32
จัดทำโดย ชมรมไอคิโด มหาวิทยาลัยเชียงใหมอาคารกิจกรรมนักศึกษา (.มช.) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ . สุเทพ .เมือง . เชียงใหม่ 50200 ติดต่อได้ทเอ้ (ประธานชมรม) 086-658 7015 ป๋อม (ผู้ประสานงานชมรม) 089-701 7686 กบ (บรรณาธิการจดหมายข่าว) 084-047 4344 Website: http://www.geocities.com/cmu_aikido Newsletter Website: http://web.mac.com/kopwow/iWeb/AikidoCMU/ Email: [email protected] ฉบับตอนรับไอคิโดสัมพันธ AF5 ยอดฝมือ: รักที่จะไมกาวหนา ดร.สมบัติ ตาปญญา สมองกับภาวะแหงการรูแจง . ธีระรัตน บริพันธกุล หลักการ-คุณธรรม-ทาเทคนิคของไอคิโด .ประพันธ จิตตะปุตตะ ไอคิโดในฐานะกระบวนการเสริมสรางสุขภาวะเด็กชายขอบ วิสุทธิเหล็กสมบูรณ มาเยี่ยม-มาเยือน: ฮัตโตริ ทากาโอะ - เซนเซ Aikido(ka) in Focus: โมโตฮิโร ฟูกากุซา - เซนเซ AikidoCMU NEWSLETTER หน้า CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที๑๔ วันทีมกราคม ๒๕๕๑ (ปีท)

#14 AikidoCMU

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Chiang Mai University Aikido Club AikidoCMU Newsletter # 14 January 2008

Citation preview

Page 1: #14 AikidoCMU

จัดทำโดย ชมรมไอคิโด มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

อาคารกิจกรรมนักศึกษา (อ.มช.) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ถ. สุเทพ อ.เมือง จ. เชียงใหม่ 50200

ติดต่อได้ท่ี เอ ้(ประธานชมรม) 086-658 7015 ป๋อม (ผู้ประสานงานชมรม) 089-701 7686

กบ (บรรณาธิการจดหมายข่าว) 084-047 4344

Website: http://www.geocities.com/cmu_aikido Newsletter Website: http://web.mac.com/kopwow/iWeb/AikidoCMU/

Email: [email protected]

ฉบับตอนรับไอคิโดสัมพันธ AF5ยอดฝมือ: รักที่จะไมกาวหนาAA A A A ดร.สมบัติ ตาปญญา สมองกับภาวะแหงการรูแจงAA A A A อ. ธีระรัตน บริพันธกุล หลักการ-คุณธรรม-ทาเทคนิคของไอคิโดA A A อ.ประพันธ จิตตะปุตตะ ไอคิโดในฐานะกระบวนการเสริมสรางสุขภาวะเด็กชายขอบA วิสุทธิ์ เหล็กสมบูรณ มาเยี่ยม-มาเยือน: ฮัตโตริ ทากาโอะ - เซนเซ Aikido(ka) in Focus: โมโตฮิโร ฟูกากุซา - เซนเซ

AikidoCMU NEWSLETTER

หน้า ๑

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 2: #14 AikidoCMU

นักเขียนในฉบับ

อ.ธีระรัตน์ บริพันธกุล

ดร.สมบัต ิ

ตาปัญญา

หน้า ๒

สารบาญ

ไอคิโดกับชีวิต: ตอน “ยอดฝมือ” - รักที่จะไมกาวหนา

.......ดร.สมบัติ ตาปญญา ๓

สมองกับภาวะแหงการรูแจง .....อ.ธีระรัตน บริพันธกุล ๕

หลักการสำคัญของไอคิโด ... อ.ประพันธ จิตตะปุตตะ ๑๒

คุณธรรม ๔ ประการของไอคิโด... อ.ประพันธ จิตตะปุตตะ ๑๕

ทาเทคนิค ๙ แบบของไอคิโด ... อ.ประพันธ จิตตะปุตตะ ๑๘

หลักการ MUTEIKO (ไมตอบโต) ๒๐

ไอคิโดในฐานะกระบวนการเสริมสรางสุขภาวะเด็กชายขอบ

...วิสุทธิ์ เหล็กสมบูรณ ๒๓

ทุนใหการสนับสนุนกิจกรรมอาสาพัฒนา ๒๗

AIKIDO IN FOCUS: โมโตฮิโร ฟูกากูซา - เซนเซ ๒๘

มาเยี่ยม มาเยือน: ฮัตโตริ ทากาโอะ - เซนเซ ๓๑

AIKIDO FAMILY: ไอคิโดสัมพันธ 2550 ๓๒

ปฏิทินกิจกรรม ๓๒โฟกัส

วิสุทธิ ์เหล็กสมบูรณ์

อ.ประพันธ์จิตตะปุตตะ

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 3: #14 AikidoCMU

! ในชวงตนของชีวิต ผูใหญมักจะกระตุนใหเราขยันเรียน เพื่อที่เราจะไดคะแนนดีๆ ทานบอกเราวาตองไดคะแนนสูงเพื ่อที ่จะไดจบชั ้นมัธยม และเขามหาวิทยาลัยได เมื่อเราเรียนถึงมหาวิทยาลัยทานก็จะบอกวาใหขยันเรียนเพื่อจะไดจบและไดงานดีๆ ทำ ทานบอกเราวาใหหางานดีๆ ทำเพื่อที่จะไดซื้อบานและรถ ! ครั้งแลวครั้งเลาที่มีคนบอกเราวาใหทำอะไรอยางหนึ่งเพื่อที่จะใหไดอะไรอีกอยางหนึ่ง เหมือนกับวาเราใชชีวิตโดยการวิ่งไปบนรางเหล็กที่มีรางวัลตอบแทนวางลออยูไกลออกไปขางหนาเรื่อยๆ ! แนละรางวัลตอบแทนเปนสิ ่งสำคัญอยางไมตองสงสัย การไปใหถึงเปาหมายก็เปนเรื่องสำคัญ แตรสชาติของชีวิตที่แทจริง ไมวามันจะเปนความหวานหรือขมขื ่น มักจะอยู ท ี ่กระบวนการของการใชชีวิต หรือความรูสึกวาการมีชีวิตอยูเปนอยางไร มากกวาที่จะมาจากผลลัพธที่จะไดในตอนทาย

! แตเรามักถูกสอนซ้ำๆจนนับครั้งไมถวนใหเชิดชูคุณคาของผลที่จะไดรับ ที่รางวัล ที่ชวงขณะของความรูสึกเปนสุขที่สุด แตแมกระทั่งวาเราจะเปนผูพาลูกบอลเขาประตูในการแขงขันระดับชาติก็ตาม ก็จะตองมีพรุงนี้และพรุงนี้และพรุงนี้รออยูขางหนาใหเราพยายามไปใหถึงอีกเสมอ ! หากชีวิตนี้จะเปนชีวิตที่ดี คือชีวิตของยอดฝมือ เวลาสวนใหญของเราจะตองอยูบนเสนกราฟที่ราบขนานกับพื้นมากกวา หาไมเชนนั้นเราก็จะใชเวลาสวนมากดวยความกระสับกระสาย ใจไมอยูกับปจจุบัน และในที่สุดก็จะเปนความพยายามที่ทำลายตัวเองเพื่อใหหนีออกไปจากเสนราบนี้ใหได คำถามที่ยังตองการคำตอบก็คือ ตรงไหนของชีวิตในการเติบโตของเรา หรือในการเรียน การทำงาน ที่มีใครบางไหมที่สอนเราอยางชัดๆ ใหเห็นคุณคาและเพลิดเพลินหรือแมกระทั่งรักเสนราบนี ้ คือความพยายามที่ตอเนื ่องยาวนานซึ่งดูเหมือนจะมองไมเห็นความกาวหนาเลย?

หน้า ๓

ผศ.ดร. สมบัติ ตาปญญา

เขียนโดย จอร์จ เลียวนาร์ด

ไอคิโดกับชีวิต: ยอดฝีมือ

ตอนที่ 6 : รักที่จะไมกาวหนา

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 4: #14 AikidoCMU

ผมโชคดีที่คนพบไอคิโดในว ัยกลางคน มันเปนวิชาที่ยากและไมเอ ื ้อใหก ับความคิดแบบเรงดวน (ที่จะเรียนใหเกงไดอยางรวดเร็ว) จนเหมือนกับวามันขีดเสนราบให

ผมเห็นอยางชัดเจนเลยทีเดียว ตอนที่ผมเริ่มเรียนผมคิดเอางายๆ วาผมก็คงจะเกงขึ้นเรื่อยๆ อยางสม่ำเสมอ เสนราบเสนแรกของผมคอนขางสั้นจนผมพอจะมองขามมันไปได แตหลังจากปครึ่งผานไป ผมก็จำเปนตองยอมรับวาผมอยูบนเสนราบเปนสวนใหญ ! ความตระหนักเชนนี้ทำใหผมตกใจและผิดหวัง แตถึงอยางนั้นผมก็ยังพากเพียรตอไปและในที่สุดก็ไดประสบการณที่เห็นไดชัดวาเปนการกาวกระโดดสั้นๆ ชวงหนึ่งของการเรียนรู ตอมาเมื่อผมสังเกตวาความกาวหนาหยุดลงอีกแลว ผมก็จะพูดกับตัวเองวา “แยจัง เสนราบอีกเสนหนึ่งแลว” ! หลังจากนั้นอีกสองสามเดือนก็จะมีการกาวกระโดดอีกครั้ง และเสนราบที่เลี่ยงไมไดก็ติดตามมาอีกครั้งหนึ่ง ผมพบวาคิดในใจวา “อา ใชได เสนราบมาอีกแลว ดี เราจะไดอยูบนเสนนี้และฝกไปเรื่อยๆ ไมชาก็จะตองมีการกาวกระโดดอีกแน” มันเปนชวงเวลาที่อบอุนที่สุดขณะหนึ่งในการเดินทางของผม

ความเพลิดเพลินของการฝกอยางสม่ำเสมอ ! ในตอนนั้น สถานฝกไอคิโดที่ผมไปเขาเรียนมีอายุเพียงสิบแปดเดือนเทานั้นเอง และไมมีนักเรียนที่มาฝกประจำคนไหนไดสายสูงเกินกวาสายฟาเลย ครูของพวกเราซึ่งเปนสายดำเพียงคนเดียวในยานนั้น ดูเหมือนจะมีชีวิตอยูในคนละมิติกับที่พวกเราเดินอยู ผมคิดวาคงไมมีวันที่ผมจะยกตัวเองไปขึ้นไปอยูในระดับที่สูงเกินเอื้อมนั้นได ! นั่นก็คือภาพของผมในขณะนั้น คนที่ใจรอน มีพลังขับดันคอนขางสูง เปนคนที่ตองหาทางไปใหถึงเปาหมายโดยทางที่ตรงที่สุด และใหเร็วที่สุด แตตอนนี้กลับมาฝกซอมอยางหนักและสม่ำเสมอ โดยไมมีเปาหมายใดๆ คือซอมเพื่อการซอมเทานั้นเอง บางชวงผมอาจซอมอยางสม่ำเสมอติดตอกันหลายเดือนโดยไมมีเวนวางเลย มันเปนอะไรบางอยางที่เปนความรูใหมในชีวิตผม ในมุมมองแบบเซนก็คือชั้นเรียนที่ตอเนื่องกันไปครั้งแลวครั้งเลาทำใหผมพอใจอยางยิ่งเพราะมัน “ไมมีอะไรเปนพิเศษ” นั่นเอง ! ผมไปฝกสัปดาหละสามหรือสี่ครั้ง จากหนึ่งทุมถึงสามทุม เมื่อถึงเวลาที่ตองขับรถออกเดินทางไปโดโจ (สถานฝก) ในเมือง ปญหาตางๆ และเรื่องจุกจิกของวันนั้นก็จะคอยๆ เลือนหายไปจากความคิด เพียงแคการพับชุดฝกที่ทำจากผาฝายสีขาว ก็ทำใหผมหายใจเบาลง และนำเอาความรูสึกสงบสุขมาให

หน้า ๔

ภาพจอร์จ เลียวนาร์ดจาก http://www.aliciapatterson.org/APF001977/Weld/Weld08/Weld08.html

