7o Γενικό Λύκειο Αχαρνών

Ερευνητική Εργασία Α΄ Λυκείου

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

Αιολική Ενέργεια –Ανεμογεννήτριες

Υπεύθυνοι Καθηγητές: Παναγιώτης Μουζιούρας

Παναγιώτης Καψής

Ομάδα 3

Αβραμίδου Άννα

Αδαμοπούλου Νικολέτα

Ιβανάι Άγγελος

Κεχαΐδη Βαλέρια

Μαρκουλέσκου Έλενα-Μπιάνκα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

3.ΠΡΟΛΟΓΟΣ...............................................................................................................................................................3

4.ΕΙΣΑΓΩΓΗ.................................................................................................................................................................3

5.ΣΤΟΧΟΙ – ΠΛΑΙΣΙΑ....................................................................................................................................................4

6.ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ........................................................................................................................................................5

6.α Χρόνος και τρόπος διεξαγωγής της έρευνας....................................................................................................6

6.β Περιορισμοί......................................................................................................................................................6

7.ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ...........................................................................................................................................6

7.α Από τον ανεμόμυλο στην ανεμογεννήτρια (Ιστορική Αναδρομή)....................................................................6

7.β Πώς λειτουργούν οι ανεμογεννήτριες............................................................................................................12

7.γ Ανεμογεννήτρια και Καμπύλες Απόδοσης......................................................................................................14

Πόση ενέργεια υπάρχει στον άνεμο;...................................................................................................................16

Πρακτικός τρόπος υπολογισμού......................................................................................................................16

Παράδειγμα:........................................................................................................................................................16

7.δ Πλεονεκτήματα – Μειονεκτήματα των ανεμογεννητριών.............................................................................17

7.ε Τα μέρη της ανεμογεννήτριας........................................................................................................................23

7.στ Αιολικά πάρκα παγκοσμίως και στην Ελλάδα...............................................................................................25

7.ζ Άρθρα για την αιολική ενέργεια.....................................................................................................................45

7.η Ερωτήσεις περί ανεμογεννητριών..................................................................................................................58

Κατασκευή Ανεμογεννήτριας...............................................................................................................................63

8. ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ, ΣΥΜΕΡΑΣΜΑΤΑ, ΣΥΖΗΤΗΣΗ........................................................................................66

9. ΚΡΙΤΙΚΗ, ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ......................................................................................................................67

9.α Αυτοαξιολόγηση.............................................................................................................................................67

9.β Προτάσεις για συμπληρωματική-μελλοντική έρευνα....................................................................................67

10. ΕΠΙΛΟΓΟΣ...........................................................................................................................................................67

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ..........................................................................................................................................................68

3.ΠΡΟΛΟΓΟΣΑυτή η εργασία πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του μαθήματος Ερευνητική Εργασία της Α Τάξης Γενικού Λυκείου. Ο χρόνος διεξαγωγής είναι το Σχ. Έτος 2012-2013 Α’ Τετράμηνο/Β’ Τετράμηνο. Το θέμα της εργασίας είναι η αιολική ενέργεια. Η αιολική ενέργεια είναι η ενέργεια του ανέμου που προέρχεται από τη κίνηση αερίων μαζών της ατμόσφαιρας. Η κινητική ενέργεια των ανέμων είναι τόση που, με βάση τη σημερινή τεχνολογία εκμετάλλευσής της, θα μπορούσε να καλύψει πάνω από δύο φορές τις ανάγκες της ανθρωπότητας σε ηλεκτρική ενέργεια. Η εκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας χάνεται στα βάθη της ιστορίας. Για πολλές εκατοντάδες χρόνια η κίνηση των πλοίων στηριζόταν στη δύναμη του ανέμου, ενώ η χρήση του ανεμόμυλου ως κινητήριας μηχανής εγκαταλείπεται μόλις στα μέσα του προηγούμενου αιώνα. Είναι η εποχή που εξαπλώνονται ραγδαία τα συμβατικά καύσιμα και ο ηλεκτρισμός, ο οποίος φτάνει ως τα πιο απομακρυσμένα σημεία. Η πετρελαϊκή κρίση στις αρχές της δεκαετίας του 70, φέρνει ξανά στο προσκήνιο τις ΑΠΕ και την αιολική ενέργεια. Στο διάστημα μέχρι σήμερα, σημειώνεται μια αλματώδης ανάπτυξη, κάτι που ενισχύεται και από την επιτακτική ανάγκη για την προστασία του περιβάλλοντος. Γίνεται πλέον συνείδηση σε όλο και περισσότερο κόσμο, πως ο άνεμος είναι μια καθαρή ανεξάντλητη πηγή ενέργειας.Η παραγωγή ηλεκτρισμού από τον άνεμο είναι σήμερα ελκυστική για πολλούς λόγους.Η αιολική ενέργεια είναι σήμερα η πιο φτηνή απ’όλες τις υπάρχουσες ήπιες μορφές και είναι ανεξάντλητη.Η ανεμογεννήτρια είναι μία αιολική μηχανή που παράγει ρεύμα από την αιολική ενέργεια και μπορεί να τροφοδοτήσει με ρεύμα κατοικημένες περιοχές όπως πόλεις, κωμοπόλεις ή χωριά. Πολλές ανεμογεννήτριες μαζί αποτελούν ένα αιολικό πάρκο. Όμως υπάρχει μεγάλο κόστος για να κατασκευαστεί και να τοποθετηθεί μία ανεμογεννήτρια και ακόμη μεγαλύτερο κόστος για να κατασκευαστεί ένα αιολικό πάρκο. 

4.ΕΙΣΑΓΩΓΗ

    Η αιολική ενέργεια δημιουργείται έμμεσα από την ηλιακή ακτινοβολία, γιατί η ανομοιόμορφη θέρμανση της επιφάνειας της

γης προκαλεί τη μετακίνηση μεγάλων μαζών αέρα από τη μια περιοχή στην άλλη, δημιουργώντας έτσι τους ανέμους. Είναι μια ήπια μορφή ενέργειας, φιλική προς το περιβάλλον, πρακτικά ανεξάντλητη, γι' αυτό και είναι ανανεώσιμη. Αν υπήρχε η  δυνατότητα, με την σημερινή τεχνολογία, να καταστεί εκμεταλλεύσιμο το συνολικό αιολικό δυναμικό της γης, εκτιμάται ότι η παραγόμενη σε ένα χρόνο ηλεκτρική ενέργεια θα ήταν υπερδιπλάσια από τις ανάγκες τις ανθρωπότητας στο ίδιο διάστημα. Υπολογίζεται ότι στο 25% της επιφάνειας της γης επικρατούν άνεμοι μέσης ετήσιας ταχύτητας πάνω από 5,1m/sec, σε ύψος 10m πάνω από το έδαφος. Όταν οι άνεμοι πνέουν με ταχύτητα μεγαλύτερη από αυτή την τιμή, τότε το αιολικό δυναμικό του τόπου θεωρείται εκμεταλλεύσιμο και οι απαιτούμενες εγκαταστάσεις μπορούν να καταστούν οικονομικά βιώσιμες, σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα. Άλλωστε το κόστος κατασκευής των ανεμογεννητριών έχει μειωθεί σημαντικά και μπορεί να θεωρηθεί ότι η αιολική ενέργεια διανύει την πρώτη περίοδο ωριμότητας, καθώς είναι πλέον ανταγωνιστική των συμβατικών μορφών ενέργειας. Η χώρα μας διαθέτει εξαιρετικά πλούσιο αιολικό δυναμικό και η αιολική ενέργεια μπορεί να γίνει σημαντικός μοχλός ανάπτυξής της. Από το 1982, οπότε εγκαταστάθηκε από τη ΔΕΗ το πρώτο αιολικό πάρκο στην Κύθνο, μέχρι και σήμερα έχουν εγκατασταθεί στην Άνδρο, στην Εύβοια, στην Λήμνο, Λέσβο, Χίο, Σάμο, και στην Κρήτη εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τον άνεμο συνολικής ισχύος πάνω από 30MW. Μεγάλο ενδιαφέρον επίσης δείχνει και ο ιδιωτικός τομέας για την εκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας, ιδιαίτερα στην Κρήτη, όπου το Υπουργείο Ανάπτυξης έχει εκδώσει άδειες εγκατάστασης για νέα αιολικά πάρκα συνολικής ισχύος δεκάδων MW.  

5. – ΣΤΟΧΟΙ ΠΛΑΙΣΙΑΟ λόγος για τον οποίο επιλέξαμε αυτό το θέμα είναι γιατί πιστεύουμε πως η αιολική ενέργεια είναι μια πρακτική λύση στην εξοικονόμηση ενέργειας για τον πλανήτη. Ο πρώτος στόχος μας είναι να μελετήσουμε:

την ιστορική εξέλιξη των ανεμογεννητριώνΠώς δουλεύουνΑπό τι αποτελούνταιΤα είδη τουςΤην απόδοσή τους

Τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα τουςΟι τόποι στους οποίους βρίσκονται τα αιολικά πάρκαΠού βρίσκονται αιολικά πάρκα στην Ελλάδα

Ο δεύτερος στόχος μας είναι να υποθέσουμε πως:Αν καταργούσαμε το εργοστάσιο Πτολαιμαïδας, πόσες ανεμογεννήτριες

θα χρειαζόμασταν για να το αντικαταστήσουν Αν οι ανεμογεννήτριες απλωθούν σε όλη την Ελλάδα, πόσες θα

χρησιμοποιούσαμε για να καλύψουμε όλη την ενεργειακή ανάγκη της Ελλάδας και πόση εδαφική έκταση θα καταλάμβαναν.Τα αποτελέσματα της έρευνας μας πιθανόν να χρησιμοποιηθούν ως πηγή ερευνών.Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί πολλές έρευνες πάνω στον τομέα της αιολικής ενέργειας καθώς επίσης έχουν γίνει και πολλές πτυχιακές εργασίες. Οι έρευνες αυτές έχουν αποδείξει ότι η αιολική ενέργεια μπορεί να συμβάλει στην εξοικονόμηση ενέργειας για την προστασία του περιβάλλοντος. Επιπρόσθετα χάρη σ’ αυτές τις έρευνες έχουν ενημερωθεί πολλοί άνθρωποι πάνω σ’ αυτόν τον τομέα. Η παρούσα έρευνα μπορεί να συμβάλει ενεργά στην ενημέρωση των αναγνωστών της και να αποτελέσει κινητήριο δύναμη για δικές τους έρευνες.

