(1)

f

การลดความเสยงของการบาดเจบจากการท างานโดยหลกการทางการยศาสตร

กรณศกษา สหกรณกองทนสวนยางพจตร จ ากด Work Injury Risk Reduction Utilizing Ergonomics Principles:

A Case Study of Pijit Rubber Fund Cooperative Ltd.

นธเศรษฐ เพชรจ Nithisate Petju

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวศวกรรมอตสาหการและระบบ

มหาวทยาลยสงขลานครนทร A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of

Master of Engineering in Industrial and Systems Engineering Prince of Songkla University

2555 ลขสทธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

(2)

ชอวทยานพนธ การลดความเสยงของการบาดเจบจากการท างานโดยหลกการทางการยศาสตร กรณศกษา สหกรณกองทนสวนยางพจตร จ ากด

ผเขยน นายนธเศรษฐ เพชรจ สาขาวชา วศวกรรมอตสาหการและระบบ อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก คณะกรรมการสอบ ประธานกรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.องน สงขพงศ) (รองศาสตราจารยสมชาย ชโฉม) กรรมการ อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม (ผชวยศาสตราจารย ดร.องน สงขพงศ) กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.กลางเดอน โพชนา) (ผชวยศาสตราจารย ดร.กลางเดอน โพชนา) กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.พรชย พฤกษภทรานนต) กรรมการ (รองศาสตราจารย ดร.ยทธชย บรรเทงจตร) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร อนมตใหนบวทยานพนธฉบบน เปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวศวกรรม อตสาหการและระบบ

(ศาสตราจารย ดร.อมรรตน พงศดารา) คณบดบณฑตวทยาลย

(3)

ขอรบรองวา ผลงานวจยนเปนผลมาจากการศกษาวจยของนกศกษาเอง และขอขอบคณผทมสวนเกยวของทกทานไว ณ ทน

ลงชอ (ผชวยศาสตราจารย ดร.องน สงขพงศ) อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ลงชอ (นายนธเศรษฐ เพชรจ) นกศกษา

(4)

ขาพเจาขอรบรองวา ผลงานวจยนไมเคยเปนสวนหนงในการอนมตปรญญาในระดบใดมากอน และไมไดถกใชในการยนขออนมตปรญญาในขณะน

ลงชอ (นายนธเศรษฐ เพชรจ) นกศกษา

(5)

ชอวทยานพนธ การลดความเสยงของการบาดเจบจากการท างานโดยหลกการทางการยศาสตร กรณศกษา สหกรณกองทนสวนยางพจตร จ ากด

ผเขยน นายนธเศรษฐ เพชรจ สาขาวชา วศวกรรมอตสาหการและระบบ ปการศกษา 2555

บทคดยอ งานวจยนมวตถประสงคเพอ ลดความเสยงตอการบาดเจบอนเนองมาจากการท างานของเจาหนาทสหกรณกองทนสวนยางพจตร จ ากด จากการใชแบบสอบถามและสมภาษณเจาหนาทสหกรณกองทนสวนยางพจตร จ ากด สรปไดวาเจาหนาททมอาการเจบปวดสวนใหญมาจาก สถานงานรบซอน ายาง และมคาดชนความไมปกต (AI) สงมากทสดเมอเทยบกบสถานงานอน คอมคาเฉลย 3.35 ซงหมายถง จ าเปนตองไดรบการแกไข จากนนจงน าเจาหนาทซงมทงหมด 5 คนในสถานงานรบซอน ายาง มาท าการวเคราะห 2 ตวแปร คอ RULA และ EMG ขณะท างานปกต จากการศกษาการท างานของเจาหนาทและประเมนคาคะแนนทาทางการท างาน (RULA) พบคาเฉลย 6.03(±1.44) คะแนน อยในระดบสงซงบงบอกวาการท างานอยในสภาพไมเหมาะสม ควรมการปรบปรงการท างาน และคากระแสไฟฟาในกลามเนอขณะท างาน (EMG) ทบรเวณหลงสวนบนใชต าแหนงของกลามเนอ trapezius (ซายและขวา) และในขณะทบรเวณหลงสวนลางใชต าแหนงของกลามเนอ erector spinae (ซายและขวา) พบวามคา 47.52(±7.77)%, 42.29(±8.82)%, 50.08(±5.06)% และ 45.67(±3.74)% ของคากระแสไฟฟาสงสดของกลามเนอ (MVE) ตามล าดบ ดงนนการปรบปรงสถานงานเพอปรบเปลยนสภาพการท างานจงเปนสงสมควร เพอลดปญหาไดเปลยนวธการท างานใหมโดยใชอปกรณทชวยในการเทและเคลอนยายถงน ายางทไดออกแบบมาชวยใหทาทางการท างานดขน หลงการปรบปรงสถานงานพบวาคาคะแนนทาทางการท างานมคาเฉลย 3.85(±1.53) หรอลดลง 36.15% และส าหรบคากระแสไฟฟาในกลามเนอทง 4 ต าแหนงขางตนมคา 19.33(±4.01)%, 21.17(±5.90)%, 17.29(±1.62)% และ 17.95(±1.74)% ตามล าดบ และสามารถลดรอบเวลาการท างานลงได 64%

(6)

Thesis Title Work Injury Risk Reduction Utilizing Ergonomics Principles: A Case Study of Pijit Rubber Fund Cooperative Ltd. Author Mr. Nithisate Petju Major Program Industrial and Systems Engineering Academic Year 2012

ABSTRACT The objective of this thesis was to reduce work injury risk of workers in Pijit rubber fund cooperative Ltd. As the results of health survey, the workers in the rubber latex receiving had highest average abnormality index (AI) of 3.35 indicated that the improvement to reduce work injury risk of the workers must be sought. All 5 workers in this area were investigated in 2 variables: Rapid Upper Limb Assessment (RULA) and Electromyography (EMG). After careful consideration of the working postures, the average value of RULA 6.03(±1.44) was found. Due to the high RULA value, the improvement to reduce work injury risk of the workers must be proposed. Also the surface electromyography (EMG) was used to measure the activities of the related muscles (left & right trapezius and left & right erector spinae). The percentages of the working EMG comparing to the Maximum Voluntary Electromyography (MVE) were 47.52(±7.77)%, 42.29(±8.82)%, 50.08(±5.06)% and 45.67(±3.74)% respectively. Therefore, the redesign of the workstation in this department should be carried out to improve the situation. To reduce the problem, the working method was changed and new pouring equipment was designed. After improvement, it was found that the values of RULA were decreased to 3.85(±1.53) or 36.15% reduction. For the EMG values of the 4 muscles, the percentages of working EMG were 19.33(±4.01)%, 21.17(±5.90)%, 17.29(±1.62)% and 17.95(±1.74)% respectively, and the cycle time was reduced 64%.

(7)

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบสมบรณเลมนส าเรจลลวงไปไดดวยความชวยเหลออยางดยงของ ผชวยศาสตราจารย ดร.องน สงขพงศ และผชวยศาสตราจารย ดร.กลางเดอน โพชนา ซงเปนอาจารยทปรกษาและอาจารยทปรกษารวมตามล าดบซงไดใหค าแนะน า ขอคดเหนตางๆ ทเกยวของกบการด าเนนงาน จงขอขอบพระคณอาจารยทงสองทไดใหความชวยเหลอในการด าเนนการวจยในครงนมา ณ ทนดวย ขอขอบพระคณรองศาสตราจารยสมชาย ชโฉม ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ ผชวยศาสตราจารย ดร.พรชย พฤกษภทรานนต และรองศาสตราจารย ดร.ยทธชย บรรเทงจตร กรรมการสอบวทยานพนธ ทใหความกรณาแนะน าทวงตงและตรวจทานแกไขวทยานพนธเพมเตม อนท าใหวทยานพนธฉบบนถกตองและสมบรณมากยงขน ขอขอบพระคณบดา และมารดาผใหก าเนดเลยงดเอาใจใส อบรมใหประพฤตในสงทดถกตองตามธรรมนองคลองธรรม ตลอดจนสงเสรมในการศกษาไดอยางดทสด และทายสดนขอขอบพระคณบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร ทสนบสนนทนเพมเตมในการด าเนนงานวจย ผวจยหวงวารายงานเลมนจะเปนประโยชนในการศกษาและกอใหเกดการพฒนาใหดยงขน นธเศรษฐ เพชรจ

(8)

สารบญ หนา

บทคดยอ (5) กตตกรรมประกาศ (7) สารบญ (8) รายการตาราง (10) รายการภาพประกอบ (11) บทท 1 บทน า 1 1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 การส ารวจเอกสาร 3 1.3 วตถประสงคของงานวจย 7 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 8 1.5 ขอบเขตงานวจย 8 2 ทฤษฎทเกยวของ 9 2.1 การวเคราะหสภาพปจจบน 9 2.2 การก าหนดแนวทางการปรบปรงการท างาน 11 2.3 การส ารวจสขภาพของพนกงาน 14 2.4 การวเคราะหทาทางการท างาน 15 2.5 หลกทวไปในการออกแบบงานและสถานทปฏบตงาน 16 2.6 ทาทางการท างาน 19 2.7 ทาทางการท างานทเหมาะสมตามหลกการยศาสตร 20 2.8 การวดขนาดสดสวนรางกาย 21 2.9 การใชขอมลขนาดสดสวนรางกายในการออกแบบ 24 2.10 แนวทางของการออกแบบตามแนวทางการยศาสตร 26 2.11 ไฟฟาของกลามเนอและประสาท 26 2.12 การวดกระแสไฟฟากลามเนอ 27 2.13 การก าหนดกลมตวอยาง 28 3 วธด าเนนการวจย 31 3.1 ประชากรและกลมตวอยาง 32 3.2 การส ารวจสขภาพ 33 3.3 การศกษาและวเคราะหการท างาน 33 3.4 การประเมนความเสยงของการท างาน 34 3.5 การวดขนาดสดสวนรางกาย 37 3.6 การออกแบบและปรบปรงสถานงาน 39 3.7 วธวเคราะหผลขอมลทางสถต 39

(9)

สารบญ (ตอ) หนา 4 ผลการด าเนนงานวจย 40 4.1 ผลส ารวจสขภาพและสมภาษณพนกงาน 40 4.2 ผลการศกษาสภาพการท างานในสหกรณการยาง 46 4.3 ผลการวเคราะหขนตอนการท างานสถานงานรบซอน ายาง 50 4.4 ผลการประเมนการท างานสถานงานรบซอน ายางกอนการปรบปรง 60 4.5 ผลการวดขนาดสดสวนรางกาย 68 4.6 ผลการปรบปรงสถานงานใหม 71 4.7 ผลการประเมนการท างานสถานงานรบซอน ายางหลงการปรบปรง 92 4.8 ผลการเปรยบเทยบการท างานกอนและหลงปรบปรง 95 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ 100 5.1 สรปผลการวจย 100 5.2 อภปรายผล 102 5.3 ขอเสนอแนะ 102 บรรณานกรม 104 ภาคผนวก 110 ประวตผเขยน 166

(10)

รายการตาราง ตารางท หนา 2.1 สญลกษณแผนภม 5 สญลกษณ 10 2.2 เทคนคการตงค าถาม 5W1H และหลกเกณฑ ECRS 13 2.3 ต าแหนงในการวดสดสวนรางกาย 22 4.1 คะแนนคา AI ของเจาหนาทแตละสถานงาน 43 4.2 คะแนนทาทางการท างานของสถานงานกอนปรบปรง 50 4.3 กระบวนการท างานพนทรบซอน ายางกอนการปรบปรง 52 4.4 การวเคราะหขนตอนเคลอนถงน ายางมายงจดกรอง 54 4.5 การวเคราะหขนตอนกรองน ายางสถงอลมเนยม 55 4.6 การวเคราะหขนตอนเคลอนถงอลมเนยมไปยงตาชง 56 4.7 การวเคราะหขนตอนชงน าหนกและตวงตวอยาง 57 4.8 การวเคราะหขนตอนเคลอนถงอลมเนยมไปยงบอพก 58 4.9 การวเคราะหขนตอนเทน ายางลงบอพก 59 4.10 ผลคะแนนทาทางการท างานสถานรบซอน ายาง 61 4.11 คะแนนทาทางในขนตอนกรองน ายางสถงอลมเนยม 62 4.12 คะแนนทาทางในขนตอนเทน ายางลงสบอพก 63 4.13 คาสญญาณไฟฟาทกลามเนอหลงกอนปรบปรง 66 4.14 คาขนาดสดสวนรางกาย 68 4.15 กระบวนการท างานทจดรบซอน ายางหลงปรบปรง 75 4.16 ผลการประเมนทาทางการท างานหลงปรบปรง 93 4.17 คาสญญาณไฟฟาของกลามเนอหลงหลงการปรบปรง 94 4.18 เปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนทาทางการท างานกอนและหลงการปรบปรง 96 4.19 เปรยบเทยบคา EMG กบ MVE กอนและหลงการปรบปรง 98 4.20 เวลาทใชในการปฏบตงานกอนและหลงการปรบปรง 99

(11)

รายการภาพประกอบ ภาพประกอบท หนา 2.1 ต าแหนงในการวดสดสวนรางกาย 23 3.1 ขนตอนการด าเนนงานวจย 31 3.2 แบบฟอรมการวเคราะหกระบวนการท างาน 33 3.3 ชดวดก าลงสถต 35 3.4 อเลกโทรด 36 3.5 ต าแหนงทตดอเลกโทรดบนกลามเนอ 36 3.6 เครองขยายสญญาณไฟฟา 37 3.7 ชดเครองมอวดขนาดสดสวนรางกาย 38 3.8 ตวอยางการวดขนาดสดสวนรางกายชาย 38 3.13 ตวอยางการวดขนาดสดสวนรางกายหญง 38 4.1 แผนภมแสดงจ านวนพนกงานทมอาการเจบปวดสวนตางๆ ของรางกาย 40 4.2 ตวอยางแบบส ารวจสขภาพพนกงานของเจาหนาทคนหนง 41 4.3 ตวอยางแบบสมภาษณพนกงานของเจาหนาทคนหนง 44 4.4 สภาพการท างานสถานรบซอน ายาง 47 4.5 สภาพการท างานสถานท ายางแผนรมควน 48 4.6 แผนผงของสหกรณการยางกอนการปรบปรง 51 4.7 การกรองน ายางกอนปรบปรง 72 4.8 ทกรองแบบเกาและทกรองแบบใหม 72 4.9 ระดบความสงทของบอพกน ายางและบอท ายางแผน 73 4.10 แผนผงของสหกรณการยางหลงการปรบปรง 74 4.11 อปกรณชวยเทและเคลอนยาย 76 4.12 การใชงานของอปกรณทออกแบบ 77 4.13 โครงสรางทใชท าอปกรณ 78 4.14 แนวแรงของน าหนก 78 4.15 การถายน าหนกของน ายาง 79 4.16 ความสมพนธของการวดขนาดของมอกบขนาดของทจบ 80 4.17 ระดบความสงในการท างาน 81 4.18 ระดบความสงของทจบ 82 4.19 ทจบแบบเกลยวสามารถหมนไดรอบแกนจบ 82

(12)

รายการภาพประกอบ (ตอ) ภาพประกอบท หนา 4.20 การเบยงเบนของขอมอและขอมอทตรงตามสรระ 83 4.21 การเคลอนไหวของแขนตามสรระ 83 4.22 ระยะเออมไปขางหนา 84 4.23 ตาชงเกาและตาชงใหม 85 4.24 ความสงของตาชงและชองใสถงน ายาง 86 4.25 ความสมพนธของตาชงและชองใสถงน ายาง 86 4.26 ชองใสหลงรถจกรยานยนตและชองใสถงน ายาง 87 4.27 ความกวางของถงน ายางและชองใสถงน ายาง 87 4.28 ทลอคตวถงดานบน 88 4.29 อปกรณชวยในการรบน าหนก 88 4.30 ทจบทไดรบการปรบปรง 89 4.31 การจบเทแบบคว ามอ 90 4.32 การจบเทแบบขอมอตรง 90 4.33 ขนตอนการท างานสถานงานรบซอน ายางหลงปรบปรง 91 4.34 คาคะแนนทาทางการท างานในโปรแกรม Minitab 96 4.35 คารอยละการเปรยบเทยบคาเฉลยของ EMG กบ MVE ใน Minitab 97 4.36 คากระแสไฟฟาของหลงสวนลางซายกอนและหลงปรบปรง 98

1

บทท 1

บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ

การออกแบบงาน สถานทท างาน และอปกรณในการท างานทเหมาะสมนนยอมสงผลใหผปฏบตงานท าดวยความสข รสกสบาย ปราศจากความเครยดกงวล อบตเหตและความเมอยลาอนเนองมาจากการท างาน และขณะเดยวกนกยงท าใหกจกรรมทท าอยนนมประสทธผลสงขนอนจะเปนการท าใหเกดการเพมผลผลตขนตามล าดบ ถาสถานทการท างานหรออปกรณในการท างานมการออกแบบทไมเหมาะสมปรบแตงไดไมเขากบขนาดรปรางและคณลกษณะตางๆ ของตวผปฏบตงานแลว กยอมจะสงผลท าใหไมสามารถท างานไดอยางเตมประสทธภาพและอาจเกดอนตรายและโรคอนเนองมาจากการท างาน ในการออกแบบงาน สถานทท างาน และอปกรณในการท างานทเหมาะสมดงกลาวนนตองพจารณาขนาดสดสวนและลกษณะโครงสรางรางกายของคนทท างานนนๆมาใชเปนขอมลในการออกแบบดวย

งานทมความเสยงตอการบาดเจบทางการยศาสตรคองานทเคลอนไหวซ าๆอยางรวดเรว การยกน าหนกทเกนขดจ ากดของรางกาย งานทมทาทางการท างานรปแบบใดรปแบบหนงอยางเดยว การท างานซ าๆหรอใชแรงฉดกระชาก การยกน าหนกถอคางแบบสถต ทาทางรางกายทไมสมดล การเคลอนไหวทรบเรง แรงอดกระแทกหรอแรงสนสะเทอนจากภายนอกสามารถสงผลกระทบตอกระดกกลามเนอ เสนประสาทและเนอเยอการไหลเวยนเลอด [1-2] การสมผสกบปจจยเหลานทกอใหเกดความผดปรกตของกระดกและกลามเนอ ความเสยงทมความรนแรงสงและระยะเวลาทสมผสนานเพมความเสยงของความผดปรกตของกระดกและกลามเนอ [3] เชน การบาดเจบทเกดจากความเครยดจากการท างานซ าๆ (repetitive strain injuries) หรอ ความผดปกตทเกดจากการบาดเจบสะสม (cumulative trauma disorders) ซงเปนสาเหตหลกของโรคระบบกระดกและกลามเนอ [4]

การปรบปรงสถานงานจะชวยใหทาทางการท างานดขน การออกแบบสถานงานตามหลกการยศาสตรถกยกใหเปนวธการรกษาประสทธภาพแรงงาน และเพมระดบประสทธภาพแรงงาน ของสถานประกอบการ [5] ในทซงคนงานตองใชแรงกายและความเหนอยยาก การออกแบบทางการยศาสตรของสถานงาน มผลกระทบทส าคญตอการปฏบตงานของคนงานและประสทธภาพของการผลต [6] นอกจากผลทางประสทธภาพแลว การออกแบบสถานงานตามหลกการยศาสตร ยงสงผลตอสขภาพการท างานความปลอดภยในทางบวก และยงชวยสงวนรกษาความสามารถในการใชงานของแรงงาน [7]

2

ทาทางการท างานทไมเหมาะสมและเสยงตอการบาดเจบสงผลกระทบอยางมากตอการท างานของผปฏบตงาน การเขาไปดแลตรวจสอบทาทาง กระบวนการท างานเพอปรบปรงแกไขใหถกตองตามหลกการยศาสตรเปนสงทนาสนใจ การออกแบบงาน สถานทท างาน และอปกรณในการท างานทเหมาะสมกบขนาดสดสวนรางกายมาใชเปนขอมลในการออกแบบ เพราะขนาดสดสวนรางกายมความเกยวพนธกบปญหาในการออกแบบสถานงานตามหลกการยศาสตร ดงนนการปรบกระบวนการเพอเขากบหลกการยศาสตร และการแกไขหรอลดปญหาจงเปนสงทส าคญ เพราะจะสงผลใหผปฏบตงานท างานดวยความสข รสกสบาย ปราศจากความเครยดกงวล ลดอบตเหต และความเมอยลาอนเนองมาจากการท างาน ขณะเดยวกนกยงท าใหกจกรรมทท าอยนนมประสทธผลสงขน อนจะเปนการท าใหเกดการเพมผลผลตขนตามล าดบ ถาสถานทการท างานหรออปกรณในการท างานมการออกแบบทไมเหมาะสม ปรบแตงไดไมเขากบขนาดรปรางและคณลกษณะตางๆ ของตวผปฏบตงานแลว กยอมจะสงผลท าใหไมสามารถท างานไดอยางเตมประสทธภาพและอาจเกดอนตรายจากโรคอนเนองมาจากการท างานได

จากการศกษาสหกรณกองทนสวนยางพจตร จ ากด เกยวกบการเจบปวดสวนตางๆ ของรางกายจากการท างานของเจาหนาท การศกษาเรมจากการเขาไปสมภาษณเจาหนาททกคนในสหกรณกองทนสวนยางพจตร จ ากด ทกสถานงานตางๆทงหมด จ านวน 10 คน โดยใชแบบส ารวจสขภาพของพนกงาน พบวามจ านวนเจาหนาททมอาการเจบปวดสวนตางๆ ของรางกายจ านวน 10 คน หรอเจาหนาททงหมดเคยมอาการบาดเจบ เฉพาะผทมอาการปวดหลงสวนลางม 7 คน อาการปวดหลงสวนบน 5 คน อาการปวดไหล 5 คน และอาการปวดตนคอ 4 คน ในบรรดาบรเวณทปวดหลงสวนลางเปนบรเวณทมความอนตรายสงสด เพราะสามารถพฒนาไปเปนหมองรองกระดกโปงไปกดไขสนหลงได และจากการวเคราะหขอมลพบวาพนกงานทมอาการปวดหลงมากสวนใหญมาจากสถานงานรบซอน ายาง จากนนจงสมภาษณอกครงโดยใช แบบสมภาษณพนกงาน เพอวเคราะหหาคาดชนความผดปกต (abnormal index: AI) ขอมลจากแบบสมภาษณ พบวาเจาหนาททมอาการเจบปวดในระดบสงกวา คอ เจาหนาทในสถานงานรบซอน ายาง ค านวณคาดชนความผดปกตไดคาเฉลย 3.35 ซงหมายถงจ าเปนตองไดรบการแกไข จงจ าเปนทจะตองปรบปรงวธการท างานของเจาหนาทในสถานงานรบซอน ายางเพอลดปญหาการปวดหลงสวนลางดงกลาว

ดงนนการปรบปรงกระบวนการท างาน สถานงานเพอใหสอดคลองกบหลกการยศาสตรเพอปองกนและลดปญหาจงเปนสงทส าคญ ซงจะสงผลใหพนกงานและสมาชกสหกรณท างานดวยความสข รสกสบาย ปราศจากความเครยดกงวล ลดอบตเหตและความเมอยลาอนเนองมาจากการท างาน และขณะเดยวกนกยงท าใหกจกรรมทท าอยนนมประสทธผลสงขนอนจะเปนการท าใหเกดการเพมผลผลตขนตามล าดบ ถาสถานทการท างานหรออปกรณในการท างานมการออกแบบทไมเหมาะสมปรบแตงไดไมเขากบขนาดรปรางและคณลกษณะตางๆ ของตวผปฏบตงานแลว กยอมจะสงผลท าใหไมสามารถท างานไดอยางเตมประสทธภาพและอาจเกดอนตรายและโรคอนเนองมาจากการท างานได

3

1.2 กำรส ำรวจเอกสำร องคการแรงงานระหวางประเทศไดรายงานวาทกปมคนงานประมาณ 2.3 ลานคนตายดวยผลกระทบของอบตเหตเกยวกบงานทท าและโรคทเกยวกบงานทท า จากฐานขอมลป 2003 บงบอกวาทวทงโลกม 337 ลานกรณทเปนอบตเหตเกยวกบงานทท าและ 160 ลานกรณทเปนโรคทเกยวกบงานทท า โรคทเกยวกบงานทท าขนรายแรงมประมาณ 1.95 ลานกรณ [8]

การรองทกขในเรองกระดกและกลามเนอเปนสาเหตหลกของการขาดงานเปนล าดบสองเทานนรองจากความผดปรกตของระบบทางเดนหายใจในประเทศทพฒนาแลว [9] การรองทกขในเรองกระดกและกลามเนอเปนสาเหตหลกทางการแพทยมากทสดของการขาดงานระยะยาวในประเทศนอรเวย [10] McDiarmid และคณะ [11] ไดศกษาคนงาน 29,937 คนสญเสยเวลาจากการท างานเนองจากโรคการกดทบเสนประสาทบรเวณขอมอ (carpal tunnel syndrome) ในป 1996 พบวาครงหนงของคนเหลานขาดงานมากกวา 25 วน เปรยบเทยบกบคาเฉลยของการบาดเจบและการเจบปวยทงหมดอยท 5 วน

การศกษาโดยกรรมาธการสหภาพยโรปประมาณคาใชจายอบตเหตจากการท างานในสหภาพยโรปซงมประเทศสมาชก 15 ประเทศในป 2000 คอ 55 ลานดอลลาร [12] เปนการสญเสยทกรอบปผลจากโรคและการบาดเจบทสมพนธกบการท างาน ในสวนของคาชดเชยทดแทน สญเสยการผลต คาประกนและคาใชจายในการกษาพยาบาล อนๆ คดเปนคาเฉลยกวา 4 % ของผลตผลมวลรวมแหงชาตของทกประเทศในโลก [13] การบาดเจบและการผดปรกตของหลงสวนลางเปนสงทพบบอยทสดในโรคกระดกและกลามเนอ โดยเฉพาะในสหรฐอเมรกานนตองเสยคาใชจายในการดแลรกษาปญหานประมาณ 72 ลานดอลลาร [14] คาใชจายดานเศรษฐกจในเรองความปลอดภยในอาชพและปญหาดานสขภาพในทท างานถกพจารณาใหเปนภาระของรฐบาลและรฐวสาหกจ คาใชจายประจ าปของอบตเหตในสวนของการผลตของสหรฐอเมรกามากกวา 190 ลานดอลลารสหรฐ คาใชจายโดยตรงของอบตเหตและโรคภยจากการท างาน 6.6 ลานดอลลารในประเทศนอรเวย และ 19 ลานดอลลารในประเทศองกฤษ [12]

ปญหาทางการยศาสตรในทท างานและองคกรการท างานทไมดเปนสวนหนงทสงเสรมใหเกดปจจยเสยงตอปญหาสขภาพและความปลอดภยในอาชพ ทาทางทท าใหเกดความเครยดเปนเวลานานจากการนง การยนหรอทาทางทฝนธรรมชาต ทาทางทตายตว และงานทตองท าซ าไปซ ามาน าไปสการบาดเจบสะสมเรอรง การบาดเจบจากงานทหนกเกนขดจ ากดของกระดก ปจจยของสงแวดลอม ปจจยทางจตสงคม รวมถงความเครยดของจตใจ ความไมพงพอใจในงาน ระบบทไมไดประสทธภาพเปนตวคาดคะเนปรมาณของโรคและความผดปรกตของกระดกและกลามเนอซงคนงานไดรบ [15] การท างานซ าๆหรอใชแรงฉดกระชาก การยกน าหนกถอคางแบบสถต ทาทางรางกายทไมสมดล การ

4

เคลอนไหวทรบเรง แรงอดกระแทกหรอแรงสนสะเทอนจากภายนอกสามารถสงผลกระทบตอกระดกกลามเนอ เสนประสาทและเนอเยอการไหลเวยนเลอด การสมผสกบปจจยเหลานทกอใหเกดความผดปรกตของกระดกและกลามเนอไดหลายต าแหนงในรางกาย ความเสยงมากขนเมอมปจจยเสยงขางตนสองหรอมากกวารวมกนอย ความเสยงทมความรนแรงสงและระยะเวลาทสมผสนานยงเพมความเสยงของความผดปรกตของกระดกและกลามเนอ [16]

ความผดปรกตของกระดกและกลามเนอทเกดจากการท างานเปนสาเหตใหเกดการเจบปวดเรอรงและการท างานดอยประสทธภาพลง การบาดเจบและการเจบปวยทางการยศาสตรสามารถทเลาลงและสามารถหายไดเมอบคคลนนออกจากการท างานหรอใหชวงเวลาพกในทท างาน หรอสภาพการท างานไดรบการปรบปรง การบาดเจบและการเจบปวยทางการยศาสตรยงสามารถเปนอยถาวรถาหากยงสมผสอยกบสภาพการท างานทย าแยเปนเวลานาน [14-17]

การยนคอทาทางการท างานโดยทวไป [18] และสมพนธกบปจจยเสยงของการบาดเจบทหลงสวนลางซงจะคอยๆสะสมการบาดเจบ [19] ภาระของกระดกสนหลงจะเพมขนเมอล าตวโนมไปขางหนาจากทายนตวตรง Takahashi และคณะ [20] ไดท าการหาความดนในกระดกสนหลง วดคากระแสไฟฟาในกลามเนอของกลามเนอล าตว วเคราะหทาทางการท างานของล าตวโดยใหชายวยกลางคนสขภาพด 3 คน ยกน าหนก 10 กโลกรมดวยทาทางงอล าตวเปนมมองศาตางๆ เปรยบเทยบกบการไมตองยกน าหนก ผลปรากฏวาวาแรงกดทกระดกสนหลงตรง L4/5 จะเพมขนเปน 2 เทาเมอล าตวงอไปขางหนาเปนมม 10 องศา และจะเพมขนเปน 3.5 เทาเมอล าตวงอไปขางหนา 30 องศา แสดงใหเหนถงการเปลยนแปลงทาทางแมเพยงเลกนอยจากทายนตวตรงสามารถเพมภาระใหแกกระดกไขสนหลงได หลกการทางการยศาสตรจะถกน ามาใชในการลดตนเหตของภาระน าหนก รวมถงการจดสภาพงาน สถานงาน ชวงเวลาในการพกฟน และการหมนเวยนงาน หลกการเหลานอาจยากเมอเครองมอชวยเมอมพนทในการท างานแคบ โครงสรางงานทมขอจ ากดในการปรบเปลยน งานทตองการสมาธและความตงใจเปนเวลานาน หรองานทตองใชทกษะสง

งานขนยายนนมความสมพนธกบน าหนกทยก การใชอปกรณขนยาย ทาทางการยก [21] ทาทางทมการโนมตวไปขางหนาจะท าใหโมเมนตของหลงสวนลาง เพมมากขน เพอรกษาสมดลกลามเนอหลงสวนลาง (erector spinae) จะยดตวดงกระดกสนหลงสวนลางขนตามแนวแกนกระดกสนหลง [22] กลามเนอหลงสวนลางมความแขงแรงพอทจะรกษาสมดลของล าตวในทาทางทโนมล าตวไปขางหนาได ถาหากไมมน าหนกมากระท าจากภายนอก หากมน าหนกทมากจากภายนอกมารวมดวย กลามเนอหลงเพยงอยางเดยวไมมความสามารถเพยงพอทจะยกล าตวไดขณะก าลงยกน าหนกทมากจากภายนอก [23] เพอทยกน าหนกทมากกลามเนอหลงสวนลางจะเพมกลไกลทางกระดกและกลามเนอ เพอเพมโมเมนตของการยดกลามเนอใหเพยงพอ วธทชวยเพมโมเมนตจากโครงสรางสวน

5

อนเชน ความดนชองทอง [24] กลามเนอแผนกน กระดกสนหลง เอน [25] และผงผดชวงอกตอกบเอว ระบบเอนดานหลง รวมกนกบหมอนรองกระดก [23] หรอปฎกรยาไฮโดรลกของล าตว [26] ก าลงทใชในการท างานของคนงานจะตองไมเกน 35% ของก าลงสงสดทคนงานนนท าได [27]

จากการส ารวจเอกสารพบวาสวนใหญแลวค าแนะน าหลกในวธการปองกนระดบทตยภมของอาการและความผดปรกตของกระดกและกลามเนอทเกดจากการท างานคอการใชหลกการทางการยศาสตรเขาไปปรบเปลยนสถานงานทมปจจยเสยงทางชวกลศาสตรทท าใหเกดความผดปรกตของกระดกและกลามเนอ Piligan และคณะ [28] กลาวถงจดหมายของการปองกนนคอ 1. ลดทาทางทงมงาม 2. ลดความจ าเปนในการใชแรงทมากเกนไป 3. ลดการเคลอนไหวทซ าไปมา 4. ลดระยะเวลาทใชในแตละต าแหนง และ 5 ใหเวลาในการพกฟนทเพยงพอ

ความพยายามในการลดภาระน าหนกทขอตอ การปวดหลง และเพมประสทธภาพ จงมเครองมอทชวยใหการท างานของรางกายนอยลงในการยกเชน รอก รถเขน หรอสายพานล าเลยงมาชวยในการรบงานทน าหนกมาก วตถทมรปรางไมสะดวกในการยก งานทตองท าซ าๆกนเปนเวลานาน หรอเกนความสามารถของมนษย อยางไรกตามเมอภาระงานอยในขดความสามารถในการยกของมนษยมแนวโนมทจะยกโดยใชมอมากกวาจะใชเครองชวยยกซงมความลาชากวาความเรวในการยกของมนษยและบางครงการใชเครองมอชวยกไมไดชวยใหงายขน [29]

การวดขนาดสดสวนรางกายมนษยตามหลกวทยาศาสตรเปนสาขาหนงของวทยาศาสตรมนษยทเกยวกบ ขนาด น าหนก และสดสวนของรางกายมนษยเพอใหไดรบความสบาย ความพอเหมาะ และการใชงานไดเปนอยางด จงเกดแนวคดเกยวกบกระบวนการวดขนาดสดสวนเพอน ามาเปรยบเทยบกบการวดขนาดของสถานงานและผลตภณฑใหสมพนธกนตวอยางเชน ความสงของเขากบความสงของเกาอ [30] ผลตภณฑทงหมดรวมถงเสอผา ผลตภณฑบรโภคตลอดจนระบบการผลตเชน ส านกงาน สถานประกอบการ ยวดยานพาหนะ และสายการผลต จ าเปนตองไดรบการปรบใหเหมาะสมกบขนาดสดสวนของผใชเพอสามารถใชประโยชนไดสงสดและลดผลกระทบดานลบมากทสด ความเหมาะสมระหวางความแตกตางหลากหลายของผลตภณฑ สถานงาน และผใชสวน ใหญแลวไมสามารถหาคาเหมาะสมทสดได [30-31] ขนาดสดสวนทคลาดเคลอนของผลตภณฑ หรอสถานงานน าไปสความไมสบาย การบาดเจบ และความผดปรกตของ คอ ไหล [32] แขน มอ ขอมอ [33] และหลง [32] ความผดปรกตของกลามเนอและกระดกเนองจากสาเหตนถกพบในหลายสงแวดลอมทแตกตางกนเชน ส านกงาน [34] สายการผลตอเลคโทรนค [35] ตลอดจนสภาพแวดลอมของพนกงานขบรถ [36] เพอทจะลดขอบกพรองทไมตรงกนของขนาดสดสวนของผลตภณฑหรอสถานงานกบผใชนกออกแบบจ าเปนตองใชขอมลทถกตองและทนสมยของการวดขนาดสดสวนรางกายส าหรบทกกลมเปาหมาย

6

Michael และคณะ [37] พดถงหลกการยศาสตรวา เปนหลกการทเนนไปทการแกปญหาเชงอนรกษ โดยเฉพาะการแกไขในตอนเรมแรก การประเมนสถานงานเพอหาปจจยเสยง ตามดวยการปรบเปลยน หยดหรอลดทาทางหรอการเคลอนไหวทเปนปญหาลง While Piligan [38] ไดสนบสนนขอคดเหนนวา เปาหมายของหลกการเพอลด ทาทางทผดเบยงเบน ใชแรงเกนขดจ ากดใหนอยทสด ลดการเคลอนไหวทซ าๆ ลดเวลาทใชคางทาทางแตละทาทาง และเพมระยะเวลาพกฝน สถานะการด าเนนงานทางการยศาสตรไมคอยดนก ในงานวจยของBreedveld [39] ทไดท าการศกษาหาสาเหตรวมกบผเชยวชาญทางการยศาสตรทไดรบการยอมรบในยโรป 130 คน โดยใชแบบสอบถามเกบรวบรวมขอมลทางอนเตอรเนตไดระบวาสถานะการด าเนนงานทไมคอยดสวนใหญมากจากการจดล าดบความส าคญของมมมองทางเทคนคและขาดการยอมรบมาตรการจดการปรบปรงทางการยศาสตร อยางไรกตามการศกษานยงระบอกวา ปจจยทางสงคม อยางเชน ความพงพอใจในงาน ตลอดจนปจจยทางการเงน เชน การลดลงของความผดพลาดทเกดจากระบบการผลต หรอความสามารถเพมผลผลตทเสรมขนจากการยศาสตร โดยเฉพาะในสวนของปจจยทางการเงน มาตรการทางกายศาสตรดเหมอนจะสงเสรมคณภาพผลผลตสงขนจากการศกษาโดย Eklund [40] พบวาประมาณ 50% ของผลขอบกพรองทางคณภาพทงหมดมาจากงานทถกพจารณาวาเปนปญหาทางการยศาสตร การคนพบนยงไดรบการสนบสนนโดยการศกษาของ Lin และคณะ [41] และในทศทางเดยวกนน Falck และคณะ [42] ไดตรวจสอบผลกระทบของสายการผลตทไมดตามหลกการยศาสตรตอคณภาพของผลผลตซงผลการศกษาสนบสนนความส าคญของการยศาสตรตอปญหาคณภาพในการผลต การจดการเชงการยศาสตรนนยงตองการการมสวนรวมของทกภาคสวนและทกระดบของคนงาน การตระหนกถงความส าคญของการยศาสตรตองอาศยการซมซบไปดวยกนทงหมดขององคกร การระบปญหาทางการยศาสตรนนยงไมใชภาพรวมของการยศาสตร เพราะการหาทางแกไขปญหาเปนสงทนาทาทายยงกวา วธการแกไขปญหาทดมกตองการความรวมมอจากหลายสวนและคนงานซงเปนผทเกยวของโดยตรง

