Pozycja: 012

Kategoria: Film kryminalny

Rok produkcji (premiery): 1915 (film niemy z napisami)

WAMPIRY

tytu oryginau: Les Vampires

reyseria: Louis Feuillade

scenariusz: Louis Feuillade

na podstawie fragmentw opowiada detektywistycznych drukowanych w Le Matin.

W filmie wystpuj: Eduoard Mathe (Phillipe Guerande), Musidora (Irma Vep), Jean Ayme (Wampir), Stacia Napierkowska

(Marfa Koutiloff), Marcel Levesque (Oscar Mazamette), Fernand Herrmann (Brichonet/Juan Jose Moreno), Delphine Renot

(matka Phillipea), Laurent Morleas(oficer), Gaston Michel (lokaj), Louis Leubas (Szatan), Renee Carl (Andaluzyjka), Louise

Lagrange, Rene Poyen,, Jacques Feyder, Edmond Breon i inni.

Ogarnity wojn Pary terroryzuje grupa przestpcza o nazwie Wampiry. Wszechwadno gangu sprawia, e

ludzie boj si wyj na ulic. Czonkowie zbrodniczej organizacji, ktrej przewodzi Wielki Wampir s nie tylko

zuchwali lecz czuj si rwnie bezkarni wobec bezsilnoci policji. Gdy fala zbrodni, przestpstw, mordw, wama i

porwa nasila si, beznadziejn wydawaoby si walk z nimi podejmuje ambitny lecz i troch gapowaty dziennikarz

Phillipe Guerande (Eduoard Mathe). Dociera nawet do przywdcy gangu i zdemaskowany przez niego o mao co nie

przypaca swej odwagi mierci. Z opresji wybawia go nawrcony gangster Oscar (Marcel Levesque). Walka z

gangiem jest trudna, gdy przestpcom pomaga tajemnicza Irma Vep, kobieta o niezwykej urodzie, sprycie,

przebiegoci lecz za, przewrotna i bezwzgldna. Ona jedna potrafi wymkn si obawie, uwodzi lecz i wodzi za nos.

A przy tym doskonale wspina si po cianach i skacze z dachu na dach niczym kot. Uywa zreszt czarnego obcisego

kostiumu, ktry znakomicie podkrela jej odwag i niezwyk urod. W roli tej wystpia francuska tancerka,

akrobatka i aktorka Musidora (wac. nazwisko Jeanne Roques). Musidora wszystkie sceny (cznie z przejedajcym

nad ni pocigiem cigncym 50 wagonw) wykonywaa osobicie bez udziau kaskaderw. Cudowne, pikne oczy i

znakomita figura ubrana w obcisy uwydatniajcy pontne ksztaty kostium znakomicie harmonizoway z jej

niezwyk sprawnoci i wielkim talentem aktorskim.

W filmie wystpia take aktorka polskiego pochodzenia Stacia (Stasia) Napierkowska (wac. Renee Claire Angele

Elisabeth Napierkowski).Ojciec pochodzi z Krakowa, matka bya Francuzk. Po przyjedzie do Parya Napierkowska

wystpowaa w Opera Comique, Theatre Lyrique de la Gaite i w Folies Bergere. Od siedemnastego roku ycia zacza

wystpowa w filmach m. in. w Sen nocy letniej (1909), Tajemnice Parya (1911), Messalina (1910), Kleopatra (1910),

Katedra Notre Dame (1911 jako Esmeralda) czy Atlantyda (1921 jako krlowa Antinea). W Wampirach

Napierkowska (Marfa Koutiloff) poetycko taczy w niezwykym przypominajcym nietoperza kostiumie. Dzi wystp

aktorki w tak obcisym i ujawniajcym detale kobiecego ciaa kostiumie byby odwanym wystpem, a co dopiero w

czasie pierwszej wojny. Erotyzm bijcy z postaci aktorki i jej sugestywnych ruchw wzbudza zarwno entuzjam jak i

oburzenie. Podczas tournee w Ameryce w 1913 roku musiaa przerwa wystpy z powodu problemw z policj

obyczajow. Film mia rwnie problemy we Francji ale z innego powodu ni obcise kostiumy Napierkowskiej i

Musidory. Rozpowszechnianiu filmu sprzeciwia si policja, dopatrujc si gloryfikowania przestpczoci oraz

ukazywania nieudolnoci policji. Gdy jednak film ju trafi na ekrany, to robi prawdziw furor. Mimo braku

jednolitego wzoru powieciowego (a moe wanie dlatego) obfitowa w nieustanne zwroty akcji i nagromadzenie

wtkw z ogromn iloci postaci. Reyser (podobnie jak w Fantomasie postanowi znw wykorzysta oryginaln

sceneri opustoszaych ulic i zaciemnianych pomieszcze. Bya wojna, wic w filmie nie brakuje mrocznych

zakamarkw, ciemnych, ciasnych uliczek, starego zamku z tajemniczymi przejciami i ukrytymi niespodziankami. Z

sekretnych korytarzykw i przedsionkw potrafi wyoni si jaki wampir, a w otwieranej szafie zaskoczy nas

armata. Feuillade zastosowa konwencj serii filmw, z ktrych kady koczy si w najciekawszym momencie i

zachca widzw do ogldania nastpnego, ktry ukae si ju za tydzie. By to wic typowy prekursor seriali, ktre

w latach szedziesitych masowo powielay wzory zastosowane w Fantomasie, Wampirach i zrealizowanym w

1916 rokuJudexie. Mimo, e kady film stanowi odrbn cao, to reyser dawkuje widzom kolejn doz sensacji

dopiero w nastpnym filmie, a kady nowy, odcinek duszy jest od poprzedniego. W Wampirach Louis Feuillade

zastosowa ciekaw konwencj z barwnymi filtrami, co wraz z umiejtnym operowaniem wiatem sprawia, e widz

doskonale orientuje si czy dana scena rozgrywa si w dzie czy w nocy. Wampiry mona i dzi oglda z

niemniejsz ekscytacj jak dobry markowy krymina czy thriller. Wytwrnia Gaumont wznawiajc na DVD seri

filmw z Wampirami, musiaa ze wzgldw technicznych zaopatrzy je w muzyk, gdy oryginalna nie zachowaa

si. Ale wczenie fragmentw utworw Czajkowskiego, Mozarta i Beethovena jako podkad muzyczny w filmy

sprzed prawie stu lat okazao si mistrzowskim pocigniciem.

WAMPIRY skadaj si z dziesiciu filmw:

1. ODCITA GOWA (La Tete Coupe) 2. PIERCIE KTRY ZABIJA (La Bague Qui Tue) 3. CZERWONA KSIKA SZYFRW (Le Cryptogramme Rouge) 4. WIDMO (Le Spectre) 5. UCIECZKA TRUPA (L'evasion du Mort) 6. OCZY KTRE HIPNOTYZUJ (Les Yeaux Qui Fascinent) 7. SZATAN (Satanas) 8. WADCA PIORUNW (Le Maitre de la Foudre) 9. TRUCICIEL (LHomme des Poisons)

10. KRWAWY TRUP (Les Noces Sanglantes)

Opracowanie edytorskie: Jawa48

Materiay rdowe: Literatura filmowa, opisy dystrybucyjne, materiay encyklopedyczne, drukowane i internetowe, Wikipedia, Filmweb, Chomikuj, badania i materiay wasne. FILMY KRYMINALNE Alicja Helman, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1972.

Indeks: 012/FK