191-167یازدهم، بهار و تابستان، ص هسال ششم، شمار تاریخ و تمدّن اسالمی،

1آنال نگاری تاریخ مکتب

بهزاد کریمی

دانشگاه تربیت مدرس ،دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسالمی bhzkarimi@gmail.com

چکیده

این . این مقاله مکتب تاریخ نگاری آنال را که در اوایل قرن بیستم در فرانسه شکل گرفت بررسی می کند. و جنبش های روشنفکری در قرن بیستم بوده است مکتب یکی از تاثیرگذار ترین مکاتب تاریخ نگاری

تحلیلی است و می کوشد با مطالعه زمینه تاریخی ظهور -رویکرد نویسنده در این مقاله رویکردی توصیفیروشنفکرانه -مکتب آنال، روند شکل گیری و تحوالت آن را در سطح نسل اول این جریان تاریخ نگارانه

اهد داد که زندگی خصوصی هر یک از رهبران این مکتب چگونه مواضع این مقاله نشان خو. دنبال نماید .علمی آنها را تحت تاثیر خود قرار داد و در پایان آثار مکتب آنال به صورت خالصه ارائه خواهد شد

.برودل ،بلوکفور، ،مکتب آنال ،نگاری فرانسهتاریخ :هاواژهکلید

.10/5/89: ؛ تاریخ تصویب 17/3/89: تاریخ وصول. 1

و تمدّن اسالمیتاریخ / 168

مقدمهتا قبل . استون فراز و فرودهای بسیاری را پشت سر گذاشته نگاری، از دوران باستان تا کن تاریخ

ی ادبی و فنی دبیرانه و شاعرانه به شمار می رفت، زیرا کار، از آغاز دوران مدرن، نگارش تاریخیاصوالً تاریخ آنچنان که ارسطو در تقسیم بندی معروف خویش از علوم ارائه می دهد، ذیل ادبیات

دوران روشنگری در اروپا، رویکرد تازه ای به تاریخ، بوجود آمد و در بعد از آغاز . قرار می گرفتهای چشمگیر علوم طبیعی از آغاز این پوزیتیویسم، به دلیل پیشرفت. سیدقرن نوزدهم به بلوغ ر

قرن، خود را مُجاز به ورود به عرصه علوم انسانی دانست و مورخان و نظریه پردزان بی محابا با به .ته بود رفتندبه سراغ علوم انسانی که در علوم اجتماعی و تاریخ تبلور یافقواعدِ علوم طبیعی

های تاریخی، حامیان و منتقدانی در پژوهشم طبیعی و خشکِ علوقواعد سخت گیرانه کارگیرید، با قواعد از جمله این منتقدان می توان به موسسانِ مکتب آنال اشاره کرد که اعتقاد داشتن. یافت

مکتب آنال . یستای، همه وجوه انسانی و اجتماعیِ تاریخ، قابل شناسایی ننیزه رانکهخشک و مکا . نگاری شد ای در تاریختازههای مورخان مواجه و سرآغاز جریان جانبای از با اقبال گسترده

تاریخ نگاری فرانسه پیش از ظهور آنالی ها

بیستم را واکنشی به تلقی رایج از تاریخ و اصوال می توان ظهور مکتب آنال در فرانسه ابتدای قرنتاریخ نگاری فرانسه تا قبل از ظهور آنال ادامه تاریخ . شیوه های تاریخ نگاری معاصر ارزیابی کرد

. بود 3و رانکه 2میشله 1،نتکُ آلمانیِ -گرایانه و تخصص محور فرانسویپوزیتویستی، سندنگاری مند نمودن علوم اجتماعی جهت علمی کردن و قانون ی کنت درهای پوزیتیوسیتاز یک سو اندیشه

و از دیگر سو سیطره گفتمان مدرک محور رانکه، مورخ شهیر آلمانی تاریخ نگاری اروپا و از 4.داشتند اختیارجمله فرانسه را در

1. Comte. 2. Michelet. 3. Ranke.

. Munslow, 31؛ 1فوالدوند، ؛74پیران، سیزده؛ اسمیت، .4

169/ آنال نگاری تاریخ مکتب

پذیرش دو فرضیه انسان عاقل و قادر به فهم پدیده های هستی و نیز نظم طبیعی و قانون ،کنتبه حوزه هایی جز علوم اند،که از طریق روش های پوزیتویستی قابل شناسایی را ییمندی ها

های شناخت علوم تجربی در علوم اجتماعی را مجاز دانست و جربی تعمیم داد و استفاده از روشتهای گاری را تنها به نشان دادن ویژگیگرچه تاریخ ن. کوشید تا از این راه همه چیز را علمی کند

ثر فرانسوی آثار ومیشله، تاریخ نگار شهیر و م 1.د و محدود کردیعی و تداوم پایدار آن مقیّنظم طبمطالعات تاریخی و آثار وی مبتنی . متعددی را در قرن نوزدهم در اختیار جامعه فرانسوی گذاشت

ند و او می کوشید تا در آثارش بیش از پیش به فرانسه توجه ک. بر مطالعه دقیق و آرشیو اسناد بودش را به وطن بروز داده یگرایانه خووفاداری ملی تاریخ فرانسهاز جمله در اثر بزرگ خویش،

گرایی را خانی بود که می کوشید با مطالعه تاریخ، روحیه ملیرمی توان گفت او از جمله مو. استبه های برخی از جن. تأثیر او در تاریخ نگاری فرانسه وسیع و غیر قابل انکار است. تقویت کند

بعدها در ،تاریخ نگاری او از جمله توجه همزمان او به وقایع اقتصادی و اجتماعی و سیاسیلهم رانکه هم که از جمله تاریخ نگاران دوره مدرن است نیز با نظرات مُ 2.مکتب آنال موثر واقع شد

براستی می توان . بزودی نه تنها آلمان بلکه سایر نقاط اروپا را تحت تأثیر قرارداداز پوزیتیویسم بودن »بی روح« 4.نامید »تاریخ بی روح« گفته است، تاریخ نگارِ 3رانکه را همانگونه که لرد اکتون

بدون آنکه تمایالت مورخ در ،البته در اینجا نشان از سعه صدر و وفادار ماندن به واقعیت ها بوده حفظ کردن، مرتب کردن و تاریخ نویسان را ب ،رانکه. نگارش تاریخ تأثیری بر جای بگذارد

ردمتاریخ ماو تمام هدف خود را ضمن جمله ای در کتاب . بررسی دقیق اسناد ترغیب می کرد

.پیران، همانجا .1

.23-24 بهرامی، .2

3. Acton, Lord (John). .384وارینگتن، - هیوز .4

و تمدّن اسالمیتاریخ / 170

این اثر صرفاً تالش دارد تا تاریخ را « :اینگونه بیان کرد 15141تا 1494التینی و توتونی از wie es eigentlich gewesen(.2( »گونه که واقعاً رخ داده نشان دهدهمان

ای از طریق نمایندگانی در فرانسه جریان داشت و یل قرن بیستم، تاریخ نگاری رانکهاوا از، شارل 3کسانی همچون شارل ویکتور النگلوا. ه استگفتمان غالب تاریخ نگاری به شمار می رفت

ن از ایشا. از جمله برجستگان این مکتب تاریخ نگاری در فرانسه بودند 5و گابریل مونو 4سینوبوسدر تاریخ . د خویش پرداختندو عقای ءبه ترویج آرا 6بررسی تاریخیطریق انتشار مجله ای با نام

سیاسی غلبه داشت و تاریخبهتر به تعبیر های محصول این مورخان، تاریخ دیپلماتیک یا نگاریورخ می بر پایه نظرات این متفکران، م 7.مطرود بودسیاسی بدون توجه به تاریخ تاریخ نگاری

بایست از فروض فلسفی و یا متافیزیکی بپرهیزد و تنها به وقایع تاریخی دقت و با ابزاری عینی، تاریخی اهمیت ای از حقایقِنگرش، اسناد به عنوان مجموعهدر این . حقایق علمی را مشاهده کند

