تحصیالت تکمیلیپایان نامه کارشناسی ارشد

عنوان: بررسی تاثیر فناوری اطالعات بر عملکرد شرکت پتروشیمی

پارس

استاد راهنما:دکتر بزرگمهر اشرفی

تحقیق و نگارش:میثم پری

1393اسفند

به نام هستي بخش جان ها

م ک��ه م��ارا در مرحل��ه اي ديگ��ر از زن��دگييخداوند بزرگ را سپاس مي گ��وي ياري رساند. در اين ميان، نيک سيرتاني فرشته خ��وي اين راهي نورس��ته را

همراهي کردند، گاهي چون پيري مدير و گاهي ديگر بسان رفيقي راهبر. برخود الزم مي داريم تا از اين همه همت و بينش و سپاس بجاي آوريم.

به پدر عزیزمتقديم

سايه بان آرامش

تکيه گاه زندگي

به مهربان ترين آفرينش خالق

به رشته هاي محبت زندگي، که پرستش را از ايشان آموختيم

به آنان که ياريمان کردند تا بياموزيم.

به زنده یاد مادرمتقديم

مادر! درستایش دنیای پر مهرت، ترانه ای از اخالص خواهم سرود و گلدسته ای از مهر بر گردنت خواهم آویخت. شکوه عشق را در زمزمه های

مادرانه ات می یابم و انگیزه ی خلقت را از قلب پر مهرت می خوانم.

مادرم! به پاس آنچه به من داده ای به ستایش محبت های بی اندازه ات و.به وسعت همه خوبی هایت دوستت دارم

روحش شاد و یادش گرامی

:چکیده در چند دهه اخیر تکنولوژي مدرن اطالعات بر م��وقعیت و عملک��رد بس��یاري از جوامع ، سازمان ها افراد اثرات قابل مالحظه اي گذاش��ته و ب��ه م��وازات پیشرفت ه��اي ش��گرفی ک��ه در این زمین��ه بوج��ود آم��ده اس��ت ، سرنوش��ت جوامع ، سازمان ها و افراد هر روز بیش از گذشته به این فناوري اطالعات

مدرن گره می خورد. بدیهی است که در چنین موقعیتی شناخت فناوري اطالعات اهمیت فزاین��ده اي یافته است .با توجه به این واقعیات باید گفت که فناوري اطالع��ات یکی از عوام��ل مهم محیطی ب��ه ش��مار می آی��د ک��ه ب��ر م��وقعیت ، عملک��رد و

سرنوشت جوامع ، سازمانها وافراد اثرات جدي می گذارد. ش���رکتم���دیراندر این پ���ژوهش نقش فن���اوري اطالع���ات در عملک���رد

پتروشیمی پارس عسلویه مورد بررسی قرار گرفت که ابت��دا ت��اثیر فن��اوري اطالعات بر عملکرد مدیران و بعد از آن تاثیرفن آوری اطالع��ات ب��ر م��یزان

تولید ، کیفیت محصول، ک��اهش م��یزان هزین��ه ه��اي تولی��د ، اف��زایش بهب��ودکارایی و اثربخشی مورد مطالعه قرارخواهد گرفت.

کلی�����د وازه ه�����ا : کیفیت ، هزین�����ه ، س�����ازمان ، سیس�����تم فن�����اورياطالعات ،مدیریت ، عملکرد ، بهره وري.

فهرست مطالب عنوان صفحه

کلیات تحقیق فصل اول:

2.....................................................................................-مقدمه1-12...............................................................................-بیان مسئله1-23..............................................................-اهمیت و ضرورت تحقیق1-33..........................................................................-اهداف تحقیق :1-44........................................................................-سئواالت تحقیق :1-54....................................................................-فرضیه های تحقیق :1-65.......................................................................- متغیر های تحقیق1-86..........................................................-تعریف اصطالحات و واژه ها1-9

ادبیات فصل دوم:

10......................................................................-تاریخچه شرکت :2-116......................................................-مفهیم و مقاصد کلی اطالعات2-216....................................................-توصیف داده ها و تبیین رخدادها2-316...................................................................-پیش بینی و ارزیابی2-417......................................................................-پیشنهاد راهکارها2-517........................................................................-امنیت اطالعات2-618....................................................................-تهدید ها و انواع آن2-722................................................................................-محافظت2-823..................................................................................-سیستم2-9

23..................................................................-سیستم های بسته2-9-123.....................................................................-سیستم های باز2-9-224...................................................................-ضرورت اطالعات2-1025...................................- سیر تحول و تکامل سیستم های اطالعاتی2-1126..........................................-سیستم های اطالعاتی مبتنی بر رایانه2-12

27.......................................(MIS-سیستم های اطالعاتی مدیریت )2-12-127.......................................( :TPS-سیستم های پردازش تراکنش )2-12-228.........................................(DSS-سیستم پشتیبان تصمیم گیری )2-12-328..............................( :EIS-سیستم های اطالعاتی مدیران جرایی )2-12-429.................................(KBS-سیستم های خبره یا مبتنی بر دانش )2-12-529............................................( :OAS-سیستم اتوماسیون اداری )2-12-630.................................................(KMS-سیستم مدیریت دانش )2-12-7

30.....................................................................-اهمیت اطالعات2-1331.............................................-سیستم های اطالعاتی منابع انسانی2-1432.........................................- محدودیت های سیستم های اطالعاتی2-1532................................................................................- فناوری2-16

32..................................................................-فناوری اطالعات2-16-134....................................................-زمینه های فناوری اطالعات2-16-234.............................................-تأثیر فناوری اطالعات بر سازمان2-16-335.........................................-ماهیت فناوری اطالعات و ارتباطات2-16-537...................................................-فناوری اطالعات و ارتباطات2-16-6

42.................................-تاریخچه پیدایش گاز و صنعت گاز در ایران :2-1-746.................................................................................-مقدمه2-1846..........................................................................-تعریف تولید2-1947.......................................................-سیستم های اطالعات تولید2-2048...................................-تفاوت سیستم اطالعات با فناوری اطالعات2-2148.........................................................-تولید یکپارچه ای رایانه ای2-2249...................................-تولید به کمک رایانه و سیستم اجرایی تولید2-2349................................................................-شبکه همکاری تولید2-2449..........................................................................-کنترل فرآیند2-2551........................................................................-تعریف کیفیت2-2651.................................................-تعریف کیفیت از دیدگاه فلسفی2-2751.................................................-تعریف کیفیت مبتنی بر محصول2-2852............................................-تعریف کفیت مبتنی بر مصرف کننده2-2952......................................................-تعریف کیفیت مبتنی بر تولید2-3052...........................................................................-ابعاد کیفیت2-3154..............................................................-رقابت در ابعاد کیفیت2-32

56........................................................................-تعریف هزینه22-3256......................................................................-هزینه فرصت2-33-1

56.....................................................-هزینه ها صریح یا آشکار2-33-1-256.............................................-هزینه های ضمنی یا غیر آشکار2-33-1-357...........................................................-هزینه از نظر زمان2-33-1-457...............................................................-هزینه های متغیر2-33-1-558................................................................-هزینه های ثابت2-33-1-658........................................................................-هزینه کل2-33-1-758..............................................(ATC-هزینه های متوسط کل )2-33-1-859.............................................................(MC-هزینه نهایی )2-33-1-9

59..........................................(AFC-هزینه های ثابت متوسط )2-33-1-1061...........................................................................-بهره وری :2-34

61...........................................-بهره وری از دیدگاه اقتصاد دانان :2-34-161...............................................-بهره وری از دیدگاه مهندسان :2-34-2

61..................................................-بهره وری از دیدگاه مدیران :2-34-362......................................................-پی آمد های مثبت بهره وری2-3563......................................................................-موانع بهره وری2-3664................................................-عومل موثر بر افزایش بهره وری2-3764...............................................................-مولفه های بهره وری2-38

فصل سوم: روش تحقیق72...................................................................................-مقدمه3-172............................................................................-روش تحقیق3-274..............................................................................-نوع تحقیق3-374.............................................................-تبیین و توصیف سئواالت3-374...........................-عوامل موثر بر میزان تولید به شرح زیر می باشد :3-476...........................................................................-جامعه آماری3-476.....................................................................-روش نمونه گیری3-576.............................................................-ابزار جمع آوری طالعات3-677..............................................................................-پرسشنامه3-778..................................................................-آشنایی با پرسشنامه3-879..................................................-روشهای تجزیه و تحلیل اطالعات3-9

79.........................................................-تحلیلی توصیفی داده ها3-9-1. 79................................................- تجزیه وتحلیل استباطی داده ها3-9-281..............................................................-اعتبار یا روایی تحقیق3-1081..............................................................-اعتماد یا پایایی تحقیق3-1182.......................................................................-آمار استنباطی3-1282........................................................- آزمون همبستگی پیرسون3-1384.........................................................................-قلمرو تحقیق3-15

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها86.................................................................................-مقدمه :4-187............................................ ویژگی جمعیت شناختی–)بخش اول ( 4-2

91......................................-ضریب آلفای کرونباخ در هفت سال اول4-3-192......................................-ضریب آلفای کرونباخ در هفت سال دوم4-3-292.....................................-ضریب آلفای کرونباخ در هفت سال سوم4-3-3

92...................................-ضریب آلفای کرونباخ در هفت سال چهارم4-3-493..................................................-ضریب پایایی نهایی ابزار پژوهش4-493.............................................................-آزمون نرمالیتی متغیر ها4-594..........................................................- آزمون همبستگی پیرسون4-6

95........................................-آزمون همبستگی پیرسون با متغیر اول4-6-195.....................................-آزمون همبستگی پیرسون با متغیر دوم :4-6-296....................................-آزمون همبستگی پیرسون با متغیر سوم :4-6-396................................................-آزمون همبستگی با متغیر چهارم4-6-497...................................................-بخش دوم : آزمون فرضیات :4-6-5

97.................................................................-فرصیه فرع اول4-6-5-198..............................................................-فرصیه فرعی دوم4-6-5-299.............................................................-فرضیه فرعی سوم4-6-5-3100.........................................................-فرضیه فرعی چهارم4-6-5-4

101.......................................-اولویت بندی هر یک از ابعاد و گزینه ها :4-7101.......................................- رتبه بندی هر یک از متغیر های تحقیق :4-8

102...............................-آزمون فریدمند برای گزینه های میزان تولید4-8-1103.........................-آزمون فریدمن برای گزینه های کیفیت محصول :4-8-2104.......................-آزمون فرید من برای گزینه های هزینه های تولید :4-8-3105...........................-آزمون فرید من برای گزینه های بهبود کارایی :4-8-4

105.....................................................-اولویت بندی هر یک از ابعاد :4-9فصل پنجم: نتیجه گیری، تفسیر و پیشنهادات

108.................................................................................-مقدمه1-5108............................................................................-نتیجه گیری5-2

108..................................................-نتیجه حاصله از فرضیه اول :5-2-1109..................................................-نتیجه حاصله از فرضیه دوم :5-2-2109..................................................-نتیجه حاصله ازفرضیه سوم :5-2-3109...............................................-نتیجه حاصله از فرضیه چهارم :5-2-4

110.............................................................-محدودیت های تحقق :5-3110..................................................................-تفسیر نتایج تحقیق5-4

114................................................................................منابع فارسی116.......................................................................................ضمائم

فهرست جداول عنوان صفحه

15........................................................................(1-2جدول شماره )87.........................................................................(1-4جدول شماره)88.........................................................................(2-4جدول شماره)

89........................................................................(3-4جدول شماره )91........................................................................(4-4جدول شماره )92.........................................................................(5-4جدول شماره)

92........................................................................(6-4جدول شماره )92.........................................................................(7-4جدول شماره)

93........................................................................(8-4جدول شماره )94.........................................................................(9-4جدول شماره)95.......................................................................(10-4جدول شماره)95.......................................................................(11-4جدول شماره)

96......................................................................(12-4جدول شماره )96.......................................................................(13-4جدول شماره)

97......................................................................(14-4جدول شماره )98......................................................................(15-4جدول شماره )98.......................................................................(16-4جدول شماره)

99......................................................................(17-4جدول شماره )99.......................................................................(18-4جدول شماره)

100....................................................................(19-4جدول شماره )100.....................................................................(20-4جدول شماره)

101....................................................................(21-4جدول شماره )102....................................................................(22-4جدول شماره )102.....................................................................(23-4جدول شماره)

103....................................................................(24-4جدول شماره )103....................................................................(25-4جدول شماره )104....................................................................(26-4جدول شماره )104....................................................................(27-4جدول شماره )105....................................................................(28-4جدول شماره )105....................................................................(29-4جدول شماره )106....................................................................(30-4جدول شماره )106....................................................................(31-4جدول شماره )

فهرست نمودار عنوان صفحه

87.........................................................................(1-4نمودار شماره)

87.........................................................................(2-4نمودار شماره)88.........................................................................(3-4نمودار شماره)

89..................................................................................(4-4نمودار)90.........................................................................(5-4نمودار شماره)

فصل اولکلیات تحقیق

-مقدمه1-1

جامع�ه جه�انی در عص��ری ب��ه س��ر می ب��رد ک�ه در آن اطالع�ات و دانش را سرمایه اصلی و عامل اساسی رشد و توسعه یک جامعه می شناسد تا آنجا

که )دانایی، توانایی است ( شعار اص��لی این عصراس��ت اطالع��ات ، اب��زارو عامل اساسی به کارگیری دانش در عصر حاضر اس��ت . حقیقت این اس��ت که شاغالن بخش اطالعات از بزرگترین طبقات فعال فناوری اطالعات و از همه مهمترین و عمده ترین س��اختار ه��ای موج��ود در جامع��ه ام��روز جه��انی است. پیدایش و گسترش این ساختار متکی به سه عامل ) تغی��یرات پوی��ا و پیشرفت فناوری ( ) جهانی ش��دن تج��ارت ( و ) پیش��رفت ه��ای اجتم��اعی ( است. فن آوری اطالعات در پیوند بین فعالیت های مختلف یکسازمان و نیز ضامن بقا و تداوم فعالیت های یک سازمان است و بدون بهره من��دی از آن نه تنها امک��ان اس��تفاده ازروش ه��ای ن��وین درس��ازمان ف��راهم نمی ش��ود و اینکه امکان رقابت یا سازمان های دیگر نیز از می��ان خواه��د رفت . از آنج��ا که موقعیت و شیوه بخش نفت از یک سو و ضرورت به��ره من��دی از ش��یوه ها و روش های نوین از دیگ��ر س��و، مجه��ز ش��دن بخش نفت را ب��ه فن��اوری

عملی��اتی–اطالعات و نیز استفاده از روش ها و راه حل های نوین اج��رایی در اولویت ق��رار گ��یرد و ترجیح��ا در برنام��ه ری��زی آموزش��ی مهندس��ی نفت محف��وظ گ��ردد. ره آورد عص��ر فن��اوری اطالع��ات، ک��اهش اهمیت نس��بی پردازش اطالعات است و آن ناشی از کاربرد قابل توجه فن��اوری اطالع��ات در برنام��ه ری��زی م��دیریت و اس��تفاده راه��بردی از آن در س��ازمان اس��ت.

)منبع : دانشنامه رشد (

-بیان مسئله1-2

ها و ش��رکت ه��ا ب��ا ب��ه ک�ار گ��یری و پی��اده س��ازی فن��اوری اطالع�اتسازمان توانایی انجام بهتر و س��اده ت��ر وظ��ایف خ��ود را اف��زایش می دهن��د و از این

در سازمان ه��اITطریق قادرند روش کار خود رادگرگون سازند. مزایای که ایجاد می کند از جمل��ه در ص��رفه ج��ویی هزین��ه ه��ا ، جلوگ��یری از خطاه��ای انسانی، افزایش بهبود کارآیی و اثر بخشی سازمانی بسیار قاب��ل تام��ل می

به ازای یک نیروی انس��انی ب��هITباشد به همین خاطر امروزه سرانه هزینه ب�اعثITعنوان یکی از شاخص های توسعه ملی کشور ها مطرح می شود.

کاهش هزینه در اثر افزایش دسترسی به اطالعات، پردازش وبازار یابی آن

خواهد شد. در دهه اخیر فناوری اطالع�ات عالوه ب��ر خودک�ار س��ازی اداراتدر کاهش انواع هزینه های کیفیت نقش بسزایی را ایفا کرده است .

این تحقی��ق ب��ه نقش و ت��أثیر فن��اوری اطالع��ات در ص��نعت نفت و م��دیریت فواید و میزان استفاده از تکنی��ک ه��ای فن��اوری اطالع��ات در جهت ب��رآورده کردن اهداف سازمانی پرداخته و با استفاده از فناوری اطالعات و سیس��تم مدیریت اطالعات جهت ارائه راهکار مناسب به مدیران ارشد ش��رکت ه��ای

تولید نفت و گاز عسلویه بوده است.

-اهمیت و ضرورت تحقیق1-3

عصر فعلی را برخی عصر اطالعات لقب داده اند. این نامگ��ذاری ش��اید ب��ه این دلیل باشد که امروزه اطالعات به جزء تفکیک ناپذیر زندگی بشر تب��دیل شده است اگرچه اطالعات از دیر باز در زندگی بشر ت��أثیر بس��زایی داش��ته وانسان برای تصمیم گیری ها و طی طریق همواره محتاج به آن بوده است ولی آنچه که امروزه اهمیت آن را ص��د چن��دانکرده ش��رایط ن��وین زن��دگی و

افزایش سهم اطالعات در آن است.

و همچنین برنامه ریزی ها، اکتشافات، تحقیقات بر اساس استفاده درس��ت، سریع و به موقع از اطالعات و سیستم اطالعاتی کارآمد امکان پذیر اس��ت. در بسیاری از سازمان ها و ش��رکت ه��ا، فن��اوری اطالع��ات ب��ه ص��ورت ی��ک سطح نیرومند در آمده که در صحنه رقابت جهانی و افزایش تقاض��ا از نظ�ر

سرعت، کیفیت، ارزش نقش بسیار مهمی ایفا می کند .

-اهداف تحقیق :1-4

هدف اصلی : بررسی و شناخت سطح فناوری اطالعات در حیط��ه م��دیریتارشد شرکت پتروشیمی پارس عسلویه و ارائه راه حل های مناسب.

اهداف فرعی :

بررسی و شناخت سطح فناوری اطالعات در سطوح مدیریت اجرایی-1و فنی و تأثیر آن بر میزان تولید، هزینه، سطح کیفیت محصوالت

شناخت تأثیرات سطح فناوری اطالعات جهت ارائه اطالعات دقیق به-2 سطوح م�دیران اج�رایی و ف�نی ب�رای تص�میم گ�یری، برنام�ه ری�زی،

رهبری، کنترل.

-سئواالت تحقیق :1-5

سئوال اصلی :

میزان تأثیر فناوری اطالعات بر عملکرد تولیدی ش��رکت پتروش��یمی پ��ارسعسلویه به چه اندازه است ؟

سئواالت فرعی :

آی��ا س��طخ فن��اوری اطالع��ات در اف��زایش مق��دار تولی��د در ش��رکت-1پتروشیمی پارس عسلویه تأثیر بسزایی داشته است ؟

آیا سطخ فن��اوری اطالع��ات در اف��زایش کیفیت محص��ول م��وثر ب��وده-2است ؟

آیا سطح فناوری اطالعات باعث کاهش م��یزان هزین��ه ه��ای تولی��د در-3شرکت پتروشیمی پارس شده است ؟

آیا سطح فناوری اطالعات در افزایش بهبود کارایی و اثربخشی موثر-4است ؟

-فرضیه های تحقیق :1-6

فرضیه اصلی :

فناوری اطالعات بر عملکرد تولیدی شرکت پتروشیمی پارس عسلویه ت��أثیرمی گذارد.

فرضیه های فرعی :

سطح فناوری اطالعات درافزایش مقدار تولید در شرکت پتروش��یمی-1پارس عسلویه تأثیر بسزایی داشته است.

سطح فناوری اطالعات در افزایش کیفیت محصول موثر بوده است.-2 سطح فن��اوری اطالع��ات ب��اعث ک��اهش م��یزان هزین��ه ه��ای تولی��د در-3

شرکت پتروشیمی پارس شده است. سطح فناوری اطالعات در اف��زایش بهب��ود ک��رآیی و اثربخش��ی م��وثر-4

است.

- مدل مفهومی تحقیق :1-7

-مدل تحلیلی1-1

منبع: نگارنده

- متغیر های تحقیق1-8

در این تحقیق فناوری اطالعات ب��ه عن��وان متغ��یر مس��تقل و م��یزان تولی��د ، کیفیت محصول ، هزینه های تولید، بهبود بهره وری به عنوان متغیره وابسته

معرفی شدند .

-تعریف اصطالحات و واژه ها1-9

تعاریف نظری :

مدیریت :

مقدارتولید

کیفیتمحصول

فناوریاطالعات

عملکردتولیدی

بهره بهبودوری

میزانهزینه

فرآین��د بک��ارگیری م��وثر و کارآم��د من��ابع م��ادی و انس��ان در برنام��ه ری��زی، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت وکنترل عملیات ب��رای دس��تیابی

(8، ص1388به اهداف سازمانی ) رضائیان، علی ،

سیستم

ای به هم پیوسته و مرتبط ب��ا یک��دیگر از روی��ه هاس��ت ک��هعبارتند از شبکهرسیدن به هدف یا فعالیت معین را دنبال می کند.

تعاریف عملیاتی :

اطالعات

مط��البی اس��ت ک��ه از داده ه��ای خ��امی اس��تخراج می ش��ود، ب��ه عب��ارتی اطالعات همان فرم قاب��ل اس��تفاده از داده هاس��ت ک��ه از راه ه��ای خاص��ی پس از پردازش بدست می آید. به عب��ارت دیگ��ر اطالع��ات داده ایس��ت ک��ه توضیح و تفسیر شده باشد مثال با داشتن تاریخ تول��د ف��ردی ب��ه عن��وان داده می توان به اطالعاتی چون تاریخ تولد و یا تفاوت س��نی وی ب��ا خودم��ان پی

ببریم.

فناوری اطالعات

تکنول��وژی اس��ت ک��ه ب��رای ذخ��یره، بازی��ابی، انتق��ال و پ��ردازش اطالع��ات استفاده می شود. امروزه سازمان ها و موسس��ات از تکنول��وژی اطالع��ات

کنن��د ت��ا ب��ا به��ره گ��یری از ذخ��یره، بازی��ابی، انتق��ال و پ��ردازشاس��تفاده میاطالعات مدیریت نوین را در مجموعه خود اعمال کنند.

تصمیم گیری

فرآیند بررسی، پیش بینی و ارزیابی نتایج از راه حل های موج��ود و انتخ��ابقطعی یک راه حل برای رسیدن به هدف.

ارزیابی عملکرد

فرآیند سنجش ج�امع عمک�رد دس��تگاه ه�ا اج�رایی در ق�الب عب�اراتی نظ�یرکارآیی، اثر بخشی و .... برای تحقیق و اهداف و وظایف سازمان.

تولید

به معنی تهیه کاال و خدمات مورد نیاز با استفاده از منابع و امکانات موج��وداست.

گاز

گار حالتی از ماده است که در آن نیروهای موجود بین مولکول ها به مراتب از انرژی جنبشی آن است بنابراین مولکول ه��ای گ��از س��ریعا پخش ش��ده و

هر ظرفی را که اشغال کنند پی می کنند.

کیفیت

عبارتند از توانایی و ظرفیت برآورده کردن خواسته ها

خواهد نه آنچه ک�ه ش��رکت، مهندس��ان، ی��اکیفیت چیزی است که مشتری میکنند . آگهی های تجاری اعالم می

هزینه

هزینه معیاری است در رابطه با انکه ب��رای بدس��ت آوردن چ��یزی از طری��ق خرید، معاوضه و یا تولید بایستی پرداخت شود. از آن رو در تعری��ف هزین��ه می توان گفت که مخارج پ��ولی مرب��وط ب��ه تولی��د مق��دار معی��نی محص��ول،

هزینه تولید است.

فصل دومادبیات

-تاریخچه شرکت :2-1

موقعیت جغرافیایی :

کیلوم��تری جن��وب270شرکت پتروش��یمی پ��ارس درش��مال خلیج ف��ارس و کیلوم��تری غ��رب بن��درعباس در منطق��ه وی��ژه570ش��رقی بن��در بوش��هر و

اقتصادی پارس واقع گردیده است.

اهداف ساخت :

با توجه به وجود منابع عظیم گازی در منطقه پارس جنوبی و لزوم اس��تفاده بهینه از ذخایر مشترک ایران و قطر شرکت پتروشیمی پارس در اسفند ماه

آغاز1378 تأسیس شده و فعالیت های اجرایی مرتبط با آن از سال 1377 میلی�ون دالر و س�رمایه720گردید. کل س�رمایه گ�ذاری ارزی انج��ام ش�ده

میلیارد ریال بوده است.2835گذاری ریالی انجام شده

پنج��اه درص��د س��هام ش��رکت پلیم��ر آری��ا ساس��ول ن��یز متعل��ق ب��ه ش��رکتپتروشیمی پارس می باشد.

ش��رکت پتروش��یمی پارس��از س��ه واح��د تولی��دی و ی��ک بخش ب��رون واح��دیتشکیل شده است :

واحد استحصال اتان-1واحد اتیل بنزن-2واحد استایرن منومر-3

واحد استحصال اتان:

ب��ه دس��ت ریاس��ت مح��ترم1385واح��د استحص��ال ات��ان در هفتم ت��یر م��اه مجلس شورای اسالمی افتتاح و مورد بهره برداری قرار گرفت.

: خوراک واحد محصوالت نهایی

خوراک ان واحد از پاالیشگاه هایاول و دوم مجتمع گاز پارس جنوبی توس��ط تن در س��ال جهت تولی��د19800000 اینچ ب��ه مق��دار 48 و 32دو خط لول�ه

تن بوت������ان و560000تن پروپ������ان ، 980000تن ات������ان ، 1600000

تنکسولین در سال می باشد. گاز س��بک ب��اقی مان��ده تحت عن��وان )86000Sales Gas اینچ به مجتمع گاز پارس جنوبی برگشت داده56( که با خط لوله

می شود.

اتان تولیدی به عن��وان خ��وراک الفین ه��ای نهم )پلیم��ر آریاساس��ول ( و دهم تن در س��ال323000تن و 1267000)پتروشیمی جم ( به ترتیب با مق��ادیر

در نظر گرفته شده است .

15 و 14پروپ���ان وبوت���ان تولی���دی این ش���رکت از طری���ق اس���کله ه���ای بندرپتروشیمی پارس صادر گردیده وگسولین به عن��وان خ��وراک پتروش��یمی جم و بخشی از خوراک پتروشیمی بندر امام خمینی )ره ( به آن مجتم��ع ه��ا

ارسال می گردد.

