Эх барихын тусламж.pdf

Ýõ áàðèõûí òóñëàìæ

07_obestretic last.indd 301 5/25/2005 4:06:07 PM


302 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

Óäèðäàìæ áîëîâñðóóëñàí àæëûí õýñãèéí ãèø¿¿ä ;

Ò.Ýðõýìáààòàð ÝÌß-íû Áîäëîãî çîõèöóóëàëòûí ãàçðûí äàðãà, Àíàãààõûí øèíæëýõ óõààíû äîêòîð, Ïðîôåññîð, Á.ßíæèíñ¿ðýí ÝÌØÓÈÑ-èéí Ýõ áàðèõ, ýìýãòýé÷¿¿äèéí òýíõìèéí áàãø, ÀÓ-íû ìàãèñòð, òýðã¿¿ëýõ çýðãèéí ýì÷Ñ.Õèøãýý ÝÍÝØÒ-èéí Ýõ áàðèõ ýìýãòýé÷¿¿äèéí êëèíèêèéí çàõèðàë, ÀÓ-íû ìàãèñòð, òýðã¿¿ëýõ çýðãèéí ýì÷



303Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

1. ÕÝÂÈÉÍ ÒªÐËªÃ ÓÄÈÐÄÀÕ

Òîäîðõîéëîëò Æèðýìñíèé 37-41 õîíîãòîé ººðºº àÿíäàà ýõýëñýí, ýõëýõ ¿åäýý áîëîí òºðºëòèéí á¿õèé ë ¿å¿äýä ýðñäýë áàãàòàé áàéñàí, óðàã òîëãîéãîîðîî àÿíäàà òºðñºí, òºðñíèé äàðàà ýõ, õ¿¿õäèéí áèåèéí áàéäàë ñàéí áàéãàà òºðëºãèéã õýâèéí òºðëºã ãýíý.Òºðëºãèéí ÿâöàä ýðñäýë áàãàòàé òºðëºã õ¿íäðýõ, ºíäºð ýðñäýëòýé ãýæ òîäîðõîéëñîí òºðëºã õýâèéí ÿâàãäàæ áîëíî. Èéìýýñ òºðëºã á¿ðò îíöãîé õÿíàëò òàâüæ, øààðäëàãàòàé àðãà õýìæýý àâàõ íºõöëººð õàíãàãäñàí áàéõ ¸ñòîé.

Óðãè

éí ò

îë

ãîé

í á

àé

ðë

àë

óð

ãèé

í ç

¿ðõí

èé

áàé

ðë

àë

Àðòå

ðè

éí ä

àðàë

ò

Ñóä

àñí

û ö

îõè

ëò

Øýý

ñíè

é ã

àðö

Áàçë

àë

ò

Óì

àé

í õ

¿ç¿¿

íè

é

íýý

ëò

Óðàã

îð÷ì

ûí ø

èíãý

í

Óðãè

éí ç

¿ðõí

èé

ö

îõè

ëò

Óðãè

éí ò

îë

ãîé

í

õýë

áýð

æè

ëò

Äóí

ä

Ñóë

Õ¿÷

òýé

ªíãº

Ãàðñà

í ý

ñýõ

Õýì

æýý

Ýõèéí Òºðºõ ¿éë

àæèëëàãààíû Óðãèéí

Õýâèéí òºðëºãèéã õÿíàëò




Òºðëºã óäèðäàõ1. Òºðëºã ýõýëñýí ýñýõèéã ¿íýëýõ2. Òºðëºãèéí íýãä¿ãýýð ¿åä ¿ç¿¿ëýõ òóñëàìæ, ¿éë÷èëãýý3. Òºðëºãèéí õî¸ðäóãààð ¿åä ¿ç¿¿ëýõ òóñëàìæ, ¿éë÷èëãýý4. Òºðëºãèéí ãóðàâäóãààð ¿åä ¿ç¿¿ëýõ òóñëàìæ, ¿éë÷èëãýý

1. Òºðëºã ýõýëñýí ýñýõèéã ¿íýëýõ íü òºðëºã óäèðäàõ òàêòèê áîëîâñðóóëàõàä ÷óõàë à÷ õîëáîãäîëòîé. Òºðëºã ýõýëñíèé øèíæ¿¿ä:• Òîäîðõîé ìº÷ëºãòýéãýýð óìàé áàçëàõ• Óìàéí õ¿ç¿¿ íèìãýð÷, íýýãäýõ• ¯òðýýíýýñ öóñíû õîëüöòîé ñàëèàðõàã ÿëãàäàñ ãàðàõ • Óðàã îð÷ìûí øèíãýí ãàðàõ

Òºðëºãèéí ýõëýëèéã çºâ îíîøëîõ íü óæãèðñàí òºðëºã, òºðºõ õ¿÷íèé ñóëðàëûã îíîøëîæ øààðäëàãàòàé àðãà õýìæýý àâàõ áîëîìæ îëãîíî. Çàðèì òîõèîëäîëä “òºðëºãèéí ýõëýë”, ”õóóðàì÷ òºðëºã”-èéã ÿëãàí îíîøëîõûí òóëä õýñýã õóãàöààíä àæèãëàõ øààðäëàãàòàé áàéäàã. Òºðëºãèéã ýõ áàðèã÷, èõ ýì÷, ýõ áàðèõ ýìýãòýé÷¿¿äèéí ýì÷ óäèðäàíà.• Òºðºõ ¿éë àæèëëàãàà ýõýëñýí òîõèîëäîëä ýõèéã òºðºõèéí ºìíºõ

ºðººíä õÿíàíà.• Òºðëºãèéí ¿åä ýõèéã ãàíöààðàíã íü îðõèõã¿é áàéõ, ãýð á¿ëèéí õ¿ì¿¿ñèéã

õàæóóä íü áàéëãàõûã äýìæèíý.• Ýõ, óðãèéí áèåèéí áàéäëûí òàëààð ýõ, ò¿¿íèé àð ãýðèéíõýíä áàéíãà

ìýäýýëíý.• Ýõýä òºðëºãèéí ¿åä þó àíõààðàõ, ÿàõ ¸ñòîéã áàéíãà çºâëºíº.

1.1 Òºðëºãèéí íýãä¿ãýýð ¿åä ¿ç¿¿ëýõ òóñëàìæ, ¿éë÷èëãýý

• ¯òðýýíèé ¿çëýã - Òºðºõ ¿éë àæèëëàãàà ýõëýõ, - Öààøèä 4 öàã òóòàìä ¿òðýýíèé ¿çëýã õèéæ òºðëºãèéí áàéäàëä

¿íýëíý. - Õýðâýý óìàéí áàçëàëòûí õ¿÷ ñóëàð÷ äàâòàìæ íü öººðºõ, òºðëºãèéã

ýð÷èìæ¿¿ëýõ áà ºâäºëò íàìäààëò ýõëýõ áîëáîë ¿òðýýíèé ¿çëýã õèéíý.

Óìàéí õ¿ç¿¿íèé íýýëò öàãò íýã ñì-ýýñ áàãà õýìæýýòýé íýýãäýõ íü òºðëºãèéí óäààøðàëûã õàðóóëàõ áºãººä ýíýõ¿¿ óäààøðàëò 4 áà ò¿¿íýýñ äýýø öàãààð ¿ðãýëæèëâýë ïàðòîãðàôèéí “Àðãà õýìæýý àâàõ øóãàì”-ä õ¿ðíý. Ýíý òîõèîëäîëä òºðëºãèéí óäààøðàëûí øàëòãààíûã òîãòîîæ àðãà õýìæýý àâíà.

- Óðàã îð÷ìûí øèíãýíèé á¿ðõ¿¿ë á¿òýí áàéõ ¿åä òºðëºãèéí ÿâö




óäààøðàõ íü èõýâ÷ëýí óðãèéí òîëãîé, ýõèéí ààðöãèéí ¿ë çîõèöîëòîé õîëáîîã¿é áàéíà. Èéìýýñ óæãèðñàí òºðëºã áîëîõîîñ ñýðãèéëýõèéí òóëä óðàã îð÷ìûí øèíãýíèé á¿ðõ¿¿ëèéã öîîëîõ, îêñèòîöèíûã õýðýãëýõ, ýñâýë ýíý õî¸ð àðãûã õàâñðóóëàí õýðýãëýæ èäýâõòýé àðãà õýìæýý àâíà.

- Õàðèí óðàã îð÷ìûí øèíãýí ãàðñàí òîõèîëäîëä òºðëºãèéí ÿâö óäààøðàõ íü ãîëäóó ìåõàíèê øàëòãààíòàé áàéíà.

• Òºðëºãèéí òóðøèä ýõòýé áàéíãà ÿðèëöàæ, ò¿¿íèéã òàéâøðóóëæ áàéõ íü õ¿íäðýë ¿¿ñýõýýñ ñýðãèéëýõýä ìàø èõ à÷ õîëáîãäîëòîé.

• Ýõèéí çîãñîõ, õî¸ð õàæóóãààð íü ýýëæëýí õýâòýõ, îéðõîí øýýæ äàâñãàà ñóëëàõûã çºâëºíº.

• Óìàéí áàçëàëò, ýõèéí áîëîí óðãèéí áàéäëûã öàã òóòàìä ¿çýæ ïàðòîãðàììä òýìäýãëýíý.

Õóðààãóóð ñóäñààð îêñèòîöèí òàðèõ• Îêñèòîöèí, ïðîñòîãëàíäèíààð òºðëºã ñýäýýõ, ò¿ðãýñãýõ çààëò ãàðñàí

¿åä ýõ áàðèõ ýìýãòýé÷¿¿äèéí ýì÷èéí õÿíàëòàíä òàðààãóóð ñóäñààð õèéíý.

• Äýýðõ ¿éëäëèéã ÿàðàëòàé êåñàð õàãàëãàà õèéõ áîëîìæòîé íºõöºëä õèéíý (àéìãèéí ýìíýëãýýñ äýýä øàòíû ýìíýëýãò).

• Îêñèòîöèíîîð òºðëºã ñýäýýæ áàéõ ¿åä óðãèéí áàéäëûã ìîäîí ÷àãíóóðààð áóñ áàéíãûí öàõèì àïïàðàòûí õÿíàëòàíä áàéëãàíà.

• Ýìèéí òóíã çîõèöóóëàõ áîëîìæã¿é òóë õ¿¿õýä òºðºõººñ ºìíº îêñèòîöèíûã áóë÷èíä òàðüæ õýðýãëýæ áîëîõã¿é.

1.2 Òºðëºãèéí õî¸ðäóãààð ¿åä ¿ç¿¿ëýõ òóñëàìæ, ¿éë÷èëãýý

Òºðëºãèéí õî¸ðäóãààð ¿å òóëãàð òºðºã÷äºä äóíäæààð 1 (45 ìèíóòààñ 1öàã 25ìèíóò îð÷èì) öàã ¿ðãýëæèëíý.Òºðëºãèéí õî¸ðäóãààð ¿åä èëðýõ øèíæ òýìäýã:• Óðàã îð÷ìûí øèíãýíèé á¿ðõ¿¿ë õàãàð÷ øèíãýí ãàðàõ • Äîîø þì ãàðàõ ãýæ áàéãàà ìýäðýìæ òºðºõ• Ä¿ë¿¿ëýõÄýýðõ øèíæ¿¿äýýð òºðëºãèéí õî¸ðäóãààð ¿åèéã á¿ðýí îíîøëîõ áîëîìæã¿é.

• Óðãèéã õÿíàõ Òºðëºãèéí õî¸ðäóãààð ¿åä óìàéí ýð÷èìòýé àãøèëò, óðàã òºðºõ

çàìààð äîîøëîõ çàìä ó÷èð÷ áóé äàðàëò, øàõàëòûí íºëººãººð óðãèéí õ¿÷èëòºðºã÷èéí õàíãàìæ áàãàñàõààñ ãàäíà õ¿÷èëæèëò õàâñàðíà. Èéìä óðãèéí áàéäëûã áàéíãà õÿíàæ áàéõ øààðäëàãàòàé.




• Òºðºõ ¿éë àæèëëàãààã ýð÷èìæ¿¿ëýõÓðãèéí òîëãîé äîîøèëñîí ¿åä äàâñàãò áóðãóé òàâèõ íü áýðõøýýëòýé òºäèéã¿é òºðºõ çàìûí ãýìòýë, õàëäâàð ¿¿ñãýõ ýðñäýëòýé òóë òºðëºãèéí 1-ð ¿åä øýýñýí áàéõûã ýõýä çºâëºíº. Ýõèéã ººðºº àÿíäàà ä¿ëýõ õ¿ðòýë õ¿ëýýõ íü ç¿éòýé. Óìàéí àìñàð á¿ðýí íýýãäñýí ÷ 30 õîðîì õ¿ðòýë ä¿ëýëò ýõëýõã¿é áàéæ áàéãààä ººðºº àÿíäàà ýõëýõ ÷ áàéäàã. Äîîøîî òóëæ õ¿¿õýä ãàðàõ ãýñýí ìýäðýìæ ¿¿ñ÷ ä¿ëýëò ººðºº àÿíäàà áèé áîëñîí ¿åä ä¿ëýõèéã äýìæèõ íü îíîâ÷òîé. Õýò ýðò ä¿ë¿¿ëñíýýð õ¿íäðýë ¿¿ñíý.Óðãèéí äîîøëîëò óäààøèð÷, óðàãò äèñòðåññèéí øèíæ èëýðñýí òîõèîëäîëä òºðëºãèéã ò¿ðãýñãýõ øààðäëàãàòàé. Õîðèãëîõ ç¿éë: Óìàéí ¸ðîîë äýýð äàðàõ íü óìàé, õÿðçàí, óðãèéí àëü àëèíä íü ñàéíààð íºëººëäºãã¿é ýõèéã ÿäðààäàã òóë óã ¿éëäëèéã õîðèãëîíî. • Õÿðçàí õàìãààëàõÁàðóóí ãàðûí õóðóóíóóä õÿðçàíã òóëæ íºãºº ãàðûí õóðóóãààð óðãèéí òîëãîé äýýð äàðæ õýò õóðäàí òºðºõººñ ñýðãèéëýõ çàìààð õÿðçàíã ãýìòýõèéã áàãàñãàíà. Ìºí òºðëºãèéí 2-ð ¿åèéí òºãñãºëèéí õýñýãò çººëºí ýäèéã ñóíãàõ îðîëäëîãî, èëëýã õèéæ áîëíî.

• Õÿðçàíãèéí ñýòëýëòÕÿðçàí ñýòëýõ íü ýìõ çàìáàðààã¿é ñàëáàð÷ óðàãäàõ, õÿðçàíãèéí áóë÷èíãóóä óðàãäàõ, óðãèéí ãàâàë òàðõèíû ãýìòýë, øýýñ çàäãàéðàõààñ ñýðãèéëäýã ó÷ðààñ ò¿¿íèéã ÷ºëººòýé õýðýãëýõèéã çºâëºäºã. Òºðëºãèéí ¿åä óðãèéí äèñòðåññ èëðýõ, òºðºõ õ¿÷íèé ñóëðàë, õÿðçàíãèéí óðàãäàë ¿¿ñýõ àþóë òóëãàðñàí øèíæ¿¿ä èëýðâýë õÿðçàíã ñýòýëíý. - Õÿðçàí ñýòëýëòèéã ãîë øóãàìààð õèéõýä õÿëáàð áºãººä ñîðâè áàãà

¿ëäýýäýã àøèãòàé- Ãîëîîñ õàæóó òèéø õèéñýí ç¿ñëýã õîøíîãîíû õóíèàñ áà øóëóóí

ãýäýñíýýñ çàéäóó áàéäàã äàâóó òàëòàé.

1.3 Òºðëºãèéí ãóðàâäóãààð ¿åä ¿ç¿¿ëýõ òóñëàìæ, ¿éë÷èëãýý

Òºðëºãèéí 3-ð ¿åä èõýñ ñàëìàãö öóñ àëäàõ, õîéòîõ ò¿äýõ ýðñäýë áèé. Îëîí òºðºëò, óðàã îð÷ìûí øèíãýíèé èõäýë, òºðºëòèéí õ¿íäðýë, òºðëºãèéí ñýäýëò, òºðºõ õ¿÷íèé ñóëðàë, òºðºõ çàìààð ìýñ àæèëáàð õèéëãýæ òºðñºí òºðëºã çýðýã íü òºðñíèé äàðààõ öóñ àëäàëò, èõýñ ñààòàëòûã ¿¿ñãýõ ýðñäýëòýé áàéäàã. Æèðýìñíèé õóãàöààíä äýýðõ ýìãýã áàéäëûã èëð¿¿ëæ, àéìãèéí íýãäñýí ýìíýëãýýñ áîëîí ò¿¿íýýñ äýýø øàòëàëûí ýìíýëýãò øèëæ¿¿ëíý. Ãýõäýý çàðèì òîõèîëäîëä áàãà ýðñäýëòýé ýõ÷¿¿äèéí òºðëºãèéí




3-ð ¿å õ¿÷òýé öóñ àëäàëò, èõýñ ñààòëààð õ¿íäýðäýã. Öóñ àëäàõààñ ñýðãèéëýõèéí òóëä äàðààõ àðãà õýìæýýí¿¿äèéã àâíà:

Îêñèòîöèíû ñýðãèéëýëòÕ¿¿õäèéí ºâºð òàëûí ìºð ãàðàõ àãøèíä ýñâýë õ¿¿õýä òºðñíèé äàðààõàí 10-20 íýãæ îêñèòîöèíûã ôèçèîëîãèéí óóñìàëààð øèíãýëæ ñóäñààð ýñâýë 09 õóâèéí 400ìë íàòðèõëîðèäûí óóñìàëä õèéæ äóñëààð òàðèíà. Îêñèòîöèíû òºðëèéí ýì¿¿äèéã õýðýãëýñíèé äàðàà áººëæèñ öóòãàõ, áººëæèõ, òîëãîé ºâäºõ, òºðñíèé äàðàà äàðàëò èõñýõ õ¿íäðýë ãàð÷ áîëíî.

Òºðëºãèéí 3-ð ¿åèéã èäýâõòýé óäèðäàõ àðãàÒîäîðõîéëîëòÒºðºõ ¿åèéí öóñ àëäàëòûã áàãàñãàõûí òóëä õ¿¿õýä òºðìºãö áîãèíî õóãàöààíä õîéòîõûã óìàéí õàíàíààñ ñàëãàõ, ñàëñàí õîéòîõûã ãàðãàõ ¿éëäëèéã òºðëºãèéí III ¿åèéã èäýâõòýé àðãààð óäèðäàõ ãýíý.¯éëäëèéí òåõíèê1. Òºðëºã óäèðäàæ áàéãàà ýì÷, ýõ áàðèã÷ òºðñºí ýõèéí óìàéä çººëºí

èëëýã õèéíý.2. Óìàéí ¸ðîîëûã ç¿¿í ãàðûí àëãààð äàðààä áàðóóí ãàðààðàà õ¿éíèé

¿ëäýöíýýñ áàðüæ çººëºí òàòàõàä áàðóóí ãàðò õîéòîõ óìàéí õàíàíààñ ñàëæ áàéãàà íü ìýäðýãäýíý. Õîéòîõ ñàëàõã¿é áàéãàà òîõèîëäîëä 5.1, 5.2-ä çààñàí ¿éëäë¿¿äèéã äàâòàæ õèéíý. Èõýñ ñàëàõã¿é òîõèîëäîëä õîéòõèéã ãàðäàæ àâíà. (MNS 4621: 98 Ýì÷èëãýý îíîøëîãîîíû ò¿ãýýìýë ¿éëäë¿¿ä)

3. Õîéòîõûã óìàéí õàíàíààñ ñàëñàí òîõèîëäîëä óìàéí ¸ðîîë äýýð áàéñàí ãàðàà äîîøëóóëæ óìäàãíû äýýð àâ÷ðààä óìàéí èõ áèåèéã äýýø ò¿ëõýæ, áàðóóí ãàðààðàà õ¿éíýýñ ààæèì òàòàæ èõýñèéã ãàðãàíà.

4. Ãàðãàñàí õîéòîõ á¿ðýí ýñýõèéã 2 (õ¿¿õäèéí, ýõèéí) òàëààñ íü øàëãàíà. Õýðâýý èõñèéí õýñýã ¿ëäñýí áóþó á¿ðýí ýñýõ íü ýðãýëçýýòýé ¿åä óìàéí õºíäèéã ãàðààð øàëãàíà. (MNS 4621: 98 Ýì÷èëãýý îíîøëîãîîíû ò¿ãýýìýë ¿éëäë¿¿ä)

Õ¿íäðýë¯éëäëèéã ñòàíäàðòûí äàãóó çºâ õèéæ ã¿éöýòãýõýä õ¿íäðýë 0.1% õ¿ðòýë òîõèîëäîæ áîëíî. 1. Õ¿é òàñðàõÕýò íàðèéí õ¿éòýé, õýâëèéä àìüã¿é áîëîîä óäñàí õ¿¿õýä òºð¿¿ëñýí, òºðëºã óäààí ¿ðãýëæèëæ õîðèîíàìíèîíèò ¿¿ññýí, 5.2-ä çààñàí ¿éëäëèéã ñòàíäàðòûí äàãóó õèéæ ã¿éöýòãýýã¿éãýýñ èõýñ óìàéí õàíàíààñ ñàëààã¿é òîõèîëäîëä õ¿éíýýñ õ¿÷èëæ òàòñàíààñ õ¿é òàñàðíà. Õ¿é òàñàðñàí òîõèîëäîëä èõñèéã ãàðäàæ àâíà. (MNS 4621: 98 Ýì÷èëãýý îíîøëîãîîíû




ò¿ãýýìýë ¿éëäë¿¿ä) 2. Èõñèéí õýñýã ¿ëäýõÈõýñ óìàéí õàíàíä ýìãýãýýð áýõëýãäñýí, 5.2-ä çààñàí ¿éëäëèéã ñòàíäàðòûí äàãóó õèéæ ã¿éöýòãýýã¿é, èõýñ óìàéí õàíàíààñ á¿ðýí ñàëààã¿é òîõèîëäîëä õ¿éíýýñ õ¿÷èëæ òàòñàíààñ èõñèéí õýñýã ¿ëäýíý. Èõýñ ¿ëäñýí òîõèîëäîëä õîéòîõûã ãàðäàæ àâíà. (MNS 4621 : 98 Ýì÷èëãýý îíîøëîãîîíû ò¿ãýýìýë ¿éëäë¿¿ä) 3. Óìàé óðâàæ ãàðàõ Óìàé óðâàæ ãàðàõ íü ýõèéí àìü íàñàíä àþóë (ºâäºëò, öóñ àëäàëòûí äàéðëàãà, ¿æèë õàëäâàð) ó÷ðóóëæ áîëîõ õ¿íäðýë þì. 5.2, 5.3-ò çààñàí ¿éëäëèéã áóðóó õèéæ ã¿éöýòãýñíýýñ ýíý õ¿íäðýë ãàðíà. Óìàé óðâàæ ãàðñàí òîõèîëäîëä ÿàðàëòàé ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ àðãà õýìæýý àâ÷ óìàéã áóöààæ îðóóëààä èõñèéã ãàðäàæ àâíà. Öóñ àëäàõ õàíäëàãàòàé òîõèîëäîëä ÿàðàëòàé õýâëèéí õºíäèéã íýýæ óìàéã òàéðàõ ìýñ çàñàë õèéíý. (MNS 4621 : 98 Ýì÷èëãýý îíîøëîãîîíû ò¿ãýýìýë ¿éëäë¿¿ä)• Äýýðõ õî¸ð àðãûã õàâñàð÷ õýðýãëýíý.• Òºðñíèé äàðààõ öóñ àëäàëòûã õýìæèíý.Òºðñíèé äàðààõ ¿åä äóíäæààð 500ìë öóñ ãàðíà. ¯¿íèéã ôèçèîëîãèéí öóñ àëäàëò ãýíý. Ãýõäýý ýíý íü õ¿íä õýëáýðèéí öóñ àëäàëòòàé ýìýãòýé÷¿¿äèéí õóâüä àìü íàñàíä àþóë ó÷ðóóëæ áîëîõ õýìæýý þì.

Õîéòîõ ãàðñíû äàðàà ýõýä ¿ç¿¿ëýõ òóñëàìæÕîéòîõûã ñàéòàð øàëãàæ õýâèéí áóñ áàéäàë áàéãàà ýñýõèéã (Èõýñ á¿òýí ýñýõ, øîõîéæèëò, õàòóóðàë, öóñ õóðàëò, õ¿éí ýõëýë õýâèéí áóñ áàéðëàëòàé ýñýõ) ìàãàäëàíà.- Õýðýâ èõýñ á¿ðýí ýñýõ íü ýðãýëçýýòýé áàéâàë óìàéí õºíäèéã øàëãàõ

øààðäëàãàòàé. - Õàðèí õàëüñíû õýñýã äóòóó áàéâàë óìàéí õºíäèéã çààâàë øàëãàõ

øààðäëàãàã¿é.

Òºðñíèé äàðàà ýõíèé öàãóóäàä ýõèéí áèåèéí áàéäëûã àíõààðàëòàé õÿíàõ ¸ñòîé.- Ýõèéí àðòåðèéí äàðàëò, ñóäàñíû ëóãøèëò, áèåèéí õàëóóí, åðºíõèé

áèåèéí áàéäàë çýðãèéã áàéíãà õÿíàíà. - Àëäàæ áàéãàà öóñíû õýìæýý, óìàéí ¸ðîîëûí ºíäºð çýðãèéã õÿíàíà. - Óìàéí àãøèëò õàíãàëòã¿é áàéõàä óìàéí õºíäèéä öóñ õóðàëäàíà.

Óìàéí àãøèëò õàíãàëòã¿é àëäàæ áóé öóñíû õýìæýý õýâèéí ò¿âøèíýýñ õýòýðâýë õýâëèé òàëààñ óìàéä çººëºí èëëýã õèéõ íü àøèãòàé.

- Òýð÷ëýí äàâñàã øýýñòýé áàéñíààñ óìàéí àãøèëòàíä íºëººëñºí ýñýõèéã ìàãàäëàõ íü ÷óõàë.

- Àëäàæ áóé öóñíû õýìæýý 500 ìë-ýýñ õýòýðâýë ýìãýã öóñ àëäàëò õýìýýí òîîöîæ îêñèòîöèí ýñâýë ýðãîìåòðèíèéã ñóäñààð, áóë÷èíä òàðèíà.




2. ÓÐÃÈÉÍ ÇªÂ ÁÈØ ÁÀÉÐËÀË ÁÀ ÒÎËÃÎÉÍ ÁÓÐÓÓ ÒÀÂÈËÒ

Òîäîðõîéëîëò • Òîëãîéí áóðóó òàâèëò íü óðãèéí òîëãîé ýõèéí ààðöãèéí áîñîî òýíõëýãò õýâèéí áèø áàéðëàñàí áàéíà. Óðãèéí çºâ áèø áàéðëàë ãýäýã íü ò¿¿íèé äàãóó áàéðëàë óìàéí áîñîî òýíõëýãò äàâõöàõã¿é áàéõûã õýëíý.