که تفسیر خود را پس مورخ باید با غور در اسناد واقع تاریخ را کشف و بیان کند بدون آن. می یابدکار مورخ کشف است و نه بازسازی گذشته در ظرف ،گاهددر این دی. در این فرایند تأثیر دهد

اکم بر فرانسه به مقاالتی در نقد جریان تاریخ نگاری ح مجله آنالبعدها پس از تأسیس 8.حالدها راه اصلی مکتب این نق. توان از میان آنها چهار ایراد اساسی را شناسایی کردچاپ رسید که می

:آنال و موضع آنان نسبت به تاریخ را روشن می کرداین تاریخ تنها اسناد و مدارک کتبی و شواهد مستقیم را در نظر می گیرد، حال آنکه اسناد و .1

نیز در مورد ...) آثار باستان شناسی، مدارک آماری و (مدارک غیر کتبی و شواهد غیر مستقیم . تی ارائه می دهندفعالیت انسان اطالعا

1. Geschichte der romanischen und germanischen Volker von 1494 bis 1514.

.Hursgor, 257و 385 - 386همو، .2

3. Langlois, C.V. 4. Seignobos, C. 5. Monod, Gabriel. 6. Revue Historique. 7. Bentley, 104-105; Trover-Roper, 21; Huppert, 876.

.سیزده پیران، .8

171/ آنال نگاری تاریخ مکتب

که در مقاطع محدود زمانی اتفاق -پوزیتیویستی بر رویدادها و حوادث غیر عادی این تاریخِ .2تکیه می کند در حالی که شناخت زندگی اجتماعی -...می افتند مانند جنگ ها و کشمکش ها و

د مانند کشت که در دراز مدت انجام می گیر-که با پژوهش در رویدادها و وقایع عادی و مکرر . ندحاصل می گردد، جالب توجه تر - ندمگ

این تاریخ، ارزش زیادی برای حوادث سیاسی، دیپلماتیک و نظامی قائل است و به غلط .3 . وقایع اقتصادی اجتماعی و فرهنگی را به چیزی نمی گیرد

است، محافظه کار و بیش از 1875این تاریخ که انعکاس فرانسه شکست خورده در سال .4ت نتیجه گیری پیدا می کند و أندرت جرهندازه محتاط است از بحث و مجادله اجتناب می ورزد، با

1.چشم می پوشدبطور کلی از هر گونه ترکیب و تلفیق مسائل

ا نوگرپیشگامان

از اواخر . شمرده شدخ نگاری فرانسوی که مشخصات آن بردر کنار جریان رسمی و غالب تاریاصطالحی - قرن بیستم برخی اندیشمندان در حوزه های مختلف علوم انسانی قرن نوزدهم و اوایل

جریان این افرادِ. کوشیدند تا نقادانه راه جدیدی را باز کنند - که فور بعدها برای اولین بار بکار برد- در شکل اندر واقع می توان گفت این .هایی در اختیار موسسان آتی مکتب آنال نهادندساز، ایده

4،لت فردیناند 3،آلفونس االر 2،افرادی همچون هنری هوسر .تأثیر بسزایی داشتندآنال کتب گیری م 10،هانری والون 9،شارل بلوندل 8،امیل دورکیم 7،پل ویدال دوالبالش 6،هانری بر 5،هانری پیرن

.2فوالدوند، .1

2. Hauser, Henri. 3. Aulard, Alphonse. 4. Lot, Ferdinand. 5. Pirenne, Henri. 6. Berr, Henri. 7. Vidal de la Blache, Paul. 8 .Durkheim, Emile. 9 .Blondel, Charles. 10. Wallon, Henri.

و تمدّن اسالمیتاریخ / 172

شگامانی بودند که ضمن نقد همگی از جمله پی 4نو سیو 3دمانژیون 2،سیمیان 1،ماسمارسل ز میان ایشان سه نفر نقش ا 5.ای معاصر خود، راه را برای ظهور اندیشه آنال هموار کردندهاندیشه

ویدال دو البالش، : مهمی در شکل گیری اندیشه های فور و بلوک، موسسان مکتب آنال ایفا کردند . هانری بر و امیل دورکیم که به آنها خواهیم پرداخت

جغرافیای انسانی نگرش جدیدی . ی فرانسوی استجغرافیای انسان متخصصویدال دوالبالش، از جمله مفاهیم . بود که وی توانست آن را توسعه داده و موسسان آنال را تحت تأثیر قرار بدهد

ستر، ذهنیت ها، ب«توان به آنال قرار گرفت میمکتب ستفاده موسسان اصلی دوالبالش که مورد اهنگام یادآوری خاطرات خود از 1953در سال فور بعدها 6.اشاره کرد »انواع زندگی و تمدن

جغرافیای ویدالی رهیافتی را « :چگونگی تأسیس آنال که البته با کمی اغراق همراه است می گویدبه 1877دو البالش در سال 7».آورد که منجر به شکل گیری شیوه تاریخ نگاری آنال شدپدید

و با نگرش جدیدی که داشت جغرافیا را د فرانسه ش 8دانشسرای عالیعنوان معلم جغرافیا وارد آنال و با پایه گذاری مجله 1891با تاریخ پیوسته و همراه کرد اما تأثیر فزاینده او از سال

او با مطالعاتی که در آنها جمعیت ساکن در مناطق و مناظر جغرافیایی، غیر . آغاز شد 9جغرافیاآن کرد که درجای آن از دیدگاهی حمایت میو به کرد و خنثی تصویر شده بود مخالفت می فعال

مطالعات بعدی . گرفتی ساکن در آن مورد بررسی قرار میهامناطق جغرافیایی از منظر انساندوالبالش درباره فرانسه با چنین دیدگاهی بلوک جوان را تحت تأثیر قرار داد و باعث شد او به

وهش انتخاب ژجغرافیای تاریخی برای پموضوعی را درباره دانشسرای عالیهنگام تحصیل در 10.کند

1. Mauss, M. 2. Simiand, F. 3. Demangeon, A. 4. Sion, J.

.Bentley, 106-107; Aymard, 6-7 ؛ 74؛ اسمیت، 34وارینگتن، -پیران، سیزده و شانزده؛ هیوز .5

. 74اسمیت، .6

7. Bentley, 106. 8. Ecole Normale Superieure. 9. Annales de geographie. 10. Bentley, 106.

173/ آنال نگاری تاریخ مکتب

نقش او در توجه دادن مطالعات تاریخی به سمت . گذار بعدی، هانری بر بودتأثیر شخصاما تدریج به تاریخ عالقمند هیک فیلسوف بود بکه او . پیوستن با دیگر علوم انسانی قابل توجه است

گیری در عاین موض.رفت تاریخی متمرکز بودعترکیب م مسألهاو در دانشگاه پاریس بر رساله. شدباعث قبول نشدن 1912های علمی رایج زمانه بود در سال سنت پژوهش از آنجا که بر خالف

له تاریخ نگارانی بود او از جم 2.گردید 1درخواست وی همراه با سیمیان از سوی کولژ دو فرانسدر اندیشه . به جان آمده بودند »وریتخصص مح روحِ«انگاری دیدگاه پوزیتیویستی و که از ساده

علم محتاج فلسفه بود اما پوزیتیویسم از آغاز نادیده گرفتن فلسفه را سر لوحه کار خود قرار ،ویدست به 1900در سال »سنتز تاریخی«او به منظور توسعه نظریه معروف خویش یعنی . داده بود

ای از منتقدان روشن بین رد این مجله، عدهگ او توانست بر .زد 3بررسی سنتز تاریخیتأسیس مجله . توان به فور و بلوک اشاره داشتاز جمله اینها می. آورد جمعرا ف علوم زمانه از حوزه های مختل

بر . به جمع نویسندگان این مجله نوگرا و پیشرو پیوستند 1912و بلوک از سال 1905فور از سال 1954انتشار این مجموعه تا سال . زد 4کامل انسانیتهمچنین دست به انتشار آثاری تحت عنوان

از جمله کسانی بود که در انتشار این مجموعه با فور. رسید 65مجلداتش شمارهادامه یافت و در 6جامعه فئودالیهمچنین بلوک با نگارش کتاب معروف . شرکت جست 5رابلهنگارش کتاب

گیری نقش هانری بر در شکل. دست یازید ئیهمین مجموعه به مقایسه تطبیقی تاریخ جوامع اروپادیدگاه آنال، پیدایش و برنامه «:ست که فرنان برودل چنین بگویداتوجه قابل ل آنقدرمکتب آنا

هانری بر حتی قبل از خلق ... هانری بر، لوسین فور و مارک بلوک: اش به سه نفر مربوط می شوداگر کسی آروزمند دانستن . جزئی از آن بود 1890و یا حتی از 1900، یعنی از حدود آنالمجله

7.»آغاز شد، باید به او مراجعه کند راستی چگونه آناله باشد که ب مسألهاین

1. College de France. 2. Bentley, 107. 3. College de France. 4. L Evolution de l humanite. 5. Rabelais. 6. La societe feodale.