مهندسی و تدارکات کاال

لیسانس :لینده آلمان

هکتار13مساحت :

16/8/1379تاریخ موثر شدن پمان :

میلیون ورو240ارزش قرارداد :

پیمانکار : لیندر/نارگان

ساختمان و نصب

21/3/1381تاریخ موثر شدن قرارداد :

میلیارد ریال418ارزش قرارداد :

پیمانکار : آذرآب /پتروپارت/ همپا.نوحی مسکن /فیرمکو/رامشیر

واحد اتیل بنزن :

به دست مع��اونت مح��ترم رئیس1388واحد اتیل بنزن در بیستم بهمن ماه جمهور افتتاح و مورد بهره برداری قرار گرفت.

خوراک واحد :

تن47000تن اتیلن از واح��د الفین نهم پتروش��یمی آری��ا ساس��ول 175000 تن از واح��د آروماتی��ک چه��اترم پتروش��یمی ن��وری430000بنزن که مق��دار

گردد. تن دیگر از پتروشیمی بوعلی تأمین می40000)برزویه ( و

محصول نهایی :

تن اتیلن ب��نزن در س��ال می باش��د ک��ه ب��ه عن��وان خ��وراک واح��د645000استایرن منومر مورد استفاده قرار می گیرد.

مهندسی و تدارکات کاال :

Polimeri Europaلیسانس :

هکتار2مساحت :

11/3/1381تاریخ موثر شدن قرارداد :

میلیون دالر788/7ارزش قرارداد :

ساختمانی و نصب :

13/5/1382تاریخ موثر شدن قرارداد :

میلیون دالر147/76ارزش قرارداد :

پیمانکار : دایلیم

واحداستایرن منومر :

به دس��ت مع��اونت مح��ترم1388واحد استایرن منومر در بیستم بهمن ماه رئیس جمهور افتتاح و مورد بهره برداری قرار گرفت.

هزار تن اتیل بنزن در سال که از واحد اتیل بنزن تأمین می گردد. 645

محصوالت نهایی :

درصد محصول استایرن90تن استایرن منومر درسال که بیش از 600000 منومر جهت صادرات به اسکله سوم بندر پتروشیمی پارس ارس�ال گردی�ده

درصد باقیمانده جهت نیازمندی ه��ای داخلی م��ورد مص��رف ق��رار می10و گیرد.

، رزینهیSBRمحصوالت ستایرن منومر جهت تولی��د پلی اس��تایرن ،الس��تیک ABS و SANرزین های تبادل ی�ونی، ان�واع چس�ب و ص�نایع نس�اجی و غ��یره ،

مورد استفاده قرار می گیرد.

تن در سال محلوط تولوئن و بنزن که به عن��وان محص��والت ج��انبی20000 به پتروشیمی ن��وری ) برزوی��ه ( ب��ه عن��وان خ��وراک آن ش��رکت ارس��ال می

گردد.

مهندسی و تدارکات کاال :

Polimeri Europaلیسانس :

هکتار¾مساحت :

8/9/1380تاریخ موثر شدن قرارداد :

میلیون دالر115ارزش قرارداد :

پیمانکار : اسنمپروجتی/سازه

ساختمان و نصب :

2/6/1382تاریخ موثر شدن قرارداد :

میلیلرد ریال )قرار داد سیوسل (362ارزش قرارداد :

/ امید هفشجان/فیرمکوECCپیمانکار :پرولیت/

بخشبرون واحدی :

وچه��ارLPGتن 120000این بخش شامل چهار مخ��زن جهت ذخ��یره س��ازی تن اس���تایرن من���ومر ب���ه36000مخ���زن دیگ���ر جهت ذخ���یره س���ازی منظورصادرات از طریق کشتی میباشد.

ضمنا مخازن جهت ذخیره خوراک بنزن و محصول میانیاتیل بنزن نیز در اینبخش واقع شده اند.

بخش برون واحدی :

طراحی و ساخت مخازن دو ج��داره پروپ��ان و بوت��ان و متعلق��ات ط��راحی ونصب خط فلر واحد استحصال اتان

مهندسی و تدارکات مخازن دو جداره و متعلقات :

19/9/1381تاریخ موثر شدن پمان :

25/5/1388تاریخ تکمیل پروژه :

میلیون یورو6/33ارزش قرارداد : IUIپیمانکار : سازه/

ساختمان و نصب مخازن دو جداره و تأسیسات جانبی : 6/1/1383تاریخ موثر شدن پیمان :

میلیارد ریال305ارزش قرارداد : پیمانکار :رادیرا، میم تیم، پرلیت میانه

ساختمان و نصب مخازن فلز :28/8/1382تاریخ موثر شدن پیمان :

میلیارد ریال68ارزش قرارداد : پیمانکار : رادیرا

ناممحصول

ظرفیتواحداسمی

سالتولید

کاربرد اصلی

خوراک واحد های الفین و سوخت1.6001385هزار تناتان خوراک واحد های الفن ، سیال سرد9801385هزار تنپروپان

کننده ماده اولیه مصارف صنعتی وسوخت

خوراک واحد های الفین ، ماده اولیه5701385هزار تنبوتانمصارف صنعتی و سوخت

پنتانپالس

خوراک واحد های الفین ، ماده اولیه861385هزار تنمصارف صنعتی و صوخت

خوراک واحد استایرن منومنر ،6451388هزار تناتیل بنزنمکمل سوخت

استایرنمنومر

ماده اولیه استایرن ، الستیک و6001388هزار تن ، انواعABS ، SAN,SBRرزینها ،

چسب ، حالل(1-2جدول شماره )

-مفهیم و مقاصد کلی اطالعات2-2

ش��ود ک��ه طی عملی��ات ه��ای منطقی ه��ا گفت��ه میای از دادهب��ه مجموع��ه پردازش می گردند و تبدیل به اطالعاتی می گردند که دانش��ی را ب��ه ک��اربر منتقل می نمایند. بنابراین اطالعات از داده های پردازش شده تشکیل شده است در ادامه تعری��ف اطالع��ات آم��ده اس��ت ک��ه ب��ه ص��ورت ن��رم اف��زاری ذخیره گردیده و یا با هروسیله دیگری ضبط شده باشد. با توجه ب��ه تع��اریف فوق داده های نرم اف��زاری ب��دون پ��ردازش فاق��د ارزش هس��تند و بن��ابراین داده های نرم افزاری هیچ گاه اطالعات محسوب نمی گردند. به طور مثال،

ی اجتماع فرندفید داده های زی��ادی را وارد نم��وده ای��د ولیشما دیگر رسانه هیچ گاه به این داده ها اطالعات گفته نمی شود و ممکن اس��ت بس��یاری از داده ها طی عملیات پ��ردازش ب��ه اطالع��ات تب��دل نگردن��د و تب��دیل ب��ه داده

هایی هرز گردند.

-توصیف داده ها و تبیین رخدادها2-3

در این مرحله ه��دف از گ��رد آوری داده ه��ا توص��یف ش��رایط موج��ود اس��ت همچنین در این مرحله داده های مربوطه به متغ��یر ت��أثیر گ��ذار ب��ر عملک��رد سازمان و نیز عملکرد س��ازمان جم��ع آوری می ش��ود ت��ا در مراح��ل بع��د ب��ا تفسیر و تعبیر این داده ها به اطالعات مورد نیاز دست یافت. تب��یین رخ��داد ها عاملی است که با آشنایی وغیر منتظره بودن محیط را کاهش می ده��د، در حوزه علم تبیین شرایطی است که تحت آن برخی رویداد ها تغی��یر ی��ا از

اصول پذیرفته شده تبعیت می کند.

-پیش بینی و ارزیابی2-4

پیش بی��نی مش��خص می کن��د ک��ه چ��ه روی��دادی ب��ه عن��وان نتیج��ه ب��رخی از موقعیت ها و یا مجوعه ای از شرایط اتفاق خواهد افتاد اطالعات حاصل از پیش بینی کمک می کند تا آینده را بهتر بشناسیم و بر اساس آن ب��ه ت��دوین برنامه ها بپردازیم. به طور خاص در سازمان ارزیابی فرآیند تعیین چگونگی موقعیت برخی برنامه ه�ا ی�ا اق�دامات در دس��تیابی ب�ه اه�داف تع�یین ش�ده است. اطالعات مورد نیاز برای ارزیابی به مدیران کمک می کن��د ت��ا برنام��ه هایی به اهداف تعیین ش��ده اس��ت. اطالع��ات م��ورد نی��از ب��رای ارزی��ابی ب��ه مدیران کمک می کند تا برنامه های اجرایی را ارزی��ابی کنن��د و پتانس��یل آتی

آن را مشخص کنند.

-پیشنهاد راهکارها2-5

این فرآیند شامل مراحل تصمیم گیری، تعیین اهداف، شناسایی گزین��ه ه��ای مربوط و نتایج احتمالی آنه�ا، ارزی�ابی این نت�ایج و در پای�ان انتخ�اب تص��میم

بهینه

-امنیت اطالعات2-6

امنیت اطالعات یعنی حفاظت اطالعات و سیستم های اطالعاتی از فعالیت های غیر مجاز. این فعالیت ها عبارتنداز دسترس، استفاده، افشاء، خواندن، نسخه ب�رداری ی��ا ض�بط، خ�راب ک�ردن، تغی�یر دس�تکاری واژه ه��ای ام��نیت

اطالعات، امنیت کامپیوتری و اطالعات مطمئن گاه ب��ه اش��تباه ب��ه ج��ای هم بکار برده ایم شود. اگر چه اینها موضوعات ب��ه هم مرتب��ط هس��تند و همگی دارای هدف مشترک حفظ محرمانگی اطالعات، یکپارچه ب��ودن اطالع��ات و قابل دسترس بودن را دارند ولی تفاوت ه��ای ظ��ریفی بین آنه��ا وج��ود دارد. این تفاوت ها در درجه اول در رویکرد ب��ه موض��وع ام��نیت اطالع��ات، روشهای استفاده شده برای حل مسئله و موضوعاتی که تمرکز کرده اند دارد.

ام��نیت اطالع��ات ب��ه محرم��انگی، یکپ��ارچگی و در دس��ترس ب��ودن داده ه��ا مربوط است بدون در نظر گرفتن فرم اطالعات اعم از الک��ترونیکی، چ��اپ و ی��ا اش��کال ام��نیت ک��امپیوتر در حص��ول اطمین��ان از در دس��ترس ب��ودن و عملکرد صحیح سیستم کامپیوتری تمرکز دارد بدون نگرانی از اطالعاتی ک��ه

توسط این سیستم کامپیوتری ذخیره یا پردازش می شود.

-تهدید ها و انواع آن2-7

با گذشت زم��ان، خط��رات و ریس��ک ه�ای متع��دد این��ترنت و ایمی��ل در ح��ال افزایش بوده و بخشی قابل توجه از زندگی انسان ق��رن بیس��ت و یکم رادر بر می گیرد. در این زمینه، اطمینان و آگاهی از چگونگی برخورد و مقابله با این تهدید ها، امری ضروری است. در گذشته، رایانه های شخصی عمدتا در معرض تهدید ویروس ها و ک��رم ه��ای اینترن��تی ب��وده ان��د. ه��دف اص��لی این برنامه ها، پخش و شیوع گسترده بود. با این ح��ال، ب��رخی برنام��ه ه��ا ب��رای آسیب رساندن به فایل ها و رایانه ها، طراحی شدند. آن برنامه های مخرب یا »بد افزار« را می توان ن��وعی »خرابک��اری رایان��ه ای« توص��یف ک��رد. در اکثر موارد، هدف ویروس ها و کرم ها، ش��یوع گس�ترده ت�ا ح�دی اس�ت ک�ه منجر ب��ه مش��هور ش��دن ب��د اف��زار ش��ود. طی س��ال ه��ا اخ��یر، وض��عیت ب��ه مقداری قابل مالحظ��ه تغی��یر ک��رده اس��ت. ام��روزه، بزرگ��ترین تهدی��دی ک��ه رایانه ها با آن مواجه میشوند، برنامه تبهکارانه است. این نرم افزار مخرب

توسط مجرمان رایانه ای با هدف کسب غیر قانونی پول، نوشته می ش��ود. برنامه های تبهکارانه ممکن است به شکل ویروس ها، کرم ها، تروج��ان ه��ا

یا دیگر برنامه های خرابکارنه تهیه شوند.

تفاوت ویروس و کرم اینترنتی

ویروس برنامهای است که نسخه کپی از خود تهیه می کند. یع��نی از ف��ایلی به فایل دیگر در سیستم شما و از رایانه ای به رایانه دیگ��ر ش��یوع می یاب��د. به عالوه، ممکن است طوری برنامه نویسی شده باشد که اطالعات را پاک

کند یا به آنها آسیب برساند.

کرم ها عموما زیر مجموعه ای از ویروس ها هس��تند ام��ا ب��رخی تف��اوت ه��ا کلیدی بین آنها وجود دارد. کرم اینترنتی، نوعی برنامه کامپیوتری اس��ت ک��ه

کن�د. دراز خود، نسخه کپی تهیه می کن�د ام�ا فای�ل ه�ای دیگ�ر را آل�وده نمی عوض، که بار خود راروی کرایانه نصب می کند و س�پس در جس�ت و ج�وی

راهی برای شیوع به رایانه های دیگر می ماند.

در مورد ویروس، هر چه زمان بیشتری ناشناخته باقی بماند، فایلهای آل��وده بیشتری در رایانه وجود خواهد داشت. کرم ها، نمونه ای ساده از کد خود را ایجاد می کنند. این کد بر خالف ویروس، به صورت کرم اینترنتی مس��تقل و

کند. به بی��انی دیگ��ر ی��ک ک��رم، ف��ایلی جداگان��ه اس��ت درخود محور عمل می حالی که ویروس مجموعه ای از کدهاست که خود راب��ه فای��ل ه��ای موج��ود

اضافه می کند.

تروجان چیست ؟

تروجان به اسب چوبی یونانیان گفته می شود ب��رای نف��وذ پنه��انی ب��ه ش��هر و تص��رف آن، م��ورد اس��تفاده ق��رار گ��رفت. در تعری��ف کالس��یک،2ت��روی

تروجان برنامه است است که خود را به صورت نرم افزاری ق��انونی نش��انمی دهد، اما هنگامی که اجرا می شود، اعمالی مضر انجام می دهد.

توانن��د توس��ط خودش��ان ش��یوع ابن��د و این وی��ژگی آنه��ا را ازتروجان ه��ا نمیویروس ها و کرم ها متمایز می سازد.

امروزه، تروجان ها نوعا به صورت مخفیانه نصب می شوند و ت��أثیر مخ��رب خ��ود را ب��دون آگ��اهی قبلی ارائ��ه می دهن��د بیش��تر برنام��ه ه��ای تبهکاران��ه امروزی شامل انواع مختلفی از تروجان ها هس��تند ک��ه هم��ه آنه��ا ب��ا ه��دفی

خاص ساخته شدهاند تا عمل خرابکارانه خاصی را انجام دهند.

هس��تند(Keylogger ه��ا )اغلب ش��امل ی��ک Backdoorرایج ت��رین تروج��ان ه��ا Trojanتروجان های جاسوسی، تروجان های سارق کلمه عب��ور و Proxyه��ا ( تب��دیل میSpamهستند که رایانه شمارا به ماشین توزیع کنن��ده هرزنام��ه )

کنند.

چیست ؟Dosحمله

( برای جلوگیری یا توقف کارکرد عالی ی��کDosحمله عدم سرویس دهی یا ) وب سایت، سرور ا دیگر منابع شبکه ط��راحی ش��ده اس��ت. ب��رای هک��ر ه��ا روش های متعددی به منظور رسیدن ب�ه این ه�دف وج�ود دارد. روش رایج، گرفتار کردن سرور با ارسال درخواست های زیادتر از توانایی رسیدگی ب��ه آن است. این کار سبب خواهد شد سرور اهس�ته ت��ر از ح�الت معم��ول ک�ار کند )و وب سایت ه��ا م��دت زم��ان بیش��تری ب��از ش��وند(، این ک��ار می توان��د سرور را به طور کامل از کار بیندازد )سبب ش��ود تم��امی وب س��ایت ه��ا از

روی سرور برداشته شوند(.

حمله توزیع شده ع��دم س��رویس دهی، تنه��ا در این واقعیت ب��ا حمل��ه س��اده تفاوت دارد که با استفاده از چن��دین دس��تگاه انج��ام می ش��ود. هک��ر، نوع��ا، دستگاهی آلوده را به عنوان دس��تگاه اص��لی ب��ه ک��ار می ب��رد و حمل��ه را در

نامی��ده می ش��وند، هماهن��گ می کن��د. دس��تگاهzombieدیگر دستگاه ها ک��ه نوعا با بهره گ��یری از ق��ابلیت آس��یب پ��ذیری در ی��کzombie و masterهای

برنامه کاربردی روی یارانه، آل��وده ش��ده ان��د تای��ک تروج��ان ی��ا س��ایر ان��واعکدهای مخرب را نصب کنند.

دانلود نا آگاهانه چیست ؟

در دانلود نا آگاهان�ه، رایان�ه ش��ما ص�رفا از طری�ق بازدی�د ازی�ک وب س�ایت ح��اوی ک��د مخ��رب آل��وده میش��ود. مجرم��ان و خرابک��اران رایان��ه ای را در

توانن��داینترنت جست و جو می کنند و به دنبال س��رورهایی هس��تند ک��ه می ه��ک ش��وند. در چ��نین س��رورهایی، مجرم��ان رایان��ه ای می توانن��د ک��د ه��ای مخرب خود را وارد صفحات وب کنند )اغلب به ش��کل اس��کریپت مخ��رب (. اگر سیستم عامل یا یکی از برنام��ه ه��ای ک��اربردی ش��ما از ح��الت فش��رده خارج و اجرا شود، هنگامی که صفحه وب آلوده را باز می کنید، ب��ه ص��ورت

خودکار برنامه مخرب در رایانه شمابارگیری و دانلود می شود.

( چیست ؟Keyloggerکی الکر )

برنامه هایی هستند که فشردن کلید را ضبط می کنن��د )یع��نی چ��یزی را ک��ه کاربر با صفحه کلید تایپ می کن��د( و توس��ط هک��ر ب��ه منظ��ور ب��ه دس��ت آوردن اطالعات محرمانه ) جزئیات اطالعات ورود، کلمه های عبور، شماره

Backdoor ها وغیره ( قابل استفاده است. تروجان ه��ای Pinکارت اعتباری،

عموما با یک کی الگر همراه هستند.

BOTNETچیست ؟

ای از رایانه ها به کار می رود که توس��ط مجرم��اناین اصطالح برای شبکهرایانه ای با استفاده از یک تروجان یا دیگر بدافزار ها کنترل می شود.

( چیست ؟ SPYWAREبد افزار جاسوسی )

نرم افزاری است که برای جم��ع آوری، گ��رفتن اطالع��ات و ارس��ال آنه��ا ب��ه شخص ثالث، بدون آگاهی یا رضایت شما طراحی شده است. چنین برنام��ه هایی ممکن اس��ت فش��ردن کلی��د ه��ا را پ��ایش کنن��د )کی الگ��ر(، اطالع��ات محرمان��ه را جم��ع آوری کنن��د ) کلم��ه ه��ای عب��ور، ش��ماره ک��ارت اعتب��اری،

، غیره (، آدرس های ایمیل را جمع آوری کند یا عادات مرور وبPINشماره

را دنب��ال کن��د. عالوه ب��ر تم��امی اینه�ا، ب��دافزار جاسوس��ی ب��ه ط��رز ن��اگزیرعملکردرایانه را تحت تأثیر قرار می دهد.

چگونه خود را از نرم افزار های تبهکارانه محافظت کنیم ؟

برای محافظت رایانه خود در برابر تهدید های سایبری، می توانید چن��د گ��امذیل را بردارید تا خطر حمله را به حداقل برسانید.

با نصب نرم افزار امنیتی اینترنت، از رایانه تان محافظت کنید.

وصله های امنیتی سیستم عامل و برنامه های کاربردی رایانه ت��ان را نص��بAutomaticکنید. اگر از ویندوز استفاده می کنید، به س�ادگی Updatesرا در

را فراموش نکنید. Microsoft@Office قرار دهید و به روز رسانی onحالت

،Excel، ص��فحه گس��ترده wordاگر نامه الکترونیکی با فایل ضمیمه ) اس��ناد و غیره( دریافت ک��رده ان��د، آنه��ارا ب��از نکنی��د مگ��رEXEفایل هایی با پسوند

اینکه فرستنده آنها را بشناسید یا منتظ��ر دری��افت آنه��ا بودهای��د. فای��ل ه��ای ( ارسال شده اند، هرگ��ز ب��از نکن��د.spamضمیمه ای را که همراه هرزنامه )

(IMهمین توصیه در م��ورد پیغ��ام ه��ای الک��ترونیکی و پیغ��ام ه��ای فورس��ی )حاوی لینک نیز صدق می کند.

نرم افزار امنیتی خود را به طور منظم به روز کنید ) یعنی دست کم یک باردر روز (

دیگر برنامه های کاربردی خود را به روز رسانی کنید.

برای محافظت در برابر کدهای مخرب و حمالت هکرها :

.نرم افزار امنیتی اینترنت را نصب کنید .وصله های امنیتی را نصب کنید.در برابر هرزنامه ها یا پیغام های فوری ، هوشیار باشید( در مورد وارد ش��دن ب��ه سیس��تم ب��ا ق��وانین حس��اب م��دیر سیس��تم

Administor .مراقب باشید )

.ازاطالعات خود نسخه پشتیبان تهیه کنید

-محافظت2-8

برای محافظت از سیستم های اطالعاتی رایانه ای شناس��ایی قس��مت ه��ای سیستم و آسیب پ�ذیر ان ض�روری اس�ت. پس از شناس�انیی و رف�ع آس�یب پذیری های سیستم باید مواظب بود که آسیب پ��ذیری ه��ای جدی��د ب��ه وج��ود نیاید و باید مرتبا سیس��تم را بررس��ی ک��رد ت��ا از ام��نیت آن مطمئن ش��د. ب��ا

راهکارهای زیر می توان به امنیت سیستم کمک کرد.

تهیه نقشه و راهنمایی سیستم

تهیه سیاست امنیتی

محکم کاری در نرم افزار های مورد استفاده

شناسایی نقاط ورود پنهان

نصب دیوار آتش

نصب سیستم های تشخیص و جلوگیری از ورود غیر مجاز

نصب نرم افزار های ضد ویروسی

آموزش کودکان

-سیستم2-9

سیستم عبارتست از مجموعه ای از اجزا به هم پیوس��ته ک�ه در راه نی��ل ب��ه یک یا چند هدف معین به هم وابسته اند، به ترتیبی که، هر گ��اه ی��ک ی��ا چن��د

داده وارد آن می شوند، یک یا چندین ستاده از آن خارج می گردند.

متداول ترین تقسیم بند در سیستم ها ، عبارت است از تقسیم سیس��تم ه��ابه دو گروه :

سیستم های بسته و سیستم های باز

-سیستم های بسته2-9-1

سیستم هایی هستند که ب�ا محی�ط خ�ود هیچ گون�ه رابط�ه مب�ادالتی ) تب�ادلماده و انرژی ( نداشته باشند.

-سیستم های باز2-9-2

عبارتند از سیستم هائی که با محیط پ��یرامون خ��ود دارای ارتب��اط هس��تند و جریان مبادله انرژی بین سیستم و محیط برق��رار می باش��د. از آنج��ائی ک��ه عناصر تشکیل دهن��ده سیس��تم ه��ا م��دام در ح��ال تغ��یر و دگرگ��ونی ب��وده و محیط اطراف سیس�تم ن��یز در ح�ال تغی��یر و تح��ول اس��ت ل��ذا ب��ا برق��راری ارتباط سیستم های باز با محیط اطراف و انجام مبادالت الزم، سیس��تم ب��ه نوعی تعادل دست می یابد. این حالت تعادل در سیس��تم ه��ای بس��ته تع��ادل ساکن ) یا استاتیکی ( گفته می شود و در سیستم های ب�از تع�ادل پوی�ا ) ی�ا

دینامیکی ( می خوانند.

-ضرورت اطالعات2-10

پس از ورود فناوری های نوین به جوان��ع، نح��وه و چگ��ونگی اس��تفاده از این فناوری ها درسازمان ها با تحوالت مختلفی رو به روب��وده اس��ت. در ابت��دای امر ورود رایانه ه��ا ب��ه س��ازمان ه��ا از این اب��زار ب��ه ص��ورت ک��االی ل��وکس استفاده می شد که به مرور و پساز همه گیر شدن نواع و اقسام نرم افزار ها وسخت افزار هایی در جهت انجام فعالیت های سازمانی و تخصص ب��دل

گردید.

بی شک امروزه و با توج��ه ب��ه مط��رح ش��دن مس��ائلی چ��ون س��ازمان ه��ای الک��ترونیکی ک��ه مف��اهیم الک��ترونیکی متع��ددی در هم��ه ام��ور مانن��د، ش��هر الکتروپی��ک،دولت الکترونی��ک، ش��هروند الکترونی��ک، بانک��داری الکترون��ک، سالمت الکترونیک و .... را ایجاد کرده اند، وابستگی سازمان ها، کارکنان و مراجعه کنندگان به ابزاری با نام فناوری اطالعات افزایش چشم گ��یر یافت��ه است، چنانچه که اگر به هر ترتیبی از این ابزار استفاده نشده و ی��ا در رون��د

اس��تفاده از این تکنول��وژی خللی ایج��اد ش��ود، ان��واع و اقس��ام تع��امالتدستخوش نقصان و خطر خواهند شد.

وابستگی سازمان ه�ای کارکن�ان و مراجع�ه کنن�دگان و همچ�نین رون�د ه�ا و روال های سازمانی به ابزار فناوری اطالعات ض��رورت ج��دی گرفت��ه ش��دن موضوعی به ن��ام ح��اکمیت فن��اوری اطالع��ات در س��ازمان ه��ا را دو چن��دان

یا حاکمت فناوری اطالعات در سازمانIT Governanceکرده است. موضوع به تعریف ونحوه انجام فعالیت های مرتبط با فناوری اطالع��ات در س��ازمان نمی پردازد، بلکه به هدایت فناوری اطالع��ات در س��ازمان اش��اره می کن��د. طی س��ال ه��ای گذش��ته ب��ه مب��احث ف��راوانی در ح��وزه م��دیریت فن��اوری

ITاطالعات در کشور پرداخته ش��ده اس�ت ام��ا موض��وع Governanceکم�تر مورد توجه واقع شده و این موضوع در حالیست که نیاز کن��ونی کش��ورهایی

ه��ا در تم��اممانند ایران ب��ه ه��دایت مطل��وب فن��اوری اطالع��ات در س��ازمان ها الزم است حاکمیت سازمانی، از مهمترین بخش هایی اس��ت ک��ه درزمینه

هر سازمانی وجود دارد. در واق��ع ح�اکمیت س��ازمانی، سیس�تمی اس�ت ک��ه کن��د ش��ناخت ام��ور ح�اکمیتچگونگی رهبری و کنترل سازمان را بی��ان می

سازمان تعاریف متفاوتی دارند و البت��ه این تف��اوت ه��ای ب��ه پیش��ینه تعری��ف ها در کن��ترل و ادارهکننده هم بستگی دارد. در دنیا به علت شکست سازمان

های کسب و کار خود، بررسی های بیرونی بر شیوه های عملکرد آنه��افعالیت اف��زایش یافت��ه اس��ت. س��ازمان ه��ا در تش��ریح و اج��رای وی��ژگی ه��ای ی��ک حاتکمیت سازمانی خوب، با شکست روبه رو می ش��وند. ام��روزه فن��اورزی اطالع��ات ی��ک عام��ل تس��هیل کنن��ده اص��لی در فع��الیت ه��ای کس��ب و ک��ار سازمانهاست. هزینه های فن��اوری اطالع��ات این م��دل را تأیی��د می کن��د ک��ه

درصد از سرمایه های س�ازمان ه�ای ام�روزی مبت��نی ب��ر فن��اوری55تقریبا اطالع��ات اس��ت. از این رو ب��ه ک��ار گ��یری فن��اوری الطالع��ات، ی��ک م��زیت سازمانی است و به منطور کسب موفقیت، سازمان ها الزم است به گون��ه

موثر در استفاده از فرصت ها و تهدید های مربوط به آن، مدیریت شوند.

