و ماهرمضان آمد

تألیف پرفسور شیخ عبدالرزاق بن عبدالمحسن العباد

البدر استاد عقیده و ادیان در دانشگاه اسالمی مدینه منوره و مدرس در

حرم نبوی

ترجمهاسماعیل خدمتی

و ماه رمضان آمدعنوان کتاب: پرفسور شیخ عبدالرزاق بن عبدالمحسن العبادتألیف:

البدراسماعیل خدمتیترجمه:

سیره و زندگینامهموضوع:اول )دیجیتال(نوبت انتشار: هجری1436شمسی، 1394آبان )عقرب( تاریخ انتشار:

منبع:

این کتاب از سایت کتابخانۀ3 عقیده دانلودشده است.

www.aqeedeh.com

book@aqeedeh.comایمیل:

سایت های مجموعۀ3 موحدینwww.mowahedin.comwww.videofarsi.comwww.zekr.tvwww.mowahed.com

www.aqeedeh.comwww.islamtxt.comwww.shabnam.ccwww.sadaislam.com

contact@mowahedin.com

بسم الله الرحمن الرحيم

إن الحمTد للTه نحمTده ونسTتعینه ونسTTتغفره ونتTوب إلیTه ونعوذ بالله من شرور أنفسنا وسیئات أعمالنا من یهده اللTTه فال مضTTل لTTه ومن یضTTلل فال هTTادی لTTه وأشTTهد أال إلTTه اللTTه وحده ال شريك لTه وأشTهد أن محمTدا عبTده ورسTوله صTلى

الله علیه وعلى آله وأصحابه وسلم تسليما كثيرا.أما بعد:

بدون شک گردهمایی برای یTTاداوری امTTور دین بTTه طTTور عمTTوم و یاداوری مواسم خیری که مؤمنان در پیش روی دارند از امور مهمی است که باید مورد توجه وعنایت ما قرار گیرند؛ وآنهم به علت فوائد بسیار و بازدهیهTTای پTTر بTTرکت و نیکیهTTای بTTزرگی کTTه بTTر آن مTTترتب

روزی بTTه سTTمت٪می شود؛ ودر صحیح مسلم آمده است که پیTTامبر اصحاب خویش خارج شدند و آنها را در حTTالی یافتنTTد کTTه در مسTTجد

چ==هنشسته بودند و با هم صحبت میکردند، پس به آنهTTا فرمودنTTد: » « گفتنTTد: دور همچیزی ب==اعث ش==ده اینج==ا دور هم بنش==ینید؟

نشسته ايم و اسالم وآنچه خدای متعال به وسیله اسالم بTTر مTTا منت ش=ما را ب==ه الل==ه فرمودنTTد: »٪نهTTاد را یTTادآور می شTTویم. پیTTامبر

قسم آیا هیچ چیز دیگری به جز این ش==ما را دور هم جم==ع «، گفتند: به خدا قسم به جTTز این چTTیز دیگTTری مTTا رانکرده است؟

والله ب==ه خ==اطر این فرمودنTTد: »٪اینجا ننشانده اسTTت؛ پیTTامبر شما را قسم ندادم که متهمت==ان کنم، ولیکن جبرئی==ل ن==زد من آمد و به من خبر داد که الله متعال در برابر فرشتگان

.(1)« به شما مباهات می ورزد این حدیث اشاره مهمي دارد به کسی که خدای متعال بر او منت نهاده و به این دلیل که وقت خود را در اینچنین مجالسی که در خانه های خدا برگزار می شTTود صTTرف کTTرده او را گTTرامی داشTTته اسTTت، خانه هایی که خداوند امر کرده است تا نامش در آنها به بTTزرگی یTTاد

شود. و انسان مسلمان بایستی نفس خود را بر صبر کردن بTر شTTرکت در این مجالس وادار کند، و مقداری از وقت خود برای آن بگذارد تTTا نفع برده ومستفید شود، در غیر این صورت اگر از این مجالس روی گردان و مشغول امور دنیوی پایان ناپذیر و یا کارهای بیهTTوده باشTTد،

^ ( از حديث معاويه2701 صحيح مسلم )(11

هیچ وقت امکان شناخت خیر و نیکی و درهای آن و راههای رسTTیدن به آن و همچنین امکان رسTTیدن بTTه آن چTTیزی کTTه مTTوجب خشTTنودی

خدای تبارک وتعالى می شود، برایش فراهم نمی شود. و انسان در اینگونه مجالس به سTTوی دروازه هTTای خTTوبی و نیکی راهنمایی شده و موعظه و پنTTد و انTTدرز میگTTیرد؛ و قلب او از غفلت

بیدار شده و منفعت می پذیرد. اما موضوعی که ما میخواهیم در مورد آن صTTحبت کTTنیم نTTزدیکی ماه رمضان است؛ و همTTانطور کTTه میدانیTTد مTTدت زمTTان کمی بTTرای شروع این ماه مبارک باقی مانده است، و همین روزها سTTت کTTه بTTا خیرات گسترده و فضایل فراوان و برکTTات متTTوالیش بTTر مTTا نمایTTان

شود. مTTTاه رمضTTTان در پیشTTTاپیش ماسTTTت و رویTTTارویی بTTTا آن بTTTرای مسلمانان از اهمیت واالیی برخوردار بوده و تأثیر بسزایی بر نفوس آنان دارد؛ زیرا چشم بTTراه آن هسTTتند و بTTرای آمTTدنش روز شTTماری میکنند، و بTه هنگTام نزدیTک شTTدنش بTه هم مTژده میدهنTTد، و وقTتی شروع می شTTود بTTه شTTدت شTTادمانی میکننTTد زیTTرا می داننTTد کTTه این موسم بزرگ و مبارک چه خTTیرات و برکTTات عظیم، و چTTه ویژگیهTTای

ارزشمندی دارد که آن را از بقیه ماهها متمایز کرده است. و کسی که خداوند متعال او را گرامی داشته و به او عمTTری دادهTTتی بTTزرگ از جTTانب تا این ماه مبارک را دریابد، باید بداند کTTه این من الله متعال بر بنده اش است که بTا بقیTه مسTلمانان در چیTدن ثمTره های این موسم بزرگ، موسTTم طTTاعت و ایمTTان و تقTرب جسTTتن بTTه

خداوند رحمان سبحانه و تعالی، شریک شده است. به یاران خود بTTه٪و در حدیث صحیح روایت شده است که پیامبر

مناسبت فرا رسیدن این ماه بشارت می دادند و می فرمودند: هر مب==ارك، افت==رض الل==ه عليكم »قد جاءكم رمضان، ش== صيامه، تفتح فيه أبواب الجنة، وتغلق في==ه أب==واب الجحيم،هر، من ياطين، في==ه ليل==ة خي==ر من أل==ف ش== وتغل فيه الش==

(2)حرم خيرها، فقد حرم«

»ماه رمضان نزد شTTما آمTTده اسTTت، مTTاهی بس مبTTارک،یعنی: خداونTTد روزه گTTرفتن در آنTTرا بTTر شTTما فTTرض کTTرده اسTTت، درهTTای بهشت در آن گشوده می شود، و درهای جهنم در آن بسته می شTTود، و شیاطین به غل و زنجیر کشیده می شوند، در آن شTTبی هسTTت کTTه

( از حدیث2106(، سنن نسائی )9497، 8991، 7148 مسند احمد ) )(2ابوهریره.