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 5: #14 AikidoCMU

! ระยะทางที่ผมตองขับรถประมาณครึ่งชั่วโมง ขามสะพานเขาไปในเมือง ขึ้นเนินเขาสูงที่ตองลากเกียรต่ำสุด และในที่สุดก็ลงเนินมาอออกที่ถนนสายกวางใหญที่มีเสียงดัง ซึ่งเปนยานที่มีรานขายรถยนตสองขางทางเต็มไปหมด แมขางนอกจะมีเสียงดังมาก แตการกาวยางขึ้นบันไดไปสูชั้นสองของอาคารซึ่งเปนที่ตั้งของสถานฝกก็เปนเหมือนการเขาไปในที่หลบภัย เปนสถานที่ซึ่งทั้งแปลกแยกออกไปจากสภาพชีวิตที่ผมเคยชินแตในขณะเดียวกันก็รูสึกคุนเคยไปดวย ! ผมชอบทุกอยางเกี่ยวกับการฝก พิธีิกรรมที่เหมือนเดิมทุกครั้งแตก็รูสึกแปลกใหมเสมอ คือการโคงคำนับกอนเขาหองฝก ดึงเอาบัตรสมาชิกจากราวที่โตะขางหนา เปลี่ยนเสื้อผาเปนใสชุดฝกในหองแตงตัว ผมชอบกลิ่นเหงื่อที่ทำใหรูสึกสบาย การพูดกันเบาๆ ผมชอบตอนที่เดินออกมาจากหองแตงตัวแลวดูวามีนักเรียนคนไหนที่เริ่มอุนเครื่องไปแลวบาง ! ผมชอบการโคงคำนับอีกครั ้งกอนขึ ้นเบาะ รูสึกถึงสัมผัสของผิวเบาะที่เย็นและแนนใตฝาเทา ผมชอบความรูสึกขณะที่เขาไปนั่งในแถวยาวที่นักไอคิโดทุกคนนั่งคุกเขาซึ่งเปนทานั่งสมาธิแบบญี่ปุน ผมชอบเวลาที่อาจารยเดินเขามา การนั่งคำนับตามธรรมเนียม เทคนิคการอบอุนรางกาย และเวลาที่หัวใจผมเตนแรง ลมหายใจแรงขึ้นในขณะที่การฝกเพิ่มความมีพลังและความเร็วขึ้นเรื่อยๆ! แตมันก็ไมไดเปนอยางนั้นตลอดทุกครั้งหรอก บางครั้งเมื่อถึงเวลาที่จะตองไปฝก ผมจะรูสึกขี้เกียจขึ้นมา ในวันแบบนั้นผมก็จะถูกความขี้เกียจชักจูงใหทำแทบทุกอยางเพื่อที่จะเลี่ยงการเผชิญหนากับตัวเองบนเบาะ

และบางครั ้งผมก็จะยอมแพตอแรงตานทานของมนุษยปุถุชนที่จะไมยอมทำสิ่งที่ดีที่สุดเพื่อตัวเอง และใชเวลาเย็นวันหนึ่งไปอยางสูญเปลาโดยการฆาเวลาแกเบื่อไปกับเรื่องไรสาระ ! แตผมรูดีวาเมื่อผมเอาชนะความขี้เกียจของผมได ผมจะไดรับรางวัลเปนสิ่งมหัศจรรยเล็กๆ คือผมรูวาไมวาผมจะรูสึกอยางไรในขณะที่ปนบันไดขึ้นไปบนสถานฝกก็ตาม สองชั่วโมงหลังจากนั้น หลังจากการทุมและลมเปนรอยๆ ครั้ง ผมจะเดินออกมาดวยความรูสึกซูซาตามเนื้อตัวและมีชีวิตชีวาเต็มที ่ รูสึกดีมากจนเหมือนกับวาเวลาในคืนนั้นมันมีประกายระยิบระยับและสองแสงแวววาวออกมา! แตผมขอย้ำอีกครั้งวาความรูสึกเปนสุขที่วานี้แทบจะไมเกี่ยวกับความกาวหนาหรือบรรลุเปาหมายแตอยางใดเลย วันหนึ่งผมก็ตองประหลาดใจมากเมื่ออาจารยคนหนึ่งของพวกเราเรียกผมและเพื่อนนักเรียนอีกคนเขาไปในหองทำงานหลังจากการฝกแบบมาราธอนในสุดสัปดาหหนึ่ง แลวมอบสายน้ำตาลให มันเปนสายที่ระดับถัดจากสายดำลงมาเพียงขั้นเดียวเทานั้น

หน้า ๕

ภาพจอร์จ เลียวนาร์ดที ่Tamalpais Dojoจาก http://www.tam-aikido.org/

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 6: #14 AikidoCMU

! คืนหนึ่งประมาณหนึ่งปหลังจากวันนั้น นักเรียนสายน้ำตาลที่ฝมือสูงสุดในสถานฝกนี้สี่คนบังเอิญไดนั่งคุยกัน และเราก็ออมแอมออกมาวาอาจเปนไปไดที่วันหนึ่งพวกเราจะไดสายดำ ความคิดเชนนั้นมันทั้งนาตื่นเตนและนากังวลใจพรอมกัน และในวันตอมาเมื่อผมมาถึงสถานฝกผมก็สังเกตไดวามีอะไรใหมเกิดขึ้น คือตัวหนอนของความทะเยอทะยานนั่นเองที่แอบเลื้อยเขามากัดแทะอยูในใจกลางของพุงผมเอง ! บางทีอาจจะเปนความบังเอิญก็ได แตภายในสามสัปดาหหลังจากที่เราคุยกันทั้งสี ่คนลวนไดรับบาดเจ็บรุนแรง คือ นิ้วเทาหัก เสนเอ็นฉีกบริเวณขอศอก ไหลหลุด (ของผมเอง) และแขนขางหนึ่งหักถึงสามแหง การบาดเจ็บเหลานี้เปนคำเตือนที่ฉมังนักทีเดียว หลังจากเราฟนตัวจากการบาดเจ็บ เราก็คอยกลับเขาสูการฝกอยางมั่นคงสม่ำเสมอโดยไมมีเปาหมายอีกครั้ง เวลาผานไปอีกปครึ่งพวกเราสี่คนจึงจะสอบไดสายดำ! นี่ไมไดหมายความวาเราไมไดฝกหนักนะ คนชอบเลนสนุกจะขึ ้นมาบนเสนราบแลวก็ไมทำงานตอไปอีก เมื่อผมคิดยอนไปถึงชวงเวลานี้ผมรู ข ึ ้นมาวาถึงแมพวกเราจะมีจุดบกพรองตางๆ มากมาย แตเราก็กำลังอยูบนเสนทางไปสูความเปนยอดฝมืออยางแนนอน! พวกเราไมเหมือนคนชอบเลนสนุกตรงที่วาเราจะฝกหนักและทำทุกอยางที่เราจะทำไดเพื่อพัฒนาฝมือ แตเราไดเรียนรูถึงอันตรายของการคิดเกินหนาตัวเองแลว เราจึงเต็มใจที่จะอยูบนเสนราบตอไปเรื ่อยๆ เทาที ่จำเปนตองทำ ความทะเยอทะยานของเราก็ยังมีอยู แตมันออนลงมาก เมื่อเราสนุกกับการฝกไดอีกครั้งหนึ่งแลวเราก็จะรักเสนราบนี้ และเราก็กาวหนาขึ้นไปดวย

! ความขัดแยงกันในตัวเองที ่สำคัญนี ้จะเห็นไดชัดเจนยิ่งขึ้นในการฝกศิลปะการตอสูที่ตองอาศัยความพยายามอยางยิ่งยวดเปนพิเศษ มีโอกาสลมเหลวไดงาย และใหผลรางวัลสูง แตผมคิดวาหลักการนี้เปนจริงกับกิจกรรมทุกอยางของมนุษยที่เกี่ยวกับการเรียนรูที่สำคัญดวย ทั้งทางจิตใจ รางกาย อารมณ หรือทางปญญา และแมวาส ั ง คมจ ะทำส งค ร ามอย า ง ร ี บ ด ว นแล ะม ีประสิทธิภาพในการตอตานความเปนยอดฝมือ แตก็ยังมีคนอีกนับลานๆ ที่ในขณะเดียวกันกับการบรรลุผลสำเร็จที่สำคัญในงาน ก็ทุ มเทใหกับกระบวนการมากพอๆ กันกับผลผลิต คือคนที่ชอบอยูบนเสนราบนั่นเอง ชีวิตของคนเหลานี้แจมชัดและใหความพอใจเปนอยางยิ่ง

หน้า ๖

ภาพจอร์จ เลียวนาร์ดจาก http://in.integralinstitute.org/ contributor.aspx?id=9

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 7: #14 AikidoCMU

G “ความสุขที่แทจริงที่สุดของผม” เพื่อนนักเขียนคนหนึ่งบอกผมไว “คือเวลาที่สิ่งไรสาระทั้งหลายเลือนหายไปหมดสิ้น พอผมเดินเขาไปในหองอานหนังสือของผมเทานั้นแหละ ผมก็เริ่มไดรับสัญญาณของความสุขสบาย เชน หนังสือหลายเลมของผมบนชั้น กลิ่นเฉพาะของหอง สัญญาณเหลานี้มันเริ่มเชื่อมโยงเขากับสิ่งที่ผมเขียนไปแลวและกำลังจะเขียนอีก แมในเวลาที่ผมนั่งทำงานอยูทั้งคืน ความออนลาก็จะหายไปหมดโดยงาย มีความเพลิดเพลินที่หลากหลายรอผมอยู ตั้งแตการทำใหประโยคหนึ่งฟงเขาทาจนถึงการเกิดความหยั่งรูใหมๆ”

! “คนจำนวนมากพยายามที ่จะเปนโนนเปนนี่เพียงเพราะครูหรือพอแมบอกเขาวานั่นคือสิ่งที่เขาควรทำ” นักกีฬายิมนาสติกระดับโอลิมปกชื่อปเตอร วิดมารกลาวไว “คนที่ทำอะไรเพียงเพื่อเงิน ชื่อเสียง หรือเหรียญรางวัล จะไมมีทางมีประสิทธิภาพไปไดหรอก เมื่อคุณคนพบความตองการของคุณแลว คุณก็จะไมรอใหใครมาหาทางออกใหกับปญหาของคุณ คุณจะหาของคุณเอง ผมตั้งเปาหมายใหตัวเอง แตที่ซอนอยูใตเปาหมายและความพากเพียรทั้งหมดก็คือความจริงที่วาผมสนุก

กับสิ่งเหลานั้นตางหาก ผมเคยคิดวายิมนาสติกเปนเรื่องสนุก และผมไมเคยคิดเลยวาวันหนึ่งผมอาจจะกลายเปนนักกีฬาโอลิมปกได”

(โปรดติดตามตอนตอไป)

ภาพ เวนดี ้พลาเมอร ์และจอร์จ เลียวนาร์ดจาก http://www.tam-aikido.org

! The Art of Peace functions every-where on earth, in realms ranging from the vastness of space down to the tiniest plants and animals. ! The life force is all-pervasive and its strength boundless. The Art of Peace allows us to perceive and tap into that tremendous reserve of universal energy.

The Art of Peace # ๖ เขียนโดย Morihei Ueshiba แปลโดย John Stevens

ภาพจาก http://shlok25.blogspot.com/

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 8: #14 AikidoCMU

ในฉบับที่แลว (ฉบับที่13 วันที่ 1 ธ.ค 50) ผมไดนำเรื่อง “ไอคิโด เปนหนทางแหงการเปลี่ยนแปลงตนเอง?” มาลงไว หลังจากนั้นอีกประมาณหนึ่งสัปดาห ผมก็ไดอานหนังสือพิมพมติชนพบเรื่องที่บังเอิญเกี่ยวของและตรงกับเรื่องที่กลาวถึงนี้ ผมจึงไดนำเอาเนื้อหาบางสวนจากหนังสือพิมพมาลงเพิ่มเติมเพื่อชวยใหเราไดมุมมองใหมในเรื่องที่เกี่ยวกับไอคิโดและภาวะแหงการรูแจงวามีความสัมพันธกันมากนอยเพียงใดและเกี่ยวของกันอยางไร

หน้า ๘

สมองกับภาวะแหงการรูแจงอ.ธีระรัตน บริพันธกุล

ปจจุบันในตางประเทศมีวิทยาศาสตรสาขาใหมชื่อวาประสาทเทววิทยาซึ่งแยกมาจากงานวิจัยประสาทวิทยาศาสตร คำวาประสาทวิทยามาจากคำวา ประสาทสวนกลาง กับ คำวาเทววิทยาหรือศาสนศาสตร

วิชานี้ใชวิธีการของประสาทวิทยาศาสตรในการศึกษาเกี่ยวกับเรื่องของปรากฏการณทางจิตวิญญาณของผูที่ทำสมาธิและผูที่มีประสบการณสูงสุดของชีวิต (อาจเรียกประสบการณนี้ไดหลายอยาง เชน ภาวะรูแจง นิพพาน ภังคะ ความรูเรนลับ ประสบการณพระเจา ซาโตริ ฯลฯ)

ประสบการณพระเจานั้น กระทรวงสาธารณสุขอเมริกัน กลาววาไมใชเปนเรื่องที่เกิดขึ้นไดยาก จากการสำรวจพบวาผูใหญชาวอเมริกันจำนวน1/3เคยมีประสบการณดังกลาว ประสบการณพระเจาถูกนิยามวา “เปนภาวะจิตที่เปลี่ยนไป” จนทำใหผูมีประสบการณมีความรูสึกปติสุขอยางกระทันหันเสมือนหนึ่งไดสัมผัสกับพระเจาหรือเทวดาในระหวางการทำสมาธิ หรือในระหวางการสวดมนต ฝกโยคะ การออกกำลังกาย หรือการใชยา ฯลฯ \และที่นาสนใจก็คือการเปลี่ยนแปลงของสมองของผูที่กำลังมีประสบการณดังกลาวนี้มีสวนที่กอใหเกิดความ เครียดไดเชนกัน

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 9: #14 AikidoCMU

หน้า ๙

จากการศึกษาผูที่มีประสบการณดังกลาวพบวาพวกนี้มีสมองสวนหนาและสวนขมับโตกวาปกติ (Enlarged frontal and temporal lobes) นอกจากนี้แลวในระหวางการทำสมาธิหรือเกิดประสบการณดังกลาวยังพบวามีการทำงานเพิ่มของสมองที่บริเวณกอนสมองสวนหนา (Pre- frontal lobe) แตในขณะเดียวกันสมองสวน Parietal lobe (เปนสมองที่อยูถัดขึ้นไปจากสมองสวนหนา) กลับทำงานลดลงกวาปกติ

