สำนกมาตรฐานการออกหนงสอสำคญ

กองฝกอบรม

กรมทดน กระทรวงมหาดไทย

คมอการออกหนงสอแสดงสทธในทดน ในทงอกรมตลง

ส านกมาตรฐานการออกหนงสอส าคญ กองฝกอบรม

กรมทดน กระทรวงมหาดไทย

ค ำน ำ

หนงสอ เรอง “คมอการออกหนงสอแสดงสทธในทดน” เลมน เปนองคความรทไดจากการจดการความร (Knowledge Management : KM) อนเปนองคความร “คมอการออกหนงสอแสดงสทธในทดนในทงอกรมตลง” ทไดรบการคดเลอกจากคณะกรรมการจดการความรของกรมทดน ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑

ความรทไดน ามารวบรวมไวในหนงสอเลมน เปนความรทชดแจง (Explicit Knowledge) และ เปนความรทฝงลกในตวคน (Tacit Knowledge) เพราะเปนการรวบรวมจากประสบการณการท างานจรง ของผปฏบต ซงเปนขาราชการกรมทดนทงสวนกลางและสวนภมภาค อนนบเปนความรททรงคณคาและ เปนประโยชนตอองคกรกรมทดน ซงขาราชการกรมทดนสามารถน าแนวทางปฏบตไปใชในการแกปญหาและถายโอนความรใหแกกน เพอเปนการตอยอดความรใหกระจายไปทวทงองคกร ซงจะชวยใหคนในองคกรสามารถเขาถงความรและพฒนาตนเองใหเปนผรรวมทงปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ

กรมทดนหวงเปนอยางยงวา องคความรททรงคณคาในหนงสอเลมนจะเปนประโยชนตอขาราชการ กรมทดนและผสนใจ สามารถน าไปสการปฏบตไดอยางถกตองและขยายผลตอยอดความรตอไปไดอก

ส านกมาตรฐานการออกหนงสอส าคญ กองฝกอบรม กรมทดน กระทรวงมหาดไทย พฤษภาคม ๒๕๖๑

สารบญ เรอง หนา การออกหนงสอแสดงสทธในทดนในทงอกรมตลง

- หลกการพจารณาเกยวกบทงอก ๑

- ลกษณะของทงอกรมตลง ๑

- หลกเกณฑและวธการออกโฉนดทดนในทงอก ๔

- แนวทางการวนจฉย ๖

แนวทางปฏบตของกรมทดน

- เรอง นาง บ. ขอออกโฉนดทดนทงอกรมตลง ๑๓

- เรอง ขอรบทราบขนตอนและแนวทางปฏบตการแกไขโฉนดทดนทงอกรมตลง ๑๔

- เรอง หารอการออกโฉนดทดนทงอกรมตลงแมนาปงและการขอสรวมสทธการรงวดทดน ๑๕

- เรอง หารอแนวทางปฏบตการขอสรวมสทธรงวดออกโฉนดทดนทงอกรมตลง ๑๗

ประเดนปญหา

- การทจะทราบวาทดนทขอออกโฉนดทงอกออกไปจากตลงหรอทงอกออกจากทดนอน ๒๑

เขามาหาตลงนนมวธการตรวจสอบอยางไร

- ปญหาการเปลยนทศทางการไหลของนา ดานหนงถกกดเซาะ อกดานหนงเกดทงอก ๒๓

ดานทเกดทงอกจะออกเอกสารสทธไดหรอไม

- การตรวจพสจนวาแปลงใดเปนทงอกรมตลง มขอพสจนอยางไร จากหนวยงานใด ๒๔

- การตความคาวา “นาทวมถงปกต” หมายถงเพยงใด และใชกฎเกณฑในการพจารณาอยางไร ๒๕

- ปญหาการพสจนวาเปนทงอกหรอไม งอกมานานเทาไหร จะสามารถออกโฉนดทดนไดหรอไม ๒๖

- เมอเกดทงอกรมตลงมกเกดขอพพาทระหวางผดแลทสาธารณประโยชนวาเปนทรกราง ๒๗

วางเปลาหรอพลเมองใชรวมกน กบผมสทธในทดนทเกดทงอกรมตลง จะแกไขปญหานอยางไร

- ผขอออกโฉนดทดนขยายพนทโดยการถมทดนเพมเตมเพราะแมนาตนเขนไหลเปลยน ๒๘

ทศทาง ปจจบนเปนทมการครอบครองจะออกโฉนดทดนในสวนทถมแมนาซงตนเขนไดหรอไม

- ปญหาวาทดนทออกหนงสอแสดงสทธในทดนเกดจากนาลดระดบ เนองจากการสรางเขอน ๒๙

ทดนสวนนจะเปนทงอกรมตลงสามารถออกหนงสอแสดงสทธในทดนไดหรอไม

เรอง หนา

- ทดนทยนคาขอรงวดออกเอกสารสทธโดยอางวาเปนทงอกรมตลง สภาพทดนจะเหมอนกน ๓๐

ทงแปลงเจาหนาทไมสามารถตรวจสอบไดวาเปนทดนทงอกรมตลง หรอเปนทถมในภายหลงซงไมอย

ในหลกเกณฑทจะสามารถออกเอกสารสทธได จะมวธการดาเนนการอยางไร

- การขอออกโฉนดทดนประเภททงอกรมตลง สภาพทดนทจะทาการรงวดไมชดเจนวาเปน ๓๑

ทงอกตามธรรมชาตหรอไม เมอถงวนทาการรงวด ผดแลรกษาทสาธารณประโยชนไมลงนามรบรอง

แนวเขตและคดคานการรงวด เปนเหตใหงานรงวดออกโฉนดทดนขดของเปนงานคางดาเนนการของ

สานกงานทดน จะมวธดาเนนการอยางไร

- ขอออกโฉนดทดนตามหลกฐาน น.ส. ๓ ปรากฏวามทดนอยกอนตดแมนาซงมผครอบครอง ๓๒

กรณนจะใหผใดระหวางผดแลรกษาแมนากบเจาของทดนขางเคยงนนลงนามรบรองแนวเขต และ

การเขยนขางเคยงจะเขยนวาจดสงใด

- ในการออกโฉนดทดนทงอกรมตลง ตองแตงตงคณะกรรมการอยางนอย 3 นาย ออกไป ๓๔

ตรวจสภาพทดนวาเปนทดนตามมาตรา 1308 หรอไม ไมชดเจนวาจะตองแตงตงจากหนวยงานใด

ภาคผนวก

- ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย 3๗

- ประมวลกฎหมายทดน ๓๗

- กฎกระทรวง (พ.ศ. ๒๔๙๗) ออกตามความในพระราชบญญตใหใชประมวล ๓๗

กฎหมายทดน พ.ศ. ๒๔๙๗

- กฎกระทรวง ฉบบท ๕ (พ.ศ. ๒๔๙๗) ออกตามความในพระราชบญญตใหใช ๓๗

ประมวลกฎหมายทดน พ.ศ. ๒๔๙๗

ความเหนของคณะกรรมการกฤษฎกา

- เรองเสรจท ๒๖๐/๒๕๓๘ ๔๑

- เรองเสรจท ๕๐๔/๒๕๔๙ ๔๙

ระเบยบคาสง/หนงสอเวยนทเกยวของ ๕๗

คาพพากษาฎกาทเกยวของ ๑๓๑

๑

การออกหนงสอแสดงสทธในทดนในทงอกรมตลง

การออกโฉนดทดนในทงอกเปนหวขอหนงท ส าน กมาตรฐานการออกหนงสอส าค ญ ไดพจารณาในปญหาเรองราวการออกโฉนดทดนในทงอกพบวา มหลายจงหวด เชน จงหวดอางทอง เพชรบร

ระยอง นครสวรรค นนทบร ซงแนวทางการพจารณาข อ ง ก ร ม ท ด น ท ผ า น ม า เหนวามความส าคญ จงไดรวบรวมและประมวลมาเพอใหผทปฏบตงานดานน มความร ความเขาใจ รวมทงน าแนวทาง ซงกรมทดนเคยพจารณาไปปรบใชกบปญหาทเกดขนในส านกงานทดนทตนปฏบตหนาท กอนทจะพจารณาถงการออกโฉนดทดนในทงอก ควรทจะพจารณากอนวา ทงอกดงกลาวมลกษณะอยางไร

๑ หลกการพจารณาเกยวกบทงอก

“ท งอก”๑ ในประมวลกฎหมายท ดนมไดใหความหมายหรอค านยามวาอยางไร การพจารณาจงตองพจารณาจากประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๘ ประกอบกบค าพพากษาฎกา ทวางแนวทางการพจารณาไว กลาวคอทดนทงอกมาจากทดนแปลงใด เจาของทดนนนกเปนเจาของทดนทงอกนน ซงเปนหลกการของสวนควบ จงถอไดวาเปนการไดมาซงกรรมสทธโดยผลของกฎหมาย และเมอเปนการไดมาโดยผลของกฎหมายจงไมอยในบงคบของมาตรา ๑๒๙๙ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย เพราะฉะนนแมสวนท เปนทงอกจะยงไมมการออกโฉนดทดนกมกรรมสทธในทงอกนนอยางสมบรณ๒ นอกจากนจะตองดลกษณะของทดน ดวยวา เปนทดนทเจาของมกรรมสทธหรอสทธครอบครอง ถาเจาของ มเพยงสทธครอบครอง ทงอกทเกดขนนนผนนกมเพยงสทธครอบครอง ๒. ลกษณะของทงอกรมตลง มลกษณะดงน๓

๒.๑ ทงอกรมตลงตองเปนทซงในฤดน าตามปกตน าทวมไมถงหมายความวา ทดนนนจะตอง พนสภาพของการเปนทชายตลงตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๔ (๒)

สวนทชายตลงหรอทรมตลง จะมลกษณะ (๑) ทดนทอยตดกบแมน า ล าคลอง หรอทะเล ซงในฤดน าตามปกตน าทวมถงทกป (ฎ. ๔๕๑/๒๔๙๖, ๒๑๙๙/๒๕๒๔) และ (๒) จะตองมสภาพเปนทรพยสน

๑ ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๘ บญญตวา “ทดนแปลงใดเกดทงอกรมตลง ทงอกยอมเปนทรพยสนของเจาของทดนแปลงนน” ๒ ค าบรรยายอาจารย กนก อนทรมพรรย ครงท ๑๒ ทรพย – ทดน เมอวนท ๒๔ สงหาคม ๒๕๔๒ ๓ อางแลว ๒

2 ๒ ส าหรบพลเมองใชประโยชนรวมกนดวย ทงน ค าพพากษาฎกาท ๓๕๓-๓๖๐/๒๕๐๗ ทวา “ถาทใดเปนทชายตลงแลวยอมเปนสาธารณสมบตของแผนดนเสมอไปยอมไมถกตอง เพราะจะตองมสภาพเปนทรพยสนส าหรบพลเมองใชประโยชนรวมกนดวย การทจ าเลยปลกอาคารแมตอมาจะถกน ากดเซาะจนกลายเปนทชายตลง แตจ าเลยยงคงใชสทธความเปนเจาของครอบครองอาคารและทดนนนอยมไดทอดทงปลอยใหเปนทชายตลงส าหรบพลเมองใชประโยชนรวมกน ทพพาทหาใชเปนสาธารณสมบตของแผนดนไม”

ส าหรบทดนสวนทเปนชายตลงมหนวยงานทท าหนาทดแลรกษา ๒ หนวยงาน คอ กรมเจาทาและนายอ าเภอ โดยกรมเจาทามหนาทดแลรกษา “ทชายตลง” ตงแตจดทน าขนสงสดในปจจบนออกไปส แหลงน าสาธารณะ สวนแหลงน าทตนเขนเกดทดนรมแหลงน าทน าทวมไมถงอกตอไป ทดนดงกลาวจะพนสภาพจากการเปนทชายตลงและไมอยในอ านาจหนาทดแลรกษาของกรมเจาทา และแมวาทดนดงกลาวจะไมถอเปน “ทชายตลง” ตามมาตรา ๑๓๐๔ (๒) แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย แตตราบใดทยงไมมการถอนสภาพทดนนนจากการเปน “สาธารณสมบตของแผนดนส าหรบพลเมองใชรวมกน” ตามมาตรา ๘ วรรคสอง แหงประมวลกฎหมายทดน ทดนนนกยงคงมสภาพเปน “สาธารณสมบตของแผนดนส าหรบพลเมองใชรวมกน” อยตราบนน และอยในความดแลรบผดชอบของนายอ าเภอแหงทองทตาม พ.ร.บ.ลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช ๒๔๕๗ ประกอบกบประมวลกฎหมายทดน และพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. ๒๕๓๔๔

๒.๒ ทงอกรมตลงนนจะตองเปนทงอกจากทดนทเปนทรพยประธานออกไปในน า การงอกตองงอกออกไปสแหลงน า ในทางกลบกนถางอกจากพนน าเขามาหาพนดน เชน ตะกอนพดพาทบถมเรอยมาจนมาถงพนดนอยางนไมถอวาเปนทงอก

๒.๓ ลกษณะการงอกตองเปนการงอกตามธรรมชาต มใชเปนการงอกทเกดจากเราไปท าใหผดปกต เชน การน าทดนไปถม หรอการท าใหเกดทงอกโดยผดธรรมชาต เชน ไปขดรองน าใหกระแสน าเปลยนทางเดน ตะกอนตกหนาทดนของเรา หรอไปท าเขอนแลวท าใหตนเขนออกมา อยางนเปนการกระท า ของคน ไมถอวาเปนการกระท าโดยธรรมชาต

แตทงอกลกษณะหนงเปนทงอกทมผลมาจากสรางเขอนทอยใกลกบทดนดงกลาว แตผทเปนเจาของทดนทรพยประธานมไดมสวนเกยวของกบการสรางเขอนดงกลาว ศาลฎกาไดพจารณาและวนจฉย ไววา “จ าเลยท ๑ เปนเจาของทดนโฉนดเลขท ๘๘๙๔ และ ๘๘๙๕ ตอมามการกอสรางทาเทยบเรอและเขอนหนยนลงไปในทะเลและอยใกลกบพนทพพาท ท าใหมผลกบการเคลอนยายของดนตะกอนทรายชายฝงทะเล ท าใหสะสมตวในบรเวณทดนพพาทกลายเปนหาดสนทรายซงมดนถมปดทบบนทรายปรากฏตามหนงสอกรมทรพยากรธรณ การกอตวดงกลาวจนกลายเปนพนดนแมจะมสวนมาจากทาเทยบเรอและ เขอนหนท มผ อนสรางขนแตจ าเลยท ๑ ไมมสวนเกยวของกบการสรางทาเทยบเรอและเขอนหนดงกลาว การสะสมตวของตะกอนเกดขนเองจากระแสน าทะเล มไดเกดจากฝมอมนษยและกอใหเกดทดนงอกตอไปจากทดนของจ าเลยท ๑ ท ดนทพพาทจงเปนท งอกจากทดนท มโฉนดของจ าเลยท ๑ จ าเลยท ๑ จงเปน ๔ ความเหนคณะกรรมการกฤษฎกา เรองเสรจท ๒๖๐/๒๕๓๘ บนทกเรอง อ านาจหนาทในการดแลรกษาทดนรมแหลงน าสาธารณะ

3๓ เจาของทงอกตาม ป .พ.พ. มาตรา ๑๓๐๘ ทดนทพพาทมใชสาธารณสมบตของแผนดน (ค าพพากษาฎกา ท ๑๐๖๖๒/๒๕๕๑, ๗๗๙/๒๕๕๕)

๒.๔ ระหวางท ดนของทรพยประธานกบทงอกจะตองไมมทางสาธารณประโยชนหรอคลอง หรอทสาธารณประโยชนขวางกนอย หากมทงอกออกไป ทงอกนนเปนสาธารณสมบตของแผนดน ๕ แตถาทดนนนเกดทงอกแลว จงยกทางเดนของเอกชนทคนใหเปนทางสาธารณประโยชนในภายหลง จะถอวาเปนทงอกจากทางสาธารณะนนไมได ทงอกนนยงคงเปนของเจาของทงอกอย๖

ขอสงเกต (๑) ทดนทถกน ากดเซาะพงไปหมดแลวจนกลายเปนทางน า แตตอมาทดนดงกลาวเกดทงอก

ขนมาใหม กรณนทดนทเกดมามใชทดนของเจาของทดนเดม แตตองไปดวาทดนทเกดมาใหมนนตดกบทดนของบคคลใด ถาเขาหลกทงอก เจาของทดนนนกเปนเจาของทงอกนน๗ ส าหรบการหลกการแบงวาเมอทดนเกดทงอก เจาของทดนทอยตดแหลงน ามหลายราย หลกการแบงจะตองดจดสดทายของทดนทเปนประธานทตดตอกบทงอก แลวลากเสนตงฉากออกไป บรเวณทงอกรมตลงทอยในเสนตงฉากของบคคลใด บคคลนนกเปนเจาของทงอกนน

(๒) ผทซอทดนทมทงอกรมตลง ยอมเปนเจาของทงอกนนโดยผลของมาตรา ๑๓๐๘ แมทดนนนจะออกโฉนดทดนในชอของผขายกตาม ผขายไมมอ านาจน าทงอกนนขายตอใหกบผอน๘ โฉนดทดน ในสวนทออกใหกบผขอออกเดม จงเปนการออกใหกบบคคลซงไมมสทธในทดน กรณดงกลาวนกรมทดน จะเพกถอนโฉนดทดนนนตอไป

(๓) ทดนทงอกจากทดนทมโฉนดทดน ถอวาทงอกนนเปนทดนทมโฉนดทดนดวย จงเปนทดน ทมกรรมสทธ การซอขายทดนแมจะซอขายเฉพาะสวนทงอกอยางเดยว กตองท าเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๔๕๖ วรรคหนง๙ เมอทงอกจากโฉนดทดน

๕ ฎกาท ๒๓๙๓/๒๕๒๓ ทงอกรมตลงซงงอกออกไปจากทางธารณประโยชน จงเปนสาธารณสมบตของแผนดนส าหรบพลเมองใชประโยชนรวมกน ,

ฎกาท ๑๗๖๙/๒๔๙๒, ๑๕๓๒/๒๕๐๙, ๕๒๔/๒๔๙๗ ๖ ฎกาท ๑๒๘๙/๒๕๒๓ ทพพาทเดมเปนทชายตลง น าทวมถง แลวคอยๆ งอกไปทางแมน าจนน าทวมมาไมถง ทพพาทจงเปนทงอกรมตลงซงงอกจากทดนของโจทก ทางเดนเรยบรมแมน าระหวางทดนของโจทกกบทพพาท เปนทางทชาวบานอาศยใหเปนทางสญจรไปมา แมเมอ ๔ ป มาน โจทกไดอทศใหเปนถนสาธารณะ กหาท าใหทงอกซงเปนกรรมสทธของโจทกแลว ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๓๐๘ เปลยนแปลงไปไม และจะถอวาเปนทงอกซงงอกจากถนนสาธารณะมได ๗ ฎกาท ๖๗๗/๒๔๙๐ (ทประชมใหญ) ทดนของเอกชนทถกน ากดเซาะพงจนกลายเปนทางน าแลวยอมเปนสาธารณสมบตของแผนดน แมตอมาทดนจะกลบมางอกเตมขนใหมจะใหไดกรรมสทธตองเปนไปตามกฎหมายวาดวยการไดกรรมสทธ เจาของเดมจะอางเอาเฉยๆ ไมได ๘ ฎกาท ๕๓๔๕/๒๕๔๖ ส.ขายทดนทมโฉนดทดนใหกบ ก. ขณะโอนนนมทงอกเกดขนแลวแตอยระหวางท ส. ขอออกโฉนดทดนในทงอก ยงไมม การบนทกไวในโฉนดทดนใหปรากฏการเกดทงอก ยอมจะตองเปนไปตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๓๐๘ ทดนทงอกยอมตกเปนของ ก. ผซอโดยบทกฎหมายดงกลาว ส.พนจากการเปนเจาของกรรมสทธทดนทงหมด แม ส. จะเคยออกโฉนดทดนในสวนทคางไว และออกโฉนดทดนเสรจบรบรณเปนชอ ส. ภายหลงโอนทดนให กบ ก. แลว กไมท าให ส. ไดกรรมสทธในทดนในสวนทงอกนน ๙ ฎกาท ๑๘๖๐/๒๕๓๙

4 ๔ เปนทดนทมกรรมสทธ การครอบครองปรปกษ จงตองครอบครอง ๑๐ ป และเรมนบระยะเวลาตงแตทดนนน มสภาพเปนทงอก จะน าระยะเวลาครอบครองขณะเปนทชายตลงมารวมไมได๑๐

๓. หลกเกณฑและวธการออกโฉนดทดนในทงอก เมอทราบถงหลกการพจารณาวาทดนเปนทงอกแลว ขนตอนตอไป เมอผมายนค าขอออก

โฉนดทดนในทงอก จะมหลกเกณฑและวธการในการด าเนนการอยางไร เกยวกบขอนจะตอง ไปพจารณาประมวลกฎหมายทดน มาตรา ๕๖ ทบญญตวา ภายในบงคบมาตรา ๕๖/๑ แบบหลกเกณฑและวธการออกใบจอง หนงสอรบรองการท าประโยชน ใบไตสวน หรอโฉนดทดน รวมทงใบแทนของหนงสอดงกลาว ใหก าหนดโดยกฎกระทรวง มาตรา ๕๙ วรรคหนง บญญตวา ในกรณทผมสทธครอบครองทดนมาขอออกโฉนดทดน หรอหนงสอรบรองการท าประโยชนเปนการเฉพาะราย ไมวาจะไดมประกาศของรฐมนตรตามมาตรา ๕๘ แลวหรอไม กตาม เมอพนกงานเจาหนาทพจารณาเหนสมควร ใหด าเนนการออกโฉนดทดนหรอหนงสอรบรองการท าประโยชนแลวแตกรณได ตามหลกเกณฑและวธการทประมวลกฎหมายนก าหนด ประกอบกฎกระทรวง ฉบบท ๔๓ (พ.ศ. ๒๕๓๗) ออกตามความในพระราชบญญตใหใชประมวลกฎหมายท ดน พ.ศ. ๒๔๙๗ ไดก าหนดหลกเกณฑและวธการออกโฉนดทดนไวในขอ ๑๖ วา ใหผขอยนค าขอพรอมแนบหลกฐานทแสดงวาผขอมสทธครอบครองทดนโดยชอบดวยกฎหมายประกอบค าขอตามนยขอ ๗ (๒) เมอพนกงานเจาหนาทไดรบค าขอแลว ใหผขอน าพนกงานเจาหนาทพสจนการครอบครองและท าประโยชนในทดนของตนและใหถอยค าตามแบบ น.ส. ๕ ทายกฎกระทรวงตามนยขอ ๑๕ (๑), (๒) โดยทดนทเจาพนกงานทดนจะออกโฉนดทดนใหไดจะตองเปนทดนทผมสทธในทดนไดครอบครองและท าประโยชนแลว แตหามมใหออกโฉนดทดนส าหรบทดนตามขอ ๑๔

(๑) ทดนทราษฎรใชประโยชนรวมกน เชน ทางน า ทางหลวง ทะเลสาบ ทชายตลง (๒) ทเขา ทภเขา และพนททรฐมนตรประกาศหวงหามตามมาตรา ๙ (๒) แหงประมวล

กฎหมายทดน แตไมรวมถงทดนซงผครอบครองมสทธครอบครองโดยชอบดวยกฎหมายตามประมวลกฎหมายทดน (๓) ทเกาะ แตไมรวมถงทดนของผซ งมหลกฐานแจงการครอบครองทดน มใบจอง ใบเหยยบย า หนงสอรบรองการท าประโยชน โฉนดตราจอง ตราจองทตราวา “ไดท าประโยชนแลว” หรอเปนผมสทธตามกฎหมายวาดวยการจดทดนเพอการครองชพ หรอทดนทคณะกรรมการจดทดนแหงชาตไดอนมตใหจดแกประชาชน หรอทดนซงไดมการจดหาผลประโยชนตามมาตรา ๑๐ และมาตรา ๑๑ แหงประมวลกฎหมายทดน โดยคณะกรรมการจดทดนแหงชาตไดอนมตแลว (๔) ทสงวนหวงหามตามมาตรา ๑๐ แหงพระราชบญญตใหใชประมวลกฎหมายทดน พ.ศ. ๒๔๙๗ มาตรา ๒๐ (๓) และ (๔) แหงประมวลกฎหมายทดนซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายทดน (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๒๖ หรอกฎหมายอน

(๕) ทดนทคณะรฐมนตรสงวนไวเพอรกษาทรพยากรธรรมชาตหรอเพอประโยชนสาธารณะอยางอน ๑๐ ฎกาท ๑๒๖/๒๕๐๓, ๑๔๙/๒๕๔๓

5๕ จากหลกเกณฑทกลาวมาขางตนจะเหนว าการออกโฉนดทดนจะประกอบไปดวยองคประกอบดงตอไปน

๓.๑ ทดน ทดนทจะออกโฉนดทดนประเภททงอกจะตองมใชทดนอนเปนทตองหามมใหออก

โฉนดทดนตามขอ ๑๔(๑) - (๕) หลกเกณฑขอนส าคญ เพราะฉะนนกอนทจะพจารณาออกโฉนดทดนจงตองสอบสวนใหเปนทยตกอนวาทดนทผขอน ารงวดออกโฉนดทดนเปนทงอกตามความหลกเกณฑการพจารณาดงกลาวขางตนหรอไม เพราะหากมใชทงอก ทดนดงกลาวกจะเปนทรมตลงซงเปนสาธารณสมบตของแผนดน ไมสามารถน ามาออกโฉนดทดนได ๓.๒ บคคล

บคคลผขอออกโฉนดทดนจะตองเปนผมสทธครอบครองทดนโดยชอบดวยกฎหมาย ซงสทธครอบครองทดนโดยชอบดวยกฎหมายนนจะเกดตอเมอทดนนนเปนทงอกตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๘ ทงน เปนไปตามกฎกระทรวง ฉบบท ๔๓ (พ.ศ. ๒๕๓๗) ขอ ๑๔ ดงนน การออกโฉนดทดนประเภทนจงเปนการออกโฉนดทดนตามมาตรา ๕๙ แหงประมวลกฎหมายทดน

๓.๓ การครอบครองและท าประโยชน เปนหลกเกณฑอกประการหนง ทดนจะออกโฉนดทดนไดจะตองมการครอบครอง

และท าประโยชนในทดนในขณะทพนกงานเจาหนาท ไปพสจนสอบสวนการท าประโยชนในทดนวาท ดนจะตองมการท าประโยชนแลวตามสภาพของทองถนตลอดจนกจการทท าประโยชน

๓.๔ วธการ ประการสดทายคอวธการ ถาจะกลาวใหเขาใจงายกคอ ขนตอนของการออกโฉนดทดน

ซงในการออกโฉนดทดนประเภททงอกน ขนตอนแรก ผขอจะตองยนค าขอพรอมแนบหลกฐานทแสดงวาผขอมสทธ

ครอบครองทดนโดยชอบดวยกฎหมายประกอบค าขอ ในกรณนกคอ ผขอจะตองแสดงโฉนดทดนหรอหนงสอรบรองการท าประโยชนอนเปนทรพยประธานเพอใหรวามทงอกจากทรพยประธานแปลงใด

ขนตอนทสอง เมอไดรบค าขอแลวพนกงานเจาหนาทจะออกไปท าการรงวดเพอพสจนการครอบครองทดนของผขอวามขอบเขตเพยงใด ผขอเปนเจาของทดนแปลงทงอกหรอไม การท าประโยชนเหมาะสมแกสภาพของทองถนและกจการทผขออางวาไดท าประโยชนแลวหรอไม อยางไร ตามนย ขอ ๗ (๒)

ขนตอนทสาม กอนการพจารณาออกโฉนดทดนจะตองมการตงคณะกรรมการ อยางนอย ๓ นาย ออกไปตรวจสอบสภาพทดนแปลงนนวาเปนทตนเขนตามธรรมชาตจนมสภาพเปนทงอกตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยแลวหรอไมประการใด เมอคณะกรรมการออกไปตรวจสอบแลวใหรายงานตอผวาราชการจงหวดเพอประกอบการพจารณาวาเปนทงอกตามธรรมชาตหรอไม ๑๑ ซงการตรวจสอบ

๑๑ หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๖/ว ๕๐๑๕ ลงวนท ๘ กมภาพนธ ๒๕๑๖

6 ๖ ในขนตอนน จงหวดสามารถขอความรวมมอจากกรมทรพยากรธรณเพอพสจนชนดนได๑๒ และในกรณทงอกนนเปนแนวยาวตดตอกนใหจงหวดสงเจาหนาทวางแนวเขตทงอกนน๑๓ ตอไปโดยใชงบประมาณของจงหวดนน๑๔

ขนตอนทส เมอพจารณาไดแลววาทดนดงกลาวเปนทงอก ใหประกาศแจกโฉนดทดน แลวพจารณาด าเนนการตอไป หากมบคคลโตแยงคดคาน กใหด าเนนการสอบสวนเปรยบเทยบ ตามมาตรา ๖๐ แหงประมวลกฎหมายทดน แตหากไมมบคคลโตแยงคดคาน เจาพนกงานทดนกจะตองพจารณาออกโฉนดทดนใหกบผขอตามระเบยบและกฎหมายตอไป

๔. แนวทางการวนจฉย (๑) ท งอกรมตลงท เกดจากทดนปาสงวนแหงชาต ท งอกนนเปนทรกรางวางเปลา

ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๔ (๑) และยงไมอาจถอไดวาเปนปาสงวนแหงชาตจนกวาจะไดด าเนนการออกกฎกระทรวงตามความในมาตรา ๖ และปฏบตการอยางอนตามพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๗ ทก าหนดไว๑๕

(๒) โฉนดทดนเลขท ๕๕๒๑ ออกเมอ ร.ศ. ๑๒๗ (๒๔๕๒) มผถอกรรมสทธดวยกน ๓ คน ประกอบดวย นาย ส. นาง ย. และนาง อ. ทดนดานทศตะวนออกจดแมน าเจาพระยา ตอมา พ.ศ. ๒๔๖๘ มการรงวดสอบเขตดานทศตะวนออกไดรปแผนทใหมยงคงจดแมน าเจาพระยาตามเดม แตมเสนประเปนแนวทดนรมฝงแมน าเจาพระยาเพมขน ป พ.ศ. ๒๔๙๔ ไดมการขอรงวดแบงแยกออกไป ๒ แปลง โดยแปลงแยก ๑ เปนของ นาง ย. ออกเปนโฉนดทดนเลขท ๑๒๓๔๕ แยก ๒ เปนของ นาย ส. ออกเปนโฉนดทดนเลขท ๑๒๓๔๖ สวนแปลงคงเหลอเปนของ นาง อ. ผลการรงวดครงนปรากฏวา แนวทดนตามรอยเสนประรมแมน าเจาพระยาดานทศตะวนออกเปลยนเปนจด “ทมการครอบครอง” ของ นาย ส.

ปญหามวา บรษท ป. ไดซอทดนโฉนดทดนเลขท ๑๒๓๔๖ มาโดยนาง ม. มใช นาย ส. เมอ พ.ศ. ๒๕๑๙ และทดนสวนทเปนทงอกไดซอมาจาก นาย ส. เมอ พ.ศ. ๒๕๒๓ บรษท ป. จะขอออกโฉนดทดน (ทงอก) ไดหรอไม ซงทานรองนกร เวชภต อดตรองอธบดไดมบนทกเสนออธบดกรมทดนวา เดมโฉนดทดนเลขท ๕๕๒๑ ออกเมอ ร.ศ. ๑๒๗ (๒๔๕๒) เขตทดนดานทศตะวนอกจดแมน าเจาพระยา ตอมาเมอ พ.ศ. ๒๔๖๘ มการรงวดสอบเขตดานทศตะวนออกยงจดแมน าเจาพระยา แตมเสนประเปนแนวเขตแสดงวายงไมเปนทงอกรมตลง (รอยเสนประแสดงวาแนวเขตยงไมแนนอน) เพราะถาเปนทงอกขางเคยงจะตองเปลยนแปลงเปน จดทดนทมผครอบครองหรอทวาง เมอมการรงวดแบงแยกระหวางเจาของเดมเมอป พ.ศ. ๒๔๙๔ จงปรากฏวารอยเสนประรมแมน าเจาพระยาเปลยนเปนจด “รงวดใหมปรากฏตดทมการครอบครอง” ซงเปนทดนของนาย ส. เปนผถอกรรมสทธคนหนง ในโฉนดทดนเลขท ๕๕๒๑ จงเหนวาทดนแปลงทขอออกโฉนดทดน เปนทงอกมาจากโฉนดทดนเลขท ๕๕๒๑ ๑๒ หนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๑๙/๒๕๓๐๘ ลงวนท ๘ พฤศจกายน ๒๕๓๔ ๑๓ หนงสอกรมทดน ท ๕๔๓/๒๕๐๐ ลงวนท ๑๘ กรกฎาคม ๒๕๐๐ ๑๔ หนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๑๒/ว ๐๑๔๑๘ ลงวนท ๑๙ มกราคม ๒๕๓๐ ๑๕ ความเหนคณะกรรมการกฤษฎกา เรองเสรจท ๙๙/๒๕๒๖ บนทกเรอง ปญหาเกยวกบทดนปาสงวนแหงชาตเกดทงอกรมตลง

7๗

ปญหามตอไปวาทงอกกอนประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ทงอกรมตลงยอมเปนของเจาของทงอกเหนวา กอนประมวลกฎหมายแพงและพาณชยใชบงคบไมมกฎหมายบญญตไว แต เมอศกษาจากค าพพากษาฎกาท ๘๔/๒๔๖๔ ซง ไดวนจฉยไววา “เมอขอเทจจรงฟงไดวา เขตทดนของวดจดแมน าปากพนงมาแตเดม ภายหลงทนนงอกออกมาทละเลกทละนอย ทงอกออกนนกตองรวมเขาเปนสวนใหญดวยธรรมดา” สวนประเดนปญหาทวา บรษท ป. ไดมาคนละทาง กลาวคอ บรษท ป. ซอทดนมาจาก นาง ม. เมอ พ.ศ. ๒๕๑๙ และซอทงอกมาเมอ พ.ศ. ๒๕๒๓ การซอทดนสวนทเปนทงอกมานน จะไดกรรมสทธโดยการครอบครองตามมาตรา ๑๓๘๒ (ค าพพากษาฎกาท ๖๙๖/๒๔๙๘, ๙๐๕/๒๕๐๘) แตเมอปรากฏวา นาย ส. ไดครอบครอง ทงอกมาตงแต พ.ศ. ๒๔๗๔ และตอมาขายใหบรษท ป. เมอ พ.ศ. ๒๕๒๓ บรษท ป. ครอบครองมาจนถงปจจบนเกนกวา ๑๐ ป แลว บรษท ป. ยอมไดกรรมสทธในทงอกรมตลงนน ปญหามตอไปวา บรษท ป. จะตองไปรองตอศาลใหศาลสงใหไดกรรมสทธทงอกตามมาตรา ๑๓๘๒ หรอไม เหนวา ไมตองไปรองตอศาล เพราะการขอออกโฉนดทดนทงอก มใช การจดทะเบยนไดมาตามมาตรา ๑๓๘๒ ทจะตองน าค าพพากษามาแสดง ประกอบกบขณะน บรษท ป. เปนเจาของกรรมสทธโฉนดทดนเลขท ๑๒๓๔๖ จงเหนวาออกโฉนดทดน (ทงอก) ได ซงอธบดพจารณาแลว เหนชอบ๑๖

(สรปไดวา ถาไดมาคนละทางตามความเหนของทานรองนกรฯ หรอ เจาของทดนทงอก กบทรพยประธานเปนคนละคนกน คนทครอบครองในสวนทงอก จะออกโฉนดทดนในสวนทเปนทงอกไมได)

(๓) โฉนดทดนแปลงทเปนทรพยประธานออกไมชอบดวยกฎหมาย ทงอกรมตลงจะกลายเปนทรกรางวางเปลา เมอเปนทรกรางวางเปลาจะออกโฉนดทดนทงอกรมตลงไมได๑๗

(๔) พระราชกฤษฎกาก าหนดเขตนคมสหกรณโดยหลกแลวจะไมครอบคลมทชายตลง ทงอกจากแนวเขตพระราชกฤษฎกาดงกลาวจะตองเปนทรกรางวางเปลา๑๘ (เทยบเคยงความเหนกฤษฎกา ทงอก รมตลงทงอกจากปาสงวนแหงชาต ทงอกนนเปนทรกรางวางเปลา)

(๕ ) โฉนดท ดน เลขท ๑๕๗๙ ออกเม อ พ .ศ. ๒๔๗๓ ในเขตประกาศหวงห ามของสมหเทศาภบาล พ.ศ. ๒๔๗๒ ผเปนเจาของทดนไดยนค าขอออกโฉนดทดนจากโฉนดทดนดงกลาว

กรมทดนพจารณาแลวเหนวา การสงวนหวงหามทดนยอมมวธการแตกตางกนตามกาลสมย ตามพระราชบญญตวาดวยการหวงหามทดนรกรางวางเปลาอนเปนสาธารณสมบต ของแผนดน พทธศกราช ๒๔๗๘ (ประกาศบงคบเมอวนท ๘ เมษายน ๒๔๗๘ และถกยกเลกโดยพระราชบญญตใหใชประมวลกฎหมายทดน พ.ศ. ๒๔๙๗) ก าหนดใหการหวงหามด าเนนการโดยออกเปนพระราชกฤษฎกาและประกาศในราชกจจานเบกษา กอนหนานนหาไดมกฎหมายก าหนดไวไม สมหเทศาภบาล ผวาราชการมณฑล จงออกประกาศสงวนหวงหาม

๑๖ บนทกกองหนงสอส าคญ(เดม) ท มท ๐๗๑๙/๑๕๗๓ ลงวนท ๒๒ กนยายน ๒๕๔๑ เรอง หารอการออกโฉนดทดนเฉพาะราย ๑๗ บนทกกองหนงสอส าคญ(เดม) ท มท ๐๗๑๙/๖๖๔ ลงวนท ๒๕ กนยายน ๒๕๔๒ เรอง หารอการออกโฉนดทดน (ทงอกชายทะเล) ในเขตนคมสหกรณ (โฉนดทดนเลขท ๑๗๒๔๓ ต าบลหนองศาลา , ๒๑๘๓๑ ต าบลบางเกา อ าเภอชะอ า) ๑๘ อางแลว 17

8 ๘ ทรกรางวางเปลามใหผใดเขากนสราง เหยยบย า จบจอง หรอถอกรรมสทธโดยพลการได (ค าพพากษาฎกา ท ๗๗๐/๒๖๑๖) และเมอประมวลกฎหมายทดนใชบงคบแลว คณะกรรมการจดทดนแหงชาตเปนผมอ านาจ ในการสงวนหวงหามทดน ทงน ตามมาตรา ๒๐(๔) แหงประมวลกฎหมายทดน ส าหรบการประกาศหวงหามทดนเมอ พ.ศ. ๒๔๗๒ เปนการด าเนนการกอนพระราชบญญตวาดวยการหวงหามทดนรกรางวางเปลาฯ พ.ศ. ๒๔๗๘ ใชบงคบ จงเปนการหวงหามทชอบดวยกฎหมาย มผลใหบรรดาทดนซงไมมผใดเขาครอบครองท าประโยชนภายในบรเวณทประกาศก าหนดตามประกาศมสถานะเปนทสงวนหวงหามตามกฎหมาย สวนทดนทมผครอบครองท าประโยชนโดยชอบอยกอนการสงวนหวงหามตามประกาศกไมมผลใหทดนดงกลาวเปนทหวงหามแตอยางใด ดงนน ภายในบรเวณสงวนหวงหามตามประกาศของสมหเทศาภบาล จงมทงทดนซงมสถานะเปนทหวงหาม และทดนซงไมมสถานะเปนทหวงหาม กรณทดนตามประกาศสงวนหวงหามเกดทงอก ทงอกจะมสถานะเปนอยางไร จงตองพจารณาวางอกออกจากทดนสวนใด หากเปนการงอกจากทดนซง ม สถานะเปนทหวงหาม ทงอกยอมเปนทรกรางวางเปลาตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๔ (๑) แตหากเปนการงอกจากทดนทมเจาของครอบครองโดยชอบดวยกฎหมาย ทงอกยอมเปนเจาของทดนแปลงนน ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๘๑๙

จากตวอยางในภาพทงอกซงงอกจากโฉนดทดน โดยออกจาก กสน. ๕ ทออกนอกเขต พระราชกฤษฎกาจดตงนคม (ภาพท ๑) กรณเปนการออก กสน. ๕ ทไมชอบเพราะไมมสทธทจะไปจดทดนนอกเขต

๑๙ หนงสอกรมทดน ท มท ๐๕๑๑.๔/๓๑๑๕๖ ลงวนท ๑ ตลาคม ๒๕๕๓ เรอง หารอการออกโฉนดทดนทงอกรมตลงแมน าปงในเขตประกาศ

หวงหาม

เขต พรฎ.จดตงนคมสหกรณ

บรเวณทดนทงอก

ทะเล ออก กสน.๕ ออกโฉนดทดน

๑.เกดทงอก

ออก กสน.๕ ตอมาออกโฉนดทดน

๓. เกดทงอก

๒. เกดทงอก

9๙ พระราชกฤษฎกา โฉนดทดนทออกสบเนองจาก กสน. ๕ ดงกลาวจงออกโดยไมชอบดวยกฎหมาย ทงอกซงงอกจากโฉนดทดนดงกลาวจงมสถานะเปนทรกรางวางเปลา

ภาพทงอก ๒ เปนทงอกจากเขตพระราชกฤษฎกา ทงอกซงงอกจากพระราชกฤษฎกาดงกลาวจงมสถานะเปนทรกรางวางเปลา

ภาพทงอก ๓ เปนกรณ กสน. ๕ ออกในเขตพระราชกฤษฎกาถกตอง ตอมาเมอน ามาออกโฉนดทดน และโฉนดทดนเกดทงอก ทงอกจงตกเปนของเจาของทดนแปลงนน

(๖) ท ดนทขอออกโฉนดทดนอยเหนอพนชายหาดมาอยในระดบเดยวกบโฉนดทดน กรมทรพยากรธรณตรวจพสจนชนดนแลวปรากฏวา ทงอกมลกษณะเปนสนทรายชายฝงทเกดจากคลนและกระแสน า ดงนน การกดกรอนและการสะสมตวของตะกอนชายฝงจงไมแนนอนข นอยกบอ านาจของคลน ในฤดกาลตางๆ ซงทางธรณวทยาถอวา พนทในสภาพเชนนเปนทงอกไมถาวร จากการตรวจสอบระวางรปถายทางอากาศ พ.ศ. ๒๕๑๙ หมายเลข ๕๒๓๔ II แผนท ๔๓ ชายฝงทอางวาเกดทงอกรมตลงมลกษณะเปน หาดทรายทอดยาวตลอดแนว ประกอบกบทอางวาเปนทงอกเกดภายหลงโฉนดทดนแปลงทอางวา เกดทงอกเพยง ๑๒ ป แตทงอกกลบมเนอท ๒ ไร ๒ งาน – ตารางวา ดงนน หากทดนทขอออกโฉนดทงอกรมตลง เปนเพยงสนทรายชายฝงท เกดจากคลนและกระแสน าชายฝง ซงอาจเกดการเปลยนสภาพไดตลอดเวลา ตามอ านาจของคลนและกระแสน าชายฝง ในฤดกาลตาง ๆ ตามผลการตรวจสอบของกรมทรพยากรธรณวทยา ทดนนนกไมถอวาเปนทงอก๒๐ (๗) ทดนทงอกจากโฉนดทดนเลขท ๓๕๑ ต าบลเกาะเกรด ศาลไดมหนงสอแจงใหเจาพนกงานทดนท าแผนทววาทและแบงทงอกออกเปน ๗ สวน เทาๆ กน ใหแกทายาทแตละคน เมอทายาทแตละคนไดครอบครองทงอกดงกลาว กชอบทจะขอออกโฉนดทงอกไดตามทครอบครองโดยไมจ าเปนตองออกโฉนดทงอกเปนแปลงเดยวกนกอนแตอยางใด และแมวาปจจบนโฉนดทดนเลขท ๓๕๑ ไดแบงกรรมสทธรวมระหวางทายาทของเจาของทดนไปแลว ท าใหโฉนดทดนแปลงทตดกบทงอกเปลยนเปนโฉนดทดนเลขท ๓๘๐๐ ต าบลเกาะเกรด กไมท าใหเจาของทงอกดงกลาวเปลยนแปลงไปแตอยางใด๒๑ (กลาวโดยสรปเมอเกดทงอก และมการครอบครองกนเปนสดสวนแลว ตอมามการแบงแยกโฉนดทดนแปลงทเกดทงอกออกไป ทงอกตดตอกบโฉนดทดนอกแปลง ซงผขอมใชเจาของทดนตามโฉนดทดนแบงแยก ผครอบครองทงอกกขอออกโฉนดทงอกดงกลาวได)

๒๐ หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๑๙/๒๙๕๘๔ ลงวนท ๘ พฤศจกายน ๒๕๓๖ เรอง การออกโฉนดทดนทงอกรมตลง ๒๑ หนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๑๙/๔๖๒๓๑ ลงวนท ๒๔ ธนวาคม ๒๕๔๒ เรอง การออกโฉนดทดนเฉพาะราย (การออกโฉนดทงอก)

แนวทางปฏบตของกรมทดน

13๑๑

๑. นาง บ. ขอออกโฉนดทดนทงอกรมตลง

บนทกส ำนกมำตรฐำนกำรออกหนงสอส ำคญ ท มท ๐๕๑๖.๒/๘๑๐ ลงวนท ๙ เมษำยน ๒๕๔๗ เรอง นำง บ. ขอออกโฉนดทดนทงอกรมตลง เรยนอธบดกรมทดน กรณส ำนกงำนทดนกรงเทพมหำนคร หำรอเกยวกบกำรตงคณะกรรมกำรตรวจสอบสภำพทดนทขอออกโฉนดทดนทงอกรมตลง วำ ส ำนกงำนทดนกรงเทพมหำนครไดเสนอค ำสงแตงตงคณะกรรมกำรตรวจสอบสภำพทดนรำยนำง บ. ซงขอออกโฉนดทดน ทงอกรมตลงใหผวำรำชกำรกรงเทพมหำนครพจำรณำลงนำมในค ำสงแตงตงคณะกรรมกำรฯ แตกรงเทพมหำนครแจงวำ กำรแตงตงคณะกรรมกำรตรวจสอบสภำพทดนดงกลำวไมอยในอ ำนำจหนำทของผวำรำชกำรกรงเทพมหำนครตำมพระรำชบญญตระเบยบบรหำรรำชกำรกรงเทพมหำนคร พ.ศ. ๒๕๒๘ ซงส ำนกงำนทดนทดนกรงเทพมหำนครเหนวำ กรมทดนสำมำรถแตงตงคณะกรรมกำรตรวจสอบสภำพทดนทขอออกโฉนดทดนทงอกรมตลงได ตำมกฎกระทรวงแบงสวนรำชกำรกรมทดน กระทรวงมหำดไทย พ.ศ. ๒๕๔๕ ทงน เนองจำกกำรแตงตงคณะกรรมกำรฯ ในกรณดงกลำวไมมกฎหมำยก ำหนดไวเปนกำรเฉพำะ เปนแตเพยงอ ำนำจทำงกำรบรหำร จงหำรอแนวทำงปฏบต ส ำนกมำตรฐำนกำรออกหนงสอส ำคญพจำรณำแลวเหนวำ ตำมหนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๖/๓๗๗๘ ลงวนท ๒๙ มกรำคม ๒๕๑๖ เรอง กำรออกโฉนดทดนทงอกชำยทะเล ซงไดวำงแนวทำงปฏบตกรณกำรออกโฉนดทดนทงอกรมตลง โดยใหจงหวดแตงตงคณะกรรมกำรอยำงนอย ๓ นำย ออกไปตรวจสภำพทดนวำเปนทดนทตนเขนตำมธรรมชำตจนมสภำพเปนทงอกตำมมำตรำ ๑๓๐๘ แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยหรอไม อยำงไร นน กำรแตงตงคณะกรรมกำรดงกลำว เปนอ ำนำจของผวำรำชกำรจงหวด ซงเปนอ ำนำจทำงกำรบรหำรตำมพระรำชบญญตระเบยบบรหำรรำชกำรแผนดน พ.ศ. ๒๕๓๔ มำตรำ ๕๔ โดยก ำหนดใหผวำรำชกำรจงหวดเปนหวหนำบงคบบญชำบรรดำขำรำชกำรฝำยบรหำร ซงปฏบตหนำทในรำชกำรสวนภมภำคในเขตจงหวด และรบผดชอบในรำชกำรจงหวดและอ ำเภอ แตในสวนของกรงเทพมหำนคร ผวำรำชกำรกรงเทพมหำนครไมไดมอ ำนำจดงกลำวแตอยำงใด เนองจำกตำมพระรำชบญญตระเบยบบรหำรรำชกำรกรงเทพมหำนคร พ.ศ. ๒๕๒๘ มำตรำ ๕๐ ไดก ำหนดใหผวำรำชกำรกรงเทพมหำนครเปนผบงคบบญชำเพยงขำรำชกำรกรงเทพมหำนครและลกจำงกรงเทพมหำนคร ประกอบกบกำรแตงตงคณะกรรมกำรตรวจสอบ สภำพทดนเปนเพยงแนวทำงปฏบตท กรมทดนวำงไวเพอพจำรณำกำรเปนท งอกวำเปนไปตำมธรรมชำต พนจำกกำรเปนทสำธำรณประโยชนหรอไม เพอประกอบกำรใชดลยพนจในกำรออกโฉนดทดนของพนกงำนเจำหนำทตำมประมวลกฎหมำยทดน มไดมกฎหมำยก ำหนดเฉพำะใหเปนอ ำนำจหนำทของผวำรำชกำรจงหวด ทจะตองตงคณะกรรมกำรดงกลำวแตอยำงใด ดงน กำรตงคณะกรรมกำรตรวจสภำพทดนทขอออกโฉนดทดน ทงอกรมตลงในเขตกรงเทพมหำนคร จงไมนำจะอยในอ ำนำจหนำทของผวำรำชกำรกรงเทพมหำนคร ดงนน กรมทดนจงยอมมอ ำนำจทจะแตงตงคณะกรรมกำรเพอด ำเนนกำรกรณดงกลำวในเขตกรงเทพมหำนครไดตำมกฎกระทรวงแบงสวนรำชกำรกรมทดน กระทรวงมหำดไทย พ.ศ. ๒๕๔๕

14 ๑๒

๒. ขอรบทราบขนตอนและแนวทางปฏบตการแกไขโฉนดทดนทงอกรมตลง

หนงสอกรมทดน ท มท ๐๕๑๖.๒/๐๖๖๙๒ ลงวนท ๓ มนำคม ๒๕๔๙ เรอง ขอรบทรำบขนตอนและแนวทำงปฏบตกำรแกไขโฉนดทดนทงอกรมตลง ตอบขอหำรอ พนเอก พ. พนเอก พ. ขอทรำบขนตอนและแนวทำงปฏบตในกำรขอจดทะเบยนแกไขโฉนดทดน ทเกดทงอกรมตลงวำ มบทบญญตของกฎหมำยและระเบยบแบบแผนปฏบตของทำงรำชกำรไวเชนใด กรมทดนพจำรณำแลวเหนวำ เนองจำกทดนไดงอกลงไปยงทำงน ำสำธำรณะ นน สนนษฐำนวำเปนกรณทดนทมโฉนดทดนและเกดทงอกรมตลงจำกทดนแปลงนน กรณจงไมใชเปนเรองขอจดทะเบยนแกไข ในโฉนดทดนแปลงเดม แตเปนกรณกำรขอออกโฉนดทดนในทงอก ซงตำมมำตรำ ๑๓๐๘ แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยบญญตวำ “ทดนแปลงใดเกดทงอกรมตลง ทงอกยอมเปนทรพยสนของเจำของทดนแปลงนน” และทดนแปลงใดจะเปนทงอกรมตลงหรอไม ศำลฎกำไดวนจฉยไวเปนบรรทดฐำนวำ ทงอกรมตล งหมำยถงทงอกตำมธรรมชำตไมใชทซงถมขน (ค ำพพำกษำฎกำท ๙๒๔/๒๕๐๑) ทงอกนนโดยปกตน ำทวมไมถง (ค ำพพำกษำฎกำ ท ๑๒๘๙/๒๕๒๓) ทงอกนนจะตองงอกออกไปจำกชำยตลง ไมใชตนเขนจำกหนองสำธำรณะ แมน ำ หรอทะเล เขำหำฝง (ค ำพพำกษำฎกำ ท ๑๙๕/๒๕๒๓) ทดนเดมกบทงอกจะตองไมมทำงหลวง ถนนหลวง ทำงสำธำรณะ หรอทำงน ำสำธำรณะคนอยระหวำงทดนเดมกบทงอกนน (ค ำพพำกษำฎกำท ๑๗๖๙/๒๔๙๒, ๑๕๓๒/๒๕๐๙) ทดนแปลงใดมลกษณะดงกลำวขำงตน ยอมเปนทงอกตำมมำตรำ ๑๓๐๘ แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย เจำของทดนทเกดทงอกยอมเปนเจำของทงอกนน และมสทธทจะยนค ำขอออก โฉนดทดนเฉพำะรำย ตำมมำตรำ ๕๙ แหงประมวลกฎหมำยทดน ทส ำนกงำนทดนจงหวด ส ำนกงำนทดนจงหวดสำขำ หรอส ำนกงำนทดนสวนแยก ททดนนนอยในเขตอ ำนำจเปนอกแปลงตำงหำกจำกโฉนดท ดนเดม โดยพนกงำนเจำหนำจะรบค ำขอ ท ำกำรรงวดประกำศขอออกโฉนดทดน โดยปฏบตตำมขอ ๑๖ แหงกฎกระทรวงฉบบท ๔๓ (พ .ศ. ๒๕๓๗ ) ออกตำมควำมในพระรำชบญญตใหใชประมวลกฎหมำยทดน พ .ศ. ๒๔๙๗เชนเดยวกบกรณกำรออกโฉนดทดนเฉพำะรำยอนทกประกำร นอกจำกน ในกำรออกโฉนดทดนทงอกรมตลง จงหวดจะตองแตงตงคณะกรรมกำรอยำงนอย ๓ นำย ออกไปตรวจสอบสภำพทดนวำ เปนทดนทตนเขน ตำมธรรมขำต จนมสภำพเปนทงอกตำมมำตรำ ๑๓๐๘ หรอไม อยำงไรดวย ตำมนยหนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๖/๓๗๗๘ ลงวนท ๒๙ มกรำคม ๒๕๑๖ เมอพนกงำนเจำหนำทไดด ำเนนกำรตำมทกลำวขำงตนแลว ปรำกฏวำทดนแปลงดงกลำวเปนทงอกรมตลงจรง เจำพนกงำนทดนจะพจำรณำด ำเนนกำรออกโฉนดทดนใหกบผขอเปนอกแปลงหนงโดยไมด ำเนนกำรแกไขหรอด ำเนนกำรอนใดกบโฉนดทดนแปลงเดมแตอยำงใด