อปกรณไฟฟาอตโนมตตางๆ เชน สวานไฟฟา หรอ เครองยกอตโนมต กควรออกแบบใหเขากบสรระและขดความสามารถของมนษยตามหลกการยศาสตร ซงสามารถลดความเครยดจากการท างานไดมากมาย โดยเฉพาะการยกและถอน าหนกทมากซงมกท าใหเกดทาทางการท างานทไมเหมาะสม และภาระน าหนกทมากเกนของรางกาย แตอปกรณเหลานมคาใชจายสง อปกรณบางอยางตองใชพนทเพมขน มคาบ ารงรกษาทมาก คาไฟ บางอปกรณเพมความเสยงทกอใหเกดอนตราย ในงานยกถอเคลอนยายวตถทมน าหนกมากเกนขดความสามารถของมนษยมากๆควรใชอปกรณเหลาน ซงสามารถสรางความสะดวกสบายและลดภาระงานใหกบคนงานไดมาก แตกมอกหลายงานทถาน าบางอปกรณดงกลาวมาใชกลบเปนการเพมความยงยาก ภาระ พนท และความเกะกะไมเหมาะสมหรอไมเขากนกบงาน รวมทงคาใชจายตางๆ การออกแบบเครองมอตามหลกการยศาสตรทเนนความเรยบงาย ค านงถงความสมพนธของลกษณะงาน สดสวนรางกายผใชงาน ความเหมาะสม การใชงานไดจรง คาใชจาย และการออกแบบบนพนฐานของการศกษาสภาพปญหาทเกดขนจรง [43]

7

การออกแบบสถานงานโดยหลกการยศาสตรไดรบการยอมรบใหเปนขนตนของการออกแบบและถกพจารณาใหเปนหนงในปจจยส าคญในการออกแบบสถานงานเนองจากการออกแบบทเหมาะสมจะท าใหเกดประสทธภาพมากทสดและยงเปนตวเลอกแรกส าหรบการควบคมสาเหตของความเครยดในทท างาน การประยกตใชหลกการยศาสตรเพอออกแบบใหเกดความสมพนธกนของคนและเครองจกร รวมทงการแสดงขอมลของกระบวนการ การควบคมอปกรณ แผงหนาปดตองไดรบการพจารณาออกแบบอยางดทสดตามหลกทางการยศาสตรส าหรบผปฏบตการ การออกแบบและแสดงขนตอนการปฏบตงานนนควรใหเรยบงายทสดเทาทสามารถท าได [44] ผลกระทบของสถานทท างานทมตอสขภาพของคนงาน สามารถทจะลดผลกระทบแตละบคคลไดโดยการปฏบตตามแนวทางการยศาสตร ซงไมไดแคมงแกไขเพยงการออกแบบสถานงาน และเครองมอใหแตละบคคลโดยทนท พนทตางๆตองไดรบการตรวจสอบถงปญหาตางๆตามหลกการยศาสตรกอน [45]

การปรบปรงสถานงานตามหลกการยศาสตรจะเรมทการระบพนทปญหาหรอสภาพการท างานเพอปรบปรง เกบและมขอมลทรายงานการบาดเจบ อบตเหต การผลต การวดคณภาพ และบนทกสวนบคคล [46] เชน ขอมลทางการแพทยทเกยวกบการบาดเจบ และการเจบปวยตองรายงาน เพอระบพนททเปนปญหา การส ารวจความไมสบาย การขาดงานบอย และผลประกอบการ สามารถเปนตวบงบอกความยาก หรอแรงกดดนของงาน เพอน ามาใชในการออกแบบใหม ขอมลการผลตและคณภาพ เปนตวบงบอกความเหมาะสมไมเหมาะสมของสถานงานและคนงาน การตรวจสอบอบตเหตตางๆ เพอระบพนทปญหา ตามท Rowan และ Wright [47] ไดศกษา การลดความผดพลาดเปนประโยชนทส าคญของการจดการทางการยศาสตรทด เพราะเหตทท าใหลดความผลพลาดนนกสามารถลดการบาดเจบ ลดอตราการเกดอบตเหต ปรบปรงคณภาพ และเพมผลผลต ปจจยทเสรมใหเกดความผดพลาดทรจกกนคอ สงทท าจนเคยชน ความออนลา ใจลอย เหมอ ฉะนนเปาหมายของการจดการทางการยศาสตร คอลดหรอก าจดปจจยทสงเสรมใหเกดความผดพลาด และลดผลทตามมาจากความผดพลาดนน

จากการส ารวจเอกสารแสดงใหเหน ขอมล ความร ปญหา และสงทผวจยคนอนไดท ามาเพอเปนแนวทางในการน าขอมล ความร ความคดตางๆนนมาใชในการศกษาของงานวจยน และจากบทน ากเปนสงทนาสนใจในเรองความส าคญของอตสาหกรรมยางพาราในประเทศไทย ภาคใต และจงหวดสงขลา ในอตสาหกรรมนกมแรงงานทท างานอยกบสถานงานทยงไมไดตรวจสอบหรอออกแบบตามหลกการทางการยศาสตร เปนสงทนาสนใจหากจะน าความร หลกการทางการยศาสตรทไดศกษาคนควาไปใชในการปรบปรงกระบวนการท างาน ทาทางการท างาน เพอสขภาพการท างานทดของพนกงานและสมาชกสหกรณ และเปนแนวทางในการปรบปรงสถานงานใหแกงานวจยอน 1.3 วตถประสงคของงำนวจย

ลดระดบความเสยงของทาทางการท างานและลดคากระแสไฟฟาในกลามเนอหลงบรเวณทเสยงตอการบาดเจบ

8

1.4 ประโยชนทคำดวำจะไดรบจำกงำนวจย

1. การท างานของสถานงานในสหกรณการยางไดรบการปรบปรงตามหลกการยศาสตร

2. มขอมลขนาดสดสวนรางกายเกบไวเปนฐานขอมลในการออกแบบอปกรณตางๆ 1.5 ขอบเขตงำนวจย

1. ท าการวดขนาดสดสวนรางกายกลมตวอยางสมาชกสหกรณกองทนสวนยางพจตร จ ากด อ าเภอนาหมอม จงหวดสงขลาจ านวน 100 คน วธการวดขนาดสดสวนรางกายองตามมาตรฐานของ Pheasant 36 ทาทาง 2. วดกระแสไฟฟากลามเนอหลงสวนบนและหลงสวนลาง โดยใชเจาหนาทสหกรณซงท างานประจ า ณ สถานงานทท าการปรบปรงจ านวน 5 คนเปนผทดลองโดยเปรยบเทยบกอนและหลงการปรบปรงงาน

9

บทท 2

ทฤษฎทเกยวของ

การประยกตใชความรทางดานการยศาสตรชวยสงเสรมประสทธภาพ ความปลอดภย และความสบายในการท างาน การสรางความสมพนธทดใหเกดขนระหวางคน เครองมอ และสงแวดลอม การท างานทางดานการยศาสตรคอ การพฒนาและปรบปรงสภาพการท างาน ความหนกเบาของงาน การใชเครองมอทเหมาะสม รวมไปถงทาทางการท างาน เพอใหคนงานสามารถท างานไดอยางมประสทธภาพ ลดขอผดพลาดในการท างานและการเพมผลผลต นอกจากนยงเปนการเพมคณภาพชวตในการท างานอกดวย 2.1 การวเคราะหสภาพปจจบน

การวเคราะหปญหาซงเปนการหาขอมลทเปนขอเทจจรงเกยวกบปญหาอยางลกซง ซงจะตองครอบคลมหวขอตอไปน [48] 1) ศกษาขอจ ากดของปญหา รายละเอยด และเงอนไขตางๆ 2) อธบายวธการท างานในปจจบนโดยอาจใชแผนภมกระบวนการผลต 3) ก าหนดวากจกรรมใดบางทคนสามารถท าไดดกวา หรอเครองจกรท าไดดกวา หรอควรท ารวมกน 4) กลบไปตรวจสอบปญหาใหมอกครง 5) กลบไปตรวจสอบเกณฑส าหรบตดสนทตงไวใหมในการวเคราะหปญหา ผวเคราะหตองมขอมลอยางเพยงพอในทกๆดานเชน ปรมาณการผลตจ านวนคนงานทตองการเปนตน ผวเคราะหควรรระยะเวลาทมในการแกปญหา ถาเปนปญหาดานการผลตจะตองทราบระยะเวลาทใชตงแตเรมตนกระบวนการจนกระทงเปนผลตภณฑส าเรจรป แผนภมกระบวนการผลตคอ แผนภมทใชในการบนทกกระบวนการผลตแสดงขนตอนการท างานตงแตตนจนจบกระบวนการ โดยเรมทวตถดบเขามาสโรงงานแลวตดตามบนทกเหตการณทเกดขนกบวตถดบนนไปเรอยๆทกขนตอนเชน ถกล าเลยงไปยงสถานงาน ถกตรวจสอบ ถกลางท าความสะอาด จนกระทงออกมาเปนผลตภณฑ [48] การบนทกขอมลจะใชสญลกษณแผนภม 5 สญลกษณ ซงครอบคลมกระบวนการทปรากฏทวไปในโรงงานหรอส านกงาน ดงตารางท 2.1

10

ตารางท 2.1 สญลกษณแผนภม 5 สญลกษณ [48] กระบวนการ สญลกษณ ความหมาย

การปฏบตงาน (operation)

กจกรรมทผปฏบตงานท าใหวตถเปลยนแปลงในทางกายภาพ หรอ ทางเคม กจกรรมทแยก หรอ ประกอบ กจกรรมทจดและเตรยมวสดส าหรบขนตอนในการผลต รวมถงขนตอนการรบขาวสาร การค านวณ และการวางแผน

การขนสง (transportation)

กจกรรมทผปฏบตงานท าใหวสดเคลอนยายจากทหนงไปยงอกทหนงยกเวนการเคลอนยายกรณทอยในขนตอนการผลตและการเคลอนยายโดยขนงานภายในสถานงานระหวางการตรวจสอบ

การตรวจสอบ (inspection)

กจกรรมทผปฏบตงานตรวจสอบเปรยบเทยบ ชนด คณภาพ ปรมาณของวสด

การรอคอย (delay)

กจกรรมทผปฏบตงานมการหยดรอ หรอ พก กอนทจะมการท างานขนตอไป

การพก (storage)

กจกรรมทผปฏบตงานเกบ พก หรอ ควบคมวสดเอาไว ซงสามารถน ามาใชไดถาตองการ

การเขยนแผนภมกระบวนการผลต สามารถแบงเปนขนตอน 6 ขนตอน ดงน 1) เลอกกจกรรมการท างานทตองการศกษา โดยก าหนดเจาะจงลงไปวาตองการศกษากระบวนการของคนหรอวสด 2) ก าหนดจดเรมตนและจดสนสดของกระบวนการผลตทจะศกษา โดยจะตองควบคมกจกรรมทงหมดทตองการศกษา 3) เขยนแผนภมกระบวนการผลต 4) แสดงผลของจ านวนกจกรรมตางๆคอ จ านวนขนตอนการปฏบตงาน จ านวนขนตอนการขนสง จ านวนครงของความลาชา จ านวนครงการตรวจสอบ และจ านวนครงในการพกหรอเกบ รวมถงระยะทางขนสงใสไวใน 5) เขยนผงการไหลของกระบวนการผลต แสดงสถานงาน ทตงของเครองมอตางๆ 6) แสดงทศทางการไหลของกระบวนการผลตโดยใชหวลกศรชแสดง

11

2.2 การก าหนดแนวทางการปรบปรงการท างาน

การแบงกลมของสญลกษณทใชในแผนภมกระบวนการผลตพบวา ควรทจะปรบปรงหรอก าจดกจกรรมทไมกอใหเกดมลคากอน จากนนจงปรบปรงกจกรรมทเพมมลคาแตสามารถก าจดได เทคนคทางวศวกรรมอตสาหการทจะท าใหเกดมมมองในการปรบปรง เชนหลกเกณฑ ECRS (eliminate, combine, rearrange and simplify) เทคนคการตงค าถาม 5W1H (what, where, when, who, why, how) หลกเศรษฐศสาตรการเคลอนไหว หลก 5ส (สะสาง สะดวก สะอาด สขลกษณะ สรางนสย)เปนตน มาใชเพอคนหาวธการปรบปรงวธการท างาน [48] ส าหรบงานวจยครงนไดใชเทคนคการตงค าถาม 5W1H รวมกบหลกการ ECRS หลกการทางการยศาสตร และการวดขนาดสดสวนรางกายเพอออกแบเครองมอมาใชในการปรบปรง 5W1H เปนแนวทางในการตรวจพจารณาปญหาอยางรอบคอบ ไมวาปญหานนจะเปนงานวเคราะหทงระบบหรอบางสวนของระบบ 5W1H ประกอบดวย 1) อะไร (what) ถามถงวตถประสงคของงาน โดยใชค าถามท าไม (why) คอ ท าอะไรอย ท าไมท าอยอยางนน ท าไมสงนนจงจ าเปน 2) เมอไหร (when) ถามถงล าดบขนตอนการท างาน โดยใชค าถามท าไม (why) คอ ท าเมอไร ท าไมตองท าตอนนน 3) ทไหน (where) ถามถงสถานทท างาน โดยใชค าถามท าไม (why) คอ ท าทไหน ท าไมถงตองท าทนน 4) ใคร (who) ถามถงคนหรอเครองจกร โดยใชค าถามท าไม (why) คอ ใครหรอเครองไหนท างานนนอย ท าไมตองคนหรอเครองจกรนน 5) อยางไร (how) ถามถงวธการท างาน โดยใชค าถามท าไม (why) คอ ใชวธการอะไรท างาน ท าไมตองวธการนน เมอทราบแนวทางในการตรวจพจารณาปญหาอยางรอบคอบจากค าถาม 5W1H แลว หลกเกณฑ ECRS ถกน ามาใชเพอปรบปรงงาน แนวทางหลกในการพฒนาปรบปรงการเคลอนไหวท างาน “ECRS” มรายละเอยดดงน [48] 1) หลกการก าจดการเคลอนไหวทเปลาประโยชน (elimination) 1.1) ก าจดการใชมอจบอปกรณยกถอนง (holding device) สงของหรอวตถ 1.2) ก าจดทาทางการท างานทไมเปนธรรมชาตหรอไมเหมาะสม (awkward posture)เชน ก าจดทาทางการเคลอนไหวมอและแขนทหกมมหรอเคล อนท เปนแบบสะดดเปนชวงๆตวอยางเชน การเชดกระจกหนารถควรเคลอนมอในรศมครงวงกลมแทนทการเชคขนลงแนวดง 1.3) ก าจดการใชแรงกลามเนอโดยการใชอปกรณผอนแรงมาชวยการท างานนนๆ

12

1.4) ขจดสงทรกรงรงและสงทไมจ าเปนของงานออกใหหมด 2) หลกการรวมการเคลอนไหวและอปกรณเขาดวยกน (combination) 2.1) รวมการเคลอนไหวทสมพนธกนเขาดวยกนเพอใหมการเคลอนไหวนอยครงและใชเวลาสนทสดเชน การจดเกบผลตภณฑใหเปนแถวแนวตรงจะดกวาจดเรยงเปนเสนโคงคดไปคดมา หรอวกไปวนมา 2.2) รวมการเคลอนไหวทใชจงหวะหรอทาทาง หรออาศยระยะเวลาทเปนธรรมชาตไดอยางราบรนกลมกลนกนเชน การเยบจกรอตสาหกรรมดวยความเรวสม าเสมอ กควรใชทงมอและเทาชวยกนท างาน 2.3) รวมการบงคบควบคมเครองจกรทมหลกการท างานคลายๆกนเขาดวยกน 2.4) รวมอปกรณเครองมอหรออปกรณทเปนกลมพวกเดยวกนเขาดวยกน 3) หลกการจดปรบวางต าแหนงงานและลกษณะการเคลอนไหวรางกายวธ ใหม (rearrangement) 3.1) จดยายงานทตองใชมอท า (manual work) ไปเปนงานทตองใชสายตาควบคมการท างาน (eyes work) แทนถาเปนไปได 3.2) จดต าแหนงหรอจดทต งของงานตางๆ ให เปนล าดบขนตอน เปนไปตามกระบวนการการไหลของงาน (flow of work) และจดวางเครองมอเครองใชตามล าดบการเคลอนไหวของรางกายใหเปนวงจรแลววนกลบมาตงตนทเดม โดยหลกเลยงการเคลอนไหวสวนรางกายทซกแซกไปมาในระหวางกระบวนการท างาน 3.3) จดใหงานทจะตองท านนหนเขามาหาตรงหนาของตวผปฏบต และจดเตรยมอปกรณการท างานใหเรยบรอยพรอมทจะท างานไดทนทเมอตองการ 3.4) จดการเคลอนไหวรางกายใหเปนไปตามลกษณะตามธรรมชาตและตามความถนดของบคคล 3.5) พยายามเปลยนยายจากงานยนหรอนงเปนเวลานานมาเปนการยนสลบนง 3.6) การใชมอทงสองเคลอนทในทศทางตรงขามกนอยางสมดล และรบภาระของงานในสดสวนเทากนทงสองขาง (simultaneous symmetrical motion) 4) หลกการจดการเคลอนไหวรางกายใหงายขน (simplification) 4.1) การเคลอนทแบบครงวงกลม ชวยใหคนเราเคลอนไหวไดสะดวก รวดเรวใชแรงงานนอยลง ไมตองเออมมอไปไกล อกทงยงหยบฉวยสงของไดอยางสะดวกงายดาย

13

4.2) ลดระยะทางการเคลอนทของลกนยนตา และลดปรมาณการใชสายตาจบจองเพงมองจดใดจดหนงเปนระยะเวลานานๆ ควรจดใหระดบสายตาทมองดชนงานเปนมมกมประมาณไมเกน 45 องศาจากแนวระนาบ 4.3) เกบรกษาสงตางๆ เอาไวในททหยบใชไดงาย และเปนระเบยบเรยบรอย 4.4) พยายามใหงานทท าอยในขอบเขตพนทท างานปกต หรอพนทท างานทไมตองอาศยการเคลอนไหวล าตวเลยจะเปนการดทสด 4.5) ปรบปรงเทคนคในการท างานใหสามารถท างานไดดขน สะดวกสบายขน โดยใชแนวคด เทคนค เทคโนโลยสมยใหมเขามาชวยในการปฏบตงาน เทคนคการตงค าถาม 5W1H และหลกเกณฑ ECRS ถกน ามาใชตรวจสอบสญลกษณ 5 สญลกษณ ซงไดบนทกไวในแผนภมกระบวนการผลต เพอพจารณาขนตอนของงานทท าอยเหมาะสมหรอไม ถาไมเหมาะสมกควรหาแนวทางในการปรบปรง แตถาเหมาะสมอยแลวกจะคนหาวามวธการอนส าหรบขนตอนนนๆทดกวาหรอไม ถามจะท าอยางไร กระบวนการพจารณาตรวจสอบน จะชวยใหเหนแนวทางการปรบปรงการท างาน ดงตารางท 2.2 ตารางท 2.2 เทคนคการตงค าถาม 5W1H และหลกเกณฑ ECRS [48] 5W1H ประเภท ความหมาย (why) ประเดนพจารณา หลกเกณฑ ECRS what วตถประสงค -ท าอะไรอย

-ท าไมท าอยอยางนน -ท าไมสงนนจงจ าเปน

-เลกเสยไดหรอไม -สามารถทจะบรรลเปาหมายดวยวธอนหรอไม

ก าจดสวนทไมจ าเปนทง (e) การผสมองคประกอบของงาน (c) หรอ การโยกยายสบเปลยน (r) ดดแปลงใหงายขน (s)

when ล าดบขนตอน -ท าเมอไหร -ท าไมตองท าตอนนน

-เวลาอนไมไดหรอ

where สถานท -ท าทไหน -ท าไมตองท าทนน

-ท าทอนไมไดหรอ

who คนหรอ เครองจกร

-ใครหรอเครอง จกรท างานนนอย -ท าไมตองคน หรอเครองจกรนน

-คนอนหรอเครองอนไมไดหรอ

how วธปฏบตงาน -ใชวธการอะไรท างาน -ท าไมตองวธนน

-จะลดแรงงานหรอเวลางานลงไดหรอไม

14

2.3 การส ารวจสขภาพของพนกงาน

แบบส ารวจสขภาพของพนกงานมวตถประสงคเพอศกษาวา พนกงานมประวตเคยเจบปวดกลามเนอมากนอยแคไหน และมวธการรกษาอยางไร ส าหรบแบบสมภาษณพนกงานเพอใชประเมนระดบความรนแรงของปญหา โดยการค านวณหาคาดชนความไมปกต (abnormal index) จะมค าถามทมงเนนหาระดบความรนแรงของปญหา โดยรายละเอยดการสมภาษณประกอบดวยหวขอตางๆดงน [49-50] 1) ความลาโดยทวไป 2) ความเสยงตอการเจบปวดและบาดเจบ 3) ระดบความสนใจตองานทท า 4) ความซบซอนของลกษณะงาน 5) ความยากงายของการท างาน 6) จงหวะของการท างาน 7) ความรบผดชอบในการท างาน 8) ความเปนอสระในการท างาน ในการประเมนผลแบบสอบถามชดน ผวจยท าการสมภาษณพนกงานโดยตรง พนกงานทถกสมภาษณจะเปนผท าการประเมนผลในแตละหวขอดวยตนเอง โดยในแตละหวขอจะแบงระดบความรนแรงเปน 10 ระดบคอ ระดบ 0-9 โดยท คะแนน 0 หมายถง ความรนแรงนอยทสด คะแนน 9 หมายถง ความรนแรงมากทสดหรอมากจนทนไมได ส าหรบคะแนนทไดในแตละหวขอนนจะน ามาใชประเมนคาดชนความไมปกต (AI) โดยใชสมการท (2-1)

8

)8,3()7,6,5,4,2,1( AI (2-1)

คาดชนความไมปกต (AI) สามารถใชประเมนผลไดดงน AI ≤ 0 ไมมปญหาอะไรเลย 0 < AI ≤ 2 มปญหาเลกนอย พอทนได 2 < AI ≤ 3 ตองระมดระวงเอาใจใส 3 < AI ≤ 4 เรมเปนปญหามากจนทนไมได AI > 4 ผดปกต ตองรบด าเนนการแกไขทนท

15

2.4 การวเคราะหทาทางการท างาน

Rapid upper limb assessment (RULA) เปนเครองมอทพฒนาขนเพอใชประเมนทาทาง แรง และกลามเนอ เพอวนจฉยการท างานของบคคลเพอหาความเสยงตอการผดปกตของกระดกระยางคสวนบน (upper limb) จากการท างาน นอกจากน RULA ยงใชประเมนลกษณะทาทางการท างานทสมพนธกบปจจยเสยงไดแก จ านวนการเคลอนไหว การท างานของกลามเนอ แรง ทาทางในการท างานกบเครองมอและอปกรณ เวลาในการท างาน ปรมาณงาน ความเรวและความเรงในการเคลอนไหว ความถ และระยะเวลาของการหยดพกจากการท างาน วธการทใชประเมนทาทางในการท างานโดยใชการสงเกต สายตา การบนทกภาพวดโอ เทคนค RULA ถกพฒนาโดย McAtamney and Corlett [51] เปนเทคนคในการอธบายการท างานทเกยวกบทาทางการท างาน ทมปจจยเสยงตอการบาดเจบของกลามเนอ การศกษาจะประเมนออกมาเปนระบบตวเลขทมความสะดวก และงายในการเปรยบเทยบในประเมนทาทางการท างาน การวเคราะหทางการท างานโดยเทคนค RULA มอย 3 สวนดวยกน คอ 1. ระยางคสวนบน (upper limb) 2. แกนรางกาย (axial) และระยางคสวนลาง (lower limb) 3. กลามเนอ (muscle)

1) ระยางคสวนบน (upper limb) ซงประกอบดวย แขนสวนบน (upper arm) แขนสวนลาง (lower arm หรอ fore arm) มอและขอมอ (hand และ wrist) การบดหมนของขอมอ (wrist twist) 1.1) แขนสวนบน (upper arm) ประเมนระดบของแขน การยกขนของแขน การยกของไหล การกางแขน แขนมทรองรบ การประเมนแยกแขนซายและขวา 1.2) แขนสวนลาง (lower arm หรอ fore arm) ประเมนระดบของแขนสวนลาง มมของแขนสวนลาง การท างานไขวแขน การกางแขนออกขางล าตว การประเมนแยกแขนซายและขวา 1.3) มอและขอมอ (hand และ wrist) ประเมนลกษณะขอมอ การบดงอ การเบยงขอมอออกดานขาง ประเมนแยกแขนซายและขวา 1.4) การบดหมนของขอมอ (wrist twist) ประเมนการหมนขอมอ ประเมนแยกแขนซายและขวา

2) แกนรางกายและระยางคสวนลาง (axial และ lower limb) ซงประกอบดวยคอ (neck) ล าตว (trunk) และขา (leg) 2.1) คอ (neck) ประเมนมมกม การเงยศรษะ การหมนศรษะ การเอยงศรษะไปดานขาง 2.2) ล าตว (trunk) ประเมนการโนมล าตวไปดานหนา มมโนมเอยงของล าตว การหมนล าตว การเอยงล าตวไปดานขาง 2.3) ขา (leg) ประเมนลกษณะสมดลของขาซายและขาว

16

3) กลามเนอ (muscle) ซงประกอบดวย ลกษณะการใชกลามเนอ (muscle use) และภาระงาน (force/load) 3.1) ลกษณะการใชกลามเนอ (muscle use) ประเมนรปแบบการท างานวาใชกลามเนอในลกษณะใด การท างานเปนแบบสถต หรอการท างานเปนแบบซ าๆ 3.2) ภาระงาน (force/load) ประเมนภาระงาน น าหนก แรงทตองใช การใชแรงนานๆ ครง การใชแรงตลอดเวลา การท าซ าไปมาบอยๆ การใชแรงแบบสถต การใชแรงท างานอยางรวดเรว การประเมนจะออกมาในรปของตวเลขคาคะแนน ซงมตารางคะแนนรวมของแตละสวนคอ ตารางคะแนนรวมระยางคสวนบน ตารางคะแนนรวมแกนรางกายและระยางคสวนลาง ตารางสรปคะแนนทงหมด การแปลผลการประเมนจะม 4 ระดบ ตามคาคะแนนสรปทไดจากการประเมน ระดบ 1 : คะแนน 1-2 งานนนยอมรบได แตอาจมปญหาทางการยศาสตรไดถามการท างานดงกลาวซ าๆ ตอเนองเปนเวลานานกวาเดม ระดบ 2 : คะแนน 3-4 งานนนควรไดรบการพจารณาการศกษาละเอยดขนและตดตามวดผลอยางตอเนอง การออกแบบงานใหมอาจมความจ าเปน ระดบ 3 : คะแนน 5-6 งานนนเรมเปนปญหา ควรท าการศกษาเพมเตมและรบด าเนนการปรบปรงลกษณะงานดงกลาว ระดบ 4 : คะแนนตงแต 7 ขนไป งานนนมปญหาดานการยศาสตร ทตองไดรบการปรบปรงโดยทนท 2.5 หลกการทวไปในการออกแบบงานและสถานทปฏบตงาน

แนวความคดในเรองการออกแบบสถานทปฏบตงาน ควรเรมตนดวยการค านงถงตวผปฏบตงานทจะปฏบตงานเปนหลกใหญ ผออกแบบนนควรจะแนใจไดวาเมอมการออกแบบสถานทปฏบตงานนนแลว จะสามารถท าใหผปฏบตงานอยในทวงทาการท างานทถกตองเหมาะสม มความสขสะดวกสบาย และท างานไดอยางมประสทธผลเตมก าลงความสามารถ [52] ตอไปนเปนหลกการทวไปในการออกแบบงานและสถานทปฏบตงานตามหลกการทางการยศาสตร โดยเปนหลกการงายๆคอหลกทเรยกวา NEWS โดยท N = neutral posture การรกษาทาทางการท างานใหสมดล E = (work at) elbow height การท างานทระดบความสงขอศอกไมวาจะเปนงานนงหรองานยน W = (sufficient) work area การมพนทปฏบตงานเพอการเคลอนไหวสวนรางกายทพอเพยง

17

S = (no) stretching ไมมการยด/เหยยดแขน ขา หวไหล และล าตวในขณะท างานจนเกนขดความสามารถของเอน ขอตอ และกลามเนอของผปฏบตงาน หลกการดงกลาวมรายละเอยดดงน 1) ตองมงเนนใหสถานทปฏบตงานนนเออตอการท างานแบบพลวต (dynamic) โดยพยายามหลกเลยงการออกแบบงานหรอสถานทท างานทจะท าใหเกดความเหนดเหนอยเมอยลา (fatigue) เรวขน อนจะสงผลใหการท างานดอยประสทธภาพลงไปเชน ไมควรออกแบบใหพนทผวปฏบตงานมระดบความสงมากเกนไปหรอนอยเกนไปกวาความสงระดบขอศอก เปนตน 2) การก าหนดระดบความสงของพนผวปฏบตงานนนใหขนอยกบขนาดสดสวนรางกายของตวผปฏบตงานเอง และประเภทหรอชนดของงาน โดยมหลกพจารณาอยวา 2.1) ถาเปนงานเบาและตองการความประณตแมนย า ความสงพนผวปฏบตงานนนใหอยสงกวาระดบความสงจากพนถงขอศอกในทายนหรอในทานง 2.2) ถาเปนงานทตองออกแรงหนกพอสมควร ความสงของพนผวปฏบตงานนนนใหสงเทากบระดบความสงจากพนถงขอศอกในทายนหรอในทานงเลกนอย 2.3) ถาเปนงานทตองออกแรงในการท างานมาก ความสงของพนผวปฏบตงานนนนใหอยต ากวาระดบความสงจากพนถงขอศอกในทายนหรอทานงเลกนอย 3) ควรออกแบบใหมการไดเปรยบเชงกล ในการท างาน โดยทสถานทท างานนนตองอนญาตใหทรวดทรงและทาทางการท างานของผท างานอยในลกษณะทด อยใกลกบชนงานมากทสด และชวยใหกลามเนอของรางกายท างานอยางไดเปรยบเชงกลมากทสดเทาทจะท าได ซงจะชวยปองกนไมใหกลามเนอรางกายตองท างานหนกมากเกนไปเชน ไมควรออกแบบระยะหางของการเออมมอจบไขควงไปขนสกรหางจากล าตวมากสดเออมหรอสดเหยยด จนท าใหท างานไดไมสะดวก และตองออกแรงมากในการขนสกรเปนตน 4) ควรหลกเลยงการออกแบบทท าใหขอตอกระดกของรางกายกางท ามมสงสดเพราะการท างานแบบนจะท าใหไมมการไดเปรยบเชงกลเลย อนจะสงผลเสยท าใหกลามเนอเมอยลาเรวมาก เชน การออกแบบระยะหางระหวางขาทงสองของคมตดลวดกวางมากเกนไปจนท าใหผใชตองกางมอเตมทเพอการจบก าท างาน 5) ควรออกแบบการท างานใหสามารถใชมอทงสองขางท างานรวมกนไดอยางสมดลและอยาพยายามก าหนดใหมอขางใดขางหนงท างานเสมอนเปนอปกรณในการยกถอนงวตถชนงาน (holding device)

18

6) ควรออกแบบใหการเคลอนไหวของมอทงสองเปนไปตามธรรมชาตและสมมาตรกนคอ มอขวาควรเคลอนไหวมาจากทางดานขวาไปทางซาย กลบกนมอซายควรเคลอนไหวมาจากทางดานซายไปทางขวา 7) ควรออกแบบโดยค านงถงความแขงแรงและความสามารถในการท างานของนวมอแตละนว หลกเลยงการออกแบบทเปนภาระทมากเกนไปกบนวใดนวหนง 8) ควรหลกเลยงการออกแบบงานทจะเปนภาระทมากเกนไปใหกบระบบกลามเนอของรางกาย โดยแรงกายทตองใชในการท างานควรรกษาระดบไวใหไมเกน 30 % ของความสามารถสงสดของแรงกลามเนอ แตถาหากวาระยะเวลาในการปฏบตงานนนสน กอาจจะเพมระดบของการออกแรงขนไดไมเกน 50 % ของความสามารถสงสดของแรงกลามเนอกได 9) ควรออกแบบการท างานทใหผปฏบตงานสามารถใชเทาท างานประเภทนนไดดพอๆกบการใชมอท างาน เพอการผลดเปลยนอรยาบทขณะท างาน 10) หลกเลยงการออกแบบงานหรอสถานทท างานทกอใหเกดทาทางการท างานทไมเป นทาทางตามธรรมชาต เชน ถาเปนการยนท างาน กไมควรออกแบบการท างานทจะตองใชเทาบงคบควบคมการท างาน เพราะจะท าใหการทรงตวไมด เสยสมดล 11) ควรออกแบบสถานทท างานใหมทวางในการเปลยนอรยาบถหรอทาทางการท างานพอสมควร เพราะทาทางการท างานแบบสถตย (static) นนกอใหเกดความเมอยลาของขอตอและกลามเนอรางกายมาก รวมทงท าใหเกดการไหลเวยนโลหตด าเนนไปไมสะดวก ดงนนการขยบตวเปลยนทาอรยาบถการท างานบอยๆ จะชวยก าจดความเมอยลาจากการท างาน และชวยเพมประสทธภาพในการท างาน หลกการงายๆคอ การนงท างานนานเกนกวา 1 ชวโมง หรอยนท างานนานเกนกวาครงชวโมงนนจะท าใหรางกายเกดความเมอยลามาก จงควรหลกเลยง 12) ปมควบคม คนบงคบ อปกรณ ชนงาน และสงอนๆทจ าเปนในการปฏบตงานทตองหยบจบหรอตองบงคบใชงานบอยๆควรจะถกออกแบบใหอยภายในขอบเขตของพนทท างานปรกต สวนปมควบคม คนบงคบ อปกรณ ชนงาน และสงอนทจ าเปนรองลงไป หรอสงของทนานครงถงจะหยบจบใชงาน กควรจะถกออกแบบใหอยภายในขอบเขตของพนทท างานสงสด 13) ควรออกแบบใหสถานทท างานทท าใหผปฏบตสามารถด ารงทาทางการท างานทดและเหมาะสมเอาไวไดตลอดเวลาเชน การใชเกาอทปรบคาความสงได หรอการใชทพกวางเทาหรอทวางแขนชวยในการจดทาทางการนง 14) พยายามออกแบบใหงานและสถานงานสามารถรองรบการท างานของบคคลทมรปรางสงใหญโดยการเผอเนอทใหเพยงพอ ตอการปฏบตงานไดอยางสะดวกเชน ถาเปนงานยน ความสงของ

19

โตะควรจะปรบได แตถาปรบไมไดกควรออกแบบความสงไวส าหรบคนตวสงมาก ส าหรบคนทมรปรางเลกกตองจดเตรยมอปกรณหนนเทาเพอเสรมความสงไวใหใชชดเชยจดดอยดงกลาว 15) การออกแบบงานควรจะเปนไปตามหลกแรงโนมถวงของโลก อยาพยายามออกแบบงานทตองออกแรงตอตานหรอสวนทางกบแรงอนนเชน การจดใหกลองหรออปกรณรองรบชนสวนวสดตางๆทใชในกระบวนการผลตมความลาดเอยงลง เพอใหผท างานจะไดไมตองออกแรงหยบชนสวนใสลงหรอหยบออกจากลองเอง ซงหลกการนจะมประโยชนมาก โดยเฉพาะอยางยงส าหรบงานประกอบชนสวนอตสาหกรรม 16) ควรวางแผนฝกอบรมใหผปฏบตงานรจกเปลยนอรยาบถ ทาทาง และปรบการเคลอนไหวสวนตางๆของรางกายใหถกตองในชวงเวลาทเหมาะสมอยเสมอ 17) ควรวางแผนผงของจดปฏบตงานโดยค านงถงความยากงายของการตดตอสอสาร และการใชบรการของจดปฏบตงานอนๆ เพอใหการตดตอสอสารระหวางผปฏบตงานในสถานปฏบตงานนนเปนไปอยางมประสทธภาพและถกตอง 2.6 ทาทางการท างาน

ขณะท างานนนรางกายของคนทท างานอยนนจ าเปนจะตองอย ในลกษณะทมนคง มเสถยรภาพ และมทาทางทสบายตวพอควร โดยเฉพาะอยางยงในขณะออกแรงทางกายภาพ ทงนการรกษาทาทางการท างานทเหมาะสมนนจะสงผลใหประสทธภาพในการท างานสงขน และชวยลดอนตรายอนอาจเกดจากการท างานใหมนอยลงดวย ทาทางการท างานทไมเหมาะสมและไมอยในสมดลจะสงผลกระทบตอความเมอยลาความไมสะดวกสบาย การเจบปวดของสวนตางๆในรางกาย และความผดปรกตตางๆ เชน เกดความเคนทกลามเนอคอ แรงกดทขอตอ การปวดหลงสวนลาง การเมอยลาของกลามเนอ การปวดกระดกสนหลงสวนตนคอ เอนอกเสบ [52] สรปถงความส าคญและคณประโยชนของทาทางการท างานทเหมาะสมไดดงน 1) ทาทางการท างานทดจะท าใหชวยออกแรงกลามเนอไดอยางมประสทธภาพ 2) ทาทางการท างานทดจะชวยประหยดพลงงาน ลดการสญเสยพลงงานของรางกายโดยไมจ าเปน 3) ทาทางการท างานทดจะชวยใหระบบการมองเหนดขน และมผลตอการลดความเคนของกลามเนอคอและหลงของผปฏบตงาน 4) ทาทางการท างานทดจะชวยใหการแลกเปลยนถายเทความรอนระหวางรางกายกบสงแวดลอมเปนไปอยางเหมาะสมและมประสทธภาพ

20

ปจจยทมอทธพลตอทาทางการท างานของคน 1) การจดผงของสถานทปฏบตงานไดแก ความสงของสถานงาน การจดวางต าแหนงของเครองมอและวสดชนงาน 2) คณภาพของการออกแบบเครองมอทใชปฏบตงาน 3) วธการท างาน 4) พฤตกรรมการท างานของตวผปฏบตงานเอง 5) ลกษณะของการใชสายตาในการท างาน 6) ปรมาณมากนอยของการออกแรงท างาน 7) ขอมลทางดานแอนโธรโปเมตรของตวผปฏบตงานแตละคน 2.7 ทาทางการท างานทเหมาะสมตามหลกการยศาสตร

