8
Ch¬ng 33 HîP CHÊT DÞ VßNG 5 C¹NH NHIÒU DÞ Tè Môc tiªu 1. Nªu ®îc c¸ch ph©n lo¹i vμ ®äc ®îc tªn dÞ vßng 5 c¹nh nhiÒu dÞ tè. 2. Nªu ®îc mét sè øng dông cña dÞ vßng 5 c¹nh nhiÒu dÞ tè trong ngμnh Dîc. Ph©n lo¹i. C¸c dÞ vßng 5 c¹nh nhiÒu dÞ tè thêng gÆp DÞ vßng th¬m 2 dÞ tè kh¸c nhau vμ gièng nhau: 3 1 1 2 N N H N N H 1,3-Diazol 1,2-Diazol 3 2 1 1 N S N S 1,3-Thiazol 1,2-Thiazol 1 N O N O 1,3-oxazol 1,2-oxazol 1 2 3 DÞ vßng 3 vμ 4 dÞ tè kh¸c nhau vμ gièng nhau: 2 1 N N O 2 5 1,2,5-Oxadiazol 1,2,3-Oxadiazol N N O 1 2 3 1,2,5-Thiadiazol N N S 1 5 1,2,3-Triazol N N N H 2 1 5 4 1,2,4-Triazol N N N H 1 2 Tetrazol N N N N H 1. Nhãm oxazol 1.1. Tæng hîp nh©n oxazol Cã nhiÒu ph¬ng ph¸p tæng hîp nh©n oxazol 1.1.1. Ngng tô α-bromoceton víi amid 4-Phenyl-1,3-oxazol Formamid Bromoacetophenon + C C 6 H 5 OH CH Br HN CH HO C C 6 H 5 O CH 2 Br N O C 6 H 5 120

[123doc.vn] Hop Chat Di Vong 5 Canh Nhieu Di To

Embed Size (px)

DESCRIPTION

tài liệu hợp chất dị vòng

Citation preview

  • Chng 33

    HP CHT D VNG 5 CNH NHIU D T

    Mc tiu

    1. Nu c cch phn loi v c c tn d vng 5 cnh nhiu d t. 2. Nu c mt s ng dng ca d vng 5 cnh nhiu d t trong ngnh Dc.

    Phn loi. Cc d vng 5 cnh nhiu d t thng gp

    D vng thm 2 d t khc nhau v ging nhau: 3

    112

    N

    NH

    NNH

    1,3-Diazol1,2-Diazol

    3

    211

    N

    SN

    S

    1,3-Thiazol1,2-Thiazol1

    N

    ON

    O

    1,3-oxazol1,2-oxazol

    12

    3

    D vng 3 v 4 d t khc nhau v ging nhau:

    21

    N NO 2

    5

    1,2,5-Oxadiazol 1,2,3-Oxadiazol

    NN

    O1

    2

    3

    1,2,5-Thiadiazol

    N NS1

    5

    1,2,3-Triazol

    N NNH

    21

    5

    4

    1,2,4-Triazol

    NN

    NH

    12

    Tetrazol

    NNN

    NH

    1. Nhm oxazol

    1.1. Tng hp nhn oxazol

    C nhiu phng php tng hp nhn oxazol

    1.1.1. Ngng t -bromoceton vi amid

    4-Phenyl-1,3-oxazolFormamidBromoacetophenon

    +CC6H5 OH

    CH Br

    HN

    CHHO

    CC6H5 O

    CH2 Br

    N

    O

    C6H5

    120

  • 1.1.2. Ngng t hp cht nitrilmandelic vi aldehyd thm

    Nitrilmandelic

    CHO

    C6H5CH

    C N

    H5C6OH

    +

    Aldehyd benzoic 2,5-Diphenyl-1,3-oxazol

    N

    OC6H5H5C6

    Tnh thm ca oxazol thp hn thiazol. Oxazol th hin tnh cht ca mt dien lin hp c phn ng cng Diels -Alder.

    +

    N

    CN

    NO

    CN

    CH2 CH CNN

    O

    Et3N , 180oC

    ng dng phn ng ny tng hp cc dn cht ca pyridin.

    V du: Vitamin B6 c cha d vng pyridin c tng hp nh sau:

    Pyridoxol (Vitamin B6)

    + LiAlH 4

    N

    CH2OHHOCH2 OH

    Me N

    COOEtEtOOC OH

    Me HNO

    COOEtEtOOC OEt

    Me

    +

    + H+

    C CCOOEtEtOOC

    H H 110oC

    N

    OEtO

    Me

    +NO

    COOEtEtOOC OEt

    Me

    Mt vi hp cht cha vng oxazol nh 2,5-diaryloxazol c tnh hunh quang c s dng nh mt tc nhn pht quang. 5 (4H)-oxazolon cn gi l azalacton nh l mt anhydrid ca N-acylaminoacid.