ÎÍÎØËÎÃÎÎ

ÓÐÃÈÉÍ Ò¯Ð¯¯ËÑÝÍ ÕÝÑÃÈÉÃ ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ• Óðãèéí òîëãîéí îðîéí ò¿ð¿¿ëýëò çîíõèëîí òîõèîëääîã. • Õýðýâ òîëãîé îðîéãîîðîî ò¿ð¿¿ëñýí áîë óðãèéí òîëãîéí áàéðëàëûã

òîäîðõîéëîõûí òóëä ãàâëûí ÿñíû çóðàãëàëûã àøèãëàíà.

ÓÐÃÈÉÍ ÒÎËÃÎÉÍ ÁÀÉÐËÀËÛÃ ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕÓðãèéí òîëãîé äàãçààð ò¿ð¿¿ëýí ñóìàí çààäàñ íü ààðöãèéí îðîõ õýñãèéí õºíäëºí òýíõëýãòýé äàâõàöñàí áàéðëàëààð ààðöãèéí õºíäèé ð¿¿ îðäîã. Ààðöãèéí õºíäèéãººð óðãèéí òîëãîé äîîøëîõäîî ýðãýõ õºäºëãººí õèéæ äàãç óðä áàéðëàëä î÷íî. Óðãèéí äàãç õºíäëºí áàéðëàëààñ óðä áàéðëàëä øèëæèõ ÿâöûã, äàãçíû àðûí áàéðëàëòàé íýãýí àäèëààð óäèðäàíà. • Õýâèéí ò¿ð¿¿ëýëòèéí ¿åä äàãç, ¿òðýýä öîõíîîñ äîð ò¿âøèíä

áàéðëàõ òóë òîëãîéí îðîé õºäºëãººíã¿é òàâèãäñàí áàéíà. • Óðãèéí òîëãîé äàãçíû óðä ýñâýë õºíäëºí (òºðëºãèéí ýõíèé ¿åä)

òàâèëààð òàâèãäàæ ñàéòàð áºõèéæ òàâèãäñàí ¿åä òºðºëòèéã ººðººð íü ÿâóóëíà.

• Óðãèéí òîëãîé óðä äàãçíû áèø òàâèëòààð òàâèãäàæ ñàéí òàâèãäààã¿é òîõèîëäîëä óðãèéí áàéðëàë áóðóó áàéãàà ýñýõèéã òîãòîîæ òºðºëòèéã óäèðäàõ çàð÷ìûã òîäîðõîéëíî.

• Óðàã òîëãîéãîîð ò¿ð¿¿ëýýã¿é ýñâýë óðãèéí òîëãîé òàâèãäààã¿é áîë óðãèéí òîëãîéí áóðóó òàâèãäñàí ýñýõèéã òîäðóóëæ òºðºëòèéã óäèðäàõ çàð÷ìûã òîäîðõîéëíî.

ÕÝÂÈÉÍ ÁÈØ ÁÀÉÐËÀËÛÍ ÎÍÎØËÎÃÎÎ

Øèíæ òýìäã¿¿ä

Äàãçíû àðûí áàéðëàë• Ýõèéí ààðöàãòàé õàðüöóóëàõàä óðãèéí äàãç àðûí áàéðëàëòàé áàéõàä

òîõèîëäîíî.




• Ãàäóóð ¿çëýãýýð õýâëèéí äîîä õýñýã õàâòãàéäóó õºíäëºíãººðºº ñóíàñàí, óðãèéí ìº÷èä òýìòðýãäýõ áà ç¿ðõíèé àâèà õ¿éñíèé äîð àðûí õàæóóä ñîíñîãäîíî.

• ¯òðýýí ¿çëýãýýð áàãà (àðûí) çóëàé óóö ðóó ÷èãëýñýí áàéõ áà òîëãîé ãýäèéñýí òîõèîëäîëä òîì (óðä) çóëàé õÿëáàðõàí òýìòðýãäýíý.

Äàãçíû õºíäëºí áàéðëàë

• Ýõèéí ààðöàãòàé õàðüöóóëàõàä óðãèéí äàãç õºíäëºí áàéðëàëòàé áàéõàä òîõèîëäîíî.

• Òºðºëòèéí íýãä¿ãýýð ¿åèéí òºãñãºë õ¿ðòýë äàãçíû õºíäëºí áàéðëàë õýâýýð áàéâàë äàãçíû àðûí áàéðëàëòàé àäèëààð òºðºëòèéã óäèðäàíà.

ÕÝÂÈÉÍ ÁÈØ Ò¯Ð¯¯ËÝËÒÈÉÍ ÎÍÎØËÎÃÎÎ

Øèíæ òýìäã¿¿ä

Äóõ ò¿ð¿¿ëýëò • Ýíý òîõèîëäîëä äàãç, öîõíîîñ äýýð áàéðëàõ áºãººä ààðöãèéí

õºíäèéãººð äàìæèí ºíãºðºõ óðãèéí òîëãîéí õýìæýýã èõýñãýíý. • Ãàäóóð ¿çëýãò óðãèéí òîëãîéí èõýíõ õýñýã óìäàãíû ¿åíèé äýýð

áàéíà, òîëãîéí äàãç, öîõíîîñ äýýð òýìòðýãäýíý. • ¯òðýýíèé ¿çëýãýýð óðä çóëàé áà óõàðõàéí äýýä íóì òýìòðýãäýíý.

Í¿¿ð ò¿ð¿¿ëýëò • ¯òðýýí ¿çëýãýýð óðãèéí äàãç, öîõíû àëü íü ÷ òýìòðýãäýõã¿é, ààðöãèéí

õºíäèéãººð äàìæèí ºíãºðºõ óðãèéí òîëãîéí õýìæýýã äýýä çýðãýýð èõýñãýíý.

• Ãàäóóð ¿çëýãò äàãç áà ñýðâýýíèé õîîðîíäîõ ºíöºã (øèë) òýìòðýãäýæ áîëíî.

• ¯òðýýíèé ¿çëýãò í¿¿ð òýìòðýãäýõ áà ¿çëýã õèéæ áóé õ¿íèé õóðóó àì ðóó õÿëáàðõàí îðîõîîñ ãàäíà ýð¿¿íèé ºíöºã òýìòðýãäýíý.

Õîëèìîã ò¿ð¿¿ëýëò

Ò¿ð¿¿ëñýí õýñãèéí õàæóóãààð ãàð óíæèæ îðæ èðýõýä òîõèîëäîíî. Óíæñàí ãàð, òîëãîéí õàìò ààðöàãò çýðýã îðæ èðíý.

Áºãñ ò¿ð¿¿ëýëò

Áºãñ áà õºë õàìòààðàà ò¿ð¿¿ëñýí õýñýã áîëñîí òîõèîëäëûã õýëíý. • Ãàäóóð ¿çëýãýýð õýâëèéí äýýä õýñýãò òîëãîé òýìòðýãäýõ áºãººä áºãñ

óìäãèéí äýýð òýìòðýãäýíý.




• Óðãèéí ç¿ðõíèé àâèà òîëãîéí ò¿ð¿¿ëýëòòýé õàðüöóóëàõàä äýýð ñîíñîãäîíî.

• ¯òðýýíèé ¿çëýãýýð òºðëºãèéí ¿åä ºãçºã áà õºë òýìòðýãäýõ áºãººä ºòãºí õàð çóíãàã ãàðàõ íü õýâèéí ¿çýãäýë þì.

Áºãñ õºë ò¿ð¿¿ëýëò

Õºë ò¿íõíèé áîëîí ºâäºãíèé ¿åýð íóãàëàðñàí áàéðëàë þì.

Öýâýð ºãçºã ò¿ð¿¿ëýëò

Õºë ò¿íõíèé ¿åýð íóãàð÷, ºâäºãíèé ¿åýð òýíèéñýí áàéíà.

Öýâýð õºë ò¿ð¿¿ëýëò

Õºë ò¿íõ áîëîí ºâäºãíèé ¿åýð òýíèéñýí áàéðëàë þì.

Õºíäëºí áàéðëàë, ìºð ò¿ð¿¿ëýëò

Óðãèéí äàãóó òýíõëýã õºíäëºí áàéðëàñàí ¿åä òîõèîëäîíî. Ìºð ò¿ð¿¿ëñýí õýñýã áîëíî. Ãàäóóð ¿çëýãýýð óìäàãíû ¿åíýýñ äýýã¿¿ð òîëãîé áà ºãçºã òýìòðýãäýõ áºãººä òîëãîé èõýâ÷ëýí õýâëèéí àëü íýã õàæóóä òýìòðýãäýíý. ¯òðýýí ¿çëýãýýð ìºð òýìòðýãäýæ áîëíî. Ñàðâóó, ýñâýë òîõîé óíæèõ áà ¿òðýýíä øóó ýñâýë ñàðâóó òýìòðýãäýíý.

ÅÐªÍÕÈÉ ÝÌ×ÈËÃÝÝ

• Ýìýãòýéí áèåèéí áàéäàë áîëîí àìüäðàëûí ÷óõàë ýðõòíèé ¿éë àæèëëàãààã (ñóäàñíû ëóãøèëò, öóñíû äàðàëò, àìüñãàë, õàëóóí) õóðäàí ¿íýëíý.

• Óðãèéí áàéäëûã ¿íýëíý:- Óìàéí áàçëàëò á¿ðèéí äàðàà óðãèéí ç¿ðõíèé öîõèëòûã ÿàðàëòàé

ñîíñîíî.• Óðãèéã ¿íýëýõ:- Óìàé àãøñàíû äàðàà óðãèéí ç¿ðõíèé öîõèëòûã ÿàðàëòàé ñîíñîíî:- Òºðºëòèéí èäýâõèòýé ¿åä 30 õîðîì òóòàìä òºðºëòèéí 2-ð ¿åä 5 õîðîì

òóòàìä äîîä òàë íü íýã óäàà á¿òýí õîðîì óðãèéí ç¿ðõíèé öîõèëòûã òîîëíî.

- Õýðýâ óðãèéí ç¿ðõíèé öîõèëò õýâèéí áóñ (1 õîðîìä 100-ààñ öººí ýñâýë 180 áà ò¿¿íýýñ îëîí) áàéâàë óðãèéí äèñòðåññ ãýæ ñýæèãëýíý.

- Óðàã îð÷ìûí øèíãýíèé á¿ðõ¿¿ë õàëüñ óðàãäâàë øèíãýíèé ºíãèéã àíõààðíà:

- Õýðýâ çóíãàã ºòãºí áàéâàë îíöãîé õÿíàæ, óðãèéí äèñòðåññèéí ýì÷èëãýý õèéíý.

- Óðàã îð÷ìûí øèíãýí ãàð÷, ò¿¿íèé õýìæýý áàãàñàõàä óðàã äèñòðåññä îðæ áîëíî.




• Áóñàä ýðõòíèé ¿éë àæèëëàãààã äýìæèõ ýì÷èëãýý õèéíý.• Òºðºëòèéí ¿å øàòûã òîäîðõîéëîõûí òóëä ïàðòîãðàô àøèãëàíà. ÒªÐªËÒ ÓÄÈÐÄÀÕ

Äàãçíû àðûí áàéðëàë

Óðä áàéðëàë ðóó øèëæèæ ýðãýõ íü 90% îð÷èìä òîõèîëäîíî. Õàðèí òîëãîé ýðãýëò õèéõã¿é, äîîøëîõã¿é áîë òºðºëòèéí ñààòàë ¿¿ñ÷ áîëíî. Õÿðçàíãèéí óðàãäàë, õÿðçàí õýò ñóíàñíààñ õÿðçàí ñýòëýëò õèéõ òîõèîëäîë òºðºëòèéí ¿åä ãàð÷ áîëíî. Õýðýâ òºðºëò óäààøèðâàë:

• Òºðºëòèéí àëü ÷ ¿åä òºðºõ çàìûí ñààòëûí ýñâýë óðãèéí ç¿ðõíèé öîõèëò õýâèéí áóñ (íýã õîðîìä 100-ààñ öººí ýñâýë 180-ààñ îëîí) øèíæ èëýðâýë òºðºëòèéã êåñàð õàãàëãààãààð øèéäíý.

• Óðàã îð÷ìûí øèíãýíèé á¿ðõ¿¿ë õàëüñ çóçààí áîë òóñãàé çîðèóëàëòûí äýãýý ýñâýë Êîõåðèéí õàâ÷óóðààð õàëüñûã öîîëíî.

• Óìàéí õ¿ç¿¿ á¿ðýí íýýãäýýã¿é áîëîâ÷ òºðºõ çàìûí ñààòëûí øèíæ èëðýýã¿é òîõèîëäîëä òºðºõ õ¿÷èéã îêñèòîöèíîîð ýð÷èìæ¿¿ëíý.

• Óìàéí õ¿ç¿¿ á¿ðýí íýýãäñýí õººõ ¿å ä¿ëýëò ýõýëñýí áîëîâ÷ óðãèéí òîëãîé äîîøëîõã¿é áîë òºðºõ çàìûí ñààòëûí øèíæ òýìäýã áàéãàà ýñýõèéã ¿íýëíý.

- Òºðºõ çàìûí ñààòëûí øèíæã¿é áîë óìàéí àãøèëòûã îêñèòîöèíîîð ýð÷èìæ¿¿ëíý.

• Óìàéí õ¿ç¿¿íèé àìñàð á¿ðýí íýýãäñýí òîõèîëäîëä:- Óìäàãíû ¿åíýýñ äýýð óðãèéí òîëãîéí 3/5-íü òýìòðýãäýæ ýñâýë

ò¿ð¿¿ëñýí õýñãèéí õºòëºõ öýã íü ààðöãèéí õºíäèéí õî¸ðäóãààð õàâòãàéãààñ äýýø áàéâàë Êåñàð õàãàëãàà õèéíý.

- Óìäàãíû ¿åíýýñ äýýð óðãûí òîëãîéí 1/5-3/5-íü òýìòðýãäýí òîëãîéí õºòëºõ öýã íü ààðöàãíû õºíäèéí 0-2 äóãààð õàâòãàéí õîîðîíä áàéâàë

- Òºðëºãèéã âàêóóì òàòàëòààð óäèðäàæ òºð¿¿ëíý. - Ýñâýë êåñàð õàãàëãàà õèéíý.- Òîëãîéí 1/5-ýýñ èõã¿é õýñýã íü óìäàãíû ¿åýñ äýýø òýìòðýãäýõ

ýñâýë òîëãîéí õºòëºõ öýã íü ààðöàãíû õºíäèéí 0 õàâòãàéä èðñýí áàéâàë âàêóóì òàòàëòààð ýñâýë ýõ áàðèõûí õàâ÷óóðààð òºð¿¿ëíý.

Äóõ ò¿ð¿¿ëýëò

Äóõíû ò¿ð¿¿ëýëòèéí ¿åä òîëãîé õàìãèéí òîì õýìæýýãýýð ãàðàõ òóë òºðºõ çàìûí ñààòàë ¿¿ñíý. Óðàã æèæèã, àìüã¿é áîëñíîîñ ÿëçðàëòòàé áàéõ ¿åä




ìàø õîâîðõîí òîõèîëäîëä àÿíäàà òîëãîéí îðîéí ò¿ð¿¿ëýëò, í¿¿ðíèé ò¿ð¿¿ëýëòýíä øèëæäýã. Æèðýìñíèé õóãàöàà ã¿éöñýí, óðàã äóíä çýðãèéí õýìæýýòýé, óðàã îð÷ìûí øèíãýíèé õàëüñ õàíçàðñàí ¿åä ýíýõ¿¿ øèëæèëò áîëîõ ÿìàð ÷ áîëîëöîîã¿é. • Óðàã àìüä áîë Êåñàð õàãàëãàà õèéíý.• Óðàã àìüã¿é áàéãààä: - óìàéí õ¿ç¿¿íèé àìñàð á¿ðýí íýýãäýýã¿é áîë Êåñàð õàãàëãààãààð

òºð¿¿ëíý.- óìàéí õ¿ç¿¿íèé àìñàð á¿ðýí íýýãäñýí áîë êðàíèîòîìè õèéíý.- Õýðýâ ýì÷ êðàíèîòîìè õèéõ óð ÷àäâàð ýçýìøýýã¿é áîë êåñàð õàãàëãàà

õèéíý.

Äóõ ò¿ð¿¿ëýëòèéí ¿åä âàêóóì òàòàëò, ýõ áàðèõûí õàâ÷óóð, óìäàãíû ¿åèéã ñýòëýí òºð¿¿ëæ áîëîõã¿é.

Í¿¿ð ò¿ð¿¿ëýëò

Ýð¿¿ íü òîëãîéí áàéðëàëûã òîäîðõîéëîõ ëàâëàãàà öýã áîëíî. Ýõèéí ààðöàãòàé õàðüöóóëàõàä óðãèéí ýð¿¿ íü óðàãø õàðñàí áàéðëàëûã ýð¿¿ íü àð òèéøýý õàðñàí áàéðëàëààñ ÿëãàõ íü ÷óõàë þì. Óæãèðñàí òºðºëò òîõèîëäîõ íü îëîíòîé.

Óðãèéí ýð¿¿ óðàãøàà õàðñàí áàéðëàëä òîëãîé äîîøèëæ áºõèéí òºðºõ áîëîìæòîé. Õàðèí ýð¿¿ íü àðàãøàà õàðñàí áàéðëàëä äýýä çýðãýýð ãýäèéñýí òîëãîé óóöíû ÿñíû àñóóõ íóãàëààíä òýýãëýæ òºðºõ áîëîìæã¿é áîëíî.

ÝÐ¯¯ ÓÐÀÃØÀÀ ÕÀÐÑÀÍ ÁÀÉÐËÀË• Óìàéí õ¿ç¿¿íèé àìñàð á¿ðýí íýýãäñýí òîõèîëäîëä:- Òºðºõ çàìààð òºðºëòèéã ¿ðãýëæë¿¿ëíý. - Òºðºëòèéí ÿâö óäààøèðñàí áîëîâ÷ òºðºõ çàìûí ñààòëûí øèíæã¿é

áîë òºðºõ õ¿÷èéã îêñèòîöèíîîð ýð÷èìæ¿¿ëíý.- Óðãèéí òîëãîéí äîîøëîëò íü óäààí áîë ýõ áàðèõûí õàâ÷óóð òàâüæ

òºð¿¿ëíý. Óìàéí õ¿ç¿¿íèé àìñàð á¿ðýí íýýãäýýã¿é, òºðºõ çàìûí ñààòëûí øèíæã¿é áîë òºðºõ õ¿÷èéã îêñèòîöèíîîð ýð÷èìæ¿¿ëíý.

ÝÐ¯¯ ÀÐÀÃØÀÀ ÕÀÐÑÀÍ ÁÀÉÐËÀË• Óìàéí õ¿ç¿¿íèé àìñàð á¿ðýí íýýãäñýí òîõèîëäîëä êåñàð õàãàëãààãààð

òºð¿¿ëíý.• Óìàéí õ¿ç¿¿íèé àìñàð á¿ðýí íýýãäýýã¿é òîõèîëäîëä óðãèéí òîëãîéí




äîîøëîëò, ýðãýëò, òºðºëòèéí ÿâöûã õÿíàíà. Òºðºõ çàìûí ñààòëûí øèíæ èëýðâýë êåñàð õàãàëãàà õèéæ òºð¿¿ëíý.

• Óðàã àìüã¿é áîë:- Êðàíèîòîìè õèéæ òºð¿¿ëíý.- Ýì÷ êðàíèîòîìè õèéõ óð ÷àäâàðûã ýçýìøýýã¿é áîë êåñàð

õàãàëãààãààð òºð¿¿ëæ áîëíî. Í¿¿ð ò¿ð¿¿ëýëòèéí ¿åä âàêóóì òàòàëò õýðýãëýæ áîëîõã¿é.

ÕÎËÈÌÎÃ Ò¯Ð¯¯ËÝËÒÓðàã ìàø æèæèã, àìüã¿é áîëæ ÿëçàðñàí ¿åä ººðºº àÿíäàà òºðºõ òîõèîëäîë áàéæ áîëíî. Óðàã õººõ ¿åä (òºðºëòèéí õî¸ðäóãààð ¿åä) òºðºõ çàìûí ñààòàë ¿¿ñíý. • Óíæñàí ãàðûã ýðã¿¿ëæ õèéõ áîëîìæ çàðèìäàà áàéäàã.

- ýìýãòýéã ºâäºã-öýýæíèé áàéðëàëä õýâò¿¿ëíý.- ãàðûã äîòîãø íü îðóóëæ ààðöãèéí íóìíû äýýð áàéðëóóëæ

áàðèíà. Óìàé àãøèæ óðãèéí òîëãîé ààðöãèéí õºíäèé ð¿¿ îðæ èðýõ õ¿ðòýë áàðèíà.

- Äàðàà íü õýâèéí òºðºëòèéí àäèëààð òºðºëòèéã óäèðäàíà. • Àæèëáàð àìæèëòã¿é áîëîõ ýñâýë õ¿é óíæèæ èðâýë òºðºëòèéã êåñàð

õàãàëãààãààð òºãñãºíº. ªÃÇªÃ Ò¯Ð¯¯ËÝËÒ

ªãçºã ò¿ð¿¿ëýëòèéí ¿åä òºðºëòèéí ÿâö óäààøèðâàë ÿàðàëòàé Êåñàð õàãàëãàà õèéõ øààðäëàãà ¿¿ñíý. Òºðºõ õ¿÷íèé ñóëðàë íü ¿ë çîõèöîë ¿¿ññýíèé øèíæ þì. ÝÐÒ ÒªÐËªÃªãçãººð ò¿ð¿¿ëñýí òºðºëò á¿ð ýõ áàðèõûí ìýñ àæèëáàð õèéõ ÷àäâàð á¿õèé àéìãèéí íýãäñýí ýìíýëãèéí òºðºõ ýìýãòýé÷¿¿äèéí òàñàã, àìàðæèõ ãàçàðò ÿâàãäàõ ¸ñòîé. • Ãàäíà òàëûí ýðã¿¿ëýã õèéõ íºõöë¿¿ä

- Æèðýìñíèé 37 äîëîî õîíîãîîñ õîéø õóãàöààíä ºãçºã ò¿ð¿¿ëýëò õýâýýð áàéãàà òîõèîëäîëä (æèðýìñíèé 37 äîëîî õîíîãîîñ ºìíº ãàäóóð ýðã¿¿ëýã àìæèëòòàé áîëîõ áîëîâ÷ ýðãýýä ºãçºã ò¿ð¿¿ëýëòýíä øèëæèõ õàíäëàãàòàé áàéäàã)

- Òºðºõ çàìààð òºðºõ áîëîìæòîé ¿åä,- Óðàã îð÷ìûí øèíãýíèé õýìæýý õýâèéí, á¿ðõ¿¿ë õàëüñ åðäèéí- ßìàð íýã õ¿íäðýë áàéõã¿é ¿åä (óðãèéí ºñºëò ñààòñàí, óìàéãààñ

öóñ àëäàõ, óðä íü êåñàð õàãàëãàà õèéëãýñýí, óðãèéí ãàæèã õºãæèë, èõýð æèðýìñëýëò, àðòåðèéí äàðàëò èõñýëò, óðàã àìüã¿é áîëîõ)

• Ãàäóóð ýðã¿¿ëýã àìæèëòòàé áîëñîí íºõöºëä öààøèä òºðºõ




çàìààð òºð¿¿ëýõ àðãà õýìæýý àâíà.• Ãàäíà òàëûí ýðã¿¿ëýã àìæèëòòàé áîëîõã¿é áîë òºðºõ çàìààð ºãçãººð íü òºð¿¿ëýõ, ýñâýë êåñàð õàãàëãàà õèéõ àðãà õýìæýý àâíà.

ÁªÃÑ Ò¯Ð¯¯ËÝËÒÈÉÃ ÒªÐªÕ ÇÀÌÀÀÐ ÒªÐ¯¯ËÝÕÄàðààõ íºõöºë áàéäàëä óð ÷àäâàð á¿õèé ýì÷, ýõ áàðèõ ýìýãòýé÷¿¿äèéí ýì÷ áºãñ ò¿ð¿¿ëýëòèéã òºðºõ çàìààð óäèðäàíà.

- Õîëèìîã, öýâýð áºãñ ò¿ð¿¿ëýëòèéí ¿åä - Ààðöãèéí õýìæýýí¿¿ä õýâèéí áàéãàà íºõöºëä - Óðàã õýò òîì áèø- Óðãèéí òîëãîé, ààðöãèéí õýìæýýíèé õîîðîíä ¿ë òîõèðîëöîîíîîñ

áîëæ êåñàð õàãàëãàà õèéëãýýã¿é òîõèîëäîë- Óðãèéí òîëãîé áºõèéñºí - Ýìýãòýéã áàéíãà ¿çýæ õÿíàí, òºðºëòèéí ÿâöûã ïàðòîãðàô õºòºëæ

õÿíàíà. • Óðàã îð÷ìûí øèíãýíèé á¿ðõ¿¿ë õàëüñ öîîðñîí äàðóéä äîòóóð ¿çëýã

õèéæ õ¿é óíæñàí ýñýõèéã ìàãàäëàõ õýðýãòýé. Òýìäýãëýõ íü: Óðàã îð÷ìûí øèíãýíèé á¿ðõ¿¿ë õàëüñûã öîîëæ áîëîõã¿é. • Õ¿é óíæñàí òîõèîëäîëä òºðºõ çàìààð òºðºëòèéã ¿ðãýëæë¿¿ëýõ

øààðäëàãàã¿é áºãººä êåñàð õàãàëãàà õèéæ òºð¿¿ëíý.• Óðãèéí ç¿ðõíèé öîõèëò õýâèéí áèø áàéâàë (1 õîðîìä 100-ñ äîîø

ýñâýë 180-ààñ äýýø) ýñâýë òºðºëò óäààøèðâàë êåñàð õàãàëãàà õèéíý.

Òýìäýãëýõ íü: Áºãñ ò¿ð¿¿ëýëòèéí ¿åä çóíãàã ãàðàõ íü ò¿ãýýìýë áºãººä ç¿ðõíèé öîõèëò õýâèéí áàéãàà ¿åä ýíý íü óðàã á¿òñýíèé øèíæ áèø þì.

Óìàéí õ¿ç¿¿íèé àìñàð á¿ðýí íýýãäýõ õ¿ðòýë ýìýãòýé ä¿ëýõ ¸ñã¿é. Óìàéí õ¿ç¿¿íèé àìñàð á¿ðýí íýýãäñýíèéã äîòóóð ¿çëýãýýð ìàãàäëàíà.

ªÃÇªÃ Ò¯Ð¯¯ËÝËÒÈÉÍ ¯ÅÄ ÊÅÑÀÐ ÕÀÃÀËÃÀÀ ÕÈÉÕ ÒÎÕÈÎËÄÎË• Äàðààõ òîõèîëäëóóäàä êåñàð õàãàëãàà õèéõ íü òºðºõ çàìààð

òºð¿¿ëñíýýñ àþóë áàãàòàé áàéäàã.- õî¸ð õºë ò¿ð¿¿ëýõ- óéòàí ààðöàã ýñâýë õýëáýð íü ãàæñàí ààðöàã- óðàã õýò òîì áàéõ- ààðöàã, òîëãîéí õýìæýýíèé ¿ë òîõèðîëöîîíîîñ áîëæ óðä íü êåñàð

õàãàëãàà õèéëãýñýí òîõèîëäîë- òîëãîé õýò ãýäèéñýí ýñâýë áºõèéñºí Òýìäýãëýõ íü: Áºãñººð ò¿ð¿¿ëñýí äóòóó õ¿¿õäèéí õóâüä òºëºâëºãººò õàãàëãààãààð êåñàð õèéñíýýð ýöñèéí ¿ð ä¿íã ñàéæðóóëàõã¿é.




