17lyk-acharn.att.sch.gr/attachments/article/117/Omada2… · Web viewΕρώτηση 1: Πόσο υγιεινή θεωρείτε τη Μεσογειακή Διατροφή; Φαίνεται

ΣΧΟΛΕΙΟ: 7ο ΓΕ.Λ ΑΧΑΡΝΩΝ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΘΕΜΑ: ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ, ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ ΚΑΙ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ. ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΠΟΧΗ Ή ΟΧΙ;

ΥΠΟΘΕΜΑ: ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΟΥΖΙΟΥΡΑΣ

ΜΑΘΗΤΕΣ: ΚΑΝΚΑΣΙΔΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΝΩΛΗΣΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ΤΑΣΟΣΚΛΗΡΟΝΟΜΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣΚΟΠΑΛΑ ΜΑΡΙΑΚΟΥΚΛΑΣ ΜΑΚΗΣ

Περιεχόμενα3.ΠΡΟΛΟΓΟΣ................................................................................................................34.ΕΙΣΑΓΩΓΗ.................................................................................................................35.ΠΛΑΙΣΙΟ-ΣΤΟΧΟΙ-ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑ-ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ...................................3

5.1.ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ.........................................................................35.2.ΥΠΟΘΕΣΗ........................................................................................................4

6.ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ............................................................................46.1.ΔΕΙΓΜΑ.............................................................................................................46.2.ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑ-ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ..........................................................................46.3.ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ..................................................................................................4

7.ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ........................................................................................58.ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ, ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ......................9

8.1.ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ.............................................................98.2.ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ........................................................268.3 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ.........................................................................................27

9.ΚΡΙΤΙΚΗ-ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ.............................................................289.1.ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ.....................................................................................289.2.ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ-ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ........28

10.ΕΠΙΛΟΓΟΣ.............................................................................................................2811.ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.....................................................................................................29

3.ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Αυτή η εργασία πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του μαθήματος Ερευνητική εργασία της Β τάξης Γενικού Λυκείου. Ο χρόνος διεξαγωγής είναι το σχολικό έτος 2013-2014 Β τετραμήνου. Το θέμα της εργασίας είναι η σύγχρονη διατροφή , νευρική ανορεξία και παχυσαρκία. Υπάρχουν προβλήματα στην σημερινή εποχή ή όχι; Πιο συγκεκριμένα η ομάδα μας θα παρουσιάσει τα οφέλη της μεσογειακής διατροφής, την αξία, το περιεχόμενο της και τον λόγο ανάπτυξής της. Θα τα αναλύσουμε και θα δημιουργήσουμε ερωτηματολόγια, μέσα από τα οποία θα αναλύσουμε διάφορα στατιστικά στοιχεία και θα βγάλουμε συμπεράσματα.

4.ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στη σημερινή εποχή παρατηρούνται πολλά διατροφικά προβλήματα και διατροφικές διαταραχές. Η παχυσαρκία και η ανορεξία είναι τα πιο «δημοφιλή», καθώς εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν κάθε χρόνο από αυτές τις διαταραχές. Η Μεσογειακή διατροφή ωστόσο μπορεί να είναι η λύση στο πρόβλημα, αφού ύστερα από μελέτες έχει αποδειχθεί ότι είναι η πιο υγιεινή διατροφή που εξασφαλίζει επιπλέον χρόνια ζωής. Τέλος αποτελεί ασπίδα για την υγεία μας και για την ποιότητα της ζωής μας, αφού αποτρέπει ακόμα σε μεγάλο ποσοστό σοβαρές θανατηφόρες ασθένειες.

5.ΠΛΑΙΣΙΟ-ΣΤΟΧΟΙ-ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑ-ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ

Ο λόγος για τον οποίο επιλέξαμε το θέμα της Μεσογειακής Διατροφής είναι γιατί πιστεύουμε πως η έχει πολλά οφέλη τα οποία δεν είναι γνωστά. Έτσι θεωρήσαμε καλό να καταφέρουμε να ενημερώσουμε μέσα από την έρευνα μας τους συμμαθητές μας και το ευρύτερο κοινό. Σκοπεύουμε να διερευνήσουμε κατά πόσο βοηθά τον οργανισμό μας η συγκεκριμένη διατροφή, σε τι ποσοστό είναι αποτελεσματική και τέλος γιατί συμπεριλαμβάνει τα συγκεκριμένα τρόφιμα και όχι κάποια άλλα. Επιδιώκουμε την ενημέρωση, που ως αποτέλεσμα θα μπορούσε να έχει ακόμα και την πρόληψη ασθενειών και τη σωστή διατροφή όλων μας.

5.1.ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

Κατά τη διάρκεια της μελέτης της σχετικής βιβλιογραφίας από την ομάδα μας προέκυψαν μερικά βασικά ερευνητικά ερωτήματα. Αυτά είναι τα εξής:

1. Ωφελεί η μεσογειακή διατροφή την υγεία μας;2. Κατά πόσο είναι αποτελεσματική, με βάση τις έρευνες;3. Για ποιο λόγο συμπεριλαμβάνονται οι συγκεκριμένες τροφές στην

Μεσογειακή διατροφή;

Κατά συνέπεια με την εργασία αυτή θελήσαμε να απαντήσουμε στα παραπάνω ερευνητικά ερωτήματα.