    Azalacton

    CN

    OR'

    R

    O

    N

    OArAr'

    2,5-Diaryl-1,3-oxazol

    1.2. Benzoxazol

    Benzoxazol c iu ch bng cch un o-aminophenol vi acid carboxylic hoc anhydrid acid 160C.

    NH2

    OH

    N

    O

    + HCOOH

    - H2O- H2O ,

    NH

    OH

    CHO-H+

    121

  • 2. Nhm thiazol

    2.1. Tng hp nhn thiazol

    2.1.1. Cho cloracetaldehyd tc dng vi thioformamid

    3

    1

    N

    S- HCl- H2O ,+H2N

    CHS

    1,3-Thiazol

    HC OCH2 Cl

    2.1.2. Cho cloracetaldehyd tc dng vi thioure to 2-amino-1,3-thiazol

    1

    N

    S NH2- HCl- H2O ,+

    CH2

    HC O

    Cl

    H2N

    CS NH2

    2-Amino -1,3-Thiazol

    3

    Thioure Cloacetaldehyd

    Thiazol l cht lng khng mu c ts = 117C. 2-Aminothiazol l tinh th khng mu c t nc = 90C. Sulfathiazol l mt loi sulfamid c vng thiazol.

    N

    SNH SO2 NH2

    Nhn thiazol c trong hp cht t nhin nh penicillin, vitamin B1 (thiamin), khng sinh bleomycin l phc hp c cu trc aminoglycosid cha vng thiazol. Mt s hp cht tng hp vng -lactam, vng 2-aminothiazol c tc dng tr liu nh cefotaxim.

    +N

    S

    Me

    HOCH2CH2

    NH2

    MeH

    N

    N+ 2 Cl-

    Vitamin B1 ( thiamin)

    N

    SH2N

    C NNOMe H

    ON

    S

    CH2OACOOHCefotaxim

    2.2. Penicillin

    Trong phn t cc penicillin thng c vng thiazol ngng t vi vng -lactam. Ph thuc vo gc R ta c cc penicillin khc nhau.

    122

  • R

    C6H5CH2-

    C6H5-O-CH2-

    C6H5-CH=CH-CH2-

    CH3CH2-CH2-CH2-CH2-

    Tn

    Penicillin G

    Penicillin V

    Penicillin F

    Penicillin K Vong Lactam

    Vong Thiazol

    Penicillin

    N

    S

    C=O

    NHCORH3C

    H3C

    HOOC

    2.3. Benzothiazol

    + CHO

    HONH2

    SH

    N

    S

    Benzothiazol c tnh base yu. Tc dng vi alkylhalogenid to mui amoni bc 4

    I-N

    S+ CH3I

    Benzothiazol

    +N

    S

    CH3 I-

    2-Methylbenzothiazol

    N

    S CH3+ CH3I

    +N

    S

    CH3

    CH3

    Trong mi trng kim mui b mt mt phn t HI v chuyn v theo phn ng:

    N

    SCH3

    C s chuyn v nhm methyl

    toc - HI

    NaOHN

    S

    CH3

    HI-+

    NC

    SCH2

    CH3toc

    - HI

    NaOHN

    S

    CH3

    CH3

    I-+

    Mui 3-alkyl-2-methylbenzothiazol d tham gia phn ng kiu aldol ha.

    2-Mercaptobenzothiazol uc s dng lm cht tng nhanh qu trnh lu ha trong cng nghip ch bin cao su.

    2-Mercaptobenzothiazol 2-Aminothiophenol

    NH2

    SH+ CS2

    - H2O

    NC

    SSH

    123

  • 3. Nhm Imidazol: 1,3-Diazol

    Imidazol l mt d vng phng c nng lng cng hng cao hn mt t so vi pyrrol.

    3

    21

    N

    NH

    3

    21

    N

    NH

    ..

    Vng imidazol c vai tr quan trng v n c trong thnh phn ca acid amin cn thit l histidin. Sn phm decarboxyl ha histidin l histamin.

    N

    NH

    CHHOOC

    H2N

    N

    NH

    CHH

    H2N

    Histidin Histamin

    Thnh phn histidin l trung tm hot ng ca ribonuclease v ca mt s enzym (men). Chc nng ca imidazol trong cc enzym ng vai tr xc tc trao i proton.

    H thng imidazol c tc dng nh mt base hoc mt acid. Imidazol t do l mt base "cng" (pKa = 7.0) v n cng tc dng nh mt acid "mm" (pKa= 14,5). Cation v anion ca n l nhng cu trc i xng khng n nh. C th minh ha cc cu trc nh sau:

    N

    NH

    N

    NH

    HN

    NH

    HN

    N

    N

    N -

    - +

    +- H+

    + H+

    - H++ H+

    pKa = 14,5 pKa = 7,0 Dung dch sinh l c pH khong 7, 4 nng ca cc n v imidazol t

    do cng nh imidazol proton ha c gi tr gn nhau, do trung tm ny ca enzym tc dng nh mt base th trung tm kia tc dng nh mt acid.