หลกทวไปเกยวกบการออกแบบทาทางส าหรบยนท างาน 1) ไมควรแหงนคอ เงยหนา หรอกมหนามากเกนไปขณะยนท างาน 2) ไมควรเออมมอไปในระดบทสงมากกวาระดบความสงไหล/ทายน หรอระดบต ากวาระดบความสงขอนว (knuckle height) เพราะการหยบฉวยสงของท าไดล าบาก ตองยดตวตองเขยงปลายเทา หรอตองยอตวกมตวมาหยบจบสงของ 3) ไมควรบดล าตว เอยวตว หรอเอยงตวไปทางดานขางมากเกนไปเปนเวลานานๆ 4) ไมควรเอนรางกายสวนบนไปทางดานหลงหรอโนมไปขางหนามากเกนไป โดยเฉพาะอยางยงในงานยกยายสงของดวยแรงคน 5) ไมควรยนทงน าหนกตวลงบนเทาขางใดขางหนงเพยงเทาเดยวเชน หลกเลยงการท างานทตองใชเทาขางเดยวควบคมคนบงคบเครองจกรอยตลอดเวลาขณะทอกเทาหนงใชเพอการยนทรงตวเทานน 6) ควรสวมรองเทาทเหมาะสม มความมนคง แขงแรง และคบพอดเทา รองเทาทดควรมรองพนดานในทนมหนาเพยงพอทจะรองรบสนเทาและสวนโคงชวงกลางฝาเทาไดด 7) ขณะเออมมอหยบของทอยสง ใหใชทหนนเทาชวยตอระยะใหมความสงพอดและเกบสะโพกอยในแนวยอยต าลง อยายกบดสะโพกใหงอนยกขน [52]

21

2.8 การวดขนาดสดสวนรางกาย

ค าวา การวดขนาดสดสวนรางกายมนษย (anthropometry) ซงค าวาแอนโธรโปเมตรมาจากการประสมค าในภาษากรกสองค าคอค าวา anthropo ซงแปลวามนษย กบค าวา metricos ซงแปลวาการวด วชานเปนวชาทเกยวกบการวดรปราง ขนาด และสดสวนรางกายของมนษยเชน ขนาดรปราง ทรวงทรง ความกวาง ความสง สวนวงรอบ พสยของการเคลอนไหวรางกาย น าหนก ความแขงแรง ของกลามเนอ ฯลฯ เพอพฒนามาเปนขอมลมาตรฐานหรอเกบเอาไวใชเพอการเปรยบเทยบ การประยกตความรทางดานวทยาศาสตรกายภาพในการวดและเกบขอมลขนาดสดสวนรางกายมนษย และน าขอมลเหลานไปใชเพอวตถประสงคของการพฒนา การแกไข การปรบปรง และการออกแบบทางวศวกรรม หรอการก าหนดเปนมาตรฐานตางๆ ในงานวศวกรรม [52] วตถประสงคของการวดขนาดสดสวนรางกายมนษยในเชงวศวกรรม 1) เพอเพมความสะดวกและความปลอดภยในการท างาน และเพมความพงพอใจในงาน (job satisfaction) อนจะสงผลใหประสทธภาพของการท างานนนสงขน 2) เพอชวยปองกนขอผดพลาดจากการท างาน ปองกนความปวดเมอย และการบาดเจบจากการท างานกบอปกรณ สถานทท างาน และสงแวดลอมทไมไดขนาดเหมาะสมกบขนาดรางกายของผปฏบตงาน 3) เพอใชเปนขอมลในการศกษาคณลกษณะทางกายภาพ ต าแหนง และทศทางตางๆ ของรางกายมนษย ซงจะตองเกยวของกบการใชพนทวาง (space) การออกแรงกระท าตอวตถ และความสมพนธระหวางขนาดรางกายกบขนาดรปทรงของเครองจกร เครองมอ สถานงาน กระบวนการท างาน และสงแวดลอมในการท างาน 4) เพอชวยเปนฐานขอมล (database) ในการออกแบบและปรบปรงงาน อปกรณ และสงแวดลอมในการท างานเพอสงเสรมใหผปฏบตงานมสขภาพอนามยสมบรณทงทางรางกายและจตใจ รวมทงเสรมสรางคณภาพชวตในการท างาน (quality of work life) ผลเสยของการออกแบบสงตางๆ ทไมถกตองและไมเหมาะสมกบขนาดสดสวนรางกายของผปฏบตงานอตสาหกรรมแบงออกเปน 2 ดานดงน 1) ผลเสยหรอปญหาทจะเกดขนในการท างานของผปฏบตงานเมอท างานกบสงทไมไดขนาดทเหมาะสมสอดคลองกบขนาดของรางกายในดานกลศาสตรชวภาพ ไดแก 1.1) เกดความเคนจากทาทางการท างานทไมถกตองตามหลกการยศาสตร 1.2) เกดอาการปวดหลงสวนลาง (lower back pain) 1.3) เกดการออกแรงกลามเนอทเกนพกด หรอเกนขดความสามารถของกลามเนอ 1.4) สญเสยการเคลอนไหวรางกายไปโดยเปลาประโยชน

22

1.5) เกดความไมสะดวกสบายจากการท างานดวยทาทางการท างานทผดหรอ ไมเหมาะสม 2) ผลเสยหรอปญหาทจะเกดขนในการท างานของผปฏบตงานเมอท างานกบสงทไมไดขนาดทเหมาะสมสอดคลองกบขนาดรางกายในดานอนๆ ไดแก 2.1) มอนตรายทแฝงอยในเครองจกรกลนน 2.2) ท าใหทศนวสยการมองไมด ไมชดเจน ท าใหเสยงตอการเกดอบตเหต 2.3) ท าใหประสทธภาพและคณภาพในการท างานลดลงอยางคอนขางเหนไดชดเจน 2.4) ปญหาทางดานสขภาพรางกายและสขภาพจต

การวดขนาดรางกายมนษยทอยในทานงหรอสภาพสมดล (static body measurement) ไมมการเคลอนไหวมาเกยวของ วธนเปนวธทนยมใชกนมากทสดในงานทางการยศาสตรเพราะวามความสะดวกและงายตอการวดเกบขอมลทงในทายนและทานงมาตรฐานทใชในการวดสดสวนรางกายของ Pheasant [53] 36 ต าแหนง ดงแสดงในตารางท 2.3 และภาพท 2.1

ตารางท 2.3 ต าแหนงในการวดสดสวนรางกาย 1.ความสง 13.ความยาวบนทายถงหวเขา 25.ความยาวหวไหลถงปลายนว 2.ความสงระดบสายตา 14.ความยาวบนทายถงขอพบเขา 26.ความยาวหว 3.ความสงระดบไหล 15.ความสงหวเขา 27.ความกวางหว 4.ความสงระดบศอก 16.ความสงขอพบเขา 28.ความยาวมอ 5.ความสงระดบสะโพก 17.ความกวางหวไหล(deltoid) 29.ความกวางมอ 6.ความสงระดบขอนว 18.ความกวางหวไหล(acromial) 30.ความยาวเทา 7.ความสงระดบปลายนว 19.ความกวางสะโพก 31.ความกวางเทา 8.ความสงนง 20.ความลกทรวงอก 32.ชวงกวางของแขน 9.ความสงระดบสายตา(นง) 21.ความลกชองทอง 33.ชวงกวางของศอก 10.ความสงระดบไหล(นง) 22.ความยาวหวไหลถงศอก 34.ความสงเออมถงขางบน(ยน) 11.ความสงระดบศอก(นง) 23.ความยาวศอกถงปลายนว 35.ความสงเออมถงขางบน(นง) 12.ความหนาตนขา 24.ความยาวแขน 36.ระยะเออมไปขางหนา

23

ภาพท 2.1 ต าแหนงในการวดสดสวนรางกาย [53] ขอมลขนาดสดสวนรางกายคนไทย (ฐานขอมล) นนคอนขางจะมจ ากดไมมแพรหลายเหมอนในประเทศทางยโรปตะวนตกและอเมรกาทวทยาการดานการวดขนาดสดสวนและการยศาสตรนไดรบการยอมรบและพฒนาเจรญรดหนาไปเปนอนมาก ในสหรฐอเมรกานนจะมการปรบปรงขอมลขนาดสดสวนรางกายของประชากรเหมอนกบการส ารวจส ามะโนประชากรเลยทเดยว แตในวงการ

24

อตสาหกรรมของไทยนน ขอมลหรอความตนตวทางดานนยงมคอนขางนอยอย การพฒนาขอมลสดสวนขนาดรางกายของประชากรไทยใหมมากขน และแพรหลายมากขนเพอการพฒนาคณภาพของผลตภณฑ การเพมประสทธภาพของการท างาน การเพมผลผลต เปนตน 2.9 การใชขอมลขนาดสดสวนรางกายในการออกแบบ

ในการเลอกเอาขอมลแอนโธรโปเมตรไปใชเพอการออกแบบสงของผลตภณฑใดๆ หรอเพอเหตผลอนใดกด ขอมลนนควรเปนตวแทนประชากรทงหมดของผใชสงทจะไดรบการออกแบบนนๆ ส าหรบหลกการออกแบบเพอใหรบกบสดสวนขนาดรางกายของมนษยนนแบงออกเปน 2 ประเภท คอ [52] 1) การออกแบบเพอประชากรทวไป (people at large) คอประชาชนทวๆ ไป ไมจ ากดเพศ จ ากดวย ฯลฯ 2) การออกแบบเพอกลมคนเฉพาะกลมใดกลมหนง (specific group of people) เชน กลมผหญงท างาน กลมเดกวยรน กลมผสงอาย กลมคนพการ กลมนกกฬา กลมคนถนดมอซาย กลมชาวตางชาต ฯลฯ ในการน าเอาขอมลขนาดรางกายมาประยกตใชรวมกบการออกแบบนนมหลกการส าคญอย 3 แบบคอ 1) การออกแบบส าหรบคาเฉลย (design for average individual) หลกการคอ ใชขอมลทเปนคาเฉลย หรอคากงกลาง หรอเปอรเซนไทลท 50 ของประชากร (ผชายและผหญง) เพราะสะดวกและงายตอการออกแบบ ชวยลดขอยงยากสลบซบซอนทางเทคนคลงโดยเพยงแตน าคาเฉลยเลขคณตหรอคาเปอรเซนไทลท 50 ของขอมลขนาดสดสวนรางกายทกคาทเกยวของมาใช การออกแบบลกษณะนนยมใชในงานออกแบบทไมวกฤต (non-critical design) มากนก เชน การออกแบบสถานทสาธารณะตางๆ (area for public use) ไดแก ความสงของเคานเตอรคดราคาสนคาในซเปอรมารเกต หรอความสงของเคานเตอรของลกคาทมาตดตอกบธนาคาร เปนตน 2) การออกแบบเพอใหอยในระหวางชวงของคาสงสดกบต าสด (design for extreme valve) หลกการคอใชขอมลทสงหรอมคามากทสด (ทเหมาะสมและเปนไปได) คอเปอรเซนไทลท 95 ของประชากร หรอใชขอมลทต าหรอมคานอยทสด (ทเหมาะสมและเปนไปได) คอเปอรเซนไทลท 5 ของประชากร ส าหรบสงของ ผลตภณฑ หรองานเพอคนสวนใหญทวๆไปใช การออกแบบโดยใชคาขอมลสงสดหรอต าสดนนเปนวธทใชไดด ถาหากคาขนาดสดสวนสงสดหรอต าสดนนท าใหสงทถกออกแบบแทบทกคนในกลมสามารถใชงานสงนนไดสะดวก หรอพดงายๆ

25

วาเปนการออกแบบเพอครอบคลมกลมผใชประชากรเกอบทงหมด เราสามารถแบงยอยเนอหาออกเปน 2 ประเดนทส าคญๆ คอ 2.1) การใชขนาดของประชากรทโตกวาในการออกแบบ (90 หรอ 95 เปอรเซนตไทล) ท าใหประชากรทมขนาดเลกกวากสามารถใชไดดวยเชน ความสงของประต ความกวางของทนง ขนาดความกวางและความสงของประตทางออกฉกเฉน หรอความกวางของอโมงคหลบภย ระยะหรอความกวางของแผนรองขอมอ (wrist support pad) ในการวางมอพมพงานบนแปนพมพ ชองหางระหวางเครองจกรกลหรอความแขงแรงของอปกรณ ชวยในการท างานเชน บนไดพาด เชอกดงตว สะพานเชอก หรอเมอเราตองการก าหนดคาน าหนกทปลอดภยส าหรบการออกแบบอปกรณรองรบน าหนกตว เปนตน 2.2) การใชขนาดของประชากรทเลกกวาในการออกแบบ (5 หรอ 10 เปอรเซนตไทล) ท าใหประชากรทมขนาดโตกวากสามารถใชไดดวยเชน ความสงของทนง ความสงของชนวางของ ระยะในการควบคมแผงควบคม (control panel) ต าแหนงคนบงคบหรออปกรณควบคมชนดอนๆ หรอการก าหนดแรงทใชในการควบคมคนบงคบ 3) การออกแบบเพอใหปรบเปลยนคาไดในชวงทเหมาะสม (design for adjustable range) หลกการคอใชขอมลทเปนชวงปรบเปลยนคาได คอชวงเปอรเซนไทลท 5 ของผหญงไปจนถงเปอรเซนไทลท 95 ของผชาย หลกการอนนเปนชนดทดทสด เพราะเปนการออกแบบอปกรณ เครองมอเครองใช สถานทท างาน และอนๆ ทสนองตอบและเขากนไดพอดกบขนาดรางกายทแตกตางกนไปของตวผปฏบตงานแตละคนไดเปนอยางด ตวอยางเชน การออกแบบเกาอนงขบรถยนต (driver seat) เกาอส านกงาน ความสงของทวางเทาหรอทพกแขน ระยะในการเออมหยบจบสงของ เปนตน ซงการออกแบบลกษณะนเราตองพยายามใหผใชสามารถปรบสงทออกแบบไดตามตองการในชวงเปอรเซนไทลท 5 ถง 95 นนคอครอบคลม 90 เปอรเซนตของจ านวนประชากรทงหมด แตหลกการอนนมขอเสยในทางปฏบต หรอในทางวศวกรรมมกจะท าใหเปนไปตามแบบทก าหนดไวไดคอนขางยาก เนองจากมขดจ ากด ขอขดของทางเทคนคมาก และสนเปลองตนทนหรอคาใชจายสง อาจจะท าใหไมคมทนในการผลตออกมาเพอใหครอบคลมคาขอมลทเปอรเซนไทลสงมากๆ หรอต ามากๆ ได สรปวาหลกการออกแบบชนดนในทางทฤษฎนนดมาก แตในทางปฏบตนนท าใหเปนไปตามนนไดยาก ขอควรค านงในการน าขอมลแอนโธรโปเมตรไปใชงาน [52] 1) การน าเอาขอมลขนาดสดสวนรางกายไปใชนนไมมหลกเกณฑตายตวทแนนอน 2) รางกายแตละสวนของมนษยนนไมมความเกยวของสมพนธกนในทางสถต (statistical correlation) เชน คนทขาสนกไมจ าเปนตองมแขนสนตามไปดวย เปนตน 3) การออกแบบสงของเพอการใชงานของมนษยนนเปนทงศาสตรและศลป

26

4) ถาในการออกแบบสงใดทตองใชขอมลของสวนรางกายมากกวา 1 สวนมาประกอบกนจะตองค านงถงความสมพนธตอกนระหวางสวนรางกายแตละสวนดวย 2.10 แนวทางของการออกแบบตามแนวทางการยศาสตร

การออกแบบตามหลกการยศาสตรนนมพนฐานมาจากการศกษาความสามารถของคน ขดจ ากดดานตางๆของคน เพอหาคาทเหมาะสมทสดส าหรบบคคลหรอกลมคน แตอาจไมใชส าหรบทกคน การออกแบบนนมาจากหลกการของการศกษาเรองขนาดสดสวนรางกายมนษยซงตองใชขอมลสวนนมาชวยในการออกแบบ ขนตอนในการออกแบบมดงน [52] 1) ระบวาสวนของรางกายสวนใดทมความส าคญมากทสดตอการออกแบบนนเชน การออกแบบดามจบ (handle) ของเครองมอกลนน ความยาวและความกวางของมอเปนสวนทส าคญทสดในการออกแบบขนาดของดามจบ 2) ระบกลมเปาหมายหรอประชากรผทจะใชงานสงทจะออกแบบออกมาเชน กลมเดก กลมผหญง กลมผใชแรงงาน ฯลฯ 3) พยายามเลอกใชฐานขอมลหรอตารางคาทเหมาะสม ไดมาตรฐาน และครอบคลมกลมประชากรสวนใหญใหมากทสด 4) ถามการสวมใสเสอผาชนดพเศษ หรออปกรณประจ ากายตางๆ ในการท างานกบสงทถกออกแบบ กใหบวกหรอลบคาเผอไวกบขนาดมตตางๆของแบบนนๆดวย 5) สรางตนแบบ (prototype) หรอหนจ าลองของสงทไดรบการออกแบบขนมา แลวน าไปใหกลมประชากรทมขนาดรางกายตามทไดก าหนดทดลองใชด ใหขอคดเหนตชมตนแบบ แลวใหท าการกรอกตอบแบสอบถาม ทงนเพอน าเอาไปเปนขอมลประกอบการตดแปลงแกไขขอบกพรองของแบบ ท าเชนนจนไดแบบทคดวาดทสด 6) น าเอาแบบทดทสดนนไปผลตใชงานจรง โดยก าหนดใหเปนแบบมาตรฐานตอไป แตกสามารถเปลยนแปลงแบบมาตรฐานไดทกเมอถาหากจ าเปนตองมการแกไข หรอพบวามขอบกพรอง 2.11 ไฟฟาของกลามเนอและประสาท

กลามเนอและประสาทเปนเนอเยอถกกระตนไดมกลไกทสามารถปลอยประจไฟฟาออกไปไดเมอมการกระตนเยอหมทเปนเยอเลอกผานโดยอเลคโตรไลททมความเขมขนไมเทากนเปนสวนประกอบ ทส าคญคอโซเดยมและโปแตสเซยม เพราะมกลไกคอยสบโปแตสเซยมเขาไปในเซลลและ โซเดยมออกนออกเซลลอยตลอดเวลา แตในภาวะพกนน เยอหมเซลลยอมใหโปแตสเซยมผานได

27

มากกวาโซเดยมถง 50 เทา จงท าใหโปแตสเซยมน าประจบวกออกมาขางนอก แตกไมสามารถกระจายไปไดไกล เพราะถกดดโดยไอออนทผานเยอหมเซลลออกมาไมได จงเรยงรายอยนอกเยอหมเซลล เปนผลใหภายนอกเซลลเปนบวกมากกวาภายใน ฉะนนจะเหนไดวาเยอหมเซลลมการท างานทเปรยบเสมอนคาปาซเตอรทมเยอหมเปนฉนวน และสองขางของเยอหมมอเลคโตรไลททน าไฟฟาได เมอมการท างาน จะเปนประสาทหรอกลามเนอกด จะมการกระจายของไฟฟาออกตามกลามเนอ ไฟฟาทกระจายไปตามกลามเนอนน มหนาทไปกระตนกลไกการหดตวของกลามเนออกตอหนง เมอถกกระตนเยอหมเซลลของประสาทและกลามเนอจะมการยอมใหโซเดยมผานเพมขน อาจเพมไดมากถง 200 เทา จงเปนผลใหโซเดยมไหลเขาไปในเซลล (influx) ท าใหศกยไฟฟาของเยอหมเปลยนไปคอลดลง ทเรยกวา ดโพลาไรเซซน (depolarization) เมอการกระตนนนแรงพอและเกนระดบกน จะท าใหโซเดยมไอออนเขาไปในเซลลไดมาก จนท าใหศกยไฟฟาของเยอหมเซลลกลบกน คอมตกลบของ ศกยไฟฟาของเยอหมเซลล เมอถกกระตนและจะเกดศกยไฟฟาขณะท างานขน ศกยไฟฟาขณะท างานนนมทงขาขน (ascending phase) และลดลง (descending phase) โดยระยะขาลงของศกยไฟฟานนเกดจากโซเดยมหลดเขาไปในเซลล และโปแตสเซยมออกนออกเซลล (K + efflux) เพอชวยแกไขใหศกยไฟฟาทเปลยนไปกลบมาเชนเดม เนองจากศกยไฟฟาขณะท างานเปนกรรมวธทเกดในตวเอง พลงงานจะตองปลอยออกมาทกๆจดทถกกระตน จงท าใหศกยไฟฟาขณะท างานมความสงไมลดลงแมวาจะตองแผกระจายออกไปเปนระยะทางไกลๆกตาม ไฟฟาทเกดจากการหดตวของเสนใยกลามเนอ สามารถวดไดโดยวางอเลคโทรดลงบนผวหนงหรอสอดเขาไปในกลามเนอ ไฟฟาของกลามเนอนนตรวจวดไดดวยการตรวจวดกระแสไฟฟาในกลามเนอ (electromyography, EMG) เมอกลามเนอนนหดตวและมความตงเพมขน ไฟฟาของกลามเนอกจะเพมขนตามเปนสดสวนกน [54] 2.12 การวดกระแสไฟฟากลามเนอ

เครองมอวดคากระแสไฟฟาในกลามเนอเปนเครองมอตรวจวดสญญาณไฟฟาของกลามเนอลาย โดยเปนเครองมอส าหรบบนทกคาไฟฟาในรางกายประกอบดวย 3 สวน ไดแก ระบบตรวจจบกระแสไฟฟา (electrode) ระบบขยายสญญาณ (amplifier) และระบบแสดงคาและบนทกผล การบนทกคลนกระแสไฟฟาในกลามเนอโดยอาศยการตดขวอเลคโทรดบนผวหนง หรอสอดเขมอเลดโทรดเขาไปในกลามเนอแลวตอเขากบเครองขยายสญญาณไฟฟา ผลทบนทกไดนเรยกวาอเลคโทรไมโอแกรม (electromyogram) ถาใชเขมขนาดเลกมากๆเปนขวอเลดโทรด จะสามารถตรวจวดกจกรรมของกลามเนอเสนเดยวๆได ถาตรวจ EMG ขณะทกลามเนอผอนคลายและอยนงพบวาแทบจะไมมกจกรรมทางกระแสไฟฟาทเกดขนเอง (spontaneous activity) หรอมนอยมาก

28

เมอมการเคลอนไหวเลกนอย การเปลยนแปลงทางไฟฟาจากหนวยสงการมนอย เมอมการเคลอนไหวมากขนจ านวนหนวยสงการกจะเพมขน เครองวดสญญาณไฟฟาและกลามเนอ ไดออกแบบส าหรบวดและทดสอบการท างานของกลามเนอ ซงสามารถทดสอบในภาพรวมได ระบบนจะเปนการวดสญญาณไฟฟาของกลามเนอขณะทกลามเนอมการหดตว ซงจะกอใหเกดความตางศกยทสามารถวดไดทใตผวหนงกลามเนอจะเปนผลรวมของการท างานหลายๆหนวย และใชอธบายถงกจกรรมของกลามเนอนนความตางศกยสามารถวดไดตงแต 1-5,000 µV [54] วธการวดกอนท าการตดตงอเลคโทรดใหท าความสะอาดผวหนงบรเวณทตด ใชอเลคโทรด ชนดแผนมขนาด 2.5 ตารางเซนตเมตร ปดบนผวหนงตามความยาวของกลามเนอ อเลคโทรดตองตดตงในต าแหนงทตองการศกษาอยางถกตอง และตอสายสญญาณไปยงเครองขยายสญญาณ จากนนสญญาณไฟฟาจะเขาไปสระบบบนทกและแสดงผล 2.13 การก าหนดกลมตวอยาง

การเกบขอมลกบประชากรทกหนวยอาจท าใหเสยเวลาและคาใชจายทสงมาก การเลอกศกษาเฉพาะบางสวนของประชากรจงเปนเรองทมความจ าเปน การก าหนดกลมตวอยางมความจ าเปนอยางยง ประชากร (population) หมายถง สมาชกทกหนวยของสงทสนใจศกษา ซงไมไดหมายถงคนเพยงอยางเดยว ประชากรอาจจะเปนสงของ เวลา สถานทเชน ถาสนใจวาความคดเหนของคนไทยทมตอการเลอกตง ประชากรคอคนไทยทกคน หรอถาสนใจอายการใชงานของเครองคอมพวเตอรยหอหนง ประชากรคอเครองคอมพวเตอรยหอนนทกเครอง แตการเกบขอมลกบประชากรทกหนวยอาจท าใหเสยเวลาและคาใชจายทสงมาก การเลอกศกษาเฉพาะบางสวนของประชากรจงเปนเรองทมความจ าเปน เรยกวากลมตวอยาง กลมตวอยาง (sample) หมายถง สวนหนงของประชากรทน ามาศกษาซงเปนตวแทนของประชากร การทกลมตวอยางจะเปนตวแทนทดของประชากรเพอการอางองไปยงประชากรอยางนาเชอถอไดนน จะตองมการเลอกตวอยางและขนาดตวอยางทเหมาะสม ซงจะตองอาศยสถตเขามาชวยในการสมตวอยางและการก าหนดขนาดของกลมตวอยาง การสมตวอยาง (sampling) หมายถง กระบวนการไดมาซงกลมตวอยางทมความเปนตวแทนทดของประชากร

29

วธการสมตวอยางแบงเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ 1) การสมตวอยางโดยไมใชความนาจะเปน (nonprobability sampling) เปนการเลอกตวอยางโดยไมค านงวาตวอยางแตละหนวยมโอกาสถกเลอกมากนอยเทาไร ท าใหไมทราบความนาจะเปนทแตละหนวยในประชากรจะถกเลอก การเลอกกลมตวอยางแบบนไมสามารถน าผลทไดอางองไปยงประชากรได แตมความสะดวกและประหยดเวลาและคาใชจายมากกวา ซงสามารถท าไดหลายแบบดงน 1.1) การเลอกกลมตวอยางแบบบงเอญ (accidental sampling) เปนการเลอกกลมตวอยาง เพอใหไดจ านวนตามตองการโดยไมมหลกเกณฑ กลมตวอยางจะเปนใครกไดทสามารถใหขอมลได 1.2) การเลอกกลมตวอยางแบบโควตา (quota sampling) เปนการเลอกกลมตวอยางโดยค านงถงสดสวนองคประกอบของประชากร เชนเมอตองการกลมตวอยาง 100 คน กแบงเปนเพศชาย 50 คน หญง 50 คน แลวกเลอกแบบบงเอญ คอเจอใครกเลอกจนครบตามจ านวนทตองการ 1.3) การเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง (purposive sampling) เปนการเลอกกลมตวอยางโดยพจารณาจากการตดสนใจของผวจยเอง ลกษณะของกลมทเลอกเปนไปตามวตถประสงคของการวจย การเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจงตองอาศยความรอบร ความช านาญและประสบการณในเรองนนๆของผท าวจย 2) การสมตวอยางโดยใชความนาจะเปน (probability sampling) เปนการสมตวอยางโดยสามารถก าหนดโอกาสทหนวยตวอยางแตละหนวยถกเลอก ท าใหทราบความนาจะเปนทแตละหนวยในประชากรจะถกเลอก การเลอกกลมตวอยางแบบนสามารถน าผลทไดอางองไปยงประชากรได สามารถท าไดหลายแบบ ดงน 2.1) การสมตวอยางแบบงาย (simple random sampling) เปนการสมตวอยางโดยถอวาทกๆหนวยหรอทกๆสมาชกในประชากรมโอกาสจะถกเลอกเทาๆกน การสมวธนจะตองมรายชอประชากรทงหมดและมการใหเลขก ากบ วธการอาจใชวธการจบสลากโดยท ารายชอประชากรทงหมด หรอใชตารางเลขสมโดยมเลขก ากบหนวยรายชอทงหมดของประชากร 2.2) การสมตวอยางแบบเปนระบบ (systematic sampling) เปนการสมตวอยางโดยมรายชอของทกหนวยประชากรมาเรยงเปนระบบตามบญชเรยกชอ การสมจะแบงประชากรออกเปนชวงๆทเทากนอาจใชชวงจากสดสวนของขนาดกลมตวอยางและประชากร แลวสมประชากรหนวยแรก สวนหนวยตอๆไปนบจากชวงสดสวนทค านวณไว 2.3) การสมตวอยางแบบชนภม (stratified sampling) เปนการสมตวอยางโดยแยกประชากรออกเปนกลมประชากรยอยๆ หรอแบงเปนชนภมกอน โดยหนวยประชากรในแตละชนภม

30

จะมลกษณะเหมอนกน แลวสมอยางงายเพอใหไดจ านวนกลมตวอยางตามสดสวนของขนาดกลมตวอยางและกลมประชากร 2.4) การสมตวอยางแบบกลม (cluster sampling) เปนการสมตวอยางโดยแบงประชากรออกตามพนทโดยไมจ าเปนตองท าบญชรายชอของประชากร และสมตวอยางประชากรจากพนทดงกลาวตามจ านวนทตองการ แลวศกษาทกหนวยประชากรในกลมพนทนนๆ หรอจะท าการสมตอเปนล าดบขนมากกวา 1 ระดบ โดยอาจแบงพนทจากภาค เปนจงหวด จาก จงหวดเปนอ าเภอ และเรอยไปจนถงหมบาน [55] การค านวณขนาดตวอยางดวยวธของ Taro Yamane Yamane [56] ไดเสนอสตรการค านวณขนาดตวอยางสดสวน 1 กลมโดยสมมตคาสดสวนเทากบ 0.5 และทระดบความเชอมน 95% ดงสมการท (2-2)

21 Ne

Nn

(2-2)

โดย n = ขนาดตวอยางทค านวณได N = จ านวนประชากรททราบคา e = คาความคลาดเคลอนทยอมรบได

31

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

งานวจยนเปนการศกษากลมทดลองในรปแบบกอนและหลงปรบปรง โดยมประชากรและกลมตวอยางคอเจาหนาทและสมาชกสหกรณกองทนสวนยางต าบลพจตร อ าเภอนาหมอม จงหวดสงขลา มการเกบรวบรวมขอมลทวไป การส ารวจสขภาพ การวเคราะหทาทางการท างาน การวดคลนไฟฟาของกลามเนอ การวดขนาดสดสวนรางกาย การวเคราะหกระบวนการท างาน และท าการแกไขปรบปรงสถานงานใหม ซงมขนตอนการด าเนนงานวจยดงแสดงในภาพท 3.1

ภาพท 3.1 ขนตอนการด าเนนงานวจย

สรปผลการวจย

ประเมนความเสยงจากทาทางการท างาน และวดกระแสไฟฟาในกลามเนอหลงปรบปรง

ปรบปรงการท างานและออกแบบอปกรณชวย

วดขนาดสดสวนรางกาย

เปรยบเทยบผลการประเมนกอนและหลงปรบปรง

ศกษาและประเมนความเสยงจากทาทางการท างาน และวดกระแสไฟฟาในกลามเนอกอนปรบปรง

ส ารวจสภาพและศกษาสภาพการท างานในปจจบน

32

3.1 ประชำกรและกลมตวอยำง 3.1.1 ประชากร การวจยนไดใชสหกรณกองทนสวนยางต าบลพจตร อ าเภอนาหมอม จงหวดสงขลาเปนกรณศกษา เพอท าการศกษาทาทางในการท างานของเจาหนาทประจ า ซงแบงเปน 2 สถานงานคอ 1. สถานงานรบซอน ายาง และ 2. สถานงานท ายางแผนรมควน และไดประเมนทาทางการท างานในแตละสถานงาน สหกรณการยางต าบลพจตร อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา มสมาชกทงหมด 125 คน เปนสมาชกชาย 70 คน หญง 55 คน โดยจะรบน ายางเฉลยวนละ 4 ตน ทงนขนอยกบฤดกาลและการตกของฝน 3.1.2 กลมตวอยาง 3.1.2.1 การส ารวจสขภาพศกษาการท างานและวดคาไฟฟากลามเนอหลง เนองจากประชากรทใชท าการวจยซงกคอเจาหนาทประจ า ณ สถานงานแตละจดมจ านวนนอยจงใชประชากรทงหมดเปนกลมตวอยางซงมเจาหนาทประจ าสถานงานรบซอน ายางทงหมด 5 คนทคอยหมนเวยนสลบเปลยนกนมาท าหนาท เจาหนาทประจ าสถานงานท ายางแผนรมควนมทงหมด 5 คนซงจะสลบเปลยนกนท างาน การส ารวจสขภาพ ประเมนทาทางการท างานและวดคากระแสไฟฟากลามเนอจากเจาหนาททท างานสถานงานนนๆ 3.1.2.2 การวดขนาดสดสวนรางกาย จากการค านวณโดยสตรของ Yamane [56] ทระดบนยส าคญ 0.05 จากประชากร 125 คน ( N ) ไดผลลพธวาควรเกบขอมลโดยใชกลมตวอยางจ านวน 95 คน ( n )

21 Ne

Nn

โดย n = ขนาดตวอยางทค านวณได N = จ านวนประชากรททราบคา e = คาความคลาดเคลอนทยอมรบได เพอใหกลมตวอยางทไดงายตอการค านวณผวจยจงท าการเกบตวอยางขอมลกลมตวอยาง 100 คน กลมตวอยางเปนสมาชกของสหกรณกองทนสวนยางมอายเฉลยอยท 40 ป ชาย 56 คนหญง 44 คน กลมตวอยางเปนผทมสขภาพแขงแรง ไมมความผดปกตทางรางกาย หรอเคยประสบอบตเหตทท าใหกลามเนอและกระดกผดปกต

33

3.2 กำรส ำรวจสขภำพ เครองมอทใช แบบส ารวจสขภาพของพนกงาน และแบบประเมนสขภาพ (abnormal index) การศกษานไดเรมจากการสอบถามเจาหนาททท างานในสหกรณกองทนสวนยางพจตร โดยใชแบบส ารวจสขภาพของพนกงานดงแสดงในภาคผนวก ก-1 โดยเขาไปสมภาษณเจาหนาททกคนในสถานงานตางๆทงหมด มจ านวน 10 คน เพอสอบถามหาอาการเจบปวดสวนตางๆ ของรางกาย และวเคราะหขอมลวาอาการปวดมาจากสถานงานไหน จากนนจงสมภาษณอกครงโดยใช แบบประเมนสขภาพ ดงแสดงในภาคผนวก ก-2 เพอวเคราะหหาคาดชนความผดปกต (abnormal Index: AI) 3.3 กำรศกษำและวเครำะหกำรท ำงำน เครองมอทใช Flow process chart ในการวเคราะหกระบวนการท างานนจะใชการเคลอนทของคน (man type) เนองจากวางานวจยนสนใจในทาทางการท างานของคน โดยจะเรมท าการเกบขอมลต งแตเรมท าการขนถงแกลลอนน ายางลงจากรถจกรยานยนตทขนน ายางมาของสมาชกสหกรณไปจนถงสมาชกและเจาหนาทประจ าชวยกนเทน ายางลงสบอพกน ายาง โดยจะเกบผลของกจกรรมตางๆ คอ จ านวนขนตอนการปฏบตงาน จ านวนขนตอนการขนสง จ านวนครงของความลาชา จ านวนครงของการตรวจสอบ และจ านวนครงในการพกหรอเกบ รวมถงน าหนก ระยะทาง เวลา จ านวนคนทใชในแตละขนตอนการท างาน ซงแบบฟอรมการประเมนทใชดงแสดงในภาพท 3.2

ภาพท 3.2 แบบฟอรมการวเคราะหกระบวนการท างาน

34

3.4 กำรประเมนควำมเสยงของกำรท ำงำน 3.4.1 การประเมนทาทางการท างาน อปกรณทใช 1) กลองบนทกภาพเคลอนไหว 2) โปรแกรม silicon coach ชวยในการวเคราะหทาทางการท างาน 3) แบบฟอรมส าหรบบนทกคะแนนทาทางการท างานดวยเทคนค RULA วธการเกบขอมล การประเมนทาทางการท างานดวยเทคนค RULA โดยประเมนทาทางการท างานแตละสถานงานของสหกรณกองทนสวนยางกอนการปรบปรง โดยใชคาเฉลยคะแนนขนตอนการท างานทมคาคะแนนความเสยงสงสดของแตละสถานงาน เนองจากไมมความยงยากในการเกบขอมลกลมตวอยางเพราะประชากรมจ านวนนอยจงใชกลมตวอยางเปนประชากรทงหมด เจาหนาท ณ สถานงานจดรบซอน ายาง มทงหมด 5 คนทคอยหมนเวยนสบเปลยนกนมาท าหนาท เจาหนาทณ สถานงานจดท ายางแผนและจดยางแผนรมควนมทงหมด 5 คนซงจะสลบสบเปลยนกนท างาน และจะประเมนทาทางการท างานเจาหนาททท างาน ณ ต าแหนงนน การเกบขอมลนนจะบนทกภาพของเจาหนาทขณะท างานดวยกลองบนทกภาพเคลอนไหว แลวน ากลบมาวเคราะหดวยโปรแกรม silicon coach โดยท าการวดคามมตางๆ และใหคะแนนของทาทางการท างาน ตามขนตอนการประเมนตามแบบประเมน RULA work sheet ดงแสดงในภาคผนวก ข-1

3.4.2 การวดกระแสไฟฟาในกลามเนอ

อปกรณทใช 1) เครองขยายสญญาณ รน mobi6-6b 8 channel 2) ชดวดก าลงสถตย (jackson strength evaluation system) 3) คอมพวเตอรพรอมโปรแกรมประมวลผล วธการเกบขอมล การเกบขอมลท าโดยตดอเลคโทรดบรเวณต าแหนงกลามเนอหลงขณะท างาน และท าการวดคาสญญาณไฟฟากลามเนอหลงสงสด (maximum voluntary electromyography: MVE) โดยใหพนกงานทดลองเครองวดก าลงสถตย (jackson strength evaluation system) ดงแสดงในรปท 3.3 จากนนน าคาทวดไดมาถายขอมลลงในคอมพวเตอร การน าคาสญญาณไฟฟาทกลามเนอหลง (electromyography: EMG) มาเปนตวบงชภาระของกลามเนอหลง ส าหรบงานวจยนท าโดยการ

35

เปรยบเทยบคาสญญาณไฟฟาทกลามเนอหลงในขณะท างาน (EMG) กบคาสญญาณไฟฟาทกลามเนอหลงสงสด (MVE) ของแตละคนตามหลกการทางชวกลศาสตร ซง Sander and Mccormick [31] ไดท าการวจยและสรปวา กระแสไฟฟาในกลามเนอทใชในการท างานตองไมเกน 35 % ของคาสญญาณไฟฟากลามเนอหลงสงสด (MVE) ซงหากเกนกวา 35% ถอวามความเสยงอนตรายตอการบาดเจบตอหลง โดยใชวธการวดคากระแสไฟฟากลามเนอหลงขณะท าการทดสอบก าลงสถตของกลามเนอหลง กอนการทดสอบตองปรบความสงของดามจบเครองวดก าลงสถตใหมระยะหางจากฐานเครองวดก าลงสถตในแนวตงประมาณ 17 นว หรอใหความสงของดามจบอยในระดบทท าใหผถกทดสอบยนงอหลงท ามม 90 องศา ในแนวขนานกบพนซงผถกทดสอบจะตองยนขาเหยยดตรง เทาทงสองขางสมผสกบฐานของเครองวดก าลงสถตไมยนเขยงเทา จากนนใหผถกทดสอบใชหลงออกแรงในแนวตงยกดามจบเครองวดก าลงสถตขน โดยทขาทงสองขางยงคงเหยยดตรง