Õ¯ÍÄÐÝË¯¯ÄÁºãñ ò¿ð¿¿ëýëòèéí ¿åä óðãèéí òàëààñ ãàðàõ õ¿íäðýë íü:• Õ¿é óíæèõ• Ãàð òýíèéõ, òîëãîé ãýäèéõ, óìàéí õ¿ç¿¿íèé àìñàð á¿ðýí íýýãäýýã¿é

áàéõàä òºð¿¿ëýõ, òîëãîé-ààðöãèéí õýìæýýíèé ¿ë òîõèðîëöîî çýðãýýñ õàìààðñàí òºðºëòèéí ãýìòýë

• Õ¿é óíæèõ, õ¿é äàðàãäàõ, òîëãîé ñààòàõ çýðãýýñ ¿¿äýëòýé óðãèéí á¿òýëò

• Óðãèéí äîòîð ýðõòí¿¿äèéí ãýìòýë• Õ¿ç¿¿ ãýìòýõ

ÓÐÃÈÉÍ ÕªÍÄËªÍ ÁÀÉÐËÀË, ÌªÐ Ò¯Ð¯¯ËÝËÒ• Òºðºëòèéí ýõíèé ¿åä óðàã îð÷ìûí øèíãýíèé õàëüñ á¿òýí áàéâàë

óðãèéã ãàäíà òàëààñ íü ýðã¿¿ëýõ îðîëäëîãî õèéæ áîëîõ þì.- Ãàäóóð ýðã¿¿ëýã àìæèëòòàé áîëáîë òºðºõ çàìààð òºð¿¿ëíý.- Ãàäóóð ýðã¿¿ëýã õèéõ íºõöºëã¿é ýñâýë àìæèëòã¿é áîëáîë êåñàð õàãàëãàà õèéíý.

• Õ¿é óíæñàí øèíæ áàéãàà ýñýõèéã ìàãàäëàíà.Õ¿é óíæñàí, ìàø õóðäàí òºð¿¿ëýõ áîëîìæã¿é áàéâàë êåñàð õàãàëãààãààð òºð¿¿ëíý.

Òýìäýãëýõ íü: Ýìýãòýéã õÿíàëòã¿é îðõèâîë óìàé óðàãäàõ àþóëòàé ãýäãèéã àíõààðàõ

õýðýãòýé.

Òºðºëòèéí ¿åä óðãèéí õºíäëºí áàéðëàë áàéñààð áàéãàà ¿åä óðàã àìüä, àìüã¿é àëü ÷ òîõèîëäîëä êåñàð õàãàëãàà õèéõ çàð÷ìûã îð÷èí ¿åä áàðèìòàëæ áàéíà.

ÌªÐÍÈÉ ÑÀÀÒÀË (Ìºð òýýãëýõ) ÀÑÓÓÄÀË• Óðãèéí òîëãîé ãàðñàí àòëàà ìºð òýýãëýýä ãàðàõã¿é áàéõûã õýëíý.

ÅÐªÍÕÈÉ ÓÄÈÐÄËÀÃÀ• Òºðºëò á¿ðä ÿëàíãóÿà òîì õ¿¿õýä òºðºõ ìàãàäëàëòàé ¿åä ìºð òýýãëýõ

ýðñäýë ºíäºð õýìýýí áýëýí áàéäàëä áàéõ• õýä õýäýí õ¿í òóñëàìæ ¿ç¿¿ëýõýä áýëýí áàéõ

Ìºð òýýãëýíý ãýäãèéã óðüä÷èëàí ìýäýõ áîëîìæã¿é

ÎÍÎØËÎÃÎÎ• Óðãèéí òîëãîé ãàðñàí áîëîâ÷ óòðýýíèé àìñðûí îð÷èìä íÿãò òàòàãäñàí

õýâýýð ¿ëäýíý.• Ýð¿¿ íü õÿðçàíã òýëæ ò¿ìáèéëãýíý.




• Òîëãîéíîîñ òàòàõàä ìºð óìäãèéí ¿åíèé äýýð òýýãëý÷èõýýä ãàðàõã¿é áàéíà.

ÓÄÈÐÄËÀÃÀ• Çººëºí ýäèéí ñààäûã àðèëãàõ, àæèëáàð õèéõ çàéòàé áîëãîõûí òóëä

õÿðçàíã õàæóó òèéø íü ñýòýëíý (ýïèçèîòîìè).• Ýìýãòýéã ãýäðýã íü õàðóóëæ õýâò¿¿ëýýä õºëºº òàõèìíû ¿åýð íóãàëæ

òàõèìíû õîíõðîîñ ãàðààðàà òàòàæ, ãóÿà àëü áîëîõîîð öýýæ ð¿¿ãýý îéðòóóëàõûã ò¿¿íýýñ õ¿ñíý. Òýð÷ëýí õî¸ð òóñëàõ àæèëòàí (àñðàã÷ ýñâýë ñóâèëàã÷) ýìýãòýéí íóãàëñàí ºâäãèéã öýýæ ð¿¿ íü øàõàõàä íü òóñàëíà.

• Ñàéòàð àðèóòãàñàí áýýëèé ºìñºõ:- Óðãèéí òîëãîéã õî¸ð ÷èõíèé îð÷èìä õºíäëºí áàðüæ äîîø íü çººëºí

äàðæ ºâºð òàëûí ìºð íü óìäãèéí ¿åíèé äîîãóóð ãàðàõ íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëýõ,

Òýìäýãëýõ íü: Òîëãîéã õýò äîîø íü äàðâàë ìºðíèé ìýäðýëèéí ñ¿ëæýýíèé ãýìòýë ¿¿ñãýäýã ãýäãèéã ñàíàõ õýðýãòýé:

- Ýíý ¿åä òóñëàã÷ íü óìäàãíû äýýðýýñ äîîø íü äàðæ, ìºðèéã ãàðãàõàä òóñàëíà.

Òýìäýãëýõ íü: Óìàéí ¸ðîîë äýýð äàðæ áîëîõã¿é. Ýíý íü ìºð òýýãëýõèéã óëàì äààìæðóóëæ óìàé óðàãäàõàä õ¿ðãýæ áîëíî.• Ìºð ãàðàõã¿é áîë:

- Ñàéòàð àðèóòãàñàí áýýëèé ºìñºæ ¿òðýýíä ãàðàà îðóóëíà.- Óðãèéí óðä ìºðºí äýýð ºâ÷¿¿íèé ÷èãëýëä äàðæ, ìºðèéã ýðã¿¿ëýí

ìºðíèé äèàìåòðèéã áàãàñãàíà. - Õýðýâ õýðýãöýýòýé ãýæ ¿çâýë àð òàëûí ìºðèéã äýýðõòýé àäèë

ºâ÷¿¿íèé ÷èãëýë ð¿¿ äàðæ áîëíî.• Äýýðõ àðãà õýìæýýí¿¿äýä ¿ð ä¿íã¿é, ìºð ãàðàõã¿é áîë:

- ¯òðýýíä ãàðàà îðóóëíà.- Àð òàëä áàéãàà ìºðíèé áóãàëãàíààñ áàðüæ, øóóã òîõîéíû ¿åýð

íóãàëààòàé õýâýýð íü ãàðûã óðàãø öýýæ ð¿¿ íü õºíäëºí ÷èãëýëýýð ýðã¿¿ëíý. Èíãýñíýýð óìäàãíû äýýð áàéãàà ºâºð òàëûí ìºð óìäàã ÿñíû ¿åíèé äîîãóóð îðîõ çàéã áèé áîëãîíî

• Äýýðõ á¿õ àðãà õýìæýýí¿¿ä ¿ð ä¿íã¿é áîëáîë äîîðõ ñîíãîëòóóäûã õèéæ áîëíî.

- Óðàã àìüä áàéõàä ìºðíèé ºðãºíèéã áàãàñãàõ ¿¿äíýýñ ýãýìèéã õóãàëæ óðä ìºðèéã ÷ºëººòýé áîëãîíî.

- Óðàã àìüã¿é áîë óðãèéí ñóãàíä òàòàã÷ äýãýý õèéæ àð òàëûí ãàðûã òàòàæ ãàðãàíà

Àð òàëä áàéãàà ìºðíèé áóãàëãàíààñ áàðüæ øóóã òîõîéíû ¿åýð íóãàëààòàé õýâýýð íü ãàðûã óðàãø öýýæ ð¿¿ íü õºíäëºí ÷èãëýëýýð ýðã¿¿ëíý.




3. ÈË¯¯ ÒÝÝËÒ

Òîäîðõîéëîëò Æèðýìñýí ýõ íü òºðºõ õóãàöààíààñàà 10-14 õîíîã áà ò¿¿íýýñ ÷ èë¿¿ õóãàöààãààð óðãàà òýýõèéã æèðýìñíèé èë¿¿ òýýëò ãýíý.

Øàëòãààí • Òºðëºã ýõëýõýä ãîë ¿¿ðýã ã¿éöýòãýäýã ìýäðýë øèíãýíèé çîõèöóóëãà äàðàíãóéëàãäàõ

• Öóñàí äàõü ïðîãåñòðîíû õýìæýý èõýñ÷, ýñòðîãåíû èäýâõè ñóëàðñàíààñ

• Êàëè êàëüöè, ìàãíèéí äàâñ, àöåòèëõîëèí, õîëèíýñòåðàç çýðãèéí çîõèöîë àëäàãäñàíààñ

§ Óìàéí õàíàíû ìýäðýëèéí òºãñãºëèéí öî÷ðîìòãîé áàéäàë ñóëðàõ

• ¯ð õºíäºëò• Óìàéí ñàëñòûí ¿ðýâñýë • Ãýìòýë çýðãèéí äàðàà óìàéä íèéëýãæäýã áèîëîãèéí

èäýâõèò áîäèñ áàãàñíà. 30-ààñ äýýø íàñíû àíõíû òóëãàð òºðºã÷

Óðàãò íºëººëºõ íü• Óðàã õóãàöààíààñ èë¿¿ õîíîã òýýãäýõ òóòàì ïåðèíàòàëü ýíäýãäýë

íýìýãääýã.• Ýõ áà õ¿¿õäýä òºðºõèéí ãýìòýë èõýñäýã.• Ìýäðýëèéí õºãæèë õàðüöàíãóé èë¿¿ ó÷èð àëèâàà öî÷ðîëä õýò

ìýäðýìòãèé • Õ¿÷èë òºðºã÷èéí äóòàãäàëä ìýäðýìòãèé áîëíî. • Èõñèéí õºãøðºë áîëîí ººð÷ëºëòººñ èõýñ-óìàé-óðãèéí öóñíû ýðãýëò

õÿìàðäàã. • Óðãèéí øèíãýí áàãàñíà. Çóíãàã ãàðñàíààñ íîãîîðíî, ºòãºðíº.

Æèðýìñíèé ÿâö• Ãåñòîçîîð õ¿íäðýõ• Óðãèéí õ¿÷èëòºðºã÷èéí äóòàãäàë, óðàã àìüã¿é áîëîõ• Æèðýìñýí ýìýãòýé óðãèéí á¿òýýãäýõ¿¿íýýñ õîðäîõ çýðýã õàëäâàðûí

ýõ ¿¿ñâýð áîëîõ

Òºðëºãèéí ÿâö• Óðàã îð÷ìûí øèíãýí ýðò, óðüòàæ ãàðñàíààñ òºðºëò óäààøèðàõ• ªãñºõ çàìûí õàëäâàð îðîõ• Òºðºõ õ¿÷ àíõäàã÷ààð áà õî¸ðäîã÷îîð ñóëðàõ• Óðàã, íÿðàéí á¿òýëò




• Óìàéí àãøèëòûí áàéäàë áîëîí öóñ á¿ëýãíýëòèéí ººð÷ëºëòººñ èõñèéí ¿åä áà òºðñíèé äàðààõàí ¿åä öóñ àëäàõ

Îíîø§ Ýõ áàðèõûí àñóóìæ • Ñ¿¿ë÷èéí áèåíèé þì • Óðãèéí õºäºëãººí • Æèðýìñíèé õÿíàëòûí äèíàìèê ¿çëýã§ Íýìýëò øèíæèëãýý • ÔÊÃ / óðãèéí ç¿ðõíèé öîõèëò ñóëðàõ, ººð÷ëºãäºõ, / • ÝÊÃ • Ýõî /òîëãîéí ÿñæèëò íýìýãäýõ, èõýñ íèìãýðýõ, óðàã îð÷ìûí øèíãýí áàãàñàõ, ÿñæèëòûí öýã òîäîðñîí / • Àìíèîñêîïè / óðàã îð÷ìûí øèíãýí áàãàñàõ, íîãîîí áóëèíãàðòàé áîëîõ /

Æèðýìñëýëò òºðºëòèéã óäèðäàæ ÿâóóëàõ• Òºðºõ õóãàöàà ºíãºðìºãö àìàðæèõ ãàçàð ÿàðàëòàé õýâò¿¿ëíý.• Òºðºëò ñýäýýõèéí ºìíº óìàéí õ¿ç¿¿ã ¿íýëýõ õýðýãòýé. • Óìàéí õ¿ç¿¿íèé ¿íýëãýýíèé îíîî 6 ýñâýë ò¿¿íýýñ äýýø áàéâàë òºðºëòèéã äàí îêñèòîöèíîîð ñýäýýõ áîëîìæòîé,

Óìàéí õ¿ç¿¿íèé ¿íýëãýý

Õ¿÷èí ç¿éëñ¯íýëãýý

0 1 2 3

Íýýëò Õààëòòàé 1-2 3-4 5<

Óìàéí õ¿ç¿¿íèé óðò

4-ñ äýýø 3-4 1-2 1>

Çººëºðñºí áàéäàë

Õàòóó Äóíä çýðýã Çººëºí -

Áàéðëàë Àðàãøàà Ãîëëîõ Óðàãøàà -

Òîëãîéí áàéðëàë-3 -2 -1.0

+1+2

Õýâëèéãýýð òîãîé òýìòðýõ

4/5 3/5 2/5 1/5

§ Îêñèòîöèíîîð òºðºëòèéã ñýäýýõ

Îêñèòîöèíîîð òºðºëòèéã ñýäýýõèéí ºìíº îêñèòîöèíä ìýäðýã áàéäëûã ¿íýëæ áîëíî. ¯¿íèé òóëä :




• Îêñèòîöèí 5 íýãæ + íàòðè õëîðèä 0,9%-500 ìë • Äýýðõè áýëäìýëýýñ 5 ìë-ã ñîðóóëæ àâàí 1 ìë-ýýð 1 õîðîìûí çàéòàé

5 óäàà ñóäñààð ààæèì õèéíý. 10 ìèíóòûí äîòîð óìàéä ÷àíãàðàë èëýðâýë ñîðèë ýåðýã ãýæ òîîöíî.

• Äýýðõè ñîðèë ýåðýã áîë 10 åä îêñèòîöèíûã 1 õîðîìä 8 äóñëààð äóñààíà. Öààøèä õîðîì òóòàìä 5 äóñëààð íýìýãä¿¿ëæ 40 äóñàë õ¿ðòýë äóñààíà.

§ Ïðîñòîãëàíäèíààð òºðºëò ñýäýýõ

• Óìàéí õ¿ç¿¿íèé ¿íýëãýýíèé îíîî 5 ýñâýë ò¿¿íýýñ äîîø áàéâàë ïðîñòîãëàíäèíààð òºðºëò ñýäýýíý. Ïðîñòîãëàíäèíààð òºðºëò ñýäýýõýä òºðºëò àÿíäàà ýð÷èìòýé ÿâàãäàæ áîëíî.

Ìåçîïðîñòîëîîð òºðºëòèéã ñýäýýõ: Ìåçîïðîñòîë 25 ìêã-ûã 4 öàãèéí çàéòàé, íèéò òóí 200ìêã áàéõààð òîîöîîëîí õýëýí äîð óóñãàí õýðýãëýíý. Õýðýâ ¿ð ä¿í ºãºõã¿é áîë ìåçîïðîñïðîñòîëûã 50 ìêã-ààð 6 öàãèéí çàéòàé õýëýí äîð óóñãàõ õýëáýðýýð õýðýãëýíý. Ãýõäýý íèéò òóí 200 ìêã-ààñ èë¿¿ã¿é áàéâàë çîõèíî.

§ Êåñàð õàãàëãààãààð òºðºëò øèéäâýðëýõ

• Òºðºëòèéã ñýäýýõ àæèëáàð ¿ð ä¿íã¿é áîëñîí òîõèîëäîë • Óðàã õýò òîì áîëîõ íü òîãòîîãäñîí • ªãçºã ò¿ð¿¿ëýëò á¿õèé àíõíû òºðºã÷• 30-ààñ äýýø íàñíû àíõíû òºðºã÷• Óðàã õºíäëºí áàéðëàëòàé áàéõ• Óìàé ñîðâèæèëòòîé òºðºëòèéí ¿åä òºëºâëºãººòýé êåñàð õàãàëãàà

õèéíý.




4. ÆÈÐÝÌÑÍÈÉ ÝÐÒ ¯ÅÈÉÍ ÖÓÑ ÀËÄÀËÒ

Òîäîðõîéëîëò Æèðýìñíèé ýõíèé 22 äîëîî õîíîãèéí äîòîð ¿òðýýãýýð öóñ ãàðàõûã æèðýìñíèé ýðò ¿åèéí öóñ àëäàëòàíä òîîöíî

Áàòòàé îíîø Îäîî èëýð÷ áàéãàà áà æèíõýíý èëðýõ øèíæ òýìäýã

Áàéæ áîëîõ áóñàä øèíæ òýìäýã

Òóëãàìäñàí çóëáàëò

• Áàãà çýðýã öóñ ãàð÷ áàéãàà • Óìàéí àìñàð õààëòòàé • Óìàéí õýìæýý æèðýìñíèé

õóãàöààòàé òîõèðñîí

• Õýâëèéí äîîãóóð áàãà çýðýã ºâäºõ,

áàçëàõ • Óìàé çººëºí áàéõ

Óìàéí ãàäíàõ æèðýìñëýëò

• Áàãà çýðýã öóñ ãàð÷ áàéãàà • Õýâëèéí ºâäºëòòýé • Óìàéí àìñàð õààëòòàé • Óìàé õýâèéí õýìæýýíýýñ

áàãà çýðýã òîì • Óìàé õýâèéí áàéäëààñ ¿ë

ìýäýã çººëºí

• Áèåèéí áàéäàë ñóë • Äàéâðûí ¿¿ñâýð ýìçýã • Áèåèéí þì ¿çýãäýõã¿é • Óìàéí õ¿ç¿¿ õºäºëãºõºä ýìçýã

ªñºëòã¿é æèðýìñëýëò

• Áàãà çýðýã öóñ ãàð÷ áàéãàà • Óìàéí àìñàð õààëòòàé • Óìàé æèðýìñíèé õóãàöààíààñ õýìæýýãýýð

áàãà • Óìàé õýâèéí áàéäëààñ ¿ë

ìýäýõ çººëºí

• Õýâëèéí äîîä õýñãýýð áàãà çýðýã

ºâäºëòòýé, áàçëàëòòàé • Áººí ýä ãàðñàí

ºã¿¿ëýëòýé

Ýõýëñýí çóëáàëò

• Öóñ èõýýð ãàð÷ áàéãàà • Óìàéí àìñàð íýýëòòýé • Óìàé õýìæýý æèðýìñíèé õóãàöààòàé òîõèðñîí

• Õýâëèéí äîîä õýñãýýð áàãà çýðýã ºâäºëòòýé, áàçëàëòòàé • Óìàé ýìçýã • Ýä òºñò ç¿éë ãàðààã¿é

Äóòóó çóëáàëò, õóóäàñ

• Öóñ èõýýð ãàð÷ áàéãàà • Óìàéí àìñàð íýýëòòýé • Óìàé æèðýìñíèé õóãàöààíààñ õýìæýýãýýð áàãà

• Õýâëèéí äîîä õýñãýýð áàãà çýðýã

ºâäºëòòýé, áàãà çýðýã áàçëàëòòàé

• Ýä òºñò ç¿éë äóòóó ãàðñàí




•Öóëöàíò õóðàà

• Öóñ èõýýð ãàð÷ áàéãàà • Óìàéí àìñàð íýýëòòýé • Óìàé æèðýìñíèé õóãàöààíààñ õýìæýýãýýð òîì • Óìàéí áàéäàë õýâèéí

õýìæýýíýýñ çººëºí • Óðãèéí õýñýã ýñâýë öýâð¿¿òýé ç¿éë óìàéãààñ

ãàðñàí

• Äîòîð ýâã¿éðíý áººëæ¿¿ëíý • Çóëáàñàí • Áàçàëíà /õýâëèéí äîîä õýñãýýð ºâäºëòòýé • ªíäãºâ÷íèé óéëàíõàéòàé (õÿëáàðõàí õàãàðñàí) • Ýðò ¿åèéí ìàíàñ òàòàëòûí óðüäàëòàé • Óðàã ºñºëòã¿é

`` Áàãà çýðýã öóñ ãàð÷ áàéãàà: Àðèóí öýâðèéí õýðýãëýë 5 õîðîìîîñ äýýø õóãàöààíä íîðîîã¿é áàéâàë

`` Öóñ èõýýð ãàð÷ áàéãàà: 5 õîðîìîîñ áàãà õóãàöààíä íîðñîí áàéâàë

4.1 ÒÓËÃÀÌÄÑÀÍ ÇÓËÁÀËÒ• Èõýâ÷ëýí ýì÷èëãýý øààðäàãäàõã¿é áàéäàã.• Áýëãèéí õàðüöàà, èäýâõòýé ¿éë àæèëëàãààíààñ çàéëñõèéõèéã

ýìýãòýéä çºâëºíº. Õýâòðèéí äýãëýì ÷óõàë áèø. Õýðâýý öóñ ãàðàëò çîãñâîë æèðýìñíèé õÿíàëòàíä øèëæ¿¿ëíý. Öóñ äàõèí ãàðàõûã ýðãýí õÿíàíà.

• Öóñ àëäàëò çîãñîõã¿é áàéâàë óðãèéí ºñºëòèéã æèðýìñíèé ñîðèë áà ÷àíä àâèàíû øèíæèëãýýãýýð, óìàéí ãàäíàõ æèðýìñíèéã ÷àíä àâèàí øèíæèëãýýãýýð øàëãàíà. Öóñ ãàð÷ áàéõàä óìàéí õýìæýý õóãàöààíààñàà òîì áàéâàë èõýð æèðýìñëýëò, öóëöàíò õóðàà áàéæ áîëçîøã¿éã òîäðóóëíà.

Äààâðûí ýì¿¿ä (îêñèòîöèí, ïðîäåñòèí) ýñâýë òîêîëèòèê¿¿äèéã (ñàëáóòàìîë, èíäîìåòàöèí) çóëáàëòààñ ñýðãèéëæ õýðýãëýæ áîëîõã¿é.

4.2 ªÑªËÒÃ¯É ÆÈÐÝÌÑËÝËÒ• Õýðâýý 16 äîëîî õîíîãòîéãîîñ áàãà õóãàöààòàé æèðýìñýí áîë

óìàéí õºíäèéãººñ ýäèéã àâàõ àæèëáàðûã òºëºâëºíº. Ãýõäýý ýíý íü ÿàðàëòàé ç¿éë áèø.

- Øààðäëàãàòàé áîë 15 õîðîìûí äàðàà äàâòàí Ýðãîìåòðèí 0.2 ìã áóë÷èíä òàðèõ ýñâýë ìèñîïðîñòîë 400ìêã óóëãàíà (øààðäëàãàòàé áîë 4 öàãèéí äàðàà íýã óäàà äàâòàíà).




- Óìàéí õºíäèéãººñ ýäèéã öýâýðëýíý.• Õýðâýý 16 äîëîî õîíîãòîéãîîñ òîì õóãàöààòàé áîë:

- Óðàã èõñèéã óìàéãààñ çóëáàæ ãàðãàõûã õ¿ëýýõ áà ¿ëäñýí ç¿éëèéã óìàéãààñ öýâýðëýæ àâíà.

- Øààðäëàãàòàé áîë ôèçèîëîãèéí øèíãýí ýñâýë Ðèíãåðèéí 1ëèòð óóñìàëä 40 íýãæ îêñèòîöèí õèéæ ñóäñààð 1 õîðîìä 40 äóñàë äóñàõààð òàðèíà.

• Ýì÷èëãýýíèé äàðàà ýìýãòýéã ýðãýæ õÿíàíà.

4.3 ÄÓÒÓÓ ÇÓËÁÀËÒ

• Õýðâýý öóñ àëäàëò áàãà áóþó äóíä çýðýã ãàðñàí, æèðýìñëýëò 16 äîëîî õîíîãîîñ äîòîãø õóãàöààòàé áàéâàë óìàéí õ¿ç¿¿ã íýýõã¿é óðàã èõñèéã áàãàæààð àâíà.

• Õýðâýý öóñ àëäàëò èõòýé, æèðýìñëýëò 16 äîëîî õîíîãîîñ áàãà õóãàöààòàé áàéâàë óìàéã öýâýðëýõ õýðýãòýé: ¯¿íä:

- Óìàéí õºíäèéã âàêóóì ñîðóóðààð ñîðóóëíà. Õýðâýý ñîðóóëàõ áîëîìæã¿é áîë óìàéí õºíäèéã õóñóóðààð

öýâýðëýíý.- Õýðâýý óìàéí õºíäèéã ÿàðàëòàé öýâýðëýõ áîëîìæã¿é áîë

ýðãîìåòðèí 0.2ìã áóë÷èíä òàðèõ (øààðäëàãàòàé áîë 15 õîðîìûí äàðàà äàâòàíà) ýñâýë ìèñîïðîñòîë 400 ìêã óóëãàíà (øààðäëàãàòàé áîë 4 öàãèéí äàðàà íýã óäàà äàâòàíà).

• Õýðâýý æèðýìñëýëò 16 äîëîî õîíîãòîé òîì áàéâàë:- Øààðäëàãàòàé áîë 1 ëèòð øèíãýíä 40 íýãæ îêñèòîöèí õîëüæ

ñóäñààð (ôèçèîëîãèéí øèíãýí ýñâýë Ðèíãåðèéí óóñìàë) 1 õîðîìä 40 äóñëààð òàðèíà.

- Øààðäëàãàòàé áîë 200ìêã ìèñîïðîñòîë ¿òðýýãýýð 4 öàã òóòàìä óìàéä áàéãàà ýä á¿ðýí ãàðòàë õèéíý. Ãýõäýý 800ìêã-ààñ èë¿¿ õýðýãëýæ áîëîõã¿é.

- ¯ëäñýí ýäèéã óìàéí õºíäèéãººñ õóñóóðààð öýâýðëýæ àâíà.- Ýì÷èëãýýíèé äàðàà ýìýãòýéã ýðãýæ õÿíàíà.

4.4 Á¯ÐÝÍ ÇÓËÁÀËÒ

• Èõýíõ òîõèîëäîëä óìàéã öýâýðëýõ øààðäëàãàã¿é.• Öóñ àëäàëò èõ áàéãàà ýñýõèéã àæèãëàíà.• Ýì÷èëãýýíèé äàðàà ýìýãòýéã ýðãýæ õÿíàíà.