2

از هزار ماه بهتر است، کسی که از خTTیرات آن شTTب محTTروم شTTودپس در حقیقت محروم شده است« .

" : یعTTنی این بشTTارت وماه رمضان نزد شما آم==ده است " تهنیتی برای شماست، و از مسأله بزرگی که برای شما محقق شده است خبر می دهد، و آن این است که رمضان در حTالی برایتTTان فTTرا رسیده است که شما از صحت و عافیت برخوردار هسTTتید، همچTTنین از نعمتهایی مانند امنیت و ایمان و سالمتی و اسالم، پس این مTTاهی که فرا رسTTیده اسTTت فرصTTت بTTزرگی بTTرای روی آوردن بTTه سTTمت خداوند متعال و محاسTبه نفس اسTت؛ و وقت مناسTTبی اسTت بTرای برگزاری طاعت و عبادت خداوند تبTTارک و تعTTالی و دوری از امTTوری

که خداوند عز و جل آنرا حرام و ممنوع کرده است. همچنین این عبارت موجب تحریTTک قلTTوب می شTTود تTTا ارزش و جایگاه و منزلت واالی این ماه را بهتر درک کنند؛ بدین معنا که: خود را برای آن مهیا کنید و برای آمدنش آمTTادگی داشTTته باشTTید، و از آن

به بهترین وجه استقبال و میزبانی کنید. و مردم بدلیل آمدن و فرارسیدن امور مهم و بزرگ است کTTه بTTه

همدیگر بشارت میدهند تا برای آن آماده شوند. و ماه رمضان، میهمTTانی گTTرامی و گرانقTTدر بTTرای هTTر انسTTان بTTا ایمTTان اسTTت، و هTTر انسTTان مTTؤمن آن چنTTان بTTرای قTTدوم این مTTاه خوشحال می شود که انگار گرامی ترین میهمان برایش آمده اسTTت؛ در نظر بگیرید انسان کریم و بخشنده ای که از سخاوتمندی و بTTذل و بخشش و کرم لذت می برد، اگر میهمان عالی قدر و عزیزی برایش بیایTTد چگونTTه از او اسTTتقبال می کنTTد؟ چگونTTه از دیTTدن او خوشTTحال

می شود؟ و چگونه از او پذیرایی میکند؟ م==اه رمض==ان ن==زد ش==ما آم==ده : "٪پس این فرمTTوده پیTTامبر

"، بTTدین معناسTTت کTTه: بTTرای میزبTTانی و پTTذیرایی از این مTTاهاست گرانقدر آمTTاده شTTوید، و بTTرای گTTرامی داشTTت و ادای حTTق آن مهیTTا باشید، و خود را برای این کار آماده کنید، زیرا این مTTاه همچنTTان کTTه زود می آید، زود نیز می رود، پس برای انجام کارها و عبادت های بTTا ارزشی که دوست داریTTد بTTا آنهTTا پروردگTTار خTTویش را مالقTTات کنیTTد

آمادگی کامل داشته باشید. پس شایسته است که انسان مسTTلمان بTTه بهTTترین شTTکل از مTTاه رمضان اسTTتقبال کنTTد، امTTا مTTردم در چگTTونگی اسTTتقبال از این مTTاه

تفاوتهای زیادی با هم دارند:

3

گروهی از مردم با هجوم آوردن به سمت بTTازار هTTا و خریTTد بیش از حد انواع و اقسام خوراکی هTTا و نوشTTیدنیها بTTه اسTTتقبال این مTTاه می روند؛ گویی که به استقبال ماه خوردن و آشTTامیدن رفته انTTد، پس بیش از حد نیاز خود و خانواده شان خرید می کننTTد، و لTTذا بعضTTی از آنان و چه بسا اهل اسTTراف را می بیTنیم کTTه بTTر سTTفره اش انTTواع و اقسام مختلفی از خوراکی ها را گذاشته است که بجز مقدار انTTدکی

از آن خورده نمی شود؛ اینها یک دسته از مردم هستند. گروهی دیگر از مردم وقتی ماه رمضان نزدیک می شود اسباب و ادوات بازی و تفریح و وقت گذرانی بیهوده را برای خودشان فTTراهم می کنند، چیزهTایی کTه بTه وسTیله آنهTا اوقTات بسTیار بTا ارزش مTاه رمضان را هدر دهند و این فرصت بزرگ را با کارهای بیهوده و احیانا با کارهایی که زیان حتمی دارد بگذرانند؛ و این مTTوارد را بTTا آمTTادگی

کامل قبل از رمضان برای خود مهیا میکنند!. و گروه دیگری نیز هستند که الله عز و جل بTTر آنهTTا منت نهTTاده و آنها را توفیTTق عنTTایت کTرده و در پنTTاه خTود گرفتTTه اسTTت؛ اینTTان بTTه گTTونه ای دیگTTر خTTود را بTTرای رمضTTان آمTTاده میکننTTد، یکی از آنهTTا را می بینی که در ذهنش افکار زیادی دارد، و در دلش انTTواع مختلفی از نیکیها جریان دارد، پس شروع می کند و برای قرائت قTTرآن وقTTتی را در نظر می گیرد، و برای ذکTTر و یTTاد خTTدا کTTردن وقTTتی می گTTذارد، و برای نماز شب همچنین، و وقتی را برای کمک به نیازمندان در نظTTر می گیرد، و وقتی را بTTرای بTTذل و بخشTTش و وقTTتی بTTرای حضTTور در

مجالس علم، تا اینکه وقت کم می آورد! برخی از مردم نیز آنقدر برنامه های عبادی زیادی در نظTTر دارنTTد

که ماه رمضان برای انجام تمام آنها کافی نیست!. گروهی از مردم اما با ماه رمضTTان همچTTون ماههTTای دیگTTر سTTال برخورد میکنند، و همچنان که بقیه ماههای سال میگذرد رمضان نTTیز برای آنها می گذرد، تا جایی که شب قدر که قرآن آنرا بهTTتر از هTTزار شب معرفی کرده است نیز مانند بقیه شبهای سTTال میگTTذرد! و این کار بی انصافی و زیانی بس بزرگ است، این کار به هTTدر دادن چTTیز با ارزشی است که شایسته نیست انسان مسلمان آنرا ضTTایع کنTTد و از دست بدهد، لذا بایستی هر انسان مسلمان از این ماه به بهTTترین وجه استقبال کند و با نیکویی از این ماه پذیرایی کنTTد، و خTTود را بTTه

گونه ای آماده کند که به راستی و حقیقت از اهل رمضان باشد. روایت٪ از پیTTامبر^در سنن ترمTTذی آمTTده اسTTت کTTه ابTTوهریره

می کند که فرمودند:

4

ياطين،» دت الش== إذا كان أول ليلة من شهر رمضان صف، وغلقت أب==واب النار، فلم يفتح منه==ا ب==اب، وم==ردة الجن وفتحت أبواب الجنة، فلم يغلق منها باب، وينادي مناد: ي==ااء من ر، ولله عتق== ر أقص== باغي الخير أقبل، ويا باغي الش==