.;Aymard, 6-7 Bentley, 107؛ 76 پیران، چهارده و پانزده؛ اسمیت، .7

و تمدّن اسالمیتاریخ / 174

ه او از جمل. امیل دورکیم: از جامعه شناس مشهور قرن نوزدهم اروپا یاد کردباید در آخر اما سی، روان شناسی و ترکیب جامعه شناویژه های بهای بین رشتهجامعه شناسانی بود که از پژوهش

دانست که جامعه شناس های علوم اجتماعی میوی تاریخ را یکی از شاخه 1.کردتاریخ حمایت میکه بنیاد های نظام دینی را مورد بررسی صور بنیانی حیات دینیکتاب . سخت بدان محتاج است

آنال وی با تأسیس مجله 2.ی استقرار می دهد نمودار عالقه وی به ترکیب تاریخ و علوم اجتماعاین مجله و مقاالت . به نشر افکار و آراء خویش اقدام کرد 1890در اواخر دهه 3جامعه شناسی

ی دو البالش به یکی از منابع مهم شکل گیری اندیشه آنال تبدیل آنال جغرافیاآن همچون مجله فور، با بررسی آثار . فاتی همراه شدنزد موسسان آنال توجه به دورکیم با اختالبعدها چه اگر 4،شد

اشتباهاتیشناسی خویش دچار ری تاریخ برای تبیین جامعهدورکیم اعتقاد داشت که وی در بکارگیاما بلوک بیشتر از 5.کار جامعه شناسی ماس را به دورکیم ترجیح می داد ،است و در این میانشده

او به ما تحلیل کردن « :پردازدیش دورکیم میبه ستا چنیناو . ر دورکیم قرار گرفتفور تحت تأثیتأثیر و نفوذ 6.»دیشیم و افکارمان را متمرکز کنیمونه به مسائل بینگاینکه چ...عمیق را آموخت

مالت یک أتای با عنوان و مقاله 7مس شاهانهآلزاسی بلوک در اولین آثار وی همچون همشهریِدر اثر نخست، بلوک با استفاده از مفهوم . ظاهر می شود 8مورخ بر داستان های دروغین جنگ

رایج در شیوه های نادرست ،به موضوع پژوهش پرداخت و در اثر دوم »وجدان جمعی« دورکیمیِما معتقدیم که «: هانری بر در همنوایی با بلوک درباره دورکیم می گوید. زمان جنگ را بررسی کرد

لمی، اصوالً باید به مطالعه آنچه که در تاریخ جامعه شناسی برای تثبیت خود به عنوان یک رشته عهای واقعی ا نقطه عزیمت این رشته باید دادهبه نظر م. از ماهیتی اجتماعی برخوردار است بپردازد

.شانزده پیران، .1

.30بهرامی، .2

3. Annee Sociologique. .Bentley, 104پیران، شانزده؛ .4

5. Aymard, 6-7. 6. Ibid. 7. les rois thaumaturges. 8. Reflexions d un historien sur les fausses nouvelles la guerre.

175/ آنال نگاری تاریخ مکتب

در میان جامعه شناسان فرانسه این ... به گمان ما مزیت عمده دورکیم و گروه وی. تاریخ باشدبلوک 1.»...های تاریخی بکار بسته انددر مورد واقعیتجربی و تطبیقی را است که روشی دقیق، ت

جامعه [آنالمورخان نسل من آنچنان به « :دهدگونه توضیح میها را ایننیز تأثیر دورکیم بر آنالی 2.»را به زبان بیاورند قدیمی مدیونند که نمی توانند آن ]شناسی

فور و بلوک :موسسانپس از و او فرزند یک معلم دبیرستان بود. دنیا آمدهانسه بدر منطقه نانسی فر 1878فور در سال

را در دانشسرای عالی پاریس گذراند و 1902تا 1898مدت پنج سال از ،گذراندن دوره سربازیوانست از آن بهره ببرد زیرا در هر سال کمتر از تبود که کمتر دانشجوی فرانسوی میاین فرصتی

جو حاکم بر دانشسرا که فضایی . ه این دانشسرا وارد می شدندصورت رقابتی بهپنجاه دانشجو بو نیز شیوه تدریس که بر خالف آزاد را برای طرح مباحثات علمی و دانشجویی فراهم آورده بود

عث گردید تا فور از نظرات صورت کنفرانس برگزار می شد، باههای رایج سخنرانی استاد، بروشاما اتفاق اصلی ای که . ای آشنا شودهای تازهمطلع و با جهانت دیگر دانشجویان و متفاومختلف

بود که اغلب 3های دانشگاه سوربنعیین کرد، شرکت در سلسله سخنرانیآینده علمی فور را تصورت مرتب در هفور در مدت پنج سال ب. جستندیان دانشسرای عالی در آن شرکت میدانشجو

درباره فلسفه، پل ویدال 5و لوسین لوی برول 4سونجلسات سخنرانی افرادی همچون هانری برگدرباره ادبیات و امیلی 7درباره زبان شناسی، هانری برمون 6دوالبالش درباره جغرافیا، آنتونی میله

ها و همین مجموعه سخنرانی 8.درباره تاریخ هنر شرکت کرد و چیزهای فراوانی آموخت 8ماله

75-76اسمیت، .1

2. Rhodes, 110. 3. Sorbonne. 4. Bergson, Henri. 5. Levi-Bruhl, Lucien. 6. Meillet, Antonie. 7. Bremond, Henri. 8. Male, Emile.

و تمدّن اسالمیتاریخ / 176

ت تا مزیّ گردیدای شد و همچنین موجب ات بین رشتهمندی او به مطالعهعالقسمینارها باعث این تمایل، موضوع تز . حاکم دریابد آلمانیِ مطالعات ترکیبی را بر روش خشک و روایت محورِ

موضوعی که به . 1فیلیپ دوم و و فرانش کنت: بندی کرد های بعد صورتدکتری او را در سالتا 1905نگارش این اثر از 2.اختصاص دارد زادگاه فور در عصر فیلیپ دوم یعنی قرن شانزدهم

پیشرو بدل یمورخفور را به ،بطول انجامید و هنگامی که منتشر شد در سی و سه سالگی 1912پردازد و تصویری روشن از یاین اثر به نهضت اصالحات دینی در منطقه فرانش کنت م 3.کرد

فور سپس با 4.زمین ترسیم می کندرافیایی و سیاسی این سرغهای اقتصادی، اجتماعی، جویژگیمقدمه ای جغرافیایی بر یا 5سرزمین و تکامل انسانیحمایت هانری بر نگارش اثری نظری با نام

1914درباره جغرافیا و تاریخ آغاز کرد اما این طرح با شروع جنگ جهانی اول در سال 6تاریخهای جنگ در یک کارخانه سالفور طی 7.موفق به چاپ آن نشد 1922و تا سال گردید متوقف