เชื่อวา Parietal lobe ทำหนาที่เกี่ยวกับที่วางและเวลา โดยเฉพาะ Parietal lobe ขางซายที่ทำงานลดลงจะสอดคลองกับความรูสึกที่กลาวไวในพุทธศาสนาถึงความไมมีที่สิ้นสุดของรูปกายที่เชื่อมโยงอยางแยกกันไมไดกับสรรพสิ่งในสากลจักวาล สวน Parietal lobe ขางขวามีหนาที่บอกใหเรารูวาเรากับที่วางสัมพันธกันอยางไรและการที่ Parietal lobe ซีกขวาลดการทำงานลงจะทำใหเรารูวาที่วางอวกาศนั้นกวางใหญไพศาลจนหาที่สิ้นสุดไมได

จากการศึกษาเรื่องคลื่นแมเหล็กไฟฟาโดยไมเคิล เพอรซิงเจอร (จิตแพทย แหงมหาวิทยาลัยลอเร็นเชียล) ในผูที่ฝกสมาธิจนภาวะจิตมีความเปนหนึ่งเดียวกับจักรวาลพบวาคลื่นไฟฟามีความคลายคลึงกับผูที่เปนโรคลมชักที่เกิดขึ้นที่สมองสวนของ Temporal lobe เชนกัน

ดีน แฮมเมอร แหงหนวยวิจัยยีนพยายามหายีนที่ทำใหเกิดภาวะแหงจิตวิญญาณ หรือยีนพระเจา พบวาVMT-2 (Vesicular monoamine transporter 2) ที่มีหนาที่ในการขนสงเอ็นไซมซีโรโตนิน โดปามีน กับนอรอดีนาลีน คือสารเคมีที่สำคัญจำนวน1/3 ที่ทำหนาที่ประหนึ่งยีนแหงพระเจา ที่นาสนใจอีกอยางหนึ่งก็คือสารเคมีทั้ง 3 ตัวที่กลาวไวนี้มีความเกี่ยวพันกับเรื่องของจิตอารมณคลายกับผูที่เสพยาเสพติดบางอยาง เชน โคเคน กัญชา หรือ LSD หรือใหอาการคลายกับโรคจิตบางชนิด หรือใหอาการคลายกับยาที่ใชรักษาโรคจิต

ดังนั้นคนที่ใชสารเสพติด หรือคนที่สามารถเปลี่ยนแปลงระดับจิตใหสูงขึ้นหรือคนที่เปนโรคจิตอาจมีการเปลี่ยนแปลงของสมองในสวนเดียวกันที่ทำใหเกิดภาวะแหงการรูแจง การรวมเปนหนึ่งเดียวกับจักรวาล หรือซาโตริ ตามแตเราจะเรียกกัน แตอยางไรก็ด ีบางคนอาจเกิดประสบการณสูงสุดแหงชีวิตได บางคนจบลงดวยการติดยาเสพติด บางคนก็อาจเปนโรคจิตชนิดถาวรได

ภาพจาก http://www.abhidhamonline. org/palungjit.files/palungjit.htm

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 10: #14 AikidoCMU

อยางไรก็ดีการพบคำตอบเชนนั้นยังอธิบายความจริงแทของนิพพานหรือประสบการณแหงพระเจาไดไมถึงครึ่งเพราะเราไมสามารถที่จะตอบไดวาการเปลี่ยนแปลงที่สมองนั้นเปนผลของการรับรูภายในของผูทำสมาธ ิ หรือ สมองทำงานของมันเอง?

สวนความเห็นของผมเองที่มีตอบทความชิ้นนี้ผมเห็นวาภาวะแหงการรูแจงและการเปลี่ยนแปลงของสมองไดเกิดขึ้นแลวกับบุคคลในประวัติศาสตรหลายคนดวยวิธีการทำกิจกรรมที่แตกตางกัน เชน

พระพุทธเจาที่เริ่มตนบำเพ ็ญเพ ียรด วยการทรมานสังขารตนเองกอนที่จะคนพบทางสายกลางที่จะนำไปสูการตรัสรู

แมชีเทเรซาที ่ใชกิจกรรมสังคมสงเคราะหช วยเหล ือผ ู ยากไร ในอินเดียจนไดรับการยกยองจากสำนักวาติกันแหงกรุงโรมวาเปนนักบุญ

มหาตะมะคานธีที่ยึดแนวอหิงสา โดยการเอาชนะความรุนแรงดวยความไมรุนแรง

มาซาโนบุ ฟูกูโอกะ ผูเขียนหนังสือเรื่องปฏิวัติดวยฟางเสนเดียว ใชแนวทางของการเกษตร โดยการใหความเคารพแนวทางของธรรมชาติในการควบคุมและดูแลกันเอง

ไอสไตนอัจริยะทางดานวิชาฟสิกสที่ลงเอยดวยการใชปรมาณูเพื่อสันติภาพ

โอ เซ็นเซ ที่ใชแนวทางของการตอสูปองกันตัว การทำสมาธิ การทองบทสวดมนต รวมกับการเกษตรกอนที่จะเขาถึงประสบการณการหลอมรวมกับสากลจักรวาลหรือประสบการณพระเจา

ภาพจาก http://mayinia. gulife.com/diary/?date=2005-12-17&page=4

ภาพจาก http://cc.1asphost.com/ sarasarn/Sarasarn_9/cover_9_25.htm

ภาพจาก http://www.thummada.com/cgi-bin/iB315/ikonboard.pl?act=Print;f=9;t=142

ภาพจาก http://www.aikidoofashlandky.com/

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 11: #14 AikidoCMU

หน้า ๑๑

ยอดคนดังกลาวแมจะตางเชื้อชาติ ตางเพศ ตางวัย ตางกิจกรรมแตสิ่งที่เหมือนกันก็คือกิจกรรมที่ทำลวนทำไปเพื่อการลดอัตตากอนการรูแจงและเกิดการเปลี่ยนแปลงอยางถาวร ตรงนี้อาจจะพอชวยตอบคำตอบคำถามไดวาการเปลี่ยนแปลงที่สมองนั้นเปนผลของการรับรูภายในของผูทำสมาธิ หรือ สมองทำงานของมันเอง?แมผลการศึกษาจะยังไมออกมา แตผมขอชิงเดาตอบกอนวานาจะเปนภาวะที่เกิดขึ้นพรอมๆกันระหวางที่เรามุงมั่นในการทำกิจกรรมกับการทำงานของสมอง

คนบางคนอาจทำกิจกรรมเดียวกอนการรูแจง บางคนอาจทำกิจกรรมหลายๆอยางกอนการรูแจง จำนวนกิจกรรมจึงไมใชคำตอบแหงการรูแจง ผมคิดวาความเพียรพยายามและการใชสติปญญมากกวาที่จะนำเราไปสูประสบการณดังกลาว แตอยางไรก็ดีภาระกิจกอนการเกิด “ซาโตริ” นี้อาจจะตองยาวนานตอเนื่องชนิดขามภพขามชาติก็เปนไปได

(ขอมูลบางสวนนำมาจากหนังสือพิมพ มติชน ฉบับวันที่ 8 ธ.ค. 2550 หนา 9 โดย นพ.ประสาน ตางใจ)

John Stevens ไดรวบรวมเอา Doka หรือบทกวีขนาดสั้นของปรมาจารยไวในหนังสือ The Art of Peace ตอมา William McLuskie ไดนำมาลงเผยแพรที่เวบไซต http://omlc.ogi.edu/aikido/talk/osensei/artofpeace/

Now and again, it is necessary to seclude yourself among deep mountains and hidden valleys to restore your link to the source of life. Breathe in and let yourself soar to the ends of the universe; breathe out and bring the cosmos back inside. Next, breathe up all fecundity and vibrancy of the earth. Finally, blend the breath of heaven and

the breath of earth with your own, becoming the Breath of Life itself.

The Art of Peace # ๗ เขียนโดย Morihei Ueshiba แปลโดย John Stevens

ภาพจากhttp://www.flickr.com/photos/rhapsodienbleu/1198353269/

#9

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 12: #14 AikidoCMU

หน้า ๑๒

E เชนเดียวกับปรัชญาทั่วไป ไอคิโดไดเนนหลักที่จำเปนและสำคัญ คือ “กตัญ ู4 ประการ” ดังนี้ 1. กตัญูรูคุณจักรวาล/ฟาดิน (Gratitude toward the universe) ขอบคุณฟาดินที่ใหกำเนิดชีวิตอันมีคาและยากยิ่ง ชาวพุทธเชื่อวาการใหกำเนิดชีวิตใหมนั้นยาก เสมือนการงมเข็มในมหาสมุทร (เปรียบเหมือนกับเตาตาบอดที่วายน้ำอยูใตมหาสมุทรและพยายามที่จะยื่นหัวลอดผานชองโหวเล็ก ๆ ในแผนไมกระดานเพื่อขึ้นมาหายใจ ซึ่งกวาจะทำไดสำเร็จในแตละครั้งจะตองกินเวลาหลายรอยป) E แมพระพุทธเจาจะสามารถบันดาลใหเรามีชีวิตที่ดีกวานี้ แตพระองคก็ทรงพอใจที่จะปลอยใหมนุษยทำทุกขกิริยา ปฏิบัติธรรมะเพื่อคนหานิพพานดวยตนเอง ความยินดีในการมีชีวิตอยูเปนสิ่งสำคัญสูงสุดที่ทำใหมนุษยมีความหวัง ทานปรมาจารยอูเอชิบะ ไดกลาววา “นักปราชญและผูรูจะเคารพในความศักดิ์สิทธของฟา ดิน ภูเขา แมน้ำ ตนไม และกอนหิน ทานเหลานั้นขอบคุณธรรมชาติอยูเสมอ และตระหนักวาคุณคาของการมีชีวิตคือการสรางโลกใหสดสวยและสรางสิ่งใหม ๆ ขึ้นตลอดเวลาทุกๆ วัน ถาเจาเขาใจแนวทงปฏิบัติของไอคิโดขอนี ้ เจาจะยินดีที่มีชีวิตอยูและตื่นขึ้นทุก ๆ เชาอยางมีความสุข” “เมื่อเจาโคงคำนับจักรวาล จักรวาลจะโคงคำนับกลับ เมื่อเขาเรียกรองหาพระเจา พระเจาจะสถิตในใจเจา”

หลักการสำคัญ (Essential principles) ของไอคิโด*

E นักเขียนชาวอินเดียไดเขียนขอบคุณในงานศพของปูของเขาไววาE “ เ ข า ไ ม เ ค ยล ะ เ ว น ท ี ่ จ ะ ข อบค ุณพระอาทิตยที่ขึ้นในยามเชา เขานับถือพระอาทิตยเสมือนนัยนตาของสิ่งศักดิ์สิทธิ์ผูยิ่งใหญ เขาจะเคารพระอาทิตยทุกวันในตอนเที่ยงและยืนมองอาทิตยตกดินตกดินดวยความเคารพจนกวาอาทิตยลับขอบฟา”R เชนเดียวกับปรมาจารยอูเอชิบะ ที่จะไหวสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในสำนักและเคารพพระอาทิตยทุกๆ เชา เมื่อใดที่ทานเดินทางผานศาลาเจา ทานจะหยุดทำความเคารพสิ่งศักดิ์สิทธิ์นั้น และเมื่อใดที่ทานพบเห็นทิวทัศนอันสวยงาม ทานก็จะขอบคุณพระเจาที่ประทานสิ่งเหลานี้มาให ทานมักจะกลาวทักทายสายลมเย็นที่พัดมาเสมอวา “ยินดีตอนรับสายลมแสนดีที่นำความสดชื่นมาใหพวกเรา”

รวบรวมโดย อ.ประพันธ จิตตะปุตตะ

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

* บทความนี้ไดรวบรวมมาจากหนังสือในวาระฉลองครบรอบ 40 ปไอคิโดแหงประเทศไทย

Page 13: #14 AikidoCMU

3. กตัญูรูคุณเพื่อนมนุษย (Gratitude toward our fellow human beings) คนเราไมสามารถดำรงชีพอยูไดโดยลำพัง ปราศจากผูอื่นซึ่งไดสรางบานเมือง ถนนหนทางและเครื่องใชไมสอยตางๆ พวกเขาเตรียมอาหารและเลี้ยงเราใหเติบใหญ ใหเงินเดือน ใหความรัก ความชวยเหลือ เขารวมฝกกับเรา ปรมาจารยครั้งหนึ่งไดเคยกลาวแกลูกศิษยของทานวา: “จริง ๆแลว ฉันไมมีลูกศิษย พวกเธอทุกคนเปนเพื่อนฉัน ฉันเรียนรูจากเธอ ความรูที่ฉันไดมามากมายเกิดจากความยากลำบากในการสอนพวกเธอ ขอบคุณในความพยายามและความรวมมือ ไอคิโดหมายถึงความรวมมือกับทุกๆคน ความรวมมือกับพระเจาในทุกศาสนา”R ดังที่องคดาไล ลามะ องคที ่ 14 มักกลาวเสมอวา “ใหเราทุกคนยินดีแมกับศัตรู เพราะการตอสูกับศัตรูชวยใหเราเขมแข็งยิ่งขึ้น”

ทานกลาววา “ธิเบตกำลังผานชวงมืดมนในประวัติศาสตร ฉันถือเปนเกียรติที ่ไดเปนผู หนึ ่งที ่รวมพันฝาอุปสรรคคราวนี้ บางทีเราอาจจะไมเปนเพียงผูชนะ แตเราจะสร างต ั วอย าง ในการเอาชนะดวยว ิธ ีอห ิงสาและอดทน”