.(3)«النار، وذلك كل ليلة وقTTتی کTTه اولین شTTب از مTTاه رمضTTان فTTرا می رسTTدیع==نی: »

شیاطین و جنهای شTTرور بTTه غTTل و زنجTTیر کشTTیده میشTTوند، و همTTه درهای جهنم بسته می شود و هیچ دری از آن باز نمی شTTود، و تمTTام درهای بهشت باز می شTTود و هیچ دری از آن بسTTته نمی شTTود، ونTTدا دهنده ای ندا میزند: ای کسی کTTه خواهTTان خTTیر و نیکی هسTTتی پیش بیا، و ای کسی که خواهان شTر و بTدی هسTتی کوتTاه بیTا، و خداونTد متعال گروهی از مردم را از آتش دوزخ رهTTایی میدهTTد، و این مTTورد

«.)نه فقط آن شب( برای تمام شبها است »ون==دا دهن==ده ای ن==دا دقت کن: ٪در این فرمTTTایش پیTTTامبر

«میزند: ای کسی که خواهان خیر و نیکی هس==تی پیش بیا یعنی: تTTو فرصTTتی بTTرای نیکی و طTTاعت و عبTTادت در پیش رو داری پس با تمام تTTوان بTTه سTTمت آن روی بیTTاور، و بTTرای اسTTتفاده از آن نهTTایت تالش خTTود را بکن، و مTTراقب بTTاش مبTTادا این فرصTTت را از دست بدهی، زیرا این موسمی پر منفعت برای انجام نیکی ها است، و تجارت آن پر سود است و اگر آنرا از دست دادی دوبTTاره بTTر نمی

گردد. »و ای کسی که خواهان شر و بدی هس==تی کوت==اه بی==ا« یعنی: برای کسی که خواهان شر و بدی است، یTTا نفسTTش او را بTTه سمت بدی سوق میدهد، زیبنده نیست که نفس خTTود را آزاد بگTTذارد تا در پلیدی خود سیر کرده، و در انحراف خود اسراف کند، و در این

ماه مبارک همچنان به گمراهی خود ادامه دهد. و کسی که در این موسم مبارک برای روی آوردن به سوی خدا و توبه و اظهار پشیمانی حرکتی نکند پس چه زمانی نفسTTش او را بTTه

حرکت وا می دارد؟ و بسTTیاری از مTTردم بTTه گTTونه ای مغلTTوب مشTTغله هTTای دنیTTوی و سرگرمی های بی فایده شده اند که این مشغله ها مانع آنهTTا از توبTTه و بازگشت به سوی خدا شده است؛ پس روز و شب غTTرق در رفTTاه و خوش گذرانی، و اسراف و ریخت و پاش، و بازی و شTTب نشTTینی،

(، و شیخ آلبانی آنرا صحیح1642(، و سنن ابن ماجه )682سنن ترمذی ) )(3میداند.

5

و خTTTواب و تنبلی، و ظلم و سرکشTTTی هسTTTتند؛ پس مTTTاه رمضTTTان فرصت مناسبی برای اینگونه افراد غافل است که توبه نصوح کنند و به سوی خدا روی آورند، به راستی اگTTر در این موسTTم بTTزرگ نفس انسان بTTه سTTوی خTTوبی حTTرکت نکنTTد پس چTTه وقت حTTرکت خواهTTد کرد؟!! و اگر بنده در این ماه مبارک به سوی الله متعال روی نیاورد

دیگر کی روی خواهد آورد؟!! و خداوند متع==ال گ==روهی از: »٪امTTا فرمTTایش آن حضTTرت

م==ردم را از آتش دوزخ ره==ایی میده==د، و این م==ورد ب==رای «، بدین معناسTTت کTه: خداونTTد جTل و عال در هTرتمام شبها است

شTTب از شTTبهای این مTTاه مبTTارک گTTروهی از مTTردم را از آتش جهنم رهایی می بخشد؛ و انسان مسلمان به شدت مشتاق است تا بTTه این پیروزی بTTزرگ دسTTت یابTTد، و آن اینسTTت کTTه بTTرای همیشTTه از آتش

جهنم _ خدا ما و شما را از آن دور کند_ رهایی یابد. احیانا اعالن میشود که در برخی اماکن مسابقه ای برپTTا شTTده کTTه برای هر روز آن جوایزی در نظر گرفته اند: مثال هزار دالر یا بیشتر یا کمتر، در چنین حالتی مردم به شTTدت بTTه سTمت آن مسTابقه هجTTوم می آورند و هر کTTدام از آنهTTا تمTTام سTTعی و تالش خTTود را می کنTTد تTTا اینکه بتواند برنده شود و به آن هTTزار دالر یTTا کمTTتر یTTا بیشTTتر دسTTت بیابد؛ اما زمانی کTTه حTTرف از برنTTده شTTدن در آخTTرت و پTTاداش روز قیTTامت بTTه میTTان می آیTTد، همت و اراده مTTردم ضTTعیف می شTTود. در

را٪صورتی که برای مسTTلمان شایسTTته اسTTت وقTTتی سTTخن پیTTامبر و خداوند متعال گروهی از مردم رامی شنود که می فرماید: »

«، با سعی و تالش خود را بTTرای آناز آتش دوزخ رهایی میدهد آماده کند و آرزو داشته باشد که از جمله آنان گردد، و از الله متعال بخواهد که این توفیق را به او بدهد تا از جملTTه این افTTراد باشTTد و از

این پیروزی و پاداش بزرگ بهرمند گردد. این مTTاه را مTTاه صTTبر٪در حTTدیث دیگTTر آمTTده اسTTت کTTه پیTTامبر

می فرمایند: ٪نامیده اند، رسول اللهوم هر، ص== بر، وثالث==ة أيام من ك==ل ش== هر الص== وم ش== »ص==

(4)الدهر«

»روزه گرفتن در مTTاه صTTبر و سTTه روز از هTTر مTTاه برابTTریعنی:است با روزه گرفتن یک سال«.

روایت کرده اند ^( از ابوهریره2408(، و امام نسائی )7567امام احمد ) )(4و شیخ آلبانی آنرا صحیح دانسته است.

6

می بینیم که ماه رمضان را مTاه صTبر نامیTده اسTت، و این بTدان معناست که انسان مسلمان در این ماه مبارک فرصTTت مناسTTبی در اختیار دارد تا اینکه خود را بر همه انواع صبر عادت دهد، مانند: صبر بر عبادت خداوند، صبر بر ترک معصیت، صبر بر آنچه خداونTTد مقTTدر

کرده است؛ پس این موسمی برای تمرین صبر کردن است. و اللTTه متعTTال بTTه صTTبر پیشTTگان پTTاداش بیشTTمار میدهTTد، و مTTاه رمضان بهTTترین فرصTTت بTTرای تمTTرین صTTبر کTTردن اسTTت، و انسTTان مسلمان از اولین روز این ماه تمرین صبر کردن را آغاز میکند، صبر بر عبادت و اطاعت از فرامین خداوند، و ذکر و قرائت قرآن و نمTTاز و روزه و تمام آن چیزهایی که خداوند بندگان خود را بدان امر کرده

است. همچنین نفس خود را به صبر کردن بر ترک گناهان عادت میدهد، و چیزهای مألوف و اموری که بر آنها عادت داشته مانند خوردنی هTTا و نوشیدنی ها و غTیره را در روزهTای رمضTTان بTTه خTTاطر اطTTاعت از

