ي از ش��يوه ه��اي

دان��د و ح��تي در م��واردي ب��ه تح��ول ه��نرهنري م��درن غ��رب اجتن��اب ناپ��ذير می نقاشي معاصر ما کمک مي کند. اما موضوع بغرنج و غيرقابل قبول اين اس��ت که جمعي از نقاشان معاصر ما با اشعار معاصر بودن، امروزي بودن و پيش�رو

(avant-gardeبودن، هنر گذشته غرب را به صورت ناقص يا حرف�ه اي تقلي�د ) و به نسل جوان ايران امروز تحميل مي کنند.

(، در مقاله »آسیب شناسی نقد هنر در جامع��ه معاص��ر1388 شادقزوینی ) ایران«، جایگاه نقد هنر را در جامعه ی معاصر ایران نق��د ه��نر را مناس��ب و ب��ا اعتبار نمی داند. یکی از معضالت اساسی در باب مب��احث نق��د ه��نری را ع��دم پیشینه ی علمی معتبر و کارا دانسته که هرکس با هر ان��دازه ش��ناخت و س��واد خود را مح��ق می دان��د ک��ه در این حیط��ه داد س��خن ده��د و ب��ه ارزی��ابی آث��ار و عملکرده��ای ه��نری ب��پردازد. در ب��اور ج��امعه معاص��ر م��ا مب��احث ه��نری و ب��ه خصوص هنرهای تجس��می ام��ری منفع��ل و غ��یر ض��روری ب��ه نظ��ر می رس��د و تولی��دات ه��نری ن��یز بیش��تر جنبه ی ل��ذت و س��رگرمی دارن��د ت��ا فرهنگ سازی.ازاین رو مقوالت تئوری های هنری چه در حوزه ی پژوهش ها و چه در زمینه ی چاپ و نشر مقاالت و اندیشه ها زیرمجموعه ی حوزه علوم انس��انی

قلمداد می شود و انتظارات چندان کاربردی و عمیقی از آن نمی رود. ( در پایان نامه کارشناسی ارشد »بررسی تاثیر متقابل1388 شاد قزوینی )

م��د و جنبش ه��ای نقاش��ی معاص��ر« اش��اره دارد ک��ه ب��ا ظه��ور مدرنس��یم ب��ه واس��طه ی بس��یاری از تح��والت عم��ده و سرنوشت س��ازِ ف��رهنگی، اجتم��اعی، سیاسی و هنری جایگاه ُم��د بیش از جنبه ی مص��رف ک��اربردی و ل��وکس آن در نظر گرفته می شود و ُمد حیطه ی گسترده ای از تع��اریف ف��رهنگی و اجتم��اعی را در خود جای می دهد؛ به ویژه در عرصه ی هنر و به خصوص نقاشی. از نیمه قرن بیستم به بعد، در جریان های هنری معاصر، بیش از پیش شاهد هم��اهنگی

4


میان هنر و ُمد می شویم ت��ا آنج��ا ک��ه در آث��ار ب��رخی از هنرمن��دان این دو یکیمی شوند و زبان واحدی را تشکیل می دهند.

( در پایان نام�ه کارشناس��ی ارش��د ب�ا عن��وان »ه�نر معاص�ر1390 رهبرنیا) ایران در رویکرد به ب��ازار جه��انی ه��نر« بی��ان میکن��د ک��ه هنرمن��دان پیش��روی ایران، تحت تأثیر مس�ایل جه�انی ش��دن و دغ�دغه های محلی/ جه�انی آن ق�رار دارند. وی خیزش هنر معاصر ایران در رویکرد به بازار جهانی هنر ب��ه ص��ورت کلی مثبت و در راستای فرصت سازی، مغتنم می داند. با توج��ه ب��ه نش��انه های اقبال اقتصادی که مبین کیفیت این آثار است، به نظر می رسد که در آین��ده ای نزدیک شاهد دستیابی هنر معاصر ایران به جایگاه ویژه خود در افق های بزرگ