ภาพท 3.3 ชดวดก าลงสถต การวดคาสญญาณไฟฟากลามเนอหลงในขณะท างาน (EMG) ของเจาหนาททง 5 คน โดยใหเจาหนาทท างานเปนตามปกตคนละ 10 รอบการท างาน ซงคาสญญาณไฟฟาทไดจะน ามาแปลงใหเปนคา root mean square (RMS) ซงเปนคาเฉลยตอเวลาทวดไดทงหมด และเปนคาทนยมใชวดในงานวจยทใชทาทางในการยกเนองจากคานเปนคาทใชวด amplitude การเกบขอมลโดยการตดอเลคโทรดบรเวณต าแหนงกลามเนอหลงทจะท าการวด และตอสายเขาเครองบนทกขอมล การวดคาสญญาณไฟฟาทกลามเนอหลงขณะท เจาหนาทท างานปกต โดยการ

36

วดคลนไฟฟากลามเนอหลงขณะท างานจะท าการวด 4 ต าแหนงคอ trapezius ดานซายและขวา erector spinae ดานซายและขวา โดยมขนตอนในการทดสอบดงน 1) ท าความสะอาดบรเวณกลามเนอบรเวณทจะวดดวยแอลกอฮอล 2) ตดอเลคโทรดดงแสดงในภาพท 3.4 ทบรเวณหลงสวนบนทงดานซายและขวา และหลงสวนลางทงดานซายและขวา 4 ต าแหนงคอ 1. ต าแหนงกลามเนอหลงสวนบนซายโดยใชกลามเนอ trapezius ดานซายเปนกลามเนอหลก 2. ต าแหนงกลามเนอหลงสวนบนขวาโดยใชกลามเนอ trapezius ดานขวาเปนกลามเนอหลก 3. ต าแหนงกลามเนอหลงสวนลางซายโดยใชกลามเนอ erector spinae ดานซายเปนกลามเนอหลก 4. ต าแหนงกลามเนอหลงสวนลางขวาโดยใชกลามเนอ erector spinae ดานขวาเปนกลามเนอหลก ดงภาพท 3.5

ภาพท 3.4 อเลกโทรด

ภาพท 3.5 ต าแหนงทตดอเลกโทรดบนกลามเนอ

37

3) เปดโปรแกรม portion 0.6 ท าการสรางขอมลของเจาหนาทประจ า และตงรปแบบการวด อปกรณเครองวดคลนไฟฟากลามเนอรน mobi6-6b ดงภาพท 3.6 ซงม 8 channel ความละเอยด 24 บต ความแมนย า 2% อตราขยาย 19.5 เทา สญญาณรบกวน <1.0 µVrms

ภาพท 3.6 เครองขยายสญญาณไฟฟา

4) ท าการทดสอบโดยใหเจาหนาทท างานปกตในสภาพการท างานปจจบน และท างานในสถานงานทไดปรบปรงใหม

5) น าผลของสญญาณทางไฟฟาทไดไปวเคราะห เปรยบเทยบระหวางสถานงานปจจบนและสถานงานทปรบปรงใหม 3.5 กำรวดขนำดสดสวนรำงกำย อปกรณทใช 1) a ross craft anthropometer set 2) แทนวดสวนสง วธการเกบขอมล การเกบขอมลขนาดสดสวนรางกายดวยวธการวดขนาดสดสวนรางกายตามวธมาตรฐานของ Pheasant [53] คนละ 36 รายการ โดยใชอปกรณชดวดขนาดสดสวนรางกาย a ross craft anthropometer set ซงเปนชดวดขนาดสดสวนรางกายทไดมาตรฐานดงแสดงในภาพท 3.7 กลมตวอยางทใชในการวดขนาดสดสวนรางกายมจ านวน 100 คน กลมตวอยางเปนสมาชกของสหกรณการยางมอายเฉลยอยท 40(±8) ป ชาย 56 คนหญง 44 คน กลมตวอยางเปนผทมสขภาพแขงแรงไมมความผดปกตทางรางกาย หรอเคยประสบอบตเหตทจะท าใหกลามเนอและกระดกผดปกต

38

ภาพท 3.7 ชดเครองมอวดขนาดสดสวนรางกาย

สมาชกสหกรณจะถกท าการเกบขอมลขนาดสดสวนรางกายของแตละคนแลวบนทกขอมลขนาดสดสวนรางกายลงในแบบฟอรมการวดเพอท าการเกบขอมลของแตละบคคล ซงจะใหผถกทดสอบปฏบตทาทางเพอท าการวดขนาดสดสวนรางการตามมาตรฐานการวดของ Pheasant 36 ทาทาง โดยใชเครองมอ a ross craft anthropometer set ในการวดขนาดสดสวนรางกายดงแสดงในภาพท 3.8 และ 3.9

ภาพท 3.8 ตวอยางการวดขนาดสดสวนรางกายชาย

ภาพท 3.9 ตวอยางการวดขนาดสดสวนรางกายหญง

39

3.6 กำรออกแบบและปรบปรงสถำนงำน เครองมอทใช 1) เทคนคการตงค าถาม 5W1H 2) หลกเกณฑ ECRS 3) หลกการทางการยศาสตร 4) ขอมลขนาดสดสวนรางกายของสมาชกสหกรณ การหาแนวทางปรบปรงการท างานนนในเบองตนตองท าความเขาใจในงานถงวตถประสงคของงาน ล าดบขนตอนการท างาน สถานทท างาน คนหรอเครองจกรทท างาน และวธการท างาน โดยใชเทคนค 5W1H ในการชวยท าความเขาใจในงานแตละขนตอน เมอไดแนวทางในการพจารณาปญหาแลวจากเทคนคค าถาม 5W1H จงใชหลกเกณฑ ECRS มาชวยในการหาแนวทางปรบปรงงานซงถาขนตอนใดทไมจ าเปนกควรตดออกไป ขนตอนใดทสามารถรวมเขาดวยกนไดกควรรวม ขนตอนใดทสามารถสลบล าดบกนไดแลวผลการท างานดขนกควรท า ขนตอนใดทสามารถท าใหงายขนไดบางกควรท า ใชหลกทางการยศาสตรมาชวยเปนแนวทางในการปรบปรงทาทางการท างาน และน าขอมลทางดานขนาดสดสวนรางกายมาชวยในการออกแบบอปกรณเพอปรบทาทางในการท างาน 3.7 วธวเครำะหผลขอมลทำงสถต 1) เปรยบเทยบคาคะแนนทาทางการท างาน (RULA) กอนและหลงการปรบปรงสถานงาน โดยใชสถต paired t-test 2) เปรยบเทยบคาสญญาณกระแสไฟฟาในกลามเนอหลงในขณะท างาน (EMG) กอนและหลงการปรบปรงสถานงาน โดยใชสถต paired t-test

40

บทท 4

ผลการด าเนนงานวจย

งานวจยนเปนการศกษากลมทดลองเพยงกลมเดยวในรปแบบกอนและหลงปรบปรง โดยท าการเกบรวบรวมขอมลทวไปโดยใช แบบส ารวจสขภาพของพนกงาน แบบสมภาษณพนกงาน การวเคราะหการท างาน และการวดสญญาณไฟฟากลามเนอ

4.1 ผลส ารวจสขภาพและสมภาษณพนกงาน

การศกษานไดเรมจากการสอบถามเจาหนาททท างานในสหกรณกองทนสวนยางพจตร โดยใชแบบส ารวจสขภาพของพนกงานทแสดงในภาคผนวก ก เขาไปสมภาษณเจาหนาททกคนในสถานงานตางๆทงหมด มจ านวน 10 คน เพอสอบถามหาอาการเจบปวดสวนตางๆ ของรางกาย ซงสรปไดวาเจาหนาททงหมดเคยมอาการเจบปวดสวนตางๆ ของรางกายจ านวน 10 คน ซงเจาหนาท มอาการปวดหลงสวนลาง 7 คน มอาการปวดหลงสวนบน 5 คน มอาการปวดตนคอ 5 คน มอาการปวดไหล 4 คน ดงแสดงในภาพท 4.1

ภาพท 4.1 แผนภมแสดงจ านวนพนกงานทมอาการเจบปวดสวนตางๆ ของรางกาย

การตอบแบบสอบสอบถามส ารวจสขภาพของเจาหนาทคนหนง ดงแสดงในภาพท 4.2 ซงไดจากการเขาไปสมภาษณเจาหนาทในสถานงานตางๆทงหมด มจ านวน 10 คน เพอสอบถามหาอาการเจบปวดสวนตางๆ ของรางกาย

41

แบบส ารวจสขภาพพนกงาน (MODIFIED FROM CERGO QUESTIONAIRE)

ประเภทของงาน/ แผนก/ ชอหวหนางานโดยตรง/ หนาทงาน (ระบ).........สถานรบซอน ายาง/เคลอนยายและเทถงแกลลอนน ายาง........... อาย........43........ป ไดมาท างานในหนวยงานนเปนเวลา....5....ป/เดอน 1. ทานเคยมความเจบปวดบรเวณสวนหลง สวนแขน สวนขอมอ หรอสวนมอ บางไหม เคย ไมเคย ถาทานตอบวา ไมเคย ใหสงคนแบบสอบถามนไดทนทโดยไมตองตอบขออนๆ ถาทานตอบวา เคย ใหตอบค าถามตอไปนทกขอ วงกลมบรเวณททานมความปวดเมอย หรอเจบปวด บนรปภาพตอไปน

2. ความเจบปวดททานรสกในขอ 1 นน ทานเจบมากในชวงเวลา เชา กลางวน เยน

ภาพท 4.2 ตวอยางแบบส ารวจสขภาพพนกงานของเจาหนาทคนหนง

42

3. ระดบความเจบปวดททานไดรบรสกวา พอทนได เจบปวดมาก 4. ขณะททานก าลงตอบแบบสอบถามอย ความเจบปวดดงกลาว หายไปหมดแลว ยงคงมอย 5. ทานรสกเจบปวด เมอเรวๆ นเอง เมอ 6 เดอนทแลว เมอประมาณ 1 ปทแลว มากกวา 1 ป มาแลว 6. ทานรกษาความเจบปวดของทานอยางไร ไมท าอะไรเลย การนวดดวยยาและครม ไปพบแพทยเพอรกษา 7. การรกษาของทาน หายขาด ไมดขนเลย เปนๆ หายๆ 8. ทานท างานในหนาทปจจบนโดย นงท างานบนพน นงท างาน ยนท างาน ทงนง และยนท างาน 9. ทานเลนกฬา หรอออกก าลงกายประเภทใดบางหรอไม เลน ไมเลน ถาทานเลนใหระบประเภทกฬา.......................................................... 10. ปกตทานนอนหลบพกผอนทบานในหองปรบอากาศหรอไม ใช ไมใช

ภาพท 4.2 ตวอยางแบบส ารวจสขภาพพนกงานของเจาหนาทคนหนง (ตอ)

43

จากการวเคราะหขอมลในแบบส ารวจสขภาพของพนกงานพบวา เจาหนาททมอาการเจบปวดสวนตางๆ ของรางกายสวนใหญเปนเจาหนาทในสถานงานรบซอน ายาง จากนนจงสมภาษณเจาหนาทอกครงดวย แบบสมภาษณพนกงาน เพอศกษาปญหาการปวดเมอย โดยสถานงานทกลาวถง เจาหนาทจะตองมการยกถงน ายางซงภาระงานทหนก ขอมลจากแบบสมภาษณพนกงาน จะไดคา AI เฉลยแสดงในตารางท 4.1 ดงน

ตารางท 4.1 คะแนนคา AI ของเจาหนาทแตละสถานงาน

เจาหนาทสถานงาน รบซอน ายาง

คาคะแนน AI เจาหนาทสถานงาน

ท ายางแผน คาคะแนน AI

1 3.88 1 2.75 2 3.25 2 2.88 3 3.13 3 2.25 4 3.13 4 2.38 5 3.38 5 2.63

คาเฉลย 3.35 คาเฉลย 2.58 จากตารางท 4.1 พบวาเจาหนาททมอาการเจบปวดในระดบสง คอ เจาหนาทในสถานงานรบซอน ายาง ค านวณคาดชนความผดปกตไดคาเฉลย 3.35 ซงหมายถงจ าเปนตองไดรบการแกไข ดงนนจงจ าเปนทจะตองปรบปรงวธการท างานของเจาหนาทในสถานงานรบซอน ายาง เพอลดปญหาการเจบปวดดงกลาว การตอบแบบสมภาษณพนกงาน เพอศกษาปญหาการปวดเมอยของเจาหนาทคนหนง ดงแสดงในภาพท 4.3 ซงไดจากการเขาไปสมภาษณเจาหนาทในสถานงานตางๆทงหมด มจ านวน 10 คน เพอค านวณคาดชนความผดปกต

44

แบบสมภาษณพนกงาน (MODIFIED FROM CERGO QUESTIONAIRE)

ชอ-สกล..............นายจ ารส xxx................................ อาย.....43....... ป เพศ ชาย หญง ความสง.........179.............เซนตเมตร น าหนกตว......80......กโลกรม ไดมาท างานในหนวยงานนเปนเวลา.........5........ป.......3.......เดอน ไดมาท างานในหนาทงานนมาเปนเวลา.......5.........ป......3.......เดอน ระดบการศกษาสงสด ประถมปท......... มธยมปท....... ปวช. ปวส. ปรญญาตร มครอบครวแลวหรอยง มแลว ยงไมม ถามครอบครวแลว มบตร.......2........คน ลกษณะครอบครว แยกกนอย หยาขาดจากกน ยงอยดวยกนเปนปกต คสมรส ท างานทเดยวกน แยกทท างานกน ท างานทบานเปนแมบาน 1. ความลาโดยทวไป (general fatigue) จากการท างาน

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ระดบสบายมาก สดแสนจะทรมาน 2. ความเสยงตอการเจบปวด บาดเจบ จากการท างาน

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ไมเสยงเลย มความเสยงสงมาก 3. ระดบความสนใจตองานทท า

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ไมนาสนใจเลย นาสนใจมากทสด

ภาพท 4.3 ตวอยางแบบสมภาษณพนกงานของเจาหนาทคนหนง

45

4. ความซบซอนของลกษณะงาน

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ไมซบซอนเลย ซบซอนจนเวยนหว 5. ความยากงายของการท างาน

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 งายมากทสด ยากมากทสด 6. จงหวะของการท างาน

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ไมมปญหา มปญหามาก 7. ความรบผดชอบในการท างาน

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ไมตองรบผดชอบ ตองรบผดชอบสง 8. ความเปนอสระในการท างาน

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ตองท าตามค าสงเทานน จะท างานอยางไรกได

ภาพท 4.3 ตวอยางแบบสมภาษณพนกงานของเจาหนาทคนหนง (ตอ)

46

การค านวณ

AI

8

)8,3()7,6,5,4,2,1(

13.38

]33[]654466[

คาดชนความไมปกต (AI) ประเมนผลไดดงน AI ≤ 0 ไมมปญหาอะไรเลย 0 < AI ≤ 2 มปญหาเลกนอย พอทนได 2 < AI ≤ 3 ตองระมดระวงเอาใจใส 3 < AI ≤ 4 เรมเปนปญหามากจนทนไมได AI > 4 ผดปกต ตองรบด าเนนการแกไขทนท คา AI ของเจาหนาทคนนเทากบ 3.13 หมายถง เรมเปนปญหามากจนทนไมไหว เจาหนาทในสถานงานรบซอน ายางมคาดชนความผดปกตคาเฉลย 3.35 จงจ าเปนตองไดรบการแกไข ปรบปรงวธการท างานของเจาหนาทในสถานงานน เพอลดปญหาการเจบปวดดงกลาว 4.2 ผลการศกษาสภาพการท างานในสหกรณการยาง

ขนตอนรบซอน ายางมกระบวนการยกและเคลอนยายถงแกลลอนน ายางจากรถจกรยานยนตไปยงจดกรอง เมอถงจดกรองจะท าการยกเทถงแกลลอนน ายางผานทกรองลงสถงอลมเนยม แลวยกถงอลมเนยมโดยใชคน 2 คน ชวยกนยกไปชงทเครองชงน าหนก จงท าการตวงเอาน ายางมา 10 มลลลตรเพอทดสอบเปอรเซนตน ายาง จากนนจงขนยายถงแกลลอนน ายางไปเทน ายางลงสบอพกน ายางเพอรอปลอยน ายางสบอท ายางแผนในขนตอนถดไป เฉลยจะมน ายางมาประมาณ 90-120 เทยวตอวน สมาชกสหกรณจะขนถงน ายางมาขาย 1-3 ถง มน ายางเฉลยเขามาน าหนก 4 ตนตอวน โดยเฉลยน าหนกทผปฏบตงานตองยกตอ 1 เทยวประมาณ 36 กโลกรม ทงนขนอยกบฤดกาล และฝน หากวนใดทฝนตกรงเชากจะกรดน ายางไมไดจงท าใหมน ายางมาสงนอยหรอไมมเลย และหากเปนฤดแลง ตนยางผลดใบกไมสามารถกรดยางไดเชนกนดงแสดงในภาพท 4.4

47

ก) เคลอนถงน ายางมายงจดกรอง ข) กรองน ายางสถงอลมเนยม

ง) ชงน าหนกและตวงตวอยาง ค) เคลอนถงอลมเนยมไปยงตาชง

จ) เคลอนถงอลมเนยมไปยงบอพก ฉ) เทน ายางลงบอพก

ภาพท 4.4 สภาพการท างานสถานรบซอน ายาง

จดท ายางแผนมขนตอนการท างานเรมจากปลอยน ายางจากบอพกน ายางไปยงบอท ายางแผน การท าใหยางจบตวเปนกอนโดยคอย ๆ ผสมน ากรดฟอรมกกบน าใหเจอจางเพยง 1-2 % เทลงไปในน ายางตามอตราสวนถาใชกรดน าสมจะตองใชเพมขนประมาณเกอบเทาตวของกรดฟอรมก กรดก ามะถนกใชไดและราคากถกกวา แตการใชคอนขางยาก ตองใชการค านวณใหแนนอน ถาใชมากไปนอยไปท าใหยางเสยได การใสกรดลงไปในน ายางตองคอย ๆ ใสลงไปทละนอย แลวรบคนใหทว เพอไมใหน ายางตรงทถกกรดจบตวเปนกอนในทนททนใด เมอใสน ากรดเสรจเรยบรอยแลว ตกเอาฟองออก จากนนกจะใสแผนกนเพอใหยางแยกออกมาเปนแผนๆ ถดมาคอการน ายางแผนมารดทเครอง

48

รดยางหรอเครองท าแผนยางจะมลกษณะคลายๆ กบเครองรดปลาหมกแตใหญกวามาก เครองรดยางชนดนจะมลกกลง 5 คเรยงเกอบชดกน มแบบรดเกลยงและรดดอก ซงคสดทายจะเปนลกกลงรดดอก ท าใหยางแผนเปนรองเลก ๆ เฉยงพาดไปทวแผนเพอท าใหเกดเนอทมากขนกวาแผนเรยบๆ ซงจะสามารถรบความรอนและควนไดมาก จนท าใหยางสกทวแผนเรวขน ยางทรดเปนแผนเสรจแลว จะน าไปแชน าในอางบอซเมนตทมน าไหลผานเขาและออกไดตลอดเวลา เพอไลน ากรดและสงสกปรก หรอคราบน ามนจากเครองรดดอกออกใหหมด แชไวประมาณครงชวโมง

เมอแชยางลางน าออกเสรจแลว น ายางไปผงบนราวไมไผบนรถรมยาง เมอแหงหรอน าหยดหยดจากยางแลว น าเขารมในโรงรมตอไป รถรมยางดงกลาวน มขนาดกวางยาวสงประมาณ 215 x 275 x 310 เซนตเมตร พาดยางไดคนละประมาณ 400 - 600 แผน ในการรมจะน าเขารมทงรถทงยาง การรมจะใชความรอนประมาณ 100 องศาฟาเรนไฮต ส าหรบ 3-5 ชวโมงแรก แลวจะคอย ๆ เพมขน ส าหรบวนแรกจะใชความรอนไมเกน 120 องศาฟาเรนไฮต วนท 2 เพมขนเปน 130 องศาฟาเรนไฮต และในวนท 3 จะใชความรอน 145 องศาฟาเรนไฮต ซงเปนความรอนสงสดส าหรบการรมยาง ซงใชเวลารมควนในตอบรมควนนาน 3 วน ดงแสดงในภาพท 4.5 แสดงขนตอนการท างานทงหมดในสหกรณการยาง ซงถายภาพทาทางการท างานในชวงเวลางานคอ 8.00 น. - 12.00 น. เพอท าการศกษาทาทางการท างานของเจาหนาทสหกรณการยาง

ช) น ายางไหลสบอท ายางแผน ซ) ท ายางแผน

ญ) การตากยางแผน ฌ) รดยางแผน ภาพท 4.5 สภาพการท างานสถานท ายางแผนรมควน

49

ฎ) รมควนยางแผน ฏ) ยางแผนรมควน ภาพท 4.5 สภาพการท างานสถานท ายางแผนรมควน (ตอ)

จากภาพท 4.5 ก) ข) ค) จ) และฉ) จะเหนวาในขนตอนเหลานเจาหนาทนนตองเคลอนยายถงน ายางซงมน าหนกมาก สรระทาทางการท างานทตองรบน าหนกมากนนเกดการเสยสมดลรางกาย และอาจเปนปญหาทางการยศาสตร ซงอาจตองน าขอมลทไดจากการสงเกตนไปใชในการวเคราะหหาแนวทางปรบปรง ภาพท 4.5 ช) นนมการไหลของน ายางโดยใชแรงโนมถวง น ายางไหลไปตามสายยางแทนทจะตองใชแรงคนเคลอนยายเหมอนในภาพท 4.5 ก) ข) ค) จ) และ ฉ) จงอาจเปนสงทนาสนใจทจะน ามาใชมาประโยชนในตอนปรบปรงสถานงาน ภาพท 4.5 ก)–ฉ) แสดงพนทท างานทอยดานบน ซงน ายางจะถกรวมและเกบอยในบอพกน ายางดานบน ภาพท 4.5 ช)-ฏ) จะอยในสวนพนทดานลาง ซงจะเรมจากการเปดทอระบายใหน ายางไหลจากบอพกน ายาง ซงอยดานบนไหลลงสบอท ายางแผนดานลางตามแรงโนมถวงทเกดจากความตางระดบกนของพนทดานบนและลาง จะเหนวาพนทท างานในสวนดานลางนนจะปฎบตงานกบยางแผนซงมน าหนกคอนขางนอย และการเคลอนยายยางทตากกจะมลอและอปกรณชวยทนแรงในการเคลอนยายอยแลว ซงงานในพนทสวนลางคอนขางจะเบาและสบายกวาจากการสงเกตเบองตน

การศกษานผวจยไดบนทกทาทางการท างานของเจาหนาทประจ าทกสถานงานของสหกรณกองทนสวนยางดวยกลองวดโอ และน ามาเปดดโดยผเชยวชาญในการวเคราะห RULA จ านวน 3 ทาน รวมวเคราะหคาคะแนนทาทางการท างานดวยเทคนค RULA โดยใชแบบฟอรมในภาคผนวก โดยมโปรแกรม silicon coach มาชวยในวดคามมตางๆ ผลการวเคราะหทาทางการท างานโดยจะเลอกสถานงานทมคาเฉลยคะแนนความเสยงมาก และดขนตอนทมคาคะแนนเฉลยสงสดในแตละขนตอนการท างานน ามาเปรยบเทยบ เพอหาวาควรใหความสนใจในการปรบปรงขนตอนไหนกอน ตารางท 4.2 แสดงผลคะแนนประเมนทาทางการท างานโดยเทคนควธ RULA เกบขอมลโดยบนทกทาทางการท างานของเจาหนาทของสหกรณกองทนสวนยางขณะท างานดวยกลองวดโอ และน ามาวเคราะหคาคะแนนทาทาง เพอทหาพนทการท างานเปนจดเสยง

50

ตารางท 4.2 คะแนนทาทางการท างานของสถานงานกอนปรบปรง

ท สถานงาน คาคะแนน RULA Mean S.D.

1 สถานงานรบซอน ายาง 6.03 1.44 2 สถานงานท ายางแผนรมควน 4.66 0.57 จากตารางท 4.2 จะเหนวาสถานงานรบซอน ายางมคาคะแนนทสงกวาสถานงานท ายางแผนรมควน เนองจากภาระงานทตองเคลอนยายน ายางทมน าหนกมากกวายางแผน และทาทางการท างานตรงสถานงานรบซอน ายางมทาทางทตองกม บด หมนตวและแขนตามการเคลอนยายถงน ายางทมน าหนกมากคาคะแนน RULA = 6.03 ซงแปลวาพนทนควรไดรบการปรบปรงแกไขทนท จงเลอกทจะปรบปรงทาทางการท างานตรงสถานงานรบซอน ายาง 4.3 ผลการวเคราะหขนตอนการท างานสถานงานรบซอน ายาง

ขนตอนการขนน ายางจากจกรยานยนตมายงจดกรองเปนกระบวนการขนสง ซงเปนกจกรรมทท าใหวตถเคลอนยายจากทหนงไปยงอกทหนงจดเปนกระบวนการเพมมลคาแตสามารถลดหรอก าจดไดโดยการปรบปรง ขนตอนการเทถงแกลลอนน ายางกรองผานสถงอลมเนยมเปนกระบวนการปฏบตงานซงเปนกจกรรมทท าใหวตถเปลยนแปลงทางกายภาพ (น ายางจะถกกรองเอาเศษขยะออก) กระบวนการปฏบตงานเปนกระบวนการทเพมมลคาจงไมสามารถตดออกไปไดตามหลกการ การก าจด (elimination) แตสามารถรวมกบขนตอนอนได และในขนตอนนใชเวลาโดยเฉลยนานทสดคอ ประมาณ 1 นาท ขนตอนการยกถงน ายางไปวางบนตาชงเปนกระบวนการขนสงซงเปนกจกรรมทท าใหวตถเคลอนยายจากทหนงไปยงอกทหนง จดเปนกระบวนการเพมมลคาแตสามารถลดหรอก าจดไดโดยการปรบปรง ขนตอนการชงน าหนกจดบนทกและตวงตวอยางน ายางเปนกระบวนการตรวจสอบ ซงเปนกจกรรมทตรวจสอบเปรยบเทยบ ชนด คณภาพ ปรมาณของวสดจดเปนกระบวนการเพมมลคาแตสามารถลดหรอก าจดไดโดยการปรบปรง ขนตอนการขนยายถงอลมเนยมไปยงบอพกน ายางเปนกระบวนการขนสงซงเปนกจกรรมทท าใหวตถเคลอนยายจากทหนงไปยงอกทหนง จดเปนกระบวนการเพมมลคาแตสามารถลดหรอก าจดไดโดยการปรบปรง ขนตอนการเทน ายางลงบอพกน ายางเปนกระบวนการปฏบตงานซงเปนกจกรรมทท าใหวตถเปลยนแปลงทางกายภาพ (น ายางจะถกกรองเอาเศษขยะออก) กระบวนการปฏบตงานเปนกระบวนการทเพมมลคาแตไมสามารถก าจดหรอตดออกไปไดดงแสดงในภาพท 4.6 และตารางท 4.3

51

ภาพท 4.6 แผนผงของสหกรณการยางกอนการปรบปรง

จากภาพท 4.6 การวางต าแหนงของขนตอนไมเปนในแนวเดยวกนนนคอ ขนตอนการชงน าหนกและตวงตวอยางน ายางนนต าแหนงจะอยไปทางดานซายของแผนผงท าใหเจาหนาทตองเคลอนยายถงอลมเนยมไปทางซายเพอชงน าหนกตวงตวอยางน ายางและตองเคลอนยายถงอลมเนยมกลบมาทางขวาเพอเทน ายางลงสบอพกน ายางซงเปนการเคลอนททไมเปนในแนวเดยวกนท าใหเกดการเสยเวลาและระยะการเดนทางโดยไมจ าเปน ควรจดใหขนตอนการชงน าหนกและตวงตวอย างน ายางนเปนในแนวเดยวเพอลดระยะทางการเคลอนท และตารางท 4.3 ไดแสดงเวลาทใชในแตละ

52

ขนตอนการท างานรวมถงระยะทางทเคลอนท น าหนกทตองยกหรอเคลอนยาย รวมทงประเภทของกระบวนการท างานของแตละขนตอน

ตารางท 4.3 กระบวนการท างานพนทรบซอน ายางกอนการปรบปรง

ท ขนตอน สญลกษณ น าหนก (กโลกรม)

ระยะทาง (เมตร)

เวลา (วนาท)

1 เคลอนถงน ายางมายงจดกรอง

36 5 10

2 กรองน ายางสถงอลมเนยม

36 60

3 เคลอนถงอลมเนยมไปยงตาชง

36 3 5

4 ชงน าหนกและตวงตวอยาง

30

5 เคลอนถงอลมเนยมไปยงบอพก

36 2 5

6 เทน ายางลงบอพก

36 10

รวม 2 3 1 10 120

จากตารางท 4.3 จะเหนวาขนตอนกรองน ายางสถงอลมเนยมใชเวลามากกวาในขนตอนอนเนองจากชองกรองมขนาดทแคบเกนไปท าใหตองใชเวลารอนานกวาน ายางจะไหลผานไดหมด และขนตอนชงน าหนกและตวงตวอยางน ายางกใชเวลาคอนขางมากกวาขนตอนอนๆเชนกนเนองจากวา ตาชงมความยงยากในการอานคาเพราะตองลองผดลองถกของการถวงลกเหลกเพออานคาท าใหเกดความลาชาเสยเวลา และคาทไดอาจไมมความแมนย าพอ การอานคาทยงยากนซงสมาชกบางคนใชตาชงไมเปน จะเหนวามขนตอนการเคลอนยายถง 3 ครง ซงเปนการเคลอนยายโดยแรงงานคนทยกน าหนก 36 กโลกรม รวมเปนระยะทาง 10 เมตร แตในทกครงทเรมมการเคลอนยายน นมการยกดงการกระชากของกลามเนอในตอนเรมยกและเกดการกมโคงงอล าตวในขนตอนการเทและการยก

การวเคราะหขนตอนการท างานโดยใชเทคนคการตงค าถาม 5W1H และใชหลกการ ECRS มาชวยในการหาแนวทางแกไข ในขนตอนเคลอนถงน ายางมายงจดกรองนนพบวาปญหาทเกดขนในขนตอนนคอสมาชกตองขนถงน ายางจากจดจอดรถมายงจดกรองและเมอใชหลกการ ECRS มาชวยใน

53

การหาแนวทางแกไขพบวาควรมการเปลยนจดจอดรถใหใกลกวาเดมเพอลดระยะทางในการเคลอนยายถงแกนลอนน ายางดงแสดงในตารางท 4.4

ขนตอนกรองน ายางสถงอลมเนยมการวเคราะหโดยใชเทคนคการตงค าถาม 5W1H นนพบวาปญหาทเกดขนในขนตอนนคอ 1. ชองกรองมขนาดทแคบเกนไปท าใหตองใชเวลารอนานกวาน ายางจะไหลผานไดหมด 2. การวางถงแกลลอนเปลาทงไวอยางไมเปนระเบยบเกะกะทางเดนและเปลองเนอทท างาน 3. มการยกซงตานกบแรงโนมถวง เปลองพลงงาน 4. ทาทางการท างานทไมเหมาะสมจากการกม การยก การเท และเมอใชหลกการ ECRS มาหาแนวทางแกไขพบวาควรมการปรบเปลยนดงน 1. รวมขนตอนนหรอโยกยายใหเขากบขนตอนอน 2. ปรบเปลยนทกรองใหมใหมชองการกรองทกวางขนและมชองกรองมากขนเพอชวยใหการกรองเรวขน(ขนาดรกรองยงคงเทาเดม) 3. พยายามหาทางใหน ายางไหลผานทกรองโดยไมตองยกถงโดยตานแรงโนมถวง ดงแสดงในตารางท 4.5

ขนตอนเคลอนถงอลมเนยมไปยงตาชงการวเคราะหโดยใชเทคนคการตงค าถาม 5W1H นนพบวาปญหาทเกดขนในขนตอนนคอตองใชคนชวยกนยกถง 2 คนและออกแรงยกตานแรงโนมถวงมากในการขนยายและเมอใชหลกการ ECRS มาชวยในการหาแนวทางแกไขพบวาควรสรางอปกรณชวยผอนแรงในการขนยายถงดงแสดงในตารางท 4.6

ขนตอนชงน าหนกและตวงตวอยางการวเคราะหโดยใชเทคนคการตงค าถาม 5W1H นนพบวาปญหาทเกดขนในขนตอนนคอตาชงไมเหมาะสมกบงานความสะดวก รวดเรว ความถกตองของการอานคา เสยเวลาปรบลกตมและเมอใชหลกการ ECRS มาชวยในการหาแนวทางแกไขพบวาควรเปลยนตาชงเปนแบบทอานคาไดรวดเรวและแมนย ากวาเดมดงแสดงในตารางท 4.7

ขนตอนเคลอนถงอลมเนยมไปยงบอพกการวเคราะหโดยใชเทคนคการตงค าถาม 5W1H นนพบวาปญหาทเกดขนในขนตอนนคอตองใชคนชวยกนยกถง 2 คนและออกแรงยกตานแรงโนมถวงมากในการขนยายและเมอใชหลกการ ECRS มาชวยในการหาแนวทางแกไขพบวาควรสรางอปกรณชวยผอนแรงในการขนยายถงดงแสดงในตารางท 4.8

ขนตอนเทน ายางลงบอพกการวเคราะหโดยใชเทคนคการตงค าถาม 5W1H นนพบวาปญหาทเกดขนในขนตอนนคอตองใชคนชวยกนยกถง 2 คนและออกแรงยกตานแรงโนมถวงมากในการเทและเมอใชหลกการ ECRS มาชวยในการหาแนวทางแกไขพบวาควรสรางอปกรณชวยผอนแรงในการขนยายถงดงแสดงในตารางท 4.9

54

ตารางท 4.4 การวเคราะหขนตอนเคลอนถงน ายางมายงจดกรอง

หวขอ 5W 1H ค าตอบ ปญหาทเกดขน แนวทางแกไข วตถประสงค (what) ท าอะไร เคลอนยายถงแกลลอนน ายางมายงจดกรอง สมาชกตองขนถงน ายาง

จากจดจอดรถมายงจดกรอง

เปลยนจดจอดรถใหใกลกวาเดมเพอลดระยะทางในการเคลอนยายถงแกลลอนน ายาง (elimination and rearrangement)

(why) ท าไมตองท า เพอทจะน าถงน ายางมายงจดกรองซงจะกรองเศษขยะ

สถานท (where) สถานท บรเวณลานจอดรถถงจดกรอง (why) ท าไมตองท าทนน เพราะเปนบรเวณทจอดรถของสมาชกสหกรณทน าน ายางมา

ล าดบ (when) ท าเมอไร เมอรถของสมาชกสหกรณจอดสนทแลว (why) ท าไมถงท าเมอนน ปลอดภยและสะดวกตอการเคลอนยายถงแกนลอนน ายาง

วธการ (who) ใคร สมาชกสหกรณและเจาพนกงานประจ าทชวยเคลอนยาย (why) ท าไม เพราะโดยสวนมากแลวจะขนมาครงละ 2-3 ถง คอใสกระเปาท

ครอมรถจกรยานยนตมา 2 ขางใหเกดความสมดลการในการบรรทก

(how) ท าอยางไร สมาชกสหกรณและเจาพนกงานประจ าชวยกนขนล าเลยง (why) ท าไม ไมมอปกรณชวยเคลอนยาย

55

ตารางท 4.5 การวเคราะหขนตอนกรองน ายางสถงอลมเนยม

หวขอ 5W 1H ค าตอบ ปญหาทเกดขน แนวทางแกไข วตถประสงค (what) ท าอะไร กรองน ายางผานทกรองลงสถงอลมเนยม 1.ชองกรองมขนาดทแคบ

เกนไปท าใหตองใชเวลารอนานกวาน ายางจะไหลผานไดหมด 2. การวางถงแกนนลอนเปลาทงไวอยางไมเปนระเบยบเกะกะทางเดนและเปลองเนอทท างาน 3. มการยกซงตานกบแรงโนมถวง เปลองพลงงาน 4.ทาทางการท างานทไมเหมาะสมจากการกม ยก เท

1.รวมขนตอนนหรอโยกยายใหเขากบขนตอนอน (combination and rearrangement) ซงจะลดปญหาการวางถงอยางเกะกะ (elimination) 2.ปรบเปลยนทกรองใหมใหมชองการกรองทกวางขนและมชองกรองมากขนโดยขนาดรกรองยงคงเทาเดมเพอชวยใหการกรองเรวขน (rearrangement) 3. พยายามหาวธใหน ายางไหลผานทกรองโดยไมตองยกถงโดยตานแรงโนมถวง (elimination, rearrangement and combination)

(why) ท าไมตองท า เพอกรองเอาเศษขยะใบไมออกจากน ายาง สถานท (where) สถานท จดกรองน ายางสถงอลมเนยม

(why) ท าไมตองท าทนน มพนทวางพอใหท าการกรองและเปนจดตอระหวางใกลการชงน าหนก

ล าดบ (when) ท าเมอไร เมอถงแกนลอนน ายางถกเคลอนยายมาจดกรองน ายาง

(why) ท าไมถงท าเมอนน เพอเทแกนลอนน ายางรองผานทกรองสถงอลมเนยม วธการ (who) ใคร สมาชกสหกรณและเจาพนกงานประจ าทคอย

ชวยเหลอทต าแหนงนน (why) ท าไม ทราบถงล าดบขนตอนกระบวนการท างานและม

ความคนเคย (how) ท าอยางไร ยกถงแกนลอนน ายางเทผานทกรองลงสถงอลมเนยม

รองรบแลวน าไปวางไวบนรถเขนเพอล าเลยงไปยงสถานงานแชถงนวยาง

(why) ท าไม ไมมอปกรณชวยยกและชวยเท

56

ตารางท 4.6 การวเคราะหขนตอนเคลอนถงอลมเนยมไปยงตาชง

หวขอ 5W 1H ค าตอบ ปญหาทเกดขน แนวทางแกไข วตถประสงค (what) ท าอะไร เคลอนยายถงอลมเนยมทบรรจน ายางทผานการกรองแลวไป

วางบนตาชง ตองใชคนชวยกนยกถง 2 คนและออกแรงยกตานแรงโนมถวงมากในการขนยาย

สรางอปกรณชวยผอนแรงในการขนยายถง (elimination) (why) ท าไมตองท า เพอทจะน าถงอลมเนยมทบรรจน ายางทผานการกรองแลวไปชง

น าหนกและตวงเปอรเซนตน ายาง สถานท (where) สถานท จดวางตาชงน าหนก

(why) ท าไมตองท าทนน มตาชงวางอยซงไมเกะกะทางเดน ล าดบ (when) ท าเมอไร หลงจากน ายางผานการกรองลงสถงอลมเนยมแลว