خداوند تبارک و تعالی ترک میکند. پس وقتی که انسان مسلمان در ماه رمضان صبر پیشTTه کTTرده و از آنچه در غیر رمضان برایش حالل است امتناع می ورزد، باید بداند که خداوند امور حرام را در طول عمر برای او ممنوع کرده است، و بر او واجب است که به خاطر ترس از عذاب خدا که برای مخالفین با فرامینش در نظر گرفته است از این امور دسTTت کشTTیده و بTTرای

همیشه از آنها امتناع ورزد. و به همین صورت نفس خود را برای صبر کردن بر آنچTه خداونTد از سختی ها مقدر کTTرده اسTTت تمTTرین و عTTادت میدهTTد؛ زیTTرا تTTرک کردن خوراکیهای و آشامیدنی هایی که انسان به آنهTTا تمایTTل دارد، و همچنین خود داری از امTTور شTTهوانی ماننTTد همبسTTتری بTTا همسTTر و مقدمات آن که در اصل خداوند آنرا مباح دانسTTته اسTTت، بTTه محقTTق

شدن این صبر کمک میکنند. پس انسان مسلمان در این ماه با صبر زندگی می کند تا اینکه در حالی از آن خارج شود که درسهای ارزشمندی از صTTبر را فراگرفتTTه و درهTای زیTادی از خTیر و نیکی را بTر خTود گشTوده اسTت، اینگونTه است که ثمرات و فوایدی که انسان کسTTب می کنTTد نTTه فقTTط بTTرای این مTTاه بلکTTه بTTرای تمTTام عمTTر او خواهTTد بTTود، زیTTرا او در بهTTترین فرصت نفس خود را بر صTTبر کTTردن عTTادت داده و بTTرای آن تمTTرین کرده است، و اگر انسان در بهTترین فرصTTت نفس خTTود را بTTه صTTبر

کردن عادت ندهد پس دیگر کی به آن عادت خواهد کرد؟

7

لذا؛ از مهمترین اموری که مسلمان بایTTد بTTه آن اهمیت بدهTTد این است که در این ماه مبارک نفس خود را بر انTTواع مختلTTف صTTبر کTTه همان صبر بر طاعت خداوند، و صبر بر ترک معصیت خداوند، و صبر بر امور ناخوشایندی که خداونTTد مقTTدر کTرده اسTTت میباشTTد، عTادت

دهد. روایت شده است که ایشان ماه رمضTTان را٪در حدیثی از پیامبر

می فرمایند: ٪ماهی مبارک نامیده اند، پیامبرهر مب==ارك اف==ترض الله عليكم» ان، ش== أتاكم شهر رمض==

د ف صيامه، فيه تفتح أبواب الجنة وتغلق أب==واب النار، وتص==ياطين (5)«مردة الش

»ماه رمضان نزد شما آمده است که ماهی مبارک است، خداوند روزه گرفتن در آنرا بر شما واجب کTرده اسTTت، در این مTTاه درهTTای بهشت گشوده می شود، و درهTای جهنم بسTته می شTود، و شTTیاطین

سرکش به زنجیر کشیده می شوند«. مTTاه رمضTTان را٪محل شاهد در این حدیث این اسTTت کTه پیTTامبر

ماهی مبارک یعنی پر برکت توصیف نموده اسTTت، و بTTرکت این مTTاه شامل هر لحظه از لحظات آن و هTTر سTTاعت از سTTاعات آن از آغTTاز این ماه تا پایان آن است، پس هر لحظه از لحظات آن دارای بTTرکت

و نیکی ها و فضائل بیشمار است. در این٪و از جمله برکات این ماه آن چیزهایی اسTTت کTTه پیTTامبر

حدیث از آنهTTا خTTبر می دهTTد: اینکTTه دروازه هTTای بهشTTت در این مTTاه گشوده می شود، و دروازه هTTای جهنم بسTTته می شTTود، و شTTیطانهای سTTرکش بTه زنجTTیر کشTیده می شTTوند، و این برکتهTا مخصTTوص مTTاه رمضان هستند و در ماههای دیگر وجود ندارند؛ تمام درهTTای بهشTTت باز می شود و هیچکدام از آنها بسTTته نمیمانTTد، و درهTTای جهنم بسTTته می شود و هیچ یک از آنها بTTاز نمی شTTود، و شTTیطانهای سTTرکش بTTه زنجیر کشTTیده می شTTوند بTTه گTونه ای کTTه هیچکTTدام از آنهTTا نمیتواننTTد

همچون ماههای دیگر مردم را اغواء کنند. و اینها برکت هایی بزرگ هستند که انسان را تشTTویق می کننTTد تTTا عزم خود را جزم کرده و به سوی طTTاعت و عبTTادت خداونTTد متعTTال

روی آورد.

( آنرا روایت کرده و شیخ آلبانی در صحیح الترغیب والترهیب2106 نسائی ))(5( آنرا صحیح دانسته است.999)

8

اگر بخواهیم درباره ارزش ها و فضTTائل و نیکی هTTا و خصوصTTیات این ماه سخن برانیم بحث بTTه درازا می کشTTد، پس بTTه مبحث بعTTدی منتقل می شویم و درباره ی اموری سخن میگوییم که باید با آنها بTTه استقبال مTTاه رمضTTان بTرویم؛ و اینکTه اسTTتقبال مTا از این مTاه بایTTد چگونTTه باشTTد؛ در این راسTTتا نکTTات متعTTدد و مهمی را بTTه خواننTTده

گرامی متذکر می شویم:شادمانی و سرور{ نکته اول{

ما مسلمانان می بایست به خاطر فرارسیدن این ماه خوشحال و مسرور باشیم، و این ماه در دلهای ما منزلت واالئی داشته باشTTد، و خداوند متعال را برای فرارسیدن این مTTاه شTTکر گTTذار باشTTیم؛ زیTTرا مردمان بسیاری بودند که رمضان گذشته و رمضان هTTای قبTTل از آن را دریافتند اما به این رمضان هTTر چنTTد کTTه انتظTTار آنTTرا می کشTTیدند نرسیدند، و ما هم نمیدانیم شاید بعضی از مTTا نTTیز بTTه آن نرسTTد، بTTه همین دلیل باید انسان مسلمان اگر خداوند متعال بر او منت نهTTاد و

به این ماه مبارک رسید برای این نعمت خداوند را شاکر باشد. و بدون شک اینکه در حالی رمضTTان را دریTTابی کTTه در سTTالمتی و عافیت و ایمان به سر میبری خود نعمت بزرگی است کTTه بایTTد قTTدر

آنرا بدانی و ارزش آنرا درک کنی. و از جملTTه راههTای شTکر گTذاری این نعمت این اسTTت کTه بTرای طاعت و عبادت در این ماه مبارک حریص و کوشا باشی، پس بTTرای ادای حق الله متعال در روزه گTرفتن و نمTاز برپTTا داشTTتن و هرگونTTه

طاعت و تقرب، و دوری گزیدن از امور حرام کوشا باش. در هنگام دیدن هالل هر ماه این٪و از سنت و راه و روش پیامبر

است که می فرمود: المة واإلسالم، »اللهم أهلله علينا باليمن واإليمان والس

(6)ربي وربك الله«

»خداونTTدا هالل این مTTاه را بTTا خجسTTتگی و ایمTTان، ویع==نی: سالمتی و اسالم برای ما آشکار کن، )ای هالل ماه( پروردگTTار من و

تو الله است«. پس هر گاه خداوند عز وجل تو را گرامی داشTTته و توانسTTتی این ٪ماه مبارک را دریابی و هالل آنرا دیدی این دعا را بخوان که پیTTامبر

در هنگام دیدن هالل هر ماه میخواندند، و این دعای بزرگی است که روایت ^( از حدیث طلحه بن عبیدالله1397( و احمد )3451ترمذی ) )(6

کرده اند.

