106 ปีที่ 5 ฉบับที่ 2 กรกฎาคม ......ป ท 5 ฉบ บท 2 กรกฎาคม – ธ นวาคม 2558 การค ามน ษย

106 http://e-jodil.stou.ac.th

ปท 5 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2558

การคามนษยในประเทศไทย Human trafficking in Thailand

ผชวยศาสตราจารย ดร.สรายทธ ยหะกร

สาขาวชาศลปศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช [email protected]

บทคดยอ

การคามนษยนบวาเปนปญหาทส าคญส าหรบสงคมไทยและสงคมโลก เนองจากการคามนษยถอเปนการกระท าทละเมดสทธความเปนมนษย ซงถอเปนประเดนหลกทสงคมโลกใหความส าคญ อกทงการคามนษยยงถอเปนอาชญากรรมระหวางประเทศ จงเปนปญหาททกประเทศ รวมทงประเทศไทยตองใหความส าคญและรวมกนแกไขปญหาดงกลาว ประเทศไทย ไดรบผลกระทบโดยตรงจากปญหาการคามนษย โดยไทยถกจดใหอยในระดบ Tier 3 จงถอวาเปนประเทศทมสถานการณการคามนษยในระดบเลวรายทสด ค าส าคญ: การคามนษย อาชญากรรมระหวางประเทศ ศกดศรความเปนมนษย สทธมนษยชน

Abstract

Human trafficking is a serious problem for the Thai society and all over the world. Since because human trafficking is a crime that harm on the human right, it becomes the main issue in the world. The human trafficking is also regarded as an international crime, it is a serious problem that every country including Thailand should put cooperate to solve the problem. And right now, Thailand has been kept in Tier 3 level and considered as one of the worst effected country. Keywords: Humans trafficking, International crime, Human dignity, Human rights

บทน า

ปญหาการคามนษย ถอเปนภยคกคามดานความมนคงรปแบบใหม (Non-Traditional Security) และก าลงเปนประเดนทหลายประเทศทวโลกใหความส าคญเปนอยางยง เนองจากเปนการกระท าทลดทอนศกดศรและคณคาความเปนมนษย อกทงยงเปนตนเหตน าไปสปญหาอนๆ ตามมา เชน ปญหาอาชญากรรม ยาเสพตด การลกลอบเขาเมอง การคาประเวณ (วารสารไทยคฟา, 2558, น. 9) และทส าคญในกฎหมายสทธมนษยชนถอวาการคามนษยเปนอาชญากรรมระหวางประเทศ จงเปนปญหาทนานาประเทศใหความสนใจ

[email protected]

http://e-jodil.stou.ac.th


107

การคามนษยจงเปนเรองทสมควรท าความเขาใจและใสใจประเดนตางๆ ในทนจงขอกลาวถงรายละเอยดของการคามนษย ในประเดนตางๆ ตงแตความหมาย รปแบบ ความเปนมา ผลกระทบ และแนวทางแกไขการคามนษย ดงน ความหมายของการคามนษย การคามนษย ตรงกบภาษาองกฤษวา Trafficking in person ซงมผใหค าอธบายไวมากมาย เชน การคามนษยเปนการกออาชญากรรมโดยการถอเอามนษยเปนสนคาในการซอขายแลกเปลยนเปนผลประโยชนของคนหรอองคกรอาชญากรรมนบเปนการคาทาสรปแบบใหมทอาศยความเหลอมล าทางเศรษฐกจและสถานการณความไมมนคงในชวตและทรพยสนของคนกลมเสยง เชน ผยากไร ชนกลมนอย ชนพนเมอง เดก และสตร มาแสวงหาประโยชนทางเศรษฐกจ เชน การบงคบใหคาประเวณ หรอบงคบแรงงาน (คณะกรรมการสทธมนษยชน 2555,น.165) สวนในมาตรา 6 ของพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ.2551 ไดระบไววา

“ผใดแสวงหาประโยชนโดยมชอบ จากการกระท าการอยางหนงอยางใดตอไปน ถอวา ผนนกระท าความผดฐานคามนษย

(1) เปนธระจดหา ซอ ขาย จ าหนาย พามาจากหรอสงไปยงทใด หนวงเหนยวกกขง จดใหอยอาศย หรอรบไวซงบคคลใด โดยขมข ใชก าลงบงคบ ลกพาตว ฉอฉล หลอกลวง ใชอ านาจโดยมชอบ หรอโดยใหเงนหรอผลประโยชนอยางอนแกผปกครองหรอผดแลบคคลนนเพอใหผปกครองหรอผดแลใหความยนยอมแกผกระท าความผดในการแสวงหาประโยชนจากบคคลทตนดแล หรอ