ها مشغول به خدمت شد، تقدیر نامه هایی روایتی در گروهان مسلسل چیه مسلسل سازی و یا بجنگ به شکل اجتناب ناپذیری اندیشه های فور را تغییر داد 8.گرفت و به درجه سروانی نائل آمددلیل نپرداختن به آلمان از این شاید مهم ترین . وجود آوردهو در او نوعی دیدگاه ضد ژرمن بگرای بی در نقد فور از جغرافیادان ملیاین موضوع به خو. سوی فور بر خالف معاصرانش بود

به سمت استادی در 1919فور که پس از جنگ در سال 10.نمایان است 9راتسلفردریش آلمانی، نصوب شده بود با م 12در ناحیه آلزاس 11رشته تاریخ مدرن در دانشگاه تازه تأسیس استراسبورگ

1. Philippe II et la Franche-Comte:etude d histoire politique, religienuse et sociale.

.144وارینگتن، -پیران، هجده؛ هیوز. 2

3. Burke, 4. . 145وارینگتن، - هیوز .4

5. La terre et L evolution humaine. 6. A Geographical Introduction to History.

.Burke, 5؛ 145وارینگتن، -پیران، نوزده؛ هیوز. 7

. Burke, 5؛ 145وارینگتن، - هیوز. 8

9. Ratzel, Friedrich. 10. Bentley, 108. 11. Strasbourg. 12. Alsace.

177/ آنال نگاری تاریخ مکتب

ای جغرافیایی بر تاریخ را به اتمام ت تا طرح نیمه تمام مقدمهگاه ضد ژرمنی خود قصد داشددی راتسلآثار 1.اختصاص داد راتسلاو به واقع این اثر را یکسره به نقد آراء و اندیشه های . برساند

دو نقد مهم را به اندیشه فور . ها به بررسی تأثیر محیط فیزیکی بر انسان می پرداختیراتسلو از نظر فور نه تنها هیچ ضرورتی در عرصه . اول، جبر جغرافیایی وی: وارد کرد راتسلهای

مثالً . امکان است جغرافیا وجود ندارد بلکه آنچه جغرافیا در اختیار انسان قرار می دهد همه اشن است نقش یک مرز را ممک 2چه یک رشته کوه مانند پیرنهای وجود ندارد اگرهیچ مرز طبیعی

مستقیم است و از طریق ساختارها و اندیشه یر محیط بر افراد انسانی غیردوم آنکه تأث. بازی کندای یک مانع و از ممکن است یک رودخانه از نظر عده بنابراین .های اجتماعی صورت می پذیرد

البالش نگاه جغرافیایی فور به تقلید از دو 3.نظر عده ای دیگر یک راه بازرگانی مهم تلقی شودمشکالت تاریخی و :راینخود به تاریخ را طی سال های بعد و به هنگام نگارش آثاری همچون

6یک سرنوشت :مارتین لوتر ،از جملهوی آثار مهم دیگری نیز دارد 5.همواره حفظ کرد 4اقتصادیهای پایانی عمر علمی فور کتاب اخیر که در سال . 7دین رابله: مساله بی ایمانی در قرن شانزدهمو

فور در اثر اول تأکید می 8.نظر فرودل بهترین اثر اوستهبه نگارش درآمده، بحث انگیزترین و بکند که برای رسیدن به درک صحیح از شخصیت لوتر باید زمان او یعنی شرایط محیطی اش

را در پاسخ به کتاب فور این کتاب 9.بازسازی شود تا اعمال او معنای واقعی خود را نشان دهدهای جنسی و غرور روحی لوتر را دنیفل در کتابش انگیزه. نوشت 11لوتر و لوتریسمبنام 10نیفلد

. Bentley, 108؛ 145وارینگتن، - هیوز .1

2. Pyrénées. 3. Burke, 5. 4. Le Rhin: Problem d histoire et d economie.

.146وارینگتن، -هیوز .5

6. Un destin:Mortin Luther. 7. Le problem de l incroyance ou XVI le siècle: la religion de Rabelais.

.147- 148همو، .8

.پیران، بیست .9

10. Denifle. 11. Luther und Luthertum.

و تمدّن اسالمیتاریخ / 178

را هم در تقابل با کتاب رابلهفور اثر 1.بررسی کرده بود و فور همدالنه به دفاع از لوتر برخاستد تا اثبات نماید که فور در این کتاب تالش می کن 2.آبل لوفران: های مورخ دیگری نگاشت

به عنوان حمالتی علیه 4پانتا گروئلو 3گارگانتوااستنباط لوفران از دو اثر فرانسوا رابله یعنی یابد که نه تنها هیچ شاهدی برای ارتداد های جامع در میفور با بررسی 5.مسیحیت، بی اساس است

ی و خداناباوری در قرن شانزدهم رح مفهومی به عنوان بی ایمانطرابله وجود ندارد بلکه اساساً عالوه بر نگارش آثار فراوان در 1954فور تا پایان عمر پربارش در سال 6 .غیر ممکن بوده است

. حوزه تاریخ، فعالیت های بسیاری را برای تأسیس مکتب آنال همراه با مارک بلوک سامان داددو از همان آغازین سال فعالیت این دوستیِ. این یار غار فور زندگی پر فراز و نشیبی دارد

در لیون 1886او در سال . بود یبلوک یک فرانسوی یهود. دانشگاه استراسبورگ شروع شد، استاد تاریخ رم 7پدرش گوستاو بلوک. فرانسه و در خانواده ای دانشگاهی و اهل علم بدنیا آمد

ی عالی، همراه با خانواده اش باستان بود که بالفاصله بعد از تولد مارک، جهت تدریس در دانشسرانیز از عالقمندان به علوم انسانی و انسان 8مادرش سارا ابستاین بلوک. به پاریس نقل مکان کرد

بلوک همانند فور تحصیل خود را در دانشسرای عالی ادامه داد و این دوره را تا . فرهیخته ای بودارغ التحصیلی از دانشسرا یک سالی را در بعد از ف. با مطالعه جغرافیا و تاریخ گذراند 1908سال ی و جغرافیادان معروف آلمان 9ن و الیپزیگ گذراند جایی که در آنجا با کارل المپرشتیبرل

ثر واقع ؤماو ی به اندیشه تاریخی و جغرافیایی بعدها در شکل دهاین آشنایی . عقایدش آشنا شدبه 10ستفاده از بورس تحصیلی بنیاد تیرهبا ا 1912تا 1909او سپس به پاریس آمد و از سال . شد

1. Burke, 7. 2. Lefrane, Abel. 3. Gargantue. 4. Pantagruel.

.148وارینگتن، - هیوز .5

.Burke, 8؛ 148-149وارینگتن، -پیران، بیست و یک؛ هیوز. 6

7. Bloch, Gustave. 8. Bloch, Sarah Ebstein. 9. Lamprecht, Karl. 10. Fondation Thiers.

179/ آنال نگاری تاریخ مکتب

نتیجه این مطالعه بعدها تحت همین عنوان . پرداخت 1مطالعه و بررسی درباره منطقه ایل دو فرانسهایی را به زندگی همکار آینده اش، فور گسست اما دست تقدیر همانند. اخیر به چاپ رسیدرس فرانسه شد و از دیگر سو با جنگ او از سویی گرفتار تدریس در مدا. زندگی او تحمیل کرد

درس و پژوهش را رها کرد و برای دفاع از میهن ،بلوک در این زمان. گردیدجهانی اول مواجه دوبار زخمی شد، نشان شجاعت گرفت و به درجه سروانی ارتقاء ، راهی مرز فرانسه و بلژیک شد

دانشگاه نوبنیاد در سطیتاریخ قرون و با عنوان استاد 1919جنگ در سال از بعد. تیافاو پس از گذران 2.در این دانشگاه ماندگار شد 1936استراسبورگ به تدریس مشغول و تا سال

دوره طالیی استراسبورگ، تحقیق و مطالعه درباره اروپای قرون وسطی و آشنایی با لوسین فور و برای تدریس در 1936تأسیس مجله آنال که در بخش های بعدی بدان پرداخته می شود، در سال