E และมหาตะมะ คานธี (1869-1831) ก็เคยกลาววา ความเมตตา ความสงบ ความรัก และความจริงใจ ในมนุษยชาติเทานั้นที่จะเอาชนะความแข็งกระดาง ความรุนแรง ความเกลียดชังและการหลอกลวงได

ภาพจาก www.friendsoftibet.org/ main/hhdl.html

หน้า ๑๓

2. กตัญูรูคุณบุพการีและทานผูลวงลับไปแลว (Gratitude toward our ancestor and prede-cessors)E มีความกตัญูรูคุณบรรพบุรุษผูลวงลับไปแลว ตลอดจนผูเฒาผูแก ผูนำ ครูบาอาจารย ศิลปน ตลอดจนผูบุกเบิกที่ไดฟนฝาอุปสรรคตางๆ มากอน และไดสรางสมวัฒนธรรมขึ้นมา รูคุณบุพการีที่ไดมอบรางกายชีวิตนี้แกเราไมวาทานจะไดเลี้ยงดูเรามาหรือไมก็ตาม ปรมาจารยยูโดชื่อ เคียวโซ มิฟูเนะ Kyozo Mifune (1883-1965) มักกลาวเสมอวา “ฉันขอบคุณพอแมที่ไดมอบรางกายเล็กๆแกฉัน มันทำใหฉันตองฝกฝนหนักเปนสองเทาของผูอื่นที่มีรางกายใหญกวาเพื่อจะชนะพวกเขา วิธีนี้ทำใหฉันมีพลังมหาศาล ฉันดีใจเมื่อไดรับบาดเจ็บเพราะนั่นหมายความวาฉันจะไดมีโอกาสฝกฝนรางกายสวนอื่นที่ไมไดรับบาดเจ็บใหชำนาญมากขึ้น”

ภาพจาก http://www.sinchijudokan.com/ 03historia/shihan_kyuzo_mifune.html

Kyozo Mifune ทะไล ลามะ

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 14: #14 AikidoCMU

4. กตัญูรูคุณพืชและสัตวที่เราไดอาศัยยังชีพ (Gratitude toward the plants and animals that sacrifice their lives for us) เรามีชีวิตอยูไดโดยใชชีวิตพืชและสัตว จึงควรคิดถึงสิ่งเหลานี้ทุกๆครั้งที่ตักอาหารเชาเขาปาก พระในนิกายเซน ชื่อ เรียวการ (Ryogan 1768-1831) จะโคงคารวะและสวดมนตขอพรนานๆหลายชั่วโมงทุกครั้งที่ทานเห็นชาวนากำลังนวดขาว ทานไดชื่อวาเปนผูที่ไมทิ้งเศษอาหารแมแตนอย ทานมักจะแบงปนอาหารใหนกและสัตวปาเสมอ ทานไดแตงกลอนไววาE “ขอฝนฉ่ำในฤดูใบไมผลEิ E“Spring rains,E ขอสายฝนในฤดูรน E ESummer showers,E ขอวันอบอุนในฤดูหนาวE EA dry autumnE ขอใหธรรมชาติดีตอเราE EMay nature smile on usE และเราจะแบงปนกับทุกคน”EAnd we all will share in the bountry” ในสมัยโบราณนักลาชาวอเมริกันไมเคยลืมขอบคุณสัตวที่ไดมอบชีวิตเปนอาหารใหพวกเขาชาวเอสกิโมเผา Iglulik จะสวดวาE “เจาสัตวรายแหงทองทะเลE“Beasts of the seaE จงมาเปนอาหารในยามเชาE Come,offer yourselves up in the morning light,E เจาสัตวรายแหงทองทุง E EBeasts of the plain,E จงมาเปนอาหารในยามเชา ECome, offer yourselves up in the morning light”

ในบทสวดจะกลาวถึงสัตวเหลานั้นดวยความเปนมิตรวา “เราจะลาเพราะจำเปน มิใชเพราะความโลภ” บางเผาจะทำพิธีสวดกอนที่จะทำการลาสัตว พวกเขาจะรวมกันในชุมชนเพื่อชำระลางบาปทีผานมา และขอใหมีพืชผลอุดมสมบูรณในปตอไป หลักปฏิบัติทั้ง 4 ขอ ของไอคิโดสามารถสรุปไดดังนี้คือ 1) เราเปนหนี้จักรวาลที่ไดสรางธรรมชาติอันยิ่งใหญ 2) เราเปนหนี้บรรพบุรุษที่ไดมอบรางกายนี้แกเรา 3) เราเปนหนี้ปญญาชนในอดีตที่ไดสรางสมวัฒนธรรม (ความเจริญ) และ 4) เราเปนหนี้สรรพชีวิตที่ใหเราไดใชอาศัยยังชีพE ความกตัญูรูคุณเปนพลังตอตานความทอแท ความออนแออิจฉาริษยา (พระพุทธองคทรงสอนวาพอมดแมมดคือผูอกตัญูที่ไมยอมรับความดีงามเขามาในจิตใจ) ผูกตัญูจะไมยอทอและหาขอแกตัวใหตัวเอง กลาวอีกนัยหนึ่งคือตองมีความเคารพตัวเอง

ชาวอเมริกันพื้นเมืองจะเขมงวดในการใหความเคารพ เขาจะเคารพพระเจา Waken Tanka ผูยิ่งใหญ เคารพมาตุรี เคารพเพื่อนมนุษยและสิทธิเสรีภาพของแตละบุคคล ในศาสนาพุทธไดกลาวถึง พระโพธิสัตวผูเคารพนอบนอมตอทุก ๆ สิ่ง

ที่ทานพบเห็น เราจำเปนตองเคารพตอสรรพสิ่งในโลก โดยเฉพาะอยางยิ่งเคารพในเพื่อนมนุษย มีความเขาอกเขาใจและรวมทุกขรวมสุขกัน ดังสุภาษิตจีนที่วา “แบงความเศราใหเหลือครึ่ง เพิ่มความสุขเปน

สองเทา”หน้า ๑๔ภาพจาก http://www.xanga.com/Loonleader

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 15: #14 AikidoCMU

ไอคิโดมีหลักคุณธรรมที่ย้ำใหถือปฏิบัติอยู 4 ขอดังน้ี 1) มีความกลาหาญ (The virtue of courage)E มีความกลาที่จะตัดสินใจและดำรงชีพ มนุษยจะตองมีความกลาในการเผชิญตออุปสรรคตาง ๆในชีวิตและตอสูจนถึงที่สุด กลาที่จะเสียสละยามจำเปน กลาที่จะยอมรับความผิดพลาด และรับผิดชอบ เมื่อกระทำผิด ความกลาหาญจะนำมาซึ่งความมุงมาดปรารถนา ความกลาจะเกิดจากการฝกฝนซึ่งไมไดเกิดขึ้นงายๆ “การฝกหนักจะทำใหชนะงายขึ้น” ชาวเอสกิโมจะถูกฝกใหแขงขันจากงายจนถึงขั้นยากที่สุด นั้นคือใหฝายตรงขามกระทำกอน ผูกลาจะชนะอยางยุติธรรม และไมเอาเปรียบคูแขงขัน เคยมีปรมาจารยกลาวไววา: “ไอคิโดจะพยายามเอาชนะสิ่งทาทายตางๆ จนบรรลุถึงจุดมุงหมายถึงที่สุด ไอคิโดไมฉวยโอกาสกระทำกอน การกระทำกอนนั่นหมายถึงวาผูนั้นยังฝกฝนไมพอ และแทจริงแลวคือผูแพ” ในอีกมุมองหนึ่ง ความกลาคือความไมขลาด อาจารย Budo มักกลาวเสมอวา ความไมขลาดเกิดขึ้นจากความรูรอบตัวเรา ความไมขลาดเกิดจากการทำลายภาพลวงตางๆ การขจัดความสงสัย การเขาใจธรรมชาติของความเจ็บปวด และความตายซึ่งเปนศัตรูตัวสุดทาย ศาสนาพุทธนิกาย เซน กลาวไววา “ผูที่ตื่นอยูเทานั้นที่ไมกลัว” ผลตอบแทนของการไมกลัวก็คือ ความเขมแข็ง อดทน และหนักแนน “ไฟ เปนเครื่องหมายของความกลาหาญ เปลวไฟที่ลุกอยูเสมอไมอาจแบงแยกได”

2) ใชสติปญญา/ใฝหาความรู (The virtue of wisdom)E ชาวเอเชียไดศึกษาหาความรูเกี่ยวกับสวรรค และโลกอยางมากดวยการศึกษาจากตำรานับหมื่นเลม และเดินทางนับหมื่นไมล ความรูเหลานี้ไดมาจากการศึกษาอยูตลอดเวลา ปรมาจารยเคยกลาวไววา :E ธรรมชาติเปนครูผูยิ่งใหญ มองดูสายน้ำที่ไหลลัดเลาะผานหุบเขา แลวเปลี่ยนรูปรางตามสภาพกอนหินที่น้ำไหลผาน ความรูโลกนี้ไดบันทึกอยูในหนังสือมากมายและการศึกษาความรูเทานั้นที่จะเพิ่มพูนเทคนิคใหม ๆ การศึกษาและฝกฝนจะนำมาซึ่งความกาวหนา ไอคิโดเปนศิลปะที่ตองฝกฝนอยางละเอียด เปนศิลปะของการเขาใจตัวเอง 3) ความรักความอบอุน ( The virtue of love)E คำวา “Philosophy” ในสมัยโบราณแปลวา “ฉลาดที่จะรัก” ไมไดหมายถึงกระบวนการคิดอยางมีหลักการเพื่อคนหาความจริงอยางในปจจุบัน

พิธาโกรัส (มีอายุ 600 ป กอนคริสตกาล) บิดาแหงปรัชญาตะวันตกไดใหคำจำกัดความของคำวา “Philosophy” ไววา บุคคลซึ่งสังเกตนับถือ พิจารณาลำดับ ความงาม และจุดมุงหมายของสิ่งที่เกิดขึ้น และหาวิธีประสานสิ่งเหลานั้นใหรวมกันได เมื่อถูกถามวา “ทานฉลาดไหม?” ไพธาโกรัสตอบวา “ไม แตฉันชอบใชปญญา” Love นาจะหมายถึงวัตถุที่จับตองได และในแง

ความคิดความรูสึก ปรัชญานักเตาชื่อโกฮั่ง กลาววาความลับของชีวิตอมตะคือการมอบความรักใหทุกสรรพสิ่งในจักรวาลนี้ และรักทุกสรรพสิ่งเชนเดียวกับรักตัวเรา

พิธาโกรัส

ภาพจาก http://www.schoolptk.ac.th/~preecha/Untitled-5.htm

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 16: #14 AikidoCMU

E ปรมาจารยเคยกลาววา “ไมมีศัตรูในบูโด ในบูโดมีแตความรัก นักรบผูยิ่งใหญไมไดอยูที่การเขนฆาทำลายลางผูอื่น แตอยูที่การเติมความเจริญรุงเรืองใหชีวิตตลอดเวลา ความรักเปนคุณธรรมที่ปกปองเรา ถาปราศจากความรักชีวิตจะไมประสบความเจริญรุงเรือง มนุษยจะเขนฆากันเอง R Love หรือความรักใหทั้งความรอนและแสงสวางแกโลก”E ในปรัชญาไอคิโด ความรอนหมายถึง ความเมตตากรุณา และแสงสวางหมายถึงสติปญญา โลกเปนเครื่องหมายความอบอุนและรักแท มหาตะมะ คานธีพูดไววา “อาวุธของนักรบในยามสงบคือ ความรัก และความหนักแนนไมหวั่นไหว”

4) มีความเขาอกเขาใจผูอื่น (The virtue of empathy) ในแงสังคม ไอคิโดไมไดอยูโดดเดี่ยว เราจะคำนึงวาการกระทำของเราวามีผลตอโลกโดยสวนรวมและสวนตัวอยางไร ไอคิโด จะมีประโยชนนอยมากหารไมสามารถนำไปประยุกตใชในการมีชีวิตประจำวัน ในเชิงนิเวศวิทยาในทางเศรษฐกิจ และการเมือง ปรมาจารยกลาววากอนอื่นใด ใหเจาจัดระเบียบชีวิตสวนตัวใหเรียบรอยกอนจัดระเบียบในครอบครัว หลังจากนั้นจึงคอยพัฒนาประเทศชาติ และสังคมโลกใหอยูอยางสันติ

E แมชีเทเรซา Mother Teresa (1910-98) กลาวเกี่ยวกับงานของเธอวา “เราไมไดสรางสิ่งที่ยิ่งใหญ แตเราสรางสิ่งเล็ก ๆ เหลานั้นดวยความรัก เมื่อถูกถามวาทานมีวิธีแกไขโลกนี้ใหดีขึ้นไดอยางไร ทานตอบงายๆ วา ๆ “ยิ้มทักทายทุกคนที่พบเห็น เราเปรียบน้ำเปนสัญลักษณของความเห็นใจผูอื่นที่คอยหลอเลี้ยงใหความสดชื่น ชุมชื้นแกโลก”E หากจะเปรียบคำสอนขอนี้ของไอคิโดกับศาสนาอื่น พระสังฆราชกรีก แปลความเห็นอกเห็นใจหมายถึง ความยุติธรรม รอบคอบ เขมแข็ง และเดินสายกลาง สวนลัทธิเตาคำสอนวาใหมีความเมตตาอุตสาหะและถอมตน พุทธศาสนาสอนใหมีน้ำใจ มีระเบียบ เขมแข็ง มีสติปญญา อดทน ทำสมาธิ ปรับตัวใหเขากับสิ่งแวดลอม ผูกมิตรกับทุกคนและปฎิบัติตอทุกคนดวยความเสมอภาพ ลัทธิตันตริก สอนใหมีความรัก ความเมตตา ยินดีเมื่อใหผูอื่นไดดี และปฏิบัติตอทุกคนเทากันพวกลัทธิ Gnostic สอนใหตัวเองหนักแนน ยุติธรรมตอผูอื่น ชวยผูแก ดีตอผูเยาว เมตตาคนจน ใหคำแนะนำแกเพื่อน อดกลั้นตอศัตรู ไมดูแคลนผูดอยกวา