(2) เปนธระจดหา ซอ ขาย จ าหนาย พามาจากหรอสงไปยงทใด หนวงเหนยวกกขงจดใหอยอาศย หรอรบไวซงเดก” แตความหมายทเปนทยอมรบมากทสดของการคามนษย ไดแก ความหมายทบญญตไวในพธสารPalermo (พธสารPalermo คอ อนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตและพธสารแนบทายสองฉบบไดรบการลงนามโดย 120 ประเทศจาก 148 ประเทศทเขารวมประชมทปาเลอโมประเทศอตาลเมอเดอนธนวาคม พ.ศ. 2543) ทไดใหความหมายไววา การคามนษย หมายถง การจดหา ขนสง โยกยาย ใหทพกพง หรอรบบคคล ดวยการข หรอใชก าลงหรอรปแบบอนๆของการบงคบ การลกพา ฉอฉล หลอกลวง หรอใชอ านาจในทางทผด หรอท าใหไดรบบาดเจบ การใหหรอรบเงนหรอผลประโยชนตอบคคลทท าการควบคมบคคลอน เพอแสวงหาประโยชนแกตน ซงหมายรวมถงการแสวงหาประโยชนจากผอนในการเปนโสเภณ หรอรปแบบอนของการแสวงหาประโยชนทางเพศ แรงงานหรอการบรการทถกบงคบการเปนทาสหรอการอนใดทคลายกบการเปนทาสหรอการเคลอนยายอวยวะใดๆของรางกายหากกระท าตอเดก ซงหมายถง บคคลอายต ากวา 18 ป แมไมใชวธตองหามดงกลาว กถอเปนความผดการคามนษย จากความหมายของการคามนษย ดงกลาวขางตนแลว พอสรปไดวา การคามนษยเปนกระบวนการหรอการจดการเพอการจดหา จดสงหรอ การบงคบ ขมข จบตว หรอหลอกลวง โดยทบคคลเหลานนไมเตม



ใจ ซงถอเปนผเสยหาย ควรไดรบการดแล ชวยเหลอ ซงแตกตางจากค าวา แรงงานยายถน(Migrants Workers) ซง หมายถง กลมคนทเขามาท างานอยางถกกฎหมาย สวนคาตอบแทนและสวสดการขนกบการตกลงหรอขอสญญา

และค าวา การลกลอบเขาเมอง (Smuggling) ซง หมายถง กระบวนการหรอการหลบหลกขอเขาเมองอยางผดกฎหมาย โดยความยนยอมและสมครใจของแรงงาน (Illegal entry of a person) โดยแรงงานมการวาจางนายหนาจดการให

รปแบบการคามนษย รปแบบการคามนษยในปจจบนสามารถแบงได ดงน (แสงจนทร มานอย, 2557, น. 4) 1. คามนษยรปแบบทพบเหนเปนประจ า เชน การคาบรการทางเพศ ซงพบเหนบอยมาก เหยออาจอย

ในภาระจ ายอมหรอถกบงคบขเขญใหขายบรการทางเพศ 2. คามนษยเพอใชแรงงานเยยงทาส เหยอจ านวนมากทท างานในสวน ฟารม บาน โรงงาน ตอง

ท างานหนก ไมไดรบการพกผอน ถกทารณ ฯลฯ 3. คามนษยเพอการแตงงาน ปรากฏในรปแบบของการจดหาคเพอการรบจางแตงงาน มนายหนาสบ

เสาะหาหญงเพอแตงงานกบชายทไมรจก หลงจากแตงงานหญงจ านวนหนงกลายเปนเมยทาส อยในสถานการณทเลวรายในเรองเพศ ถกบงคบใหขายบรการทางเพศ

4. คามนษยเพอการขอทาน ซงเปนรปแบบทเพมขนเรอยๆ โดยนายหนาตดตอพาเดก คนชรา คนพการ เดนทางออกจากบานเกดไปขอทานในเมองใหญทงในและตางประเทศ ซงเหยอจะถก บงคบใหขอทาน

5. คามนษยเพอการท าผดกฎหมาย ซงเหยอมกเปนเดกทพบเหน คอ การน าเดกไปเปน เครองมอในการสงยาเสพตดใหกบผคารายยอย ความเปนมาของการคามนษยในประเทศไทย

ในประเทศไทย หลกฐานการคามนษยปรากฎในลกษณะของการคาทาส (ไดแก กฎหมายลกษณะทาส พ.ศ.2191 ซงไดแบงทาส ออก7 ประเภท คอ ทาสสนไถ ทาสในเรอนเบย ทาสทบดามารดายกใหลกของตน ทาสทานให ทาสทไดมาโดยการชวยเหลอใหพนจากโทษปรบ ทาสทไดมาโดยการชวยใหพนจากความอดอยาก และทาสเชลย) และการคาประเวณ ตงแตในสมยกรงศรอยธยา ซงกฎหมายทบงคบใชในยคนน อาท พระไอยการลกษณะลกพา พ.ศ.1901 พระไอยการลกษณะผวเมย พ.ศ.1904 ท าใหพอสรปไดวาหญงทคาประเวณนน พฒนามาจากการเปนนางทาส โดยนายทาสจะบงคบใหนางทาสคาประเวณกบบคคลใดกได ตอมาหลงการเลกทาสในสมยรชกาลท 5 แหงกรงรตนโกสนทร ไดมการอพยพหญงตางดาวจ านวนมาก โดยเฉพาะหญงชาวจนเพอเขามาคาประเวณในประเทศไทย ท าใหเกดปญหาโรคตดตอทางเพศสมพนธ จนรฐบาลตองออกพระราชบญญตสญจรโรค ร.ศ.127 (พ.ศ. 2452) นโยบายดงกลาวสงผลท าใหเกดอาชพ



109

คาประเวณมากยงขน เพราะถอวาเปนการยอมรบอาชพคาประเวณทงจากรฐและสงคมโดยปรยาย เนองจากมมาตรการก าหนดใหมการขนทะเบยนผค าประเวณดวยการตรวจรกษา และควบคมโรคตดตอ ซงในขณะนน อาชพดงกลาวผกขาดอยกบกลมธรกจชาวจนและท ารายไดมหาศาลใหแกผประกอบธรกจหญงคาประเวณ (อ านาจ เนตยสภา, 2552, น.13)