- سیر تحول و تکامل سیستم های اطالعاتی2-11

در بررسی فناوری اطالعات و سیستم ه��ای اطالع�اتی در س�ازمان م�روری برتکوین آن می تواند دیدگاه دقیق تری را ب��ه پژوهش��گران ارائ��ه ده��د. ه��ر چن��د می ت��وان ت��اریخ سیس��تم اطالع��ات م��دیریت راب��ه ه��ولریث ی��ا ح��تی

میباش��د. در1950چارلزببیج منتس��ب دانس��ت ولی آغ��از آن از اواخ��ر ده��ه یع��نی زم��ان عب��ور از عص��ر ص��نعتی ب��ه عص��ر اطالع�ات تع��داد1957سال

اف��رادی ک��ه بخش مهمی از ک��ار آنه��ا ب��ا اطالع��ات و پ��ردازش آن س��روکارداشت ) کارگران اطالعاتی ( از نیروی کار را تشکیل می دادند.

1960 واوای��ل ده��ه 1950ب��ه دش��واری می ت��وان گفت ک��ه در اواخ��ر ده��ه فناوری اطالعات وجود داشته است زیرا در آن ایام تلفن تنها وسیله ای ب��ود که به طور گسترده استفاده می شد و حتی این وس��یله ن��یز روی م��یز هم��ه مدیران وج��ود نداش��ت. از ط��رف دیگ��ر هزین��ه اس��تفاده از تلفن ب��اال ب��ود و ارتباط تلفنی ازراه دور به ندرت ص��ورت می گ��رفت. درپ��ردازش اطالع�ات اس��تفاده از یاران��ه ب��ه ج��ای ماش��ین حس��اب ه��ا الک��ترونیکی ق��دیمی ت��ازه آغازشده بود و حتی در جاهایی که ازیارانه استفاده می ش��د اث��ر متوس��طی

داشت.

ک��ار ب��رروی اطالع��ات ب��ه س��رعت رش��د ک��رد. در این زمین��ه1960بع��د از تحقیق بر روی بخش اطالعات افتصاد نشان می دهد که از هفده درص��د در

افزایش یافت.1980 ناگهان به پنجاه و هشت درصد در سال 1950سال

-سیستم های اطالعاتی مبتنی بر رایانه2-12

مدیران برای حل مسائل سازمانی باید با استفاده از اطالعات تصمیم گیری 10 درص��د آن اطالع��ات و 90کنند زیرا تص��میم خ��وب تص��میمی اس��ت ک��ه

درصدآن ش��هودی می باش��د اطالع��ات ب��ه ص��ورت ش��فاهی و نوش��تاری ب��ه وسیله پردازشگر اطالعات ارائه می شود و بخش رایانه ای پردازشگر شاما هم��ه سیس��تم ه��ای ک��اربردی مبت��نی ب��ر رایان��ه مانن��د سیس��تم اطالع��ات حسابداری، سیس�تم اطالع�ات م�دیریت، سیس�تم پش�تیبانی تص�میم گ�یری، اداره مجازی و سیستم های مبتنی بر دانش می شود ک��ه همگی آنه��ا ب��رای حل مساله اطالع��ات می دهن��د ک��ه نم��ودار ذی��ل م��دلی از این سیس��تم می

باشد. سیستم اطالعاتی مبتنی بر رایانه

مساله

(1-2شکل شماره )

-سیسggggggتم هggggggای2-12-1(MISاطالعاتی مدیریت )

سیستم های اطالع�اتی م��دیریت سیس��تم ه�ایی هس�تند ک�ه ق��ابلیت ف�راهم آوردن گزارشهای مدیریتی به صورت دوره ای و از پیش تعیین شده و یا ب��ه صورت موقت را برای سازمان فراهم می آورند )گ��اهی این سیس��تم ه��ا را

نامن��د ( ک��ه مبن��ای داده ای اینسیس��تم ه��ای گزارش��دهی م��دیریت ن��یز می گزارش ها اغلب سیستم های پردازش تراکنش و یا سیستم های منسجم با مشتری است. توجه گزارشات این سیستم ها ب��ه وض��عیت درون س��ازمانی

است و با محیط بیرون سازمانی ارتباطی ندارند.

همچنین این سیس��تم ه��ا می توانن��د در م��ورد مش��کالتی ک��ه در ح��ال وق��وع هستند و یا به وقوع پیوسته اند نقش هشدار دهنده بازی کنند. این نکت�ه ن�یز قابل ذکر است که گزارش هایی که توسط سیستم های اطالعاتی م��دیریت اجاد می شود معم��وال درب��اره دالی��ل بوج��ود آم��دن مش��کل و راه ح��ل ه��ای

ممکن آن مطلبی ارائه نمی کنند.

( :TPS-سیستم های پردازش تراکنش )2-12-2

حلمساله

تصمیم

سیس������تم اطالع������اتمدیریت

MIS

سیس����تمهای پ����ردازشتراکش

TPS

سیستم پشتیبانی تصمیمگیری

Dss

سیس������تم اطالع������اتمدیران اجرایی

ELS

KBSسیستم مبتی بر دانش

سیس�����تم اتوماس�����یوناداری

OAS

KMSسیستم مدیریت دانش

در قلب هر سازمانی سیستم هایی وجود دارند ک��ه وظیف��ه اص��لی آنه��ا ثبت اطالع��ات تراکنش��ی روزان��ه ، ایج��اد اطالع��ات جدی��د ب��ر اس��اس اطالع��ات تراکنشی، ذخیره اطالع��ات تراکنش��ی و اطالع��ات منتج ش��ده از آن و ارائ��ه اطالعات به کاربران مورد نظر است سیستم ه��ای پ��ردازش ت��راکنش ن��زاز همین نوع هستند. سیستم های مالی، انبارداری، حضور غیاب،منابع انس��انی

و ..... از مثال هایی از سیستم های پردازش تراکنش می باشند.

هایی هستند که عملیات روزم��ره درونهای پردازش تراکنش سیستمسیستم کنند یک سیستم تراکنش دارای نقاط واس��طی ب��رایسازمان را پردازش می

ورود داده اس��ت و همچ��نین دارای ی��ک پایگ��اه داده اس��ت ک��ه اطالع��اتسازمانی در آن ثبت می شوند.

(DSS-سیستم پشتیبان تصمیم گیری )2-12-3

سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری سیستم های کامپیوتری بسیار منعط��ف و تعاملی هستند که برای حمایت از کلیه مراح��ل فقرآین��د تص��میم گ��یری در شرایطی که مساله از نوع غیر ساخت یافته است مورد اس��تفاده ق��رار می گیرند. یک سیستم پشتیبان تصمیم گیری در واقع به مانند مشاوری در کن��ار یک تصمیم گیرنده قرار می گیرد وب��ه او امک��ان می ده��د ت��ا بتوان��د ب��ا حجم عظیمی از اطالعات کار کرده و آنها را به ص��ورت ه��ای دلخ��واه و در ق��الب مدل ها مناسب برای بهبود تص��میم گ��یری خ��ود بک��ار گ��یرد. در واق��ع ه��دف اصلی این سیستم بهبود اثر بخشی تصمیم گیرن��ده از طری��ق ف��راهم آوردن

ابزارهایی که نقش دستیار را برای وی ایفا می کنند میباشد.

در اس��تفاده از سیس��تم پش��تیبان تص��میم گ��یری، ک��اربر شخص��ی خ��بره و متخصص است ک��ه نح��وه ح��ل مس��اله را می دان��د و از سیس��تم ب��ه عن��وان ابزاری برای تس��هیل ک��ار ب��ا حجم وس��یعی از اطالع��ات و مش��اهده آنه��ا در

قالب مدل های مختلف تصمیم گیری استفاده می کند.

( :EIS-سیستم های اطالعاتی مدیران جرایی )2-12-4

یک سیستم اطالعاتی مدیران اجرایی، یکسیستم اطالع��اتی م��دیریت بس��یار تعاملی است که دارای ویژگی ه�ای سیس�تم ه�ای پش�تیبان تص�میم و دیگ��ر اب��زار هی ه��وش مص��نوعی اس��ت ت��ا ب��ه م��دیران این توان��ایی را بده��د ک��ه

های محیطی موجود را شناسایی کنن��د. آن سیس��تم ه��ا ب��همشکالت و فرصت دهند تا اطالعات را به اشکال مختل��ف و دلخ��واهمدیران این امکان را می

ببینند تا هر چه بهتر آن را درک کنند. همچنین همانند سیس��تم ه��ای پش��تیبان تصمیم گیری سیستم های مدیریت اجرایی ابزار هایی را برای تحلیل بیش��تر و اتخاذ استراتژی های برای ح�ل مس�ائل و ی�ا به�ره گ�یری از فرص�ت ه�ای پیش آمده در اختیار مدیران ق��رار می دهن��د. در م��ورد این سیس��تم ه��ا این نکته قابل ذکر است که نه تنها اطالع��ات و داده ه��ای درون س��ازمانی بلک��ه

داده های برون سازمانی را نیز مورد تحلیل قرار می دهند.

(KBS-سیستم های خبره یا مبتنی بر دانش )2-12-5

همانطور که اشاره شد ریشه اص��لی سیس��تم ه��ای خ��بره ی��ا سیس��تم ه��ای گ��ردد( به حوزه مطالعاتی به نام هوش مصنوعی بر میKBSمبتنی بر دانش )

و سیستم های خبره موجودیت خود را مدیون هوش مصنوعی هس��تند. یکی ماروین مینسکی- آن را چنین تعریف می کند.–از بزرگان هوش مصنوع

هوش مصنوعی، حوزه مطالعاتی است که سعی در ایجاد سیستم های داردکه به نظر افراد هوشمند هستند.

Knowledgeسیس��تم مبت��نی ب��ر دانش ) base systemش��امل عملگرده��ایی ) کند چط��ور ی��ک سیس��تم از ی��ک وض��عیت می توان��د ب��هاست که مشخص می

وضعیت بع��د و نهایت��ا بس��وی وض��عیت ه��دف پیش رود. در این راس��تا ب��رای ایجاد ک برنامه هوشمند، آن برنامه بای��د ب�ا کیفیت ب��اال ب�ه نح��وی ک�ه دانش

خاص در حوزه آن مساله و مرتبط با آن باشد طراحی گردد.

( :OAS اتوماسیون اداری )سیستم-2-12-6

سیستم اتوماسیون اداری عبارتنداز کاربرد تجه��یزات و وس��ایل الک��ترونیکی درفعالیت های اداری و به منظور افزایش کارائی و کاهش مراحل در سطح دفتر کار، کارهای دفتری و منشی گیری و مدیریت مورد اس��تفاده ق��رار می گیرد. البته م��راودات وارس��ال و مراس��الت الک��ترونیکی تنهای��ک بخش از آن چیزی است که امروز، تحت عنوان سیستم اتوماسیون اداری شناخته ش��ده است. سیستم های کامپیوتری نظیر واژه پردازی، پست الکترونیکی، تق��ویم نگار الکترونیکی و .... که به منظور افزایش به��ره وری کارکن��ان دف��تری دراداره طراحی شده اند نیز از جمله کاربردهای سیس��تم اتوماس��یون اداری )

OAS . می باشند )

(KMS-سیستم مدیریت دانش )2-12-7

یک سطح دیگر پشتیبانی ستادی، امروزه، بین سطح عالی و میانی م��دیریت وجود دارد، که در آن افراد حرفه ای مانند انالیست ه��ای م��الی و بازاری��ابی-هستند که به عنوان مشاوران و دستیاران مدیران عالی و میانی فعالیت می

کنند. آنها مسئول ایجاد و یا توسعه ی دانش جدید برای س��ازمان و اف��زودنو تکمیل دانش موجود در سازمان هستند.

-اهمیت اطالعات2-13

در اعصار مختلف، کشور ها از ابزار ه��ا و ش��یوه ه��ایی پیچی��ده و انحص��اری برای رسیدن به شرایط بهتر استفاده می نمودند که بارزترین آن ه��ا را می توان تالش تعدادی از جوامع اعصار گذشته در صنعتی شدن مثال زد. در آن دوران، آن خود یکی از مهم ترین ابزارهای کسب عناوین فوق بوده است و بدون شک با گسترش و توسعه روز افزون فناوری ه��ای جدی��د، اب��زار ه��ا و روش های قدیمی در کسب شرایط توسعه روز افزون فناوری ه��ای جدی��د، ابزار ها و روش ها قدیمی در کسب ش��رایط توس��عه و ی��افتگی و پیش��رفت

بخش عمدهای از جایگاه خود را ب��ه فن��اوری ه��ای جدی��د دادن��د و ب��ه تب��ع آن مس��یر حرک��تی جوام��ع ن��یز تغی��یر و تح��ول ف��راوانی ی��افت ) علی احم��دی ،

1383.)

یکی از ش��اخص ت��رین فن��اوری ه��ای چن��د ده��ه اخ��یر را می ت��وان در ح��وزه اطالعات و رتباطات جس��تجو ک��رد. از عم��ده ت��رین تف��اوت ه��ا می��ان دوران جدید با اعصار گذشته را بایستی در سرعت تولید، گس��ترش و تغی��یر آن ه��ا به شمار آورد، گسترش روز افزون فناوری ارتباط��ات و اطالع��ات و همگ��را شدن آن ها، ظهور پدی��ده این��ترنت و رس��انه ه��ا، ع��واملی هس��تند ک��ه بش��ر امروز تالش دارد تا با دس��ت ی��افتن ب��دان ه��ا و هم��ه گ��یر نم��ودن آن ه��ا در جامعه خود، از این طریق خود را در زمره کشور ها و جوامعی قرار دهد که واژه های فوق در مورد آن ها به کار می رود. یکی از عناص��ر اص��لی ک��ه در عصر فناوری های جدید به طور محوری و غیر قابل انکار نقش آفری��نی می نماید، اطالعات است. اطالعات، ب��ه مانن��د روح اس��ت ک��ه در کالب��د تم��امی اج��زای ی��ک جامع��ه جری��ان داش��ته و می توان��د م��وجب توس��عه و بق��ای آن دسترسی گسترده و همگ��انی ب��ه اطالع��ات، م��وجب ش��کوفایی بس��یاری از

استعداد های نهفته گردیده و در سایه این شکوفایی است.

گیرد و ما را نظاره گر پدید آمدن فناوری ه��ایموفقیت های بشری شکل می ای ج��ز درجدید و ارتقای سطح کیف زندگی اجتماعی می نماید. هیچ جامعه

سایه بلوغ فکری مردم خود به توسعه و پیشرفت پای��دار دس��ت نمی یاب��د و بلوغ فکری نیز تحق��ق نخواه��د ی��افت، مگ��ردر اث��ر تولی��د، پ��ردازش ص��حیح، نگهداری و حفاظت الزم و بهره برداری هدفمند ازاطالع��ات. اطالع��ات یکی از مهم ترین ارکان در تصمیم گیریهای کلی�دی ام�روزی محس�وب می گ�ردد

(. ب��ه ش��رط آنک��ه ب��ه م��یزان و ب��ا محت��وایی مناس��ب و1388)علی احمدی، هدفمند تولید شود، در زمان و م�وقعیت مناس�ب م�ورد به�ره ب�رداری ق�رار گ�یرد و از هم��ه مهم ت��ر اینک��ه در تم��امی مراح�ل ب��ه ط��ور ص��حیح و دقی��ق حفاظت و نگداری گ��ردد. ام��روزه، اطالع��ات در تم��امی جوام��ع، مهم ت��رین

آید. در بسیاری از سازمان ها و بخشهای جامعه و ح��تیگنجینه به حساب می

موارد شخصی، از بین رفتن اطالعات یا آس��یب دی�دن آن ه��ا منج��ر ب�ه وارد آمدن لطم�ات غ��یر قاب�ل ج�بران ش�ده و ش��اید احی��ای مج��دد آن ه�ا بس��یار

(. حف��ظ و حراس��ت ص��حیح از1383مش��کل و پ��ر هزین��ه باش��د )خ��القی، اطالع��ات ج��اری در ه��ر سیس��تمی، اعم از اینک��ه این اطالع��ات در بس��تر فناوری های جدید باشد یا به شیوه های سنتی استفاده شود، از جمله نکات

بسیار ضروری است که باید از آغاز مد نظر متصدیان امر قرار گیرد.

-سیستم های اطالعاتی منابع انسانی2-14

وظایف تعیین یا شناسایی پرسنل بالقوه یا قابلیت ه��ای پرس��نلی، نگه��داری سوابق پرسنلی، پیچیری مهارت های پرسنل عملکرد شغلی و آموزش آنه��ا،

ی شغلیبرنامه ریزی های حمایتی و پشتیبانی برای پاداش پرسنل و توسعه-مثال : در سطح عملیاتی : آموزش و توسعه پیگیری آموزش پرسنل، مهارت

ها و عملکردشان در سطح میانی : تجزی��ه و تحلی��ل سیس��تم پ��اداش کن��ترل دستمزدها، حقوق و مزایا در سطح استراتژیک : برنامه ریزی منابع انس��انی

برنامه ریزی نیازهای بلند مدت نیروی کار.

- محدودیت های سیستم های اطالعاتی2-15

با وجود منافعی که سیستم های اطالعاتی دارند آنها با محدودیت ه��ایی ن��یز ک��ه م��وجب–روبه رو هستند. ممکن است توس��عه ش��بکه ه��ای ک��امپیوتری

ی��ا فق��دان ن��یروی انس��انی مناس��ب، این–رتباط��ات الکترون��ک می ش��وند -ش�وند. همچ��نین ب�رخی از ان�واع اطالع�ات را نمیمحدودیت ها را موجب می

های اطالعاتی تهیه، خالصه و گزارش کرد. در این راستاتوان توسط سیستم هنری مینتزبرگ اطالعات فشرده را مورد توج��ه ق��رار داده اس��ت و و بی��ان می کن��د آن��ان نیازمن��د هم��اهنگی و کنت��ل زی��ادی ب��رای اس��تفاده تص��میمات هستند. مینتزبرگ معتقد است به علت اهمیت و عمق این اطالعات انسجام و ترکیب آنها فقط در چهارچوبهای کمی،نتایج مناس��بی راب��ه وج��ود نخواهن��د آورد. به زعم ایشان، چنین اطالعاتی باید در محل توسط افرادی ک�ه درگ�یر مشکل هستند کشف و توسعه یابد. اهمیت اطالعات فشرده، توافق ب��ر این

مطلب را تقویت می کند که ارتباط��ات الکترونی��ک بای��د پش��تیبان ارتباط��ات درباره ارزیابی عملکرد ف��رد تهی��ه ش��ده، می توان��د اش��تباهاتی را ب��ه وج��ود آورد. در واقع، در مورد قضاوت عملکرد افراد، تنه��ا ب��ه ارق��ام کمی بس��نده کردن، ما را دچار مشکالت ارزیابی عملکرد خواهد ک��رد. مش��کالت ارزی��ابی عملکرد توسط مالق��ات ه��ای رو در رو در مس��یر جم��ع آوری اطالع��ات می تواند حل شود. مدیر ارشد شرکتی بیان می کند » در شرکت ما استفاده از پست الکترونیک و سایر ابزار های ارتب��اطی نتوانس��ته ج��ایگزین بس��یاری از مالقات های افراد شود «. پست الکترونیک کانال های ارتباطی بین افراد را توسعه می دهد اما ضعف در استحکام روابط و ایجاد سوء تف��اهم ه��ای بین

افراد میشود.

- فناوری2-16

-فناوری اطالعات2-16-1

فن��اوری اطالع��ات بس��یار از علم رایان��ه وس��یع ت��ر و پچی��ده ت��ر اس��ت. این جایگزین اصطالحات پردازش داده ها و سیستم های1990اصطالح در دهه

بس��یار رایج بودن��د.1960 و1970اطالعات مدیریت ش��د ک��ه در ده��ه ه��ای فناوری اطالعات معموال به کلیه فناوری هائی اش��اره دارد ک��ه در پنج ح��وزه جمع آوری ، ذخ��یره س��ازی ، پ�ردازش ، انتق�ال و نم�ایش اطالع�ات ک�اربرد

دارند.

دانش فناوری اطالعات و رایانه با هم فرق می کنند، البت�ه در م��وارد زی��ادی با هم اشتراک دارند. اگ��ر علم رایان��ه را مش��ابه مهندس��ی مکانی��ک بگ��یریم، فناوری اطالعات مشابه صنعت حمل و نقل است. در صنعت حم��ل و نق��ل، خودرو وراه آهن و هواپیما و کشتی داریم. همه این ها را مهندسان مکانی��ک طرح می کنن��د. س�ید حام�د خس�روانی ش��ریعتی، تع�ریفی دیگ�ر از فن�اوری اطالعات بیان می دارد که بیان از فرابخشی بودن ان رش��ته دارد، ب��ه گفت��ه ایشان : مهندسی فناوری اطالعات دانشی ترکیبی از مهندس��ی ن��رم اف��زار،

باش��د ک��ه رویک��ردی تحلیلی، تج��اری و باری��کمهندسی صنایع و مارکتینگ می

بینانه به تکنول��وژی ه��ای ن��وین اطالع��ات دارد. ایش��ان ب��ا ایج��اد ان رویک��رد شکاف میان طراحان نرم افزار و تحلیل کنندگان سیس��تم و ب��ازار ه��دف را

حل کرده اند.

پتر نورتون برنام��ه ن��ویس و نویس��نده مش��هور آمریک��ایی مهندس��ی فن��اوری اطالعات را به لین مهندسی فناوری اطالعات بخشی از مهندسی است ک��ه به مطالعه و صورت تعریف می کند کاربرد داده ها و پردازش آن ه��ا، خری��د خودکار، ذخیره سازی، مدیریت، کنترل، سوئیچینگ، مبادله، ارسال دری��افت داده و توس��عه و اس��تفاده از س��خت اف��زار، ن��رم اف��زار، می��ان اف��زار و پروسجرهای مربوط به آن فرآیند اختصاص دارد دک��تر ریچ��ارد اله��یر اس��تاد دانشگاه استنفورد نیز درباره علم مهندسی فناوری اطالع��ات می گوی��د : » مهندس��ی فن��اوری اطالع��ات عب��ارت اس��ت از جم��ع آوری ، طبق��ه بن��دی ، س��ازمان دهی ، حف��ظ ام��نیت و نش��ر ه��ر گون��ه اطالع��ات اعم از ص��وتی، تصویری، متن و ....به وسیله ی ابزار کامپیوتر و تکنولوژی های جدید دیگ��ر، مهمترین و محوری ترین دستاورد این فناوری دسترسی سریع ب��ه اطالع��ات و انجام امور بدون در نظر گرفتن فواصل جغرافی��ایی و ف��ارغ از مح��دودیت

های زمانی است.

-زمینه های فناوری اطالعات2-16-2

ام��روزه معن��ا اص��طالح، فن��اوری اطالع��ات، بس��یار گس��ترده ش��ده اس��ت و بسیاری از جنبه های محاس��باتی و فن��اوری را در ب��ر می گ��یرد و نس��بت ب��ه گذشته شناخت این اصطالح آسان ت��ر ش��ده اس��ت. چ��تر فن��اوری اطالع��ات تقریبا بزرگ اس��ت و بس��یاری از زمین��ه ه��ا را پوش��ش می ده��د. متخص��ص فناوری اطالعات تقریبا بزرگ اس��ت و بس��یاری از زمین��ه ه��ارا پوش��ش می دهد. متخصص فن��اوری اطالع��ات وظ��ایف گون��اگونی دارد. از نص��ب برنام��ه های کاربردی تا ط��راحی ش��بکه ه��ای پیچی��ده رایان��ه ای و پایگ��اه داده ه��ای

اطالعاتی. چند نمونه از زمینه های فعالیت متخصصین فناوری اطالعات میتواند مواردزیر باشند :

مدیریت اطالعات پیاده سازی شبکه های رایانه ای، م��دیریت سیس��تم ه��ایاطالعاتی، مهندسی رایانه، مدیریت سیستم ها

مدیریت خدمات فناوری اطالعات،سیستم ه��ای اطالع��اتی م��دیریت، ام��نیتسیستم های پایگاه داده طراحی

-تأثیر فناوری اطالعات بر سازمان2-16-3

های اطالعاتی اجتماعی بی نهایت سریع، مهم ت��رین واقعیت زن��دگیدگرگونی 25کنونی را تشکل می دهند. دنیای امروز، مکانی ک�امال متف�اوت ب�ا دنی�ای

سال پیش است و دنیای نیم قرن بعدی نیز به طور قطع بس��یار متف��اوت از دنیای کنونی خواه��د ب��ود. ب��ا این ح��ال، همین دنی��ای بس��یار متف��اوت، مح��ل زیست جامع��ه انس��انی اس��ت. مفه��وم این س��خن آن اس��ت ک��ه مهم ت��رین چیزهایی که انسان امروز باید ب��ه ف��را گ��رفتن آن ب��پردازد، دقیق��ا چیزه��ایی هستند که به او یاری می رسانند تا دگرگونی های آینده را پیش بینی کرده و خود را برای رویارویی با آنها آم��اده س��ازد. این نی��از س��ازمانی از دو طری��ق تأمین می شود : نخست با ارائ��ه چه��ارچوبی ب��رای درک و تش��خیص نیروه��ا سبب ساز شالوده دگرگونی های س��ازمانی وس��پس درک چگ��ونگی ظه��ور، توسعه یا نابودی سازمان هایی که طی قرون متمادی س��اخته ش��ده ان��د. در این مقاله، سعی شده است تا با نگرشی تطبیقی تاریخی، چشم ان��داری در حوزه جوامع انسانی و نقش فناوری اطالعات به عنوان ع��املی در تح��والت

سازمانی، ارائه شود.

-جایگاه فناوری اطالعات در ایران2-16-4

تکنولوژی اطالعات شامل مجموعه تکنی��ک ه��او اب��زاری اس��ت ک��ه در جهت بهینه سازی سیستم های فعال بر محوریت اطالعات و دانش می باشد. این تکنولوژی همچنین شامل مطالعه ، ط��راحی ، گس��ترش ،اج��را ، نگه��داری و

مدیریت سیستم های اطالعاتی مبتنی بر کامپیوتر ب��ه خص��وص ک�اربرد ه��اینرم افزار و سخت افزار کامپیوتری است.