15๑๓

๓. หารอการออกโฉนดทดนทงอกรมตลงแมนาปงและการขอสรวมสทธการรงวดทดน

หนงสอกรมทดน ท มท ๐๕๑๖.๒/๑๔๔๒๓ ลงวนท ๑ มถนำยน ๒๕๕๐ เรอง หำรอ กำรออกโฉนดทดนทงอกรมตลงแมน ำปงและกำรขอสรวมสทธกำรรงวดทดน ตอบขอหำรอจงหวดเชยงใหม จงหวดหำรอ กรณ บรษท ว. ขอรงวดออกโฉนดทดนทงอกรมตลงแมน ำปงของโฉนดทดนต ำบลดอนแกว อ ำเภอแมรม จงหวดเชยงใหม ซงตอมำ บรษท ทปรกษำ ท. ไดรองขอเขำสรวมสทธกำรรงวดดงกลำวตอจำก บรษท ว. โดยอำงวำเปนผซอทดนดงกลำวไดจำกกำรขำยทอดตลำดของส ำนกงำนบงคบคด จงหวดเชยงใหม จงหวดเหนวำ ศำลไดมค ำพพำกษำใหเปนทงอกรมตลงมำกอนควำมเหนของคณะกรรมกำรพจำรณำออกโฉนดทดนทงอกรมตลงตำมค ำสงเชยงใหมและคณะกรรมกำรสอบสวนขอเทจจรงของกระทรวงมหำดไทยกตำม แตเมอคณะกรรมกำรฯ มควำมเหนวำ ทดนดงกลำวไมเปนทงอกรมตลง แตมลกษณะเปนเกำะและล ำน ำ อนเปนสำธำรณสมบตของแผนดนหรอทรพยสนของแผนดน จงเปนขอเทจจรงใหมควรทจะมแนวทำงในกำรน ำเสนอตอศำลพจำรณำหรอด ำเนนกำรอยำงใดๆ เพอใหไดซงทดนดงกลำวคนมำ กรมทดนพจำรณำแลว เมอขอเทจจรงปรำกฏวำ ศำลไดมค ำพพำกษำถงทสดเกยวกบ ทงอกรมตลงแมน ำปงของโฉนดทดนแลว ตอมำคณะกรรมกำรพจำรณำออกโฉนดทดนทงอกรมตลงตำมค ำสงจงหวด ท ๑๐๓๗/๒๕๒๘ ลงวนท ๑๓ พฤษภำคม ๒๕๒๘ และคณะกรรมกำรสอบสวนของกระทรวงมหำดไทย ตำมค ำสง ท ๓๓๒/๒๕๒๙ ลงวนท ๕ สงหำคม ๒๕๒๙ มควำมเหนวำทดนดงกลำวไมเปนทงอกรมตลง แตเปนเกำะและแมน ำ ซงเปนสำธำรณสมบตของแผนดนนน ค ำพพำกษำหรอค ำสงของศำลนนยอมมผลผกพนคควำมในกระบวนกำรพจำรณำของศำลนบตงแตวนทไดพพำกษำหรอมค ำสงตำมนยมำตรำ ๑๔๕ แหงประมวลกฎหมำยวธพจำรณำควำมแพง เมอ บรษท ว. เปนผถอกรรมสทธในโฉนดทดนดงกลำว ทงอกรมตลง ทเกดขนจงเปนกรรมสทธของบรษทฯ ตำมค ำพพำกษำของศำลดวยเชนกนตำมนยมำตรำ ๑๓๐๘ แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย กำรทคณะกรรมกำรฯ ทงสองคณะดงกลำวมควำมเหนแตกตำงจำกค ำพพำกษำ ของศำล โดยเหนวำทดนแปลงดงกลำวเปนสำธำรณสมบตของแผนดน จงเปนกรณทหนวยงำนของรฐ ทมอ ำนำจหนำทดแลรกษำทดนของรฐนนๆ ชอบทจะอำศยอ ำนำจตำมระเบยบส ำนกนำยกรฐมนตร วำดวยกำรแกไขปญหำกำรบกรกทดนของรฐ พ.ศ. ๒๕๔๕ เพอพจำรณำด ำเนนกำรแกไขปญหำกำรบกรกทดนสำธำรณสมบตของแผนดนไดตอไป ส ำหรบกรณทบรษท ทปรกษำ ผซอทดนไดจำกกำรขำยทอดตลำดของส ำนกงำนบงคบคดจงหวดจะเขำสรวมสทธกำรรงวดออกโฉนดทดนทงอกรมตลงแมน ำปงตอจำกบรษท ว. ไดหรอไมนน เหนวำ สทธของผถอกรรมสทธเดมมอยำงไร ผรบโอนยอมรบไปซงสทธดงกลำวเชนเดยวกน ดงนน บรษท ทปรกษำ จงสำมำรถเขำสรวมสทธกำรรงวดออกโฉนดทดนทงอกรมตลงแมน ำปงตอเนองจำก บรษท ว. ทไดยนค ำขอไวกอนหนำนนไดโดยมจ ำตองไดรบควำมยนยอมผขอรงวดเดมแตอยำงใด

16 ๑๔

อยำงไรกตำม เนองจำกในกำรรงวดออกโฉนดทดนทงอกรมตลงแมน ำปงของ บรษท ว. มกำรคดคำนกำรรงวดตำมนยมำตรำ ๖๐ แหงประมวลกฎหมำยทดน และมกำรฟองตอศำลแลว ปจจบน อยระหวำงกำรพจำรณำของศำลอทธรณ ดงนน ในกำรออกโฉนดทดนดงกลำวจงตองรอเรองไวกอน เมอศำล ไดมค ำพพำกษำหรอค ำสงถงทสดประกำรใด จงใหด ำเนนกำรไปตำมกรณ

17๑๗

๔. หารอแนวทางปฏบตการขอสรวมสทธรงวดออกโฉนดทดนทงอกรมตลง

หนงสอกรมทดน ท มท ๐๕๑๖.๒/๑๓๒๑๔ ลงวนท ๒๒ กรกฎำคม ๒๕๕๑ เรอง หำรอแนวทำงปฏบตกำรขอสรวมสทธรงวดออกโฉนดทดนทงอกรมตลง ตอบขอหำรอจงหวดเชยงรำย จงหวดนครปฐมหำรอ กรณบรษท ล. ขอรงวดออกโฉนดทดนทงอกรมตลงโดยขอสรวมสทธ กำรรงวดออกโฉนดทดนทงอกรมตลงซงงอกจำกโฉนดทดนของบรษท ล. ตอจำกนำย ด. ทไดยนค ำขอไว เมอวนท ๒๓ กมภำพนธ ๒๕๔๗ เนองจำกคณะกรรมกำรตรวจสอบสภำพทดนไดอนมตใหออกโฉนดทดนใหแกนำย ด. จงหวดเหนวำ กำรทนำย ด.ไดขำยโฉนดทดนใหแกบรษทฯ เมอวนท ๑๓ กรกฎำคม ๒๕๔๙ และไดขำย ทงอกซงนำย ด. ไดน ำรงวดไวแลวดวย กำรยนค ำขอสรวมสทธกำรรงวดออกโฉนดทดนของผซ อไมสำมำรถกระท ำได เนองจำกเปนกำรหลกเลยงคำธรรมเนยมและภำษอำกร เจำหนำทควรแจกใบไตสวนใหแกนำย ด.และจดทะเบยนขำยทดนในชนใบไตสวน กรมทดนพจำรณำแลวเหนวำ ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๑๓๐๘ ทบญญตวำ “ทดนแปลงใดเกดทงอกรมตลง ทงอกยอมเปนทรพยสนของเจำของทดนแปลงนน” เมอทงอก อยตดกบทดนมโฉนดทงอกยอมเปนสวนหนงของทดนแปลงนนและเปนกรรมสทธของเจำของทดนแปลงทเกด ทงอกโดยหลกสวนควบและดวยผลของกฎหมำย เมอเจำของทดนไดขำยทดนแปลงทเกดท งอกไปแลว ทดนสวนท เปนท งอกยอมตกตดไปเปนของผซอโดยผลของมำตรำ ๑๓๐๘ เทยบเคยงค ำพพำกษำฎกำ ท ๕๓๔๕/๒๕๔๖ เมอขอเทจจรงปรำกฏวำ ส ำนกงำนทดนจงหวดไดรบค ำขอรงวดออกโฉนดทดนทงอกรมตลงของ นำย ด. ทยนค ำขอรงวดออกโฉนดทดนทงอกรมตลง ซงงอกจำกโฉนดทดน ตำมค ำขอลงวนท ๒๓ กมภำพนธ ๒๕๔๗ โดยชำงรงวดไดออกท ำกำรรงวดและสรำงใบไตสวน (น.ส.๕) เมอวนท ๒๗ เมษำยน ๒๕๔๗ และคณะกรรมกำรตรวจสอบสภำพทดนตำมค ำสงจงหวด ท ๓๐๖๘/๒๕๔๗ ลงวนท ๑ ธนวำคม ๒๕๔๗ มมตใหทดนแปลงทงอกเปนแปลงทสำมำรถออกโฉนดทดนทงอกรมตลงได ในกำรประชมครงท ๑/๒๕๔๙ ลงวนท ๖ กรกฎำคม ๒๕๔๙ และผวำรำชกำรจงหวดพจำรณำใหควำมเหนชอบแลว เมอวนท ๒๔ ตลำคม ๒๕๔๙ นำย ด. จงเปนผถอกรรมสทธในทงอกรมตลงแปลงทดนดงกลำว ตำมมำตรำ ๑๓๐๘ แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย เมอ นำย ด. ขำยโฉนดทดนใหแก บรษท ล. เมอวนท ๑๓ กรกฎำคม ๒๕๔๙ โดยไมไดกนทดนแปลงทเปนทงอกซงไดน ำท ำกำรรงวดไวแลวดวย จงท ำใหกรรมสทธในโฉนดทดนรวมทงทงอกซงงอกออกจำกโฉนดทดนแปลงดงกลำวตกเปนของบรษท ล. ตำมนยมำตรำ ๑๓๐๘ แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย ประกอบค ำพพำกษำฎกำ ท ๖๖๒/๒๕๐๗ ดงนน กำรทบรษท ล. ยนค ำขอสรวมสทธกำรรงวดออกโฉนดทดนทงอกรมตลงตอจำก นำย ด. เจำของกรรมสทธเดม จงสำมำรถด ำเนนกำรได เนองจำกสทธ ของผถอกรรมสทธเดมเปนอยำงไร ผรบโอนยอมรบโอนไปซงสทธดงกลำวเชนเดยวกนและถอวำไมเปนกำรหลกเลยงคำธรรมเนยมและภำษอำกรแตอยำงใด ทงน กำรทจงหวดจะด ำเนนกำรแจกใบไตสวนใหแก นำย ด. และจดทะเบยนขำยทดนในชนใบไตสวน นน เมอขอเทจจรงฟงไดวำ ทดนแปลงทเกดทงอกไดโอนใหแก บรษท ล.

18 ๑๖

ไปแลว ทดนสวนทเปนทงอกยอมตกตดไปเปนของผซอโดยผลทำงกฎหมำย นำย ด. จงพนจำกกำรเปนเจำของกรรมสทธทดนทงหมดทเคยมอยทงทดนโฉนดทดนแปลงเดมทเกดทงอกและทดน สวนทเปนทงอกไปจนหมดสน จงไมสำมำรถแจกใบไตสวนใหแก นำย ด. และจดทะเบยนขำยทดนในชนใบไตสวนได

ประเดนปญหา

21๒๑

๑. ประเดนปญหา การทจะทราบวาทดนทขอออกโฉนดท งอกออกไปจากตล งหรอท งอกออกจากทดน อน เขามาหาตลงนนมวธการตรวจสอบอยางไร

ขอกฎหมายและระเบยบค าสง ๑. ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๘ ๒. ค าพพากษาฎกาท ๒๓๙๓/๒๕๒๓, ๑๐๖๖๒/๒๕๕๑, ๗๗๙/๒๕๕๕ ๓. หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๔/ว ๓๘๖๙ ลงวนท ๑๘ กมภาพนธ ๒๕๑๖

แนวค าตอบ หลกการประการส าคญทผพจารณาตองทราบกอนคอ ทงอก คอทดนประเภทใด สถานะเปนอยางไร เกยวกบกรณนประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๘ บญญตวา “ทดนแปลงใดเกดทงอกรมตลง ทงอกยอมเปนทรพยสนของเจาของทดนแปลงนน” ซงเปนหลกการของสวนควบ เปนการไดมาซงกรรมสทธ โดยผลของกฎหมาย นอกจากนจะตองดลกษณะของทดนดวยวา เปนทดนทเจาของมกรรมสทธหรอสทธครอบครอง ถาเจาของมเพยงสทธครอบครอง ทงอกทเกดขนนนผนนกมเพยงสทธครอบครอง หลกประการตอมาตองเขาใจวา ทงอกตามหลกการในประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา ๑๓๐๘ นน มหลกการพจารณาอยางไร ซงในประเดนนตามแนวค าพพากษาหลายฉบบไดวางหลกเกณฑในการพจารณาไวดงน ๑. ทงอกรมตลงตองเปนทซงในฤดน าตามปกตน าทวมไมถงหมายความวา ทดนนนจะตองพนสภาพของการเปนทชายตลงตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๔ (๒) ๒. ทงอกรมตลงนนจะตองเปนทงอกจากทดนทเปนทรพยประธานออกไปในน า การงอกตองงอกออกไปสแหลงน า ในทางกลบกนถางอกจากพนน าเขามาหาพนดน เชนตะกอนพดพาทบถมเรอยมาจนมาถงพนดนอยางนไมถอวาเปนทงอก ๓. ลกษณะการงอกตองเปนการงอกตามธรรมชาต มใชเปนการงอกทเกดจากมนษยไปท าใหผดปกต เชน การน าทดนไปถม หรอการท าใหเกดทงอกโดยผดธรรมชาต เชน ไปขดรองน าใหกระแสน าเปลยนทางเดน ตะกอนตกหนาทดนของเรา หรอไปท าเขอนแลวท าใหตนเขนออกมาอยางนเปนการกระท าของคน ไมถอวาเปนการกระท าโดยธรรมชาต ๔. ระหวางทดนของทรพยประธานกบทงอกจะตองไมมทางสาธารณประโยชนหรอคลอง หรอทสาธารณประโยชนขวางกนอย หากมทงอกออกไป ทงอกนนเปนสาธารณสมบตของแผนดน ส าหรบแนวทางการตรวจสอบเปนการงอกจากตลงออกไป หรองอกจากท อนเขามาตลงหรอไมนน โดยททงอกตองเกดจากการทบถมของดนตะกอนในแมน า หรอล าคลองตามธรรมชาต ดงนน ระยะของการเกดทงอกยอมตองใชระยะเวลานานนบหลายป ดงนน วธการตรวจสอบประการแรกพจารณาจากลกษณะทางกายภาพของทดนวาทดนอยในลกษณะทอาจเกดการทบถมของดนตะกอนเกดเปนทงอกไดหรอไม ทดนนนน าทวมไมถงตลอดไปเปนระยะเวลานานมากนอยเพยงใด ทงน อาจอางพยานบคคลในทองท

22๒๒

ประกอบการพจารณา นอกจากนอาจตรวจสอบต าแหนงทดนในระวางศนยก าเนด ระวางในระบบ UTM ตรวจสอบจากทดนแปลงขางเคยงประกอบ ประการตอมาสามารถขอตรวจสอบไดจากภาพถายทาอากาศ ซงปจจบนตรวจสอบไดหลายชนปทสามารถเหนพฒนาการของทดนนนไดวา มการงอกออกไปทใด และหลกการส าคญประการสดทายคอ ตองมการแตงตงคณะกรรมการอยางนอย ๓ นาย โดย ๑ จะตองเปนกรมการจงหวด รวมกนออกไปตอบแลวรายงานผลการตรวจสอบตอผวาราชการจงหวดประกอบการพจารณาวาเปนทงอกหรอไม ตอไป

23๒๓

2. ประเดนปญหา ปญหาการเปลยนทศทางการไหลของน า ดานหนงถกกดเซาะ อกดานหนงเกดทงอก ดานทเกด ทงอกจะออกเอกสารสทธไดหรอไม

ขอกฎหมายและระเบยบค าสง ความเหนคณะกรรมการกฤษฎกา เรองเสรจท ๙๖๑/๒๕๔๗

แนวค าตอบ ดานทถกกดเซาะ โดยปกตทในลกษณะนยอมมสภาพเปนน า ทในลกษณะนจะตกเปนสาธารณสมบตของแผนดนประเภทพลเมองใชประโยชนรวมกนหรอไม ขนอยกบขอเทจจรงวาบรเวณทน ากดเซาะพงทลายเจาของทดนได “หวงกนหรอสงวนสทธในการครอบครองทดนของตนโดยมไดทอดทงหรอปลอยใหเปนทางน าหรอไม” หากเจาของมไดใชสทธหรอสงวนสทธในการครอบครอง หรอยนยอมใหตดทดนทพงลงน านนออกไปจากโฉนดทดน กตองถอวาทดนสวนนนกลายสภาพเปนสาธารณสมบตของแผนดนแลว ส าหรบทดนอกดานหนงหากเกดทงอก หากทดนนนเขาลกษณะตามเกณฑการพจารณาใน ๔ ประการตามทกลาวมาแลวในขอ ๑. หากงอกออกจากทดนแปลงใด ทงอกนนยอมออกโฉนดทดนได

24 ๒๔

3. ประเดนปญหา การตรวจพสจนวาแปลงใดเปนทงอกรมตลง มขอพสจนอยางไร จากหนวยงานใด

ขอกฎหมายและระเบยบค าสง ๑. ค าพพากษาฎกาท ๔๕๑/๒๔๙๖, ๒๑๙๙/๒๕๒๔ ๒. ความเหนคณะกรรมการกฤษฎกา เรองเสรจท ๕๐๔/๒๕๔๙ ๓. หนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๑๙/๒๕๓๐๘ ลงวนท ๘ พฤศจกายน ๒๕๓๔

แนวค าตอบ หลกการตรวจสอบประการทหนง ทดนนนจะตองมทรพยประธาน ประการท ๒ ทดนนน ตองพนจากสภาพของทชายตลง ซงทชายตลง คอ ทดนทอยตดกบแมน า ล าคลอง หรอทะเล ซงในฤดน าตามปกตน าทวมถง แตหากน าทวมไมถงตลอดไป ทดนนนยอมพนจากทชายตลง จากนนจงพจารณาตอไป ในประการท ๓ วาทดนเขาลกษณะของทงอกตามหลกเกณฑใน ๔ ประการ ตามทกลาวมาแลวในขอ ๑ หรอไม ส าหรบวธการตรวจสอบพสจนทดนนนเกดการทบถมของดนตะกอนตามธรรมชาตหรอไม เครองมอส าคญประการหนงคอ การเจาะพสจนชนดนซงในกรณนสามารถขอความรวมมอจากกรมทรพยากรธรณ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ตรวจสอบแลวน ามาประกอบการพจารณาได

25๒๕

4. ประเดนปญหา การตความค าวา “น าทวมถงปกต” หมายถงเพยงใด และใชกฎเกณฑในการพจารณาอยางไร เน องจากมความเหนตางกนในการพจารณาประกอบการขอออกโฉนดทดนในทงอก คอ บรเวณเดยวกน แตตางเวลาตามธรรมชาตน าจะขนลงไมเทากนในแตละฤด

ขอกฎหมายและระเบยบค าสง ๑. พพากษาศาลฎกาท ๔๕๑/๒๔๙๖, ๒๑๙๙/๒๕๒๔ ๒. ความเหนคณะกรรมการกฤษฎกา เรองเสรจท ๙๕/๒๕๐๓

แนวค าตอบ การพจารณาวาเปนทงอกหรอไม ประเดนการพจารณาทส าคญคอ ทดนนนพนจากสภาพของการเปนทชายตลงหรอไม ซงเกณฑการพจารณาวาทชายตลงมลกษณะอยางไร ในประมวลกฎหมายทดนมไดบญญตไว การพจารณาจงตองศกษาจากค าพพากษาของศาลฎกาและความเหนของคณะกรรมการกฤษฎกา ทวนจฉยในเรองนประกอบการพจารณาสรปไดวา ทชายตลง ยอมไดแกทดนทอยรมน า ซงปกตน าทวมถง หรอในฤดน าตามปกตน าทวมถงทกป โดยปกตยอมเปนทรกนโดยทวไปของผคนทอาศยในบรเวณรมแหลงน าวา เมอใดน าเตมตลง เมอใดน าลนตลง เกณฑการพจารณาในกรณนจงถอเกณฑปกต มใชผดปกต และเกณฑปกตน าไดขนถง หากในหนาฝนซงเปนฤดน า น าไดขนถงจดใด จดนนยอมเปนเกณฑพจารณาวาเปนทชายตลง ซงอาจแตกตางกนไปในแตละป แตจดทน าเคยขนสงสดในจดนนกยอมเปนทชายตลงเชนกน และหากจดนน จะพนจากทชายตลง จดนน หรอพนทนนจะตองไมมน าทวมถง หรอขนไมถงตลอดไป ดงนน การพจารณาเกณฑปกตน าทวมถงในพนทจงแตกตางกนไปตามขอเทจจรง

26 ๒๖

5. ประเดนปญหา ปญหาการพสจนวาเปนทงอกหรอไม งอกมานานเทาไหร จะสามารถออกโฉนดทดนไดหรอไม

ขอกฎหมายและระเบยบค าสง ๑. พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. ๒๕๓๔ มาตรา ๕๓ ๒. หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๔/ว ๓๘๖๙ ลงวนท ๑๘ กมภาพนธ ๒๕๑๖

แนวค าตอบ การพจารณาวาเปนทงอกหรอไม มองคประกอบในการพจารณาอย ๔ ประการ ตามขอ ๑. ทไดกลาวไวแลว และการพจารณาใหเปนทยตวาเปนทงอกหรอไมอยางไร จะตองมการตงคณะกรรมการอยางนอย ๓ นาย โดย ๑ นาย จะตองเปนกรมการจงหวด โดยกรมการจงหวดเปนองคกรทจดตงขนตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. ๒๕๓๔ มาตรา ๕๓ ท าหนาทเปนทปรกษาใหกบผวาราชการจงหวด ในการบรหารราชการแผนดน ซงองคประกอบของกรมการจงหวดจะประกอบไปดวย ผวาราชการจงหวด รองผวาราชการจงหวด ปลดจงหวด อยการจงหวด รองผบงคบการต ารวจภธรทท าหนาทหวหนาต ารวจภธรจงหวด และหวหนาสวนราชการประจ าจงหวดจากกระทรวง ทบวง กรม ตางๆ ทงน ใหคณะกรรมการรวมกนตรวจสอบแลวรายงานผลการตรวจสอบตอผวาราชการจงหวดวาเปนทงอกหรอไม อยางไร และหากผลการตรวจสอบเปนทยตแลววาเปนทงอกตามเกณฑการพจารณาแลว โดยผลของกฎหมาย ทงอกยอมเปนสวนควบของทดนแปลงนนแลว และเมอเปนทงอกตามกฎหมายแลว ไมวาจะชานานอยางไร กอยในหลกเกณฑทจะออกโฉนดทดนไดตอไป

27๒๗

๖. ประเดนปญหา เมอเกดทงอกรมตลงมกเกดขอพพาทระหวางผดแลทสาธารณประโยชนวาเปนทรกรางว างเปลาหรอพลเมองใชรวมกน กบผมสทธในทดนทเกดทงอกรมตลง จะแกไขปญหานอยางไร

ขอกฎหมายและระเบยบค าสง ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๔ มาตรา ๑๓๓๔ หนงสอกรมทดน ท มท ๐๙๑๙/ว ๓๙๘๑๔ ลงวนท ๒๓ ธนวาคม ๒๕๔๐

แนวค าตอบ การพจารณาในปญหากอนอนจะตองทราบค าวาทรกรางวางเปลา หมายถงทดนประเภทใด หรอสาธารณสมบตของแผนดนประเภทพลเมองใชประโยชนรวมกนวามความหมายอยางไร ซงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๔ บญญตวา สาธารณสมบตของแผนดนนน รวมถงทรพยสนทกชนดของแผนดนซงใชเพอสาธารณประโยชนหรอสงวนไวเพอประโยชนรวมกน เชน (๑) ทดนรกรางวางเปลา และทดนซงมผเวนคน หรอทอดทง หรอกลบมาเปนของแผนดน โดยประการอนตามกฎหมายทดน (๒) ทรพยสนส าหรบพลเมองใชรวมกน เปนตนวา ทชายตลง ทางน า ทางหลวง ทะเลสาบ (๓) ทรพยสนใชเพอประโยชนของแผนดนโดยเฉพาะ เปนตนวา ปอมและโรงทหาร ส านกราชการบานเมอง เรอรบ อาวธยทธภณฑ ดงนน ทดนรกรางวางเปลา และทดนส าหรบพลเมองใชประโยชนรวมกนยอมเปนสาธารณสมบตของแผนดน แตทดนรกรางวางเปลาประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๓๔ บญญตใหบคคล อาจไดมาตามกฎหมายทดน อยางไรกดกรณหากมบคคลมายนค าขอออกโฉนดทดนจากทงอกแลวเกดกรณ ตามปญหา นอกจากจะตองอธบายหลกเกณฑดงกลาว หลกเกณฑการพจารณาทงอกแลว เมอขอโตแยง กรณเกดขนซงเปนการกลาวอางจากผมอ านาจหนาทดแลรกษาทดนของรฐตามกฎหมายซงไมอาจด าเนนการสอบสวนเปรยบเทยบไดตามมาตรา ๖๐ แหงประมวลกฎหมายทดน กรณนจะตองสงเรองใหคณะอนกรรมการแกไขปญหาการบกรกทดนของรฐจงหวด (กบร.จงหวด) พสจนตามมาตรการการพสจนสทธของ กบร. ตอไป

28 ๒๘

๗. ประเดนปญหา ผขอออกโฉนดทดนขยายพนทโดยการถมทดนเพมเตมเพราะแมนาตนเขนไหลเปลยนทศทาง ปจจบนเปนทมการครอบครองจะออกโฉนดทดนในสวนทถมแมนาซงตนเขนไดหรอไม

ขอกฎหมายและระเบยบค าสง ๑. ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๔, มาตรา ๑๓๐๕, มาตรา ๑๓๓๔ ๒. ประมวลกฎหมายทดน มาตรา ๘ ๓. ค าพพากษาฎกาท 5206/2559 4. ความเหนคณะกรรมการกฤษฎกา เรองเสรจท ๒๖๐/๒๕๓๘

แนวค าตอบ สาธารณสมบตของแผนดนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๔ หมายถงทรพยสนของแผนดนทกชนดซงใชเพอสาธารณประโยชน หรอสงวนไวเพอประโยชนรวมกน แมน าเปนทรพย ทใชเพอสาธารณประโยชนจงเปนทรพยสนของแผนดน ทรพยสนของแผนดนนนจะโอนแกกนมได เวนแตอาศยอ านาจแหงบทกฎหมายเฉพาะ ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๕ เมอแมน าเปนสาธารณสมบตของแผนดน ตอมาทศทางของแมน าทเปลยนทศทาง ท าใหรองน าเดมเกดการตนเขน สวนทตนเขนนสถานะ กยงเปนสาธารณสมบตของแผนดน การทจะท าใหพนจากการเปนสาธารณสมบต ของแผนดนจะเปนไปตามบทบญญตของกฎหมาย กลาวคอหากมไดมการถอนสภาพตามมาตรา ๘ วรรคสอง (๑) แหงประมวลกฎหมายทดน กยงคงเปนสาธารณสมบตของแผนดนส าหรบพลเมองใชรวมกนอยเชนเดม ดงนน การถมกด หรอแมไดถม ในทดนสวนทตนเขนน กเปนการเขาครอบครองทดนของรฐโดยไมชอบดวยกฎหมาย ยอมมความผด ตามมาตรา 9 วรรคหนง, 108 ทว วรรค หนง, 108 ทว วรรคสอง แหงประมวลกฎหมายทดน ทงทดนนยงไมใช ทงอกตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๘ สถานะของทดนยงเปนทตองหาม มใหออก โฉนดทดน ไมสามารถออกโฉนดทดนได

29๒๙

๘. ประเดนปญหา ปญหาวาทดนทออกหนงสอแสดงสทธในทดนเกดจากน าลดระดบ เนองจากการสรางเขอน ทดนสวนนจะเปนทงอกรมตลงสามารถออกหนงสอแสดงสทธในทดนไดหรอไม

ขอกฎหมายและระเบยบค าสง ๑. ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๔, มาตรา ๑๓๐๕ ๒. ประมวลกฎหมายทดน มาตรา ๘ ๓. ค าพพากษาฎกาท 7435/2540, ๑๙๖๙ – ๑๙๗๒/๒๕๔๘ ๔. ความเหนคณะกรรมการกฤษฎกา เรองเสรจท ๒๖๐/๒๕๓๘

แนวค าตอบ กรณตามปญหาจะตองพจารณาประเดนส าคญคอ การสรางเขอนเปนผลใหน าในแมน าลดระดบลงท าใหระดบของน าทเคยสงสดเปนทชายตลงเปลยนระดบลงไป ทดนทอยระหวางทน าเคยขนสงสดตามปกต ไปจนถงระดบทน าขนตามปกตในปจจบน ทดนในสวนนจะมสถานะเปนทดนประเภทใด จะถอเปนทงอกรมตลง ไดหรอไม แมน าและทชายตลงเปนสาธารณสมบตของแผนดน ประเภทพลเมองใชประโยชนรวมกน และโดยทการเปนสาธารณสมบตของแผนดน การโอน การเปลยนแปลงจะตองเปนไปตามบทบญญตทกฎหมายก าหนด เมอทชายตลงเดมลดระดบต าลงอนเปนผลสบเนองจากการสรางเขอน ทดนในสวนนจงเกดการตนเขนรมแหลงน า ทดนในสวนนตราบใดทยงไมมการถอนสภาพตามมาตรา ๘ วรรคสอง (๑) แหงประมวลกฎหมายทดน กยงคงมสถานะเปนสาธารณสมบตของแผนดน ดงนน ทดนในสวนนจงมไดเกดจากการทน าพดพาเอาดนจาก ทอนมาทบถมกนทรมตลงตามธรรมชาตจนน าทวมไมถงท าใหเกดทดนงอกออกไปจากรมตลง แตเปนทางน า ทตนเขนขนเพราะน าเปลยนทางเดน ไมอาจเปนทงอกตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๘ ไมอยในหลกเกณฑทจะออกโฉนดทดนได

30 ๓๐

๙. ประเดนปญหา ทดนทยนค าขอรงวดออกเอกสารสทธโดยอางวาเปนทงอกรมตลง สภาพทดนจะเหมอนกน ทงแปลงเจาหนาทไมสามารถตรวจสอบไดวาเปนทดนทงอกรมตลง หรอเปนทถมในภายหลงซงไมอยในหลกเกณฑทจะสามารถออกเอกสารสทธได จะมวธการด าเนนการอยางไร

ขอกฎหมายและระเบยบค าสง ๑. ค าพพากษาฎกาท 924/2501, 195/2523, 1189/2535, 7435/2540, 10534/2551, 448/2556 ๒. หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๖/ว ๕๐๑๕ ลงวนท ๘ กมภาพนธ ๒๕๑๖ ๓. หนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๑๙/๒๕๓๐๘ ลงวนท ๘ พฤศจกายน ๒๕๓๔

แนวค าตอบ ทงอกรมตลง ตองเปนทงอกทเกดขนจากการพดพาของดนตะกอนในแมน าตามธรรมชาตไมใช ทซงถมขน ทงตองงอกไปจากตลงออกไป มใชงอกจากทอนเขามาหาตลง เมอเกดทงอกรมตลง ทงอกยอมเปนทรพยสนของเจาของทดนแปลงนนตามมาตรา 1308 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย แมทดนบรเวณดงกลาวเคยเปนทชายตลงซงเปนสาธารณสมบตของแผนดนตามมาตรา 1304(2) กตาม กยอมพนสภาพ จากการเปนสาธารณสมบตของแผนดนโดยไมตองออกพระราชกฤษฎกาเพกถอนกอน (ค าพพากษาฎกา ท 448/2556) กรณตามปญหาในขอเทจจรงวาทเปนทงอก หรอทดนถม แนวทางการพจารณาในกรณน เปนการสอบสวนหาขอเทจจรงซงกรมทดนไดวางทางปฏบตไว กรณทมการขอออกโฉนดทดนในประเภททงอกใหมการตงคณะกรรมการอยางนอย ๓ นาย ออกไปตรวจสอบ และสอบสวนใหไดขอเทจจรงวา เปนทดน ทมการทบถมของดนตะกอนอนเกดจากการพดพาของแมน าตามธรรมชาตหรอไม ซงดนตะกอนทเกดจากการพดพานนสามารถตรวจสอบไดในทางเทคนค ซงคณะกรรมการกด หรอจงหวดสามารถทขอความรวมมอจากกรมทรพยากรธรณ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ตรวจสอบชนดนในแตละชนวามลกษณะของดนตะกอนทเกดจากทบถมตามธรรมชาตหรอไม ไดอกทางหนง

31๓๑

1๐. ประเดนปญหา การขอออกโฉนดทดนประเภททงอกรมตลง สภาพทดนทจะท าการรงวดไมชดเจนวา เปนทงอกตามธรรมชาตหรอไม เมอถงวนท าการรงวด ผดแลรกษาทสาธารณประโยชน ไมลงนามรบรองแนวเขตและคดคานการรงวด เปนเหตใหงานรงวดออกโฉนดทดนขดของเปนงานคางด าเนนการของส านกงานทดน จะมวธด าเนนการอยางไร ขอกฎหมายและระเบยบค าสง ๑. หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๖/ว ๕๐๑๕ ลงวนท ๘ กมภาพนธ ๒๕๑๖ ๒. หนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๑๙/๒๕๓๐๘ ลงวนท ๘ พฤศจกายน ๒๕๓๔ ๓. หนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๑๙/ว ๓๙๘๑๔ ลงวนท ๒๓ ธนวาคม ๒๕๔๐

แนวค าตอบ การเปนทงอกหรอไม ยอมเปนไปตามหลกเกณฑใน ๔ ประการ ตามทกลาวมาแลวในขอ ๑ หากผมหนาทดแลรกษาทดนโตแยงคดคานวา ทดนดงกลาวยงไมพนจากเปนทชายตลง ยงคงเปนสาธารณสมบต ของแผนดน ในกระบวนการพจารณาวาเปนทงอกหรอไม กรมทดนไดวางแนวทางการตรวจสอบโดยมคณะกรรมการ อยางนอย ๓ นาย รวมกนสอบสวน ตรวจสอบจากพยานหลกฐาน ทงพยานบคคล พยานเอกสาร ขอมลการอาน แปล ตความภาพถายทางอากาศในแตชนป ขอมลทอาจขอความรวมมอจากกรมทรพยากรธรณ ตรวจพสจน ชนดน เพอประกอบการพจารณาเสนอตอผวาราชการจงหวดวาเปนทงอกตามธรรมชาตจรงหรอไม ซงผมหนาทดแลรกษาทดนของรฐยอมมสทธทจะโตแยงคดคาน เมอมการโตแยงคดคานเจาพนกงานทดนไมอาจด าเนนการสอบสวนเปรยบเทยบตามมาตรา ๖๐ แหงประมวลกฎหมายทดน กรณจะตองสงใหคณะอนกรรมการแกไขปญหาการบกรกทดนของรฐจงหวด (กบร. จงหวด) พสจนตามมาตรการและพจารณาตอไป

32 ๓๒

1๑. ประเดนปญหา ขอออกโฉนดทดนตามหลกฐาน น.ส. ๓ ปรากฏวามทดนอยกอนตดแมน าซงมผครอบครอง กรณนจะใหผใดระหวางผดแลรกษาแมน ากบเจาของทดนขางเคยงนนลงนามรบรองแนวเขต และการเขยนขางเคยงจะเขยนวาจดสงใด

ขอกฎหมายและระเบยบค าสง ๑. ประมวลกฎหมายทดน มาตรา ๕๖ ๒. พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ มาตรา ๕, ๒๙ ๓. กฎกระทรวง ฉบบท ๔๓ (พ.ศ. ๒๕๓๗) ออกตามความในพระราชบญญตใหใชประมวลกฎหมายทดน พ.ศ. ๒๔๙๗ ๔. ค าพพากษาฎกาท ๔๕๑/๒๔๙๖, ๒๑๙๙/๒๕๒๔ ๕. ความเหนคณะกรรมการกฤษฎกา เรองเสรจท ๒๖๐/๒๕๓๘ ๖. ระเบยบกรมทดน วาดวยการเขยนขางเคยงและการรบรองแนวเขตทดน พ.ศ. ๒๕๕๔ ขอ ๓๗

แนวค าตอบ กอนพจารณาออกโฉนดทดน ประมวลกฎหมายทดน มาตรา ๕๖ และกฎกระทรวง ฉบบท ๔๓ (พ.ศ. ๒๕๓๗) ออกตามความในพระราชบญญตใหใชประมวลกฎหมายทดน พ.ศ. ๒๔๙๗ ไดบญญตใหผขอ น าพนกงานเจาหนาทท าการรงวดสอบสวนพสจนการท าประโยชนตามมมเขตในทดนตน และโดยทการออกโฉนดทดนเปนค าสงทางปกครองตามนยมาตรา ๕ แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ การพจารณาออกค าสงทางปกครองทอาจกระทบตอสทธของบคคลอนทเปนขางเคยงจงจ าเปนตองให ขางเคยง หรอรบฟงจากขางเคยงวาทดนของผขอออกโฉนดทดนกระทบตอสทธอนเปนการน าทดนของขางเคยงไปรวมออกดวยหรอไม การใหขางเคยงระวงแนวเขตจงเปนเจตนาทจะใหขางเคยงตรวจสอบ ดงนน การตรวจสอบเพอใหกระทบตอสทธของทดนขางเคยง เจตนารมณหรอความมงหมายของการระวงชแนวเขต จงมงประสงคใหผทเปนเจาของทดนนน หรอผทมอ านาจหนาทดแลรกษาทดนนนไดใชสทธปกปองสทธในทดนของตน และการเขยนขางเคยงกมงประสงคใหปรากฏวาทดนขางเคยงนนเปนส าคญ กรณตามปญหาจงตองพจารณาวา ทดนอยกอนตดแมน าซงมผครอบครองในขณะทมการออก น.ส. ๓ มการสอบสวนและจดแจงวาเปนทดนประเภทใด หากจดแจงวาเปนแมน า โดยพยานหลกฐานยอมตองรบฟงวา ขางเคยงนเปนแมน าซงเปนสาธารณสมบตของแผนดน การโอนไปและการเปลยนแปลงตองเปนไปตามมาตรา ๑๓๐๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย และมาตรา ๘ แหงประมวลกฎหมายทดน หากขอเทจจรงเปนดงนผทเปนเจาของทดนขางเคยงยอมอยในอ านาจของกรมเจาทา และการเขยนขางเคยงยอมตองเขยนวา “แมน า.....” การลงนามรบรองแนวเขตยอมเปนเจาทา หรอผทไดรบมอบหมายรวมกบนายอ าเภอทองทและองคกรปกครองทองถนซงทดนตงอยลงนามรบรองแนวเขตทดน

33๓๓

อยางไรกด อ านาจหนาทดแลรกษาของกรมเจาทาจะเรมจาก “ทชายตลง” ออกไปสแหลงน า สวน “ทชายตลง” ตามแนวค าพพากษาฎกา แนวค าวนจฉยของคณะกรรมการกฤษฎกา ถอเอาจดทในฤดน าตามปกตน าทวมถงทกป กรณตามปญหา หากระหวางเขตทดนตาม น.ส. ๓ มทดนคนอยไปจนถงจดทกรมเจาทา จะมอ านาจหนาทดแลรกษาแลว ทดนในสวนนซงหากไมเขาลกษณะทงอก อนเกดจากทบถมดนตะกอน ตามธรรมชาตแลว ทดนในสวนนยอมตองเปนสาธารณสมบตของแผนดนตกไปอยในความดแลรกษา ตามมาตรา ๑๒๒ แหงพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท ๑๑) พ.ศ. ๒๕๕๑ โดยผลของกฎหมาย

34 ๓๔

1๒. ประเดนปญหา ในการออกโฉนดทดนในทงอกรมตลง ตองแตงตงคณะกรรมการอยางนอย 3 นาย ออกไปตรวจสภาพทดนวาเปนทดนตามมาตรา 1308 หรอไม ไมชดเจนวาจะตองแตงตงจากหนวยงานใด

ขอกฎหมายและระเบยบค าสง ๑. พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. ๒๕๓๔ มาตรา ๕๓

๒. หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๖/ว ๕๐๑๕ ลงวนท ๘ กมภาพนธ ๒๕๑๖

แนวค ำตอบ ตามหนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๖/ว ๕๐๑๕ ลงวนท ๘ กมภาพนธ ๒๕๑๖ วางแนวทางปฏบตเกยวกบการพจารณาออกโฉนดทดนในทงอกไวเพยงวา ใหจงหวดแตงต งคณะกรรมการ ๓ นาย ออกไปตรวจสอบสภาพทดนแปลงนนวา เปนทดนทตนเขนตามธรรมชาตจนมสภาพเปนทงอกตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยแลวหรอไมประการใด และเพอความรอบคอบคณะกรรมการทจะแตงตงออกไปตรวจสอบน ขอใหแตงตงกรมการจดหวดอยางนอย ๑ นาย เมอคณะกรรมการไปทาการตรวจสอบแลวใหเสนอรายงานตอจงหวด เพอประกอบการพจารณาวา เปนทงอกตามธรรมชาตหรอไม จากหนงสอแนวทางดงกลาวกาหนดองคประกอบไววา อยางนอยคณะกรรมการตองม ๓ นาย และ ๑ นาย ตองเปนกรมการจงหวด ดงนน การแตงตงคณะกรรมการในจานวนทมากเปนจานวนเทาไรกได สาหรบคณะกรรมการควรจะประกอบไปดวยบคคลในหนวยงานใดบางนน เหนวา การแตงตงคณะกรรมการ กดวยความมงหมายเพอแสวงหาขอเทจจรงจากพยานหลกฐานทเกยวของอยางถกตอง รอบดาน รวมทงแสดงความคดเหนทจะเปนประโยชนตอราชการ โดยเปนอานาจของผวาราชการจงหวดในฐานะทเปนผบรหารสงสดในจงหวดนนจะใชอานาจทางบรหารพจารณาแตงตงกรรมการจากหนวยงานทเกยวของกบทดนแปลงนนทอาจไดรบผลกระทบ เชน นายอาเภอทองท องคกรปกครองสวนทองถนซงทดนตงอย ผแทนจาก กรมเจาทา รวมทงผปกครองทองทในพนท หรอผนาชมชนในทองถนรวมกนเปนกรรมการได ซงข นอยกบพนทนน ตามความเหมาะสมในแตละกรณ

ภาคผนวก กฎหมายทเกยวของ

ความเหนของคณะกรรมการกฤษฎกา

ระเบยบค าสง/หนงสอเวยนทเกยวของ

ค าพพากษาฎกาทเกยวของ

37๓๓

กฎหมายทเกยวของ ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๘ ทดนแปลงใดเกดทงอกรมตลง ทงอกยอมเปนทรพยสนของเจาของทดนแปลงนน

ประมวลกฎหมายทดน มาตรา ๓ บคคลยอมมกรรมสทธในทดน ในกรณตอไปน (๑) ไดมาซงกรรมสทธตามบทกฎหมายกอนวนทประมวลกฎหมายนใชบงคบ หรอไดมาซงโฉนดทดนตามบทแหงประมวลกฎหมายน (๒) ไดมาซงกรรมสทธตามกฎหมายวาดวยการจดทดนเพอการครองชพหรอกฎหมายอน มาตรา ๕๙ ในกรณทมผมสทธครอบครองทดนมาขอออกโฉนดทดน หรอหนงสอรบรองการท าประโยชน เปนการเฉพาะรายไมวาจะไดมประกาศของรฐมนตรตามมาตรา ๕๘ แลวหรอไมกตาม เมอพนกงานเจาหนาทพจารณาเหนสมควร ใหด าเนนการออกโฉนดทดนหรอหนงสอรบรองการท าประโยชน แลวแตกรณไดตามหลกเกณฑและวธการทประมวลกฎหมายก าหนด เพอประโยชนแหงมาตราน ผมสทธครอบครองทดนตามวรรคหนงใหหมายความรวมถงผซงไดครอบครองและท าประโยชนในทดนตอเนองมาจากผซงมหลกฐานการแจงการครอบครองดวย

กฎกระทรวง (พ.ศ. ๒๔๙๗) ออกตามความในพระราชบญญตใหใชประมวลกฎหมายทดน พ.ศ. ๒๔๙๗ ขอ ๑ ........................................................... ขอ ๒ ........................................................... ขอ ๓ หลกเกณฑและวธการออกโฉนดทดนนอกจากทกลาวน ใหน ากฎกระทรวงมหาดไทย ฉบบท ๕ (พ.ศ. ๒๔๙๗) ออกตามความในพระราชบญญตใหใชประมวลกฎหมายทดน พ.ศ. ๒๔๙๗ มาใชบงคบโดยอนโลม ขอ ๔ ..........................................................

กฎกระทรวง ฉบบท ๕ (พ.ศ. ๒๔๙๗) ออกตามความในพระราชบญญตใหใชประมวลกฎหมายทดน พ.ศ. ๒๔๙๗

ฯลฯ ขอ ๘ ทดนจะพงออกโฉนดทดนตองเปนทดนทผมสทธในทดนไดครอบครองและท าประโยชนแลว และเปนทดนทจะพงออกโฉนดทดนไดตามกฎหมาย แตหามมใหออกโฉนดทดนส าหรบทดนดงตอไปน (๑) ทดนทราษฎรใชประโยชนรวมกน เชน ทางน า ทางหลวง ทะเลสาบ ทชายตลง (๒) ท เขา ทภเขาหรอทสงวนหวงหาม หรอทดนซงทางราชการเหนวาควรสงวนไวเพอทรพยากรธรรมชาต ขอ ๙ การออกโฉนดทดนตามมาตรา ๕๘ ใหปฏบตดงน

38 ๓๔

(๑) ใหมการรงวดท าแผนทตามวธการรงวดเพอออกโฉนดทดน โดยให เจาของทดน ปกหลกหมายเขตทดนไวทกมมทดนของตน (๒) ใหเจาของหรอผแทนใหถอยค าตามแบบ น.ส. ๕ ทายกฎกระทรวงน (๓) กอนแจกโฉนดทดน ใหเจาพนกงานทดนประกาศการแจกโฉนดใหทราบมก าหนด ๓๐ วน ประกาศนนใหปดไวในทเปดเผย ณ ส านกงานทดนจงหวด หรอส านกงานทดนสาขา ๑ ฉบบ ณ ทวาการอ าเภอ หรอกงอ าเภอทองท ๑ ฉบบ ทบานก านน ๑ ฉบบ และในบรเวณทดนนน ๑ ฉบบ ในเขตเทศบาลใหปดไว ณ ส านกงานเทศบาลอก ๑ ฉบบ ขอ ๑๐ ในกรณออกโฉนดทดนเฉพาะรายตามมาตรา ๕๙ ใหมผมสทธครอบครองทดนยนค าขอและใหน าความทก าหนดในขอ ๙ มาใชบงคบโดยอนโลม

ฯลฯ

ความเหนของคณะกรรมการกฤษฎกา

41๓๖

เรองเสรจท ๒๖๐/๒๕๓๘

บนทก เรอง อานาจหนาทในการดแลรกษาทดนรมแหลงน าสาธารณะ

กรมเจาทาไดมหนงสอท คค ๐๕๐๕/๐๐๕๕๘๘ ลงวนท ๒๖ กรกฎาคม ๒๕๓๗ ถงส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา ความวา ตามทกรมเจาทามอ านาจหนาทในการดแลรกษาแมน า ล าคลอง บง อางเกบน า ทะเลสาบ และชายหาดของทะเลตามมาตรา ๑๑๗ แหงพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. ๒๕๓๕ น น เนองจากการตรวจสอบของกรมเจาทาในปจจบนพบวา แหลงน าสาธารณะดงกลาวหลายพ นทมระดบน าแหงลง ซงเกดจากการต นเขนเองตามธรรมชาตกด หรอเกดจากการทมนษยไปสรางเขอนก นน าไวกด ท าใหเกดมพ นดนรมแหลงน า ทน าทวมไมถงในหลายพ นท สภาพทดนทเกดข นน มใชทงอก เพราะมไดอยในระดบเดยวกนกบแนวฝงเดม แตลาดระดบลงมา บางแหงสงชนมาก บางแหงกลาดระดบลงมาไมมากนก นอกจากน ยงมทดนทอยเหนอชายหาดของทะเลซงอยนอกแนวกรรมสทธทดนของเอกชน การทสภาพพ นทมการเปลยนแปลงหรอเกดข นเชนน ท าใหเกดปญหาเกยวกบอ านาจหนาทในการดแลรกษาพ นทดงกลาว กรมเจาทา จงขอปรกษาในประเดนตาง ๆ ดงน

๑. กรณแหลงน าสาธารณะเกดการต นเขนข นท งหมดหรอแตบางสวน ซงเปนไปตามธรรมชาตเกดทดนรมแหลงน าทน าทวมไมถงอกตอไป น น

๑.๑ ทดนรมแหลงน าสาธารณะดงกลาวยงคงอยในอ านาจหนาทดแลรกษาของกรมเจาทาอกหรอไม ท งน เพราะส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาไดเคยตความวากรมเจาทามอ านาจหนาทอยเพยงแคจดทน าข นสงสดเทาน น เหนอข นไปเปนอ านาจหน าทของหนวยงานอน (ตามบนทกเรองหารอปญหา ขอกฎหมาย : การปลกสรางอาคารหรอสงอนใดรกล าทชายตลงของแมน า ล าคลอง บง อางเกบน า ทะเลสาบ อนเปนทางสญจรของประชาชน หรอทประชาชนใชรวมกน หรอทะเลภายในนานน าไทยจะอยในขอบเขต การรบผดชอบของกรมเจาทา ตามมาตรา ๑๑๗ แหงพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ หรอไม) และหากทดนดงกลาวไมอยในอ านาจหนาทของกรมเจาทาหนวยงานใดจะเปนผมอ านาจหนาทดแลรกษาแทนระหวางกรมทดนตามประมวลกฎหมายทดนหรอนายอ าเภอตามพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช ๒๔๕๗ หรอหนวยงานอน และการเปลยนแปลงอ านาจหนาทในการดแลรกษาจากกรมเจาทาไปยงหนวยงานอนจกตองมการด าเนนการทางกฎหมายอยางไร หรอไม

๑.๒ เมอเอกชนประสงคจะปลกสรางอาคารหรอสงอนใดลงในทดนดงกลาว จกตองไดรบอนญาตจากกรมเจาทาตามมาตรา ๑๑๗ แหงพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. ๒๕๓๕ หรอไม และการปลกสรางอาคารหรอสงใดลงในทดนดงกลาวโดยมไดรบอนญาต เปนความผดตามมาตรา ๑๑๘ หรอไม

42 ๓๗

ในกรณไดรบอนญาตจากเจาทา ผไดรบอนญาตตองเสยคาตอบแทนการใชทดนทน าทวมไมถงน นตามมาตรา ๑๑๗ ทว แหงพระราชบญญตเดยวกนหรอไม และในกรณน หากเจาทาไมมอ านาจอนญาต หนวยงานใด จะเปนผมอ านาจอนญาตแทน

๑.๓ ในปจจบนการระวงช และรบรองแนวเขตทดนเอกชนซงอยตดแหลงน าสาธารณะเปนอ านาจของกรมเจาทา ส าหรบกรณทแหลงน าสาธารณะแหงลงและเกดมทดนทน าทวมไมถงคนอยระหวางทดนของเอกชนกบแหลงน าสาธารณะเชนน กรมเจาทาจะยงคงมอ านาจระวงช และรบรองแนวเขตอย หรอไม หากมจะช ทจดใดระหวางจดทน าเคยข นสงสดในอดตกบจดทน าข นสงสดในปจจบน

๒. ส าหรบกรณแหลงน าสาธารณะเกดการต นเขนข น เนองจากมนษยไปสรางเขอนกกเกบน าข น ท าใหเกดทดนรมแหลงน า ซงหากปลอยน ามาน ากจะทวมถงทดนรมแหลงน าน หากปดก นเขอนน ากจะไมทวมทดนรมแหลงน าน น หากค าถามเปนไปเชนเดยวกบขอ ๑.๑, ๑.๒ และ ๑.๓ ค าตอบจะเปนประการใด

๓. ชายหาดของทะเลทเจาทามอ านาจดแลรกษาตามมาตรา ๑๑๗ แหงพระราชบญญต การเดนเรอในนานน าไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. ๒๕๓๕ มขอบเขตเพยงใดและการระวงช แนวเขตชายหาดของทะเลจะช ทจดใด ในกรณ ทมทดนทมใชของเอกชนคนอยระหวางจดทน าทะเลข นสงสดกบแนวเขตทดนของเอกชน ทดนดงกลาว อยในความดแลของหนวยงานใด การปลกสรางอาคารหรอสงอนใดในทดนดงกลาว จกตองไดรบอนญาต จากเจาทาตามมาตรา ๑๑๗ หรอไม และหากทดนดงกลาวอยในความดแลของเจาทากบหนวยงานอน จะน าหลกเกณฑใดเปนตวแบงเขตความรบผดชอบระหวางเจาทากบหนวยงานอน คณะกรรมการกฤษฎกา (กรรมการรางกฎหมาย คณะท ๘) ไดพจารณาขอหารอดงกลาวโดยไดฟงค าช แจงของผแทนกรมเจาทา กรมการปกครอง และกรมทดนแลว มความเหนดงน

๑. ขอหารอประการทหนง ทวา กรณทแหลงน าสาธารณะเกดการต นเขนข นท งหมดหรอแตบางสวนตามธรรมชาต ท าใหเกดทดนรมแหลงน าสาธารณะทน าทวมไมถงอกตอไป ทดนดงกลาวยงคงอยในอ านาจหนาทดแลรกษาของกรมเจาทาอกหรอไม น น คณะกรรมการกฤษฎกา (กรรมการรางกฎหมาย คณะท ๘) ไดเคยวนจฉยไววา[๑]พระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ มจดมงหมายทจะควบคมการเดนเรอหรอการสญจรทางน าใหเปนระเบยบเรยบรอย ตลอดจนควบคมมใหมการกระท าใด ๆ ทอาจเปนการกดขวางหรอเปนอนตรายตอการเดนเรอหรอการสญจรทางน าของประชาชน ไมวาการกระท าน นจะมข นในบรเวณทองน า บรเวณทดนทจมอยใตน าตลอดเวลา หรอในบรเวณทดนซงจมอยใตน าในขณะทน าข นและอยเหนอน าในขณะทน าลงและการแบงแยกขอบเขตความรบผดชอบของกรมเจาทาตามมาตรา ๑๑๗[๒]

แหงพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ ซงแกไขเพมเตมโดยประกาศของ คณะปฏวต ฉบบท ๕๐ ลงวนท ๑๘ มกราคม พ.ศ. ๒๕๑๕ กบหนวยงานอนตามกฎหมายอน ตองยดถอจดแบงเขตระหวาง ทชายตลงกบทดนสวนทอยเหนอทชายตลงข นไป โดยในสวนทเปนทชายตลง น น อยในขอบเขต ความรบผดชอบของกรมเจาทา ซงไดมค าพพากษาฎกาวางหลกไวแลววา ทชายตลง ตามมาตรา ๑๓๐๔[๓] (๒)

43๓๘

แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย น น หมายถงทดนซงตามปกตน าข นถง [๔] และคณะกรรมการกฤษฎกา(กรรมการรางกฎหมาย คณะท ๗) กไดเคยวนจฉยไวดวยวา[๕] ตามมาตรา ๑๑๗ มาตรา ๑๑๘[๖] และมาตรา ๑๒๐[๗]

แหงพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ ซงแกไขเพมเตมโดยประกาศของ คณะปฏวต ฉบบท ๕๐ ลงวนท ๑๘ มกราคม พ.ศ. ๒๕๑๕ น น กรมเจาทาเปนผมอ านาจอนญาตใหมการ ปลกสรางอาคารหรอสงใดลวงล าเขาไปเหนอน า ในน า และใตน าของแมน า ล าคลอง บง อางเกบน า ทะเลสาบ อนเปนทางสญจรของประชาชนหรอทประชาชนใชรวมกน หรอทะเลภายในนานน าไทย หากมการปลกสรางโดยไมไดรบอนญาต ผฝาฝนจะไดรบโทษทางอาญาและถกบงคบใหร อถอนสงปลกสรางดงกลาว นอกจากน กรมเจาทายงมหนาทดแลรกษาและขดลอก และใหอนญาตในการขดลอกรองน า ทางเดนเรอ แมน า ล าคลอง และทะเลภายในนานน าไทยอกดวย ดงน น การระวงช แนวเขตแมน า ล าคลอง บง อางเกบน า ทะเลสาบ โดยทวไปทใชเปนทางสญจรของประชาชน จงอยในอ านาจของกรมเจาทา

ตอมา ไดมการแกไขเพมเตมมาตรา ๑๑๗[๘] แหงพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ อกคร งหนง เปนสามวรรค โดยพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. ๒๕๓๕ ส าหรบความในวรรคหนงคงมหลกการเชนเดยวกบวรรคหนงของมาตรา ๑๑๗ เดม คอ หามมใหผใดปลกสรางสงกอสรางลวงล าเขาไปเหนอน า ในน า และใตน าของแมน า ล าคลอง บง อางเกบน า ทะเลสาบ อนเปนทางสญจรของประชาชนหรอทประชาชนใชประโยชนรวมกน หรอทะเลภายในนานน าไทย โดยไดมการเพมการหามปลกสรางในบรเวณบนชายหาดของทะเลดงกลาวข นมาใหมเทาน น สวนวรรคสองและวรรคสามเปนบทบญญตในสวนทเกยวกบการอนญาตใหกอสรางตามวรรคหนง ดงน น การก าหนดขอบเขตความรบผดชอบของกรมเจาทาในปจจบน เมอพจารณาจากหลกเกณฑทคณะกรรมการกฤษฎกา (กรรมการ รางกฎหมาย คณะท ๘) ไดเคยวนจฉยไวดงกลาวมาขางตนประกอบกบมาตรา ๑๑๗ แหงพระราชบญญต การเดนเรอในนานน าไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. ๒๕๓๕ จะเหนไดวาขอบเขตความรบผดชอบของกรมเจาทาเรมตนจากทชายตลง ออกไปสแหลงน าสาธารณะสวนความรบผดชอบของหนวยงานอนตามกฎหมายอนเรมตนจากทดนทอยเหนอ ทชายตลงข นไป