จนกระทงปจจบนการคามนษยมลกษณะทหลากหลายรปแบบ เชน การบงคบคาประเวณ การบงคบเพอธรกจทางเพศอน การบงคบใชแรงงาน (ประมง) การบงคบขอทาน และมแนวโนมรนแรงมากขน รฐบาลไทยจงตองประกาศใหการแกไขปญหา “การคามนษย” เปนวาระแหงชาต เมอวนท 6 สงหาคม 2547 โดยมงหวงใหมการขจดปญหาการคามนษยใหหมดสนไป ซงสาเหตส าคญทประเทศไทยตองใหความส าคญกบปญหาการคามนษย กคอ (จรยวรรณ พทธานรกษและคณะ, 2550, น. 20-21)

1. ความพยายามผลกดนขององคกรเอกชนไทยและองคกรเอกชนระหวางประเทศ 2. กระแสกดดนจากนานาประเทศ ทอางวา ประเทศไทยเปนแหลงแสวงหาประโยชนมชอบจาก

การคาเดกและผหญง ทประเทศไทยตกอยใน 3 สถานะ คอ สถานทหนงเปนประเทศตนทางทสงเดกและผหญงไปคาทงในภมภาคและนอกภมภาค สถานะทสองเปนประเทศทางผาน คอ เปนผรบเดกและผหญงจากประเทศอน ทงในภมภาคและนอกภมภาคเขามาและผานไปประเทศอน และสถานะทสาม เปนประเทศปลายทาง คอ น าเดกและผหญงจากทตางๆ มาคาบรการทางเพศในประเทศไทย

3. เนองจากประเทศสหรฐอเมรกาประกาศใชกฎหมายคมครองผตกเปนเหยอจากการคามนษย เมอ ปพ.ศ. 2543 (The Trafficking Victims Protection Act (TVPA) of 2000) โดยประเมนสถานการณแกไขปญหาตามมาตรฐานขนต าในการยตการคามนษยของประเทศตางๆ และมการจดระดบ ดงน

ระดบ 1 (Tier 1) คอ ประเทศทปฏบตตามมาตรฐานขนต าอยางเตมท ระดบ 2 (Tier 2) คอ ประเทศทยงไมปฏบตตามมาตรฐานขนต าอยางเตมทแตมความพยายาม

ทจะปฏบต ระดบ 3 (Tier 3) คอ ประเทศทยงไมปฏบตตามมาตรฐานขนต าอยางเตมทและไมมความ

พยายามใดๆ ในการทจะปฏบตตาม ซงมาตรฐานขนต าทสหรฐอเมรกาก าหนดไว มดงน

1) รฐบาลควรหามมใหมการคามนษยและควรลงโทษพฤตกรรมการลกลอบการคามนษย 2) ควรก าหนดบทลงโทษทรนแรง กรณเหยอของการคามนษยเพอการบรการทางเพศ 3) การกระท าทเจตนาเพอการคามนษยใหรปแบบทรายแรง ควรมบทลงโทษทเขมงวดและ

รนแรงพอทจะยบย งไมใหมการคามนษยอกในอนาคต 4) รฐบาลควรใชและคงไวซงความพยายามอยางจรงจง

สถานการณการคามนษยในประเทศไทย



ส าหรบประเทศไทยตามรายงานสถานการณการคามนษย ประจ าป 2014 (Trafficking in Person Report 2014, p. 372) ไดจดใหประเทศไทยอยในระดบ Tier 3 ซงกหมายความวา ประเทศไทยเปนประเทศทยงไมปฏบตตามมาตรฐานขนต าอยางเตมทและไมมความพยายามใดๆในการทจะปฏบตตาม หรอเปนประเทศทมสถานการณการคามนษยในระดบเลวรายทสด หลงจากตดอยในกลม Tier 2 Watch List มานานถง 4 ป ตดตอกน

จากสถตการด าเนนคดในป พ.ศ.2557 พบวา ประเทศไทยยงคงมสถานะประเทศตนทาง ปลายทางและทางผานของการคามนษย โดยมผเสยหายในคดการคามนษย รวม 595 คน เปนคนไทย 274 คน ลาว 108 คน เมยนมา 83 คน กมพชา 29 คน สญชาตอน 101 คน โดยผเสยหายทถกแสวงหาประโยชนจากการคาประเวณสวนใหญเปนคนไทย ผเสยหายทถกแสวงหาประโยชนจากการบงคบใชแรงงาน สวนใหญเปนคนเมยนมา

ผเสยหายจากการน าคนมาขอทานสวนใหญเปนชาวกมพชาและผเสยหายสวนใหญอายต ากวา 18 ป(สถานฑตสหรฐอเมรกา, 2557, น.3)

จากสภาพการณดงกลาวท าใหในเดอนกรกฎาคม 2558 ประเทศไทยยงคงถกจดใหอยในระดบ Tier 3 ซงเปนกลมประเทศทมสถานการณคามนษยระดบเลวรายทสดตอไปอก (Trafficking in Person Report 2015, P.330)

ผลกระทบของการคามนษยทมตอประเทศไทย จากการทประเทศไทยถกลดระดบสถานการณการคามนษยจาก Tier 2 ลงมา Tier 3 ยอมสงผล

กระทบตอประเทศไทยอยางนอย 2 ประการ (โชตกา ชมม, 2558, ออนไลน) ประการแรก ภาพรวมการคาระหวางไทยกบสหรฐฯ โดยเฉพาะการสงออกสนคาประมง เชน