اما چندی نگذشت که آتش جنگ جهانی دیگری شعله ور شد و بلوک . سوربن راهی پاریس شدپناه برد و در 3ویشی او به فرانسه 1940با اشغال فرانسه در . داوطلبانه به جبهه جنگ اعزام شد

و اشغال او در همین ایام سخت شکست. تدریس پرداختهب 5هو مونپلی 4فرانهای کلرمودانشگاه 1943بلوک در سال . را نوشت 7شکست عجیبو 6حرفه مورخدست از پژوهش نکشید و دو اثر

زودی دستگیر و در هپیوست اما ب 8های مقاومتانسه بطور کامل اشغال شد به گروههنگامی که فر 10.در نزدیکی زادگاهش، لیون تیرباران شد 9سالگی در سن دیده دوفرمان 57در 1944ژوئن 16

خود را اینگونه 11در نامه منتشر نشده ای به اتین ژیلسون 1933دسامبر 28مارک بلوک در

1. Ile-de-France.

.;Bentley 109-110 Davies, 93؛ پیران، بیست و سه و بیست و چهار؛ 34-37گتن، وارین –هیوز .2

3. Vichy France. 4. Clermont-Ferrand. 5. Montpellier. 6. Historian's Craft. 7. L estrange defaite. 8. Mouvement Unis de la Resistance(MUR). 9. Saint-Didier-de-Formans.

.Davies, 93؛ 37 -42نگتن، واری -هیوز. 10

11. Gilson, Etienne.

و تمدّن اسالمیتاریخ / 180

اگر و جوامع اروپایی تطبیقیاستاد تاریخ :عنوان من همیشه یک چیز بوده است«: معرفی می کندروزی درباره این عنوان مورد سوال واقع شوم قبول نخواهم کرد که اصطالح قرون وسطی را

صحت تعریف بلوک از خودش با آثاری که ارائه کرده است نمایان می 1».ن اروپایی کنمجایگزیبلوک همانند . واقع باید استاد مطالعات تطبیقی در حوزه تاریخ قرون وسطی دانسته او را ب. شود

اولین اثر بارز و برجسته. فور اولین آثار خود را در قالب مقاله برای چاپ به مجله هانری بر سپرداین اثر که قسمتی . او همانگونه که قبال بدان اشاره شد تک نگاری درباره منطقه ایل دو فرانس بود

بود ابتدا در مجله بر منتشر شد و به بررسی منطقه کوچک ایل دو 2مناطق فرانسهاز مجموعه در و رد کردرا که ایل دو فرانس یک ناحیه واحد بود مسألهبلوک این . فرانس اختصاص داشت

یک منطقه و عوامل تأثیرگذار مادی بر افکار و اعمال متمایزهای این بررسی در پی یافتن ویژگیقرار داشت، اثر برجسته بلوک که بیش از فور تحت تأثیر جامعه شناسی دورکیم 3.مردم برآمد قدرت شفابخشیاو در این کتاب . اختصاص داد معجزه پادشاهان یا مس شاهانهرا به بعدی خود

وی به یاری دورکیم و دانش پزشکیِ 4.مفهوم دورکیمی وجدان جمعی توضیح دادبا پادشاهان را برادرش این فرضیه را مطرح می کند که باور به مس شاهانه برای بهبود بیماری خنازیر به بیان

واقعیتی اجتماعی بوده است که به انسجام جامعه و وحدت آحاد جامعه مربوط می شود ،دورکیمی 5.مکانیسمی در جهت تقویت انسجام گروهی محسوب می شده است به بیان دیگر شفابخشی، و

او در این کتاب . می دانند 6ویژگی های اصلی تاریخ دهقانی فرانسهفاخرترین اثر بلوک را اما بحث را از توپوگرافی آغاز کرده و سپس از رابطه انسان و زمین سخن گفته است رابطه ای که به

7.شودو تنوع زندگی روستایی را سبب می بخشدهای کشاورزی جان میمختلف به فعالیتشکال اَ

1 .Raftis, 63. 2. Les regions de la France.

.35-36وارینگتن، - هیوز. 3

.Rhodes, 112؛ 38وارینگتن، -؛ هیوز75اسمیت، . 4

.پیران، بیست و پنج و بیست و شش .5

6. las caracteres origineax de l histoire rural Francaise. .همو، بیست و هفت. 7

181/ آنال نگاری تاریخ مکتب

ها برای توصیف ارتباط میان سناد و مدارک استثنایی شامل نقشهوی در اینجا از مجموعه جامع اا بلوک ام 1.محیط طبیعی و نهادهای اجتماعی از آغاز قرون وسطی تا انقالب فرانسه بهره می گیرد

که کولژ دو فرانس درخواست او را برای تدریس نپذیرفت و کند اثرش را هنگامی ارائه می آخرین جامعه فئودالیجلدی او با عنوان دواین آخرین کتاب . او ناامیدانه به سوربن روی آورد

های نهم و روپای غربی و مرکزی در فاصله قرنای درباره ساختار اجتماعی جامعه ااستادانهوصفیا های بومی فئودالی فرانسه، آلمان و ایتالبلوک صرفاً به بررسی نظام. دهددست میسیزدهم ب

مورد در آنها و مناطقی که فئودالیسم ) مانند انگلستان(های تحمیلی نپرداخت بلکه آنها را با نظام) پنمانند ژا(های خارج از اروپا و نظام) اسکاتلند و اسکاندیناوی نظیر( پذیرش قرار نگرفته بود

2.مقایسه کرد

تأسیس و توسعه :از استراسبورگ تا پاریسو پس از اتمام جنگ جهانی اول وارد 1919فور و بلوک هر دو با اندکی فاصله از هم در سال

های ها و دغدغهل نزدیکی آراء و عقاید و دلبستگیدلیهدانشگاه استراسبورگ شدند و خیلی زود بدر اعتراض به تلقی رایج از 1929مشترک، یک دوستی طوالنی مدت را آغاز کردند و در سال

3آنال تاریخ اقتصادی و اجتماعیعدی به آن، مجله بُهای خطی و تکو در مخالفت با نگرشتاریخ تدارک دیدن یک : آنها در نخستین شماره مجله سه هدف را مطرح کردند 4.را تأسیس کردند

ن آزاد برای گردهمایی تاریخ نویسان و دانشمندان علوم اجتماعی برای بحث و تبادل نظر،تریبومورد تردید قرار دادن تقسیم بندی تاریخ به باستانی، قرون وسطی و جدید و جامعه به بدوی و

اما نکته اساسی که توسط آنالی ها طی مقاالت متعددی که به 5.متمدن و ایجاد انجمن علوم انسانی

.39وارینگتن، - هیوز. 1

.؛ پیران، بیست و هشت40همو، . 2

3. Annales d histoire economique et sociale. 4. Hunt, 25.

.39وارینگتن، - هیوز .5

و تمدّن اسالمیتاریخ / 182

ای و توجه بیشتر به رشتهن به تاریخ با رهیافتی میاناپ رسید پی گیری شد، موضوع پرداختچکار آنال هیچ قصدی برای تأسیس یک مکتب ه در مقطع آغاز ب 1.عوامل اجتماعی و اقتصادی بود

نال با خنده فور گانی چون روش آنالی یا مکتب آژحتی استفاده از وا. نزد موسسان دیده نمی شودهای علوم انسانی به رهیافت یار دانشمندان تاریخ و دیگر حوزهاما اقبال بس 2.شدلوک روبرو میو ب

رآغاز یک جنبش روشنفکری نگاری و سید بخش تأسیس یک مکتب جدید تاریختازه آنال، نودادن مفهوم مکتب به آن آنال بر سر نسبت مکتب از تأسیس ها بعدسالچه هنوز هم اگر. بود

است آنال مجموعه نظری شناس معروف آمریکایی معتقدجامعه 3،چارلز تیلی. وجود دارد مناقشاتیآنچه خاص این . از همه جا اخذ شده استاو های نظریه. باشد او مختص خود خاصی ندارد که