(why) ท าไมถงท าเมอนน งายตอการชงและการวดเปอรเซนตน ายาง วธการ (who) ใคร สมาชกสหกรณและเจาพนกงานประจ าทคอยชวยเหลอท

ต าแหนงนน (why) ท าไม ลกษณะรปรางและน าหนกของถงตองใชคน 2 คนในการ

เคลอนยาย (how) ท าอยางไร โดยสมาชกสหกรณและเจาพนกงานประจ าชวยกนถอทจบคน

ละขางของถง แลวเคลอนยายไปยงตาชง (why) ท าไม ไมมอปกรณทชวยผอนแรงในการเคลอนยาย

57

ตารางท 4.7 การวเคราะหขนตอนชงน าหนกและตวงตวอยาง

หวขอ 5W 1H ค าตอบ ปญหาทเกดขน แนวทางแกไข วตถประสงค (what) ท าอะไร ชงน าหนกจดบนทกและตวงน ายาง 10 ml เพอหาคา

เปอรเซนต ตาชงไมเหมาะสมกบงานความสะดวก รวดเรว ความถกตองของการอานคา เสยเวลาปรบลกตม

เปลยนตาชงแบบใหมทอานคาไดงายสะดวกรวดเรวและแมนย ากวาเดม จดวางตาชงใหมล าดบการท างานงายตอขนตอนการท างาน (simplification, rearrangement and elimination)

(why) ท าไมตองท า เปนการเกบขอมลปรมาณน ายางมาและเปอรเซนตของน ายาง สถานท (where) สถานท จดชงน าหนกทตาชง

(why) ท าไมตองท าทนน เพราะเปนจดทมตาชงส าหรบชงวางอยทนน ล าดบ (when) ท าเมอไร กอนเทสบอพกน ายาง

(why) ท าไมถงท าเมอนน เพราะเมอเทสบอพกแลวจะไมสามารถน ากลบมาชงหรอรวาแตละคนน าน ายางมาเทาไหร

วธการ (who) ใคร เจาหนาทประจ า (why) ท าไม เพราะจะเปนคนทดแลเรองนและไดรบความไววางใจจาก

สมาชกใหจดการในเรองน (how) ท าอยางไร หาน าหนกโดยปรบระยะลกตมทสมดลตวงน ายางมา 10 (why) ท าไม เพราะวาเปนตาชงลกตม

58

ตารางท 4.8 การวเคราะหขนตอนเคลอนถงอลมเนยมไปยงบอพก

หวขอ 5W 1H ค าตอบ ปญหาทเกดขน แนวทางแกไข วตถประสงค (what) ท าอะไร ขนยายถงอลมเนยมไปยงบอพกน ายาง ตองใชคนชวยกนยกถง 2

คนและออกแรงยกตานแรงโนมถวงมากในการขนยาย

สรางอปกรณชวยผอนแรงในการขนยายถง (elimination)

(why) ท าไมตองท า เพอน าถงอลมเนยมไปยงบอพกน ายาง สถานท (where) สถานท ระหวางตาชงน าหนกกบบอพกน ายาง

(why) ท าไมตองท าทนน เพราะมบอพกน ายางอยทนน ล าดบ (when) ท าเมอไร หลงเสรจจากการชงน าหนก จดบนทกและตวงเปอรเซนตน า

ยาง (why) ท าไมถงท าเมอนน เพราะตองรอใหขนตอนนเสรจสนกอนทจะขนยายมาเทรวมน า

ยางทบอพก วธการ (who) ใคร เจาหนาทประจ าและสมาชกเจาของน ายาง

(why) ท าไม เพราะตองใช 2 คนในการขนยายถงอลมเนยม (how) ท าอยางไร ใชคน 2 คนชวยกนจบหหวของถงในการขนยายถงอลมเนยม (why) ท าไม ไมมอปกรณชวยในการขนยายล าเลยง

59

ตารางท 4.9 การวเคราะหขนตอนเทน ายางลงบอพก

หวขอ 5W 1H ค าตอบ ปญหาทเกดขน แนวทางแกไข วตถประสงค (what) ท าอะไร เทน ายางจากถงอลมเนยมสบอพกน ายาง ตองใชคนชวยกนยกถง 2

คนและออกแรงยกตานแรงโนมถวงมากในการเทน ายาง

สรางอปกรณชวยผอนแรงในการเทถงน ายาง (elimination)

(why) ท าไมตองท า เพอเกบรวบรวมน ายางทบอพกเพอน าไปท ายางแผน สถานท (where) สถานท บอพกน ายาง

(why) ท าไมตองท าทนน เพราะบอพกน ายางเปนจดเกบรวมน ายางกอนปลอยน ายางสบอท ายางแผน

ล าดบ (when) ท าเมอไร หลงจากขนยายถงอลมเนยมจากตาชง (why) ท าไมถงท าเมอนน เพราะวาเสรจสนกระบวนการเกบขอมลทางน ายางของแตละ

คนแลวสามารถน ามาเทรวมกนไดแลว วธการ (who) ใคร พนกงานประจ าและสมาชกเจาของน ายาง

(why) ท าไม เพราะตองใชคน 2 คนในการชวยกนเทน ายางลงสบอพก (how) ท าอยางไร ใชคน 2 คนจบสองขางของถงชวยกนเทน ายางลงสบอพก (why) ท าไม ไมมอปกรณชวยในการเท

60

สรปปญหาทเกดขนในสถานงานรบซอน ายาง 1) ชองกรองมขนาดทแคบเกนไปท าใหตองใชเวลารอนานกวาน ายางจะไหลผานไดหมด 2) การวางถงน ายางเปลาทงไวอยางไมเปนระเบยบเกะกะทางเดนและเปลองเนอทท างาน 3) มการยกซงใชแรงกายของคนตานแรงโนมถวง 4) ทาทางการท างานทไมเหมาะสมจากการกม ยก เท 5) ตองใชคนชวยกนยกถง 2 คนและออกแรงยกตานแรงโนมถวงในการเทน ายาง 6) ตาชงไมเหมาะสมกบงานทงในดานความสะดวก รวดเรว ความถกตองของการอานคา เสยเวลาและยงยากในการปรบลกตม 7) น าหนกของน ายางทเจาหนาทและสมาชกสหกรณชวยกนเคลอนยายมน าหนกมาก การน าเทคนคการตงค าถาม 5W1H แนวทางแกไข ECRS และหลกการทางการยศาสตรท าใหไดแนวทางในการปรบปรงดงน 1) เปลยนทกรองใหมชองกรองทกวางและมจ านวนหลายชองกรอง 2) สรางอปกรณชวยในการเคลอนยายชวยรบน าหนกและปรบทาทางการท างานในการเท 3) เปลยนตาชงใหเหมาะสมกบการท างาน อานคาไดงาย สะดวก รวดเรว แมนย าในการชง มความสามารถรบน าหนกไดเหมาะสมกบน าหนกของถงน ายาง 4) ปรบเปลยนพนทวางใหสามารถใชไดในการจอดรถเพอใหใกลกวาเดม 5) ยายจดกรองมาทบอท ายางแผนซงจะอยลางบอพกน ายาง เพอใหน ายางจากบอพกน ายางซงอยทสงไหลมาตามทอสงผานทกรองไดตามแรงโนมถวง โดยไมตองสญเสยแรงในการยก หรอเคลอนยายในการกรอง 4.4 ผลการประเมนการท างานสถานงานรบซอน ายางกอนการปรบปรง

4.4.1 ผลคาคะแนนทาทางการท างาน

การประเมนทาทางการท างานจากการใชกลองวดโอบนทกภาพทาทางการท างาน แลวน ามาเปดยอนดเพอท าการวเคราะหโดยใหผชวยวจยท าการประเมนเพอใหคาทไดออกมาเปนกลาง และใชโปรแกรม silicon coach ชวยในการวดทาทางกม งอ มมโคง ตางๆเพอใหคาทไดมความแมนย าถกตองยงขน และใชแบบฟอรมดงภาพท 3.6 มาประเมนทาทางการท างานอยางละเอยดในทกขนตอนการท างานเพอหาวาในขนตอนไหนทเปนปญหาทท าใหคาคะแนน RULA สง โดยใหเจาหนาทแตละคนปฏบตงานโดยทาทางทเปนธรรมชาตตามปกตใน 30 นาท ตามทาทางทเจาหนาทใชท างานอยเปนปกตและมกจะท าทาทางนนบอยทสดของแตละคน ซงกคอคาฐานนยมของทาทางการท างาน

61

ของเจาหนาทนนเอง ผลการประเมนคาคะแนนทาทางการท างานในทกขนตอนการท างานทจดรบซอน ายาง กอนการปรบปรงสถานงานของเจาหนาทประจ าทง 5 คน แสดงในตารางท 4.10

ตารางท 4.10 ผลคะแนนทาทางการท างานสถานรบซอน ายาง

ท ขนตอน คาคะแนน RULA เจาหนาทคนท Mean S.D.

1 2 3 4 5 1 เคลอนถงน ายางมายงจดกรอง 7 6 6 7 6 6.4 0.55 2 กรองน ายางสถงอลมเนยม 7 7 7 7 7 7 0 3 เคลอนถงอลมเนยมไปยงตาชง 7 6 6 7 6 6.4 0.55 4 ชงน าหนกและตวงตวอยาง 3 3 3 3 3 3 0 5 เคลอนถงอลมเนยมไปยงบอพก 7 6 6 7 6 6.4 0.55 6 เทน ายางลงบอพก 7 7 7 7 7 7 0

Mean 6.33 5.83 5.83 6.33 5.83 S.D. 1.63 1.47 1.47 1.63 1.47

จากตารางท 4.10 จะเหนวาขนตอนกรองน ายางลงสถงอลมเนยมและเทน ายางจากถงอลมเนยมสบอพกน ายางนนเปนปญหาทท าใหคาคะแนน RULA สงทสดคอมคาคะแนน 7 จงควรใหความสนใจในการปรบปรง และแกไขทขนตอนกรองน ายางลงสถงอลมเนยมและเทน ายางจากถงอลมเนยมสบอพกน ายางเปนพเศษ จงน าคาจากตารางทประเมนโดยแบบประเมน RULA อยางละเอยดมาวเคราะห เพอหาดวาปญหาในขนตอนนมสาเหตจากอะไร ทาทางการท างานไหนทเปนปญหาซงตารางท 4.11 แสดงคาประเมน RULA ของแตละสวนของรางกายในขนตอนกรองน ายางสถงอลมเนยม

62

ตารางท 4.11 คะแนนทาทางในขนตอนกรองน ายางสถงอลมเนยม

สวนของรางกาย เจาหนาทคนท

Mean S.D. 1 2 3 4 5

แขนสวนบน ซาย 3 3 3 3 3 3 0 ขวา 3 3 3 3 3 3 0

แขนสวนลาง ซาย 3 3 3 3 3 3 0 ขวา 3 3 3 3 3 3 0

ขอมอ ซาย 3 3 3 3 3 3 0 ขวา 3 3 3 3 3 3 0

การหมนขอมอ ซาย 1 1 1 1 1 1 0 ขวา 1 1 1 1 1 1 0

คาตารางแขน ขอมอ 4 4 4 4 4 4 0 คอ 3 2 2 3 2 2.4 0.55 ล าตว 4 3 3 4 3 3.4 0.55 ขา 2 2 2 2 2 2 0 คาตารางคอ ล าตว ขา 6 5 5 6 5 5.4 0.55 ลกษณะการใชกลามเนอ 0 0 0 0 0 0 0 น าหนก 3 3 3 3 3 3 0 คะแนนรวม แขน ขอมอ 7 7 7 7 7 7 0 คะแนนรวม คอ ล าตว ขา 9 8 8 9 8 8.4 0.55 คะแนนสรป 7 7 7 7 7 7 0 จากตาราง 4.11 จะเหนวาคาคะแนนรวมของคอ ล าตว และขามคาคะแนนทมากคอมคาเฉลย 8.4 มาจากคาน าหนกทตองยก ซงมคาเฉลยเทากบ 3 เนองจากตองยกถงน ายางทมน าหนกมาก และจากคาตารางคอ ล าตว ขามคาเฉลยเทากบ 5.4 มาจากคาคะแนนล าตว 3.4 และคะแนนสวนคอ 2.4 เนองจากการทตองกมลงไปยกถงแกนลอนน ายางขนมาเทส คะแนนสวนขา 2 คะแนนจากการทน าหนกตกลงบนขาสองขางทไมสมดลในตอนทยกถงและตอนเทไมเทากน เมอมาดคาคะแนนรวมแขน ขอมอ มคาเทากบ 7 ซงคาคะแนนนมาจากคาคะแนนน าหนกทตองยก 3 คะแนน ตารางแขน ขอมอ 4 คะแนนมาจากคะแนนแขนสวนบนและลางอยางละ 3 สงทท าใหคาคะแนนในตารางแขน ขอมอ มคาสงนนสาเหตมาจากการเทถงแกนลอนน ายางทมน าหนกมากนนท าใหเกดทาทางการทไมเหมาะสมของแขน และทจบทไมสามารถหมนตามการเคลอนของมอได จงเกดการบดงอขอมอขณะเทน ายาง ระดบการท างานทไมเหมาะสมจงเกดการกม การถายน าหนกลงบนขาทงสอง

63

ทไมเทากน สงทเปนปญหาจงเปนน าหนกทตองยก การปรบระดบการท างานใหอยในระดบทเหมาะสมไมเกดกมตวลง การแกไขปญหานอาจตองสรางอปกรณทสามารถชวยในการรบน าหนก และสามารถชวยปรบทาทางการท างานในการเทน ายางเพอท าใหเกดทาทางทเหมาะสม

ขนตอนเทน ายางจากถงอลมเนยมสบอพกน ายางนนกเปนอกหนงปญหาทท าใหคาคะแนน RULA สงคอมคาคะแนน 7 เมอน าคาจากตารางทประเมนโดยแบบประเมน RULA อยางละเอยดมาวเคราะหเพอหาดวาปญหาในขนตอนนมสาเหตจากอะไรในตารางท 4.12 แสดงคาประเมน RULA ของแตละสวนของรางกายในขนตอนกรองน ายางสถงอลมเนยม สามารถหาไดวาคาทสงนนมาจากสวนไหนของรางกาย ทาทางการท างานไหนทเปนปญหา

ตารางท 4.12 คะแนนทาทางในขนตอนเทน ายางลงสบอพก

สวนของรางกาย เจาหนาทคนท

Mean S.D. 1 2 3 4 5

แขนสวนบน ซาย 4 2 2 2 2 2.4 0.89 ขวา 2 4 4 4 4 3.6 0.89

แขนสวนลาง ซาย 3 2 2 2 2 2.2 0.45 ขวา 2 3 3 3 3 2.8 0.45

ขอมอ ซาย 3 1 1 1 1 1.4 0.89 ขวา 1 3 3 3 3 2.6 0.89

การหมนขอมอ ซาย 2 1 1 1 1 1.2 0.45 ขวา 1 2 2 2 2 1.8 0.45

คาตาราง แขน ขอมอ 5 5 5 5 5 5 0 คอ 4 3 3 3 3 3.2 0.45 ล าตว 4 3 3 4 3 3.4 0.55 ขา 2 2 2 2 2 2 0 คาตาราง คอ ล าตว ขา 7 5 5 6 5 5.6 0.89 ลกษณะการใชกลามเนอ 0 0 0 0 0 0 0 น าหนก 3 3 3 3 3 3 0 คะแนนรวม แขน ขอมอ 8 8 8 8 8 8 0 คะแนนรวม คอ ล าตว ขา 10 8 8 9 8 8.6 0.89 คะแนนสรป 7 7 7 7 7 7 0

64

จากตาราง 4.12 ขนตอนเทน ายางลงสบอพกจะเหนวาคาคะแนนรวมของคอ ล าตว และขามคาคะแนนทมากคอมคา 8.6 ซงคาคะแนนนมาจากคาน าหนกทตองยก ซงมคาคะแนนเฉลยเทากบ 3 เนองจากน าหนกทยกนนมปรมาณมาก 36 กโลกรมโดยเฉลย และจากคาตารางคอ ล าตว ขามคาเฉลยเทากบ 5.6 คาตารางคอ ล าตว ขานมาจากการประเมนในสวนคาคะแนนล าตว 3.4 คาคะแนนสวนคอ 3.2 เกดจากการโนมตวกมลงไปเท และคาคะแนนสวนขา 2 จากการยนทไมสมดลการถายน าหนกทไมเทากนของขาทงสองขาง ซงแสดงใหเหนวาขนตอนเทน ายางลงสบอพกมปญหาในสวนของล าตว คอ และขา ซงท าใหเกดคาคะแนนทสง เมอรวมกบน าหนกทตองยกในปรมาณมากท าใหคาคะแนนทไดออกมามคาทสง สงทตองแกไขจงอาจเปนเรองของน าหนกทตองยกเพราะมคาคะแนนทสง การปรบทาทางการท างานใหเกดความสมดลเปนไปตามสรระรางกายของมนษยมากขน ขนตอนการเทนนท าใหเกดการถายน าหนกทเกดกบขาทงสองขางไมเทากน และเมอมาดคาคะแนนรวมแขน ขอมอ มคาเทากบ 8 ซงคาคะแนนนมาจากคาคะแนนน าหนกทตองยก 3 และจากคาคะแนนตารางแขน ขอมอ 5 ซงมาจากคะแนนแขนสวนบน 3.6 เกดการการทตองยดแขนออกไปขณะทเทน ายางลงบอพก แขนสวนลาง 2.8 ขอมอ1.8 ทท าใหคาคะแนนในตารางแขน ขอมอ มคาสง การทคาคะแนนแขนมคาสงนนสาเหตมาจากการเทถงอลมเนยมทมน าหนกมาก ท าใหเกดทาทางการทไมเหมาะสมของแขน ล าตว สมดลในการรบน าหนกของรางกาย หากจะแกไขปญหานอาจตองสรางอปกรณทสามารถชวยในการรบน าหนกแทนรางกายมนษย และชวยในการเทท าใหเกดทาทางทใชในการเทน ายางไดเหมาะสม

คาคะแนนของเจาหนาทคนท 1 คาคะแนนแขนขอมอทางซายจะมคาคะแนนทมากกวาทางขวา เนองจากเจาหนาทคนท 1 ถนดซาย และมกจะยกถงอลมเนยมทางดานซายมอมากวาทจะยกแบบสลบกน ซงลกษณะการท างานทเปนปกตตามธรรมชาตนกจะมผลตอคากระแสไฟฟาในกลามเนอในตอนทวดคาสญญาณไฟฟากลามเนอเชนกน และคาคะแนนล าตวทมากมสาเหตจากการทเจาหนาทคนท 1 เปนคนทมความสงมากกวาคนอน จงท าใหเกดการกมล าตวและคอมากกวาคนอน ขณะทเทน ายาง จงท าใหคาคะแนนทไดมคาทสงกวาคนอนๆ สรปปญหาทควรน าไปใชในการคดหาวธแกปญหา

1) น าหนกทเปนภาระแกพนกงานมมากเกนไป ซงจะสงผลเสยตอกระดกและกลามเนอและเสยงตอการบาดเจบ หากยงท างานในภาวะแบบนไปเรอยๆจะเกดการบาดเจบสะสม และอาจเกดโรคทางกระดกและกลามเนอได

65

2) ทาทางในการเทถงแกนลอนและถงอลมเนยมมทาทางทเสยงตอการบาดเจบควรออกแบบใหมอปกรณทชวยในการเทเพอปรบระดบการท างาน และปรบทาทางการท างานใหเหมาะสมมากยงขน

3) ในการเคลอนยายถงน ายาง เจาหนาทตองออกแรงเคลอนยายและรางกายตองรบน าหนกมาก การทตองรบน าหนกขางใดขางหนงอยขางเดยวซงเกดขนในตอนทเคลอนยายนนท าใหเสยสมดลและมความเสยงตอการบาดเจบ จงควรสรางอปกรณทชวยในการเคลอนยายถงน ายางแทนทจะใหแรงกายมนษยยกยายและแบกรบน าหนก

4.4.2 ผลคาสญญาณไฟฟากลามเนอหลง

การน าคาสญญาณไฟฟาทกลามเนอหลง (EMG) มาเปนตวบงชภาระของกลามเนอหลงส าหรบงานวจยนท าโดยการเปรยบเทยบคาสญญาณไฟฟาทกลามเนอหลงในขณะท างาน (EMG) กบคาสญญาณไฟฟาทกลามเนอหลงสงสด (maximum voluntary electromyography: MVE) ของแตละคนตามหลกการทางชวกลศาสตร ซง Sander and Mccormick [27] ไดท าการวจยและสรปวา ก าลงกลามเนอทใชในการท างานของเจาหนาทประจ าตองไมเกน 35% ของก าลงกลามเนอหลงสงสด (MVE) ซงหากเกนกวา 35% ถอวามความเสยงอนตรายตอการบาดเจบตอหลง โดยใชวธการวดคากระแสไฟฟากลามเนอหลงขณะท าการทดสอบก าลงสถตของกลามเนอหลง กอนการทดสอบตองปรบความสงของดามจบเครองวดก าลงสถตใหมระยะหางจากฐานเครองวดก าลงสถตในแนวตงประมาณ 17 นว หรอใหความสงของดามจบอยในระดบทท าใหผถกทดสอบยนงอหลงท ามม 90 องศากบแนวตง หลงอยในแนวขนานกบพนซงผถกทดสอบจะตองยนขาเหยยดตรง เทาทงสองขางสมผสกบฐานของเครองวดก าลงสถตไมยนเขยงเทา จากนนใหผถกทดสอบใชหลงออกแรงในแนวตงยกดามจบเครองวดก าลงสถตขน โดยทขาทงสองขางยงคงเหยยดตรงอย

การวดคาสญญาณไฟฟากลามเนอหลงในขณะท างาน (EMG) กอนการปรบปรงสถานงาน ของเจาหนาทประจ าทง 5 คน ท างานตามปกตคนละ 10 รอบ ซงคาสญญาณไฟฟาทไดจะน ามาแปลงใหเปนคา RMS ซงเปนคาทเฉลยตอเวลาทวดไดทงหมดและเปนคาทนยมใชวดในงานวจยทใชทาทางในการยกเนองจากคานเปนคาทใชวด amplitude โดยตด electrode ทหลงสวนบนทงดานซายและดานขวา และหลงสวนลางทงดานซายและดานขวา จากนนน าคาทวดไดมาเปรยบเทยบกบคาสญญาณไฟฟาสงสด (MVE) ของแตละคนเปนเปอรเซนต ดงแสดงในตารางท 4.13

66

ตารางท 4.13 คาสญญาณไฟฟาทกลามเนอหลงกอนปรบปรง

กลามเนอ

เจาหนาทคนท

1 2 3 4 5 mean S.D.

Trapezius (left)

MVE (µV) 98.01 95.98 93.72 93.19 90.98 93.37 2.69

EMG (µV) 51.94 35.05 41.07 34.45 33.16 39.13 7.77

(EMG / MVE) x 100(%) 52.04 36.51 43.82 36.96 36.44 41.15 6.83

Trapezius (right)

MVE (µV) 93.00 102.81 94.49 103.67 99.75 98.74 4.81

EMG (µV) 34.42 44.78 46.66 49.40 51.71 45.39 6.67

(EMG / MVE) x 100(%) 37.01 43.55 49.38 47.65 51.83 45.88 5.80

Erector spinae (left)

MVE (µV) 133.51 133.50 125.67 111.96 124.63 125.85 8.82

EMG (µV) 61.59 59.44 65.35 64.15 62.89 62.68 2.29

(EMG / MVE) x 100(%) 46.13 44.52 52.00 57.29 50.46 50.08 5.05

Erector spinae (right)

MVE (µV) 127.93 144.33 132.25 120.80 138.02 132.66 9.05

EMG (µV) 62.39 57.30 59.78 59.11 63.16 60.34 2.40

(EMG / MVE) x 100(%) 48.76 39.70 45.20 48.93 45.76 45.67 3.74

67

จากตารางท 4.13 คาสญญาณไฟฟากลามเนอสงสด (MVE) จะเหนวาหลงสวนลางจะมคาสญญาณไฟฟากลามเนอสงสดมากกวาหลงสวนบน เนองจากขณะทมการกมตองยกล าตวขนเพอทรงตวในทาโนมล าตวไปขางหนา หรอดานขางนนกลามเนอหลงตองใชก าลงเปนอยางมาก และหลงสวนลางดานขวามคาสญญาณไฟฟากลามเนอสงสดมากกวาดานซาย เนองจากเจาหนาทสวนใหญจะถนดทางดานขวามากกวาดานซาย กลามเนอทางดานขวาจงมความแขงแรงมากกวาดานซาย ท าใหคาสญญาณไฟฟากลามเนอสงสดดานขวามคามากกวาดานซาย ถาดเปนรายบคคลจะมเพยงเจาหนาทคนท 1 เทานนทมคาสญญาณไฟฟากลามเนอสงสด ดานซายมากกวาดานขวาทงในสวนของกลามเนอหลงสวนบน (trapezius) และกลามเนอหลงสวนลาง (erector spinae) เนองจากเจาหนาทคนท 1 มความถนดดานซายมากกวาดานขวาจงท าใหกลามเนอทางดานซายมความแขงแรงมากกวา ท าใหคาสญญาณไฟฟากลามเนอสงสดทางดานซายมากกวาดานขวา สวนคนอนๆจะถนดทางดานขวามากกวาจงท าใหคาสญญาณไฟฟากลามเนอสงสดทางดานขวามากกวาดานซาย

จากตารางท 4.13 คากระแสไฟฟากลามเนอขณะท างาน (EMG) ของหลงสวนลางมคามากกวาคากระแสไฟฟากลามเนอของหลงสวนบน คากระแสไฟฟากลามเนอหลงสวนลางซายและขวามคาใกลเคยงกนแสดงวากลามเนอหลงทงสองขางใชก าลงในการรบน าหนกใกลเคยงกน คากระแสไฟฟากลามเนอหลงสวนบนขวามคามากกวาซาย เนองจากเจาหนาทสวนใหญจะถนดใชแขนขางขวามากกวาขางซาย มเพยงเจาหนาทคนท 1 คนเดยวทถนดใชขางซายมากกวาขางขวา แสดงใหเหนวาการท างานของแขนในการยกสงของนนสงผลตอการใชกลามเนอหลงสวนบน

จากตารางท 4.13 คาเฉลยของคากระแสไฟฟาในกลามเนอขณะท างาน (EMG) ตอคาสญญาณไฟฟากลามเนอสงสด (MVE) คดเปนรอยละแลวมคาเฉลยมากกวารอยละ 35 ทงหลงสวนบนซายขวา และหลงสวนลางซายขวา หลงสวนลางจะมคาเฉลยมากกวาหลงสวนบน และหลงสวนลางซายจะมคามากสด และแทบทกต าแหนงมคามากกวา รอยละ 35 เปนสงทบงบอกวาควรทปรบปรงสถานงานเพอลดคากระแสไฟฟาในกลามเนอ (EMG) ขณะท างานตอคาสญญาณไฟฟากลามเนอสงสด (MVE) ใหเหลอนอยกวารอยละ 35

68

4.5 ผลการวดขนาดสดสวนรางกาย

การออกแบบสถานงานตองออกแบบใหเหมาะสมกบขนาดสดสวนรางกายของผปฏบตงาน งานวจยนไดอางองขนาดสดสวนรางกายจากการวดขนาดสดสวนสมาชกสหกรณ ซงไดท าการวดขนาดสดสวนรางกายของสมาชกสหกรณการยางจ านวน 100 คนเปนจ านวน 36 รายการตามมาตรฐาน Pheasant [53] ซงแบงเปนชาย 56 คน หญง 44 คน คาขนาดสดสวนรางกายดงแสดงในตารางท 4.14

ตารางท 4.14 คาขนาดสดสวนรางกาย

รายการวดสดสวน (เซนตเมตร) mean S.D. Percentile

5th 95th

1.ความสง ชาย 169.45 6.51 159.97 181.59 หญง 157.82 6.23 147.76 166.82

2.ความสงระดบสายตา ชาย 159.63 6.97 145.91 171.56 หญง 145.84 4.35 137.96 153.12

3.ความสงระดบไหล ชาย 139.07 12.08 118.20 158.92 หญง 129.72 4.33 123.13 137.94

4.ความสงระดบศอก ชาย 107.42 7.08 94.97 121.53 หญง 98.47 3.99 91.70 105.41

5.ความสงระดบสะโพก ชาย 83.42 4.5 76.98 90.59 หญง 78.1 4.39 70.98 87.37

6.ความสงระดบขอนว ชาย 71.82 6.18 62.31 81.26 หญง 68.12 2.54 63.59 72.40

7.ความสงระดบปลายนว ชาย 62.63 5.06 55.30 71.65 หญง 58.41 2.63 53.86 63.07

8.ความสงนง ชาย 90.68 3.69 84.38 97.62 หญง 83.47 3.83 76.66 90.06

9.ความสงระดบสายตา(นง) ชาย 77.44 2.94 73.20 82.35 หญง 73.91 3.13 67.95 79.13

10.ความสงระดบไหล(นง) ชาย 60.01 2.5 55.78 63.44 หญง 57.19 3.55 50.13 63.07

11.ความสงระดบศอก(นง) ชาย 24.66 2.61 20.22 29.10 หญง 22.67 2.91 15.78 26.79

69

ตารางท 4.14 คาขนาดสดสวนรางกาย (ตอ)

รายการวดสดสวน (เซนตเมตร) mean S.D. Percentile

5th 95th

12.ความหนาตนขา ชาย 15.45 1.53 12.57 17.60 หญง 13.35 1.43 10.99 16.23

13.ความยาวบนทายถงหวเขา

ชาย 57.12 2.49 52.67 60.96 หญง 55.33 2.06 52.27 58.56

14.ความยาวบนทายถงขอพบเขา

ชาย 48.83 3.65 40.91 55.31 หญง 44.68 3.62 38.54 50.56

15.ความสงหวเขา ชาย 50.21 2.61 45.90 55.02 หญง 47.2 2.96 41.70 52.87

16.ความสงขอพบเขา ชาย 40.76 2.47 36.52 44.62 หญง 38.66 2.1 34.73 41.51

17.ความกวางไหล(bi-deltoid)

ชาย 43.62 1.99 39.54 47.13 หญง 39.3 1.94 36.39 43.43

18.ความกวางไหล(bi-acromial)

ชาย 36.91 2.26 33.67 40.81 หญง 32.57 1.36 29.63 34.82

19.ความกวางสะโพก ชาย 33.2 3.53 26.96 39.96 หญง 35.46 1.95 32.69 39.21

20.ความลกทรวงอก ชาย 20.22 1.52 17.41 22.71 หญง 21.24 1.58 18.13 23.89

21.ความลกชองทอง ชาย 20.66 2.39 16.40 25.44 หญง 18.16 1.22 15.93 19.99

22.ความยาวหวไหลถงศอก ชาย 36.86 1.61 34.13 40.45 หญง 33.2 2.19 28.17 36.85

23.ความยาวศอกถงปลายนว

ชาย 47.48 2.43 42.78 51.82 หญง 42.78 2.56 38.57 46.92

24.ความยาวแขน ชาย 76.27 3.62 69.31 83.47 หญง 72.92 3.44 68.05 79.26

25.ความยาวหวไหลถงปลายนว

ชาย 67.75 2.99 61.69 71.93 หญง 62.25 2.6 57.33 66.38

26.ความยาวหว ชาย 19.61 0.53 18.72 20.64 หญง 17.88 0.92 15.97 19.36

70

ตารางท 4.14 คาขนาดสดสวนรางกาย (ตอ)

รายการวดสดสวน (เซนตเมตร) mean S.D. Percentile

5th 95th

27.ความกวางหว ชาย 16.53 0.61 15.41 17.50 หญง 14.76 0.86 13.45 16.15

28.ความยาวมอ ชาย 18.72 4.19 11.63 26.54 หญง 16.86 0.79 15.54 18.27

29.ความกวางมอ ชาย 8.27 0.34 7.67 8.85 หญง 7.46 0.45 6.63 8.23

30.ความยาวเทา ชาย 25.43 1.17 22.92 27.31 หญง 22.85 1.16 20.80 25.15

31.ความกวางเทา ชาย 10.39 0.54 9.53 11.41 หญง 9.15 0.69 7.77 10.55

32.ชวงกวางของแขน ชาย 175.76 10.56 159.09 195.34 หญง 163.83 8.07 148.63 179.11

33.ชวงกวางของศอก ชาย 93.02 3.47 86.54 98.33 หญง 84.75 4.47 78.23 93.54

34.ความสงเออมถงขางบน(ยน)

ชาย 203.7 9.67 187.73 220.58 หญง 186 7.83 167.86 197.63

35.ความสงเออมถงขางบน(นง)

ชาย 122.59 10.4 103.71 140.86 หญง 112.71 7.49 99.48 125.45

36.ระยะเออมไปขางหนา ชาย 77.1 3.84 70.00 84.35 หญง 70.15 3.53 63.62 75.64

คาขนาดสดสวนเหลานจะถกน ามาใชในการออกแบบตวอยางเชน ขนาดความกวางของทจบ นนออกแบบมาจากชวงความกวางของมอประชากรทมขนาดความกวางของมอมากทสด เพอใหทกคนสามารถใชได จงใชคาเปอรเซนตไทลท 95 ของมอสมาชกสหกรณชาย ซงมขนาดทกวางมากทสด การออกแบบระดบการท างานใหอยในชวงความสงของขอนวมอจนถงหวไหล เพราะจะเปนระดบความสงทรางกายมก าลงกลามเนอในการปฎบตงาน (power zone) โดยตองการใหชวงระยะนสามารถใชไดกบประชากรสวนใหญ จงเลอกใชระดบของความสงเปอรเซนตไทลท 95 ของขอนวสมาชกสหกรณชาย (เพราะสดสวนรางกายสวนนชายมคามากกวาหญง) จนถงระดบความสงเปอรเซนตไทลท 5 ของระดบไหลสมาชกสหกรณหญง (เพราะสดสวนรางกายสวนนหญงมคานอยกวา

71

ชาย) ท าใหชวงระยะความสงของการท างานดงกลาวหญงทตวเตยกไมตองยกหวไหลในการท างาน และชายทตวสงกไมตองกมหลงเพอท างาน การออกแบบระยะเออมค านงถงเปอรเซนตไทลท 5 ของความยาวระยะเออม เพอใหคนทแขนสนสามารถเออมไดเชนกน และขอมลการวดขนาดสดสวนนสามารถเกบไวใชเปนฐานขอมลในการออกแบบอปกรณอนๆ ทงยงสามารถใชเปนฐานขอมลในการเปรยบเทยบขนาดสดสวนรางกายทเปลยนแปลงไปในแตละชวงอายของคน ความแตกตางทางเชอชาตตางเปนตน 4.6 ผลการปรบปรงสถานงานใหม

การปรบปรงการท างานตามหลกการยศาสตรเรมจากการส ารวจปญหาทางสขภาพการท างานของเจาหนาท ศกษาสภาพปญหาทเกดขนจรง ทาทางการท างานปจจบน การออกแบบเครองมอ อปกรณ ค านงถงความสมพนธของลกษณะงานกบสดสวนรางกายผใชงาน ความเรยบงายไมซบซอน สามารถเขาใจไดงาย ใชงานงาย ดแลรกษางาย พนทใชงาน ความเหมาะสมของคาใชจาย คาใชจายตนทนการสรางต าและคาใชจายในการดแลรกษา

4.6.1 ผลการปรบปรงขนตอนการท างาน

การปรบปรงสถานงานนนท าตามแนวทางแกไขทไดวเคราะหเอาไวแลวในผลการวเคราะหสภาพการท างานในสถานงานรบซอน ายาง ซงมปญหาทางการยศาสตรในเรองการเคลอนยายถงน ายางและการเทถงน ายาง ซงเปนการท างานทฝนตอแรงโนมถวงของโลกเปนภาระแกเจาหนาทและสมาชกสหกรณ ทงยงเสยเวลาในการรอคอยใหน ายางไหลผานทกรองจนหมดเพราะทกรองแบบเกามความลาชาในการกรองดงแสดงในภาพท 4.7 ซงกไดปรบเปลยนขนตอนการท างานใหม โดยเปลยนจดกรองจากจดเดมซงอยดานบนของบอพกน ายางมาเปนดานลางทบอท ายางแผน กนบอพกน ายางมระดบความสงมากกวาระดบปากบอท ายางแผน หลงการปรบปรงการกรองจะเรมจากการเปดทอน ายางจากบอพกใหน ายางไหลตามแรงโนมถวงมาตามสายยางลงมาสทกรองตรงปากบอท ายางแผน ท าใหเจาหนาทและสมาชกสหกรณไมตองยกถงน ายางเพอเทน ายาง ซงเปนการท างานทตานแรงโนมถวงของโลกและตองใชแรงของกลามเนอมาก แตกลบใชแรงโนมถวงของโลกใหเปนประโยชนโดยไมตองสญเสยแรงของกลามเนอในการท างาน

72

ก) ข)

ภาพท 4.7 การกรองน ายางกอนปรบปรง

จากภาพท 4.7 ก) เดมพนกงานและสมาชกสหกรณจะตองยกถงน ายางขนเพอเทผานทกรองแบบเดม ลกษณะการท างานแบบเดมนนท าใหเกดการสญเสยแรงงาน เสยเวลา และท าทางการท างานในขนตอนนถกประเมนทางการยศาสตรไดคาคะแนนการท างานมคาเทากบ 7 สาเหตหลกมาจากทาทางการท างานทตองยกถงน ายางซงมน าหนกมาก ข) เสยเวลาในการรอคอยใหน ายางไหลผานทกรองจนหมดเพราะทกรองแบบเกามความลาชาในการกรอง

การออกแบบทกรองน ายางใหมนนเรมจากการทไดวเคราะหปญหาในการกรองแบบเดม โดยใชเทคนค 5W1H และ ECRS ในการหาแนวทางปรบปรง ซงสรปปญหาออกมาวา พนทส าหรบการกรองในทกรองเดมนนนอย มชองทางกรองเพยง 1 ชองท าใหการไหลกรองผานของน ายางเปนไปอยางชาท าใหตองเสยเวลาในการคอย จงไดแกปญหาดงกลาวโดยออกแบบทกรองใหมใหมดานทใชในการกรองมากขน และเพมพนทในการกรองมากขน แตขนาดของรกรองยงเทาเดมดงแสดงในภาพท 4.8

ก) (เกา) ข) (ใหม)