และนับถือผูใฝรู สวนชนพื้นเมืองอเมริกันสอนวาอยาเห็นแกตัว อดทนและใหอภัย และคริสตชนถูกสอนใหซื่อสัตย มีความหวังและแบงปนแกกัน คุณธรรมทั้งสี่ของไอคิโดชวยใหเราเอาชนะอุปสรรค 4 ขอ ไดแก การเกิด แก เจ็บปวย ตาย และพลัดพรากจากคนที่เรารัก ชีวิตไมไดถูกสรางใหสบายและยุติธรรม เราลำบากยามชรา เจ็บปวยตาย และรายที่สุดคือการสูญเสีย สี่งนี้คือกฎสากลและเปนอมตะ

หน้า ๑๖พระเยซูแบ่งขนมปัง ภาพจาก www.wcg.org/lit/ bible/literal2.htm

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 17: #14 AikidoCMU

ปรมาจารยเองก็มีชีวิตที่ลำบากในสนามรบระหวางสงครามญี่ปุน-รัสเซีย และตอมาสงครามไดลุกลามเขาไปในแมนจูเลีย ทานไดสูญเสียบุตรชาย สองคนที่เจ็บปวยตายภายในหกเดือน ทานถูกขูและจับกุมโดยรัฐบาลทหารในขอหาติดตอกับกลุมผูรักความสงบ “โอโม เกียว” (Omoto kyo) เพื่อนและหัวหนาที่รักหลายคนเสียชีวิตในสงครามโลกครั้งที่ 2 ทานเห็นประเทศถูกทำลายโดยไมสามารถชวยอะไรไดแมวาทานจะไดพยายามชวยแลวก็ตาม ทานรูสึกผิดหวังกับหลายๆสิ่งในชีวิต ทานแกลง แตก็ไมยอทอ และในที่สุดทานตองทนทุกขทรมานกับโรคมะเร็งกอนจากไปทานพูดวา:E “ชีวิตมนุษยเต็มไปดวยความสุข ความโกรธ ความเจ็บ และความพอใจ มีทั้งดานมืดและสวาง เติบโตและตายลงในแตละชวงเวลารางกายจะเปลี่ยนไปตามกฎแหงธรรมชาติ อยาไดปฏิเสธหรือตอตานพลังอันยิ่งใหญนี้ จงกาวไปขางหนาอยางมีความสุขไมวาอะไรจะเกิดขึ้นก็ตาม”

E ชีวิตคือการเสี่ยง เราทุกคนอยูในวัฏจักรแหงโชคชะตา ซึ่งเต็มไปดวยโชคดีและโชคราย เจริญรุงเรืองและเสื่อมถอย แข็งแรงและเจ็บปวย มั่นคงและเปลี่ยนแปลง จงสงเสริมความกลา สติปญญาและเพิ่มพูนความรัก เมตตากรุณา ปรัชญาไอคิโดสอนคนใหเผชิญความเจ็บปวดและตอสูอุปสรรคอยางเขมแข็งR “อยาอยูในโลกดวยความหวาดกลัวและหดหู จงเผชิญกับทุกสิ่งที่พระเจาหยิบยื่นมาดวยความกลาหาญ แมตองสูกับคนทั้งโลก จงประสานใจและเทคนิคใหรวมกัน อยาหวั่นไหวตอทุกสิ่ง”EE

R หลักปฏิบัติของไอคิโดเกี่ยวกับ Makoto แปลตามตัวอักษรวา “จริงใจ” ความจริงใจเปนธรรมชาติ และเกิดขึ้นเองโดยไมไดเสแสรง และเติมแตง ไอคิโดมองคนดี ตองมีความจริงใจ บริสุทธิ์ ซื่อสัตย และออนนอม George Cattin (1976-1872) วา : ปรมาจารยเนนหลักปรัชญาของความสามัคค ี3 ขอ ดังนี้

- ทำใจใหสบายปลอดโปรงตอสิ่งที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ - รักษารางกายใหแข็งแรงตามวัยที่เปลี่ยนไปตามธรรมชาติ - ประสานจิตใจและรางกายใหเปนหนึ่งเดียวแลวรวมเขากับธรรมชาติ

กลาวอีกนัยหนึ่ง คือไมฝนกฎธรรมชาติ ผูที่ปฏิบัติตาม Makoto จะไมฝนกฎธรรมชาติ แตสวนใหญคนเราชอบปฏิบัติตาม nen คือการมุงเอาความคิดตนเปนใหญE เทคนิคพื้นฐานของไอคิโดจะไมแตกตางหรือพิเศษจากวิชาการตอสูอื่นๆ ปรมาจารยไดศึกษาวิชามวยมามากมาย และรวบรวมเทคนิคเหลานั้นเขาดวยกันเปนวิชาเดียว ดังจะเห็นวาการเคลื่อนไหวตางๆ ของไอคิโดในวิชาการตอสูของตะวันตก เชน มวยปล้ำ ฟนดาบ เปนตน หัวใจคือการฝกฝนรางกายใหชำนาญเขาใจมากขึ้น ดังที่ปรมาจารยพูดวาE เทคนิคไอคิโดเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา เปลี่ยนตามรูปรางคูตอสู เทคนิคในวันนี้อาจเปลี่ยนแปลงไดในอนาคตอยายึดติดกับทาฝกและสิ่งที่ไดเห็น เพราะที่สุดแลว

“สูงสุดยอดไรกระบวนทา”

หน้า ๑๗

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 18: #14 AikidoCMU

การฝกไอคิโดสามารเปลี่ยนแปลงไดโดยยึดหลัก 4 ประการ คือ การศึกษา ประวัติศาสตร

การฝกฝน และปรัชญา

เทคนิคของทาฝกไอคิโดมีทั้งหมด 9 แบบ คือ

1. ชิโฮ “รอบตัว” (Shiho - Universality)E หมายถึงทิศทั้งสี่ การฝกไอคิโดชั้นสูงจะเริ่มที ่ชิโฮ-คิค ิหรือฟนสี่ทิศ นอกจากนี้ ชิโฮ ยังมีความหมายถึงการตัดสินเหตุการณโดยพิจารณาจากหลายๆ ดาน และสามารถเคลื่อนยานไปในทิศทางที่ตองการไดตามความจำเปน ทิศทั้งสี่ของไอคิโดคือทิศตะวันออกหมายถึงความรู ทิศใตหมายถึงการเติบโต ตะวันตกหมายถึงอิสระ และทิศเหนือหมายถึงความแข็งแรง

2. อิริมิ “เขาแลวรวม” (Irimi - entering and blending) ในการตอสูไอคิโดไมสอนใหหลบ แตใหเขาหาเผชิญหนาคูตอสูแลวรวมเปนหนึ่ง แลวมุงไปทิศทางเดียวกัน

3. ไคเทน “เปดทางแลวหมุน” (Kaiten - opening and turning) บางครั้งอาจเปนการดีที่จะเลี่ยงการปะทะโดยฉากออกดานขางแลวคอยหันมาตอสู วิธีการคือเปดทางแลวหมุนคูตอสูไปรอบๆ โดยใชตัวเราเปนศูนยกลาง การเปดตองตั้งใจและความรูสึก ปรมาจารยพูดวา พวกเราทุกคนตงเปดประตูของตัวเองเพื่อคนหาความจริง จักรวาลเปนหนังสือที่ถูกเปดมาใหพวกเราอาน ขอใหเรามองโลกนี้ตามเปนจริงที่เกิดขึ้น

E ชาว Hasidic กลาววา พระเจาอยูทุกหนทุกแหงที่เราเขาไป พระองคประทับอยูทุกหนแหงที่เราเปดใจรับ จัการวาลหมายถึงการเปลี่ยนแปลง เปลี่ยนสิ่งของรอบขางและภายในตัวเราใหขึ้น หลักขอนี้ตรงกับแนวการฝกทาไคเทน ตามที่ปรมาจารยวาไววา หัวใจของการเคลื่อนที่ของไคเทนขึ้นอยูกับการเปดใจมิใชเพียงแตเปดรางกายE คำวา “จักรวาล” หมายถึงหมุนหนึ่งรอบ จักรวาลหมุนรอบทุกสิ่งทุกอยางและรอบตัวเรา โดยใหตัวเราเปนศูนยกลาง มีคำกลาววา หมุนรอบตัวเรา (ทำสิ่งรอบขางใหดีขึ้น) ซึ่งขอนี้ตรงกับหลักการสำคัญของไคเทน (Kaitaen) ปรมาจารยกลาวแกลูกศิษยวา “ความลับของการเคลื่อนที่ของทาไคเทนอยูที่ใจ ไมใชอยูที่รางกาย”

หน้า ๑๘ภาพจาก http://www.fudoshin-kenzai.fr/3.html

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 19: #14 AikidoCMU

4. โคคิว “พลังลมปราณและจังหวะที่เหมาะสม” (Kokyu - Breath power and good timeing)E มีทาฝกฝนมากมายในวิชาไอคิโดที่ฝกพลังลมหายใจโดยพุงพลังลมปราณทั้งหมดใหแผซานไปรอบตัวเรา แบบฝกหัดหนึ่งที่กลาวไวในหนังสือนี้คือ “Aikido and Tantra” ปรมาจารยกลาววา:E “ทุกชีวิตลวนตองหายใจ ลมหายใจเปนเสมือนสายใยที่ถักทอชีวิตไวรวมกัน เมื่อสามารถฝกจนรับรูสัมผัสพลังหายใจไดแลว เมื่อนั้นเราคนพบเทคนิคไอคิโด”E ลูกศิษยหลายคนของปรมาจารยสังเกตจะเลนไดดีเมื่อปรมาจารยรวมเลนอยูในสำนักดวย และพวกเขาจะเริ่มฝกแยลงเมื่อไมมีทานอยู เหตุผลคือเมื่อทานรวมฝกดวยทานจะประสานพลังลมหายใจขอทุกคนใหรวมเปนหนึ่งเดียว หรืออีกความหมายหนึ่งของโคคิวก็คือ จังหวะเวลาที่เหมาะสมตองปรับใหเขากับสถานการณแวดลอมได

5. โอซาเอะ “การควบคุมตนเองและสถานการณ” (Osae - self-control and con-trol of a situation)E ไอคิโดยังรวมถึงเทคนิคตางๆ ในการหักและล็อคเพื่อควบคุมคูตอสู หลักของการหักและล็อคนั้นเนนที่การจับใหมั่น หรือ “สรางความสงบและระเบียบวินัยเพื่อสยบความวุนวาย”

6. อูชิโระ-วาซะ “เผชิญกับผูไมเห็นตัว” (Ushiro-Waza “dealing with unknown”)E วิชาไอคิโดฝกใหเราใชสัมผัสที่หกปองกันตนเองกอนการถูกโจมตีจากดานหลัง สอนใหเราระวังในสิ่งที่ไมคาดคิดที่จะเกิดขึ้นไดตลอดเวลา โดยเฉพาะความคิดไมดีที่คอยลอบแทงขางหลัง

7. เทนจิ “ยืนใหมั่นคงระหวางฟาดิน” (Tenchi - standing firmly between heaven and earth)E ในจักรวาลประกอบดวยสวรรค (ความวางเปลา) โลก(รูปลักษณ) และมนุษย(เกิดจากการรวมกันของฟาดิน) ชีวิตเกิดจากการเคลื่อนที่ของสวรรคและโลก และเราจะตองรักษาสมดุลระหวางสองสิ่งนี้ ปรมาจารยสอนใหปฏิบัติธรรมทั้งกายและใจ แลวเราจะพบปญญาที่สวางสดใส ปญญาที่จะนำเราใหคนพบแบบฉบับของเราเอง

8. ไอคิเคนและไอคิโจ “ดาบและพลองอยูที่ใจ” (Aiki ken and aiki jo - sword of resolution and a staff of intuition)E เทคนิคไอคิโดมีทั้งการพุงตรงเขาขางหนาตามวิถีทางของดาบ การประสบความสำเร็จในชีวิต เราตองมีจิตใจแนวแน มั่นคง และซื่อสัตยเหมือนกระบี่ และรูจักหลีกเลี่ยงยืดหยุนเสมือนกระบองที่กวัดแกวงขึ้นลงซายขวาอยางนุมนวลตามแตสถานการณ

9. อูเกมิ “ลมเจ็ดครั้ง ลุกขึ้นแปดหน” (Ukemi - seven times down, eight times up)E สิ่งแรกที่ผูฝกไอคิโดตองฝกคือ “การลม” เพื่อลมอยางปลอดภัยและลุกขึ้นใหม การตกต่ำในชีวิตเสมือนฉุดเราตกจากสวรรค แตจำเปนอยูเองที่เราจะตองลุกขึ้นทุกครั้ง อูเกมิหมายถึงการลุกขึ้นจากความผิดพลาดตามที่ปรมาจารยสอนวา “ความผิดพลาดเปนกุญแจแหงความสำเร็จ ความผิดพลาดสอนบทเรียนอันมีคา” บางคนมองอูเกมิคือการฝกใหออนนอมถอมตน กลาตัดสินใจและปองกันตัว หมายความวาถาเราไมหยิ่งผยองเกินไปที่ไมยอมลม (แพ) เราก็กลาที่พรอมที่จะลมและพรอมที่จะลุกขึ้นมาใหม