دادن ل همکاری و تمایل مشهود در پیوندنحله فکری است آمادگی در پذیرش ابتکار و قبوو صدایی و تبلیغ پر سرتر به علت پیدایش نوعی کیش آنال برخی نیز بیش 4.هم استهموضوعات ب

تی تا نفی اصالت نهضت فور و بلوک پیش حخشم آمده ه که در اطراف این مکتب انجام گرفت بیرا در همان زمان افکار ز ،اندمطلب جدیدی ابداع نکرده ،عقیده ایشان این دو تاریخ نگاره ب. رفتند

و شرایط مساعد سن اقبال فقط حُ. های دیگر نیز وجود داشته استابهی در کشورهای مشو برنامه 5.و موفقیتی این چنین را داده استن فرانسه امکان و مجال درخشیدن به تاریخ نگاری نوی

فور و بلوک همچون پیشگامان عصر روشنگری، ولتر و مونتسکیو خوانشی از تاریخ را ارائه حکم ارگان ،مجله آناله یک مکتب تمام عیار راه زیادی را طی نکرد و دادند که تا تبدیل شدن بضروری سخت ها پی بردن به اندیشه آنالی برایمجله بررسی این ،بنابراین. این مکتب را پیدا کرد

مجله آنال جز در مقطعی کوتاه به هنگام جنگ جهانی دوم، تیرباران بلوک و فراری شدن . استزودی و پس از گذراندن دوره هفور و بلوک باما . ه استمرتب منتشر شدصورت هفور تقریباً ب

طالیی استراسبورگ هر یک جداگانه در جستجوی آرزوهای خویش راهی پاریس شدند و مجله

.پیران، سی و هفت .1

2. Aymard, 3. 3 .Tilly, Charles.

.پیران، سی و هفت .4

.8فوالدوند، .5

183/ آنال نگاری تاریخ مکتب

استراسبورگ را به قصد عهده دار شدن سمت 1933فور در سال . را نیز به پاریس منتقل کردندنس ترک کرد و بلوک نیز که قصد داشت ابتدا در کولژ دو استادی در رشته تاریخ کولژ دو فرا

مید و سرخورده، اش روبرو شد و نارفرانس رفیق دیرینه خویش را همراهی نماید با عدم پذیانتقال دفتر مجله به 1.اشغال کرد 1936کرسی استادی تاریخ اقتصادی دانشگاه سوربن را در سال

2.افزایش امکانات و در نتیجه درخشش بیشتر مجله شدمندان گروه و هپاریس باعث ازدیاد عالقبه جای برودل اداره مجله را عهده 1968یکی از سه نفری که از سال 3امانوئل لو روی الدوری

ه در اولین دوره که ب: استبه دو دوره کلی تقسیم کرده 1970 ، تاریخ آنال را از ابتدا تانددار شدگرا تأکید بیشتری کرده مجله بر تاریخ نگاری کیفی ساخت ،داشتادامه 1945نظر او تا سال

ده شده ها گرایش بیشتری نشان داسریها و عد به تاریخ کمی، فرایندها، سیکلدر دوره ب. استدر اولین دوره بلوک و فور تخیل خالق و . ها را نادیده انگارداست بدون آنکه اهمیت ساخت

های مشکل عادت کرده بودند به آنان که به طرح پرسش. کردندق میغنای تفکر تاریخی را تشوینام 4تاریخ تام و تمام یا جامعچیزی کمتر از تاریخ تکامل نوع انسان رضایت نمی دادند و آن را

نگاری جدید در شناختی تاریخهایی درباره بنیاد نظری و روشلذا در اولین دوره، مقاله. بودندداده عصر و زمان یا دوره تاریخی، آب و هوا و ذهنیات و اندیشه جمعی کنار مقاالت متعددی در باب

طور مرتب مقاالتی هم در باب هچه اکثر مقاالت کیفی و نظری بودند لیکن بگر .به چاپ رسیدی کردن در تاریخ نشر می یافت و از کاربرد آمار در تاریخ، استفاده از اقتصاد سنجی و کمّ

ها، زندگی روزمره توده ها ای، جامعه روستایی، نظام ارزشمحلی و منطقهموضوعاتی چون تاریخ خاصه دهقانان و زندگی روستایی، بنیادهای روان شناختی مذهب، عقاید مذهبی و آداب و مناسک

گ جهانی دوم برای فرار از مجله در مدت اشغال فرانسه به هنگام جن. نیز غفلت نمی شدتغییر یافت و بدون اشاره به فور و بلوک به 5اجتماعینگ تاریخ جُها، نامش به های نازیمزاحمت

39-40و 148ارینگتن، و - هیوز. 1

5فوالدوند، .2

3. Le Roy Laurie, Emanuel . 4. Total history. 5. Melanges d histoire sociale.

و تمدّن اسالمیتاریخ / 184

آنال اقتصادها، نام خود را یک بار دیگر تغییر داد و به آنالبعد از اتمام جنگ، . کار خود ادامه دادهای ی در باب جریانهای کمّبه تجزیه و تحلیل عنایتدر نتیجه . تبدیل شد 1هاجوامع و تمدن

.مرکز توجه قرار گرفتدر و جمعیت شناختی اقتصادی

در همین دوره بنیادهای زیستی و مادی زندگی و موضوعاتی چون تغذیه، بهداشت، پوشاک، اما مجله به 2.لگوهای طبقاتی و الگوهای زندگی مورد توجه قرار گرفتامد، تولید، تمایز طبقاتی،

ا به دوش بکشد بنابراین های انتقادی و نوگرای اندیشمندان آنال رتوانست بار اندیشهتنهایی نمیریاست بخش 1947فور در سال . آنال قدم در راه فرایند تشکیل یک مکتب تاریخ نگاری نهاد

می. ترتیب آنال صاحب یک خواهر شدرا بر عهده گرفت و بدین 4عالی مطالعاتمدرسه 3ششمششم توانست به های مالی نهاد بخشنال با استفاده از امکانات و کمکتوان گفت که از این پس آ

شناسان شناسان، قومو به محل تجمع مورخان، اقتصاددانان، جامعه آنمحل نشر افکار گردانندگان یعنی تا زمان مرگ فور زیر نظر او 1956تا 1947بخش ششم از سال 5.و ریاضیدانان بدل شود

طی ریاست . رفتاداره شد اما بعد از آن برودل ریاست آن و همزمان رهبری آنال را بر عهده گدر . هم ادغام شد و برودل قدرتمندانه آن را اداره کردو تشکیالت مجله دربخش ششم ،برودل این بخش با کمک. انسانی منتقل شدبخش ششم و دفتر مجله به بخش نوبنیاد علوم 1970سال

بخش 1975در نهایت در سال . تأسیس شده بود 6و بنیاد فوردهای مالی وزارت آموزش ملی با در نظر گرفتن رابطه بنابراین 8.مستقل شد 7ششم تحت عنوان مدرسه مطالعات علوم اجتماعی

دوره پسا آنالِ در .یان آنال بجا و مناسب خواهد بودو مجله، اطالق مکتب به جربخش ششم : جنگ می توان پنج گرایش عمده را تشخیص داد

1. Annales: Economies, Societes, Civilisations.

.پیران، سی و هشت و سی و نه .2

3. Sixieme Section. 4. Ecole Pratique des Hautes Etudes. 5. Aymard, 14. 6. Ford Foundation. 7. Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales. 8. Hunt, 24.