Çóëáàñàí ºã¿¿ëýìæòýé ýìýãòýéã ýðãýí õÿíàõ




Çóëáàæ áàéñàí ýìýãòýéä ¿òðýýãýýð ÿëãàäàñ ãàðàõààñ íü ºìíº çóëáàëò æèðýìñíèé 15%-èàñ áàãàã¿é õóâüä õ¿íäðýë òîõèîëääîã ãýäãèéã òàéëáàðëàíà. Ìºí òóõàéí æèðýìñëýëò öààøäàà ìóó ¿ð ä¿íòýé áîëæ áîëîõ, ¿ð çóëáàëòûí øàëòãààí áà ¿æèë õàëäâàð íü æèðýìñëýëò àìæèëòòàé òºãñºõèéã ººð÷èëæ áîëîõ òàëààð îéëãóóë.

Äóòóó çóëáàñàí ýìýãòýé÷¿¿ä õ¿¿õýä òºð¿¿ëýõèéã õ¿ñâýë òýäýíä á¿ðýí ýäãýðýõ õ¿ðòëýý äàõèí æèðýìñëýõã¿é áàéõ òàëààð çºâëºíº.

Àþóëòàé ¿ð õºíä¿¿ëñýí ýìýãòýéä çºâëºãºº ÷óõàë. Õýðâýý òýä æèðýìñëýõèéã õ¿ñýõã¿é áàéãàà áîë ãýð á¿ë òºëºâëºëòèéí àðãóóäààñ øóóä (7õîíîã äîòîð) õýðýãëýæ ýõýëíý. Òýð àðãóóä íü öààøèä ýì÷èëãýý øààðäàõ íîöòîé çîâèóð øàíàëãàà ¿¿ñýõã¿é áàéõ õýðýãòýé. Ýìýãòýé ãýð á¿ë òºëºâëºëòèéí îëîí àðãóóäààñ ñîíãîëò õèéõ áà õ¿ññýí çºâëºãººíºº õ¿ëýýí àâíà.

Øààðäëàãàòàé áîë ýìýãòýéä íºõºí ¿ðæèõ¿éí áóñàä òóñëàìæèéí òàëààð òàíèóëàõ õýðýãòýé. Æèøýýëáýë çàðèì ýìýãòýéä äàðààõ ç¿éëèéã àíõààðàõ øààðäëàãàòàé:• Òàòðàíãèéí âàêöèí õèéãäñýí ýñýõ• ÁÇÕª-íèé ýì÷èëãýý• Óìàéí õ¿ç¿¿íèé õàâäðûã èëð¿¿ëýõ øèíæèëãýý

4.5 ÓÌÀÉÍ ÃÀÄÍÀÕ ÆÈÐÝÌÑËÝËÒ

Óìàéí ãàäíàõ æèðýìñëýëò ãýäýã íü óìàéí õºíäèéãººñ áóñàä ýðõòýíä ¿ð õºâðºë õºãæèõèéã õýëíý. Óìàéí ãàäíàõ æèðýìñëýëòèéí èõýíõ íü ãóóðñàí õîîëîéä ÿâàãäàíà (90% ãàðóé).

Èëðýõ øèíæ òýìäýã íü æèðýìñëýëò çàäàðñàí ýñýõýýñ õàìààðàí ººð ººð áàéíà. Óìàéí ãàäíàõ æèðýìñëýëò çàäàðñàí ¿åä àðûí õ¿íõðýýãýýð õàòãàëò õèéõ íü îíîøëîãîîíû ãîë ýõ þì. Ãýâ÷ ñèéâýíä æèðýìñíèé ñîðèëûã ÷àíä àâèàí øèíæèëãýýòýé õàìò õýðýãëýäýã. Öóñ á¿ëýãíýõã¿é áîë ÿàðàëòàé ýì÷èëãýý ýõýëíý.




Óìàéí ãàäíàõ æèðýìñëýëòèéí øèíæ¿¿ä

Çàäðààã¿é óìàéí ãàäíàõ æèðýìñëýëò

Çàäàðñàí óìàéí ãàäíàõ æèðýìñëýëò

• Æèðýìñíèé ýðò ¿åèéí øèíæ òýìäã¿¿ä (öóñàðõàã ç¿éë áàãààð ãàðàõ, öóñ àëäàõ, äîòîð ýâã¿éðýõ, õºõ õºíä¿¿ðëýõ, ¿òðýý áà óìàéí õ¿ç¿¿ õºõðºõ, óìàé áàãà çýðýã òîìðîõ, øýýñ îéðõîí îéðõîí õ¿ðýõ)

• Õýâëèé, áàãà ààðöãààð ºâäºõ

• Ñóëäàõ, ãýíýò óõààí áàëðàõ • Ñóäàñíû ëóãøèëò îëøðîõ áà

ñóëðàõ (1 õîðîìä 110 áà ò¿¿íýýñ îëîí áîëîõ)

• Öóñíû äàðàëò áóóðàõ • Ýðãýëäýõ öóñíû õýìæýý áàãàñàõ • Õýâëèé áà áàãà ààðöãààð õ¿÷òýé

ºâäºõ • Õýâëèé öàðäàéõ • Äàðàëò ãýíýò óíàõ • Öàéâàð öîíõèãîð áîëîõ

- Õýâëèé öàðäàéõ íü õýâëèéä ñóë öóñ áàéãààã èëòãýíý.ßëãàõ îíîø;Óìàéí ãàäíàõ æèðýìñëýëòèéí ýëáýã òîõèîëäîõ ÿëãàõ îíîø áîë òóëãàðñàí çóëáàëò þì. Áàãà ààðöãèéí õóðö áîëîí àðõàã ¿ðýâñýëò ºâ÷í¿¿ä, ºíäãºâ÷èéí óéëàíõàé (õàãàðñàí áà ìóøãèðñàí), ìóõàð îëãîéí õóðö ¿ðýâñýë çýðãýýñ ÿëãàæ îíîøèëíî.Õýðâýý áîëîìæòîé áîë ÷àíä àâèàí øèíæèëãýý íü òóëãàðñàí çóëáàëò áà ºíäãºâ÷èéí õàâäàð, óéëàíõàéãààñ óìàéí ãàäíàõ æèðýìñëýëòèéã ÿëãàõàä ÷óõàë ¿¿ðýãòýé.

ßàðàëòàé ýì÷èëãýý;• Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý õèéíý. Ëàïàðîòîìè ÿàðàëòàé õèéíý. Ìýñ

çàñàëä îðîõûí ºìíº öóñíû øèíæèëãýýã õ¿ëýýõ øààðäëàãàã¿é.• Ìýñ çàñëûí ¿åä ºíäãºâ÷ áà ãóóðñàí õîîëîéã õî¸óëàíã øàëãàíà:

- Ãóóðñàí õîîëîé èõýýð ãýìòñýí áàéâàë ò¿¿íèéã àâíà (öóñ ãàð÷ áàéãàà áîëîí ¿ð òîãòñîí õýñãèéã õàìòàä íü àâàõ). Ýì÷èëãýýíèé ýíý àðãûã èõýâ÷ëýí ñîíãîíî.

- Ãóóðñàí õîîëîé áàãà çýðýã ãýìòñýí áàéâàë ¿ð òîãòñîí óðãèéí õýñãèéã öýâýðëýæ àâààä ãóóðñàí õîîëîéã ¿ëäýýíý. Ýíý íü æèðýìñëýõ ýìýãòýéä ìàø ÷óõàë áîëîâ÷ äàõèí óìàéí ãàäíàõ æèðýìñëýëò ¿¿ñýõ ýðñäýëòýé.

Öóñûã ýðã¿¿ëæ ñýëáýõÖóñ èõýýð àëäñàí áàéâàë õàëäâàðëàãäààã¿é øèíý áàéãàà öóñûã ººðò íü áóöààæ ñýëáýæ áîëíî (æèðýìñíèé õóãàöàà õîæóó, öóñ óðàã îð÷ìûí øèíãýíòýé õîëèëäñîí áàéâàë ººðèéí öóñûã ýðã¿¿ëæ ñýëáýõã¿é). Öóñûã ìýñ çàñëûí ÿâöàä õýâëèéí õºíäèéã íýýìýãö àâíà:




- Çàðèìäàà ýìýãòýéã ìýñ çàñëûí øèðýýí äýýð áàéõàä íü ìýñ çàñàë ýõëýõèéí ºìíº õýâëèé öóñ èõòýé öàðäãàð áàéâàë õýâëèéí óðä õàíààð õàòãàëò õèéæ öóñûã àâ÷ áîëîõ áîëîâ÷ ýðñäýë èõòýéã àíõààðâàë çîõèñòîé.

- Öóñûã ýðã¿¿ëýí ñýëáýõ äàðààëàë:- Öóñûã íºæººñ ÿëãàæ, àðèóòãàñàí õàëáàãààð õýâëèéí õºíäèéãººñ

àâíà.- Àíòèñåïòèê óóñìàëòàé äîíîðûí öóñíû óóòíû òàãèéã öýâýðëýýä,

àðèóòãàñàí èðòýé ç¿éëýýð ò¿¿íèéã îíãîéëãîíî.- Óóòàíä ýìýãòýéí öóñûã ñàâëàõ áà áóöààæ ñýëáýõäýý ø¿¿ëò¿¿ð òîð

àøèãëàíà.- 90 ìë öóñàíä 10 ìë öèòðàòûí ñîä íýìæ ºãíº. Õýðâýý

àíòèêîàãóëàíòòàé (á¿ëýãíýëòèéí ýñðýã óóñìàëòàé) äîíîðûí óóò áàéâàë ñîä õýðýãëýõã¿é.

¯ð äàãàâàðûí ýì÷èëãýý;

• Æèðýìñëýëòèéí òàâèëàí ¿ð ä¿íãèéí òàëààð çààâàð, çºâëºãºº ºãíº. Öààøèä óìàéí ãàäíàõ æèðýìñëýëòèéí ýðñäýë èõýñ÷ áîëîõ òàëààð áîëîí ãýð á¿ë òºëºâëºëòèéí òàëààð çºâëºãºº ºã÷, õýðâýý õ¿ñâýë æèðýìñëýëòýýñ ñýðãèéëýõ àðãóóäààð õàíãàíà.

• Öóñ áàãàäàëòòàé ¿åä ôåððèîñ ñóëôàò ýñâýë ôåððèîñ ôóìåðàòûã ºäºðò 60ìã-ààð 6 ñàðûí òóðø óóëãàíà.

• 4 äîëîî õîíîã òóòàìä äàâòàí ¿çíý.

4.6 ÖÓËÖÀÍÒ ÕÓÐÀÀÖóëöàíò õóðàà íü õîðèîíû õýâèéí áóñ õýò çóçààðàë þì.

ßàðàëòàé ýì÷èëãýý• Öóëöàíò õóðàà ãýæ îíîøëîãäñîí òîõèîëäîëä óìàéí õºíäèéã

öýâýðëýíý:- Óìàéí õ¿ç¿¿ã íýýõ øààðäëàãàòàé áîë ïàðàöåðâèêàë õîðèã õèéíý.- Âàêóóì ñîðóóð àøèãëàíà. Ãàð âàêóóì ñîðóóð íü àþóëã¿é áºãººä

öóñ áàãà ãàðíà. Ìåòàëë õóñóóð õýðýãëýâýë óìàé öîîðîõ ýðñäýë èõòýé;

- Óìàéã öýâýðëýõ ¿åä 3 òàðèóðûã ýýëæëýí õýðýãëýíý. Ýíý íü óìàéä àãóóëàãäàæ áàéãàà ç¿éëèéã õóðäàí àâàõàä äºõºìòýé.

• 1ëèòð øèíãýí (ôèçèîëîãèéí óóñìàë áóþó Ðèíãåðèéí óóñìàë)-ä 20 íýãæ îêñèòîöèíûã õîëüæ 1 õîðîìä 60 äóñàë äóñàõààð òîîöîí, öóñ àëäàëòààñ ñýðãèéëæ óìàéí õºíäèéã öýâýðëýæ áàéõäàà ñýëáýíý.




¯ð äàãàâàðûí ýì÷èëãýý:

• Æèðýìñëýõýýñ ñýðãèéëýí äààâðûí áýëäìýëèéã 1 æèëýýñ áàãàã¿é õóãàöààãààð ºãíº. Õýðâýý ýìýãòýé áîëîí ò¿¿íèé ãýð á¿ë òºãñ àðãûã õ¿ñâýë ãóóðñàí õîîëîéã áîîæ áîëíî.

• Çóëáàñàí ýìýãòýé òðîôîáëàñòûí ºâ÷í¿¿ä áîëîí õîðèîíêàðöèíîìûí ýðñäýë èõòýé ó÷èð 1 æèëýýñ áàãàã¿é õóãàöààíä 8 äîëîî õîíîã òóòàìä çºâëºãºº ºã÷, ýðãýí õÿíàæ, øýýñýíä öýëìýíãèéí ãîíàäîòðîïèí èëð¿¿ëýõ ñîðèë òàâèõ õýðýãòýé. 8 äîëîî õîíîãèéí äàðàà øýýñýíä æèðýìñíèé ñîðèë ñºðºã áîëîõã¿é áàéõ ýñâýë 1 æèëèéí äîòîð äàõèí ýåðýã ãàðâàë õàâäàð ñóäëàëûí òºâèéí õÿíàëòàíä àâ÷ ýì÷èëíý.

5. ÆÈÐÝÌÑÍÈÉ ÕÎÆÓÓ ÁÓÞÓ ÒªÐªÕ ¯ÅÈÉÍ ÖÓÑ ÀËÄÀËÒ

Òîäîðõîéëîëò Æèðýìñíèé 22 äîëîî õîíîãòîéãîîñ õîéø õóãàöààíä ¿òðýýíýýñ öóñ ãàðàõûã õîæóó áóþó òºðºõ ¿åèéí öóñ àëäàëò ãýíý.

Àíãèëàë /Öóñ àëäàëòûí õýëáýð¿¿ä/

• Öóñàðõàã ñàëèà • ßìàð íýãýí áàéäëààð öóñ ãàðàõ

Òºðºõèéí ºìíºõ ¿åèéí öóñ àëäàëòûí îíîøëîãîî

ÎíîøÎäîîãèéí áà

ãàðöààã¿é èëðýõ øèíæ¿¿ä

Õààÿà èëðýõ øèíæ òýìäã¿¿ä

Õýâèéí áàéðëàñàí èõñèéí öàãààñ ºìíº õîâõðîëò

• Æèðýìñíèé 22 äîëîî õîíîãòîéãîîñ

õîéø öóñ àëäàõ • Õýâëèéãýýð áàéíãà

áîëîí ¿å ¿å ºâäºõ

• Äàéðëàãà • Óìàé ýìçýãëýëòýé • Óðãèéí õºäºëãººí öººðºõ áà

óðàã õºäëºõã¿é áîëîõ • Óðãèéí ç¿ðõíèé öîõèëò ñîíñîãäîõã¿é áóþó óðãèéí äèñòðåññ ¿¿ñíý

Óìàéí óðàãäàë

• Õýâëèéä áîëîí ¿òðýýíýýñ öóñ àëäàõ • Õýâëèéãýýð õ¿÷òýé ºâäºõ (óìàé óðàãäñàíû äàðàà ºâäºëò íàìäàíà)

• Äàéðëàãà • Õýâëèéä ñóë øèíãýíòýé • Óìàéí õýëáýð õýâèéí áóñ • Õýâëèé ýìçýãëýëòýé • Óðãèéã òýìòðýõýä õÿëáàð áàéõ • Óðãèéí õºäºëãººí áà ç¿ðõíèé öîõèëò áàéõã¿é áîëîõ • Ýõèéí ñóäàñíû ëóãøèëò õóðäñàõ




Èõýñ ò¿ð¿¿ëýëò

• Æèðýìñíèé 22 äîëîî õîíîãòîéãîîñ õîéø öóñ àëäàõ

• Äàéðëàãà • Áýëãèéí õàðüöààíû ¿åä öóñ

ãàðàõ • Óìàéí áàçëàëòã¿é • Óðãèéí ò¿ð¿¿ëñýí õýñýã áàãà

ààðöàãò áóþó óìàéí äîîä õýñýãò òýìòðýãäýõã¿é

Åðºíõèé ýì÷èëãýý;• Á¿õ áîëîëöîîã äàé÷ëàí, õîéøëóóëøã¿é àðãà õýìæýý àâíà.• Ýìýãòýéí áèåèéí åðºíõèé áàéäàë, àìüäðàëûí ÷óõàë ýðõòíèé ¿éë

àæèëëàãààã (ñóäàñíû ëóãøèëò, öóñíû äàðàëò, àìüñãàë, õàëóóí) ò¿ðãýí õóãàöààíä ¿íýëíý.

Ýíý øàòàíä ¿òðýýíèé ¿çëýã õèéæ áîëîõã¿é.

• Äàéðëàãà áàéâàë ýì÷èëãýýã ÿàðàëòàé õîéøëóóëàëã¿é ýõýëíý. Äàéðëàãûí øèíæ òýìäýã îäîîãîîð áàéõã¿é áàéñàí ÷ áèåèéí áàéäàë öààøäàà õóðäàí ìóóäàæ áîëîõ òóë äàéðëàãûã áàéíãà ñàíàæ áàéõ õýðýãòýé. Õýðâýý äàéðëàãà ¿¿ñýõýýð áîë ýì÷èëãýýã ÿàðàëòàé ýõëýõ íü ÷óõàë.

• Ñóäñààð øèíãýí áîëîí öóñ îðëîõ øèíãýí ñýëáýæ ýõýëíý.

5.1 ÕÝÂÈÉÍ ÁÀÉÐËÀÑÀÍ ÈÕÑÈÉÍ ÖÀÃÀÀÑ ªÌÍª ÕÎÂÕÐÎËÒ

Õýâèéí áàéðëàñàí èõñèéí öàãààñ ºìíºõ õîâõðîëò ãýäýã íü óðàã òºðºõººñ ºìíº õýâèéí áàéðëàñàí èõýñ óìàéãààñ ñàëæ õîâõðîõ ÿâäàë þì. • Öóñíû á¿ëýãíýëòèéã õÿíàíà. Öóñûã àâààä 7 õîðîì áîëñíû äàðàà öóñ

á¿ëýãíýõã¿é áàéâàë öóñíû á¿ëýãíýëòèéí ýìãýã ãýæ ñýæèãëýíý.• Øèíý öóñ ñýëáýõ øààðäëàãàòàé• Öóñ èõýýð àëäàæ áàéâàë òºðºëòèéã ÿàðàëòàé øèéäíý.

- Óìàéí õ¿ç¿¿ á¿ðýí íýýãäñýí íºõöºëä âàêóóì òàòàëòààð òºð¿¿ëíý. - Òºðºõ çàìààð òºð¿¿ëýõ áîëîìæã¿é ¿åä êåñàð õàãàëãàà õèéæ

òºð¿¿ëíý.Òýìäýãëýë: Õýâèéí áàéðëàñàí èõñèéí öàãààñ ºìíºõ õîâõðîëò íü òºðñíèé äàðààõ ¿åèéí öóñ àëäàëòàíä õ¿ðãýíý.• Öóñ àëäàëò áàãà áóþó äóíä çýðýã áàéâàë (Ýõýä õ¿íäðýë áàéõã¿é)

óðãèéí ç¿ðõíèé öîõèëòîîñ õàìààðóóëæ àðãà õýìæýý àâíà:- Óðãèéí ç¿ðõíèé öîõèëò õýâèéí, ººð÷ëºëòã¿é ¿åä óðàã îð÷ìûí

øèíãýíèé á¿ðõ¿¿ë õàëüñûã ç¿¿, ýñâýë äýãýýãýýð öîîëíî .-Óìàéí àãøèëò ñóë áàéâàë òºðºëòèéã îêñèòîöèíîîð ò¿ðãýñãýíý.-Óìàéí õ¿ç¿¿ áýëòãýãäýýã¿é áàéâàë êåñàð õàãàëãàà õèéíý.

- Óðãèéí ç¿ðõíèé öîõèëò õýâèéí áèø áîë (1 õîðîìä 100-ààñ öººí áóþó 180, ò¿¿íýýñ îëîí áàéâàë):




- Òºðºõ çàìààð ÿàðàëòàé òºð¿¿ëíý.- Òºðºõ çàì áýëòãýãäýýã¿é áàéâàë êåñàð õàãàëãààãààð òºð¿¿ëíý.

Öóñ á¿ëýãíýëòèéí ýìãýã Öóñ á¿ëýãíýëòèéí ýìãýã íü ýõ áàðèõûí ãàðàëòàé öóñ àëäàëòûí øàëòãààí, ìºí õ¿íäðýë áîëäîã. Ýíý íü èõýñ öàãààñ ºìíº õîâõðîõ, óðàã õýâëèéäýý ýíäýõ, ìàíàñ òàòàëò, óðàã îð÷ìûí øèíãýíýýð ¿¿ñýõ ýìáîëè áà áóñàä øàëòãààíààð ¿¿ñãýãäýíý. Ýìíýë ç¿éí øèíæ íü çºâõºí ëàáîðàòîðèéí øèíæèëãýýãýýð îíîøëîãääîã õ¿íäðýë¿¿äýýñ (òðîìáîòîé áóþó òðîìáîã¿é) ýõëýýä èõ öóñ àëäàëòààñ ¿¿ñýõ øèíæ òýìäýã õ¿ðòýëõ çóðàãëàëóóäààð èëýðíý.Òýìäýãëýë: Öóñ á¿ëýãíýëòèéí ýìãýã ¿¿ñãýäýã õóðö öóñ àëäàëòûí ¿åä öóñíû ýçýëõ¿¿íèéã áóóðóóëàõã¿éí òóëä ñóäñààð øèíãýí (ôèçèîëîãèéí óóñìàë áà Ðèíòåðèéí óóñìàë) ñýëáýíý.• Öóñ á¿ëýãíýëòèéí ýìãýã ¿¿ñãýñýí øàëòãààíûã ýì÷èëíý - Èõýñ õîâõðîëò - Ìàíàñ òàíàëò• Öóñ àëäàëòûã õÿíàæ öóñíû á¿òýýãäýõ¿¿í õýðýãëýíý.

- Öóñ á¿ëýãíýëòèéí õ¿÷èí ç¿éëñ áóþó öóñíû óëààí ýñèéã õýâèéí áàéëãàõûí òóëä øèíý öóñ ñýëáýíý.

- Øèíý öóñ õèéõ áîëîìæã¿é áîë ýì÷èëãýýíèé äàðààõ àðãóóäààñ ñîíãîíî.

- Öóñ á¿ëýãíýëòèéí õ¿÷èí ç¿éëèéã òîãòâîðæóóëàõûí òóëä øèíýýð áýëòãýæ õºëäººñºí ñèéâýí (15ìë/êã) ñýëáýíý.

- Öóñíû óëààí áººìèéã íºõºæ, òóíãààñàí óëààí áººì ñýëáýíý.- Ôèáðèíîãåíèéã íºõºæ õºëäººñºí ôèáðèí ñýëáýíý.- Öóñíû òðîìáîöèòûí (ÿëòñàí ýä) òîî 20000-ààñ öººðñºí ýñâýë öóñ

àëäàëò ¿ðãýëæèëæ áàéâàë òóíãààñàí òðîìáîöèò ñýëáýíý.

5.2 ÓÌÀÉÍ ÓÐÀÃÄÀË

Óðãèéí òîëãîé ààðöàãò ñààòñíààñ óìàé óðàãäàæ öóñ àëäàíà. Õýâëèéí õºíäèé ð¿¿ öóñ àëäàæ áîëíî. Óìàéí äîîä òàñëàâ÷ààð ºðãºí õîëáîîñ ðóó óðàãäñàí íºõöºëä õýâëèéí õºíäèéä ñóë öóñ áàéõã¿é áàéæ áîëíî.• Ìýñ çàñëûí ºìíº öóñíû ýçýëõ¿¿íèéã õàäãàëàõûí òóëä ñóäñààð

øèíãýí (ôèçèîëîãèéí óóñìàë áóþó Ðèíãåðèéí óóñìàë) ñýëáýíý.• Ìýñ çàñàë ÿàðàëòàé õèéæ êåñàð õàãàëãààãààð òºð¿¿ëíý. • Óìàéí óðàãäëûí èðìýãò ¿õæèë ¿¿ñýýã¿é áîë óìàéã àâàõã¿é ¿ëäýýõ íü

öóñ àëäàëò áàãàòàé, õóãàöàà áàãà.




Óìàé óðàãäàõ íü äàðààãèéí æèðýìñëýëòýíä ýðñäýë èõòýé ó÷èð ÿàðàëòàé àðãà õýìæýý àâñíû äàðàà ýìýãòýéä æèðýìñëýõýýñ ñýðãèéëýõ áàéíãûí àðãóóäààñ ñîíãîõ òàëààð ÿðèëöàíà.

• Óìàéã ¿ëäýýõ áîëîìæã¿é íºõöºëä óìàéã òàéðíà. Õýðâýý óìàéí õ¿ç¿¿ áà ¿òðýýíèé õàíà ðóó ãýìòñýí áîë óìàéã á¿ðýí àâàõ ìýñ çàñàë õèéíý.

5.3 ÈÕÝÑ Ò¯Ð¯¯ËÝËÒ Èõýñ ò¿ð¿¿ëýëò ãýäýã íü èõýñ óìàéí õ¿ç¿¿íä îéðõîí áýõëýãäýõ nðîöåññ þì.Ñýðýìæë¿¿ëýã: Êåñàð õàãàëãàà ÿàðàëòàé õèéõ áýëòãýëã¿éãýýð ¿òðýýãýýð ¿çëýã õèéæ áîëîõã¿é. ¯òðýýíýýñ öóñ ãàðñàí øàëòãààí íü óìàéí õ¿ç¿¿íèé ¿ðýâñýë, ãýìòýë, óìàéí õ¿ç¿¿íèé óðãàöàã, õîðò õàâäàð áàéæ áîëîõ ó÷èð ¿òðýýíä òîëèîð ¿çëýã õèéíý. • Öóñíû ýçýëõ¿¿íèéã õàäãàëàõûí òóëä ñóäñààð øèíãýí (ôèçèîëîãèéí

óóñìàë áóþó Ðèíãåðèéí óóñìàë) ñýëáýíý.• Àëäñàí öóñíû õýìæýýã òîîöîõ:- Öóñ àëäàëò èõòýé áóþó ¿ðãýëæèëæ áàéâàë óðãèéí õºãæëèéã ¿ë

õàðãàëçàí êåñàð õàãàëãàà õèéíý.- Öóñ àëäàëò çîãññîí ýñâýë áàãààð ãàð÷ áàéãàà, óðàã äóòóó õºãæèëòýé

áàéâàë òºðºëòèéã õ¿ëýýõ òàêòèê áàðèìòàëíà:- Ýìýãòýéã òºðºõ õ¿ðòýë ýìíýëýãò õýâò¿¿ëíý;- Öóñ áàãàäàëòûã ýì÷èëæ ôåððèîñ ñóëôàò ýñâýë ôåððèîñ ôóìåðàòûã

ºäºðò 60ìã-ààð 6 ñàðûí òóðø óóëãàíà.- Øààðäëàãàòàé ¿åä öóñ ñýëáýíý.- Öóñ àëäàëò ýì÷ëýãäñýí íºõöºëä ýõ, óðàãò òîõèîëäîõ ýðñäýë áîëîí

àøèãòàé áàéäëààñ õàìààðóóëæ ýì÷èëãýýã øèéäýõ áóþó òºðºëòèéã õ¿ëýýæ óäèðäàíà.