หน้า ๑๙

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 20: #14 AikidoCMU

หลักสำคัญอีกขอหนึ่งของไอคิโดคือ muteiko หรือการไมตอบโต

b ไอคิโดถือหลักไมตอบโต การนิ่งเฉยไมตอบโตเปนชัยชนะแตเริ่มตน ผูที่เต็มไปดวยจิตใจอาฆาตมุงรายถือวาพายแพแตตน เพราะนักรบที่แทจริงไมมีวันแพเพราะเขาไมตองการเอาชนะสิ่งใด Muteiko เหมือนคำสอนของลัทธิเตาที่สอนไววา “ไมรุนแรง” คัมภีรเตาตี่ชิงกลาววาE “ทหารที่ดีจะไมหึกเหิมR นักสูที่ดีจะไมโกรธ วิธีที่ดีที่สุดที่จะเอาชนะศัตรูคือไมตองรบกับเขา”E การไมฝนปรากฏการณที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติหรือการฝนสิ่งที่เกิดตามธรรมชาติจะชวยใหเราผสมผสานเขากับสิ่งแวดลอมได E มีนิทานที่แพรหลายเกี่ยวกับพอคาหมูลัทธิเตาวา มีดของเขาไมเคยทูเพราะมีดเขาจะแลลงตรงที่วางระหวางเนื้อเยื่อของวัว และวัวก็จะลมเองเสมอ นี่จึงเหมือนเทคนิคที่ปรมาจารยใชในการฝกไอคิโดที่ดูราวกับวาไมใชแรงแตนุมนวลและเต็มไปดวยพลังE Muteiko เปรียบไดกับ “อหิงสา” ในภาษาสันสกฤต ปรมาจารยเชื่อวาความชั่วรายเกิดจากความรุนแรงที่มีตอตัวเรา ผูอื่น และสิ่งรอบขาง การฆาทำลายลางเปนบาปสูงสุดที่มนุษยกระทำ แมชีเทเรซารูสึกหดหูกับการทำแทง ทานวาE “ถาแมผู ใหกำเนิดสามารถฆาลูกในทองไดแลว จะไมมีอะไรแยกวานี้อีก”

E มหาตมะ คานธ ี ไมพึงใหแปลคำวา “อหิงสา” วาเปนการตอตานแบบตั้งรับ (passive resistance) เพราะมันแสดงถึงความออนแอไมมีพลัง ทานอยากใหแปลวา “ความไมรุนแรง” ซึ่งฟงดีตรงกวามาก ทานกลาวสอนชาวฮินด ูซึ่งเขาใจอหิงสาอยูแลววา คำสอนของทานอับดุล ฮามิด ขาน (1880-1976) ผูนำชาวมุสลิมนั้นยิ่งใหญกวาทานมาก เพราะทานสอนมุสลิมที่ถือดาบฆาฟนกันใหอยูใหรูจักใชวิธีที่ไมรุนแรงแทน E วิโนบา บอฟ (1895-1982) ศิษยเอกคนหนึ่งของคานธีเห็นวาการตอตานเปนรูปแบบหนึ่งของความรุนแรง นำไปสูความไมมั่นคง และทำใหคนอยากเขนฆากัน “เมื่อตองติดตอกับเจาของที่ดินผูเห็นแกได ฉันจะใชวิธีอหิงสา ไมโตเถียงแตจะหาชองวางที่จะโนมนาวจิตใจเขา”

มารติน ลูเธอร คิง (1929-1968) ผู สนับสนุนแนวคิดไมใชความรุนแรงกลาววาท ุ กสรรพช ี ว ิ ตล ว นสัมพันธกัน เมื่อฉันทำรายพี ่นองก็เทากับทำรายตัวเองE ปรมาจารย กลาวในทำนองเดียวกันวา ถาพวกเธอเปรียบเทียบตัวเธอกับเพื่อนวาใครดี

กวากันแลวเทากับเธอสรางความอิจฉาริษยาใหเขาครอบงำจิตใจ การแขงขันและตำหนิผูอื่นจะทำใหเธอออนแอและพายแพ

หน้า ๒๐

มาร์ติน ลูเธอร ์คิง จูเนียร์

ภาพจาก http://www.americanrhetoric. com/speeches/mlkihaveadream.htm

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 21: #14 AikidoCMU

E ในพระคัมภีร พระเยซูคริสตเจาตรัสวา เจาไดยินเสมอวา “ตาตอตา ฟนตอฟน” แตเราสอนวา อยาสูกับผูทำชั่ว ถาใครตบหนาเจา จงหันหนาอีกดานหนึ่งใหเขาตบดวย (คัมภีร Matthew 6:38-39)E การหันหนาอีกขางหนึ่งใหตบตรงกับหลักไอคิโดเรื่อง ไคเทน คือหมุนผูจูโจม วนไปรอบ ๆ แลวโยนออกไป E อีกตัวอยางที่นาทึ่งของความไมรุนแรงคือ Lysistrata ผูซึ่งวางแผนยุติสงครามระหวางกรุงเอเธนและสปาตา โดยเรียกรองใหสตรีชาว กรีกทุกคนไมยอมมีเพศสัมพันธกับผูชายจนกวาสงครามจะสงบ เขาเลาวา แมทัพ Menelaus ตองยอมยุติสงครามเมื่อไดเห็นหนาอกของ Helen หญิงงามแหงเมืองทรอย

E เทคนิคสำคัญอันสุดทายของไอคิโดคือ Masakatsu agatsu katsu hayabi masa แปลวาความจริง ความถูกตอง

katsu แปลวา ชัยชนะ ความสำเร็จ

ทะไลลามะสอนเกี่ยวกับ masakatsu หรือ ชัยชนะที่แทจริงไววา “ความเจริญรุงเรืองนับพันปของชาติเราสรางขึ้นมาจากความไมรุนแรง ความเมตตา และใหอภัย เราจะเรียกรองสิทธิของเราบนพื้นฐานของหลักการเหลานี้ ถาหากเราไดแผนดินคืนมา โดยละหลักการเหลานี้และใชความรุนแรงแทน สิ่งที่ตองสูญเสียจะมากมายกวาที่ไดมา ธิเบตที่ไดคืนมาจะเปนชัยชนะภายนอก แตพายแพภายใน”

E อีกตัวอยางของ masakatsu คือ อับราฮัม ลินคอรน พูดกับเพื่อนทนายสมัยเปนทนายความว “จงบอกลูกความของคุณใหประนีประนอมถาทำได ความพยายามจะเปนผูชนะคดีจะทำใหเขาเปนฝายแพ เสียทั้งคาใชจายในการฟองรองคดีและเสียเวลา ทนายความที่สรางความสงบสุขจะเปนมนุษยที่ดีกวา”E ศาสนาสอนวา ผูที่ดา ตี บังคับผูอื่น ผูนั่นไดสั่งสมความริษยา ความเกลียดชังขึ้นในตัวเขาที่ไมรูจักหยุดหยอน ความเกลียดชังไมเคยหยุดนิ่ง แตจะหยุดไดดวยความรักซึ่งเปนความจริงนิรันดรE E E เตา ตี้ ซิง กลาววา

“ถาตอสูดวยความเมตตากรุณา เจาจะชนะถาตั้งรับดวยความเมตตากรุณา เจาจะสูอยางมั่นคง”E คำสอนอีกขอของลัทธิเตาวา

“คนทั้งโลกยอมแพใจที่สงบนิ่ง”

หน้า ๒๑ภาพจาก http://newsimg.bbc.co.uk/media/images /44015000/jpg/_44015651_budd_afp416b.jpg

อับราฮัม ลินคอล์นภาพจาก http://www.old-picture.com/defining- moments/Abraham-Lincoln-Antietam.htm

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 22: #14 AikidoCMU

E Masakatsu ยังมีความหมายวา “ถาทำงานอยางจริงจังจะไดทั้งชัยชนะและความอดทน” masakatsu มีประโยชนเมื่อถูกวิจารณ

E นักเรียนมุสลิมหลายคนไดเขียนบทความแสดงความไมเห็นดวยกับการที่ Sufi Master Rumi (1201-1270) ที่ริเริ่มสอนดนตรีและเตนรำในโรงเรียนโดยไมเขาใจถึงเหตุผลที่แทจริง แต Rumi ยึดหลัก masakatsu คือไมตอบโตคำวิจารณเหลานั้น ในที่สุดความคิดที่ไมเห็นดวยคอยๆ ลดลง และถูกลืมจนหมด E

E ปรมาจารยกลาววา masakatsu หมายถึงการกระทำงานใหสำเร็จตามความตั้งใจ E a หมายถึงตัวเอง E gatsu (katsu) หมายถึงชัยชนะ เอาสองคำมารวมกัน จึงหมายถึง ชนะใจตัวเอง ไอคิโดไมสอนใหแกไขผูอื่น แตสอนใหแกไขตัวเอง ปรมาจารยพูดวา E ไอคิโดเริ่มที่ตัวเรา ดวยการทำงานที่ไดรับมอบหมายดวยตัวเอง ทำใจใหบริสุทธิ์ สะอาด ฝกฝนรางกาย ดำเนินชีวิตตามแนวทางที่เหมาะสม ใฝหาความสงบและดัดแปลงใชหลักไอคิโดแกไขปญหาที่พบE Haya หมายถึง “รวดเร็ว วองไว” E bi หมายถึง “พระอาทิตย กลางวัน แสงอาทิตย เวลา”

E Katsu Hayabi หมายถึง ชัยชนะอันเฉียบขาดทันที แปลตรงๆ masakatsu agatsu katsu หมายถึงผูชนะที่แทจริงคือผูชนะใจตัวเอง ที่นี่และเดี๋ยวนี้ และนี่เปนคำตอบที่ปรมาจารยมักตอบเสมอเมื่อถูกถามวาไอคิโดคืออะไร E ในการฝกปฏิบัติ masakatsu agatsu katsu Hayabi แบงเปนลำดับขั้น ดังนี้

ขั้นพื้นฐาน “สรางความกลาหาญและความอดทนใหเกิดขึ้นทั้งสองอยาง”

ขั้นเทคนิค “ทำจิตใจใหสงบนิ่งEเคลื่อนไหวรางกายใหถูกตองเทคนิคจะเกิดตามมา”

ขั้นสูง “ชัยชนะใหไดมาดวยความสุภาพออนนอมEทุกเวลาและสถานที่”

ขั้นฝกจนตัวเราเปนอิสระ “ความจริงชวยใหเราหลุดพนจากความกลัวและสงสัย มีพลังและปญญาทุกขณะ”

หน้า ๒๒

ดนตรีและการเต้นแบบรูมิภาพจาก http://www.flickr.com/photos/ le_masc/1570562270/

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 23: #14 AikidoCMU

! ในประเทศไทย เม ื ่อม ีการจ ัดต ั ้งสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสรางเสริมสุขภาพ (สสส.) ก็พยายามเพิ่มเติมความหมายสุขภาพใหกินความกวางขวางขึ้นใหรวมเอาดานปญญา (Spiritual well-being) และดานภาพองครวม และเปล ี ่ยนจ ุดเน นจากการซ อมส ุขภาพมาเปนการสรางเสริมสุขภาพกอนที่จะเกิดโรคดวย จึงพยายามบัญญัติศัพทขึ้นมาใหมเปน“สุขภาวะ” โดยมีนัยยะที่กินความครอบคลุมสุขภาพในความหมายเดิม เพื่อไมใหคนไปติดยึดกับความหมายของ “สุขภาพ” แบบเกา*-----------------------------------------* ดูเพิ่มเติมใน พระพรหมคุณาภรณ (ป. อ. ปยุตโต) 2549 สุขภาวะองครวมแนวพุทธ, สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข 2549 หนา 4-9.