185/ آنال نگاری تاریخ مکتب

های جغرافیایی و منطقهپایه پژوهش محلی برتایی و تاریخمطالعات مربوط به تاریخ روس .1 .ای

های تجزیه و تحلیلبررسی درباره تاریخ اقتصادی، جمعیت شناختی و جغرافیایی از طریق .2 . کمی هدایت شده توسط نظریه و در جهت اثبات آن نظریه ها

. های غیر اروپایی در آفریقا، آسیا و آمریکای التینمطالعات انسان شناختی فرهنگ .3

های مربوط به زندگی روزمره در گستره تاریخ و توجه به عادات و الگوهای پژوهش .4ویژه آداب مربوط به غذا خوردن چه از نظر زیست شناختی و چه از نظر رفتارهای هزندگی ب .اجتماعی

و با تأکید بر تفکرات جمعی، شعور عمومی هاها و جهان بینیتحقیقاتی در زمینه دیدگاه .5 .هاها و افسانهختاری اسطورهتجزیه و تحلیل سا

که عمده توجه ایشان در تاریخ دهدنگاهی به عناوین و موضوعات مقاالت آنال نشان می می نامیده هابه همین دلیل است که تاریخ از سوی برودل علم انسان. معطوف به انسان بوده است

. آماج انتقاداتی نیز بوده است اما آنال مانند هر مکتب تاریخ نگاری 1.ها در زمانعلم انسان. شودبرخی بر این اعتقادند که این مکتب نسبت به تاریخ جوامع دیگر بی اعتنا بوده و صرفاً به تاریخ

ها نسبت به تاریخ سیاسی، روابط بین آنالی عالوه بر این، .اروپا آن هم اروپای غربی پرداخته استآثار و مقاالت آنال در نگاهی به 2.داشته اندآمیز یخ نظامی و بیوگرافی موضعی تحقیرالملل، تارهای مختلف نشان می دهد که اگرچه پیروان این مکتب نسبت به تاریخ سیاسی و طول دوره

را اروپایی داشته اند دیپلماتیک و یا حتی نظامی بی توجه بوده اند اما از ابتدای تأسیس نگاهی ف 3.نکرده اندهای خود جوامع دیگر را از نظر دور و در پژوهش

کسی نتوانست شخصیت -یعنی بعد از مرگ فرنان برودل - اگرچه از میان نسل سوم آنالو نفوذ رهبران پیشین را کسب کند اما این مکتب در ابعاد مختلف گسترش یافت و در هر علمی

.پیران، چهل و چهل و یک. 1

.Huppert, 875؛ 7- 8فوالدوند، .2

3. Huppert, 875.

و تمدّن اسالمیتاریخ / 186

وان امانوئل لو روی الدوری بعد از برودل به عن. یک از شاخه ها آثار قابل مالحظه ای عرضه کردالدوری که پس از . زمان سردبیری مجله را بر عهده گرفتتنها چهره شاخص این مکتب هم

را در کولژ دو فرانس اشغال کرده بود شهرت خود را به او کرسی -برودل -بازنشستگی استادشاو . تثبیت کرد 1کشاورزان النگداکعنوان تاریخ نگاری مبتکر با انتشار رساله دکتری خویش با نام

ی تاریخی سرشار های کمّگرفتن از دادهنگاری آنال در این رساله با بهرهه پیروی از روش تاریخ بعالوه بر الدوری، کسان دیگری نیز میراث بر مکتب آنال 2 .از جزئیات به رشته نگارش درآورد

ه میراث عظیمی که شاخه ها و زیر شاخه های گوناگون از جمل 3.پس از برودل به شمار می رفتندتاریخی، مردم شناسی 4،تاریخی، تاریخ جمعیت شناسی، تاریخ روحیاتجغرافیای تاریخ اقتصادی،

. ی و تاریخ اجتماعی را در بر می گرفتشناسی تاریخی، تاریخ کمّروانس از برودل هر یک جداگانه مسیر خویش را ادامه دادند و پها توان گفت آنالیبنابر این می

سران جدید آنال اما در عین حال که موفق شدند جهات اصلی بینش . دچار نوعی تفرقه شدند 5.گام زنند نیز گذاران را حفظ کنند توانستند در عرصه تجربه های تازهبنیان

آنال در یک نگاه کلی

ای در مقاله کرده،را در آثار خویش بررسی مکتب آنالتفصیل، ای که بهبرجسته مورخ 6پیتر برکصورت زیر دسته بندی کرده ههای آن را بمطرح شده در مکتب آنال و ویژگی کوتاه نکات مهم

:است. گرددگذاران آنال باز میبه بنیان ،سابقه پرداختن به جغرافیای تاریخی :جغرافیای تاریخی .1

1. Les paysant de Languedoc.

.296وارینگتن، - هیوز .2

آنال به بخش سوم جلد چهارم مجموعه مقاالت مکتب آنال تحت عنوان برای آشنایی با دیگر مورخان برجسته .3 . مراجعه شود The Annales Schoolکلی

4. History of Mentalities. .7فوالدوند، .5

6. Burke, Peter.

187/ آنال نگاری تاریخ مکتب

و تحت تأثیر جغرافیای نوین دوالبالش جغرافیای فرانش کنتو فور در ایل دو فرانسبلوک در این نکته را نباید از یاد برد که ویدال دوالبالش را با وجود فردریش . ر بستندتاریخی را بکا

. دان انسانی دانستوان اولین جغرافیاتاین از او سخن به میان آمد نمی آلمانی که پیش از راتسلبازگشت می کند و از راتسلکه برودل به آنیم اما شاهد ،فور قرار گرفت مورد انتقاد اگرچه راتسل

ها و جزایر سود که از تحقیقاتش در باب امپراتوریهیم او نه تنها در زمینه جبر جغرافیایی بلمفا . می برد

برخی مورخان، نگاه جهانی همواره آمیزانتقادنظر در مکتب آنال بر خالف : رهیافت جهانی .2برودل، توان در اثر سترگ فرنانبه چشم می آید که نمونه آن را میدر آثار برجسته عرضه شده چه نباید کتاب نوآورانه و اگر. مشاهده کرد 1ای در عصر فیلیپ دوممدیترانه و دنیای مدیترانه

محمد و :شود فراموش شودعنوان الگوی برودل از آن یاد می آخرین اثر هانری پیرن که بهش این گذاران آنال با نگارپیرن به عنوان یکی از مورخان تحسین شده از سوی بنیان 2شارلمانی

. کتاب، تاریخ غرب را با استفاده از حوادث تاریخی شرق توضیح داد

ویژه در پژوهش درباره تاریخ روستایی فرانسه هاین مفهوم در آثار بلوک ب: نگرروش گذشته .3این اصطالح البته با کمی تفاوت پیش از بلوک . اگرچه او ادعایی در این باب ندارد. بکار گرفته شد

اما نامی ترین کسی که . بودشده استفاده استکه مورد تحسین بلوک نیز 3یو میتلنددابل .توسط افبود که از آن برای بررسی شهرهای 4چنین روشی را در آثارش بکار بست، فوستیل دو کوالنژ

دو کوالنژ معلم پدر بلوک، گوستاو بود که او نیز همچون دو کوالنژ متخصص . باستانی کمک گرفت . به شمار می رفت تاریخ باستان

ی پیرن، دوست بلوک رزیرا هان. این روش هم البته از کشفیات بلوک نبود: ایروش مقایسه .4های اما مقایسه. در آثارش بکار گرفت مدارانهمنظور دوری جستن از خطر نگاه قومآن را به

1. La mediterranee et la monde mediterraneen a l époque de Philippe II. 2. Muhammad and Charlemange. 3. Maitland, F. W. 4. Coulanges, Fustel de.