9

در آن از خداوند متعال می خواهی برایت در این ماه برکت قرار دهد و با میمنت و خجستگی و ایمان و سالمتی از بدیها، برتو منت نهد، و یاریت کند تا همانگونه که مورد رضTTایت و خشTTنودی اوسTTت حقTTوق

اسالم را )با انجام عبادات و دوری از محرمات( ادا کنی.}نکته دوم }توبه نصوح

توب==هاز امور مهمی که باید با آنها به استقبال ماه رمضان برویم از تمام گناهان و خطاها ست، زیرا همه ما خطا کTTاریم، و ازنصوح

ما کوتاهی و اسراف و پایمال کTTردن و تفریTTط و اخالل در بTTرخی از روایت شTTده اسTTت کTTه٪امTTور سTTر میزنTTد، و در حTTدیث از پیTTامبر

فرموده اند: ابون« (7)»كل بني آدم خطاء وخير الخطائين التو

»همه فرزندان آدم خطا کارند و بهترین خطا کTTاران توبTTهیعنی: .کنند گان هستند«

پس بنی آدم دچار خطا و اشTTتباه می شTTود امTTا بهTTترین انسTTانهایخطا کار کسانی هستند که پس از اشتباه کردن توبه می کنند.

و ماه رمضان زمان مناسبی برای توبه کردن و بازگشت به سوی الله متعال است، و چه بسیار انسانهای گنهکاری بودنTTد کTTه مTTرتکب بسیاری از امور حرام شده بودند اما وقتی ماه رمضان آغاز شTTد بTTه سوی خیر و نیکی شتافتند و اهمیت طTTاعت و عبTTادت و روی آوردن به سوی خدا را دریافتند، و در دلهایشان به خاطر کوتاهی در عبادت و فرمTTانبرداری ار خداونTTد متعTTال احسTTاس پشTTیمانی کTTرده و توبTTه

نصوح کردند. چه بسیار انسانهایی در این ماه توبه نصوح کردنTTد و دیگTTر هرگTTز

به گذشته تباه و پر عصیان خود بر نگشتند. و اگر انسان تبهکار و مقصر در اینچنین موسمی برای توبه کردن تحریک نشود و احساساتش برانگیخته نگردد پس دیگر چه وقت توبه خواهTTد کTTرد و چTTه وقت احساسTTاتش او را بTTه حTTرکت وا خواهنTTد

داشت؟! باری، ماه رمضان موسمی بزرگ از مواسم توبه و بازگشTTت بTTه سوی الله عز وجل است، پس بیایید با توبه نصوح از همTTه گناهTTان و

اشتباهات از آن استقبال کنیم.

روایت کرده اند و ^( از حدیث انس4251( و ابن ماجه )2499ترمذی ) )(7( آنرا حسن دانسته است.3139شیخ آلبانی در »صحیح الترغیب« )

10

و الله عز وجل هیچ توبه ای را از بندگانش نمی پTTذیرد مگTTر اینکTTهنصوح باشد، و توبه نصوح باید سه شرط داشته باشد:

o.پشیمانی از انجام گناهo.عزم راسخ برای عدم برگشت به سوی آنo.ترک کردن و بریدن از آن

با این سه شرط است که الله متعال توبه بنده را می پذیرد؛ اینکه به طور کامل آن گناه را ترک کند، و با جدیت تصمیم بگیرد که دیگTTر هیچ وقت به سTTوی آن برنگTTردد، و بTTه شTTدت و از تTTه دل بTTه خTTاطر ارتکاب آن گناه پشTTیمان باشTTد. پس هTTر گTTاه اینچTTنین تTTوبه ای از او

حاصل شد آن توبه پذیرفته می شود. نیز اضافه میکنندشرط چهارمیو اهل علم به این سه شرط،

و آن اینکه: در صورتی که گناه متعلق به حقوق مTTردم باشTTد، ماننTTد اینکه مالی از آنها گرفته باشد یا بر حقی از حقوق آنهTTا تعTTدی کTTرده باشد و مانند اینها... پس در حق اینچنین کسTTی شTTرط چهTTارمی نTTیز وجود دارد و آن اینکه باید آن حقوق را به صاحبانش باز گردانTTد و از آنها حاللیت بطلبد. الله متعال به همه ما توفیق توبه نصوح از تمامی

گناهان و خطاها را عنایت فرماید.}نکته سوم }محافظت از روزه

از مهمترین نکاتی کTه بایTد در مTاه رمضTTان بTه آن اهمیت بTدهیم محافظت کردن از روزه ایست که در این مTTاه بTTر مTTا فTTرض گشTTته است، چرا که مردم در روزه گرفتن یکسTTان نیسTTتند بلکTTه تفاوتهTای زیTTادی بTTاهم دارنTTد، هرچنTTد همTTه آنهTTا در خTTودداری از خTTوردن و آشامیدن و سTTایر مبطالت روزه از طلTTوع فجTTر تTTا غTTروب خورشTTید مشترکند، لیکن در اتمام روزه بر وجه اکمل بTTا هم تفاوتهTTای زیTTادی

دارند. پرسیده شد که:٪و از پیامبر

ائمين أعظم أجرا؟ قال: »أكثرهم لله ذكرا« (8)أي الص

کدامیک از روزه داران پاداش بیشTTتری دارنTTد؟ فرمودنTTد: یعنی:.»کسانی که بیشتر الله را ذکر میکنند«

و آشکار است که روزه داران در ذکر خدا کردن و قرآن خوانTTدنو پایداری بر طاعات با هم تفاوتهای زیادی دارند.

(، و در »المعجم الکبیر« )1887(، و طبرانی در »الدعاء« )15614احمد ) )(8( آنرا روایت کرده اند.16812

11

و بTTرخی افTTراد شTTب را تTTا سTTحر بTTه وقت کشTTی و ضTایع کTTردن اوقات با کارهای بیهوده میگذرانند، سپس بعد از خواندن نمTTاز صTTبح _البته اگر اهل نماز باشد_ به خواب عمیق فTTرو می رود، و چTTه بسTTا

برخی از آنان نماز ظهر و حتی نماز عصرش نیز قضا می شود! پس مردم در ویژگی هTTای روزه گTTرفتن بTTا هم تفاوتهTTای بTTزرگی دارند، لذا شایسته است که انسان مسلمان بر اتمام و اکمTTال روزه داری و پر کردن اوقات آن با ذکر خداوند و روی آوردن بTه عبTTادت و مداومت بTTر قTرائت قTTرآن و حضTTور در مجTTالس خTیر و نشسTTتن در مسجد حریص باشد، و با مجاهدت نفس خود را به این امTTور عTTادت

دهد.}نکته چهارم }ایمان و امید

از نکTTات مهم، بلکTTه مهمTTترین امTTری کTTه انسTTان در هنگTTام روزه ٪داری باید آنرا در نظر داشته باشد این است که این فرموده پیامبر

می فرماید: ٪را جامه عمل بپوشاند؛ رسول الله »من صام رمضان إيمانا واحتسابا، غفر له ما تقدم من

(9)ذنبه«

»کسی که ماه رمضان را بTا ایمTان و امیTTد کسTTب اجTر ویعنی: پاداش روزه بگیرد گناهان گذشته اش بخشوده می شود«.

