Upload
vanbanqn
View
6
Download
2
Embed Size (px)
DESCRIPTION
tài liệu hợp chất dị vòng
Citation preview
Chng 33
HP CHT D VNG 5 CNH NHIU D T
Mc tiu
1. Nu c cch phn loi v c c tn d vng 5 cnh nhiu d t. 2. Nu c mt s ng dng ca d vng 5 cnh nhiu d t trong ngnh Dc.
Phn loi. Cc d vng 5 cnh nhiu d t thng gp
D vng thm 2 d t khc nhau v ging nhau: 3
112
N
NH
NNH
1,3-Diazol1,2-Diazol
3
211
N
SN
S
1,3-Thiazol1,2-Thiazol1
N
ON
O
1,3-oxazol1,2-oxazol
12
3
D vng 3 v 4 d t khc nhau v ging nhau:
21
N NO 2
5
1,2,5-Oxadiazol 1,2,3-Oxadiazol
NN
O1
2
3
1,2,5-Thiadiazol
N NS1
5
1,2,3-Triazol
N NNH
21
5
4
1,2,4-Triazol
NN
NH
12
Tetrazol
NNN
NH
1. Nhm oxazol
1.1. Tng hp nhn oxazol
C nhiu phng php tng hp nhn oxazol
1.1.1. Ngng t -bromoceton vi amid
4-Phenyl-1,3-oxazolFormamidBromoacetophenon
+CC6H5 OH
CH Br
HN
CHHO
CC6H5 O
CH2 Br
N
O
C6H5
120
1.1.2. Ngng t hp cht nitrilmandelic vi aldehyd thm
Nitrilmandelic
CHO
C6H5CH
C N
H5C6OH
+
Aldehyd benzoic 2,5-Diphenyl-1,3-oxazol
N
OC6H5H5C6
Tnh thm ca oxazol thp hn thiazol. Oxazol th hin tnh cht ca mt dien lin hp c phn ng cng Diels -Alder.
+
N
CN
NO
CN
CH2 CH CNN
O
Et3N , 180oC
ng dng phn ng ny tng hp cc dn cht ca pyridin.
V du: Vitamin B6 c cha d vng pyridin c tng hp nh sau:
Pyridoxol (Vitamin B6)
+ LiAlH 4
N
CH2OHHOCH2 OH
Me N
COOEtEtOOC OH
Me HNO
COOEtEtOOC OEt
Me
+
+ H+
C CCOOEtEtOOC
H H 110oC
N
OEtO
Me
+NO
COOEtEtOOC OEt
Me
Mt vi hp cht cha vng oxazol nh 2,5-diaryloxazol c tnh hunh quang c s dng nh mt tc nhn pht quang. 5 (4H)-oxazolon cn gi l azalacton nh l mt anhydrid ca N-acylaminoacid.
Azalacton
CN
OR'
R
O
N
OArAr'
2,5-Diaryl-1,3-oxazol
1.2. Benzoxazol
Benzoxazol c iu ch bng cch un o-aminophenol vi acid carboxylic hoc anhydrid acid 160C.
NH2
OH
N
O
+ HCOOH
- H2O- H2O ,
NH
OH
CHO-H+
121
2. Nhm thiazol
2.1. Tng hp nhn thiazol
2.1.1. Cho cloracetaldehyd tc dng vi thioformamid
3
1
N
S- HCl- H2O ,+H2N
CHS
1,3-Thiazol
HC OCH2 Cl
2.1.2. Cho cloracetaldehyd tc dng vi thioure to 2-amino-1,3-thiazol
1
N
S NH2- HCl- H2O ,+
CH2
HC O
Cl
H2N
CS NH2
2-Amino -1,3-Thiazol
3
Thioure Cloacetaldehyd
Thiazol l cht lng khng mu c ts = 117C. 2-Aminothiazol l tinh th khng mu c t nc = 90C. Sulfathiazol l mt loi sulfamid c vng thiazol.