ÎÍÎØÈÉÍ ÁÀÒÀËÃÀÀÆÓÓËÀËÒ• Õýðâýý áîëîìæòîé áîë ÷àíä àâèàíû øèíæèëãýýãýýð èõñèéí

áàéðëàëûã òîãòîîíî. Èõýñ ò¿ð¿¿ëñýí íü òîãòîîãäñîí, óðãèéí õºãæèë ã¿éöýä áîë òºð¿¿ëýõ òºëºâëºãºº áàðèìòàëíà.

• ×àíä àâèàíû øèíæèëãýý õèéõ áîëîìæã¿é ýñâýë ä¿ãíýëò áîäèò áàéäàëä íèéöýõã¿é áóþó æèðýìñíèé õóãàöàà 37 äîëîî õîíîãîîñ áàãà áîë 37 äîëîî õîíîã õ¿ðòýë õ¿ëýýíý.

• ×àíä àâèàíû øèíæèëãýý õèéõ áîëîìæã¿é ýñâýë ä¿ãíýëò áîäèò áàéäàëä íèéöýõã¿é áóþó æèðýìñíèé õóãàöàà 37 äîëîî õîíîãîîñ äýýø áîë èõýñ ò¿ð¿¿ëñýíã ¿ã¿éñãýõèéí òóëä øèíæèëãýýã äàâòàíà. Ýíý íü òºðºõ çàìààð áóþó êåñàð õàãàëãààãààð òºð¿¿ëýõ 2 çàìûã ñîíãîõ áýëòãýë áîëíî:




- Ñóäñàíä áàéíãûí ãóóðñ òàâüæ, áîëîìæòîé áîë öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý õèéíý.

- Ýìýãòýéã ìýñ çàñëûí îðîí äýýð ìýñ çàñàëä áýëòãýíý.- Ñàéòàð àðèóòãàñàí òîëèéã ¿òðýýãýýð óìàéí õ¿ç¿¿ã ¿çýõýä

õýðýãëýíý.• Óìàéí õ¿ç¿¿ á¿ðýí áèø íýýãäñýí áóþó èõñèéí ýä õàðàãäâàë èõýñ

ò¿ð¿¿ëñýí íü áàòëàãäàõ áà òºðºëòèéã øèéäíý.• Óìàéí õ¿ç¿¿ íýýãäýýã¿é áîë ¿òðýýíèé õ¿íõðýýãýýð áîëãîîìæòîé

òýìòýð÷ ¿çíý:- Ã¿âãýð ýä òýìòðýãäâýë èõýñ ò¿ð¿¿ëñýí íü áàòëàãäàõ áà òºðºëòèéã

øèéäíý.- Óðãèéí òîëãîé òýìòðýãäâýë òºðºõ çàìààð òºðºëòèéã óäèðäàíà.

• Èõýñ ò¿ð¿¿ëñýí íü ýðãýëçýýòýé áîë äîëîîâîð õóðóóãààð áîëãîîìæòîé ¿çëýã õèéíý.

- Óìàéí õ¿ç¿¿ãýýð çººëºí ýä òýìòðýãäâýë èõýñ ò¿ð¿¿ëñýí íü áàòëàãäàõ áà òºðºëòèéã øèéäíý.

- Óðàã îð÷ìûí øèíãýíèé á¿ðõ¿¿ë õàëüñ, óðãèéí õýñýã òºâä áîëîí çàõàä òýìòðýãäâýë òºðºõ çàìààð òºðºëòèéã óäèðäàíà.

ÒªÐªËÒ• Òºð¿¿ëýõ òºëºâëºãºº:

- Óðàã ã¿éöýä áîë;- Óðàã ýíäñýí ýñâýë ãàæèã õºãæèëòýé, àìüäðàõ ÷àäâàðã¿é (òàðõèã¿é)

áàéâàë- Öóñ àëäàëò íü ýìýãòýéí àìü íàñàíä ýðñäýëòýé áàéâàë

• Èõýñ äîîð áýõëýãäñýí áà öóñ ãàðàëò áàãà áàéâàë òºðºëòèéã òºðºõ çàìààð óäèðäàíà. Ìºí êåñàð õàãàëãàà õèéæ òºð¿¿ëíý.

Òýìäýãëýë: Èõýñ ò¿ð¿¿ëñýí ýìýãòýé òºðñíèé äàðàà öóñ àëäàõ, ýñâýë ºìíºõ êåñàð õàãàëãààíû ñîðâèíä èõýñ íààëäàõ, õîâõðîõ ýðñäýë ºíäºðòýé áàéíà.• Õýðâýý êåñàð õàãàëãààíû ÿâöàä èõñèéí òàëáàéãààñ öóñ ãàðâàë:- Öóñ ãàð÷ áàéãàà òàëáàéä î¸äîë òàâèíà.- 1ëèòð øèíãýí (ôèçèîëîãèéí óóñìàë áóþó Ðèíãåðèéí óóñìàë)-ä 20

íýãæ îêñèòîöèíûã 1 õîðîìä 60 äóñëààð äóñààíà.• Òºðñíèé äàðàà öóñ àëäâàë ñóäàñ áîîõ ýñâýë óìàé àâàõ õ¿ðòýëõ

ýì÷èëãýýíèé çîõèñòîé á¿õ àðãûã ñîíãîíî.




6. ÒªÐÑÍÈÉ ÄÀÐÀÀÕ ¯ÅÈÉÍ ¯ÒÐÝÝÍÈÉ ÖÓÑ ÀËÄÀËÒ

Òîäîðõîéëîëò Òºðñíèé äàðàà ¿òðýýíýýñ 500 ìë-ñ äýýø öóñ òºðºõ çàìààñ ãàðâàë òºðñíèé äàðààõ öóñ àëäàëò ãýæ ¿çíý. Ãýõäýý ¿¿íèéã òîäîðõîéëîõîä çàðèì íýã ñààä ó÷èðíà: • Òºðºõ ¿åä ãàðñàí öóñòàé óðàã îð÷ìûí øèíãýí,

çàðèì òîõèîëäîëä øýýñ õîëèëäîæ áîëîõ áºãººä öóñ íü àë÷óóð, îðíû õýðýãñëýë, áàãàæ, õóâèí ñàâ, øàë çýðýãò øèíãýõ, íààëäàõ ãýõ ìýòýýð öóñ àëäàëò äóòóó àëäààòàé òîîöîãääîã.

• Ýìýãòýéí öóñíû ãåìîãëîáèíû õýìæýý öóñ àëäàëòûí ýçýëõ¿¿íèéã òîãòîîõîä à÷ õîëáîãäîëòîé.

Ãåìîãëîáèíû õýìæýý õýâèéí ýìýãòýéòýé õàðüöóóëàõàä öóñ áàãàäàëòòàé ýìýãòýé öóñ àëäàõ

íü ýëáýã òîõèîëäîíî.

Àíãèëàë • Òºðñíèé äàðàà 24 öàãèéí äîòîð ¿òðýýãýýð öóñ àëäàõûã ýðò ¿åèéí öóñ àëäàëò ãýíý.

• Òºðñíººñ õîéø 24 öàãààñ õîéøõè õóãàöààíä öóñ àëäàõûã õîæóó öóñ àëäàëò ãýíý.

Òºðºõèéí äàðààõ ¿åèéí öóñ àëäàëòûí îíîøëîãîî

ÎíîøÎäîîãèéí áà ãàðöààã¿é

èëðýõ øèíæ¿¿äÕààÿà èëðýõ øèíæ¿¿ä

Óìàéí áóë÷èí àãøèõã¿é ( àòîíè)

1. Òºðñíèé äàðààõ ýðò ¿åèéí öóñ àëäàëòà

2. Óìàé çººëºí, àãøèõã¿é áàéõ

• Äàéðëàãà /øîê/

Óìàéí õ¿ç¿¿, ¿òðýý, õÿðçàíãèéí óðàãäàë

• Òºðñíèé äàðààõ ýðò ¿åèéí öóñ àëäàëòà

• Èõýñ á¿ðýí • Óìàéí àãøèëò ñàéí

Èõñèéí ñààòàë • Õ¿¿õýä òºðñíèé äàðàà 30 õîðîì ºíãºðºõºä èõýñ ãàðàõã¿é áàéõ

• Òºðñíèé äàðààõ ýðò ¿åèéí öóñ àëäàëò • Óìàé àãøñàí

Èõñèéí õýñýã ¿ëäñýí

• Èõýñ á¿ðýí áèø, õàëüñ ãýìòñýí

• Òºðñíèé äàðààõ ýðò ¿åèéí öóñ àëäàëò • Óìàé àãøñàí




Óìàéí ýðãýëò • Õýâëèéãýýð óìàéí ¸ðîîë òýìòðýãäýõã¿é

áàéõ • Ñóë áîëîí õ¿÷òýé

ºâäºëò

• Áýëãèéí ãàäíà àìñðààð óìàé õàðàãäàíà • Òºðñíèé äàðààõ ýðò ¿åèéí öóñ àëäàëò

Òºðñíèé äàðààõ õîæóó ¿åèéí öóñ àëäàëò,

• Òºðñíèé äàðàà õîæóó õóãàöààíä öóñ àëäàõ

• Òºðñíèé äàðààõ ¿åèéí õýìæýýíýýñ óìàé òîì çººëºí áàéõ

• Öóñ àëäàëò (áàãà ýñâýë èõ, ¿ðãýëæèëñýí ýñâýë òîãòìîë áèø) ÿíç á¿ð áàéíà • Öóñ áàãàäàëò

Óìàéí óðàãäàë • Òºðñíèé äàðààõ ýðò ¿åèéí öóñ àëäàëòà

• Äàéðëàãà • Õýâëèé ºâäºëòòýé õºíä¿¿ð • Ýõèéí ñóäàñíû ëóãøèëò ò¿ðãýññýí

à Ýìýãòýé õýâòðèéí áàéäàëä áàéãàà áóþó õýâòýæ áàéãàà áîë óìàéí õ¿ç¿¿ã öóñíû á¿ëýí òàãëàñíààñ ¿òðýýíýýñ öóñ áàãà àëäàæ áîëíî.

á Óìàé á¿ðýí ýðãýñýí ¿åä öóñ àëäàëòã¿é áàéæ áîëíî.

• Öóñ àëäàëò áàãààð óäààí ãàðàõ ¿åä ýìýãòýé äàéðëàãàíä îðîõã¿é áàéæ áîëíî.

Æèðýìñýí ¿åèéí ýðñäë¿¿ä òºðñíèé äàðààõ öóñ àëäàëòàíä çàéëøã¿é õ¿ðãýäýã øàëòãààí áèø. Òºðæ áàéãàà á¿õ ýìýãòýé÷¿¿äýä òºðºëòèéí ãóðàâäóãààð ¿åèéã èäýâõòýé çºâ óäèðäâàë òºðñíèé äàðààõ öóñ àëäàëò áîëîí óìàéí áóë÷èíãèéí ñóëðàëòûã áóóðóóëæ ÷àäíà. Òºðñíèé äàðààõ öóñ àëäàëòûã òîäîðõîéëîõûí òóëä òºðñºí ýìýãòýé÷¿¿äèéã îíöãîé õÿíàõ õýðýãòýé

ÅÐªÍÕÈÉ ÝÌ×ÈËÃÝÝ• Á¿õ áîëîëöîîã äàé÷ëàí, õîéøëóóëøã¿é àðãà õýìæýý àâíà.• Ýìýãòýéí áèåèéí åðºíõèé áàéäàë,àìüäðàëûí ÷óõàë ýðõòíèé ¿éë


• Äàéðëàãàòàé áàéâàë ýì÷èëãýýã ÿàðàëòàé ýõýëíý. Äàéðëàãûí øèíæ òýìäýã îäîîãîîð áàéõã¿é áàéñàí ÷ ò¿¿íèé áèåèéí áàéäàë öààøäàà õóðäàí ìóóäàæ áîëîõ òóë äàéðëàãûã áàéíãà ñàíàæ áàéõ õýðýãòýé. Õýðâýý äàéðëàãà ¿¿ñýõýýð áîë ýì÷èëãýý ÿàðàëòàé ýõýëíý.

• Óìàéä öóñ áîëîí á¿ëýí õóðñíààñ óìàéí àãøèëò ñóëðàõ ó÷èð ò¿¿íèéã ãàðãàõ çîðèëãîîð óìàéä èëëýã õèéíý.




• Áóë÷èíä îêñèòîöèí 10 íýãæ òàðèíà.• Ñóäñààð øèíãýí ñýëáýæ ýõýëíý.• Äàâñàãò áóðãóé òàâèíà.• Õýðâýý èõýñ ãàðñàí áîë ò¿¿íèé á¿òýí áàéäëûã øàëãàíà.• Óìàéí õ¿ç¿¿, ¿òðýý, õÿðçàíã øàëãàíà.• Öóñ òîãòñîíû äàðàà (öóñ òîãòñîíîîñ õîéø 24 öàãèéí äàðàà)

ãåìîãëîáèí áà ãåìàòîêðèòûã òîäîðõîéëæ öóñ áàãàäàëòûã ¿çíý.- Õýðâýý öóñíû ãåìîãëîáèí 7ã/Ë-ààñ, ãåìîòîêðèò 20%-èàñ áàãà áàéâàë

(öóñ áàãàäàëòûí õ¿íä õýëáýð):- Ôåððîóñ ñóëüôàò ýñâýë Ôåððîóñ ôóìýðàò 120ìã-ààð, ìºí ôîëèéí

õ¿÷èë 400ìêã-ààð ºäºðò íýã óäàà óóõààð 3 ñàðûí òóðø óóëãàíà. - 3 ñàðûí äàðàà ôåððîóñ ñóëüôàò ýñâýë ôåððîóñ ôóìýðàò 60ìã-ð,

ìºí ôîëèéí õ¿÷èë 400ìêã-ààð ºäºðò íýã óäàà óóõààð 6 ñàðûí òóðø óóëãàíà.

- Õýðâýý ãåìîãëîáèí 7-11ã/Ë áàéâàë ôåððîóñ ñóëüôàò ýñâýë ôåððîóñ ôóìýðàò 60ìã-ààð, ìºí ôîëèéí õ¿÷èë 400ìêã-ð ºäºðò íýã óäàà óóõààð 6 ñàðûí òóðø óóëãàíà.

- Ýíäåìè ¿¿ñâýë (20% áà ò¿¿íýýñ äýýø) äàðààõ ýì÷èëãýýã õèéíý.- Àëáåíäàçîë (Àlbendazole) 400ìã íýã óäàà óóëãàíà.- Ýñâýë Ìåáåíäàçîë (Mebendazole) 500 ìã íýã óäàà óóõ, ýñâýë 100

ìã-ã ºäºðò 2 óäàà, 3 ºäºð óóëãàíà.- Ýñâýë Ëåâàìèñîë (Levamisole) 2.5ìã/êã ºäºðò íýã óäàà, 3 ºäºð

óóëãàíà.- Ýñâýë Ïèðàíòåë (Pyrantel) 10 ìã/êã ºäºðò íýã óäàà, 3 ºäºð

óóëãàíà. - Ýíäåìè èõòýé áàéâàë (50% áà ò¿¿íýýñ äýýø) ýì÷èëãýýã ýõíèé

òóíãààñ õîéø 12 äîëîî õîíîãèéí òóðø õèéíý.

Ýì÷èëãýý: 1.1 ÓÌÀÉÍ ÁÓË×ÈÍ ÀÃØÈÕÃ¯É (Àòîíè) Óìàéí áóë÷èí àãøèõã¿é ãýäýã íü òºðñíèé äàðàà óìàé àãøèõã¿é áàéõ

nðîöåññ þì • Óìàéä èëëýã õèéíý.• Îêñèòîöèíû òºðëèéí ýì¿¿äèéã õàâñàðãàí äàðààõ õ¿ñíýãòýíä

äóðäñàíû äàãóó õýðýãëýíý.




Îêñèòîöèíû òºðëèéí ýì¿¿ä õýðýãëýõ

ÎêñèòîöèíÝðãîìåòðèí/

Ìåòèëýðãîìåòðèí

15-ìåòèë Ïðîñòàã-

ëàíäèí F2a

Òóí áà õýðýãëýõ çàì

Ñóäñààð: 1 ë øèíãýíä 20 íýãæ õèéæ 1 õîðîìä 60 äóñëààð òîîöîæ äóñààíà.Áóë÷èíä: 10 íýãæýýð

Áóë÷èí áà ñóäñààð: (ààæèì) 0.2 ìã òàðèíà.

Áóë÷èíä: 0.25ìã-ààð òàðèíà.

¯ðãýëæëýõ òóí

Ñóäñààð: 1 ë øèíãýíä 20 íýãæ õèéæ 1 õîðîìä 40 äóñëààð òîîöîæ äóñààíà.

15 õîðîìûí äàðàà áóë÷èíä 0.2ìã äàâòàí òàðèõ, øààðäëàãàòàé áîë ñóäñààð áîëîí áóë÷èíä 4 öàã òóòàìä 0.2ìã-ûã òàðèíà.

15 õîðîì òóòàìä 0.25ìã-ààð òàðèíà.

Äýýä òóí Îêñèòîöèíòîé øèíãýíã 3ë-ýýñ èõèéã ñóäñààð òàðèõã¿é.

5 òóí áóþó 1.0ìã 8 òóí áóþó 2.0 ìã

Ýñðýã çààëò áóþó áîëãîîìæòîé õýðýãëýõ çààëòóóä

Ñóäñààð øóóä òàðèõã¿é

Ìàíàñ òàòàëòûí óðüäàë ¿åä, öóñíû äàðàëò èõäýõ ºâ÷èíòýé, ç¿ðõíèé ýìãýãòýé

Áàãòðàà

• Óðüä÷èëàí öóñ áýëòãýæ, öóñ ñýëáýõ íü ÷óõàë. Öóñ àëäàëò ¿ðãýëæèëâýë:

- Èõñèéí á¿ðýí á¿òýí áàéäëûã ýðãýí øàëãàíà.- Èõñèéí õýñýã ¿ëäñýí øèíæ (èõñèéí áîëîí õàëüñûí õýñýã áàéõã¿é

áàéõ) áàéâàë èõñèéí ýäèéã àâíà.- Öóñíû á¿ëýãíýëòèéã øàëãàíà. Õýðâýý 7 õîðîìûí äàðàà öóñ

á¿ëýãíýõã¿é áàéâàë öóñíû á¿ëýãíýëòèéí ýìãýã ãýíý.• Öóñ àëäàëò ¿ðãýëæèëâýë

- 2 ãàðààðàà óìàéã øàõàæ èëëýã õèéæ äàðíà.- Àðèóòãàñàí áýýëèé ºìñ÷, ¿òðýýíä ãàðàà îðóóëæ, íóäàðãà øèã

àòãàíà. - Õýâëèéí ãàäíààñ íýã ãàðûí àëãààð óìàéí óðä òàëààñ äàðæ

øàõíà.- Íºãºº ãàðààðàà õýâëèéí äîòðîîñ óìàéí àð õàíà ðóó øàõíà.- Öóñ òîãòîæ, óìàé àãøèõ õ¿ðòýë äàðíà.




Óìàéä õî¸ð ãàðûí äàðàëò õèéõÃîë ñóäñûã (àîðò) äàðíà.

- Àòãàñàí ãàðààð õýâëèéí ãîë ñóäñûã õýâëèéí óðä õàíààð øóóä øàõàæ äàðíà:

- Äàðàõäàà õ¿éñíýýñ áàãà çýðýã ç¿¿í òèéø äàðíà.- Òºðñíèé äàðààõ ýðò ¿åä õýâëèéí óðä õàíàíààñ ãîë ñóäàñíû

ëóãøèëò àìàðõàí òýìòðýãäýíý.- Íºãºº ãàðààðàà ãóÿíû ñóäàñíû ëóãøèëòûã òýìòðýí, äàðàëò ã¿éöýä

õèéãäñýí ýñýõèéã õÿíàíà:- Õýðâýý ñóäàñíû ëóãøèëò òýìòðýãäýæ áàéâàë àòãàñàí ãàðûí äàðàëò

ã¿éöýä õèéãäýýã¿éã õàðóóëíà.- Õýðâýý ñóäàñíû ëóãøèëò òýìòðýãäýõã¿é áàéâàë äàðàãäñàíûã

íîòîëíî.- Öóñ àëäàëò çîãñòîë äàðíà.

• Ãîë ñóäñûã äàðñàí áîëîâ÷ öóñ àëäàëò ¿ðãýëæèëâýë:- Óìàéí áîëîí óìàé- ºíäãºâ÷èéí òàðààãóóð ñóäñàíä (àðòåðè) î¸äîë

òàâèíà.- Õýðâýý î¸äîë òàâüñíû äàðàà öóñ àëäàëò ¿ðãýëæèëâýë óìàéã

òàéðàõ ìýñ çàñàë õèéíý.

1.2 ÓÌÀÉÍ Õ¯Ç¯¯, ¯ÒÐÝÝ, ÕßÐÇÀÍÃÈÉÍ ÓÐÀÃÄÀË Òºðºõ çàìûí çººëºí ýäèéí óðàãäëóóä íü òºðñíèé äàðààõ öóñ àëäàëòûí õî¸ð äàõü øàëòãààí þì. Óðàãäëóóä íü óìàéí áóë÷èíãèéí ñóëðàëòàé õàìò òîõèîëäîæ áîëíî. Òºðñíèé äàðààõ óìàéí áóë÷èíãèéí ñóëðàëòûí öóñ àëäàëò èõýâ÷ëýí óìàéí õ¿ç¿¿ áîëîí ¿òðýýíèé óðàãäëûí óëìààñ ¿¿ñäýã.

• Ýìýãòýéí óìàéí õ¿ç¿¿ áîëîí ¿òðýý, õÿðçàíã áîëãîîìæòîé øàëãàæ, óðàãäëûã î¸íî.

- Õýðâýý öóñ àëäàëò ¿ðãýëæèëâýë öóñíû á¿ëýãíýëòèéã ¿íýëíý. 7 õîðîìûí äàðàà öóñ á¿ëýãíýõã¿é áàéâàë öóñíû á¿ëýãíýëòèéí ýìãýã ãýíý.

1.3 ÈÕÝÑ ÑÀÀÒÀÕ

Èõýñ ñààòàõàä öóñ àëäàõã¿é áàéæ áîëíî.

• Èõýñ ñàëñàí ýñýõèéã ìýäýõèéí òóëä ýìýãòýéãýýñ äîîø ä¿ëìýýð áàéãàà ýñýõèéã àñóóíà. Èõýñ ¿òðýýíä áàéãàà øèíæ èëýðâýë ò¿¿íèéã ãàðãàíà.

• Äàâñàã äàõü øýýñèéã áóðãóéãààð àâíà.• Õýðâýý èõýñ ñàëààã¿é áîë òºðºëòèéí 3-ð ¿åèéã èäýâõòýé óäèðäàõûí

òóëä îêñèòîöèí 10 íýãæýýð òàðèíà.




Ýðãîìåòðèí òàðèõã¿é. Ó÷èð íü óìàéí õ¿ç¿¿ã àãøààæ, èõñèéí ãàäàãøëàëòàíä ñààä ó÷ðóóëíà.

• Îêñèòîöèí òàðüñíû äàðàà 30 õîðîì áîëîõîä áóþó óìàé àãøèõàä

èõýñ ñàëàõã¿é áîë õ¿éí óíæñàí õýñãèéã õÿíàíà. Òýìäýãëýë: Õ¿éíýýñ òàòàõ áà óìàéã õ¿÷òýé äàðàõààñ çàéëñõèé. Ýíý íü

óìàé ýðãýõ øàëòãààí áîëäîã.• Õ¿éí óíæñàí õýñãèéã õÿíàõàä èõýñ ñàëñàí øèíæã¿é áîë èõñèéã ãàðààð

ñàëãàæ, õîéòîõûã ãàðãàíà.Òýìäýãëýë: Óìàéí õàíàíä èõýñ øèãäýí èõñèéí æèíõýíý óðãàëò ¿¿ññýí

áàéæ áîëíî. Èõýñ ñàëàõã¿é áàéõàä ñàëãàõ îðîëäëîãî õèéõ íü öóñ èõýýð àëäàõ, óìàé öîîðîx õ¿íäðýëä îðóóëæ óëìààð óìàéã àâàõ ìýñ çàñàëä (ãèñòåðýêòîìè) õ¿ðãýíý.

• Öóñ àëäàëò ¿ðãýëæèëâýë öóñíû á¿ëýãíýëòèéã øàëãàíà. Õýðâýý 7 õîðìûí äàðàà öóñ á¿ëýãíýõã¿é áàéâàë öóñíû á¿ëýãíýëòèéí ýìãýã ãýíý.

• Õýðâýý õàëäâàðûí øèíæ òýìäýãòýé (õàëóóíòàé, ¿òðýýíýýñ ýâã¿é ¿íýðòýé ÿëãàäàñòàé) áàéâàë óìàéí ¿ðýâñýë ãýæ ¿çýýä, àíòèáèîòèêààð ýì÷èëíý.

1.4 ÈÕÑÈÉÍ ÝÄ ¯ËÄÝÕ

Èõñèéí ýä ¿ëäýõýä öóñ àëäàõã¿é áàéæ áîëíî.

Óìàéä èõñèéí íýã áóþó õýä õýäýí õýñýã ¿ëäýæ, óìàéí àãøèëòàíä ñºðºã íºëººëíº.• Óìàéä èõñèéí õýñýã ¿ëäñýí áîë óìàéí õºíäèéã ãàðààð øàëãàõòàé

àäèë àðãààð ¿ëäñýí õýñãèéã àâíà. Èõñèéí õýñãèéã ãàðààð, ñîðóóðààð, òîì õóñóóðààð àâ÷ áîëíî.

Òýìäýãëýë: Íààëäàö èõòýé áîë èõñèéí æèíõýíý óðãàëò áàéæ áîëíî. Èõýñ ñàëàõã¿é

áàéõàä ñàëãàõààð îðîëäîõ íü öóñ èõýýð àëäàõ, óìàé öîîðîx õ¿íäðýëä îðóóëæ óëìààð óìàéã àâàõ ìýñ çàñàëä (ãèñòåðýêòîìè) õ¿ðãýíý.

• Öóñ àëäàëò ¿ðãýëæèëâýë öóñíû á¿ëýãíýëòèéã øàëãàíà. Õýðâýý 7 õîðìûí äàðàà öóñ á¿ëýãíýõã¿é áàéâàë öóñíû á¿ëýãíýëòèéí ýìãýã ãýíý.

1.5 ÓÌÀÉ ÝÐÃÝÕ• Èõñèéã ãàðãàõ ¿åä óìàéí äîòîð òàë ãàäàãø ýðãýõèéã óìàé ýðãýõ ãýíý.

Óìàéã ÿàðàëòàé áóöààæ îðóóëíà. Óìàé ýðãýñýí ¿åä àãøèõ öàãèðàã ¿¿ñâýë óìàéí õºíäèéä öóñ õóðèìòëàãäàæ, õºøèíãº áîëíî.