بنTTابر این مسTTلمان بایسTTتی رمضTTان را بTTا ایمTTان و یقین و امیTTد کسب اجر و پاداش از خداوند منان روزه بگیرد، نTTه از روی عTTادت؛ بدین معنا که چون خانواده و دوستان و همکارانش روزه میگیرنTTد او هم روزه بگیرد!، همچنین نباید روزه اش برای فرار از انتقاد دیگران و اینکه بگویند فالنی روزه نمیگیرد باشد، و نباید روزه گرفتنش برای ریا و خودنمایی در جلو مردم و دستیابی به مدح و ثنTTای آنTTان باشTTد، پس برای هیچکدام از این اهداف روزه نمیگیرد؛ بلکTTه فقTTط از روی ایمان و امید به کسب اجر و پاداش روزه میگیرد، ایمTTان بTTه خداونTTد تبارک و تعالی و اینکه روزه گرفتن را واجب کرده است و ایمTTان بTTه وعده او به روزه داران و اینکه بTTابت روزه گTTرفتن، آنTTان را بیشTTمار

اجر و پاداش میدهد. همچنین روزه گرفتن در این ماه و اطاعت کTردن از خداونTTد تبTTار ک و تعالی در این ماه مبارک را مایه اجر و ثواب در نزد خداوند عTTز

و جل میداند.

. ^( از حدیث ابوهریره1268( و مسلم )37،1875روایت بخاری ) )(9

12

و باید دانست که روزه داران در نزد خداوند تبارک و تعالی دارای پاداش و ثTTواب بTTزرگ و بیشTمار هسTتند، و در حTدیث قدسTTی آمTTده

است که الله عز و جل می گوید: يام لي وأنا أجزي به« (10)»الص

. »روزه برای من است و من پاداش آن را میدهم«یعنی: و این حTTدیث بیTTانگر بTTزرگی و عظمت پTTاداش روزه داران نTTزد خداوند متعال است؛ پس شایسته است مسلمان بTTا جTTدیت از روزه

داری خود محافظت کند. می فرمایند:٪در حدیث دیگر نیز رسول الله

اء ائم فرحتان: فرحة عن==د فط==ره وفرح==ة عن==د لق== »للص(11)ربه«

»برای روزه دار دو شادی وجود دارد: یک شادی در هنگامیعنی: .افطار کردن، و یک شادی در هنگام مالقات با پروردگارش«

پس روزه دار در هنگام مالقات پروردگارش بTTه شTTدت خوشTTحال خواهد شد، زیرا خداوند برای روزه داران اجر عظیم و پاداش بسیار زیادی فراهم کرده است، و از این فراتر آنچنان که در حدیث صTحیح

روایت شده است خداوند یکی از دروازه های بهشTTت را٪از پیامبر « نام دارد به روزه داران اختصTTاص داده اسTTت کTTه از آنریانکه »

.(12)وارد بهشت میشوند با توجه به آنچه بیان شد بایستی مسلمان این مسأله را از اول تا آخر ماه رمضان در نظر داشته باشد، و با ایمان به الله و اینکه روزه گرفتن را بر ما واجب کرده است، و امید به اجر و پTTاداش از جTTانب

او تبارک و تعالی روزه بگیرد.}نکته پنجم }تقوا

همچنین از مهمترین مسائلی که باید در ماه رمضان به آن عنایت بورزیم این است که از این ماه و از آنچه در خالل آن میگذرد تقوای خداوند عز و جل را کسب کنیم، این از مهمترین اهTTدافی اسTTت کTTه به خاطر آن روزه گTTرفتن مشTTروع شTTده اسTTت، خداونTTد عTTز و جTTل

﴿می فرمایTTد: TTوا كتب عليي ذين ءامن ل هTTا يام كمTTا كتب علىٱأي TTلص ٱكم ذين من قب كملكمٱل قون لعل ﴾١٨٣ تت

. ^( از حدیث ابوهریره1151( و مسلم )1761روایت بخاری ) )(10. ^( از حدیث ابوهریره1945( و مسلم )1771روایت بخاری ) )(11. ^( از حدیث سهل بن سعد1152( و مسلم )3257،1896روایت بخاری ) )(12

13

یعنی: ای کسTTانیکه ایمTTان آورده ایTTد! روزه بTTر شTTما فTTرض شTTده است همان گونه که بر کسانی که پیش از شما بودنTTد؛ فTTرض شTTده

[183بود، تا پرهیزگار شوید. ]سوره بقره: بنابر این با روزه گرفتن و ادای این عبTTادت انسTTان مسTTلمان راه مبTTارکی را می پیمایTTد کTTه نهایتTTا او را بTTه تقTTوای خTTدا و پرهیزکTTاری می رساند، پس روزه گرفتن فرصتی اسTTت کTه انسTان مسTلمان بTه

توشه تقوای خود بیفزاید و از جمله پرهیزکاران گردد. ب==ا ن==وری ک==ه الل==ه در دلتو معTTنی تقTTوا این اسTTت کTTه: »

می تاباند به اط==اعت از او ب==پردازی در ح==الی ک==ه امی==د ب==ه ث==واب و پ==اداش او داری، و ب==ا ن==وری ک===ه الل==ه در دلت می تاباند معصیت را ترک کنی در حالی که از عقوبت خ==دا

«.هراس داری حال بیایید وقفه ای تأمل بTر انگTیز داشTTته باشTیم و بیندیشTیم کTه چگونه روزه گرفتن تقTTوا و پرهیزکTTاری را بTTرای انسTTان بTTه ارمغTTان

می آورد؟ انسان مسلمان در همه سال به کارهایی مألوف عادت دارد؛ مثال عادت دارد که در هر صبح صبحانه بخTTورد، عTادت دارد هTر روز نهTار بخورد، و همچنین عادت دارد روزانه انواع نوشTTیدنیها را بنوشTTد، امTTا به محض شروع ماه رمضان از خوردن آنهTTا در طTTول روز خTTودداری میکند در حالی که به خوردن آنها عادت داشته است ولی با این حال آنها را فقط برای دستیابی به پاداش اللTTه متعTال و نTTه چTیزی دیگTر ترک می کند، و این عین تقوا است، از این رو اسTTت کTTه روزه دار را می بینی که از خوردن و آشامیدن امتناع می ورزد حTTتی اگTTر خTTودش تنها باشد و کسی او را نبیند، و همه اینها به هدف اطاعت از فرمTTان

خداوند متعال است. به همین ترتیب شایسته است که انسان مسلمان این پرهیزکاری را که از او در روزهای رمضان سر میزند در طول زندگی خود بارور