ภาพท 4.8 ทกรองแบบเกาและทกรองแบบใหม

73

ภาพท 4.8 ก) ทกรองแบบเดมนนชองกรองมเพยงดานลางดานเดยว และคอนขางแคบมพนทในการกรองนอย ลกษณะทกรองเปนแบบกรวยหงาย เมอเทน ายางจนเตมจะตองใชเวลารอใหน ายางกรองผานคอนขางนาน เนองจากลกษณะกรวยหงายมเพยงชองกรองดานลางดานเดยวมพนทผวสมผสทใชในการกรองนอยจงท าใหเสยเวลาในการกรอง ข) ทกรองใหมถกออกแบบโดยการวเคราะหจากปญหาของทกรองเดมโดยไดเพมพนทในการกรองมากขน เพมชองทางในการไหลของน ายางมากขน ออกแบบใหทกรองเปลยนรปทรงจากเดมทเปนกรวยหงายมเพยงดานกรองดานลางเพยงดานเดยวมาเปนรปทรงสเหลยมมมฉากมดานกรองถง 5 ดานโดยทกดานมพนทส าหรบการกรองมากกวาทกรองเดมซงสามารถกรองไดอยางรวดเรวไมตองเสยเวลาในการรอ โดยสามารถลดเวลาลงไดประมาณ 15 วนาทตอ 1 ถงน ายางทใชในการกรอง จากการทไดวเคราะหปญหาทางการยศาสตรในเรองการการเทถงน ายางในการกรอง เปนการท างานทฝนตอแรงโนมถวงของโลกเปนภาระแกเจาหนาทและสมาชกสหกรณ ซงกไดปรบเปลยนการท างานใหม โดยเปลยนจดกรองจากจดเดมซงอยดานบนของบอพกน ายางมาเปนดานลางทบอท ายางแผน กนบอพกน ายางมระดบความสงมากกวาระดบปากบอท ายางแผน ดงแสดงในภาพท 4.9

ก) ข)

ภาพท 4.9 ระดบความสงทของบอพกน ายางและบอท ายางแผน

จากภาพท 4.9 ก) จะเหนวาระดบความสงของบอพกน ายางจะสงกวาบอท ายางแผน และระดบกนบอของบอพกน ายางกมระดบสงกวาปากบอท ายางแผน และเมอตอทอสายยางเขากบบอพกน ายางท าใหน ายางไหลจากทสงลงสทต าตามกฏของแรงโนมถวง ลงสบอท ายางแผนจงน าทกรองทไดรบการออกแบบใหมใหมความรวดเรวในการกรองมาวางไวทปากบอท ายางแผนเพอใชประโยชนจากแรงโนมถวงของโลกในการกรองดงแสดงในภาพท 4.9 ข) แทนการใชแรงกายในการยกถงน ายางเทแบบเดมซงเปนการใชแรงและรางกายเจาหนาทตานแรงโนมถวง ปรบเปลยนรปแบบการกรองใหมโดยยายมากรองทดานลาง โดยใชประโยชนจากความตางระดบของบอพกน ายางกบบอท ายางแผนซงท าใหน ายางไหลจากทสงมายงทต าตามแรงโนมถวงของโลก

74

ภาพท 4.10 แผนผงของสหกรณการยางหลงการปรบปรง

จากภาพท 4.10 รถจกรยานยนตสามารถเขามาจอดทจดกรอง(เดม)ได เนองจากมการเปลยนแปลงรปแบบการกรองจากเดมตรงจดกรองน ายางสถงอลมเนยม(เดม) เปลยนไปกรองดานลางตรงบอท ายางแผนท าใหพนทตรงจดนไมมกจกรรมการกรองเกดขน ไมมการรอคอยใหน ายางไหลผานทกรองแบบเกา ไมมถงอลมเนยมและถงแกลลอนน ายางทวางเกะกะ แนวการเคลอนทของการท างาน (เสนสแดง) เปนเสนตรง ไมซกแซก ระยะทางในการเคลอนยายนอยลง

75

ตารางท 4.15 กระบวนการท างานทจดรบซอน ายางหลงปรบปรง

ท ขนตอน

สญลกษณ จ านวน (กโลกรม)

ระยะทาง (เมตร)

เวลา (วนาท)

1 ขนถงแกลลอนน ายางจากจกรยานยนตมายงอปกรณชวย

36 2 5

2 ชงน าหนกจดบนทกและตวงตวอยางน ายาง

36 20

3 เคลอนอปกรณชวยไปยงบอพกน ายาง

36 2 5

4 เทน ายางจากอปกรณชวยลงสบอพกน ายาง

10

รวม 1 2 1 4 40

จากตารางท 4.15 กระบวนการท างานทจดรบซอน ายางทไดปรบเปลยนใหมนนมขนตอนการท างานทลดลงจากเดม เนองจากขนตอนกรองน ายางสถงอลมเนยม และการเคลอนยายถงอลมเนยมไปวางบนตาชงของกระบวนการท างานแบบเดมไดถกปรบเปลยนใหรวมเขากบการไหลของน ายางจากบอพกน ายางไปตามสายยางลงสบอท ายางแผน ซงสามารถกรองไดรวดเรวกวาดวยทกรองแบบใหมและไมตองยกถงน ายางขนเทกรอง เพราะอาศยประโยชนจากแรงโนมถวงของโลกใหน ายางไหลผานทกรองไดเอง และเมอยายไปกรองทบอพกน ายางกไมไดท าใหคาคะแนนทาทางการท างานทบอพกน ายางเพมขน เนองจากทกรองใหมโครงสรางท าจากอลมเนยมซงมน าหนกเบา และทกดานกเปนชองกรองซงท าใหน าหนกเบายงขนท าใหไมมปญหาในดานน าหนก

4.6.2 ผลการออกแบบอปกรณชวย

การออกแบบทางการยศาสตรตองออกแบบใหสมพนธกบปญหาทไดจากการวเคราะห แลวจงหาแนวทางออกแบบแกไขใหเชอมโยงกบปญหา วตถประสงคของอปกรณทตองการออกแบบ 1. ปรบทาทางการท างานใหถกตองตามหลกการยศาสตร (ซงจะมคาคะแนน RULA เปนตวชวด) 2. เพอชวยในการลดการใชกลามเนอในการท างาน (ซงจะม EMG มาชวยวดคากระแสไฟฟาในกลามเนอ) ดงนนอปกรณทตองการออกแบบจะตองชวยในเรองของการรบน าหนกแทนรางกายมนษย ชวยในการเคลอนยาย ชวยปรบทาทางในขนตอนการเท ชวยในเรองระดบการท างานใหไมตองกม จากปญหา

76

ดงกลาวจงออกแบบใหเปนอปกรณทสามารถชวยรบน าหนกแทนแรงกายมนษย ชวยในการเคลอนยายถงน ายาง ชวยในการเทถงน ายางดงแสดงในภาพท 4.11 ซงอปกรณชวยนมน าหนก 50 กโลกรม ความกวาง 55 เซนตเมตร ความสง 100 เซนตเมตร รบน าหนกถงน ายางไดมากกวา 100 กโลกรม

ภาพท 4.11 อปกรณชวยเทและเคลอนยาย

จากภาพท 4.11 ออกแบบใหชวยรบน าหนกแทนแรงกายมนษย ชวยในการเคลอนยายถงน ายาง ออกแบบใหมทจบชวยในการเทถงน ายาง และปรบระดบการท างานใหอยในระดบทเหมาะสม ชวยใหการชงน าหนกใหมความสะดวกรวดเรวมากขนโดยเพมตาชงเขาไปยงฐานของรถดงแสดงในรปท 4.12 โดยใชนอตลอคไวเพอใหงายตอการเปลยนตาชงเมอตาชงเกดการช ารด ตาชงสามารถรบน าหนกถงน ายางได 60 กโลกรม ซงปกตถงน ายางทน ามาชงจะเฉลยน าหนกอยท 36 กโลกรม กลไกการท างานจะออกแบบใหเปนไปตามขนตอนของการท างาน เมอสมาชกสหกรณเคลอนยายถงน ายางมากจะวางบนตาชงเพอชงน าหนกและตวงตวอยางน ายาง แลวจงเลอนถงน ายางลงสชองใสถงน ายางซงออกแบบมาพอดกบตวถงและมตวลอคไมใหถงไถลลงบอพกน ายางในขนตอนการเท จากนนกจะ

77

เคลอนยายอปกรณไปยงบอพกน ายาง และท าการเทน ายางโดยสวนบนของอปกรณจะออกแบบมาเพอชวยปรบทาทางและผอนแรงในการเทถงน ายางดงแสดงในภาพท 4.12

ก) ข) ค) ภาพท 4.12 การใชงานของอปกรณทออกแบบ

ภาพท 4.12 ก) ถงน ายางจะถกน ามาชงบนตาชงทเปลยนใหมใหเหมาะสม มความรวดเรวถกตองในการอานคา และสะดวกงายตอการใชงานมากกวาอนเกา ข) ถงน ายางเลอนเขาสชองใสถงน ายางซงมขนาดพอดกบตวถง และมทลอคตวถงดานบนไมใหถงไถลในขณะเทน ายาง แลวจงเคลอนอปกรณไปยงบอพกน ายางโดยไมตองใชรางกาย และแรงกายในการรบน าหนกของถงน ายางเนองจากมอปกรณชวยในการรบน าหนกของถงน ายางแทน และตวอปกรณมลอทสามารถชวยในการเคลอนยายไดสะดวก และงายไมเปลองแรงของเจาหนาท ค) เทน ายางโดยอปกรณทออกแบบ ซงจะชวยในการเทน ายางโดยไมตองกม บดตว ขอมอ หรอแขน รกษาทาทางทถกตองในการเทน ายาง และรบน าหนกของถงน ายางทตองเทแทนรางกายเจาหนาท และการออกแบบยงไดค านงถง

1) ความสามารถในการรบน าหนก

1.1) โครงสรางทใชท าอปกรณ

โครงสรางทใชท าอปกรณเปนเหลกฉาก (equal angle) เปนเหลกโครงสรางรปพรรณขนรปรอน เหมาะส าหรบงานโครงสรางบาน หลงคาโรงงาน และงานโครงสรางขนาดเลกโดยทวไป ซงมความแขงแกรงทนทาน เพอใหโครงสรางของอปกรณมความแขงแกรงและสามารถรบน าหนกไดด ดงแสดงในภาพท 4.13

78

ภาพท 4.13 โครงสรางทใชท าอปกรณ

จากภาพท 4.13 โครงสรางของอปกรณท าจากเหลกฉากออกแบบใหชองใสถงน ายางรบน าหนกได 80-100 กโลกรม แกนลอท าจากเหลกตนซงมความแขงแกรง ลอของอปกรณเปนลอตนทสามารถรบน าหนกไดมากและมขนาดเลกไมเกะกะเคลอนทไดดบนพนปน เพอชวยในการเคลอนยายและรบน าหนกแทนรางกายมนษยซงน าหนกจะตกทตวอปกรณแทนเจาหนาท สามารถลดภาระใหเจาหนาทอนเกดจากการทตองยกน าหนกปรมาณมาก

1.2) แนวแรงของน าหนก

แนวแรงของน าหนกจะตกผานจดหมนซงเปนจดทรวมน าหนกของถงน ายาง ออกแบบใหจดหมนตกอยหลงลอหนาดงแสดงในภาพท 4.14 ท าใหในตอนเทน ายางอปกรณชวยไมเกดการพลกคว าไปดานหนา

ภาพท 4.14 แนวแรงของน าหนก

79

จากภาพท 4.14 จะเหนแนวแรงของน าหนกถงน ายาง และชองใสถงน ายางทตกผานจดหมนซงเปนจดรวมของน าหนก และแนวแรงของน าหนกตาชง (mg) จะตกอยในระหวางแนวแรงปฎกรยา (N) ทผานแกนลอหนาและลอหลง ท าใหขณะทอปกรณก าลงรบน าหนกจากถงน ายางไมเกดการพลกคว าไปดานหนาหรอดานหลง

1.3) การถายเทน าหนกของน ายางขณะเท

ออกแบบใหจดหมนอยกงกลางของตวถงดงแสดงในภาพท 4.15 เพอใหชวยน าหนกของถงเกดสมดลขณะเท ไมถายน าหนกไปขางหนาหรอหลงมากเกนไป ซงสามารถชวยผอนแรง และงายตอการควบคมในการเทน ายาง

ภาพท 4.15 การถายน าหนกของน ายาง

ภาพท 4.15 จดหมนของชองใสถงน ายางจะอยบรเวณตรงกลางของถง ท าใหขณะเทปรมาณของน ายางจะเทาๆกนทงดานหนาและดานหลงของจดหมน แตหากออกแบบใหจดหมนอยทางดานบนหรอลาง หนาหรอหลงมากเกนไปจะท าใหเสยสมดลของปรมาณน ายางในดานหนาและหลงของถงน ายางขณะเท ซงกตองใชแรงเพมขนในการควบคมขณะเท

80

2) ความสมพนธของขนาดสดสวนรางกายผใช

2.1) ขนาดของทจบ

ความกวางของทจบนนออกแบบใหสมพนธกบขนาดสดสวนของมอผปฏบตงานและเพอใหผปฏบตใชไดทกคนจงน าคาเปอรเซนตไทลท 95 ของกลมตวอยางทท าการเกบขอมล มาชวยในการพจารณาออกแบบ ซงมคา 8.85 เซนตเมตร ดงนนจงควรออกแบบใหมขนาดกวางกวาคานสกเลกนอยใหทงคนทมมอกวางและแคบสามารถใชไดเชนกน ดามจบควรมขนาดเสนผาศนยกลางอยในชวง 3.2–4.4 เซนตเมตร สวนงานทตองใชความละเอยดแมนย า ควรอยในชวง 0.8–1.5 เซนตเมตร [57] โดยไดออกแบบใหมคาทเหมาะสมจะอยท 3.5 เซนตเมตร ดงแสดงในภาพท 4.16

ก) ข)

ภาพท 4.16 ความสมพนธของการวดขนาดของมอกบขนาดของทจบ

จากภาพท 4.16 ก) กอนท าการออกแบบทจบไดท าการเกบขอมลขนาดสดสวนมอของสมาชกสหกรณ ข) น าคาทเกบไดมาออกแบบขนาดความกวางของทจบใหมความพอเหมาะพอด

2.2) ระดบความสงของการปฎบตงาน

อปกรณถกออกแบบใหปฏบตงานใหอยในชวงความสงทรางกายท างานไดเตมก าลง (power zone) ซงอยในชวงความสงของขอนวไปจนถงความสงระดบไหล ดงแสดงในภาพท 4.17 ระดบการท างานทอยในชวงความสงของขอนวถงความสงของหวไหลนนมาจากสรระของการท างานตามธรรมชาตของรางกายมนษยเพราะหากต ากวาขอนวจะเกดการกม และหากสงกวาไหลจะเกดการยดหวไหล เมอเกดการยดของล าตว แขน หรอขามากเกนไปกจะไมมแรงสงก าลงของกลามเนอ หรอสมดลของรางกายทเสยไปกท าใหสญเสยแรงในการท างาน และหากเกดการกมระหวางการท างาน

81

กลามเนอหลงสวนลางกจะมปญหาในการแบกรบน าหนกตวของรางกาย และยงตองแบกรบน าหนกจากการท างานภายนอก

ภาพท 4.17 ระดบความสงในการท างาน [58]

จากภาพท 4.17 จะเหนวาชวงการท างานของมอผปฏบตงานจะอยในชวงความสงของขอนวถงความสงของหวไหล ซงเปนชวงทรางกายสามารถออกแรงไดเตมก าลง การทระดบการท างานสงกวาความสงของขอนวท าใหผปฏบตงานไมตองกม และต ากวาไหลท าใหผปฏบตงานไมตองใชกลามเนอหวไหลยกแขน ซงผดสรระการท างานของรางกายมนษย ซงไดออกแบบใหอยในชวงความสง 81 – 123 เซนตเมตร คา 81 เซนตเมตร มาจากความสงระดบขอนวทเปอรเซนตไทลท 95 ของกลมตวอยาง เพอใหคนทมรปรางตวสงท างานไดโดยไมตองกมตว คา 123 เซนตเมตร มาจากความสงระดบไหลเปอรเซนตไทลท 5 ของกลมตวอยาง เพอใหคนทตวเตยกสามารถท างานไดโดยไมตองยกหวไหล

2.3) ระดบความสงของทจบ

การออกแบบใหไดระดบความสงทเหมาะตอการท างานของมอในทายน มอของผปฏบตงานตองไมลดต ากวาระดบความสงจากพนถงขอนวในทายน เพราะถาต ากวาจะท าใหผปฏบตงานเกดการกม ซงกคอระดบความสงของทจบจากพนจะตองสงกวาระดบความสงของขอนวในทายน (knuckle height) ดงแสดงในภาพท 4.18

82

ภาพท 4.18 ระดบความสงของทจบ [58]

จากภาพท 4.18 ก) แสดงใหเหนระดบการท างานทเหมาะสม ข) ระดบของทจบจะอยสงกวาระดบความสงของขอนว (knuckle height) ซงเปนระดบทเหมาะสม (preferred work zone) กบการจบสงของตามสรระรางกายของมนษย และเมอเทน ายางระดบของทจบจะสงขนมาอยทระดบทเหมาะสมทสดของการจบสงของ (best work zone)

3) การรกษาสรระของขอมอ

การออกแบบทจบใหรกษาขอมอใหไมบดหมนตามการเท หรอมการเบนของขอมอไปทาง ซาย หรอขวา (ulnar radial deviation) อนจะท าใหเกดโรคผงผดรดเสนประสาทขอมอ ลกษณะของทจบเปนเกลยวแบบหมนไดรอบรกษาขอมอใหไมตองบดหมนไปตามการเท ดงแสดงในภาพท 4.19

ภาพท 4.19 ทจบแบบเกลยวสามารถหมนไดรอบแกนจบ

83

ภาพท 4.19 ทจบออกแบบใหมแกนลกปนอยขางในสามารถหมนตามการเทได ซงชวยรกษาขอมอใหอยในแนวปกตไมบดหมนหกงอ ภาพท 4.20 แสดงการเคลอนไหวขอมอเปนไปตามสรระไมมการหกขอมอ

ก) ข)

ภาพท 4.20 การเบยงเบนของขอมอและขอมอทตรงตามสรระ

ภาพท 4.20 ก) แสดงใหเหนการเบยงเบนของขอมอทเกดขนขณะท างานไปทางดานนวหวแมมอ (radial deviation) ซงจะเบยงเบนได 0-20 องศา และการเบยงเบนไปทางดานนวกอย (ulnar deviation) ซงจะเบยงเบนได 0-40 องศา ข) การออกแบบทจบใหมความเหมาะสมชวยรกษาใหขอมอตรงขณะท างานได

4) ทาทางการท างานตามธรรมชาตสรระของมนษย

การเคลอนไหวรางกายควรเปนไปตามสรระ ไมควรมการเคลอนไหวแบบหกงอของแขน จงออกแบบใหการเคลอนไหวของแขนในการเทนนเปนวงโคงตามสรระ ไมเกดการหกงอของแขน และชวยใหเคลอนไหวไดสะดวก รวดเรว ใชแรงนอยลง ตามหลกการจดการเคลอนไหวรางกายใหงายขน (simplification) ดงแสดงในภาพท 4.21

ภาพท 4.21 การเคลอนไหวของแขนตามสรระ

84

ภาพท 4.21 จะเหนวาการออกแบบอปกรณทดทางการยศาสตรสงผลใหการเคลอนไหวขณะท างงานมความเรยบงายและปลอดภย ซงเปนไปตามหลกการการจดทาทางการท างาน (NEWS) ทางการยศาสตร อปกรณชวยใหผปฏบตงานรกษาทาทางการท างานใหสมดล (N: neutral position) ไมมการยดเหยยดแขน ขา หวไหล และล าตวในขณะท างาน (S: stretching) จนเกนขดความสามารถของเอน ขอตอ และกลามเนอของผปฏบตงาน

5) ระยะเออมไปขางหนา

ระยะเออมไปขางหนาอยในชวงวงโคงการหมนของทจบ สมพนธกบการเคลอนทเปนวงโคง และสามารถปรบการกาวเทาตามได จงไมมปญหาในเรองระยะของการเออม ดงแสดงในภาพท 4.22

ก) ข)

ภาพท 4.22 ระยะเออมไปขางหนา

จากภาพท 4.22 ก) จะเหนวาระยะเออมไปขางหนาจะสมพนธกบระดบของความสงของมอจากพน ระยะเออมจะเพมมากขนตามความสงของมอจากพนทเพมขนจนถงระดบความสงของไหล หากความสงของมอสงกวาระดบความสงของไหลจะท าใหระยะเออมลดลง ข) ขณะเทมอทจบจะเออมไปขางพรอมกบระยะทสงขนจากพน ซงจะสมพนธกบระยะเออมเมอมอสงขนระยะเออมจะมากขนตามความสงทเพมขนของทจบในตอนเทน ายางนนไมไดสงกวาระดบไหล เพราะหากสงกวาจะท าใหระยะเออมลดลง

85

6) ความสะดวกรวดเรวและงาย การเปลยนตาชงนนไดพจารณาถง ความสามารถในการรบน าหนกได ความสะดวกในการอานคา ราคา การใชพนท ความกระทดรด ความเหมาะสมซงไดปรบเปลยนจากเดมดงแสดงในภาพท 4.23 ถงแมวาตาชงเกาจะมขดความสามารถในการชงน าหนกไดมากกวาแตกมขอเสยคอ ความสะดวกรวดเรวในการอานคา ความแมนย าถกตองในการอานคา ซงตาชงใหมสามารถท าไดดกวา น าหนกของถงน ายางทน ามาชงอยในขดความสามารถของตาชงใหมทสามารถชงไดถง 60 กโลกรม ซงถงน ายางจะสามารถบรรจน ายางไดมากทสดไมเกน 40 กโลกรม

ข)

ภาพท 4.23 ตาชงเกาและตาชงใหม

ภาพท 4.23 ก) ตาชงเกามความยงยากในการอานคา เพราะตองลองผดลองถกของการถวงลกเหลกเพออานคา ท าใหเกดความลาชาเสยเวลา และคาทไดอาจไมมความแมนย าพอ การอานคาทยงยากท าใหสมาชกบางคนไมสะดวกในการใชตาชงเกาน ข) ตาชงใหมมความสะดวกรวดเรวในการชง งายตอการอานคา และใชงานไดงายกวา

ความสงของชองใสถงน ายางถกออกแบบใหต ากวาระดบความสงของตาชงเลกนอย เมอตองรบน าหนกท 50 กโลกรม เพราะเมอเสรจจากการชงน าหนกแลว สามารถเลอนไถลเขาสชองใสถงน ายางไดโดยไมตองเปลองแรงยกดงแสดงในภาพท 4.24

86

ภาพท 4.24 ความสงของตาชงและชองใสถงน ายาง

ภาพท 4.24 ตาชงและชองใสถงน ายางจดใหอยใกลกนเพอใหสามารถผลกถงน ายางใหไถลลงสชองใสน ายางได และความสงของตาชงสงกวาชองใสถงน ายางเลกนอยเพอใหถงน ายางเลอนไถลสชองใสถงน ายางไดงาย ดงแสดงในภาพท 4.25 จะเหนไดวาหลงจากชงน าหนกแลว ถงน ายางจะถกผลกใหเลอนไถลลงสชองใสน ายางตามลกศรสแดง การเชอมโยงระหวางขนตอนการชงและเตรยมขนตอนการเทนนเปนไปไดงายสะดวก รวดเรวตามหลกการจดระเบยบใหม (rearrangement)

ก) ข) ค)

ภาพท 4.25 ความสมพนธของตาชงและชองใสถงน ายาง

ภาพท 4.25 ก) ถงน ายางถกน ามาชงวดคาน าหนก ข) ถงน ายางถกผลกใหลงไปในชองใสถงน ายาง ค) ถงน ายางอยในชองใสถงน ายางพรอมส าหรบขนตอนการเท

7) การออกแบบใหสมพนธกบสภาพการใชงานจรง

7.1) การออกแบบชองใสถงน ายาง ออกแบบใหม 2 ชองใหสมพนธชองใสถงน ายางหลงรถจกรยานยนตของสมาชกซงจะขนซอนทายมาม 2 ชองดงแสดงในภาพท 4.26

87

ก) ข)

ภาพท 4.26 ชองใสหลงรถจกรยานยนตและชองใสถงน ายาง

ภาพท 4.26 ก) เมอรถจกรยานยนตขนน ายางมาจะบรรจซอนทายมา 2 ถง ซายขวา เพอใหเกดสมดลของน าหนก และเมอถงขนตอนเทสามารถเทครงเดยว 2 ถงพรอมกนชวยใหประหยดเวลาแทนททจะเททละถงซงลดเวลาไปไดมาก ข) ชองใสถงน ายางถกออกแบบมาใหมความสมพนธกบการใชงานจรง

7.2) ความกวางของชองใสถงออกแบบใหมขนาดพอดกบตวถง เพอประหยดพนทการใชงาน ทงยงชวยกระชบถงในตอนทเทน ายางดงแสดงในภาพท 4.27

ภาพท 4.27 ความกวางของถงน ายางและชองใสถงน ายาง

7.3) ทลอคตวถงดานบนซงสามารถปรบคาไดเพอไมใหถงน ายางไถลลงไปในบอพกน ายางเมอเทน ายางจนหมดดงแสดงในภาพท 4.28

88

ภาพท 4.28 ทลอคตวถงดานบน

8) การผอนแรง

การออกแบบอปกรณชวยใหสามารถรบน าหนกแทนรางกายมนษย โดยทน าหนกของถงน ายางจะตกอยท อปกรณชวย น าหนกจะไมตกเปนภาระของสมาชกสหกรณ และยงชวยในการเคลอนยายได โดยอปกรณออกแบบใหมลอขนาดเลกเพอไมเกะกะ และสะดวกในการเคลอนยาย ตามหลกการยศาสตรดงแสดงในภาพท 4.29

ภาพท 4.29 อปกรณชวยในการรบน าหนก

89

4.6.3 การปรบปรงอปกรณชวยหลงใชงาน

ผวจยไดน าอปกรณไปทดลองใชงานจรง และกไดท าการสอบถามความคดเหน ขอเสนอแนะ ค าแนะน าตางๆจากผใช พบวา

ขอดของอปกรณมดงน 1) ลดภาระการออกแรงของผใช 2) ชวยใหเทไดงายขน 3) เวลาทใชในการท างานเรวขน 4) เคลอนยายถงน ายางไดงายขน ใชแรงนอยลง

ขอควรปรบปรงของอปกรณมดงน 1) ทจบทเปนเหลกท าใหมการเสยดสและกดทบฝามอได 2) ลกษณะของคนโยกทอยต าไป ท าใหลกษณะของสรระทาทางการเทของกลามเนอนนออนแรงลงไป ควรปรบใหสรระของกลามเนอและทาทางใหมแรงในการเทมากกวาน 3) พนสหกรณมความขรขระในบางจดท าใหการเคลอนของรถตะกกตะกกเปนบางพนท

จากขอควรปรบปรงดงกลาวผวจยจงไดด าเนนการแกไขปรบปรง ใหทจบใหมความนม ลดการกดทบของฝามอ ลดการเสยดสของฝามอ และจบไดมงคงกระชบมากขน โดยใชทพนดามจบชนดทเปนยางนมส าหรบดามจบไมเทนนสมาเพอรองรบการเสยดส กดทบ และกระชบของขอมอ ดงแสดงในภาพท 4.30 ทงยงปรบระดบความสงของทจบใหเหมาะสมกบสรระของแขนในการออกแรง ดงแสดงในภาพท 4.31 และภาพท 4.32

ภาพท 4.30 ทจบทไดรบการปรบปรง

90

ภาพท 4.31 การจบเทแบบคว ามอ

ภาพท 4.32 การจบเทแบบขอมอตรง

ภาพท 4.31 และ ภาพท 4.32 แสดงการเทโดยทจบทไดปรบปรงแกไขใหม ตามค าแนะน าของผใชงาน จะเหนวาทาทางทใชจะเปลยนจากทาทางทตองยกแขนขนไปดานหนา เปลยนมาเปนทาทางผลกไปขางหนาและการกดลงไปดาน สรระทาทางการท างานแบบนกลามเนอมแรงสงมากขนท าใหกลามเนอมเรยวแรงในการเทมากกวาเดม และยงเพมความหลากหลายตามความถนดของทาทางในการเทของผใชงานมากขนกวาเดม โดยออกแบบใหจบไดสองแบบคว ามอ หรอแบบขอมอตรง แลวแตความถนดของผใชงาน

การเปลยนแปลงรปแบบการกรองจากเดมท าใหรถจกรยานยนตสามารถเขามาจอดทจดกรองเกาได เนองจากขนตอนกรองน ายางสถงอลมเนยม และการเคลอนยายถงอลมเนยมไปวางบนตาชงของกระบวนการท างานแบบเดมไดถกปรบเปลยนใหรวมเขากบการไหลของน ายางจากบอพกน ายางไปตามสายยางลงสบอท ายางแผน ซงสามารถกรองไดรวดเรวกวาดวยทกรองแบบใหมและไมตองยกถงน ายางขนเทกรอง และเมอยายไปกรองทบอพกน ายางกไมไดท าใหคาคะแนนทาทางการท างานท

91

บอพกน ายางเพมขน และการท างานทจดรบซอน ายางไดปรบเปลยนใหมนนมขนตอนการท างานทลดลงจากเดมดงแสดงในภาพท 4.33

เคลอนถงน ายางมายงตาชงทอปกรณชวย

ชงน าหนกและตวงตวอยาง

เคลอนอปกรณชวยไปยงบอพก

เทน ายางสบอพกโดยอปกรณชวย

ภาพท 4.33 ขนตอนการท างานสถานงานรบซอน ายางหลงปรบปรง

92

จากภาพท 4.33 ก) เจาหนาทจะท าการยกถงน ายางลงจากรถจกรยานยนต และน ามาวางบนตาชงเพอชงน าหนก จะเหนวาระยะทางในการเคลอนยายถงน ายางสนกวากอนการปรบปรง เนองจากตรงพนททรถจกรยานยนตจอดหลงปรบปรงนนเดมเปนพนทกรองน ายางสถงอลมเนยม ซงไดยายการกรองไปรวมกบการไหลของน ายางจากบอพกลงสบอท าน ายางดานลาง ท าใหเกดพนททสามารถน ารถจกรยานยนตเขามาจอดได ซงชวยลดระยะทางการเคลอนทลงไดประมาณ 5 เมตร ข) เจาหนาทจะท าการชงน าหนกและตวงตวอยางน ายาง เปลยนตาชงใหมใหเขากบการท างานท าใหใชเวลานอยลงประมาณ 10 วนาทในการอานคา ค) เจาหนาทผลกถงน ายางเขาไปในชองใสถงน ายาง และเคลอนอปกรณชวยไปยงบอพกน ายาง จะสงเกตเหนความแตกตางวาเจาหนาทไมตองรบภาระน าหนกทงหมดของถงน ายางเพราะอปกรณชวยรบน าหนกทงหมดของถงน ายางแทน ซงจะแตกตางจากกอนการปรบปรงทตองใชเจาหนาทถง 2 คนในการเคลอนยายถงอลมเนยมไปยงบอพกน ายาง ง) เจาหนาทท าการเทน ายางลงสบอพกน ายางโดยอปกรณชวย ซงออกแบบมาใหชวยรบน าหนกและปรบทาทางในการเท ท าใหเจาหนาทมทาทางการท างานทดขนดไดจากคาคะแนนทาทางการท างานในขนตอนนทลดลงจากเดมกอนปรบปรงมคาคะแนน 7 เหลอเพยงคาคะแนน 3 และจากเดมทตองใชถง 2 คนในการชวยกนเทน ายางลงสบอพก เหลอเพยงเจาหนาทเพยงคนเดยวกสามารถเทน ายางลงสบอพกไดอยางสบาย

4.7 ผลการประเมนการท างานสถานงานรบซอน ายางหลงการปรบปรง

4.7.1 ผลคาคะแนนทาทางการท างานสถานงานรบซอน ายาง

ทาทางการท างานไดรบการประเมนอยางละเอยดในทกขนตอนหลงการปรบปรงโดยใหผชวยวจยท าการประเมนเพอใหคาทไดออกมาเปนกลาง และใชโปรแกรม silicon coach เพอชวยในการประเมนใหคาทไดมความแมนย าถกตองยงขน ผลการประเมนคาคะแนนทาทางการท างาน ในทกขนตอนการท างานของเจาหนาทประจ าทง 5 คน แสดงในตารางท 4.15 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน

93

ตารางท 4.16 ผลการประเมนทาทางการท างานหลงปรบปรง

ท ขนตอน

คาคะแนน RULA เจาหนาทคนท Mean S.D.

1 2 3 4 5 1 เคลอนถงน ายางมายงตาชง

ทอปกรณชวย 7 6 6 7 6 6.4 0.55

2 ชงน าหนกตวงตวอยาง 3 3 3 3 3 3.0 0 3 เคลอนอปกรณชวยไปยงบอพก 3 3 3 3 3 3.0 0 4 เทน ายางสบอพกโดยอปกรณชวย 3 3 3 3 3 3.0 0

Mean 4 3.75 3.75 4 3.75 S.D. 2 1.5 1.5 2 1.5

จากตาราง 4.15 จะเหนวาคาคะแนนทาทางการท างานในขนตอนเคลอนถงน ายางมายงตาชงทอปกรณชวยมคาคอนขางสง และมคาเบยงเบนมาตรฐานอยบาง เปนเพราะขนตอนนไมไดสรางอปกรณชวย เนองจากมความยงยากมากในการออกแบบอปกรณทสามารถขนถงน ายางจากทายรถจกรยานยนตโดยปราศจากการใชแรงคนในการยก เพราะวาสมาชกแตละคนกบรรทกถงน ายางใสทายรถจกรยานยนตทมลกษณะแตกตางกนทงความสง ยหอ รนของจกรยานยนตกมความแตกตางกน และการยกลงโดยแรงคนอาจสะดวกและงายกวาส าหรบสมาชกสหกรณ คาคะแนนทาทางการท างานขนตอนชงน าหนกตวงตวอยาง เคลอนอปกรณชวยไปยงบอพก เทน ายางสบอพกโดยอปกรณชวยมคาคะแนนทนอยและลดลงจากเดมมผลมากจากอปกรณชวยทไดออกแบบ และการปรบเปลยนขนตอนการท างานทเหมาะสม

4.7.2 ผลคาสญญาณไฟฟากลามเนอ

การวดคาสญญาณไฟฟากลามเนอหลงในขณะท างาน (EMG) หลงการปรบปรงสถานงาน ของกลมตวอยางทง 5 คน โดยการตด electrode ทหลงสวนบนทงดานซายและดานขวา และหลงสวนลางทงดานซายและดานขวา จากนนน าคาทวดไดมาเปรยบเทยบกบคาสญญาณไฟฟาสงสด (MVE) ของแตละคน ผลการเปรยบเทยบเปนเปอรเซนตของเจาหนาททง 5 คนแสดงในตารางท 4.16

94

ตารางท 4.17 คาสญญาณไฟฟาของกลามเนอหลงหลงการปรบปรง

กลามเนอ

เจาหนาทคนท

1 2 3 4 5 mean S.D.