กง และทนา การถกจดใหอยในกลม Tier 3 เปนการเปดทางไปสการใชมาตรการการคว าบาตรทางการคาจากรฐบาลสหรฐฯ ตอไป โดยสหรฐฯ จะท าการพจารณาเกยวกบการคว าบาตรไทยภายใน 90 วน นบจากวนทถกปรบลดอนดบ ซงหากไทยถกคว าบาตรจรงกจะสงผลกระทบตออตสาหกรรมประมง อตสาหกรรมอาหารแชแขง และอตสาหกรรมกงคอนขางมาก เนองจากสหรฐฯ เปนตลาดสงออกหลกของสนคากงและทนาจากไทย (share 40% และ 20% ตามล าดบ) รวมทงยงอาจมผลในเชงจตวทยาทประเทศคแขงทางการคาจะน าไปขยายผลเพอโจมตอตสาหกรรมการคาของไทยวามการคามนษย ใชแรงงานเดก และแรงงานบงคบตอไป

ประการทสอง เปนสงทท าลายภาพพจนของไทยในเวทโลก และอาจมผลกระทบตอแนวโนมการลงทน และการระงบความชวยเหลอในดานตางๆ แมวาปจจบนสหรฐฯ จะยงไมมมาตรการคว าบาตรทางการคากบกลมประเทศทถกจดใหอยในอนดบต าสดกตาม แตนยส าคญของขาวสารทไดถกกระจายออกไปแลว ไดสงผลกระทบตอภาพลกษณของไทยในเวทโลก และอาจท าใหบรษทขามชาตบางแหงทบทวนนโยบายการลงทนในอตสาหกรรมทถกกลาวหาวามการคามนษย เชน อตสาหกรรมประมง นอกจากน ไทย



111

ยงอาจสญเสยความชวยเหลอจากสหรฐทไมเกยวของกบการคาและไมเกยวของกบมนษยธรรม รวมทงอาจถกสหรฐฯ คดคานไมใหไดรบการใหความชวยเหลอจากสถาบนระหวางประเทศ เชน กองทนการเงนระหวางประเทศ (IMF) และธนาคารโลก เปนตน

ประการทสาม สงผลตอความมนคงของประเทศ และปญหาสงคม เนองจากประเทศไทยถกมองจากนานาประเทศ โดยเฉพาะ สหรฐฯ วา เปนประเทศทมการคามนษย ครบทง 3 สถานะ หมายถง เปนทงประเทศทเปนตนทางของการคามนษย เปนประเทศทเปนทางผานของการคามนษย และเปนประเทศทมการคามนษยท าใหมผทตกเปนเหยอการคามนษย รวมทงกลมขบวนการคามนษย ซงเปนคนหลายชาตพนธแอบแฝงท างานอยในประเทศไทย และสวนใหญมกจะท างานในลกษณะทผดกฎหมายและกออาชญากรรม ท าใหยากตอการตรวจสอบและควบคม

แนวทางแกไขผลกระทบดานการคามนษย การคามนษยนบเปนประเดนทสงผลกระทบไมเฉพาะตอประเทศไทยเทานน แตมผลกระทบไปทว

โลก เพราะถอเปนอาชญากรรมขามชาต ททวโลกใหความสนใจ ไมวาจะเปน องคการสหประชาชาตหรอประเทศมหาอ านาจอยางสหรฐอเมรกาจงมความพยายามทจะแกไขปญหาดงกลาว ทงในระดบสากลและในประเทศไทย โดยมการด าเนนการตางๆ ดงน

ในระดบสากล ไดมการกอตงองคการแรงงานระหวางประเทศ (International Labour Organization หรอ ILO) เมอ

ค.ศ.1919 (พ.ศ.2462) ซงเปนหนวยงานช านาญพเศษในระบบของสหประชาชาตทมภารกจเพอแสวงความเปนธรรมทางสงคมและสงเสรมการท างานทมคณคาส าหรบชายและหญงทกท โดยไมค านงถงเชอชาต เพศ มตหญงชาย หรอภมหลงทางสงคม ILO ท างานสเปาหมายนโดยผสมผสานการก าหนดมาตรฐานตางๆ เขากบการใหความรวมมอทางวชาการและแลกเปลยนขอมล

ปจจบน ILO ไดมอนสญญา (อนสญญา ตรงกบภาษาองกฤษวา “Convention” หมายถง สนธสญญาระหวางประเทศ ซงมผลผกพนตามกฎหมายหลงจากทใหสตยาบนแลว) ทงสนจ านวน 188 ฉบบ (ขอมล ณ เดอนมกราคม 2551) อนสญญาจะมผลบงคบใชกบประเทศสมาชกตอเมอประเทศสมาชกไดใหสตยาบนอนสญญาฉบบนนแลว

อยางไรกตามประเทศสมาชกสามารถพจารณาเลอกใหสตยาบนกบอนสญญาฉบบใดกไดทเหนวาจะเกดประโยชนตอสถานการณแรงงาน สภาพเศรษฐกจ และสงคมของตน หลงจากการใหสตยาบนแลว ประเทศดงกลาวตองออกกฎหมาย ขอบงคบ หรอแนวปฏบตภายในประเทศใหสอดคลองกบบทบญญตของอนสญญา และตองขจดอปสรรคในการปฏบตตามอนสญญา ไมวาจะเปนการยกเลกกฎหมายหรอแนวปฏบตภายในประเทศทขดกบอนสญญา

อยางไรกตาม ในบรรดาอนสญญาทง 188 ฉบบน มอนสญญาจ านวน 8 ฉบบดวยกนทมความส าคญยง อนเปนอนสญญาท ILO มนโยบายสงเสรมและตดตามผลใหประเทศสมาชกปฏบตใหสอดคลองกบ