5.2.ΥΠΟΘΕΣΗ

Έχοντας συλλέξει και διαβάσει άρθρα για το θέμα μας και με βάση την υπάρχουσα βιβλιογραφία όπου διάφοροι ειδικοί μιλούν για τη μεσογειακή διατροφή , υποθέτουμε πως η μεσογειακή διατροφή μπορεί να λύσει πολλές διατροφικές διαταραχές και προβλήματα υγείας. Με την έρευνά μας αυτή η αρχική μας υπόθεση θα επαληθευτεί. Με τις πληροφορίες που έχουμε πάρει από την βιβλιογραφία θα ήταν εύκολο να πούμε πως το αποτέλεσμα της έρευνας θα δείξει ακριβώς αυτό και πως όλοι θα πρέπει να γνωρίζουν τα οφέλη της. Ελπίζουμε και εσείς μέσα από αυτή την εργασία μας να πάρετε τις απαντήσεις σας σχετικά με τα οφέλη της μεσογειακής διατροφής.

6.ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Στα πλαίσια της ερευνητικής εργασίας που κάναμε με θέμα την Μεσογειακή Διατροφή ακολουθήσαμε την παρακάτω μεθοδολογία:Τις πρώτες δύο εβδομάδες ψάξαμε πληροφορίες για το θέμα που μας δόθηκε. Ύστερα αρχίσαμε να συγκεντρώνουμε τις διάφορες πληροφορίες που βρήκαμε σε ένα ενιαίο κείμενο. Μετά συντάξαμε τον πρόλογο και την εισαγωγή. Την επόμενη εβδομάδα κάναμε τα ερευνητικά ερωτήματα και ορίσαμε το πλαίσιο και τους στόχους της εργασίας μας. Στη συνέχεια ασχοληθήκαμε με τη δημιουργία και τη σύνταξη του ερωτηματολόγιου. Μοιράσαμε τα ερωτηματολόγιά μας σε ορισμένες τάξεις του σχολείου μας και τα μελετήσαμε. Βρήκαμε τον δείκτη μάζας σώματος για όλους τους μαθητές και με βάση αυτόν τους κατατάξαμε στις εξής κατηγορίες (λιποβαρής, κανονικό βάρος, υπέρβαρος, παχύσαρκος) .

6.1.ΔΕΙΓΜΑ

Αποφασίσαμε να κάνουμε μία πιο εξειδικευμένη έρευνα στο θέμα της Μεσογειακής Διατροφής, γι αυτό το λόγο το δείγμα μας ήταν κυρίως μαθητές λυκείου αλλά και μεγαλύτερα άτομα, ηλικίας 14-40. Είναι σημαντικότερο να γνωρίζουμε κατά πόσο ξέρουν οι νέοι τα οφέλη και την αξία της Μεσογειακής Διατροφής και κατά πόσο την ακολουθούν.

6.2.ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑ-ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ

Η συμπλήρωση των ερωτηματολογίων έγινε παρουσία των ερευνητών, ώστε να δίνονται επί τόπου οι απαραίτητες διασαφηνίσεις και εξηγήσεις προς τους ερωτώμενους σε όποιο σημείο δεν καταλάβαιναν. Οι απαντήσεις ήταν ορθές και λήφθηκαν υπόψη στα αποτελέσματα της έρευνας.

6.3.ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ

Η εργασία έπρεπε να παραδοθεί σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα), το οποίο ήταν περιορισμένο. Έπρεπε να παραδοθεί εντός τριών μηνών. Είμαστε μαθητές χωρίς κάποια εξειδίκευση στο συγκεκριμένο αντικείμενο της ερευνητικής εργασίας και γι’ αυτό το λόγο δεν μπορούμε να το γενικεύσουμε περισσότερο και να βάλουμε μεγαλύτερες διαστάσεις σε αυτή την εργασία.

7.ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

ΟΡΙΣΜΟΣ: Η μεσογειακή διατροφή είναι πλούσια σε φρούτα και λαχανικά και περιλαμβάνει ζυμαρικά, ψωμί, δημητριακά, ρύζι και πατάτες, πουλερικά και ψάρια, γαλακτοκομικά προϊόντα, μερικά πολύ λίγο επεξεργασμένα εποχιακά τρόφιμα και ελάχιστο κρέας. Περιλαμβάνει όμως δύο βασικά συστατικά: το ελαιόλαδο που είναι η κύρια πηγή λίπους και το κρασί πολύ συχνή είναι και η κατανάλωση κρασιού (ένα ή δύο ποτήρια κρασί κάθε ημέρα). Ο όρος «Μεσογειακή Διατροφή», με τον τρόπο που χρησιμοποιείται σήμερα, ουσιαστικά εισήχθη από τους επιστήμονες της διατροφής για να περιγράψει τη δίαιτα των Κρητικών (κυρίως), αλλά των άλλων χωρών της Μεσογείου, οι οποίες παρουσίαζαν κοινά χαρακτηριστικά με αυτήν. Επειδή το ελαιόλαδο ήταν η βασική πηγή λίπους στη δίαιτα των Κρητικών, ο όρος «Μεσογειακή Διατροφή» ουσιαστικά περιγράφει το διατροφικό πρότυπο εκείνο που επικρατούσε στις ελαιοπαραγωγές περιοχές της Μεσογείου. Η ημερήσια πρόσληψη γαλακτοκομικών γίνεται κυρίως με τη μορφή τυριού ή γιαουρτιού. Το πιο συνηθισμένο επιδόρπιο είναι τα φρούτα εποχής. Τα γλυκά καταναλώνονται λίγες φορές την εβδομάδα, ενώ πολλές φορές τη θέση της ζάχαρης παίρνει το μέλι. Το κόκκινο κρέας είναι σχεδόν απαγορευμένο και καταναλώνεται λίγες φορές το μήνα και σε μικρές ποσότητες, σε αντίθεση με το κοτόπουλο και το ψάρι που καταναλώνονται κάθε εβδομάδα.