Trapezius (left)

MVE (µV) 98.01 95.98 93.72 93.19 90.98 94.37 2.69

EMG (µV) 18.91 16.15 16.06 15.33 23.62 18.01 3.41

(EMG / MVE) x 100(%) 19.29 16.82 17.13 16.45 25.96 19.13 3.97

Trapezius (right)

MVE (µV) 93.00 102.81 94.49 103.67 99.75 98.74 4.81

EMG (µV) 18.15 18.07 23.36 15.94 29.63 21.03 5.53

(EMG / MVE) x 100(%) 19.51 17.57 24.72 15.37 29.70 21.37 5.79

Erector spinae (left)

MVE (µV) 133.51 133.50 125.67 111.96 124.63 125.85 8.82

EMG (µV) 20.51 23.99 19.84 21.26 22.88 21.69 1.71

(EMG / MVE) x 100(%) 15.36 17.97 15.78 18.98 18.35 17.28 1.61

Erector spinae (right)

MVE (µV) 127.93 144.33 132.25 120.80 138.02 132.66 9.05

EMG (µV) 22.69 28.54 24.68 22.28 20.89 23.81 2.96

(EMG / MVE) x 100(%) 17.73 19.77 18.66 18.44 15.13 17.94 1.73

95

จากตารางท 4.16 คาเฉลยของคากระแสไฟฟาในกลามเนอขณะท างาน (EMG) ตอคาเฉลยสญญาณไฟฟากลามเนอหลงสงสด (MVE) คดเปนรอยละแลวมคานอยกวารอยละ 35 ทงหลงสวนบนซายขวา และหลงสวนลางซายขวา โดยเฉยแลวหลงสวนลางจะมคามากกวาหลงสวนบน หลงสวนลางซายตรงต าแหนงกลามเนอ erector spinae จะมคามากสด และทกต าแหนงมคานอยกวารอยละ 35 เปนสงทบงบอกวาการปรบปรงสถานงานใหมไดลดรอยละของคากระแสไฟฟาในกลามเนอขณะท างาน (EMG) ตอคาสญญาณไฟฟากลามเนอสงสด (MVE) ใหเหลอนอยกวารอยละ 35 ซงแปลวา ความเสยงตอการบาดเจบจากการท างานไดอยในระดบทยอมรบไดในการใชกระแสไฟฟาในกลามเนอหลง 4.8 ผลการเปรยบเทยบการท างานกอนและหลงปรบปรง

การเปรยบเทยบคาคะแนนทาทางการท างาน (RULA) และคาสญญาณไฟฟาทกลามเนอหลง (EMG) กอนและหลงการปรบปรงสถานงาน จะใชการเปรยบเทยบคาเฉลยแบบค (paired comparison)

0 : 1 - 2 = 0

1 : 1 - 2 > 0

เมอ 1 คอ คาเฉลยตวแปรตางๆทใชในการวดผลกอนปรบปรงสถานงาน

2 คอ คาเฉลยตวแปรตางๆทใชในการวดผลหลงปรบปรงสถานงาน

โดยใชระดบนยส าคญ 0.05 ผลลพธจากการเปรยบเทยบมดงน

4.8.1 ผลการเปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนทาทางการท างาน

การเปรยบเทยบคาคะแนนการท างานกอนและหลงปรบปรงโดยน าคาคะแนนทาทางการท างานมาใสในโปรแกรม minitab ดงแสดงในภาพท 4.34 ผลการเปรยบเทยบคาเฉลยของคะแนนทาทางการท างานกอนและหลงการปรบปรงสถานงาน ดงแสดงในตารางท 4.17

96

ภาพท 4.34 คาคะแนนทาทางการท างานในโปรแกรม Minitab

ภาพท 4.34 แสดงการน าคาคะแนนทาทางการท างานทประเมนไดมาใสในโปรแกรม minitab เพอชวยในการประมวลผลคาทางสถตตางๆ และเปรยบเทยบกอนและหลงการปรบปรงดงแสดงในตารางท 4.17 ผลการเปรยบเทยบคาเฉลยของคะแนนทาทางการท างานกอนและหลงการปรบปรงสถานงาน

ตารางท 4.18 เปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนทาทางการท างานกอนและหลงการปรบปรง

คาคะแนนทาทางการท างาน (RULA) Mean SD t

กอนการปรบปรงสถานงาน 6.03 1.44 - หลงการปรบปรงสถานงาน 3.85 1.53 27.44

จากตารางท 4.17 พบวาผลตางระหวางคาเฉลยของคะแนนทาทางการท างานกอนปรบปรงสถานงาน กบคาเฉลยของคะแนนทาทางการท างานหลงการปรบปรงสถานงาน มคามากกวา 0 ทระดบนยส าคญ 0.05 จงสรปไดวาคาเฉลยของคะแนนทาทางการท างานหลงปรบปรงสถานงานมคานอยกวากอนการปรบปรงสถานงานอยางมนยส าคญ

97

4.8.2 ผลการเปรยบเทยบคาเฉลยเปอรเซนตกระแสไฟฟาในกลามเนอ

การเปรยบเทยบคาเฉลยของเปอรเซนตทไดจากการเปรยบเทยบคากระแสไฟฟาในกลามเนอทกลามเนอหลงขณะท างาน (EMG) กบคาสญญาณไฟฟากลามเนอสงสด (MVE) กอนและหลงการปรบปรงสถานงาน โดยน าคาคะแนนทาทางการท างานมาใสในโปรแกรม minitab ดงแสดงในภาพท 4.35 ตวอยางผลการเปรยบเทยบคาเฉลยของเปอรเซนตทไดจากการเปรยบเทยบคากระแสไฟฟาในกลามเนอทกลามเนอหลงขณะท างาน (EMG) กบคาสญญาณไฟฟากลามเนอสงสด (MVE) กอนและหลงการปรบปรงสถานงานของกลามเนอหลงสวนลางซายดงแสดงในตารางท 4.18

ภาพท 4.35 คารอยละการเปรยบเทยบคาเฉลยของ EMG กบ MVE ใน minitab

ภาพท 4.35 แสดงการน าคาคะแนนทาทางการท างานทประเมนไดมาใสในโปรแกรม minitab เพอชวยในการประมวลผลคาทางสถตตางๆ และเปรยบเทยบกอนและหลงการปรบปรงตวอยางคากระแสไฟฟาของหลงสวนลางซายกอนและหลงการปรบปรงสถานงานดงแสดงในภาพท 4.36

98

ภาพท 4.36 คากระแสไฟฟาของหลงสวนลางซายกอนและหลงปรบปรง

จากภาพท 4.36 พบวาผลตางระหวางคากระแสไฟฟาของหลงกอนปรบปรงสถานงานกบคากระแสไฟฟาของหลงหลงการปรบปรงสถานงานมคามากกวา 0 ทระดบนยส าคญ 0.05 จงสรปไดวาคากระแสไฟฟาของหลง หลงการปรบปรงสถานงานมคานอยกวากอนการปรบปรงสถานงานอยางมนยส าคญ

ตารางท 4.19 เปรยบเทยบคา EMG กบ MVE กอนและหลงการปรบปรง

ต าแหนงของกลามเนอ

คาเฉลยของเปอรเซนตทไดจากการเปรยบเทยบคา EMG ทกลามเนอหลงขณะท างาน

กบคา MVE กอนการปรบปรงสถานงาน(%)

คาเฉลยของเปอรเซนตทไดจากการเปรยบเทยบคา EMG ทกลามเนอหลงขณะท างาน

กบคา MVE หลงการปรบปรงสถานงาน(%)

t

Mean SD Mean SD Trapezius (Left) 47.52 7.77 19.33 4.01 8.59 Trapezius (Right) 42.29 8.82 21.17 5.90 4.18 Erector Spinae(Left) 50.08 5.06 17.29 1.62 15.84 Erector Spinae(Right) 45.67 3.74 17.95 1.74 13.13

จากตารางท 4.18 พบวาผลตางระหวางคาเฉลยของเปอรเซนตทไดจากการเปรยบเทยบคา EMG ทกลามเนอหลงขณะท างานกบคา MVE กอนการปรบปรงสถานงานกบคาเฉลยของเปอรเซนตทไดจากการเปรยบเทยบคา EMG ทกลามเนอหลงขณะท างานกบคา MVE หลงการปรบปรงสถานงาน ของกลามเนอหลงทง 4 จดทท าการวด ไดแก 1. trapezius (left) 2. trapezius (right) 3. erector spinae (left) 4. erector spinae (right) มคามากกวา 0 ทระดบนยส าคญ 0.05 จงสรปไดวา

99

คาเฉลยของเปอรเซนตทไดจากการเปรยบเทยบคา EMG ทกลามเนอหลงขณะท างานกบคา MVE หลงการปรบปรงสถานงานมคานอยกวากอนการปรบปรงสถานงานอยางมนยส าคญ

4.8.3 ผลการเปรยบเทยบเวลาในการท างาน

ผวจยไดท าการจบเวลา การปฏบตงานของพนกงาน จ านวน 10 รอบการท างานทงในแบบการปฏบตงานกบสถานงานกอนปรบปรงและหลงปรบปรง ของกลมตวอยางทง 5 คนเพอศกษาถงผลกระทบดานเวลาทใชในการปฏบตงานของพนกงานหลงการปรบปรงสถานงานวาเปนอยางไร ผลลพธทไดดงแสดงในตารางท 4.19 ตารางท 4.20 เวลาทใชในการปฏบตงานกอนและหลงการปรบปรง

เจาหนาทคนท

กอนการปรบปรงสถานงาน หลงการปรบปรงสถานงาน เวลารวมทใชในการปฏบตงานจ านวน 10 รอบการท างาน

(วนาท)

เวลารวมทใชในการปฏบตงานจ านวน 1

รอบการท างาน (วนาท)

เวลารวมทใชในการปฏบตงานจ านวน 10 รอบการท างาน

(วนาท)

เวลารวมทใชในการปฏบตงานจ านวน 1 รอบการท างาน

(วนาท) 1 1104 110 445 45 2 1368 137 389 39 3 1062 106 418 42 4 1281 128 494 49 5 1184 118 376 38

เฉลย 120 43

จากตารางท 4.28 สรปไดวาหลงการปรบปรงสถานงานจะท าใหเวลาเฉลยทใชในการปฏบตงานตอ 1 รอบการท างาน ลดลงจาก 120 วนาท เปน 43 วนาท คดเปนเปอรเซนตดงน

= 120

43120 100

= 64.16

พบวาเวลาเฉลยทใชในการปฏบตงานตอ 1 รอบการท างานลดลงเทากบ 64 %

100

บทท 5

สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

การวจยครงนไดท าการส ารวจสภาพปญหา การปฏบตงานของเจาหนาทสหกรณกองทนสวนยางพจตร จ ากด อ าเภอนาหมอม จงหวดสงขลาเปนตวอยาง จากขอมลทไดจากการสมภาษณพบวา เจาหนาทในสถานงานรบซอน ายางมคาดชนความไมปกต (AI) สงทสดเมอเปรยบเทยบกบสถานงานอน จงเลอกทจะท าการศกษาและปรบปรงสภาพการท างานสถานงานรบซอน ายาง และไดใช การประเมนทาทางการท างาน (RULA) และ คาสญญาณไฟฟาทกลามเนอหลง (EMG) ในการเปรยบเทยบขอมลกอนและหลงปรบปรง ซงตองการใหคาคะแนนทาทางการท างานดขนโดยใชประเมนทาทางการท างานทางการยศาสตร และตองการใหการใชกระแสไฟฟาในกลามเนอหลงลดลง โดยใชเครองวดกระแสไฟฟาในกลามเนอในการวดคากระแสไฟฟา 5.1 สรปผลการวจย

การส ารวจสภาพปญหาในการปฏบตงาน ของ เจาหนาทสหกรณกองทนสวนยางพจตร จ ากด เกยวกบการเจบปวดสวนตางๆ ของรางกายจากการท างานของเจาหนาท การเขาไปสมภาษณเจาหนาททกคน ในทกสถานงานตางๆทงหมด จ านวน 10 คน โดยใชแบบส ารวจสขภาพของพนกงาน พบวามจ านวนเจาหนาททมอาการเจบปวดสวนตางๆ ของรางกายจ านวน 10 คน หรอเจาหนาททงหมดเคยมอาการบาดเจบ เฉพาะผทมอาการปวดหลงสวนลางม 7 คน อาการปวดหลงสวนบน 5 คน อาการปวดไหล 5 คน และอาการปวดตนคอ 4 คน และจากการวเคราะหขอมลพบวาพนกงานทมอาการปวดหลงมากสวนใหญมาจากสถานงานรบซอน ายาง จากนนจงสมภาษณอกครงโดยใช แบบสมภาษณพนกงาน เพอวเคราะหหาคาดชนความผดปกต (abnormal index: AI) ขอมลจากแบบสมภาษณ พบวา เจาหนาททมคาดชนความผดปกตในระดบสงกวา คอ เจาหนาทในสถานงานรบซอน ายาง ค านวณคาดชนความผดปกตไดคาเฉลย 3.35 ซงหมายถงจ าเปนตองไดรบการแกไข จงจ าเปนทจะตองปรบปรงวธการท างานของเจาหนาทในสถานงานรบซอน ายางเพอลดปญหาการเจบปวดดงกลาว การใชแบบประเมนทาทางการท างาน พบวาสถานรบซอน ายางมคาคะแนนทาทางการท างานมากทสด จงท าการศกษาและปรบปรงสถานงานตรงจดน การวเคราะหปญหาพบวามปญหาดงน 1. ชองกรองมขนาดทแคบเกนไปท าใหตองใชเวลารอนานกวาน ายางจะไหลผานไดหมด 2. การ

101

วางถงแกนนลอนเปลาทงไวอยางไมเปนระเบยบเกะกะทางเดนและเปลองเนอทท างาน 3. มการยกซงตานกบแรงโนมถวง เปลองพลงงาน 4. ทาทางการท างานทไมเหมาะสมจากการกม ยก เท 5. ตองใชคนชวยกนยกถง 2 คนและออกแรงยกตานแรงโนมถวงมากในการเทน ายาง 6. ตาชงไมเหมาะสมกบงานความสะดวก รวดเรว ถกตอง แมนย าของการอานคาและเสยเวลาในการปรบลกตม และไดท าการปรบปรงดงน 1. เปลยนทกรองใหมชองกรองทกวางและมจ านวนหลายชองกรองโดยขนาดของรกรองยงคงเทาเดม 2. สรางอปกรณชวยในการเคลอนยายเพอชวยรบน าหนกแทนเจาหนาทและปรบทาทางการท างานในการเท 3. ปรบเปลยนตาชงใหเหมาะสมกบการท างาน 4. ปรบเปลยนจดจอดรถใหใกลกวาเดม 5. ยายการกรองมาทบอท ายางแผนซงจะอยลางบอพกน ายาง เพอใหน ายางจากบอพกน ายางซงอยทสงไหลมาตามทอสง มาสทกรองทไดรบการออกแบบใหมไดตามแรงโนมถวงโดยไมตองสญเสยแรงในการยก เท กรอง คาคะแนนเฉลยการประเมนทาทางการท างานของเจาหนาททง 5 คน ทสถานรบซอน ายางกอนปรบปรงมคาเทากบ 6.03 คะแนน ซงจะอยในระดบ 3 แปลวางานนนเรมเปนปญหา ควรท าการศกษาเพมเตมและรบด าเนนการปรบปรงลกษณะงาน แตบางขนตอนมคามากถง 7 คะแนนซงอยในระดบ 4 แปลวา งานนนมปญหาดานการยศาสตรทตองไดรบการปรบปรงโดยทนท ซงเปนสงทควรแกไขปรบปรง หลงการปรบปรงทาทางการท างานมคาคะแนนเฉลยเทากบ 3.85 คะแนน ซงอยในระดบ 2 แปลวา งานนนควรไดรบการพจารณา การศกษาละเอยดขนการออกแบบงานใหมอาจมความจ าเปน เมอเปรยบเทยบผลตางของคาเฉลยโดยใชสถต paired t-test พบวา คาเฉลยของคะแนนทาทางการท างาน หลงการปรบปรงสถานงานมคานอยกวากอนปรบปรงสถานงานอยางมนยส าคญ (P<0.05)

ผลการวดคาสญญาณไฟฟา (EMG) ของกลามเนอหลงขณะท างาน 4 จดไดแก trapezius ดานซายและขวา กลามเนอ erector spinae ดานซายและขวา มคา 47.52, 42.29, 50.08 และ 45.67% ของคาสญญาณไฟฟาสงสด (MVE) ตามล าดบ ซงพบวาคาสญญาณไฟฟา (EMG) มคาเกน 35% ของคาสญญาณไฟฟาสงสด (MVE) ซงถอวามความเสยงอยางมากถาปฏบตงานในระยะยาวอาจเปนอนตรายได หลงการปรบปรงสถานงานคาสญญาณไฟฟาของกลามเนอหลงขณะท างานทง 4 จดมคา 19.33, 21.17, 17.29 และ 17.95% ซงไมเกน 35% ของคาสญญาณไฟฟาสงสด (MVE) ถอวาความเสยงตอการบาดเจบของหลงจากการใชกระแสไฟฟากลามเนอสามารถยอมรบได

ผวจยไดท าการจบเวลาทใชในการปฏบตงานทงในแบบการปฏบตงานกบสถานงานกอนและหลงปรบปรง ของเจาหนาทประจ าทง 5 คน เพอศกษาถงผลกระทบดานเวลาทใชในการปฏบตงาน

102

ของพนกงานหลงการปรบปรงสถานงาน พบวาหลงการปรบปรงสถานงานจะท าใหเวลาเฉลยท ใชในการปฏบตงานตอ 1 รอบการท างาน ลดลงจาก 120 วนาท เปน 43 วนาท หรอลดลงเทากบ 64% 5.2 อภปรายผลการวจย

การศกษาสภาพปญหาตางๆ โดยเฉพาะความเจบปวดไมสบายของรางกายขณะท างาน ไดใชแบบสอบถามในการศกษา ท าใหขอมลทไดอาจมความคลาดเคลอนไดบาง ตามความคดความรสกของผถกสมภาษณ หากมการศกษาทางการแพทยรวมดวยเชน การตรวจรางกาย การตรวจการบาดเจบของกลามเนอ การตรวจการท างานของกลามเนอ จะชวยใหขอมลทไดมความถกตองยงขน ตวอยางทใชในการวจยอาจมจ านวนนอย เนองจากประชากรทมอย มนอย หากสามารถขยายการศกษาความเสยงของการท างานจากสมาชกสหกรณกองทนสวนยางกลมอนๆ จะชวยใหขอมลมความถกตองยงขน เวลาทใชในการท าการทดลองในแตละครงไมมความแนนอน อาจเปนผลใหผลการทดลองทไดมามความคลาดเคลอนไดบางในแตละครง การศกษาเพมเตมถงผลกระทบดานเวลาการท างานตอผลการทดลองทแตกตางกนกจะท าใหผลการทดลองมความถกตองยงขน 5.3 ขอเสนอแนะ

การศกษาครงนเปนการส ารวจสภาพการท างานของสหกรณการยางต าบลพจตร จงหวดสงขลา โดยไดท าการปรบปรงสถานงานรบซอน ายางโดยอาศยหลกการทางการยศาสตร ซงผวจยมขอเสนอแนะเพอเปนแนวทางใหกบผทสนใจดงน

5.3.1 ขอเสนอแนะส าหรบผน าผลงานวจยไปใช

1) ขอมลทางดานขนาดสดสวนรางกายของสมาชกสหกรณการยาง เปนฐานขอมลทส าคญในการออกแบบปรบปรงอปกรณ หรอสถานงานอนๆตอไป โดยทการออกแบบครงตอไปสามารถน าขอมลนไปใชในการออกแบบตามหลกการยศาสตรไดทนท

2) สถานงานทไดปรบปรงไปนนสามารถลดความเสยงตอการบาดเจบได โดยสามารถลดทาทางการท างาน และการใชกระแสไฟฟาในกลามเนอทมความเสยงตอการบาดเจบในระดบทยอมรบไดวามความปลอดภยในการท างาน

103

3) สมาชกสหกรณการยางควรมบนทกเกบสถตการบาดเจบบรเวณตางๆของรางกาย อบตเหต และการขาดงานพรอมสาเหตตางๆ เพอชวยในการวเคราะหพนทการท างานทเปนจดเสยง และจะชวยในการเกบขอมลใหทราบถงปญหา และตดตามปญหาไดงาย

5.3.2 ขอเสนอแนะในการวจยตอไป

การท าวจยทางการยศาสตรควรมการส ารวจสภาพปญหากอน เพอหากระบวนการท างานทมปญหา แลวคอยวเคราะหเชอมโยงผลกระทบของแตละดานทท าใหเกดปญหา ควรใชวธในการแกปญหาโดยการปรบเปลยนขนตอนการท างานกอนหากท าได เพราะจะสามารถลดปญหาไดโดยงาย สวนทมความจ าเปนไมสามารถปรบเปลยน จงคอยแกไขโดยการออกแบบอปกรณชวยทางการยศาสตรเทาทจ าเปน และการออกแบบควรใหเชอมโยงมาจากการวเคราะหปญหานนเพอแกไขปญหานนไดตรงจด

104

บรรณานกรม

[1] Kume, Y., Sato, N., 1999. “Biomechanical study on the postures in manual lifting tasks using cusp surface analysis.” International Journal of Production Economics vol. 60, pp. 411–420.

[2] Xiao, G.-B., Dempsey, P., Lei, L., Ma, Z.-H., Liang, Y.-X., 2004. “Study on musculoskeletal disorders in a machinery manufacturing plant.” Journal of Occupational and Environmental Medicine vol. 46, pp. 341–346.

[3] Punnett, L., 2000. “Editorial e commentary on proposed OSHA ergonomics program standard.” J. Occup. Environ. Med. Vol. 42 (10), pp. 970-981.

[4] Fathallah, F.A., Dempsey, P.G., Webster, B.S., 1998. “Cumulative trauma disorders in industry.” In: Karwowski, W., Salvendy, G. (Eds.), Ergonomics in Manufacturing: Raising Productivity through Workplace Improvement. Society of Manufacturing Engineers, Dearborn, pp. 305–316.

[5] Duffy, V.G., Salvendy, G., 1999. “The impact of organizational ergonomics on work effectiveness” Ergonomics Vol. 42, pp. 614–637.

[6] Black, J.T. “Design and implementation of lean manufacturing systems and cells.” In: Irani, S.A. (Ed.), Handbook of Cellular Manufacturing Systems, New York. Wiley & Sons, 1999, pp. 453–496.

[7] Thun, J.-H.,Gr¨ oßler, A.,Miczka,S.,2007. “The impact of the demographic transition on manufacturing: effects of an ageing work force in German industrial firms.” Journal of Manufacturing Technology Management vol. 18(8), pp. 985–999.

[8] Al-Tuwaijri, Introductory report “beyond death and injuries: the ilo’s role in promoting safe and healthy jobs”. In: XVIII World Congress on Safety and Health at Work, June 2008, Seoul, Korea.

[9] Woolf, A.D., Pfleger, B., 2003. “Burden of major musculoskeletal conditions.” World Health (Org. 9), pp. 81.

105

[10] Brage, S., Nygard, J.F., Tellnes, G., 1998. “The gender gap in musculoskeletal-related long-term sickness absence in Norway.” Scand. J. Social Med. Vol. 26, pp. 34-43.

[11] McDiarmid, M., Oliver, M., Ruser, J., Gucer, P., 2000. “Male and female rate differences in carpal tunnel syndrome injuries: personal attributes of job tasks?” Environ. Res. 83, pp. 23-32.

[12] European Commission, “Statistical analysis of socio-economic costs of accidents at work in the European Union.” European Commission, July 2004. Luxembourg, pp. 69-74.

[13] Takala, J., Niu, S. Responses to the equity challenge in safety and health at work: improvement of working conditions in equitable bases. In: 27th International Congress on Occupational Health, 23-28 February 2003, Iguassu Falls, Brazil.

[14] De Luca, C.J., 1997. “The use of surface electromyography in biomechanics.” J. Appl. Biomech. Vol. 13, pp. 135–163.

[15] Frymoyer, J.W., Mooney, V., 1986. Current concepts review, occupational orthopaedics. J. Bone Joint Surg. Vol. 68A, pp. 469-474.

[16] Morse, T., 2005. “Trends in work-related musculoskeletal disorder reports by year, type and industrial sector: a captureerecapture analysis.” Am. J. Ind. Med. Vol. 48, pp. 40-49.

[17] Scientific Committee for Musculoskeletal Disorders of the International Commission on Occupational Health, 1996. “Musculoskeletal disorders: work related risk factors and prevention.” Int. J. Occup. Environ. Health vol. 2, pp. 239-246.

[18] Tissot, F., Messing, K., Stock, S., 2005. “Standing, sitting and associated working conditions in the Quebec population in 1998.” Ergonomics Vol. 48 (3), pp. 249–269.

[19] Norman, R., Wells, R., Neumann, P., Frank, J., Shannon, H., Kerr, M., Ontario Universities Back Pain Study (OUBPS) Group, 1998. “A comparison of peak vs. cumulative physical work exposure risk factors for the reporting of low back pain in the automotive industry.” Clin. Biomech. Vol. 13 (8), pp. 561–573.

106

[20] Takahashi, I., Kikuchi, S., Sato, K., Sato, N., 2006. “Mechanical load of the lumbar spine during forward bending motion of the trunk-a biomechanical study.” Spine Vol. 31 (1), pp. 18–23.

[21] Ferguson, S.A., Marras, W.S., 1997. “A literature review of low back disorder surveillance measures and risk factors.” Clin. Biomech. (Bristol., Avon.) Vol. 12 (4), pp. 211–226.

[22] Potvin, J.R., Norman, R.W., McGill, S.M., 1991. “Reduction in anterior shear forces on the L disc by the lumbar musculature.” Clin. Biomech. Vol. 6, pp. 88–96

[23] Gracovetsky, S., Farfan, H.F., Lamy, C., 1981. “The mechanism of the lumbar spine.” Spine Vol. 6, pp. 249–262.

[24] White, A., Panjabi, M. Clinical Biomechanics of the Spine, second ed. America: J.B. Lippincott Co., 1990, pp. 175-179.

[25] McGill, S.M., Norman, R.W., 1986. “Partitioning of the L4–L5 dynamic moment into disc, ligamentous, and muscular components during lifting.” Spine Vol. 11 (7), pp. 666–678.

[26] Bogduk, N. Clinical Anatomy of the Lumbar Spine and Sacrum, third ed. Churchill Livingstone: Edinburgh, Scotland, 1999, pp. 124.

[27] Sanders, M.M. & McCormick, E.J. (1993) Human Factors in Engineering & Design 7th ed. McGraw-Hill, NY. Chapter 8, pp. 225-231.

[28] Piligan,G.; Herbert, R.; Hearns,M.; Dropkin,J.; Landsbergis P. and Cherniack, M. “Evaluation and management of chronic work-related musculoskeletal disorders of the distal upper extremity.” American Journal of Industrial Medicine. Vol. 37, pp. 75–93 (2000).

[29] Kazerooni, H., 2002. Human power amplifier for lifting loads including apparatus for preventing slack in lifting cable. United States Patent (Patent) Internet: http://www.freepatentsonline.com/6886812.pdf, [May.12 2009].

[30] Pentikis, J., Lopez, M., Thomas, R., 2002. “Ergonomic evaluation of a government office building.” Work: A Journal of Prevention, Assessment & Rehabilitation Vol. 18 (2), pp. 123–131.

107

[31] Wichansky, A.M., 2000. “Usability testing in 2000 and beyond.” Ergonomics Vol. 43 (7), pp. 998–1006.

[32] Westgaard, R.H., Winkel, J., 1996. “Guidelines for occupational musculoskeletal load as a basis for intervention: a critical review.” Appl. Ergon. Vol. 27 (2), pp. 79-88.

[33] Snook, S.H., 1978. “Design of manual handling tasks.” Ergonomics Vol. 21 (5), pp. 404–405.

[34] Sundelin, G., Hagberg, M., 1989. “The effects of different pause types on neck and shoulder emg activity during VDU work.” Ergonomics Vol. 32 (5), pp. 527–537.

[35] Schuldt, K. “On neck muscle activity and load reduction in sitting postures.” An electromyography and biomechanical study with applications in ergonomics and rehabiltation. Kinesiologisk. Doctoral thesis, Karolinska Institutet Stockholm, Sweden, 1988.

[36] Hedberg, G., 1987. Epidemiological and ergonomic studies of professional drivers. Arbetarskyddsverket, Solna, Sweden.

[37] Michael F., Rena A.N,Grant D.H, Lennart D., Danielle A., Heather R., (2004). “Elseveir,” Applied Ergonomics. 565-574.

[38] Piligan G.,Herbert, R. , Hearns,M.,Dropkin,J., Landsbergis,P., Cherniack,M. (2000). “Evaluation And Management Of Chronic Work Related Musculoskeletal Disorders Of The Distal Upper Extremity.” American Journal Of Industrial Medicine vol. 37, pp. 75-93.

[39] Breedveld, P., 2005. “Factors Influencing Perceived Acceptance and Success of Ergonomists within European Organizations.” RSM Erasmus University, Rotterdam.

[40] Eklund, J., 1995. “Relationships between ergonomics and quality in assembly work.” Applied Ergonomics vol. 26, pp. 15–20.

[41] Lin, L., 2001. Ergonomics and quality in paced assembly lines. Human Factors and Ergonomics in Manufacturing vol. 11, pp. 377–382.

[42] Falck, A.C., Ortengren, R., Hogberg, D., 2010. “The impact of poor assembly ergonomics on product quality: a cost–benefit analysis in car manufacturing.” Human

108

Factors and Ergonomics in Manufacturing and Service Industries vol. 20 (1), pp. 24–41.

[43] Hyer, N.L.,Wemmerl¨ ov, U. Reorganising the Factory Competing through Cellular Manufacturing. Portland: Productivity Press, 2002, pp. 514-529.

[44] Dias L.M.A & Coble R.J, 1996. “Implementation of Safety and Health on Construction Sites.” Proceeding of the First International Conference of CIB Working Commission W99. Lisbon, 1996, pp. 203-317.

[45] Neumann, P. “Production Ergonomics Identifying and Managing Risk in the Design of High Performance Work Systems.” Doctoral Thesis, Lund Technical University, Lund, Sweden, 2004.

[46] Marras W.S & Karwowski W. “Interventions, Controls And Applications.” In: Occupational Ergonomics. The Occupational Ergonomics Handbook (2nd Edition). Taylor&Francis, London. 2006

[47] Rowan M.P & Wright P.C, 1995. “Ergonomics Is Good For Bussiness.” Mcb University Press Facilities, Vol. 13, Number 8, July 1995 pp. 18-25.

[48] อสรา ธระวฒนสกล 2542 การศกษาความเคลอนไหวและเวลา MOTION AND TIME STUDY ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

[49] นธดา จรโชคนเคราะห. “การลดอาการปวดหลงสวนลางของพนกงานสาวผา: กรณศกษาโรงงานยอมผาถกตวอยาง.” วทยานพนธวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต, สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอม, 2549

[50] Intaranont, K. and K. Vanwonterghem. “Study of the Exposure Limits in Constraining Climatic Conditions for Strenuous Task: An Ergonomic Approach.” A joint research project funded by the Commission of the European Communities, November 1993.

[51] McAtamney, L. And Corlett, E. “RULA: a Survey Method for the Investigation of Work-Related Upper Limb Disorders.” Journal Applied Ergonomics. 24 (1993) : 91-99.

[52] สทธ ศรบรพา. เออรกอนอมกส: วศวกรรมมนษยปจจย. กรงเทพฯ: บรษทซเอดยเคชนจ ากดมหาชน, 2540

109

[53] Pheasant, S.T. 1986. Body space: Anthropometry, ergonomics and design. London, UK: Taylor & Francis.

[54] ชศกด เวชแพศย. อเลคโทรมยโอกราฟย. กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยมหดล, 2523.

[55] กลยา วานชยบญชา. การวเคราะหสถต: สถตเพอการตดสนใจ . กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณวทยาลย, พมพครงท 4, 2542

[56] Yamane, Taro. Statistics and Introductory Analysis, 2nd Ed., New York: Harper and Row. 1967.

[57] Thailand industry “Hand Tool Ergonomics -Tool Design” อนเตอรเนต: http://www.thailandindustry.com/guru/view.php?id=16177&section=9&rcount=Y [4 ตลาคม 2554]

[58] U.S. Department of Labor Occupational Safety & Health Administration “Power zone” อนเตอรเนต: http://www.osha.gov/SLTC/etools/electricalcontractors/supplemental/principles.html [4 มกราคม 2554]

110

ภาคผนวก

111

ภาคผนวก ก แบบส ารวจสขภาพและสมภาษณพนกงานเพอใชประเมนระดบความรนแรงของปญหา

112

แบบส ารวจสขภาพพนกงาน (MODIFIED FROM CERGO QUESTIONAIRE)

ประเภทของงาน/ แผนก/ ชอหวหนางานโดยตรง/ หนาทงาน (ระบ).......................................................................................... อาย........ป ไดมาท างานในหนวยงานนเปนเวลา..........ป/เดอน 1. ทานเคยมความเจบปวดบรเวณสวนหลง สวนแขน สวนขอมอ หรอสวนมอ บางไหม เคย ไมเคย ถาทานตอบวา ไมเคย ใหสงคนแบบสอบถามนไดทนทโดยไมตองตอบขออนๆ ถาทานตอบวา เคย ใหตอบค าถามตอไปนทกขอ วงกลมบรเวณททานมความปวดเมอย หรอเจบปวด บนรปภาพตอไปน

2. ความเจบปวดททานรสกในขอ 1 นน ทานเจบมากในชวงเวลา เชา กลางวน เยน

ภาพท ก-1 แบบส ารวจสขภาพพนกงาน [49-50]

113

3. ระดบความเจบปวดททานไดรบรสกวา พอทนได เจบปวดมาก 4. ขณะททานก าลงตอบแบบสอบถามอย ความเจบปวดดงกลาว หายไปหมดแลว ยงคงมอย 5. ทานรสกเจบปวด เมอเรวๆ นเอง เมอ 6 เดอนทแลว เมอประมาณ 1 ปทแลว มากกวา 1 ป มาแลว 6. ทานรกษาความเจบปวดของทานอยางไร ไมท าอะไรเลย การนวดดวยยาและครม ไปพบแพทยเพอรกษา 7. การรกษาของทาน หายขาด ไมดขนเลย เปนๆ หายๆ 8. ทานท างานในหนาทปจจบนโดย นงท างานบนพน นงท างาน ยนท างาน ทงนง และยนท างาน 9. ทานเลนกฬา หรอออกก าลงกายประเภทใดบางหรอไม เลน ไมเลน ถาทานเลนใหระบประเภทกฬา.......................................................... 10. ปกตทานนอนหลบพกผอนทบานในหองปรบอากาศหรอไม ใช ไมใช

ภาพท ก-1 แบบส ารวจสขภาพพนกงาน (ตอ)

114

แบบสมภาษณพนกงาน (MODIFIED FROM CERGO QUESTIONAIRE)

ชอ-สกล.............................................. อาย............ ป เพศ ชาย หญง ความสง......................เซนตเมตร น าหนกตว............กโลกรม ไดมาท างานในหนวยงานนเปนเวลา.................ป..............เดอน ไดมาท างานในหนาทงานนมาเปนเวลา................ป.............เดอน ระดบการศกษาสงสด ประถมปท......... มธยมปท....... ปวช. ปวส. ปรญญาตร มครอบครวแลวหรอยง มแลว ยงไมม ถามครอบครวแลว มบตร...............คน ลกษณะครอบครว แยกกนอย หยาขาดจากกน ยงอยดวยกนเปนปกต คสมรส ท างานทเดยวกน แยกทท างานกน ท างานทบานเปนแมบาน 1. ความลาโดยทวไป (general fatigue) จากการท างาน

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ระดบสบายมาก สดแสนจะทรมาน 2. ความเสยงตอการเจบปวด บาดเจบ จากการท างาน

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ไมเสยงเลย มความเสยงสงมาก 3. ระดบความสนใจตองานทท า

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ไมนาสนใจเลย นาสนใจมากทสด

ภาพท ก-2 แบบสมภาษณพนกงาน [49-50]

115

4. ความซบซอนของลกษณะงาน

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ไมซบซอนเลย ซบซอนจนเวยนหว

5. ความยากงายของการท างาน

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 งายมากทสด ยากมากทสด

6. จงหวะของการท างาน

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ไมมปญหา มปญหามาก

7. ความรบผดชอบในการท างาน

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ไมตองรบผดชอบ ตองรบผดชอบสง

8. ความเปนอสระในการท างาน

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ตองท าตามค าสงเทานน จะท างานอยางไรกได

ภาพท ก-2 แบบสมภาษณพนกงาน (ตอ)

116

ภาคผนวก ข แบบประเมนทาทางการท างาน (RULA)

117

ภาพท ข-1 แบบประเมนทาทางการท างาน

118

ภาคผนวก ค การวเคราะหทาทางการท างานโดยเทคนควธ

Rapid Upper Limb Assessment

119

ขนตอนในการวเคราะหงานโดยใชวธทางการยศาสตร การวเคราะหทาทางการท างานจะใชเทคนควธ Rapid Upper Limb Assessment (RULA) ขนตอนท 1 การประเมนต าแหนงแขนสวนบน (upper arm) ดงแสดงในภาพท ค-1 1) ระดบของแขน การยกทสงขน ระดบคะแนนทใหมากขน คะแนนอยระหวาง 1-4 2) ถามการยกของไหล ใหบวกคะแนนเพมอก +1 3) ถามการกางแขน ใหบวกคะแนนเพมอก +1 4) ถาแขนมทรองรบหรอวางพาดอย ใหลบคะแนน -1 5) คะแนนสงสดของขนตอนนจะมคาไมเกน 6 คะแนน 6) ใหแยกการประเมนแขนซายและขวา

ภาพท ค-1 การประเมนต าแหนงแขนสวนบน (upper arm)

ขนตอนท 2 การประเมนต าแหนงแขนสวนลาง (lower arm หรอ forearm) ดงแสดงในภาพท ค-2 1) ระดบของแขนสวนลางควรอยในแนวระดบขณะท างาน หรออยในชวงประมาณ 60-100 องศาวดจากแนวดง ถามมของแขนสวนลางอยนอกชวงดงกลาว ใหคะแนน ตามรปท 2 และ 3 จากซาย 2) ถามการท างานไขวแขนเลยแกนกลางล าตว ใหบวกคะแนนเพมอก +1 3) ถามการท างานในลกษณะกางแขนออกไปดานขางล าตว ใหบวกคะแนนเพมอก +1 4) คะแนนสงสดในขนตอนนมคาไมเกน 3 คะแนน

120

ภาพท ค-2 การประเมนต าแหนงแขนสวนลาง (lower arm หรอ forearm)

ขนตอนท3 การประเมนต าแหนงมอและขอมอ (hand และ wrist) ดงแสดงในภาพท ค-3 1) ขณะท างานขอมอไมควรอยในลกษณะตรง ไมบดงอ ดงแสดงในรปท 1 จากซายถาขอมอมการบดงอจะใหคะแนนตามรปท 2 (flexion) และ 3 (extension) จากซาย 2) ถามการท างานทเกดการเบยงขอมอออก (deviation) ดงแสดงในรปท 4 จากซายในภาพท 3.6 ใหบวกคะแนนเพมอก +1 3) คะแนนสงสดในขนตอนนมคาไมเกน 4 คะแนน 4) ใหแยกประเมนระหวางแขนซายและขวา

ภาพท ค-3 การประเมนต าแหนงมอและขอมอ (hand และ wrist)

ขนตอนท 4 การประเมนการบดขอมอ (wrist twist) ดงแสดงในภาพท ค-4 1) ขณะท างานขอมอไมควรหมน ถามการหมนขอมอใหคะแนนเปน 1 2) ถามการท างานทหมนขอมอมากเกอบสด ใหคะแนนเปน 2 3) คะแนนสงสดในขนตอนนมคาไมเกน 2 คะแนน 4) ใหแยกประเมนระหวางแขนซายและขวา

121

ภาพท ค-4 การประเมนการบดขอมอ (wrist twist)

ขนตอนท 5 สรปผลจากขนตอนท 1-4 โดยใชตารางวเคราะหคาคะแนนแขนและขอมอ น าขอมลจากขนตอนท 1-4 ซงเปนผลจากการวเคราะหทาทางของแขนและมอในขณะท างานมาเปดคาคะแนนรวมในตารางวเคราะหคาคะแนนแขนและขอมอดงภาพท ค-5 จากนนสรปคะแนนทไดลงในชองสรปคะแนนรวมแขนและขอมอ ดงแสดงในภาพท ค-6

ภาพท ค-5 ตารางวเคราะหคาคะแนนแขนและขอมอ

ภาพท ค-6 สรปผลคะแนนแขนและขอมอ

122

ขนตอนท 6 ประเมนระดบของการใชแรงจากกลามเนอในการท างาน ดงแสดงในภาพท ค-7 1) ถาการท างานดงกลาวมลกษณะการใชแรงจากกลามเนอแบบสถต เชน มการใชแรงโดยเกรงกลามเนอตอเนองนานกวา 1 นาท ใหใสคะแนนเปน 1 2) ถาการท างานเปนแบบซ าๆ โดยมการเคลอนไหวกลบไปกลบมาเกนกวา 4 ครง ตอนาทหรอมากกวา ใหบวกคะแนนเพมอก 3) คะแนนสงสดในขนตอนนมคาไมเกน 2 คะแนน

ภาพท 2.7 การประเมนระดบของการใชแรงจากกลามเนอในการท างาน

ขนตอนท 7 ประเมนภาระงานทท า ดงแสดงในภาพท ค-8 1) ภาระงานทท าไดแกแรงทใช หรอ น าหนกทถอ ถานอยกวา 2 กโลกรม ใหคะแนนเปน 0 2) ถาภาระงานอยระหวาง 2-10 กก. ถอหรอใชแรงนานๆ ครง ใหคะแนนเปน 1 3) ถาภาระงานอยระหวาง 2-10 กก. ถอหรอใชแรงตลอดเวลาหรอท าซ าไปมาบอยๆใหคะแนนเปน 2 4) ถาภาระงานมากกวา 10 กก. ถอหรอใชแรงแบบสถต หรอเคลอนทซ าไปมาบอยๆหรอ มการใชแรงท างานอยางรวดเรว ใหคะแนนเปน 3

ภาพท ค-8 การประเมนภาระงานทท า

ขนตอนท 8 สรปผลคะแนนการวเคราะหของแขนและมอ ดงแสดงในภาพท ค-9 รวมผลคะแนนจากขนตอนท 5 – 7 ไวในขนตอนน เพอใชเปดตาราง C ในการประเมนผลรวมกบรางกายสวนทเหลอ