ส าหรบทดนรมแหลงน าสาธารณะทน าทวมไมถงอกตอไปเนองจากแหลงน าสาธารณะเกดการต นเขนข นท งหมดหรอบางสวนตามธรรมชาต น น ยอมพนจากสภาพการเปนทชายตลง จงไมอยในขอบเขตความรบผดชอบของกรมเจาทาตามมาตรา ๑๑๗[๙] ดงกลาวอกตอไป การจะปลกสรางอาคารหรอสงอนใด ลงบนทดนดงกลาวจงไมอยในบงคบทจะตองขออนญาต เสยคาตอบแทน หรอถอเปนความผดตามมาตรา ๑๑๗ มาตรา ๑๑๗ ทว[๑๐] และมาตรา ๑๑๘[๑๑] แหงพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. ๒๕๓๕ แตอยางใด

อยางไรกด แมวาทดนดงกลาวจะไมถอเปน ทชายตลง ตามมาตรา ๑๓๐๔ (๒)[๑๒] แหงประมวล กฎหมายแพงและพาณชย แลวกตาม แตตราบใดทยงไมมการถอนสภาพทดนน นจากการเปนสาธารณสมบต

44 ๓๙

ของแผนดนส าหรบพลเมองใชรวมกน ตามมาตรา ๘[๑๓] วรรคสอง แหงประมวลกฎหมายทดน ซงแกไขเพมเตมโดยประกาศของคณะปฏวต ฉบบท ๓๓๔ ลงวนท ๑๓ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๑๕ ทดนน นกยงคงมสภาพเปน สาธารณสมบตของแผนดนส าหรบพลเมองใชรวมกนอยตราบน น และอยในความดแลรบผดชอบของนายอ าเภอ แหงทองทตามมาตรา ๑๒๒[๑๔] แหงพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช ๒๔๕๗ ประกอบกบ มาตรา ๘ วรรคหนง แหงประมวลกฎหมายทดนฯ และมาตรา ๖๒[๑๕] แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. ๒๕๓๔ และโดยทการเปลยนแปลงผทมอ านาจหนาทในการดแลรกษาจากกรมเจาทา ไปยงนายอ าเภอน นเปนไปโดยผลของกฎหมาย จงไมตองด าเนนการในทางกฎหมายอยางใดอก

ส าหรบปญหาวาการกอสรางอาคารหรอสงปลกสรางในทดนดงกลาวจะตองขออนญาตจากหนวยงานใด น น เมอนายอ าเภอเปนผมอ านาจหนาทในการดแลรกษาทดนดงกลาวขางตน การทจะปลกสรางอาคารหรอสงปลกสรางลงในทดนดงกลาวกยอมตองไดรบอนญาตจากนายอ าเภอ อยางไรกตาม หากปรากฏวา มสวนใดสวนหนงของอาคารหรอสงปลกสรางลวงล าไปเหนอน า ในน า หรอใตน าของแหลงน าสาธารณะกตองขออนญาตจากกรมเจาทาตามมาตรา ๑๑๗[๑๖] แหงพระราชบญญตการเดนเรอในน าไทยฯ ดวย

ส าหรบปญหาเกยวกบการระวงช และรบรองแนวเขตทดนของเอกชนทอยตดกบแหลงน าสาธารณะ น น เมอไดพจารณาตามแนวทางทคณะกรรมการกฤษฎกา (กรรมการรางกฎหมาย คณะท ๗ และคณะท ๘) ไดวนจฉยไวดงกลาวขางตน ประกอบกบมาตรา ๑๑๗ แหงพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. ๒๕๓๕ แลว จะเหนไดวาขอบเขตความรบผดชอบตามอ านาจหนาทของกรมเจาทาจ ากดอยแตเฉพาะบรเวณทชายตลงเทาน น อ านาจของกรมเจาทาในการระวงช และรบรองแนวเขตทดนของเอกชนจงตองถอตามจดทน าข นสงสดในปจจบน ส าหรบการระวงช และรบรองแนวเขตในทดนสวนทอยเหนอข นไป หากปรากฏวาทดนน นยงคงสภาพเปนสาธารณสมบตของแผนดนส าหรบพลเมองใชรวมกน กอยในความรบผดชอบของนายอ าเภอดงทไดวนจฉยไวขางตน

๒. ขอหารอประการทสอง ทวา ทดนรมแหลงน าสาธารณะทเกดจากการทแหลงน าสาธารณะน นต นเขนเนองจากมนษยสรางเขอนกกเกบน าข นจะถอวาทดนน นอยในขอบเขตอ านาจหนาทดแลรกษาของกรมเจาทาหรอไม น น ปรากฏขอเทจจรงจากค าช แจงของผ แทนกรมเจาทาวา ส าหรบกรณทหารอมาน ตามปกตแลวน าจะทวมไมถงทดนดงกลาวแมวาจะไดมการปลอยน าจากเขอนตามปกต เวนแตจะมการปลอยน า จากเขอนมากกวาปกตในกรณทน าหลากเนองจากฝนตกหนกท าใหตองระบายน าออกจากเขอนตลอดเวลาเทาน น กรณจงมผลเปนเชนเดยวกบทดนตามขอหารอประการทหนง

๓. ขอหารอประการทสาม ทวาชายหาดของทะเลทกรมเจาทามอ านาจหนาทดแลรกษา ตามมาตรา ๑๑๗ แหงพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทยพระพทธศกราช ๒๔๕๖ ซงแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. ๒๕๓๕ มขอบเขตเพยงใด น น เมอพระราชบญญตดงกลาวไมไดใหค าอธบายหรอใหค าจ ากดความของค าวาชายหาดของทะเลไวการพจารณาวาทดนสวนใดเปน

45๔๐

ชายหาดของทะเลหรอไม กคงตองพจารณาจากสภาพของขอเทจจรงในแตละกรณวาทดนสวนน นยงมสภาพเปนชายหาดอยหรอไม ซงอาจเปนทดนทตามปกตน าทะเลข นถงหรอน าทะเลข นไมถงกได

สวนปญหาทวา หากมทดนทมใชของเอกชนคนอยระหวางจดทน าทะเลข นสงสดกบแนวเขตทดนของเอกชน ทดนดงกลาวจะอยในความดแลของหนวยงานใดน น ถาขอเทจจรงเปนทเหนไดวาทดนดงกลาว มสภาพเปนชายหาดของทะเลแลว ทดนน กจะอยในความดแลรบผดชอบของกรมเจาทาตามมาตรา ๑๑๗ ดงกลาว และการจะด าเนนการปลกสรางอาคารหรอสงอนใดลงในทดนน จงอยในบงคบทจะตองด าเนนการ ตามพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทยฯ หากขอเทจจรงปรากฏวาทดนน ไมมสภาพเปนชายหาด ของทะเล ทดนน จะอยในความดแลรบผดชอบของหนวยงานใดกคงตองพจารณาจากสภาพของทดนวาจะมสภาพเปนสาธารณสมบตของแผนดนประเภทใดตามมาตรา ๑๓๐๔[๑๗] แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย กลาวคอ ถาเปนสาธารณสมบตของแผนดนส าหรบพลเมองใชรวมกน ตามมาตรา ๑๓๐๔ (๒) ทดนดงกลาว จะอยในความดแลรบผดชอบของนายอ าเภอดงทไดวน จฉยไวขางตน ถาเปนสาธารณสมบตของแผนดน ประเภททรกรางวางเปลา ตามมาตรา ๑๓๐๔ (๑) ทดนดงกลาวจะอยในความดแลรบผดชอบของอธบดกรมทดน ตามมาตรา ๘[๑๘] แหงประมวลกฎหมายทดนซงแกไขเพมเตมโดยประกาศของคณะปฏวต ฉบบท ๓๓๔ ลงวนท ๑๓ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๑๕ แตถาเปนสาธารณสมบตของแผนดนซงใชเพอประโยชนของแผนดนโดยเฉพาะ ตามมาตรา ๑๓๐๔ (๓) ทดนดงกลาวกเปนทราชพสดและอยในความรบผดชอบของกรมธนารกษ ตามพระราชบญญตทราชพสด พ.ศ. ๒๕๑๘ แลวแตกรณ

(ลงชอ) ม. ตนเตมทรพย (นายไมตร ตนเตมทรพย)

เลขาธการคณะกรรมการกฤษฎกา ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา พฤษภาคม ๒๕๓๘

[๑]บนทกความเหนของคณะกรรมการกฤษฎกา (กรรมการรางกฎหมาย คณะท ๘) เรอง การปลกสราง

อาคารหรอสงใดรกล าทชายตลงของแมน า ล าคลอง บง อางเกบน า ทะเลสาบ อนเปนทางสญจรของประชาชน หรอทประชาชนใชประโยชนรวมกนหรอทะเลภายในนานน าไทย จะอยในขอบเขตความรบผดชอบของกรมเจาทาตามมาตรา ๑๑๗

46๔๑

แหงพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ หรอไม ทสงพรอมกบหนงสอส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา ท นร ๐๕๐๑/๓๕๒ ลงวนท ๕ กมภาพนธ ๒๕๒๘ ถงส านกเลขาธการคณะรฐมนตร

[๒]มาตรา ๑๑๗ หามมใหผใดปลกสรางอาคารหรอสงใดลวงล าเขาไปเหนอน า ในน า และใตน า ของแมน า ล าคลอง บง อางเกบน า ทะเลสาบ อนเปนทางสญจรของประชาชนหรอทประชาชนใชประโยชนรวมกน หรอทะเลภายในนานน าไทยเวนแตจะไดรบอนญาตจากเจาทา

[๓]มาตรา ๑๓๐๔ สาธารณสมบตของแผนดนน น รวมทรพยสนทกชนดของแผนดนซ งใชเพ อ สาธารณประโยชนหรอสงวนไวเพอประโยชนรวมกน เชน

(๑) ทดนรกรางวางเปลา และทดนซงมผเวนคนหรอทอดท งหรอกลบมาเปนของแผนดนโดยประการอน ตามกฎหมายทดน

(๒) ทรพยสนส าหรบพลเมองใชรวมกน เปนตนวา ทชายตลง ทางน า ทางหลวง ทะเลสาบ (๓) ทรพยสนใชเพอประโยชนของแผนดนโดยเฉพาะ เปนตนวา ปอมและโรงทหาร ส านกราชการ

บานเมอง เรอรบ อาวธยทธภณฑ [๔]ค าพพากษาฎกาท ๔๕๑/๒๔๙๖, ท ๑๑๖๖-๑๑๖๗/๒๔๙๗, ท ๒๑๙๙/๒๕๑๕,ท ๕๒๗-๕๓๐/๒๕๒๐

และ ท ๑๘๔๒/๒๕๒๒ [๕]บนทกความเหนของคณะกรรมการกฤษฎกา(กรรมการรางกฎหมาย คณะท ๗)เรอง การระวงช แนวเขต

แมน าเจาพระยา ทสงพรอมกบหนงสอส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา ท สร.๐๘๐๑/๕๙๓๗ ลงวนท ๓๐ ธนวาคม ๒๕๑๗ ถงส านกเลขาธการคณะรฐมนตรและหนงสอส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา ท สร. ๐๘๐๑/๒๖๐๙ ลงวนท ๑๘ มถนายน ๒๕๑๘ ถงส านกเลขาธการคณะรฐมนตร

[๖]มาตรา ๑๑๘ ผใดฝาฝนมาตรา ๑๑๗ ตองระวางโทษปรบไมเกนสองพนบาท และใหเจาทามค าสง เปนหนงสอแจงใหเจาของหรอผครอบครองอาคารหรอสงลวงล าน นใหร อถอนไปใหพนแมน า ล าคลอง บง อางเกบน า ทะเสสาบ อนเปนทางสญจรของประชาชนหรอทประชาชนใชประโยชนรวมกน หรอทะเลภายในนานน าไทย ในกรณท ไมปรากฏตวเจาของหรอผครอบครอง ใหปดค าสงน นไว ณ อาคารหรอสงลวงล าน น และเมอครบก าหนดสบหาวนนบแต วนทไดออกค าสงน นแลวยงไมมการร อถอนอาคารหรอสงลวงล าน นออกไป ใหเจาทาจดการร อถอนอาคารหรอสงลวงล าน นไดในการน ใหเจาทาจดการขายทอดตลาดทรพยสนทร อถอนหรออยในอาคารน น และใหน าความในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๒๗ มาใชบงคบแกเงนทขายทรพยสนน นไดโดยอนโลม

[๗]มาตรา ๑๒๐ ใหเจาทามหนาทดแลรกษาและขดลอกรองน า ทางเรอเดนแมน า ล าคลอง และทะเลภายในนานน าไทย

หามมใหผใดขดลอก แกไข เปลยนแปลงรองน า ทางเรอเดน แมน าล าคลอง หรอทะเลภายในนานน าไทย เวนแตจะไดรบอนญาตจากเจาทา ผใดฝาฝนตองระวางโทษปรบไมเกนสองพนบาท และเจาทามอ านาจสงใหหยดกระท าการดงกลาว

[๘]มาตรา ๑๑๗ หามมใหผใดปลกสรางอาคารหรอสงอนใดลวงล าเขาไปเหนอน า ในน า และใตน า ของแมน า ล าคลอง บง อางเกบน า ทะเลสาบอนเปนทางสญจรของประชาชนหรอทประชาชนใชประโยชนรวมก น หรอทะเลภายในนานน าไทยหรอบนชายหาดของทะเลดงกลาว เวนแตจะไดรบอนญาตจากเจาทา

หลกเกณฑและวธการในการอนญาตใหเปนไปตามทก าหนดในกฎกระทรวงโดยกฎกระทรวงดงกลาวจะตองระบลกษณะของอาคารและการลวงล าทพงอนญาตไดไวใหชดแจงพรอมท งระยะเวลาทจะต องพจารณาอนญาต ใหแลวเสรจดวย

47๔๒

เมอผขออนญาตยนค าขอถกตองตามหลกเกณฑ วธการและลกษณะทก าหนดไวในกฎกระทรวง ตามวรรคสองแลว เจาทาตองอนญาตภายในระยะเวลาทก าหนดในกฎกระทรวงดงกลาว

[๙]โปรดดเชงอรรถท ๘, ขางตน [๑๐]มาตรา ๑๑๗ ทว ผรบอนญาตปลกสรางอาคารหรอสงอนใดตามมาตรา ๑๑๗ ตองเสยคาตอบแทน

เปนรายป ตามวธการและอตราทก าหนดในกฎกระทรวง ซงตองไมนอยกวาตารางเมตรละหาสบบาท และถาเปนอาคารหรอสงอนใดซงมลกษณะหรอวตถประสงคเพอใชในการประกอบธรกจใหเสยเปนสองเทาของอตราดงกลาว ในกรณทอาคารหรอ สงอนใดดงกลาวถกปลกสรางข นโดยมไดรบอนญาตหรอไมเปนไปตามทไดรบอนญาตใหเสยคาตอบแทนเปนสามเทาของอตราดงกลาว

การก าหนดคาตอบแทนตามวรรคหนง ใหค านงถงสภาพของแตละทองทและประโยชนทผปลกสรางหรอ ผครอบครองพงไดรบ

คาตอบแทนทเกบไดตามวรรคหนง ใหตกเปนของกรงเทพมหานคร เมองพทยา เทศบาล องคการบรหารสวนจงหวด สขาภบาล หรอองคกรปกครองสวนทองถนอนซงมกฎหมายจดต งข น แลวแตกรณ ทอาคารหรอสงอนใดน นอยในเขต

ในกรณทมเหตอนสมควร จะออกกฎกระทรวงยกเวนหรอลดหยอนคาตอบแทนใหหนวยงานหรอบคคลใดกได [๑๑]มาตรา ๑๑๘ ผใดฝาฝนมาตรา ๑๑๗ หรอผใดไดรบอนญาตตามมาตรา ๑๑๗ แลวปลกสรางอาคาร

หรอสงอนใดไมเปนไปตามทไดรบอนญาต ตองระวางโทษปรบโดยค านวณตามพ นทของอาคารหรอสงอนใดในอตราไมนอยกวาตารางเมตรละหารอยบาทแตไมเกนตารางเมตรละหนงหมนบาท

[๑๒]โปรดดเชงอรรถท ๓, ขางตน [๑๓]มาตรา ๘ บรรดาทดนท งหลายอนเปนสาธารณสมบตของแผนดน หรอทรพยสนของแผนดนน น ถาไมม

กฎหมายก าหนดไวเปนอยางอน ใหอธบดมอ านาจหนาทดแลรกษา และด าเนนการคมครองปองกนไดตามควรแกกรณ อ านาจหนาทดงวาน รฐมนตรจะมอบหมายใหทบวงการเมองอนเปนผใชกได

ทดนอนเปนสาธารณสมบตของแผนดนส าหรบพลเมองใชรวมกนหรอใชเพอประโยชนของแผนดนโดยเฉพาะ หรอเปนทดนทไดหวงหามหรอสงวนไวตามความตองการของทบวงการเมองอาจถกถอนสภาพหรอโอนไปเพอใชประโยชนอยางอน หรอน าไปจดเพอประชาชนได ในกรณดงตอไปน

(๑) ทดนส าหรบพลเมองใชรวมกน ถาทบวงการเมอง รฐวสาหกจหรอเอกชนจดหาทดนมาใหพลเมอง ใชรวมกนแทนแลว การถอนสภาพหรอโอนใหกระท าโดยพระราชบญญต แตถาพลเมองไดเลกใชประโยชนในทดนน น หรอทดนน นไดเปลยนสภาพไปจากการเปนทดนส าหรบพลเมองใชรวมกน และมไดตกไปเปนกรรมสทธของผใดตามอ านาจกฎหมายอนแลว การถอนสภาพใหกระท าโดยพระราชกฤษฎกา

ฯลฯ [๑๔]มาตรา ๑๒๒ ทอนเปนสาธารณประโยชน คอ ทเล ยงปศสตวทจดไวส าหรบราษฎรไปรวมเล ยงดวยกน

เปนตน ตลอดจนถนนหนทาง และทอยางอนซงเปนของกลางใหราษฎรใชไดดวยกน เปนหนาทของกรมการอ าเภอจะตองคอยตรวจตรารกษาอยาใหผใดเกยดกนเอาไปเปนอาณาประโยชนแตเฉพาะตว

[๑๕]มาตรา ๖๒ ในอ าเภอหนง มนายอ าเภอคนหนงเปนหวหนาปกครองบงคบบญชาบรรดาขาราชการ ในอ าเภอ และรบผดชอบงานบรหารราชการของอ าเภอ

นายอ าเภอสงกดกระทรวงมหาดไทย บรรดาอ านาจและหนาทเกยวกบราชการของกรมการอ าเภอหรอนายอ าเภอซงกฎหมายก าหนดใหกรมการ

อ าเภอและนายอ าเภอมอย ใหโอนไปเปนอ านาจและหนาทของนายอ าเภอ

48 ๔๓

[๑๖]โปรดดเชงอรรถท ๘, ขางตน [๑๗]โปรดดเชงอรรถท ๓, ขางตน [๑๘]โปรดดเชงอรรถท ๑๓, ขางตน

49๔๔

เรองเสรจท ๕๐๔/๒๕๔๙

บนทก สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา

เรอง การทบทวนความเหนของคณะกรรมการกฤษฎกาเกยวกบอานาจในการดแล รกษาแมน า ลาคลอง ทะเลสาบและทะเลภายในนานน าไทย

กรมการขนสงทางน าและพาณชยนาวไดมหนงสอ ท คค ๐๓๐๕/๑๕๐๕ ลงวนท ๓ พฤษภาคม ๒๕๔๙ ถงส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาความวา ตามทคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะท ๘) ไดเคยมความเหนสรปความไดวา ในกรณทดนรมแหลงน าสาธารณะทน าทวมไมถงอกตอไปเนองจากการต นเขน ยอมพนสภาพจากการเปนทชายตลงไมอยในความรบผดชอบของกรมการขนสงทางน าและพาณชยนาว แตยงคงมสภาพเปนสาธารณสมบตของแผนดนส าหรบพลเมองใชรวมกนอยตอไป และอยในความรบผดชอบของนายอ าเภอทองทตามมาตรา ๑๒๒ แหงพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช ๒๔๕๗ ประกอบกบมาตรา ๘ วรรคหนง แหงประมวลกฎหมายทดน และมาตรา ๖๒ แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. ๒๕๓๔ และในการระวงช และรบรองแนวเขตทดนของเอกชนน น เมอขอบเขตความรบผดของกรมฯ จ ากดอยแตเฉพาะทชายตลงจงตองถอตามจดทน าข นสงสดในปจจบน ส าหรบการระวงช แนวเขตทดนสวนทอยเหนอทชายตลงข นไป หากปรากฏวาทดนยงคงมสภาพเปนสาธารณสมบตของแผนดนส าหรบพลเมองใชรวมกนกยงคงอยในความรบผดชอบของนายอ าเภอ ในกรณทดนรมแหลงน าสาธารณะทเกดการต นเขนเนองจากการสรางเขอนกกเกบน าข นท าใหมทดนรมแหลงน าสาธารณะทน าทวมไมถงอกตอไป กรณดงกลาวจงมผลเชนเดยวกน กลาวคอ ทดนดงกลาวยอมพนสภาพจากการเปนทชายตลง ไมอยในความรบผดชอบของกรมฯ อกตอไป

กรมการขนสงทางน าและพาณชยนาวเหนวา ความเหนของคณะกรรมการกฤษฎกา ดงกลาว นาจะขดกบภารกจและเจตนารมณ ในการดแลรกษาทางน าสาธารณะตามอ านาจหนาท ในพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ เนองจากปญหาทเกดข นจากการปฏบตงานของเจาหนาทกรมฯ ซงมการอางองความเหนดงกลาวใชเปนแนวทางในการพจารณาเพอท าการ ระวงช และรบรองแนวเขตทดนซงตดกบทางน าสาธารณะไมสามารถบงคบใชกฎหมายในการดแลรกษาและปองกนการบกรกทางน าสาธารณะใหบรรลวตถประสงคอยางเปนรปธรรมตามภารกจของกรมฯ ได กลาวคอ เม อพจารณาตามความในมาตรา ๑๒๐ แหงพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทยฯ ทบญญตใหกรมฯ มหนาทดแล รกษา และขดลอกรองน า ทางเรอเดน แมน า ล าคลอง ทะเลสาบ และทะเลภายในนานน าไทยประกอบกบเมอพจารณาความหมายในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานแลว ค าวา ดแล หมายถง เอาใจใส ปกปกรกษา ปกครอง และค าวา รกษา หมายถง ระวง ดแล ปองกน เยยวยา พเคราะหตามเจตนารมณของมาตรา ๑๒๐ แหงพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทยฯ มนยทประสงคใหกรมฯ มอ านาจหนาทในการดแลรกษาใหทางน าสาธารณะคงสภาพเดมมากทสดหรอใหคงสภาพไว ไมนอยกวาทมอยเดม

50๔๕

และระวงปองกนมใหมการบกรกหรอกระท าการเปลยนแปลง หรอท าลายทางน าสาธารณะใหเกดความเสยหาย ตลอดจนใหกรมฯ มหนาทในการขดลอกรองน า ทางเรอเดน และทางน าสาธารณะเพอพฒนา ใหมสภาพทดหรอดกวาท เปนอย เพอประโยชนในการเดนเรอ ปองกนการเปลยนแปลงทางเดนน าและ ปองกนภยสาธารณะ อาท อทกภย ภยแลง เปนตน

กรณทคณะกรรมการกฤษฎกา มความเหนวา ทางน าสาธารณะทเกดการต นเขนและน าทวมไมถงอกตอไปยอมพนสภาพจากการเปนทชายตลงไมอยในความรบผดชอบของกรมฯ ตอไป น น เมอพจารณาความหมายของค าวา ทชายตลง หมายถง ทดนทตดอยกบแมน า ล าคลอง หรอทะเลซงในฤดน าตามปกต น าทวมถงทกปทชายตลง จงเปนสวนหนงในพ นทรบผดชอบตามอ านาจหนาทของกรมฯ ไมนาจะเปนเพยงแคจดเรมตนของอ านาจหนาทตามกฎหมาย โดยอ านาจหนาทในการดแลรกษาทางน าสาธารณะนาจะหมายความรวมไปถงทางน าสาธารณะเดมทเกดการต นเขนข นหรอทางน าสาธารณะทพนสภาพจากการเปนทางน าสาธารณะแลวแตยงมไดมการถอนสภาพตามกฎหมายทดน และเมอพจารณาจากสภาพความเปนจรงแลว โอกาสททางน าสาธารณะจะเกดการต นเขนมอยตลอดเวลา ไมวาจะเกดข นโดยธรรมชาตจากการตกตะกอนของดน ทราย หรอจากการเปลยนทางเดนน าหรอจากการกระท าของมนษย ปญหาทเกดข นคอ การบกรก เพอเขามายดถอหรอครอบครองทางน าสาธารณะทเกดการต นเขนอนเปนภาระของกรมฯ ทยากจะแกไขปญหา เยยวยา และปองกนในภายหลง ซงหากยดตามแนวทางทส านกงานฯ ใหความเหนโดยไมมการสงวนททางน าสาธารณะทเกดการต นเขนไวเพอท าการขดลอกและพฒนาทางน าสาธารณะแลว อ านาจหนาทในการดแลรกษาทางน าสาธารณะและภารกจการขดลอกรองน า ทางเรอเดนของกรมฯ ตามพระราชบญญตการเดนเรอ ในนานน าไทยฯ ยอมหมดสภาพบงคบไปโดยปรยาย ฉะน น แนวทางในการระวงช แนวเขตทดนรมทางน าสาธารณะและแนวทางในการปองกนการบกรกทางน าสาธารณะของกรมฯ จงควรยดถอตามเอกสารสทธทดนเปนหลกในการพจารณาประกอบกบขอเทจจรงของแตละพ นทเปนกรณไป

ในกรณของมาตรการควบคมสงลวงล าล าน าตามความในมาตรา ๑๑๗ แหงพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทยฯ ทบญญตหามปลกสรางอาคารหรอสงอนใดลวงล าทางน าสาธารณะเวนแตไดรบอนญาตจากกรมฯ ซงเจตนารมณของกฎหมายมความประสงคใหกรมฯ ดแล ร กษา และปองกนมใหมการ บกรกทางน าสาธารณะในทางออม ตลอดจนเมอพจารณาความหมายของค าวา ลวงล าล าน า หมายถง ลวงล าเขาไปเหนอน า ในน าและใตน าของแมน า ล าคลอง บง อางเกบน า ทะเลสาบ ทะเลหรอบนชายหาดของทะเล ซงหลกเกณฑและวธการในการอนญาตก าหนดใหผขออนญาตตองเปนเจาของกรรมสทธหรอเปนผมสทธครอบครองหรอเปนผมอ านาจหนาทดแลรกษาทดนทตดกบทางน าสาธารณะ โดยตองสรางตามแนวเขตทดนยนตรงจากฝง การพจารณาวาการกระท าใดเปนการลวงล าทางน าสาธารณะทอยในขอบเขตทจะอนญาตใหไดหรอไมน น ยอมตองพจารณาจากเอกสารสทธทดน ซงในหลกการเดยวกนน ในการด าเนนคดกบผปลกสรางอาคารหรอสงอนใดลวงล าทางน าสาธารณะกอนไดรบอนญาตจากกรมฯ อนเปนความผดตามพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทยฯ ในช นการพจารณาของศาลยงคงตองยดตามเอกสารส ทธทดนประกอบการพจารณา ดงน น ความเหนดงกลาวจงไมสมกบเจตนารมณของกฎหมายทใหกรมฯ มอ านาจหนาทในการดแลรกษาประโยชนสาธารณะของประเทศ ซงไมสามารถบงคบใชกฎหมายเพอปองกนการบกรกทางน าสาธารณะอนเปนสาธารณะสมบตของแผนดนส าหรบพลเมองใชรวมกนอยางเปนรปธรรม

51๔๖

ดวยเหตผลทกลาวมาขางตน กรมการขนสงทางน าและพาณชยนาวจงใครขอใหส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา พจารณาทบทวนความเหนในเรองดงกลาวเพอทกรมฯ จะไดก าหนดเปนแนวทางในการดแลรกษาทางน าสาธารณะตามพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ ใหสอดคลองกบอ านาจหนาทของกรมฯ ตอไป

เลขาธการคณะกรรมการกฤษฎกาพจารณาแลวเหนวา เนองจากขอหารอในเรองน เปนกรณ ทกรมการขนสงทางน าและพาณชยนาวขอใหทบทวนความเหนของคณะกรรมการกฤษฎกา จงอาศยอ านาจตามขอ ๑๐ วรรคสาม แหงระเบยบคณะกรรมการกฤษฎกา วาดวยการรบปรกษาใหความเหนทางกฎหมายของกรรมการกฤษฎกา พ.ศ. ๒๕๒๒ จดใหมการประชมรวมกนของคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะท ๑ และคณะท ๗) เปนการประชมพเศษ เพอพจารณาประเดนปญหาทกรมการขนสงทางน าและพาณชยนาวขอทบทวนดงกลาว

คณะกรรมการกฤษฎกา (คณะท ๑ และคณะท ๗) ไดพจารณาขอหารอของกรมการขนสงทางน าและพาณชยนาว โดยมผแทนกระทรวงคมนาคม (ส านกงานปลดกระทรวง และกรมการขนสงทางน าและพาณชยนาว) และผแทนกระทรวงมหาดไทย (กรมการปกครอง และกรมทดน) เปนผช แจงขอเทจจรง และผแทนกรมการขนสงทางน าและพาณชยนาวไดช แจงขอเทจจรงสรปไดวา โดยทตามพระราชบญญต การเดนเรอในนานน าไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ บญญตใหกรมการขนสงทางน าและพาณชยนาวมหนาทดแล รกษา และขดลอกรองน า ทางเรอเดน แมน า ล าคลอง ทะเลสาบและทะเลภายในนานน าไทย แตปรากฏวา เมอทางน าสาธารณะเกดการต นเขนข นน าทวมไมถงอกตอไปและไมมสภาพเปนทชายตลง เนองจากการตกตะกอนของดน ทราย การเปลยนแปลงทางเดนของน า หรอจากการกระท าของบคคล กรมการขนสงทางน าและพาณชยนาว ไมสามารถเขาไปด าเนนการดแลรกษาได เนองจากทดนทน าทวมไมถงดงกลาวไมมสภาพ เปนทชายตลง ไมอยในความรบผดชอบของกรมการขนสงทางน าและพาณชยนาว ตามทคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะท ๘) ไดเคยวนจฉยไว กรมการขนสงทางน าและพาณชยนาวจงจ าเปนตองขอทบทวนความเหนในเรองดงกลาว

คณะกรรมการกฤษฎกา (คณะท ๑ และคณะท ๗) ไดพจารณาแลวเหนดวยกบความเหนของคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะท ๘) ทไดวนจฉยไวแลวในเรองอ านาจหนาทในการดแลรกษาทดนรมแหลงน าสาธารณะ (เรองเสรจท ๒๖๐/๒๕๓๘)[๑] นอกจากน คณะกรรมการกฤษฎกา (คณะท ๑ และคณะท ๗) ยงมความเหนเพมเตมดงตอไปน (๑) คณะกรรมการกฤษฎกา (คณะท ๑ และคณะท ๗) เหนวา ในกรณทดนรมแหลงน าสาธารณะทน าทวมไมถงอกตอไปเนองจากการต นเขนตามธรรมชาตยอมพนสภาพจากการเปนทชายตลง ไมอยในความรบผดชอบของกรมการขนสงทางน าและพาณชยนาว แตยงคงมสภาพเปนสาธารณสมบตของแผนดนส าหรบพลเมองใชรวมกนอยตอไป และอยในความรบผดชอบของนายอ าเภอทองทตามมาตรา ๑๒๒[๒] แหงพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช ๒๔๕๗ ประกอบกบมาตรา ๘[๓] วรรคหนง แหงประมวลกฎหมายทดน และมาตรา ๖๒[๔] แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. ๒๕๓๔ น น

52 ๔๗

การพจารณาวา ทดนน นน าทวมถงหรอไม ตองถอหลกเกณฑวาทดนน นโดยปกตน าทวมไมถงตลอดไป มใชเฉพาะฤดใดฤดหนงหรอเพยงปใดปหนงเทาน น แตถาหากปรากฏวาทดนทน าทวมไมถงอนเกดจากการกระท าของบคคล กรมการขนสงทางน าและพาณชยนาวกตองใชอ านาจตามมาตรา ๑๒๐[๕] แหงพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ ในการเขาด าเนนการดแลรกษาและขดลอกรองน าน น และแมจะมการออกหนงสอแสดงสทธในทดนตามประมวลกฎหมายทดน กเปนการออกโดยมชอบ ซงกรมการขนสงทางน าและพาณชยนาวมหนาทด าเนนการขอใหเพกถอนหนงสอแสดงสทธในทดนน นตอไป (๒) ในการใชอ านาจของกรมการขนสงทางน าและพาณชยนาวเพอดแล รกษา และขดลอกรองน า ทางเรอเดน แมน า ล าคลอง ทะเลสาบและทะเลภายในนานน าไทย ตามมาตรา ๑๒๐ แหงพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ กรมการขนสงทางน าและพาณชยนาวจะตองด าเนนการประสานงานกบหนวยงานทเกยวของตามกฎหมายอนดวยเพอใหภารกจทก าหนดไวในกฎหมายบรรลผล แตหากกรมการขนสงทางน าและพาณชยนาวเหนวาอ านาจในการดแลรกษาแหลงน าสาธารณะตามทก าหนดไวในพระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ ไมเอ อตอการปฏบตตามภารกจ กสมควรด าเนนการปรบปรงแกไขกฎหมายใหครอบคลมถงภารกจของกรมการขนสงทางน าและพาณชยนาวตอไป

(ลงชอ) พรทพย จาละ (คณพรทพย จาละ)

เลขาธการคณะกรรมการกฤษฎกา

ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา ตลาคม ๒๕๔๙

สงพรอมหนงสอ ท นร ๐๙๐๑/๐๘๙๑ ลงวนท ๙ ตลาคม ๒๕๔๙ ซงส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกามถงเลขาธการคณะรฐมนตร [๑]บนทก เรอง อ านาจหนาทในการดแลรกษาทดนรมแหลงน าสาธารณะ สงพรอมหนงสอส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา ท นร ๐๖๐๑/๒๖๔ ลงวนท ๑๑ พฤษภาคม ๒๕๓๘ ถงเลขาธการคณะรฐมนตร [๒]มาตรา ๑๒๒ ทอนเปนสาธารณประโยชน คอ ท เล ยงปศสตวท จดไวส าหรบราษฎร ไปรวมเล ยงดวยกน เปนตน ตลอดจนถนนหนทางและทอยางอนซ งเปนของกลางใหราษฎรใชไดดวยกน เปนหนาทของกรมการอ าเภอจะตองคอย ตรวจตรารกษาอยาใหผใดเกยดกนเอาไปเปนอาณาประโยชนแตเฉพาะตว

53๔๘

[๓]มาตรา ๘ บรรดาทดนท งหลายอนเปนสาธารณสมบตของแผนดน หรอเปนทรพยสนของแผนดนน น ถาไมมกฎหมายก าหนดไว เปนอยางอน ใหอธบดมอ านาจหนาทดแล รกษา และด าเนนการคมครองปองกนไดตามควรแกกรณ อ านาจหนาทดงวาน รฐมนตรจะมอบหมายใหทบวงการเมองอนเปนผใชกได

ทดนอนเปนสาธารณสมบตของแผนดนส าหรบพลเมองใชรวมกนหรอใชเพอประโยชนของแผนดนโดยเฉพาะ หรอเปนทดนทไดหวงหามหรอสงวนไวตามความตองการของทบวงการเมองอาจถกถอนสภาพหรอโอนไปเพอใชประโยชนอยางอนหรอน าไปจด เพอประชาชนได ในกรณดงตอไปน

(๑) ทดนส าหรบพลเมองใชรวมกน ถาทบวงการเมอง รฐวสาหกจหรอเอกชนจดหาทดนมาใหพลเมองใชรวมกนแทนแลว การถอนสภาพหรอโอนใหกระท าโดยพระราชบญญต แตถาพลเมองไดเลกใชประโยชนในทดนน น หรอทดนน นไดเปลยนสภาพไปจากการเปนทดนส าหรบพลเมองใชรวมกน และมไดตกไปเปนกรรมสทธของผใดตามอ านาจกฎหมายอนแลว การถอนสภาพใหกระท าโดยพระราชกฤษฎกา

ฯลฯ [๔]มาตรา ๖๒ ในอ าเภอหนง มนายอ าเภอคนหนงเปนหวหนาปกครองบงคบบญชาบรรดาขาราชการในอ าเภอ และรบผดชอบงานบรหารราชการของอ าเภอ

นายอ าเภอสงกดกระทรวงมหาดไทย

บรรดาอ านาจและหนาทเกยวกบราชการของกรมการอ าเภอหรอนายอ าเภอซงกฎหมายก าหนดใหกรมการอ าเภอและนายอ าเภอมอย ใหโอนไปเปนอ านาจและหนาทของนายอ าเภอ [๕]มาตรา ๑๒๐ ใหเจาทามหนาทดแล รกษาและขดลอกรองน า ทางเรอเดน แมน า ล าคลอง ทะเลสาบ และทะเลภายในนานน าไทย

หามมใหผใดขดลอก แกไข หรอท าดวยประการใดๆ อนเปนการเปลยนแปลงรองน าทางเรอเดน แมน า ล าคลอง ทะเลสาบหรอทะเลภายในนานน าไทย เวนแตจะไดรบอนญาตจากเจาทา ผใดฝาฝนตองระวางโทษปรบต งแตหาพนบาทถงหาหมนบาทและใหเจาทาสงใหหยดกระท าการดงกลาว

ระเบยบค ำสง/หนงสอเวยนทเกยวของ

57๕๐

(ส ำเนำ) ค ำสงท ๑๒/๒๕๖๔

เรอง ทดนชำยเลนซงงอกเกนกวำโฉนดใหยนค ำขอรบโฉนดสวนหนง

ดวยทดนชำยเลนตำงๆ เชนทรมแมน ำหรอทดนรมหวยหนอง คลอง บงบำง เปนตน ซงไดออกโฉนดแผนทไปแลว ภำยหลงมผมำขอรงวดสอบเขตต ปรำกฏวำ ทดนเหลำน นงอกเกนกวำโฉนด ถำผขอจะขอรงวดปกหลกเขตตรวมในโฉนดฉบบเดมแลวยงปกใหไมได ใหปกตำมเขตตโฉนดเดม สวนทดนงอกเกนกวำโฉนด ใหยนค ำขอรบโฉนดอกสวนหนง แลวใหสอบสวนใหไดควำมวำ ถำจะออกโฉนดในทดนทงอกใหตำมค ำขอ บำนเมองจะมกำรขดของอยำงไรบำง แลกำรปกหลกเขตตจะปกไดโดยสะดวกหรอไมเมอไมมกำรขดของอยำงใดแลว ใหสงแผนทส ำหรบทดนทงอกน น รำยงำนหำรอไปยงกรมทะเบยนทดน แลรอฟงค ำสงตอไป

กรมทะเบยนทดน กระทรวงเกษตรำธกำร สงมำ ณ วนท ๑๔ พฤศจกำยน

พระพทธศกรำช ๒๔๖๔ (ลงนำม) อำร.ด.เครก.

ทปรกษำรำชกำรกรมทะเบยนทดน

58๕๑

(ส ำเนำ) ท ๑๙๕๑๙/๒๔๙๘ กระทรวงมหำดไทย

๒๓ กนยำยน ๒๔๙๘

เรอง กำรดแลรกษำและด ำเนนกำรคมครองปองกนทดนสำธำรณประโยชน

เรยน ผวำรำชกำรภำค ทกภำค ผวำรำชกำรจงหวด ทกจงหวด นำยกเทศมนตรนครกรงเทพ

อำงถง หนงสอกระทรวงมหำดไทย ท ๑๗๓๐๗/๒๔๙๘ ลงวนท ๒๗ สงหำคม ๒๔๙๘

สงทสงมำดวย ส ำเนำหนงสอกระทรวงมหำดไทย ท ๒๕๓/๒๔๙๑ ลงวนท ๒๓ สงหำคม ๒๔๙๑, ท ๓๒๑/๒๔๙๑ ลงวนท ๑๔ ตลำคม ๒๔๙๑ และท ๘๐๖/๒๔๙๗ ลงวนท ๑๓ มกรำคม ๒๔๙๗

ตำมทกระทรวงมหำดไทยไดช แจงซอมควำมเขำใจ และวำงระเบยบปฏบตในกำรดแลรกษำและด ำเนนกำรคมครองปองกนทดนอนเปนสำธำรณสมบตของแผนดนทรำษฎรใชประโยชนรวมกนตำมประมวลกฎหมำยทดน มำเพอใหจงหวด เทศบำล และสขำภบำลถอเปนทำงปฏบตแลว น น

บดน ทำนรฐมนตรวำกำรกระทรวงมหำดไทยไดพจำรณำแลวเหนวำ ทดนอนเปนสำธำรณสมบตของแผนดน ซงรำษฎรใชประโยชนรวมกน หรอเรยกโดยยอวำ ทดนสำธำรณประโยชนน นปรำกฏวำในปจจบนน ไดมรำษฎรเขำครอบครองอยมำก ท งน เนองจำกเหตหลำยประกำร เชน อำณำเขตทดนสำธำรณประโยชน ไมแนนอน และสวนมำกไมมหลกเขตปกไวใหประชำชนทรำบ เจำหนำทผดแลรกษำปลอยปละละเลยไมด ำเนนกำรขบไลผบกรกเสยแตระยะแรกทรำษฎรเรมบกรกเขำครอบครอง นอกจำกน น ปรำกฏวำเคยมตวอยำงททำงรำชกำรไดผอนผนใหผบกรกทดนสำธำรณประโยชนไดเขำอยอำศยและท ำมำหำเล ยงชพในทดน ทบกรก เปนตน ดวยเหตน ทดนสำธำรณประโยชนจงนบวนแตจะลดนอยลงไปทกท จะเปนเหตใหรำษฎรอนๆ ทไมไดบกรกไดรบควำมเดอดรอน ไมมทดนใชประโยชนรวมกนในกำลภำยหนำ สมควรจะด ำเนนกำรสงวนไวใหคงสภำพเปนทดนสำธำรณประโยชนโดยเดดขำด ต งแตบดน เปนตนไป เชนเดยวกบวธกำรทในตำงประเทศด ำเนนกำรอย เชน ในประเทศเดนมำรค ยงมทดนสำธำรณประโยชนเปนปำอยแหงหนงในนครโคเปนเฮเกน ซงเปนนครหลวง ทำงกำรประเทศเดนมำรคไดสงวนไวอยำงจรงจงเพอรำษฎรไดใชประโยชนรวมกน เปนต น จงใหถอวำเปนหลกกำรใหจงหวด เทศบำล และสขำภบำลซงไดรบมอบหมำยใหมอ ำนำจหนำทดแลรกษำ และด ำเนนกำรคมครองปองกนทดนสำธำรณประโยชน ส ำรวจตรวจสอบทดนสำธำรณประโยชนภำยในเขตทองททกแปลง และพจำรณำด ำเนนกำรท ำหนงสอส ำคญส ำหรบทดนเสยใหเปนหลกฐำน ถำทดนสำธำรณประโยชนแปลงใด ปรำกฏวำมรำษฎรบกรกเขำครอบครองท ำประโยชนปลกสรำงอำคำรบำนเรอนโดยไมชอบดวยกฎหมำย กใหด ำเนนกำรขบไลใหออกไปเสย หรอพจำรณำหำทำงจดใหไปอยทอน เชน นคม เปนตน

โดยทกำรดแลรกษำและด ำเนนกำรคมครองปองกนทดนสำธำรณประโยชนตำมหลกกำรดงกลำว กระทรวงมหำดไทยไดเคยวำงระเบยบปฏบตไวแลว ฉะน น จงขอซอมควำมเขำใจและช แจงทำงปฏบตเพมเตมดงตอไปน

59๕๒

๑. กำรส ำรวจตรวจสอบท ำหลกฐำนเกยวกบทดนสำธำรณประโยชน ซงกระทรวงมหำดไทยไดเคยวำงระเบยบไวโดยหนงสอ ท ๓๕๓/๒๔๙๒ ลงวนท ๒ กนยำยน ๒๔๙๒ น น ใหจงหวดตรวจสอบวำไดด ำเนนกำรไปแลวเพยงใด ถำทดนสำธำรณประโยชนแปลงใด อยในเขตเทศบำลหรอสขำภบำลกใหมอบหมำยหลกฐำนใหเทศบำลหรอสขำภบำลรบเรองไปด ำเนนกำรแลวแตกรณ แตอยำ งไรกดใหจงหวด เทศบำล หรอสขำภบำลด ำเนนกำรส ำรวจตรวจสอบทดนสำธำรณประโยชนภำยในเขตทองท ทกแปลง ใหทรำบวำ ทดนแปลงใด ต งอยทใด เปนทดนสำธำรณประโยชนดวยเหตใด มหลกฐำนอยำงใด อำณำเขตทศใดจดสงส ำคญอยำงใด กวำงยำวเน อท เทำใด มผบกรกหรอไมเพยงใด ผบกรกไดเขำครอบครองท ำประโยชนอยำงใด แลวรวบรวมท ำแผนทไวเปนหลกฐำน ส ำหรบกรณทมผบกรก กใหด ำเนนกำรตำมอ ำนำจหนำทโดยเครงครด และใหท ำหลกฐำนเกยวกบทดนสำธำรณประโยชนตำมหนงสอทกลำวขำงตนใหเรยบรอย กำรสงทะเบยนทดนสำธำรณประโยชนซงเดมใหสงไปยงกระทรวงมหำดไทยน น ตอไปน ใหสงไปยงกรมทดนซงเปนเจำหนำท ๒. กำรท ำหนงสอส ำคญส ำหรบทดนซงกระทรวงมหำดไทยไดเคยวำงระเบยบไว โดยหนงสอ ท ๓๒๑/๒๔๙๑ ลงวนท ๑๔ ตลำคม ๒๔๙๑ น น ใหจงหวด เทศบำล หรอสขำภบำลแลวแตกรณส ำรวจ ท ำประมำณกำรคำใชจำยสงไปยงกระทรวงมหำดไทย โดยใหพจำรณำแบงด ำเนนกำรตำมล ำดบควำมจ ำเปน ทดนสำธำรณประโยชนทมผบกรกหรอมกรณพพำทอยเสมอ ใหด ำเนนกำรเปนอนดบแรก ทดนสำธำรณประโยชน ทปรำกฏวำ อำณำเขตไมแนนอน และไมมปญหำอยำงใด ใหด ำเนนกำรในอนดบตอไป ส ำหรบทดนสำธำรณประโยชน โดยสภำพ ซงไมสะดวกแกกำรท ำหนงสอส ำคญส ำหรบทดน เชน ทะเลสำบ หวย แมน ำ ล ำคลอง ทำงเดน เปนตน ไมตองท ำหนงสอส ำคญส ำหรบทดน ๓. กำรถอนสภำพทดนสำธำรณประโยชน ซงกระทรวงมหำดไทยไดเคยวำงระเบยบไวโดยหนงสอ ท ๒๕๓/๒๔๙๑ ลงวนท ๒๓ สงหำคม ๒๔๙๑ น น ใหจงหวด เทศบำลและสขำภบำลถอเปนหลกกำรปฏบตตอไป

๔. กำรดแลรกษำและด ำเนนกำรคมครองปองกนทดนสำธำรณประโยชน ซงกระทรวงมหำดไทยไดเคยสงกำรก ำชบกำรปฏบตอยเสมอ และคณะรฐมนตรกไดมมตใหเจำหนำทดแลรกษำไมใหผใดบกรก เขำครอบครองเปนอนขำดอยแลว ดงปรำกฏตำมหนงสอกระทรวงมหำดไทย ท ๘๐๖/๒๔๙๗ ลงวนท ๑๓ มกรำคม ๒๔๙๗ น น ใหจงหวด เทศบำลและสขำภบำลถอปฏบตโดยเครงครด และใหมอบหมำยใหมเจำหนำทรบผดชอบดแลรกษำเปนหลกฐำนเจำหนำทจะไดเอำใจใสตรวจตรำอยเสมอ ผดถกประกำรใด ยอมจะตองรบผดชอบ ๕. ในกรณทเจำหนำทผดแลรกษำไดอนญำตใหรำษฎรเชำหรออำศยอยในทดนสำธำรณประโยชนน น เปนกำรปฏบตทไมชอบดวยกฎหมำย ใหจงหวด เทศบำลหรอสขำภบำลแลวแตกรณส ำรวจตรวจสอบ เสยในครำวเดยวกนน ถำปรำกฏวำท ดนท ใหเชำหรออำศยเปนท ดนอนเปนสำธำรณสมบตของแผนดน ซงรำษฎรใชประโยชนรวมกน กใหด ำเนนกำรบอกเลกสญญำและก ำหนดระยะเวลำใหผเชำหรอผอำศยร อถอน สงปลกสรำงและออกไปเสยจำกทดนแปลงน นๆ ถำขดขนกใหด ำเนนกำรฟองขบไล ถำปรำกฏวำไมใชเปนทดน

60 ๕๓

อนเปนสำธำรณสมบตของแผนดน ซงประชำชนใชประโยชนรวมกนหรอเปนทดนสำธำรณประโยชนเลกใช กใหส ำรวจท ำบญชไว เพอด ำเนนกำรจดหำผลประโยชนส ำหรบรฐหรอบ ำรงทองถนตอไป

ท งน ใหสงเทศบำล สขำภบำลและเจำหนำทถอเปนทำงปฏบตโดยเครงครด

ขอแสดงควำมนบถออยำงสง (ลงชอ) รำมรำชภกด (พระยำรำมรำชภกด) ปลดกระทรวงมหำดไทย

กรมทดน

61๕๔

(ส ำเนำ) ท ๘๙๕๔/๒๔๙๙ กระทรวงมหำดไทย

๒๓ เมษำยน ๒๔๙๙

เรอง กำรดแลรกษำและด ำเนนกำรคมครองปองกนทดนอนเปนสำธำรณสมบตของแผนดน

เรยน ผวำรำชกำรภำค ทกภำค และผวำรำชกำรจงหวด ทกจงหวด

อำงถง หนงสอท ๑๙๕๑๙/๒๔๙๘ ลงวนท ๒๓ กนยำยน ๒๔๙๘

ตำมทกระทรวงมหำดไทยไดช แจงซอมควำมเขำใจและวำงระเบยบในกำรดแลรกษำและด ำเนนกำรคมครองปองกนทดนอนเปนสำธำรณสมบตของแผนดน ซงรำษฎรใชประโยชนรวมกนมำเพอใหจงหวด เทศบำล และสขำภบำล ถอเปนทำงปฏบต น น

ในกำรประชมกระทรวงมหำดไทย คร งท ๑๐/๒๔๙๙ เมอวนศกรท ๒๓ มนำคม ๒๔๙๙ ณ ท ำเนยบรฐบำล พณฯ รฐมนตรวำกำรกระทรวงมหำดไทยไดเสนอวำ มหนวยรำชกำรหลำยแหงเสนองบประมำณ ขอสรำงเขอนกนตลงพง เพอปองกนมใหสถำนทรำชกำรตองพงทลำยลงไปในน ำ โดยอำงเหตผลวำกระแสน ำเซำะตลงเขำมำทกปหำกปลอยไวจะเกดกำรเสยหำยแกทรพยสนของทำงรำชกำร และงบประมำณทขอกมจ ำนวนมำก ซงเปนกำรส นเปลองสมควรจะไดจดหำวธปองกนอยำงอน เปนตนวำ ท ำรอกก นกระแสน ำไว เพอใหกระแสน ำลดควำมแรงลง หรอท ำใหกระแสน ำเปลยนทำงเดนไปตลงกจะไมพง และเปนกำรประหยดเงนของทำงรำชกำรไดดวย ในทสดทประชมไดลงมตเหนชอบดวย และใหถอเปนหลกปฏบตตอไป กระทรวงมหำดไทย ไดพจำรณำเหนวำ โดยทสภำพทชำยตลงอนเปนสำธำรณสมบตของแผนดนซงประชำชนใชประโยชนรวมกนน นยอมเปลยนสภำพไปไดตำมธรรมชำต โดยควำมเปลยนแปลงของกระแสน ำเปนเหตใหทชำยตลงฝงซงถกกระแสน ำไหลแรงพงลงและฝงซงถกกระแสน ำไหลออนเกดเปนทงอกข นกม บำงแหงมน ำไหลไมตลอดป ท ำใหทชำยตลงท งสองฝงต นเขนจนกลำยเปนทงอกท งสองฝง ทำงน ำต นเขนกลำยเปนพ นดนธรรมดำไปกม ควำมเปลยนแปลงของทชำยตลงดงกลำวเปนเหตใหสทธในทดนของบคคลเปลยนแปลงไปตำมบทบญญต ของกฎหมำยดวย แมบคคลน นจะมสทธในทดนอยโดยชอบดวยกฎหมำยกตำม ถำเปนทชำยตลงซงถกกระแสน ำไหลเซำะตลงพงลงทดนของบคคลน นกกลำยสภำพเปนสำธำรณสมบตของแผนดนซงรำษฎร ใชประโยชนรวมกน ในทำงตรงกนขำมถำเปนทชำยตลงซงงอกออกมำจนกลำยเปนพ นดนธรรมดำทงอกกยอม เปนทรพยสนของบคคลผเปนเจำของทดนแปลงน นและควำมเปลยนแปลงของทชำยตลงอนเกดจำกธรรมชำตของกระแสน ำดงกลำวแลว ยอมเปนผลใหเกดควำมไมสะดวกแกกำรทรำษฎรจะใชประโยชนรวมกนดวย เชน ทำงน ำอำจแคบเขำหรอเปนทำงคดเค ยวไมสวยงำม หรอกลำยสภำพต นเขนเปนพ นดนธรรมดำไป ดงน จงเปนกำรสมควรจะไดดแลรกษำและด ำเนนกำรคมครองปองกนทำงน ำใหคงสภำพไว จงใหจงหวด เทศบำล และสขำภบำล ไดส ำรวจทำงน ำซงอยในเขตทองททกแหงเพอทรำบสภำพควำมเปลยนแปลงตำมนยดงกลำวขำงตน แลวขอใหพจำรณำทำงแกไข ถำทชำยตลงตอนใดพงกใหหำทำงจดท ำรอ ถำตอนใดเกดทงอก กใหหำทำงจดกำรแกไขปองกนหรอขดลอกเสยกอนทจะใหกลำยสภำพเปนพ นดนธรรมดำ ท งน ขอใหด ำเนนกำร

62 ๕๕

โดยขอแรงก ำนนผใหญบำนและรำษฎร หรอใชงบประมำณทำงจงหวด เทศบำล หรอสขำภบำล หรอเงนชวยบ ำรงทองท ถำกจกำรใดทจงหวด เทศบำลหรอสขำภบำล ไมสำมำรถด ำเนนกำรดงกลำวแลวได กขอใหจดท ำโครงกำรขอต งงบประมำณไปยงกระทรวงมหำดไทยส ำหรบกำรขดลอกทงอกชำยตลงน น ถำจะตองด ำเนนกำรโดยใชเรอขด กใหขอควำมรวมมอไปยงกรมชลประทำนดวย

ฉะน น จงเรยนมำเพอถอเปนทำงปฏบตตอไป เมอไดด ำเนนกำรไปแลวประกำรใด ช แจงไปใหกระทรวงมหำดไทยทรำบทกระยะ

ขอแสดงควำมนบถออยำงสง (ลงชอ) รำมรำชภกด (พระยำรำมรำชภกด) ปลดกระทรวงมหำดไทย กรมทดน

63๕๖

(ส ำเนำ) ท ๗๗๘๙/๒๔๙๙ กรมทดน

๑๐ ตลำคม ๒๔๙๙

เรอง นำยประเสรฐ ข ำดวง ขอรบโฉนดทดนทงอกรมแมน ำเจำพระยำ

เรยน ผวำรำชกำรจงหวดสมทรปรำกำร

อำงถง หนงสอจงหวด ท ๑๐๘๘๐/๒๔๙๙ ลงวนท ๑๗ กนยำยน ๒๔๙๙

ตำมทจงหวดแจงไปวำ นำยประเสรฐ ข ำดวง ขอรงวดรบโฉนดทดน ซงเปนทงอกรมแมน ำเจำพระยำจำกโฉนดหมำยเลขท ๔๕๐๓ หนำส ำรวจ ๑๙๘ ต ำบลบำงน ำผ ง (บำงกระสอบ) อ ำเภอพระประแดง เจำหนำทไดท ำกำรรงวดปกหลกเขตตลอดจนประกำศแจกโฉนดทดนครบก ำหนดแลวไมมผ ใดคดคำน กำรปกหลกเขตไมขดของ ผขอไดท ำประโยชนเปนสวนจำกแลวท งแปลง และอ ำเภอไมขดของแตอยำงใด จงหวดพจำรณำแลวไมขดของ จงสงรปแผนทไปเพอพจำรณำ น น