• Õýðâýý ýìýãòýéä ºâäºëò èõòýé áàéâàë ïåòèäèí (Pethidine) 1 ìã/êã æèíä òîîöîí áóë÷èíä ýñâýë ñóäñààð ýñâýë ìîðôèí (Morphini) 0.1 ìã/êã æèíä òîîöîí áóë÷èíä òàðèíà.




Òýìäýãëýë: Îêñèòîöèíû òºðëèéí ýìèéã õýðýãëýõã¿é.• Öóñ àëäàëò ¿ðãýëæèëâýë öóñíû á¿ëýãíýëòèéã øàëãàíà. Õýðâýý 7

õîðìûí äàðàà öóñ á¿ëýãíýõã¿é áàéâàë öóñíû á¿ëýãíýëòèéí ýìãýã ãýíý.

• Ýðãýñýí óìàéã áóöààæ îðóóëñíû äàðàà õàëäâàðààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëæ àíòèáèîòèê íýã óäààãèéí òóíãààð òàðèíà.

- Àìïèöèëëèí (ampicillin) 2ã-ð ñóäñààð, íýìæ ìåòðîíèäàçîë (Metroni-dazole) 500ìã ñóäñààð òàðèíà.

- Ýñâýë öåôàçîëèí (Cefazolin) 1ã-ð ñóäñààð, íýìæ ìåòðîíèäàçîë (Met-ronidazole) 500ìã ñóäñààð òàðèíà.

• Õýðâýý õàëäâàðûí øèíæ òýìäýãòýé (õàëóóíòàé, ¿òðýýíýýñ ýâã¿é ¿íýðòýé ÿëãàäàñòàé) áàéâàë óìàéí ¿ðýâñýë ãýæ ¿çýýä àíòèáèîòèêààð ýì÷èëíý.

• Õýðâýý ¿õæèë ¿¿ññýí áàéâàë ¿òðýýãýýð óìàéã àâàõ (ãèñòåðîýêòîìè) ìýñ çàñàë õèéíý. Èéìä äàðààãèéí øàòíû òóñëàìæèéí òºâä øèëæ¿¿ëíý.

1.6 ÒªÐÑÍÈÉ ÄÀÐÀÀÕ (ÕÎ¨ÐÄÎÃ×) ÕÎÆÓÓ ÖÓÑ ÀËÄÀËÒ

• Õýðâýý õ¿íä õýëáýðèéí öóñ áàãàäàëòòàé áàéâàë (ãåìîãëîáèí 7ã/Ë-ñ áàãà ýñâýë ãåìàòîêðèò 20%-èàñ áàãà) öóñ ñýëáýæ, òºìðèéí áýëäìýë, ôîëèéí õ¿÷ëèéã óóëãàíà.

• Õýðâýý õàëäâàðûí øèíæ òýìäýãòýé (õàëóóíòàé, ¿òðýýíýýñ ýâã¿é ¿íýðòýé ÿëãàäàñòàé) áàéâàë óìàéí ¿ðýâñýë ãýæ ¿çýýä àíòèáèîòèêààð ýì÷èëíý.

• Îêñèòîöèíû òºðëèéí ýì¿¿ä õýðýãëýíý.• Óìàéí õ¿ç¿¿ íýýëòòýé áîë èõñèéí ¿ëäýãäýë áóþó òîì íºæèéã ãàðààð

àâíà. Óìàéí õºíäèéã ãàðààð øàëãàõòàé àäèë àðãààð èõñèéí õýñãèéã àâíà.• Õýðâýý óìàéí õ¿ç¿¿ õààëòòàé áîë óìàéãààñ èõñèéí õýñãèéã ñîðóóëæ

àâíà.• Öóñ àëäàëò ¿ðãýëæèëæ áàéâàë óìàéí áà óìàé- ºíäãºâ÷èéí òàðààãóóð

(àðòåðè) ñóäñàíä î¸äîë òàâèõ ýñâýë óìàé àâàõ (ãèñòåðîýêòîìè) ìýñ çàñàë õèéíý.

• Õóñóóðààð àâñàí ìàòåðèàë ýñâýë ìýñ çàñëààð àâñàí óìàéã ýñèéí øèíæèëãýýíä ÿâóóëæ òðîôîáëàñòèéí õàâäàð áàéãàà ýñýõèéã òîãòîîíî.




7. ÝÕ ÁÀÐÈÕÛÍ ØÀËÒÃÀÀÍÒÀÉ ÄÀÉÐËÀÃÀ

Òîäîðõîéëîëò Äàéðëàãà ãýæ àìüäðàëûí ÷óõàë ýðõòíèéã õàíãàäàã öóñíû ýðãýëòèéí òîãòîëöîîíä äóòàãäàë ¿¿ñýõèéã õýëíý. Äàéðëàãà íü ýìýãòýéí àìü íàñûã õàìãààëàõàä ýð÷èìò ýì÷èëãýý ÿàðàëòàé øààðäàãäàõ àìü íàñàíä àþóëòàé íºõöºë þì.

Íºëººëºõõ¿÷èí ç¿éë

Äàðààõ øàëòãààíààñ äàéðëàãàä îðæ áîëíî: Æèðýìñíèé ýðò ¿åèéí öóñ àëäàëò (¿ð õºíäºëò, óìàéí ãàäíàõ æèðýìñëýëò, öóëöàíò õóðàà ãýõ ìýò)• Æèðýìñíèé õîæóó ¿åèéí áîëîí òºðºõ ¿åèéí öóñ

àëäàëò (Èõýñ ò¿ð¿¿ëýëò, õýâèéí áàéðëàñàí èõýñ öàãààñ óðüòñàí õîâõðîë, óìàéí óðàãäàë ãýõ ìýò)

• Èõñèéí ¿åèéí áîëîí òºðñíèé äàðààõ öóñ àëäàëò (óìàéí óðàãäàë, óìàéí ñóëðàëò, òºðºõ çàìûí ãýìòýë, èõýñ ò¿äýõ, èõñèéí õýñýã ¿ëäýõ)

• Õàëäâàð (õàëäâàðëàãäñàí çóëáàëò, àìíèîíû ¿ðýâñýë, óìàéí ¿ðýâñýë, áººðíèé ¿ðýâñýë)

• Ãýìòýë (¿ð õºíäºëòèéí ¿åèéí óìàéí, ãýäýñíèé ãýìòýë, óìàéí óðàãäàë, òºðºõ çàìûí ãýìòýë)

ØÈÍÆ ÒÝÌÄÃ¯¯Ä: Äàéðëàãûã äàðààõ øèíæ òýìäýãò ¿íäýñëýí îíîøëîíî.• Ñóäàñíû ëóãøèëò ò¿ðãýñýõ, ñóë òýìòðýãäýõ (1 õîðîìä 110, ò¿¿íýýñ îëîí)• Öóñíû äàðàëò áóóðàõ (àãøèëòûí äàðàëò 90ìì. ìºíãºí óñíû äàðàëòààñ áóóðàõ)

Äàéðëàãûí áóñàä øèíæ òýìäã¿¿ä:• Öàéõ (çîâõè, àìíû ýðãýí òîéðîíä, àëãà öàéðàõ)• Àðüñ õ¿éòýí, õ¿éòýí õºëñ ãàðàõ• Àìüñãàë õóðäñàõ (1 õîðîìä 30, ò¿¿íýýñ îëøðîõ)• Áàðèìæàà àëäàõ, óõààíã¿é áîëîõ• Øýýñíèé ãàðö áàãàñàõ (öàãò 30 ìë-ñ áàãàñàõ)

ÝÌ×ÈËÃÝÝ: ßÀÐÀËÒÀÉ ÝÌ×ÈËÃÝÝ• Á¿õ áîëîëöîîã äàé÷ëàí, õîéøëóóëøã¿é àðãà õýìæýý àâíà.• Àìüäðàëûí ÷óõàë ýðõòíèé ¿éë àæèëëàãààã õÿíàõ (ñóäàñíû ëóãøèëò,

öóñíû äàðàëò, àìüñãàë, õàëóóí)• Õýðýâ ýìýãòýé áººëæèæ áàéâàë áºãëºðºë ¿¿ñýõ ýðñäýëèéã áóóðóóëàõ

áà àìüñãàëûí çàìûã ÷ºëººëºõèéí òóëä õàæóóãààð íü õýâò¿¿ëíý.




• Ýìýãòýéã õºíæèëä äóëààí áàéëãàíà. Àìüäðàëûí ÷óõàë ýðõòíèé öóñàí õàíãàìæèéã ñýðãýýõ, çàõûí öóñíû ýðãýëòèéã ñàéæðóóëàõûí òóëä ýìýãòýéí òîëãîéã ºíäºðëºõã¿é áàéõ.

• Ç¿ðõýíä î÷èõ öóñûã èõýñãýõèéí òóëä õºë òàëûã ºðãºõ (ýñâýë îðíû õºëèéã ºíäºðëºõ)

ÒÓÑÃÀÉ ÝÌ×ÈËÃÝÝ:• Øèíãýí ñýëáýæ ýõëýõýä àëü áîëîõ òîì á¿ä¿¿í ç¿¿, ñèñòåì õýðýãëýõ

õýðýãòýé.- 1 ëèòð (Ðèíãåðèéí óóñìàë áîëîí ôèçèîëîãèéí óóñìàë) øèíãýíã

15-20 õîðìûí äîòîð õóðäàí óðñãàæ ñýëáýõ Òýìäýãëýë: Äåêñòðàí áóþó ñèéâýí îðëîõ øèíãýí õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéíý. Ó÷èð íü äàéðëàãàòàé ýìýãòýéã ñýõýýí àìüäðóóëàõàä ôèçèîëîãèéí óóñìàëààñ ñèéâýí îðëîõ øèíãýí èë¿¿ íü íîòëîãäîîã¿é áºãººä äåêñòðàíûã èõ òóíãààð õèéõ õîðòîé.

- Ýõíèé íýã öàãèéí äîòîð äîîä òàë íü 2 ëèòð øèíãýí ñýëáýíý. Ýíý íü àëäñàí øèíãýíýýñ èë¿¿ èõ áàéâàë øèíãýíèé àëäàãäëûã íºõíº. Òýìäýãëýë: Ñýëáýëòèéã õóðäàí õèéõ íü öóñ àëäàëòûí äàéðëàãûã ýì÷ëýõýä øààðäàãäàíà. Àëäñàí øèíãýíèéã 2-3 äàõèí èõýýð ñýëáýíý.

• Õýðâýý çàõûí ñóäñàíä ãóóðñ òàâüæ áîëîõã¿é áîë õóðààãóóð ñóäñàíä ç¿ñëýã õèéæ êàòåòð òàâèíà.

• Öóñ àëäàëò áóþó àìüäðàëûí ÷óõàë ýðõòíèé ¿éë àæèëëàãààã ¿ðãýëæë¿¿ëýí õÿíàõ (15 õîðîì òóòàìä)

• Äàâñàãò áàéíãûí áóðãóé òàâüæ õèéñýí øèíãýí áà öàãò ãàðàõ øýýñèéã õÿíàõ

• Õàìðûí ãóóðñààð áóþó õîøóóâ÷ /ìàñê/-ààð 1 õîðîìä 6-8 ëèòð õ¿÷èëòºðºã÷ ºãºõ

ÖÓÑ Á¯ËÝÃÍÝËÒÈÉÍ ÑÎÐÈË• Öóñíû á¿ëýãíýëòèéã øèíæëýõäýý öóñ á¿ëýãíýõ ñîðèëûã õýðýãëýíý.

-Õóóðàé, æèæèã öýâýð õóðóó øèëýíä âåíèéí öóñíààñ 2 ìë-èéã àâíà (10ìì õ 75ìì îð÷èì)

-Õóðóó øèëèéã äóëààí ãàçàð õàäãàëíà (+370 Ñ). -4 õîðìûí äàðàà õóðóó øèëèéã çººëºí íàëóóëæ á¿ëýãíýëòèéã

õàðíà. Õóðóó øèëèéã óðóó íü õàðóóëàõàä öóñ á¿ðýí á¿ëýãíýõ õ¿ðòýë õîðîì òóòàìä øàëãàíà.

-7 õîðìûí äàðàà öóñ áàãà çýðýã á¿ëýãíýõ ýñâýë á¿ëýãíýõã¿é áàéâàë öóñíû á¿ëýãíýëòèéí ýìãýã ãýæ ñýæèãëýíý. Ýíý íü öóñ á¿ëýãíýõ õ¿÷èí ç¿éëñèéí õýðýãöýý çàðöóóëàëò õýò èõ áàéãààãèéí ¿ð ä¿í áàéæ áîëíî.




ÄÀÉÐËÀÃÛÍ ØÀËÒÃÀÀÍÛÃ ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ ÁÀ ÝÌ×ËÝÕÝìýãòýéí áèåèéí áàéäàë õýâèéí áîëìîãö äàéðëàãûí øàëòãààíûã òîäîðõîéëíî.• Õýðýâ öóñ èõýýð àëäñàíààñ äàéðëàãàä îðñîí áîë:

- Öóñ àëäàëòûã çîãñîîõ øàòàëñàí àðãà õýìæýý àâíà (îêñèòîöèí òàðèõ, óìàéä èëëýã õèéõ, õî¸ð ãàðààð óìàé ¸ðîîëä äàðàõ, ãîë ñóäñûã äàðàõ, ìýñ çàñëààð öóñ òîãòîîëò õèéõ)

- Àëäñàí öóñûã íºõºí, øèíãýí ñýëáýõ- Öóñ àëäàëòûí øàëòãààíûã òîäîðõîéëîí òîõèðñîí ýì÷èëãýý õèéõ

- Æèðýìñíèé 22 äîëîî õîíîã äîòîð ¿ð õºíäºëò,óìàéí ãàäíàõ æèðýìñëýëò áà öóëöàíò õóðààãààð öóñ àëäñàí áîë

- Æèðýìñíèé 22 äîëîî õîíîãòîéãîîñ õîéøõ õóãàöààíä áóþó òºðºõèéí ºìíº èõýñ ò¿ð¿¿ëýëò, èõýñ öàãààñ ºìíº õîâõðîõ áóþó óìàé óðàãäàõ ¿åä

- Èõñèéí ¿åä óìàé óðàãäàõ, óìàéí ñóëðàë, òºðºõ çàìûí ãýìòýë, èõýñ ò¿äýõ áà èõýñ ¿ëäýõ ¿åä öóñ àëäâàë

- Ýìýãòýéí áèåèéí áàéäàë ñàéæèðñàí øèíæ òýìäãèéã äàõèí ¿íýëýõ

• Õýðâýý äàéðëàãà íü õàëäâàðûí ãàðàëòàé áàéâàë:- Áîëîìæòîé áàéâàë àíòèáèîòèê ýõëýõèéí ºìíº íÿíã (öóñ, øýýñ,

ÿëãàäñàíä) èëð¿¿ëýõ- Ýìýãòýé 48 öàãèéí òóðø õàëóóíòàé áàéâàë àãààðã¿éæèëòûí

áà àãààðæèëòòàé õàëäâàðò íºëººëºõ àíòèáèîòèêèéã õàâñàðãàí õýðýãëýõ

- Ïåíèöèëëèí G 2 ñàÿ íýãæýýð ýñâýë àìïèöèëëèí 2ã ñóäñààð 6 öàã òóòàìä òàðèõ

- Ãåíòàìèöèí 5ìã/êã áèåèéí æèíä òîîöîí ñóäñààð 24 öàã òóòàìä íýìæ òàðèõ

- Ìåòðîíèäàçîë 500ìã-ûã ñóäñààð 8 öàã òóòàìä íýìæ òàðèõ- Ýìýãòýéí áèåèéí áàéäàë ñàéæèðñàí øèíæ òýìäãèéã ýðãýí ¿íýëíý

(Äàõèí ¿íýëýëò ãàð÷èãèéã ¿çýõ)- Ãýìòëèéí øàëòãààíòàé äàéðëàãà áîë ìýñ àæèëáàð õèéíý.

ÄÀÕÈÍ ¯ÍÝËÝËÒ• Øèíãýí ñýëáýýä 30 õîðîì áîëîîä ýìýãòýéí áèåèéí áàéäëûã äàõèí

õÿíàæ, ñàéæèðñàíã äàðààõ øèíæýýð òîãòîîíî.- Ñóäàñíû ëóãøèëò õýâèéí áîëñîí (1 õîðîìä 90 áà ò¿¿íýýñ öººí ëóãøèõ)- Öóñíû äàðàëò èõýñíý (Àãøèëòûí äàðàëò 100 ìì. ÌÓÁ áà ò¿¿íýýñ

äýýø áàéõ)- Óõààí ñàíàà ñàéæèðñàí- Øýýñíèé ãàðö èõýññýí ( öàãò 30 ìë-ñ äýýø øýýñ ÿëãàðàõ)

• Õýðâýý ýìýãòýéí áèåèéí áàéäàë ñàéæèðñàí áîë:




- 6 öàã òóòàìä 1ë øèíãýí ñóäñààð ñýëáýíý.- Äàéðëàãûí øàëòãààíûã àðèëãàõ ýì÷èëãýýã ¿ðãýëæë¿¿ëíý.

• Õýðâýý ýìýãòýéí áèåèéí áàéäàë ñàéæðàõã¿é áàéâàë äàðààãèéí àðãà õýìæýý àâíà (äàðààãèéí ñýäâèéã õàð).

ÄÀÐÀÀÃÈÉÍ ÀÐÃÀ ÕÝÌÆÝÝ• 6 öàã òóòàìä 1 ëèòð öóñ îðëîõ øèíãýí ñýëáýõ áºãººä øèíãýíã

¿ðãýëæë¿¿ëýí ñýëáýæ, íýã õîðîì òóòàìä 6-8 ëèòð õ¿÷èëòºðºã÷ ºãíº.• Ýìýãòýéí áèåèéí áàéäëûã îíöãîé õÿíàæ ¿íýëíý.• Öóñíû á¿ëýã, ðåçóñ õ¿÷èí ç¿éëñ, ãåìaòîêðèò öóñíû ýñèéí

ëàáîðàòîðèéí ñîðèëóóäûã òàâèíà. Õýðâýý áîëîìæòîé áîë ýëåêòðîëèò, ñèéâýí äýõ êðåàòèíèí, öóñíû pH ¿çíý.

8. ÝÕ ÁÀÐÈÕÛÍ ØÀËÒÃÀÀÍÒÀÉ ÖÓÑÍÛ ÄÀÐÀËÒ ÈÕÑÝÕ, ÓÕÀÀÍ ÀËÄÀÕ ÁÓÞÓ ÒÀÒÀÕ, ÕÀÐÀÀÃ¯É ÁÎËÎÕ, ÒÎËÃÎÉ ªÂÄªÕ

Òîäîðõîéëîëò • Æèðýìñýí áóþó äºíãºæ íÿðàéëñàí ýìýãòýé õàðààã¿é áîëîõ ýñâýë òîëãîé õ¿÷òýé ºâäºõ õ¿íäðýë¿¿ä õàìààðíà. • Æèðýìñýí áóþó äºíãºæ íÿðàéëñàí ýìýãòýé òàòàæ,

ýñâýë óõààí àëäàõ çýðýã îðíî. • Æèðýìñýí ýìýãòýéí öóñíû äàðàëò èõýñíý.

ÖÓÑÍÛ ÄÀÐÀËÒ ÈÕÑÝÕ ÝÌÃÝÃ¯¯ÄÈÉÍ ÎÍÎØËÎÃÎÎÆèðýìñýí ¿åèéí öóñíû äàðàëò èõñýõ ýìãýã¿¿äýä æèðýìñíèé ¿åèéí äàðàëò èõñýëò, öóñíû àðõàã äàðàëò èõñýõ (æèðýìñíèé 20 äîëîî õîíîãîîñ ºìíºõ õóãàöààíä öóñíû äàðàëò èõñýõ) ºâ÷èí áàãòàíà. Òîëãîé ºâäºõ, õàðààã¿é áîëîõ, óõààí àëäàõ áóþó òàòàõ íü æèðýìñíèé äàðàëò èõñýõ ýìãýãòýé õîëáîîòîé áîëîâ÷ ººð ýì÷èëãýý øààðäëàãàã¿é þì. Áóñàä íºõöºë áàéäëààñ áîëæ òàòàæ áîëíî. Æèøýýëáýë, áàëàðòàõ (ýïèëåïñè), õóìõàà (ìàëÿðè) ºâ÷íèé õ¿íäðýë, òàðõèíû ãýìòë¿¿ä, ìåíèíãèò, ýíöåôàëèò çýðýã ºâ÷í¿¿äèéí ¿åä òàòàëò ¿¿ñ÷ áîëíî. • Ñóäàñíû ñóëðàëòûí äàðàëò íü æèðýìñýí ¿åèéí öóñíû äàðàëò èõñýõ

ýìãýã¿¿äèéí ýì÷èëãýýíèé òàâèëàíã èëýðõèéëýõ ãîë ¿ç¿¿ëýëò áîëíî.- Ñóäàñíû ñóëðàëòûí äàðàëò íü òàðààãóóð ñóäàñíû ëóãøèëòûí

÷èìýý ñîíñäîõã¿é áîëîõ ñóëðàëòûí äàðàëò þì:- Õýðâýý áóãàëãûí äºðºâíèé ãóðâààñ èë¿¿ õýñãèéã õóâèëæààð

(ìàíæåò) îðîîãîîã¿é áàéõàä äàðàëò áóðóó õýìæèãäýíý.- Õóâèëæ ãàð äýýä õýñãèéí äèàìåòðýýñ 30ñì áóþó ò¿¿íýýñ äýýø

ºðãºíòýé áàéíà.




- Ñóäàñíû ñóëðàëòûí äàðàëò íü çàõûí ñóäàñíû ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ áà ýìýãòýéí ñýòãýë ñàíààíû õÿìðàëààñ áîëîõ àãøèëòûí äàðàëòûí õýìæýýíä ººð÷ëºëò ºãºõã¿é.

• Ñóäàñíû ñóëðàëòûí äàðàëò 4 öàãèéí çàéòàé õýìæèõýä 90ìì.ÌÓÁ áóþó ò¿¿íýýñ äýýø áàéâàë æèðýìñýí ¿åèéí äàðàëò èõñýëò ãýíý (Õýðâýý òºðºëòèéí ¿åä äàðàëò 4 öàãèéí çàéòàé õýìæèõýä 110ìì.ÌÓÁ áóþó ò¿¿íýýñ äýýø áàéâàë):

- Æèðýìñíèé 20 äîëîî õîíîãòîéãîîñ õîéø, òºðºõ ¿åä, òºðñíèé äàðààõ 48 öàãèéí äîòîð öóñíû äàðàëò èõñýõèéã æèðýìñýí ¿åèéí äàðàëò èõñýëò ãýíý.

- Æèðýìñíèé 20 äîëîî õîíîãòîéãîîñ ºìíº öóñíû äàðàëò èõýñâýë àðõàã äàðàëò èõñýëò ãýíý.

ØÝÝÑÒÝÉ ÓÓÐÀÃ ßËÃÀÐÀÕ /Ïðîòåèíóðèÿ/Æèðýìñýí ¿åèéí öóñíû äàðàëò èõñýëòýýñ ýõëýýä ìàíàñ òàòàëòûí óðüäëûí ¿åä øýýñýíä óóðàã ÿëãàðíà. ªºð øàëòãààíààð øýýñýíä óóðàã ÿëãàð÷ áîëíî. Øýýñíèé çàìûí õàëäâàð, õ¿íä õýëáýðèéí öóñ áàãàäàëò, ç¿ðõíèé äóòàãäàë, òºðºõèéí õ¿íäðýë¿¿ä øýýñýíä óóðàã ãàðàõ øàëòãààíààð õóóðàì÷ ýåðýã øèíæèëãýý ãàðíà. Ìºí øýýñèéã ãóóðñààð àâàõäàà ãýìòýë ¿¿ñãýõ ¿åä áîëîí ¿òðýýíýýñ ãàðñàí öóñ øýýñòýé õîëèëäîæ øýýñ öóñòàé ãàð÷ øèíæèëãýý õóóðàì÷ ýåðýã áàéæ áîëíî.

Øýýñýíä óóðàã òîäîðõîéëäîã õÿëáàð ñîðèë íü àøèãòàé õýðýãñýë þì. Ýíý ñîðèë æèðýìñíèé õóãàöààíä ñºðãººñ ýåðýã áîëæ ººð÷ëºãäºõ íü ñýðýìæë¿¿ëýõ øèíæ òýìäýã þì. Õýðâýý ñîðèë áàéõã¿é áîë øýýñèéã öýâýð ñàâàíä áóöàëòàë õàëààíà. 2% àöåòèíû õ¿÷èë äóñààæ øýýñýíä óóðàã ãàð÷ áàéãààã øàëãàíà.¯òðýýíèé ÿëãàäàñ áîëîí óðàã îð÷ìûí øèíãýí øýýñòýé õîëèëäîæ áîëîõ ó÷èð øýýñèéã áóðãóéãààð àâíà.

Ñóäàñíû ñóëðàëòûí äàðàëò íü æèðýìñýí ¿åèéí öóñíû äàðàëò èõñýëòèéí ãîë ¿ç¿¿ëýëò þì. Öóñíû äàðàëò èõñýõ áà øýýñýíä óóðàã ÿëãàðàõ íü ìàíàñ òàòàëòûí óðüäëûã èëýðõèéëíý.