อนสญญาทง 8 ฉบบน แมจะไมไดใหสตยาบนกตาม เนองจากเปนอนสญญาทก าหนดมาตรฐานแรงงานเกยวกบประเดนหลก 4 ประการ โดยไมค านงถงสญชาตหรอสถานะความเปนผยายถน อนไดแก (องคการแรงงานระหวางประเทศ, 2551, น. 11)

1. เสรภาพในการสมาคม และการยอมรบสทธในการรวมเจรจาตอรอง ซงไดแก อนสญญาฉบบท 87 วาดวยวาดวยเสรภาพในการสมาคมและการคมครองสทธในการรวมตว (Freedom of Association and Protection of the Right to Organize) ค.ศ. 1948 และ อนสญญาฉบบท 98 วาดวยสทธในการรวมตวและการรวมเจรจาตอรอง (Right to Organize and Collective Bargaining) ค.ศ. 1949

อนสญญาทง 2 ฉบบ วาดวยเสรภาพในการสมาคมและสทธในการรวมตวและเจรจาตอรองถอเปนอนสญญาทเปนหลกการพนฐานดานสทธมนษยชนทส าคญทสดหลกการหนงของ ILO

2. การขจดแรงงานบงคบและการเกณฑแรงงานในทกรปแบบ ซงไดแก อนสญญาฉบบท 29 วาดวยแรงงานบงคบ (Forced Labour) ค.ศ. 1930 และ อนสญญาฉบบท 105 วาดวยการยกเลกแรงงานบงคบ (Abolition of Forced Labour) ค.ศ. 1957

อนสญญาทง 2 ฉบบ เกยวของกบการด าเนนการระงบการใชเกณฑแรงงานหรอแรงงานบงคบทกรปแบบ ภายในระยะเวลาทสนทสดเทาทจะท าได

3. การยกเลกการใชแรงงานเดกใหเปนผล ซงไดแก อนสญญาฉบบท 138 วาดวยอายขนต า(Minimum Age) ค.ศ. 1973 และ อนสญญาฉบบท 182 วาดวยรปแบบทเลวรายทสดของการใชแรงงานเดก (Worst Forms of Child Labour) ค.ศ. 1999

อนสญญาทง 2 ฉบบ เกยวของกบการยกเลกการใชแรงงานเดก และเพมอายขนต าในการท างานใหสงขน แตไมควรต ากวา 15 ป

4. การขจดการเลอกปฏบตในการจางงานและอาชพ ซงไดแก อนสญญาฉบบท 100 วาดวยคาตอบแทนทเทาเทยมกน (Equal Remuneration) ค.ศ. 1951 และ อนสญญาฉบบท 111 วาดวยการเลอกปฏบต (การจางงานและอาชพ) (Discrimination (Employment and Occupation)) ค.ศ. 1958

อนสญญาทง 2 ฉบบ เกยวของกบการขจดการเลอกปฏบตใดๆ ในการจางงาน สงเสรมความเสมอภาคของโอกาสและปฏบตในการจางงานและอาชพ

ในระดบประเทศ ส าหรบประเทศไทย กไดใหความส าคญกบปญหาการคามนษยและไดบรรจเปนวาระแหงชาต เมอ ป พ.ศ.2547 โดยมเนอหา ดงน

“ประเทศไทยมความตระหนกวาการคามนษยเปนการละเมดสทธมนษยชนอยางรนแรง และไดพยายามด าเนนงานปองกนและแกไขปญหาการคามนษย โดยด าเนนมาตรการตาง ๆ อยางตอเนองและควบคกนไป นายกรฐมนตรจงไดประกาศเจตนารมณและนโยบายเรองการปองกนและแกไขปญหาการคามนษยของประเทศไทยใหเปนวาระแหงชาต ในคราวประชมเชงปฏบตการเรองการคามนษย เมอวนท 6 สงหาคม



113

2547 โดยกลาววา 'เหยอ คอ เหยอ ไมใชอาชญากร และตองไมถกด าเนนคด แตตองเยยวยา ฟนฟ เพอดแลเหยอจากการคามนษยใหกลบคนสสงคมได และตองจดการอยางเดดขาดกบผคามนษยทกรปแบบปญหาการคามนษยเปนวาระแหงชาต จงขอความรวมมอทกฝายท าอยางจรงใจและจรงจง ทกมต ดวยจตใจรกเพอนมนษย มเมตตาธรรมตอกนและกน”

โดยมนโยบายด าเนนการโดยเรงดวน ดงน 1. การเสรมสรางศกยภาพ (Capacity Building) อยางจรงจงแกบคลากรทเกยวของใหเขาใจ

ธรรมชาตปญหาของผ ถกกระท าและอาชญากร เพอใหสามารถปฏบตงานไดอยางถกตอง และมประสทธภาพ ซงตองอาศยการฝกอบรมใหเจาหนาทไดรบการพฒนาและมความเขาใจ และปฏบตอยางถกวธ

2. การแลกเปลยนขอมลขาวสาร (Intelligence Exchange) ของประเทศตนทาง ทางผาน และปลายทาง โดยมการสรางเครอขายและทศทางความรวมมอใหเกดขนเพอความรวดเรว ในการแกไขปญหา