جهانی خواهیم بود. (، در مقاله »جامعه شناسی مکتب سقاخانه1389 عابدوست و کاظم پور)

ای«، ب��ه بررس��ی عوام��ل اجتم��اعی م��وثر در پی��دایش مکتب س��قاخانه ای و تاثیرات نقاشی غربی پرداخته است. نتیجه حاصل نش��ان می ده��د ک��ه؛ تقاب��ل

ه .ش، سیاست اوج گیری مدرن گرایی20و10میان مدرنیسم و سنت در دهه در زمینه فرهنگی و هنری و دیگر زمینه ها و واکنش های روشنفکران م��ذهبی بر ضد غرب گرایی از عوامل موثر ب�ر پی��دایش این مکتب ب�وده اس�ت. وق��ایع هنری جامعه اروپایی تاثیر مستقیم در پی��دایش این مکتب دارد. )همزم��انی آن با پست مدرن تاثیر این سبک در نقاشی س��قاخانه ای آش��کار اس��ت.( وی��ژگی بازگشت به گذشته، استفاده از موتیفهای ایرانی با نگاهی نو به ترکیب بن��دی، التقاط گرایی وکثرت گرایی و تاکید ب��ه نش��انه ه��ا ی��ادآور اندیش��ه ه��ای پس��ت مدرن است، از طرفی رمز پردازی این آثار که ریشه در نمادهای کهن ای��رانی

داشت، یکی دیگر از دالیل موفقیت این گروه بود. (، در پایان نامه خود با عن��وان »چگ��ونگی بازت��اب ادبی��ات در1390 صادقی)

نقاشی و نگ��ارگری معاص��ر ای��ران«، ب��ه بررس��ی چگ��ونگی بازت��اب ادبی��ات در نقاشی و نگارگری معاصر ایران است و اینکه هنرمندان معاصر تا چ��ه ان��دازه به ادبیات و بازتاب آن در آثارشان توجه نشان می دهند. در نیتجه این پژوهش دریافت شد که رویکرد هنرمندان به ادبیات هر چند بسیارکم و قلیل اس�ت، در میان سیل آثار هنری معاصر؛ اما هر جا چنین توجهی در هویت نقاشی معاص��ر مط��رح می ش��ود، هنرمن��دان ب��ه ن��وعی عرف��ان مس��تتر در الی��ه ه��ای درونی آثارشان رهنمون می شوند که نهایتاً باعث هر چه زیبا و عمیق تر شدن آن اثر

می شود.

فرضیه و سؤال های پژوهش1-6

5


ی تجدد از غرب به ایران، با شناخت جامع از این ای��ده هم��راه نب��ود. ورود ایده ض��من اینک��ه چ��نین ورودی م��ورد مقب��ولیت عام��ه ن��یز واق��ع نش��د. ت��أثیر این

توان در کشاکش میان گرایش های س��نتی و تجددطلبان��ه ای ناسازگاری را می ی��افت ک��ه در ح��وزه ی هنره��ای تجس��می معاص��ر ای��ران همچن��ان ادام��ه دارد.

پرسشهایی که طرح می شوند عبارتند از: آی��ا آث��ار ه��نری ک��ه عناص��ر تج��دد را وام گرفت��ه ان��د از ه��ویت ای��رانی.1

برخوردار هستند؟ توجه به جایگاه مخاطب در معرفی هنر مدرن در عصر معاصر در ایران.2

چگونه بوده است؟ چگون��ه میت��وان ب��ه آث��اری دس��ت ی��افت ک��ه عالوه ب��ر به��ره من��دی از.3

شناسنامه ای ای�رانی ب�ا روی�دادهای مت�أخر ه�نری در جه�ان همخ�وانی داش�تهباشد؟

هنر معاصر ایران از کدام نواحی بیشترین آسیب ها را دیده است؟.4

نوع تحقیق1-7 این تحقیق ار نوع نظری و بنی��ادی اس��ت. تحقي��ق بني��ادي درجس��تجوي کش��ف حقايق و شناخت پديده اس��ت و مرزه��اي دانش عم��ومي بش��ر را توس��عه مي

دهند.