หน้า ๒๓

ไอคิโดในฐานะกระบวนการเสริมสร้างสุขภาวะเด็กชายขอบ (marginal child)

! เวลานี ้ เวลาหันไปคุยกับคนที่ทำงานพัฒนาเด็กไมวาจะประชุมกันที่ไหน ก็จะพบคำวา “สุขภาวะ” เสมอๆ แตก็เปนคำที่นาสนใจ และผมคิดวาคำๆนี้มีสวนที่สอดคลองกับประสบการณการฝกไอคิโดใหกับเด็กๆที่แมฮองสอนอยางลึกซึ้ง จึงขออนุญาตนำมาเลาสูกัน! บทความนี้ออกจะติดกลิ่นไอวิชาการและการพัฒนาชุมชนไปบาง แตผมคิดวามันอาจจะเปนสีสันที่ทำใหเรามองเห็นไอคิโดใกลชิดกับงานบริการชุมชนมากขึ้นนะครับ! กลาวถึงคำวา “สุขภาวะ” ภาษาอังกฤษใชคำวา well – being คำนี้ดูจะเปนศัพทใหม แตก็เปนศัพทที่ติดอยูในกระแสที่คนในวงการพัฒนาชุมชน หรือแมกระทั่งแวดวงวิชาการจำเปนตองรู และผมคิดวาประชาชนทั่วไปที่สนใจสุขภาพและสุขภาวะก็ควรตองรู ซึ่งผมจะพยายามเชื่อมกับประสบการณของตัวเองในการเปนครูอาสาสมัครสอนไอคิโดที ่แมฮองสอนนะครับ! ที่มาของคำนี้ เขาใจวาคงริเริ่มมาจากทางฝายสาธารณสุข โดยมองวาจะใชมาแทนที่คำวา “สุขภาพ” เพราะคำวาสุขภาพชวนใหนึกถึงแตโรคภัยไขเจ็บ สุขภาพดีจึงหมายถึง การอยูโดยปราศจากโรคภัยไขเจ็บ สมบูรณทั้งรางกาย จิตใจ และสังคม อันนี้เปนความหมายที่ยึดตามองคการอนามัยโลกมานานแลว

วิสุทธ์ิ เหล็กสมบูรณ์ (เวา)

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 24: #14 AikidoCMU

สังเกตวา ภาวะความเปนเด็กชายขอบนี่ไมเกี่ยววาจะอยูที่ไหนนะครับ แตขึ้นอยูกับวาพวกเขาอยูอยางไรมากกวา คือมีชีวิตอยูแลว มีคุณภาพชีวิตแคไหน มีสุขภาวะ (well-being) แคไหน !บางทีอยูบานหรูหราใหญโต แตพอแมชอบใชความรุนแรงกับลูก เด็กที่เปนเหยื่อจากความรุนแรงในครอบครัวอันนี ้ก ็เปนเด็กชายขอบไดเหมือนกัน! ถาเราดูใหด ี มองคนอื่นมิใชดวยสายตา แตมองลึกไปดวยหัวใจ จะพบวามีเด็กชายขอบก็อยูรอบตัวเราไปหมดนะครับ!จริงอยู เราสามารถมองเด็กพวกนี้เปนเด็กที่มีปญหา แตในอีกดานหนึ่ง ถาเราเชื่อมั่นในการพัฒนาคน และศรัทธาในศักดิ์ศรีของความเปนมนุษย เราก็จะพบวาเด็กเหลานี้ลวนมีศักยภาพแฝงเรนอยู ไมทางใดก็ทางหนึ่ง และถาเราจะชวยใหเขาคนพบศักยภาพในตัวเขาเอง เราก็อาจจะคอยๆคนพบตัวเราเองดวย อีกทั้งเราและเขาเองอาจจะเขาถึงสิ่งตางๆอีกมากมายที่เราไมเคยไดเรียนรูมากอน ความรักและเขาใจตอตัวเอง และตอผูอื่น เปนองคประกอบของปญญา ซึ่งเปนวิถีสำคัญที่นำไปสูการสรางสุขภาวะ ! ไมรูจักสภาวะของตนเอง ไมเรียนรูที่จะมองตนอยางเชื่อมโยงกับผูอื่น จะเปนผูมีปญญาไดอยางไร และหนทางสูสุขภาวะก็ยอมตีบตัน! แลวเราจะชวยใหเขารักและเขาใจตอตัวเอง และตอผูอื่น เพื่อเขาถึงสุขภาวะดวยตัวเขาเองไดอยางไร หลายคนใชวิธีการตางกันออกไป แตสำหรับผมคำตอบหนึ่งอยูที่ไอคิโด

หน้า ๒๔

! ที่เลามานี่ก็เพราะ จริงๆแลว ผมก็ใชไอคิโดนี่แหละครับเปนเครื่องมือที่สำคัญเครื่องมือหนึ่งในงานพัฒนาเด็กที ่แมฮองสอนมาตลอดสองป ไอคิโดจึงเปนวิถีแหงสุขภาวะหรือสุขภาพองครวมแบบหนึ่งที่นอยคนจะรูจัก นอกจากจะมองวาเปนศิลปะการปองกันตัวแบบทั่วไป7 อีกดานหนึ่ง เมื่อเอยถึงเด็กชายขอบ หลายคนอาจจะไมเขาใจคำนี้เชนกัน คำวาชายขอบ หมายถึงอยูไกลจากจุดศูนยกลาง อยูไกลในที่นี้หมายถึงเข าไม ถ ึงหร ือขาดโอกาสที ่จะเข าถ ึงศูนยกลาง เด็กชายขอบก็คือ เด็กที่ขาดโอกาสหรือมีโอกาสนอยที ่จะเขาถึงทรัพยากร โอกาสทางเศรษฐกิจ สังคม การพัฒนาในแงตางๆ เด็กที่อยูบนดอยทุรกันดาร หรือเด็กที่อยูในเมืองหลวงที่มีความเจริญแตอยูในชุมชนแออัด หรือเด็กไรสัญชาติ เด็กคาประเวณ ี เด็กขอทาน เหลานี้ลวนเปนเด็กชายขอบทั้งสิ้น

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 25: #14 AikidoCMU

ผมมีหลักการสอนวา พยายามสอนไอคิโดใหเขากับภูมิหลังและประสบการณของพวกเขาใหมากที่สุด จากการฝกที่เปนรูปธรรมแลวคอยๆสอดแทรกแนวคิดจริยธรรมที่เปนนามธรรมเขาไป แลวประเมินพฤติกรรมของเด็กเปนระยะๆ! ที่สำคัญ กระบวนการเหลานี้ตองผานการทำซ้ำๆ อยางตอเนื่อง และปรับเปลี่ยนยืดหยุนหนักเบาตามสถานการณได! เด็กที่เคยมาฝกรุนปที่แลวหางหายไป แตยังคงทักทายถามไถกันอยู สวนเด็กใหมในปนี้ หลายคนมาแรง ขยันซอมอยางสม่ำเสมอ และปรับพฤติกรรมเชิงบวกขึ้นหลายประการ ไมวาความเปนวินัย การมีเหตุมีผล การตอบโตโดยไมใชความรุนแรง การรูจักเอาใจใสผูรวมฝก การรูจักปลอยวางจากอารมณแลวใชสติปญญาในการแกปญหา จนถึงความมั่นคงในอารมณ เหลานี้เปนตัวชี้วัดที่สำคัญที่เด็กๆไดฉายภาพสะทอนออกมาในระหวางการฝกชัดขึ้น....ชัดขึ้น

หน้า ๒๕

! เด็กที่ผมไดมีโอกาสไปฝกสอนไอคิโดใหที่อำเภอปางมะผา จังหวัดแมฮองสอน แทบทุกคนเปนเด็กชายขอบไมทางใดก็ทางหนึ่ง หรือหลายๆทาง ! แมมารยาทบนเบาะยังออน เมื่อเทียบกับโดโจหรือสถานฝกทั่วไป เพราะที่นี่เราจะใหเด็กคุยกันไดบาง ไมงั้นเด็กจะตึงเครียดซึ่งไมสงผลดีกับการฝกเอาซะเลย ก็ใหคุยกันไดบางในระหวางการอบอุนรางกาย นอกจากนี้ ความรับผิดชอบของเด็กที่มาฝกไมเพียงแตการปูเบาะเก็บเบาะ แตยังตองไปติดตามใหเพื่อนมาซอม ไปดูอุปสรรคที่ทำใหเขาขาดซอมดวย ขาดเหลืออะไรตองรักกัน ตองชวยกัน อันนี้เปนวัฒนธรรมการฝกที่ผมพยายามบมเพาะใหพวกเขาดูแลกัน เปนกลุมทางสังคมเล็กๆที่คอยๆกอตัวขึ้น! การสรางกลุมทางสังคม และวัฒนธรรมกลุมใหมีความเขมแข็ง ก็จำตองมีสัญลักษณเพิ่มเขามา ก็เลยมีโลโกของกลุม แตที่นี่เราไมสามารถจัดใหมีการสอบเลื่อนสายได ก็เลยตองจัดเครื่องจูงใจใหกับเด็ก ๆ เปนกติกาที่ผมวางรวมกันกับพวกเขา ไมวาจะเปนชุดฝกซึ่งไดรับบริจาคจากผูมีน้ำใจ รวมทั้งเสื้อแจ็คเก็ต และประกาศนียบัตรเปนรางวัลใหกับผูที่สะสมชั่วโมงซอมไดในระดับตาง ๆ เหลานี้เปนรางวัลที่เด็กๆกวาจะได พวกเขาก็ตองมาฝกใหไดชั่วโมงสะสมครบตามที่ตั้งไว ตั้งแตสามสิบชั่วโมงขึ้นไป จนถึงหนึ่งรอยชั่วโมง ก็จะมีรางวัลในระดับตางๆ แตพวกเขาตองไปบำเพ็ญประโยชนอื่น ๆ อีกดวย ! นอกจากนี้ยังมีการจัดงานวันเกิดใหกับสมาชิกเด็กๆที่เกิดในเดือนตางๆอีก (เนนแบบพอเพียง แบบรวมกันจัด เดือนละครั้ง) นาดีใจที่ปจจุบันมีเด็กฝกสะสมเลยเจ็ดสิบชั่วโมงไปแลวสองคน

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 26: #14 AikidoCMU

! “ไมวาคุณจะเปนใคร จะอยูลำดับสายไหน ประสบการณของคุณยิ่งใหญ สำหรับเด็กยากไรเสมอ”! รวมบำเพ็ญประโยชนดวยการสละเวลาวางไปเปนครูอาสาสอนไอคิโดแก เด็กชาวเขา ชาวปะโอ และชาวไทใหญ ณ สโมสรผูนำเยาวชนเพื่อการศึกษาและ พัฒนาชุมชน (สยชช.) อำเภอปางมะผา จังหวัดแมฮองสอน

สนใจ ติดตอ วิสุทธิ์ เหล็กสมบูรณ (เวา ไอคิโด มช.) โทรศัพท 086-9169486 , 0-5361-7128 ไดตลอดป 2551 ครับ

“ มาชวยกันจุดไฟ ใหไอคิโดของเราเปนประทีปสองทางสรางสังคมที่สันติกันนะครับ”

“หลีกหนีชีวิตวุนวาย แลวเรนกายไปมอบสิ่งล้ำคาแกเด็กยากไร”

หน้า ๒๖

มีอยูวันหนึ่ง ผมถามเด็กหญิงลูกศิษยวัยสิบเอ็ดขวบวา ! “นี่ ตอนนี้เธอพอจะใชไอคิโดทุมเพื่อนในชั้นเรียนใหบาดเจ็บไดแลว ถามีเพื่อนชายมาจะรังแกเธอ เธอจะทำยังไง?”! “ก็เดินหนีสิคะครู” เธอตอบ

ผมยิ้ม และชื่นชมใน “ความกลาหาญ” ของเธอ และนึกขอบคุณที่ทำใหผมเกิดการเรียนรูขึ้นอีกบทหนึ่ง ! .....จนเปนที่มาของบทความชิ้นนี้

จากนิยามของคำวา “สุขภาวะ” ที่กินความกวางขวางขึ้นใหรวมเอาดานปญญา (Spiritual well-being) และดานองครวม และเปลี่ยนจุดเนนจากการซอมสุขภาพ มาเปนการสรางเสริมสุขภาพกอนที่จะเกิดโรค หรืออีกนัยหนึ่งเปนการสรางภูมิคุมกันในตัวบุคคลมิใหเกิดความรุนแรงตอรางกายและจิตใจทั้งตนเองและผูอื่น จากประสบการณดังกลาว ผมจึงคิดวา ไอคิโดจึงเปนการพัฒนาสุขภาวะของเด็กได ไมนอยไปกวากระบวนการใดๆ

ก็เลยนำมุมมองของคนทำงานพัฒนาทองถิ่นมาเลาสูพี่นองผองเพื่อน เผื่อนำไปเปนแนวทางสรางสุขภาวะแกเด็กๆและคนทั่วไปได

เรียนไอคิโดแลว ไดอะไรมากกวาที่คุณคิดนะครับ!