N
SNH SO2 NH2
Nhn thiazol c trong hp cht t nhin nh penicillin, vitamin B1 (thiamin), khng sinh bleomycin l phc hp c cu trc aminoglycosid cha vng thiazol. Mt s hp cht tng hp vng -lactam, vng 2-aminothiazol c tc dng tr liu nh cefotaxim.
+N
S
Me
HOCH2CH2
NH2
MeH
N
N+ 2 Cl-
Vitamin B1 ( thiamin)
N
SH2N
C NNOMe H
ON
S
CH2OACOOHCefotaxim
2.2. Penicillin
Trong phn t cc penicillin thng c vng thiazol ngng t vi vng -lactam. Ph thuc vo gc R ta c cc penicillin khc nhau.
122
R
C6H5CH2-
C6H5-O-CH2-
C6H5-CH=CH-CH2-
CH3CH2-CH2-CH2-CH2-
Tn
Penicillin G
Penicillin V
Penicillin F
Penicillin K Vong Lactam
Vong Thiazol
Penicillin
N
S
C=O
NHCORH3C
H3C
HOOC
2.3. Benzothiazol
+ CHO
HONH2
SH
N
S
Benzothiazol c tnh base yu. Tc dng vi alkylhalogenid to mui amoni bc 4
I-N
S+ CH3I
Benzothiazol
+N
S
CH3 I-
2-Methylbenzothiazol
N
S CH3+ CH3I
+N
S
CH3
CH3
Trong mi trng kim mui b mt mt phn t HI v chuyn v theo phn ng:
N
SCH3
C s chuyn v nhm methyl
toc - HI
NaOHN
S
CH3
HI-+
NC
SCH2
CH3toc
- HI
NaOHN
S
CH3
CH3
I-+
Mui 3-alkyl-2-methylbenzothiazol d tham gia phn ng kiu aldol ha.
2-Mercaptobenzothiazol uc s dng lm cht tng nhanh qu trnh lu ha trong cng nghip ch bin cao su.
2-Mercaptobenzothiazol 2-Aminothiophenol
NH2
SH+ CS2
- H2O
NC
SSH
123
3. Nhm Imidazol: 1,3-Diazol
Imidazol l mt d vng phng c nng lng cng hng cao hn mt t so vi pyrrol.
3
21
N
NH
3
21
N
NH
..
Vng imidazol c vai tr quan trng v n c trong thnh phn ca acid amin cn thit l histidin. Sn phm decarboxyl ha histidin l histamin.
N
NH
CHHOOC
H2N
N
NH
CHH
H2N
Histidin Histamin
Thnh phn histidin l trung tm hot ng ca ribonuclease v ca mt s enzym (men). Chc nng ca imidazol trong cc enzym ng vai tr xc tc trao i proton.
H thng imidazol c tc dng nh mt base hoc mt acid. Imidazol t do l mt base "cng" (pKa = 7.0) v n cng tc dng nh mt acid "mm" (pKa= 14,5). Cation v anion ca n l nhng cu trc i xng khng n nh. C th minh ha cc cu trc nh sau:
N
NH
N
NH
HN
NH
HN
N
N
N -
- +
+- H+
+ H+
- H++ H+
pKa = 14,5 pKa = 7,0 Dung dch sinh l c pH khong 7, 4 nng ca cc n v imidazol t
do cng nh imidazol proton ha c gi tr gn nhau, do trung tm ny ca enzym tc dng nh mt base th trung tm kia tc dng nh mt acid.