เรองน กรมทดนพจำรณำแลวเหนวำ จงหวดควรพจำรณำสงเจำหนำทด ำเนนกำรสอบสวน ใหไดควำมแนนอนเสยกอนวำ ทดนแปลงน เปนทงอกจำกทดนของผขอซงเกดงอกข นตำมธรรมชำต ไมใชเกดจำก กำรกระท ำใหต นเขนงอกข น เปนอนพนจำกกำรเปนทสำธำรณสมบตของแผนดนอยในลกษณะทจะพงออกโฉนดทดนได และไมเปนกำรขดกบกรณกำรดแลรกษำและด ำเนนกำรคมครองปองกนทดนอนเปนสำธำรณสมบต ของแผนดนตำมหนงสอกระทรวงมหำดไทย ท ๘๙๕๔/๒๔๙๙ ลงวนท ๒๓ เมษำยน ๒๔๙๙ ท งผขอไดแจง กำรครอบครองไวแลว ดงน กควรใหเจำพนกงำนทดนพจำรณำด ำเนนกำรออกโฉนดทดนตอไปไดตำมระเบยบ จงเรยนมำเพอทรำบ

ขอแสดงควำมนบถออยำงสง

(ลงชอ) เสรม ศำลคปต (นำยเสรม ศำลคปต) รองอธบด รกษำรำชกำรแทน อธบดกรมทดน กองหนงสอส ำคญ

64 ๕๗

(ส ำเนำ) ท ๕๔๓๒/๒๕๐๐ กรมทดน

๑๘ กรกฎำคม ๒๕๐๐

เรอง กำรออกโฉนดทดนทงอกรมตลง

เรยน ผวำรำชกำรจงหวด ทกจงหวด

อำงถง หนงสอกรมทดน ท ๘๗๗๔/๒๔๙๙ ลงวนท ๒๒ พฤศจกำยน ๒๔๙๙

ตำมทกรมทดนไดสงหนงสอกรมทดน ท ๗๗๘๙/๒๔๙๙ ลงวนท ๑๐ ตลำคม ๒๔๙๙ ตอบขอหำรอ จงหวดสมทรปรำกำร เรอง กำรออกโฉนดทดนทงอกรมตลง มำเพอใหเจำหนำทถอเปนทำงปฏบต น น

บดน กรมทดนพจำรณำแลวเหนวำ ทงอกรมตลงซงเกดข นตำมธรรมชำตจนพนจำกทดน อนเปนสำธำรณสมบตของแผนดนในลกษณะทจะพงออกโฉนดทดนไดยอมจะงอกข นตำมแนวรมตลงไมเพยงแปลงเดยว ฉะน น เมอมผขอรงวดรบโฉนดทดนอนเปนทงอกรมตลง และทำงกำรจงหวดด ำเนนกำรสอบสวน ปรำกฏเปนทงอกเปนแถวเปนแนวตดตอกนแลว ขอใหจงหวดสงเจำหนำทจดกำรวำงแนวเขตทงอกน นไว เพอตดปญหำเรองเขตทรมตลงและเปนธรรมแกผขอรบโฉนดทดนอนเปนทงอกรำย อนตอไปดวย จงเรยนมำเพอไดโปรดสงใหเจำหนำทถอปฏบตในกำรพจำรณำด ำเนนกำรออกโฉนดทดนทงอกรมตลงตอไป

ขอแสดงควำมนบถออยำงสง (ลงนำม) ถ.สนทรสำรทล (นำยถวล สนทรสำรทล) อธบดกรมทดน

65๕๘

(ส ำเนำ)

ท ๒๕๑๖/๒๕๐๒ กรมทดน

๑๗ มนำคม ๒๕๐๒

เรอง นำงแคทเธอรน บบผำบร ขอรงวดรบโฉนดทดน

เรยน ผวำรำชกำรจงหวดสมทรปรำกำร

อำงถง หนงสอจงหวดท ๒๓๐๐/๒๕๐๒ ลงวนท ๒ มนำคม ๒๕๐๒

ตำมทจงหวดแจงไปวำ นำงแคทเธอรน บบผำบร และนำงสำวเฮเลน อนงคแตสจ ขอรงวด รบโฉนดทดนทงอกรมแมน ำเจำพระยำจำกโฉนดท ๔๔๗๗ อ ำเภอพระประแดง กำรรงวดไมมกำรขดของ และไดประกำศแจกโฉนดทดนครบก ำหนดแลว ไมมผใดคดคำน อ ำเภอพระประแดงสอบสวนไดควำมวำ ทดนทขอรงวดรบโฉนดทดนเกดงอกข นจำกทดนของผขอตำมธรรมชำต พนจำกกำรเปนทสำธำรณสมบต ของแผนดน อยในลกษณะใชประโยชนอนจะพงออกโฉนดทดนได และไมขดกบกรณกำรดแลรกษำด ำเนนกำรคมครองปองกนทดนอนเปนสำธำรณสมบตของแผนดน ผขอไดรบหนงสอรบรองกำรท ำประโยชน (น.ส. ๓) แลว จงหวดเหนวำควรออกโฉนดทดนใหได จงขออนมตตำมค ำสงกรมทดนท ๑๒/๒๔๖๔ ลงวนท ๑๔ พฤศจกำยน ๒๔๖๔ น น

เรองน กรมทดนพจำรณำแลวเหนวำ เมอจงหวดสอบสวนปรำกฏเปนทงอกรมตลงเขำลกษณะ ทดนตำมนยหนงสอกรมทดน ท ๗๗๘๙/๒๔๙๙ ลงวนท ๑๐ ตลำคม ๒๔๙๙ ตอบขอหำรอของจงหวดน มำเพอใหเจำหน ถอเปนทำงปฏบตแลว เหนควรสงใหเจำพนกงำนทดนด ำเนนกำรออกโฉนดทดนตอไปได ตำมระเบยบ สวนเขตทงอกควรใหเจำหนำทจดวำงแนวเขตตำมหนงสอเวยนกรมท ดนท ๕๔๓๒/๒๕๐๐ ลงวนท ๑๘ กรกฎำคม ๒๕๐๐ ดวย

อนง กรมทดนขอเรยนซอมควำมเขำใจดวยวำ กำรออกโฉนดทดนทงอกรมตลงน หำกกำรสอบสวนของจงหวดไดควำมแนนอนตำมนยขำงตนน และไมมกรณอนเปนปญหำทควรหำรออยำงอนกใหเจำหนำทพจำรณำด ำเนนกำรออกโฉนดทดนตอไปไดตำมอ ำนำจหนำทและระเบยบวธกำร โดยไมตองแจงไปขอใหกรมทดนพจำรณำสงกำรอกช นหนง จงเรยนมำเพอขอไดโปรดสงใหเจำพนกงำนทดนถอปฏบตตอไป

ขอแสดงควำมนบถออยำงสง (ลงชอ) เสรม ศำลคปต (นำยเสรม ศำลคปต) รองอธบด ลงชอแทน อธบดกรมทดน สวนกำรควบคมสทธในทดน

66๕๙

(ส ำเนำ) ท ๔๗๖๙/๒๕๐๒ กรมทดน

๔ มถนำยน ๒๕๐๒

เรอง หำรอกำรออกโฉนดทดน

เรยน ผวำรำชกำรจงหวดอำงทอง

อำงถง หนงสอจงหวด ท ๕๘๙๖/๒๕๐๑ ลงวนท ๔ กรกฎำคม ๒๕๐๑

สงทสงมำดวย เอกสำรตำงๆ รวม ๓๘ ฉบบ

ตำมทช แจงวำ ไดแตงต งคณะกรรมกำรด ำเนนกำรสอบสวนพจำรณำเรองทงอกจำกทำงเดนรมแมน ำเจำพระยำ ต ำบลบำงแกว อ ำเภอเมองอำงทองเสรจแลว ขอเทจจรงฟงไดวำ เดมมทำงสำธำรณะ อยสำยหนงรมแมน ำเจำพระยำ เรมแตหนำศำลำกลำงจงหวดอำงทองเลยบไปตำมรมแม น ำเจำพระยำ ผำนหนำบำนเอกชนเรอยไปจนถงวดทองคง แลววกออกหลงบำนรำษฎร ตอมำรมตลงบำงตอนงอกบำงตอนพงลงน ำ ทำงเดนกเล อนเขำออกตำมสภำพ นอกจำกน นตรงท งอกนอกทำงเดน เจำของทดนซ งมท ดน ตดตอทำงเดนไดเขำครอบครองปลกยำสบ พรก มะเขอ เวลำน ำทวมกเลกไป เมอน ำลดกเขำท ำตอไป เปนเชนน ตลอดมำ คร นเมอ พ.ศ. ๒๔๗๘ ทำงรำชกำรไดสรำงถนนข นใหมเลยบรมแมน ำทงอกตอนในถนนทำงรำชกำรไดออกโฉนดท ด นไปแลว ๒ รำย แตไดกนทำงเดนเดมไว ท งอกตอนนอกถนนจดรมน ำ ทำงรำชกำรไดข นทะเบยนทรำชพสด คณะกรรมกำรเหนวำ ทำงเดนเดมเปนทำงสำธำรณะแตไดเปลยนสภำพเปนทรกรำงวำงเปลำไปแลว ไมตองตรำพระรำชกฤษฎกำถอนสภำพสวนทดนทงอกจำกทำงสำธำรณะเดม ยอมตกเปนสำธำรณสมบตของแผนดน ซงถำรำษฎรไดครอบครองท ำประโยชนมำอำจจะขอรบโฉนดได ทดนดำนนอกถนนรำษฎรไมไดแจงกำรครอบครองทดน (ส.ค. ๑) ถอวำสละสทธครอบครอง แตผวำรำชกำรจงหวดอำจผอนผนไดเฉพำะรำย สวนทดนทอยในโฉนดไมเปนสำธำรณสมบตของแผนดน เวนแตสวนทเปนถนนไปแลว จงหวดเหนตองกบควำมเหนของคณะกรรมกำร แตกำรจะด ำเนนคดกบผครอบครองทดน ซงคณะกรรมกำรช ขำดวำไมมสทธ เกรงวำจะสไมได เพรำะหลกฐำนไมรดกม จงขอใหกรมทดนพจำรณำ น น

กรมทดนไดพจำรณำแลวมควำมเหนวำ ตำมขอเทจจรงทปรำกฏน ยอมแบงสภำพทดนออกเปน ๔ ตอน คอ (๑) ทำงเดนเดม (๒) ทดนซงงอกจำกทำงเดนเดมไปถงถนนใหม (๓) ถนนใหมและ (๔) ท งอกรมตลงจำกถนนใหมถงแมน ำ ท ดนท ง ๔ ตอนน จะตกเปนของเอกชนไดหรอไมยอมแลวแตขอเทจจรงเปนรำยๆ ไป และไดมค ำพพำกษำเปนบรรทดฐำนสนบสนนอยแตละกรณ กำรด ำเนนคดกจ ำเปนตอง หำพยำนหลกฐำนมำประกอบใหพอ กำรทรวำรำษฎรไมมสทธ แลวยงหำพยำนหลกฐำนมำใหศำล พจำรณำพพำกษำไมไดน น นบวำเปนเรองทนำสนใจ ท งๆ ทมขอกฎหมำยและค ำพพำกษำศำลฎกำสนบสนนแลว กยงแพคด แตอยำงไรกด ในเรองทดนอนเปนสำธำรณสมบตของแผนดนทประชำชนใชประโยชนรวมกนน น แมกำรด ำเนนคดคร งหนงจะแพไปแลวกด หำกมพยำนและหลกฐำนปรำกฏใหมกยอมจะด ำเนนคดใหมได

67๖๐

เพรำะสำธำรณสมบตของแผนดนเชนน ยอมไมสญไป แมเอกชนจะตอสดวยอำยควำมกมได ในช นน จงขอช แจงหลกกำรมำเพอทรำบ สวนกำรหำขอเทจจรงน นเปนหนำทของจงหวดและผปกครองทองทพงใชสตปญญำควำมสำมำรถสบสวนหำมำประกอบใหถกตอง กยอมจะเปนผลดแกกำรด ำเนนคดโดยไมมปญหำ ตอนท ๑ ทำงเดนเดม เปนทรบกนวำทำงเดนเดมน มอย เมอรมตลงเปลยนแปลง ทำงเดนเดมกเลอนเขำและเลอนออกตำมทงอกและตลงพง ยอมมสภำพอนไมแนนอน แตโดยททำงเดนน ปรำกฏในแผนทระวำงวำเปนทำงสำธำรณประโยชนซงเปนพยำนหลกฐำนอยำงหนงทพอจะฟงไดวำทำงน เปนทำงสำธำรณะ แตพยำนบคคลสบไมพบวำเปนทำงประเภทใด ซงถำเปนแตเพยงรองรอยทำง ตำมนยค ำพพำกษำฎกำท ๔๑๙/๒๕๐๐ แลว ผครอบครองทำงเดนเดมกมสทธในท ดนโดยไมตองด ำเนนกำรถอนสภำพหรอ ตรำพระรำชบญญตโอนกรรมสทธ แตถำทำงเดนเดมเปนทำงสำธำรณประโยชน เพยงแตรำษฎรเลกใชและ มบคคลเขำไปครอบครองท ำประโยชน แมจะเปนเวลำนำนสกเทำใด กไมไดกรรมสทธและหำท ำใหทำงเดนเดมเปลยนสภำพจำกทำงสำธำรณะเปนอยำงอนไปไดไม ดงปรำกฏตำมนยค ำพพำกษำฎกำท ๕๘๕/๒๔๖๙ และ ท ๘๖/๒๔๗๘ นอกจำกจะไดตรำพระรำชบญญตโอนกรรมสทธตำมมำตรำ ๑๓๐๕ แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย หรอตรำพระรำชกฤษฎกำถอนสภำพตำมควำมในมำตรำ ๘ แหงประมวลกฎหมำยทดนเสยกอน ตอนท ๒ ทดนซงงอกจำกทำงเดนเดมไปถงถนนใหม กำรวนจฉยทดนตอนน เปนปญหำสบเนองจำกขอเทจจรงในตอนท ๑ ซงถำทำงเดนเดมเปนเพยงรองรอยทำง ไมใชทำงสำธำรณะทดนทงอกตอนน กมลกษณะเปนทงอกและตกเปนกรรมสทธของเจำของทดนแปลงทเกดทงอกตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๑๓๐๘ แตถำทำงเดนเปนทำงสำธำรณะ ทดนทงอกตอนน กตกเปนสำธำรณสมบตของแผนดนตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๑๓๐๔ (๒) ประเภททรกรำงวำงเปลำผใดเขำครอบครอง ท ำประโยชนอย กอำจมสทธในทดนไดโดยด ำเนนกำรใหไดมำซงทดนตำมกฎหมำยอน ตอนท ๓ ถนนใหม ถนนสำยน ขอเทจจรงปรำกฏวำ ขณะททำงรำชกำรท ำถนนถมดนข นเมอ พ.ศ. ๒๔๗๘ น น ทดนตอนน น ำยงทวมในฤดน ำเหนอหลำก และทำงรำชกำรกมไดท ำกำรเวนคนหรอ มผใดแสดงกำรอทศใหหรอคดคำนแตประกำรใดหรอจะกลำวอกนยหนงกวำรำษฎรผมสทธไดอทศใหเปนทำงสำธำรณะโดยปรยำย ดงน น ถนนสำยน จงมลกษณะเปนทสำธำรณสมบตของแผนดนตำมมำตรำ ๑๓๐๔ (๒) แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยโดยสมบรณ ตอนท ๔ ทงอกรมตลงจำกถนนใหมถงแมน ำ โดยทขอเทจจรงปรำกฏวำหลงจำกทำงรำชกำร ตดถนนใหม เมอ พ.ศ. ๒๔๗๘ แลว ทดนตอนน น ำยงทวมถงอยตำมฤดกำล ยอมถอวำเปนทชำยตลง อนเปน สำธำรณสมบตของแผนดนตำมนยค ำพพำกษำฎกำท ๑๑๖๖ – ๑๑๖๗/๒๔๙๗ แมผครอบครองบำงรำย จะไดถมทดนตอนน ใหพนจำกระดบน ำทวมถง กยอมไมไดกรรมสทธในทดนทถำมข น (ค ำพพำกษำฎกำท ๗๘๑/๒๔๗๒) ทดนตอนน จงยงคงเปนทสำธำรณสมบตของแผนดนซงอยในควำมดแลรกษำของทำงรำชกำรตำมเดม

68 ๖๑

ฉะน น จงเรยนมำเพอทรำบ และเมอจงหวดไดด ำเนนกำรไปเปนผลประกำรใด โปรดแจงใหกรมทดนทรำบดวย

ขอแสดงควำมนบถออยำงสง (ลงชอ) ศ. ไทยวฒน (นำยศกด ไทยวฒน) อธบดกรมทดน กองควบคมและจดทดน

69๖๒

(ส ำเนำ) ท ๑๒๘๕/๒๕๐๓

เรยน ผวำรำชกำรจงหวด ทกจงหวด

กรมทดนขอสงส ำเนำหนงสอส ำนกงำนเลขำธกำรคณะรฐมนตร ท มท ๙๘๒๑/๒๕๐๓ ลงวนท ๒๒ กนยำยน ๒๕๐๓ พรอมท งบนทกควำมเหนของส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎำเรองทชำยตลง (กรณทดนต ำบลปำกน ำโพ อ ำเภอเมองนครสวรรค จงหวดนครสวรรค) กบเรองสำธำรณสมบตของแผนดน มำพรอมกบหนงสอน เพอโปรดสงเจำหนำทถอปฏบตตอไป

(ลงชอ) นตธรรมทะเบยนรฐ ๒๗ ต.ค. ๒๕๐๓ (ขนนตธรรมทะเบยนรฐ) ผอ ำนวยกำรสวนกำรควบคมสทธในทดน ลงชอแทน อธบดกรมทดน

70 ๖๓

บนทก

เรอง สำธำรณสมบตของแผนดน

กรมเลขำธกำรคณะรฐมนตรไดม หน งส อท ๙๑๓๔/๒๔๙๑ ลงวนท ๒๘ ตลำคม ๒๔๙๑ ควำมวำใหคณะกรรมกำรกฤษฎกำพจำรณำเรองทสำธำรณประโยชน ตำมหนงสอของกระทรวงมหำดไทย ท ๑๒๖๕๗/๒๔๙๑ ลงวนท ๑๘ กนยำยน ๒๔๙๑ ซงมขอควำมโดยยอวำกระทรวงมหำดไทยไดต งกรรมกำรข นคณะหนงเพอพจำรณำปญหำทสำธำรณประโยชน ซงคณะกรรมกำรไดมควำมเหนโดยสรปวำ เม อพจำรณำ ตำมกฎหมำยโดยเฉยบขำดแลว ยอมไมมผใดเปลยนแปลงสภำพหรอเขำครอบครองยดถอกรรมสทธ หรอน ำไปใหเชำหรอท ำกำรใดๆ ลงในทสำธำรณสมบตของแผนดน อนเปนเหตใหเสอมเสยประโยชนของสำธำรณชนได เวนแตจะท ำโดยบญญตแหงกฎหมำย กระทรวงมหำดไทยไดพจำรณำแลวเหนวำ สทธของประชำชนในทสำธำรณประโยชนน นยอมมอยเสมอเหมอนกนทกตวคน แตลกษณะกำรใชสทธน นยอมตองมขอบเขตอย กำรกระท ำใดๆ ของรฐหรอองคกำรทองถน เพอจดทสำธำรณประโยชนใหมสภำพดข นหรอไมเปนกำรตดสทธของสำธำรณชนโดยส นเชงแลวกนำจะท ำได และแมกำรจดกำรน นตองไดรบคำบ ำรงรกษำหรอคำจดกำร จำกประชำชนผใชสอยบำงตำมสมควร กไมเปนกำรรอนสทธของสำธำรณชนประกำรใด เชน จดท ำทำเรอข น กำรเกบคำทำกควรจะท ำได และแมจะใหเอกชนผกขำดทำเรอน นไปท ำแทน โดยรฐหรอองคกำรทองถ นไดมสญญำผกมดกบผผกขำดในอตรำใชทำ หรอวธกำรใชทำแลวกควรจะท ำได หรอถำจะก นเขตสนำมหลวง บำงตอนเพอแสดงยทธกฬำเกบเงนคำดกคงอยในลกษณะเดยวกน

คณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำยชดพเศษ) ไดพจำรณำปญหำเรองน แลวขอเสนอควำมเหน ดงตอไปน ๑. ทสำธำรณประโยชนทกระทรวงมหำดไทยหำรอมำน เปนสำธำรณสมบตของแผนดนอยำงหนง ในเรองสำธำรณสมบตของแผนดนน น มบญญตไวในประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๑๓๐๔, ๑๓๐๕, ๑๓๐๖ และ ๑๓๐๗ ซงมควำมแตวำ สำธำรณสมบตของแผนดนคอทรพยสนชนดใด จะโอนสำธำรณสมบต ของแผนดนไดกแตโดยอำศยอ ำนำจแหงบทกฎหมำยเฉพำะ ผใดจะยกอำยควำมข นตอสกบแผนดนในเรอง สำธำรณสมบตของแผนดนไมไดและหำมมใหยดทรพยเหลำน แตอ ำนำจจดกำรสำธำรณสมบตของแผนดนตำมทกระทรวงมหำดไทยตองกำรทรำบน ไมมบทกฎหมำยวำงหลกไวใหใชไดทวๆ ไป ในขอน จงตองวนจฉยโดยอำศยประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ ๔ ตำมสภำพของสำธำรณสมบตของแผนดนน นๆ เอง ๒. เพอประโยชนแกกำรพจำรณำตอไป ขอแยกสำธำรณสมบตของแผนดนตำมประมวลกฎหมำยแพง และพำณชย มำตรำ ๑๓๐๔ ออกเปน ๒ ประเภท คอ (ก) สำธำรณสมบตของแผนดนซงผมอ ำนำจหนำทใชเพอสำธำรณประโยชนอยำงหนง และ (ข) สำธำรณสมบตของแผนดนส ำหรบประชำชนใชรวมกนอกอยำงหนง

71๖๔

๓. กำรทมสำธำรณสมบตของแผนดนไวกเพอประโยชนสำธำรณะ แตมไดหมำยควำมวำ เมอเปนสำธำรณสมบตของแผนดนอยำงไรแลว จะตองคงเปนอยอยำงน นเสมอ จะมกำรเปลยนแปลงหรอแกไขไมได เพรำะถำเปนเชนน นแลวแมจะท ำใหดข นกไมไดกจะกลำยเปนกำรผกมดใหทรพยสนน เปนทรพยสนทไมมประโยชนตำมควร จงเหนวำยอมจะจดกำรแกทรพยสนอนเปนสำธำรณสมบตของแผนดนไดบำง ๔. อ ำนำจกำรใชและจดกำรสำธำรณสมบตของแผนดนทจะไดกลำวตอไปในบนทกน วำจะกระท ำไดเพยงใดน น พงเขำใจวำจะไดกลำวเฉพำะในสวนทเกยวแกปญหำในทำงกฎหมำยเทำน น หำไดเกยวกบปญหำกำรใชดลพนจของผมอ ำนำจหนำทในกำรใชและจดกำรวำจะควรใชและจดกำรไปอยำงไรจงจะเปนกำรเหมำะสมน นดวยไม ประกำรหลงยอมจะอยในควำมรบผดชอบของผใชและจดกำรซงจะตองเปนไปตำมคลองกำรบรหำรรำชกำรหรอเทศบำลแลวแตกรณ ๕. ส ำหรบกำรใชและจดกำรน น เมอพเครำะหถงสำธำรณสมบตของแผนดนแตละประเภทแลวเหนไดโดยสภำพของสำธำรณสมบตน นเองวำ ส ำหรบประเภท ก. ยอมมกำรใชและจดกำรไดกวำงขวำงกวำประเภท ข. แลวแตวำผมอ ำนำจหนำทในกำรใชและจดกำรจะเหนสมควรใชและจดกำรอยำงใด เพอให เกดสำธำรณประโยชนจำกทรพยสนน น เชน ทำงรำชกำรเหนวำสถำนทรำชกำรแหงหนงไมเหมำะสม จะท ำกำรปลกสรำงและยำยไปอยทใหม แลวจดกำรใหทเกำเกดรำยไดเพอสำธำรณประโยชนดงน กเหนวำกระท ำได ๖. ส ำหรบสำธำรณสมบตของแผนดนประเภท ข. สภำพของทรพยสนน นเองแสดงใหเหนวำจะใชและจดกำรไดจ ำกดกวำประเภท ก. กลำวคอ กำรใชและจดกำรกำรจะตองมงรกษำไว ซงประโยชนรวมกนของประชำชน จะตดรอนไดกเฉพำะเปนกำรชวขณะหรอบำงสวนบำงตอนตำมสมควร ท งน ตองแลวแตขอเทจจรงเปนเรองๆ ไป เชน ปดทองสนำมหลวงชวคร งครำวเพองำนพระเมร หรอเพอมงำนรนเรงใหประชำชนเขำชม จดท ำทสำธำรณสมบตทวำใหเปนสวนสำธำรณะข น ต งเกำอ เกบเงนผเขำนงและจดสรำงโรงขำยอำหำร ในสวนสำธำรณะขำยอำหำรแกประชำชนทวไป ดงน เปนตน กยอมกระท ำได หำกจะคดวำกำรกระท ำเชนน เปนกำรกระทบกระเทอนสทธของประชำชนกเปนอยบำง เพรำะในช นแรกประชำชนยอมเดนไดทวทกกระเบยดน ว ในสวนน น แตเมอกระท ำเชนน นแลว ประชำชนกเขำไปเดนเลนในตอนน นๆ เชนกอนมได แตถำกำรกระท ำเชนน น ไดกระท ำตำมสมควรแกสภำพของทรพยสนน นแลว กเรยกไดวำเปนกำรกระท ำเพอประโยชนสำธำรณะเหมอนกน เชนเดยวกบกำรก นทบำงตอนปลกไมดอกใหประชำชนชมแตไมยอมใหเขำไปภำยในบรเวณน นๆ เปนตน ๗. กำรจดกำรสำธำรณสมบตของแผนดนอนจะเปนผลใหเปลยนสภำพของทดนประเภท ก. เปนประเภท ข. กด หรอเปลยนจำกประเภท ข. เปนประเภท ก. กด วำโดยทำงกฎหมำยแลวเหนวำ ผมอ ำนำจหนำทยอมกระท ำได แตคณะกรรมกำรกฤษฎกำขอต งขอสงเกตไดเปนพเศษเฉพำะในขอน อกคร งหนงวำ กำรเปลยนสภำพจำกประเภท ก. เปนประเภท ข. น น เมอพดถงควำมสมควรไมสมควรแลว ยอมกระท ำไดงำย กวำกำรเปลยนจำกประเภท ข. เปนประเภท ก. เพรำะเปนกำรท ำใหประชำชนไดใชทรพยน นโดยตรง แตกำรเปลยนประเภท ข. เปนประเภท ก. ยอมจะกระท ำไดยำกกวำ และจะตองกระท ำดวยควำมระมดระวง

72 ๖๕

เพอรกษำไวซงสทธของประชำชนตำมสมควร เชนกำรเปลยนทดนอนเปนทำงเดนสำธำรณะเปนทท ำกำร ของรฐบำล ฯลฯ ในกรณดงวำน กนำจะตองท ำทำงเดนใหใหม เชนน เปนตน เมอไดเปลยนประเภทเชนน แลว กำรใชและจดกำรเปนไปตำมขอ ๕ หรอขอ ๖ แลวแตกรณ ๘. กำรใชและจดกำรสำธำรณสมบตของแผนดน หรอกำรเปลยนประเภทดงกลำวมำแลว เปนหลกทวไป ถำเปนสำธำรณสมบตของแผนดนทไมมขอผกมดอยำงใดแลวกไมมปญหำ เชน ทดนทเปน สำธำรณสมบตของแผนดนมำต งแตด งเดมเปนตน แตถำเปนสำธำรณสมบตของแผนดนทมขอผกมด ตำมกฎหมำย เชน ทดนทรฐบำลออกพระรำชบญญตเวนคนมำโดยระบวำเวนคนเพอประโยชนอนใด เปนตน กจะตองด ำเนนกำรใหอยภำยในขอบเขตแหงกำรเวนคนน น ๙. ถำประสงคจะใชและจดกำรสำธำรณสมบตหรอเปลยนประเภทนอกเหนอไปจำกทกลำวแลวกจะตองออกกฎหมำยเพอกำรน น ๑๐. ทกลำวมำน เปนกำรพจำรณำในทำงตวทรพยสนและประโยชนสำธำรณะ แตเมอรแลววำ จะใชหรอจดกำรไดไมไดอยำงไร ใครจะเปนผใชหรอจดกำรไดน น ตองแลวแตอ ำนำจหนำทของบคคลหรอองคกำรน นๆ เชน เทศบำล เปนตน นอกจำกจะตองดวำทรพยสนน นอยภำยใตอ ำนำจของเทศบำลหรอไมแลว ยงตองดวำเทศบำลมอ ำนำจจะกระท ำแกทรพยสนน นดงประสงคหรอไม เพรำะเทศบำลเปนนตบคคลยอมมอ ำนำจกระท ำแตเฉพำะภำยในขอบเขตอนเปนวตถประสงคของเทศบำล ซงยอมปรำกฏจำกพระรำชบญญตเทศบำลหรอกฎหมำยอนแลวแตกรณ (ลงนำม ส. วนจฉยกล (นำยเสรม วนจฉยกล) เลขำธกำร คณะกรรมกำรกฤษฎกำ มถนำยน ๒๔๙๒

73๖๖

(ส ำเนำ) ท มท ๙๘๒๑/๒๕๐๓ ส ำนกเลขำธกำรคณะรฐมนตร

๒๒ กนยำยน ๒๕๐๓

เรอง หำรอเกยวกบทชำยตลง

เรยน ปลดกระทรวงมหำดไทย

อำงถง หนงสอกระทรวงมหำดไทยท ๑๓๕๔๗/๒๕๐๒ ลงวนท ๓ กนยำยน ๒๕๐๒

สงทสงมำดวย บนทกเกยวกบเรองน

ตำมทขอใหคณะกรรมกำรกฤษฎกำพจำรณำวนจฉยปญหำขอกฎหมำยเกยวกบทชำยตลง ควำมแจงอยแลวน น

บดน เลขำธกำรคณะกรรมกำรกฤษฎกำรำยงำนวำ คณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย กองท ๑) พรอมดวยผแทนกระทรวงมหำดไทย (นำยเสงยม คงตระกล และนำยศลปชย จนทรตร) ไดพจำรณำปญหำเรองดงกลำวแลว โดยไดแยกปญหำทกระทรวงมหำดไทยหำรอมำออกเปนปญหำส ำคญ สองปญหำคอ ปญหำแรกเกยวกบแนวปฏบตในเรอง “ทชำยตลง” และ “ทงอก” ซงคณะกรรมกำรเหนวำ ใหเปนไปตำมหลกของค ำพพำกษำ สวนปญหำทสอง ซงเกยวกบกำรใชประโยชนของฝำยบำนเมองในทชำยตลงน น เหนวำตองใชตำมหลกเกณฑสองอยำง คอ (๑) เพอสำธำรณประโยชน และ (๒) ไมจ ำกดสทธและประโยชนของบคคลทเคยมเคยไดจนเกนควำมจ ำเปนพรอมกบอำงบนทกควำมเหนของคณะกรรมกำรกฤษฎกำเรองสำธำรณสมบตของแผนดน ซงไดสงมำยงกระทรวงมหำดไทย โดยหนงสอของกรมเลขำธกำรคณะรฐมนตร ท ม. ๔๙๖๙/๒๔๙๒ ลงวนท ๒๓ มถนำยน ๒๔๙๒ ดงปรำกฏตำมบนทกทไดสงมำพรอมน

จงเรยนมำเพอทรำบ

ขอแสดงควำมนบถออยำงสง (ลงชอ) พ.ต.อ. สงำ กตตขจร (สงำ กตตขจร) รกษำกำรในต ำแหนงรองเลขำธกำรคณะรฐมนตร ลงชอแทนเลขำธกำรคณะรฐมนตร กองนตธรรม

74 ๖๗

“ใชเฉพำะในรำชกำร ไมเปนสงพงเปดเผย” บนทก

เรอง หำรอเกยวกบทชำยตลง (กรณทดนต ำบลปำกน ำโพ อ ำเภอเมองนครสวรรค จงหวดนครสวรรค)

ตำมหนงสอของส ำนกเลขำธกำรคณะรฐมนตร ท ๕๔๗๕/๒๕๐๒ ลงวนท ๑๐ กนยำยน ๒๕๐๒ ขอใหคณะกรรมกำรกฤษฎกำพจำรณำและใหควำมเหนในปญหำขอกฎหมำยของกระทรวงมหำดไทยเกยวกบทชำยตลง โดยขอเทจจรงปรำกฏวำ กระทรวงมหำดไทยไดรบอนมตจำกคณะรฐมนตรใหแตงต งกรรมกำรข นคณะหนงเพอพจำรณำปรบปรงทดนบรเวณหวงหำม ต ำบลปำกน ำโพ อ ำเภอเมองนครสวรรค จงหวดนครสวรรค ในเรองกำรผงเมอง กำรถอนสภำพกำรหวงหำม กำรจดท ำและรกษำตลง และรองน ำตลอดจนกำรปรบปรงอำคำรบำนเรอนทรกล ำแมน ำ ซงในกำรพจำรณำด ำเนนงำนของคณะกรรมกำรดงกลำวน ตองประสบปญหำขอกฎหมำยเกยวกบทชำยตลงสำมประกำร คอ ประกำรแรก สภำพทดนของล ำแมน ำเจำพระยำตอนบรเวณปำกน ำโพ และบรเวณใกลเคยงมชำยตลงอยสำมช น และในฤดน ำ น ำข นทวมตลงบำข นไปถงบรเวณทดนรมตลงทกปน น จะถอวำเปนทชำยตลงเพยงใด ประกำรทสอง ฝำยบำนเมองหรอรฐจะเขำไป ใชประโยชนหรอจดท ำในทชำยตลง เชน ท ำถนนหรอเขอนไดเพยงใดหรอไมและประกำรทสำม ทงอกจำกถนนหรอเขอนทท ำในทชำยตลงน นจะถอวำเปนทสำธำรณประโยชนไดหรอไม นอกเหนอจำกปญหำเหลำน ยงมปญหำเรองทดนบนฝงล ำน ำปงตดกบวดโพธำรำม ซงทำงวดใหนำยสวธน ไพโรจนกล เชำวำเปนทงอกหรอทชำยตลงหรอไม และปญหำเฉพำะของกรรมกำรบำงทำนวำ ทงอกชำยน ำและทชำยตลงมแนวทำงถอปฏบตอยำงใด และตำมสภำพควำมเปนจรงทวำ เจำของทดนทตดตอทชำยตลงถอสทธครอบครองหำประโยชนอยกบทชำยตลงและทำน ำ เชน ใหเชำปลกพชลมลกตอนฤดน ำลดในชำยตลงและเกบคำจอดเรอแพททำน ำของตน จะถอวำเปนกำรขดกบขอทวำทชำยตลงเปนทสำธำรณะเพยงใดหรอไม

คณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย กองท ๑) ไดพจำรณำเรองน แลวขอเสนอควำมเหนดงตอไปน

ตำมปญหำทกระทรวงมหำดไทยถำมมำอำจสรปไดเปนขอส ำคญ คอ ทชำยตลงและทงอกมลกษณะอยำงใด เจำของกรรมสทธในทดนซงตดตอกบทชำยตลงหรอทงอกมสทธเหนอทชำยตลงหรอทงอกน นอยำงใดหรอไม และทำงฝำยบำนเมองหรอรฐจะเขำไปใชประโยชนหรอจดท ำในทชำยตลงอนเปนสำธำรณสมบตของแผนดน เชน ท ำถนนหรอเขอนไดเพยงใด

ส ำหรบปญหำทวำ ทชำยตลงและทงอกมลกษณะอยำงใดน น โดยทกฎหมำยมไดใหค ำนยำมอยำงใดไว ดงน น จงตองพจำรจำกค ำพพำกษำฎกำทไดวำงบรรทดฐำนไว เปนหลกค ำพพำกษำเหลำน ปรำกฏวำ มอย

75

๖๘

มำกหลำยดวยกน๑ ซงอำจสรปเปนประกำรส ำคญไดดงน ทชำยตลงน นยอมไดแกททอยรมน ำ ซงโดยปกตน ำทวมถง ดงน น ตำมค ำพพำกษำทใหขอเทจจรงมำวำสภำพของล ำน ำเจำพระยำบรเวณปำกน ำโพและบรเวณใกลเคยงมชำยตลงอย ๓ ช น เมอในฤดน ำๆ ข นทวมตลงบำข นไปถงบรเวณทดนรมตลง จะเปนทชำยตลงเพยงใดน น คณะกรรมกำรกฤษฎกำเหนวำ ขอเทจจรงทบรรยำยมำยงไมแนนอนพอทจะวนจฉยได ควำมจรงชำวบำนกยอมไดรกนอยทวไป เมอใดน ำเตมตลงและเมอใดน ำลนตลงจงตองอยในกฎเกณฑทวำเปนกำรท น ำข นไปถงโดยปกตในฤดน ำธรรมดำหรอไม แตถำบรเวณใดเปนกรณทน ำบำน ำทวมลนอนไมใชเปนไป ตำมปกตแลว บรเวณน นกไมใชทชำยตลง ทงนำบนตลงน นเขำใจวำเปนทดนพนจำกตลงข นไปแลวเปนพ นดนช นบน แมน ำจะทวมทกปกไมใชทสำธำรณสมบตของแผนดน

ทชำยตลงยอมถอเปนสำธำรณสมบตของแผนดนส ำหรบพลเมองใชรวมกน ตำมมำตรำ ๑๒๐๔ แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย ผใดผหนงยอมจะเขำถอเอำกรรมสทธหรอสทธครอบครองมได ค ำถำมทวำเจำของทดนตดตอทชำยตลงเขำไปหำประโยชนอยกบทชำยตลงและทำน ำ เชน ใหเชำปลกพชลมลกตอนฤด น ำลดในทชำยตลง หรอเกบคำจอดเรอแพททำน ำของตนเปนกำรขดกบขอทวำเปนทสำธำรณะหรอไมน น โดยหลกทวไปแลว เจำของทดนตดตอทชำยตลงยอมมอ ำนำจไดรบควำมสะดวกควำมส ำรำญ ในล ำคลองตดตอหนำเขตทดนของตน๒ ดงน น จงมสทธขบไลผทมำท ำกำรเพำะปลกในทชำยตลงหรอท ำกำร จอดเรอแพในหนำทดนของตน อนเปนกำรขดขวำงกำรตดตอทสำธำรณะของตนไดเพยงกำรทเจำของทดนตดตอทชำยตลงน นเรยกคำตอบแทนในกำรใชประโยชน หรอควำมสะดวกในกำรใชสทธของตนในทชำยตล งหรอรมน ำบรเวณหนำทดนของตนกยอมมสทธกระท ำได แตทชำยตลงยอมคงเปนสำธำรณของแผนดนอย ถำหำกกำรเพำะปลกหรอกำรจอดเรอแพน นๆ เปนกำรขดขวำงกำรใชสทธของบคคลอนในทสำธำรณสมบตน นๆ พนกงำนเจำหนำทมอ ำนำจด ำเนนกำรอยำงใดอยำงหนงตำมกฎหมำย๓

ในปญหำเรอง “ทงอก” น น มำตรำ ๑๓๐๘ แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย บญญตวำ “ทดนแปลงใดเกดทงอกรมตลง ทงอกยอมเปนทรพยสนของเจำของทดนแปลงน น” แตเนองจำกมไดมค ำนยำมค ำทวำ “ทงอก” น ไวในกฎหมำย จงตองพจำรณำจำกค ำพพำกษำฎกำเชนเดยวกบค ำวำ “ทชำยตลง” โดยนย

๑ ทชายเลนนาขนลงจะถอกรรมสทธมได เพราะเปนทชายตลง (คาพพากษาฎกาท ๕๕๗/๒๔๗๖) ทชายตลงซงฤดนา นาทวมถงทกปนน

เปนทสาธารณสมบตของแผนดน (คาพพากษาฎกาท ๔๕๑/๒๔๙๖) และคาพพากษาฎกาท ๖๖๓/๒๔๗๖, ๒๑๔/๒๔๘๐, ๔๑๐/๒๔๘๕, ๑๑๖๖-๑๑๖๗/๒๔๙๗ และ ๑๕๘๘-๑๕๘๙/๒๔๙๗)

๒ ทพพาทเปนทชายเลนเพงดอน เวลานาขนยงทวมถงเปนทชายตลงอนเปนสาธารณสมบตของแผนดน หากผอนเขามาปลกสรางท า ก า ร ใ ด ๆ แมจะครอบครองนานสกเทาใด กหาไดกรรมสทธหรอสทธครอบครองไม ถาเปนการขดขวางตอเจาของทดนทตดตอกบทสาธารณนน เจาของทดนฟองใหระงบการขดขวางและชดใชคาเสยหายได (คาพพากษาฎกาท ๑๕๘๘-๑๕๙๙/๒๔๙๗) เทศบาลใหเอกชนเชาทชายตลงหนาทดนของผอนเปนการรบกวนสทธของผนนในอนทจะใชทสาธารณะนน (คาพพากษาฎกาท ๓๙/๒๔๙๕) และดคาพพากษาฎกาท ๓๓๖/๒๔๗๙, ๑๑๘๒/๒๔๙๖ และ ๑๐๙๕/๒๕๑๐

๓ เมอกรมการอาเภอสงหามไมใหผใดปลกผกบนทชายตลงตรงหนาทดนของผอน เปนคาสงทชอบดวยกฎหมาย ผใดฝาฝนมความผดตามกฎหมาย ลกษณะอาญา มาตรา ๓๓๔ (๒) (คาพพากษาฎกาท ๔๕๑/๒๔๙๖)

76

๖๙

แหงค ำพพำกษำฎกำ๑ ทงอกยอมไดแกทดนซงงอกโดยธรรมชำต ทดนต นเขนเกดจำกกำรปรบปรงหรอดดแปลงทชำยตลงหรอรมน ำข นน นยอมมใชทงอกยอมคงเปนสำธำรณสมบตของแผนดน ปญหำควำมเหนขดแยงระหวำงวดโพธำรำมกบคณะกรรมกำรปรบปรงทดน เกยวกบทดนบนฝงล ำน ำปงทวดโพธำรำมใหนำยสวธน ไพโรจนกล เชำอยวำเปนทชำยตลงหรอทงอกกตองแลวแตขอเทจจรงและตำมหลกดงกลำวแลวขำงตน ส ำหรบปญหำทวำ ฝำยบำนเมองหรอรฐจะเขำไปใชประโยชนหรอจดท ำในทชำยตลงไดเพยงใด คณะกรรมกำรกฤษฎกำขออำงควำมเหนของคณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำยชดพเศษ) ในปญหำของกระทรวงมหำดไทยเกยวกบกำรใชทสำธำรณประโยชน (บนทกเรองสำธำรณสมบตของแผนดน สงพรอมกบหนงสอ ท น. ๙๖๐/๒๔๙๒ ลงวนท ๒๑ มถนำยน ๒๔๙๒) ซงไดใหควำมเหนไววำ สำธำรณสมบตของแผนดนตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๑๓๐๔ น นแยกเปนสองประเภทคอ (ก) สำธำรณสมบตของแผนดน ซงผมอ ำนำจหนำทใชเพอสำธำรณประโยชนอยำงหนง และ (ข) สำธำรณสมบตของแผนดนส ำหรบประชำชนใชรวมกนอกอยำงหนง ดงน น เมอพเครำะหถงสำธำรณสมบตแตละประเภทแลวยอมเหนไดวำกำรใชและกำรจดกำรยอมแตกตำงกนไปโดยสภำพของสำธำรณสมบตน นเอง ส ำหรบประเภท (ก) ยอมมกำรใชและจดกำรไดกวำงขวำงกวำประเภท (ข) แลวแตวำผมอ ำนำจหนำทในกำรใชและจดกำรจะเหนสมควรใชและจดกำรอยำงใด เพอใหเกดสำธำรณประโยชนจำกทรพยสนน น เชน ทำงรำชกำรเหนวำสถำนทรำชกำรแหงหนงไมเหมำะสมจะท ำกำรปลกสรำงและยำยไปอยทใหม แลวจดกำรใหสถำนทเกำเกดรำยไดเพอสำธำรณประโยชน ดงน กเหนไดวำกระท ำได แตส ำหรบสำธำรณสมบตของแผนดนประเภท (ข) สภำพของทรพยสนน นเอง แสดงใหเหนวำจะใชและจดกำรไดจ ำกดกวำประเภท (ก) กลำวคอ กำรใชและจดกำรจะตองมง รกษำไว ซงประโยชนรวมกนของประชำชน จะตดรอนไดกแตเฉพำะเปนกำรชวครำวหรอบำงสวนบำงตอนตำมสมควร ท งน ตองแลวแตขอเทจจรงเปนเรองๆ ไป เชน ปดทองสนำมหลวงชวคร งชวครำวเพองำนพระเมรหรอ เพอมงำนรนเรงอนๆ กยอมกระท ำได แมวำจะเปนกำรกระทบกระเทอนสทธของประชำชนซงในช นแรก ยอมเดนเขำออกไดทวไปกตำม เพรำะเรยกไดวำเปนกำรกระท ำเพอประโยชนสำธำรณะเหมอนกน และนอกจำกน น โดยทวๆ ไป กำรใชและจดกำรทสำธำรณสมบตของแผนดนน นจะตองพจำรณำถงขอผกมดท ทสำธำรณสมบตของแผนดนน นมอยดวย เชน ทดนทรฐบำลออกกฎหมำยเวนคนมำโดยระบวำ เวนคนเพอประโยชนใด เปนตน กำรใชและจดกำรกจะตองด ำเนนอยภำยในขอบเขตแหงกำรเวนคนน น ทชำยตลงจดอยในสำธำรณสมบตของแผนดนประเภท (ข) ดงกลำวขำงตน ดงน น กำรใชและจดกำรจ ำตองกระท ำไปโดยมงรกษำประโยชนรวมกนของประชำชนเปนประกำรส ำคญ กลำวคอกำรจดกำรน นๆ ยอมตองเปนไปเพอสำธำรณประโยชนและท งตองไมเปนกำรตดรอนสทธหรอประโยชนของบคคลใดทเคยม ๑ ทงอกรมตลงตามความหมายของมาตรา ๑๓๐๘ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยคอทงอกตามธรรมชาตไมใชเปนทดน ซงถมขนในท สาธารณสมบตของแผนดน (คาพพากษาฎกาท ๙๒๔/๒๕๐๑) กอนเปนทงอกทพพาทเปนทนาทวมถงเปนสาธารณสมบตของแผนดน ตอมา ทพพาทของจาเลยโดยเปนทงอกหนาทดนของจาเลยตามมาตรา ๑๓๐๘ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยเมอ ๓ ปมาน การทโจทก ครอบครองเปนปรปกษมาเพยง ๓ ป ยอมไมไดกรรมสทธ (คาพพากษาฎกาท ๑๒๖/๒๕๐๓) ทรายมลเกดขนกลางนาหนาทดนแตมรองนาคน ไมใชงอกอนจะเปนของเจาของทดนรมตลง (คาพพากษาฎกาท ๑๔๘๘/๒๔๙๗) และดคาพพากษาฎกาท ๑๒๐๙/๒๔๘๑, ๑๕๓๕/๒๔๘๒ และ ๙๒๔/๒๕๐๑

77

๗๐

เคยได อยจนเกนควำมจ ำเปนดวย กำรสรำงถนนลงในทชำยตลงในลกษณะทเจำของทดนตดตอทชำยตลงยงมทำงเขำออกตดตอไดหรอกำรสรำงเขอนลงในทชำยตลงซงประชำชนยงสำมำรถเขำถงล ำน ำน นไดอยตำมสมควรยอมเปนกจกำรทกระท ำได แตอยำงไรกด เทำทกลำวมำน เปนกำรพจำรณำทำงตวทรพยสนและกจกำรประโยชนสำธำรณะวำจะใช จดกำร หรอกระท ำไดหรอไมอยำงใด แตเมอฝำยบำนเมองหรอรฐจะใหผใด เปนผจดกำรใช หรอกระท ำกำรน นๆ กยอมตองแลวแตอ ำนำจหนำทของบคคลหรอองคกำรน นๆ ดวย เชน ในกรณเทศบำลเปนผกระท ำกำร นอกจำกจะตองดวำทรพยสนอยภำยใตอ ำนำจหนำทของเทศบำลหรอไมแลว ยงตองดวำ เทศบำลมอ ำนำจจะกระท ำแกทรพยสนน นดงประสงคไดหรอไม เพรำะเทศบำลเปนนตบคคลยอมมอ ำนำจกระท ำไดแตเฉพำะภำยในขอบเขตวตถประสงคของเทศบำล ซงยอมปรำกฏตำมพระรำชบญญตเทศบำลหรอกฎหมำยอน แลวแตกรณ (ลงชอ) หยด แสงอทย (นำยหยด แสงอทย) เลขำธกำรคณะกรรมกำรกฤษฎกำ ส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำ กนยำยน ๒๕๐๓

78 ๗๑

(ส ำเนำ) ท ๑๖๓/๒๕๐๔ กรมทดน

๑๒ มกรำคม ๒๕๐๔

เรอง ขอผอนผนแจงกำรครอบครองทดนซงเปนทงอกรมตลง

เรยน ผวำรำชกำรจงหวด ทกจงหวด

ดวยนำงศรอทย ปวนะฤทธ ยนเรองรำวรองเรยนวำ ไดรบโอนทดนโฉนดท ๒๘๗ ต ำบลบำงโพงพำง อ ำเภอยำนนำวำ จำกมำรดำ ทดนแปลงน มทงอกต นเขนตำมธรรมชำตอยประมำณ ๑ ไร ๓ งำน ๔๐ วำ มผลไมและสงกอสรำงเตมเน อท แตมไดแจงกำรครอบครอง ขอใหทำงกำรหำทำงออกโฉนด ให กระทรวงมหำดไทยพจำรณำเหนวำ ทงอกรมตลงน นยอมตกเปนของเจำของทดนโฉนดท ๒๘๗ คอ ผรอง ตำม ป.พ.พ. ๑๓๐๘ จงไดน ำเรองเสนอคณะรฐมนตรพจำรณำ ขอผอนผนใหเจำหนำทรบแจงกำรครอบครองเปนกรณพเศษ คณะรฐมนตรไดประชมปรกษำและลงมตวำ เรองน เมอผรองมกรรมสทธในทดนอยแลว กไมใชเรองสทธกำรครอบครอง ซงตองดวยบทบญญตในประมวลกฎหมำยทดน จงไมตองแจงกำรครอบครองทดน กออกโฉนดใหได ดงน

จงเรยนมำเพอทรำบและสงเจำหนำทถอปฏบตตำมนยมตคณะรฐมนตรดงกลำวตอไป

ขอแสดงควำมนบถออยำงสง (ลงชอ) ศ. ไทยวฒน (นำยศกด ไทยวฒน) อธบดกรมทดน สวนกำรทะเบยนทดน

79๗๒

(ส ำเนำ) ท มท ๐๖๐๔/๓๖๓๓ กรมทดน ๑๖ กมภำพนธ ๒๕๑๓

เรอง หำรอกำรออกโฉนดทดนในทงอกชำยทะเล

เรยน ผวำรำชกำรจงหวดชลบร

อำงถง หนงสอจงหวดชลบร ท ชบ ๑๕/๑๙๒๙๓ ลงวนท ๖ ตลำคม ๒๕๑๒

สงทสงมำดวย เอกสำรหลกฐำน รวม ๖๓ ฉบบ

ตำมทช แจงวำ ในทองทจงหวดชลบรมทดนซงมเขตตดตอกบทชำยทะเลอยทวไป โดยเฉพำะบรเวณทดนชำยทะเลหนำตลำดจงหวดชลบร ในเขตเทศบำลเมองชลบร และต ำบลใกลเคยง จงหวด ไดพจำรณำออกโฉนดส ำหรบทงอกชำยทะเลหนำทดนของเจำของทดนแตละแปลงทงอกออกไปตำมปกต ตำมมำตรำ ๑๓๐๘ แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย โดยมไดด ำเนนกำรถอนสภำพทดนตำมมำตรำ ๘ วรรค ๒ แหงประมวลกฎหมำยท ดนแตอยำงใด ปจจบนยงมบรเวณท ต นเขนโดยธรรมชำตในลกษณะทงอก และมผครอบครองเปนกลมกอนมำชำนำนมำกรำยซงจะตองพจำรณำออกโฉนดให แตไดมค ำพพำกษำฎกำท ๔๒๘/๒๕๑๑ พพำกษำวำล ำคลองทเปนทำงน ำซงประชำชนใชสญจรไปมำรวมกน แมจะต นเขนโดยธรรมชำต ไมมสภำพเปนล ำคลองมำ ๓๐ ปเศษ ไมมรำษฎรไดใชประโยชนกตำม เมอยงไมมพระรำชกฤษฎกำถอนสภำพตำมนยมำตรำ ๘ วรรค ๒ แหงประมวลกฎหมำยทดน กยงคงเปนสำธำรณสมบตของแผนดนอยเชนเดม และกรมทดนไดมหนงสอ ท มท ๐๖๐๔/๑๓๔๗๑ ลงวนท ๒๑ สงหำคม ๒๕๑๒ ช แจงทำงปฏบตใหด ำเนนกำรตำมนยค ำพพำกษำฎกำดงกลำวดวย จงมปญหำวำ ทดนบรเวณชำยทะเล ซงต นเขนโดยธรรมชำตจนน ำทวม ไมถงแลวเชนน จะพนจำกลกษณะทดนอนเปนสำธำรณสมบตของแผนดนส ำหรบพลเมองใชรวมกน หรอยงถอวำเปนทดนสำธำรณประโยชนซงจะตองด ำเนนกำรถอนสภำพทดนตำมนยค ำพพำกษำฎกำดงกลำวเสยกอน จงจะด ำเนนกำรออกโฉนดทดนใหได จงหวดเหนวำ ทดนสำธำรณประโยชนซ งจะตองถอนสภำพกอน รำษฎร จงจะเขำถงยดถอครอบครองตลอดจนออกโฉนดใหไดน น หมำยควำมถงทดนสำธำรณประโยชนซงใชเปนทำงคมนำคมและหมดสภำพแลว เชน หวย หนอง คลอง บง แมน ำ และทำงเดนเทำน น มไดหมำยควำมถงทดนชำยทะเลทเปลยนสภำพต นเขนกลำยเปนทงอกชำยทะเลแตอยำงใด และจะงอกหนำทดนของเจำของทดนแตละแปลงตำมปกตหรองอกเปนบรเวณทดนผนใหญทมบคคลครอบครองอยเปนสวนสดกลมกอนมำกรำยดงกลำวแลวกตำม ยอมด ำเนนกำรออกโฉนดใหแกเจำของและผครอบครองทดนได โดยมตองตรำเปน พระรำชกฤษฎกำถอนสภำพตำมกฎหมำยทดนดงกลำวแตอยำงใด น น

เรองน กรมทดนไดหำรอไปยงกรมอยกำรเพอพจำรณำแลว กรมอยกำรเหนวำ ๑. ทงอกชำยทะเลตำมทหำรอกคอทงอกรมตลง ทดนแปลงใดเกดทงอกรมตลง ถำทดนแปลงน นเปนของบคคลใด ทงอกรมตลงยอมเปนของบคคลน นตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๑๓๐๘

80 ๗๓

ทงอกน จงไมเปนสำธำรณสมบตของแผนดนทรำษฎรใชประโยชนรวมกนจงไมมกรณทตองถอนสภำพ ตำมประมวลกฎหมำยทดน มำตรำ ๘ วรรค ๒ ๒. ถำทงอกรมตลงทเกดจำกทดนไมมเจำของ ทงอกน นยอมไมมเจำของดวยและตกเปนของรฐตำมนยประมวลกฎหมำยทดน มำตรำ ๒ กำรจะตองถอนสภำพทดนตำมประมวลกฎหมำยทดน มำตรำ ๘ หรอไม ยอมแลวแตทดนน นจะเปนสำธำรณสมบตของแผนดนทรำษฎรใชประโยชนรวมกนหรอไม ถำเปนกยอมตองถอนสภำพตำมประมวลกฎหมำยทดน มำตรำ ๘

ฉะน น จงเรยนมำเพอทรำบ และถอเปนทำงปฏบตตอไป ขอแสดงควำมนบถออยำงสง (ลงชอ) อ. วสตรโยธำภบำล (นำยอรรถ วสตรโยธำภบำล) อธบดกรมทดน กองควบคมทดนสำธำรณสมบต (เวยนตำมหนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๔/ว ๓๘๖๙ ลงวนท ๑๘ ก.พ. ๒๕๑๓)