Πιο αναλυτικά τα χαρακτηριστικά της Μεσογειακής διατροφής είναι τα εξής:

Καθημερινή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών (πλούσια σε φυτικές ίνες) Καθημερινή κατανάλωση αδρά επεξεργασμένων δημητριακών και των

προϊόντων τους (ψωμί, ζυμαρικά ολικής άλεσης, μη αποφλοιωμένο ρύζι κ.α.) Όσπρια, πατάτες και ξηροί καρποί σε εβδομαδιαία βάση Ελάχιστη κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων Χρήση του ελαιολάδου (που περιέχει μονοακόρεστα λιπαρά οξέα και

αντιοξειδωτικές ουσίες) σαν κύρια πηγή λίπους και ελάχιστη κατανάλωση ζωικών λιπών

Ελάχιστη κατανάλωση κόκκινου κρέατος (σε μηνιαία βάση και σε μικρές ποσότητες)

Κατανάλωση σε μικρές έως μέτριες ποσότητες ψαριών και πουλερικών σε εβδομαδιαία βάση

Καθημερινή κατανάλωση γαλακτοκομικών (γάλα και τυρί) σε μικρές έως μέτριες ποσότητες

Κατανάλωση κρασιού σε καθημερινή βάση αλλά με μέτρο (1-2 ποτήρια)

Η μελέτη των 7 χωρών και η ανάδειξη της Μεσογειακής Διατροφής ως πρότυπο για την διατήρηση της καλής υγείας και της μακροζωίας

Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 ξεκίνησε η λεγόμενη «Μελέτη των 7 χωρών» στην Αμερική. Η μελέτη διήρκησε 30 χρόνια και συμμετείχαν συνολικά περίπου 13.000 άνδρες, οι οποίοι επιλέχθηκαν από 16 διαφορετικές περιοχές 7 χωρών (Φιλανδία, Ολλανδία, Ιαπωνία, Ηνωμένες Πολιτείες, Ιταλία, Γιουγκοσλαβία και Ελλάδα). Στόχος της έρευνας ήταν να διερευνηθεί η ασαφής μέχρι τότε σχέση μεταξύ της δίαιτας και της εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων. Τα αποτελέσματα από την έρευνα αυτή έδειξαν ότι οι Κρητικοί είχαν τα μικρότερα ποσοστά θνησιμότητας από στεφανιαία νόσο και καρκίνο. Επιπρόσθετα, οι Κρητικοί είχαν και τον μεγαλύτερο μέσο όρο ζωής απ’ όλους όσους συμμετείχαν στην έρευνα. Μάλιστα, μετά την πάροδο 20 ετών παρακολούθησης, οι Κρητικοί παρουσίαζαν μικρότερα ποσοστά θανάτων από όλες γενικά τις αιτίες. Επιπρόσθετα, μετά από 25 έτη παρακολούθησης, οι Κρητικοί είχαν θεαματικά μικρότερα ποσοστά θανάτων από στεφανιαία νόσο, σε σύγκριση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Βόρεια Ευρώπη, ακόμα όμως και συγκριτικά με τις χώρες της Νότιας Ευρώπης. Η μικρότερη συχνότητα στεφανιαίας νόσου και καρκίνου, καθώς επίσης και η μικρότερη θνησιμότητα απ’ όλα τα αίτια που παρατηρήθηκαν στους Κρητικούς, αποδόθηκαν στις χαρακτηριστικές διατροφικές τους συνήθειες.

Η πυραμίδα της Μεσογειακής ΔιατροφήςΜετά την μελέτη των 7 χωρών, έγινε μια προσπάθεια από μια ομάδα επιστημόνων του Πανεπιστημίου του Harvard, με την συμβολή Ελλήνων επιστημόνων, να δημιουργηθούν διατροφικές οδηγίες με βάση το πρότυπο της Μεσογειακής Διατροφής. Έτσι, προέκυψε η Πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής.Στην βάση της πυραμίδας (κατανάλωση σε καθημερινή βάση) είναι τα αδρά επεξεργασμένα δημητριακά και τα προϊόντα τους, τα φρούτα, τα λαχανικά, το ελαιόλαδο και τα γαλακτοκομικά. Στην αμέσως επόμενη βαθμίδα (εβδομαδιαία κατανάλωση) είναι τα πουλερικά και τα ψάρια, οι ξηροί καρποί, τα όσπρια, οι πατάτες και τα αβγά. Στην κορυφή της πυραμίδας της Μεσογειακής Διατροφής είναι η κατανάλωση κόκκινου κρέατος, η οποία συστήνεται σε μηνιαία βάση και σε μικρές ποσότητες.

ΟΦΕΛΗ ΥΓΕΙΑΣ: Αρχικά η Μεσογειακή Διατροφή βοηθά στην πρόληψη του διαβήτη τύπου 2 σε άτομα με υψηλό κίνδυνο καρδιοαγγειακών παθήσεων. Ακόμα μειώνεται σημαντικά η πιθανότητα καρδιοαγγειακών παθήσεων και κατά συνέπεια της στεφανιαίας νόσου της καρδιάς, αφού το λίπος προέρχεται κυρίως από το ελαιόλαδο και το ψάρι. Είναι επίσης κατάλληλη διατροφή για όσους έχουν υποστεί έμφραγμα ή άλλο οξύ καρδιακό και μειώνει τον κίνδυνο της αρτηριοσκλήρυνσης. Το ελαιόλαδο που είναι βασικό συστατικό της Μεσογειακής διατροφής συμβάλλει στην ευεργετική δράση σε ορισμένους τύπους καρκίνου, όπως μαστού, προστάτη και παχέος εντέρου. Προστατεύει από την πτώση των εγκεφαλικών λειτουργιών, την απώλεια μνήμης και ασθένειες που σχετίζονται με το γήρας. Τέλος, οι θετικές επιπτώσεις του λίπους που προέρχεται από το ελαιόλαδο και τα ψάρια μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον έλεγχο του σωματικού βάρους, με την προϋπόθεση ότι θα μειωθεί η συνολική ημερήσια κατανάλωση θερμίδων.ΑΞΙΑ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ: Άνθρωποι που ζουν στις μεσογειακές χώρες και κυρίως στην Ελλάδα, εμφανίζουν τα μικρότερα ποσοστά θνησιμότητας από καρκίνο και στεφανιαία νόσο και έχουν το μεγαλύτερο μέσο όρο ζωής, σε σχέση με τους κατοίκους των άλλων χωρών. Προσπαθώντας οι επιστήμονες να ανακαλύψουν το μυστικό, οδηγήθηκαν στο συμπέρασμα ότι ο ιδιαίτερος και φυσικός τρόπος ζωής τους (εργασία στην ύπαιθρο, αυξημένη φυσική δραστηριότητα), αλλά και η απλή και