6.ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΚαταρχάς αποθηκεύσαμε κάποιες ιστοσελίδες που βρήκαμε ενδιαφέρουσες και θεωρήσαμε ότι μπορούμε να πάρουμε πολλές χρήσιμες πληροφορίες για την αιολική ενέργεια. Χρησιμοποιήσαμε μόνο έναν υπολογιστή, για την καλύτερη διεξαγωγή της εργασίας. Διαβάσαμε τις πληροφορίες που βρήκαμε και συντάξαμε τον πρόλογο μας. Λάβαμε συμβουλή από τον καθηγητή μας να μοιράσουμε τις εργασίες και να αναλάβει κάθε μέλος ένα διαφορετικό κομμάτι της έρευνας, ώστε να υπάρξει καλύτερη απόδοση. Στη συνέχεια ορίσαμε τους βασικούς στόχους και άξονες της έρευνάς μας. Ο καθηγητής μας βοήθησε δίνοντάς μας ερωτήσεις που μπορούν να τεθούν περί ανεμογεννητριών. Καταγράψαμε τις ερωτήσεις που μας δόθηκαν και τις απαντήσαμε. Έπειτα, ο καθηγητής μας έδειξε τη δομή με την οποία πρέπει να συντάξουμε την εργασία. Επόμενο βήμα μας ήταν η δημιουργία ενός βίντεο με θέμα τις ανεμογεννήτριες και τη συμβολή τους στο περιβάλλον.

Τέλος, συντάξαμε το κείμενό μας, σύμφωνα με τις οδηγίες του καθηγητή.

6. αΧρόνος και τρόπος διεξαγωγής της έρευναςΣτη διάθεσή μας είχαμε χρονικό διάστημα 280 ημερών. Το περισσότερο διάστημα ασχοληθήκαμε με τη συλλογή δεδομένων και την οργάνωση. Στη συνέχεια αναζητήθηκαν κενά γνώσης, δηλαδή σημεία για τα οποία δεν ήταν δυνατό να εξευρεθούν απαντήσεις από τη βιβλιογραφική έρευνα. Αυτά τα σημεία αποτέλεσαν τα ερευνητικά μας ερωτήματα. Κατόπιν έγινε στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων και εξαγωγή συμπερασμάτων. Με βάση τα συμπεράσματα μας έγινε αποδοχή ή απόρριψη της αρχικής μας υπόθεσης. Τέλος έγινε η σύνταξη και η παρουσίαση της εργασίας.

6. βΠεριορισμοίΑ) Χρονικοί: Η εργασία έπρεπε να παραδοθεί σε ορισμένο χρονικό διάστημα, το οποίο ήταν περιορισμένο, διότι αρχικά έπρεπε να γνωριστούμε μεταξύ μας, έπειτα να επιλέξουμε το θέμα, αργότερα να οργανωθούμε και να αρχίσουμε να δουλεύουμε συστηματικά. Όλη αυτή η διαδικασία μας καθυστέρησε αρκετά, επειδή δεν ξέραμε καθόλου ο ένας τον άλλο και δεν ξέραμε πώς να συνεργαζόμαστε ομαδικά. Εξάλλου, το χρονικό διάστημα ενός σχολικού έτους είναι σχετικά μικρό για τη διεξαγωγή μιας τόσο μεγάλης έρευνας. Όμως, τελικά καταφέραμε να συνεργαστούμε και να φέρουμε εις πέρας το έργο που μας ανατέθηκε.Β) Ποσοτικοί: Καταρχάς, είμαστε μαθητές χωρίς κάποια εξειδίκευση στο συγκεκριμένο αντικείμενο της ερευνητικής εργασίας και δε θα μπορούσαμε να το γενικεύσουμε περισσότερο και να βάλουμε μεγαλύτερες διαστάσεις σε αυτή την εργασία. Ακόμη, ενώ αρχικά είχαμε σκεφτεί να πάρουμε και να μελετήσουμε τα τιμολόγια της ΔΕΗ για πολλούς μήνες και για διάφορες εποχές και να διεξάγουμε μια έρευνα σχετικά με το αν θα μπορούσαμε να βάλουμε μια ανεμογεννήτρια στο σχολείο, τελικά κάτι τέτοιο δεν ήταν δυνατό να γίνει, επειδή τα τιμολόγια στέλνονται κατευθείαν στα γραφεία του δήμου.

7. ΣΥΛΛΟΓΗΔΕΔΟΜΕΝΩΝ7. ( )αΑπό τον ανεμόμυλο στηνανεμογεννήτρια ΙστορικήΑναδρομή

Η ιδέα της εκμετάλλευσης της αιολικής ενέργειας για την παραγωγή μηχανικού έργου είναι πανάρχαια. Αξιοποιήθηκε πολύ νωρίς από τον άνθρωπο και έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της ανθρωπότητας.

Η αιολική ενέργεια χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στα ιστιοφόρα πλοία, γεγονός που συνέλαβε στην ανάπτυξη της ναυτιλίας και του πολιτισμού.Πριν από 10.000 χρόνια, οι Αρχαίοι Έλληνες ταξίδευαν στο Αιγαίο με πανιά, μεταφέροντας οψιδανό από τη Μήλο στην Ερμιόνη και πριν από 5.000 χρόνια, οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι ταξίδευαν στο Νείλο με μικρά ιστιοφόρα.Οι Κινέζοι, στην αρχή του 1ου μ.Χ. αιώνα, χρησιμοποιούσαν χαρταετούς κατά τη διάρκεια της μάχης για να αναγνωρίζουν τα στρατεύματά τους.Τον 8ο μ.Χ. αιώνα, οι κάτοικοι της Σρι Λάνκα χρησιμοποιούσαν τους ισχυρούς ανέμους που πνέουν στην περιοχή (μουσώνες), για να τήξουν σιδηρομεταλλεύματα και να παράγουν σίδηρο και χάλυβα. Έσκαβαν μεγάλους ημισελινοειδείς φούρνους όπου έκαιγαν ξυλάνθρακα κοντά στην κορυφή απότομων βουνοπλαγιών. Ο άνεμος δημιουργούσε στους φούρνους μικρούς ανεμοστρόβιλους και με τη βοήθεια αυτού του φυσικού φυσερού αναπτυσσόταν θερμοκρασία έως 1200° C.Μια άλλη εφαρμογή της αιολικής ενέργειας είναι οι ανεμόμυλοι. Ο ανεμόμυλος είναι μια διάταξη που χρησιμοποιεί ως κινητήρια δύναμη την κινητική ενέργεια του ανέμου (αιολική ενέργεια). Χρησιμοποιείται για την άλεση σιτηρών, την άντληση νερού και σε άλλες εργασίες.Φαίνεται ότι οι αρχαίοι λαοί της Ανατολής χρησιμοποιούσαν ανεμόμυλους, αν και η πρώτη αναφορά σε ανεμόμυλο (ένα περσικό συγκρότημα ανεμόμυλων του 644 μ.Χ.) εμφανίζεται σε έργα Αράβων συγγραφέων του 9ου μ.Χ. αιώνα.Οι ανεμόμυλοι έμοιαζαν με τις σύγχρονες περιστρεφόμενες πόρτες και τοποθετούνταν σε πλινθόκτιστες κατασκευές ανάμεσα σε δύο παράλληλους τοίχους τούνελ για την ενίσχυση του ανέμου.Αυτό το συγκρότημα των ανεμόμυλων βρισκόταν στο Σειστάν, στα σύνορα της Περσίας και Αφγανιστάν και ήταν “οριζόντιου τύπου” δηλαδή με ιστία (φτερά) τοποθετημένα ακτινικά σε έναν “κατακόρυφο άξονα”. Ο άξονας αυτός στηριζόταν σε ένα μόνιμο κτίσμα με ανοίγματα σε αντιδιαμετρικά σημεία για την είσοδο και την έξοδο του αέρα. Κάθε μύλος έδινε απευθείας κίνηση σε ένα μόνο ζεύγος μυλόπετρες. Οι πρώτοι μύλοι είχαν τα ιστία κάτω από τις μυλόπετρες, όπως δηλαδή συμβαίνει και στους οριζόντιους νερόμυλους από τους οποίους φαίνεται ότι προέρχονταν. Σε μερικούς από τους μύλους που σώζονται σήμερα τα ιστία τοποθετούνται πάνω από τις μυλόπετρες.