هر قدر این روز ها آن واژه در کش��ور م��ا ت��ازگی و ج��ذابیت دارد در کش��ور های پیشرفته سال هاست روش ها و مکدل های مختلفی از آن تهیه و پیاده سازی شده است. چرا که تأثیرات اقتصادی، اجتماع و فرهنگی آن دیگ��ر ب�ر

کسی پوشیده نیست.

-ماهیت فناوری اطالعات و ارتباطات2-16-5

فناوری اطالعات، واسطه ای اس��ت ک��ه امک��ان بی��ان طی��ف گس��ترده ای از کن��د. این پدی��ده ب��ه دلی��لاطالعات، اندیشه ها، مفاهیم و پام ها را فراهم می

برخورداری از ویژگی های متفاوت، دارای تعاریف گوناگونی اس��ت. فن��اوری اطالعات به مجموعه ای از ابزار وروش ه��ا اطالق می ش��ود ک��ه ب��ه نح��وی اطالعات در اشکال مختلف جمع آوری، ذخیره، بازی��ابی، پ��ردازش و توزی��ع

کند. فناوری اطالع�ات در جهت گس�ترش توانمن��دی ه�ای اندیش�ه انس�انمی تکوین یافته است. اصطالح فناوری اطالعات رامی توان از دو دیدگاه م��ورد مش��اهده ق��رار داد ازدی��دگاه اول، پ��ردازش، بازاری��ابی، انتق��ال و دری��افت اطالعات یاری می کند. از دیدگاه دوم، فناوری اطالعات ب��ه مجموع��ه ای از ابزاره��ا وروش ه��ا گفت��ه می ش��ود ک��ه امک��ان تولی��د، پ��ردازش وعرض��ه ی

اطالعات را برای کاربر انسانی فراهم می آورد.

همچنین فناوری را می توان بعنوان یک فعالیت هدفمند بش��ری دانس��ت ک��ه برای طراحی و ساخت محصوالت مختل��ف از آن به��ره گرفت��ه ش��ده و ن��وع خاصی از دانش اطالع��اتی ک��ه فن��اوری ب��رای ح��ل مس��ئله علم ب��ه ص��ورتی علمی به کار می برد، فناوری اطالعات گفته می شود. فناوری اطالعات ب��ه دلیل تحول پذیری و قدرت تأثیر فراوانی ک��ه در رش��د اقتص��ادی، اجتم��اعی، امنیت ملی، جهانی شدن وتعدیل مش��کالت اطالع رس��انی س��نتی دارد، یکی از پویا ترین و بحث انگیزترین رشته های علم و فناوری محسوب می ش��ود. اهمیت این پدیده در حدی است که آن را همانند محور و مرکز مجموع��ه ای

از فعالیت های ه��دایت ش��ده دانس��ته ان��د ک��ه کن��ترل م��دیریت به��ره وری ، تولید ، آموزش و ارتق��ای ی��ک سیس��تم را ب��ا ی��ک مرک��زیت ب��ه عه��ده دارد . تعریف کرده اند در جای دیگر و با افقی باالتر در تعری��ف فن��اوری اطالع��ات آورده شده است که : فناوری اطالعات بیشتر یک استراتژی، اندیش��ه، فک��ر

باش��د. در کن��ارو ابزار در حوزه انس��ان هاس��ت ک��ه ب��ا ن��وآوری هم��راه می اند باید توج��ه ش��ود ک��ه آنتعاریفی که این پدیده را با نگاهی مثبت نگریسته

از محدودیت هائی نیز برخوردار است. ق�رار گ�رفتن وی�ژگی ه�ایی همچ��ون شمول مفاهمی عمومی، پیچیدگی، سرعت، رشد، مقیاس های تعیین پذیری و در عین حال انعط��اف پ��ذیری و .... نش��ان دهن��ده ب��رخی مح��دودیت ه��ای فناوری اطالعات هستند که در بهره گیری از آن نمی توان این محدودیت ها

را از نظر دو داشت.

نتیجه گیری

فناوری اطالع��ات و اتباط��ات، پدی��ده ای اس��ت ک��ه از ب��ه ک��ار گ��یری وس��یع سیستم های کامپیوتری درسازمان ها و جامعه و تحول عمی��ق ناش��ی از این به کار گیری به وجود آمده است. تغییر حاصل از به کار گیری سیستم ه��ای کامپیوتری، درالیه ه��ای مختلفی ایج��اد ش��ده، و در ه��ر الی��ه منج��ر ب��ه ب��روز اث��رات مختل��ف، در مح��دوده ه��ای مختلفی ایج��اد نگ��رش ب��ه این پدی��ده ب��ا تعریفی که ارائه شد ، ما را تفکر و بنیان های نظری جدیدی در مقوله ه��ای سازماندهی ، کنترل و هدایت راهبردی نظام های خ��رد و کالن می کش��اند . یکی از مهمترین اثرات این موضوع را شاید بت��وان در مقول��ه برنام��ه ری��زی توسعه ، منشاء اثر تحول اساسی دانست . شاید مهمترین وجه این تح��ول ، لزوم وجود برنامه ریزی توسعه در پارادایمی نو مبتنی بر یک دستگاه نظری

در بطن معماری نظام باشد.

-فناوری اطالعات و ارتباطات2-16-6

فناوری اطالعات و ارتباطات ، واژه ای اس��ت ک��ه در ده��ه گذش��ته و پس از رشد و تحول سریع سیس�تم ه�ای ک�امپیوتری رواج افت�ه اس��ت واژه ای ک�ه

پس از نزدی��ک ب��ه ده س��ال از رواج چش��م گ��یر آن ، هن��وز ب��ه درس��تی ، و مط�ابق مفه�ومی ک�ه در تب�یین ان ب�ه ک�ار می رود، تعری�ف نش�ده و اف�راد

مختلف ، تعابیر مختلفی از آن دارند.

در واقع این واژه، نشان دهنده نگرش خاصی است که بر اثر تحوالت ناشی از به کار گیری اساسی سیستم های ک�امپیوتر ای اطالع�اتی و ارتب�اطی، در س��ازمان و جامع��ه ایج��اد می ش��ود . تب��یین این نگ��رش ، و مش��خص ک��ردن محدود و الیه های آن، تالشی است که ما در این مقاله ب��رای تب��یین مفه��وم فناوری اطالعات انجام خواهیم داد .. سپس بر اساس مفهوم تب��یین ش��ده ، ماهیت فناوری اطالعات و ارتباطات را مورد بررس��ی مختص��ر ق��رار داده و

بر اساس آن ، تعریفی را از فناوری اطالعات و ارتباطات ارائه می کنیم.

هر چند به نظ��ر میرس��د مفه��وم فن��اوری اطالع��ات ، و فن��اوری اطالع��ات و ارتباطات ) فاوا ( روشن باشد ما در واقع چنین نیس��ت. تع��اریف مختلفی از فناوری اطالعت توسط افراد مختلف ارائه شده است. از جمله می توان به

تعاریف زیر اشاره نمود :

مطالعه ، طراحی، توسعه و مدیریت کلیه نرم افزار ها وسخت اف��زار-1هایی که در یک شبکه و یک محیط ارتباطی با هم کار می کنند.

منظور از فن��اوری اطالع�ات هم�ه ش�کل ه��ای فن��اوری اس��ت ک�ه ب��ه-2 وسیله آنها عملیات دس��تیابی ، ذخ��یره س��ازی و مبادل��ه اطالع��ات ب��ه شکل های گوناگون مثل متن ، تصویر، ص��دا و نم��ایش چندرس��انه ای

انجام می شود. فناوری اطالعات دانشی که به بررسی ویژگیها و چگ��ونگی اطالع��ات-3

نیروهای حاکم بر جریان اطالعات وابزار آم��اده س��ازی آنه��ا ب��رای ب��ه-حداکثر رساندن دستیابی به اطالعات و قاب��ل اس��تفاده ک��ردن آن می

پردازد . آماده سازی اطالعات شامل تفکیک اطالع�ات دقی�ق ، علمی و مس��تند ، جم��ع آوری ، س��ازمان دهی ، ذخ��یره ، بازی��ابی ، تفس��یر ، اش��اعه و اس��تفاده از آن می ش��ود . )موسس��ه فن��اوری جورجی��ا ،

(.1997-نقل از اترتوتن، 1962

اصطالح فناوری اطالعات برای توصیف فناوری هایی به ک��ار می رود-4 ک��ه م��ا را در ض��بط ، ذخ��یره س��ازی ، پ��ردازش ، بازی��ابی ، انتق��ل ودریافت اطالعات یاری می کن��د .این اص��طالح ، فن��اوری ه��ای مانن��د رایانه ، انتقال از طریق دور نگار ، ارتب��اط از راه دور ، تلفن ،ماش��ین حساب ، چ��اپ وحک��اکی را ن��یز در ب��ر می گ��یرد ) کیت به��ان و دیان��ا

(. 1998هولمز ، فناوری اطالعات به مجموعه به هم پیوس��ته ای از روش ه��ا ، س��خت-5

افزار ه��ا ، ن��رم اف��زار ه��ا ، و تجه��یزات ارتب��اطی ک��ه اطالع��اتی رادر اشکال گوناگون) صدا ،تص��ویر و متن ( جم��ع آوری ، ذخ��یره س��ازی ، بازی��ابی ، پ��ردازش ، انتق��ال و ی��ا عرض��ه می کن��د. اتالق می ش��ود

(.1378) دبیرخانه شورای عالی انفورماتیک ، فناوری اطالعات همانند محور و مرک��ز مجموع��ه ای از فع��الیت ه��ای-6

هدایت شده است که کن��ترل م��دیریت ، به��ره وری ،تولی��د آم��وزش و ارتقا یک سیستم ) اعم ازسازمان یا پایگاه اطالعاتی و .... ( رابا ی��ک مرک��زیت ب��ر عه��ده دارد .هم��ه س��ازمان ه��ا ، ارگ��ان ه��ا ، نهاده��ا و وزارتخانه ها ناگزیر از برقراری ارتباط با یک��دیگر و انتق��ال اطالع��ات هستند. س�ازمان فن�اوری اطالع�ات مس�ئول برق�راری این ارتباط��ات دراشکال پیشرفته الکترونیکی است و ب��ه ط��ور کلی مس��ئولیت کلی��ه تولید ، حف��ظ، ذخ��یره ، بازی��ابی و انتق��ال اطالع��ات را در ی��ک ش��بکه

(. 82پچیده را بر عهده دارد )محمدی ، فناوری اطالع��ات ، نقط��ه همگ��رایی الکترونی��ک، پ��ردازش داده ه��ا و-7

ارتباطات دور که شامل تعدادی رایانه قوی ،فناوری ه��ای ارتب��اطی و همچنین نرم افزار است . که ن��یز ب��ه آن ب��ر اثرس��ه عام��ل ایج��اد می شود. اول آنکه فناوری اطالعات خود صنعتی راهبردی ) استراتژیک ( و بسیار سود آور در جهان است .دوم آنکه فناوری کلیدی اس��ت و در همه صنایع و خدمات کاربرد دارد. سوم آنکه زیر بنای اساس��ی اس��ت که به همه موسسات و واح��د ه��ای اقتص��ادی امک��ان نمی ده��د ت��ا در استفاده از دانش بش��ری و انتق��ال آن س��همی ش��وند ؛ س��بب ک��اهش

هزینه ها میشود و در نتیجه به اف��زایش به��ره وری و کیفیت محص��ول(NSITمی انجامد ) سازمان راهبرد های فناوری اطالعات آمریکا

درسال های اخ��یر ،کت��اب ه��ا ،مجالت ، مق��االت و کنف��رانس ه��ا ، راه-8 ه��ایی را ب��رای ارتب��اط پژوهش��ی و علمی ایج��اد نم��وده ان��د. ام��روزه فناوری به ویژه فناوری اطالعات ،در حال تأثیر گذاری بر روی هر یک از این سیس����تم ه����ای ارتب����اطی اس����ت . نش����رالکترونیکی ، متن الکترونیکی ، پیام مبتنی بر صدا و کنفرانس ها تصویری ، چن��د نمون��ه از اث�ر فن��اوری اطالع�ات هس�تند. فن�اوری اطالع�ات ب�ه م�ا راه ه�ای جدیدی برای ارتباط می دهد و اساسا این امکان را به وجود می آورد تا سیستم ه��ای ارتب��اطی موج��ود ن��یز م��ورد تص��حیح و بهبه��ود ق��رار گیرند. ان کار آسان به نظر میرسد که تغییر و تحول از سیس��تم ه��ای که از تنظیمات دستی استفاده می کنند به سیستم ه��ای الک��ترونیکی

(Karamouzisانجام گیرد ) فناوری اطالع��ات ترکی��بی از دو مفه��وم فن��اوری و اطالع��ات اس��ت .-9

اطالعات مفه��وم گس��ترده ای را در ب��ر دارد و ب��ه یکس��ری محتوی��ات اش��اره می ش��ود، در ح��الی ک��ه فن��اوری ب��ه اب��زار ه��ایی ک��ه ب��رای دستکاری این محتویات به کار می رود ، گفته می ش��ود. فن��اوری ی��ک عنصر ضروری درتراکنش های پردازش اطالعات است که مش��اهده، آگاهی و تجربه از یک رابطه سلس��له مرات��بی در آن برخوردارهس��تند. اطالعات منجربه پیدایش آگ�اهی ش��ده ، و از ب�ه وج�ود آم�دن آگ�اهی زیاد، تجربه حاصل می گردد. اطالعات از داده هایی که ضرورتا قاب��ل احساس و ادراک هستند نشأت می گیرد .هنگ��امی ک��ه داده ه��ا ب��رای استفاده در برخی امور سودمند به دسته هاو طبقه های دسته بندی و

(Chaurasiaسازمان دهی می شوند، تبدیل به اطالعات می گردند ) فناوری اطالعات هر مجموعه ای از اب��زار ه��ا ،روش ه��ا و رس��انه ه��ا-10

است که برای ثبت، ذخیره ، و انتقال اطالعات به کارگرفت��ه میش��ود. معم��وال ام��روزه هنگ��امی ک��ه این اص��طالح را ب��ه ک��ار می ب��ریم ، در

حقیقت در مورد زیر مجموعه خاصی ازفناوری اطالعات ص��حبت می(Willisکنیم : فناوری اطالعات دیجیتالی شبکه ای )

بخش دومصنعت نفت و گاز

-تاریخچه پیدایش گاز و صنعت گاز در ایران :2-1-7

ایرانیان در استفاده از گاز و دیگر مشتقات نفتی از ملل دیگر جه��ان پیش��ی داش��ته ان��د . ب��ه عن��وان مث��ال بقای��ای آتش��کده ه��ا و معاب��دی نظ��یر » آتش جودانی « نزدیک کرکوک که به مشعل بخت لنصر معروف بودو نزدیکی یک مخزن گاز طبیعی قرار داشت. همچنین بقایای معاب��د زرتش��تیان درن��زدیکی مسجد سلیمان و روایت ت��اریخی ک�ه از آتش جاوی��دان آتش��کده آذگش��ب در آذبایجان بجا مانده، همگی گواه این مدعا میباشند. ایرانی��ان باس��تان بن��ا ب��ه

اقتصادی محیط مذهبی خویش آتشرا گرامی می داشتند و در پای��دار مان��دن آن می کوشیدند. در فالت مرکزی و جنوبی ایران در مناطقی که جنگل های انب�وه وج�ود نداش�ت، ب�رای روش�ن نگ��ه داش��تن آتش مق�دس ب�ه امکان�ات دیگری به جز چوب های جنگلی متوسل می شدند و طبیعت این من��اطق ب��ا

ذخایر فراوان زیر زمینی خود ان تالش را آسان می کرد.

روایت حمام منسوببه شیخ بهایی در اصفهان که آن آن تنه��ا ب��ه وس��یله ی��ک شمع گ��رم می ش��د می گوین��د این حم��ام م��دت ه��ا م��ورد اس��تفاده ب��وده و انگلیسی ها برای کش��ف راز این ش��مع عجیب آن را دس��تکاری کردن��د و در نتیجه خاموش شد و دیگرروشن نشد. روایتی هم حاکی از وجود مخزن گ��از متان یا گاز دیگری در آن حوالی خبر می داد در حقیقت هم��ان مش��عل گ��از

فروزان بوده که به شمع تعبیر شده است.

مناطق غرب جنوب و جنوب غربی ایران همچنین شمال ایران روی دری��ایی از نفت و مشتقات آن قرار داشته و دارد .بعضی از این منابع در گذشته ب��ه دلیل عمق بسیاری کمی که داشتند با فرسایش خاک و گسل ه��ا ی��ا عوام��ل طبیعی دیگربه صورت قطره ای ن��اچیز از آن دری��ای زی��ر زمی��نی ب��ه ب��یرون تراوش کرده و انسان متفک��ر را ب�ه به�ره ب�رداری از آن س��وق داده اس��ت. برابر اسناد و مدارک تاریخی که در دست است. ایرانیان قبل از فلس��طینی ها، سومری ها و چینی ها از نفت و گاز و مشتقات آن به گون��ه ه��ای بس��یار ابتدایی، تصادفی و بدون برنامه خاصی اس��تفاده می نمودن��د. از جمل��ه ق��یر ان��دود ک��ردن ق��ایق ه��ا ب��رای جلوگ��یری از نف��وذ آب ب��ه داخ��ل آن و ..... و بیشترین کوشش ها همان طور که اشاره شد همانا پایدار نگه داش��تن آتش

ها مقدس با استفاده از گاز و مشتقات دیگر نفت بوده است.

نخستین اسناد تاریخی مربوط به استفاده از گاز در ایران به زم��ان قاجاری��ه و سلطنت ناصر الدین شاه می رسد. هنگ��امی ک��ه ناص��ر ال��دین ش��اه در

میالدی به لندن س��فر ک�رده ب�ود چ��راغ ه�ای گ�ازی ک�ه روش��ن1873سال بخش مع��ابر آنج��ا ب��ود تعجب وی را ب��رانگیخت و او عالقمن��د ب��ه بازدی��د از

کارخانه چراغ گاز شد. پس از بازگشت به ایران دس��تور اح��داث و اس��تفادهاز کارخانه چراغ گاز را صادر نمود.

میالدی ک��ه1918استفاده از گ��از ط��بیعی درای��ران ب��ر می گ��ردد ب��ه ت��اریخ نخستین چ�اه ای��ران در مس�جد س��لیمان ب��ه نفت رس��ید و کم و بیش ادام��ه داشت. پس از اتسخراج نفت، گاز های همراه اجبارا در محل س��وزانده می ش��دند. س��ال ه��ای س��ال این روش هم چن��ان ادام��ه داش��ت . تماش��ای این

مشعل های سوزان یکی از تفریحات مردم جنوب بود.

شرکت نفت ایران از بدو تشکیل همواره به فک��ر چ��اه ج��ویی و اس��تفاده از این گ��از ط��بیغی ب��ود ولی ب��ه علت بع��د مس��افت بین من��ابع تولی��د و نق��اط مصرف سنگینی سرمایه گذاری و کمی مص��رف داخلی ک�ه تنه�ا مح��دود ب��ه بعضی از نقاط نفت خ��یز جن��وب ب��ود، آن ام��ر ب��ه تعوی��ق افت��اد و گ��از ه��ای

س��ال60استحصالی همچنان سوخته و هدر می رفت به طوری که در طی میلیارد متر مکعب گاز به هدر رفت .به تدریج ک��ه130طبق آمار متجاوز از

صنایع نفتی یک پس از دیگری احداث و به بهره برداری می رسید، اس��تفاده از گاز طبیعی برای تأمین سوخت و محرک های کمپرس��ور ه�ا و مول�د ه�ای ب��رق و مص��ارف داخلی من��ازل س��اختمانی در من��اطق نفت خ��یز از جمل��ه مسجد سلیمان ، آغاجری آبادان مورد توجه قرار گ��رفت و در کن��ار فع��الیت های اصلی تولید انتقال و پاالیش فعالیت های مح��دودی ن��یز ب�رای ب�ه عم��ل آوردن گ��از ط��بیعی توس��ط ش��رکت ه��ای عام��ل در ح��وزه ق��رار داد، انج��ام

گرفت.

اولین اس��تفاده از گ��از ط��بیعی در خ��ارج از ح��وزه من��اطق نفت خ��یز ب��رای کارخانه مجتمع کود شیمیایی شیراز بود که برای خوراک اولیه خ��ود ب��ه گ��از

اینچ و ب��ه ط��ول10طبیعی نیاز داشت. به همین منظور خط لوله ب��ه قط��ر کیلومتر از گچساران به شیراز احداث شد ک��ه ب��ا نص��ب ی��ک واح��د نم215

زدایی به بهره برداری رسید و سال ها تغذیه کننده کارخانه یاد شده بود.

( است . گاز طبیعی عالوه بر م��اتنCh4ترکیب عمده گاز طبیعی، گاز متان ) دارای هیدروکربن های سنگین تر همانند ات��ان، پروپ��ان و س��ایر هی��دروکربن

های سنگین تر و ناخالصی های گوگرد، در مقادیر متفاوت می باشد.

گاز طبیعی همچنین دارای مقادیری از دی اکسید ک��ربن، نی��تروژن، هلی��وم وسولفید هیدروژن و آب است.

عده ای از محققان به گون��ه تج��ربی اث��رات کیفیت گ��از ط��بیعی را بررس��ی کرده اند. کایلول و همکارانش مقایسه چن��د کیفیت گ��از را ب��ا مت��ان توس��ط الگوی تک منطقه ای سینتیک به همراه آزمایش موتور تک سیلندر روی لگام ترمز انج��ام داده ان��د. آنه��ا مش��اهده کردن��د ک��ه مخل��وط ه��ای رقی��ق ت��ر در گشتاور اثر بیشتری دارند، همچنین مالحظه شد که آهنگ سوختن گ��از ه��ای طبیعی با درصد اتان باالتر سریعتر است. از نظر آالیندگی برای هی��دروکربن نسوخته و دی اکسید کربن بیشینه اختالف در مخلوط غنی تر مشاهده شده

درص��د10 درصد مت��ان و90است. در این تحقیق مشاهده شده که ترکیب درص�د گش�تاور بیش�تر نس�بت ب�ه مت�ان35اتان در مخلوط رقی�ق می تواند

خ��الص تولی��د کن��د همچ��نین وج��ود بوت��ان و پروپ��ان در مخل��وط ه��ای رقی��قسرعت سوختن را افزایش می دهد.

بخش سومتولید

-مقدمه2-18

در جهان صنعتی امروز به تولید به عن��وان ی��ک س��الح رق��ابتی نگریس��ته می شود و سازمان های تولیدی در محیطی قرار گرفتند ک��ه از وی��ژگی ه��ای آن

ت��وان ب��ه اف��زایش فش��ارهای رق��ابتی ب��ا تن��وع در محص��والت و تغی��یر درمی انتظارات اجتم��اعی و ارتق��اء س��طح توق��ع مش��تریان اش��اره ک��رد. سیس��تم اطالعات تولید را می توان یک سیستم یکپارچه ارتباطی و پشتیبانی تص��میم

تج��اری را پش��تیبانی می کن��د.–گیری دانست که کلیه فعالیت ه��ای تولی��دی وضعیت بوجود آمده و تحوالت صورت گرفته در حوزه فعالیت ه��ای تولی��دی گرچه خود حاصل بکارگیری گسترده و همه جانب��ه فن��اوری اطالع�ات در این حوزه است ولی در عین حال باعث توج��ه مض��اعف س��ازمان ه��ا و ش��رکت

های تولیدی به مقوله اطالعات و فناوری های مرتبط با آن شده است.

-تعریف تولید2-19

زمانی که صنعت رو به رشد نهاد و انقالب صنعتی در غ��رب ق��وام گ��رفت و کل جامعه غربی را متح��ول س��اخت، مرک��ز ثق��ل تولی��د مادی��ات و ث��روت از بازرگانی و تجارت به صنعت وتولید کاال منتقل شد، بطوری که حتی خرید و

های بزرگ تولیدی تبدیل شد.فروش و بازاریابی به بخشی از فعالیت سازمان

ش��ود ودر جهان صنعتی امروز، به تولید به عنوان سالح رقابتی نگریس��ته می سازمان های تولیدی در محیطی قرار گرفته اند ک��ه از وی��ژگی ه��ای آن می توان به افزایش فشار های رقابتی ، تنوع در محصوالت ، تغییردر انتظ��ارات اجتم��اعی و اف��زایش س��طح توق��ع مش��تریان اش��اره ک��رد. اهمیت تولی��د در اقتصاد چیزی نیست که نیاز به توضیح داشته باشد. در س��ال ه��ای اخ��یر ب��ه قدری این موضوع از سوی متولیان امر تولید تکرار شده است که ه��ر کس به شخصه می تواند در ب��اب فوای��د آن ب��رای اس��تقالل کش��ور، جلوگ��یری از

خروج ارز و مهم تر از همه اشتغال زایی ، نطق کوتاهی بکند.

دانیم ک��هتولید را پروسه تبدیل مواد خام اولیه به مواد نهایی ) محصول ( می در طی این فرآین��د ارزش محص��ول اولی��ه بیش��تر ش��ده و عمال ب��ه گفت��ه کارشناسان » ارزش افزوده « ایجاد می گردد . این تعریف از پروسه تولی��د

از گذشته ها دور تا به امروز کمترین تغییرات را داشته است.

-سیستم های اطالعات تولید2-20

یک سیستم کام��ل ط��راحی ش��ده ب��رای تولی��د ، جم��ع آوری ، س��ازماندهی ، ذخیره ، بازیابی و اشاعه اطالعات در یک موسسه ، س��ازمان ی��ا ه��ر ح��وزه

تعریف شده دیگر از جامعه.

اطالعات منبعی ضروری برای انج��ام عملی��ات و م��دیریت س��ازمانه اس��ت . موجود انبار ، تعداد اقالم خریداری شده یا فروخت��ه ش��ده ، م��یزان بودج��ه و مقادیر تخصیص یافته آن ، مدت زم��ان تولی��د محص��ول ، مشخص��ات ن��یروی انس��انی ، و .... اطالع��ات هس��تند ک��ه س��ازمان ه��ای مختل��ف ب��رای انج��ام عملیات خود و مدیریت به آنها نیاز دارند. سیستم های اطالعات دسته ای از سیستم های سازمان هستند که به کار تولید اطالعات می پردازند. منابع دیگر مانند انرژی، نیروی انسانی، سرمایه، مواد اولیه و ماشین آالت ن��یز در س��ازمان بک��ار گرفت��ه می ش��وند ام��ا بخش قاب��ل مالحظ��ه ای از این من��ابع ص��رف اج��رای سیس��تم ه��ای اطالع��ات می ش��وند. بن��ابراین سیس��تم ه��ای اطالعات سیتم هایی هستند که هر سازمان دیر یا زود بای�د از آنه�ا اس��تفاده

کند.