81๗๔

(ส ำเนำ) ท มท ๐๖๐๖/๓๗๗๘ กรมทดน

๒๙ มกรำคม ๒๕๑๖

เรอง กำรออกโฉนดทดนทงอกชำยทะเล

เรยน ผวำรำชกำรจงหวดชลบร

อำงถง หนงสอจงหวด ท ชบ ๑๕/๑๖๕๙๘ ลงวนท ๑๒ กรกฎำคม ๒๕๑๕

สงทสงมำดวย เอกสำรตำงๆ รวม ๒๖ ฉบบ

ตำมหนงสอทอำงถงช แจงวำ จงหวดยงมไดด ำเนนกำรวำงแนวเขตทงอกไวแตอยำงใด ปำกคลองบำงโปรงยงคงมอยตำมสภำพเดม รำษฎรไมไดรบควำมเดอดรอนในกำรสญจรไปมำแตประกำรใด กำรโยงยดลงทหมำยเกยวกบทดน ซงนำงสทพย พงประเสรฐ ขอรงวดออกโฉนดทงอก เจำหนำทไดด ำเนนกำรโยงยดจำกทดนแปลงเลขท ๒๕๒,๒๕๓ ซงเปนทดนแปลงทมเขตตดตอกบทดนแปลงทนำงสทพยฯ น ำท ำกำรรงวดออกโฉนดทงอก เกยวกบกรณน จงหวดเหนวำ ทดนดงกลำวนำจะไมใชลกษณะทงอกของทดนโฉนดเลขท ๔๔๑๗ เพรำะมไดงอกตดตอเปนแนวตรงไป และไมไดต งฉำกกบดำนตดทะเลนำจะออกโฉนดทงอกรำยน ไมได ควำมละเอยดแจงแลว น น

เรองน กรมทดนพจำรณำแลวปรำกฏวำ อ ำเภอเมองชลบรซงเปนเจำพนกงำนผปกครองทองท ยนยนวำทดนซงนำงสทพยฯ ขอรงวดออกโฉนดทงอกไดเปลยนสภำพต นเขนโดยธรรมชำต พนจำกสภำพเปนทดนสำธำรณประโยชน เปนทงอกของทดนโฉนดเลขท ๔๔๑๗ ของนำงสทพยฯ อกท งอ ำเภอไมมปญหำขดของคดคำนกำรออกโฉนดทดนรำยน แตจงหวดเหนวำทดนแปลงน นำจะไมใชทงอกของโฉนดทดนเลขท ๔๔๑๗ กรมทดนจงไดใหผตรวจรำชกำรกรมออกมำตรวจสอบสภำพทดน และไดรบรำยงำนแตกตำงไปจำกควำมเหนของอ ำเภอและจงหวด ฉะน น เพอใหกำรออกโฉนดทดนไดเปนไปโดยถกตองตำมกฎหมำย ขอใหจงหวดแตงต งคณะกรรมกำรอยำงนอย ๓ นำย ออกไปตรวจสอบสภำพทดนแปลงน วำ เปนทดนทต นเขนตำมธรรมชำตจนมสภำพเปนทงอก ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยแลวหรอประกำรใด และเพอควำมรอบคอบคณะกรรมกำรทจะแตงต งออกไปตรวจสอบน ขอใหเปนกรมกำรจงหวดรวมอยดวยอยำงนอย ๑ นำย เมอคณะกรรมกำรไปท ำกำร ตรวจสอบแลวใหเสนอรำยงำนตอจงหวด เพอประกอบกำรพจำรณำวำ เปนทงอกตำมธรรมชำตจรงหรอไม จงขอสงเรองเดมท งหมดและบนทกกำรตรวจสอบของผตรวจรำชกำรกรมทดน มำเพอประกอบกำรพจำรณำด ำเนนกำรตอไป

อนง ใครขอเรยนซอมควำมเขำใจดวยวำ ส ำหรบกำรพจำรณำเรอง ทงอกรมตลงทจะขอออกโฉนดทดนทกรำย ขอใหด ำเนนกำรแตงต งคณะกรรมกำรตำมนยทกลำวขำงตนดวย แตท งน มไดยกเลกกำร

82 ๗๕

ด ำเนนกำรปกแนวเขตทงอก ตำมหนงสอกรมทดน ท ๕๕๓๒/๒๕๐๐ ลงวนท ๑๘ กรกฎำคม ๒๕๐๐ ซงจะตองปฏบตควบคกนไปท งสองกรณ

ขอแสดงควำมนบถออยำงสง

(ลงชอ) โชต เศวตรนทร (นำยโชต เศวตรนทร) รองอธบด ท ำกำรแทน อธบดกรมทดน กองหนงสอส ำคญ โทร. ๒๒๖๑๓๑ – ๔๐ ตอ ๒๓๕ (เวยนตำมหนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๖/ว ๕๐๑๕ ลงวนท ๘ ก.พ. ๒๕๑๖)

83๗๖

(ส ำเนำ) ท มท ๐๖๐๙/๑๓๖๔๖ กรมทดน

๑๙ กมภำพนธ ๒๕๒๓

เรอง กำรขอออกโฉนดทดนทงอกรมตลง

เรยน ผวำรำชกำรจงหวดเชยงใหม

อำงถง หนงสอ ท ชม ๑๕/๒๘๗๘๘ ลงวนท ๓ กนยำยน ๒๕๒๒

สงทสงมำดวย ๑. เอกสำรเรองรำวขอออกโฉนดทดนรวม ๖๓ ฉบบ ๒. แผนทตนรำง เชนกำรรงวด รำยกำรค ำนวณเน อทรวม ๙ ฉบบ

ตำมทช แจงเพมเตมเรอง นำงสำวจนทรำ พรหมเนตร ขอออกโฉนดทดนซงอำงวำเปนทงอกรมตลงของทดนโฉนดท ๒๔๔๗ เลขทดน ๒๒ อ ำเภอเมองเชยงใหม ไปวำคณะกรรมกำรทจงหวดแตงต งไดตรวจสอบทดนแลวเหนวำ เปนทงอกรมตลงตำมธรรมชำต ควรออกโฉนดทดนใหแกผขอตำมเน อททรงวดมได ๑ งำน ๓๙ ตำรำงวำ และจงหวดไดแกไขขอบกพรองตำงๆ เสรจแลว จงสงเรองไปเพอพจำรณำ น น

กรมทดนพจำรณำแลว ขอเรยนวำ กรณกำรขอออกโฉนดทดนในทงอกรมตลงพนกงำนเจำหนำทยอมจะพจำรณำออกโฉนดทดนไปไดตำมอ ำนำจหนำทและระเบยบวธกำร โดยไมตองส งเรองไปใหกรมทดนพจำรณำสงกำรอกช นหนง ตำมหนงสอกรมทดนตอบขอหำรอจงหวดสมทรปรำกำร ท ๒๕๑๖/๒๕๐๒ ลงวนท ๑๗ มนำคม ๒๕๐๒ ซงไดแจงมำยงจงหวดแลว ตำมหนงสอ ท ๒๘๑๗/๒๕๐๒ ลงวนท ๒๔ มนำคม ๒๕๐๒

ส ำหรบกรณของเรองน เมอคณะกรรมกำรทจงหวดแตงต งไดตรวจสอบสภำพทดนแลวมควำมเหนวำ ทดนทขอออกโฉนดทดนเปนทงอกรมตลงทเกดข นตำมธรรมชำตจรง ประกอบกบไดมค ำพพำกษำของศำลฎกำท ๖๒๖/๒๕๑๙ ลงวนท ๓๐ เมษำยน ๒๕๑๙ วนจฉยไวแลววำ ทพพำท (ทดนแปลงน ) เปนทงอกรมตลงของทดนโฉนดท ๒๔๔๗ อ ำเภอเมองเชยงใหม (กอนทจะมกำรรงวดแบงแยก) ซงผขอ (โจทก) ไดครอบครองดวยเจตนำเปนเจำของตลอดมำเกนกวำ ๑๐ ปแลว ดงน กควรใหพนกงำนเจำหนำทพจำรณำออกโฉนดทดนใหแกผขอตอไปได

84 ๗๗

อนง เนองจำกตนรำงแผนทรงวดวนท ๑ กนยำยน ๒๕๑๙ ของทดนแปลงน จงหวดยงท ำไมเรยบรอย กอนออกโฉนดทดนรำยน ขอใหเจำหนำทเพมเตมลงทหมำยหมดหลกฐำนโครงงำนแผนท ระยะโยงยดหลกเขตและระยะเสนเขตใหครบถวนตรงตำมรำยกำรรงวด (เชน) รงวดวนท ๑ กนยำยน ๒๕๑๙ ดวย

ขอแสดงควำมนบถออยำงสง (ลงชอ) สนท วเศษโกสน (นำยสนท วเศษโกสน) รองอธบด รกษำรำชกำรแทน อธบดกรมทดน

85๗๘

(ส ำเนำ) ท มท ๐๖๐๙/๑๘๓๘๗ กรมทดน

๑ กนยำยน ๒๕๒๓

เรอง กำรออกโฉนดทดนทงอกรมตลง

เรยน ผวำรำชกำรจงหวดพระนครศรอยธยำ

อำงถง หนงสอท อย ๑๕/๙๕๐๕ ลงวนท ๒๓ เมษำยน ๒๕๒๓

ตำมทหำรอทำงปฏบตเกยวกบกำรออกโฉนดทดนทงอกรมตลง รวม ๒ ประกำร คอ ๑. ตำมระเบยบกรมทดนวำดวยวธกำรรงวดและกำรลงรปแผนทในระวำงแผนทกรณออกโฉนดทดนเฉพำะรำย พ.ศ. ๒๕๑๗ ขอ ๗.๒ ก ำหนดไววำ หำกน ำรปแผนททขอรงวดออกโฉนดทดนลงระวำงแลวทบลวดลำยในระวำงแผนทเปนเสนทบ ถำสอบสวนผปกครองทองทแลว ไมเปนทสำธำรณประโยชน กใหรำยงำนเจำพนกงำนทดนทรำบเพอพจำรณำเสนอกรมทดนพจำรณำสงกำร แตเนองจำกกำรออกโฉนดทดนทงอก รมตลงเมอน ำรปแผนทลงระวำงจะตองทบเสนทบทกรำย จงมปญหำวำจงหวดจะสงเรองไปใหกรมทดนพจำรณำสงกำรทกรำยหรอไม ๒. กำรสงเจำหนำทจดกำรวำงแนวเขตทงอกตำมนยหนงสอกรมทดน ท ๕๔๓๒/๒๕๒๐ ลงวนท ๑๘ กรกฎำคม ๒๕๐๐ น น จะตองจดกำรวำงแนวเขตไวเพยงใด โดยใชเหตผลอยำงไรเปนหลกในกำรพจำรณำ และตองวำงแนวเขตทกคร งทมกำรออกโฉนดทดนทงอกรมตลงหรอไม

กรมทดนพจำรณำแลว ขอเรยนดงน ๑. กำรออกโฉนดทดนทงอกรมตลงน น หำกกำรสอบสวนของจงหวดไดควำมแนนอนวำเปนทงอกรมตลงซงเกดข นตำมธรรมชำตจนพนจำกกำรเปนสำธำรณสมบตของแผนดนและไมมกรณอนเปนปญหำทควรหำรออยำงอน จงหวดยอมจะพจำรณำด ำเนนกำรออกโฉนดทดนตอไปไดตำมอ ำนำจหนำทและระเบยบวธกำร โดยไมตองสงเรองไปใหกรมทดนพจำรณำสงกำรอกช นหนง ตำมนยหนงสอกรมทดนตอบขอหำรอจงหวดสมทรปรำกำร ท ๒๕๑๖/๒๕๐๒ ลงวนท ๑๗ มนำคม ๒๕๐๒ ซงไดแจงมำยงจงหวดแลวตำมหนงสอกรมทดน ท ๒๘๑๗/๒๕๐๒ ลงวนท ๒๔ มนำคม ๒๕๐๒ สวนกำรออกโฉนดทดนในกรณ อน เชนกรณไมไดแจง กำรครอบครอง (ส.ค. ๑) หรอกรณหลกฐำนทดนเดม ส.ค. ๑ หรอ น.ส. ๓ ฯลฯ หำกรปแผนททขอรงวดออกโฉนดทดนทบลวดลำยเสนทบในระวำงแผนทซงเขำใจวำเปนทสำธำรณประโยชนพนกงำนเจำหนำทกจะตองพจำรณำด ำเนนกำรตำมระเบยบกรมทดนวำดวยวธกำรรงวดและกำรลงรปแผนทในระวำงแผนทกรณออก โฉนดทดนเฉพำะรำย พ.ศ. ๒๕๑๗ ขอ ๗.๒ ๒. กำรจดกำรวำงแนวเขตทงอกรมตลงน น กรมทดนไดวำงแนวทำงปฏบตไวแลวตำมหนงสอกรมทดน ท ๕๔๓๒/๒๕๐๐ ลงวนท ๑๘ กรกฎำคม ๒๕๐๐ กลำวคอ เมอมผขอรงวดออกโฉนดทดนอนเปนทงอกรมตลง และจงหวดสอบสวนแลวปรำกฏวำ ทงอกรมตลงดงกลำวไดงอกข นเปนแนวยำวตดตอกน จงหวด

86 ๗๙

กควรสงใหเจำหนำทจดกำรวำงแนวเขตทงอกน นไวซงอำจจะด ำเนนกำรในขณะทมกำรรงวดออกโฉนดทดน หรอในภำยหลงกได ท งน กเพอเปนกำรตดปญหำเรองเขตทรมตลงและเพอใหเกดควำมเปนธรรมแกผขอรำยอนๆ ทขอออกโฉนดทดนในทงอกบรเวณน นๆ ตอไป และในกำรด ำเนนกำรดงกลำวหำกจะตองมกำรวำงแนวเขต ทงอกรมตลงเปนแนวยำวตดตอกนเปนจ ำนวนมำกหรอตลอดแนวแมน ำล ำคลองซงเกนกวำก ำลงของเจำหนำททำงจงหวดทจะปฏบตได จงหวดกควรจะท ำกำรส ำรวจและจดท ำเปนแผนงำนเสนอไปยงกรมทดนตอไป ขอแสดงควำมนบถออยำงสง (ลงชอ) นรต ไชยกล (นำยนรต ไชยกล) อธบดกรมทดน

87๘๐

(ส ำเนำ) ท มท ๐๖๐๖/ว ๘๒๐๘ กรมทดน

๑๑ เมษำยน ๒๕๒๖

เรอง ปญหำเกยวกบทดนปำสงวนแหงชำตเกดทงอกรมตลง

เรยน ผวำรำชกำรจงหวดทกจงหวด (เวนกรงเทพมหำนคร)

สงทสงมำดวย (๑) ส ำเนำหนงสอส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำ ท สร ๐๖๐๑/๓๗๙ ลงวนท ๑๘ มนำคม ๒๕๒๖ (๒) ส ำเนำหนงสอกรมปำไม ท กส ๐๗๐๙ (๒)/๒๐๕๑๓ ลงวนท ๑๒ พฤศจกำยน ๒๕๒๕ (๓) ส ำเนำบนทกเรองปญหำเกยวกบทดนปำสงวนแหงชำตเกดทงอกรมตลง

กรมทดนขอสงส ำเนำหนงสอส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำ ท สร ๐๖๐๑/๓๗๙ ลงวนท ๑๘ มนำคม ๒๕๒๖ ส ำเนำหนงสอกรมปำไม ท กส ๐๗๐๕ (๒) /๒๐๕๑๓ ลงวนท๑๒ พฤศจกำยน ๒๕๒๕ และส ำเนำบนทกเรองปญหำเกยวกบทดนปำสงวนแหงชำตเกดข นทงอกรมตลง มำเพอโปรดทรำบ และสงเจำหนำททดนทรำบถอปฏบตตอไป

ขอแสดงควำมนบถออยำงสง (ลงชอ) โสภณ ชยสวรรณ (นำยโสภณ ชยสวรรณ) รองอธบด ปฏบตรำชกำรแทน อธบดกรมทดน กองวชำกำร โทร. ๒๒๓๒๔๐๒

88 ๘๑

(ส ำเนำ) ท สร ๐๖๐๑/๓๗๙ ส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำ

๑๘ มนำคม ๒๕๒๖

เรอง หำรอปญหำเกยวกบพ นทปำสงวนแหงชำตเกดทงอกรมตลง

เรยน อธบดกรมทดน

อำงถง หนงสอส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำ ดวนมำก ท สร ๐๖๐๑/๑๐๘๘ ลงวนท ๑๑ กมภำพนธ ๒๕๒๖

สงทสงมำดวย ๑. ส ำเนำหนงสอกรมปำไม ท กส ๐๗๐๕ (๒) /๒๐๕๑๓ ลงวนท ๑๒ พฤศจกำยน ๒๕๒๕ ๒. บนทก เรอง ปญหำเกยวกบทดนปำสงวนแหงชำตเกดทงอกรมตลง

ตำมหนงสอของส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำทอำงถงไดขอใหกรมทดนจดสงผแทนมำรวมช แจงขอเทจจรงในปญหำทกรมปำไมขอใหส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำใหควำมเหนในปญหำกฎหมำยเกยวกบทดนปำสงวนแหงชำตเกดทงอกรมตลง วำทงอกรมตลงทเกดข นน นจะเปนปำสงวนแหงชำตดวยหรอไม อยำงไร รำยละเอยดปรำกฏตำมส ำเนำหนงสอกรมปำไมทสงมำพรอมน

บดน คณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๑) ไดพจำรณำปญหำดงกลำวขำงตนแลว มควำมเหนวำ ทงอกรมตลงทเกดจำกทดนปำสงวนแหงชำต มสภำพเปนสำธำรณสมบตของแผนดนประเภททดนรกรำงวำงเปลำตำมมำตรำ ๑๓๐๔ (๑) แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย และยงไมอำจถอไดวำเปนปำสงวนแหงชำตจนกวำจะได ด ำเนนกำรออกกฎกระทรวง และปฏบตกำรอยำงอนตำมทพระรำชบญญตปำสงวนแหงชำต พ.ศ. ๒๕๐๗ ก ำหนดไวแลว ท งน โดยมผแทนกระทรวงเกษตรและสหกรณ (กรมปำไม) และผแทนกระทรวงมหำดไทย (กรมทดน) เปนผช แจงขอเทจจรง รำยละเอยดของควำมเหนปรำกฏตำมบนทกทไดเสนอมำพรอมหนงสอน อนง ส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำไดแจงผลกำรพจำรณำไปยงส ำนกเลขำธกำรคณะรฐมนตรเพอทรำบตำมระเบยบดวยแลว

จงเรยนมำเพอทรำบ

ขอแสดงควำมนบถออยำงสง (ลงชอ) อมร จนทรสมบรณ (นำยอมร จนทรสมบรณ) เลขำธกำรคณะกรรมกำรกฤษฎกำ ส ำนกงำนเลขำนกำรกรม โทร. ๒๒๒๐๒๐๖ – ๙

89๘๒

(ส ำเนำ) พ.๗ ฉบบท ๑ ท กส. ๐๗๐๕ (๒)/๒๐๕๑๓ กรมปำไม

๑๒ พฤศจกำยน ๒๕๒๕

เรอง ปญหำเกยวกบพ นทปำสงวนแหงชำตเกดทงอกรมตลง

เรยน เลขำธกำรคณะกรรมกำรกฤษฎกำ

ดวยปำไมเขตนครศรธรรมรำช และปำไมเขตเพชรบร ไดหำรอกรมปำไมเกยวกบพ นทดนปำสงวนแหงชำตทงอกข นใหมรมชำยทะเลวำ พ นทดนปำสงวนแหงชำตทงอกข นใหมรมชำยทะเลจะถอเปนพ นทปำสงวนแหงชำต หรอเปนทดนของรฐประเภททรกรำงวำงเปลำ ซงเปน “ปำ” ตำมควำมในมำตรำ ๔ (๑) แหงพระรำชบญญตปำไม พ.ศ. ๒๔๘๔ เพรำะทงอกรมตลงดงกลำวเกดเปนปญหำในทำงปฏบต

กรมปำไมไดพจำรณำแลว มควำมเหน ๒ ควำมเหน ดงน คอ ควำมเหนท ๑ เหนวำ ตำมพระรำชบญญตปำสงวนแหงชำต พ.ศ. ๒๕๐๗ มำตรำ ๗ บญญตวำ “กำรเปลยนแปลงเขต หรอกำรเพกถอนปำสงวนแหงชำตปำใดไมวำท งหมดหรอบำงสวน ใหกระท ำไดโดยออกกฎกระทรวง...” โดยไมไดกลำวถงกรณทงอกรมตลงไว หำกพ นทปำสงวนแหงชำต ซงไดงอกข นมำใหมเปนกรณทงอกรมตลงตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๑๓๐๘ ซงบญญตวำ “ทดนแปลงใดเกดทงอกรมตลง ทงอกยอมเปนทรพยสนของเจำของทดนแปลงน น” พ นทปำสงวนแหงชำตซงเกดทงอกรมตลงกนำจะเปนพ นทปำสงวนแหงชำต ตำมหลกประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยดงกลำวดวย ควำมเหนท ๒ เหนวำ มำตรำ ๑๓๐๘ แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยบญญตใหทงอก รมตลงเปนทรพยสนของเจำของทดนแปลงน น มเจตนำรบรองสทธของเจำของกรรมสทธในทดนเพอแกไขปญหำกำรพพำทในทงอกรมตลงทเกดข นภำยหลงกำรออกโฉนดทดนหรอกรรมสทธในทดนวำทงอกน นควรเปนของผใด สวนทดนสำธำรณสมบตของแผนดน หรอทดนรกรำงวำงเปลำ เมอมทงอกเกดข นกยอมเปนสำธำรณสมบต ของแผนดน หรอทดนรกรำงวำงเปลำเปนเปนปำทวๆ ไปเทำน น แตจะวนจฉยวำทงอกดงกลำวควรเปน ปำสงวนแหงชำตดวยมได เพรำะปำสงวนแหงชำตเปนของรฐมไดมผใดเปนเจำของกรรมสทธ และเมอพจำรณำพระรำชบญญตปำสงวนแหงชำต พ.ศ. ๒๕๐๗ จะเหนวำ กำรควบคมหรอกำรคมครองทรพยำกรธรรมชำต โดยกำรก ำหนดปำใดใหเปนปำสงวนแหงชำตจะตองก ำหนดโดยกฎกระทรวง และมแผนทตำมมำตรำ ๖ ตองจดท ำหลกเขตและปำย หรอเครองหมำยแสดงแนวเขตตำมมำตรำ ๘ และตองปดประกำศส ำเนำกฎกระทรวง และแผนททำยกฎกระทรวง ณ ทท ำกำรอ ำเภอ หรอกงอ ำเภอทองท ทท ำกำรก ำนนทองท และทเปดเผยเหน ไดงำยในหมบำนทองทน นตำมมำตรำ ๙ แหงพระรำชบญญตปำสงวนแหงชำต พ.ศ. ๒๕๐๗ กำรแกไขเปลยนแปลงเขตปำสงวนแหงชำตมบทบญญตในมำตรำ ๗ ใหท ำโดยกฎกระทรวง และใหมแผนทแสดงแนวเขตทเปลยนแปลงน นดวย และตองด ำเนนกำรตำมมำตรำ ๘ และมำตรำ ๙ ใหครบถวนดวยจงจะมผลสมบรณ

90 ๘๓

นอกจำกน ในทำงปฏบตกฎกระทรวงทก ำหนดเขตปำสงวนแหงชำตจะระบวำ “ก ำหนดใหปำ.................. ในทองทต ำบล................อ ำเภอ..... ...........จงหวด................ภำยในแนวเขตตำมแผนททำยกฎกระทรวงน เปนปำสงวนแหงชำต” ยอมแสดงเจตนำอยำงชดแจงวำเปนพ นทปำสงวนแหงชำตมขอบเขตแนนอนตำมแผนท ทำยกฎกระทรวงเทำน นไมพงประสงคจะใหครอบคลมพ นทใดทจะงอกข นในภำยหลงดวย เพรำะในเวลำทก ำหนดเขตปำสงวนแหงชำตพ นทงอกดงกลำวยงไมเกด ดงน น ทงอกรมตลงแมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยจะบญญตใหเปนทรพยสนหรอสวนควบของทดนประธำนกไมอำจถอวำเปนพ นทในเขตปำสงวนแหงชำตเพอใชบงคบแกบคคลทวไปได เพรำะมไดด ำเนนกำรใหครบถวน ตำมมำตรำ ๗ มำตรำ ๘ และมำตรำ ๙ เสยกอน กรมปำไมจงขอเรยนหำรอวำ พ นทปำสงวนแหงชำตซงเกดทงอกรมตลงจะเปนพ นทปำสงวนแหงชำตหรอไม อยำงไร ผลกำรพจำรณำเปนประกำรใด โปรดแจงใหกรมปำไมทรำบตอไปดวย จกขอบคณยง ขอแสดงควำมนบถออยำงสง (ลงชอ) สมเพม กตตนนท (นำยสมเพม กตตนนท) รองอธบด ปฏบตรำชกำรแทน อธบดกรมทดน กองจดกำรทดนปำสงวนแหงชำต โทร. ๕๗๙๔๘๕๑ คดจำกแฟมเรองของส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำ เรองท ๔๖๖/๒๕๒๕ แฟมท ๔๒๐

91๘๔

บนทก

เรอง ปญหำเกยวกบทดนปำสงวนแหงชำตเกดทงอกรมตลง

กรมปำไมไดมหนงสอ ท กส ๐๗๐๕(๒) ฃ/๒๐๕๑๓ ลงวนท ๑๒ พฤศจกำยน ๒๕๒๕ ขอใหส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำใหควำมเหนในปญหำกฎหมำย ควำมวำ กรมปำไมไดรบเรองหำรอจำกปำไมเขตนครศรธรรมรำชและปำไมเขตเพชรบร เกยวกบทดนปำสงวนแหงชำตทงอกข นใหมรมชำยทะเลวำ ทดน ปำสงวนแหงชำตทงอกข นใหมรมชำยทะเลจะถอเปนทดนปำสงวนแหงชำต หรอเปนทดนของรฐประเภททรกรำงวำงเปลำซงเปน “ปำ” ตำมมำตรำ ๔ (๑) แหงพระรำชบญญตปำไม พทธศกรำช ๒๔๘๔ เพรำะทงอกรมตลงดงกลำวเกดเปนปญหำในทำงปฏบต ซงกรมปำไมพจำรณำแลวมควำมเหนแตกตำงกนเปน ๒ ฝำย คอ ฝำยทหนง เหนวำตำมพระรำชบญญตปำสงวนแหงชำต พ.ศ. ๒๕๐๗ มำตรำ ๗ บญญตวำ “กำรเปลยนแปลงเขตหรอกำรเพกถอนปำสงวนแหงชำตปำใดไมวำท งหมดหรอบำงสวน ใหกระท ำไดโดยออกกฎกระทรวง...................... ” โดยไมไดกลำวถงกรณทงอกรมตลงไว เมอประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ ๑๓๐๘ บญญตวำ “ทดนแปลงใดเกดทงอกรมตลงทงอกยอมเปนทรพยสนของเจำของทดนแปลงน น” ทดนปำสงวนแหงชำตซงเกดทงอกรมตลงกนำจะเปนทดนปำสงวนแหงชำตตำมหลกประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยดงกลำวดวย สวนฝำยทสองเหนวำ มำตรำ ๑๓๐๘ แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมเจตนำรบรองสทธของเจำของ กรรมสทธในทดน เพอแกไขปญหำกำรพพำทในทงอกรมตลงทเกดข น วำทงอกน นควรเปนของผใด สวนทดน สำธำรณสมบตของแผนดน หรอทดนรกรำงวำงเปลำ เมอมทงอกเกดข นกยอมเปนสำธำรณสมบตของแผนดนหรอทดนรกรำงวำงเปลำหรอปำทวๆ ไปเทำน น แตจะวนจฉยวำทงอกดงกลำวควรเปนปำสงวนแหงชำตดวยมได เพรำะปำสงวนแหงชำตเปนของรฐมไดมผใดเปนเจำของกรรมสทธและเมอพจำรณำพระรำชบญญตปำสงวนแหงชำต พ.ศ. ๒๕๐๗ จะเหนวำ กำรควบคมหรอกำรคมครองทรพยำกรธรรมชำตโดยกำรก ำหนดปำใดใหเปนปำสงวนแหงชำตจะตองก ำหนดโดยกฎกระทรวง และใหมแผนทแสดงเขตแนบทำยกฎกระทรวงน นดวย ดงน น ทงอกรมตลงแมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยจะบญญตใหเปนทรพยสนหรอสวนควบของทดนประธำนกไมอำจถอวำเปนทดนปำสงวนแหงชำตเพอใชบงคบแกบคคลทวไปได กรมปำไมจงขอใหส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำพจำรณำวำทดนปำสงวนแหงชำตทเกดทงอกรมตลงจะเปนปำสงวนแหงชำตหรอไม อยำงไร คณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๑) ไดพจำรณำขอหำรอของกรมปำไม โดยไดเชญผแทนกระทรวงเกษตรและสหกรณ (กรมปำไม) และผแทนกระทรวงมหำดไทย (กรมทดน) มำรวม ประชมช แจงขอเทจจรงแลว ไดควำมวำ ตำมหนงสอของกรมปำไมทอำงถงขำงตน แจงวำกรมปำไมไดรบเรองหำรอจำกปำไมเขตนครศรธรรมรำชและปำไมเขตเพชรบรน น คงมแตเฉพำะปำไมเขตนครศรธรรมรำชไดท ำเรองหำรอกรมปำไม สวนปำไมเขตเพชรบรไดหำรอดวยวำจำในปญหำท ำนองเดยวกน ซงมสำระส ำคญวำ เดมปำไมเขตนครศรธรรมรำชไดหำรอดวยวำจำในปญหำท ำนองเดยวกน ซงมสำระส ำคญวำ เดมปำไมเขต

92

๘๕

นครศรธรรมรำชไดมหนงสอ ท กส ๐๘๐๙ (นศ.)/๑๖๘๖ ลงวนท ๒๙ มถนำยน ๒๕๒๑ หำรอกรมปำไมเกยวกบปญหำแนวเขตปำสงวนแหงชำตปำเลนปำกน ำ อ ำเภอเมองนครศรธรรมรำช จงหวดนครศรธรรมรำช ดำนตดกบทะเลซงอำศยแนวธรรมชำตเปนเขตปำสงวนแหงชำต โดยไดเกดมทด นงอกข นใหมออกไปตำม รมชำยทะเลวำ ทดนทงอกน จะเปนทดนของรฐตำมประมวลกฎหมำยทดนหรอจะถอวำเปนปำสงวนแหงชำต กรมปำไมไดมหนงสอ ท กส ๐๘๑๑/๑๒๙๖๙ ลงวนท ๔ สงหำคม ๒๕๒๑ แจงปำไมเขตนครศรธรรมรำช วำทดนทงอกจำกปำสงวนแหงชำตดงกลำว เปนปำสงวนแหงชำตตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๑๓๐๘ แตตอมำกรมปำไมไดมหนงสอ ท กส ๐๗๑๓/๑๘๖๔๑ ลงวนท ๒๔ กนยำยน ๒๕๒๓ แจงผวำรำชกำร จงหวดนครศรธรรมรำชในปญหำทจงหวดหำรอกรมปำไมเกยวกบกำรด ำเนนคดตำมพระรำชบญญตปำสงวนแหงชำต พ.ศ. ๒๕๐๗ วำทดนทงอกข นใหมรมชำยทะเลตอจำกปำสงวนแหงชำตปำเลนปำกน ำต ำบลปำกพน อ ำเภอเมองนครศรธรรมรำช ซงมเน อทประมำณ ๒,๐๐๐ ไร เปนทดนของรฐประเภททดนรกรำงวำงเปลำ ตำมประมวลกฎหมำยทดนและเปนปำตำมมำตรำ ๔ (๑) แหงพระรำชบญญตปำไม พทธศกรำช ๒๔๘๔ แตไมถอวำ เปนปำสงวนแหงชำต ดงน น หำกมกำรบกรกแผวถำงปำ ตดฟนไมหวงหำมหรอยดถอครอบครองทดนทงอก โดยไมชอบดวยกฎหมำยยอมเปนควำมผดตำมประมวลกฎหมำยทดนและพระรำชบญญตปำไม พทธศกรำช ๒๔๘๔ คร นตอมำเมอวนท ๙ กนยำยน ๒๕๒๕ ซงเปนเวลำทลวงเลยมำเกอบสองป ปำไมเขตนครศรธรรมรำชเหนวำ เนองจำกควำมเหนของกรมปำไมดงกลำวขำงตนมสำระส ำคญแตกตำงกน ซงกอใหเกดปญหำในทำงปฏบตเกยวกบกำรบกรกถอครองของรำษฎรภำยในเขตทดนทงอกข นใหมท งในดำนกฎหมำยและกำรพจำรณำอนญำตใหใชปำ จงไดมหนงสอ ดวนมำก ท กส ๐๗๑๔ (นศ.)/๓๑๙๔ ลงวนท ๙ กนยำยน ๒๕๒๕ ขอใหกรมปำไมพจำรณำทบทวนปญหำทดนปำสงวนแหงชำตเกดทงอกรมตลงอกคร งหนง วำทงอกดงกลำวจะถอวำเปนปำสงวนแหงชำตตำมหนงสอกรมปำไม ท กส ๐๘๑๑/๑๒๙๖๙ ลงวนท ๔ สงหำคม ๒๕๒๑ หรอเปนทดนของรฐประเภททรกรำงวำงเปลำตำมหนงสอกรมปำไม ท กส ๐๗๑๓/๑๘๖๔๑ ลงวนท ๒๔ กนยำยน ๒๕๒๓ กรมปำไมจงขอใหคณะกรรมกำรกฤษฎกำพจำรณำในปญหำดงกลำว คณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๑) ไดพจำรณำปญหำของกรมปำไมประกอบกฎหมำยทเกยวของและค ำช แจงของผแทนดงกลำวขำงตนแลว ปรำกฏวำทดนปำสงวนแหงชำตทเปนปญหำน น คอ ทดนปำสงวนแหงชำตบำนแหลม ต ำบลบำนแหลม อ ำเภอบำนแหลม จงหวดเพชรบร และทดนปำสงวนแหงชำตท งสองแหงน รฐมนตรวำกำรกระทรวงเกษตรและสหกรณอำศยอ ำนำจตำมควำมในมำตรำ ๕๑

และมำตรำ ๖๒ แหงพระรำชบญญตปำสงวนแหงชำต พ.ศ. ๒๕๐๗ ออกกฎกระทรวง ฉบบท ๑๑๕ (พ.ศ. ๒๕๐๙)

๑ มาตรา ๕ ใหรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรรกษาการตามพระราชบญญตนและใหมอานาจแตงตงพนกงานเจาหนาท และออกกฎกระทรวงกาหนดคาธรรมเนยม คาภาคหลวงคาบารงปาไมเกนอตราตามบญชทายพระราชบญญตน และกาหนดกจการอนเพอปฏบตการตามพระราชบญญตน

ฯลฯ ๒ มาตรา ๖ บรรดาปาทเปนปาสงวนอยแลวตามกฎหมายวาดวยการคมครองและสงวนปากอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ ใหเปน

ปาสงวนแหงชาตตามพระราชบญญตน เมอรฐมนตรเหนสมควรก ำหนดปำอนใดเปนปำสงวนแหงชำต เพอรกษำสภำพปำไมของปำ หรอทรพยำกรธรรมชำตอน

ใหกระท ำไดโดยออกกฎกระทรวงซงตองมแผนทแสดงแนวเขตปำทก ำหนดเปนปำสงวนแหงชำตแนบทำยกฎกระทรวงดวย

93

๘๖

และกฎกระทรวง ฉบบท ๓๐๘ (พ.ศ. ๒๕๑๐) ก ำหนดใหปำท งสองแหงน นเปนปำสงวนแหงชำต โดยมเหตผลในกำรประกำศใชกฎกระทรวงท งสองฉบบน นวำ เนองจำกปำท งสองแหงมไมโกงกำง ไมแสม และไมชนดอน ซงมคำจ ำนวนมำก และมของปำกบทรพยำกรธรรมชำต ซงสมควรทจะมกำรรกษำสภำพปำ ไม ของปำ และทรพยำกรธรรมชำตอนไว ดงน น ปำสงวนแหงชำตท งสองแหงน จงเปนสำธำรณสมบตของแผนดนตำม มำตรำ ๑๓๐๔๑ แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย และเปนทดนของรฐตำมมำตรำ ๒๒ แหงประมวลกฎหมำยทดน ตอมำเมอปำสงวนแหงชำตท งสองแหง ซงเปนของรฐและมแนวเขตตดชำยทะเล เกดทงอกข นใหมออกไป ตำมรมชำยทะเล ทงอกดงกลำวกยอมตกเปนของรฐตำมมำตรำ ๑๓๐๘๓ แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย ปญหำวำทงอกดงกลำวน จะถอเปนปำสงวนแหงชำตดวยหรอไมน น จ ำเปนตองพจำรณำบทบญญตตำงๆ ทเกยวของกบหลกเกณฑและวธกำรในกำรก ำหนดเขตปำสงวนแหงชำต ซงจะตองเปนไปตำมทพระรำชบญญตปำสงวนแหงชำต พ.ศ. ๒๕๐๗ บญญตไว ดงจะเหนจำกมำตรำ ๔ ซงบญญตวำ............. “ปำสงวนแหงชำต” หมำยควำมวำ ปำทไดก ำหนดใหเปนปำสงวนแหงชำตตำมพระรำชบญญตน .......................” ซงในกำรทจะก ำหนดใหพ นทใดเปนปำสงวนแหงชำตน น มำตรำ ๖ บญญตใหกระท ำไดโดยออกกฎกระทรวง และจะตองมแผนทแสดงแนวเขตปำทก ำหนดเปนปำสงวนแหงชำตแนบทำยกฎกระทรวงดวย มำตรำ ๘๔ และมำตรำ ๙๕

ก ำหนดใหพนกงำนเจำหนำทจดใหมหลกเขตและปำยหรอเครองหมำยแสดงแนวเขต ปำสงวนแหงชำต ใหประชำชนไดเหนและปดประกำศส ำเนำกฎกระทรวงและแผนททำยกฎกระทรวงไว ณ ท ท ำกำรอ ำเภอ หรอกงอ ำเภอทองท ทท ำกำรก ำนนทองท และทเปดเผยเหนไดงำยในหมบำนทองทน นอกดวย นอกจำกน แลวในมำตรำ ๗๖ ไดบญญตวำกำรเปลยนแปลงเขตหรอเพกถอนปำสงวนแหงชำตปำใดไมวำท งหมดหรอบำงสวน ใหกระท ำไดโดยออกกฎกระทรวงเชนเดยวกน และในกรณทเปนกำรเปลยนแปลงหรอเพกถอนบำงสวนใหมแผนทแสดงแนวเขตทเปลยนแปลงหรอเพกถอนแนบทำยกฎกระทรวงดวย

๑ มาตรา ๑๓๐๔ สาธารณสมบตของแผนดนนน รวมทรพยสนทกชนดของแผนดน ซงใชเพอสาธารณประโยชนหรอสงวนไวเพอประโยชนรวมกน เชน (๑) ทดนรกรางวางเปลา และทดนซงมผเวนคนหรอทอดทงหรอกลบมาเปนของแผนดนโดยประการอน ตามกฎหมายทดน

ฯลฯ ๒ มาตรา ๒ ทดนซงมไดตกเปนกรรมสทธของบคคลหนงบคคลใด ใหถอวาเปนของรฐ ๓ มาตรา ๑๓๐๘ ทดนแปลงใดเกดทงอกรมตลง ทงอกยอมเปนทรพยสนของเจาของทดนแปลงนน ๔ มาตรา ๘ ใหพนกงานเจาหนาทจดใหมหลกเขตและปาย หรอเครองหมายอนแสดงแนวเขตปาสงวนแห งชาตไวตามสมควรเพอให

ประชาชนเหนไดวาเปนเขตปาสงวนแหงชาต ๕ มาตรา ๙ ใหปดประกาศสาเนากฎกระทรวงและแผนททายกฎกระทรวง ตามมาตรา ๖ วรรคสอง หรอมาตรา ๗ ไว ณ ททาการอาเภอ

หรอกงอาเภอทองท และทเปดเผยเหนไดงายในหมบานทองทนน ๖ มาตรา ๗ การเปลยนแปลงเขตหรอการเพกถอนปาสงวนแหงชาตปาไดไมวาทงหมดหรอบางสวน ใหกระทาไดโดยออกกฎกระทรวง

และเฉพาะกรณทมการเปลยนแปลงหรอเพกถอนบางสวนใหมแผนทแสดงแนวเขตทเปลยนแปลง หรอเพกถอนนนแนบทายกฎกระทรวงดวย

94 ๘๗

ฉะน น กรณตำมปญหำทกรมปำไมหรอวำทงอกรมตลงทเกดจำกปำสงวนแหงชำตดงกลำวจะเปนปำสงวนแหงชำตดวยหรอไมน น คณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๑) เหนวำ ทงอกน น มสภำพเปนสำธำรณสมบตของแผนดนประเภททดนรกรำงวำงเปลำตำมมำตรำ ๑๓๐๔ (๑) แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย และยงไมอำจถอไดวำเปนปำสงวนแหงชำตจนกวำจะไดด ำเนนกำรออกกฎกระทรวง และปฏบตกำรอยำงอนตำมทพระรำชบญญตปำสงวนแหงชำต พ.ศ. ๒๕๐๗ ก ำหนดไวแลว

(นำยอมร จนทรสมบรณ) เลขำธกำรคณะกรรมกำรกฤษฎกำ ส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำ มนำคม ๒๕๒๖

95๘๘

(ส ำเนำ) ท มท ๐๗๐๙.๔/๒๐๓๖๑ กรมทดน ถนนพระพพธ กท. ๑๐๒๐๐๐

๑๕ กนยำยน ๒๕๒๖

เรอง กำรออกโฉนดทดนทงอกรมแมน ำเจำพระยำ

เรยน ผวำรำชกำรจงหวดสมทรปรำกำร

อำงถง หนงสอจงหวดสมทรปรำกำร ท สป ๐๐๒๐/๓/๑๑๖๕๙ ลงวนท ๑๔ มถนำยน ๒๕๒๖

ตำมทหำรอไปวำ มเจำของทดนหลำยรำยยนค ำขอรงวดออกโฉนดทดนทงอกรมแมน ำเจำพระยำในทองทจงหวดสมทรปรำกำร แตเนองจำกทดนในบรเวณดงกลำวยงมไดมกำรวำงแนวเขตทงอกตำมหนงสอกรมทดน ท ๕๔๓๒/๒๕๐๐ ลงวนท ๑๘ กรกฎำคม ๒๕๐๐ จงหวดเหนวำ เพอบรรเทำควำมเดอดรอนใหแกรำษฎร หำกจงหวดจะพจำรณำด ำเนนกำรใหแกผขอโดยไมตองวำงแนวเขตกอนจะไดหรอไม น น

กรมทดนพจำรณำแลวขอเรยนวำ กำรจดกำรวำงแนวเขตทงอกรมตลงตำมทกรมทดนไดวำงทำงปฏบตไวตำมหนงสอกรมทดน ท ๕๔๓๒/๒๕๐๐ ลงวนท ๑๘ กรกฎำคม ๒๕๐๐ น น เมอมผขอรงวดออกโฉนดทดนอนเปนทงอกรมตลงและจงหวดสอบสวนแลวปรำกฏวำ ทงอกรมตลงดงกลำวไดงอกข นเปนแนวยำวตดตอกน จงหวดกควรสงใหเจำหนำทจดกำรวำงแนวเขตทงอกน นไว ซงอำจจะด ำเนนกำรในขณะทมกำรรงวดออกโฉนดทดนแปลงน นหรอในภำยหลงกได ท งน กเพอเปนกำรตดปญหำเรองเขตทรมตลงและเพอให เกดควำมเปนธรรมแกผขอรำยอนๆ ทขอออกโฉนดทดนในทงอกบรเวณน นๆ ตอไป และในกำรด ำเนนกำรดงกลำวหำกจะตองมกำรวำงแนวเขตทงอกรมตลงเปนแนวยำวตดตอกนเปนจ ำนวนมำกหรอตลอดแนวแมน ำล ำคลองซงเกนกวำก ำลงของเจำหนำททำงจงหวดทจะปฏบตได เมอจงหวดไดจดกำรวำงแนวเขตทงอกส ำหรบรำยทขอออกโฉนดแปลงน นกบแปลงขำงเคยงเทำทสำมำรถจะท ำไดแลว นอกจำกน จงหวดกควรจะท ำกำรส ำรวจและจดท ำเปนแผนงำนเสนอไปยงกรมทดนตอไป

จงเรยนมำเพอโปรดทรำบ

ขอแสดงควำมนบถอ (ลงชอ) ศลย เวสโกสทธ (นำยศลย เวสโกสทธ) รองอธบด ปฏบตรำชกำรแทน อธบดกรมทดน (เวยนตำมหนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๐๙.๔/ว ๒๑๑๖๓ ลงวนท ๒๓ ก.ย. ๒๕๒๖)

96 ๘๙

(ส ำเนำ)

ท มท ๐๗๑๐/ว ๕๐๙๔ กรมทดน ถนนพระพพธ กท. ๑๐๒๐๐

๒๘ กมภำพนธ ๒๕๒๘

เรอง หำรอปญหำขอกฎหมำย (“ทชำยตลง” และ “ทในทะเลชำยฝงทอยใตน ำ”)

เรยน ผวำรำชกำรจงหวดทกจงหวด (เวนกรงเทพมหำนคร)

สงทสงมำดวย ๑. ส ำเนำหนงสอส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำ ดวนทสด ท นร ๐๕๑๐/๓๕๖ ลงวนท ๕ กมภำพนธ ๒๕๒๘

๒. บนทกเรอง หำรอปญหำขอกฎหมำย (กำรปลกสรำงอำคำรหรอสงใดรกล ำ “ทชำยตลง” ของแมน ำล ำคลอง บง อำงเกบน ำ ทะเลสำบ อนเปนทำงสญจรของประชำชน หรอท ประชำชนใชประโยชนรวมกน หรอทะเลภำยในนำนน ำไทยจะอยในขอบเขตควำม รบผดชอบของกรมเจำทำ ตำมมำตรำ ๑๑๗ แหงพระรำชบญญตกำรเดนหรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ หรอไม)

กรมทดนขอสงส ำเนำหนงสอส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำ ดวนทสด ท นร ๐๕๐๑/๓๕๖ ลงวนท ๕ กมภำพนธ ๒๕๒๘ และบนทกเรอง หำรอปญหำขอกฎหมำย (กำรปลกสรำงอำคำรหรอสงใดรกล ำ “ทชำยตลง” ของแมน ำล ำคลอง บง อำงเกบน ำ ทะเลสำบ อนเปนทำงสญจรของประชำชนหรอทประชำชนใชประโยชนรวมกน หรอทะเลภำยในนำนน ำไทยจะอยในขอบเขตควำมรบผดชอบของกรมเจำทำตำมมำตรำ ๑๑๗ แหงพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๙๖ หรอไม) มำเพอโปรดทรำบ และ สงเจำหนำทถอปฏบตตอไป

ขอแสดงควำมนบถอ (ลงชอ) ฐสนต ศรโรจน (นำยฐสนต ศรโรจน) รองอธบด รกษำรำชกำรแทน อธบดกรมทดน

97๙๐

(ส ำเนำ) ท นร ๐๕๐๑/๓๕๖ ส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำ ทำชำงวงหนำ กรงเทพฯ ๑๐๒๐๐

๕ กมภำพนธ ๒๕๒๘

เรอง หำรอปญหำขอกฎหมำย (“ทชำยตลง” และ “ทในทะเลชำยฝงทอยใตน ำ”)

เรยน อธบดกรมทดน

อำงถง หนงสอส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำ ดวนทสด ท นร ๐๕๐๑/๑๐๑๑๐ ลงวนท ๒๗ ธนวำคม ๒๕๒๗

สงทสงมำดวย ๑. ส ำเนำหนงสอกรมเจำทำ ดวนทสด ท คค ๐๕๐๑/๐๕๖๖๗ ลงวนท ๓๐ พฤศจกำยน ๒๕๒๗ ๒. บนทก เรอง หำรอปญหำขอกฎหมำย (กำรปลกสรำงอำคำรหรอสงใดรกล ำ “ทชำยตลง” ของแมน ำ ล ำคลอง บง อำงเกบน ำ ทะเลสำบ อนเปนทำงสญจรของประชำชนหรอ ทประชำชนใชประโยชนรวมกน หรอทะเลภำยในนำนน ำไทย จะอย ในขอบเขตควำม รบผดชอบของกรมเจำทำตำมมำตรำ ๑๑๗ แหงพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ หรอไม)

ตำมส ำเนำหนงสอกรมเจำทำทสงมำดวย ไดขอใหส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำใหควำมเหน ในปญหำขอกฎหมำยวำ จะใหกรมเจำทำยดถอจดใดเปนจดแบงแยกระหวำง “ทชำยตลง” กบ “ทในทะเลชำยฝง ทอยใตน ำ” เพอใหไดขอบเขตทอยในควำมรบผดชอบของกรมเจำทำตำมพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ เชน จะใหกรมเจำทำยดถอจดทน ำทวมถงทกปหรอจดทน ำข นสงสด ซงในกรณน ถำกรมเจำทำเหนวำ จดทน ำทวมถงทกป หมำยควำมวำ จดทน ำลงต ำสด จะถกตองหรอไม และจะใชในกรณส ำหรบแมน ำล ำคลองไดหรอไม และส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำไดมหนงสอทรองขอใหจดสงผแทนไปช แจงขอเทจจรงเกยวกบปญหำดงกลำว ดงควำมแจงอยแลว น น

บดน คณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๔) ไดพจำรณำปญหำดงกลำวขำงตนแลว เหนวำจำกค ำช แจงของผแทนกรมเจำทำ ท ำใหเขำใจไดวำกรมเจำทำมงประสงคจะขอหำรอแตเพยงวำ ๑. กำรปลกสรำงอำคำรหรอสงใดรกล ำ “ทชำยตลง” ของแมน ำ ล ำคลอง บง อำงเกบน ำ ทะเลสำบ อนเปนทำงสญจรของประชำชนหรอประชำชนใชประโยชนรวมกนหรอทะเลภำยในนำนน ำไทย จะอยในขอบเขตควำมรบผดชอบของกรมเจำทำตำมมำตรำ ๑๑๗ แหงพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ หรอไม ๒. จะใหกรมเจำทำยดถอจดใดแบงแยกขอบเขตควำมรบผดชอบของกรมเจำทำตำมพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ กบหนวยงำนอนตำมกฎหมำยอน ๓. ควำมเหนตำมขอหำรอท ๑. และ ๒. จะใชในกรณของแมน ำล ำคลองไดดวยหรอไม

98 ๙๑

คณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๘) ไดพจำรณำขอหำรอดงกลำวขำงตนแลวมควำมเหนดงน ๑. กำรปลกสรำงอำคำรหรอสงใดรกล ำ “ทชำยตลง” ของแมน ำ ล ำคลอง บง อำงเกบน ำ ทะเลสำบ อนเปนทำงสญจรของประชำชนหรอทประชำชนใชประโยชนรวมกน หรอทะเลภำยในนำนน ำไทย อยในขอบเขตควำมรบผดชอบของกรมเจำทำตำมมำตรำ ๑๑๗ แหงพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ ๒. ตองถอจดแบงเขตระหวำง “ทชำยตลง” ซงหมำยถงทดนซงตำมปกตน ำข นถงกบทดนสวนทอยเหนอ “ทชำยตลง” ข นไปเปนจดแบงแยกขอบเขตควำมรบผดชอบของกรมเจำทำตำมพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ ๓. ควำมเหนตำม ๑. และ ๒. ยอมใชกบกรณของแมน ำ ล ำคลองไดดวย ตำมมำตรำ ๑๑๗ แหงพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ ในกำรพจำรณำเรองน มผแทนกระทรวงคมนำคม (ส ำนกงำนปลดกระทรวงและกรมเจำทำ) ผแทนกระทรวงมหำดไทย (กรมทดน กรมกำรปกครอง และเมองพทยำ) และผแทนกรมอทกศำสตร กองทพเรอ เปนผช แจงขอเทจจรง รำยละเอยดของควำมเหน ปรำกฏตำมบนทกทไดเสนอมำพรอมหนงสอน อนง ส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำไดแจงผลกำรพจำรณำไปยงส ำนกเลขำธกำรคณะรฐมนตร เพอทรำบตำมระเบยบดวยแลว อนง เลขำธกำรคณะกรรมกำรกฤษฎกำใครขอใหขอสงเกตวำ ในปญหำทกรมเจำทำหำรอมำ ในประกำรท ๒ ทวำ กรมเจำทำจะถอจดใดเปน “จดแบงแยกขอบเขตควำมรบผดชอบ” ของกรมเจำทำตำม พระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทยฯ กบหนวยงำนอน ซงในปญหำน คณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำร รำงกฎหมำย คณะท ๘) มควำมเหนวำ กรมเจำทำมควำมรบผดชอบ (อ ำนำจหนำท ) เหนอ “ทชำยตลง” (ควำมเหนของกรรมกำรรำงกฎหมำยฯ ในปญหำแรก) และเหนวำจดแบงเขตควำมรบผดชอบของกรมเจำทำตำมพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทยฯ ไดแกทดนสวนทอยเหนอ “ทชำยตลง” ข นไป น น เลขำธกำรฯ มควำมเหนทแตกตำงไปจำกควำมเหนของกรรมกำรรำงกฎหมำยฯ กลำวคอ เลขำธกำรฯ เหนวำ กำรทกรมเจำทำ มควำมรบผดชอบเหนอ “ทชำยตลง” น น มไดหมำยควำมวำ “หนวยงำนอน” จะไมมควำมรบผดชอบ (อ ำนำจหนำท) เหนอทชำยตลง (หรอในแมน ำล ำคลอง ฯลฯ) ไดดวย ท งน เพรำะกำรแบง “ขอบเขตควำมรบผดชอบ (หรออ ำนำจหนำท)” ของเจำหนำทขอบรฐในหนวยงำนตำงๆ (คอของกรมเจำทำกบหนวยงำนอน) น น กฎหมำย (พระรำชบญญตฯ) มไดแบง “เขตอ ำนำจ” ใหแกเจำหนำทของรฐ โดยพจำรณำถง “เขตพ นท” เสมอไป แตกฎหมำยแบงเขตอ ำนำจใหแกเจำหนำทของรฐตำมควำมมงหมำยหรอเจตนำรมณของกฎหมำย (พระรำชบญญตฯ) กำรทกรมเจำทำหรอเจำหนำทของกรมเจำทำมอ ำนำจหนำทเหนอ “ทชำยตลง ฯลฯ” ตำมกฎหมำยวำดวยกำรเดนเรอในนำนน ำไทยฯ กมไดหมำยควำมวำ หนวยงำนอนหรอเจำหนำทของหนวยงำนอนจะไมสำมำรถมอ ำนำจหนำทเหนอ “ทชำยตลง ฯลฯ” ตำมบทบญญตของกฎหมำยอนซงมควำมมงหมำยหรอเจตนำรมณอยำงอน

99๙๒

ทแตกตำงไปจำกควำมมงหมำยหรอเจตนำรมณของกฎหมำยวำดวยกำรเดนเรอในนำนน ำ ไทยฯ ได ตวอยำงเชน นำยอ ำเภอ ยอมมอ ำนำจหนำท (เปนกำรทวไป) ในกำรดแลรกษำและคมครองป องกนทสำธำรณสมบตของแผนดนตำมกฎหมำยวำดวยลกษณะปกครองทองทอยดวย (ท งน เทำทไมขดตออ ำนำจหนำทของกรมเจำทำตำมกฎหมำยวำดวยกำรเดนเรอในนำนน ำไทย) เปนตน

จงขอเรยนมำเพอทรำบ

ขอแสดงควำมนบถอ (ลงชอ) อมร จนทรสมบรณ (นำยอมร จนทรสมบรณ) เลขำธกำรคณะกรรมกำรกฤษฎกำ

100

๙๓

(ส ำเนำ)

พ ๗ ฉบบท ๑ ส ำเนำ ส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำ วนท ๒๑๗๒ วนท ๓๐ พฤศจกำยน ๒๕๒๗

ดวนทสด ท คค ๐๕๐๑/๐๕๖๖๗ กรมเจำทำ ถนนโยธำ กทม. ๑๐๑๐๐

๓๐ พฤศจกำยน ๒๕๒๗

เรอง หำรอปญหำขอกฎหมำย (“ทชำยตลง” และ “ทในทะเลชำยฝงทอยใตน ำ”)

เรยน เลขำธกำรคณะกรรมกำรกฤษฎกำ

อำงถง หนงสอส ำนกเลขำธกำรคณะกรรมกำรกฤษฎกำ ดวนมำก ท นร ๐๕๐๑/๗๗๕ ลงวนท ๑๗ พฤษภำคม ๒๕๒๗ พรอมบนทกแนบทำย

สงทสงมำดวย ส ำเนำหนงสอของเจำทำภมภำคท ๖ ดวนทสด คค ๐๕๑๗/๔๕๗ ลงวนท ๙ พฤศจกำยน ๒๕๒๗ พรอมดวยแผนทสงเขป