Τον 13ο αιώνα οι μογγολικές στρατιές του Genghis Khan κάνουν τους Πέρσες κατασκευαστές ανεμόμυλων και τους μεταφέρουν ξύλινους ανεμόμυλους.Τον 13ο αιώνα ανεμόμυλοι οριζόντιου άξονα χρησιμοποιούνται και στα Ελληνικά νησιά.Τον 13ο αιώνα οι μύλοι αυτού του τύπου ήταν γνωστοί στην Βόρεια Κίνα, όπου μέχρι και τον 16ο αιώνα τους χρησιμοποιούσαν για εξάτμιση του θαλασσινού νερού στην παραγωγή αλατιού. Τον τύπο αυτό του μύλου χρησιμοποιούσαν επίσης στην Κριμαία, στις περισσότερες χώρες της Δυτικής Ευρώπης και στις ΗΠΑ, μόνο που λίγοι από αυτούς διασώζονται σήμερα. Ο πιο αντιπροσωπευτικός από όλους αυτούς τους τύπους των ανεμόμυλων είναι ο τύπος με το “στροφείο σχήματος S’’ (S-Rotor) (εφευρέτης ο Φιλανδός S.J.Savinious) που ακόμη και σήμερα χρησιμοποιείται σε φτωχές ή απομονωμένες περιοχές λόγω της φτηνής και εύκολης κατασκευής του. Ο ανεμόμυλος έφτασε στην Ευρώπη από τους Άραβες, χρησιμοποιήθηκε στον τύπο του κατακόρυφου ρωμαϊκού υδραυλικού τροχού, με τη διαφορά ότι ο ανεμόμυλος είχε στην θέση του τροχού κατακόρυφα φτερά που μετέδιδαν την κίνηση στις μυλόπετρες με ένα ζεύγος οδοντωτών τροχών. Οι πρώτοι τέτοιοι περιστρεφόμενοι μύλοι εμφανίστηκαν στη Γαλλία το 1180, στην Αγγλία το 1191 και στη Συρία την εποχή των Σταυροφοριών (1190). Στις αρχές του 14 ου αιώνα αναπτύχθηκε στη Γαλλία ο ανεμόμυλος σε σχήμα πύργου (ξετροχάρης). Σε αυτόν τον τύπο ανεμόμυλου οι μυλόπετρες και οι οδοντωτοί τροχοί ήταν τοποθετημένοι σε ένα σταθερό πύργο με κινητή οροφή ή “κάλυμμα”, στην οποία στηρίζονταν τα ιστία και η οποία μπορούσε να στραφεί επάνω σε ειδική τροχιά, στην κορυφή του πύργου. Ο “περιστρεφόμενος ανεμόμυλος με κοίλο εσωτερικά άξονα” επινοήθηκε στις Κάτω Χώρες στις αρχές του 15ου αιώνα. Διέθετε έναν κατακόρυφο άξονα με γρανάζια στα δύο του άκρα ο οποίος περνούσε μέσα από τον κοίλο άξονα και κινούσε ένα τροχό με περιφερειακά διαταγμένα σκαφίδια που μετέφερε το νερό σε υψηλότερη στάθμη. Τον 17ο αιώνα οι Ολλανδοί κατασκεύασαν ανεμόμυλους για την άντληση των νερών που πλημμύριζαν τα χωράφια τους. Έτσι, αποξήραναν το πλημμυρισμένο έδαφος κάτω από τη στάθμη της θάλασσας και διπλασίασαν το μέγεθος της χώρας.Στις αρχές του 18ου αιώνα, οι Κάτω Χώρες και η Αγγλία έχουν πάνω από 10.000 ανεμόμυλους.

Το 1854, στις ΗΠΑ, Ο Daniel Halladay σχεδίασε και κατασκεύασε σε βιομηχανική κλίμακα τον ανεμόμυλο Halladay, που συνέλαβε σημαντικά στο εποικισμό των δυτικών περιοχών των ΗΠΑ. Είχε λεπτά ξύλινα πτερύγια και στρεφόταν ανάλογα με τη διεύθυνση του ανέμου.

O ανεμόμυλος Halladay

Η ανάπτυξη των πτερυγίων από χάλυβα καθιστά τους ανεμόμυλους αποδοτικότερους. Έξι εκατομμύρια ανεμόμυλοι στήνονται σε ολόκληρη την Αμερική καθώς οι άποικοι μετακινούνται προς τη δύση. Το νερό που αντλούν οι ανεμόμυλοι χρησιμοποιείται για το πότισμα των χωραφιών και για την τροφοδοσία των ατμομηχανών.

Μια σπουδαία ανακάλυψηΗ τεχνολογία των ανεμόμυλων ήταν γνωστή, όταν το 1831 ο Michael Faraday στην Αγγλία και ο Joseph Henry στις ΗΠΑ, ανακάλυψαν, ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο και χωρίς να γνωρίζονται, ότι αν σε ένα συρμάτινο πηνίο εισαχθεί ένας μαγνήτης, τότε κατά τη διάρκεια της εισόδου στα άκρα του πηνίου αναπτύσσεται ηλεκτρική τάση. Το ίδιο συνέβαινε και κατά τη διάρκεια της εξόδου ή της περιστροφής του μαγνήτη μέσα ή κοντά στο πηνίο ή της περιστροφής του πηνίου κοντά στην μαγνήτη.

Ο ανεμόμυλος ήταν μια διάταξη που θα μπορούσε να θέσει σε περιστροφή ένα μαγνήτη ή ένα πηνίο.Ήταν λοιπόν μοιραίο η τεχνολογία των ανεμόμυλων να αξιοποιήσει τη νέα ανακάλυψη κι έτσι προέκυψαν οι ανεμογεννήτριες.

Η ιστορία της ανεμογεννήτριαςΤο 1888, ο Charles F. Brush, ένας πλούσιος εφευρέτης από το Κλήβελαντ του Οχάιο κατασκεύασε μέσα στην ιδιοκτησία του έναν γιγαντιαίο για την εποχή ανεμόμυλο – αιολική τουρμπίνα (με ύψος 18 μέτρα, διάμετρο 17 μέτρα, 144 πτερύγια και βάρος 37 τόνους), την πρώτη παγκόσμια αιολική τουρμπίνα για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ο ανεμόμυλος παρείχε ισχύ 12kW που κάλυπτε τις ανάγκες για τα 350 ηλεκτρικά φώτα στο μέγαρό του. Στο υπόγειο, <<δωμάτιο μπαταριών>>, σε 408 βάζα γεμάτα με χημικές ουσίες αποθηκευόταν η ηλεκτρική ενέργεια που παρήγαγε ο ανεμόμυλος.

Ο ανεμόμυλος του C. Brush

Η επιχείρηση Brush Electric Co συγχωνεύθηκε το 1892 με την General Electric.

Ο ανεμόμυλος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά ως ανεμογεννήτρια το 1890 όταν εγκαταστάθηκε πάνω σε χαλύβδινο πύργο ο ανεμόμυλος του Π. Λα Κούρ στη Δανία, με ισχία με σχισμές και διπλά πτερύγια αυτόματης μετάπτωσης προς τη διεύθυνση του ανέμου. Μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, έγιναν πειράματα με ανεμόμυλους που είχαν ισχία αεροτομής, δηλαδή όμοια με πτερύγια αεροπορικής έλικας. Το 1931 μια τέτοια ανεμογεννήτρια εγκαταστάθηκε στην Κριμαία και η παραγόμενη ηλεκτρική ισχύς διοχετευόταν στο τμήμα χαμηλής τάσης του τοπικού δικτύου. Πραγματικές ανεμογεννήτριες με δύο πτερύγια λειτούργησαν στις ΗΠΑ κατά τη δεκαετία του 1940, στην Αγγλία στη δεκαετία του 1950 καθώς και στη Γαλλία. Η πιο πετυχημένη ανεμογεννήτρια αναπτύχθηκε στη Δανία από τον J.Juul με τρία πτερύγια αλληλοσυνδεόμενα μεταξύ τους και με έναν πρόβολο στο μπροστινό μέρος του άξονα περιστροφής. Στην Ολλανδία εκτελέστηκαν πειράματα από τον F.G. Pigeaud με αντικείμενο τη μετασκευή των παλαιών ανεμόμυλων άλεσης δημητριακών, έτσι ώστε η πλεονάζουσα ενέργεια να χρησιμοποιείται για ηλεκτροπαραγωγή. Χρησιμοποιήθηκε ένας ασύγχρονος

ηλεκτροκινητήρας που κινούσε τον ανεμόμυλο (σε περίπτωση άπνοιας) ή λειτουργούσε σαν γεννήτρια, όταν φυσούσε. Ο μηχανισμός μετάδοσης κίνησης περιλάμβανε συμπλέκτη παράκαμψης με σκοπό ο ηλεκτροκινητήρας να μην κινεί τα ιστία παρά μόνο να εκτελεί χρήσιμο έργο. Η οροφή στρεφόταν με τη βοήθεια σερβοκινητήρα που ελεγχόταν από έναν ανεμοδείκτη. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο πολλοί περίμεναν ότι η αιολική ενέργεια θα συνέβαλλε σημαντικά στην παραγωγή ηλεκτρισμού, αλλά οι προσπάθειες ανάπτυξης ανεμογεννητριών ατόνησαν μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1970. Οι προσπάθειες αυτές ξανάρχισαν πιο έντονες μετά την πρώτη πετρελαϊκή κρίση (1973) και στηρίχθηκαν κατά μεγάλο μέρος στην σύγχρονη αεροδιαστημική τεχνολογία. Έτσι αναπτύχθηκαν διάφοροι τύποι ανεμογεννητριών και στις αρχές της δεκαετίας του 1980 διατίθονταν στο εμπόριο συγκροτήματα μικρής ισχύος (μέχρι 20-25 kw) ενώ είχαν κατασκευαστεί και ανεμογεννήτριες μεγαλύτερης ισχύος (3-4 MW). Οι ανεμογεννήτριες προηγμένης τεχνολογίας που παρουσιάζουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι κυρίως δύο τύπων: ανεμογεννήτριες οριζοντίου άξονα με πτερύγια και ανεμογεννήτριες Νταριέ με κατακόρυφο άξονα (από τον Γάλλο G.J.M.Darrieus που τις εφεύρε το 1925). Οι ανεμογεννήτριες οριζοντίου άξονα, που είναι πιο εξελιγμένες και διαδεδομένες, έχουν συνήθως δύο ή τρία πτερύγια και η ισχύς τους κυμαίνεται από λίγα kW έως μερικά MW. Οι ανεμογεννήτριες Νταριέ είναι απλούστερες και μικρότερης ισχύος.