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 27: #14 AikidoCMU

! ดวน รับจำนวนจำกัด มูลนิธิโกมลคีมทอง รวมกับ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสรางเสริมสุขภาพ (สสส.) ขอเชิญชวนนิสิต นักศึกษา ทุกสถาบันการศึกษาทั่วประเทศ เสนอโครงการคายอาสาพัฒนาสรางเสริมสุขภาพเพื่อขอรับทุนสนับสนุนกิจกรรม

J ชมรม/สโมสร/คณะ หรือกลุมอิสระตาง ๆ ของทุกสถาบันการศึกษาทั่วประเทศ ที่สนใจทำกิจกรรมคายอาสาพัฒนาสรางเสริมสุขภาพ โดยคิดคนสรางสรรคกิจกรรมดวยองคความรูที่หลากหลาย กอใหเกิดนวัตกรรมเกี่ยวกับการทำงานคายที่จะกอใหเกิดประโยชนทั้งตอตนเอง และสังคม แตยังขาดงบประมาณในการจัดกิจกรรม

J สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสรางเสริมสุขภาพ (สสส.) และมูลนิธิโกมลคีมทอง ขอเชิญชวนสงโครงการเขามาขอรับทุนสนับสนุน จากโครงการนวัตกรรมคายอาสาพัฒนาสรางเสริมสุขภาพ หรือ “คายสรางสุข” ซึ่งแบงออกเปนสองลักษณะคือ

J 1. คายภาคฤดูรอน (เดือนมีนาคม-พฤษภาคม) เปนการเปดรับโครงการคายทั่วไป รับสมัครตั้งแตวันนี้ถึง 15 มกราคม 2551J 2. คายตอเนื่อง (ทำกิจกรรมไดตลอดทั้งป) เปนคายที่มีลักษณะการทำกิจกรรมอาสาสมัคร ทำงานกับผูดอยโอกาสในสังคม เชน ศิลปะบำบัดกับคนพิการซ้ำซอน อาสาสมัครขางเตียง สอนหนังสือใหเด็กเรรอน เปนตน เปดรับสมัครตั้งแตวันนี้ถึง 15 มิถุนายน 2551

J สนใจดูรายละเอียดไดทีh่ttp://www.komol.com และขอรับใบสมัครไดที่มูลนิธิโกมลคีมทอง เลขที ่8/23 ซ.บานชางหลอ ถ.พรานนก เขตบางกอกนอย กรุงเทพฯ 10700 หรือดาวนโหลดใบสมัครไดที่ http://www.komol.com

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมที่ : คุณวีรินทรวดี สุนทรหงส หรือ คุณพนิดา บุญเทพโทรศัพท 02-412-0744 ,02-866-1557 ตอ 20 โทรสาร 02-848-9756 มือถือ 08-9796-6985 E-mail : [email protected]

หน้า ๒๗

ใหทุนสนับสนุนกิจกรรมคายอาสาพัฒนาโดย : มูลนิธิโกมลคีมทอง 

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 28: #14 AikidoCMU

หน้า ๒๘

! “บิดาแหงวิชา ไอคิโดในประเทศไทย” ซึ่งจะเปนบุคคลทานใดไปไมได นอกเสียจากอาจารย โมโตฮิโร ฟูกากูซาอาจารยใหญของเรา

! เมื ่อวิชาไอคิโดเริ ่มแพรหลายเขามาในประเทศไทยเมื่อป พ.ศ. 2504 ทานเปนหนึ่งในคณะอาจารยญี ่ป ุ นกล ุ มแรกๆที ่ เด ินทางมาสอนในประเทศไทย แตทานเปนอาจารยชาวญี่ปุนทานเดียวที่อยูในประเทศไทยนานที่สุด (ตั้งแตป 2507 จนถึงปจจุบันเปนระยะเวลานานถึง 44 ป) ซึ่งถือไดวาทานเปนผู บุกเบิกในชวงเวลาเริ ่มตนของวิชาไอคิโดในประเทศไทย

Aikido in focus ฉบับนี้เรามาทำความรูจักอาจารยใหญของเรากันนะคะ สำหรับบทสัมภาษณโมโตฮิโร ฟูกากูซา-เซนเซนี้ คัดลอกและปรับแตงมาจากหนังสือที่ระลึกครบรอบวาระ 40 ปไอคิโดในประเทศไทย ที่จัดขึ้นเมื่อวันที่ 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2549 คะ อนึ่ง บทสัมภาษณนี้จัดทำขึ้นเมื่อหลายปกอน จึงขอแกไขขอมูลที่เปนตัวเลขจำนวนปใหเหมาะสมกับปจจุบันนี้คะ

Aikido(ka) in Focus โดย...โฟกัส

! ปจจุบันอาจารยฟูกากูซาไดสายดำชั้น 7 ดำรงตำแหนงนายกสมาคมไอคิโดประเทศไทย และยังไดรับมอบหมายจากสำนักงานใหญไอคิโดแหงประเทศญี่ปุน เปนอาจารยควบคุมเทคนิคการฝกสอนภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใตรวม 7 ประเทศ ไดแก ไทย มาเลเซีย สิงคโปร ฮองกง อินโดนีเซีย ไตหวัน และฟลิปปนส

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 29: #14 AikidoCMU

หน้า ๒๙

โฟกัส: !อาจารยเกิดที่เมืองอะไรคะตอบ: !เมือง FUAUIโฟกัส: ! อาจารยเรียนระดับมัธยมปลาย จบแลวไปศึกษาตอที่ไหนคะตอบ: ! หลังจากนั้นไปโตเกียว อยูที่มหาวิทยาลัย Asia Universityโฟกัส: ! อาจารยเริ่มสนใจวิชาไอคิโดตั้งแตเมื่อ ไหรคะตอบ: ! ตั้งแตผมยังเด็กอายุ 11 ขวบ ผมเริ่ม สนใจยูโดกอน และก็เรียนยูโดมาตลอด จนจบมัธยม พอผมเขามหาวิทยาลัย ตอนอายุ 18 ปก็ไดสนใจและเรียนวิชา ไอคิโดมาตลอดระยะเวลา 4 ปที่เรียน มหาวิทยาลัยมาโฟกัส: ! อาจารยศึกษาจบคณะอะไรมาคะตอบ:! คณะเศรษฐศาสตร (ECONOMICS)โฟกัส: ! พออาจารยเรียนจบจากมหาวิทยาลัย Asia University ประเทศญี่ปุนแลว อาจารยทำอะไรตอคะตอบ: ! หลังจากที่ผมเรียนจบ ทางกรมพลศึกษาประเทศไทยไดติดตอมา ที่สำนักงานใหญที่มหาวิทยาลัยเอเชีย ประเทศญี่ปุน เชิญมาเปนอาจารยสอน วิชาไอคิโด ผมจึงเดินทางมาประเทศไทย เลย

โฟกัส: ! ตอนอาจารยมาประเทศไทยใหม ๆ ตอนนั้นเริ่มมีสมาคมขึ้นหรือยังคะ ตอบ : ! ยังไมมีสมาคมเลย ตอนนั้นผมสอนที่ กรมพลศึกษากอน โดยสอนรวมกับอาจารย 4-5 คนโฟกัส: ! หลังจากที่อาจารยไปสอนที่กรมพลศึกษา แลว อาจารยยังสอนที่ไหนคะตอบ:! ผมสอนที่กองปรบปรามสามยอด ที่เยาวราช สอนตำรวจ ทหาร และก็มี หลายๆ แหงเชิญไปสอนโฟกัส:! นอกจากอาจารยสอนวิชาไอคิโดแลว . อาจารยยังมีธุรกิจสวนตัวอีกดวยตอบ:! ครับ ผมมีธุรกิจเกี่ยวกับภัตตาคารญี่ปุน อยูที่ซอยอโศก แตอาชีพหลักของผมคือ การสอนไอคิโดโฟกัส: ! ไมทราบวาอาจารยอยากจะฝากขอคิด อะไรใหกับผูอานและนักเรียนวิชาไอคิโด บางคะตอบ: ! ไอคิโดเปนสิ่งจำเปนที่สุด เพราะไอคิโด ไมใชกีฬา ไมใชการแขงขันที่ตองตอสูดวย ตัวเอง เพราะฉะนั้น ทุกคนตองพยายามสูเพื่อ พัฒนาตนเองอยูเสมอใหพรอมทั้งรางกายและ จิตใจ และโดยเฉพาะอยางยิ่งคือทักษะ แตสิ่ง สำคัญคือ การทำตัวเปนคนดี ไมทะเลาะวิวาท กับใคร ตองมีคำวา Peace (ความสงบสุข) ในหัวใจ ในความคิด! ดังนั้นถาเราชนะก็ตองมีคนที่แพเปนฝาย เสียใจนี้เรียกวา กีฬา แตไอคิโดไมใช นักไอคิโดทุกคนเปนเพื่อนกัน ไมมีการตอสู กัน เรียนก็เรียนดวยกัน ฝกก็ฝกดวยกัน ทุกคนเกิดความสามัคคี ทั้งในประเทศและเอเชีย

ภาพจาก http://www.pbase.com/cyberholz/aikido

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 30: #14 AikidoCMU

ภาพจาก http://www.aikikai.or.jp/eng/ newsletter/2004/iaf9th/9thIAF.htm

John Stevens ไดรวบรวมเอา Doka หรือบทกวีขนาดสั้นของปรมาจารยไวในหนังสือ The Art of Peace ตอมา William McLuskie ไดนำมาลงเผยแพรที่เวบไซต http://omlc.ogi.edu/aikido/talk/osensei/artofpeace/ หน้า ๓๐

โฟกัส: ! อาจารยมีเคล็ดลับอะไรในการฝกไอคิโดบางคะตอบ:! ผมไมมีเคล็ดลับอะไร อยูที่การฝกฝนอยางสม่ำเสมอ ประสบการณของตัวเอง และการใชสมอง อยางเชนเวลาฝกดวยกันกับเพื่อน เพื่อนทำเราเจ็บ เราทำเพื่อนเจ็บก็ตองฝกฝนตอไป และใชสมองคิดดวยวาจะทำอยางไรเพื่อปองกันไมใหตัวเองเจ็บ และปองกันอันตรายตอคูตอสูของเรา ! เราตองรูจักการ Concentrate (การมีสมาธิ จิตใจจดจอกับสิ่งที่จะทำ การกำหนดลมหายใจ เขาออก) ไมวาจะทำอะไรก็ตามการเรียนหนังสือ การทำการบานหรือการเรียนไอคิโด ตองตั้งใจกับสิ่งนั้นๆ ไมฟุงซานไมอยางนั้นจะทำอะไรก็ไมประสบผลสำเร็จ เมื่อเรียนไอคิโดก็ตองคิดถึงไอคิโดอยางเดียว ไมคิดถึงบาน ไมคิดถึงแฟน ไมคิดถึงสิ่งใด นอกจากไอคิโด และถาทองจำคำศัพทไดดวย ผมก็ภูมิใจมาก

Life is growth. If we stop growing, technically and spiritually, we are as good as dead.

The Art of Peace is a celebration of the bonding of heaven, earth, and humankind. It

is all that is true, good, and beautiful.

The Art of Peace # ๘ เขียนโดย Morihei Ueshiba แปลโดย John Stevens

ภาพจาก http://www.grandmothercouncil. org/2006/images/Great-Grandmother.jpg

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 31: #14 AikidoCMU

หน้า ๓๑

Hattori Takao - senseiมาเยี่ยมมาเยือนวันพุธที่ 5 และศุกรที่ 7 ธันวาคม 2550

! ฮัตโตริ-เซนเซ เริ่มฝกซูโมและมวยปล้ำต้ังแตเรียนมัธยม เมื่อเขาเรียนวิศวกรรมศาสตรในมหาวิทยาลัยชูโอก็ไดฝกฝนยูโดและคาราเต เมื่อเรียนจบแลวยังคงฝกคาราเตตอ วันหนึ่ง คูฝกไดใชเทคนิคการหลบหมัดของทานที่ปลอยออกไป ทานแปลกใจมากจึงถามวา นี่มันเทคนิคอะไร เพื่อนทานตอบวาเปนเทคนิคของไอคิโดชื่อ “อิริมินาเงะ” ทานสนใจมากจึงไปขอชมการฝกที่โดโจแหงหนึ่งของโยชินกัง ไดทดสอบโดยจับขอมือของอิชิกากิ-เซนเซ จึงถูกทำนิเกี้ยว ทานเจ็บปวดมาก แตก็ขอฝกไอคิโดดวย โดยหยุดฝกคาราเตไป

! ทานฝกไอคิโดแบบโยชินกังกับอิชิกากิ-เซนเซมาเจ็ดปไดระดับสามดั้ง แลวจึงเลิกมาฝกแบบไอกิไกแทน โดยฝกกับวากาบายาชิ-เซนเซ(ไอคิโดแบบชินชิน โตอิทสุ)เปนผูใหเริ่มฝกใหมจากระดับสองดั้ง และไดฝกกับนิชิโอะ-เซนเซ(ไอคิโดแบบนิชิโอะ)ซึ่งเปนผูมอบประกาศนียบัตรสามดั้งถึงหกดั้งใหกับทาน และทานยังไดเรียนการใชดาบตามแบบนิชิโอะ-เซนเซอีกดวย ปจจุบันทานทำงานบริษัทญี่ปุนอยูที่พัทยาและเปดโดโจเล็กๆที่นั่นดวย และกำลังจะเกษียณในปหนา

เนื้อหาจากการสัมภาษณโดย Hong Kong Aikido Association ในเดือนตุลาคม 2004 http://www.geocities.jp/yokosuka111/Profile.html

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Page 32: #14 AikidoCMU

หน้า ๓๒

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที ่๑๔ วันที ่๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ปีที ่๒)

Aikido Family

ปฏิทินกิจกรรมกิจกรรม วัน - เวลา สถานท่ี

ไอคิโดสัมพันธ AF5Aikido Friendship 2008

เสาร 12 - จันทร 14 มกราคม

ชมรมไอคิโด

b ฝกประจำสัปดาหb จันทร-พุธ-ศุกร ๑๘.๐๐ - ๒๐.๓๐ น.EE E E E สถานที่ฝก ชมรมไอคิโด มหาวิทยาลัยเชียงใหม

E E E ใตถุนตึกอาคารกิจกรรมนักศึกษา มหาวิทยาลัยเชียงใหม

ปนี้เปนครั้งที่ 5 ของไอคิโดสัมพันธผมรูสึกดีใจที่เชียงใหม ไดเปนเจาภาพในการจัดงานอีก

ครั้ง หวังวาการมารวมกันฝกซอมในครั้งนี้ นอกจากจะ

ไดพัฒนาฝมือ และความรูรักสามัคคีในหมูเฮาชาวไอคิโดแลว ยังถือเปนโอกาสที่ดีสำหรับแขกผูมาเยือนจากตาง

จังหวัด ไดมีเวลาเที่ยวพักผอนในชวงปใหมปนี้ดวย

ผมถือโอกาสนี้อวยพรใหทุกทานมีความสุข และมี

กำลังใจมุงมั่นที่จะพัฒนาตนเองตอไปเรื่อยๆในเสนทางของไอคิโด และขอขอบคุณทุกๆทานที่ไดมีสวนรวมในการจัดงานในครั้ง

นี้ดวยครับ

ยินดีตอนรับสู

ไอคิโดสัมพันธขอใหขยันฝกฝนเหมือนบัญฑิตยอมฝกฝนตน

นะครับ