λιτή διατροφή τους, η οποία έγινε παγκοσμίως γνωστή ως Μεσογειακή Διατροφή, ήταν η αιτία αυτού του φαινομένου.

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ: Τα πλεονεκτήματα της μεσογειακής διατροφής, οι θετικές της επιπτώσεις στην υγεία και τη μακροζωία, η επιστημονική ομοφωνία, οι συνεχείς αναφορές στον παγκόσμιο τύπο γι αυτήν και η φήμη που απέκτησε σε όλο τον κόσμο προκάλεσαν αύξηση της ζήτησης των μεσογειακών προϊόντων σε όλες τις χώρες. Οι μελέτες έδειξαν ότι τα οφέλη στην υγεία του ανθρώπου από τη Μεσογειακή Διατροφή προέρχονται από το μεσογειακό διαιτολόγιο ως σύνολο, και όχι από κάποιο μεμονωμένο συστατικό του.Ενδεικτικό ημερήσιο πρόγραμμα μεσογειακής διατροφής

-ΠρωινόΓάλα 1,5% και φρυγανιές ή ψωμί ή παξιμάδια ολικής άλεσης

-ΔεκατιανόΦρούτο ή γιαούρτι 2%

-Μεσημεριανό• Ψάρι ψητό/κοτόπουλο βραστό ή ψητό (χωρίς πέτσα) ή• Μπιφτέκια σχάρας (στεγνά) με πατάτες φούρνου ή ζυμαρικά ολικής άλεσης ή ρύζι καστανό, σαλάτα ανάμικτη εποχής με ελαιόλαδο και ψωμί σικάλεως ή• Λαδερό φαγητό (φασολάκια, μπάμιες, αγκινάρες, μπριάμ) ή όσπρια (φακές, φασόλια, ρεβίθια) με τυρί χαμηλών λιπαρών και ψωμί σικάλεως

-ΑπογευματινόΦρουτοσαλάτα με γιαούρτι 2% ή 1 φρούτο

-ΒραδινόΣαλάτα ντάκο με τομάτα, ανθότυρο, κριθαρένιο παξιμάδι

Σημειώστε:• Για τα ενδιάμεσα γεύματα γενικά, ένα φρούτο ή ένα γιαούρτι 2% ή ένα κριθαρένιο παξιμάδι με ανθότυρο είναι πολύ καλές επιλογές.• Το μαγείρεμα στον ατμό, στο φούρνο, στη σχάρα ή στο γκριλ είναι επιθυμητό.

8.ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ, ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ8.1.ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

29%

71%

ΦυλοΑντρας Γυναικα

52%

9%

13%

17%9%

Ηλικια15 16 17 18 19

29%

34%3%

29%

3%

Ηλικια15 16 17 18 19

17%

30%

22%

17%

13%Βαρος

50-55 60-65 65-70 70-80 80-100

17%

35%26%

22%

Υψος Γυναίκες1,60-1,65 1,70-1,80 1,80-1,85 1,90-2,00

Ερώτηση 1: Πόσο υγιεινή θεωρείτε τη Μεσογειακή

Διατροφή; Φαίνεται ότι το μεγαλύτερο ποσοστό τόσο των αντρών, όσο και των γυναικών πιστεύουν ομοίως ότι η Μεσογειακή διατροφή ωφελεί αρκετά και όχι ιδιαίτερα πολύ τον οργανισμό.

58%

33%

8%

Ερωτηση 2 Αντρες1-2 μερες 3-4 μερες 5-7 μερες Καθολου

Ερώτηση 2: Πόσο συχνά καταναλώνετε κόκκινο κρέας εβδομαδιαίως; Eίναι φανερό ότι η κατανάλωση κόκκινου κρέατος και από τις δυο μεριές δεν ξεπερνά τις 3-4 μέρες με το ποσοστό των 1-2 μέρες να υπερτερεί ελάχιστα, ενώ μόνο κάποιες από τις γυναίκες επέλεξαν την εναλλακτική καθόλου.

55%

24%

13% 9%

Ερώτηση 2 Γυναικες

1-2 μερες 3-4 μερες 5-7 μερες Καθολου

26%

56%

16%2%

Ερωτηση 1 ΓυναικεςΠολύ Αρκετα Λιγο Καθολου

30%

61%

9%

Ερωτηση 1 ΑντρεςΠολύ Αρκετα Λιγο Καθολου

33%

16%

40%

11%

Υψος Αντρες1,55-1,60 1,60-1,65 1,65-1,70 1,70-1,80

9%

43%

48%


Ερώτηση 3: Πόσο συχνά καταναλώνετε φρούτα και λαχανικά εβδομαδιαίως; Όσο αναφορά τα φρούτα και τα λαχανικά είναι οφθαλμοφανές ότι και τα δυο φύλα αμφότερα τα προτιμούν από 5 έως και 7 μέρες την εβδομάδα, περισσότερο οι άνδρες.Ερώτηση 4: Πόσο συχνά καταναλώνετε γαλακτοκομικά προϊόντα εβδομαδιαίως;Την ίδια απήχηση έχουν και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, αφού έχουν την ίδια κατανάλωση με τα φρούτα και τα λαχανικά.