کند و در برابر تمام فرامین و نواهی خداوند همین گونه باشد. شما که در روزهای رمضان فقط برای اطاعت از دستور خداونTTد از خTTوردن و آشTTامیدن خTTودداری کTTرده ای، بایسTTتی در هTTر وقت و زمان از هر آنچه خداوند آنرا حرام کرده است خودداری کTTنی، زیTTرا خدای رمضTTان خTTدای بقیTTه ماههTTا نTTیز هسTTت، و کسTTی کTTه بایTTد در رمضان از او اطاعت شود در بقیه اوقات نیز باید مورد اطاعت قرار گیرد، بنابر این اگTTر نفس خTTود را کنTTترل کTTردی و آنTTرا از نافرمTTانی خداوند بازداشتی و کارهایی را که دوسTTت داشTTتی و بTTه آنهTTا عTTادت

14

کرده بودی را در روزهTTای مTTاه رمضTTان تTTرک کTTردی، بایسTTتی نفسخود را به همین امر در همه اوقات و زمانها عادت دهی.

وقت وجوب خودداری از خوردن و آشامیدن و سایر آن چیزهTTایی که روزه را باطل میکند ماه رمضان از طلوع فجر تا غروب خورشید است؛ امTTا وقت پرهTTیز و امتنTTاع و خTTودداری از گناهTTان و محرمTTات

تمام عمر است. و بر تو الزم است که با تمTTام تTTوان سTTعی کTTنی کTTه از هTTر آنچTTه خداوند بر تو حرام کTرده اسTت روزه بگTیری، پس هTر گTاه مTرتکب گناهی شدی و یا کوتاهی از تو سTTر زد، نفس خTTود را بTTا توبTTه و بTTاز

گشت به سوی خدا تبارک و تعالی دریاب. و بیندیشیم که چگونه میتوانیم از روزه مTTاه رمضTTان بTTرای عملی کردن تقوا استفاده کنیم؛ حال که انسان از امور مTTألوف خTTود بTTرای اطTTاعت از خداونTTد سTTبحانه و تعTTالی دسTTت می کشTTد چTTرا از امTTور حرامی که خداوند آنها را در همه اوقات حرام کرده است خTTودداری

نکند؟ از یکی از علمای سلف در مTTورد قTTومی سTTؤال شTTد کTTه در مTTاه رمضان خدا را عبادت می کنند و به واجبTTات و فTTرائض عمTTل میکننTTد ولی چون رمضان به پایان رسTTد دسTTت از عبTTادت می کشTTند آنهTTا را ضایع می کننTTد؛ جTواب داد: »چTه بTTد قTومی هسTتند کTه خTدا را نمی

(13)شناسند مگر در ماه رمضان«.

پس بر مسلمان واجب است که در رمضان و غیر رمضان خدا را مراقب و ناظر خود بداند و بر عبTTادت هTTایش محTTافظت کنTTد، و این

همان معنای فرموده خداوند متعال است که می فرماید:﴿ TTوا كتب عليي ذين ءامن ل هTTا ذين منٱأي ل يام كمTTا كتب على TTلص ٱكم ٱ

كملكمقب قون لعل ﴾١٨٣ تت یعنی: ای کسTTانیکه ایمTTان آورده ایTTد! روزه بTTر شTTما فTTرض شTTده است همان گونه که بر کسانی که پیش از شما بودنTTد؛ فTTرض شTTده

[183بود، تا پرهیزگار شوید. ]سوره بقره: بدین معنTTا کTTه بTTه وسTTیله این مTTاه و عبادتهTTایی کTTه در آن انجTTام می دهید به تقوا و پرهیزکاری دست یابید؛ لTذا مTاه رمضTTان فرصTتی بTTTزرگ و گTTTران قیمت اسTTTت تTTTا از خالل آن بTTTه توشTTTه تقTTTوا و

وتزودوا فTTإن﴿پرهیزکاریمان بیفزاییم و خداوند عز و جل می فرماید: اد ٱر خي قٱلز �وىلت ٱ و قون ي أللٱأولي ت ﴾بب

396نگا: »لطائف المعارف« ص: )(13

15

و توشه بر گیرید؛ که بهTTترین توشTTه پرهیزگTTاری اسTTت، و: یعنی[197 ]سوره بقره:ای خردمندان، از من بپرهیزید )بترسید(.

ه أتٱ عند رمكمإن أك﴿و میفرماید: ﴾كمقىلل .همانا گرامی ترین شما نزد الله پرهیزگTTار تTTرین شماست: یعنی

[13]سوره حجرات: پس فرصت گTTران قTTدر مTTا در این مTTاه این اسTTت کTTه بTTر توشTTه تقوای خود بیفزاییم، و در حالی از مدرسTTه رمضTTان فTTارغ التحصTTیل شTTویم کTTه تقTTوای خداونTTد تبTTارک و تعTالی را بTTه همTTراه داریم و بTTر

پایداری بر عبادات و اوامرش عادت کرده ایم. تعجب می کنیم از بسیاری از مردم که وقتی رمضان فرا می رسد مساجد را پر می کنند، و بر نمازها پایداری می کنند، اما چون رمضان به پایان می رسد این کارها یا بسیاری از آن را ترک می کننTTد، بTTرخی اوقات مثال در نماز صبح می بینی که یک صف هم پTTر نمی شTTود امTTا وقتی ماه رمضان برای نماز صبح به مسجد می روی دو یا سه صTTف در مسجد میبینی! آیا این مردم مرده بودند و در ماه رمضان به دنیTTا آمده اند؟ یا مسافر بوده اند و در مTTاه رمضTTان برگشTTته اند؟ آیTTا نمTTاز صبح را با جماعت نمی خوانند مگTTر در مTTاه رمضTTان؟ چTTرا در بقیTTه

ماههای سال این بر این عبادت پایداری نمی کنند؟ لذا میگوییم: برای کسی که خداونTTد او را گTTرامی داشTTته و بTTر او منت نهاده تا نمTTاز را بTTر پTTا دارد و نفسTTش بTTرای طTTاعت و عبTTادت تحریک شده و شیرینی آنرا در مTاه رمضTTان چشTیده اسTت فرصTتی اسTTت کTTه طTTول عمTTرش بTTر این منTTوال باشTTد تTTا از این مTTاه و این موسم مبارک بهره بTTرده باشTTد و اینگونTTه معنTTای حقیقی این آیTTه را

﴿جامه عمل بپوشاند: ها ي ذين ءامنوا كتب عليٱأي لصيام كمTTا كتبٱكم لذين من قبٱعلى كملكمل قون لعل ﴾١٨٣ تت

ای کسانیکه ایمان آورده ایTTد! روزه بTTر شTTما فTTرض شTTده: یعنی است همان گونه که بر کسانی که پیش از شما بودنTTد؛ فTTرض شTTده

[183. ]سوره بقره: بود، تا پرهیزگار شوید بدین معنا که به وسیله آن عبادتهایی که در این موسم پTTر بTTرکت

انجام میدهید به تقوای الهی دست یابید. و اینچنین است که رمضان مدرسه ای تربوی و بزرگ و پر بTTرکت است که مؤمنانی با تقوا از آن فارغ التحصTTیل می شTTوند، و مؤمنTTان بهترین توشه برای همه روزهای زندگیشان را از آن میگیرنTTد، این در حالی است که بسیاری از مردم از این مدرسه بهTTره ای نمی برنTTد و

16

این ماه می گذرد و آنان ماننTTد دانش آمTTوزان کTودنی کTTه از مدرسTTهبدون استفاده بیرون میآید، در آن زندگی می کنند.