123

ภาพท ค-9 การสรปผลคะแนนการวเคราะหของแขนและมอ

ขนตอนท 9 การวเคราะหทาทางของศรษะและคอ ดงแสดงในภาพท ค-10 1) ถามมกมอยระหวาง 0-10 องศา ใหคะแนนเปน 1 2) ถามมกมอยระหวาง 10-20 องศา ใหคะแนนเปน 2 3) ถามมกมมากกวา 20 องศา ขนไป ใหคะแนนเปน 3 4) ถามการเงยศรษะ ใหคะแนนเปน 4 5) ถามการหมน (twist) ศรษะ ดวย ใหคะแนนเพมอก +1 6) ถามการเอยงศรษะไปดานขาง ใหคะแนนเพมอก +1 7) คะแนนสงสดในขนตอนนจะมคาไมเกน 6 คะแนน

ภาพท ค-10 การวเคราะหทาทางของศรษะและคอ

ขนตอนท10 การวเคราะหต าแหนงของล าตว (trunk) ดงแสดงในภาพท ค-11 1) ล าตวควรอยในลกษณะทตงตรงเมอยน หรอ ในกรณการนงมพนกพงรองรบอยางดทมมเอยงไมเกน -20 องศา ใหคะนนเปน 1 2) ล าตวโนมไปดานหนาระหวาง 1-20 องศา ใหคะแนนเปน 2 3) ล าตวโนมไปดานหนาระหวาง 21-60 องศา ใหคะแนนเปน 3 4) ล าตวโนมไปดานหนาระหวางมากกวา 60 องศา ใหคะแนนเปน 4 5) ล าตวมการหมน ใหคะแนนเพมอก +1

124

6) ล าตวมการเอยงไปดานขาง ใหคะแนนเพมอก +1 7) คะแนนสงสดในขนตอนนมคาไมเกน 6 คะแนน

ภาพท ค-11 การวเคราะหต าแหนงของล าตว (trunk)

ขนตอนท 11 การประเมนทาทางของขาและเทา ดงแสดงในภาพท ค-12 1) ขาอยในลกษณะสมดลซายขาวโดยเทาวางบนพนทมการรองรบดใหคะแนนเปน 1 2) ถาไมสมดลหรอพนรองรบเทาไมด ใหคะแนนเปน 2 3) คะแนนสงสดในขนตอนนไมเกน 2 คะแนน

ภาพท ค-12 การประเมนทาทางของขาและเทา

ขนตอนท 12 สรปผลทาทางการท างานจากขนตอนท 9-11 ดงแสดงในภาพท ค-13 โดยใชตารางวเคราะหคาคะแนนคอ ล าตว และขา ตารางวเคราะหคาคะแนนคอ ล าตว และขาเปนการสรปผลทาทางของคอ ล าตว ขาและเทา โดยใชขอมลทไดจากขนตอนท 9-11 มาเปดตารางวเคราะหคาคะแนนคอ ล าตว และขาดงแสดงในภาพท ค-14

125

ภาพท ค-13 ตารางวเคราะหคาคะแนนคอ ล าตว และขา

ภาพท ค-14 การสรปผลคาคะแนนคอ ล าตว และขา

ขนตอนท 13 ประเมนระดบลกษณะการใชแรงจากกลามเนอขา ดงแสดงในภาพท ค-15 1) เปนการประเมนลกษณะการใชแรงจากกลามเนอวาเปนไปในลกษณะใด แบบสถตหรอแบบพลวตดวยความถมากนอยขนาดไหน 2) ถามการใชแรงจากกลามเนอในแบบสถตเปนเวลานานหรอการท างานแบบใชแรงซ าๆ ไปมา ดวยความถ 4 ครงตอนาทหรอสงกวา ใหคะแนนเพมอก +1

ภาพท ค-15 การประเมนระดบลกษณะการใชแรงจากกลามเนอขา

126

ขนตอนท14 ประเมนระดบภาระงานจากน าหนกของหรอแรงทใช ดงแสดงในภาพท ค-16 1) ใหพจารณาแรงทใชในการท างาน เชน แรงผลก แรงกด แรงดง เปนตน วามคามากนอยเพยงใด 2) ถาภาระงานทใชมคานอยกวา 2 กก. ท าเปนนาน ๆ ครง ใหคะแนนเปน 0 3) ถาภาระงานทใชมคาระหวาง 2-10 กก. ท าเปนครงคราว ใหคะแนนเปน 1 4) ถาภาระงานทใชมคาระหวาง 2-10 กก. ออกแรงแบบสถตหรอเกดขนซ าไปมาใหคะแนนเปน 2 5) ถาภาระงานทใชมคามากกวา 10 กก. ออกแรงแบบสถต หรอเกดซ าไปมาบอยๆหรอมการออกแรงอยางรวดเรว ใหคะแนนเปน 3

ภาพท ค-16 การประเมนระดบภาระงานจากน าหนกของหรอแรงทใช

ขนตอนท 15 สรปผลการวเคราะห ศรษะ คอ ล าตว ขา และเทา ดงแสดงในภาพท 2.17 รวมคะแนนจากขนตอนท 12 ซงไดจากการเปดตารางวเคราะหคาคะแนนคอ ล าตว และขา รวมกบคะแนนในขนตอนท 13 และ 14 คะแนนรวมทไดใสไวในขนตอนน เพอน าไปเปดตารางสรปผลของ RULA ในตารางสรปคะแนนรวม

ภาพท ค-17 การสรปผลคาคะแนนคอ ล าตว และขา

ขนตอนท 16 สรปผลระดบคะแนนของ RULA ในตารางสรปคะแนนรวม ดงแสดงในภาพท ค-18 1) น าคาทไดในขนตอนท 8 และขนตอนท 15 ไปใชในการเปดตารางสรปคะแนนรวม ชองทตดกนระหวางคะแนนทงสอง ในตารางสรปคะแนนรวมเปนระดบคะแนนสดทายของ RULA 2) คะแนน RULA จะมคาอยระหวาง 1-7 คะแนนทสงกวาหมายถงความเสยงตอปญหาดานการยศาสตรมสงกวาดวย

127

ภาพท ค-18 การสรปผลระดบคะแนนของ RULA ในตารางสรปคะแนนรวม

สรปผลการวเคราะหงานโดยใช RULA ระดบ 1 : คะแนน 1-2 งานนนยอมรบได แตอาจเปนมปญหาทางการยศาสตรไดถามการท างานดงกลาวซ าๆ ตอเนองเปนเวลานานกวาเดม ระดบ 2 : คะแนน 3-4 งานนนควรไดรบการพจารณาการศกษาละเอยดขนและตดตามวดผลอยางตอเนอง การออกแบบงานใหมอาจมความจ าเปน ระดบ 3 : คะแนน 5-6 งานนนเรมเปนปญหา ควรท าการศกษาเพมเตมและรบด าเนนการปรบปรงลกษณะงานดงกลาว ระดบ 4 : คะแนนตงแต 7 ขนไป งานนนมปญหาดานการยศาสตร ทตองไดรบการปรบปรงโดยทนท

128

ภาคผนวก ง

ผลการประเมนคะแนนทาทางการท างาน

129

ตารางท ง-1 ขนตอนเคลอนถงน ายางมายงจดกรองกอนการปรบปรง

สวนของรางกาย เจาหนาทคนท

Mean S.D. 1 2 3 4 5

แขนสวนบน ซาย 2 1 1 1 1 1.2 0.45 ขวา 1 2 2 2 2 1.8 0.45

แขนสวนลาง ซาย 2 2 2 2 2 2 0 ขวา 2 2 2 2 2 2 0

ขอมอ ซาย 2 1 1 1 1 1.2 0.45 ขวา 1 2 2 2 2 1.8 0.45

การหมนขอมอ ซาย 1 1 1 1 1 1 0 ขวา 1 1 1 1 1 1 0

คาตารางแขน ขอมอ 3 3 3 3 3 3 0 คอ 1 1 1 1 1 1 0

ล าตว 3 2 2 3 2 2.4 0.55 ขา 1 1 1 1 1 1 0

คาตารางคอ ล าตว ขา 3 2 2 3 2 2.4 0.55 ลกษณะการใชกลามเนอ 0 0 0 0 0 0 0

น าหนก 3 3 3 3 3 3 0 คะแนนรวม แขน ขอมอ 6 6 6 6 6 6 0 คะแนนรวม คอ ล าตว ขา 6 5 5 6 5 5.4 0.55

คะแนนสรป 7 6 6 7 6 6.4 0.55

130

ตารางท ง-2 ขนตอนกรองน ายางสถงอลมเนยมกอนการปรบปรง

สวนของรางกาย เจาหนาทคนท

Mean S.D. 1 2 3 4 5

แขนสวนบน ซาย 3 3 3 3 3 3 0 ขวา 3 3 3 3 3 3 0

แขนสวนลาง ซาย 3 3 3 3 3 3 0 ขวา 3 3 3 3 3 3 0

ขอมอ ซาย 3 3 3 3 3 3 0 ขวา 3 3 3 3 3 3 0

การหมนขอมอ ซาย 1 1 1 1 1 1 0 ขวา 1 1 1 1 1 1 0

คาตารางแขน ขอมอ 4 4 4 4 4 4 0 คอ 3 2 2 3 2 2.4 0.55

ล าตว 4 3 3 4 3 3.4 0.55 ขา 2 2 2 2 2 2 0

คาตารางคอ ล าตว ขา 6 5 5 6 5 5.4 0.55 ลกษณะการใชกลามเนอ 0 0 0 0 0 0 0

น าหนก 3 3 3 3 3 3 0 คะแนนรวม แขน ขอมอ 7 7 7 7 7 7 0 คะแนนรวม คอ ล าตว ขา 9 8 8 9 8 8.4 0.55

คะแนนสรป 7 7 7 7 7 7 0

131

ตารางท ง-3 ขนตอนเคลอนถงอลมเนยมไปยงตาชงกอนการปรบปรง

สวนของรางกาย เจาหนาทคนท

Mean S.D. 1 2 3 4 5

แขนสวนบน ซาย 2 1 1 1 1 1.2 0.45 ขวา 1 2 2 2 2 1.8 0.45

แขนสวนลาง ซาย 2 2 2 2 2 2 0 ขวา 2 2 2 2 2 2 0

ขอมอ ซาย 2 1 1 1 1 1.2 0.45 ขวา 1 2 2 2 2 1.8 0.45

การหมนขอมอ ซาย 1 1 1 1 1 1 0 ขวา 1 1 1 1 1 1 0

คาตารางแขน ขอมอ 3 3 3 3 3 3 0 คอ 1 1 1 1 1 1 0

ล าตว 3 2 2 3 2 2.4 0.55 ขา 1 1 1 1 1 1 0

คาตารางคอ ล าตว ขา 3 2 2 3 2 2.4 0.55 ลกษณะการใชกลามเนอ 0 0 0 0 0 0 0

น าหนก 3 3 3 3 3 3 0 คะแนนรวม แขน ขอมอ 6 6 6 6 6 6 0 คะแนนรวม คอ ล าตว ขา 6 5 5 6 5 5.4 0.55

คะแนนสรป 7 6 6 7 6 6.4 0.55

132

ตารางท ง-4 ขนตอนชงน าหนกและตวงตวอยางกอนการปรบปรง

สวนของรางกาย เจาหนาทคนท

Mean S.D. 1 2 3 4 5

แขนสวนบน ซาย 2 2 2 2 2 2 0 ขวา 2 2 2 2 2 2 0

แขนสวนลาง ซาย 2 2 2 2 2 2 0 ขวา 2 2 2 2 2 2 0

ขอมอ ซาย 2 2 2 2 2 2 0 ขวา 2 2 2 2 2 2 0

การหมนขอมอ ซาย 1 1 1 1 1 1 0 ขวา 1 1 1 1 1 1 0

คาตารางแขน ขอมอ 3 3 3 3 3 3 0 คอ 2 1 1 2 1 1.4 0.55

ล าตว 2 2 2 2 2 2 0 ขา 1 1 1 1 1 1 0

คาตารางคอ ล าตว ขา 2 2 2 2 2 2 0 ลกษณะการใชกลามเนอ 0 0 0 0 0 0 0

น าหนก 0 0 0 0 0 0 0 คะแนนรวม แขน ขอมอ 3 3 3 3 3 3 0 คะแนนรวม คอ ล าตว ขา 2 2 2 2 2 2 0

คะแนนสรป 3 3 3 3 3 3 0

133

ตารางท ง-5 ขนตอนเคลอนถงอลมเนยมไปยงบอพกกอนการปรบปรง

สวนของรางกาย เจาหนาทคนท

Mean S.D. 1 2 3 4 5

แขนสวนบน ซาย 2 1 1 1 1 1.2 0.45 ขวา 1 2 2 2 2 1.8 0.45

แขนสวนลาง ซาย 2 2 2 2 2 2 0 ขวา 2 2 2 2 2 2 0

ขอมอ ซาย 2 1 1 1 1 1.2 0.45 ขวา 1 2 2 2 2 1.8 0.45

การหมนขอมอ ซาย 1 1 1 1 1 1 0 ขวา 1 1 1 1 1 1 0

คาตารางแขน ขอมอ 3 3 3 3 3 3 0 คอ 1 1 1 1 1 1 0

ล าตว 3 2 2 3 2 2.4 0.55 ขา 1 1 1 1 1 1 0

คาตารางคอ ล าตว ขา 3 2 2 3 2 2.4 0.55 ลกษณะการใชกลามเนอ 0 0 0 0 0 0 0

น าหนก 3 3 3 3 3 3 0 คะแนนรวม แขน ขอมอ 6 6 6 6 6 6 0 คะแนนรวม คอ ล าตว ขา 6 5 5 6 5 5.4 0.55

คะแนนสรป 7 6 6 7 6 6.4 0.55

134

ตารางท ง-6 ขนตอนเทน ายางลงบอพกกอนการปรบปรง

สวนของรางกาย เจาหนาทคนท

Mean S.D. 1 2 3 4 5

แขนสวนบน ซาย 4 2 2 2 2 2.4 0.89 ขวา 2 4 4 4 4 3.6 0.89

แขนสวนลาง ซาย 3 2 2 2 2 2.2 0.45 ขวา 2 3 3 3 3 2.8 0.45

ขอมอ ซาย 3 1 1 1 1 1.4 0.89 ขวา 1 3 3 3 3 2.6 0.89

การหมนขอมอ ซาย 2 1 1 1 1 1.2 0.45 ขวา 1 2 2 2 2 1.8 0.45

คาตาราง แขน ขอมอ 5 5 5 5 5 5 0 คอ 4 3 3 3 3 3.2 0.45

ล าตว 4 3 3 4 3 3.4 0.55 ขา 2 2 2 2 2 2 0

คาตาราง คอ ล าตว ขา 7 5 5 6 5 5.6 0.89 ลกษณะการใชกลามเนอ 0 0 0 0 0 0 0

น าหนก 3 3 3 3 3 3 0 คะแนนรวม แขน ขอมอ 8 8 8 8 8 8 0 คะแนนรวม คอ ล าตว ขา 10 8 8 9 8 8.6 0.89

คะแนนสรป 7 7 7 7 7 7 0

135

ตารางท ง-7 ขนตอนท ายางแผน

สวนของรางกาย เจาหนาทคนท

Mean S.D. 1 2 3 4 5

แขนสวนบน ซาย 1 1 1 1 1 1 0 ขวา 1 1 1 1 1 1 0

แขนสวนลาง ซาย 2 2 2 2 2 2 0 ขวา 2 2 2 2 2 2 0

ขอมอ ซาย 2 2 2 2 2 2 0 ขวา 2 2 2 2 2 2 0

การหมนขอมอ ซาย 1 1 1 1 1 1 0 ขวา 1 1 1 1 1 1 0

คาตาราง แขน ขอมอ 2 2 2 2 2 2 0 คอ 2 2 2 2 2 2 0

ล าตว 2 2 2 2 2 2 0 ขา 1 1 1 1 1 1 0

คาตาราง คอ ล าตว ขา 2 2 2 2 2 2 0 ลกษณะการใชกลามเนอ 1 1 1 1 1 1 0

น าหนก 1 1 1 1 1 1 0 คะแนนรวม แขน ขอมอ 4 4 4 4 4 4 0 คะแนนรวม คอ ล าตว ขา 4 4 4 4 4 4 0

คะแนนสรป 4 4 4 4 4 4 0

136

ตารางท ง-8 ขนตอนรดยางแผน

สวนของรางกาย เจาหนาทคนท

Mean S.D. 1 2 3 4 5

แขนสวนบน ซาย 3 3 3 3 3 3 0 ขวา 3 3 3 3 3 3 0

แขนสวนลาง ซาย 3 3 3 3 3 3 0 ขวา 3 3 3 3 3 3 0

ขอมอ ซาย 1 1 1 1 1 1 0 ขวา 1 1 1 1 1 1 0

การหมนขอมอ ซาย 1 1 1 1 1 1 0 ขวา 1 1 1 1 1 1 0

คาตาราง แขน ขอมอ 4 4 4 4 4 4 0 คอ 1 1 1 1 1 1 0

ล าตว 3 3 3 3 3 3 0 ขา 1 1 1 1 1 1 0

คาตาราง คอ ล าตว ขา 3 3 3 3 3 3 0 ลกษณะการใชกลามเนอ 1 1 1 1 1 1 0

น าหนก 0 0 0 0 0 0 0 คะแนนรวม แขน ขอมอ 5 5 5 5 5 5 0 คะแนนรวม คอ ล าตว ขา 4 4 4 4 4 4 0

คะแนนสรป 5 5 5 5 5 5 0

137

ตารางท ง-9 ขนตอนตากยางแผน

สวนของรางกาย เจาหนาทคนท

Mean S.D. 1 2 3 4 5

แขนสวนบน ซาย 2 2 2 2 2 2 0 ขวา 2 2 2 2 2 2 0

แขนสวนลาง ซาย 2 2 2 2 2 2 0 ขวา 2 2 2 2 2 2 0

ขอมอ ซาย 2 2 2 2 2 2 0 ขวา 2 2 2 2 2 2 0

การหมนขอมอ ซาย 1 1 1 1 1 1 0 ขวา 1 1 1 1 1 1 0

คาตารางแขน ขอมอ 3 3 3 3 3 3 0 คอ 2 2 2 2 2 2 0

ล าตว 3 3 3 3 3 3 0 ขา 1 1 1 1 1 1 0

คาตารางคอ ล าตว ขา 4 4 4 4 4 4 0 ลกษณะการใชกลามเนอ 1 1 1 1 1 1 0

น าหนก 0 0 0 0 0 0 0 คะแนนรวม แขน ขอมอ 4 4 4 4 4 4 0 คะแนนรวม คอ ล าตว ขา 5 5 5 5 5 5 0

คะแนนสรป 5 5 5 5 5 5 0

138

ตารางท ง-10 ขนตอนขนถงแกนลอนน ายางจากจกรยานยนตมายงอปกรณชวยหลงการปรบปรง

สวนของรางกาย เจาหนาทคนท

Mean S.D. 1 2 3 4 5

แขนสวนบน ซาย 2 1 1 1 1 1.2 0.45 ขวา 1 2 2 2 2 1.8 0.45

แขนสวนลาง ซาย 2 2 2 2 2 2 0 ขวา 2 2 2 2 2 2 0

ขอมอ ซาย 2 1 1 1 1 1.2 0.45 ขวา 1 2 2 2 2 1.8 0.45

การหมนขอมอ ซาย 1 1 1 1 1 1 0 ขวา 1 1 1 1 1 1 0

คาตารางแขน ขอมอ 3 3 3 3 3 3 0 คอ 1 1 1 1 1 1 0

ล าตว 3 2 2 3 2 2.4 0.55 ขา 1 1 1 1 1 1 0

คาตารางคอ ล าตว ขา 3 2 2 3 2 2.4 0.55 ลกษณะการใชกลามเนอ 0 0 0 0 0 0 0

น าหนก 3 3 3 3 3 3 0 คะแนนรวม แขน ขอมอ 6 6 6 6 6 6 0 คะแนนรวม คอ ล าตว ขา 6 5 5 6 5 5.4 0.55

คะแนนสรป 7 6 6 7 6 6.4 0.55

139

ตารางท ง-11 ขนตอนชงน าหนกจดบนทกและตวงตวอยางน ายางหลงการปรบปรง

สวนของรางกาย เจาหนาทคนท

Mean S.D. 1 2 3 4 5

แขนสวนบน ซาย 2 2 2 2 2 2 0 ขวา 2 2 2 2 2 2 0

แขนสวนลาง ซาย 1 1 1 1 1 1 0 ขวา 1 1 1 1 1 1 0

ขอมอ ซาย 2 2 2 2 2 2 0 ขวา 2 2 2 2 2 2 0

การหมนขอมอ ซาย 1 1 1 1 1 1 0 ขวา 1 1 1 1 1 1 0

คาตารางแขน ขอมอ 3 3 3 3 3 3 0 คอ 2 2 2 2 2 2 0

ล าตว 2 2 2 2 2 2 0 ขา 1 1 1 1 1 1 0

คาตารางคอ ล าตว ขา 2 2 2 2 2 2 0 ลกษณะการใชกลามเนอ 0 0 0 0 0 0 0

น าหนก 0 0 0 0 0 0 0 คะแนนรวม แขน ขอมอ 3 3 3 3 3 3 0 คะแนนรวม คอ ล าตว ขา 2 2 2 2 2 2 0

คะแนนสรป 3 3 3 3 3 3 0

140

ตารางท ง-12 ขนตอนเคลอนอปกรณชวยไปยงบอพกน ายางหลงการปรบปรง

สวนของรางกาย เจาหนาทคนท

Mean S.D. 1 2 3 4 5

แขนสวนบน ซาย 2 2 2 2 2 2 0 ขวา 2 2 2 2 2 2 0

แขนสวนลาง ซาย 2 2 2 2 2 2 0 ขวา 2 2 2 2 2 2 0

ขอมอ ซาย 1 1 1 1 1 1 0 ขวา 1 1 1 1 1 1 0

การหมนขอมอ ซาย 1 1 1 1 1 1 0 ขวา 1 1 1 1 1 1 0

คาตารางแขน ขอมอ 3 3 3 3 3 3 0 คอ 1 1 1 1 1 1 0

ล าตว 2 2 2 2 2 2 0 ขา 1 1 1 1 1 1 0

คาตารางคอ ล าตว ขา 2 2 2 2 2 2 0 ลกษณะการใชกลามเนอ 0 0 0 0 0 0 0

น าหนก 0 0 0 0 0 0 0 คะแนนรวม แขน ขอมอ 3 3 3 3 3 3 0 คะแนนรวม คอ ล าตว ขา 2 2 2 2 2 2 0

คะแนนสรป 3 3 3 3 3 3 0

141

ตารางท ง-13 ขนตอนเทน ายางจากอปกรณชวยลงสบอพกน ายางหลงการปรบปรง

สวนของรางกาย เจาหนาทคนท

Mean S.D. 1 2 3 4 5

แขนสวนบน ซาย 1 1 1 1 1 1 0 ขวา 3 3 3 3 3 3 0

แขนสวนลาง ซาย 2 2 2 2 2 2 0 ขวา 2 2 2 2 2 2 0

ขอมอ ซาย 1 1 1 1 1 1 0 ขวา 1 1 1 1 1 1 0

การหมนขอมอ ซาย 1 1 1 1 1 1 0 ขวา 1 1 1 1 1 1 0

คาตารางแขน ขอมอ 3 3 3 3 3 3 0 คอ 1 1 1 1 1 1 0

ล าตว 2 2 2 2 2 2 0 ขา 1 1 1 1 1 1 0

คาตารางคอ ล าตว ขา 2 2 2 2 2 2 0 ลกษณะการใชกลามเนอ 0 0 0 0 0 0 0

น าหนก 0 0 0 0 0 0 0 คะแนนรวม แขน ขอมอ 3 3 3 3 3 3 0 คะแนนรวม คอ ล าตว ขา 2 2 2 2 2 2 0

คะแนนสรป 3 3 3 3 3 3 0

142

ภาคผนวก จ

ชดวดก าลงกลามเนอสงสด

Jackson Strength Evaluation

143

ภาพท จ-1 เครองวดก าลงไฟฟากลามเนอสงสด

ภาพท จ-2 เครองอานคาก าลงไฟฟากลามเนอสงสด

144

ภาคผนวก ฉ

ชดวดคาสญญาณไฟฟากลามเนอ EMG

145

รป ฉ-1 เครองขยายสญญาณ รน Mobi6-6b

รายละเอยดเครองขยายสญญาณ

บรษท: Twente Medical Systems International B.V.

รน: Mobi6-6b

สญญาณรบกวน (noise): <1.0 µVrms(ทความถการสมเทากบ 128 เฮรตซ)

อตราขยาย (gain): 19.5

ผลตางของสญญาณอนพต (Input common mode range): -2 โวลต/+2 โวลต

อนพตอมพแดนซ (Input impedance): >1012 โอหม

อตราการลดสญญาณชนดคอมมอนโหมด (Common-mode rejection ratio ( CMRR )): 100 เดซเบล

ความแมนย า (accuracy): ±2%

ความละเอยด (Resolution): 24 บต

ความถการสม (sample frequency): 128 เฮรตซ, 256 เฮรตซ, 512 เฮรตซ, 1024 เฮรตซ, 2048 เฮรตซ

146

รปท ฉ-2 อเลกโทรด

รายละอยดของอเลกโทรด

ชนดของอเลกโทรด: อเลกโทรดชนดพนผว

บรษท: TYCO HEALTHCARE

รน: Kendall / Tyco ARBO

ชนดของวสดทใชท าอเลกโทรด: ซลเวอร/ซลเวอรคลอไรด (Ag/AgCl)

ขนาดของอเลกโทรด: เสนผานศนยกลาง 24 มลลเมตร

รปรางของอเลกโทรด: แผนกลม

147

ภาคผนวก ช

ตวอยางคาสญญาณไฟฟากลามเนอ

148

ตารางท ช ตวอยางคากระแสไฟฟาในกลามเนอ 1024 Hz NTrapez L (µV) Trapez R (µV) Erector L (µV) Erector L (µV) 1-459.64050292969 -2931.30151367188 -284.28488159180 -570.78778076172 2-520.40435791016 -3327.47558593750 -326.37542724609 -669.40356445313 3-486.72320556641 -3133.78076171875 -307.02020263672 -636.41217041016 4-439.53723144531 -2830.36157226563 -278.62234497070 -581.53442382813 5-393.80908203125 -2518.87231445313 -248.92671203613 -526.43743896484 6-349.84838867188 -2242.07568359375 -221.06813049316 -475.79306030273 7-311.00399780273 -1995.17480468750 -194.81610107422 -432.50646972656 8-282.67919921875 -1781.61486816406 -173.74732971191 -395.27645874023 9-264.79394531250 -1594.99511718750 -153.52316284180 -357.44451904297 10-245.67184448242 -1427.93493652344 -138.05603027344 -317.38150024414 11-219.29718017578 -1279.85595703125 -127.23546600342 -272.96939086914 12-206.20986938477 -1143.17602539063 -115.08235168457 -220.86981201172 13-193.22868347168 -1016.09802246094 -103.56681060791 -173.90129089355 14-165.55450439453 -912.65905761719 -89.53662109375 -139.58255004883 15-142.57386779785 -817.10589599609 -77.81231689453 -117.98580932617 16-121.49813842773 -738.17150878906 -68.33824157715 -99.30469512939 17-102.56042480469 -675.62890625000 -59.02247619629 -83.22085571289 18-99.16638946533 -618.68615722656 -52.59276962280 -72.96220397949 19-86.18520355225 -579.52166748047 -47.39125061035 -65.53829956055 20-70.62586975098 -531.60760498047 -44.14247512817 -59.08423614502 21-80.89321899414 -465.11688232422 -38.43819808960 -57.59249496460 22-91.76596832275 -406.02221679688 -34.20130538940 -59.42781448364 23-71.39479064941 -343.58828735352 -29.60952758789 -64.20225524902 24-57.14192581177 -271.38980102539 -25.68664169312 -67.68414306641 25-39.62897872925 -236.68833923340 -23.44076728821 -67.21617889404 26-23.81392097473 -216.18495178223 -23.53557777405 -67.71806335449 27-10.21516132355 -195.65373229980 -22.47700691223 -67.44754791260 28-0.29051974416 -183.17791748047 -21.68895149231 -67.07961273193 … … … … …

149

N Infra L (µV) Infra R (µV) Erector L (µV) Erector L (µV) … … … … …

… … … … …

425443 29.97354698181 23.38509941101 1.44304430485 -3.56973958015 425444 35.10983276367 42.02489852905 1.49433648586 -3.01827383041 425445 26.80871009827 41.10723876953 1.83367478848 -1.74572789669 425446 23.74933624268 38.46950912476 0.55063658953 -1.44607508183 425447 20.85914421082 39.85730743408 -0.01363170333 -2.28719067574 425448 20.77150917053 33.64288330078 -0.40683093667 -1.97101116180 425449 19.75382041931 12.72111129761 -1.18145966530 -1.72311258316 425450 11.14978218079 -8.46551895142 -1.24545931816 -2.04364109039 425451 0.65019011497 -19.70924186707 -0.85319787264 -3.12700128555 425452 -6.33837509155 -20.39900970459 0.09073305130 -2.85170340538 425453 0.68694001436 -10.07207584381 0.88891482353 -4.04944515228 425454 3.90809941292 -7.96580791473 0.97399407625 -3.06741881371 425455 2.89628171921 -2.56466293335 1.56055140495 -2.14845442772 425456 3.93767333031 19.20344161987 2.47113013268 -0.99028956890 425457 13.73684310913 48.48765563965 0.49750962853 -3.01001071930 425458 29.74913406372 50.50868225098 0.12283483148 -3.80328607559 425459 27.73376274109 32.87178802490 -1.03600943089 -3.42534947395 425460 20.96113014221 17.78302574158 -0.43304783106 -1.31255769730 425461 11.34201240540 -2.59293222427 -1.42227733135 -3.85156106949 425462 -4.23689126968 -16.45742225647 0.08661500365 -1.20165574551 425463 -13.73162460327 -19.46569252014 1.73910915852 -0.20223304629

150

ภาพท ช ตวอยางกราฟแสดงคาสญญาณไฟฟาในกลามเนอ

151

ภาคผนวก ซ

การเปรยบเทยบคากระแสไฟฟากลามเนอทางสถต

Paired t-test EMG

152

ภาพท ซ-1 ผลเปรยบเทยบกอนหลงคาเฉลย EMG หลงสวนบนซาย

ภาพท ซ-2 ผลเปรยบเทยบกอนหลงคาเฉลย EMG หลงสวนบนขวา

ภาพท ซ-3 ผลเปรยบเทยบกอนหลงคาเฉลย EMG หลงสวนลางซาย

153

ภาพท ซ-4 ผลเปรยบเทยบกอนหลงคาเฉลย EMG หลงสวนลางขวา

154

ภาคผนวก ฌ

ผลการวดขนาดสดสวนรางกายสมาชกสหกรณชาย

155

ตารางท ฌ ขอมลขนาดสดสวนรางกายของสมาชกสหกรณชาย(เซนตเมตร)

รายการวดสดสวน คาเฉลย สวนเบยงเบน

มาตรฐาน เปอรเซนตไทลท 5

เปอรเซนตไทลท 95

1.ความสง 169.45 6.51 159.97 181.59

2.ความสงระดบสายตา 159.63 6.97 145.91 171.56

3.ความสงระดบไหล 139.07 12.08 118.20 158.92

4.ความสงระดบศอก 107.42 7.08 94.97 121.53

5.ความสงระดบสะโพก 83.42 4.5 76.98 90.59

6.ความสงระดบขอนว 71.82 6.18 62.31 81.26

7.ความสงระดบปลายนว 62.63 5.06 55.30 71.65

8.ความสงนง 90.68 3.69 84.38 97.62

9.ความสงระดบสายตา(นง) 77.44 2.94 73.20 82.35

10.ความสงระดบไหล(นง) 60.01 2.5 55.78 63.44

11.ความสงระดบศอก(นง) 24.66 2.61 20.22 29.10

12.ความหนาตนขา 15.45 1.53 12.57 17.60

13.ความยาวบนทายถงหวเขา 57.12 2.49 52.67 60.96

14.ความยาวบนทายถงขอพบเขา 48.83 3.65 40.91 55.31

15.ความสงหวเขา 50.21 2.61 45.90 55.02

156

รายการวดสดสวน คาเฉลย สวนเบยงเบน

มาตรฐาน เปอรเซนตไทลท 5

เปอรเซนตไทลท 95

16.ความสงขอพบเขา 40.76 2.47 36.52 44.62

17.ความกวางไหล(bi-deltoid) 43.62 1.99 39.54 47.13

18.ความกวางไหล(bi-acromial) 36.91 2.26 33.67 40.81

19.ความกวางสะโพก 33.2 3.53 26.96 39.96

20.ความลกทรวงอก 20.22 1.52 17.41 22.71

21.ความลกชองทอง 20.66 2.39 16.40 25.44

22.ความยาวหวไหลถงศอก 36.86 1.61 34.13 40.45

23.ความยาวศอกถงปลายนว 47.48 2.43 42.78 51.82

24.ความยาวแขน 76.27 3.62 69.31 83.47

25.ความยาวหวไหลถงปลายนว 67.75 2.99 61.69 71.93

26.ความยาวหว 19.61 0.53 18.72 20.64

27.ความกวางหว 16.53 0.61 15.41 17.50

28.ความยาวมอ 18.72 4.19 11.63 26.54

29.ความกวางมอ 8.27 0.34 7.67 8.85

30.ความยาวเทา 25.43 1.17 22.92 27.31

157

รายการวดสดสวน คาเฉลย สวนเบยงเบน

มาตรฐาน เปอรเซนตไทลท 5

เปอรเซนตไทลท 95

31.ความกวางเทา 10.39 0.54 9.53 11.41

32.ชวงกวางของแขน 175.76 10.56 159.09 195.34

33.ชวงกวางของศอก 93.02 3.47 86.54 98.33

34.ความสงเออมถงขางบน(ยน) 203.7 9.67 187.73 220.58

35.ความสงเออมถงขางบน(นง) 122.59 10.4 103.71 140.86

36.ระยะเออมไปขางหนา 77.1 3.84 70.00 84.35

158

ภาคผนวก ญ

ผลการวดขนาดสดสวนรางกายสมาชกสหกรณหญง

159

ตารางท ญ ขอมลขนาดสดสวนรางกายของสมาชกสหกรณหญง (เซนตเมตร)

รายการวดสดสวน คาเฉลย สวนเบยงเบน

มาตรฐาน เปอรเซนตไทลท 5

เปอรเซนตไทลท 95

1.ความสง 157.82 6.23 147.76 166.82

2.ความสงระดบสายตา 145.84 4.35 137.96 153.12

3.ความสงระดบไหล 129.72 4.33 123.13 137.94

4.ความสงระดบศอก 98.47 3.99 91.70 105.41

5.ความสงระดบสะโพก 78.1 4.39 70.98 87.37

6.ความสงระดบขอนว 68.12 2.54 63.59 72.40

7.ความสงระดบปลายนว 58.41 2.63 53.86 63.07

8.ความสงนง 83.47 3.83 76.66 90.06

9.ความสงระดบสายตา(นง) 73.91 3.13 67.95 79.13

10.ความสงระดบไหล(นง) 57.19 3.55 50.13 63.07

11.ความสงระดบศอก(นง) 22.67 2.91 15.78 26.79

12.ความหนาตนขา 13.35 1.43 10.99 16.23

13.ความยาวบนทายถงหวเขา 55.33 2.06 52.27 58.56

14.ความยาวบนทายถงขอพบเขา 44.68 3.62 38.54 50.56

15.ความสงหวเขา 47.2 2.96 41.70 52.87

160

รายการวดสดสวน คาเฉลย สวนเบยงเบน

มาตรฐาน เปอรเซนตไทลท 5

เปอรเซนตไทลท 95

16.ความสงขอพบเขา 38.66 2.1 34.73 41.51

17.ความกวางไหล(bi-deltoid) 39.3 1.94 36.39 43.43

18.ความกวางไหล(bi-acromial) 32.57 1.36 29.63 34.82

19.ความกวางสะโพก 35.46 1.95 32.69 39.21

20.ความลกทรวงอก 21.24 1.58 18.13 23.89

21.ความลกชองทอง 18.16 1.22 15.93 19.99

22.ความยาวหวไหลถงศอก 33.2 2.19 28.17 36.85

23.ความยาวศอกถงปลายนว 42.78 2.56 38.57 46.92

24.ความยาวแขน 72.92 3.44 68.05 79.26

25.ความยาวหวไหลถงปลายนว 62.25 2.6 57.33 66.38

26.ความยาวหว 17.88 0.92 15.97 19.36

27.ความกวางหว 14.76 0.86 13.45 16.15

28.ความยาวมอ 16.86 0.79 15.54 18.27

29.ความกวางมอ 7.46 0.45 6.63 8.23

30.ความยาวเทา 22.85 1.16 20.80 25.15

161

รายการวดสดสวน คาเฉลย สวนเบยงเบน

มาตรฐาน เปอรเซนตไทลท 5

เปอรเซนตไทลท 95

31.ความกวางเทา 9.15 0.69 7.77 10.55

32.ชวงกวางของแขน 163.83 8.07 148.63 179.11

33.ชวงกวางของศอก 84.75 4.47 78.23 93.54

34.ความสงเออมไปขางบน(ยน) 186 7.83 167.86 197.63

35.ความสงเออมไปขางบน(นง) 112.71 7.49 99.48 125.45

36.ระยะเออมไปขางหนา 70.15 3.53 63.62 75.64

162

ภาคผนวก ฎ

แบบโครงรางของอปกรณชวย

163

ภาพท ฎ แบบโครงรางของอปกรณชวย

164

ภาพท ฎ แบบโครงรางของอปกรณชวย (ตอ)

165

ภาพท ฎ แบบโครงรางของอปกรณชวย (ตอ)

166

ประวตผเขยน

ชอ สกล นายนธเศรษฐ เพชรจ รหสประจ าตวนกศกษา 5010120139 วฒการศกษา ชอสถาบน ปทส าเรจการศกษา วทยาศาสตรบณฑต มหาวทยาลยสงขลานครนทร 2550 (วทยาศาสตรการแพทย) ทนการศกษา (ทไดรบในระหวางการศกษา) ทนอดหนนการวจยของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร

การตพมพเผยแพรผลงาน นธเศรษฐ เพชรจ องน สงขพงศ และกลางเดอน โพชนา, 2554, “การปรบปรงสถานงานโดยใชการวดขนาดสดสวนรางกายและหลกการทางการยศาสตรของสมาชกสหกรณการยางจงหวดสงขลา: กรณศกษาสหกรณ สกย. ต าบลพจตร จ ากด” เอกสารการประชมวชาการขายงานวศวกรรมอตสาหการประจ าป 2554, 20–21 ตลาคม 2554, ชลบร