8%

28%

64%


9%

37%53%

2%

Ερωτηση 4 Γυναικες1-2 μερες 3-4 μερες 5-7 μερες Καθολου

18%

41%

36%

5%


65%

17%

13%4%


Ερώτηση 5: Πόσο συχνά καταναλώνετε τυποποιημένες τροφές (π.χ. πατατάκια, σοκολάτες κ.λπ.) εβδομαδιαίως; Ενδιαφέρουσα τοποθέτηση έχουμε στις

τυποποιημένες τροφές όπως για παράδειγμα τα πατατάκια, οι σοκολάτες κ.λπ. Στους άνδρες το μεγαλύτερο μερίδιο καταλαμβάνει η επιλογή 1-2 μέρες, σε αρκετά μικρότερα ποσοστά οι επιλογές 3-4 μέρες και 5-7 μέρες και σχεδόν μηδαμινό ποσοστό καλύπτει η επιλογή καθόλου. Στις γυναίκες τώρα υπάρχει μια εντελώς διαφορετική κατάταξη. Το περισσότερο μέρος των ερωτώμενων έχει προτιμήσει την επιλογή 1-2 μέρες και σε αντίθεση με τους άνδρες πολύ μικρότερη είναι η διαφορά με την ακριβώς επόμενη επιλογή που είναι 3-4 μέρες. Επίσης ένα αξιόλογο ποσοστό γυναικών έχει επιλέξει καθόλου σε σύγκριση με το αντίθετο φύλο.

57%

35%

4% 4%


Ερώτηση 6: Πόσο συχνά καταναλώνετε λευκό κρέας εβδομαδιαίως; Η ερώτηση 6 αναφέρεται στην κατανάλωση λευκού κρέατος. Οι απαντήσεις και στις δυο περιπτώσεις είναι ίδιες. Η επιλογή 1-2 μέρες είναι ξανά πρώτη με τα μεγαλύτερα ποσοστά, ακολουθεί η επιλογή 3-4 με ένα εξίσου αξιοπρόσεκτο μερίδιο και οι λοιπές δυο επιλογές με ελάχιστη συμμετοχή.

47%

39%

5%9%

Ερωτηση 6 Γυναικες

1-2 μερες 3-4 μερες 5-7 μερες Καθολου

43%

32%

13%

13%


69%

14%

3% 14%


26%

30%13%

30%


69%

14%

3% 14%


Ερώτηση 7: Πόσο συχνά καταναλώνετε ανθρακούχα αναψυκτικά εβδομαδιαίως; Η 7η ερώτηση είναι επίσης πολύ ενδιαφέρουσα, ως προς τις απαντήσεις των συμμετεχόντων. Στους άνδρες επικρατεί η επιλογή 3-4 μέρες και σε απόσταση αναπνοής η επιλογή καθόλου! Συνεχίζει με την επιλογή 1-2 μέρες και καταλήγει με μικρότερη αλλά όχι απαρατήρητη συμμετοχή στην επιλογή 5-7 μέρες. Από την πλευρά των γυναικών τώρα, δεν υπάρχει η ανάλογη ισομέρεια. 7 στις 10 γυναίκες πίνει αναψυκτικά 1-2 μέρες την εβδομάδα, ενώ 2 στις 10 τα προτιμά 3-4 μέρες εβδομαδιαίως ή και καθόλου. Απειροελάχιστες όμως τα επιζητούν πάνω από 5 μέρες εβδομαδιαίως.

26%

70%

4%


Ερώτηση 8: Πόσο θεωρείτε ότι βοηθάει η Μεσογειακή Διατροφή στην αντιμετώπιση διαφόρων παθήσεων; Στην ερώτηση κατά πόσο πιστεύετε ότι βοηθά η Μεσογειακή Διατροφή στην αποφυγή διαφόρων παθήσεων, αμφότεροι στήριξαν ότι βοηθά αρκετά, λιγότερο επέλεξαν την απάντηση πολύ και ελάχιστα έως και καθόλου τις υπόλοιπες δύο επιλογές.Ερώτηση 9: Πόσο συχνά καταναλώνετε γλυκά εβδομαδιαίως; Όσο για τα γλυκά δεν φαίνεται να έχουν την αναμενόμενη απήχηση. Οι ίδιες επιλογές ακριβώς συναντώνται στους άντρες και στις γυναίκες που σε ποσοστό 44% δήλωσαν ότι δεν αντιστέκονται στον πειρασμό μόνο 1-2 μέρες εβδομαδιαίως και σε ποσοστό 35% υποκύπτουν 3-4 μέρες, ενώ καθόλου έχει απαντήσει ένα ταπεινό μερίδιο της τάξης του 4%.

26%

60%

14%

Ερωτηση 8 ΓυναικεςΠολύ Αρκετα Λιγο Καθολου

Ερώτηση 10: Πόσο συχνά προτιμάτε το μαύρο ψωμί σε σχέση με το λευκό εβδομαδιαίως; Τέλος, είναι φανερό ότι το μαύρο ψωμί δεν είναι ιδιαίτερα αγαπητό, αφού κι εδώ εμφανής είναι η ομοιότητα στις απαντήσεις των δυο φύλων. Καθόλου είναι η επικρατέστερη επιλογή που με μεγαλύτερο σθένος υπερασπίζεται η μεριά των ανδρών που καλύπτουν το 52% της, ενώ οι γυναίκες διασπώνται με ποσοστό 32% ανάμεσα στις παράταιρες επιλογές α)καθόλου και β)5-7 μέρες εβδομαδιαίως.