3. การปรบปรงและแกไขกฎหมายทเกยวของกบการคามนษย เพอใหกฎหมายมความเปนปจจบน และสามารถแกไขปญหาการคามนษยไดอยางตรงประเดน โดยจะตองมการบงคบใชกฎหมายอยางสม าเสมอและจรงจง ทงน เจาหนาททเกยวของจะตองท างานอยางมประสทธภาพ และ ท างานอยางสจรต โดยเฉพาะต ารวจจะตองมการอบรมอยางเหมาะสมและตอเนอง

4. การรณรงค (Campaign) ใหเหนสภาพปญหาอยางแทจรง และชวยเหลอใหผทก าลงจะเขาสกระบวนการคามนษยมโอกาสและทางเลอกใหหลดพนจากกระบวนการคามนษย

5. การฟนฟและเยยวยาแกผถกกระท า (Remedy and Rehabilitation) โดยมเงนทนประเดม 100 ลานบาท เพอดแลผถกกระท าจากกระบวนการคามนษย และปญหาสงคมอน ๆ โดยมการ จดตงคณะกรรมการซงประกอบดวยภาครฐ ภาคเอกชน และองคกรเอกชน โดยเงนทนดงกลาวจะน าไปใชด าเนนการววฒนพลเมอง

6. มการปรบเปลยนทศนคตของคนในสงคมตอผถกกระท า (Stigma) เพอใหผถก กระท าสามารถกลบเขาสสงคมไดอยางปกต

นอกจากนประเทศไทยยงไดออกพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ.2551 ซงเปนกฎหมายส าหรบบงคบใชกบความผดฐานคามนษยขนเปนการเฉพาะ โดยมผลบงคบใชตงแตวนท 5 มถนายน พ.ศ.2551 เปนตนมา

จงท าใหสามารถแกไขปญหาชองวางของกฎหมายทเกยวของกบการคามนษยไดครอบคลม 3 ดาน ไดแก (บนดาล บวแดง และคณะ 2556, น. 45)

1. ขยายความเหยอหรอผเสยหายจากผหญงและเดก เปนบคคลโดยไมจ ากดเพศและอาย 2. ก าหนดนยามค าวาคามนษยไวอยางกวางขวาง โดยเฉพาะรปแบบการแสวงหาประโยชนโดยม

ชอบ ทสอดคลองและครอบคลมกบการกระท าผดทเกดขนจรงในสงคม



3. ก าหนดใหผกระท าการคามนษยเปนขบวนการในลกษณะองคกรอาชญากรรม มความผด แมสมาชกองคกรอาชญากรรรมนนไมไดลงมอกระท าผดเอง ซงนบวาสอดคลองกบสภาวะไรพรมแดนของสงคมในปจจบน

ในกฎหมายดงกลาว ยงมการแตงตงคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการคามนษย เรยกโดยยอวา “คณะกรรมการ ปคม.” ประกอบดวย

1. นายกรฐมนตร เปน ประธานกรรมการ 2. รองนายกรฐมนตร เปน รองประธานกรรมการ 3. รฐมนตรวาการกระทรวงกลาโหม เปน กรรมการ 4. รฐมนตรวาการกระทรวงตางประเทศ เปน กรรมการ 5. รฐมนตรวาการกระทรวงการทองเทยวและกฬา เปน กรรมการ 6. รฐมนตรวาการกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย เปน กรรมการ 7. รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย เปน กรรมการ 8. รฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรม เปน กรรมการ 9. รฐมนตรวาการกระทรวงแรงงาน เปน กรรมการ 10. ผทรงคณวฒจ านวนสคน (ซงนายกรฐมนตรแตงตงจาก

ผเชยวชาญและมประสบการณโดดเดนเปนทประจกษดานการปองกนการปราบปราม การบ าบดฟนฟ และการประสานงานระหวางประเทศเกยวกบการคามนษยไมนอยกวาเจดปดานละหนงคน โดยตองเปนภาคเอกชนไมนอยกวากงหนงเปนกรรมการ)

11. ปลดกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย เปนเลขานการ 12. ขาราชการของกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคง ของมนษยทปลดกระทรวงแตงตงไมเกนสองคน เปนผชวยเลขานการ โดยคณะกรรมการ ดงกลาวมหนาท ดงตอไปน 1. เสนอความเหนตอคณะรฐมนตรในการก าหนดนโยบายเกยวกบการปองกนและปราบปราม

การคามนษย 2. เสนอความเหนตอคณะรฐมนตรเพอใหมการปรบปรงกฎหมาย กฎ ระเบยบ หรอ โครงสราง

ของสวนราชการทเกยวของกบการปองกนและปรายปรามการคามนษย เพอใหการปฏบตตามพระราชบญญตนมประสทธภาพยงขน



115

3. เสนอความเหนตอคณะรฐมนตรเพอก าหนดมาตรการปองกนและปราบปรามการคามนษยในสถานประกอบกจการ โรงงาน และยานพาหนะ และก าหนดใหสถานประกอบกจการ โรงงาน และยานพาหนะ ตองอยภายใตของมาตรการดงกลาว (มาตรา 162/1) แกไขเพมเตม

4. ก าหนดยทธศาสตรและมาตรการในการปองกนและปราบปรามการคามนษย 5. ก าหนดแนวทางและก ากบดแลการด าเนนงานตามพนธกรณระหวางประเทศ ตลอดจนการให

ความรวมมอและประสานงานกบตางประเทศเกยวกบการปองกนและปราบปรามการคามนษย 6. สงการและก ากบดแลใหมการศกษาวจยและจดท าขอมลแบบบรณาการ เพอประโยชนในการ

ปองกนและปราบปรามการคามนษย 7. วางระเบยบเกยวกบการจดทะเบยนองคกรเอกชนทมวตถประสงคดานการปองกนและ