سیستم های اطالعات دارای اجزاء، وظ��ایف ،اص��ول و روش ه��ای تحلی��ل ، طراحی و نگهداری و اصول سازماندهی هستند که در مقال��ه مقدم��ه ای ب��ر سیس��تم ه��ای اطالع��ات ش��رح داده می ش��وند. هم چ��نین سیس��تم ه��ای اطالعات دارای انواع و اقسام مختلفی هستند و به دلی��ل رش��د روز اف��زون گونه های مختلف آن، داش��تن ی��ک دی��د سیس��تماتیک از ان��واع سیس��تم ه��ای اطالعات بسیار مفید خواهد بود. مقاله نوع شناسی سیستم ه��ای اطالع��ات

به تشریح قالبی برای دسته بندی سیستم های اطالعات می پردازد.

-تفاوت سیستم اطالعات با فناوری اطالعات2-21

فناوری اطالعات عبارتست از کاربرد رایانه ها و دیگر فناوری ها برای کار با اطالعات سیستم اطالعات یک سیستم است. برای این که یک سیس��تم ک�ار کند ممکن از ابزار مختلفی استفاده شود. خیلی از سیس��تم ه��ای اطالع��ات

فعلی کامال کاغذی و دستی هستند اما اطالعات از طری��ق آنه��ا جری��ان پی��دا می کند و ممکن است مانند ساعت هم دقیق کار کند و اطالع نیاز نباش��د از رایانه استفاده شود اما فن��اوری اطالع��ات ب��ه مجموع��ه ای از اب��زار اش��اره

دارد که می تواند در اجرای سیستم اطالعات بکار گرفته شوند.

-تولید یکپارچه ای رایانه ای2-22

طیف گسترده ای از سیستم های اطالعات برای پشتیبانی از تولید یکپارچ��ه رایانه ای به کار می رود . مفهوم کلی تولید یکپارچه ای رایانه ای بر م��وارد

ذیل تأکید دارد .

الف- س��اده س��ازی : س�اده س�ختن و مهندس��ی مج�دد فرآین�د ه�ای تولی��د ، طراحی محصول و سازمان کارخانه به عنوان پایه ای ب��رای یکپارچ��ه ک��ردن

فرآیند ها و وظایف

ب-خودکار بودن : خود کار کردن فرآیند های تولید و وظ��ایف تج��اری ک��ه ب��ااستفاده از رایانه ها ، ماشین ها وروبات ها پشتیبانی می شود .

ج- یکپارچه کردن : همه فرآیند های تولید و پشتیبانی با استفاده از یارانه ها ، ش��بکه ه��ای ارتب��اط از راه دور و دیگ��ر فن��اوری ه��ای اطالع��اتی منس��جم

میشوند .

هدف کلی تولید یکپارچه رایانه ای و دیگر سیستم های اطالعاتی تولید ایجاد فرآیند های تولی��دی انعط��اف پ��ذیر و چاب��ک اس��ت ک��ه از آن طری��ق بتوانن��د محصوالت را در باال ترین سطح کیفیت تولید کنند . بن��ابراین تولی��د یکپارچ��ه رایانه ای از مفاهیمی نظیر سیستم های تولیدی انعطاف پذیر ، تولید چاب��ک و مدیریت کیفیت فراگیر پشتیبانی می کند . اجرای چنین سیستمی ش��رکت را قادر می سازد تا به نیازمندی ها و درخواست های مش��تریان ب��ه س��رعت پاسخ دهد و به برآورده ساختن آن خواسته ها با کاال و خدمات با کیفیت ب�اال

اهتمام ورزد .

-تولید به کمک رایانه و سیستم اجرایی تولید2-23

تولید به کمک رایانه سیستم هایی هستند ک��ه فرآین��د تولی��د را اتوماتی��ک میکنند .

سیستم های اجرایی تولید نیز سیس�تم ه�ای اطالع�اتی هس�تند ک�ه عملک��رد محوطه کارخانه را نظارت میکنن��د . این سیس��تمها پنج ج��زء فرآین��د تولی��د ، یع��نی م��واد اولی��ه ، تجه��یزات ، کارخان��ه ، کارکن��ان ، دس��توالعمل ه��ای ،مشخصات فنی و تسهیالت تولیدی را نظارت ، پیگیری و کنترل می کنند .

-شبکه همکاری تولید2-24

فرآیند های تولید نظیر مهندسی و طراحی به کمک رایانه ، تولی��د ، کن��ترل ، زمانبندی تولید و مدیریت تدارکات نوعا درگیر یک فرآین��د همک��اری هس�تند . این همکاری ها از طریق اینترنت، این��ترانت و اکس��ترانت و دیگ��ر ش��بکه ه��ا

های کاری مهندسان و متخصص��ات ب��ا همکارانش��انبرای پیوند دادن ایستگاه در دیگر سایت ها افزایش یافته است . این شبکه ه��ای همک��اری تولی��د می توانند ارتباط کارکنان یک شرکت را با یک��دیگر برق��رار کنن��د و ی��ا نماین��دگان

شرکت عرضه کننده یا مشتریان را با آنها مرتبط سازد .

-کنترل فرآیند2-25

برای حصول اطمینان از اینکه فرآیند مطابق استاندارد کار می کند . نیاز به ممیزی فراینده داریم تا اگر مشکلی پیش آمد بتوانیم آن را به ح��الت اولی��ه برگردانیم . بنابراین روش کنترل فرآیند به ان ص��ورت اس��ت ک��ه ابت��دا بای��د فرآیندی استاندارد برقرار نماییم و سپس آن فرآین��د را اج��را ک��نیم و ی��ا ب��از بینی نتایج، فرآیند استاندارد را ایجاد نماییم و اگر فرآیند برقرار نش��د اق��دام

کنیم تا دوباره به استاندارد برگردیم .

بخش چهارمکیفیت

-تعریف کیفیت2-26

» کیفیت عبارت است از هر گونه صنعت یا صنعات خاص یا عمل خاص ک��ه فرآورده یا خدمت که بتوان با اریابی آن معلوم کرد که آیا آن فرآورده یا آن

خدمت با شرایط مشخص منطبق است یا نه . «

تع�رف کیفیت از نگ��اه دک�تر دمین�گ : ب�رآورده ک�ردن نی��از ام�روز و ف�ردایمشتری

تعریف کیفیت از نگاه دکتر ژوران : شایستگی جهت استفاده

تعریف کیفیت از نگاه دکتر کرزابی : تطابق با نیازهای مشتریان

ب��رای کیفیت : تم��امی وی��ژگی ه��ای ی��ک–تعریف سازمان جه��اد اس��تاندارد محصول که در توانایی آن برای برآورده نم��ودن نی��از ه��ای تص��ریح ش��ده ی��ا

تلویحی موثر است .

-تعریف کیفیت از دیدگاه فلسفی2-27

از دیدگاه فلسفی کیفیت نه ذهن است و نه ذات ، بلکه ی��ک ه��ویت س��ومی اس��ت مس��تقل از این دو ؛ کیفیت چ��یزی اس��ت ک��ه نمی توان��د ب��ه س��ادگی تعریف شود ولی چیزی است که همگان آن را می فهمند. تعریف دیگ��ری از منظر فلسفی ارائه شده است به این مض��مون ک�ه کیفیت ح�التی از تع�الی است که بر خوب بودن و مرغوبیت داللت دارد و قابل تفکی��ک از مرغ��وبیت ضعیف می باشد ؛ کیفیت دستیابی یا رسیدن ب��ه ب��االترین ح��د اس��تاندارد در

مقابل عدم تناسب و تقلبی بودن است .

-تعریف کیفیت مبتنی بر محصول2-28

تع��اریف ارائ��ه ش��ده از این منظ��ر ح��اکی از آن اس��ت ک��ه اختالف در کیفت ماحصب اختالف در کیفیت برخی از ص��فات و مشخص��ه ه��ای م��ورد انتظ��ار می باشد ؛ کیفیت مجموعه ای از صفات است که در ویژگی های ه��ر واح��د

محصول جا گرفته است .

-تعریف کفیت مبتنی بر مصرف کننده2-29

کیفیت عبارتست از توانایی و ظرفیت برآورده کردن خواسته ها ، به عبارت دیگر در تجزیه و تحلیل نهایی یک بازار ، کیفیت یک محصول بستگی ب��ه این دارد که محصول مورد نظر تا چه حدی الگوهای ترجیحات مصرف کنن��ده را

به خوبی برآورده ساخته باشد از این دیدگاه کیفیت به معنی مناس��ب ب��ودنبرای استفاده نیز تعریف شده است .

-تعریف کیفیت مبتنی بر تولید2-30

برخی از تعاریف تطابق با الزامات را به معنی کیفیت می دانند و برخی ن��یز کیفیت را ح��دی ک��ه ی��ک محص��ول مش��خص ب��ا ط��راحی ی��ا مشخص��ات آن

محصول تطابق دارد می دانند .

-ابعاد کیفیت2-31

% م�دیران78 تحقیقی انج�ام ش�د ک�ه نتیج�ه آن نش�ان داد 1981در س��ال 5عامل آمریکایی فکرمی کردن��د ک��ه کیفیت محص��والت کلی��دی آن ه��ا طی

% مش��تریان ان اعتق��اد را25سال اخیر بهبود یافت��ه اس��ت در حالیک��ه تنه��ا داشتند . یکی از دالیل اص��لی این اختالف نظ��ر ، ناش��ی از درک متف��اوت از مفهوم کیفیت است . بعبارت دیگر کفیت دارای ابعاد مختلفی است ک��ه ه��ر

کس با عینک خود برخی از آن ها را کیفیت می نامید .

1-Performance : عملکرد

–عبارتست از مشخصات عملیاتی و کار کردی اولیه و اص��لی محص��ول مثالیک اتومبیل باید شتاب بگرد ، سرعت آن قابل کنترل باشد و راحت باشد .

2-Features : مشخصات

عبارتست از مشخصات ثانویه که مکمل ک��ارکرد اولی��ه و اساس��ی محص��ولمی باشد . مثال انواع اشانتیون های همراه محصوالت

2-Reliability: قابلیت اطمینان

بیانگر احتمال عملکرد بد محصول ا شکست محصول در یک دوره مش��خصمی باشد .

شاخص ها اندازه گیری قابلیت اطمینان عبارتند از :

میانگن زمان رخداد اولین شکست-نرخ شکست در هر واحد زمانی-

- تطابق : 4

حدی اس��ت ک��ه ط��راحی محص��ول و مشخص��ات عملی��اتی و ک��ارکردی آن ، اس��تاندارد ه��ای از پیش تعری��ف ش��ده را ب��ر آورده می س��ازد. ب��رای مث��ال

تلورانس قطعات و الزامات مواد اولیه از نوع تطابق می باشند .

-دوام :5

میزان استفاده از یک محصول ت��ا وق��تی ک��ه کیفیت خ��ود را ک��امال از دس��تداده به نحوی که دیگر قابل استفاده نباشد و اجبارا باید تعویض شود .

-قابلیت تعمیر شدن:6

عبارتست از سرعت ، دقت ، سهولت و قابلیت تعمیر پذیری .

-زیبایی :7

عبارتست از اینکه یک محصول چطور به نظر می رسد ، احساس می ش��ودو بیان میشود

-کیفیت درک شده :8

عبارتست از برداشت مش��تری از کیفیت محص��ول ، ج��دای از آن ک��ه واقع��امحصول چیست ؟

-رقابت در ابعاد کیفیت2-32

سازمان ها درقابت با یکدیگر ضرورتی ندارد که از همه ابعاد کیفیت به��ترین باشند، بلکه هر سازمان حسب شرایطی که در آن ق��رار دارد معم��وال تالش می کند در چند مورد از ابعاد پیش گفته بهترین باشد. مثال محصوالت ژاپ��نی ارسالی به بازارهای آمریکایی به نحوی بودند که برروی ق��ابلیت اطمین��ان و

ش��د ، در حالیک��ه س��ایر ابع��اد چن��دان م��ورد توج��هتطابق محصوالت ویژه مینبودند .

شعار تناسب ورنگ و روی مناسب ئو دلف��ریب و ن��رخ تعم��یر پ��ائین اتومبی��ل های ژاپنی معروف است . در حالیکه کمتر به امنیت پ��ائین آن و دوام پ��ایین آن ) در قیاس با ماشین های امریکای ( پرداخت��ه ش��ده اس��ت . عل��یرغم ان نق��اط ض��عف ، اتومبی��ل ه��ای ژاپ��نی ب��ه ص��ورت ی��ک س��مبل درآم��ده و

موردرضایت بسیاری از مشتریان آمریکایی است .

وcross ، قلم ه��ای rolexمحصوالت بسیار انگشت شماری چ��ون س��اعتهای در همه ابعاد هشتگانه کیفیت سرآمد هستند که آنهاrolls-royceاتومبیل های

نیز عمدتا بسیار گران هستند . برای ش��رکت ه��ایی ک��ه ب��ر روی ب��ازار ه��ای انبوه هدفگذاری کرده اند اینگونه رویکردی هرگز امک��ان پ��ذیر نیس��ت و هم اینکه برای به شهرت رسیدن در کیفیت ضرورتی به پرداخت ب��ه هم��ه ابع��اد

نیست .

بخش پنجمهزینه

-تعریف هزینه22-32

در لغت به معنای هزینه و دراصطالح اقتصاد نظ��ری عبارتس��ت ازcostواژه مجموع پرداخت هایی که یک واحد تولیدی برای س��رمایه ، زمین ، ک��ار ون��یز

مدیریت به عمل می آورد .

-هزینه فرصت2-33-1

بیانگر ارزش واقعی محصول تولیدشده در ص��ورت ب��ه ک��ار گ��یری من��ابع در مطلوب ترین گزینه ممکن اس��ت و ب��االترین ارزش تولی��د کااله��ا دیگ��ری در

صورت عدم تولید کاال می توانستند با استفاده از عوامل موجود تولید شوند ، است . هزینه فرصت که به آن عباراتی چون هزینه اقتصادی ، هزینه واق��ع یا قیمت سایه نیز می گویند ، همان هزینه ای است که برای فرصت های از دست رفته پرداخت می شود . زم��انی ک��ه در م��ورد مص��رف من��ابع کمی��اب ) دارای محدودیت مصرف ( ، جهت تولید کاالیی معین از کاالیی دیگر چشم پوش��ی می ک��نیم ، در واق��ع آن ک��االی دیگ��ر را جهت تولی��د ک��االی معی��نی ، قربانی ک��رده ایم و این ک��اهش تولی��د ) ک��االی ف��دا ش��ده ( را می ت��وان ب��ه منزله هزینه تولید کاالی معین تلقی کرد ؛ که به آن هزینه فرصت گفت��ه می

شود .

-هزینه ها صریح یا آشکار2-33-1-2

کلیه هزینه های که به صورت مستقیم بابت آنها پول یا ماب��ه ازایی پ��رداختمی شود ؛ مثل دستمزد نیروی کار و یا هزینه مواد اولیه .

-هزینه های ضمنی یا غیر آشکار2-33-1-3

شامل هزینه هایی است که از نظ��ر اقتص��ادئی هزین��ه هس��تند و بایس��تی در شوند ؛ مثل هزینه مربوط به سرمایهصورت های مالی بیایند ولی آورده نمی

شخصی ) همچون زمین ، ساختمان و ح��تی ح��ق م��دیریت کس��ی ک��ه خ��ود، مالک یک موسسه تولیدی است ( که از آن فرآیند تولید یک بنگ��اه اقتص��ادی

استفاده می شود .

-هزینه از نظر زمان2-33-1-4

هزینه ها با توجه به عامل زمان به دو دوره تقسیم می شود .

هزینه ها بلند مدت

ای است که طی آن امکان تغییر کلیه عوامل تولید وجود دارد . در ایندوره دوره ، بنگاه تولیدی می تواند آزادانه و ب��ا اخت��ار کام��ل ، ض��من اس��تفاده از مقادیر مختلف منابع تولید برنامه مورد نظر خود را اجرا نماید . بنگاه ه��ا در

بلند مدت تصمیم می گیرند و در کوتاه مدت عمل می نمایند .

هزینه های کوتاه مدت

ای است که طی آن، مق�دار ب�رخی از عوام�ل تولی�د تغی��یر نمی کن��د ودوره ث�ابت اس��ت؛ مانن�د زمین و س�رمایه . در این دوره اف�زایش تولی�د فق�ط ب�ا تشدید استفاده از عوامل ثابت ) زمین و س��رمایه ( ض��من اف��زایش عوم��ل

متغیر امکان پذیر است .

-هزینه های متغیر2-33-1-5

هزینه های متغیر هزینه هایی می باشند که کل مبل��غ آنه�ا ب��ا تغی��یردر س��طح تولید و میزان تولید تغیر می کند . یعنی با افزایش مقدار تولید و حجم تولید این هزینه در کل افزایش می یابند و با کاهش در میزان تولید این هزینه ه��ا در کل کاهش خواهند یافت . نمونه مشخص این هزینه ه��ا م��واد مس��تقیم و

دستمزد مستقیم میباشند .

هزینه های متغیر ن��یز وی��ژگی و مشخص��ه ای دارن��د ک��ه ب��رای تش��خیص اینهزینه ها می توان آنها را به صورت زیر برشمارد :

اول آنکه : این هزینه ها در کل در ارتباط مستقیم با تولی��د می باش��ند یع��نیبا افزایش تولید افزایش و با کاهش تولید در کل کاهش می یابند .

دوم آنکه : هزینه متغیر ک واحد کاال ثابت می باشد حتی اگر تعداد تولید نیزکاهش یا افزایش پیدا کند .

س�وم آنک�ه : ش�کل س��اده ، و آس�ان قاب�ل تخص�یص ب�ه دای�ره تولی��دی میباشند .

-هزینه های ثابت2-33-1-6

( ؛ موسسات تولیدی هزینه های ثابتی دارند.هزینه ه��ایTFCهزینه ثابت کل ) ثابت ، غیر مستقیم یا عمومی با تغییرات میزان تولیدات تغیر نمی کنندو برا

حفظ عوامل ثابت تولید ، به کار می روند .

-هزینه کل2-33-1-7

هزینه کل ، از جمع هزینه های ثابت و متغیر ب��ه دس��ت می آی��د. ع��دم تولی��د کاال، موجب برابری میزان هزینه کل با هزینه های ث��ابت می ش��ود ؛ در غ��یر این صورت ، همانند هزینه های متغ��یر اف��زایش پی��دا می کن��د . هزین��ه ه��ای

تولید در کوتاه مدت به هزینه کل و هزینه نهایی تقسیم می شوند .

TC=TFC+TVC

(ATC-هزینه های متوسط کل )2-33-1-8

هزینه متوس��ط از تقس��یم هزین��ه ک�ل ب�ر مجم��وع تولی��دات و ی�ااز راه جم�ع متوسط هزینه ها ثابت و متغر حاصل می شود . درمراحل اولیه فع�الیت ه��ا اقتصادی که میزان تولیدات پایین است ، چون هزینه های تولید ب��ر تولی��دات کمتری تقسیم می شود ، پس هزینه متوسط تولید بسیار زیاد است ؛ اما ب��ا

ازدیاد سطح تولیدات ، کم کم میزان هزینه متوسط پایین می رود .

(MC-هزینه نهایی )2-33-1-9

در فعالیت ها تولیدی هزینه مربوط به هر واحد اضافی تولید را هزینه نه��ایی می نامند . این نوع هزینه ها مانند هزینه های متوسط ، بر اساس هزینه کل یعنی از تفاوت هزینه ک��ل در تولی��د قبلی و هزین��ه ک��ل در تولی��د بع��دی ، ب��ه دست می آید . در این هزینه ها ، فقط هزینه های متغیر دخ��الت دارن��د ، ب��ه عنوان مثال ، تولید ی��ا ع�دم تولی�د ی��ک واح�د اض��افی محص��ول ، تغی��یری در هزینه های ثابت ندارد . یعنی افزایش تولید در حد یک واحد ، افزایش هزینه های ثابت را به دنبال نخواهد داشت ؛ اما برای تولید یک واحد اضافی ک��اال ، باید مواد اولیه اضافی داشته باشیم ؛ که این ، خود موجب ب��اال رفتن هزین��ه متغیر می شود . منحنی هزینه نهایی ابتدا سیر نزولی داش��ته ، س��پس س��یر

صعودی پیدا خواهدکرد .

(AFC-هزینه های ثابت متوسط )2-33-1-10

از تقسیم هزینه ثابت کل بر مقدار تولیدات هزینه ثابت متوسط حاص��ل می AFCشود . با افزایش تولیدات ، میزان این هزینه ها کم می ش��ود . منح��نی

در تمام طولش دارای شیب منفی است ، زیرا وقتی که تولید اف��زایش مییابد ؛ نسبت هزینه ثابت به تولید تنزل پیدا می کند .

بخش ششمبهره وری

-بهره وری :2-34

واژه بهره وری برای افراد ، گروه ها ، واحد های س��ازمانی ، ص��نایع و مل��ل مختلف معانی متفاوتی دارد و بسته به ماهیت کار با ش��اخص ه��ای مختلفی تعریف می شود . متخصصین رشته های مختلف هر کدام بر اساس دی��دگاه

های خود این واژه را تعریف می کنند .

-بهره وری از دیدگاه اقتصاد دانان :2-34-1

اقتصاد دانان بهره وری را نسبت خروجی ها به ورودی می دانند .به عب��ارت دیگر بهره وری توانایی تبدیل ورودی به خروجی هاست . خروجی ها کااله��ا و خدمات تولی��د ش��ده هس��تند و ورودی ه��ا ش��امل ن��یروی انس��انی ، ان��رژی مواداولی��ه ، س��رمایه ، اطالع��ات و اقالم خری��داری ش��ده ان��د . ورودی ه��ا و خروجی ها باید بر حسب تعداد واحد های فیزیکی مانند پول ، زمان و غ��یره

تعریف شوند .

-بهره وری از دیدگاه مهندسان :2-34-2

از دیدگاه مهندسان صنایع بهره وری به معنای نسبت کار مفی��د ) خ��روجی ( به انرژی مصرف شده برای انج��ام ک��ار ) ورودی ( اس��ت. این اف��راد طی��ف گسترده ای از فعالیت ها نظیر اندازه گ��یری ک��ار ، کن��ترل تولی��د ، جانم��ایی

کارخانه و سیستم های تولید را برای حداکثر کردن کارایی و اقتصادی کردنکار و حداقل کردن هزینه ها مورد بررسی و توجه قرار می دهند .

-بهره وری از دیدگاه مدیران :2-34-3

در دیدگاه مدیران که وسیع ترین تعاریف است همه ی جنبه ه��ای س��ازمانی شود . این رویکرد شامل ک��اراییکه در کارکرد موثر است در نظر گرفته می

و اثر بخشی ، کیفیت محصوالت ، رضایت ذی نفع ها و مانند آن می شود .

به طور کلی بهره وری رابطه یا نسبت بین ورودی ها و خروجی ها در شکل کلی یا جزئی آن است .بهره وری م��یزان م��وفقیت سیس��تم در اس��تفاده از منابع برای کسب اهداف است . تعریف بهره وری دو مفه��وم ک��ارایی و اث��ر بخشی را در بر می گیرد این تعریف مبتنی بر مدل عقلگرایی یا ه��دفگرایی س��ازمان هاس��ت یع��نی س��ازمان ه��ا اه��داف مشخص��ی دارن��د ک��ه سیس��تم

سنجش بهره وری مبتنی بر آن اهداف است .

کارآیی به معنای آگاهی به چگونگی انج��ام ک��ار و انج��ام ص��حیح آن اس��ت و باشد که به ازای هر واحد ورودی ، خ��روجی مفی��د بیش��تریهنگامی بهبود میتولید می شود .

اث��ر بخش��ی یع��نی آگ��اهی از ک��اری ک��ه انج��ام می دهیم ، انج��ام آن ک��ار ب��ه صورت قابل قبول و کسب اه��داف ص��حیح . ب��ه عب��ارت به��تر در بهب��ود اث��ر

بخشی ما به دنبال هدایت منابع به سوی اهداف ارزشمندتر هستیم.

بهره وری در واق��ع ش��اخص مقایس��ه خ��روجی ب��ا اه��داف )اث��ر بخش��ی ( ی��امقایسه خروجی با ورودی ها ) کارآیی ( است .

-پی آمد های مثبت بهره وری2-35

کیفیت زندگی افراد ،رفاه و سالمت هر جامع��ه ب��ا به��ره وری در آن جامع��ه رابطه مستقیم دارد . بهره وری در یک جامعه ، سطح زندگی مردم را بدون

باال بردن هزینه ها و سختی کار افزایش می دهد .

هدف از بهره وری ، دست یابی ب��ه مقاص��دی اس��ت ک��ه نی��از ه��ای م��ادی و معنی و انسان را ب��ر می آورد و زن��دگی به��تر را ب��رای او ف��راهم می کن��د . امروزه به دلیل شدت نیاز به بازسازی اقتصادی و استفاده مفی��د از عوام��ل تولید ، مفهوم به��ره وری بیش��تر درب��اره مس��ائل اقتص��ادی و تولی��د ب��ه ک��ار

گرفته می شود .

شاید برخی بپندارند ک��ه به��ره وری فق��ط در مس��ائل اقتص��ادی خالص��ه می شود . در حالی که انسان به فرهنگ به��ره وری نیازمن��د اس��ت . ب��ه عب��ارت دیگر ، مقدمه بهره وری کار و تولید اقتصادی ،بهره من��دی اف��راد از فرهن��گ به��ره وری اس��ت . زی��را اف��راد ، جامع��ه را می س��ازند و جامع��ه مطل��وب ،

ترکیبی از افراد آگاه و مدریت مطلوب آن جامعه است .

از پی آمدهای به��ره وری ، دع��وت انس��ان ب��ه ایج��اد تح��ول در جهت مثبت ، تالش ، پویایی و مبارزه با بی کاری و تنبلی است . افزون بر این ،بهره وری موجب بهره گیری مناسب اززمان و استفاده بهینه از نعمت هاست که خ��ود

افزایش نعمت ها را در پی دارد .

-موانع بهره وری2-36

با وجود تمام تالش ها برای بهبود به��ره وری ، موان��ع در کش��ور م��ان وج��ود دارد که مدیران جامعه و مردم باید برای از می��ان ب��ردن آنه��ا بکوش��ند . این موانع در بخش ها گون�اگون وج�ود دارد . ب�رای مث�ال ، موان�ع به�ره وری در بخش منابع انسان عبارت است از : پایین بودن ک��ارآیی کارکن��ان اداره ه��ا ، هدر رفتن اوقات فراغت سالمندان و بازنشستگان و بهره نگرفتن از توان و تجرب��ه گ��ران به��ای آن��ان ، ض��عف ک��اردانی ، آفت تعطیالت ، فق��ر فرهن��گ

مطالعه و ضعف تکریم خدمت به مردم .

موانع بهره وری در بخش تولید چنین است : کم رن��گ ش��دن نقش خ��انواده در تولید کاالهای مورد نی��از خ��ود مانن��د پوش��اک وب��رخی م��واد غ��ذایی مانن��د ماست ، رب و ..... ، ذخیره سازی مواد اولیه و اجناس ض��روری ، ف��راوانی

ضایعات ،سهل انگاری در تولید مواد غذایی .