روش تحقیق1-8 6


تحلیلی اس��ت. زی��را محق��ق عالوه ب��ر تص��وير–ایین پژوهش به شیوه توصیفی سازي آنچه هست ب��ه تش��ريح و تب�يين دالي��ل چگون��ه ب�ودن و چ�رايي وض��عيت

ای، مساله مي پردازد. روش گرداوری اطالعات با بهره گیری از منابع کتابخانهاسناد و پژوهش های پیشین و داده های مجازی بوده است.

7


فصل دوم

هنرهای تجسمی دورۀX معاصر

)با تاکید بر هنر نقاشی(

مقدمه2-1 در این فصل ابتدا با تعاریفی از هنر و هنر معاصر در ادامه به روند هنره��ای معاصر در ایران توجه داریم. به دلیل گس��ترده ب��ودن موض��وع دامن��ه مطالع��ه مورد نظر در ارتباط با هنر تصویری نقاشی است که در ص��ورت های گون��اگون

8


به تصویر درآمده است. در ابتدا به نگارگری ایرانی به عنوان یکی از بارزترین هنرهای تصویری ایرانی ب��ا ویژگی ه��ای خ��اص و ب��ومی این س��رزمین پرداخت��ه شده است. سپس با تاکی��د ب��ر تح��ول تاثیرپ��ذیر ه��نر ای��رانی از ه��نر غ��رب ب��ه

ای، م��دارس و خ��انه نقاشی دوره قاجاریه و سبک های هنری مانند نقاشی قهوه مراکز هنری، تأثیرپذیری هنر غرب از هنر شرق، ه��نر نقاش��ی در دوره پهل��وی به عن��وان یکی از مهم��ترین دوره ه��ایی ک��ه مولفه ه��ای ه��نر م��درن در آن وارد شده است و زمینه رشد داشته است پرداخته شده است. تشریح هنر ن��وگرای ایرانی با توجه به مکاتب هنری نقاشی غرب و پس از آن به نقاشی دوره پس از انقالب با رسالتی متفاوت توجه شده است و نقاشی جنگ به عنوان یکی از

محصوالت نقاشی انقالب مورد توجه بوده است.

هنر معاصر ایران2-2 قبل ازآغاز سخن نیاز به تعری��ف واژه ه��نر اس��ت. "ه��نر واژه ای اس��ت ک��ه تقریب��اً از پنج��اه س��ال پیش ب��رای واژه ی آرت اروپ��ایی در ادبی��ات م��ا مط��رح است. ما تا پیش از کاربرد این کلمه، واژه ه��ای ص��نایع و ص��نایع مس��تظرفه را برای بسیاری از آث��اری ک��ه ام��روز ب��ه ن��ام ه��نر ای��رانی می شناس��یم، ب��ه ک��ار

ها برای تاریخ هنر نویسی ایران ضروری است. درمی بردیم. شناخت این تفاوت واقع نمی ت��وان ب��دون ش��ناخت م��اهیت ای��ران درب��اره آن پ��ژوهش ک��رد. پ��وپ جمله ای بدین مضمون درب��اره ه�نر ای��ران دارد: ه�نر ای��ران ب��ر مبن�ای تج��ارب انسانی است. تأمل در چنین تعاریفی نش��ان می ده��د ک��ه می ت��وان ب��رای ه��نر

-هنر ای��ران دیرپاس��ت.1ایران ویژگی های متمایزی را برشمرد.. مواردی مانند - هنر ایران همبستگی و وابستگی بین اجزای خود3 0- هنر ایران تداوم دارد2

(. آثار هنری را به دو دسته هنره��ای زیب��ا و هنره��ای11،1387دارد" )نفیسی، کاربردی تقسیم می کنند. منظور از هنرهای زیبا هنرهایی است که تنها به دلیل زیبا بودنشان خلق شده اند. به عب��ارتی »ن��ه ب��ه خ��اطر چ��یزی دیگ��ر، بلک��ه ب��ه خاطر خودشان به وجود آمده اند«. مانند: نقاش��ی، مجسمه س��ازی، موس��یقی،

(. توجه به هنر نقاشی در دوره معاصر با تاثیرپذیری15،1380رقص )سحاب، از مکاتب سایر کشورها تغییرات متعددی را پذیرفته است. هنر معاص��ر توج��ه

به هنر صدساله اخیر در ایران دارد.