ÆÈÐÝÌÑÝÍ ¯ÅÈÉÍ ÖÓÑÍÛ ÄÀÐÀËÒ ÈÕÑÝËÒ

Æèðýìñýí ¿åèéí öóñíû äàðàëò èõñýëò íü õºíãºí õýëáýðýýñ ìàø õ¿íä áàéäàëä õ¿ð÷ áîëîõ ýìãýã þì. Æèðýìñýí ¿åèéí öóñíû äàðàëò èõñýëòèéã äàðààõ áàéäëààð àíãèëíà:• Øýýñýíä óóðàã ÿëãàðàõã¿é, õàâàãíàõã¿é öóñíû äàðàëò èõñýëò• Õºíãºí õýëáýðèéí ìàíàñ òàòàëòûí óðüäàë• Õ¿íä õýëáýðèéí ìàíàñ òàòàëòûí óðüäàë• Ìàíàñ òàòàëò




Öóñíû äàðàëò èõñýõ, óõààí àëäàõ áóþó òàòàõ, õàðààã¿é áîëîõ,òîëãîé ºâäºëòèéí îíîøëîãîî

Îäîîãèéí áà ãàðöààã¿é èëðýõ øèíæ¿¿ä

Õààÿà èëðýõ øèíæ òýìäã¿¿ä

Îíîø

• Æèðýìñíèé 22 äîëîî õîíîãòîéãîîñ ºìíº ñóäàñíû ñóëðàëòûí äàðàëò 90ìì.ÌÓÁ áóþó ò¿¿íýýñ ºíäºð áàéõ

Àðõàã õýëáýðèéí öóñíû äàðàëò èõñýõ ºâ÷èí

• Æèðýìñíèé 22 äîëîî õîíîãòîéãîîñ ºìíº ñóäàñíû ñóëðàëòûí äàðàëò 90-110ìì.ÌÓÁ áàéõ

• Øýýñýíä ÿëãàðàõ óóðàã 2+ áà ò¿¿íýýñ èõ

Õºíãºí áóþó äàëä õýëáýðèéí ìàíàñ òàòàëòûí óðüäàë

• Æèðýìñíèé 22 äîëîî õîíîãòîéãîîñ õîéø ñóäàñíû ñóëðàëûí äàðàëò 4 öàã òóòàìä 90-110ìì. ÌÓÁ áàéõ

• Øýýñýíä óóðàã ÿëãàðàõã¿é

Æèðýìñýí ¿åèéí öóñíû äàðàëò èõñýëò

• Æèðýìñíèé 22 äîëîî õîíîãòîéãîîñ õîéø ñóäàñíû ñóëðàëòûí äàðàëò 4 öàã òóòàìä 90-110ìì.ÌÓÁ áàéõ

• Øýýñýíä ÿëãàðàõ óóðàã 2+ áà ò¿¿íýýñ èõ

Ìàíàñ òàòàëòûí óðüäëûí õºíãºí õýëáýð

• Æèðýìñíèé 22 äîëîî õîíîãòîéãîîñ õîéø ñóäàñíû ñóëðàëòûí äàðàëò 110ìì. ÌÓÁ áàéõ • Øýýñýíä ÿëãàðàõ óóðàã 3+ áà ò¿¿íýýñ èõ

• Ðåôëåêñ¿¿ä õýò èõýñíý • Òîëãîé ºâäºõ (ªâäºëò

íàìäààõ ýìýíä íàìäàõã¿é áàéãàà, ºâäºëòèéí äàâòàìæ èõñýæ áàéãàà)

• Í¿ä á¿ðýëçýõ • Øýýñíèé ãàðö áàãàñàõ

(24öàãò 400ìë-ñ áàãà øýýõ)

• Õýâëèéí äýýä õýñãýýð ºâäºõ (àþóëõàé áîëîí õýâëèéí áàðóóí äýýä õýñýãò ºâäºõ)

• Óóøèã õàâàãíàõ

Ìàíàñ òàòàëòûí óðüäëûí õ¿íä õýëáýðà




• Òàòàëòòàé • Æèðýìñíèé 20 äîëîî õîíîãòîéãîîñ õîéø ñóäàñíû ñóëðàëòûí äàðàëò 90ìì.ìóá áóþó

ò¿¿íýýñ ºíäºð áàéõ • Øýýñýíä ÿëãàðàõ óóðàã 2+ áà ò¿¿íýýñ èõ

• Óõààí àëäàõ • Õ¿íä õýëáýðèéí

ìàíàñ òàòàëòûí óðüäëûí øèíæ òýìäã¿¿ä èëðýõ

Ìàíàñ òàòàëò

• Òàòñàí (àì áà çàâüæèéã íýýõýä õýö¿¿)

• Í¿¿ð, õ¿ç¿¿ áîëîí õîøóó òàòàëäàõ • Íóìàð÷ òàòàõ • Õýâëèé ñàìáàð ìýò õàòóó áîëîõ • Ãýíýò õ¿÷òýé òàòàõ

Òàòàëò

• Òàòàëòóóä • Òàòäàã áàéñàí º÷èãòýé • Öóñíû äàðàëò õýâèéí

Áàëàðòàõ (Ýïèëåïñè)

• Õàëóóðàõ • ×è÷ðýõ/ äàãæèõ • Òîëãîé ºâäºõ • Áóë÷èí ¿åýð ºâäºõ

• Äýë¿¿ òîìðîõ Õ¿íäðýëã¿é õóìõàà

• Õóìõààí õ¿íäðýëã¿é õýëáýðèéí øèíæ¿¿ä • Äóãæðàà (Êîìà) • Öóñ áàãàäàëò

• Òàòàõ • Øàðëàõ

Õóìõààí õ¿íäðýë

• Òîëãîé ºâäºõ • Õ¿ç¿¿ õºøèíãº • Ãýðëýýñ àéõ • Õàëóóðàõ

• Òàòàõ • Áàðèìæàà àëäàõ • Íîéðìîã • Äóãæðàà (Êîìà)

Ìåíèíãèòáâ

Ýíöåôàëèò áâ

• Òîëãîé ºâäºõ • Õàðàà ìóóäàõ

• Áººëæèõ Ìèãðåèí ã

à Ýìýãòýéä ìàíàñ òàòàëòûí óðüäëûí õ¿íä õýëáýðèéí øèíæ òýìäã¿¿äèéí íýã íü áàéõàä ë ìàíàñ òàòàëòûí óðüäëûí õ¿íä õýëáýð ãýñýí îíîøèéã òàâèíà.

á Ìàíàñ òàòàëò ãýñýí îíîøèéã ¿ã¿éñãýæ ÷àäààã¿é áîë ìàíàñ òàòàëòûí ýì÷èëãýýã ¿ðãýëæë¿¿ëíý.

â Ìåíèíãèò áà ýíöåôàëèòûí ýñðýã ýì÷èëãýýã õèéæ, íóãàñíû øèíãýíã øèíæèëíý.

ã ªâäºëò íàìäààõ ýì¿¿ä õýðýãëýíý (Ïàðàöåòàìîë 500ìã-ààð óóõààð ãýõ ìýò)




Ìàíàñ òàòàëòòàé ýìýãòýé÷¿¿äèéí çàðèì íü öóñíû äàðàëò õýâèéí áàéíà. Òàòàëòòàé á¿õ ýìýãòýé÷¿¿äýä áóñàä îíîø áàòëàãäòàë ìàíàñ òàòàëòûí ýì÷èëãýý õèéíý.

Ñàíàìæ: • Ìàíàñ òàòàëòûí óðüäëûí õºíãºí õýëáýð íü øèíæ òýìäýãã¿é ÿâàãäàæ

áîëíî.• Øýýñýíä óóðàã èõ õýìæýýòýé ÿëãàðàõ íü ìàíàñ òàòàëòûí óðüäàë

õ¿íäýð÷ áàéãàà øèíæ òýìäýã þì.• Õºë áà äîîä ìº÷ººð õàâàãíàõ íü ìàíàñ òàòàëòûí óðüäëûí ýðãýëçýýã¿é

øèíæ òýìäýã.

Æèðýìñýí ¿åèéí öóñíû äàðàëò èõñýëò íü øèíæ òýìäýãã¿é áóþó öóñíû äàðàëò èõñýëòèéí íýã øèíæýýð èëýð÷ áîëçîøã¿é.

• Ìàíàñ òàòàëòûí óðüäëûí õºíãºí õýëáýð íü õ¿íä õýëáýðò õóðäàí øèëæèõ, ìàíàñ òàòàëò áà ò¿¿íèé õ¿íäðýë¿¿ä ¿¿ñýõ ýðñäýë ºíäºðòýé.

• Ìàíàñ òàòàëòûí óðüäëûí øèíæòýé õàìò òàòàëò áàéâàë ìàíàñ òàòàëò ¿¿ñ÷ áàéãààã èëýðõèéëíý. Ýíý òàòàëòóóä íü:

- Öóñíû äàðàëò èõñýõ ºâ÷íèé õ¿íä õýëáýðèéí ¿åä ¿¿ñíý- Òîëãîé ºâäºõ, õàðàà ººð÷ëºãäºõ, ðåôëåêñ¿¿ä õýò èõñýõ çýðýã

ãàðöààã¿é øèíæ ìýäýãäýõã¿é áóþó èëðýõã¿é áàéæ áîëíî.- Òºðñíººñ õîéø 25% ãàðóéä òîõèîëäîíî.- Áàëàðòàõ /ýïèëåïñè/ ¿åèéí òàòàëò - Õóðäàí äàõèõ áà ¿õýëä õ¿ðãýæ áîëíî.- Ýìýãòýé ãàíöààðàà áàéñàí áîë àæèãëàãäàõã¿é ºíãºð÷ áîëíî.- Òàòàëòûí äàâòàìæààñ õàìààð÷ ñ¿¿ëèéí õîðîì áóþó öàãò äóãæðàà

(êîìà)-í áàéäàëä áàéæ áîëíî.

ÅÐªÍÕÈÉ ÝÌ×ÈËÃÝÝ:• Ýìýãòýé óõààíã¿é ýñâýë òàòàëòòàé áàéâàë á¿õ áîëîëöîîã äàé÷ëàí,

õîéøëóóëøã¿é àðãà õýìæýý àâíà.• Ýìýãòýéí áèåèéí åðºíõèé áàéäàë,àìüäðàëûí ÷óõàë ýðõòíèé ¿éë


• Õýðâýý àìüñãàëã¿é áóþó àìüñãàë ºíãºö áàéâàë:- Àìüñãàëûí çàìûã øàëãàõ áà øààðäëàãàòàé áîë èíòóáàöè òàâèíà.- Ýìýãòýé àìüñãàëã¿é áîë Àìáóãèéí óóò áà áàãààð (ìàñê), öàãààí

ìºãººðñºí õîîëîéä ãóóðñ òàâèí 1 õîðîìä 4-6ë õ¿÷èëòºðºã÷ ºãíº.




- Ýìýãòýé àìüñãàëòàé áîë áàã (ìàñê) áóþó õàìðûí ãóóðñààð 1 õîðîìä 4-6 ë õ¿÷èëòºðºã÷ ºãíº.

• Óõààíã¿é áàéõàä:- Àìüñãàëûí çàì, ñóäàñíû ëóãøèëò, öóñíû äàðàëò, õàëóóíûã

øàëãàíà.- Ýìýãòýéã ç¿¿í õàæóóãààð íü õýâò¿¿ëíý.- Õ¿ç¿¿íèé õºøèëòèéã øàëãàíà.

• Ýìýãòýé òàòàëòòàé áàéõàä:- Öóñ, áººëæèñ áîëîí ø¿¿ðëèéí øèíãýíýýð áºãëºðºõ ýðñäëèéã

áàãàñãàõûí òóëä ç¿¿í õàæóóãààð íü õýâò¿¿ëíý.- Ãýìòýõýýñ õàìãààëíà. Ãýõäýý ò¿¿íèéã áàðüæ òîãòîîõ, õ¿ëæ áîîõ

îðîëäëîãî õèéæ áîëîõã¿é.- Ñóâèëàã÷ààð òîãòìîë õàðãàëçóóëíà.- Ìàíàñ òàòàëò ãýæ îíîøëîãäâîë õ¿õðèéí õ¿÷ëèéí ìàãíè (magne-

sium sulphate) õýðýãëýíý.- Óõààí àëäñàí øàëòãààí òîäîðõîéã¿é áàéâàë ìàíàñ òàòàëòûí

ýñðýã ýì÷èëãýý õèéæ, áóñàä øàëòãààíûã òîäðóóëàõ øèíæèëãýýã ¿ðãýëæë¿¿ëíý.

ÆÈÐÝÌÑÝÍ ¯ÅÈÉÍ ÖÓÑÍÛ ÄÀÐÀËÒ ÈÕÑÝËÒÈÉÍ ÝÌ×ÈËÃÝÝ

Æèðýìñýí ¿åèéí öóñíû äàðàëò èõñýëòýýñ ñýðãèéëýõ

• Æèðýìñýí ¿åèéí öóñíû äàðàëò èõñýëòýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëæ èë÷ëýã, øèíãýí, äàâñûã õÿçãààðëàíà.

• Æèðýìñýí ¿åèéí öóñíû äàðàëò èõñýëòýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ àñïèðèí, êàëüö áà áóñàä ýì¿¿ä ¿ð ä¿íòýé áîëîõ íü á¿ðýí íîòëîãäîîã¿é.

• Ýðñäýëòýé ýìýãòýé÷¿¿äèéã ýðò îíîøëîõ áà ýì÷ëýõ íü òàòàëòààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ áîëîí æèðýìñýí ¿åèéí öóñíû äàðàëò èõñýëòèéí ýì÷èëãýýíèé çàð÷èì þì. Ýìýãòýéã òîãòìîë õÿíàëòàíä áàéíãà ¿çýæ, òîäîðõîé çºâëºãºº ºã÷, ýð¿¿ë ìýíäèéí òóñëàìæ ¿ç¿¿ëíý. Ãýð á¿ëèéí ãèø¿¿äýä ýð¿¿ë àõóéí áîëîâñðîë îëãîõ íü æèðýìñýí ¿åèéí öóñíû äàðàëò èõñýëòèéí ãîë øèíæ òýìäãèéã ìýä¿¿ëýõýýñ ãàäíà íèéãìèéí äýìæëýãèéã äýýøë¿¿ëýõ, àæëûí íºõöëèéã ººð÷ëºõ áîëîìæòîé.

ÆÈÐÝÌÑÝÍ ¯ÅÈÉÍ ÖÓÑÍÛ ÄÀÐÀËÒ ÈÕÑÝËÒ Àìáóëàòîðèéí ýì÷èëãýý:

• Öóñíû äàðàëò, øýýñ (øýýñýíä óóðàã ÿëãàðàõ), óðãèéí áàéäëûã äîëîî õîíîã òóòàì õÿíàíà.

• Öóñíû äàðàëò èõýñâýë ìàíàñ òàòàëòûí õºíãºí õýëáýðèéí ýì÷èëãýý õèéíý




• Óðãèéí ºñºëò çîãñîíãî ýñâýë óðàãò òóðààëûí øèíæ òýìäýã èëýðâýë ýìýãòýéã ýìíýëýãò õýâò¿¿ëæ, òºðºëòèéã àëü áîëîõ õóðäàí, òîõèðîìæòîéãîîð øèéäâýðëýíý.

• Ìàíàñ òàòàëòûí óðüäàë ýñâýë ìàíàñ òàòàëòûí ¿åèéí àþóë ó÷èð÷ áîëîõ äîõèîíû òóõàé ýìýãòýéä áîëîí ò¿¿íèé ãýð á¿ëèéíõýíä çºâëºíº.

• Áèåèéí áàéäàë ñàéæèðâàë òºðºõ çàìààð òºðºëòèéã óäèðäàíà.

ÕªÍÃªÍ ÕÝËÁÝÐÈÉÍ ÌÀÍÀÑ ÒÀÒÀËÒÛÍ ÓÐÜÄÀË

Æèðýìñíèé 37 äîëîî õîíîãòîéãîîñ áàãà õóãàöààòàé ¿åä; Õýðýâ øèíæ òýìäã¿¿ä õ¿íäðýýã¿é õýâèéí áàéâàë àìáóëàòîðîîð äîëîî õîíîãò 2 óäàà ¿çíý:• Öóñíû äàðàëò, øýýñ (øýýñýíä óóðàã ÿëãàðàõ), ðåôëåêñ áîëîí óðãèéí

áàéäëûã äîëîî õîíîã òóòàì õÿíàíà.• Ìàíàñ òàòàëòûí óðüäàë ¿åèéí àíõààðàõ øààðäëàãàòàé øèíæ òýìäýã

áîëîí õ¿íäðýë ó÷èð÷ áîëîõ äîõèîíû òóõàé ýìýãòýéä áîëîí ò¿¿íèé ãýð á¿ëèéíõýíä çºâëºõ

• Àìðàëòûã çîõèöóóëíà.• Õîîëëîëòûã çîõèöóóëíà (äàâñíû õýðýãöýýã õÿçãààðëàíà)• Òàòàëòûí ýñðýã, äàðàëò áóóðóóëàõ, òàéâøðóóëàõ áîëîí óíòóóëàõ

ýì¿¿äèéã õýðýãëýõã¿é• Äàâòàí ¿çëýãýýð áèåèéí áàéäàë ñàéæðààã¿é áàéâàë ýìíýëýãò

õýâò¿¿ëíý:- Õîîëëîëò õýâèéí áàéíà (Äàâñ õàñíà)- Öóñíû äàðàëòûã ºäºðò 2 óäàà, øýýñýíä óóðàã òîäîðõîéëîõ

øèíæèëãýýã ºäºð á¿ð õèéíý.- Òàòàëòûí ýñðýã, äàðàëò áóóðóóëàõ, òàéâøðóóëàõ áîëîí óíòóóëàõ

ýì¿¿äèéã öóñíû äàðàëò áàãà áèø ýñâýë øýýñýíä óóðãèéí õýìæýý èõ áàéâàë õýðýãëýõã¿é

- Øýýñ õººõ ýì¿¿äèéã õýðýãëýõã¿é. Øýýñ õººõ ýì¿¿ä íü óóøèãíû õàâàíòàé áóþó ç¿ðõíèé äóòàãäàëòàé ìàíàñ òàòàëòûí óðüäëûí ¿åä õýðýãëýâýë íýí îñîëòîé.

- Ñóäàñíû ñóëðàëòûí äàðàëò áóóð÷ õýâèéí áîëîõ áóþó áèåèéí áàéäàë ñàéæèðâàë ýìýãòýéã ãýðò íü ãàðãàíà:- Õ¿íä õýëáýðèéí ìàíàñ òàòàëòûí øèíæ òýìäã¿¿ä áîëîí õàâàíã

õýðõýí ¿çýõ àìðàõ òàëààð çºâëºõ- Öóñíû äàðàëò, øýýñ (ïðîòåèíóðè) áîëîí óðãèéí áàéäëûã

äîëîî õîíîãò 2 óäàà õÿíàõ- Õýðýâ öóñíû ñóëðàëòûí äàðàëò èõýñâýë ýìýãòýéã ýðã¿¿ëýí

ýìíýëýãò õýâò¿¿ëíý.- Õýðýâ áèåèéí áàéäàë ñàéæðàõã¿é áîë ýìíýëýãýýñ ãàðãàõã¿é,




ýì÷èëãýýã ¿ðãýëæë¿¿ëýõ áà óðãèéí ºñºëòèéã óìàéí ̧ ðîîë-óìäàãíû õîîðîíäûí õýìæýýãýýð òîäîðõîéëíî.

- Õýðýâ óðãèéí ºñºëò ñààòâàë òºðºëòèéã àëü áîëîõ ýðò øèéäíý. Ýìýãòýéã íÿðàéëòàë ýìíýëýãò õÿíàíà.

• Øýýñýíä óóðàã èõýñâýë õ¿íä õýëáýðèéí ìàíàñ òàòàëòûí óðüäëûí ýì÷èëãýý õèéíý .

Òýìäýãëýë: Æèðýìñëýëò òºãññºíèé äàðàà ÷ ìàíàñ òàòàëòûí øèíæ òýìäã¿¿ä á¿ðýí àðèëàõã¿é áàéäàã.

Æèðýìñíèé 37 äîëîî õîíîãòîéãîîñ äýýø õóãàöààíä;

Óðãèéí òóðààëûí øèíæ èëýðâýë òºðºëòèéã ñýäýýíý.• Óìàéí õ¿ç¿¿ òºðºëòºíä áýëòãýãäñýí (çººëºðñºí, íèìãýí, óìàéí àìñàð

íýýãäýæ ýõýëñýí) áàéâàë óðàã îð÷ìûí øèíãýíèé á¿ðõ¿¿ë õàëüñûã àâ÷, îêñèòîöèí, ïðîñòàãëàíäèí õýðýãëýíý.

• Óìàéí õ¿ç¿¿ òºðºëòºíä áýëòãýãäýýã¿é (õààëòòàé, õàòóó, óðò) áàéâàë óìàéí õ¿ç¿¿ã íýýõèéí òóëä ïðîñòàãëàíäèí áà Ôîëåóãèéí òýëýã÷ õýðýãëýíý.

• Ýñâýë òºðºëòèéã êåñàð õàãàëãàà õèéæ òºãñãºíº .

ÌÀÍÀÑ ÒÀÒÀËÒÛÍ ÓÐÜÄËÛÍ Õ¯ÍÄ ÕÝËÁÝÐ ÁÀ ÌÀÍÀÑ ÒÀÒÀËÒ

Ìàíàñ òàòàëòûí óðüäëûí õ¿íä õýëáýð áà ìàíàñ òàòàëò íü ìàíàñ òàòàëòûí ýì÷èëãýýòýé àäèë 12 öàãèéí äîòîð òºðºëòèéã øèéäâýðëýõ øààðäëàãàòàé. Ìàíàñ òàòàëòûí óðüäëûí õ¿íä õýëáýðèéí á¿õ òîõèîëäîëä èäýâõòýé ýì÷èëãýý õèéíý. “Ìàíàñ òàòàëòûí àþóëòàé” øèíæ òýìäýã (õàðàà ìóóäàõ, ðåôëåêñ õýò èõñýõ) íü õ¿íäýð÷ áîëîõ øèíæ áºãººä õ¿ëýýõ òàêòèê áàðèìòàëæ áîëîõã¿é.

ÒÀÒÀËÒÛÍ ¯ÅÈÉÍ ÝÌ×ÈËÃÝÝ:• Òàòàëòûí ýñðýã ýì¿¿ä õýðýãëýíý.• Áàãàæ òîíîã òºõººðºìæ áýëòãýæ (Àìüñãàëûí çàìûã ÷ºëººëºõ, ñàëèà

ñîðóóëàõ õýðýãñýë, áàã /ìàñê/, õ¿÷èëòºðºã÷, õ¿÷èëòºðºã÷èéí óóò), 1 õîðîìä 4-6 Ë õ¿÷èëòºðºã÷ ºãíº.

• Ýìýãòýéã ãýìòýæ áýðòýõýýñ ñýðãèéëýõ, ãýõäýý õºäºëãººíèéã õÿçãààðëàí áàðüæ áîëîõã¿é.

• Áººëæèñ, öóñ áîëîí àìüñãàëûí çàìààñ ãàðàõ ø¿¿ðëýýð áºãëºðºõ ýðñäýëèéã áóóðóóëàõûí òóëä ýìýãòýéã ç¿¿í õàæóóãààð õýâò¿¿ëíý.

• Òàòàëòûí äàðàà àì, õîîëîéä áºãëºðºë ¿¿ñ÷ áîëîõûã àíõààðíà.




ÅÐªÍÕÈÉ ÝÌ×ÈËÃÝÝ • Öóñíû ñóëðàëòûí äàðàëò 110ìì.ÌÓÁ áîëáîë äàðàëò áóóðóóëàõ

ýì õýðýãëýíý. Öóñíû ñóëðàëûí äàðàëòûã 100ìì.ÌÓÁ-ààñ áóóëãàõ áîëîâ÷ 90ìì.ÌÓÁ-èéí ò¿âøèíä áàéëãàõ õýðýãòýé.

• Ñóäñààð øèíãýí ñýëáýæ ýõýëíý.• Øèíãýíèé òýíöâýðèéã òîäîðõîé áàðüæ õýðýãëýñýí øèíãýí

áîëîí øýýñíèé ãàðöûã òîîöîæ áèåä øèíãýí õóðèìòëàãäàõààñ áîëãîîìæèëíî.

• Äàâñàãò áàéíãûí áóðãóé òàâüæ, øýýñíèé ãàðöûã òîîöîõ áóþó øýýñýíä ÿëãàðàõ óóðãèéí õýìæýýã õÿíàíà.

• Õýðýâ øýýñ öàãò 30ìë-ýýñ áàãà ãàðâàë:- Õ¿õðèéí õ¿÷ëèéí ìàãíè õýðýãëýõýý ò¿ð çàâñàðëàæ, ñóäñààð

øèíãýíèéã (ôèçèîëîãèéí óóñìàë áà Ðèíãåðèéí óóñìàë) 8 öàãèéí çàéòàéãààð 1ë-ýýð ñýëáýíý.

- Óóøèã õàâàãíàëòûã õÿíàíà.• Ýìýãòýéã ãàíöààð íü îðõèæ áîëîõã¿é. Ýìýãòýé òàòàëò ºã÷ áººëæñºíäºº

áºãëºðºí ýõ, óðàã ýíäýõ àþóë ó÷èð÷ áîëíî.• Àìüäðàëûí ÷óõàë ýðõòíèé ¿éë àæèëëàãàà, ðåôëåêñ áà óðãèéí

ç¿ðõíèé öîõèëòûã öàã òóòàìä õÿíàíà.• Óóøèãíû õýð÷èãí¿¿ð íü õàâàãíàëò ¿¿ñýõèéã èëòãýõ ¿ç¿¿ëýëò ó÷èð

óóøèãíû äîîä õýñãèéã ÷àãíàíà. Õýðâýý õýð÷èãí¿¿ð ñîíñîãäâîë ôóðñåìèä 40ìã-ã ñóäñààð íýã óäàà òàðèíà.

• Öóñ àëäàëò ¿ðãýëæèëâýë öóñíû á¿ëýãíýëòèéã øàëãàíà .Õýðâýý 7 õîðìûí äàðàà öóñ á¿ëýãíýõã¿é áàéâàë öóñíû á¿ëýãíýëòèéí ýìãýã ãýíý.

ÒÀÒÀËÒÛÍ ÝÑÐÝÃ ÝÌ

Òàòàëòûã ýì÷ëýõèéí òóëä òàòàëòûí ýñðýã ýì¿¿äèéã õýðýãëýíý. Ýìíýëýãò õýâòýæ áàéãàà ýìýãòýé òàòâàë ýì÷èëãýý õàíãàëòã¿é áàéãààãèéí øàëòãààí þì. Õ¿õðèéí õ¿÷ëèéí ìàãíè íü ìàíàñ òàòàëòûí óðüäëûí õ¿íä õýëáýð áîëîí ìàíàñ òàòàëòûã ýì÷ëýõ, óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ñîíãîìîë ýì þì.

Õýðâýý õ¿õðèéí õ¿÷ëèéí ìàãíè áàéõã¿é áîë äèàçåïàì (Diazepam) õýðýãëýíý. Ãýõäýý äèàçåïàì èõñèéí õîðèãèéã íýâòýðäýã ó÷èð óðàãò äåïðåññè ¿¿ñãýíý. Äèàçåïàìûí íýã óäààãèéí òóí íÿðàéí äåïðåññèéí øàëòãààí áîëæ ò¿ð çóóðûí òàòàëò ºã÷ áîëíî. Óäààí õóãàöààãààð ñóäñààð õýðýãëýâýë óìàé-èõñèéí öóñíû ýðãýëò õîìñäîõ, äóòóó òºðºõ çýðýã õ¿íäðýë ãàð÷ íÿðàéí àìüñãàëûí çàìûí äåïðåññè ¿¿ñýõ ýðñäýë èõýñíý. Ýíý íü ñ¿¿ëäýý àþóëòàé õîð óðøèãò õ¿ðãýæ áîëíî.




Ìàíàñ òàòàëòûí óðüäëûí õ¿íä õýëáýð áîëîí ìàíàñ òàòàëòûí ¿åä Õ¿õðèéí õ¿÷ëèéí ìàãíè õýðýãëýõ çààâàð

Öîõèëòûí òóí • Õ¿õðèéí õ¿÷ëèéí ìàãíèéí 20%-í óóñìàëûã 4ã-ààð 5 õîðìîîñ äýýø

ñóäñààð òàðèíà. • 50%-í õ¿õðèéí õ¿÷ëèéí ìàãíèéã íýã ºãçºãò 5ã-ààð íèéò 10ã-ûã 2%-èéí

ëèãíîêàéí 1ã õàìò áóë÷èíä ã¿í òàðèíà. Õ¿õðèéí õ¿÷ëèéí ìàãíèéã áóë÷èíä ã¿í òàðèõäàà õàëäâàð õàìãààëëûí äýãëýìèéã ñàõèíà. Õ¿õðèéí õ¿÷ëèéí ìàãíè òàðèõ ¿åä ýìýãòýéä äîòîð ýâã¿éðõýõ øèíæ ìýäðýãäýæ áîëîõûã ñàíóóë.

• Õýðýâ 15 õîðìûí äàðàà òàòàëò äàâòàãäâàë 50% õ¿õðèéí õ¿÷ëèéí ìàãíè 2ã ñóäñààð 5 õîðìîîñ äýýø õóãàöààíä ààæèì òàðèíà.