در بخش توزیع و انتقال به این موانع بر می خوریم : عرضه نامناسب و فله ای مواد غذایی ، شیوه نامناسب عرض��ه خ��دمات ، ش��یوه نامناس��ب عرض��ه

سوخت و حمل و نقل

در بخش مصرف نیز موانع بسیاری سر راه به��ره وری وج��ود دارد ، مانن��د : خرید انبوه مواد غذایی ، اسراف در پذیرایی ، م��د گ��رایی ، تجم��ل گ��رایی ،

تولید نامتعارف زباله ،مصرف بی رویه دارو .

بی شک ، ایجاد فرهنگ بهره وری نیازمند س��رمایه گ��ذاری ه��ای بلن��د م��دت است تا بتواند ضامن استمرار و تداوم ارتقای بهره وری باشد . این سرمایه گذاری باید در زمینه آموزش و پرورش کودک��ان و ایج��اد تغی��یر در چگ��ونگی تعلیم و تربیت فرزندان در خانواده ها صورت گیرد . تا نگرش ها به��ره وری

درونی شوند .

بهره وری و محور اساسی آن ،؛ یعنی نیروی انسانی ک��اردان وب��ا کف��ایت از پایه های رشد و توسعه در روزگار ما اس��ت . از این رو ، ب��رای ایج��اد به��ره وری و بهب��ود ش��یوه ه��ای آن بای��د ب��ه ت��ربیت ن��یروی انس��انی بس��یار توج��ه داش��ت . در این می��ان ، ف��رد و خ��انواده نقش مهمی دارن��د . تغی��یر الگ��وی مصرف و برنامه ریزی برای استفاده بهینه از اوق��ات ف��راغت ، تالش ب��رای استقالل نس��بی و ایج��اد فرهن��گ تولی��د در خ��انواده م��وثر اس��ت . هم چ��نین سازمان ها و نهاد های اجتماعی با تدبیرمناسب و س��ازمان دهی ص��حیح می توانند کار گروهی را تقویت کنند که به رشد فرهنگ تعاون و در نتیجه ،به��ره

وری می انجامد .

-عومل موثر بر افزایش بهره وری2-37

بطور کلی عوامل موثر برای افزایش سطح بهره وری را می توان چنین برشمرد

بهبود کیفی عامل کار ،ب��ا توج��ه ب��ه اینک��ه ن��یروی انس��انی مهم ت��رین-1 عامل در بهبودی بهره وری می باشد لذا می توانند با بکارگیری نکات

ذیل موجبات ارتقای بهره وری را فراهم نمایند . بهبود روابط حاکم بین مدیر و کارکنان-2بهرود در بکارگیری رهاوردهای فناورانه .-3

-مولفه های بهره وری2-38

بهره وری به عنوان یکی از معیارهای سنجش فعالیت ها ،با در نظر گ��رفتن هدف و مقصد مد نظر از دو زاویه مجزا قاب��ل بررس��ی اس��ت. از ی��ک س��و، نقش مفی��د و م��وثر ب��ودن فع��الیت در دس��تیابی ب��ه ه��دف ترس��یمی م��ورد ارزیابی قرار گرفته و از سوی دیگر بازده فع��الیت مط��رح میش��ود . ب��ر این اساس می توان بهره وری را به دو مولفه تقسیم بن�دی ک�رد : ک�ارآیی : ب�ه توانایی بدست آوردن ستاده از داده کم�تر اطالق می گ��ردد . ) درس��ت ک�ار کردن ( . اثر بخشی : به تطبیق نتایج حاصل از انجام کار با هدف های مورد نظ��ر اطالق می گ��ردد .)ک��ار دس��ت ک��ردن ( . بن��ابراین ) به��ره وری = اث��ر بخشی + کارآیی ( به عبارت دیگر بهره وری عبارت است از درست انج��ام

دادن کار درست

بخش هفتمپیشینه تحقیق

با بررسی های انجام شده و جستجو در اینترنت پژوهش های ذیل که نزدیک به پژوهش حاضر می باشد مشاهده گردید ک�ه خالص�ه ی از آن ارائ�ه ش��ده

است .

الف- محقق : آقای قاسم قربانی ، استاد راهنما : آقای دکترعلیتربای

عنوان تحقیق : ارزیابی اثر فناوری اطالعات برع ملک��رد اقتص��ادی س��ازمان82 تا 77منطقه آزاد قشم در سال های

چکیده تحقیق : در مورد اهمیت این تحقیق بای��د گفت ک��ه اک��ثر م��دیران در سازمان ها و شرکت ها بیشترین وقت خود را صرف تصمیم گیری می کنند و مهم ترین ماده اولیه تصمیم گیری در ه��ر س��ازمانی را اطالع��ات تش��کیل می ده��د ک��ه دارایی و م��اده اساس��ی س��ازمان تلقی می گ��ردد . پس ب��رای اینکه اطالعات به موق��ع ، ص��حیح و درس��تی درس��ازمان داش��ته باش��یم ب��ه ک��ارگیری و اس��تقرار یکی از ان��واع سیس��تم ه��ای فن آوری اطالع��ات و ی��ا ترکیبی از آنها با توجه به پیچیدگی و رسمیت و تمرکز سازمان ض��روری می باشد . هدف از این تحقیق شناسایی اثرات فن آوری اطالعات ب��ر عملک��رد

اقتصاد از سه زاویه کاهش نسبی هزینه ، افزایش ج��ذب س��رمایه گ��ذاری وافزایش سودآوری سازمان منطقه آزاد قشم می باشد .

فرضیه های تحقیق :

فن آوری اطالعات بر کاهش نسبی هزینه ها در سازمان منطق��ه آزاد-1قشم موثر بوده است .

فن آوری اطالعات در افزایش جذب سرمایه گذاری سازمان منطق��ه-2آزاد قشم موثر بوده است .

فن آوری اطالعات در افزایش سود آوری سازمان منطقه آزاد قش��م-3موثر بوده است .

نتیجه گیری : با توجه به نتایج تجزی�ه و تحلی�ل اطالع�ات و محاس��بات انج��ام شده بیانگر آن است که فن آوری اطالعات ب��ر عملک��رد اقتص��ادی س��ازمان

منطقه آزاد قشم موثر بوده است .

ب��ه اس��تاد راهنم��ایی ���قای دک��تر علی–ب- محق��ق : آق��ای جم��ال بوس��تان 1381رضاییان سال

موضوع تحقیق : بررس��ی فن آوری اطالع��ات و سیس��تم ه��ای اطالع��اتی ب��ااندازه سازمان

با مراجعه به منابع و متون مختلف و مطالعات گسترده انجام شده در سایر کشور ها مشاهده ش��ده اس��ت ک��ه می��ان اس��تفاده از فن آوری اطالع��ات و سیستم های اطالعاتی با تعداد واحد های سازمان رابطه مع��نی داری وج��ود دارد و این انتظار وجود داشت در کشور های خود نیز شاهد چنین رابطه ای

باشیم که نتایج کسب شده نیز چنین رابطه ای را تایید می کند.

در این تحقی��ق بی��ان می دارد ک��ه وج��ود رابط��ه ای مع��نی دار می��ان م��یزان استفاده از فن آوری اطالعات و سیستم ه��ای اطالع��اتی ب��ا تع��داد کارکن��انمورد تأیید قرار نگرفت که عوامل زیادی می تواند در این امر دخیل باشند :

گسترش بی رویه سازمان های دولتی-1

عدم بهینه سازی روی��ه ه��ا وروش ه��ای انج��ام کاره��ای اداری و ع��دم-2 بهنگام سازی دانش کارکنان دولت با توجه ب��ه تح��والت جدی��د در بع��د فن آوری اطالعات و سیستم های اطالعاتی ت��أثیر فن آوری وسیس�تم های اطالعاتی بر ساختار سازمان احتیاج به زمان دارد زی��را ب��ا توج��ه به قانون کار در کشور ما سازمان ها نمی توانند نیروی خود را تعدیل نمایند ، عالوه بر آن کوچ��ک س��ازی س��ازمان ه��ا مس��ائل اجتم��اعی و سیاسی فراوانی به همراه خواهد داشت. از ط��رف دیگ��ر زم��انی ک��ه سیستم های اطالعاتی مبتنی بر کامپیوتر ب��ا سیس��تم ه��ای دس��تی ب��ه طور همزمان به کار گرفته می شوند بر هزین��ه س��ازمان اف��زوده می شوند . به طور کلی وجود فرهنگ سازمانی و ق��وانین مناس��ب را می توان دلی��ل دیگ��ر آن ب��ه حس��اب آورد در پای��ان نام��ه همچ��نین ب��ه این موض��وع اش��اره ش��ده اس��ت ک��ه از آن ج��ایی ک��ه به��ره گ��یری از فن اطالع��ات ب��ه ص��ورت گس��ترده و ف��راوانی کش��ور را ف��را گرفت��ه و سازمان ها و شرکت های زیاد در کش��ور تمای��ل ب��ه اس��تفاده و به��ره گیری از فن آوری جدید از خود نشان می دهند . اما هزین��ه ب��ر ب��ودن این فن آوری و ضعف بنیه مالی و اجتناب ناپذیر بودن استفاده از فن آوری اطالعات الزم است که با تمام توان و آگاهی این راه طی ک�نیم و مدیران سازمان ها بای��د بیش��تر ازس��ایر کارکن��ان دنب��ال ی��ادگیری و بکارگیری فن آوری های نوین در انجام امور باشند. نتایج این پژوهش نشان می دهند ک�ه وج�ود ارتب��اط می��ان م�یزان اس��تفاده از فن آوری

اطالعات با تعداد واحدهای سازمان می باشند .

محقق در آخر این پایان نامه توصیه نموده است که از اف�راد عالق�ه من�د ه��ایمتخصص��ین و متعه��د ب��رای اس��تقرار فن آوری اطالع��ات سیس��تم

اطالعاتی در سازمان اس��تفاده گ��ردد . همچ��نین ت��دوین ق��وانین مناس��ب برای حسابرسی رایانه ای و ممیزی اس��ناد الک�ترونیکی پیش�نهاد گردی�ده

است .

ج- تحقیق آقای عموزاده، به راهنمایی آقای کیومرث نیاز آذر

موض��وع تحقی��ق : بررس��ی اث��رات تکنول��وژی اطالع��ات ب��ر به��ره وریسازمان آموزش و پرورش استان مازندران

فرص��یه اص��لی : اس��تقرار تکنول��وژی اطالع��اتی در به��ره ور س��ازمانآموزش و پرورش استان مازندران موثر بوده است .

: استقرار تکنولوژی اطالع��اتی در به��ره وری آموزش��ی1فرضیه فرعی موثر بوده است .

: اس��تقرار تکنول��وژی اطالع��اتی در به��ره وری س��ازمانی2فرضیه ف��رع حوزه معاونت مالی و اداری موثر بوده است .

: استقرار تکنولوژی اطالعاتی منجر بهبود تصمیم گ��یری3فرضیه فرعی مدیران شده است .

نتایج تحقیق :

بر بهره وری از سه زاویه م��ورد بررس��ی ق��رار گرفت��هITدر تحقیق تأثیر اس��ت در فرآین��د خ��دمات م��الی و اداری ، در به��ره وری آموزش��ی و در

تصمیم گیری مدیریت :

فرضیه اول : اثر تکنولوژی اطالعاتی بر مولفه ه�ایی از قبی�ل ک�اهش-1 هزینه های جاری ،افزایش س��رعت در انج�ام ام�ور محول�ه ) از قبی��ل

اف��زایش رض��ایتمندی و م��ورد–ص��دور احک��ام ( ک��اهش اش��تباهات بررسی قرارگرفت و با توجه به نتایج تجزیه و تحلیل فرض��یه پذیرفت��ه

شده است . فرضیه دوم : مولفه هایی از قبیل درصد قبولی دانش آموزان ، نتیجه-2

کنک��ور م��ورد بررس��ی ق��رار گرفت��ه و این س��ئوال ب��ه کم��ک اس��ناد و مدارک تجزیه و تحلیل می شود که این فرضیه بعد از تجزیه و تحلی��ل

پذرفته شده است . فرضیه سوم : مولفه های ذیل مورد بررسی قرار گرفتند :-3دسترسی سریع به اطالعات مورد نیاز-1

سرعت در تصمیم گیری-2دستیابی به اطالعات دقیق-3کاهش مدت زمان پردازش اطالعات برای تصمیم گیری-4کاهش اشتباهات در تصمیم گیری-5 دسترسی بیشتر به اهداف دور از انتظ��ار ک��ه پس از تجزی��ه و تحلی��ل-6

فرضیه مذکور پذیرفته شده است.

بر افزایش بهره ری سازمان آموزش وITتحقیق انجام شده نشان می دهد پرورش استان مازندران موثر بوده است .

د- تحقیق آقای محمد رض��ا س��رابی می��انجی ب�ه راهنم�ایی آق�ای دک�تر س��یدحسن صالح نژاد

موضوع تحقیق : بررسی تأثیر مکانیزاسیون بر عملکرد شعب بان��ک تج��ارتاستان زنجان

چکی��ده تحقی��ق : راه ان��دازی ط��رح خ��دمات ن��وین ب��انکی در ق��الب ط��رح مکانیزاسیون در بانک تجارت ایران چند سالی است که به اجرا در آمده ل��ذا محقق نیز تأثیر مکانیزاسیون را بر عملکرد شعب بانک تجارت استان زنجان

مورد بررسی قرار داده است .

فرضیه ها :

مکانیزاسیون بر افزایش سود آوری شعب بانک تجارت استان زنج��ان-1موثر بوده است .

مکانیزاسیون-2 بر افزایش میزان جذب س��پرده ش��عب بان��ک تج��ارت اس��تان زنج��ان-3

موثر بوده است .مکانیزاسیون-4 بر کاهش مطالبات معوق ش��عب بان��ک تج��ارت اس��تان زنج��ان م��وثر-5

بوده است .

نتایج تحقیق :

مکانیزاسیون-1 باعث سود آوری در بانک تجارت استان زنجان شده است . -1مکانیزاسیون-2 باعث افزایش جذب سپرده در بانک تجارت استان زنجان شده است-3

. از آنجایی که بین مطالبات معوق قبل و بع��د از مکانیزاس��یون اختالف-4

معنی دارد ولی نتایج ثبت شده در جدول شاخص��های توص��یفی نش��ان از بزرگتر شدن مطالبات معوق قبل و بعد از مکانیزاسیون شده پس

فرضیه محقق رد می شود . نتیجه اینکه : تحقیق مذکور نشان می دهد مکانیزاسیون-6

بر عملکرد شعب بانک تجارت استان زنجان تأثیر مثبتی داشته است .

فصل سوم روش تحقیق

-مقدمه1-3

در روش تحقیق ، منظور از روش مجموع��ه فع��الت ه��ایی اس��ت ک��ه ب��رای رسیدن به هدفی صورت می گ�یرد و پ�ژوهش عبارتن�د از مجموع�ه فع�الیت

ب��رد. انتخ��ابهایی که پژوهشگر با استفاده از آنها به ق��وانین واقعیت پی می روش شناسی تحقیق بستگی به ماهیت موضوع ، اهداف پژوهش ، فرض��یه

های تحقیق و وسعت و امکانات اجرایی دارد .

محقق جهت پاسخگوی به سئواالت تحقیق و نتیجه گیری در خصوص فرضیه دانیم داده ه�اها ب�ه جم��ع آوری داده ه��ا می پ��ردازد. ام�ا همانگون�ه ک�ه می

اطالعات خامی هستند که برای تبدیل شدن به اطالعات قابل اس��تفاده بای��د تحلیل شوند تا با تبدیل داده ها بااطالعات بتوان اقدام به تصمیم گیری نمود

.

بنابراین در این فصل به بررسی نوع و روش تحقیق ، جامعه آماری ، متغ��یر های تحقیق ، ابزار های اندازه گیری ، روش جمع آوری اطالعات و چگونگی تجزیه و تحلیل داده ها و طبقه بندی آزمون فرض��یه ه��ا پرداخت��ه می ش��ود .

در این فص��ل پس از توض��یح کام��ل در خص��وص چ��ارچوب نظ��ری تحقی��ق و تدوین فرض��یه ه��ا ، روش ه��ای آم��اری م��ورد اس��تفاده در آزم��ون فرض��یات توضیح داده می شود . عالوه بر این انواع متغیر ، ابزار جمع آوری اطالعات ،روش آزمون روایی و پایایی داده ها به تحری��ر کش��یده ش��ده اس��ت . ب��دان ترتیب نقش فناوری اطالعات بر میزان تولی��د و هزین��ه و کیفیت محص��والت

شرکت پتروشیمی پارس مورد ارزیابی قرار می گیرد .

-روش تحقیق2-3

تحقیق را می توان ب��ه ط��ور کلی ب��ه تحقی��ق پای��ه و ک��ابردی تقس��یم ک��رد . تحقیق پایه با توسعه و تکمیل و آزمایش تئوریها و فرضیه هایی که محقق به آنها عالقمن��د اس��ت و ممکن اس��ت در آین��ده ک��اربرد داش��ته باش��د س��روکار دارد . تحقیق کاربردی تحقیقی اس��ت ک��ه یافت��ه ه��ای آن را می ت��وان ب��رای مسائل اجتماعی به کار برد . تحقیقات کاربردی اغلب دامن�ه وس��یعی در ب�ر می گیرد و اطالعات زیادی باید جمع آوری شود . چنین تحقیقاتی ب��ه بودج��ه کافی نیاز دارد و غالبا بدون حمایت یک موسسه نمی توان آن را انجام داد .

انتخاب موضوع تحقیق اعم از اینکه تحقیق کاربردی یا تحقیق پای��ه باش��د از مسائل مهمی است که باید مورد توجه محقق باشد فع��الیت تحقیقی ادام��ه نمی یابد مگر اینکه مساله مشخص شده باشد بنابراین موض��وع را نبای��د ب��ا

عجله انتخاب کرد .

تش��خیص ن��وع تحقی��ق ب��ه محق��ق کم��ک می کن��د ت��ا در انتخ��اب روش ه��ای مناسب تحقیق بیشتر داشته باشند و تالش های پژوهش را با انواع تحقیق و سطوحی که در نظر است تطبیق ده��د . روش ه��ای تحقی�ق معتقدن�د و ه��ر روش ت��ا ان��دازه ای ب��ه کش��ف ق��وانین علم کم��ک می کن��د .در ه��ر تحقی��ق پژوهشگر سعی می کند تا مناسب ترین روش را انتخ��اب کن��د و آن روش��ی است که دقیق تر از روش های دیگ��ر واقعیت را کش��ف می کن��د . بن��ابراین شناخت واقعیت های موجود و پی بردن به روابط میان آنها مستلزم انتخاب روش تحقیق مناسب است . اما اینکه محقق در انجام تحقیق چه روش��ی را

انتخاب نماید بستگی به ع�واملی مانن�د م�اهیت موض�وع تحقی�ق ، اه�داف ومسائل تحقیق ، دامنه موضوع و امکانات اجرایی بستگی دارد .

نکته ای که باید به آن اهمیت دهیم این است که انتخ��اب موض��وع تحقی��ق و شیوه تحقیق درب��اره آن از یک��دیگر ج��دا نیس��تند . ب��ه عب��ارتی دیگ��ر محق��ق

ممکن است با توجه به روش تحقیق موضوع را انتخاب کند .

همچنین انتخاب موضوع و روش جمع آوری اطالعات نیز با هم ارتباط دارند .

-نوع تحقیق3-3

با توجه ب��ه توض��یحاتی ک��ه داده ش��د این تحقی��ق ک��اربردی ب��وده و ب��ا روش پیمایشی به تحلیل اثر سطح فناوری اطالعات ب��ر عملک��رد تولی��دی ش��رکت

پتروشیمی میپردازد .

-تبیین و توصیف سئواالت3-3

آیاس��طح فن��اوری اطالع��ات در اف��زایش مق��دار تولی��د در ش��رکت-1پتروشیمی پارس عسلویه تأثیر بسزایی داشته است ؟

آی��ا س��طح فن��اوری اطالع��ات در اف��زایش کیفیت محص��ول موثرب��وده-2است .

آیا سطح فناوری اطالعات باعث کاهش م��یزان هزین��ه ه��ای تولی��د در-3شرکت پتروشیمی پارس شده است ؟

آیاسطح فناوری اطالعات در افزایش بهبود کارایی و اثر بخشی موثر-4است ؟

مطالعات انجام ش��ده توس�ط محق�ق در واح�د ه�ای تولی��د–در سئوال اول شرکت پتروشیمی عوامل متعدد موثر بر میزان تولید مورد بررسی ورابط��ه

فناوری اطالعات در هر یک از عوامل مورد ارزیابی قرار گرفته است .

-عوامل موثر بر میزان تولید به شرح زیر می باشد :3-4

فرآیند تولید-1مواد اولیه-2منابع انسان-3تجهیزات و امکانات-4

مطالعات انجام شده توس��ط محق��ق در واح��د ه��ای تولی��د–در سئوال دوم شرکت پتروشیمی عوام��ل متع��دد م��وثر ب��ر م��یزان هزین��ه م��ورد بررس��ی و رابطه فناوری اطالعات در هر یک از عوامل مورد ارزیابی قرار گرفته است

.

حجم ومیزان تولید-1هزینه های جاری-2هزینه های تولید-3هزینه فروش و بازاریابی-4

مطالعات انجام شده توسطم محقق در واحد ه��ای تولی��د–در سئوال سوم شرکت پتروشیمی عوامل متعدد م�وثر ب�ر کیفیت محص��والت تولی�دی م�ورد بررسی و رابطه فناوری اطالعات در هر یک از عوامل م��ورد ارزی��ابی ق��رار

گرفته است .

مواد اولیه -1فرآیند تولید-2رضایتمندی مشتریان-3مدیریت و منابع انسانی-4

مطالعات انجام شده توسط محقق در واح��د ه��ای تولی��د–درسئوال چهارم شرکت پتروشیمی عوامل متعدد موثر بر بهره وری واحد های تولیدی م��ورد بررسی و رابطه فناوری اطالعات در هر یک از عوامل م��ورد ارزی��ابی ق��رار

گرفته است .

روش تولید-1تکنولوژی -2عوامل انسانی و تشکیالت فنی-3ارائه خدمات جدید-4

-جامعه آماری3-4

در سال و ب��ا19800000این تحقیق در شرکت پتروشیمی با ظرفیت تولید نف��ر ش��اغل ص��ورت گرفت��ه اس��ت . ه��ر پژوهش��گر در1000نروی انسانی

فرآیند تحقیق باید

به این بپردازد که داده های آماری را از کدام جامعه و جمعیت آم��اری-باید بدست بیاورد .

جامعه آماری عبارتست از مجموعه افراد ، اشیاء و .... که حداقل در-یک صفت مشترک باشند .

جامعه آماری این تحقیق شامل کارشناس��ان و م��دیران و متخصص��ین- نف��ر می باش��ند ک��ه ب��ر اس��اس80شرکت پتروشیمی می باشند ک��ه ح��دود

نفر بعه صورت تصادفی انتخاب شده اند. 66جدول مورگان

-روش نمونه گیری3-5

در این تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شده اس��ت ک��ه- پرسشنامه توزیع شده و پس از تکمیل آنها جمع آوری گردید .66در نهایت

-ابزار جمع آوری طالعات3-6

هر پدیده از نظر کمی و کیفی ویژگی هایی دارد که در مورد این ویژگی ه��ا به ماهیت و نح��وه دس��تیابی ب��ه آنه��ا وابس��ته اس��ت . ه��دف تحقیقی اعم از

توصیفی یا تبیینی دستیابی به طالعات در مورد این تغی��یرات اس��ت . ی��افتن پاسخ و راه حل برای مس��اله انتخ��اب ش��ده در ه��ر تحقی��ق مس��تلزم دس��ت یافتن به داده هایی است که از طریق آنها بتوان فرضیه هایی که ب��ه عن��وان پاسخ های احتمالی و موقتی برای مساله تحقیق مطرح شده ان��د از آزم��ون ک��رد . اب��زار اس��تفاده در این تحقی��ق پرسش��نامه می باش��د پرسش��نامه و مقی��اس ه��ای بررس��ی احتم��اال پرک��اربردترین اب��زار ه��ای تحقی��ق در عل��وم اجتماعی هستند . هزینه پائین ، عدم نی��از ب��ه من��ابع ب��ه زی��اد و ق��ابلیت ه��ای بالقوه زیاد برای جمع آوری نمونه ، آنها را به عنوان یک ابزار تحقیقی م��وثر

و جذاب برای محققان و متخصصان تبدیل کرده است .

-پرسشنامه3-7

پرسشنامه مجموعه ای از سئواالت است که پاسخ دهنده با مالحظه ی آنه��ا پاس��خ الزم را ارائ��ه می ده��د . این پاس��خ داده ی م��ورد نی��از پژوهش��گر را تش��کیل می ده��د . از طری��ق س��ئوال ه��ای پرسش��نامه می ت��وان دانش ، عالیق ، نگرش ، و عقاید فرد را مورد ارزی�ابی ق�رار داد، ب�ه تجربی�ات قبلی

وی پی برد و به آنچه در حال حاضر انجام می دهد ، آگاهی یافت .

پرسشنامه را به دو نوع به شرح زیر تقسیم بندی کرده اند :

الف- پرسش��نامه منظم ی��ا بس��ته : در این ن��وع س��ئواالت قبال تهی��ه و آم��اده شده است و هر یک از پاسخ ها برای هر سئوال به گونه ای تنظیم شده ک��ه ضمن منطقی بودن برای آن سئوال از پاسخ مروط ب��ه س��ئوال دیگ��ر ک��امال مستقل و مجزا باشد و از پاسخ دهنده خواسته می ش��ود از بین آنه��ا پاس��خ مورد نظر خود را که ازنظر وی بیش��تر از بقی��ه گزین��ه ه��ا تط��بیق دارد و ی��ا

منعکس کننده نظراتش است انتخاب و عالمت گذاری کند .

ب- پرسشنامه باز : سئوال هایی هس��تند ک��ه در آن پاس��خ دهن��ده می توان��د پاس��خ را ب��ه اختی��ار خ��ود بین��ا کن��د . س��ئواالت آزاد دارای ق��ابلیت انعط��اف بیشتری بوده و از حیث آزادی پاسخگویی مناسب است ولی از جهت تجزیه

و تحلی��ل ، اس��تخراج و طبق��ه بن��دی پاس��خ ه��ا مش��کالت زی��ادی دارد و گ��اهپژوهش را با مشکل مواجه می سازد .

سئواالت پرسشنامه از نوع بسته بوده و مقیاس اندازه گیری از نوع مقیاسلیکرت پنج گزینه ای بودهاست .

مقیاس لیکرت

12345 ارزشپاسخ

کامالمخالفم

تظزیمخالفمندارم

کامالموافقمموافقم

-آشنایی با پرسشنامه3-8

در این بخش اطالعات الزم در خصوص ه��دف از انج��ام پ��ژوهش عن��وان موض��وع پ��ژوهش و اهمیت همک��اری اعض��ای جامع��ه در پاس��خگویی ب��ه سئواالت به اختصار بیان شده و سعی شده فضایی بوجود آید تا افراد به

صورت واقعی برانگیخته شوند .