7. βΠώς λειτουργούν οι ανεμογεννήτριεςΗ ισχύς που αποδίδει, κατ’ επέκταση και η ενέργεια που παράγει, μια ανεμογεννήτρια είναι συνάρτηση του κύβου της ταχύτητας του ανέμου, της πυκνότητας του ανέμου και των τεχνικών χαρακτηριστικών του συγκροτήματος. Η ταχύτητα του ανέμου αυξάνει με το ύψος και γι αυτό οι ανεμογεννήτριες τοποθετούνται πάντα στην κορυφή υψηλών πύργων στήριξης. Παρ’ όλα αυτά οι θεωρητικοί υπολογισμοί δείχνουν ότι για την παραγωγή ωφέλιμου έργου μπορεί να αξιοποιηθεί μόνο το 53,9% της συνολικής ενέργειας του ανέμου. Η ανεμογεννήτρια οριζοντίου άξονα με πτερύγια ανταποκρίνεται στις μεταβολές της ταχύτητας του ανέμου με αυτόματη αλλαγή της κλίσης των πτερυγίων. Ο άξονάς της παραλληλίζεται αυτόματα προς τη διεύθυνση

του ανέμου έτσι ώστε ο άνεμος να προσβάλλει κάθετα την επιφάνεια που διαγράφουν τα πτερύγια. Μ’ αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται τελικά η βέλτιστη παραγωγή ενέργειας από το άνεμο με συντελεστή μέχρι 46 έως 48% και εξασφαλίζονται ικανοποιητικά όρια στα χαρακτηριστικά της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Η μηχανική ισχύς που αναπτύσσεται στον άξονα των πτερυγίων από τον άνεμο μεταδίδεται στην ηλεκτρική γεννήτρια με τις κατάλληλες στροφές. Η γεννήτρια, που μπορεί να είναι σύγχρονη ή ασύγχρονη, παράγει την ηλεκτρική ενέργεια και τροφοδοτεί την κατανάλωση. Η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια είναι χρονικά ασυνεχής, επειδή ακολουθεί τη δίαιτα του άνεμου, ενώ η ζήτηση της ηλεκτρικής ενέργειας εξαρτάται από τις ώρες της ημέρας, την εποχή, την οικονομική και κοινωνική δομή των καταναλωτών, κτλ. Το αποτέλεσμα είναι στις ανεμογεννήτριες να παρουσιάζονται σημαντικές ταλαντώσεις ισχύος ακόμη και σε μικρά χρονικά διαστήματα, ενώ όταν επικρατεί άπνοια ή πολύ ισχυρός άνεμος παύει η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Για τον σχεδιασμό ενός αυτόνομου αιολικού ηλεκτρικού συστήματος θα πρέπει να προβλεφθεί αποθήκευση. Ο συνηθέστερος τρόπος είναι η εγκατάσταση συσσωρευτών, αλλά στο μέλλον ίσως χρησιμοποιηθούν και άλλες μέθοδοι, όπως υδροδυναμική εκμετάλλευση, πεπιεσμένου αέρα, παραγωγή υδρογόνου, κλπ. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 είχαν επίσης διαπιστωθεί τα πολυάριθμα τεχνικά και οικονομικά πλεονάσματα που παρουσιάζει η εγκατάσταση αιολικών πάρκων, δηλαδή συγκροτημάτων πολλών ανεμογεννητριών εγκατεστημένων σε μια τοποθεσία. Για παράδειγμα, σε αντίθεση με την ισχύ μεμονωμένων ανεμογεννητριών, το σύνολο της ισχύος ενός αιολικού πάρκου δεν παρουσιάζει μεγάλες ταλαντώσεις λόγω της ασυνεχούς πνοής του ανέμου. Από την άλλη μεριά, η εγκατάσταση αιολικού πάρκου απαιτεί μικρή σχετικά επιφάνεια σε σχέση με τις εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης άλλων μορφών ενέργειας, ενώ ταυτόχρονα δεν παρεμποδίζει την εκμετάλλευση της γης. Το πρώτο αιολικό πάρκο της Ευρώπης εγκαταστάθηκε το 1982 στην νήσο Κύθνο. Με ισχύ 100 KW(5 ανεμογεννήτριες των 20KW, τύπου οριζόντιου άξονα με δύο πτερύγια) καλύπτει το 25% των ενεργειακών αναγκών του νησιού.

7. γ Ανεμογεννήτρια καιΚαμπύλες Απόδοσης

Η ονομαστική ισχύς που αναφέρει μια ανεμογεννήτρια, από μόνη της δεν μας λέει πολλά πράγματα για την ενέργεια που μπορεί να μας δώσει. Δηλώνει απλώς την ισχύ που μπορεί να δώσει η ανεμογεννήτρια σε μια συγκεκριμένη ταχύτητα ανέμου.

Για παράδειγμα 400W στα 12,5 m/s (μέτρα ανά δευτερόλεπτο). Οι συνηθισμένοι άνεμοι είναι όμως περίπου 4-6 m/s και πολύ λίγες ώρες το χρόνο έχουμε 12,5 m/s.

Αυτό που πρέπει να ξέρουμε είναι το εξής: Για τις ταχύτητες ανέμου που επικρατούν στην περιοχή που θα εγκαταστήσουμε την ανεμογεννήτρια, πόση ισχύ μπορεί να δώσει η κάθε ανεμογεννήτρια που συγκρίνουμε;

Κάποια ανεμογεννήτρια είναι καταλληλότερη για χαμηλότερης ταχύτητας ανέμους και κάποια άλλη ανεμογεννήτρια το αντίθετο. Γι’ αυτό είναι καλό να εξετάζουμε και τις καμπύλες απόδοσης για κάθε ανεμογεννήτρια, σε διάφορες ταχύτητες ανέμου και φυσικά να γνωρίζουμε τις ταχύτητες ανέμου που επικρατούν στην περιοχή της εγκατάστασης.

Κάθε ανεμογεννήτρια έχει τις δικές τις καμπύλες απόδοσης, όπως για παράδειγμα οι παραπάνω που αφορούν μικρή ανεμογεννήτρια 400W. Βλέπουμε όμως ότι η ονομαστική ισχύς των 400W επιτυγχάνεται σε ταχύτητα ανέμου γύρω στα 12,5 m/s η οποία ισχύει για λίγες ώρες το χρόνο.

Συνήθως όποτε φυσάει, οι ταχύτητες ανέμου κυμαίνονται μεταξύ 3 και 7 m/s στις περισσότερες περιοχές που μας ενδιαφέρουν. Σε αυτές τις ταχύτητες όμως, όπως βλέπουμε από την πρώτη καμπύλη, η ανεμογεννήτρια μόλις που παράγει γύρω τα 50W ισχύ!

Αν γνωρίζουμε όμως τη μέση ετήσια ταχύτητα του ανέμου για την περιοχή που μας ενδιαφέρει, τότε από τη δεύτερη καμπύλη βρίσκουμε μια (πολύ χονδρική) εκτίμηση για την μηνιαία παραγωγή σε KWh (κιλοβατώρες) της ανεμογεννήτριας. Ένα μέγεθος σαφώς πιο χρήσιμο από το προηγούμενο.

Για παράδειγμα, με μέση ετήσια ταχύτητα ανέμου 4,5 m/s μπορούμε να αναμένουμε από την ανεμογεννήτρια γύρω στις 18 έως 25 KWh το μήνα, ανάλογα με το πόσο καλή είναι η τοποθεσία της εγκατάστασης (εμπόδια, ύψος, έδαφος, υψόμετρο, πυκνότητα αέρα, θερμοκρασία κλπ).

Στοιχεία για τη μέση ταχύτητα του ανέμου μπορούμε να αναζητήσουμε σε μετεωρολογικές υπηρεσίες (όπως η Ε.Μ.Υ).

Η καμπύλη απόδοσης του κατασκευαστή για μια ανεμογεννήτρια βοηθάει ώστε να έχουμε μια πρώτη ιδέα και διευκολύνει στις συγκρίσεις.

Δεν σημαίνει όμως πως αν υπολογίσουμε ξανά την καμπύλη απόδοσης, για την ίδια ανεμογεννήτρια που τοποθετήσαμε σε κάποια τοποθεσία, ότι θα βγάλουμε τα ίδια αποτελέσματα.

Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν το αποτέλεσμα (διαφορετικό έδαφος, πυκνότητα αέρα, κ.λπ.).

Οι περισσότεροι κατασκευαστές δίνουν και την καμπύλη εκτιμώμενης (ετήσιας ή μηνιαίας) παραγωγής σε KWh (κιλοβατώρες) για μια ανεμογεννήτρια. Αυτό διευκολύνει πολύ, αφού αυτό είναι το μέγεθος που τελικά μας ενδιαφέρει.

Είναι όμως υπολογισμένο κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες... Και όσο απομακρύνεται η δική μας εγκατάσταση από την ιδανική, τόσο χαμηλότερη θα είναι η παραγωγή για την ανεμογεννήτρια (σημαντικά χαμηλότερη).