نگارگری 3-2 دوره سه شامل نگاری کتاب وجه ترین شاخص عنوان به( مینیاتور ) نگارگری

تا ایلخان��ان دوره- اوج ،-ق.ه هفتم ق��رن تا اس��المی یدوره اوایل از- رشد9


از- اف��ول آخر، در و- ق.ه11قرن اواخر تا ق.ه 8قرن از صفوی؛ دوره اواخر حض��ور و ظ��رافت بر عالوه نقاشی ن��وع این در ش��ود. صفوی، می دوره اواخر

نقل ب��ه ط��وری که اس��ت آثار این غالب عنصر تصویری روایت تزئینی، عناصر نگ��ارگری در اساسی ک��ارکرد ت��وان می را حماسی و ای افس��انه ها داس��تان

و در نس��خ خطی زیبایی ه��ای این ن��وع نقاش��ی قاب��ل مش��اهدهبرشمرد ایرانیاست.

آنه��ا ب��ودن تخت و بع��دی دو ها نگاره این در مهم بصری های ویژگی جمله از جز آغ��از از هم��ان ایرانی نقاشی: »گوید می باره این در آغداشلو آیدین. است به هج��ری دوازدهم ق��رن تا و ک��رده نمی دنب��ال را دیگ��ری تصور بعد، دو همین ،1387آغداش��لو،« ) است ک��رده را تعقیب هم��ان و مان��ده وفادار تصور همین در بیش��تر بص��ری حظ دری��افت و به��تر درک ب��رای استادان، ی گفته به(.�� 591

زن��ده، و درخش��ان ه��ای رنگ: کرد توجه عامل چهار به باید آثار این با مواجهه نم��ایی واقع به آن ارجحیت که هنرمند گرای آرم��ان تخیل آم��یز، اعج��از ظرافت س��نت را آن اس��اس که خاصی و پیچی��ده بن��دی ت��رکی آخر در و است آش��کار گونه این در به طوریکه می دهد تش��کیل هنرمند بی��نیجه��ان بر ح��اکم بص��ری

نگرشی چ��نین تأیید راس��تای در متن و حاش��یه انس��جام و هم��اهنگی نقاش��ی، در که ب��وده اس��توار خاصی قواعد و ها سنت اساس بر ایرانی نگارگری. است

خ��ود س��لیقه و ذوق و اس��تعداد اس��اس بر هنرمن��دان مکتب هر در و دوره هر و فرهنگی شرایط براساس یا و افزود ه اند خود ماقبل استادان کار بر مقداری

هر در لب��اس تغی��یر جمل��ه؛ از اند کرده ایج��اد آن در بص��ری تغی��یراتی حکومتی، دیگر عبارت به. ماندند باقی ثابت کلی، قواعد و اصول آن موازات به که دوره

اص��لی قالب به وابستگی کلی بطور و سنت، به پایبندی عین در ایرانی نگارگر خ��ود آث��ار در و گ��یرد می ت��أثیر ن��یز خود زمانه تغییرات از متداول، بینی جهان و

. ش��اهد بک��ارگیری خط��وط1-1. برای مثال در تصویر شماره دهد می انعکاس کناره نم��ا، رنگ ه��ای روش��ن و تخت، دوری از واق��ع نم��ایی، ع��دم اس��تفاده از

همانطور که از عنوان تصویر پیداست این نگ��اره در خ��دمت پرسپکتیو هستیم.کتاب و برای به تصویر کشیدن داستانی روایی نقاشی شده است.

10


ه833ای از نسخۀ� شاهنامه بایسنقری: گلنار و اردشیر، هرات . نگاره1-1تصویر شماره (1387ق. ) پاکباز،

11


منابع

( مدرنیت��ه و اندیش��ه انتق��دی چ��اپ هفتم، ته��ران،1387احمدی، بابک. )-نشر مرکز.