ปราบปรามการคามนษย ตลอดจนหลกเกณฑในการชวยเหลอการด าเนนกจกรรมขององคกรดงกลาว 8. วางระเบยบโดยความเหนชอบของกระทรวงการคลงเกยวกบการรบเงน การจายเงน การเกบ

รกษาเงน การจดหาผลประโยชน และการจดการกองทน 9. วางระเบยบเกยวกบการรายงานสถานะการเงนและการจดการกองทนเพอปฏบตตาม

พระราชบญญตน 10. สงการและก ากบดแลการด าเนนงานของคณะกรรมการ ปกค.(คณะกรรมการประสานและ

ก ากบการด าเนนงานปองกนและปราบปรามการคามนษย) 11. ด าเนนการตามทคณะรฐมนตรมอบหมาย นอกจากมาตรการและแนวทางปองกนการคามนษยทประเทศไทยไดตระหนก โดยแสดงออกจาก

มาตรการดงกลาวขางตนแลว ประเทศไทยยงไดรบค าแนะน าจากทางการสหรฐฯ ในการปฏบตเพอสงเสรมการปราบปรามการคามนษยอกดวย ซงสอดคลองกบมาตรฐานทก าหนดในพธสารวาดวยการปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษย โดยเฉพาะสตรและเดก (Protocol to Prevent, Suppress and Punish Trafficking in Persons, Especially Women and Children) ซ ง เ ป น เ อกส า รแนบอ นสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดต งในลกษณะองคกร (United Nations Convention against Transnational Organized Crime หรอ "Palermo Protocol") ดงน(www.thai.bangkok. usembassy.gov. สบคนเมอ 6 กรกฎาคม 2558)

1. ไทยควรด าเนนการอยางถถวนและทนทในดานการสอบสวนรายงานทระบวาเจาหนาทรฐมสวนสมรรวมคดในการคามนษยและเพมความพยายามในการด าเนนคดและพพากษาลงโทษเจาหนาทฉอฉลในคดทเกยวของกบการคามนษย โดยเฉพาะในสวนของกรมสอบสวนคดพเศษและส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต รวมทงส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตในภาครฐ



2. ไทยควรเพมความพยายามในการด าเนนคดและพพากษาลงโทษผกระท าความผดฐานคามนษย รวมทงผทท าใหเหยอตองถกบงคบใชแรงงานในภาคธรกจการคาและการสงออกของไทย

3. ไทยควรพฒนาและด าเนนงานขนตอนพสจนอตลกษณเหยอการคามนษยโดยใหความส าคญสงกบสทธและความปลอดภยของแรงงานทเสยงตกเปนเหยอการคามนษย

4. ไทยควรเพมความพยายามพสจนอตลกษณเหยอการคามนษยทอยในกลมประชากรเสยงโดยเฉพาะแรงงานตางดาว ผถกเนรเทศและผอพยพ

5. ไทยควรเรงการสอบสวนคดอาญากรณทการสอบสวนการใชแรงงานบงชวามการบงคบใชแรงงาน ซงรวมถงการทนายจางหรอนายหนาจดหาแรงงานบงคบหนอยางมนยส าคญ หนวงเหนยวการจายคาจางและยดเอกสารเดนทาง

6. ไทยควรยตการด าเนนคดอาญาขอหาหมนประมาทตอนกวจยหรอผสอขาวทรายงานเรองการคามนษยไทยควรตระหนกถงบทบาททส าคญขององคการนอกภาครฐและองคการแรงงานในดานการเปดเผยขอมลเกยวกบลกษณะและขอบเขตของการคามนษยในไทย ตลอดจนพยายามสรางสภาพแวดลอมทเออใหประชาสงคมมสวนรวมในทกแงมมของการเขาใจและตอตานการคามนษย

7. ไทยควรอนญาตใหเหยอการคามนษยทกคนทมใชเยาวชนซงรวมถงเหยอการคามนษยเพอการคาประเวณใหเดนทาง ท างานและพ านกนอกเขตทพกพงไดตามพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษยของไทย

8. ไทยควรเพมบรการลามในหนวยงานรฐทมหนาทคมครองแรงงานอพยพตางชาต 9. ไทยควรเพมแรงจงใจใหเหยอคามนษยรวมมอกบฝายบงคบใชกฎหมายในการสอบสวนและ

ด าเนนคดทเกยวกบการคามนษย 10. ไทยควรพจารณาจดตงแผนกศาลทดแลเรองนโดยเฉพาะ หรอก าหนดมาตรการอนทจะเรง

กระบวนการด าเนนคดการคามนษย 11. ไทยควรจดใหมบรการเฉพาะทางส าหรบเดกทเปนเหยอการคามนษยเพอการคาประเวณและ

ด าเนนการทเหมาะสมเพอใหคดของเดกเหลานนด าเนนการอยางรวดเรว 12. ไทยควรก าหนดกระบวนการทางศาลทใหความส าคญแกการคมครองพยาน 13. ไทยควรจ ากดการใหประกนตวผตองหากระท าผดดานการคามนษยเพอปองกนการหลบหน 14. ไทยควรบงคบใชกฎหมายทคมครองเจาหนาทจากการถกฟองกลบในการด า เนนการเกยวกบ

คดการคามนษย 15. ส าหรบการสมภาษณเพอคดกรองผอพยพนน ไทยควรใหนกสงคมสงเคราะหหรอองคกรท

ใหบรการความชวยเหลอแกเหยอการคามนษยเขามามสวนรวมดวยและการสมภาษณตองด าเนนในสถานททปลอดภยและมความเปนสวนตว