ดวยกรมเจำทำไดรบแจงจำกเจำทำภมภำคท ๖ วำมผปลกสรำงอำคำรรกล ำทชำยหำด หนำโรงแรมเอเชยพทยำ จงมปญหำวำทบรเวณทปลกสรำงอำคำรน น อยในทชำยทะเลซงมสภำพเปน “ทชำยตลง” ตำมมำตรำ ๑๓๐๔ (๒) แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยซงอยในควำมดแลของกรมทดน หรอเปน “ทในทะเลชำยฝงทอยใตน ำ” ซงอยในควำมดแลของกรมเจำทำตำมนยหนงสอทอำงถง จงเปนปญหำ ในดำนกฎหมำย

ฉะน น เพอใหไดขอบเขตทอยในควำมรบผดชอบของกรมเจำทำตำมพระรำชบญญตกำรเดนเรอ ในนำนไทย จงขอเรยนหำรอวำจะใหกรมเจำทำยดถอจดใดเปนจดแบงแยกระหวำง “ทชำยตลง” กบ “ทในทะเลชำยฝงทอยใตน ำ” เชน จะใหกรมเจำทำยดจดน ำทวมถงทกปหรอจดทน ำข นสงสด ซงในกรณน ถำกรมเจำทำ เหนวำจดทน ำทวมถงทกป หมำยควำมวำจดทน ำลงต ำสดจะถกตองหรอไม และจะใชในกรณส ำหรบแมน ำล ำคลอง ไดดวยหรอไม

จงเรยนหำรอเพอโปรดใหคณะกรรมกำรกฤษฎกำไดพจำรณำและโปรดแจงผลกำรพจำรณำ ใหกรมเจำทำทรำบดวย จะขอบคณยง อนง กรมเจำทำเหนควรวำในกำรพจำรณำควรเชญผแทนกรมอทกศำสตร กองทพเรอ และผแทนเมองพทยำ เขำรวมช แจงดวย กจะเปนกำรสมควร

ขอแสดงควำมนบถอ (ลงชอ) อ ำพล ตยำภรณ (นำยอ ำพล ตยำภรณ)

101

๙๔

อธบดกรมเจำทำ

บนทก เรอง หำรอปญหำขอกฎหมำย (กำรปลกสรำงอำคำรหรอสงใดรกล ำ “ทชำยตลง” ของแมน ำล ำคลอง

บง อำงเกบน ำ ทะเลสำบ อนเปนทำงสญจรของประชำชน หรอทประชำชนใชประโยชนรวมกน หรอทะเลภำยในนำนน ำไทย จะอยในขอบเขตควำมรบผดชอบของกรมเจำทำตำมมำตรำ ๑๑๗ แหงพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ หรอไม)

กรมเจำทำไดมหนงสอ ดวนทสด ท คค ๐๕๐๑/๐๕๖๖๗ ลงวนท ๓๐ พฤศจกำยน ๒๕๒๗ ถงส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำ ควำมวำ กรมเจำทำไดรบแจงจำกเจำทำภมภำคท ๖ วำ มผปลกสรำงอำคำร รกล ำทชำยหำดหนำโรงแรมเอเชยพทยำ จงมปญหำวำทบรเวณทปลกสรำงอำคำรน นอยในทชำยทะเลซงมสภำพเปน “ทชำยตลง” ตำมมำตรำ ๑๓๐๔ (๒) แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย ซงอยในควำมดแลของกรมทดน หรอเปน “ทในทะเลชำยฝงทอยใตน ำ” ซงอยในควำมดแลของกรมเจำทำตำมนยหนงสอส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำ ดวนมำก ท นร ๐๕๐๑/๗๗๕ ลงวนท ๑๗ พฤษภำคม ๒๕๒๗ ซงกรมเจำทำไดพจำรณำแลว เหนวำเปนปญหำขอกฎหมำย ดงน น เพอใหไดขอบเขตทอยในควำมรบผดชอบของกรมเจำทำตำมพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ จงขอหำรอวำจะใหกรมเจำทำยดถอจดทน ำทวมถงทกปหรอจดทน ำข นสงสด ซงในกรณน ถำกรมเจำทำเหนวำ จดทน ำทวมถงทกป หมำยควำมวำ จดทน ำ ลงต ำสด จะถกตองหรอไมและจะใชในกรณส ำหรบแมน ำล ำคลองไดดวยหรอไม คณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๘) ไดฟงค ำช แจงจำกผแทนกระทรวงคมนำคม (ส ำนกงำนปลดกระทรวงและกรมเจำทำ) ผแทนกระทรวงมหำดไทย (กรมกำรปกครอง กรมทดน และเมองพทยำ) และผแทนกรมอทกศำสตร กองทพเรอ แลว พอสรปควำมเปนมำของเรองน ไดดงน ๑. พระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ น น แตเดมบญญตไวในมำตรำ ๑๑๗๑ วำ หำมมใหผใดท ำสงใดทเปนทเปนกำรลวงล ำในล ำแมน ำเจำพระยำ เวนแตจะไดรบอนญำตจำกเจำทำหรอจำกเจำพนกงำนผมหนำทโดยบญญตไวในมำตรำ ๑๑๘๒ วำ ผซงฝำฝนมำตรำ ๑๑๗ ดงกลำวน น นอกจำกจะไดรบโทษทำงอำญำแลว ยงอำจถกบงคบใหร อถอนสงลวงล ำโดยเสยคำใชจำยเองอกดวย และบญญตไวในมำตรำ ๑๒๐๓ วำ หำมมใหผใดขดดนในล ำน ำบำงตอนของเขตทำกรงเทพฯ หรอในเขตทำเรอหรอท ำเลทอดสมอจอดเรอต ำบลใดๆ เวนแตจะไดรบอนญำตจำกเจำทำหรอจำกเจำพนกงำนผมหนำท

๑ พระราชบญญตการเดนเรอในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ มาตรา ๑๑๗ ภายในมณฑลกรงเทพฯ หามเปนอนขาดมใหผใดทาสงทเปนการลวงลาในลาแมนาเจาพระยา นอกจากไดรบอนญาตจากเจาทาหรอจากเจาพนกงานผมหนาท ๒ พระราชบญญตการเดนเรอในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ มาตรา ๑๑๘ ผใดละเมดตอขอบงคบอยางหนงอยางใดในมาตรา ๑๑๗ ทานวามความผดตองระวางโทษปรบเปนเงนไมเกนกวารอยบาท และใหบงคบใหรอถอนสงทเปนเครองลวงลานน ภายในเวลาทจะกาหนดและโดยเสยเงนของตนเอง ถาและขดขนมทาตามคาสงใหรอถอนฉะนน ใหเจาทาหรอเจาพนกงานผมหนาทจดการรอถอนโดยคดเอาคาใชจายในการนนแกผทมความผด ๓ พระราชบญญตการเดนเรอในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖

102

๙๕

๒. ตอมำใน พ.ศ. ๒๕๑๕ ประกำศของคณะปฏวต ฉบบท ๕๐ ลงวนท ๑๘ มกรำคม พ.ศ. ๒๕๑๕ ไดแกไขเพมเตมบทบญญตตำงๆ ในพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ โดยไดแกไขเพมเตมมำตรำ ๑๑๗๑ และมำตรำ ๑๑๘๒ เสยใหม ใหคลมถงแมน ำ ล ำคลอง บง อำงเกบน ำ ทะเลสำบ อนเปนทำงสญจรของประชำชนหรอทประชำชนใชประโยชนรวมกน ตลอดจนทะเลภำยในนำนน ำไทยดวย นอกจำกน ยงไดแกไขเพมเตมมำตรำ ๑๒๐๓ เสยใหม โดยใหเจำทำมหนำทดแลรกษำและขดลอกรองน ำ ทำงเรอเดน แมน ำ ล ำคลอง หรอทะเลภำยในนำนน ำไทย กบบญญตหำมมใหผใดขดลอกแกไขเปลยนแปลงรองน ำ ทำงเรอเดน แมน ำ ล ำคลอง หรอทะเลภำยในนำนน ำไทย ๓. ใน พ.ศ. ๒๕๑๗ จงหวดปทมธำนไดหำรอไปยงกรมทดนวำ ในกำรรงวดทดนทมเขตจดแมน ำเจำพระยำ ซงเจำหนำทส ำนกงำนทดนจงหวดปทมธำนไดมหนงสอแจงใหนำยกเทศมนตรหรอนำยอ ำเภอทองทเปนผระวงช แนวเขตแมน ำเจำพระยำน น นำจะไมถกตอง เพรำะในเมอตำมบทบญญต มำตรำ ๑๒๐ แหงพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ ซงแกไขเพมเตมโดยประกำศของคณะปฏวต ฉบบท ๕๐ ลงวนท ๑๘ มกรำคม พ.ศ. ๒๕๑๕ กรมเจำทำเปนผมอ ำนำจในกำรอนญำตใหขดทรำยในแมน ำเจำพระยำ ในทองทจงหวดปทมธำนแลวหนำทในกำรดแลรกษำเขตแมน ำเจำพระยำกควรจะเปนของกรมเจำทำดวยไมสมควรใหนำยกเทศมนตรหรอนำยอ ำเภอทองทเปนผระวงช แนวเขตแมน ำเจำพระยำตำมทก ำลงปฏบตอยในขณะน นอกตอไป กรมทดนไดพจำรณำควำมเหนของจงหวดปทมธำนแลว มควำมเหนแตกตำงไปวำในกำรดแลรกษำ และด ำเนนกำรคมครองปองกนทดนอนเปนสำธำรณสมบตของแผนดนน นมำตรำ ๘๔ แหงประมวลกฎหมำยทดน

มาตรา ๑๒๐ หามมใหผใดขดดนในลานาตอนใตหลกเขตทศเหนอของเขตทากรงเทพฯ หรอในเขตทาเรอทาเลทอดสมอจอดเรอตาบลใดๆ เวนไวแตไดรบอนญาตจากเจาทาหรอจากเจาพนกงานผมหนาท ถาผใดละเมดตอขอบงคบในมาตรานประการใด ทานวามความผดตองระวางโทษปรบเปนเงนไมเกนกวาพนบาท และตองใชเงนคาใชจายทเจาพนกงานตองเสยเพราะเหตความละเมดนนดวย

๑ พระราชบญญตการเดนเรอในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ ซงแกไขเพมเตมโดยประกาศของคณะปฏวต ฉบบท ๕๐ ลงวนท ๑๘ มกราคม ๒๕๑๕ มาตรา ๑๑๗ หามมใหผใดปลกสรางอาคารหรอสงใดลวงลาเขาไปเหนอนา ในนา และใตนา ของแมนา ลาคลอง บง อางเกบนา ทะเลสาบ อนเปนทางสญจรของประชาชน หรอทประชาชนใชประโยชนรวมกน หรอทะเลภายในนานนาไทย เวนแตจะไดรบอนญาตจากเจาทา ๒ พระราชบญญตการเดนเรอในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ ซงแกไขเพมเตม โดยประกาศของคณะปฏวต ฉบบท ๕๐ ลงวนท ๑๘ มกราคม พ.ศ. ๒๕๑๕ มาตรา ๑๑๘ ผใดฝาฝนมาตรา ๑๑๗ ตองระวางโทษปรบไมเกนสองพนบาท และใหเจาหนาทมคาสงเปนหนงสอแจงใหเจาของหรอผครอบครองอาคารหรอสงลวงลานนใหรอถอนไปใหพนแมนา ลาคลอง บง อางเกบนา ทะเลสาบ อนเปนทางสญจรของประชาชน หรอทประชาชนใชประโยชนรวมกนหรอทะเลภายในนานนาไทย ในกรณทไมปรากฏตวเจาของหรอผครอบครองใหปดคาสงนนไว ณ อาคารหรอสงลวงลานน และเมอครบกาหนดสบหาวนนบแตวนทไดออกคาสงนนแลว ยงไมมการรอถอนอาคารหรอสงลวงลานนออกไป ใหเจาทาจดการรอถอนอาคารหรอสงลวงลาน นได ในการน ใหเจาทาจดการขายทอดตลาดทรพยสนทรอถอนหรออยในอาคารนน และใหนาความในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๒๗ มาใช บงคบแกเงนทขายทรพยสนนนไดโดยอนโลม ๓ พระราชบญญตการเดนเรอในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ ซงแกไขเพมเตม โดยประกาศคณะปฏวต ฉบบท ๕๐ ลงวนท ๑๘ มกราคม ๒๕๑๕ มาตรา ๑๒๐ ใหเจาทามหนาทดแลรกษาและขดลอกรองนา ทางเดนเรอ แมนา ลาคลองและทะเลภายในนานนาไทย หามมใหผใดขดลอก แกไข เปลยนแปลงรองนา ทางเดนเรอ แมนา ลาคลอง หรอทะเลภายในนานนาไทย เวนแตจะไดรบอนญาตจากเจาทา ผใดฝาฝนตองระวางโทษป รบ ไมเกนสองพนบาทและเจาทามอานาจสงใหหยดกระทาการดงกลาว ๔ ประมวลกฎหมายทดน

103

๙๖

ไดบญญตไววำ ถำไมมกฎหมำยก ำหนดไวเปนอยำงอนใหอธบดกรมทดนมอ ำนำจหนำทดแลรกษำ และด ำเนนกำรคมครองปองกนไดตำมควรแกกรณอ ำนำจหนำทดงวำน รฐมนตรวำกำรกระทรวงมหำดไทยจะมอบหมำยให ทบวงกำรเมองอนเปนผใชกได๑ นอกจำกน ในสวนทเกยวกบแมน ำ ล ำคลอง น น มำตรำ ๑๑๗๒ แหงพระรำชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกรำช ๒๔๕๗ กบญญตใหกรมกำรอ ำเภอ๓ เปนผดแลรกษำ บทบญญตดงกลำวจงถอวำเปนกฎหมำยทก ำหนดในเรองกำรดแลรกษำและด ำเนนกำรคมครองปองกนทดนอนเปนสำธำรณสมบตของแผนดนไวเปนอยำงอนตำมนยมำตรำ ๘ แหงประมวลกฎหมำยทดน ดงน น ในกำรรงวดทมเขตจดแมน ำ ล ำคลองดงกลำว กรมทดน จงไดแจงใหนำยอ ำเภอเปนผระวงช แนวเขตสวนมำตรำ ๑๒๐ แหงพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ ซงแกไขเพมเตมใหมน น แมจะมบทบญญตพำดพงถงกำรดแลรกษำแมน ำล ำคลองไวดวย กเปนเพยงควบคมดำนกำรเดนเรอ กำรขดลอกรองน ำ และกำรแกไขเปลยนแปลง รองน ำและทำงเรอเดนเทำน นหำไดมควำมมงหมำยถงกำรดแลรกษำคมครองปองกนตำมมำตรำ ๘ แหงประมวลกฎหมำยทดนไม ดงน น กำรดแลรกษำและคมครองปองกนทสำธำรณสมบตของแผนดน จงยงคงเปนอ ำนำจหนำทของนำยอ ำเภอทองทตำมพระรำชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกรำช ๒๔๕๗ ตอไปตำมเดม กรมทดนไดน ำควำมเหนดงกลำวขำงตนเสนอตอกระทรวงมหำดไทยเพอพจำรณำ แตกระทรวง มหำดไทยเหนวำเปนปญหำขอกฎหมำย จงขอใหคณะกรรมกำรกฤษฎกำพจำรณำใหควำมเหน มาตรา ๘ บรรดาทดนทงหลายอนเปนสาธารณสมบตของแผนดน หรอทรพยสนของแผนดนนน ถาไมมกฎหมายกาหนดไวเปนอยางอน ใหอธบด มอานาจหนาทดแลรกษาและดาเนนการคมครองปองกนไดตามควรแกกรณ อานาจหนาทดงวาน รฐมนตรจะมอบหมายใหทบทวนทบวงการเมองอนเปนผใชกได

ฯลฯ ๑ คาสงท ๘๙๐/๒๔๙๘ เรอง มอบหมายใหทบวงการเมองอนมอานาจหนาทดแลรกษา และดาเนนการคมครองปองกนทดนอนเปนสาธารณสมบตของแผนดนหรอเปนทรพยสนของแผนดน อาศยอานาจตามความในมาตรา ๘ แหงประมวลกฎหมายทดน รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยมอบหมายใหจงหวด เทศบาล และสขาภบาล มอานาจหนาทดแลรกษาและดาเนนการคมครองปองกนทดนทงหลายอนเปนสาธารณสมบตของแผนดนหรอเปนทรพยสนของแผนดนดงน ๑. จงหวด ภายในเขตจงหวด แตนอกเขตเทศบาล และเขตสขาภบาลของจงหวดนน ๒. เทศบาล ภายในเขตเทศบาลนนๆ ๓. สขาภบาล ภายในเขตสขาภบาลนนๆ ทงน ตงแตบดนเปนตนไป กระทรวงมหาดไทย สง ณ วนท ๑๖ สงหาคม ๒๔๙๘ ลงชอ) จอมพล ป. พบลสงคราม (ป. พบลสงคราม) รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย ๒ พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช ๒๔๕๗ มาตรา ๑๑๗ หวย คลอง และลานาตางๆ ยอมเปนทรฐบาลปกปกรกษา เปนหนาทของกรมการอาเภอจะตองตรวจตราอยาใหเสย และอยาใหผใด ทาใหเสยสาธารณประโยชน ถาจะตองซอมแซมตกแตงใหกรมการอาเภอเรยกราษฎรชวยกนทาอยางกบปดนาฉะนน ๓ พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. ๒๔๙๕ มาตรา ๔๐ บรรดาอานาจหนาทเกยวกบราชการของกรมการอาเภอหรอนายอาเภอซงกฎหมายกาหนดใหกรมการอาเภอและนายอาเภอมอย ใหโอนไปเปนอานาจและหนาทของนายอาเภอ

104

๙๗

คณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๗) ไดพจำรณำปญหำดงกลำวแลว มควำมเหนวำ มำตรำ ๑๑๗ มำตรำ ๑๑๘ และมำตรำ ๑๒๐ แหงพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ ซงแกไขเพมเตมโดยประกำศของคณะปฏวต ฉบบท ๕๐ ลงวนท ๑๘ มกรำคม พ.ศ. ๒๕๑๕ ไดลบลำงอ ำนำจหนำทของนำยอ ำเภอ ซงมอยตำมมำตรำ ๑๑๗ แหงพระรำชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกรำช ๒๔๕๗ ดงน น กำรดแลรกษำเขตแมน ำเจำพระยำจงอยในอ ำนำจหนำทของกรมเจำทำ๑ ๔. ตอมำใน พ.ศ. ๒๕๑๘ จงหวดฉะเชงเทรำไดขอทรำบรำยละเอยดเพมเตมจำกกรมเจำทำ วำตำมบนทกควำมเหนของคณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๗) ดงกลำวขำงตนน น จะหมำยถงเฉพำะแมน ำเจำพระยำเทำน น หรอจะหมำยถงแมน ำล ำคลอง หนอง บง และทะเลภำยในนำนน ำไทย ท งหมดดวย กรมเจำทำมควำมเหนวำ มำตรำ ๑๑๗ มำตรำ ๑๑๘ และมำตรำ ๑๒๐ แหงพระรำชบญญต กำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ ซงแกไขเพมเตมโดยประกำศของคณะปฏวต ฉบบท ๕๐ ลงวนท ๑๘ มกรำคม พ.ศ. ๒๕๑๕ มควำมมงหมำยคลมถงแมน ำภำยในนำนน ำไทยท งหมดดวย อยำงไรกตำม กรมเจำทำเหนวำขอหำรอดงกลำวยงเปนปญหำกฎหมำยอยอก จงขอใหคณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำร รำงกฎหมำย คณะท ๗) พจำรณำใหควำมเหนเพมเตมอกคร งหนง คณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๗) ไดพจำรณำแลวเหนวำมำตรำ ๑๑๗ แหงพระรำชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกรำช ๒๔๕๗ ซงบญญตใหอ ำนำจหนำทแกนำยอ ำเภอน น ย งม ไดถกยกเลกไป นำยอ ำเภอย งคงมอ ำนำจหน ำท ในกำรเปนผ ปกปกรกษำตรวจตรำ อย ำให เสยสำธำรณประโยชน แตอ ำนำจหนำททนำยอ ำเภอมอยดงกลำวน นบำงสวนไดถกลบลำงไปโดยมำตรำ ๑๑๗ มำตรำ ๑๑๘ และมำตรำ ๑๒๐ แหงพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ ซงแกไขเพมเตมโดยประกำศของคณะปฏวต ฉบบท ๕๐ ลงวนท ๑๘ มกรำคม ๒๕๑๕ เทำน น ฉะน น อ ำนำจหนำทส ำหรบกรณใดทมบญญตไวในกฎหมำยวำดวยกำรเดนเรอในนำนน ำไทย อ ำนำจหนำทยอมเปนของกรมเจำทำ เปนตนวำ กำรทจะปลกสรำงอำคำรหรอสงใดลวงล ำเขำไปเหนอน ำ ในน ำและใตน ำ ของแมน ำ ล ำคลอง บง อำงเกบน ำ ทะเลสำบอนเปนทำงสญจรลวงล ำเขำไปเหนอน ำ ในน ำและใตน ำ ของแมน ำ ล ำคลอง บง อำงเกบน ำ ทะเลสำบอนเปนทำงสญจรของประชำชนหรอทประชำชนใชประโยชนรวมกน หรอทะเลภำยในนำนน ำไทย กตองมำขออนญำตตอกรมเจำทำมำตรำ ๑๑๗ แหงพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ และถำมกำรกระท ำเกดข นโดยไมมำขออนญำตดงกลำว ผฝำฝนจะไดรบค ำสงจำกกรมเจำทำใหร อถอนและตองถกลงโทษตำมมำตรำ ๑๑๘ แหงพระรำชบญญตดงกลำว นอกจำกน กรมเจำทำยงมหนำทดแล รกษำและขดลอกกบใหอนญำตในกำรขดลอกรองน ำทำงเรอเดน แมน ำ ล ำคลองและทะเลภำยในนำนน ำไทย ตำมมำตรำ ๑๒๐ แหงพระรำชบญญตดงกลำวอกดวย คณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๗)

๑ บนทกความเหนของคณะกรรมการกฤษฎกา (กรรมการรางกฎหมาย คณะท ๗) เรอง การระวงชแนวเขตแมนาเจาพระยา ทสงพรอมกบหนงสอสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา ท สร ๐๘๐๑/๕๙๓๗ ลงวนท ๓๐ ธนวาคม ๒๕๑๗ ถงสานกเลขาธการคณะรฐมนตร

105

๙๘

จงเหนวำ กำรระวงช แนวเขตแมน ำ ล ำคลอง บง อำงเกบน ำ ทะเลสำบโดยทวไปทใชเปนทำงสญจรของประชำชนอยในอ ำนำจหนำทของกรมเจำทำ๑ ๕. ใน พ.ศ. ๒๕๑๙ กระทรวงมหำดไทยไดมหนงสอ ดวนมำก ท มท ๐๖๐๙/ว ๓๐๔ ลงวนท ๙ มนำคม ๒๕๑๙ ถงผวำรำชกำรจงหวดทกจงหวดและปลดกรงเทพมหำนครควำมวำ ตำมทคณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๗) ไดตควำมวำ กำรระวงช แนวเขตทดนทมเขตจดแมน ำ ล ำคลอง บง อำงเกบน ำ ทะเลสำบ เปนอ ำนำจหนำทของกรมเจำทำน น กรมทดนไดประสำนงำนไปยงกรมเจำทำเพอขอใหกรมเจำทำใหสตยำบนและมอบอ ำนำจหนำทในกำรระวงช และรบรองเขตทดน กรณทมผท ำกำรส ำรวจรงวดท ำแผนทหรอพสจนสอบสวนกำรท ำประโยชนเพอออกหนงสอแสดงสทธในทดนทมเขตจดแมน ำ ล ำคลอง บง อำงเกบน ำ และทะเลสำบในชวงระยะเวลำออกหนงสอแสดงสทธในทดนทมเขตจดแมน ำ ล ำคลอง บง อำงเกบน ำ และทะเลสำบในชวงระยะเวลำต งแตประกำศของคณะปฏวต ฉบบท ๕๐ ลงวนท ๑๘ มกรำคม พ.ศ. ๒๕๑๕ มผลใชบงคบ (กลำวคอต งแตวนท ๑๘ กมภำพนธ พ.ศ. ๒๕๐๕ เปนตนไป) จนถงวนทกรมเจำทำมอบหมำย ซงกรมเจำทำ ไดพจำรณำและเหนชอบดวยในหลกกำรของกรมทดน ดงน ๕.๑ กรมเจำทำขอใหสตยำบนกำรกระท ำของพนกงำนเจำหนำท ซงไดระวงช แนวเขตทดนทมเขตจดแมน ำ ล ำคลอง ซงนำยอ ำเภอทองทหรอปลดอ ำเภอผเปนหวหนำกงอ ำเภอไดระวงช และรบรองไปแลว ต งแตวนท ๑๘ กมภำพนธ พ.ศ. ๒๕๑๕ เปนตนไปจนถงวนท ๒๓ กมภำพนธ พ.ศ. ๒๕๑๙ และขอรบรองวำ กำรระวงช และรบรองดงกลำวเปนกำรกระท ำทชอบดวยกฎหมำย ๕.๒ กรมเจำทำขอมอบอ ำนำจและหนำทเฉพำะกำรระวงช และรบรองเขตทดนทม เขต จดแมน ำ ล ำคลอง บง อำงเกบน ำ ทะเลสำบ ตำมมำตรำ ๑๑๗ มำตรำ ๑๑๘ และมำตรำ ๑๒๐ แหงพระรำชบญญต กำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ ซงแกไขเพมเตมโดยประกำศของคณะปฏวต ฉบบท ๕๐ ลงวนท ๑๘ มกรำคม พ.ศ. ๒๕๑๕ ใหนำยอ ำเภอทองทหรอปลดอ ำเภอผเปนหวหนำประจ ำกงอ ำเภอกระท ำแทนเจำทำเปนกำรชวครำว ต งแตวนท ๒๓ กมภำพนธ พ.ศ. ๒๕๑๙ เปนตนไป จนกวำกรมเจำทำจะบอกเลกเพกถอนกำรมอบอ ำนำจและหนำทดงกลำว ยกเวนในเขตแมน ำเจำพระยำ เฉพำะเขตทำกรงเทพฯ ตำมกฎหมำยวำดวยกำรเดนเรอในนำนน ำไทย เจำทำขอสงวนไวท ำกำรระวงช และรบรองเขตทดนเองเพอควำมปลอดภยแหงกำรเดนเรอ และหรออำณำบรเวณแมน ำล ำคลองใดทเหนวำจ ำเปนเพอควำมปลอดภยในกำรเดนเรอ หรอเพอกำรพฒนำ รองน ำ ทำงเรอเดน เจำทำกท ำกำรระวงช และรบรองเขตทดนทจดแมน ำ ล ำคลองเอง โดยกรมเจำทำจะแจง ใหทรำบเปนกรณๆ ไป กรมทดนจงเสนอขอใหกระทรวงมหำดไทยพจำรณำสงกำรใหสวนรำชกำรทเกยวของทรำบและ ถอปฏบตตำมนยดงกลำว ซงกระทรวงมหำดไทยพจำรณำแลวเหนชอบดวย จงแจงใหผวำรำชกำรจงหวด ทกจงหวดและปลดกรงเทพมหำนครทรำบ และสงใหพนกงำนเจำหนำทถอปฏบตตอไป

๑ หนงสอสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา ท สร ๐๘๐๑/๓๖๐๙ ลงวนท ๑๘ มถนายน ๒๕๑๘ ถงสานกเลขาธการคณะรฐมนตร

106

๙๙

๖. ใน พ.ศ. ๒๕๒๔ กระทรวงมหำดไทยไดมหนงสอ ท มท ๐๖๐๙/๒/ว ๑๓๙๐ ลงวนท ๑๙ พฤศจกำยน ๒๕๒๔ ถงผวำรำชกำรจงหวดทกจงหวดและปลดกรงเทพมหำนครมควำมอยตอนหนงวำ ตำมทมปญหำวำทดนทมเขตจดทะเล ผใดเปนเจำหนำทระวงช แนวเขตฯ น น กรมเจำทำไดแจงใหทรำบดงน ๖.๑ ต งแตวนท ๒๘ กมภำพนธ พ.ศ. ๒๕๑๕ จนถงวนท ๒๓ กมภำพนธ พ.ศ. ๒๕๑๙ กรมเจำทำขอใหสตยำบนแกกรมทดนตำมทพนกงำนเจำหนำทไดระวงช และรบรองแนวเขตทดนทมเขตจดทะเลไปแลว ๖.๒ ต งแตวนท ๒๓ กมภำพนธ พ.ศ. ๒๕๑๙ จนถงวนท ๓๑ ตลำคม พ.ศ. ๒๕๒๔ กรมเจำทำขอใหสตยำบนแกกรมทดนตำมทพนกงำนเจำหนำทไดระวงช และรบรองแนวเขตทดนทมเขตจดทะเลไปแลว ยกเวนในสวนทเจำหนำทของกรมเจำทำไดด ำเนนกำรไวแลวดงน เพรำะเหตวำระยะเวลำดงกลำวเปนระยะเวลำทส ำนกงำนเจำทำเขตตองสงเจำหนำทออกไประวงช และรบรองแนวเขตทดนเอง ๖.๓ ต งแตวนท ๑ พฤศจกำยน พ.ศ. ๒๕๒๔ เปนตนไป กรมเจำทำขอมอบอ ำนำจใหนำยอ ำเภอทองทหรอปลดอ ำเภอผเปนหวหนำประจ ำกงอ ำเภอ เปนผระวงช และรบรองแนวเขตทดนทมเขตจดทะเล ส ำหรบกำรระวงช และรบรองแนวเขตทดนทมเขตจดแมน ำเจำพระยำ เฉพำะเขตทำกรงเทพฯ (ต งแตปำกคลองบำงกระบอจนถงปอมพระจลฯ จงหวดสมทรปรำกำร) กรมเจำทำจะคงเปนผด ำเนนกำรเอง ๖.๔ กรณทกรมเจำทำยงมไดบอกเลกเพกถอนหรอเปลยนแปลงกำรมอบอ ำนำจกำรระวงช และรบรองแนวเขตทดนทจดแมน ำ ล ำคลอง บง อำงเกบน ำ ทะเลสำบ และทะเลสำบภำยในนำนน ำไทยกยงคงเปนอ ำนำจของกรมเจำทำอย และกำรททสำธำรณประโยชนดงกลำวเปลยนสภำพไปเนองจำกต นเขนหรอเปลยนสภำพเปนคลองระบำยน ำหรอใชสญจรไปมำในบำงฤดกำล โดยยงมไดมกำรถอนสภำพตำมประมวลกฎหมำยทดนแลว ยอมไมเปนเหตใหอ ำนำจหนำทของกรมเจำทำเปลยนแปลงไปดวย กระทรวงมหำดไทยจงแจงใหผวำรำชกำรจงหวดทกจงหวด และปลดกรงเทพมหำนครทรำบและแจงใหเจำหนำททเกยวของทรำบตอไป ๗. ใน พ.ศ. ๒๕๒๗ กรมเจำทำไดมหนงสอ ดวนมำก ท คค ๐๕๐๓/๐๓๓๖ ลงวนท ๑๘ มกรำคม ๒๕๒๗ ถงส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำ ควำมวำ กรมเจำทำไดรบรำยงำนจำกส ำนกงำนเจำทำภมภำคท ๖ ฉะเชงเทรำ วำ เมองพทยำมโครงกำรกอสรำงทำเทยบเรอทองเทยวและพฒนำชำยฝงทะเลพทยำไดดวยกำรถมทะเลชำยฝงพทยำไดประมำณ ๑๑๐ – ๑๒๐ ไร โดยใหภำคเอกชนด ำเนนกำรและใหผลประโยชนตอบแทนในกำรขอสทธกำรเชำแกเมองพทยำ เมองพทยำจงไดยนค ำรองขออนญำตท ำสงลวงล ำล ำน ำตำมมำตรำ ๑๑๗ แหงพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทยฯ ตอส ำนกงำนเจำทำภมภำคท ๖ ซงส ำนกงำนเจำทำภมภำคท ๖ ไดพจำรณำแลวเหนวำ สมควรสนบสนนโครงกำรของเมองพทยำ แตมปญหำขอกฎหมำยวำ กรมเจำทำจะอนญำต ตำมมำตรำ ๑๑๗ ดงกลำวไดหรอไม ซงกรมเจำทำไดพจำรณำแลวเหนวำ กรมเจำทำมอ ำนำจอนญำตใหท ำ สงลวงล ำล ำน ำไดเฉพำะสงลวงล ำล ำน ำทร อถอนไดเทำน น แตกำรถมทในทะเลและปลกสรำงถำวรวตถลงในท ดงกลำวน น โดยเจตนำของผขออนญำตจะไมมกำรร อถอนแมจะมควำมจ ำเปนในดำนเทคนคทำงกำรเดนเรอ ทจะเกดข นภำยหลงกตำม กรมเจำทำจงไมมอ ำนำจโดยชอบทจะอนญำตใหเมองพทยำท ำสงลวงล ำล ำน ำ ตำมค ำขอได กรมเจำทำเหนวำ เปนปญหำดำนกฎหมำยจงไดขอหำรอคณะกรรมกำรกฤษฎกำวำควำมเหน

107

๑๐๐

ของกรมเจำทำดงกลำวถกตองหรอไม ประกำรใด และขอหำรอวำ กรมเจำทำมควำมเหนวำ โครงกำรดงกลำวของเมองพทยำนำจะใหกำรสนบสนนและไมเปนกำรกดขวำงกำรเดนเรอ แตเมองพทยำชอบทจะด ำเนนกำรใหม กำรออกพระรำชกฤษฎกำถอนสภำพทสำธำรณะบรเวณทจะขออนญำตถมในทะเลเสยกอน เมอพระรำชกฤษฎกำ มผลบงคบ และโครงกำรถกก ำหนดเปนนโยบำยของรฐบำลแลว ถำเมองพทยำจะท ำกำรถมทในทะเลดงกลำว เมองพทยำจะตองยนค ำขอท ำสงลวงล ำล ำน ำตอกรมเจำทำในภำยหลง ใชหรอไม คณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๑) ไดพจำรณำขอหำรอดงกลำวของ กรมเจำทำแลว มควำมเหนในปญหำประกำรแรกวำ กรมเจำทำมอ ำนำจตำมมำตรำ ๑๑๗ แหงพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ ทจะใชดลพนจพจำรณำอนญำตใหเมองพทยำกระท ำกำร ตำมทขออนญำตหรอไมกไดตำมทเหนสมควรสวนปญหำประกำรทสองเกยวกบกำรถอนสภำพเปนสำธำรณสมบต ของแผนดนน นเหนวำ ถำทดนบรเวณทจะขออนญำตถมทะเลน นเปน “ทชำยตลง” ตำมมำตรำ ๑๓๐๔ (๒)๑

แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยกตองด ำเนนกำรถอนสภำพตำมมำตรำ ๘๒ แหงประมวลกฎหมำยทดนเสยกอนจงจะน ำทดนดงกลำวไปใชประโยชนอยำงอนได และไมอยในอ ำนำจหนำทของกรมเจำทำอกตอไป แตถำทดนดงกลำวเปน “ทในทะเลชำยฝงซงอยใตน ำ” กไมอำจท ำกำรถอนสภำพตำมประมวลกฎหมำยทดนได เพรำะไมใชทดนทอยตดตอกบทะเล ซงในฤดน ำตำมปกตน ำทวมถงทกป๓ ดงน น จงไมมสภำพเปน “ทดน” ตำมมำตรำ ๑๔ แหงประมวลกฎหมำยทดน จงไมอำจด ำเนนกำรถอนสภำพตำมมำตรำ ๘ แหงประมวล กฎหมำยทดนได๕

๑ ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

มาตรา ๑๓๐๔ สาธารณสมบตของแผนดนนน รวมทรพยสนทกชนดของแผนดนซงใชเพอสาธารณประโยชนหรอสงวนไวเพอประโยชน รวมกน เชน

ฯลฯ

๒ ประมวลกฎหมายทดน มาตรา ๘ ทดนอนเปนสาธารณสมบตของแผนดน สาหรบพลเมองใชรวมกน รฐวสาหกจ หรอใชเพอประโยชนของแผนดนโดยเฉพาะหรอเปนทดนทไดหวงหามหรอสงวนไวตามความตองการของทวงการเมอง อาจถกถอนสภาพหรอโอนไปเพอประโยชนอยางอนหรอนาไปจดเพอประชาชนไดในกรณดงตอไปน (๑) ทดนสาหรบพลเมองใชรวมกน ถาทบวงการเมอง รฐวสาหกจ หรอเอกชนจดหาทดนมาใหพลเมองใชรวมกนแทนแลว การถอนสภาพหรอโอนใหกระทาโดยพระราชบญญต แตถาพลเมองไดเลกใชประโยชนในทดนนน หรอทดนนนไดเปลยนสภาพไปจากการเปนทดนสาหรบพลเม อง ใชรวมกน และมไดตกไปเปนกรรมสทธของผใดตามอานาจกฎหมายอนแลวการถอนสภาพใหกระทาโดยพระราชกฤษฎกา

๓ ทชายตลงนน หมายถงทดนทอยตดตอกบแมนา ลาคลอง หรอทะเล ซงในฤดนาตามปกตนาทวมถงทกป (คาพพากษาฎกาท ๒๑๔/๒๔๘๐ ท ๔๕๑/๒๔๙๖ ท ๑๕๘๘-๙/๒๔๙๗ และท ๑๐๙๕/๒๕๐๐) ๔ ประมวลกฎหมายทดน มำตรำ ๑ ในประมวลกฎหมำยน

“ทดน” หมายความวา พนทดนทวไป และใหหมายความรวมถง ภเขา หวย หนอง คลอง บง บาง ลานา ทะเลสาบ เกาะ และทชายทะเลดวย ๕ บนทกความเหนของคณะกรรมการกฤษฎกา (กรรมการรางกฎหมาย คณะท ๑) เรองหารอปญหาขอกฎหมายตามมาตรา ๑๑๗ แหงพระราชบญญตการเดนเรอในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ (กรณเมองพทยาอนญาตทาสงลวงลาลานา) ทสงพรอมกบหนงสอสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา ดวนมาก ท นร ๐๕๐๑/๗๗๖ ลงวนท ๑๗ พฤษภาคม ๒๕๒๗ ถงกรมเจาทา

108

๑๐๑

๘. ตอมำ รฐมนตรชวยวำกำรกระทรวงคมนำคม (นำยแพทยบญเทยม เขมำภรตน) ไดมบนทก ดวนทสด ลงวนท ๕ พฤศจกำยน ๒๕๒๗ สงกำรใหกรมเจำทำด ำเนนกำรเกยวกบกำรปลกอำคำรรกล ำชำยหำดหนำโรงแรมเอเชยพทยำ ตำมขำวหนงสอพมพไทยรฐประจ ำวนท ๕ พฤศจกำยน ๒๕๒๗ โดยดวนและเฉยบขำดตำมกฎหมำย

กรมเจำทำไดมบนทก ลงวนท ๘ พฤศจกำยน ๒๕๒๗ สงกำรใหเจำทำภมภำคท ๖ ด ำเนนกำรเกยวกบเรองดงกลำวโดยดวน ส ำนกงำนเจำทำภมภำคท ๖ ไดมบนทกดวนทสด ท คค ๐๕๑๗/๔๕๗ ลงวนท ๙ พฤศจกำยน ๒๕๒๗ ถงกรมเจำทำ รำยงำนวำ ส ำนกงำนฯ ไดไปตรวจบร เวณทมกำรรองเรยนดงกลำวแลว ปรำกฏวำมกำรกอสรำงอำคำรบกรกชำยหำดโรงแรมเอเชยพทยำจรง แตกำรด ำเนนกำรตำมมำตรำ ๑๑๗ แหงพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ ตำมทรฐมนตรชวยวำกำรกระทรวงคมนำคม ไดสงกำรไปแลวน น ทำงส ำนกงำนฯ ยงมปญหำวำสงปลกสรำงดงกลำวในทชำยทะเลซงมสภำพเปนทชำยตลง ตำมมำตรำ ๑๓๐๔ (๒) แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย อนอยในควำมดแลของกรมทดน หรอวำเปนทในทะเลชำยฝงซงอยใตน ำ อนอยในควำมดแลของกรมเจำทำ ตำมหนงสอส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำ ดวนมำก ท นร ๐๕๐๑/๗๗๕ ลงวนท ๑๗ พฤษภำคม ๒๕๒๗ ทมถงกระทรวงคมนำคมจงเหนสมควร ใหมกำรพจำรณำปญหำดำนกฎหมำยเพอใหไดขอบเขตทอยในควำมรบผดชอบของกรมเจำทำตำมพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ ใหเปนทชดเจนเสยกอน

กรมเจำทำไดมหนงสอ ดวนทสด ท คค ๐๕๐๑/๐๕๖๖๗ ลงวนท ๓๐ พฤศจกำยน ๒๕๒๗ ถงส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำ ขอหำรอวำ เพอใหไดขอบเขตทอยในควำมรบผดชอบของกรมเจำทำ ตำมพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ จะใหกรมเจำทำยดถอจดใดเปนจดแบงแยกระหวำง “ทชำยตลง” กบ “ทในทะเลชำยฝงทอยใตน ำ” เชน จะใหกรมเจำทำยดถอจดทน ำทวมถงทกปหรอจดทน ำข นสงสด ซงในกรณน ถำกรมเจำทำเหนวำ จดทน ำทวมถงทกปหมำยควำมวำจดทน ำลงต ำสด จะถกตองหรอไม และจะใชในกรณของแมน ำล ำคลองไดดวยหรอไม คณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๘) ไดพจำรณำขอหำรอดงกลำวขำงตนของ กรมเจำทำแลว มขอสงเกตวำ ตำมบนทกควำมเหนของคณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๑) เรอง หำรอปญหำขอกฎหมำยตำมมำตรำ ๑๑๗ แหงพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ (กรณเมองพทยำขออนญำตท ำสงลวงล ำล ำน ำ) ทกรมเจำทำอำงถงน น คณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๑) ไดใหควำมเหนในปญหำประกำรแรกไวแลววำ “กำรสรำงพ นทโดยกำรถมชำยฝงทะเลและกำรกอสรำงในสวนทยนล ำออกไปในทะเลชำยฝงตำมโครงกำรของเมองพทยำ ยอมเปนกำรปลกสรำงอำคำรหรอสงใดลวงล ำทะเลภำยในนำนน ำไทย เจำทำจงมอ ำนำจตำมมำตรำ ๑๑๗ และมำตรำ ๑๑๙ แหงพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พทธศกรำช ๒๔๕๖ ซงแกไขเพมเตมโดยประกำศของคณะปฏวต ฉบบท ๕๐ ทจะใชดลพนจพจำรณำอนญำตใหเมองพทยำกระท ำกำรตำมทขออนญำตหรอไมกไดตำมทเหนสมควร สวนกำรแบงแยกระหวำง “ทชำยตลง” กบ “ทในทะเลชำยฝงซงอยใตน ำ” น น เปนกำรแบงแยกในกำรใหควำมเหนในปญหำประกำรทสองเกยวกบกำรถอนสภำพกำรเปนสำธำรณสมบตของแผนดน โดยคณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำร

109

๑๐๒

รำงกฎหมำย คณะท ๑) เหนวำ ถำทชำยทะเลบรเวณดงกลำวเปน “ทในทะเลชำยฝงซงอยใตน ำ” แลว กไมอำจด ำเนนกำรถอนสภำพตำมมำตรำ ๘ แหงประมวลกฎหมำยทดนได เพรำะไมมสภำพเปน “ทดน” ตำมมำตรำ ๑ แหงประมวลกฎหมำยทดน แตถำเปน “ทชำยตลง” อนเปน “ทดน” สำธำรณสมบตของแผนดนส ำหรบพลเมองใชรวมกนแลว กตองด ำเนนกำรถอนสภำพตำมประมวลกฎหมำยทดนเสยกอน จงจะน ำทดนไปใชประโยชน อยำงอนได “เมอมกำรถอนสภำพทชำยทะเลดงกลำวแลว ทดนน นกไมมสภำพทดนสำธำรณสมบตของแผนดนส ำหรบพลเมองใชรวมกนตอไป และกำรน ำทดนซงมใชล ำน ำไปใชประโยชนน น ยอมไมอยในอ ำนำจหนำทของ กรมเจำทำตำมกฎหมำย นอกจำกน คณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๑) กไดใหค ำอธบำยของค ำวำ “ทชำยตลง” ไวแลววำ “หมำยถงทดนทอยตดกบแมน ำล ำคลอง หรอทะเล ซงในฤดน ำตำมปกตน ำทวมถงทกป ซงคณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๘) เหนวำ กรณยอมเปนทเขำใจไดวำ “ทชำยตลง” หมำยถงทดนสวนทจมอยใตน ำในขณะทน ำข นถงตำมปกตและอยเหนอน ำในขณะทน ำลง สวน “ทในทะเลชำยฝงซงอยใตน ำ” น นนำจะหมำยถงทดนสวนทอยถดจำก “ทชำยตลง” ออกไปในทะเล โดยเปนสวนทแมแตในขณะ ทมน ำลง กยงจมอยใตน ำ ดงน น ขอหำรอของกรมเจำทำทวำ “จะใหกรมเจำทำยดถอจดใดเปนจดแบงแยกระหวำง “ทชำยตลง” กบ “ทในทะเลชำยฝงทอยใตน ำ” เชน จะใหกรมเจำทำถอจดทน ำทวมถงทกป หรอจดทน ำข นสงสด ซงในกรณน ถำกรมเจำทำเหนวำทน ำทวมถงทกป หมำยควำมวำ จดทน ำลงต ำสดจะถกตองหรอไมน น จงนำจะท ำใหเขำใจสบสนไดเนองจำกจดทน ำทวมถงทกปกด หรอจดทน ำข นสงสดกด เปนจดทอำจน ำมำใชในกำรแบงเขตระหวำง “ทชำยตลง” กบทดนสวนทอยเหนอ “ทชำยตลง” ข นไป หำใชเปนจดทน ำมำใชในกำรแบงเขตระหวำง “ทชำยตลง” กบ “ทในทะเลชำยฝงซงอยใตน ำ” ไม นอกจำกน จดทน ำทวมถงทกปกมควำมหมำยอยในตวแลววำเปนจดทน ำข นถง ซงไมนำจะหมำยควำมถงจดทน ำลงต ำสดไปได ดงน น จงยงไมเปนทชดเจนวำ กรมเจำทำมงประสงคจะขอหำรอวำอยำงไร ซงกไดรบค ำช แจงจำกผแทนกรมเจำทำวำ กรมเจำทำถอปฏบตตำมแนวควำมเหนของคณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๗) ทไดใหไวใน พ.ศ. ๒๕๑๗ และ ใน พ.ศ. ๒๕๑๘ โดยถอวำกำรปลกสรำงอำคำรหรอสงใดรกล ำ “ทชำยตลง” ของแมน ำ ล ำคลอง บง อำงเกบน ำ ทะเลสำบ อนเปนทำงสญจรของประชำชนหรอทประชำชนใชประโยชนรวมกน หรอทะเลภำยในนำนน ำไทย อยในขอบเขตควำมรบผดชอบของกรมเจำทำตำมมำตรำ ๑๑๗ แหงพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ จำกค ำช แจงดงกลำวของผแทนกรมเจำทำน เอง ท ำใหเขำใจไดวำกรมเจำทำมงประสงค จะขอหำรอแตเพยงวำ ควำมเหนดงกลำวขำงตนของกรมเจำทำถกตองหรอไม จะใหกรมเจำทำยดถอจดใดเปนจดแบงแยกขอบเขตควำมรบผดชอบของกรมเจำทำตำมพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ กบหนวยงำนอนตำมกฎหมำยอน และจะใชในกรณของแมน ำ ล ำคลอง ไดดวยหรอไม คณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๘) ไดพจำรณำขอหำรอดงกลำว ประกอบกบค ำช แจงของผแทนกระทรวงคมนำคม (ส ำนกงำนปลดกระทรวง และกรมเจำทำ) ผแทนกระทรวงมหำดไทย (กรมกำรปกครอง กรมทดน และเมองพทยำ) และผแทนกรมอทกศำสตร กองทพเรอ แลว มควำมเหนดงน

110

๑๐๓

๑. ในปญหำประกำรแรกทวำ กำรปลกสรำงอำคำรหรอสงใดรกล ำ “ทชำยตลง” ของแมน ำ ล ำคลอง บง อำงเกบน ำ ทะเลสำบ อนเปนทำงสญจรของประชำชนหรอทประชำชนใชประโยชนรวมกนหรอทะเลภำยในนำนน ำไทย จะอยในขอบเขตควำมรกผดชอบของกรมเจำทำตำมมำตรำ ๑๑๗ แหงพระรำชบญญตกำรเดนเรอ ในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ หรอไม น น ไดรบค ำช แจงจำกผแทนกรมอทกศำสตร กองทพเรอ วำ “ทชำยตลง” ของแมน ำ ล ำคลอง ฯลฯ กบ “ทชำยตลง” ของทะเลน น มลกษณะอยำงเดยวกน กลำวคอ เปนทดนสวนทอยระวำงจดสงสดทน ำข นถงตำมปกต และจดต ำสดทน ำลงตำมปกต ซงทดนสวนน จมอยใตน ำในขณะทม น ำข นและอยเหนอน ำในขณะทมน ำลงและอำจใชในกำรเดนเรอไดในขณะทมน ำข น ถำหำกไมมขอจ ำกดทำงดำน ภมประเทศ เชน มโขดหนตำมชำยฝง เปนตน คณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๘) เหนวำ พระรำชบญญตกำรเดนเรอ ในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ น น มจดมงหมำยทจะควบคมกำรเดนเรอหรอกำรสญจรทำงน ำใหเปนระเบยบเรยบรอย ตลอดจนควบคมมใหกำรกระท ำใดๆ ทอำจจะเปนกำรกดขวำงหรอเปนอนตรำยตอกำรเดนเรอหรอกำรสญจรทำงน ำของประชำชน ไมวำกำรกระท ำน นจะมข นในบรเวณทองน ำ ในบรเวณทดน ทจมอยใตน ำตลอดเวลำ หรอในบรเวณทดนซงจมอยใตน ำในขณะทมน ำข นและอยเหนอน ำในขณะทมน ำลง ดงจะเหนไดจำกบทบญญตในมำตรำ ๗๖๑ ทบญญตหำมมใหจอดแพคนอยในล ำแมน ำหำงออกมำจำกฝงเกนกวำพอดส ำหรบมใหแพน นคำงแหงในเวลำน ำลงงวด และมำตรำ ๗๘๒ ทบญญตหำมมใหปลกเรอนทปกเสำลงเลนตำมฝงแมน ำหำงออกมำจำกฝงเกนกวำพอด ส ำหรบไมใหมน ำคำงอยใตเรอนเมอเวลำน ำลงงวด ถำหำกมกำรฝำฝนบทบญญตในมำตรำดงกลำวท งสอง มำตรำ ๘๙๓ กใหอ ำนำจแกเจำทำเทำทจะบงคบใหร อถอนแพคนอยหรอเรอนทปกเสำลงในชำยฝงน ำ เชนวำน นได มำตรำ ๑๑๗ แหงพระรำชบญญตฉบบเดยวกนน ถงแมวำจะมไดระบไวใหชดเจนอยำงมำตรำ ๗๖ และมำตรำ ๗๘ ดงกลำวขำงตนกตำม แตกมจดมงหมำยอยำงเดยวกนทจะควบคมมใหมกำรปลกสรำงอำคำรหรอสงใดรกล ำในแมน ำล ำคลอง ฯลฯ อนจะเปนกำรกดขวำงกำรสญจรของประชำชนหรอกำรใชประโยชนรวมกนของประชำชน ซงจำกค ำช แจงดงกลำวขำงตนของผแทนกรมอทกศำสตร กองทพเรอท ำใหเหนไดวำ “ทชำยตลง” น นแทจรงกเปนสวนหนงของแมน ำล ำคลอง ฯลฯ น นเอง เนองจำก ในเวลำทน ำข น “ทชำยตลง” จะจมอยใตน ำและในบำงกรณกอำจใชในกำรเดนเรอไดดวย

๑ พระราชบญญตการเดนเรอในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ มาตรา ๗๖ หามมใหจอดแพคนอยในลาแมนาหางจากฝงเกนกวาพอด สาหรบมใหแพนนคางแหงในเวลานาลงงวด ๒ พระราชบญญตการเดนเรอในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ มาตรา ๗๘ หามมใหปลกเรอนทปกเสาลงเลนตามฝงแมนา หางออกมาจากฝงจนเกนกวาพอดสาหรบไมใหมนาคางอยใตเรอนเมอเวลานาลงงวด ๓ พระราชบญญตการเดนเรอในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ มาตรา ๘๙ ภายในเขตทากรงเทพฯ ใหเจาทามอานาจและภายนอกเขตนนใหเจาพนกงานทองทมอานาจทจะบงคบใหรอถอนแพคนอย หรอ หลกผกแพ หรอเรอนทปกเสาลงชายฝงนา ทจอดหรอปกหรอสรางผดตอขอบงคบในมาตราตงแต ๗๖ ถง ๗๙ จะเปนแพหรอหลกหรอเรอนทตงอยนนเมอกอนหรอในภายหลงเวลาใชพระราชบญญตนกตาม และใหมอานาจบงคบใหรอถอนบรรดาแพคนอยหรอหลกผกแพ หรอเรอนทปกเสำลงในชำยฝงน ำ ซงไดปลกขนโดยมไดรบอนญำตโดยถกตอง หรอทปลกโดยไมถกตองตำมขอควำมในอนญำตทไดออกใหนนดวย

111

๑๐๔

ดงน น คณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๘) จงเหนวำ กำรปลกสรำงอำคำรหรอสงใดรกล ำ “ทชำยตลง” ของแมน ำ ล ำคลอง บง อำงเกบน ำ ทะเลสำบ อนเปนทำงสญจรของประชำชนหรอทประชำชนใชประโยชนรวมกน หรอทะเลภำยในนำนน ำไทย จงอยในขอบเขตควำมรบผดชอบของกรมเจำทำตำมมำตรำ ๑๑๗ แหงพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ อนง กำรปลกสรำงอำคำรรกล ำทชำยหำดหนำโรงแรมเอเชยพทยำ ซงเปนทมำของขอหำรอ ในเรองน น น ผแทนเมองพทยำไดช แจงวำ ไดกระท ำข นในบรเวณทชำยหำดซงน ำทะเลทวมถงในขณะทมน ำข น ดงน น กำรปลกสรำงอำคำรดงกลำวจงอยใน “ทชำยตลง” ของทะเล ซงอยในขอบเขตควำมรบผดชอบของกรมเจำทำตำมมำตรำ ๑๑๗ ดงกลำวอกดวย ๒. ในปญหำประกำรทสองทวำ จะใหกรมเจำทำยดถอจดใดเปนจดแบงแยกขอบเขตควำมรบผดชอบของกรมเจำตำมมำตรำ ๑๑๗ แหงพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ กบหนวยงำนอนตำมกฎหมำยอนน น เหนวำ กำรแบงแยกขอบเขตควำมรบผดชอบของกรมเจำทำ ตำมมำตรำ ๑๑๗ แหงพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ กบหนวยงำนอน ตำมกฎหมำยอน ตองถอจดแบงเขตระหวำง “ทชำยตลง” กบทดนสวนทอยเหนอ “ทชำยตลง” ข นไป ซงในเรองน ไดมค ำพพำกษำฎกำวำงหลกไวแลววำ “ทชำยตลง” ตำมมำตรำ ๑๓๐๔ (๒) แหงประมวลกฎหมำยแพง และพำณชย น น หมำยถงทดนซงตำมปกตน ำข นถงท งน จดแบงเขตดงกลำวยอมแตกตำงกนออกไปตำมแตขอเทจจรงในแตละกรณ ๓. สวนปญหำประกำรทวำ จะน ำควำมเหนในปญหำประกำรแรก และปญหำประกำรทสองมำใชกบกรณของแมน ำ ล ำคลอง ไดดวยหรอไม น น เหนวำควำมเหนในปญหำประกำรแรกและปญหำประกำรทสองยอมใชกบกรณของแมน ำ ล ำคลอง ไดดวย ตำมมำตรำ ๑๑๗ แหงพระรำชบญญตกำรเดนเรอในนำนน ำไทย พระพทธศกรำช ๒๔๕๖ อมร จนทรสมบรณ (นำยอมร จนทรสมบรณ) เลขำธกำรคณะกรรมกำรกฤษฎกำ

112๑๐๕

(ส ำเนำ) ท มท ๐๗๑๒/ว ๐๑๔๑๘ กรมทดน ถนนพระพพธ กท ๑๐๒๐๐

๑๙ มกรำคม ๒๕๓๐

เรอง กำรวำงแนวเขตทงอกรมตลง

เรยน ผวำรำชกำรจงหวด ทกจงหวด (เวนกรงเทพมหำนคร)