(هنرمن��دایرانی و مدرنیس��م، چ��اپ اول،1384 افشار مه��اجر، ک��امران)-تهران، انتشارات دانشگاه هنر .

(، تاریخ هنر مدرن، ترجمه: مصطفی1383آرناسون،ه.ه ، )-اسالمیه ،چاپ دوم،تهران، نشر آگه.

(آسمانی و زمی��نی)در گفتگ��ویی بلن��د ب��ا علیرض��ا1385آغداشلو،آیدین )-هاشمی نژاد(،چاپ اول،تهران،انتشارات فرزان روز.

12


(این دو حرف، چاپ اول، تهران، انتشارات دید. 1387آغداشلو،آیدین )- (گفتاره��ا وگفت و گوه��ای دیگ��ر، چ��اپ اول،1382آغداش��لو،آی��دین) -

کرمان، انتشارات فانوس. (از خوش��ی ه��ا و حس��رت ه��ا،چ��اپ1371آغداش��لو،آی��دین)-

.اول،تهران،انتشارات فرهنگ معاصر ، انتش��اراتته�ران رویین پاکب��از، مدرنیس��م، ه��نر(1387)بک��وال،س��اندرو-

.معاصر فرهنگ (تمدن وتجدد، چاپ سوم، ته��ران،1386بهنام،جمشید. رامین جهانبگلو )-

انتشارات مرکز. ( ایرانیان و اندیشه تجدد، تهران: انتشارات1375جمشید، بهنام،)-

فرزان روز. ،" اصطالح شناسی - تجدد و تجددگرایی"(، 1380بیات، عبدالرسول، )-

26،ص7مجله:شمیم یاس-دی پیش شماره (، هنر معاصر ایران، فصلنامه طاووس، ش اول1378پاکباز، رویین )- (نقاش��ی ای��ران از دیرب��از ت��ا ام��روز، چ��اپ هفتم،1387پاکب��از، رویین)-

تهران، انتشارات زرین و سیمین. (بین گذش��ته و آین��ده، چ��اپ اول، ته��ران،1384جه��انبگلو، رامین ، )-

انتشارات نی . (مدرنیته،دموکراسی،و روشنفکران، چ��اپ دوم،1378 جهانبگلو، رامین)-

تهران، انتشارات مرکز . (ایران و مدرنیته،چ��اپ دوم،ته��ران،انتش��ارات1380جهانبگلو، رامین، ) -

گفتار. آسیب رضادوست،کریم؛ حسین زاده،علی حسین؛ طاهری،فیروز، "-

شناسی جریان روشنفکری در ایران معاصر"، جامعه شناسی ایران،. 152-105، ،1386، 31شماره

هنر معاصر ایران در رویکرد به بازار جهانی"(، 1390رهبرنیا، زهرا ، )-، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا، تهران."هنر

(، آسیب شناسی فرهنگی، نشریه معرفت،1378رهنمائی، احمد، )-2-26، صص30شماره

13


(؛ انقالب اسالمی و هویت ملی، قم: انجمن1381زهیری، علی رضا )-معارف اسالمی ایران.

(. اطلس چهارده قرن هنر اسالمی،1381سحاب، عباس)- جلد دوم: هنر خوشنویسی از آغاز تا امروز، تهران، ناشر

موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب. (. اوج اف��ول مدرنیس��م، ت��اریخ ه��نر معاص��ر1389سمیع آذر، علیرض��ا )-

جهان، تهران، چاپ و نشر نظر. بررسی تاثیر متقابل مد و جنبش های"( 1388شاد قزوینی، پریسا )-

پایان نامه کارشناسی ارشد ، انشگاه الزهرا، تهران.،"نقاشی معاصر ( ت��اثیر ش��رق ب��ر نقاش��ی اروپ��ا، چ��اپ اول،1384شادقزوینی، پریس��ا )-