و تمدّن اسالمیتاریخ / 188

ها نبود آنالی ای مختصبهر روی اگر چه روش مقایسه. ودندتر بدهی شده و تحلیلیسازمان ،بلوک کار بستنده ب آن را هایی بود که آنان به شکل وسیعیاما از جمله روش

ترین ن بزرگاز میا. این رهیافت از ابداعات فور و بلوک نبود: ایرشتهرهیافت میان .5های پیشین خشتوضیح مفصل آن در ب که توان به هانری بر اشاره کردپیشگامان این عرصه می

در حلقه درسی المپرشت . و کارل المپرشت را نام برد 1لمان می توان واربورگدر آ. آورده شددر بریتانیا و این رهیافت. که روانشناس بزرگی بود حضور داشتند 2و وونت راتسلافرادی چون

. داشت طرفدار آمریکا نیز

د استفاده قراربلوک مور مس شاهانهنگاری روحیات چنانکه در تاریخ: روحیاتتاریخ .6 3توان به یوهان هویزینگااز جمله می که پیشگامانی چند داشت، بردآن بهره گرفت و فور هم از

جایی که -شناسی عالقه داشت و در الیپزیگزینگا همانند بلوک و فور به روانهوی. اشاره کرد. زیر نظر ویلهلم وونت، روان شناسی اجتماعی خوانده بود -دورکیم در آنجا تحصیل کرده بود

نیز به تاریخ روحیات 5و هوبرت 4گذشته از او گروهی از اندیشمندان از جمله دورکیم، ماس، هرتز . ها قرار گرفتند و آثارشان مورد استفاده آنالیپرداخته بود

گذاران نایتأکید بر وقایع منفرد و یکه از سوی تاریخ نگاران معاصر با بن: تأکید بر ساختارها .7موضوعی که در آثار . پذیرش ساختارها و نه وقایع در تاریخ هدایت کرد آنال، آنها را به سمت واز جمله پیشگامان این عرصه فرانکوا سیمیان و استادش امیل . نمایدمیبرودل بسیار پر رنگ

. هر دوی آنها رهیافت سینوبوس به وقایع منفرد را مورد انتقاد قرار دادند. دورکیم بودند

تلقی رایج از تاریخ معاصر با ظهور آنال و تأکید : و اجتماعی تأکید بر تاریخ اقتصادی .8عی را به حاشیه رانده ها از جمله تاریخ اقتصادی و اجتماوان بر تاریخ سیاسی، دیگر رهیافتفرادر این میان البته نباید نقش . ها کوشیدند تا به تاریخ از دریچه اجتماع و اقتصاد بنگرندآنالی. بود

1. Warburg, Aby. 2. Wundt. 3. Huizinga, Johan. 4. Hertz. 5. Hubert.

189/ آنال نگاری تاریخ مکتب

1927را که دو سال پیش از تأسیس مجله آنال در سال 1سی تاریخ اقتصادیبررانتشار مجله از سردبیران این مجله بودند و در آغاز، 3تاونی .اچ.و آر 2لیپسون .ای. آغاز شده بود از یاد برد

وری است که یادآوری این نکته ضر. مقاالتی همانند مقاالت آنال در زمینه اقتصاد منتشر کردندو به درخواست فور و بلوک مقاالتی برای آنال نوشت، با این مجله همکاری بعدها هانری پیرن که

همچنین بال و پر گرفتن اندیشه های مارکس و تأثیر آن بر آنالی ها در جهت توجه بیشتر . می کرد ایلیف یک مقاله جداگانهأکه خود می تواند دستمایه ت–به عوامل اقتصادی در تحقیقات تاریخی

4.قابل مالحظه است - دقرار گیر

1جدول شماره

تغییر اسامی مجله در دوره های مختلف تاریخی

1929-38 و اجتماعیآنال تاریخ اقتصادی 1939-41 آنال تاریخ اجتماعی

1942-45 جنگ تاریخ اجتماعی به بعد-1945 آنال اقتصاد ها، جوامع و تمدن ها

1. Economic History Review. 2. Lipson, E. 3. Tawney, R. H. 4. Burke,1990: 270-276.

و تمدّن اسالمیتاریخ / 190

.Hexter 3/36 ,از برگرفته .1 .Hunt 1/30 ,ازبرگرفته .2

3جدول شماره )به درصد( 1965-1984محتوای مقاالت مجله آنال

فکری و فرهنگی

مردم سیاسی شناسی

اقتصادی اجتماعی

34 14 13 22 18 74-1965

35 11 13 24 19 84-1975

2.1باید توجه داشت که درصد ها بصورت تقریبی محاسبه شده است

2جدول شماره 1972تا 1929نال از آمدیران و گردانندگان مجله

19 19 19 19 19 19 19 19 19

بورگیه

بلوک

فور

برودل

فرید مان

مارازه

لوگوف

لو روی الدوری

لی لیو

فرو

مندرو

مستطیل دبیر کمیته سردبیری؛=سردبیر؛مستطیل خاکستری=مدیر تحریریه؛ مستطیل سفید=مستطیل دودی رنگ 1دبیر هیئت تحریریه=هاشورزده

191/ آنال نگاری تاریخ مکتب

کتابشناسی .1386نشر فضا، ،، ترجمه نسرین جهانگرد، تهرانیم آنالروش تاریخی یا پارادا ،استویانویچ، ترایان

. 1386انتشارات مروارید، ،ترجمه سیدهاشم آقاجری، تهران ،بر آمدن جامعه شناسی تاریخی ،اسمیت، دنیس . 1386انتشارات نوید شیراز، ،شیراز ،مکتب آنال، جامعیت فکر تاریخی ،بهرامی، روح اهللا

نشر نی، ،، نوشته فرنان برودل، ترجمه بهزاد باشی تهران 1400-1800و حیات مادیسرمایه داری ،پیران، پرویز )مقدمه کتاب. (1372

زیر ،بینش و روش در تاریخ نگاری معاصردر مجموعه »مکتب آنال در تاریخ نگاری فرانسه« ،فوالدوند، حامد . 1365نشر تاریخ ایران، ،نظر منصوره نظام مافی و حامد فوالدوند، تهران

ترجمه سید هاشم آقاجری، ،شناسی تاریخینگاری و جامعهتاریخ ن،گری جی، رندال کولینز و دیگران،همیلتو . 1385انتشارات کویر ،تهران

انتشارات امیرکبیر ،ترجمه محمد رضا بدیعی، تهران ،پنجاه متفکر کلیدی در زمینه تاریخ ،وارینگتن، مارنی-هیوز1386 .

Aymard, Maurice, The Annales and French Historiography(1929-72), in Stuart Clark(ed.) The Annales School Critical Assesments, London, Routledge, 1999, vol.I, pp.3-23.

Bentley, Michael, Modern Historiography, London,Routledge, 2005. Burke, Peter, Introduction: The Development of Lucien Febvre, in Stuart Clark(ed.) The

Annales School Critical Assesments, London,Routledge, 1973, vol.IV, pp.3-10. Idem, The Annales in Global Context, in Stuart Clark(ed.) The Annales School Critical

Assesments,London,Routledge, 1990, vol.I, pp.268-280. Davies, R. R., Marc Bloch, in Stuart Clark(ed.) The Annales School Critical Assesments,

London,Routledge, 1999, vol.IV, pp.91-109. Hexter, J. H., Fernand Braudel and the Monde Braudellien…, in Stuart Clark(ed.) The

Annales School Critical Assesments, London, Routledge, 1999, vol.III, pp.30-84. Hunt, Lynn, French History in the Last Twenty Years:The Rise and Fall of the Annales

Paradigm, in Stuart Clark(ed.) The Annales School Critical Assesments, London, Routledge, 1999, vol.I, pp.24-38.

Huppert, George, The Annales Expriment, in Michael Bentley(ed.) Companion to Historiography, London, Routledge, 2002.

Hursgor, Michael, Total History: The Annales School, in Stuart Clark(ed.) The Annales School Critical Assesments,London,Routledge, 1999, vol.I, pp.255-267.

Munslow, Alun, The Routledge Companion to Historical Studies, London, Routledge, 2006.

Raftis,J. Ambrose, March Bloch's Comparative Method and the Rural History of Mediaeval England, in Stuart Clark (ed.) The Annales School Critical Assesments, London, Routledge, 1999, vol.IV, pp.63-79.

Rhodes, R. Colbert, Emile Durkheim and the Historical Thought of March Bloch, in Stuart Clark(ed.) The Annales School Critical Assesments,London,Routledge, 1999, vol.IV, pp.110-137.

Trover-Roper, H. R. Fernand Braudel, The Annales, and the Mediteranean, in Stuart Clark(ed.) The Annales School Critical Assesments, London, Routledge, 1999, vol.III, pp.19-29.