อำงถง (๑) ค ำสงกรมทดน ท ๑๒/๒๔๖๔ ลงวนท ๑๔ พฤศจกำยน ๒๔๖๔ (๒) หนงสอกรมทดนตอบขอหำรอจงหวดสมทรปรำกำร ท ๗๗๘๙/๒๔๙๙ ลงวนท ๑๐ ตลำคม ๒๔๙๙ เวยนโดยหนงสอกรมทดน ท ๘๗๗๔/๒๔๙๙ ลงวนท ๒๒ พฤษภำคม ๒๔๙๙ (๓) หนงสอกรมทดน ท ๕๔๓๒/๒๕๐๐ ลงวนท ๑๘ กรกฎำคม ๒๕๐๐ (๔) หนงสอกรมทดนตอบขอหำรอจงหวดสมทรปรำกำร ท ๒๕๑๖/๒๕๐๒ ลงวนท ๑๗ มนำคม ๒๕๐๒ เวยนโดยหนงสอกรมทดน ท ๒๘๑๗/๒๕๐๒ ลงวนท ๒๔ มนำคม ๒๕๐๒ (๕) หนงสอกรมทดนตอบขอหำรอจงหวดอำงทอง ท ๔๗๖๙/๒๕๐๒ ลงวนท ๔ มถนำยน ๒๕๐๒ เวยนโดยหนงสอกรมทดน ท ๔๘๗๓/๒๕๐๒ ลงวนท ๘ มถนำยน ๒๕๐๒ (๖) หนงสอกรมทดน ท ๑๖๓/๒๕๐๔ ลงวนท ๑๒ มกรำคม ๒๕๐๔ (๗) หนงสอกรมทดนตอบขอหำรอจงหวดชลบร ท มท ๐๖๐๔/๓๖๓๓ ลงวนท ๑๖ กมภำพนธ ๒๕๑๓ เวยนโดยหนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๔/ว ๓๘๖๙ ลงวนท ๑๘ กมภำพนธ ๒๕๑๓ (๘) หนงสอกรมทดนตอบขอหำรอจงหวดชลบร ท มท ๐๖๐๖/๓๗๗๘ ลงวนท ๒๙ มกรำคม ๒๕๑๖ เวยนโดยหนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๖/ว ๕๐๑๕ ลงวนท ๘ กมภำพนธ ๒๕๑๖ (๙) หนงสอกรมทดนตอบขอหำรอจงหวดสมทรปรำกำร ท มท ๐๗๐๙.๔/ว ๒๐๓๖๑ ลงวนท ๑๕ กนยำยน ๒๕๒๖ เวยนโดยหนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๐๙.๔/ว ๒๑๑๖๓ ลงวนท ๒๓ กนยำยน ๒๕๒๖ (๑๐) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๖๐๖/ว ๘๒๐๘ ลงวนท ๑๑ เมษำยน ๒๕๒๖ (๑๑) หนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๑๐/ว ๕๐๙๔ ลงวนท ๒๘ กมภำพนธ ๒๕๒๘

ตำมค ำสงและหนงสอทอำงถง กรมทดนไดวำงทำงปฏบตเกยวกบกำรออกโฉนดทดนทงอกรมตลง และกำรจดกำรวำงแนวเขตทงอกรมตลง มำเพอทรำบและใหเจำหนำทถอเปนทำงปฏบตแลว น น เนองจำกปรำกฏวำ มเจำของทดนหลำยรำยยนขอรงวดออกโฉนดทดนทงอกรมตลงรวมท งทงอกชำยทะเล แตทดนในบรเวณดงกลำวยงมไดมกำรวำงแนวเขตทงอกซงบำงแหงงอกข นเปนแนวยำวตดตอกน บำงแหง มปญหำวำจะเปนเขตทชำยตลงอยหรอไม ท ำใหรำษฎรไดรบควำมเดอดรอนและเปนปญหำแกจงหวดทมทดน ตดรมแมน ำหรอชำยทะเล ฉะน น เพอเปนกำรแกไขปญหำเรองกำรวำงแนวเขตทงอกรมตลงและใหกำรปฏบตเปนไปในแนวทำงเดยวกน กรมทดนจงขอเรยนซอมควำมเขำใจทำงปฏบตในเรองดงกลำว ดงน

113๑๐๖

๑. กำรวำงแนวเขตทงอกรมตลง ขอใหอยในดลพนจของจงหวดทจะพจำรณำวำทดนบรเวณน นสมควรจะมกำรวำงแนวเขตทงอกรมตลงอยำงไร หรอไม หำกจงหวดเหนควรใหมกำรวำงแนวเขตทงอกรมตลง กใหคณะกรรมกำรซงจงหวดแตงต งส ำหรบตรวจสอบสภำพทดนทงอกรมตลง ท ำกำรก ำหนดแนวเขตทงอกรมตลง และในกำรจดกำรวำงแนวเขตทงอกรมตลงขอใหใชงบประมำณของจงหวด สวนเจำหนำทผด ำเนนกำรน นจะใชของทำงจงหวดหรอจะขอรบกำรสนบสนนจำกสวนกลำงกได ๒. เมอไดมกำรวำงแนวเขตทงอกรมตลงไวแลว กขอใหจงหวดดแลรกษำและด ำเนนกำรคมครองปองกนทดนจำกแนวเขตทวำงไวไปจดแมน ำล ำคลองหรอทะเลใหคงเปนทสำธำรณประโยชนส ำหรบประชำชน ใชรวมกน และใหปฏบตตำมนยหนงสอรำชกำร ท ๑๙๕๑๙/๒๔๙๘ ลงวนท ๒๓ กนยำยน ๒๔๙๘ และหนงสอกระทรวงมหำดไทย ท ๘๙๕๔/๒๔๙๙ ลงวนท ๒๓ เมษำยน ๒๔๙๙ ซงไดวำงทำงปฏบตไวควำมวำ สภำพทชำยตลงอนเปนสำธำรณสมบตของแผนดนส ำหรบประชำชนใชรวมกนยอมมกำรเปลยนสภำพไปไดตำมธรรมชำต เปนเหตใหสทธในทดนของบคคลเปลยนแปลงไปตำมบทบญญตของกฎหมำย และเปนผลใหเกดควำมไมสะดวกแกกำรทรำษฎรจะใชประโยชนรวมกน จงเปนกำรสมควรทจะไดมกำรดแลรกษำและด ำเนนกำรคมครองปองกนทำงน ำใหคงสภำพไว จงใหจงหวด เทศบำล และสขำภบำล ซงเปนผดแลรกษำและด ำเนนกำรคมครองปองกนทดนอนเปนสำธำรณสมบตของแผนดนส ำหรบประชำชนใชรวมกนท ำกำรส ำรวจทำงน ำทอยในเขตทองททกแหงเพอทรำบควำมเปลยนแปลง และพจำรณำหำทำงแกไข ถำทชำยตลงตอนใดพงกใหหำทำงจดท ำรอก นกระแสน ำไว ถำตอนใดเกดทงอกกใหหำทำงจดกำรแกไขปองกนหรอขดลอกเสยกอนทจะกลำยสภำพเปนพ นดนธรรมดำ โดยขอแรงก ำนน ผใหญบำนและรำษฎร หรอใชงบประมำณทำงจงหวด เทศบำล หรอสขำภบำล หรอเงนชวยบ ำรงทองท ถำกจกำรใดทจงหวด เทศบำลหรอสขำภบำล หรอเงนชวยบ ำรงทองท ถำกจกำรใดทจงหวด เทศบำลหรอสขำภบำลไมสำมำรถด ำเนนกำรดงกลำวแลวได กใหจดท ำโครงกำรขอต งงบประมำณไปยงกระทรวงมหำดไทย ส ำหรบกำรขดลอกทงอกชำยตลงน น ถำจะตองด ำเนนกำรโดยใชเรอขด กใหขอควำมรวมมอไปยงกรมชลประทำนตอไปดวย

จงเรยนมำเพอโปรดทรำบ และใหเจำหนำททเกยวของถอปฏบตตอไป

ขอแสดงควำมนบถอ (ลงชอ) ศร เกวลนสฤษด (นำยศร เกวลนสฤษด) อธบดกรมทดน กองหนงสอส ำคญ โทร. ๒๒๓๐๙๗๙

114๑๐๗

(ส ำเนำ) ท มท ๐๗๑๒/ว ๔๘๓๙ กรมทดน ถนนพระพพธ กท ๑๐๒๐๐

๖ มนำคม ๒๕๓๐

เรอง กำรออกโฉนดทดนทงอกจำกทำงสำธำรณประโยชน

เรยน ผวำรำชกำรจงหวด ทกจงหวด (เวนกรงเทพมหำนคร)

สงทสงมำดวย ส ำเนำหนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๑๒/๓๓๓๗ ลงวนท ๑๓ กมภำพนธ ๒๕๓๐

กรมทดนขอสงส ำเนำหนงสอกรม ท มท ๐๗๑๒/๓๓๓๗ ลงวนท ๑๓ กมภำพนธ ๒๕๓๐ เรอง กำรออกโฉนดทดนทงอกจำกทำงสำธำรณประโยชน มำเพอโปรดทรำบและใหเจำหนำททดนถอเปนแนวทำงปฏบตตอไป

ขอแสดงควำมนบถอ (ลงชอ) ฐสนต ศรโรจน (นำยฐสนต ศรโรจน) รองอธบดกรมทดน ปฏบตรำชกำรแทน อธบดกรมทดน กองหนงสอส ำคญ โทร. ๒๒๓๐๙๗๙

115๑๐๘

(ส ำเนำ) ท มท ๐๗๑๒/๓๓๓๗ กรมทดน ถนนพระพพธ กท ๑๐๒๐๐

๑๓ กมภำพนธ ๒๕๓๐

เรอง กำรออกโฉนดทดนทงอกจำกทำงสำธำรณประโยชน

เรยน ผวำรำชกำรจงหวดสงหบร

อำงถง หนงสอจงหวดสงหบร ดวนมำก ท สห ๐๐๒๐/๘๗๗๓ ลงวนท ๑๗ กรกฎำคม ๒๕๒๘

สงทสงมำดวย เรองรำวกำรออกโฉนดทดน จ ำนวน ๘๓ ฉบบ

ตำมทช แจงเพมเตมกรณ นำงประนอม แยมกลด ขอรงวดออกโฉนดทดนบรเวณทงอกรมแมน ำเจำพระยำ โดยมไดแจงกำรครอบครอง (ส.ค. ๑) ทดนต งอยหมท ๒ ต ำบลชน ำรำย อ ำเภออนทรบร จงหวดสงหบร เน อท ๑ ไร ๙๑ ตำรำงวำ ไปเพอพจำรณำ น น

กรมทดนพจำรณำแลวปรำกฏวำ ทดนแปลงน อยในระวำง ๒๗ น.๑๑ ฎ. มำตรำสวน ๑/๔๐๐๐ เปนระวำง

แผนทเกำพมพใชในรำชกำรเมอ พ.ศ. ๒๔๖๗ เมอน ำรปแผนทลงทหมำยในระวำงแผนทปรำกฏวำทบเสนทบ เขตแมน ำเจำพระยำทำงทศใต สวนทศเหนอตดทำงสำธำรณประโยชนทมมำนำนประมำณ ๖๐ – ๗๐ ป ตำมกำรสอบสวนปรำกฏวำทดนแปลงน งอกออกมำจำกทำงสำธำรณประโยชน ทดนดงกลำวจงเปนสำธำรณสมบต ของแผนดนประเภททรพยสนส ำหรบพลเมองใชรวมกนตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ 1๓๐๔ (๒) ตำมนยค ำพพำกษำฎกำท ๒๓๙๓/๒๕๒๓ ซงบคคลใดจะมกรรมสทธหรอสทธครอบครองในทดนน นไมได ดงน น ทดนดงกลำวจงไมอำจจะออกโฉนดทดนใหไดตำมกฎหมำย

จงเรยนมำเพอโปรดทรำบ และพจำรณำด ำเนนกำรตอไป

ขอแสดงควำมนบถอ (ลงชอ) ฐ. ศรโรจน (นำยฐตสนต ศรโรจน) รองอธบด ปฏบตรำชกำรแทน อธบดกรมทดน กองหนงสอส ำคญ โทร. ๒๒๓๐๙๗๙

116

๑๐๙

(ส ำเนำ) ท มท ๐๗๑๓/ว ๑๔๑๒๖ กรมทดน ถนนพระพพธ กท ๑๐๒๐๐

๗ กรกฎำคม ๒๕๓๑

เรอง กำรวำงแนวเขตทงอกรมตลง

เรยน ผวำรำชกำรจงหวด ทกจงหวด (เวนกรงเทพมหำนคร)

อำงถง หนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๑๒/ว ๐๑๔๑๘ ลงวนท ๑๙ มกรำคม ๒๕๓๐

ตำมทกรมทดนไดวำงทำงปฏบตเกยวกบกำรออกโฉนดทดน ทงอกรมตลง กำรวำงแนวเขตทงอก รมตลง และกำรดแลรกษำและด ำเนนกำรคมครองปองกนทดนชำยตลงอนเปนสำธำรณสมบตของแผนดน ทประชำชนใชรวมกนใหคงสภำพไว และไดเรยนมำใหทรำบ เพอถอปฏบตแลว น น

รฐมนตรชวยวำกำรกระทรวงมหำดไทย (นำยไสว พฒโน) ไดไปตรวจรำชกำร ในพ นทจงหวดภำคเหนอ เมอเดอนมกรำคม ๒๕๓๑ พบวำ หลำยจงหวดก ำลงประสบปญหำทงอกรมตลงเชนเดยวกบจงหวดเชยงใหม กลำวคอ รำษฎรไดขอใหเจำพนกงำนทดนจงหวดออกโฉนดทงอกรมตลงตอจำกทดนเดมทมโฉนดทดนอยแลว แตเจำพนกงำนทดนไมด ำเนนกำรใหเนองจำกกำรตรวจสอบเชอวำทดนพพำทยงไมเปนทงอกทสำมำรถออกโฉนดทดนใหไดตำมกฎหมำย ผขอจงไดยนฟองผวำรำชกำรจงหวดและเจำพนกงำนทดนจงหวดเชยงใหม เปนจ ำเลย ตอศำลจงหวดเชยงใหม ผลคดปรำกฏวำศำลไดพพำกษำใหเจำพนกงำนทดนจงหวดออกโฉนดทดนบรเวณทดนพพำทใหแกผขอ จงหวดไดยนอทธรณค ำพพำกษำดงกลำว คดยงไมถงทสด กรณเชนน รวมท งกรณ ทงอกจำกเกำะกลำงน ำมำจนพบทดนรมตลงอำจเกดข นไดกบทกจงหวด รฐมนตรชวยวำกำรกระทรวงมหำดไทย (นำยไสว พฒโน) ไดเสนอรฐมนตรวำกำรกระทรวงมหำดไทย พจำรณำแลวมบญชำเหนชอบใหทกจงหวดก ำกบดแลเรองน เปนกรณพเศษ ตลอดจนก ำชบใหมกำรถอปฏบตโดยเครงครด

จงเรยนมำเพอโปรดทรำบและด ำเนนกำรตำมทรฐมนตรวำกำรกระทรวงมหำดไทยมบญชำและ ขอก ำชบใหเจำหนำทหมนใหควำมสนใจระมดระวงดแลเรองท ำนองน เปนกรณพเศษ โดยใหถอปฏบตตำมนยหนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๑๒/ว ๐๑๔๑๘ ลงวนท ๑๙ มกรำคม ๒๕๓๐ ทอำงถงโดยเครงครดดวย

ขอแสดงควำมนบถอ (ลงชอ) ศรำพก ไชยรตน (นำยศรำพก ไชยรตน) รองอธบด ปฏบตรำชกำรแทน อธบดกรมทดน กองหนงสอส ำคญ โทร. ๒๒๓๐๙๗๙

117๑๑๐

(ส ำเนำ) ท มท ๐๗๑๙/ว ๑๑๕๐ กรมทดน ถนนพระพพธ กท ๑๐๒๐๐

๑๗ มกรำคม ๒๕๓๔

เรอง กำรระวงช และรบรองแนวเขตทดนกรณขอออกหนงสอแสดงสทธในทดนบรเวณทงอกรมตลง

เรยน ผวำรำชกำรจงหวดทกจงหวด (เวนกรงเทพมหำนคร)

สงทสงมำดวย ส ำเนำหนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๑๓/๒๖๗๘๓ ลงวนท ๒๖ ธนวำคม ๒๕๓๓

กรมทดนขอสงส ำเนำหนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๑๓/๒๖๗๘๓ ลงวนท ๒๖ ธนวำคม ๒๕๓๓ มำเพอโปรดทรำบและใหเจำหนำททเกยวของถอเปนแนวทำงปฏบตตอไป

ขอแสดงควำมนบถอ (ลงชอ) อำรย วงศอำรยะ (นำยอำรย วงศอำรยะ) อธบดกรมทดน กองหนงสอส ำคญ โทร ๒๒๓๐๙๗๙

118๑๑๑

(ส ำเนำ)

ท มท ๐๗๑๓/๒๖๗๘๓ กรมทดน ถนนพระพพธ กท ๑๐๒๐๐

๒๖ ธนวำคม ๒๕๓๓

เรอง กำรระวงช และรบรองแนวเขตทดนกรณขอออกหนงสอแสดงสทธในทดนบรเวณทงอกรมตลง

เรยน ผวำรำชกำรจงหวดประจวบครขนธ

อำงถง หนงสอจงหวดประจวบครขนธ ท ปจ ๐๐๒๐/๒๒๔๘๗ ลงวนท ๓๐ ตลำคม ๒๕๓๓

ตำมทแจงวำ ส ำนกงำนปำไมจงหวดประจวบครขนธ ไดหำรอทำงปฏบตเกยวกบกำรตรวจสอบและออกหนงสอแสดงสทธในทดนทงอกรมตลงบรเวณชำยทะเล ซงตดตอกบแนวเขตอทยำนแหงชำต รวม ๓ ประกำร คอ ๑. กำรระวงช และลงชอรบรองแนวเขตทดน กรณขอออกโฉนดทดนหรอหนงสอรบรองกำรท ำประโยชนในบรเวณทดนซงตดตอกบแนวเขตอทยำนแหงชำต ขอใหพนกงำนเจำหนำทหรอเจำพนกงำนทดนแจงใหหวหนำวนอทยำนหรอหวหนำอทยำนแหงชำตทเกยวของทรำบ เพอน ำระวงช และรบรองแนวเขตอทยำนแหงชำตหรอมสวนรบรดวยทกคร ง ๒. กำรระวงช และลงชอรบรองแนวเขตทดน กรณขอออกโฉนดทดนหรอหนงสอรบรองกำรท ำประโยชนในบรเวณทดนซงตดตอกบแนวเขตวนอทยำนแหงชำต ขอใหพนกงำนเจำหนำทหรอเจำพนกงำนทดนแจงใหหวหนำวนอทยำน หรอหวหนำอทยำนแหงชำตทเกยวของทรำบ เพอท ำบนทกรวมกน หำกมกำรโตแยงสทธระหวำงกน ๓. กำรออกโฉนดทดนหรอหนงสอรบรองกำรท ำประโยชน หำกพ นทดนเปนพ นทงอกเพมเตมบรเวณชำยฝงซงอยตดตอกบพ นทปำไม ขอใหพนกงำนเจำหนำทหรอเจำพนกงำนทดนอยำไดออกเอกสำรหลกฐำนใหไป

จงหวดพจำรณำแลวมควำมเหนวำ ตำมขอหำรอขอ ๑ และขอ ๒ พนกงำนเจำหนำทหรอ เจำพนกงำนทดนไมมควำมจ ำเปนทจะตองแจงหวหนำอทยำน หรอหวหนำอทยำนแหงชำตแตอยำงใด ส ำหรบขอหำรอ ขอ ๒ เมอยงไมมกำรก ำหนดทงอกรมตลงใหเปนพ นทปำไม ตำมนยหนงสอกรมปำไม ดวนทสด กษ ๐๗๐๕ (๒)/๒๘๐๖๓ ลงวนท ๓๑ สงหำคม ๒๕๓๒ จงหวดยอมมอ ำนำจใชดลพนจในกำรพจำรณำด ำเนนกำรออกโฉนดทดนทงอกรมตลง ซงรวมถงทงอกชำยทะเลตำมระเบยบและกฎหมำยได แตเนองจำกกรณดงกลำวขำงตนเปนปญหำขอกฎหมำย เพอควำมรอบคอบจงหำรอกรมทดนวำควำมเหน ของจงหวดเปนกำรถกตองชอบดวยระเบยบกฎหมำยหรอไม

กรมทดนพจำรณำแลว เหนวำ

119๑๑๒

๑. กำรระวงช แนวเขตและลงลำยมอชอรบรองแนวเขตปำไม เพอออกโฉนดทดนหรอหนงสอรบรองกำรท ำประโยชน ตำมมำตรำ ๕๘ มำตรำ ๕๙ และมำตรำ ๕๙ ทว แหงประมวลกฎหมำยทดน กรมทดนและ กรมปำไมถอเปนแนวทำงปฏบตรวมกนมำโดยตลอดตำมบนทกขอตกลงระหวำงกรมทดนและกรมปำไมฯ พ.ศ. ๒๕๒๔ ขอ ๖ และยงไมมกำรยกเลกแตอยำงใด ดงน น เมอปรำกฏวำ มกำรออกหนงสอแสดงสทธในทดนทมแนวเขตตดตอกบเขตปำไม กรมทดน จงมหนำทตองแจงใหปำไมจงหวด หรอผทปำไมจงหวดมอบหมำยไประวงช แนวเขตและลงลำยมอชอรบรองแนวเขตปำไมดงกลำว ส ำหรบค ำสงกรมปำไม ท ๑๗๗/๒๕๓๒ ลงวนท ๑ กมภำพนธ ๒๕๓๒ กรมปำไมไดมอบหมำยใหหวหนำอทยำนแหงชำต เปนเจำหนำทไประวงช และรบรองแนวเขตอทยำนแหงชำตและท ำแผนทเปนหลกฐำนมอบใหเจำหนำททกรมปำไมมอบหมำย ตำมบนทกขอตกลงฯ เพอรบทรำบแนวเขตอทยำนแหงชำต กอนลงชอรบรองแนวเขตทดนเปนรำยๆ ไป น น เหนวำ เปนกำรสงกำรเพอแกไขปญหำภำยในของกรมปำไม จงเปนหนำทของหวหนำอทยำนแหงชำตทจะตองประสำนงำนกนกบปำไมจงหวด หรอผทปำไมจงหวดมอบหมำยเพอปฏบต ใหเปนไปตำมค ำสงกรมปำไมดงกลำว หำกจงหวดจะแจงใหเจำหนำททไดรบมอบหมำยตำมค ำสงดงกลำวรวม ในกำรระวงช แนวเขตดวย เพอเปนกำรประสำนประโยชนระหวำงหนวยรำชกำรดวยกนกอยในดลพนจของจงหวดทจะกระท ำได ๒. ส ำหรบกรณตำมนยหนงสอส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำ ท นร ๐๖๐๑/๓๓๗ ลงวนท ๑๗ เมษำยน ๒๕๓๓ ขอ ๑ น น เหนวำ เปนกำรใหควำมเหนในหลกกำรทวไป ซงในกรณทยงมปญหำอยวำ สทธในทดนบรเวณทขอออกหนงสอแสดงสทธในทดนเปนของผขอหรอปำสงวนแหงชำต และกรมปำไมหรอผแทน ยงท ำกำรคดคำนโตแยงสทธของผขออย กรณไมเขำตำมควำมเหนของคณะกรรมกำรกฤษฎกำทกลำว พนกงำนเจำหนำทยอมใชอ ำนำจตำมมำตรำ ๖๐ แหงประมวลกฎหมำยทดนได แตถำเปนกรณทผแทนกรมปำไม ใหควำมเหนขอขดของหรอคดคำนกำรออกโฉนดทดนในฐำนะกรรมกำรกฤษฎกำทกลำว พนกงำนเจำหนำทยอมใชอ ำนำจตำมมำตรำ ๖๐ แหงประมวลกฎหมำยทดนได แตถำเปนกรณทผแทนกรมปำไมใหควำมเหนขอขดของหรอคดคำนกำรออกโฉนดทดนในฐำนะกรรมกำรคนหนงของคณะกรรมกำรตรวจพสจนทดนตำมบนทกขอตกลงระหวำงกรมทดนกบกรมปำไม พ.ศ. ๒๕๒๔ คณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๗) ดงกลำว ซงพนกงำนเจำหนำทจะใชอ ำนำจตำมมำตรำ ๖๐ แหงประมวลกฎหมำยทดนไมได ส ำหรบกรณทมกำรโตแยงสทธระหวำงกน ผโตแยงคดคำนจะตองยนค ำขอคดคำนพรอมกบแสดงพยำนเอกสำรหลกฐำนทเกยวของตำมระเบยบ เพอใหเจำหนำทด ำเนนกำรสอบสวนเปรยบเทยบตำมนยมำตรำ ๖๐ แหงประมวลกฎหมำยทดนตอไป จงไมมกรณทกรมทดนและกรมปำไมจะตองท ำบนทกรวมกนเมอมกำรโตแยงคดคำนสทธในทดนระหวำงกนแตอยำงใด ๓. เนองจำกกำรใหควำมเหนของคณะกรรมกำรกฤษฎกำ (กรรมกำรรำงกฎหมำย คณะท ๑) ตำมนยหนงสอส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำ ท สร ๐๖๐๑/๓๗๙ ลงวนท ๑๘ มนำคม ๒๕๒๖ ทวำ “ทงอกรมตลง

120๑๑๓

ทเกดจำกทดนปำสงวนแหงชำตมสภำพเปนสำธำรณสมบตของแผนดนประเภททดนรกรำงวำงเปลำตำมมำตรำ ๑๓๐๔ (๑) แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยและยงไมอำจถอไดวำเปนปำสงวนแหงชำตจนกวำจะได ด ำเนนกำรออกกฎกระทรวงและปฏบตกำรอยำงอนตำมทพระรำชบญญตปำสงวนแหงชำต พ.ศ. ๒๕๐๗ ก ำหนดไวแลว” ดงน น ในกำรขอออกโฉนดทดนบรเวณทดนทเปนทงอกชำยทะเลซงตดตอกบพ นทปำไมซงโดยสภำพ ยงถอวำเปนทสำธำรณสมบตของแผนดนประเภททรกรำงวำงเปลำอยน น หำกผขอออกโฉนดทดนในทงอกดงกลำวไดแสดงพยำนเอกสำรหลกฐำนซงสำมำรถพสจนตรวจสอบไดวำผขอเปนผมสทธในทดนน นอยโดยชอบดวยกฎหมำยและอยในหลกเกณฑทจะพงออกโฉนดทดนใหไดแลว หำกกรมทดนปฏเสธไมออกโฉนดทดนใหกจะเปนกำรรดรอนสทธในทดนทบคคลพงมอยโดยชอบดวยกฎหมำย กรณน จงไมอำจกระท ำได

จงเรยนมำเพอโปรดทรำบ

ขอแสดงควำมนบถอ ลงชอ อำรย วงศอำรยะ (นำยอำรย วงศอำรยะ) อธบดกรมทดน กองหนงสอส ำคญ โทร ๒๒๓๐๙๗๙

121๑๑๔

(ส ำเนำ)

ท มท ๐๗๑๓/๑๐๘๑๓ กรมทดน ถนนพระพพธ กท ๑๐๒๐๐

๒๐ สงหำคม ๒๕๓๓

เรอง ขอรงวดออกโฉนดทดนทงอกชำยทะเล

เรยน ผวำรำชกำรจงหวดเพชรบร

อำงถง หนงสอจงหวดเพชรบร ท พบ ๐๐๒๐/๙๔๓๒ ลงวนท ๒๕ พฤษภำคม ๒๕๓๑

สงทสงมำดวย ๑. เอกสำร จ ำนวน ๒๑๓ ฉบบ ๒. สำรบบ หนำส ำรวจ ๖๙๗ จ ำนวน ๔๒ ฉบบ

ตำมทช แจงเพมเตมกรณ นำงประโลม ข ำเลศ และบรษท ไทยเสรหองเยน จ ำกด ขอออกโฉนดทดน (ทงอกชำยทะเล) ทอำงวำ งอกจำกโฉนดทดน เลขท ๑๑๙๘๙ และ ๑๒๗๗๔ ต ำบลหำดเจำส ำรำญ อ ำเภอเมองเพชรบร ตำมล ำดบ วำ คณะกรรมกำรตรวจสอบสภำพทดน (ทงอก) ซงจงหวดแตงต งไดท ำกำรตรวจสอบและสอบสวนแลว มควำมเหนวำ ทดนท ง ๒ แปลงดงกลำวเปนทงอกต นเขนเกดข นโดยธรรมชำตและเปนทงอก ทเกดข นมำกอนทจะมกำรสรำงเขอน ค.ส.ล. เพอปองกนน ำทะเลกดเซำะมำเปนเวลำนำนนบสบปแลว เหนควรออกโฉนดทดนใหแกผขอไดแตโดยทจงหวดมปญหำวำ ทดนซงเคยเปนทงอกโดยธรรมชำตตอมำน ำทะเล ไดกดเซำะ แตทดนท ง ๒ แปลง และบรเวณใกลเคยงยงคงสภำพเปนทงอกอย เนองจำกมกำรสรำงเขอน ค.ส.ล. เพอปองกนน ำทะเลกดเซำะ เชนน จะถอวำ เปนทงอกตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ ๑๓๐๘ หรอไม จงสงเรองไปเพอหำรอ น น

กรมทดนพจำรณำแลวเหนวำ ๑. เมอทดนดงกลำวไดต นเขนจนกลำยสภำพมำเปนท งอกรมตลง (โดยงอกตำมธรรมชำต ) ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๑๓๐๘ ซงเปนทรพยสนของเจำของทดนแปลงทงอกน นแลว และเจำของทดนหรอสขำภบำลไดท ำเขอน ค.ส.ล. ปองกนน ำทะเลกดเซำะทดนดงกลำวมใหพงทลำยกลำยสภำพเปนทชำยตลงเชนน ทดนแปลงน นกยงคงมสภำพเปนทงอกรมตลงอยเชนเดม เจำของทดนชอบทจะมำขอออกโฉนดทดนได (อนโลมฎกำ ท ๓๕๓ – ๓๖๐/๐๗) ๒. ทดนแปลงใดทเกดเปนทงอกรมตลงตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๑๓๐๘ แลวตอมำไดถกน ำทะเลกดเซำะพงทลำยจนกลำยสภำพเปนทำงน ำหรอทชำยตลงไปแลวภำยหลงเจำของทดนหรอสขำภบำลจงมำท ำเขอน ค.ส.ล. ก นเพอใหทดนบรเวณน นเกดทงอกข นมำอก เชนน จะถอวำทดนแปลงน น เปนทงอกรมตลงตำมมำตรำ ๑๓๐๘ หำไดไม เพรำะมใชงอกข นโดยธรรมชำต

122๑๑๕

ดงน น หำกจงหวดสอบสวนแลวเหนวำ ทดนท ง ๒ แปลงดงกลำว ขอเทจจรงเปนไปตำมนยขอ ๑ พนกงำนเจำหนำทกควรพจำรณำออกโฉนดทดนใหแกผขอตำมควำมเหนของจงหวดตอไปได แตถำเปนไปตำมนยขอ ๒ กไมอำจออกโฉนดทดนได อนง กอนออกโฉนดทดน ขอใหจงหวดด ำเนนกำรเพมเตม ดงน ๑. ขอใหจงหวดสงเจำหนำทจดกำรวำงแนวเขตทงอกรมตลงตำมทกรมทดนไดวำงทำงปฏบตไวตำมหนงสอกรมทดน ท ๕๔๓๒/๒๕๐๐ ลงวนท ๑๘ กรกฎำคม ๒๕๐๐ ซงในกำรด ำเนนกำรดงกลำวหำกจะตอง มกำรวำงแนวเขตทงอกรมตลงเปนแนวยำวตดตอกนเปนจ ำนวนมำกเกนกวำก ำลงของเจำหนำททำงจงหวด ทจะปฏบตได กใหจงหวดจดกำรวำงแนวเขตทงอกส ำหรบรำยทขอออกโฉนดทดนแปลงน กบแปลงขำงเคยงเทำทสำมำรถจะท ำได ตำมหนงสอกรมทดนตอบขอหำรอจงหวดสมทรปรำกำร ท มท ๐๗๐๙.๔/๒๐๓๖๑ ลงวนท ๑๕ กนยำยน ๒๕๒๖ ซงเวยนโดยหนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๐๙.๔/๒๑๑๖๓ ลงวนท ๒๓ กนยำยน ๒๕๓๖ ตอจำกน นจงใหใชดลพนจพจำรณำด ำเนนกำรตำมนยหนงสอกรมทดน ท มท ๐๗๑๒/ว ๐๑๔๑๘ ลงวนท ๑๙ มกรำคม ๒๕๓๐ ตอไป ๒. ดำนหนำของใบไตสวนแปลงหนำส ำรวจ ๒๖๓๓ ต ำบลหำดเจำส ำรำญ อ ำเภอเมองเพชรบร ระบทศใตจดเลขทดน ๑๔๑ และหำดทรำยชำยทะเล แตในชองรบรองเขตทดนขำงเคยงของใบไตสวนหนำ ๓ ผปกครองทองทยงไมไดลงนำมรบรองเขตหำดทรำบชำยทะเลไวดวยแตอยำงใด ขอใหตรวจสอบและด ำเนนกำร ใหเรยบรอยดวย ๓. บนทกกำรตรวจสอบสภำพทดน รำยนำงประโลม ข ำเลศ ลงวนท ๑๒ มนำคม ๒๕๓๐ จ ำนวน ๒ ฉบบ คณะกรรมกำรตรวจสอบทงอกไมไดลงลำยมอชอ ๔. รำยงำนกำรปดประกำศรำยบรษท ไทยเสรหองเยน จ ำกด ซงปดประกำศทท ำกำรก ำนนและบรเวณทดน ไมมในเรอง ขอใหตรวจสอบและด ำเนนกำรใหเรยบรอยดวย

จงเรยนมำเพอโปรดทรำบและพจำรณำด ำเนนกำรตอไป ท งน ไดสงเรองท งหมดคนมำพรอมน ดวยแลว

ขอแสดงควำมนบถอ อดม วฒนะคร (นำยอดม วฒนะคร) อธบดกรมทดน กองหนงสอส ำคญ โทร. ๒๒๓๐๙๗๙

123๑๑๖

(ส ำเนำ)

ท มท ๐๗๑๙/๒๕๓๐๘ กรมทดน ถนนพระพพธ กท ๑๐๒๐๐

๘ พฤศจกำยน ๒๕๓๔

เรอง กำรออกโฉนดทงอกรมตลง

เรยน ผวำรำชกำรจงหวดระยอง

อำงถง หนงสอจงหวดระยอง ท รย ๐๐๒๐/๑๔๕๖๓ ลงวนท ๒๕ กรกฎำคม ๒๕๓๔

สงทสงมำดวย ๑. เรองรำวกำรออกโฉนดทดนทงอก ๒ แปลง รวม ๖๔ ฉบบ ๒. สำรบบโฉนดทดนเลขท ๓๘๑๕๔ รวม ๔๐ ฉบบ ๓. สำรบบโฉนดทดนเลขท ๘๕๕๓ รวม ๕๓ ฉบบ ๔. สำรบบทดนโฉนดทดนเลขท ๘๕๕๔ ต ำบลปำกน ำ อ ำเภอเมองระยอง รวม ๔๖ ฉบบ

๕. ระวำงแผนทใชในกำรออกโฉนดทดน ระวำง ๑๙ ค.๑๔ อ. ๕ รวม ๑ แผน

๖. ระวำงรปถำยทำงอำกำศ

ตำมทไดสงเอกสำรเพมเตมกรณ นำยทว เจยมสวรรณ ขอรงวดออกโฉนดทดนทงอกรมตลง โดยอำงวำเปนทดนทต นเขนตำมธรรมชำตมสภำพเปนทงอกตอจำกโฉนดทดน เลขท ๒๑๗๘๑, ๒๑๗๗๒ ต ำบลปำกน ำ อ ำเภอเมองระยอง จงหวดระยอง โดยอำงวำ เจำหนำทไดออกไปท ำกำรรงวดปกหลกเขตแลว ค ำนวณเน อทได ๓ งำน ๓๔ ๕

๑๐ ตำรำงวำ และ ๓ งำน ๔๘ ๔

๑๐ ตำรำงวำ ตำมล ำดบ กรรมกำรตรวจสภำพทงอก

ตำมค ำสงจงหวดระยองท ๑๙๐๘/๒๕๓๔ ลงวนท ๗ ธนวำคม ๒๕๓๓ ไดออกไปตรวจสอบเหนวำทดนแปลงน นำจะเปนทงอกรมตลงตำมมำตรำ ๑๓๐๘ แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย และไดลงควำมเหนใหกน เขตคลองสำธำรณประโยชนอยในระดบเดยวกนกบโฉนดทดนเลขท ๓๘๑๕๔ ต ำบลปำกน ำ อ ำเภอเมองระยอง แตปรำกฏวำ ผขอน ำรงวดปดทำงสำธำรณะซงอยระหวำงโฉนดทดนเลขท ๒๑๗๘๑, ๒๑๗๗๒ อ ำเภอเมองระยอง ทแยกมำจำกโฉนดทดนเลขท ๘๕๕๔ ซงเจำของเดมยกใหเปนทำงสำธำรณประโยชน เมอ พ.ศ. ๒๕๒๔ จงหวดเหนวำทดนท ง ๒ แปลง นำจะเปนทงอกรมตลง ส ำหรบสวนทยงไมสมควรออกโฉนดทดนทงอกไดกนออกเปนเขตคลองสำธำรณประโยชน ควรออกโฉนดทดนทงอกใหแกผขอได น น

กรมทดนพจำรณำแลว ขอเทจจรงปรำกฏวำ ในกำรรงวดออกโฉนดทดนเลขท ๘๕๕๔ ต ำบลปำกน ำ อ ำเภอเมองระยอง ตำม น.ส. ๓ เลม ๔ หนำ ๔๙ สำรบบเลขท ๑๘๙/๑๐๕ ซงแยกมำจำก น.ส. ๓ เลม ๔ หนำ ๔๔ สำรบบเลขท ๑๖๕ ต ำบลปำกน ำ อ ำเภอเมองระยอง ขำงเคยงทศเหนอ จดทำงสำธำรณประโยชน และคลองสำธำรณประโยชน (น.ส. ๓ เดม จดคลองสำธำรณะ) ทศใต จดทำงสำธำรณประโยชน (น.ส. ๓ เดม จดชำยทะเล)

124๑๑๗

ทศตะวนออก จดนำงฉลวย ไชยพร ทศตะวนตก จดทำงสำธำรณประโยชน และไดออกโฉนดทดนใหแกนำยแสวง ศรมำเสรม เมอวนท ๑ มถนำยน ๒๕๑๖ ตอมำนำยแสวงฯ ขำยใหแกนำยธงชย หตถำพงษ นำงทองอย โคตระภ นำยทรพยสน กลนสนทร เมอวนท ๑๗ สงหำคม ๒๕๒๔ และในวนเดยวกน นำยธงชยฯ กบพวก ไดขอรงวดแบงแยก ในนำมเดม จ ำนวน ๑๘ แปลง รงวดแลวไดเน อทและขำงเคยงคงเดม จดทะเบยนแบงในนำมเดมเมอวนท ๑๕ กนยำยน ๒๕๒๔ แปลงแยกไปโฉนดทดน เลขท ๒๑๗๖๔ – ๒๑๗๖๘, ๒๑๗๖๙, ๒๑๗๗๐ – ๒๑๗๗๒, ๒๑๗๗๓ – ๒๑๗๗๘, ๒๑๗๗๙ – ๒๑๗๘๑ เลขทดน ๖–๑๐, ๓๐, ๖-๘, ๓๑-๓๖, ๙-๑๑ ต ำบลปำกน ำ อ ำเภอเมองระยอง สวนแปลงคงเหลอตำมโฉนดทดนเลขท ๘๕๕๔ เน อท ๒ งำน ๐๔ ๘

๑๐ ตำรำงวำ มชอนำยธงชย, นำงทองอย,

นำยทรพยสน เปนผถอกรรมสทธ และไดออกโฉนดทดนแปลงแยกไปเมอวนท ๑๙ ตลำคม ๒๕๒๔ ตอมำวนท ๑๓ พฤศจกำยน ๒๕๒๔ นำยธงชยฯ กบพวก ไดจดทะเบยนยกใหโฉนดทดนเลขท ๘๕๕๔ แปลงคงเหลอใหเปนทำงสำธำรณประโยชน นำยทว เจยมสวรรณ ไดน ำโฉนดทดนเลขท ๒๑๗๘๑, ๒๑๗๗๒ ซงแยกมำจำกโฉนดทดนเลขท ๘๕๕๔ มำยนค ำขอรงวดออกโฉนดทดนทงอกโดยอำงวำ ตนไดทดนโฉนดทดนเลขท ๒๑๗๘๑, ๒๑๗๗๒ มำโดยกำรซ อมำจำกนำงทองอย โคตระภ และนำงสมจน ภญโญ เมอวนท ๒๖ พฤศจกำยน ๒๕๓๐ และวนท ๑๘ มกรำคม ๒๕๓๑ ตำมล ำดบทดนท ง ๒ แปลง เกดทงอกรมตลงโดยงอกตอจำกโฉนดทดนเลขท ๒๑๗๘๑ และ ๒๑๗๗๒ ตำมล ำดบทำงดำนทศเหนอ ซงตดคลองสำธำรณประโยชน รงวดแลวเปนแปลงเลขทดน ๑๖ หนำส ำรวจ ๑๐๘๘ เน อท ๓ งำน ๓๔ ๕

๑๐ ตำรำงวำ และแปลงเลขทดน ๑๕ หนำส ำรวจ ๑๐๘๗ เน อท ๓ งำน ๔๘ ๔

๑๐ ตำรำงวำ

โดยผขอน ำรงวดปดทำงสำธำรณประโยชน ซงอยระหวำงโฉนดทดนเลขท ๒๑๗๘๑ และ ๒๑๗๗๒ และเมอตรวจสอบทดนแปลงขำงเคยงตะวนออก คอโฉนดทดนเลขท ๘๕๕๓ ซงออกใหแกนำงฉลวย ไชยพร เมอวนท ๑ มถนำยน ๒๕๑๖ ซงออกโดยอำศยหลกฐำน น.ส. ๓ เลม ๔ หนำ ๔๔ สำรบบเลขท ๑๖๕ ระบทศเหนอ จดล ำคลองสำธำรณประโยชน ทศใต จดทำงสำธำรณประโยชนทศตะวนออก จดเลขทดน ๑, ๒, ๙ และทมกำรครอบครองของนำงฉลวย ไชยพร และทำงสำธำรณประโยชน ทศตะวนตกจดเลขทดน ๑๔ ของนำยแสวง ศรมำเสรม ตอมำ ไดขอออกโฉนดทดนทงอก โดยอำงวำงอกออกมำจำกโฉนดทดนเลขท ๘๕๕๓ เปนโฉนดทดนเลขท ๓๘๑๕๕ เมอวนท ๒๗ กนยำยน ๒๕๓๓ ระบทศเหนอจดคลองสำธำรณประโยชน ทศใต จดเลขทดน ๒, ๑๑, ๑๕ ทศตะวนออก จดคลองสำธำรณประโยชน ทศตะวนตก จดคลองสำธำรณประโยชน ไมมขำงเคยง ดำนใดจดทดน ทขอออกโฉนดทดนทงอก แตระบจดคลองสำธำรณประโยชนท ง ๓ ดำน ท งปรำกฏวำในกำรรงวดออกโฉนดทดนและรงวดแบงแยกตำมโฉนดทดนเลขท ๘๕๕๔ ตำงระบขำงเคยงทศเหนอจดคลองสำธำรณประโยชน มไดจดทมกำรครอบครองทอำงวำเปนทงอกแตอยำงใด จำกขอเทจจรงดงกลำวจงยงฟงไมไดวำ ทดนทขอออกโฉนดทดนเปนทงอกตำมนยมำตรำ ๑๓๐๘ แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย ดงน น จงหวดควรตรวจสอบและสอบสวนใหไดขอเทจจรงโดยชดแจงเสยกอนวำ ทดนทขอออกโฉนดทดนเปนทงอกหรอไม งอกมำนำนเทำใด เก ดข นเองตำมธรรมชำต หรอเกดจำกกำรกระท ำของบคคลหรอไม อยำงไร ซงกำรตรวจสอบดงกลำวน น จงหวดสำมำรถขอควำมรวมมอจำกทรพยำกรธรณจงหวดเพอพสจนช นของดนได หำกตรวจสอบแลวไดขอเทจจรงเปนทยตไดวำ

125๑๑๘

เปนทงอกทเกดข นเองตำมธรรมชำต จนพนสภำพจำกกำรเปนทสำธำรณประโยชนแลว ตำมนย มำตรำ ๑๓๐๘ แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยแลว กเปนอ ำนำจของจงหวดทจะด ำเนนกำรตำมอ ำนำจหนำทตอไป อนง ทงอกน นตองเปนของเจำของทดนแปลงเดยวกน ไมมทดนอนคนอย เชนทดนของบคคลอนหรอทำงสำธำรณประโยชน หำกปรำกฏวำมทดนดงกลำวคนอยจะน ำมำรวมรงวดออกโฉนดทงอกไมได

จงเรยนมำเพอโปรดทรำบ พรอมน ไดสงเอกสำรท งหมดคนมำดวยแลว

ขอแสดงควำมนบถอ

สมชย เศรษฐเกยรต (นำยสมชย เศรษฐเกยรต) รองอธบด ปฏบตรำชกำรแทน อธบดกรมทดน กองหนงสอส ำคญ โทร. ๒๒๓๐๙๗๙

126๑๑๙

(ส ำเนำ) ท มท ๑๗๑๙/๒๕๕๐๖ กรมทดน ถนนพระพพธ กท ๑๐๒๐๐

๑๑ พฤศจกำยน ๒๕๓๔

เรอง หำรอกำรออกโฉนดทดน

เรยน ผวำรำชกำรจงหวดฉะเชงเทรำ

อำงถง หนงสอจงหวดฉะเชงเทรำ ท ฉช ๐๐๒๑/๒๒๙๕๓ ลงวนท ๑๗ ตลำคม ๒๕๓๔

สงทสงมำดวย ๑. หลกฐำนกำรรงวดทดนและระวำงแผนท ทดนเลขท ๗๑๑ หนำส ำรวจ ๒๕๕๓ ต ำบลทำขำม อ ำเภอบำงปะกง รวม ๑๑ ฉบบ ๒. สำรบบทดนโฉนดทดนเลขท ๔๔๔ ต ำบลบำงปะกง อ ำเภอบำงปะกง รวม ๘๕ ฉบบ ๓. สำรบบทดนโฉนดทดนเลขท ๖๙๔๔ ต ำบลบำงปะกง อ ำเภอบำงปะกง รวม ๓๐ ฉบบ ๔. สำรบบทดนโฉนดทดนเลขท ๑๒๒๗๘ ต ำบลทำขำม อ ำเภอบำงปะกง รวม ๖๒ ฉบบ ๕. เอกสำร จ ำนวน ๑๗ ฉบบ

ตำมทสงหลกฐำนเพมเตม กรณ นำยสมพร สหวฒน ขอออกโฉนดทดน ตำมหลกฐำน ส.ค. ๑ เลขท ๒๗ หมท ๑๒ (๒) ต ำบลบำงปะกง อ ำเภอบำงปะกง ส ำนกงำนทดนไดใหเจำหนำทออกไปตรวจสอบสภำพทดนแลว ปรำกฏวำ ทดนทขอออกโฉนดทดนและทดนซงอยใกลเคยง สภำพทดนเปนสวนจำกหรอปำจำก มน ำแขง และน ำทวมถงเปนบำงคร งครำวในชวงเวลำน ำมำก ซงเปนสภำพทดนทวไปของสวนจำกและเปนลกษณะ ทแตกตำงจำกสภำพทดนทเปนทงอกโดยทวๆ ไป เปนปญหำทยงหำขอยตไมไดวำ ทดนในสภำพดงกลำวจะถอวำเปนทงอก ซงงอกออกมำจำกทดนโฉนดทดนเลข ๔๔๔ อ ำเภอบำงปะกง ซงผขอออกโฉนดทดนเคยเปนผถอกรรมสทธอย ตอมำไดขำยใหกบ บรษท สมโกพฒนำกำรไทย จ ำกด ไปเมอวนท ๑๖ กมภำพนธ ๒๕๓๓ จงมปญหำ ทจะตองพจำรณำวำทดนทขอออกโฉนดทดนอยในหลกเกณฑทจะพงออกโฉนดทดนไดหรอไม และผขอยงมกรรมสทธในทงอกและมสทธออกโฉนดทดนหรอไม ซงเปนเรองทจะตองพจำรณำดวยควำมรอบคอบ จงสงเรองไปใหกรมทดนพจำรณำ น น

กรมทดนพจำรณำแลว ปรำกฏวำ ๑. โฉนดทดนเลขท ๔๔๔ เลขทดน ๑๐ หนำส ำรวจ ๒๑๕ ต ำบลบำงปะกง อ ำเภอบำงปะกง ซงเปนขำงเคยงทศตะวนตก เดม ออกใหแกนำยหนำย นำงมวน เมอ ร.ศ. ๑๒๕ (ประมำณ พ.ศ. ๒๔๔๐) ตอมำนำยหนอย นำงมวน ตำย นำยชด บญวทยำ รบมรดก และขำยใหแกนำยสมพร สหวฒน ตอมำนำยสมพรฯ ขำยใหแก บรษท สมโกพฒนำกำรไทย จ ำกด เมอวนท ๑๖ กมภำพนธ ๒๕๓๓ ไดระบขำงเคยงทศตะวนออก จด แมน ำบำงปะกง รงวดสอบเขตเมอ พ.ศ. ๒๕๓๐ เปลยนเปน จด ทมกำรครอบครองของนำยสมพร สหวฒน ซงออกโฉนดทดน ในคร งน

127๑๒๐

๒. ส.ค. ๑ เลขท ๒๗ หมท ๑๒ (๒) ต ำบลบำงปะกง อ ำเภอบำงปะกง มชอนำงทองหลอ บญวทยำ เปนผแจงกำรครอบครองไวเมอวนท ๒๖ พฤษภำคม ๒๔๙๘ ตอมำนำงทองหอฯ ตำย นำยชด บญวทยำ รบมรดก และไดขำยใหกบนำยสมพร สหวฒน เมอประมำณ พ.ศ. ๒๕๓๐ หรอ พ.ศ. ๒๕๓๑ เดมระบขำงเคยงทศตะวนตก จด นำงสำวตรษจน แสงอรณ รงวดออกโฉนดทดน จด เลขทดน ๑๐ (โฉนดทดนเลขท ๔๔๔) เลขทดน ๑๑ (โฉนดทดนเลขท ๔๓๒) และเลขทดน ๔๖๑ (โฉนดทดนเลขท ๖๘๔๔) ของนำยสมพร สหวฒน นำงสำวจน แสงอรณ และนำงสำวตรษจน แสงอรณ ตำมล ำดบ จำกกำรตรวจสอบต ำแหนงทดน ทดน ตำม ส.ค. ๑ เลขท ๒๗ ซงนำยสมพร สหวฒน ขอรงวดออกโฉนดทดนนำจะเปนทงอกซงงอกออกมำจำกโฉนดทดนเลขท ๔๔๔ ซงงอกมำกอนประมวลกฎหมำยทดนใชบงคบและไดแจงกำรครอบครองทดนไว ตำมมำตรำ ๕ แหงพระรำชบญญตใหใชประมวลกฎหมำยทดน พ.ศ. ๒๔๙๗ ๓. นำยสมพร สหวฒน ซ อทดน ตำม ส.ค. ๑ เลขท ๒๗ ต ำบลบำงปะกง มำพรอมกบโฉนดทดนเลขท ๔๔๔ อ ำเภอบำงปะกง ตอมำไดน ำ ส.ค. ๑ เลขท ๒๗ มำยนค ำขอรงวดออกโฉนดทดนตำมค ำขอลงวนท ๑๐ กมภำพนธ ๒๕๓๒ และวนท ๑๖ พฤษภำคม ๒๕๓๒ รงวดเมอวนท ๒๕ กรกฎำคม ๒๕๓๒ และวนท ๖ มถนำยน ๒๕๓๔ เปนแปลงเลขทดน ๗๑๑ เน อท ๖ ไร ๑ งำน ๑๕ ตำรำงวำ เมอวนท ๑๖ กมภำพนธ ๒๕๓๓ นำยสมพร สหวฒน ไดขำยโฉนดทดนเลขท ๔๔๔ ใหแกบรษท สมโกพฒนำกำรไทย จ ำกด ดงน น หำกจงหวดตรวจสอบแลวปรำกฏวำ นำยสมพร สหวฒน ขำยเฉพำะโฉนดทดนเลขท ๔๔๔ ไมรวมถงทดนตำม ส.ค. ๑ เลขท ๒๗ โดยสงวนสทธทจะขอออกโฉนดทดนตำม ส.ค. ๑ ดงกลำว และบรษท สมโกพฒนำกำรไทย จ ำกด รบรองวำ ทดนทบรษทฯ ซ อ ไมรวมถง ส.ค. ๑ เลขท ๒๗ ซงอยตอจำกโฉนดทดนเลขท ๔๔๔ แลว นำยสมพรฯ กมสทธขอออกโฉนดทดนได ตำมมำตรำ ๕๙ แหงประมวลกฎหมำยทดน โดยใช ส.ค. ๑ ดงกลำวเปนหลกฐำนในกำรขอออกโฉนดทดนเฉพำะรำย ๔. จำกกำรตรวจสอบหลกฐำนกำรสอบสวนของจงหวด ทดนแปลงขำงเคยง โฉนดทดนเลขท ๔๔๔, ๖๘๔๔ และ ๑๒๒๗๘ อ ำเภอบำงปะกง ปรำกฏวำ เดมทดนตำม ส.ค. ๑ เลขท ๒๗ หมท ๑๒ (๒) ต ำบลบำงปะกง เปนทชำยเลนหรอเปนทรมตลงมำกอน และไดเกดเปนทงอกข นภำยหลง ปจจบนยงคงมน ำทวมถงอยประมำณ ๒-๕ วน เดอนละสองคร ง กำรทจะวนจฉยวำทดนแปลงดงกลำวเปนทงอกทไดงอกมำกอนประมวลกฎหมำยทดนใชบงคบหรอไมน น เหนวำ ขอเทจจรงทจงหวดสอบสวนรำยงำนไปยงไมแนนอนพอทจะวนจฉยได แตอยำงไรกด กำรทจะพจำรณำวำทดนแปลงน เปนทงอก ตำมมำตรำ ๑๓๐๘ แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยหรอไมน น ยอมข นอยกบขอเทจจรงทวำโดยปกตแลวน ำข นลงและทวมถงหรอไม ซงในกรณน ศำลฎกำไดเคยพพำกษำวนจฉยเกยวกบทงอกและทชำยตลงไวแลว เชน ค ำพพำกษำศำลฎกำ ท ๕๕๗/๒๔๗๖ “ทชำยเลนน ำข นลงถง จะถอกรรมสทธมได เพรำะเปนทชำยตลง” หรอฎกำท ๔๕๑/๒๔๙๖, ๑๕๘๘-๑๕๘๙/๒๔๙๗ ทชำยตลงซงฤดน ำ น ำทวมถงทกปน น เปนสำธำรณสมบตของแผนดน ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๑๓๐๔ (๒) ดงน น ตำมขอหำรอของจงหวดจงข นอยกบขอเทจจรงทวำ น ำข นลงโดยปกตทวมถงหรอไม ซงทดนในบรเวณแนวเดยวกนกบทดนแปลงน จงหวดไดด ำเนนกำรออกโฉนด ในกรณเชนน ไปแลวหลำยแปลง ท งทม ส.ค. ๑ และทดนทเปนทงอก จงเปนขอเทจจรงทจงหวดสำมำรถทจะพจำรณำเองได โดยถอหลกตำมแนวค ำพพำกษำศำลฎกำ ดงกลำวขำงตน

128๑๒๑

อนง ขอใหจงหวดตรวจสอบควำมถกตองในใบไตสวน (น.ส. ๕) วำ กำรลงชอรบรองแนวเขตทดนถกตองหรอไม เสรจแลวด ำเนนกำรใหถกตองตำมระเบยบ

จงเรยนมำเพอโปรดทรำบ และพจำรณำด ำเนนกำรตอไป พรอมน ไดสงเอกสำรท งหมดคนมำดวยแลว

ขอแสดงควำมนบถอ สมชย เศรษฐเกยรต (นำยสมชย เศรษฐเกยรต) รองอธบด ปฏบตรำชกำรแทน อธบดกรมทดน

ค ำพพำกษำฎกำทเกยวของ

131

๑๒๓

ค ำพพำกษำฎกำท 220/2486 เมอขอเทจจรงเปนเรองทงอกชายเลนหนาทดนโจทกและจ าเลยขออาศยปลกเรอนอยจงอางมาตรา 1309 อนเปนเรองเกาะ ฯลฯ มาตรา 1375 วรรคสอง เรองแยงการครอบครอง และมาตรา 1382 ซงเปนเรองการครอบครองโดยปรปกษมาปรบกบรปคดดงกลาวไมได