Πόση ενέργεια υπάρχει στον άνεμο;

Πρακτικός τρόπος υπολογισμού

Παρακάτω θα δούμε τον απλό τύπο με τον οποίο μπορούμε να υπολογίζουμε την ισχύ που μπορεί να δώσει μια ανεμογεννήτρια. Προκύπτει από το συνδυασμό της κινητικής ενέργειας που υπάρχει στον άνεμο και του ανώτατου ορίου αυτής που μπορούμε να μετατρέψουμε σε μηχανική/ηλεκτρική, όπως το όρισε ο Γερμανός επιστήμονας Albert Betz.

Κινητική ενέργεια: 0,5 Χ Μάζα Χ (Ταχύτητα στο τετράγωνο)

Η μάζα υπολογίζεται σε Kg και η ταχύτητα σε m/s (μέτρα ανά δευτερόλεπτο). Η κινητική ενέργεια είναι σε Joules.

Η πυκνότητα του αέρα σε μηδέν υψόμετρο είναι 1,23 Kg ανά κυβικό μέτρο. Έτσι λοιπόν η μάζα του αέρα που περνά από την επιφάνεια που καλύπτουν τα πτερύγια μιας ανεμογεννήτριας, προκύπτει από τον τύπο:

Μάζα/δευτερόλεπτο (kg/s) = Ταχύτητα (m/s) x Επιφάνεια (m2) x Πυκνότητα (kg/m3)

Συνδυάζοντας τους παραπάνω τύπους, προκύπτει η ισχύς του ανέμου στα πτερύγια της ανεμογεννήτριας (σε Watt):

Ισχύς (Watt) = 0.5 Χ επιφάνεια (m2) Χ 1,23 Χ τρεις φορές την ταχύτητα του ανέμου σε m/sec

Το 1,23 ισχύει για ανεμογεννήτριες τοποθετημένες στο ίδιο επίπεδο με τη θάλασσα - όσο ανεβαίνουμε σε υψόμετρο αυτό αλλάζει, όχι όμως τόσο ώστε να επηρεάζει ιδιαίτερα το αποτέλεσμα.

Αυτή είναι η ισχύς του ανέμου. Ο Albert Betz υπολόγισε όμως ότι το μέγιστο που μπορούμε να μετατρέψουμε από την κινητική ενέργεια του ανέμου σε μηχανική ενέργεια με την κίνηση ενός ρότορα (όπως σε μια ανεμογεννήτρια) είναι 59,3%.

Εδώ λοιπόν μπαίνει και το όριο του 59,3% αλλά και οι απώλειες της ανεμογεννήτριας (τριβής, καλωδίων κ.α.). Έτσι συνήθως η τελική ισχύς που παίρνουμε από τις ανεμογεννήτριες οριζόντιου άξονα είναι το 30-40% της ισχύος του ανέμου που υπολογίσαμε με τον παραπάνω τύπο. Στις ανεμογεννήτριες κάθετου άξονα το αντίστοιχο ποσοστό είναι 15-30%.

Παράδειγμα:

Έστω ότι έχουμε μια ανεμογεννήτρια, τοποθετημένη στο ύψος της θάλασσας, με διάμετρο ρότορα 5 μέτρα (δηλαδή δυόμιση μέτρα το κάθε πτερύγιο). Θέλουμε να υπολογίσουμε την ισχύ που μπορεί να δώσει σε ταχύτητες ανέμου της τάξεως των 12 μέτρων ανά δευτερόλεπτο (m/s).

Η επιφάνεια που καλύπτει ο ρότορας είναι π επί [(διάμετρος δια δύο) στο τετράγωνο], δηλαδή:

Επιφάνεια (m2) = 3,14 Χ (2,5 Χ 2,5) = 19,63 τεραγωνικά μέτρα (m2).

Έτσι, σύμφωνα με τον τύπο ισχύος του ανέμου:

Ισχύς (Watt) = 0,5 Χ 19,63 Χ 1,23 Χ (12Χ12Χ12) = 20.861 Watt

Λαμβάνοντας υπόψη και το όριο του Betz (59,3%), βλέπουμε ότι η ισχύς αυτής της ανεμογεννήτριας σε ταχύτητα ανέμου 12 m/s δεν μπορεί να ξεπεράσει τα 20.861 Χ 0,593 = 12.371 Watt.

Στην πράξη βέβαια, εξ’ αιτίας και άλλων απωλειών, θα δίνει από 6.000W έως 9.000W και αυτό στην καλύτερη περίπτωση (άριστα σχεδιασμένη και μεγάλη ανεμογεννήτρια)! Αν μάλιστα ήταν κάθετου άξονα, θα είχε χαμηλότερη απόδοση και η ισχύς θα ήταν αντίστοιχα από 3.000W έως 6.000W το πολύ.

7. – δΠλεονεκτήματα Μειονεκτήματα τωνανεμογεννητριώνΠλεονεκτήματα της Αιολικής Ενέργειαςα. Απορρέοντας από τον άνεμο, η αιολική ενέργεια είναι μια καθαρή πηγή ενέργειας. Η αιολική ενέργεια δεν μολύνει την ατμόσφαιρα όπως τα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρισμού τα οποία στηρίζονται στην καύση ορυκτών καυσίμων, όπως άνθρακα ή φυσικό αέριο. Οι ανεμογεννήτριες δεν εκλύουν χημικές ουσίες στο περιβάλλον οι οποίες προκαλούν όξινη βροχή ή αέρια του θερμοκηπίου.

β. Στις Ηνωμένες Πολιτείες η αιολική ενέργεια είναι οικιακή πηγή ενέργειας, καθώς αφθονεί η διαθέσιμη πηγή, ο άνεμος. Η τεχνολογία που αναπτύσσεται περί την αιολική ενέργεια είναι μια από τις πιο οικονομικές που υπάρχουν σήμερα στον χώρο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Κοστίζει ανάμεσα σε 4 και 6 cents ανά κιλοβατώρα· η τιμή εξαρτάται από την ύπαρξη/παροχή ανέμου και από τη χρηματοδότηση ή μη του εκάστοτε προγράμματος παραγωγής αιολικής ενέργειας.

γ. Οι ανεμογεννήτριες μπορούν να στηθούν σε αγροκτήματα ή ράντσα, έτσι ωφελώντας την οικονομία των αγροτικών περιοχών, όπου βρίσκονται οι περισσότερες από τις καλύτερες τοποθεσίες από την άποψη του ανέμου. Οι αγρότες μπορούν να συνεχίσουν να εργάζονται στη γη, καθώς οι ανεμογεννήτριες χρησιμοποιούν μόνον ένα μικρό μέρος της γης. Οι ιδιοκτήτες των εγκαταστάσεων για την παραγωγή αιολικής ενέργειας πληρώνουν ενοίκιο στους αγρότες για τη χρήση της γης.

Μειονεκτήματα της Αιολικής Ενέργειαςα. Η αιολική ενέργεια πρέπει να συναγωνιστεί τις συμβατικές πηγές ενέργειας σε επίπεδο κόστους. Ανάλογα με το πόσο ενεργητική, ως προς τον άνεμο, είναι μια τοποθεσία, το αιολικό πάρκο μπορεί ή δεν μπορεί να είναι ανταγωνιστικό ως προς το κόστος. Παρότι το κόστος της αιολικής ενέργειας έχει μειωθεί δραματικά τα τελευταία 10 χρόνια, η τεχνολογία απαιτεί μια αρχική επένδυση υψηλότερη από εκείνη των γεννητριών που λειτουργούν με καύση ορυκτών.

β. Η ισχυρότερη πρόκληση στη χρησιμοποίηση του ανέμου ως πηγή ενέργειας είναι ότι ο άνεμος είναι περιοδικά διακοπτόμενος και δεν φυσά πάντα όταν ο ηλεκτρισμός απαιτείται. Η αιολική ενέργεια δεν μπορεί να αποθηκευτεί (εκτός αν χρησιμοποιηθούν μπαταρίες). Επιπλέον, δεν μπορούν όλοι οι άνεμοι να τιθασευτούν ώστε να καλυφθούν, τη στιγμή που προκύπτουν, οι ανάγκες σε ηλεκτρισμό.

γ. Τα κατάλληλα σημεία για αιολικά πάρκα συχνά βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές, μακριά από πόλεις όπου χρειάζεται ο ηλεκτρισμός.

δ. Η ανάπτυξη της εκμετάλλευσης του ανέμου ως φυσικού πόρου μπορεί ίσως να συναγωνιστεί άλλες χρήσεις της γης και αυτές οι εναλλακτικές χρήσεις ίσως χαίρουν μεγαλύτερης εκτιμήσεως απ’ ότι η παραγωγή ηλεκτρισμού.

Υπάρχουν όμως κάποια προβλήματα για τα οποία έχουν βρεθεί ήδη λύσεις. Αυτά είναι τα παρακάτω:Α. Προκαλούν προβλήματα θορύβου οι ανεμογεννήτριες ;Πρόκειται για το μόνο ουσιαστικό πρόβλημα, αλλά συγχρόνως και το ευκολότερο να ελεγχθεί και να προληφθεί. Στις ανεμογεννήτριες ο εκπεμπόμενος θόρυβος μπορεί να υπαχθεί σε δύο κατηγορίες, ανάλογα με την προέλευση του: δηλαδή μηχανικός και αεροδυναμικός.

Ο πρώτος προέρχεται από τα περιστρεφόμενα μηχανικά τμήματα (κιβώτιο ταχυτήτων, ηλεκτρογεννήτρια, έδρανα κλπ.)Ο δεύτερος προέρχεται από την περιστροφή των πτερυγίων.