مشخصات فردی

این بخش شامل اطالعات فردی اهم از مدرک و رشته تحصیلی ، سابقه خدمت ، پست سازمانی ، و جنسیت میباشد که می توان از نتایج آم��اری

آن برای تحقیقات آتی یا جانبی استفاده کرد .

سئوال های پرسشنامه

سئوال پنج گزینه ای از نوع مقایسه الیکرت مط��ابق28این بخش شامل با فرضیه های تحقیق می باشد .

در پایان سایر نقطه نظر پرسش ش��وندگان در ص��ورت تمای��ل در غ��الب س��ئال اول مرب��وط7 سئوال پرسش��نامه ، 28پیشنهاد است .از مجموع

7به تعین میزان تأثیر و رابطه فناوری اطالعات با متغیر وابسته تولی��د و سئوال دوم مربوط به تعیین میزان ت��أثیر و رابط��ه فن��اوری اطالع��ات ب��ا

سئوال سوم مرب��وط ب��ه تع��یین م��یزان ت��أثیر و7متغیر وابسته کیفیت و 7رابطه موجود مان فناوری اطالع��ات ب��ا متغ��یر وابس��ته هزین��ه تولی��د و

سئوال آخرمربوط به تعیین م��یزان ت��أثیر و رابط��ه فن��اوری اطالع��ات ب��هعنوان متغیر مستقل با متغیر وابسته بهره وری می باشد .

ارتباط سئواالت پرسشنامه با متغیر های وابسته در تحقیق

شماره سئواالتمتغیر وابستهردیف نأثیر فن��اوری ازالع��ات در اف��زایش م��یزان1

تولید سئواالت شماره

7 تا 1 ت��أثیر فن��اوری اطالع��ات در بهب��ود کیفیت2

محصول سئواالت شماره

14تا 8 ت��أثیر فن��اوری اطالع��ات در ک��اهش هزین��ه3

تولید سئواالت شماره

21 تا 15 تأثیر فناوری اطالعات در اف�زایش بهب�ود و4

کاترایی و اثر بخشی ) بهره وری (سئواالت شماره

28تا 22-روشهای تجزیه و تحلیل اطالعات3-9

روش تجزی��ه و تحلی��ل آم��اری داده ه��ای این تحقی��ق دردو بع��د توص��یفی واستنباطی صورت می گیرد

-تحلیلی توصیفی داده ها3-9-1.

برای توض��یح اطالع��ات جم��ع آوری ش��ده از طری��ق پرسش��نامه ک��ه توس��ط مدیران و کارشناسان شرکت پتروشیمی پارس تکمی��ل ش��ده اس��ت ج��دول فراوان ، درصد فراوان ، و نمودار ستونی متغیر های مورد نظر آورده ش��ده و در این نوع تجزیه و تحلیل محقق داده های جمع آوری شده را با اس��تفاده از شاخص های آمار توصیفی ، خالصه و طبقه بندی کرده و سپس به کم��ک نمودار آنهارا نمایش داده است . در آمار توصیفی از روش های مانند رس��م نمودارهای گوناگون و محاس�به ش�اخص ه�ای مانن�د می�انگین ، نس�بت ه�ا و

پراکندگی ، استفاده می گردد .

- تجزیه وتحلیل استباطی داده ها3-9-2

در این ن��وع تجزی��ه و تحلی��ل عالوه ب��ر انک��ه اطالع��ات جم��ع آوری ش��ده ب��ه صورت توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است ، به بحث و بررس��ی روابط علت و معلولی بین متغیر های مستقل و وابس��ته ن��یز پرداخت��ه ش��ده است و محقق با رد یا تأیید فرض های آم��اری ب��ه تأیی��د ی��ارد رواب��ط علت و معل��ولی اق��دام می نمای��د . ب��رای تحلی��ل اس��تنباطی فرض��یه ه��ای اص��لی و فرعی که رابطه بین فناوری اطالعات و عملکرد شرکت پتروش��یمی پ��ارس عس��لویه را م��ورد آزم��ون ق��رار می ده��د از ض��ریب همبس��تگی پیرس��ون

استفاده شده است .

همبستگی رابطه بین دو متغ��یر را در ی��ک جامع��ه توص��یف می کن��د . وج��ود همبستگی بین متغیر ها به این معنی نیست که یک متغیر علت متغیر دیگری است ، هنگام که افزایش در یک متغیر با افزایش در متغیر دیگ��ر ی��ا ک��اهش یک متغیر باش�د همبس�تگی بین دو متغ�یر مس�تقیم و مثبت اس�ت و چنانچ�ه افزایش دریک متغیر با کاهش در متغیر دیگر همراه باشد همبس��تگی بین دو

متغیر معکوس و منفی است .

ض�ریب همبس�تگی شاخص��ی اس�ت ک�ه م�یزان رابط�ه بین متغ�یر ه�ا را ب�ه صورت کمی بی��ان می کن��د و ت��یین کنن��ده ش��دت و جهت همبس��تگی بین دو متغیر است . جهت همبس�تگی توس�ط عالمت ض�ریب همبس�تگی )منفی ی�ا مثبت ( و شدت همبستگی به وسیله قدر مطلق ضریب همبستگی مش��خص می شود . شاخص عددی یک ، باالترین ضریبی است ک��ه امک��ان دارد ب��رای همبستگی بدست آید و نشان دهنده همبستگی کامل بین متغ��یر ه��ای م��ورد

نش��ان دهن��ده رابط��ه مثبت و کام��ل1مطالعه است . ضریب همبس��تگی + است ب��ه ان مع��نی ک��ه بین دو متغ��یر رابط��ه رابط��ه مس��تقیم وج��ود دارد و

نشان دهنده رابطه منفی و کامل است ب��ه این مع��نی1ضریب همبستگی - که بین دو متغیر رابطه رابطه معکوس وج��ود دارد و چنانچ��ه بین متغ��یر ه��ا همبستگی وجود نداشته باشد ض��ریب همبس��تگی مس��اوی ص��فر اس��ت و از

برای سنجش فرضیات استفاده شده است . Tآزمون

T= x−μs√n

بنابراین در این تحقیق تجزی�ه و تحلی��ل توص�یفی و اس��تنباطی ب�ه داده ه�ای انج��ام پذیرفت��هspssبدست آمده از طری��ق پرسش��نامه بوس��یله ن��رم اف��زار

است .

-اعتبار یا روایی تحقیق3-10

به طور کلی دوسئوال مهم در بررسی یافته های ک��ه ط��راح تحقی��ق مط��رح می شود اول اینکه نسبت به یافته ه��ا تحقی��ق ی��ک ط��رح ت��ا چ�ه ان��دازه می توان اطمینان داشت ؟ در پاسخ به این سئوال باید اعتب��ار درونی تحقی��ق را مورد نظر قرار دهم . سئوال دوم اینکه تا چه اندازه یافته های تحقیق را ب��ه جوامع دیگر و ش��رایط گون��اگون تعمیم داد ؟ این س��ئوال ب��ا اعتب��ار ب��یرونی تحقیق سروکار دارد . روایی و پایایی از ویژگی هایی هستند که برای مفید و موثر واقع شدن روش های جمع آوری داده ها شرط اساسی ب��ه ش��مار می

( 200 ، ص 1371روند ) بست ،

در این تحقیق برای روایی اعتب��ار پرسش��نامه اق��دامات زی��ر ص��ورت گرفت��ه است . در این تحقیق سعی شده جهت دستیابی بر اعتبار الزم در طراحی و اس��تفاده از پرسش��نامه ، پس از مطالع��ه مق��دماتی پ��یرامون موض��وع، ب��ه بررسی کامل تحقیقات انجام شده در این زمینه و نتایج آنها پرداخته ش��ود . در ضمن یا مشورت با استاید راهنم��ا و مش��اور و ن��یز کارشناس��ان ش��رکت

پرسشنامه ای طراحی گردید .

-اعتماد یا پایایی تحقیق3-11

اس��تفاده می کنن��دspssکسانی که برای تحلیل داده های خ��ود ازن��رم اف��زار می توانن��د ق��ابلیت اعتم��اد اب��زار ان��دازه گ��یری را ب��ا روش آلف��ای کرونب��اخ محاسبه نمایند که البته برای محاسبه آن فرمولی وجود دارد هر چ��ه درص��د

% نزدیک باشد بیانگر قابلیت اعتماد پرسشنامه است )100بدست آمده به ( . در این پژوهش که از پرسش��نامه ب��رای ان��دازه35 ، ص 1377مقیمی ،

بک��ارspssگیری داده ها استفاده گردیده و برای تحلی��ل داده ه��ا ن��رم اف��زار گرقته شده پایایی یا قابلیت اعتماد پرسشنامه نیز با استفاده از روش آلفای کرونباخ محاسبه شده است . برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ابتدا بای��د واریانس نمره های هرزیر مجموعه سئوال های ه��ر پرسش��نامه و واری��انس

(69 ، ص 1376کل را محاسبه کرد . )سرمد و دیگران ،

α= nn−1

׿¿

nتعداد سئوال :

aضریب آلفای کرونباخ :

*: واریانس هر سئوال

* : واریانس کل سئواالت

-آمار استنباطی3-12

ت��ک متغ��یرهTدر این بخش برای آزمون سئواالت اصلی پژوهش از آزم��ون کمک گرفته شده اس��ت . و س��ئواالت این تحقی��ق دارای مقی��اس مبت��نی ب��ر

( ، ت��ا ح��دودی2( ، کم )1طیف لیکرت می باشد که در پنج طبف خیلی کم ) ( تنظیم شده است که میانگین امتیازات ف��وق5( ، خیلی زیاد )4( ، زیاد )3)

بیشتر میباشد که این عدد به عنوان میانگین نظری در جامعه آم��اری *3از فرض شده است .

T= x−μs√n

- آزمون همبستگی پیرسون3-13

تحلیل همبستگی ابزاری آماری برای تعیین و درجه رابطه یک متغیر کمی ب��ا متغیر کمی دیگر است . ضریب همبستگی یکی از معیار های مورد اس��فاده تع��یین همبس��تگی دو متغ��یرمی باش��د . ض��ریب همبس��تگی ش��دت رابط��ه و همچنین نوع رابطه )مستقیم ی��ا معک��وس ( را نش��ان می ده��د .این ض��ریب

است و در صورت عدم وجود رابطه بین متغیر براب��ر ص��فر می1 تا -1بین باشد .

این ضریب همبستگی ،روشی پارامتری است و برای داده های توزیع نرمال یا تعداد داده های زیاد استفاده می شود . در صورتی که تعداد داده ها کم و فرض نرمال بودن آن ها معقول نباشد از ضریب همبستگی دیگری استفاده می شود که مبتنی بر مقادیر اصلی نبوده وبراساس رتب��ه داده ه��ا محاس��به

میشود .

-آزمون نرمالیتی متغیر ها3-14

یکی از راه ه��ای آزم��ون پیش ف��رض ط��بیعی ب��ودن توزی��ع، اس��تفاده از آزمون نیکوئی برازش کلوم��وگروف ، اس��میرنوف اس��ت ک��ه ب��ه تفکی��ک برای هر یک از متغ��یر ه��ا ب��ه ت��رتیب زی��ر محاس��به و آزم��ون می ش��ود . آزمون از نوع ناپارامتری است و ب��رای ارزی��ابی همق��وارگی متغ��یر ه��ای رتبه ای در دو نمونه ) مستقل و یا مستقل ( و ی��ا همق��وارگی توزی��ع ی��ک نمونه با توزیعی ک��ه ب��رای جامع��ه ف��رض ش��ده اس��ت ، ب��ه ک��ار می رود

) اسمیرنف یک نمونه ای ( .

این آزمون در مواردی به کار می رود که متغیر ها رتبه ای باشند و توزیع متغیر رتبه ای را در جامعه بتوان مش��خص نم��ود . این آزم��ون از طری��ق مقایسه توزی�ع ف��راوانی ه��ای نس�بی مش��اهده ش�ده در نمون��ه ب�ا توزی��ع فراوانی های نسبی جامعه انجام می گیرد . این آزمون ناپارامتری اس��ت و بدون توزیع است اما باید توزیع متغیر در جامعه ب��رای ه��ر ی��ک از رتب��ه های مقیاس رتبه ای در جامعه بطور نسبی در نظر گرفته شود که آن را

نسبت مورد انتظار می نامند .

توزی�����ع. Hداده ها نرمال است:

توزی�������عH1داده ها نرمال نیست:

-قلمرو تحقیق3-15

ت��ا1380 : محدوده زمانی این تحقیق ار س��ال قلمرو زمانی-3-15-1 که حجم تولید ، میزان هزینه ، سطح کیفیت ، و میزان به��ره وری1385

محصوالت را در این محدوده زمانی مورد مطالعه قرار داده است .

: این تحقی��ق در ش��رکت پتروش��یمی پ��ارسقلمggرو مکggانی-3-15-2عسلویه صورت گرفته است

: محدوده موضوعی " بررسی تأثر فن��اوریقلمرو موضوعی-3-15-3 اطالعات بر عملکرد تولیدی شرکت پتروش��یمی پ��ارس عس��لویه از نظ��ر

مدیران و کارکنان اداری و فنی می باشد "

فصل چهارمتجزیه و تحلیل داده ها

-مقدمه :4-1

پس از آنکه داده ه��ا گ��رد آوری ، اس��تخراج و طبق��ه بن��دی ش��دند و ج��داول توزیع فراوانی و نسبت های توزیع محاسبه گردیدند ، باید مرحل��ه جدی��دی از فرآیند تحقیق که به مرحله تجزیه و تحلیل داده ها معروف است، آغاز شود. آن مرحله در تحقیق اهمیت زیاد دارد ، زیرا نشان دهنده تالش ها و زحمات فراوان گذشته است. در این مرحله محقق با استفاده از روش های مختلف و با تکیه ب��ر معی��ار عق��ل ، س��عی می کن��د اطالع��ات و داده ه��ا را در جهت آزمون فرضیه و ارزی��ابی آن م��ورد بررس��ی ق��رار ده��د در مرحل��ه تجزی��ه و تحلیل آنچه مهم است این است ک��ه محق��ق بای��د اطالع��ات و داده ه��ا را در مسیر هدف تحقیق ، پاسخگویی به سئوال و سئواالت تحقیق و نیز ارزی��ابی فرض��یه ه��ای خ��ود جهت داده ، م��ورد تجزی��ه و تحلی��ل ق��رار ده��د ) موم��نی

( . تجزیه و تحلیل داده ها فرآیندی چند مرحله ای اس��ت ک��ه طی آن1382 داده هایی که ازطریق بکارگیری ابزار های جم��ع آوری در نمون��ه ) جامع��ه ( آماری فراهم آمده اند خالصه ، کدبندی و دسته بند .... و در نهایت پ��ردازش می شوند تازمینه برقراری انواع تحلیل ها و ارتب��اط ه��ا بین این داده ه��ا ب��ه

( دراین فصل ، به تجزی��ه1382منظور آزمون فرضیه ها فراهم آید ) خاکی و تحلیل یافته های بدست آمده از نظ��رات اف��راد نمون��ه م��ورد بررس��ی ک��ه توسط پرسشنامه از افراد نظر خواهی گردیده ، پرداخته ش��ده اس��ت . این تجزیه دردو بخش ویژگی های جمعیت شناختی و بررسی فرضیات پ��ژوهش انج��ام گردی��ده اس��ت در بخش جمعیت ش��ناختی ) س��طح توص��یفی ( ، ب��ا استفاده از مشخصه های آماری نظیر فراوانی ، درص��د ب��ه توص��یف وی��ژگی ه��ای جمعیت ش��ناختی جامع��ه پژوهش��ی پرداخت��ه ش��ده اس��ت . در بخش بررسی فرضیات پژوهش ) سطح استنباطی ( با استفاده از آزمون ها بی��ان

، در ابتدابه تجزیه و تحلیل پارامتر ه��ای نمون��ه در جهت رد3شده در فصل یا تایید فرضیات اقدام نموده و سپس به تحلی��ل س��ایر یافت��ه ه��ای پ��ژوهش پرداخته شده ، که شامل سئواالت اضافه بر فرضیات مندرج در پرسش��نامه

میباشد .

ویژگی جمعیت شناختی–)بخش اول ( 4-2

در این قسمت به ارائ��ه آم��ار ، نم��ودار ه��ا و وی��ژگی ه��ای جمعیت ش��ناختی نمونه مورد بررسی پرداخته شده است که شامل جنس��یت ، تحص��یالت می

باشد .

فراوانیدرصد3

97100

26466

زنمردکل

(1-4جدول شماره)

(1-4نمودار شماره)

(2-4نمودار شماره)

تحصیالت :

فراوانیدرصد0

1.587.910.6100

0158766

دیپلم فوقدیپلم

لیسانسفوق

لیسانسکل

(2-4جدول شماره)

(3-4نمودار شماره)

(4-4نمودار)

فراوانیدرصد3664

100

244266

مدیرکارشناس

کل

(3-4جدول شماره )

پست سازمانی:

(5-4نمودار شماره)

آزمون ها:

آزمون آلفای کرونباخ

قابلیت اعتماد یا پایایی تحقیق با استفاده از تکنیک آلفا کرونباخ ب��ر آورده در نوسان بوده و ه��ر چ��ه ق��در1-0شده است . مقدار آلفا کرونباخ بین

میل کند یا نزدیک شود وسیله اندازه گیری ب��ه هم��ان نس��بت1به طرف دارای اعتماد باالیی خواه��د ب�ود . ب��رای محاس��به هم��اهنگی درونی اب�زار اندازه گیری از جمله پرسش نامه ها یا آزم��ون ه��ایی ک��ه خصیص��ه ه��ای مختلفی را اندازه گیری می کند بکار میرود . در اینگونه ، ابزار پاسخ ه��ر سئوال می ت��وان مق��ادیر ع��ددی مختل��ف را اختی��ار کن��د. ب��رای محاس��به ضریب آلفای کرونباخ ابت��دا ب��اد واری��انس نم��ره ه��ای ه��ر زی��ر مجموع��ه سئوال های پرسش نامه ) یا زیر آزمون ( و واریانس کل را محاسبه کرد

.

-ضریب آلفای کرونباخ در هفت سال اول4-3-1

مقدار آزمونN of ItemsCronbach’s Alpha

70.797(4-4جدول شماره )

با توجه به جدول ، مقدار آلفای کرونباخ برآورده شده برای متغیر فرعی باشد . که این نش��ان دهن��ده0.797اول که مربوط به میزان تولید است

قابلیت اعتماد یا پایایی سئواالت پرسشنامه تحقیق مربوط به این متغ��یرمی باشد .

-ضریب آلفای کرونباخ در هفت سال دوم4-3-2

مقدار آزمونN of ItemsCronbach’s Alpha

70.859(5-4جدول شماره)

با توجه به جدول ، مقدار آلفای کرونباخ برآورد شده برای متغ��یر ف��رعی بش�د ک�ه این نش�ان0.859دوم ک�ه مرب�وط ب�ه کیفیت محص�ول اس�ت

دهنده قابلیت اعتماد یا پایایی سئواالت پرسشنامه تحقیق مربوط ب��ه اینمتغیر می باشد .

-ضریب آلفای کرونباخ در هفت سال سوم4-3-3

مقدار آزمونN of ItemsCronbach’s Alpha

70.935(6-4جدول شماره )

با توجه به جدول ، مقدار آلفای کرونباخ برآورده شده برای متغیر فرعی باش��د ک��ه این نش��ان0.935سوم که مربوط به هزین��ه ه��ا تولی��د اس��ت

دهنده قابلیت اعتماد یا پایایی سئواالت پرسشنامه تحقیق مربوط ب��ه اینتغییر می باشد .

-ضریب آلفای کرونباخ در هفت سال چهارم4-3-4

مقدار آزمونN of ItemsCronbach’s Alpha

70.818(7-4جدول شماره)

با توجه به جدول ، مقدار آلفای کرونباخ برآورده شده برای متغیر فرعی باش��د ک��ه0.818چهارم که مربوط به بهبود کارایی و اثر بخش��ی اس��ت

این نشان دهنده ی قابلیت اعتماد یا پایایی س��ئواالت پرسش��نامه تحقی��قاین متغیر می باشد.

-ضریب پایایی نهایی ابزار پژوهش4-4

مقدار آزمونN of ItemsCronbach’s Alpha

280.928(8-4جدول شماره )

با توجه به جدول ، مقدار آلفای کرونباخ برآورده شده برای متغیر اص��لی باش��د ک��ه0.818که مربوط به فناوری اطالعات بر عملکرد تولید است

ین نشان دهنده قابلیت اعتم��اد پای��ایی س��ئواالت پرسش��نامه تحقی��ق میباشد .

-آزمون نرمالیتی متغیر ها4-5

یکی از راه ه��ای آزم��ون پیش ف��رض ط��بیعی ب��ودن توزی��ع ، اس��تفاده از آزمون نیکوئی بر ارزش کلوم��وگروف-اس��میرینف اس��ت ک��ه ب��ه تفکی��ک برای هر یک از متغ��یر ه��ا ب��ه ت��رتیب زی��ر محاس��به و آزم��ون می ش��ود .

آزمون از نوع ناپ��ارامتری اس��ت و ب��رای ارزی��ابی همق��وارگی متغیره��ای ای در دو نمونه ) مستقل و یا غیر مس��تقل ( و ی��ا همق��وارگی توزی��عرتبه

یک نمونه با توزیعی که برای جامعه فرض شده است ،ب��ه ک��ار می رود .)اسمیرینف یک نمونه ای ( .

رود که متغیر ها رتب��ه ای باش��ند و توزی��عاین آزمون در مواردی به کار می متغیر رتبه ای را در جامعه بت��وان مش��خص نم��ود . این آزم��ون از ط��رق مقایسه توزیع ف��راوانی ه��ای نس��بی مش��اهده ش��ده در نم��وده ب��ا توزی��ع فراوانی های نسبی جامعه نجام می گیرد . این آزمون ناپ��ارامتری اس��ت و بدون توزیع است اما باید توزیع متغیر در جامعه ب��رای ه��ر ی��ک از رتب��ه های مقیاس رتبه ای در جامعه بطور نسبی در نظرگرفته شود ک��ه آن را

نامند.نسبت مورد انتظار می

توزی����ع.Hداده ها نرمال است :

توزی�����عH1داده ها نرمال نیست:

مقدار آزمون کلوموگروف اسمیرنفکل66

98.409114.3786

1104057

-0/104848469

تعداد م���انگین پ���ارامتر ه���ای

نرمالانحراف معیار

کامل حداکثر تفاوتمثبتمنفی

کولموگروف-اسمیرنف س��طع مح��نی داری) دو

طرافه((9-4جدول شماره)

–هم��ان ط��ور ک��ه از نتیج��ه آزم��ون نیک��وئی ب��ر ارزش کلوم��وگروف

.H است و بنابراین فرض 05.0 بیشتر از Sigاسمیرینف مشخص است ،

رد نشده است . بنابراین داده ها از توزی��ع نرم��ال ی��ا ط��بیعی پ��یروی میکنند .

- آزمون همبستگی پیرسون4-6

تحلیل همبستگی ابزاری آماری برای تعیین نوع و درجه رابطه یک متغ��یر کمی با متغیر کمی دیگر اس��ت . ض��ریب همبس��تگی یکی از معی��ار ه��ای مورد استفاده تعیین همبستگی دو متغ��یر می باش��د . ض��ریب همبس��تگی شدت رابطه و همچنین نوع رابطه ) مستقیم یا معک��وس ( را نش��ان می

است و در صورت ع��دم وجودرابط��ه بین متغ��یر1 تا -1دهد . ان ضریب برابر صفر میباشد .

این ضریب همبستگی ، روشی پارامتری اس��ت و ب��رای داده ه��ای توزی��ع های زیاد اس��تفاده می ش��ود . در ص��ورتی ک��ه تع��دادنرمال یا تعداد داده

داده ه��ا کم و ف��رض نرم��ال ب��ودن آن ه��ا معق��ول نباش��د از ض��ریب همبستگی دیگری استفاده می شود که مبتنی بر مق��ادیر اص��لی نب��وده و

بر اساس رتبه داده ها محاسبه می شود .

-آزمون همبستگی پیرسون با متغیر اول4-6-1همبستگی

کلمیزان تولید668000

66

1

66

همبس�تگی پیرس�ون م�یزانتولید

sigمقدار تعداد

1

66

668000

66

همبستگی پیرسون کلsigمقدار

تعداد(10-4جدول شماره)

. ردH اس��ت ف��رض 05.0 کم��تر از singب��ا توج��ه ج��دول از آن ج��ایی که میشود و همبستگ بن این دو متغیر وجود دارد. ضریب این همبستگی برا

است .0.668 داده 66

-آزمون همبستگی پیرسون با متغیر دوم :4-6-2کلمیزان تولید

668000

66

1

66

همبستگی پیرسون میزان تولیدsigمقدار

تعداد1

66

66800066

همبستگی پیرسون کلsigمقدار

تعداد(11-4جدول شماره)

. رد میHاس��ت ف��رض 05.0 کمتراز Sigبا توجه به جدول از آن جای که شود و همبستگی بین دو متغیر کیفیت محصول و اطالع��ات وج��ود دارد .

است .0/842 داده 66ضریب این همبستگی برای

-آزمون همبستگی پیرسون با متغیر سوم :4-6-3

هزینه های تولیدکل1

66

79200066

همبستگی پیرسون کلsigمقدار

تعداد792000

66

1

66

همبس��تگی پیرس��ون هزین��ههای تولید

sigمقدار تعداد

(12-4جدول شماره )

. ردH اس��ت ف��رض 05.0 کم��تر از Sigبا توجه به جدول از آن ج��ایی ک��ه می شود و همبستگی بین دو متغیر هزینه های تولید و فن��اوری اطالع��ات

است .0.792 داده 66وجود دارد . ضریب این همبستگی برای

-آزمون همبستگی با متغیر چهارم4-6-4

میزان همبستگیبهبود کاراییکل

825000

66

1

66

همبستگی پیرس��ونکاراییsigمقدار

تعداد

1

66

825000

66

همبستگی پیرس��ونکل

sigمقدار تعداد

(13-4جدول شماره)

. ردH اس��ت ف��رض 05.0 کم��تر از Sigبا توجه به جدول از آن ج��ایی ک��ه می شود و همبس��تگی بین دو متغ��یر بهب��ود ک��ارایی و فن��اوری اطالع��ات

است .0.825 داده 66وجود دارد . ضریب ان همبستگی برای

-بخش دوم : آزمون فرضیات :4-6-5

در این بخش برای آزمون فرضیات تحقیق از آزمون یک جامعه بر مبن��ایTاستفاده گردید . این آزمون در مواردی برای تشخیص ت��أثیر و ی��ا ع��دم

تأثیر یک متغیر یا متغیر ها در وضعیت مورد بررسی اس��تفاده می ش��ود . متغ�یر روی4به طور مثال جهت بررسی تأثیر ی��ا ع�دم ت�أثیر ه�ر ی��ک از

پدیده ای معین، از آن آزمون استفاده می کنم به طوری که اگر میانگین هر متغیری از حد معینی بیشتر بود ، آن متغیر در پدیده مورد نظ��ر م�وثر

تلقی می شود .