تهران، انتشارات دانشگاه الزهرا. (مروری بر تاریخ نقاشی معاصر غ��رب،چ��اپ1391شادقزوینی، پریسا )-

پنجم،تهران، انتشارات سمت.معاصر "(، 1388شادقزوینی، پریسا، )- جامعه در هنر نقد شناسی آسیب

"، 137کتاب ماه هنر ; شماره ایران (بت ه��ای ذه��نی و خ��اطره ی ازلی، چ��اپ1383ش��ایگان، داری��وش )-

ششم، تهران، انتشارات امیرکبیر. (آس��یا در براب��ر غ��رب،چ��اپ1392ش��ایگان، داری��وش )-

اول،تهران،انتشارات فرزان روز ی برخی از پیش��گامان(نوشت و نقدهایی درباره1383شمخانی،محمد )-

هنر معاصر ایران،چاپ اول،تهران،انتشارات آگاه. ش��یخ مه��دی،علی. مص��طفی قمی،.پس��ت مدرنیس��م در مکتب-

1390 . 151سقاخانه:آمیختگی سنت و مدرنیسم. ماه هنر.شماره چگونگی بازتاب ادبیات در نقاشی و"(، 1384حبیب الله ) صادقی،-

، پایان نامه ارشد دانشگاه شاهد، تهران."نگارگری معاصر ایران(، بحران هویت قومی در ایران، تهران: شادگان.1378الطایی، علی )- جامعه شناسی مکتب"(، 1389عابدوست ، حسن و زیبا کاظم پور)-

. 21-13، کتاب ماه هنر ، صص،"سقاخانه ای

14


(جست وجوی هویت در نقاشی معاصر1385گودرزی)دیباج(، مرتضی )-ایران، چاپ دوم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی .

(نقاش��ی انقالب،چ��اپ1387گ��ودرزی)دیب��اج(، مرتض��ی )-اول،تهران،انتشارات فرهنگستان هنر.

(تاریخ نقاشی ایران، چ��اپ اول، ته��ران،1384گودرزی)دیباج(، مرتضی)-انتشارات سمت.

گیلداس بورداس، "فرمها و معانی در هنر مدرن: صدها سال هنر مدرن- در دنیا - مدرن ها )قسمت سوم("، مترجم مهری میرزالو، هنرهای

98-129، صص1378، 7تجسمی، ش ( کت��اب ه��نر م��درن، ترجم��ه ی علی رامین.چ��اپ1382لینتن، نوربرت )-

سوم، تهران:نشر نی ( مدرنیته، جهانی ش��دن و ای��ران، ته��ران: چ��اپ1380مودشتیان، عطا )-

پخش. .28.تن��دیس.ش��ماره40 و 20موریزی نژاد،حسن.طراحی در ایران دهه -

1383 مهاجر،مصطفی. نگ��اهی ب��ه گرایش��های نقاش��ان معاص��ر ای��ران. ه��نر و-

1378. 7معماری.شماره ( نقاش��ی قه��وه خان��ه، ته��ران، انتش��ارات1387میرمص��طفی،حس��ین)-

سیمای کوثر. نادعليان، احمد،" سرانجام مدرنیزم در غرب و تحلیلي از تاثیرات هنر-

,7 , دوره 1379مدرن بر نقاشي معاصر ایران"، دانشور : تابستان .102 تا صفحه 97 ; از صفحه 28شماره

نفیسی، نوشین دخت؛ "پژوهش در هنر ایران: آسیب شناسی هنر در- . 11 ، ص138 - شماره 1387ایران"، مجله: تندیس « دوازهم آذر

(مدرنیت��ه و مدرنیس��م، چ��اپ اول، ته��ران،1379ن��وذری، حس��ینعلی)-انتشارات نقش جهان.

بی نام. کمال الملک، سنت شکن و س�نت گ�ذار، ه�نر و م�ردم، ش�ماره-155 .1354

15

Documents

فصل اول - جستجو - دانلود فایل های پژوهشیdownload-thesis.com/.../2016/06/download-thesis.com … · Web viewعدم خلاقیت هنرمندان ایرانی،