Οι σύγχρονες ανεμογεννήτριες είναι μηχανές πολύ ήσυχες συγκριτικά με την ισχύ τους και με συνεχείς βελτιώσεις από τους κατασκευαστές γίνονται όλο και πιο αθόρυβες. Η αντιμετώπιση του θορύβου γίνεται είτε στην πηγή είτε στη διαδρομή του. Οι μηχανικοί θόρυβοι έχουν ελαχιστοποιηθεί με εξαρχής σχεδίαση (γρανάζια πλάγιας οδόντωσης), ή με εσωτερική ηχομονωτική επένδυση στο κέλυφος της κατασκευής. Επίσης ο μηχανικός θόρυβος αντιμετωπίζεται στη διαδρομή του με ηχομονωτικά πετάσματα και αντικραδασμικά πέλματα στήριξης. Αντίστοιχα ο αεροδυναμικός θόρυβος αντιμετωπίζεται με προσεκτική σχεδίαση των πτερυγίων από τους κατασκευαστές, που δίνουν άμεση προτεραιότητα στην ελάττωση του .

Το επίπεδο του αντιληπτού θορύβου από μία ανεμογεννήτρια σύγχρονων προδιαγραφών σε απόσταση 200 μέτρων, είναι μικρότερο από αυτό που αντιστοιχεί στο επίπεδο θορύβου περιβάλλοντος μιας μικρής επαρχιακής πόλης και βεβαίως δεν αποτελεί πηγή ενόχλησης. Με δεδομένη δε τη νομοθετημένη απαίτηση να εγκαθίστανται οι ανεμογεννήτριες σε ελάχιστη απόσταση 500 μέτρων από τους οικισμούς, το επίπεδο είναι ακόμη χαμηλότερο και αντιστοιχεί πλέον σε αυτό ενός ήσυχου καθιστικού δωματίου. Επιπλέον, στις ταχύτητες ανέμου που λειτουργούν οι ανεμογεννήτριες ο φυσικός θόρυβος (θόρυβος ανέμου σε δένδρα και θάμνους) υπερκαλύπτει οποιονδήποτε θόρυβο που προέρχεται από τις ίδιες.

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω και σε συνδυασμό με τη θέση των «οικοπέδων» που συνήθως εγκαθίστανται τα αιολικά πάρκα στην Ελλάδα για να έχουν καλύτερη απόδοση, μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι τα αιολικά πάρκα δεν προκαλούν:

αύξηση της υπάρχουσας στάθμης θορύβου εκτός των ορίων τους και ακόμη περισσότερο σε κατοικημένες περιοχές

έκθεση ανθρώπων σε υψηλή στάθμη θορύβου.Ο πιο εύκολος και αποτελεσματικός τρόπος, για να πεισθεί κανείς για το ζήτημα του θορύβου είναι μια επίσκεψη σε ένα αιολικό πάρκο μια μέρα που οι ανεμογεννήτριες βρίσκονται σε κανονική λειτουργία.

Β. Δημιουργούν προβλήματα ηλεκτρομαγνητικών παρεμβολών οι ανεμογεννήτριες ;Η ανησυχία αυτή συνήθως αναφέρεται αφενός σε προβλήματα που προκαλούν οι ανεμογεννήτριες λόγω της θέσης τους σε σχέση με ήδη υπάρχοντες σταθμούς τηλεόρασης ή ραδιόφωνου και αφετέρου σε πιθανές ηλεκτρομαγνητικές εκπομπές από τις ίδιες.

Είναι γεγονός ότι, η διάδοση των εκπομπών στις συχνότητες της τηλεόρασης ή και του ραδιοφώνου (κυρίως στις συχνότητες εκπομπών FM) επηρεάζεται από εμπόδια που παρεμβάλλονται μεταξύ πομπού και δέκτη. Το κυριότερο πρόβλημα από τις ανεμογεννήτριες προέρχεται από τα κινούμενα πτερύγια που μπορούν να προκαλέσουν αυξομείωση σήματος λόγω αντανακλάσεων. Αυτό ήταν πολύ εντονότερο στην πρώτη γενιά ανεμογεννητριών που έφερε μεταλλικά πτερύγια. Τα πτερύγια των συγχρόνων ανεμογεννητριών κατασκευάζονται αποκλειστικά από συνθετικά υλικά, τα οποία έχουν ελάχιστη επίπτωση στη μετάδοση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας.

Η Ελληνική νομοθεσία προβλέπει την προώθηση αδειοδοτήσης ενός αιολικού πάρκου μόνον εφόσον τηρούνται κάποιες ελάχιστες αποστάσεις από τηλεπικοινωνιακούς ή ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς. Οποιαδήποτε πιθανά προβλήματα παρεμβολών μπορούν να προληφθούν με σωστό σχεδιασμό και χωροθέτηση ή να διορθωθούν με μικρό σχετικά κόστος από τον κατασκευαστή του πάρκου με μια σειρά απλών τεχνικών μέτρων, όπως π.χ. η εγκατάσταση επιπλέον αναμεταδοτών. Σε σχέση με την συμβατότητα και τις παρεμβολές στις τηλεπικοινωνίες, αξίζει να αναφέρουμε, ότι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες οι πύργοι των ανεμογεννητριών όχι μόνον δεν δημιουργούν εμπόδια, αλλά χρησιμοποιούνται ήδη για την εγκατάσταση κεραιών προς διευκόλυνση υπηρεσιών επικοινωνιών, όπως η κινητή τηλεφωνία!

Όσον αφορά τις εκπεμπόμενες ακτινοβολίες, όπως φαίνεται και από την περιγραφή των τμημάτων της ανεμογεννήτριας, τα μόνα υποσυστήματα που θα μπορούσαμε να πούμε ότι «εκπέμπουν» ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία χαμηλού επιπέδου, είναι η ηλεκτρογεννήτρια και ο μετασχηματιστής μέσης τάσης. Το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο της ηλεκτρογεννήτριας είναι εξαιρετικά ασθενές και περιορίζεται σε μια πολύ

μικρή απόσταση γύρω από το κέλυφος της που είναι τοποθετημένο τουλάχιστον 40-50 μέτρα πάνω από το έδαφος. Για το λόγο αυτό δεν υφίσταται πραγματικό θέμα έκθεσης στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία ούτε καν στη βάση της ανεμογεννήτριας. Ο μετασχηματιστής, πάλι, περιβάλλεται πάντα από περίφραξη ασφαλείας ή είναι κλεισμένος σε μεταλλικό υπόστεγο. Η περίφραξη είναι τοποθετημένη σε τέτοια απόσταση που το επίπεδο της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας είναι αμελητέο. Μπορούμε λοιπόν να ισχυριστούμε με βεβαιότητα, ότι αυτά που ακούγονται για εκπομπή ραδιενέργειας η ακτινοβολιών άλλου τύπου από τις ανεμογεννήτριες δεν ευσταθούν.

Γ. Δημιουργούν αισθητικά προβλήματα και προσβολή του φυσικού τοπίου οι ανεμογεννήτριες;

Αυτό είναι ένα θέμα στο οποίο έχει δοθεί μεγάλη δημοσιότητα. Η οπτική όχληση είναι κάτι υποκειμενικό και δύσκολα μπορούν να τεθούν κοινά αποδεκτοί κανόνες. Από έρευνες σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκύπτει ότι κάποιος που είναι ευνοϊκά διατεθειμένος απέναντι στην ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας, αποδέχεται τις ανεμογεννήτριες και οπτικά πολύ πιο εύκολα από κάποιον που είναι αρνητικός εξαρχής. Από τις ίδιες μελέτες, προκύπτει ότι τα αιολικά πάρκα είναι πιο αποδεκτά από αισθητικής άποψης σε ανθρώπους που είναι ενημερωμένοι για τα οφέλη που προέρχονται από την χρήση τους. Αν κάνουμε μια απλή σύγκριση μεταξύ ενός θερμικού σταθμού παραγωγής (π.χ. λιγνιτικού), και ενός αιολικού πάρκου είναι

φανερό ότι η οπτική όχληση που προκύπτει από το πρώτο είναι εμφανώς και αντικειμενικά πολύ μεγαλύτερη. Δεδομένου βεβαίως ότι οι ανεμογεννήτριες είναι κατ' ανάγκη ορατές από απόσταση, είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες κάθε τόπου εγκατάστασης και να γίνεται προσπάθεια ενσωμάτωσης τους στο τοπίο.

Δ. Έχουν επίδραση οι ανεμογεννήτριες στις γεωργικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες ;Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι τα αιολικά πάρκα επιβαρύνουν τη γεωργία ή την κτηνοτροφία. Δεδομένου ότι περίπου το 99% της γης που φιλοξενεί ένα αιολικό πάρκο είναι διαθέσιμο για άλλες χρήσεις, μπορούμε να κατανοήσουμε ότι οι αγροτικές δραστηριότητες μπορούν να συνεχίζονται και μετά την εγκατάσταση του. Οι συνήθεις θέσεις αιολικών πάρκων είναι σε ορεινές περιοχές με θαμνώδη βλάστηση ακριβώς λόγω των υψηλών ταχυτήτων του ανέμου που ευνοούν την εγκατάσταση του. Σε αυτές τις περιοχές, η χρήση γης είναι κυρίως για βοσκή αιγοπροβάτων οι οποία μπορεί να συνεχισθεί χωρίς κανένα πρόβλημα και μετά την εγκατάσταση του αιολικού πάρκου. Χαρακτηριστικά, σε μερικά αιολικά πάρκα έχει παρατηρηθεί ότι οι ανεμογεννήτριες γίνονται πόλος έλξης αιγοπροβάτων που επωφελούνται από τη δροσιά της σκιάς που προσφέρουν οι πύργοι τους!