3.1. Tng hp nhn imidazol
3.1.1. un nng glyoxal vi amoniac v aldehyd
- 3H2O++ O = CH2NH3
NH3 N
NH
C OH
C OH
3.1.2. C th thay th glyoxal bng hp cht dicarbonyl khc
6
O = CH-C H5
Benzaldehyd 2,4,5-TriphenylimidazolBenzil
C OC6H5C OC6H5
N
NH
H5C6
H5C6 H5C6
NH3NH3
+ +- 3H2O
124
3.1.3. Cho -aminonitril tc dng vi aldehyd thm
N
NH
H5C6 H5C6CH C6H5OCH
C
NH5C6H
H
N
+ + H2O
Aminonitril Benzaldehyd 2,5-Diphenylimidazol
3.2. Tnh cht
Bng 33.1: Nhit nng chy v nhit si ca mt vi hp cht azol
Pyrol Imidazol 1,3,4-Triazol Tetrazol
ts 130 256 260 Thng hoa tnc Cht lng 90 121 156
Imidazol c nhit si cao l do gia cc phn t imidazol c lin kt hydro:
NNH NNH NNH: : : : ::. . . . . .2,0 A
Mt s dc phm c vng imidazol nh 2-nitroimidazol (azomycin), metronidazol, bifonazol, clotrimazol.
2-Nitroimidazol
N
NH
NO2
N
NCH2CH2OH
O2N CH3
N
N
PhPh
N
N
Cl
Ph
Ph
Metronidazol Bifonazol Clotrimazol
3.3. Benzimidazol
N
NH
Tng hp nhn benzimidazol:
Ngng t o -phenylendiamin vi formaldehyd NH2
NH2
N
NH
C HHO
O+
125
Ngng t o-phenylendiamin vi ester phenylcyanat
+ NH2
NH2
N
NH
NH2C6H5O C N + C6H5OH
4. Pyrazol: 1,2-Diazol
21N
NH
4.1. Tng hp nhn pyrazol
Ngng t hydrazin, alkyl hoc arylhydrazin vi hp cht 1,3-dicarbonyl
NNR
R
RNH2NR
H
C
CR
RO
O ++ 2H2O
Cng hp diazoalkan hoc diazoceton vi alkyn
NN
RR
R
H NN
RR
R
H
R C C R
R CH N NR CH N N :..
+
....:
++
4.2. Tnh cht
Pyrazol to lin kt hydro gia 2 phn t vi nhau. Pyrazol to mui vi kim loi.
Pyrazol l mt base yu v c kh nng to ta picrat.
Pyrazol c kh nng phn ng km hn pyrrol. Kh b kh v oxy ho. Metylpyrazol b oxy ha to acid pyrazolcarboxylic.
Pyrazol tham gia phn ng halogen ho, nitro ha v sulfon ha. S th i in t xy ra v tr 4.
4-Aminopyrazol c th diazo ha.
Vng pyrazol c hin tng h bin. V d: 3-metylpyrazol v 5-metylpyrazol l 2 ng phn h bin.
126
V vy t 3-metylpyrazol c th metyl ha v thu c hn hp gm 1, 3 v 1,5-dimetylpyrazol.
1,3-Dimethylpyrazol
5
4 3
2
4 54
3
211
54
3 1
2
5
3
21
3- Methylpyrazol 1,5-Di methylpyrazol5- Methylpyrazol
NN
CH3
CH3
NN
CH3
H
NN
CH3
CH3
NN
H
CH3
Khung pyrazol c chc ceton v tr 5 gi l 5-pyrazolon. 5-Pyrazolon l khung c bn ca cc thuc h nhit nh antipyrin v pyramidon.
5
4 3
21
4 4
5
3
215
3
21
PyramidonAntipyrin
1-Phenyl-2,3-dimethyl-4-dimethylamino-5-Pyrazolon1-Phenyl-2,3-dimethyl-5-Pyrazolon
5-Pyrazolon
C NN
O
CH3CH3
C6H5
(CH3)2N
C NN
O
CH3CH3
C6H5
C NNH
O
Khung pyrazolon c dng h bin.
Dang Metylenic
C NN
CH3
C6H5
OH
H1
C NN
CH3
C6H5
O H
Dng Imin
1 C NN
CH3
C6H5
HO
Dng Phenolic
1
127