H.: μ μ H1 :

-فرصیه فرع اول4-6-5-1

سطح فناوری اطالعات در افزایش مق��دار تولی��د در ش��رکت پتروش��یمیپارس عسلویه تأثیر بسزایی داشته است .

شاخص های توصیفیمعیار خطای

میانگین انح��������راف

معیارتعدادمیانگین

میزان تولید464483.7734526.621266(14-4جدول شماره )

tنتایج آزمون

3= ارزش

آزمون

اطمین����ان%فاصله 95

سطحمعنی

مقداردرجه

اختالفپایینباالآزمونآزادیداریمیانگین

24.5488

22.693623.62121

0006550.855

میزانتولید

(15-4جدول شماره )

ت��وان% کمتر اس��ت می5با توجه به جدول ، مقادیر معنی داری آزمون از 3چنین برداشت کرد که میانگین این متغیر ها اختالف معنی داری با ع��دد

و در نظ��ر گ��رفتن عالمت آن در می ی��ابیم ک��هtدارند .با مراجعه به ع�دد بیشتر است . ب�ا توج�ه ب��ه ج��دول، می��انگین3میانگین متغیر اول از عدد

ب��االتر اس��ت . بن��ابراین3 است ، که از مق��دار 26.6212جدول برابر با % می95 پذیرفت��ه میش��ود، بن��ابراین ب��ا اطمین��ان H1. رد فرض Hفرض

توان گفت : سطح فن��اوری اطالع��ات در اف��زایش مق��دار تولی��د ش��رکتپتروشیمی پارس عسلویه تأثیر بسزایی داشته است .

-فرصیه فرعی دوم4-6-5-2

سطخ فناوری اطالعات در افزایش کیفیت محصول موثر بوده است .

خطای معیارمیانگین

انحرافمعیار

تعدادمیانگین

کیفیت582304.7306223.924266محصول

(16-4جدول شماره)

tنتایج آزمون

3= ارزش

آزمون

سطح95اطمینان%فاصله معنی

مقداردرجه

اختالفپایینباالآزمونآزادیداریمیانگین

22.0872

19.761320.92424

0006535.934

کیفیتمحصول

(17-4جدول شماره )

ت��وان% کمتر اس��ت می5با توجه به جدول ، مقادیر معنی داری آزمون از 3چنین برداشت کرد که میانگین این متغیر ها اختالف معنی داری با ع��دد

و در نظ��ر گ��رفتن عالمت آن در می ی��ابیم ک��هtدارند .با مراجعه به ع�دد بیشتر است . با توج�ه ب�ه ج�دول ، می�انگین3میانگین متغیر اول از عدد

باالترس��ت . بن��ابراین3اس��ت ، ک��ه از مق��دار 23.9242جدول براب��ر ب��ا % می95ش��ود، بن��ابراین ب��ا اطمین��ان پذیرفت��ه میH1. رد فرض Hفرض

توان گفت : سطح فناوری اطالع��ات در اف��زایش کیفیت محص��ول م��وثربوده است.

-فرضیه فرعی سوم4-6-5-3

سطح فناوری اطالعات باعث کاهش میزان هزینه های تولید در شرکتپتروشیمی پارس شده است

شاخص های توصیفی خطای معیار

میانگین انحرافمعیار

تعدادمیانگین

هزینه های73258.5.9514921.318266تولید

(18-4جدول شماره)

tنتایج آزمون

3= ارزش

آزمون

سطح95اطمینان%فاصله معنی

مقداردرجه

آزمونآزادیداریاختالف میانگینپایینباال هزینه19.781216.855118.318180006525.005

هایتولید

(19-4جدول شماره )

ت��وان% کم��تر اس��ت می5با توجه به جدول، مقادیر معنی داری آزمون از 3چنین برداشت کرد که میانگین این متغیر ها اختالف معنی داری با ع��دد

و در نظ��ر گ��رفتن عالمت آن در می ی��ابیم ک��هtدارند .با مراجعه به ع�دد بیشتر است . ب�ا توج�ه ب�ه ج�دول ، می�انگین3مانگین متغیر اول از عدد

باالترس��ت . بن��ابراین3 اس��ت ، ک��ه از مق��دار 21.3182جدول برابر ب��ا % می95 پذیرفت��ه میش��ود ،بن��ابراین ب��ا اطمین��ان H1. رد فرض Hفرض

توان گفت :سطح فناوری اطالعات باعث کاهش میزان هزینه های تولیددرشرکت پتروشیمی پارس عسلویه شده است .

-فرضیه فرعی چهارم4-6-5-4

سطح فن��اوری اطالع�ات در اف�زایش بهب��ود ک�ارایی و اث��ر بخش��ی م��وثراست

شاخص های توصیفی خطای معیار

میانگین انحرافمعیار

تعدادمیانگین

بهبود کارایی48626.3.9503926.545566(20-4جدول شماره)

tنتایج آزمون

3= ارزش

آزمون

سطح95اطمینان%فاصله معنی

مقداردرجه

آزمونآزادیداریاختالف میانگینپایینباال24.516

622.574323.5454

50006548.42

2 بهبود

کارایی(21-4جدول شماره )

ت��وان% کمتر اس��ت می5با توجه به جدول ، مقادیر معنی داری آزمون از 3چنین برداشت کرد که میانگین این متغیر ها اختالف معنی داری با ع��دد

و در نظ��ر گ��رفتن عالمت آن در می ی��ابیم ک��هtدارند .با مراجعه به ع�دد بیشتر است . ب�ا توج�ه ب��ه ج��دول، می��انگین3میانگین متغیر اول از عدد

یاالترس��ت . بن��ابراین3 اس��ت ، ک��ه از مق��دار 24.5455جدول برابر ب��ا % می95ش��ود، بن��ابراین ب��ا اطمین��ان پذیرفت��ه میH1. رد فرض Hفرض

توان گفت :سطح فناوری اطالعت در افزایش بهبود کارایی و اثربخش��یموثر است .

-اولویت بندی هر یک از ابعاد و گزینه ها :4-7

- رتبه بندی هر یک از متغیر های تحقیق :4-8

به منظور اولویت بندی هر یک از متغیر ها ، آزمون فری��دمن گرفت��ه ش��دکه نتایج آن به تفکیک هر یک گزینه های در آمده آورده شده است .

-آزمون فریدمند برای گزینه های میزان تولید4-8-1

می�������انگیناولویترتبه

1352476

4.824.064.483.924.303.183.23

1234567

(22-4جدول شماره )

و1با توجه به جدول میزان تولی��د ب��االترین اول��ویت مرب��وط ب��ه س��ئوال می باشد . آماره آزم��ون و س��طح6پایین ترین اولویت مربوط به سئوال

معنی داری در جدول زیر آمده است .

66744.498

6000

تعدادکای اسکوثردرجه آزادی

Sigمقدار(23-4جدول شماره)

-آزمون فریدمن برای گزینه های کیفیت محصول :4-8-2

رتبه ها میانگیناولویت

رتبه

148

1312119

10

4.453.703.273.804.044.224.52

89

1011121314

(24-4جدول شماره )

و14با توجه به جدول کفیت محصول باالترین اولویت مربوط به سئوال میباشد . آماره آزمون و س��طح10پایین ترین اولویت مربوط به سئوال

معنی داری در جدول زیر آمده است .

سطح معنی داری آزمون66

24.6996

000

تعدادکای اسکوثردرجه آزادی

Sigمقدار(25-4جدول شماره )

-آزمون فرید من برای گزینه های هزینه های تولید :4-8-3

رتبه هامیانگین رتبهاولویت

15161720182119

5.504.424.013.603.233.783.46

15161718192021

(26-4جدول شماره )

15 های تولید باالترین اولویت مربوط به س��ئوال با توجه به جدول هزینه می باش��د . آم�اره آزم�ون و19و پایین ترین اولویت مربوط ب��ه س��ئوال

سطح معنی داری در جدول زیر آمده است سطح معنی داری آزمون

6678.768

6000

تعداد کای

اسکوثر درجهآزادیSigمقدار

(27-4جدول شماره )

-آزمون فرید من برای گزینه های بهبود کارایی :4-8-4

رتبه هامیانگین رتبهاولویت

28262723242522

3.053.823.653.454.704.444.89

22232425262728

(28-4جدول شماره )

و28با توجه به جدول بهبود کارایی باالترین اولویت مرب��وط ب��ه س��ئوال می باش��د . آم��اره آزم��ون و22پایین ترین اول��ویت مرب��وط ب��ه س��ئوال

سطح معنی داری در جدول زیر آمده است .

سطح معنی داری آزمون66

58.6786

000

تعدادکای اسکوثردرجه آزادی

Sigمقدار(29-4جدول شماره )

-اولویت بندی هر یک از ابعاد :4-9

.Hاولویت های ابعاد یکسان است :H1دست کم دو اولویت متفاوت است :

از آزمون فرید من برای بررسی یکسان بودن اولویت بندی )رتبه بن��دی( تعدادی از متغ��یر ه��ای وابس��ته توس��ط اف��راد اس��تفاده می ش��ود. نتیج��ه آزمون شامل دوخروجی می باشد. خروجی اول آم��اریت وص��یفی اس��ت

های هر متغیر را نشان می دهد. هر چقدر میانگین رتب��هکه میانگین رتبهها بزرگتر باشد، اهمیت آن متغیر بیشتر است.

رتبه ها میانگین رتبه

ها3.052.201.643.11

میزان تولیدکیفیت

محصولهزینه های تولید

بهبود کارایی(30-4جدول شماره )

با توجه به جدول یک از متغیرهای موثر بر فن��اوری اطالع��ات رتب��ه بن��دی شده اند . با توجه به نتیجه جدول بهبود کارایی باالترین اول��ویت و هزین��ه

های تولید پایین ترین اولویت را دارا می باشد. سطح معنی داری آزمونو آماره آزمون جدول زیر نشان داده شده است .

سطح معنی داری66

177.6224

000

تعدادکای اسکوئردرجه آزادی

Sigمقدار(31-4جدول شماره )

فصل پنجمنتیجه گیری

تفسیر و پیشنهادات

-مقدمه1-5

در این فصل با توجه به تجزیه و تحلی��ل داده ه��ای جم��ع آوری ش��ده و نت��ایج بدست آمده از تحقیق حاضر به نتایج نهایی و کاربری تحقیق می پ��ردازیم و همچنین با ارائه پیش��نهادات و توص��یه ه��ا ب��ه دیگ��ر محققین در جهت انج��ام

تحقیقات وسیع تر و کاربردی تر ارائه خواهیم داد .

-نتیجه گیری5-2

در این بخش به ارائه فرضیات تحقیق و نتایج حاصله از آزم�ون ه�ای آم�اری پرداخته شده ، آنگه با اتکا به ادبیات تحقیق نتایج حاص��له از آزم��ون فرض��یه

ها به ارائه پیشنهادات می پردازیم .

-نتیجه حاصله از فرضیه اول :5-2-1

بک��ارگیری فن��اوری اطالع��ات م��وجب اف��زایش مق��دارت تولی��د در ش��رکتپتروشیمی پارس عسلویه شده است .

% کمتر است می ت��وان5( مقادیر دارای آزمون از 16-4با توجه به جدول ) 3چنین برداشت کرد که میانگین این متغیر ه��ا اختالف مع��نی داری ب��ا ع��دد

و در نظ��ر گ��رفتن عالمت آن در می ی��ابیم ک��هtدارن��د. ب��ا مراجع��ه ب��ه ع��دد بیشتر است. با توجه به جدول، میانگین ج��دول3میانگین متغیر اول از عدد

. رد وH باالتر است بانبراین فرض 3 است ، که از مقدار 26.6212برابر با

% می ت��وان گفت:95 پذیرفت��ه می ش��ود ، بن��ابراین ب��ا اطمین��ان H1ف��رض س��طح فن��اوری اطالع��ات در اف��زایش مق��دار تولی��د در ش��رکت پتروش��یمی

پارس عسلویه تأثیر بسزایی داشته است .

-نتیجه حاصله از فرضیه دوم :5-2-2

% کم��تر اس��ت5( ، مق�ادیر مع��نی داری آزم��ون از 17-4با توجه به جدول ) می توان چنین برداشت کرد که میانگین این متغیر ها اختالف معنی داری ب��ا

و در نظر گرفتن عالمت آن در می یابیم کهt دارند. با مراجعه به عدد3عدد بیشتر است. با توجه به جدول، می��انگین ج��دول3مانگین متغیر اول از عدد

. ردH باالترس��ت . بن��ابراین ف��رض 3 است، که از مقدار 23.9242برابر با % می ت��وان گفت :س��طح95 پذیرفته میشود، بنابراین با اطمینان H1فرض

فناوری اطالعات در افزایش کیفیت محصول موثر بوده است .

-نتیجه حاصله ازفرضیه سوم :5-2-3

-% کمتر اس��ت می5( ، مقادیر معنی داری آزمون از 18-4با توجه به جدول)توان چنین برداشت کرد که میانگین این متغیر ها اختالف معنی داری با عدد

و در نظ��ر گ��رفتن عالمت آن در می ی��ابیم ک��هt دارند .با مراجعه ب��ه ع��دد3 بیشتر است. با توجه به جدول، میانگین ج��دول3میانگین متغیر اول از عدد

. ردH باالتر اس��ت. بن��ابراین ف�رض 3 است، که از مقدار 26.6212برابر با % میت��وان گفت: س��طح95 پذیرفته میشود، بن��ابراین ب��ا اطمین��ان H1فرض

فناوری اطالعات باعث کاهش میزان هزینه های تولید در شرکت پتروشیمیپارس شده است.

-نتیجه حاصله از فرضیه چهارم :5-2-4

% کم��تر اس��ت می ت��وان5با توجه به جدول، مقادیر معنی داری آزم��ون از 3چنین برداشت کرد که میانگین این متغ��یر ه��ا اختالف مع��نی داری ب��ا ع��دد

و در نظ��ر گ��رفتن عالمت آن در می ی��ابیم ک��هtدارن��د. ب��ا مراجع��ه ب��ه ع��دد بیشتر است. با توجه به جدول، میانگین ج��دول3میانگین متغیر اول از عدد

. ردH باالترس�ت. بن�ابراین ف�رض 3 است، ک�ه از مق�دار 26.5455برابر با % می ت��وان گفت:95 پذیرفت��ه می ش��ود، بن��ابراین ب��ا اطمین��ان H1ف��رض

سطح فناوری اطالعات در افزایش بهبود کارایی و اثر بخشی موثر است .

-محدودیت های تحقق :5-3

هر تحقیقی در زمان اجرا دارای مشکالت و محدودیت های است که ب��رخیدر اختیار محقق و برخی خارج از کنترل محقق می باشد.

از جمل��ه : کمب��ود من��ابع ، اطالع�اتکم بعض��ی از پرس��ش ش��ونده ه�ا ، ع�دماستقبال بعضی از کارکنان ، و .....

-تفسیر نتایج تحقیق5-4

با توجه به نت��ایج بدس��ت آم�ده این تحقی�ق فرض�یه اول ک�ه ت��أثیر بک�ارگیری فناوری اطالعات موجب افزایش مقدار تولید در شرکت پتروشیمی شده را

کند که با نتیجه فرضیه سوم تحقیق آقای جمال بوستان به اس��تادبررسی می دانشگاه ش��هید بهش��تی تحت عن��وان81راهنمایی آقای دکتر رضاییان سال

بررسی رابطه فناوری اطالعات و سیستم های اطالعاتی با اندازه س��ازمان استقرار تکنولوژی اطالعاتی که منجر به بهبود تصمیم گ��یری م��دیران ش��ده

است را تایید می نماید .

همچنین فرضیه دوم که تأثیر بک��ارگیری فن��اوری اطالع��ات م��وجب اف��زایش کیفیت محصول در شرکت پترو ش��یمی ش��ده را بررس��ی می کن��د ب��ا نتیج��ه فرضیه تحقیق آقای محم��د س��رابی می��انجی ب��ه راهنم��ایی آق��ای دک��تر س��ید حسن صالح نژاد تحت عنوان بررسی تأثیر مکانیزاسیون بر عملک��رد ش��عب

بانک تجارت استان زنجان یع�نی اس��تقرار تکنول�وژی اطالع�اتی ب�ر عملک��رد شعب بانک تجارت استان زنجان موثر است مطابقت دارد و آن را تأیید می

کند.

همچنین فرضیه سوم که تأثیر بکارگیری فناوری اطالعات در ک��اهش م��یزان هزینه های تولید درشرکت پتروشیمی ش��ده را بررس��ی می کن��د ب��ا فرض��یه تحقیق آقای قاسم قربانی به راهنم��ای آق��ای دک��تر علی ت��رابی تحت عن��ون بررسی اثرات تکنولوژی اطالعات بر عملکرد اقتصادی سازمان منطقه آزاد

یعنی فناوری اطالعات بر کاهش نسبی هزین��ه82 تا 77قشم در سال های ها در سازمان منطقه آزاد قشم موثر بوده است مطابقت دارد.

همچنین فرضیه چهارم که تأثیر بکارگیری فناوری اطالعات در افزایش بهره وری در شرکت پتروشیمی شده را بررسی می کند با فرضیه تحقی��ق آق��ای عموزاده به راهنمای آقای کیومرص نی��از آذری تحت عن��وان بررس��ی اث��رات تکنول��وژی اطالع��ات ب��ر به��ره وری س��ازمان آم��وزش و پ��رورش اس��تان مازندران یعنی استقرار تکنولوژی اطالعاتیدر بهره وری سازمان آم��وزش و

پرورش استان مازندران موثر است مطابقت دارد و آن را تأیید می کند .

-پیشنهاد ها5-5

با توجه به بررسی های میدانی تحقی��ق و تحقیق��ات مش��ابه پیش��نهادات زی��ر جهت بکارگیری فناوری اطالعات در بهبود عملکرد شرکت پتروشیمی پارس

عسلویه به شرح زیر ارائه می گردد .

ای و تمرکز به شبکه داخلی شرکت پتروش��یمی های رایانهافزایش سیستم-1 پارس عسلویه بر اساس فرضیه سوم که موجب کاهش هزینه های پرسنلی

و اداری گردد . ایجاد سیستم یکپارچه و تهیه سیستم های ن��رم اف��زاری جهت بهب��ود برنام��ه-2

ریزی و کنترل پروژه در شرکت پتروشیمی پارس عسلویه جذب و بکارگیری مهندسین فناوری اطالعات ) متخصص��ین س��خت اف��زار و-3

نرم افزار ( جهت بهبود و ارتقای سطح دانش کارشناسان فنی و کارکنان

مکانیزه نمودن سیستم فرآیند تولی��د و سیس��تم انب��ار داری و ک��اهش هزین��ه-4های انبار داری .

آموزش مستمر کارشناسان و مهندس��ین و ب��روز نم��ودن دانش رایان��ه ای و-5آموختن فناوری نوین دنیا .

منابع تحقیق

منابع فارسی

مقاله : قطبوعی-میالد، " نقش فن��اوری اطالع��ات ب��ر نح��وه عملک��رد-1(2012مدیریت منابع انسانی " )

اسماعیل ، "تأثیر فناوری اطالعات ب��ر س��ازمان ،–مقاله: حسن پور -2(2007جامعه ، فرد ")

مقال��ه : نق��و ف��رد- محم��د ، زاه��دی ادیب- محس��ن ، " نقش فن��اوری-3(2007اطالعات در برنامه ریزی منابع سازمان " )

مقاله رئیسی-غالمعلی، خاکبار-حس��ن ، " ت��أثیر فن��اوری اطالع��ات ب��ر-4مدیریت کیفیت جامع "

، " انقش فن��اوری اطالع��ات در تولی��د1383مقاله: مرتض��وی-محسن-5- شهریور ماه148وساخت ، تدبیر/شماره

مقاله: جیدری فیروز-فرضعلی ، ت��وکلی مق��دم-رض��ا، " نقش فن��اوری-6اطالعات در کاهش هزینه های کیفیت سازمان ها "

( ، کت��اب » به��ره وری « ،1383ابطحی ، سید حسن و بابک ک��اظم )-7تهان ، موسسهمطالعات پژوهش های بازرگانی

. تحلی��ل و محاس��به به��ره وری . انتش��ارات نش��ر1378اورعی ، ک.، -8علوم دانشگهی

، " نقش سیس��تم ه��ای1384 سید مهدی/خس��روی-محبوبه– الوانی -9اطالعاتی مدیریت در تصمیم گیری " فصل نامه مطالعات مدیریت .

واحد امور اداری ، آموزش شرکت پتروشیمی پارس عسلویه .-10 اینترنت ، " نقش و اهمیت فناوری اطالعات درصنعت نفت " / دانش-11

نامه رشد .

منابع انگلیسی :

1-drucher.p.(2001)the essential drucher.Oxford uk:butterworth-

Heinemann.ir

Hedelin lisbeth : allood cart martin(2002).It and strategic dexision

making.Jornal of industrial management and data system.vol. 102.

No3.125

Chiang. Ci.(2003) decision making habitual domains

andinformationtechnology & decision making vol. no.1T p5-26

ضمائمتحقیق

به نام خدا

پاسخگوی گرانی

پرسشنامه حاضر به منظور » بررسی ت��أثیر فن��اوری اطالع��ات ب��ر عملک��رد تولیدی شرکت پتروشیمی پارس عسلویه از منظر م��دیران و کارکن��ان ادری و فنی « طراحی شده و بدین منظور شاخص های مورد نظر در ی��ک طی��ف

سئوال28پنج گزینه مورد سئوال قرار گرفته اند . پرسشنامه موجود حاوی می باشد که خواهشمند است پس از مطالعه دقیق هرعب��ارت گزین��ه م��ورد نظر خود را انتخاب کنید . پیشاپیش از همکاری صمیمانه و دقت نظر شنادر ارائه پاسخ های مناسب که منجرب��ه تحلیلی واق��ع بینان��ه از وض��عیت موج��ود

خواهدشد کمال تشکررا دارم

:2زن جنسیت : مرد -1 سازمانی پست - -مدرک تحصیلی :3

54321ارزش هر پاسخردیفخشرح سوال

زتاز

حدود

ی

کم

خکم

آیا فناوری اطالعات فرآیند تصمیم گیری در برنامه ریزی تولی��د را بهب��ود1بخشیده است ؟

فناوری اطالعات تا چه اندازه دسترسی به عوامل تولی��د ) م��واد اولی��ه ،2ماشین آالت و ....( موثر بوده است ؟

آیا فناوری اطالعات بر کنترل و نظارت بیشتر در خط تولید تأثیر دارد ؟3 فناوری اطالعات موجب افزایش کارآیی انگ��یزش کارکن��ان و مهندس��ین4

در امر تولید شده است ؟ فن��اوری اطالع��ات ب��ازخور اطالع��ات و داده ه��ا را در خ��ط تولی��د بهب��ود5

بخشیده است ؟ ت��ا چ��ه ان��دازه فن��اوری اطالع��ات م��وجب مک��انیزه ش��دن خ��ط تولی��د و6

افزایش راندمان تولید شده است ؟

ب��ه نظ��ر ش��ما فن��اوری اطالع��ات ب��اعث اص��الح فرآین��د تولی��د و ک��اهش7ضایعات شده است ؟

استفاده از فناوری اطالعات در کن��ترل دقی��ق کیفیت محص��ول و ارتق��اء8درصد آن چه نقشی دارد ؟

آیا فناوری اطالع��ات م��وجب تس��هیل ام��ور ط��راحی و نمودارپروس��ه تولی��د و9کیفیت و هزینه شده است؟

10

آی��ا فن��اوری اطالع�ات م��زیت رق��ابتی ) ارتق��اء ، کیفیت محص��ول ( رادرشرکت ایجاد می کند ؟

11

فن���اوری اطالع���ات در ج���ذب کارکن���ان مس���تعد جهت اف���زایش کیفیمحصوالت شرکت مفید است ؟

12

فن��اوری اطالع��ات ارتب��اط درون س��ازمانی را در کن��ترل فرآین��د بهب��ودکیفیت مقررساخته است ؟

13

فناوری اطالعات تأثیری بر افزایش دانش فنی مسئولین فنی درراستایاهداف کیفی دارد ؟

14

فناوری اطالعات موجب ارزشیابی و ارزیابی عملکرد کارکنان )ران��دمانکیفی ( می شود ؟

15

فناوری اطالعات چه اندازه تأثیر بر کاهش هزینه های تولیدی در شرکتپتروشیمی پارس دارد ؟

16

فناوری اطالعات چه اندازه تأثیر بر کاهش هزینه ه��ای مص��رفی م��واد ،انرژی و .... دارد ؟

17

آیا فناوری اطالعات بر کاهش هزینه های خرید تجه�یزات ، ماش��ین آالتخط تولید موثر است ؟

18

آیا فناوری اطالعات موجب جلوگ��یری از دوب��اره ک��اری و ک��اهش هزین��ههای پرت شده است ؟

19

استفاده از فناوری اطالع��ات م��وجب ک��اهش ران��دمان س��اعت ک��اری وهزینه اضافی می شود ؟

20

فناوری اطالعات موجب کاهش هزینه های اداری ، خدماتی و تعم��یراتیشده است ؟

21

فن��اوری اطالع��ات تع��داد کارکن��ان ) هزین��ه ه��ای پرس��نلی ( ش��رکت راکاهش داده است ؟

22

فناوری اطالعات هزینه های بازاریابی و فروش را کاهش داده است ؟

23

آیا فن�اوری اطالع�ات از طری�ق ارائ�ه خ�دمات جدی�د ب�ر به�ره وری اث�رمیگذارد ؟

24

آی�ا فن�اوری اطالع�ات از طری�ق ص�رفه ج�ویی در هزین��ه ه�ا ت�أثیری ب�رافزایش بهره وری دارد ؟

25

فناوری اطالعات با نو آوری طراحی محصوالت ب��ر به��ره وری ت��أثیر میگذارد ؟

26

فناوری اطالعات با روش های نوین تولید بر بهره وری اثر می گذارد ؟

27

تا چه اندازه فناوری اطالعات از طریق تعمیق سرمایه م��وجب اف��زایشبهره وری می شود ؟

28

آیا فناوری اطالعات با استفاده از عوام��ل انس��انی و تش��کیالت ف��نی ب��ربهره وری اثر می گذارد .

پاسخگوی گرام با تشکر از همکاری صggمیمانه تggان ، خواهشggمند است در صورت نیاز به توضgیحات اضgافی توضggیحات خgود را در

ادامه پرسشنامه مرقوم فرمائید .

Abstract:

In recent decades, modern technology ,information on the status and

performance of many community organizations

Who has effect of substantially parallel to the tremendousprogress has been

made in this area

The fate of communities, organizations and individuals over the past every

day there are nods to modern information technology.

Obviously, this situation is increasingly recognizing the importance of

information technology.Given these facts, It must be said that the IT

environment isconsidered one of the most important factors that affect the

location, function and fate of communities, organizarions and individuals

will have series effects.

In this study, the role of information technology in the South pars Pars

Petrochemical Companyevaluated the impact of IT on the productivity,

product quality, reduce production costs, increase efficiency and

effectiveness were studied.