70%

20%

10%

ΔΜΣΚΑΝΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ ΛΙΠΟΒΑΡΗΣ

ΔΜΣ

Βάρος Ύψος ΔΜΣ Χαρακτηρισμός

72 1,82 21,7365

ΚΑΝΟΝΙΚΟ ΒΑΡΟΣ

95 1,9 26,3158 ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ

43%

35%

17% 4%


44%

30%

23%4%


18%

19%

32%

32%

Ερωτηση 10 Γυναικες

Πολύ Αρκετα Λιγο Καθολου

17%

9%

22%

52%


60 1,84 17,7221 ΛΙΠΟΒΑΡΗΣ

65 1,58 26,0375 ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ

66 1,86 19,0774


62 1,6 24,2188


43 1,6 16,7969 ΛΙΠΟΒΑΡΗΣ

80 1,67 28,6851 ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ

60 1,65 22,0386


61 1,69 21,3578


60 1,7 20,7612


60 1,7 20,7612


64 1,65 23,5078


66 1,7 22,8374


54 1,68 19,1327


53 1,67 19,0039


54 1,65 19,8347


52 1,7 17,9931 ΛΙΠΟΒΑΡΗΣ

75 1,7 25,9516 ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ

60 1,73 20,0474


57,5 1,74 18,9919


1,74 68 22,46 ΚΑΝΟΝΙΚΟ ΒΑΡΟΣ

1,65 60 22,0386


1,66 65 23,5883


1,72 70 23,6614


1,72 52 17,5771 ΛΙΠΟΒΑΡΗΣ

1,82 75 22,6422


1,75 53 17,3061 ΛΙΠΟΒΑΡΗΣ


1,67 65 23,3067


1,63 54 20,3244


1,68 60 21,2585


1,63 70 26,3465 ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ

1,68 50 17,7154 ΛΙΠΟΒΑΡΗΣ

1,69 61 21,3578


1,6 50 19,5313


1,6 55 21,4844


1,6 50 19,5313


1,67 65 23,3067


1,69 82 28,7105 ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ

1,78 85 26,8274 ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ

1,6 55 21,4844


1,63 53 19,9481


1,7 56 19,3772


1,75 75 24,4898


1,6 47 18,3594 ΛΙΠΟΒΑΡΗΣ

1,73 60 20,0474



1,75 80 26,1224 ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ

1,6 49 19,1406



1,6 55 21,4844


1,83 70 20,9024


1,6 63 24,6094


1,6 50 19,5313


1,63 70 26,3465 ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ

1,64 55 20,4491


1,6 44 17,1875 ΛΙΠΟΒΑΡΗΣ

2 100 25 ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ

Βάρος Ύψος ΔΜΣ Χαρακτηρισμός

72 1,82 21,736505ΚΑΝΟΝΙΚΟ ΒΑΡΟΣ

95 1,9 26,315789 ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ60 1,84 17,722117 ΛΙΠΟΒΑΡΗΣ65 1,58 26,037494 ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ



43 1,6 16,796875 ΛΙΠΟΒΑΡΗΣ80 1,67 28,685145 ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ










52 1,7 17,99308 ΛΙΠΟΒΑΡΗΣ75 1,7 25,951557 ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ


57,5 1,74 18,991941ΚΑΝΟΝΙΚΟ ΒΑΡΟΣ

1,74 68 22,460034ΚΑΝΟΝΙΚΟ ΒΑΡΟΣ




1,72 52 17,577069 ΛΙΠΟΒΑΡΗΣ


1,75 53 17,306122 ΛΙΠΟΒΑΡΗΣ





1,63 70 26,346494 ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ1,68 50 17,71542 ΛΙΠΟΒΑΡΗΣ






1,69 82 28,710479 ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ1,78 85 26,827421 ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ





1,6 47 18,359375 ΛΙΠΟΒΑΡΗΣ



1,75 80 26,122449 ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ







1,63 70 26,346494 ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ


1,6 44 17,1875 ΛΙΠΟΒΑΡΗΣ2 100 25 ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ

8.2.ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Σύμφωνα με τα παραπάνω γραφήματα το ποσοστό των γυναικών είναι σχεδόν διπλάσιο από αυτό των ανδρών. Στην πρώτη ερώτηση φαίνεται ότι το μεγαλύτερο ποσοστό τόσο των αντρών, όσο και των γυναικών πιστεύουν ομοίως ότι η Μεσογειακή διατροφή ωφελεί αρκετά και όχι ιδιαίτερα πολύ τον οργανισμό. Στην επόμενη ερώτηση είναι φανερό ότι η κατανάλωση κόκκινου κρέατος και από τις δυο μεριές δεν ξεπερνά τις 3-4 μέρες με το ποσοστό των 1-2 μέρες να υπερτερεί ελάχιστα, ενώ μόνο κάποιες από τις γυναίκες επέλεξαν την εναλλακτική καθόλου. Όσο αναφορά τα φρούτα και τα λαχανικά είναι οφθαλμοφανές ότι και τα δυο φύλα αμφότερα τα προτιμούν από 5 έως και 7 μέρες την εβδομάδα, περισσότερο οι άνδρες. Την ίδια απήχηση έχουν και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, αφού έχουν την ίδια κατανάλωση με τα φρούτα και τα λαχανικά. Ενδιαφέρουσα τοποθέτηση έχουμε στις τυποποιημένες τροφές όπως για παράδειγμα τα πατατάκια, οι σοκολάτες κ.λπ. Στους άνδρες το μεγαλύτερο μερίδιο καταλαμβάνει η επιλογή 1-2 μέρες, σε αρκετά μικρότερα ποσοστά οι επιλογές 3-4 μέρες και 5-7 μέρες και σχεδόν μηδαμινό ποσοστό καλύπτει η επιλογή καθόλου. Στις γυναίκες τώρα υπάρχει μια εντελώς διαφορετική κατάταξη. Το περισσότερο μέρος των ερωτώμενων έχει προτιμήσει την επιλογή 1-2 μέρες και σε αντίθεση με τους άνδρες πολύ μικρότερη είναι η διαφορά με την ακριβώς επόμενη επιλογή που είναι 3-4 μέρες. Επίσης ένα αξιόλογο ποσοστό γυναικών έχει επιλέξει καθόλου σε σύγκριση με το αντίθετο φύλο. Η ερώτηση 6 αναφέρεται στην κατανάλωση λευκού κρέατος. Οι απαντήσεις και στις δυο περιπτώσεις είναι ίδιες. Η επιλογή 1-2 μέρες είναι ξανά πρώτη με τα μεγαλύτερα ποσοστά, ακολουθεί η επιλογή 3-4 με ένα εξίσου αξιοπρόσεκτο μερίδιο και οι λοιπές δυο επιλογές με ελάχιστη συμμετοχή. Η 7η ερώτηση είναι επίσης πολύ ενδιαφέρουσα, ως προς τις απαντήσεις των συμμετεχόντων. Στους άνδρες επικρατεί η επιλογή 3-4 μέρες και σε απόσταση αναπνοής η επιλογή καθόλου! Συνεχίζει με την επιλογή 1-2 μέρες και καταλήγει με μικρότερη αλλά όχι απαρατήρητη συμμετοχή στην επιλογή 5-7 μέρες. Από την πλευρά των γυναικών τώρα, δεν υπάρχει η ανάλογη ισομέρεια. 7 στις 10 γυναίκες πίνει αναψυκτικά 1-2 μέρες την εβδομάδα, ενώ 2 στις 10 τα προτιμά 3-4 μέρες εβδομαδιαίως ή και καθόλου. Απειροελάχιστες όμως τα επιζητούν πάνω από 5 μέρες εβδομαδιαίως. Στην ερώτηση κατά πόσο πιστεύετε ότι βοηθά η

Μεσογειακή Διατροφή στην αποφυγή διαφόρων παθήσεων, αμφότεροι στήριξαν ότι βοηθά αρκετά, λιγότερο επέλεξαν την απάντηση πολύ και ελάχιστα έως και καθόλου τις υπόλοιπες δύο επιλογές. Όσο για τα γλυκά δεν φαίνεται να έχουν την αναμενόμενη απήχηση. Οι ίδιες επιλογές ακριβώς συναντώνται στους άντρες και στις γυναίκες που σε ποσοστό 44% δήλωσαν ότι δεν αντιστέκονται στον πειρασμό μόνο 1-2 μέρες εβδομαδιαίως και σε ποσοστό 35% υποκύπτουν 3-4 μέρες, ενώ καθόλου έχει απαντήσει ένα ταπεινό μερίδιο της τάξης του 4%. Τέλος, είναι φανερό ότι το μαύρο ψωμί δεν είναι ιδιαίτερα αγαπητό, αφού κι εδώ εμφανής είναι η ομοιότητα στις απαντήσεις των δυο φύλων. Καθόλου είναι η επικρατέστερη επιλογή που με μεγαλύτερο σθένος υπερασπίζεται η μεριά των ανδρών που καλύπτουν το 52% της, ενώ οι γυναίκες διασπώνται με ποσοστό 32% ανάμεσα στις παράταιρες επιλογές α)καθόλου και β)5-7 μέρες εβδομαδιαίως.

8.3 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Αφού κάναμε έρευνα, συλλέξαμε πληροφορίες, συντάξαμε ερωτηματολόγια, τα καταμετρήσαμε και σας τα δώσαμε αναλυτικότερα σε μορφή γραφήματος και καταλήξαμε σε ορισμένα συμπεράσματα. Πριν από αυτό όμως στο 5ο κεφάλαιο είχαμε θέσει κάποια ερευνητικά ερωτήματα. Αυτά ήταν τα εξής:

1.Ωφελεί η μεσογειακή διατροφή την υγεία μας;2.Κατά πόσο είναι αποτελεσματική, με βάση τις έρευνες;3.Για ποιο λόγο συμπεριλαμβάνονται οι συγκεκριμένες τροφές στην Μεσογειακή διατροφή;