    3.1. Tng hp nhn imidazol

    3.1.1. un nng glyoxal vi amoniac v aldehyd

    - 3H2O++ O = CH2NH3

    NH3 N

    NH

    C OH

    C OH

    3.1.2. C th thay th glyoxal bng hp cht dicarbonyl khc

    6

    O = CH-C H5

    Benzaldehyd 2,4,5-TriphenylimidazolBenzil

    C OC6H5C OC6H5

    N

    NH

    H5C6

    H5C6 H5C6

    NH3NH3

    + +- 3H2O

    124

  • 3.1.3. Cho -aminonitril tc dng vi aldehyd thm

    N

    NH

    H5C6 H5C6CH C6H5OCH

    C

    NH5C6H

    H

    N

    + + H2O

    Aminonitril Benzaldehyd 2,5-Diphenylimidazol

    3.2. Tnh cht

    Bng 33.1: Nhit nng chy v nhit si ca mt vi hp cht azol

    Pyrol Imidazol 1,3,4-Triazol Tetrazol

    ts 130 256 260 Thng hoa tnc Cht lng 90 121 156

    Imidazol c nhit si cao l do gia cc phn t imidazol c lin kt hydro:

    NNH NNH NNH: : : : ::. . . . . .2,0 A

    Mt s dc phm c vng imidazol nh 2-nitroimidazol (azomycin), metronidazol, bifonazol, clotrimazol.

    2-Nitroimidazol

    N

    NH

    NO2

    N

    NCH2CH2OH

    O2N CH3

    N

    N

    PhPh

    N

    N

    Cl

    Ph

    Ph

    Metronidazol Bifonazol Clotrimazol

    3.3. Benzimidazol

    N

    NH

    Tng hp nhn benzimidazol:

    Ngng t o -phenylendiamin vi formaldehyd NH2

    NH2

    N

    NH

    C HHO

    O+

    125

  • Ngng t o-phenylendiamin vi ester phenylcyanat

    + NH2

    NH2

    N

    NH

    NH2C6H5O C N + C6H5OH

    4. Pyrazol: 1,2-Diazol

    21N

    NH

    4.1. Tng hp nhn pyrazol

    Ngng t hydrazin, alkyl hoc arylhydrazin vi hp cht 1,3-dicarbonyl

    NNR

    R

    RNH2NR

    H

    C

    CR

    RO

    O ++ 2H2O

    Cng hp diazoalkan hoc diazoceton vi alkyn

    NN

    RR

    R

    H NN

    RR

    R

    H

    R C C R

    R CH N NR CH N N :..

    +

    ....:

    ++

    4.2. Tnh cht

    Pyrazol to lin kt hydro gia 2 phn t vi nhau. Pyrazol to mui vi kim loi.

    Pyrazol l mt base yu v c kh nng to ta picrat.

    Pyrazol c kh nng phn ng km hn pyrrol. Kh b kh v oxy ho. Metylpyrazol b oxy ha to acid pyrazolcarboxylic.

    Pyrazol tham gia phn ng halogen ho, nitro ha v sulfon ha. S th i in t xy ra v tr 4.

    4-Aminopyrazol c th diazo ha.

    Vng pyrazol c hin tng h bin. V d: 3-metylpyrazol v 5-metylpyrazol l 2 ng phn h bin.

    126

  • V vy t 3-metylpyrazol c th metyl ha v thu c hn hp gm 1, 3 v 1,5-dimetylpyrazol.

    1,3-Dimethylpyrazol

    5

    4 3

    2

    4 54

    3

    211

    54

    3 1

    2

    5

    3

    21

    3- Methylpyrazol 1,5-Di methylpyrazol5- Methylpyrazol

    NN

    CH3

    CH3

    NN

    CH3

    H

    NN

    CH3

    CH3

    NN

    H

    CH3

    Khung pyrazol c chc ceton v tr 5 gi l 5-pyrazolon. 5-Pyrazolon l khung c bn ca cc thuc h nhit nh antipyrin v pyramidon.

    5

    4 3

    21

    4 4

    5

    3

    215

    3

    21

    PyramidonAntipyrin

    1-Phenyl-2,3-dimethyl-4-dimethylamino-5-Pyrazolon1-Phenyl-2,3-dimethyl-5-Pyrazolon

    5-Pyrazolon

    C NN

    O

    CH3CH3

    C6H5

    (CH3)2N

    C NN

    O

    CH3CH3

    C6H5

    C NNH

    O

    Khung pyrazolon c dng h bin.

    Dang Metylenic

    C NN

    CH3

    C6H5

    OH

    H1

    C NN

    CH3

    C6H5

    O H

    Dng Imin

    1 C NN

    CH3

    C6H5

    HO

    Dng Phenolic

    1

    127