اما مؤمن کوشا و حریص وقTTتی وارد این مدرسTTه می شTTود از آن درسهایی تربیتی و ایمانی و علمی می گیرد که در طTTول زنTدگیش از

آن بهره می برد. حال مثالی عالوه بر آنچه گذشت درباره درسهایی که از رمضTTان

می گیریم می زنم: کسی که به کشیدن سیگار مبتال است و این ماده مضر پلیدی که هیچ فایده ای در آن نیست را مصرف می کند، وقتی ماه رمضان فTTرا می رسد از طلوع فجر تا غTTروب خورشTTید از کشTTیدن آن خTTود داری کTTرده و کTTامال از آن دوری می کنTTد، در حTTالی کTTه او عTTادت داشTTته روزانTTه مقTTدار زیTTادی از آن را مصTTرف کنTTد، پس در حقیقت این فرصتی مناسب است تا برای همیشه آنرا ترک کند؛ و بیشتر کسانی کTTه سTTیگار می کشTTند وقTTتی آنTTان را نصTTیحت میکTTنی این عTTذر را می آورند که از ترک آن نTاتوان هسTتیم!؛ آیTا او در طTTول این مTاه از طلوع فجر تا غروب خورشید آنرا ترک نکرده بTTود؟ پس این درسTTی بTTرای اوسTTت کTTه فایTTده ای بTTزرگ بTTه او می رسTTاند و آن این کTTه او

می تواند این سیگار را برای همیشه ترک کند. و تعجب بیشتر از کسانی است کTTه وقت افطTTار روزه خTTود را بTTا سیگار باز می کنند! از خوردن مباحات در طول روز خودداری می کند اما وقتی مؤذن اذان مغرب را می گوید که وقت افطار کTTردن اسTTت با گناه افطار میکنTTد، و بTرخی از آنTان وقTتی بTرای نمTاز مغTرب بTه مسجد میآید با بوی سTTیگارش دیگTTران را آزار میدهTTد، تTTا جTTایی کTTه بعضی از آنان در گمراهی خود آنقدر پیش می رود که سیگار خTTود را در جلو در مسجد خاموش می کند و با این کار نماز گزاران و مالئکTTه

را در مکان عبادت با بوی بد اذیت می کند! واقعا از چTTنین انسTTانی تعجب می کTTنیم، تمTTام روز روزه اسTTت و بخاطر اطاعت از خداوند نه می خورد و نه می آشامد، امTTا همین کTTه امTTا بTTه محض اینکTTه مTTؤذن اذان را گفت بTTه این معصTTیت مبTTادرت می ورزد، و شکی نیست که سیگار کشیدن گنTاه و معصTیت و حTرام است و کسی که سیگار می کشد گناهکار بوده و خداونTTد او را بTTرای این کارش محاسبه نموده و مورد عقاب قرار می دهد، و دالیل حرام

بودن آن بسیار زیاد است که علما به تفصیل ذکر کرده اند. پس می بینیم که رمضان فرصتی مناسب بTTرای کسTTی اسTTت کTTه سیگار می کشد تا از این کار دست بکشد، و هر آن کسTTی کTTه دچTTار

17

زیاده روی یا کوتاهی در اعمال و عبادات یا پایمال کTTردن یTTا تفریTTط کردن شده است می تواند برای اصالح خود و جبران مTTا فTTات از این

فرصت استفاده کند.}نکته ششم }رمضان ماه قرآن

از نکات بسیار مهمی که باید به آن توجه داشTTت اهمیت دادن بTTه قرآن، کتاب خدا است. زیرا از ویژگی های ماه رمضان این است که

ه﴿قTTرآن در آن نTTازل شTTده اسTTت، خداونTTد متعTTال میفرمایTTد: TTرش ان TTTه لذيٱرمضTTTزل فيTTTءان هدقرلٱ أن ن اس وبي لن هTTTدىلٱ من تى ل

﴾قانفرلٱو ماه رمضان ماهی است که قرآن در آن نازل شده است،: یعنی

کتTTابی کTTه راهنمTTای مTTردم اسTTت، و در بردارنTTده نشTTانه ها و دالیTTل ]سTTورهآشکار و روشن از هدایت و جدا کننده حق از باطTTل اسTTت.

[185بقره: پس در این ماه قرآن نازل شده است، و جبرئیل علیه السTTالم در

می آمد و قرآن را با او مدارسه میکرد، و پیامبر٪این ماه نزد پیامبر قرآن را بر او عرضه میکرد و می خواند.٪

پس شایسته است که انسان مسلمان در این ماه کTTه مTTاه قTTرآن است به کتاب خدای عز و جل عنایت ویژه ای داشته باشTTد، و بTرخی از پیشینیان وقتی ماه رمضان فرا می رسTTید بیشTTتر کارهTTای خTTود را کنار می گذاشتند و می گفتند: »این مTاه فقTط بTTرای قTرائت قTرآن و غذا دادن به فقرا است«، وبا جدیت تمام بTTه قTTرآن روی می آوردنTTد؛ بعضی از آنان قرآن را در یک روز ختم می کردند، و برخی در هر سه روز یTTک ختم می خواندنTTد، و بعضTTی دیگTTر هTTر هفتTTه قTTرآن را ختم

می کردند، و گروهی نیز قرآن را در ده روز ختم می کردند. اما اکنون بعضی ها هستند که ماه رمضان آغاز میشود و به پایان میرسد اما بجز یک یا دو یا سه بار قرآن را باز نمی کند!، ولی امTTور دیگری هستند که بر قلب او چیره شده اند پس به آنها روی میآورد و

آنها را مشاهده میکند. آنچه گذشت سخنی کوتاه بود که از الله جل و عال می خواهم من و شما را از آن سودمند گرداند و پTTاداش آن را در مTTوازین حسTTنات همه ما قرار دهد، و آنرا حجتی به نفع ما و نه بر علیه ما قTرار دهTد، و ما و شما را به ماه رمضان برساند، و همگی مTTا را بTTر روزه داری و بر پا داشتن نماز در این ماه مبارک یاری کنTTد، و اعمTTال مTTا را در این ماه و در سایر اوقات خالصانه برای خTTودش و موافTTق بTTا سTTنت

18

، و دینداری ما را که موجب محافظت از همTTهش٪ قرار دهدپیامبر امورمان است برایمان اصالح کند، و دنیای ما کTTه معیشTTتمان در آن است را برایمان اصالح گرداند، و آخرت ما که بازگشتمان بTTه سTTوی آن اسTTت را نTTیز برایمTTان نیکTTو گردانTTد، و زنTTدگیمان را مایTTه ازدیTTاد هرگونه خوبی و مرگمTان را مTTوجب راحTتی از هTTر گونTTه بTTدی قTTرار

دهد.

والله تعالى أعلم وصلى الله وسلم على نبينا محمد وعلىآله وأصحابه أجمعين.

19