Åðäèéí òóí: • 50%-èéí õ¿õðèéí õ¿÷ëèéí ìàãíèéã íýã ºãçºãò 5ã-ààð + 2%-èéí ëèãíîêàéí 1ã õàìò 4 öàã òóòàìä, ºãçãºíä ýýëæëýí ã¿í òàðèíà. • Õ¿õðèéí õ¿÷ëèéí ìàãíèéí ýì÷èëãýýã òºðñíèé äàðàà ýñâýë ñ¿¿ë÷èéí

òàòàëòààñ õîéø 24 öàã ¿ðãýëæë¿¿ëíý.Ýì÷èëãýýã äàâòàõûí ºìíº: • Àìüñãàëûí òîî íýã õîðîìä 16-ààñ äîîø öººðñºí ýñýõ • Òîéãíû ðåôëåêñ èëýð÷ áàéãàà ýñýõ • Øýýñíèé ãàðö 4 öàãèéí òóðø, öàãò 30ìë-ýýñ áàãà áàéãàà ýñýõèéã

øàëãàíà. ÝÌ×ÈËÃÝÝÃ ÇÎÃÑÎÎÕ: • Àìüñãàë íýã õîðîìä 16-ñ äîîø öººðñºí • Òîéãíû ðåôëåêñ èëðýõã¿é áîëñîí • Øýýñíèé ãàðö 4 öàãèéí òóðø öàãò 25ìë-ààñ áàãà áàéâàë ýì÷èëãýýã

õàñàõ áóþó çîãñîîíî.

• Àìüñãàë çîãñâîë:Çîõèîìîë àìüñãàëûã áàã, óóò, ñýõýýí àìüäðóóëàõûí àïïàðàò èíòóáàöèàð ºãíº. Ãëþêîíàò êàëüöè 1ã (10%-í 10ìë óóñìàë)-ûã ñóäñààð ààæèì òàðèíà. Ýíý íü õ¿õðèéí õ¿÷ëèéí ìàãíè ýñðýã ÿàðàëòàé õýðýãëýõ àíòàãîíèñò ýì þì.

Ìàíàñ òàòàëòûí óðüäëûí õ¿íä õýëáýð áà ìàíàñ òàòàëòûí ¿åä äèàçåïàì õýðýãëýõ çààâàð




Òýìäýãëýë: Õ¿õðèéí õ¿÷ëèéí ìàãíè áàéõã¿é áîë äèàçåïàì õýðýãëýíý. Ñóäñààð õýðýãëýõ.Öîõèëòûí òóí • Äèàçåïàì 10ìã-ààð 2 õîðìîîñ äýýø õóãàöààíä ààæèì òàðèíà. • Òàòàëò äàõèâàë öîõèëòûí òóíã äàâòàíà.Åðäèéí òóí • Äèàçåïàì 40ìã-ûã 500ìë øèíãýíä (ôèçèîëîãèéí óóñìàë ýñâýë

Ðèíãåðèéí óóñìàë) õèéæ ýìýãòýéã àìàðõàí ñýðýõýýð óíòóóëíà.• 1 öàãèéí äîòîð 30ìã òóíãààñ õýòð¿¿ëáýë ýõýä àìüñãàëûí äåïðåññè

¿¿ñ÷ áîëíî. Àìüñãàëàõàä òóñëàõ (áàã, óóò, ñýõýýí àìüäðóóëàõûí àïïàðàò, èíòóáàöèàð) íü ÷óõàë. 24 öàãò 100ìã-ààñ õýòð¿¿ëýí õýðýãëýæ áîëîõã¿é.

Õîøíîãîîð õýðýãëýõ • Äèàçåïàìûã ñóäñààð õýðýãëýõ áîëîìæã¿é áîë õîøíîãîîð õýðýãëýíý.

Öîõèëòûí òóí íü 10ìë-ûí òàðèóðààð 20ìã-ûã õýðýãëýíý. Òàðèóðûí ç¿¿ã àâ÷ ¿ç¿¿ðèéã òîñëîí õîøíîãîîð îðóóëàí, 10 õîðìûí òóðø ýìèéã øàõíà.

• 10 õîðîì àæèãëàõàä òàòàëò òàâèãäàõã¿é áîë 1 öàã òóòàìä 10ìã áóþó ýìýãòýéí áèåèéí õýìæýý áîëîí ò¿¿íèé ýìãýã áàéäëààñ õàìààðàí òóíã íýìæ õýðýãëýíý.

ÄÀÐÀËÒ ÁÓÓÐÓÓËÀÕ ÝÌ¯¯ÄÖóñíû ñóëðàëòûí äàðàëò íü 110ìì.ìóá áóþó ò¿¿íýýñ èë¿¿ áàéâàë äàðàëò áóóðóóëàõ ýì õýðýãëýíý. Öóñíû ñóëðàëòûí äàðàëòûã 90-100ìì.ÌÓÁ-ä áàðèõ íü òàðõèíû öóñ õàðâàëòààñ ñýðãèéëíý. Ãèäðàëàçèí (Hydralazine)-ã ñîíãîæ õýðýãëýíý.• Ãèäðàëàçèí íü 5ìã-ûã ñóäñààð öóñíû äàðàëòûã áóóðòàë 5 õîðîì

òóòàìä ààæìààð òàðèíà. Ýñâýë ãèäðàëàçèí 12.5 ìã-ã 2 öàã òóòàìä áóë÷èíä òàðèíà.

• Ãèäðàëàçèí áàéõã¿é áîë:- Ëàâåòîëîë 10ìã ñóäñààð òàðèíà:- Õýðâýý õàíãàëòã¿é (öóñíû ñóëðàëòûí äàðàëò 110ìì.ÌÓÁ-ñ áóóõã¿é)

áàéâàë 10 õîðìûí äàðàà ëàâåòîëîë 20ìã ñóäñààð òàðèíà. - Òóí òóòìûí äàðàà 10 õîðîì ºíãºðºõºä õàíãàëòòàé õàðèó èëðýõã¿é

áîë òóíã 40ìã áà 80 ìã õ¿ðòýë èõýñãýæ áîëíî;- Ýñâýë íèôåäèïèí 5 ìã-ûã õýëýí äîîð òàâèíà:- Õýðâýý õàíãàëòã¿é (öóñíû ñóëðàëòûí äàðàëò 110ìì.ÌÓÁ-ñ áóóõã¿é)

áàéâàë 10 õîðìûí äàðàà 5ìã-ûã íýìæ õýëýí äîîð òàâèíà.

ÒªÐªËÒÒºðºëòèéã, ýìýãòýéí áèåèéí áàéäëààñ õàìààðóóëàí øèéäíý. Óðàã ã¿éöýä òýýãäòýë òºðºëòèéã õ¿ëýýõ íü ýõ óðàã õî¸óëàíã ýðñäýëä õ¿ðãýíý. Òºðºëòèéã




æèðýìñíèé õóãàöààíààñ õàìààðóóëæ øèéäâýðëýíý. • Óìàéí õ¿ç¿¿ã ¿íýëíý.• Óìàéí õ¿ç¿¿ òºðºëòºíä áýëòãýãäñýí áàéâàë (çººëºðñºí, íèìãýðñýí,

áàãà çýðýã íýýãäñýí) óðàã îð÷ìûí øèíãýíèé á¿ðõ¿¿ë õàëüñûã äýãýý áîëîí Êîõåðèéí õàâ÷óóðààð àâ÷, îêñèòîöèí ýñâýë ïðîñòàãëàíäèíààð òºðºëòèéã ñýäýýíý .

• Ìàíàñ òàòàëòûí óðüäëûí õ¿íä õýëáýðèéí ¿åä 24 öàãèéí äîòîð, ìàíàñ òàòàëòûí ¿åä 12 öàãèéí äîòîð òºðºõ áîëîìæã¿é áîë êåñàð õàãàëãààãààð òºðºëòèéã óäèðäàíà .

• Óðãèéí ç¿ðõíèé öîõèëò õýâèéí áèø áàéâàë (1 õîðîìä 100-ààñ öººí ýñâýë 180-ààñ îëîí áàéâàë) êåñàð õàãàëãààãààð òºðºëòèéã óäèðäàíà.

• Óìàéí õ¿ç¿¿ òºðºëòºíä áýëòãýãäýýã¿é (õàòóó, çóçààí, õààëòòàé) áà óðàã àìüä áîë êåñàð õàãàëãààãààð òºðºëòèéã óäèðäàíà.

• Ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã íü êåñàð õàãàëãàà õèéõ áîëîìæã¿é, ýñâýë óðàã ¿õñýí, ýñâýë óðàã õýò äóòóó áàéõàä:

- Òºðºõ çàìààð òºð¿¿ëíý.- Óìàéí õ¿ç¿¿ òºðºëòºíä áýëòãýãäýýã¿é áîë (õàòóó, çóçààí, õààëòòàé)

óìàéí õ¿ç¿¿íä ìèñîïðîñòîë, ïðîñòàãëàíäèí õèéõ áóþó ýñâýë Ôîëåóãèéí òýëýã÷èéã õýðýãëýæ, óìàéí õ¿ç¿¿íèé ñóâãèéã òýëíý.

Òýìäýãëýë: Õýðâýý êåñàð õàãàëãàà õèéâýë:- Öóñíû á¿ëýãíýëòèéí ýìãýã ¿¿ñýõ;- Åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã àþóëã¿é áîë- Íóãàñíû ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã äàðàëò áóóðóóëàõ ýðñäýëä õ¿ðãýíý.

Ìýäýý àëäóóëàëò óðüä÷èëàí õèéõ áóþó øèíãýí (500-1000ìë) ñýëáýæ ýðñäëèéã áóóðóóëíà.

ÒªÐÑÍÈÉ ÄÀÐÀÀÕ ÒÓÑËÀÌÆ• Òàòàëòûí ýñðýã ýì÷èëãýýã òºðñíèé äàðàà áîëîí ñ¿¿ëèéí òàòàëòààñ

õîéø 24 öàã ¿ðãýëæë¿¿ëíý.• Äàðàëò áóóðóóëàõ ýì÷èëãýýã öóñíû ñóëðàëòûí äàðàëò 110ìì.ìóá

áîëîí ò¿¿íýýñ äýýø áàéâàë ¿ðãýëæë¿¿ëíý.• Øýýñíèé ãàðöûã ¿ðãýëæë¿¿ëýí õÿíàíà.

ÄÝÝÄ ØÀÒÍÛ ÝÌÍÝËÃÈÉÍ ÒÓÑËÀÌÆÈÍÄ ØÈËÆ¯¯ËÝÕÄàðààõ ººð÷ëºëòòýé ýìýãòýéã øèëæ¿¿ëíý.• Òºðñíèé äàðààõ 48 öàãò øýýñ áàãàäàëò (îëèãîóðè) õýâýýð áàéâàë (24

öàãò 400ìë-ýýñ áàãà øýýñ ÿëãàðàõ)• Öóñíû á¿ëýãíýëòèéí ýìãýãòýé (êîàãóëîïàòè ýñâýë öóñ õàéëàõ,

ýëýãíèé ýíçèìà ¿¿ñýõ, ÿëòñàí ýñ¿¿ä öººðºõ øèíæ¿¿ä ¿¿ñâýë• Òàòàëòûí äàðàà 24 öàã áóþó ò¿¿íýýñ äýýø õóãàöààíä äóãæðààí

(êîìà) áàéäàëòàé áàéâàë




ÆÈÐÝÌÑÝÍ ¯ÅÈÉÍ ÖÓÑÍÛ ÄÀÐÀËÒ ÈÕÑÝÕ ¯ÅÈÉÍ Õ¯ÍÄÐÝË¯¯Ä

Õ¿íäðýë¿¿ä íü ýõ áîëîîä íÿðàéä ñºðºã íºëºº ¿ç¿¿ëýõ øàëòãààí áîëíî. Ó÷èð íü õ¿íäðýë¿¿äèéã ýì÷ëýõýä òºâºãòýé, õàðèí ýðò îíîøëîõ, òîõèðñîí ýì÷èëãýý õèéõ íü ¿ð ä¿íã ñàéæðóóëíà. Ýð¿¿ë ìýíäèéí òóñëàìæ ¿ç¿¿ëýã÷èä õ¿íäðýëèéã ýì÷ëýõ, óäèðäàõ ìýäëýãòýé áàéõ ¸ñòîé. Õ¿íäðýë¿¿äèéã ýì÷ëýõýä:• Óðãèéí ºñºëòèéí ñààòàë íü æèðýìñíèéã òàñëàõàä õ¿ðãýõ àþóëòàé• Õýðýâ äóãæðàà ýñâýë íîéðìîã áàéäàë èõýñâýë òàðõèíû öóñ õàðâàëò

ãýíý:- Òàðõèíû öóñ õàðâàëòûí ýðñäëèéã áóóðóóëàõàä öóñíû äàðàëòûã

ààæèì áóóðóóëíà.- Äýìæèõ ýì÷èëãýýãýýð õàíãàíà.

• Ç¿ðõ, áººð áîëîí ýëýãíèé äóòàãäëûã ñýæèãëýæ, õÿíàõ áà äýìæèõ ýì÷èëãýý õèéíý.

• Öóñ àëäàëò ¿ðãýëæèëâýë öóñíû á¿ëýãíýëòèéã øàëãàíà. Õýðâýý 7 õîðìûí äàðàà öóñ á¿ëýãíýõã¿é áàéâàë öóñíû á¿ëýãíýëòèéí ýìãýã õýìýýí ñýæèãëýíý.

• Ýìýãòýé ñóäñàíä áàéíãûí ãóóðñ òàâèãäñàí áîë õàëäâàð îðæ áîëçîøã¿é. Õàëäâàðààñ õàìãààëàõ ãîðèìûã çîõèñòîé õýðýãëýí, õàëäâàðûí øèíæ òýìäãèéã îíöãîé õÿíàíà.

• Ýìýãòýéä ñóäñààð øèíãýí ñýëáýæ áàéãàà ¿åä öóñíû ýðãýëòèéí õýò èõñýëò ¿¿ñýõ ýðñäýëòýé. Øèíãýíèé òýíöâýðèéã òîäîðõîé áàðüæ, õýðýãëýñýí øèíãýí áîëîí øýýñíèé ãàðöûã òîîöîæ, áèåä øèíãýí õóðèìòëàãäàõààñ ñýðãèéëíý.

ÖÓÑÍÛ ÄÀÐÀËÒÛÍ ÀÐÕÀÃ ÈÕÑÝËÒ• Àìðààæ òàéâàí áàéëãàíà• Àðõãààð öóñíû äàðàëò èõñýõýä áººðíèé áîëîí èõñèéí íýâ÷èëò,

öóñíû äàðàëò èõýñãýíý; Íýâ÷èëòèéã áàãàñãàõ íü öóñíû äàðàëòûã áóóðóóëíà. Öóñíû äàðàëò íü æèðýìñëýõèéí ºìíºõ ¿åèéí äàðàëòûí ò¿âøèíãººñ áàãàã¿é áàéíà. Öóñíû äàðàëò õýò áàãàñãàõ íü ýõ, óðãèéí õýâèéí áàéäëûã ñàéæðóóëàõ íîòîëãîî áèø.

- Ýìýãòýé æèðýìñëýõèéí ºìíº äàðàëò áóóðóóëàõ ýì õýðýãëýäýã, òýð íü ¿ð ä¿í ñàéòàé áàéäàã áîë æèðýìñýí ¿åä òýð ýìèéã ¿ðãýëæë¿¿ëýí õýðýãëýíý.

- Öóñíû ñóëðàëòûí äàðàëò 110ìì.ìóá áóþó ò¿¿íýýñ ºíäºð, öóñíû àãøèëòûí äàðàëò 160ìì.ÌÓÁ áóþó ò¿¿íýýñ ºíäºð áàéâàë äàðàëò áóóðóóëàõ ýì¿¿ä õýðýãëýíý.

- Øýýñòýé óóðàã ãàðàõ ýñâýë ìàíàñ òàòàëòûí óðüäëûí øèíæ òýìäýã èëýðâýë ìàíàñ òàòàëòûí óðüòëûí õºíãºí õýëáýðèéí ýì÷èëãýýã õèéíý.




• Óðãèéí áàéäàë, ºñºëòèéã õÿíàíà.• Õýðýâ õ¿íäðýëã¿é áîë ã¿éöýä òýýòýë òºðºëòèéã õ¿ëýýíý.• Ìàíàñ òàòàëòûí óðüäàë ¿¿ñâýë ìàíàñ òàòàëòûí õºíãºí áà õ¿íä

õýëáýðèéí ¿åèéí ýì÷èëãýý õèéíý .• Õýðâýý óðãèéí ç¿ðõíèé öîõèëò õýâèéí áèø áàéâàë (1 õîðîìä 100-

ààñ öººí ýñâýë 180-ààñ îëîí áàéâàë) óðãèéí äèñòðåññ õýìýýí ñýæèãëýíý.

• Óðãèéí ºñºëò õºãæèë çîãññîí áàéâàë òºðºëòºíä óìàéí õ¿ç¿¿ áýëòãýãäñýí áàéäëûã ¿íýëíý:

Òýìäýãëýë: Æèðýìñíèé õîæóó ¿åä ÷àíä àâèàíû øèíæèëãýýãýýð æèðýìñíèé õóãàöààã òîãòîîñîí ¿íýëãýý íü íàðèéí ¿íýëãýý áîëîõã¿é.

- Òºðºëòºíä óìàéí õ¿ç¿¿ áýëòãýãäñýí áàéâàë (çººëºðñºí, íèìãýðñýí, áàãà çýðýã íýýãäñýí) óðàã îð÷ìûí øèíãýíèé á¿ðõ¿¿ë õàëüñûã äýãýý áîëîí Êîõåðèéí õàâ÷óóðààð àâ÷ òºðºëòèéã îêñèòîöèí ýñâýë ïðîñòàãëàíäèíààð òºðºëòèéã ñýäýýíý .

- Õýðâýý óìàéí õ¿ç¿¿ òºðºëòºíä áýëòãýãäýýã¿é (õàòóó, çóçààí, õààëòòàé) áà óðàã àìüä áîë êåñàð õàãàëãààãààð òºðºëòèéã óäèðäàíà.

• Èõýñ öàãààñ ºìíº õîâõðîõ, ìàíàñ òàòàëòûí óðüäàë çýðýã õ¿íäðýë¿¿äèéã àíõààð÷ õÿíàíà.

ÒÀÒÐÀÍÒàòðàí ìýðãýæëèéí áèø õ¿í, ýìíýëãèéí áóñ íºõöºëä òºðºëò óäèðäàõ, ¿ð õºíäºõ áîëîí áîõèð ãàð áàãàæààð óìàéí õºíäèéä àæèëáàð õèéñíýýñ ¿¿ñíý. Íÿðàé õ¿¿õýä èõýâ÷ëýí áîõèð áàãàæààð õ¿éã õºíäñºíººñ, óëàìæëàëò àðãààð õ¿éã õºíäºõ ¿åä áîõèðäîæ õàëäâàð àâíà.Ýì÷èëãýýã áîëîìæîîðîî ýõëýõ õýðýãòýé.• Òàòàëò àãøèëòûã õÿíàæ, äèàçåïàì 10ìã 2 õîðîìûí òóðø ñóäñààð

ààæèì òàðèíà. Õýðâýý òàòàëò íü õ¿íä, àþóëòàé áàéâàë ýìýãòýéä ñàà (ïàðàëè÷) òóñ÷ áîëíî. Ýíý ¿åä äýýä øàòíû òóñëàìæ ÷óõàë.

• Åðºíõèé òóñëàìæ:- Òóñãàé ºðººíä ñóâèëæ, îíöãîé õÿíàíà.- Øààðäëàãàòàé áèø, õýðýãöýýã¿é öî÷ðîëîîñ çàéëñõèéíý.- Õîîëëîëò áà ÷èéãøèëòèéã õàíãàíà- Õî¸ðäîã÷ õàëäâàðûã ýì÷èëíý.

• Ñààãèéí ýñðýã àíòèòîêñèí 3000 íýãæ áóë÷èíä òàðèíà.• Öààøèä õîð ÿëãàðóóëàëòààñ ñýðãèéëýõ:

- ¯æëèéí øàëòãààíûã àðèëãàíà (óìàéí õºíäèéãººñ õàëäâàðëàãäñàí ýäèéã àâàõ).

- Áåíçèëïåíèöèëëèí 2 ñàÿ íýãæýýð ñóäñàíä 4 öàã òóòàìä 48 öàãèéí òóðø, àìïèöèëëèí 500ìã-ààð ºäºðò 3 óäàà 10 ºäðèéí òóðø òàðèíà.




Ñààãèéí äàðõëàà

Ýìýãòýéä èäýâõòýé äàðõëààòàé áàéõàä èõñýýð äàìæèí íÿðàéä ýñðýã áèå ¿¿ñíý. Ýìýãòýéä 4 äîëîî õîíîãèéí çàéòàé 2 òóí âàêöèí òàðèõ áà æèðýìñíèé òºãñãºëä ñ¿¿ëèéí òóí 2-ûí õîîðîíä 4 äîëîî õîíîã áàéõààð âàêöèí õýðýãëýíý. Ýìýãòýé îäîîãèéí æèðýìñëýëòýýñ 10 æèëýýñ äýýø õóãàöààíä âàêöèíû 5 òóí öóâðóóëàí õèéãäñýí áîë âàêöèí äàõèí õèéíý. Èõýíõ ýìýãòýé÷¿¿ä æèðýìñëýëò á¿ðäýý äàõèí âàêöèíæóóëàëò õèéãääýã. Õýðýâ âàêöèí õèéãäñýí ýìýãòýé àþóëòàé íºõöºëä ¿ð õºíä¿¿ëæ áàéñàí áóþó ýð¿¿ë àõóéí øààðäëàãà õàíãààã¿é íºõöºëä íÿðàéëñàí áîë ñààãèéí òîêñîèäûã 0.5ìë áóë÷èíä äàâòàí òàðèíà. Õàðèí ýìýãòýé ºìíº íü âàêöèí õèéãäýýã¿é áàéâàë ñààãèéí ýñðýã äàðõëààíû ñèéâýí 1500 íýãæèéã áóë÷èíä õèéãýýä 4 äîëîî õîíîãèéí äàðàà ñààãèéí ýñðýã òîêñîèä 0.5 ìë áóë÷èíä äàâòàí òàðèíà. ÝÏÈËÅÏÑÈ Ýïèëåïñèòýé ýìýãòýé æèðýìñýí ¿åäýý òàòàæ áîëíî. Æèðýìñýí ¿åä àðõàã îëîí ºâ÷í¿¿ä ýïèëåïñèãýýð õ¿íäýðäýã áîëîâ÷ áóñàä ¿åä õýâèéí áîëäîã. Ãýâ÷ ýïèëåïñè æèðýìñíýýñ õàìààðàõã¿é.• Ýìýãòýéã îíöãîé õÿíàíà. Ýïèëåïñèòýé ýìýãòýé æèðýìñýí ¿åäýý

ýðñäýë ºíäºðòýé áàéäàã:- Æèðýìñýí ¿åèéí öóñíû äàðàëò èõñýëò- Äóòóó òºðºëò - Æèí áàãàòàé íÿðàé òºðºõ- Íÿðàéí òºðºëõèéí ãàæèã õºãæèë- Íÿðàéí ýíäýãäýë

• Ýïèëåïñèòýé áàéõàä õÿíàëò ÷óõàë áºãººä íýã óäààãèéí áàãà òóíãèéí òóñëàìæ ¿ç¿¿ëíý. Æèðýìñíèé ýðò ¿åä óðãèéí ãàæèã õºãæèëò ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é ó÷èð ýì òàðèà õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ õýðýãòýé (Æèøýý íü: âàëïðèéí õ¿÷èë).

• Ýìýãòýé òàòâàë äèàçåïàì 10ìã-ûã 2 õîðîìûí òóðø ñóäñààð ààæèì òàðèíà. Òàòàëò äàõèâàë 10 õîðìûí äàðàà äàâòàæ õýðýãëýíý.

• Õýðýâ òàòàëò ¿ðãýëæëýýä ìýýíýã (ýïèëåïñè) õýëáýðòýé áîëâîë ôåíèòîèí (Phenytoin) 1ã (îéðîëöîîãîîð 10ìã/êã æèíä) 50-100 ôèçèîëîãèéí óóñìàëòàé 30 õîðìûí òóðø ñýëáýíý (10ìã/ìë-ýýñ õýòð¿¿ëýõã¿é).

Òýìäýãëýë: Çºâõºí ôèçèîëîãèéí óóñìàëä ôåíèòîèíûã øèíãýð¿¿ëæ õýðýãëýíý. Ôåíèòîèí áóñàä øèíãýíä òàëñòæèëò ¿¿ñãýäýã.

- Ôåíèòîèí òàðèõààñ ºìíº áà òàðüñíû äàðàà ôèçèîëîãèéí óóñìàë ñóäñààð òàðèíà.




- Ôåíèòîèíã 1 õîðîìä 50ìã-ààñ õýòð¿¿ëýí õýðýãëýæ áîëîõã¿é. Ó÷èð íü ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàõ, äàðàëò óíàõ, àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàõ ýðñäýëä îðóóëíà.

- Áýëòãýë ýì÷èëãýý íèéòäýý 1 öàã îð÷èì áàéíà.• Ýìýãòýé ìýýíýã (ýïèëåïòèê) ºâ÷òýéãýý ìýäýõ áîë ºìíº íü õýðýãëýæ

áàéñàí ýìèéã õýðýãëýíý. Ýìèéí òóíã áèåèéí áàéäàëä òîõèðóóëàí õýðýãëýæ, òîãòìîë õÿíàíà.

• Ýìýãòýé ìýýíýã (ýïèëåïòèê) ºâ÷òýéãýý ìýäýõ áîëîâ÷ õýðýãëýäýã ýìýý íýðëýæ ìýäýõã¿é áîë ôåíèòîèí 100ìã ºäºðò 3 óäàà óóëãàíà. Òîãòìîë õÿíàæ, ýìèéí òóíã ýìíýë ç¿éí øèíæ òýìäýãò õîëáîîòîéãîîð ñîíãîæ õýðýãëýíý.

• Òàòàëòûí ýñðýã ýì¿¿ä íü ôîëèéí õ¿÷ëèéí äóòàãäàë ¿¿ñãýõ øàëòãààí áîëæ áîëîõ ó÷èð ôîëèéí õ¿÷ëèéã 600ìêã ºäºðò íýãýýð æèðýìñýí ¿åèéí ìýýíýãèéí ýñðýã ýì÷èëãýýíèé òóðø óóëãàíà.

• Ôåíèòîèí íü íÿðàéä âèòàìèí Ê-ûí äóòàãäàë ¿¿ñãýæ, öóñ á¿ëýãíýëòèéí õ¿÷èí ç¿éëèéã ººð÷ëºëòºíä îðóóëäàã ó÷èð íÿðàéä âèòàìèí Ê 1 ìã áóë÷èíä òàðèíà.

• Òàòàëòûí øàëòãààí òîäîðõîé áóñ ãàðàëòàé áîë äýýä øàòíû òóñëàìæèéí ò¿âøèíä øèëæ¿¿ëýõ øààðäëàãàòàé.



Documents

Эх барихын тусламж.pdf