ค ำพพำกษำฎกำท ๖๗๗/2490 ทดนทถกน าเซาะพงลงจนเปลยนสภาพกลายเปนทางน าแลว กจะเปนสาธารณสมบตของแผนดน ภายหลงผใดจะไดกรรมสทธทตรงน น กตองเปนไปตามกฎหมายวาดวยการไดมาแหงกรรมสทธ เพยงแตตลงพงทลายลงแมน าไปชวคราวอาจยงไมพอทจะถอวาตรงน นเปนทางน ากได ตองฟงขอเทจจรงใหแนชดวาทดนทพงลงไปน นเปนทางน ามาแลวหรอไม ค ำพพำกษำฎกำท ๑๗๖๙/๒๔๙๒ เจาของทดนจะเปนเจาของทงอกดวยกตอเมอเปนทงอกตอออกไปจากทดนของตน หากมทางหลวงหรอถนนหลวงคนอยระหวางทงอกกบทดนของตนยอมไมถอวาเจาของทดนนนเปนเจาของทงอก ค ำพพำกษำฎกำท 451/2496 ทชายตลง ซงฤดน า น าทวมถงทกปน น เปนสาธารณะสมบตของแผนดนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1304 (2) เปนหนาของกรมการอ าเภอจะตองคอยตรวจตรารกษาอยาใหผใดกดกน เอาไปเปนประโยชนแตเฉพาะตวตามพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พ.ศ. 2457 มาตรา 122

ค ำพพำกษำฎกำท 1182/2496 โจทกฟองขบไลจ าเลยออกจากทดนซงอยตอนหนาทดนโฉนดของโจทกโดยอางวาจ าเลยท าสญญาเชา แลวขดขนไมยอมท าสญญาใหม แมจ าเลยจะตอสวาทพพาทเปนทสาธารณะกตาม เมอทางพจารณาไดความวาทพพาทอยหนาทดนของโจทกจรง และการทจ าเลยเขาไปอยในทพพาทกโดยภรยาจ าเลยขอเชาทพพาท จากโจทก จ าเลยกรเหนดวยแตมไดเปนคสญญาเพราะโจทกเหนวาจ าเลยเปนคนตาบอด ท าสญญาเชาแลวภรยาจ าเลยกปลกเรอนข น จ าเลยกมาอยดวยดงน เมอภรยาจ าเลยผเชาถกโจทกฟองขบไลออกจากทพพาทแลว จ าเลยกไมมสทธจะอยตอไปได เมอจ าเลยขดขนโจทกจงมสทธฟอง ขบไลจ าเลย ค ำพพำกษำฎกำท ๓๑๔/๒๔๙๗ ทงอกรมตลง ตกเปนของเจาของทดนรมตลงทเกดทงอก

132

๑๒๔

ค ำพพำกษำฎกำท 696/2498 ทดนซงมโฉนดมเจาของกรรมสทธเกดทงอกรมตลงออกไปทงอกใหมน นยอมเปนกรรมสทธของเจาของทดนโฉนดแปลงน นผทอางวาเขาครอบครองปรปกษจะตองครอบครองทงอกรมตลงน นเปนเวลาสบป จงจะไดกรรมสทธ

ค ำพพำกษำฎกำท ๙๒๔/๒๕๐๑

ทงอกรมตลงหมายถงทงอกตามธรรมชาต ไมใชทซงถมขนในชายทะเล ไมเปนของเจาของทบนบก

ค ำพพำกษำฎกำท 1093/2502 แมทพพาทจะเปนทงอกของทดน ทมโฉนดอนจ าตองตกเปนสทธของจ าเลยตามกฎหมายในเมอมการโอนกรรมสทธทดนทมโฉนดน นใหแกจ าเลยกจรง แตถาทพพาททเปนทงอกน น ไดแบงแยกออกเปนสวนสดจนไดรงวดเพอออกโฉนดและไดรบเลขทดนตางหากแลวกอนมการโอนทมโฉนดเดมใหแกจ าเลยแตผเดยว และท งโจทกจ าเลยกเคยครอบครองรวมกนมากอนและยงใชสทธครอบครองทพพาทรวมกนตอมาภายหลง โอนทมโฉนดเชนน ตองถอวาโจทกจ าเลยมสทธครอบครองรวมกนในทพพาท

ค ำพพำกษำฎกำท ๑๒๖/๒๕๐๓ กอนเปนทงอก ทพพาทเปนทนาทวมถง จงเปนสาธารณสมบตของแผนดน การทโจทกไดครอบครองมาแมเกน ๑๐ ป กไมทาใหโจทกเกดมสทธขนแตอยางใด เมอทพพาทเรมเปนของจาเลยโดยเปนทงอกหนาทดน มโฉนดของจาเลยตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๓๐๘ โจทกเพงครอบครองปรปกษไดเพยง ๓ ป โจทกจงยงไมไดกรรมสทธ

ค ำพพำกษำฎกำท ๑๐๓๕/๒๕๐๖ โจทกซอทดน (ทมอเปลา) จากผอน ดานยาวทศใตจดถนนหลวง ดานกวางทศตะวนออกจดคลอง แลวใหจาเลยเชาโดยระบวา เชาเพอปลกอาศย จาเลยใชทของโจทกทาคอกเปดและเลยงเปด แตปลกโรงเรอน อยในทดนตอกบเขตทของโจทกออกไปทางทศตะวนออกเปนทซงนาในลาคลองทวมถงเปนปกตเกอบตลอดป ทซงจาเลยปลกโรงเรอนนยอมเปนทชายตลงสาธารณสมบตของแผนดนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๔ ไมใชทงอกรมตลงตามมาตรา ๑๓๐๘ แมโจทกจะไดครอบครองทรายนมา ๑๐ ปเศษแลว แตเมอ ตรงทจาเลยปลกโรงเรอนเปนทสาธารณสมบตของแผนดน โจทกกจะอางสทธครอบครองวาเปนของตนหาไดไม ค ำพพำกษำศำลฎกำท ๑๓๒๖ - ๑๓๒๗/๒๕๐๖ ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๘ ถอไดวากฎหมายใหเจาของทดนรมตลง ไดกรรมสทธในทดนทงอกออกไป โดยลกษณะเปนสวนควบของทดนรมตลง และถอวาเปนทดนอยในโฉนดของ ทดนรมตลงดวย ขอสญญาจานองซงกลาววา “สงปลกสรางบนทดนแปลงนไมมสงใดยกเวนจานองดวยทงสน” น ตามนยแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๗๑๙ แปลความไดวาหมายถงสงปลกสรางทงหมดทม

133

๑๒๕

อยบนทดนจานอง ในขณะทาสญญาจานองเทานน ดงนน ถาบานทพพาทนนนาทวมถง กยงไมมสภาพเปนทงอกในขณะทาสญญาจานอง บานนนกมใชเปนสงปลกสรางตามขอสญญาจานอง อนง ถาขณะทาสญญาจานองทพพาทไดงอกไปถงบานหลงท ๑ อนเปนเหตใหบานนนตกอยในบงคบของสญญาจานอง และสญญาประนประนอมยอมความแลว กตองพจารณาตอไปวาบานทง ๓ หลงนนปลกตดตอเปนสวนควบซงกนและกน หรอาจแยกจากกนเปนสวนๆ ไดรปบรบรณลาพงแตละหลงโดยไมเปนการทาลาย ทาใหบบสลาย หรอเปลยนแปลงรปทรง อาจเปนเหตใหสญญาจานองและสญญาประนประนอม ยอมความมผลบงคบตางกน

ค ำพพำกษำฎกำท ๙๒/๒๕๐๗ ในการขายทอดตลาด เจาพนกงานพทกษทรพยมอานาจทจะแยกขายทดนตามโฉนดกบทงอกจากทดนตามโฉนดนนเปนคนละแปลง ผซอเฉพาะทดนตามโฉนด จะถอประโยชนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย เอาทงอกนนเสยดวยไมได ค ำพพำกษำฎกำท 353 – 360/2507 เจาของทดนปลกอาคารลงในทดนของตนตอมาน าในล าน าเซาะทดนภายใตอาคารพงลงจนกลายสภาพเปนทชายตลง แตเจาของทดนน นยงใชสทธแหงความเปนเจาของครอบครองอาคารและทดนในเขตของตนอยโดยมไดทอดท งปลอยใหเปนทชายตลงส าหรบพลเมองใชรวมกนตองถอวาทชายตลงทพพาทกนน นยงไมเปน สาธารณสมบตของแผนดน

ค ำพพำกษำฎกำท ๖๑๑/๒๕๐๗ ทพพาทเปนทชายเลนโคลนปนดน นาทวมถงดานหนงจดคลองชออกดานหนงเปนรองนา เรอแจว เรอยนตแลนผานไปมาได แลวจงถงทดนของโจทกซงปลกเรอนอย ทพพาทจงมใชทงอกรมตลงจากทดนโจทก แตเปนทชายตลงอนเปนสาธารณสมบตของแผนดน ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๔ (๒) ซงพลเมองมสทธใชรวมกน จาเลยปกเสาลงในทพพาทแตไมไดปดบงหนาทดนของโจทกจนโจทกไดรบความเสยหายเปนพเศษเกยวกบการใชทพพาทนแลว โจทกกไมมสทธฟองขบไลจาเลยได ค ำพพำกษำศำลฎกำท ๖๖๒/๒๕๐๗

ทดนมโฉนดของจาเลยมทงอกรมตลง จาเลยยอมไดมาซงกรรมสทธในทงอกนรวมกบกรรมสทธในทดนตามโฉนด เมอจาเลยจานองทดนโฉนดนและเมอโอนทแปลงนเปนการชาระหนจานอง ถาไมตองการจานองและโอนสวนทเปนทงอกดวย จาเลยกตองแสดงเจตนาไวใหชด มฉะนน ทงอกนนจะตองตดไปดวย

134

๑๒๖

ค ำพพำกษำศำลฎกำท ๙๐๕/๒๕๐๘

การยกทดนมโฉนดใหโดยเพยงแตพดดวยวาจาไมไดทาเปนหนงสอจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท หาชอบดวยกฎหมายไม ทรพยมรดก เมอทายาทไดปกครองรวมกนมา แมจะลวงพนกาหนด ๑ ป หลงจากเจามรดกตายแลว กตาม แตยงไมถง ๑๐ ป ทายาทยอมมสทธฟองขอแบงมรดกนนได ทงอกหนาทดนยอมตกเปนทรพยสนของเจาของทดนแปลงนน ทงอกหนาทดน เมอมผครอบครองเปนสวนสดโดยความสงบและเปดเผยดวยเจตนาเปนเจาของมากกวา ๑๐ ป ทงอกนนยอมตกเปนกรรมสทธของผครอบครอง

ค ำพพำกษำฎกำท ๑๔๑๓/๒๕๐๘ เมอจาเลยกบผรองเปนเจาของทงอกรวมกนโดยยงมไดแบงสวนเชนน โจทกซงเปนเจาหน ตามคาพพากษายอมมสทธนาเจาพนกงานบงคบคดยดและขายทอดตลาดทงอกไดทงแปลง เรองเชนน แมแตในกรณระหวางจาเลยกบผรองซงเปนเจาของรวมกนอย ถาไมตกลงกนวาจะแบงทรพยกนอยางไรแลว ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๖๔ กตองขายไปทงแปลงเชนเดยวกน ค ำพพำกษำศำลฎกำท ๗๖๙-๗๗๐/๒๕๐๙

ระหวางท พพาทซงเปนทงอกรมตล งกบท ของโจทกมทางเดนค นกลางซ งโจทกอางวาเปนทางเอกชนทพพาทเปนทงอกหนาทดนของโจทกจงเปนของโจทก จาเลยสวาทางเดนระหวางทพพาทเปนทางสาธารณะทพพาทเปนทงอกจากทางสาธารณะ จาเลยไดครอบครองโดยเจตนาเปนเจาของมานานหลายปแลว โจทกไมมสทธใหจาเลยรอถอนโรงเรอนจากทพพาท ประเดนทวาทางเดนระหวางทพพาทกบทโจทกเปนทาง เอกชนหรอทางสาธารณะเปนประเดนทตองวนจฉยจากคาพยานโจทกจาเลย ศาลจงชอบทจะสบพยานโจทกจาเลยในประเดนดงกลาวใหสนกระแสความกอน

ค ำพพำกษำฎกำท ๑๕๓๒/๒๕๐๙ ท พพาทกบทดนในโฉนดของโจทกมทางหลวงคนทดน ในโฉนดและทดนพพาทจงเปนทดน คนละแปลงกน ฉะนน จะถอวาทพพาทเปนทงอกของทดนในโฉนดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๘ มได ค ำพพำกษำศำลฎกำท ๔๓๕/๒๕๑๐

โจทกฟองวาโจทกเปนเจาของทดนโฉนดทดนเลขท ๕๑๔๓ จาเลยบกรกเขาไปปลกออย ฯลฯ ในทงอกหนาทดนของโจทก โจทกหามปรามจาเลยกลบอางวาทพพาทไมใชของโจทกดงน เหนไดวาโจทกตงประเดน

135

๑๒๗

มาในคาฟองแลววา ทพพาทเปนทงอกรมตลงเปนทรพยสนของโจทก ผเปนเจาของทดนโฉนดเลขท ๕๑๔๓ ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๘ เมอจาเลยใหการตอสวาทงอกเปนจาเลย โจทก กสบวา ทงอกเปนของโจทกได ไมเปนการสบนอกฟองนอกประเดน ค ำพพำกษำศำลฎกำท ๒๑๙๙/๒๕๑๕

คนคลองสาธารณะซงนาทวมถงทกปในฤดนา เปนทชายตลงอนเปนสาธารณสมบตของแผนดนประเภททรพยสนสาหรบพลเมองใชรวมกน ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๔ (๒) ผใดหามกรรมสทธหรอสทธครอบครองไม สาธารณสมบตของแผนดนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๐๔ (๒) นน แมจาเลยจะทาสญญาเชากบโจทก โจทกกไมมสทธใหเชา และฟองเรยกคาเชาจากจาเลยระหวางโจทกจาเลย เมอจาเลยเปนฝายครอบครองอย โจทกยอมไมมอานาจฟองขบไลจาเลยได ค ำพพำกษำศำลฎกำท ๗๐/๒๕๑๗

ทพพาทเปนทงอกรมตลงหนาทดนมโฉนดของโจทก ส. เคยปลกเรอนอยในทพพาทและแจงการครอบครองไววาเปนทของตน ตอมา ส. ถกเจาหนฟองบงคบใหชาระหนเงนกและถกศาลบงคบคดยดทพพาทประกาศขายทอดตลาด จ. เปนผซอไดและชาระราคาทดนแลว ตอมา จ. ขายทพพาท ใหจาเลย จาเลยเขาครอบครองปลกบานอย โจทกจงมาฟองขบไลจาเลยใหออกไปจากทพพาท ดงน ปญหาวา จ. ไดสทธในทพพาทหรอไมนนอยท วา จ. ซอทพพาทโดยสจรตหรอไม โจทกเพยงแตอางวาไมทราบวามการ ยดทพพาทขายทอดตลาด แตโจทกหาไดกลาวอางหรอนาสบใหเหนวา จ. ไดซอทพพาทไวโดยไมสจรตแตอยางใด ไมโจทกเพงคดคานเมอเจาพนกงานทดนรงวดทพพาทภายหลงทศาลมคาสงขายทพพาทให จ. ไปหลายปแลว ไมเปนพฤตการณใหฟงไดวา จ. ซอทพพาทจากการขายทอดตลาดตามคาสงศาลโดยไมสจรต จ. ยอมได กรรมสทธในทดนพพาทไปตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๓๓๐ และไดขายทพพาทใหจาเลย เขาครอบครองแลว โจทกยอมหมดสทธในทดนพพาทและไมมทางชนะคดจาเลย ค ำพพำกษำฎกำท ๑๖๒๖/๒๕๒๑ ทดนมโฉนดจดแมนา ทงอกจากทในโฉนดเปนของเจาของทดนในโฉนดรวมกน จาเลยแจง ส.ค. ๑ โดยมไดแยกทงอก ไมมผลแยกทงอกออกเปนอกแปลงหนง และถอวาเปนการครอบครองแทนโจทก ซงเปนเจาของรวมดวย ค ำพพำกษำศำลฎกำท ๑๖๒๔/๒๕๒๒

จาเลยขายทดนมโฉนดและทพพาทคอทงอกรมตลงให ช. แลว ช. โอนทดนนนรวมทงทพพาท ใหโจทก การทจาเลยยนคาขอรงวดออกโฉนดทดนสาหรบทพพาทโดยแจงวาจาเลยเปนเจาของกรรมสทธทงอก

136

๑๒๘

รมตลงอนเปนทพพาท ยอมถอวาเปนการโตแยงสทธของโจทก โจทกมสทธฟองเพอหามมใหจาเลยรบกวนขดขวางหรอกระทาการใดๆ อนแสดงวาเปนการโตแยงสทธของโจทกในทดนพพาท ค ำพพำกษำฎกำท ๑๙๕/๒๕๒๓ ทงอกรมตลงหมายถงทดนทงอกไปจากชายตลงไมใชหนองสาธารณะตนเขนขนเสมอกบระดบทดน ขอบหนอง แมพลเมองไมใชประโยชน หากไมมพระราชกฤษฎกาถอนสภาพ กยงเปนสาธารณสมบตอยตามเดม โจทกครอบครองทานามากวา ๑๐ ป กไมไดกรรมสทธ ค ำพพำกษำฎกำท 1289/2523 เดมทพพาทเปนทชายตลงน าทวมถงไดเปลยนสภาพเปนทน าทวมไมถงมาได 4-5 ปทพพาทอยหนาทดนโจทกดานรมแมน าและมทางเดนเลกๆ เรยมรมแมน าอนเปนทางเดนในทดนโฉนดของโจทกหรองอก จากทดนของโจทก ทางเดนน แมชาวบานจะอาศยใชเปนทางสญจรไปมา กหาใชทางสาธารณะไม หากจะเปน กเพยงทางภารจ ายอม ตองถอวาทางเดนดงกลาวเปนทดนของโจทก ทพพาทตดกบทางเดนจงเปนทงอกนอกจากทดนมโฉนดของโจทกและเปนกรรมสทธของโจทกเจาของทดนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1308 ถงแมตอมาโจทกจะอทศทดนเปนทางเดนใหเปนถนนสาธารณะกหาท าใหทพพาททเปนทงอกซงเปนกรรมสทธของโจทกแลวเปลยนแปลงไปไม และจะถอวาเปนทงอกจากทสาธารณะมได

ค ำพพำกษำฎกำท 2393/2523 ทพพาทเปนทงอกรมตลง แตตลงททดนงอกน นเปนทางสาธารณประโยชน อนเปนสาธารณสมบตของแผนดนประเภททรพยสนส าหรบพลเมองใชรวมกนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 1304 (2) ดงน น ท งอกรมตลงดงกลาวจงเปนสาธารณประโยชนอนเปนสาธารณสมบตของแผนดนดวย ผใดจะมกรรมสทธหรอสทธครอบครองไมได แมจ าเลยไดท าสญญาเชาทงอกน นจากโจทก โจทกกไมมสทธใหเชาและยอมไมมอ านาจฟองขบไลจ าเลยได

ค ำพพำกษำฎกำท 3401/2525 ปญหาวาค าพพากษาในคดกอนผกพนคความในคดน หรอไมจ าเลยใหการตอสคดไวและยกข นเปนประเดนในช นอทธรณ โดยกลาวไวในค าแกอทธรณ แตศาลอทธรณมไดวนจฉยให จงเปนกรณป รากฏเหตทศาลอทธรณมไดปฏบตตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 243 (1) วาดวยค าพพากษาและค าสง ศาลฎกามอ านาจวนจฉยปญหาดงกลาวไดโดยไมตองสงส านวนคนไปใหศาลอทธรณ ค าพพากษาคดกอนโจทกจ าเลยพพากษากนเฉพาะทงอกรมตลงของทดนโฉนดท 384 ศาลฎกาพพากษาคดดงกลาววานายชตขายทดนใหโจทกเฉพาะตามโฉนด ไมไดขายทพพาทอนเปนท งอกใหแกโจทกดวย การทโจทกมาฟองจ าเลย เปนคดน อางวาเพงทราบวานายชตมอบทดนใหไมครบตามโฉนดจงขอใหจ าเลยสงมอบทดนใหครบตามโฉนด

137

๑๒๙

แตในเน อหาของค าฟองยงบรรยายวาหากมทงอกรมตลงหนาทดนโฉนดท 384 กยอมตกเปนกรรมสทธของโจทกเมอนายชตขายทดนน ใหโจทกกมไดสงวนสทธในทงอกน นทงอกจงรวมอยในทดนทซ อขายดวยขอใหบงคบจ าเลยร อบานออกไปจากทงอก แผนทสงเขปทายฟองคดน กบทายฟองคดกอนกเหมอนกน แสดงวาโจทกฟองคดน เพอขอใหบงคบจ าเลยสงมอบทพพาทอนเปนทงอกทศาลฎกาไดวนจฉยช ขาดไวแลวน นแกโจทกอกเชนน ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 145 วรรคแรก ใหถอวาค าพพากษาศาลฎกาดงกลาวผกพนโจทกจ าเลย โจทกจะกลาวอางเปนอยางอนอกดงเชนคดน หาไดไม ค ำพพำกษำฎกำท 1851/2528 ทพพาทเปนทดนทงอกออกไปจากทางสาธารณะ ยอมเปนสาธารณสมบตของแผนดนดวย เมอฟองโจทกแสดงโดยชดแจงวา ขณะโจทกฟอง จ าเลยเปนฝายครอบครอง ทพพาทอย และทพพาทเปนสาธารณสมบตของแผนดน โจทกจงไมอาจอางกรรมสทธหรอสทธครอบครองทพพาทยนจ าเลยได

ค ำพพำกษำฎกำท 2502/2533 ทดนทจ าเลยต งอยตดกบรองน าสาธารณะ ประชาชนน าขยะและสงของไปท งจนรองน าต นเขน เปนทราบ ดงน แมทดนดงกลาวจะต นเขน มระดบเสมอกบทดนของจ าเลย แต กมใชทงอกรมตลงเพราะมไดงอกไปจากทดนของจ าเลย การทคลองหรอรองน าสาธารณะซงเปนสวนหนงของทดนพพาทกลายสภาพเปนทต นเขน แมตอมาพลเมองจะไมไดใชประโยชนรวมกน โดยจ าเลยเขาครอบครองปลกสรางเพง สงกะสแตผเดยวเมอยงไมมบทกฎหมายเฉพาะหรอพระราชกฤษฎกาใหถอนสภาพจากการเปนสาธารณสมบตของแผนดนส าหรบพลเมองใชรวมกน คลองหรอรองน าดงกลาวกยงคงมสภาพเปนสาธารณสมบตของแผนดนอยตามเดม แมโจทกจะไมไดข นทะเบยนเปนทดนราชพสดและจ าเลยจะไดครอบครองมาเกน 10 ปแลว จ าเลยกไมไดกรรมสทธเพราะตองหามมใหยกอายความข นตอสตาม ป.พ.พ. มาตรา 1306 โจทกยอมมอ านาจฟองขบไลจ าเลยได

ค ำพพำกษำฎกำท 1189/2535 โจทกบรรยายฟองวา โจทกมหนาทดแลรกษาทดนสาธารณประโยชนในเขตเทศบาล จ าเลยไดปลกสราง อาคารเลขท 54/8 รกล าเขาไปในล ารางสาธารณะทต นเขนกลายสภาพเปนทดนสาธารณประโยชน ในเขตเทศบาล เน อท 4.4 ตารางวา ซงอยในความดแลรกษาของโจทกขอใหบงคบจ าเลยร อถอนสงปลกสราง ดงกลาว เปนค าฟองทแสดงโดยแจงชดซงสภาพแหงขอหา ค าขอบงคบ ท งขออางทอาศยเปนหลกแหงขอหาแลว โจทกกไมตองแสดงโฉนดหรอหลกฐานแหงทดนวาเปนทดนสาธารณประโยชนอยางไร เพราะการเปนทดนสาธารณประโยชนหรอไม เปนไปตามสภาพของทดน และโจทกไมจ าตองบรรยายมาในฟองวา ทดนสาธารณประโยชน ท งหมดมเน อทเทาใดจ าเลยปลกสรางอาคารรกล าต งแตเมอใด มเขตกวางยาวเทาใดเพราะเปนรายละเอยด ทคความอาจน าสบไดในช นพจารณา ฟองโจทกไมเคลอบคลม ล ารางสาธารณประโยชนส าหรบระบายน า

138

๑๓๐

จากภเขาซงมมานานแลวเปนสาธารณสมบตของแผนดนทราษฎรใชประโยชนรวมกน แมตอมาจะไมมสภาพเปนทางระบายน าตอไปและไมมราษฎรใชประโยชนเมอยงไมมการตราพระราชกฤษฎกาเพกถอนสภาพ การเปนสาธารณสมบตของแผนดน ตามมาตรา 8 ประมวลกฎหมายทดน ทดนน นยงเปนสาธารณสมบต ของแผนดนอยเชนเดม ทงอกรมตลง หมายถงทดนทงอกไปจากตลงตามธรรมชาต ซ งเกดจากการทสายน า พดพาดนจากทอนมาทบถมกนรมตลงจนเกดทงอกข น มใชงอกจากทอนเขามาหาตลง โจทกมอ านาจหนาท ดแลรกษาสาธารณสมบตของแผนดนในเขตเทศบาลตามค าสงของกระทรวงมหาดไทย จงมอ านาจฟอง ใหจ าเลยร อถอนอาคารสวนทรกล าสาธารณสมบตของแผนดนไดโดยไมตองบอกกลาวลวงหนา ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1490/2535

ฎกาของโจทกทวา สภาพของทพพาทผดกบตวบทกฎหมายประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1308 ซงบญญตวา ทดนแปลงใดเกดทงอกรมตลง ทงอกยอมเปนทรพยสนของเจาของทดนแปลงน น เพราะระหวางทดนแปลงเดมกบท พพาทมทางก นไมตดตอกนน น เปนฎกาทมไดคดคานค าพพากษา ศาลอทธรณซงวนจฉยวาโจทกมไดครอบครองทพพาทจนไดกรรมสทธวาไมถกตองอยางไร เปนฎกาทไมชดแจง ท งเปนขอทมไดยกข นวากนมาแลวในศาลอทธรณ ศาลฎกาไมรบวนจฉย ทพพาทเปนทงอกรมตลงของทดนโฉนดเลขท 1586 และโจทกครอบครองทพพาทแทนเจาของทดนตามเอกสารหมาย จ.1 จ าเลยท งสาม ซงเปนเจาของทดนโฉนดเลขท 1586 จงเปนเจาของทพพาทตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1308 และมอ านาจฟองแยงใหขบไลโจทกและบรวารออกจากทพพาทได ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2908/2535

ไมวาจะฟงวาทพพาทเปนทงอกรมตลงหรอทชายตลงทพลเมองใชรวมกน ซงเปนทสาธารณสมบตของแผนดนกตามสทธของโจทกซงครอบครองทพพาทอยกอนยอมมสทธใชสอยดกวาจ าเลย แตจะใชยนตอรฐไดหรอไมเปนอกสวนหนง ค ำพพำกษำศำลฎกำท 779/2536

แมจะเกดทงอกรมตลงเขาไปในทางน าสาธารณะอนเปนสมบตของแผนดนใชประโยชนเพอการชลประทาน ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1304 (3) กไมท าใหกรรมสทธซงตกไดแกเจาของท ดนทเกด ทงอกน นเปลยนแปลงไป เจาของทดนทเกดทงอกยอมน าไปขอออกโฉนดทดนได ค ำพพำกษำศำลฎกำท 7451/2538

โจทกฟองวาโจทกไดครอบครองท าประโยชนบนทงอกทดนน าทะเลทวมไมถงหนาทดนตราจอง เลขท 1494 และหนาทดนตราจองเลขท 1493 ของจ าเลยท 1 และท 2 โดยเปดเผยดวยเจตนาเปนเจาของตดตอกนมาเปนเวลาเกน 10 ปขอใหพพากษาวาทดนท งสองแปลงเปนกรรมสทธ ของโจทกจงมหนาทพสจน

139

๑๓๑

ใหไดความตามฟองดงกลาวทศาลอทธรณวนจฉยวาโจทกครอบครองพพาทแทนจ าเลยท 1 และท 2 เปนการวนจฉยวาโจทกพสจนไมไดวาโจทกครอบครองทพพาทดวยเจตนาเปนเจาของนนเองจงไมใชเปนการวนจฉยนอกประเดน ทพพาทเปนทงอกรมตลงของทดนตราจองทตราวา “ไดท าประโยชนแลว” เลขท 1494 และ 1493 ทพพาทซงเปนทงอกจงเปนทรพยสนของจ าเลยท งสองตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1308 และถอวาทพพาทไมใชทดนมอเปลาแตเปนทดนอยในตราจองทตราวา “ไดท าประโยชนแลว” ของทดนท งสองแปลงดงกลาวในลกษณะเปนสวนควบสวนการททางราชการออกโฉนดทดนใหแกทพพาท เปนเพยงการปฏบตเพอใหทพพาทมหนงสอตามประเภทของทดนเทาน นหากโจทกครอบครองทพพาท โดยความสงบและโดยเปดเผยดวยเจตนาเปนเจาของโจทกจะตองครอบครองตดตอกนเปนเวลาสบปจงจะไดกรรมสทธ จ าเลยท งสองไดวาจางโจทกเฝาดแลทดนท งสองแปลงซงเปนทดนตราจองทตราวา “ไดท าประโยชนแลว” รวมตลอดท งทพพาทซงเปนทงอกรมตลงดวยการทโจทกครอบครองท าประโยชนในทพพาทในพฤตการณเชนน จงเปนการครอบครองแทนจ าเลยท งสองหากโจทกยงคงยดถอครอบครองทพพาทในลกษณะเชนน อยตราบใดไมวาระยะเวลาจะเนนนานเพยงใดโจทกกยอมไมไดกรรมสทธ ทพพาทอยตราบน นโจทกจะมทางไดกรรมสทธทพพาทกตอเมอโจทกไดเปลยนลกษณะแหงการยดถอโดยบอกกลาวไปยงจ าเลยท งสองวาโจทกไมมเจตนาจะยดถอทพพาทแทนจ าเลยท งสองอกตอไปแลวครอบครองทพพาทตอจากน นไปโดยสงบและเปดเผย ดวยเจตนาเปนเจาของตดตอกนเปนเวลาสบปเทาน นเมอปรากฏวาจ าเลยท งสองไดด าเนนการขอออกโฉนด ทพพาทเมอป 2515 และโจทกไดคดคานโดยอางวาทพพาทเปนของโจทกทไดครอบครองมา ดงน การทโจทกคดคานดงกลาวถอไดวาโจทกบอกวาจะเปลยนลกษณะแหงการยดถอทพพาทแทนจ าเลยท งสองมาเปนการยดถอเพอตนใหแกจ าเลยท งสองทราบแลวโดยปรยายเมอป 2515 แตโจทกเพงจะมาฟองกลาวอางวาไดครอบครอง ทพพาทโดยสงบและโดยเปดเผยดวยเจตนาเปนเจาของเมอป 2517 หลงจากทบอกกลาวเปลยนลกษณะ แหงการยดถอเพยงสองปยงไมครบสบปดงน โจทกจงหาไดกรรมสทธในทพพาทโดยการครอบครองตามประมวล กฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 1382 ไม

ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1860/2539

เมอทงอกอยตดกบทดนมโฉนด ทงอกยอมเปนสวนหนงของทดนแปลงดงกลาวและเปนกรรมสทธของ ส. โดยหลกสวนควบดวยผลของกฎหมายไมจ าตองรงวดข นทะเบยนเปนหลกฐานวาเปนทดนสวนหนงของทดนตามโฉนดเดมเสยกอนแลวทงอกจงจะเปนทดนมกรรมสทธ การท ส. ขายทดนพพาทซงอยตดกบทดนมโฉนดใหโจทกถอวาไดแบงทดนมโฉนดขายแกโจทกหาใชเปนการขายทดนมอเปลาแตอยางใดไม การซ อขายทดนมกรรมสทธจะตองท าเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท โจทกกบ ส. เพยงแตท าสญญาซ อขายกนเองไมไดท าตามแบบจงตกเปนโมฆะตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 456 วรรคแรก โจทกไมไดกรรมสทธทดนพพาทจงไมมอ านาจฟองบงคบจ าเลยท งสามออกไปจากทดนพพาท

140

๑๓๒

ค ำพพำกษำศำลฎกำท 4930/2539

ทดนของโจทกดานทศตะวนออกจดทดอนไมไดจดแมน าทดนของโจทกกไมไดเกดทงอกรมตลงหากแตเปนทงอกทเกดจากทดอนนอกแนวเขตทดนของโจทกทงอกดงกลาวจงไมใชทรพยสนของโจทกตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1308 จ าเลยใหการวาทพพาทเปนทดนซงอยในเขตโฉนดทดน ของจ าเลยซงเทากบปฏเสธวาทพพาทมใชทงอกรมตลงการทศาลช นตนก าหนดประเดนขอพพาทวา “โจทกเปนเจาของกรรมสทธในทงอกรมตลงหรอไม” และศาลอทธรณวนจฉยวาทพพาทมใชทงอกรมตลงโจทกไมมอ านาจฟองถอวาเปนการวนจฉยตรงตามประเดนขอพพาทแลวหาใชเปนเรองนอกฟองนอกประเดนไม ฟองโจทกมไดกลาวอางวาทพพาทเปนสาธารณสมบตของแผนดนและจ าเลยกมไดใหการตอสไวจงเปนเรองนอกประเดนปญหาดงกลาวเปนขอเทจจรงและไมใชขอกฎหมายอนเกยวดวยความสงบเรยบรอยของประชาชนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาตรา 142 (5) ศาลฎการบวนจฉยใหไมได

ค ำพพำกษำศำลฎกำท 7435/254๐

เดมทดนของโจทกทางดานทศตะวนออกตดแมน า แตปจจบนตดทพพาท ทดนพพาทยาวไปทางแมน า 61.80 เมตร สภาพของทดนพพาทกบทดนอนซงตดกบทดนพพาทเปนแนวยาวทอดไปตามรมแมน าหลายกโลเมตร ทดนพพาทสวนทตดกบทดนของโจทกมลกษณะเปนทลม ต ากวาทดนของโจทก จากทดนพพาทสวนทเปนทลมข นไปทางทศเหนอมลกษณะคอยๆ ลมลกลงบางตอนลกทวมศรษะ สวนทางดานทศใต กเชนเดยวกน แตลกษณะลมลกนอยกวา เมอทดนพพาทและทดนททอดเปนแนวยาวไปตามแนวแมน าน น เกดจากกระแสน าไดเซาะทดนฝงตรงกนขามและบรเวณดงกลาวน าไมไหลหมนเวยน สวนทางดานทศตะวนออกของทดนโจทกกบทดนพพาทเดมมล ารางคนน าทวมถงทกป แตระยะหลงล ารางต นเขน เพราะมเขอนก นท าใหน าเปลยนทางเดน เปนทงอกยาวไปตามแนวแมน า ทดนพพาทมไดเกดจากการทน าพดพาเอาดนจากทอนมาทบถมกนทรมตลงตามธรรมชาตจนน าทวมไมถงท าใหเกดทดนงอกออกไปจากรมตลงแตเปนทางน าทต นเขนข นเพราะน าเปลยนทางเดน และเดมทดนพพาทเปนเกาะมล าคลองก นกลางระหวางทดนพพาทกบทดนของโจทกทางทศเหนอและทางทศใตมคลอง แตทางราชการไดปดก นคลองท าใหล าคลองทก นกลางระหวางทดนพพาทกบทดนของโจทกต นเขน น าทวมไมถง ทดนพพาทจงไปตดกบทดนของโจทกซงแสดงใหเหนวาเดมสภาพของทดนพพาทเปนเกาะเมอล ารางทก นระหวางทดนพพาทกบทดนของโจทกต นเขนและน าทวมไมถง ทดนพพาทจงตดกบทดนของโจทก ทดนพพาทจงมใชทดนทงอกออกไปจากรมตลงของทดนโจทกตามธรรมชาตแตเปนทองทางน าทต นเขน แลวขยายเขามาตดทดนของโจทก ทดนพพาทจงมใชทงอกรมตลงของทดนโจทก ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1308 โจทกจงไมมอ านาจฟองขบไลและเรยกคาเสยหายจากจ าเลยได

141

๑๓๓

ค ำพพำกษำศำลฎกำท 5106/2541

ค าฟองโจทกไดบรรยายไวแลววาโจทกไดท าร วลวดหนามลอมรอบทพพาทและปลก ไมยนตน ตามทระบชอไวในทพพาท โดยระบจ านวนเน อท และแสดงแผนทพพาทไวตามเอกสารทายฟอง แลวถกจ าเลย บกรกท าลายตนไมยนตนและเสาร ว ขอใหจ าเลยชดใชคาเสยหายตามฟอง ค าฟองของโจทกจงแสดงชด ซงสภาพแหงขอหา ขออางซงใชเปนหลกแหงขอหาตลอดจนค าขอบงคบโดยชดเจน พอเขาใจไดแลว สวนขอเทจจรงทวาตนไมชนดใด ถกท าลายจ านวนเทาใด เสาร วลวดหนามปกอยบรเวณใดบางเปนเรองรายละเอยดทโจทกสามารถน าสบไดในช นพจารณา ฟองของโจทกจงไมเคลอบคลม เมอขอเทจจรงฟงไมไดวาทพพาทเกดจากกรณ กระแสน าพดพาเอาดน กรวด ทราย มากองทบถมสงข นจนกลายเปนทงอกรมตลงจากทดนโฉนดตามฟองของโจทกตามธรรมชาตทพพาทจงเปนทชายตลงอนเปนทรพยสนทประชาชนใชรวมกน ถอเปนสาธารณสมบตของแผนดนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 1304 แมทดนพพาททโจทกฟองกลาวอางวาเปนทงอกของทดนโจทกแตทางพจารณาไดความวา ทพพาทเปนทสาธารณะ และเทศบาลจ าเลยมหนาทดแลทดนสาธารณะดวยกตาม แตจ าเลยกตองด าเนนการตามข นตอนของกฎหมายและไมมอ านาจทจะท าลายทรพยสนของบคคลอนซงอยในทสาธารณะโดยพลการ การทจ าเลยไดรวมร อถอนเสาร วลวดหนามโคนตดฟนตนไมทโจทกปลกไวในทพพาทและไถกลบบอน าของโจทกในทพพาท จงเปนการกระท าละเมดตอโจทก ค ำพพำกษำศำลฎกำท 9817 – 9819/2542

เดมบรเวณทพพาทเปนเกาะอยกลางแมน ากก ตอมาแมน ากกเปลยนทางเดนของน าลงมาทางทศใต ท าใหแมน ากกสวนทอยระหวางเกาะกบทชายตลงต นเขนข นน าทวมไมถง ท าใหเกาะกบตลงเชอมตดตอกนกลายเปนทพพาท ทพพาทจงเปนสาธารณสมบตของแผนดนประเภททรพยสนส าหรบพลเมอง ใชรวมกน ตาม ป.พ.พ. มาตรา 1304 (2) แมโจทกไดเขาครอบครองท าประโยชนในทพพาทตลอดมา กหามกรรมสทธหรอสทธครอบครองทจะยนตอรฐไดไม โจทกจงไมมสทธขอใหออกโฉนดทดนส าหรบทพพาทได ค ำพพำกษำศำลฎกำท 149/2543

เดมท พพาทเปนทชายตลงทน าทวมถงจงเปนสาธารณสมบตของแผนดนส าหรบพลเมอง ใชรวมกนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 1304 (2) ทพพาทเพงกลายเปนทงอกหลงจากมการสรางถนน ดงน น กอนหนาทพพาทเปนทงอกแมโจทกจะครอบครองมานานเทาใดกไมไดกรรมสทธ หลงจากทพพาทกลายเปนทงอกอนเปนกรรมสทธของจ าเลยแลว โจทกครอบครองไมถง 10 ป โจทกยอมไมไดกรรมสทธตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1382

142

๑๓๔

แมโจทกจะมค าขอใหเพกถอนค าส งของเจาพนกงานทดนทส งใหออกโฉนดทดนแกจ าเลย อนเปนคดไมมทนทรพยกตาม แตโจทกกฟองดวยวาขอใหศาลพพากษาวาโจทกเปนเจาของและมสทธครอบครองทพพาท หามจ าเลยเขามายงเกยว จ าเลยใหการวาทพพาทเปนของจ าเลยโดยเปนทงอกจากทดน มโฉนดของจ าเลย กรณจงเปนเรองพพาทกนดวยกรรมสทธในทรพยสนอนเปนคดมทนทรพย คดของโจทก จงเปนคดท มค าขอใหปลดเปล องทกขอนอาจค านวณเปนราคาเงนไดและไมอาจค านวณเปนราคาเงนได รวมอยดวยกน โจทกตองเสยคาข นศาลตามตาราง 1 ขอ 3 ทายประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง ค ำพพำกษำศำลฎกำท 6634/2545

หาดทรายชายทะเลซงชาวบานใชประโยชนรวมกน แมจะเปลยนแปลงสภาพโดยธรรมชาตโดยทะเลต นเขนข น แตกเปนทรพยสนของแผนดนทประชาชนใชรวมกนจงเปนสาธารณสมบตของแผนดนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 1304 (2) ตราบใดททางราชการยงมไดตราพระราชกฤษฎกาเพกถอนสภาพการเปนสาธารณสมบตของแผนดนตามประมวลกฎหมายทดน มาตรา 8 วรรคสอง ทดนพพาทกยงคงเปนสาธารณสมบตของแผนดน ผใดหามสทธครอบครองหรอมกรรมสทธไม โจทกมใชผยดถอทดนพพาท จงไมมอ านาจฟองขบไลจ าเลยผครอบครองทดนพพาทอย ค ำพพำกษำศำลฎกำท 5345/2546 ค าฟองของโจทกมรายการครบถวนตามทกฎหมายก าหนดแลวยอมเปนค าฟองทชอบ ดวยกฎหมาย การทส าเนาค าฟองของโจทกทสงใหจ าเลย ทนายโจทกลงลายมอชอในชองผเขยนหรอพมพแทนทจะลงลายมอชอในชองผเรยงและพมพ หาใชเปนขอสาระส าคญไม สวนททนายโจทกไมไดระบเลขทใบอนญาตวาความไวในค าฟองและส าเนาค าฟองทสงใหจ าเลยกอาจจะเนองจากความหลงลม แตอยางไร กตามทนายโจทกกไดยนใบแตงทนายความซงระบเลขใบอนญาตของตนไวตอศาลขณะยนค าฟอง ซงจ าเลยสามารถทจะตรวจสอบความสามารถและอ านาจในการด าเนนคดของทนายโจทกไดอยแลว หาท าใหค าฟองของโจทกกลบกลายเปนฟองทไมสมบรณตามกฎหมายไม ส. โอนขายทดนมโฉนดอนเปนทดนแปลงเดมใหบรษท บ. เมอป 2519 ขณะทโอนทดนแปลงเดมไปมทงอกรมตลงเกดข นแลว เพราะ ส. ขอออกโฉนดทงอกต งแตป 2516 แตยงไมเปนทยตวามสวนทเปนทงอกมากนอยเพยงใด เพราะการออกโฉนดยงไมส าเรจบรบรณ และไมเคยมการบนทกในโฉนดเดมไวใหปรากฏการเกดมทงอกข นมาในทดนยอมจะตองเปนไปตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1308 เมอทดนแปลงทเกดทงอกไดโอนใหบรษท บ. ไปแลว ทดนสวนทเปนทงอกยอมตกตดไปเปนของผซ อโดยผลของ บทกฎหมายดงกลาว ส. พนจากการเปนเจาของกรรมสทธทดนท งหมดทเคยมอย แมวา ส. จะไดขอออกโฉนดทดนสวนทเปนทงอกคางไว แลวตอมาในป2522 ไดมการออกโฉนดส าเรจบรบรณเปนชอของ ส. กไมท าให ส. ไดกรรมสทธ ในท ดนสวนท เปนท งอกน นไป และไมมอ านาจท จะขายท ด นสวนทเปนท งอกใหโจทก

143

๑๓๕

โจทกซงเปนผรบโอนไมมสทธดไปกวา ส. และเมอจ าเลยรบโอนทดนจาก ส. อนเปนทดนแปลงทเกดทงอก รมตลงจากเจาของเดมมาโดยถกตอง ยอมท าใหไดเปนเจาของกรรมสทธในทงอกน นดวยโดยผลของกฎหมาย

ค ำพพำกษำศำลฎกำท 4386/2551 โจทกครอบครองทดนพพาทโดยความสงบเปดเผยและเจตนาเปนเจาของเปนเวลากวา 10 ป แมบานของโจทกจะอยนอกเขตทดนพพาทดานทศตะวนออกซงจดแมน าลพบรแตทดนดงกลาวเปนทงอกรมตลงเปนสวนควบกบทดนพพาท โจทกยอมไดกรรมสทธในทดนพพาทโดยการครอบครองปรปกษ ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1382

ค ำพพำกษำศำลฎกำท 10259/2551

คดน จ าเลยใหการตอนแรกวา ทดนพพาทมไดอยในเขตโฉนดทดนเลขท 19861 และ 19863 ของโจทก เดมทดนพพาทเปนทดนสาธารณประโยชน น าทะเลทวมถงบดามารดาจ าเลยเขาจบจองครอบครองทดนพพาทดวยเจตนาเปนเจาของ ตอมาเมอประมาณ 15 ป มาแลว บดามารดาจ าเลยไดยกทดนพพาท ใหจ าเลย จ าเลยกลบใหการตอมาวา หากฟงวาทดนพพาทอยในเขตโฉนดทดนของโจทก โฉนดทดนดงกลาว กออกโดยไมชอบ และหากฟงวาออกโฉนดทดนโดยชอบ จ าเลยกไดกรรมสทธแลวโดยการครอบครองปรปกษ เหนไดวาค าใหการของจ าเลยดงกลาวไมชดแจงวาทดนพพาทเปนทดนสาธารณประโยชนหรอเปนทดนของโจทก อนเปนการขดแยงกนเองเปนค าใหการทไมชอบดวย ป.ว.พ. มาตรา 177 วรรคสอง จงไมมประเดนขอพพาทวาจ าเลยไดกรรมสทธโดยการครอบครองปรปกษหรอไม เมอคดไมมประเดนขอพพาทวา จ าเลยไดกรรมสทธในทดนพพาทโดยการครอบครองปรปกษหรอไม เทากบจ าเลยมไดใหการโตแยงกรรมสทธ จงเปนคดไมมทนทรพย ตองเสยคาข น ศาลช นศาลละ 200 บาท ทศาลช นตนสงใหโจทกเสยคาข นศาลช นตนเพมอยางคดมทนทรพยเปนเงน 37,125 บาท จงไมถกตองและ โจทกเสยคาข นศาลช นอทธรณมาเปนเงน 37,500 บาท จ าเลยเสยคาข นศาลช นฎกามาเปนเงน 37,500 บาท และเสยคาข นศาลในอนาคตมาอก 100 บาท จงไมถกตองเชนกน ส าหรบคาข นศาลในอนาคตน นจ าเลยไมตองเสย แมฎกาของจ าเลยจะมค าขอใหศาลฎกาพพากษากลบค าพพากษาของศาลอทธรณภาค 7 ในสวนทใหจ าเลยช าระคาเสยหายแกโจทกนบแตวนฟองเปนตนไปดวย แตค าขอในสวนน มใชเปนค าขอใหช าระคาเส ยหาย หรอเงนอน ๆ บรรดาทใหจายมก าหนดเปนระยะเวลาในอนาคตตามตาราง 1 (4) ทาย ป.ว.พ. ทใหคดคา ข นศาล 100 บาท เปนอกสวนหนงเพราะเปนค าขอทมผลตอเนองจากค าขอท ใหศาลฎกาพพากษา กลบค าพพากษาของศาลอทธรณภาค 7 ทใหจ าเลยและบรวารร อถอนสงปลกสรางออกไปจากทดนพพาทอนเปนค าขอประธานเทาน น กรณจงเปนการทโจทกเสยคาข นศาลช นตนและช นอทธรณเกนมา 36,925 บาท และ 37,300 บาท ตามล าดบ จ าเลยเสยคาข นศาลช นฎกาเกนมา 37,400 บาท จงตองคนคาข นศาล ทเสยเกนมาใหแกโจทกและจ าเลย

144

๑๓๖

ค ำพพำกษำศำลฎกำท 10534/2551

แมทงอกอนเปนทดนพพาทในคดน จะเกดข นจากการทบคคลอนสรางเขอนหนยนลงไปในทะเลใกลกบทดนของโจทกท าใหเกดการสะสมของตะกอนทรายแลวเกดทงอกจากทดนดงกลาวของโจทก เมอโจทกไมมสวนเกยวของกบการสรางเขอนหนดงกลาว กถอไดวาทงอกของทดนของโจทกเปนทงอกทเกดข นตามธรรมชาต โจทกจงเปนเจาของทงอกดงกลาวตาม ป.พ.พ. มาตรา 1308 จ าเลยไมไดใหการวา ทดนพพาทมใชทงอกทเกดข นตามธรรมชาต แมจ าเลยจะน าสบในประเดนน และศาลช นตนวนจฉยวาทดนพพาทไมใชทงอกทเกดข นตามธรรมชาต กถอไมไดวาเปนขอทจ าเลยไดยกข น วากลาวกนมาแลวโดยชอบในศาลลางท งมใชปญหาขอกฎหมายอนเกยวดวยความสงบเรยบรอยของประชาชน จ าเลยจงจะฎกาวาทดนพพาทไมใชทงอกทเกดข นตามธรรมชาตไมได ค ำพพำกษำศำลฎกำท 10662/2551 ทงอกทเกดข นจากการทบคคลอนสรางเขอนหนยนลงไปในทะเลท าใหเกดการสะสมของ ตะกอนทรายแลวเกดทงอกจากทดนของโจทก เมอโจทกไมมสวนเกยวของกบการสรางเขอนหนดงกลาว ยอมถอไดวา ทงอกของทดนของโจทกเปนทงอกทเกดข นตามธรรมชาต โจทกจงเปนเจาของทงอกตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1308 จ าเลยท 1 ใหการในตอนแรกวา ทดนพพาทเดมเปนทดนสาธารณประโยชนทน าทะเลทวมถง ตอมา มทาเทยบเรอของเอกชนกอสรางยนลงไปในทะเล ทดนดงกลาวจงยงคงเปนทดนสาธารณประโยชน แตตอนหลงกลบใหการวา หากฟงวาทดนพพาทเปนของโจทก จ าเลยท 1 กไดกรรมสทธโดยการครอบครองปรปกษแลว ค าใหการของจ าเลยท 1 ดงกลาวไมชดแจงวาทดนพพาทเปนทดนสาธารณประโยชนหรอ เปนทดนของโจทก อนเปนการขดแยงกนเองเปนค าใหการทไมชอบดวยประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 177 วรรคสอง จงไมมประเดนขอพพาทวาจ าเลยท 1 ไดกรรมสทธในทดนพพาทโดยการครอบครองปรปกษหรอไม เทากบวาจ าเลยท 1 มไดใหการโตแยงกรรมสทธ จงเปนคดไมมทนทรพย จ าเลยท 1 ฎกาขอใหกลบค าพพากษาศาลอทธรณภาค 7 ในสวนทใหจ าเลยท 1 ช าระคาเสยหายเดอนละ 1,000 บาท แกโจทกนบแตวนฟองเปนตนไปดวย แตค าขอในสวนน มใชเปนค าขอใหช าระคาเสยหายหรอเงนอน ๆ บรรดาทใหจายมก าหนดเปนระยะเวลาในอนาคตตามตาราง 1 (4) ทายประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง เพราะเปนค าขอทมผลตอเนองจากค าขอใหศาลฎกาพพากษากลบค าพพากษาศาลอทธรณภาค 7 ทใหจ าเลยท 1 และบรวารออกจากทดนพพาท อนเปนค าขอประธานเทาน น จ าเลยท 1 จงไมตอง เสยคาข นศาลในอนาคตในช นฎกาอกสวนหนง

145๑๓๗

ค ำพพำกษำศำลฎกำท 10542/2556

ผเสยหายเปนผมสทธครอบครองทดนตามหนงสอรบรองการท าประโยชน (น.ส. 3 ก.) บรเวณทดนพพาทเปนทงอกรมตลงของทดนตามหนงสอรบรองการท าประโยชน (น.ส. 3 ก.) แตปรากฏวาระหวางทดนพพาทและทดนของผเสยหายมถนนสาธารณะก นตลอดแนว ท าใหทดนพพาทไมตดกบทดนของผเสยหายเนองจากมทางสาธารณะคน ทดนพพาทจงมใชทงอกรมตลงไมตกเปนทรพยสนของผเสยหายตาม ป.พ.พ. มาตรา 1308 ทดนพพาทจงเปนชายตลงอนเปนทรพยสนส าหรบพลเมองใชรวมกน เปนสาธารณสมบตของแผนดน การทจ าเลยเขาครอบครองทดนพพาทยอมไมเปนความผดฐานบกรกตาม ป.อ. มาตรา 362, 365 ซงมงประสงคจะลงโทษผบกรกอสงหารมทรพยทเอกชนเปนเจาของเทาน น จ าเลยจงไมมความผดตามฟอง ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1620/2559 คดน ผรองยนค ารองขอใหศาลมค าสงวา ผรองไดกรรมสทธในทงอกของทดนโฉนดเลขท 6594 ซงมชอผคดคานเปนผถอกรรมสทธ เมอศาลอทธรณภาค 6 พพากษาวา ทงอกของทดนโฉนดเลขท 6594 ตกเปนกรรมสทธของผรองโดยการครอบครองปรปกษ หากผคดคานไมสามารถยนฎกาไดและคดถงทสด ผรองกสามารถน าค าพพากษาของศาลอทธรณภาค 6 ไปแสดงตอเจาพนกงานทดนเพอด าเนนการ ขอเปลยนแปลงทางทะเบยน หากเจาพนกงานทดนด าเนนการใหผรอง ยอมจะเกดความเสยหายแกผคดคาน ซงเปนผมชอถอกรรมสทธในทดนแปลงดงกลาว ผคดคานจงเปนผมสวนได เสย ชอบทจะรองขอเขามา ในระหวางการพจารณาของศาลฎกาได ตาม ป.ว.พ. มาตรา 57 (1) แมขอเทจจรงปรากฏวา กอนไตสวนค ารองขอ ศาลช นตนไดสงใหผรองน าสงส าเนาค ารองขอแกผคดคานแลวกตาม แตเมอผคดคานมไดรองคดคานเขามาในคดกอนทศาลช นตนและศาลอทธรณภาค 6 มค าสงหรอค าพพากษา ตองถอวาผคดคานเปนบคคลภายนอกคด จงสามารถพสจนในช นน ไดวา ผคดคานมสทธในทดนดกวาผ รอง ค าพพากษาศาลอทธรณภาค 6 ทแสดงกรรมสทธในทงอกไมผกพนผคดคาน ตาม ป.ว.พ. มาตรา 145 (2) การทผคดคานยนฎกาดงกลาวพอแปลไดวาผคดคานยนค าคดคานค ารองขอ ของผรอง ศาลช นตนจงชอบทจะไตสวนค ารองขอและค าคดคานเพอวนจฉยถงขอโตแยงสทธของผคดคาน ไปตามรปคด

คณะผจดท ำ

ชอหนงสอ : เรอง กำรออกหนงสอแสดงสทธในทดนในทงอกรมตลง ทปรกษำ : นายประทป กรตเรขา อธบดกรมทดน นายมานส ฉวสวสด ทปรกษาดานประสทธภาพ นายชยชาญ สทธวรชธรรม ผบรหารดานการจดการความรของกรมทดน (CKO) นายสรพล ศรวโรจน ผอ านวยการส านกมาตรฐานการออกหนงสอส าคญ นางสพนดา นาคบว ผอ านวยการกองฝกอบรม ผจดท ำ : ส ำนกมำตรฐำนกำรออกหนงสอส ำคญ นายวชระ มาลยมาตร นกวชาการทดนช านาญการพเศษ รกษาการในต าแหนงผเชยวชาญเฉพาะดาน การออกหนงสอส าคญ นายวฒชย พนขนธ นกวชาการทดนช านาญการพเศษ นางสาวณฐพร สกลอทยศกด นกวชาการทดนช านาญการ นางสาวสาวตร อนทรตน นกวชาการทดนช านาญการ นายสนตธ ภม นกวชาการทดนช านาญการ นางสาวอาทตยา ธรฤทธ นกวชาการทดนช านาญการ กองฝกอบรม นายวนย ผจญศลป หวหนากลมงานสงเสรมและพฒนาการเรยนร นางสาวกนยารตน กรวทยโยธน นกทรพยากรบคคลช านาญการ นายพรพเนตร โมะเมน นกทรพยากรบคคลช านาญการ นายกฤต จโนวฒน นกทรพยากรบคคลปฏบตการ