Ε. Έχουν επιπτώσεις στον πληθυσμό των πουλιών οι ανεμογεννήτριες ;Τα πουλιά καθώς πετούν μερικές φορές συγκρούονται με κτίρια και άλλες σταθερές κατασκευές. Οι ανεμογεννήτριες όμως δεν προκαλούν ιδιαίτερο πρόβλημα όπως έχει φανεί από μελέτες που έχουν γίνει σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία, η Δανία και η Αγγλία. Συγκεκριμένα, υπολογίσθηκε ότι στον συνολικό αριθμό πουλιών που σκοτώνονται ετησίως, μόνον 20 θάνατοι οφείλονται σε ανεμογεννήτριες (για εγκατεστημένη ισχύ 1000MW), ενώ αντίστοιχα 1.500 θάνατοι οφείλονται στους κυνηγούς και 2.000 σε πρόσκρουση με οχήματα και τις γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας (καθότι είναι σχεδόν «αόρατες» για τα πουλιά). Ασφαλώς βέβαια, το θέμα της προστασίας του πληθυσμού των πουλιών σε ευαίσθητες οικολογικά και προστατευόμενες περιοχές πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά τη φάση σχεδιασμού και χωροθέτησης του αιολικού πάρκου. Συνοψίζοντας, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε, ότι οι οποιεσδήποτε επιπτώσεις από τις ανεμογεννήτριες, αφενός είναι άμεσα «ορατές» και

αφετέρου είναι δυνατόν να ελαχιστοποιηθούν με σωστή αντιμετώπιση και προσχεδιασμό. Αντίθετα, οι επιπτώσεις της θερμικής ή πυρηνικής παραγωγής ενέργειας αργούν να φανούν, είναι μακροπρόθεσμες και όση προσπάθεια και κόστος να δαπανηθούν είναι αδύνατον να ελαχιστοποιηθούν. Εν τέλει θα πρέπει να αποφασίσουμε ότι εφόσον πρέπει να παράγουμε ηλεκτρική ενέργεια, είναι σίγουρα προτιμότερο να την παράγουμε με τρόπο που να έχει την μικρότερη δυνατή επιβάρυνση για το περιβάλλον. Από τεχνολογική και οικονομική πλευρά, η πιο ώριμη μορφή ανανεώσιμης και «καθαρής» ενέργειας είναι σήμερα η αιολική. Αυτή μπορεί να συμβάλλει αποτελεσματικά στην αποτροπή των κλιματικών αλλαγών προσφέροντας συγχρόνως ποικίλα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη.

7. ε Τα μέρη της ανεμογεννήτριαςΥπάρχουν πολλών ειδών ανεμογεννήτριες οι οποίες κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες :Οριζοντίου άξονα, των οποίων ο δρομέας είναι τύπου έλικα και

βρίσκεται συνεχώς παράλληλος με την κατεύθυνση του ανέμου και του εδάφουςΚατακόρυφου άξονα, ο οποίος παραμένει σταθερός και είναι κάθετος

προς την επιφάνεια του εδάφουςΗ απόδοση μιας ανεμογεννήτριας εξαρτάται από το μέγεθος της και την ταχύτητα του ανέμου. Το μέγεθος είναι συνάρτηση των αναγκών που καλείται να εξυπηρετήσει και ποικίλει από μερικές εκατοντάδες μέχρι μερικά εκατομμύρια Watt.Οι τυπικές διαστάσεις μιας ανεμογεννήτριας 500 kW είναι : Διάμετρος δρομέα, 40 μέτρα και ύψος 40-50 μέτρα , ενώ αυτής των τριών MW οι διαστάσεις είναι 80 και 80–100 μέτρα αντίστοιχα.Παρόλο που δεν υφίσταται κανένας καθοριστικός λόγος, εκτός ίσως από την εμφάνιση, στην αγορά έχουν επικρατήσει αποκλειστικά οι ανεμογεννήτριες οριζόντιου άξονα , με δύο ή τρία πτερύγια. Μια τυπική ανεμογεννήτρια οριζοντίου άξονα αποτελείται από τα εξής μέρη :το δρομέα, που αποτελείται από δύο ή τρία πτερύγια από ενισχυμένο πολυεστέρα. Τα πτερύγια προσδένονται πάνω σε μια πλήμνη είτε σταθερά , είτε με τη δυνατότητα να περιστρέφονται γύρω από το διαμήκη άξονα τους μεταβάλλοντας το βήμα το σύστημα μετάδοσης της κίνησης, αποτελούμενο από τον κύριε άξονα, τα έδρανα του και το κιβώτιο πολλαπλασιασμού στροφών , το οποίο προσαρμόζει την ταχύτητα περιστροφής του δρομέα στη

σύγχρονη ταχύτητα της ηλεκτρογεννήτριας. Η ταχύτητα περιστροφής παραμένει σταθερή κατά την κανονική λειτουργία της μηχανής την ηλεκτρική γεννήτρια, σύγχρονη ή επαγωγική με 4 ή 6 πόλους η οποία συνδέεται με την έξοδο του πολλαπλασιαστή μέσω ενός ελαστικού ή υδραυλικού συνδέσμου και μετατρέπει τη μηχανική ενέργεια σε ηλεκτρική και βρίσκεται συνήθως πάνω στον πύργο της ανεμογεννήτριας. Υπάρχει και το σύστημα πέδης το οποίο είναι ένα συνηθισμένο δισκόφρενο που τοποθετείται στον κύριο άξονα ή στον άξονα της γεννήτριας το σύστημα προσανατολισμού, αναγκάζει συνεχώς τον άξονα περιστροφής του δρομέα να βρίσκεται παράλληλα με τη διεύθυνση του ανέμου τον πύργο, ο οποίος στηρίζει όλη την παραπάνω ηλεκτρομηχανολογική εγκατάσταση. Ο πύργος είναι συνήθως σωληνωτός ή δικτυωτός και σπανίως από οπλισμένο σκυρόδεμα τον ηλεκτρονικό πίνακα και τον πίνακα ελέγχου , οι οποίοι είναι τοποθετημένοι στη βάση του πύργου. Το σύστημα ελέγχου παρακολουθεί, συντονίζει και ελέγχει όλες τις λειτουργίες της ανεμογεννήτριας , φροντίζοντας για την απρόσκοπτη λειτουργία της.

Οι πύργοι είναι συνήθως μεταλλικές (χαλύβδινες) σωληνωτές κατασκευές ή δικτυώματα.Μερικοί πύργοι αποτελούνται από σκυρόδεμα.

Οι λεπίδες (πτερύγια) αποτελούνται από ενισχυμένη ίνα υάλου πολυεστέρα ή ξύλο με εποξική επίστρωση. Είναι ανοικτό γκρι επειδή αυτό είναι το χρώμα που είναι το πιο δυσδιάκριτο κάτω από τις περισσότερες συνθήκες φωτισμού.

7. στΑιολικάπάρκα παγκοσμίως και στην Ελλάδα

Το ενδιαφέρον για την αιολική ενέργεια άρχισε μετά την πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του '70. Την δεκαετία αυτή και στις αρχές της δεκαετίας του '80, εγκαταστάθηκαν πολλές αιολικές μηχανές σε αιολικά πάρκα της Καλιφόρνιας και σε διάφορες φάρμες και αγροτικούς οικισμούς της βόρειας Ευρώπης. Πρωτοπόρες χώρες ήταν η Δανία και η Ολλανδία, η Βρετανία σε μικρότερο βαθμό και η Γερμανία σε ακόμα μικρότερο. Ο ρυθμός εγκατάστασης αιολικών μηχανών έπεσε στα μέσα της δεκαετίας του '80 κυρίως λόγω της πολιτικής της τότε κυβέρνησης Ρήγκαν και με αποτέλεσμα στο τέλος αυτής της δεκαετίας ο αριθμός αυτός να είναι κάτω από 200 μεγαβάτ το χρόνο.Στην Ελλάδα, η ΔΕΗ Ανανεώσιμες αξιοποιεί τη δύναμη του ανέμου, δημιουργώντας Αιολικά Πάρκα (ΑΠ) σε νησιωτικές περιοχές. Πέρα από τα περιβαλλοντικά οφέλη που απορρέουν από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα, ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι η δημιουργία ΑΠ σε νησιωτικές περιοχές όπου συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στην

ενεργειακή αυτονομία τους. Ενδεικτικό είναι ότι η λειτουργία ενός ΑΠ ισχύος 10 MW προσφέρει ετησίως την ηλεκτρική ενέργεια που χρειάζονται 7.250 νοικοκυριά και συμβάλλει στην εξοικονόμηση περίπου 7.000 τόνων πετρελαίου. 

Συνολικά, η εγκατεστημένη ισχύς των ΑΠ της ΔΕΗ Ανανεώσιμες ανέρχεται περίπου σε 81,09 MW. Κατά το 2011 η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ανήλθε σε 125.174 MWh και κατά συνέπεια μέσω της λειτουργία των ΑΠ αποφεύχθηκε η εκπομπή 86.617 τόνων CO2, καλύπτοντας τις ανάγκες σε ενέργεια 34.150 ελληνικών νοικοκυριών. 

ΑΠ ΜΕΛΑΝΙΟΣ ΧΙΟΥΝομός Χίου, Δήμος ΑμανήςΙσχύς: 2,48 MW

Το έργο Το ΑΠ Μελανιός, συνολικής ισχύος 2,5 MW, βρίσκεται στο Δήμο Αμανής, του Νομού Χίου. Αποτελείται από 11 ανεμογεννήτριες VESTAS V27 225 ΚW. Η έναρξη λειτουργίας έγινε το 1992 και η αναμενόμενη ετήσια παραγωγή ενέργειας είναι 4.650 MWh.