Και τα τρία αυτά ερωτήματα λοιπόν απαντήθηκαν και αποδείχθηκαν από την παραπάνω έρευνα. Πιο αναλυτικά, όσο αναφορά το πρώτο ερώτημα η Μεσογειακή Διατροφή είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους πρόληψης. Είναι ικανή να προφυλάξει έναν οργανισμό από καρκίνο, διαβήτη τύπου Β, στεφανιαία νόσο κ.λπ. σοβαρά και θανατηφόρα νοσήματα. Ακόμα ωφελεί τη μακροζωία και το ευ ζην. Συνεχίζοντας στο ερώτημα 2 με βάσ3η τις έρευνες, ανάμεσα σε πλήθος ανθρώπων από διαφορετικές χώρες και με άλλες συνήθειες και πολιτισμούς αποδείχθηκε ύστερα από μακροχρόνιες μελέτες ότι οι άνθρωποι που ζούσαν και ζουν στη Μεσόγειο και ακολουθούν την Μεσογειακή Διατροφή είχαν πολύ λιγότερα προβλήματα υγείας, μεγαλύτερη διάρκεια και καλύτερη ποιότητα ζωής. Τέλος, προχωρώντας στο τρίτο και τελευταίο ερώτημα θα απαντήσουμε ότι κάθε τροφή στη συγκεκριμένη Διατροφή έχει έναν ρόλο- έναν σκοπό. Για παράδειγμα, το ελαιόλαδο δίνει την αναγκαία ποσότητα ζωικών λιπών, ενώ τα φρούτα και τα λαχανικά είναι πλούσια σε φυτικές ίνες. Αφορμισμένοι από τα ερωτηματολόγια βγάλαμε επίσης κάποια συμπεράσματα. Αρχικά η Μεσογειακή Διατροφή είναι σε όλους γνωστή ως μια αρκετά ή και πολύ υγιεινή διατροφή που παίζει θετικό ρόλο για την υγεία μας. Παρατηρώντας καλύτερα τα αποτελέσματα όμως θα παρατηρήσουμε ότι κανένα από τα δυο φύλα δεν ακολουθεί πιστά το πρόγραμμα της Μεσογειακής Διατροφής. Ειδικότερα, ενώ οι άντρες είναι πιο εγκρατείς στην κατανάλωση ανθρακούχων αναψυκτικών, οι γυναίκες είναι πιο προσεκτικές στην ποσότητα και συχνότητα κατανάλωσης τυποποιημένων τροφών. Και τα δύο φύλα όμως καθώς φαίνεται δεν μπορούν να αντισταθούν στα γλυκά και να αποχωριστούν το λευκό ψωμί!

9.ΚΡΙΤΙΚΗ-ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ9.1.ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Οι στόχοι οι οποίοι θέσαμε στο 5ο κεφάλαιο έχουν επιτευχθεί. Υπάρχει αναλυτικό κείμενο με τις ασθένειες που αποτρέπει η Μεσογειακή Διατροφή και για ποιο λόγο χρησιμοποιούνται οι συγκεκριμένες τροφές. Η έρευνα είναι ικανή να ενημερώσει τον οποιονδήποτε αναγνώστη και να λύσει τις όποιες απορίες του και με τα στατιστικά στοιχεία που έχουμε συμπληρώσει. Δεν υπάρχουν κενά στην έρευνά μας και τα στοιχεία είναι απολύτως ελεγμένα από τα μέλη της εργασίας.

9.2.ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ-ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ

Στο μέλλον θα μπορούσαμε να αναλύσουμε περισσότερο τα τρόφιμα μου περιλαμβάνει η Μεσογειακή Διατροφή και να παρατηρήσουμε πού ακριβώς βοηθά κάθε ένα από αυτά. Θα μπορούσαμε ακόμα να ψάξουμε για περισσότερες έρευνες είτε του εξωτερικού, είτε εγχώριες.

10.ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Συμπερασματικά, η μεσογειακή διατροφή παίζει καθοριστικό ρόλο στις ζωές μας. Βοηθάει στην καταπολέμηση πολλών προβλημάτων υγείας. Το πώς αντιμετωπίζουμε τη διατροφή μας, αντικατοπτρίζει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την ίδια μας τη ζωή. Όσοι ζούμε γύρω από τη Μεσόγειο έχουμε την ευλογία να μπορούμε να απολαμβάνουμε πλήθος τροφών άφθονων σε πολύτιμα θρεπτικά συστατικά. Η υγεία μας έτσι θωρακίζεται, ενώ παράλληλα εμείς απλά γευόμαστε όσα πλουσιοπάροχα μας χαρίζει η φύση. Το μόνο που πρέπει να φροντίζουμε είναι να ψωνίζουμε σωστά και να μην παρασυρόμαστε από διαφημιστικά τεχνάσματα. Ο μύθος πως “τα φυσικά προϊόντα είναι καλά αλλά κοστίζουν” πρέπει να διαλυθεί. Το κόστος της διατροφής μας αυξάνει, όσο αυξάνουμε τις αγορές μας σε περιττά παρασκευάσματα, που τις περισσότερες φορές στερούνται κάθε θρεπτικής αξίας. Είναι κατανοητό λοιπόν ότι το μοντέλο της Μεσογειακής Διατροφής είναι το πλέον ιδανικό για την διατήρηση της καλής υγείας και της μακροζωίας. Σε συνδυασμό μάλιστα με την καθημερινή ήπια σωματική άσκηση, δεν μας βοηθά μόνο να είμαστε υγιείς, αλλά και να διατηρούμε φυσιολογικό σωματικό βάρος. Κλείνοντας, αξίζει να σημειώσουμε ότι η Μεσογειακή Διατροφή αναγνωρίστηκε ως Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Ανθρωπότητας από την UNESCO (Ναϊρόμπι, Νοέμβριος 2010), μετά από κοινή υποψηφιότητα της Ελλάδας, της Ισπανίας, της Ιταλίας και του Μαρόκου.

11.ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Η πηγές από τις οποίες αντλήσαμε πληροφορίες είναι οι εξής : http :// el . wikipedia . org / wiki /% CE %9 C % CE % B 5% CF %83% CE % BF % CE

% B 3% CE % B 5% CE % B 9% CE % B 1% CE % BA % CE % AE _% CE % B 4% CE % B 9% CE % B 1% CF %84% CF %81% CE % BF % CF %86% CE % AE

(Τελευταία τροποποίηση 16:00, 15 Ιανουαρίου 2014) http://etwinning.sch.gr/projects/elia/mediter.htm

ΤΕΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ….ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ!

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%83%CE%BF%CE%B3%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE_%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AE



Documents

17lyk-acharn.att.sch.gr/attachments/article/117/Omada2… · Web viewΕρώτηση 1: Πόσο υγιεινή θεωρείτε τη Μεσογειακή Διατροφή; Φαίνεται