117

16. ไทยควรด า เนนการและอนมตการสมครขอสถานภาพทถกตองตามกฎหมายท งในระดบประเทศภมภาคและจงหวดอยางรวดเรว

17. ไทยควรเสนอทางเลอกทถกกฎหมายทางอนใหเหยอคามนษยนอกเหนอจากการถกสงกลบประเทศตนทางซงจะท าใหคนเหลานตองเผชญกบการถกแกแคนหรอเผชญกบชวตทยากล าบาก

18. ไทยควรเพมความพยายามในการยดทรพยผกระท าผดและด าเนนเพอประกนวาเงนทไดยดมานนน าไปใชเพอประโยชนของเหยอโดยตรง

19. ไทยควรเพมการรณรงคสงเสรมความตะหนกรเกยวกบการปองกนและปราบปรามการคามนษยแกนายจางและผใชบรการธรกจทางเพศ ซงรวมถง นกทองเทยวทมความสนใจดานประเวณ

20. ไทยควรพยายามลดอปสงคส าหรบแรงงานทถกแสวงประโยชน 21. หากไทยยงไมไดด าเนนการ ไทยควรด าเนนมาตรการทจะประกนวา เจาหนาทไทยทสงไป

ราชการตางประเทศในฐานะเจาหนาททางการทตจะไมใชแรงงานตามบานหรอแรงงานในรปแบบใดๆ ทเกยวของกบการคามนษย มาตรการเหลานไดแก การอบรม การประกาศแนวทางปฏบต การเพมความตระหนกร หรอกฎระเบยบทมวตถประสงคเพอประกนวาเจาหนาททางการทตจะไมกระท าการใดทเกยวของกบการคามนษย จากขอเสนอแนะตางๆ ดงกลาว สงผลใหรฐบาลไทยไดประกาศเจตนารมณทจะด าเนนการบงคบใชกฎหมายในการปราบปรามการคามนษย อกทงมการตราพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย (ฉบบท 2) พ.ศ. 2558 เพอด าเนนการแกไข ปราบปรามการคามนษยอยางจรงจง

บทสรป การคามนษยนบวาเปนปญหา ททวโลกใหความสนใจเพราะถอเปนอาชญากรรมขามชาต และเปนปญหาทมความซบซอน เชอมโยงหลายมต ยากตอการแกไข และทส าคญ สงผลกระทบตอประเทศไทย โดยตรง ดงนน ประเทศไทย และคนไทย จงควรตระหนกและมสวนรวมในการแกไขปญหาดงกลาว โดยปฏบตตามขอเสนอแนะขององคกรระหวางประเทศและประเทศมหาอ านาจ โดยเฉพาะในระดบบคคล (เพราะมคนไทยจ านวนหนงเขาไปเกยวของกบกระบวนการคามนษย) ทงนมใชเพอเปนการเอาใจประเทศมหาอ านาจ หรอหวงเพยงผลประโยชนในเวทโลก แตเปนการแสดงใหเหนถงความตระหนกและสามญส านกของคนไทยและประเทศไทย ทไมเหนดวยกบการคามนษย ซงเปนการกระท าทละเมดสทธความเปนมนษย ผดกฎหมาย และผดศลธรรม



บรรณานกรม

คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต. (2555). ศพทสทธมนษยชน. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต.

จรยวรรณ พทธานรกษ และคณะ (2550) “การคามนษย” พนจในแนวสตรนยม ในพนทของอนเตอรเนต กระบวนการทางกฎหมายและหนวยงานภาค รฐ . ศนยสตร ศกษา คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

โชตกา ชมม. (2558). ผลกระทบสหรฐฯ ลดอนดบไทยสระดบต าสดการคามนษย 2014. สบคน 2 กรกฎาคม 2558, จาก www.scbeic.com

ไทยรฐออนไลน. (2558). จ าแนกประเภทการคามนษย. สบคน 6 กรกฎาคม 2558, จาก www.thairath.co.th บนดาล บวแดง และคณะ. (2556). การคามนษยในโลกไรพรมแดน . คณะกรรมการวจยแหงชาตและ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยนเรศวร สถานฑตสหรฐอเมรกา. (2557). รายงานสถานการณการคามนษยประจ าป พ.ศ.2557. สบคน 6 กรกฎาคม

2558, จาก http://www. thai.bangkok.usembassy.gov/ ส านกเลขาธการนายกรฐมนตร. (2558). วารสารไทยคฟา. เลมท 22. กรงเทพฯ: ส านกโฆษก ส านกเลขาธการ

นายกรฐมนตร. แสงจนทร มานอย. (2557). การด าเนนงานของประเทศไทยในการตอตานการคามนษย . ส านกวชาการ

ส านกงานเลขาธการวฒสภา. องคการแรงงานระหวางประเทศ. (2558). มาตรฐานแรงงานระหวางประเทศวา ดวยสทธแรงงานขามชาต

(พมพครงท 1). กรงเทพฯ. อ านาจ เนตยสภา. (2552). แนวคดและทฤษฏเกยวกบการคามนษย วารสารวชาการนตศาสตร. มหาวทยาลย

ทกษณ Trafficking in Person Report (2014) Department of State. United State of America. Trafficking in Person Report (2015) Department of State. United State of America.

Documents

106 ปีที่ 5 ฉบับที่ 2 กรกฎาคม ......ป ท 5 ฉบ บท 2 กรกฎาคม – ธ นวาคม 2558 การค ามน ษย