ΑΠ ΑΓ. ΣΩΖΩΝ ΛΗΜΝΟΥΛήμνος, Αγ. ΣώζωνΙσχύς: 1,8 MW

ΑΠ ΑΓ.ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΡΠΑΘΟΥΚάρπαθος, Αγ. ΙωάννηςΙσχύς: 0,28 MW

ΑΠ ΑΚΟΥΜΙΑ ΡΕΘΥΜΝΟΥΡέθυμνο, ΑκούμιαΙσχύς: 7,2 MW

ΑΠ ΒΟΥΝΑΡΟΣ ΛΗΜΝΟΥΛήμνος ΒούναρουΙσχύς: 0,44 MW

ΑΠ ΚΑΛΥΒΑΡΙ ΑΝΔΡΟΥΝομός Κυκλάδων, Δήμος Υδρούσας Άνδρου ΚαλυβάριΙσχύς: 1,58 MWΤο έργο Το ΑΠ Άνδρου, 1,6 MW βρίσκεται στη θέση «Καλυβάρι» του Δήμου Υδρούσας Άνδρου, του Νομού Κυκλάδων. Αποτελείται από 7 ανεμογεννήτριες VESTAS V27 225 ΚW. Η έναρξη λειτουργίας έγινε το 1992 και η αναμενόμενη ετήσια παραγωγή ενέργειας είναι 3.621 MWh.

ΑΠ ΚΑΜΑΡΕΣ ΠΑΡΟΥΠάρος, ΚαμάρεςΙσχύς: 3,6 MW

ΑΠ ΚΑΣΤΡΟ ΒΟΙΩΤΙΑΣΚάστρο, ΒοιωτίαΙσχύς: 17,7 MWΤο ΑΠ αποτελείται από 3 επιμέρους πάρκα στις θέσεις Αλογομάνδρια/Μαυροβούνι, Μεγαλόβουνο και Κάλαμος στην περιοχή Κάστρου Βοιωτίας, συνολικής ισχύος 38 MW. H επένδυση έγινε σε σύμπραξη με την EDF όπου  η ΔΕΗ Ανανεώσιμες συμμετέχει κατά 46,6% (17,7MW). Το έργο αποτελείται από 19 ανεμογεννήτριες VESTAS 2 MW. Η έναρξη λειτουργίας έγινε το 2009 και η αναμενόμενη ετήσια παραγωγή ενέργειας υπολογίζεται σε 59.000 MWh (P75).

ΑΠ ΚΑΤΤΑΒΙΑ ΡΟΔΟΥ

Ρόδος, ΚατταβιάΙσχύς: 5,4 MW

ΑΠ ΚΩ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥΔωδεκάνησα ΚωςΙσχύς: 2,06 MW

ΑΠ ΛΕΡΟΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥΛέρος ΔωδεκάνησαΙσχύς: 2,06 MW

ΑΠ ΜΑΡΑΘΟΚΑΜΠΟΣ ΣΑΜΟΥ ΙΙΜαραθόκαμπος ΣάμουΙσχύς: 1,8 MW

ΑΠ ΜΑΡΜΑΡΙ ΕΥΒΟΙΑΣΜαρμάρι, ΕύβοιαΙσχύς: 5,1 MW

ΑΠ ΜΟΝΗ ΤΟΠΛΟΥ ΣΗΤΕΙΑΣΝομός Λασιθίου, Δήμος Ιτάνου ΣητείαςΙσχύς: 6,6 MWΤο ΑΠ Μονής Τοπλού, συνολικής ισχύος 5,1 MW, βρίσκεται στο Δήμο Ιτάνου Σητείας, του νομού Λασιθίου Κρήτης. Αποτελείται από 17 ανεμογεννήτριες ΗΜΖ 300 ΚW, 2 TACKE TW-600 και 1 NORDTANK NTK-300 ΚW. Η έναρξη λειτουργίας έγινε το 1993 και η αναμενόμενη ετήσια παραγωγή ενέργειας είναι 10.000 MWh.

ΑΠ ΞΗΡΟΛΙΜΝΗ Ι,ΙΙ, ΙΙΙ ΚΡΗΤΗΝομός Λασιθίου, Δήμο Ιτάνου ΣητείαςΙσχύς: 13,2 MWΤο ΑΠ Ξηρολίμνης, συνολικής ισχύος 13,2 MW, βρίσκεται στο Δήμο Ιτάνου Σητείας του νομού Λασιθίου Κρήτης. Αποτελείται από 17 ανεμογεννήτριες NEG-MICON 600 ΚW και 5 ENERCON E-40 600 ΚW. Η έναρξη λειτουργίας έγινε το 2000 και η αναμενόμενη ετήσια παραγωγή ενέργειας είναι 42.000 MWh.

ΑΠ ΠΟΤΑΜΙΑ ΧΙΟΥΧίος, ΠοταμιάΙσχύς: 1 MW

ΑΠ ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ ΨΑΡΩΝΨαρά, Προφήτης ΗλίαςΙσχύς: 2,03 MW

ΑΠ ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟ ΣΑΜΟΥΠυθαγόρειο ΣάμουΙσχύς: 2,03 MW

ΑΠ ΣΙΓΡΙ ΛΕΣΒΟΥΣίγρι ΛέσβουΙσχύς: 2,03 MW

ΑΠ ΣΚΑΛΟΧΩΡΙ ΛΕΣΒΟΥΛέσβος, ΣκαλοχώριΙσχύς: 2,7 MW

7. ζ Άρθρα για την αιολική ενέργεια

Άρθρο του Απόστολου Στάικου1)Αιολική ενέργεια: ‘‘Bάλτε τον άνεμο στην πρίζα’’Κρίση, λουκέτα, απαισιοδοξία. Δίχως αμφιβολία, βρισκόμαστε στην καρδιά της οικονομικής κρίσης και λύσεις δεν φαίνεται πως υπάρχουν.   Όμως η χώρα μας που αντιμετωπίζει τόσα προβλήματα, διαθέτει και πλεονεκτήματα που δεν εκμεταλλεύεται επαρκώς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αιολική ενέργεια που θα μπορούσε να βοηθήσει αποφασιστικά στην ανόρθωση της Ελληνικής οικονομίας.Όλοι μας στη διάρκεια κάποιου ταξιδιού με αυτοκίνητο έχουμε αντικρύσει μεγάλες, εντυπωσιακές ανεμογεννήτριες που μετατρέπουν την αιολική ενέργεια σε ηλεκτρική. Θα έπρεπε όμως να συναντούμε πολύ πιο συχνά ανεμογεννήτριες και όχι να προκαλεί εντύπωση σε εμάς και δέος στα παιδιά. Γιατί πολύ απλά ζούμε στην Ελλάδα. ‘‘Η αιολική ενέργεια είναι μια πρακτικά ανεξάντλητη πηγή ενέργειας. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, η Ελλάδα πρωτοπορούσε, τοποθετώντας τις πρώτες ανεμογεννήτριες στα νησιά του Αιγαίου. Σήμερα, είμαστε στην τελευταία θέση και δεν βλέπω καμία  προσπάθεια ή διάθεση να πρωταγωνιστήσουμε σε ένα πεδίο που είναι προνομιακό για εμάς’’, υποστηρίζει ο Αρίστος Βούρος, μηχανολόγος μηχανικός που κατασκευάζει αιολικά πάρκα εδώ και τριάντα χρόνια.Πού και πώς στην ΕλλάδαΗ αιολική ενέργεια μετατρέπεται σε ηλεκτρική με μια ανεμογεννήτρια. Η ενέργεια που υπάρχει στην κίνηση του ανέμου μετατρέπεται σε ηλεκτρική, αφού ο άνεμος περιστρέφει τα πτερύγια, τα οποία με τη σειρά τους περιστρέφουν ένα μοτέρ το οποίο παράγει ρεύμα. Το ρεύμα αυτό μπορεί να διοχετεύεται κατευθείαν στο κεντρικό δίκτυο ρεύματος ή να αποθηκεύεται σε συσσωρευτές ή και να θερμαίνει νερό. Οι

ανεμογεννήτριες δεν είναι κατάλληλες για αστικό περιβάλλον και πρέπει να τοποθετηθούν όσο το δυνατόν υψηλότερα, όπου ο άνεμος είναι και πολύ ισχυρότερος και πιο σταθερός.Οι πιο ευνοημένες, από πλευράς αιολικού δυναμικού περιοχές στην Ελλάδα βρίσκονται στο Αιγαίο, κυρίως στην περιοχή των Κυκλάδων, της Κρήτης (βόρειο τμήμα του νησιού), στην Ανατολική και Νοτιανατολική Πελοπόννησο και στην Εύβοια. Σε αυτές τις περιοχές συναντούμε και τα περισσότερα αιολικά πάρκα, τα οποία αποτελούνται από συστοιχίες ανεμογεννητριών σε βέλτιστη διάταξη για την καλύτερη δυνατή εκμετάλλευση του αιολικού δυναμικού. Η αιολική ενέργεια είναι φιλική προς το περιβάλλον και συμβάλλει καθοριστικά στην εξοικονόμηση ενέργειας. Πιο συγκεκριμένα:• 1 MW αιολικής ενέργειας καλύπτει τις ανάγκες περίπου 350 οικιακών καταναλωτών ή 1000 ατόμων και εξοικονομεί περίπου 300 τόνους ισοδύναμου πετρελαίου.• Μια γιγαβατώρα αιολικής ενέργειας εξοικονομεί 600 τόνους διοξειδίου του άνθρακα (CO2).• Η ποσότητα CO2 που εκλύεται κατά την κατασκευή και εγκατάσταση μιας ανεμογεννήτριας με χρόνο ζωής τα 20 έτη  μπορεί να κάνει απόσβεση μέσα στους πρώτους 3 με 6 μήνες λειτουργίας της.• Οι σύγχρονες αιολικές μηχανές είναι «αθόρυβες». Σε απόσταση 40 μέτρων από μία ανεμογεννήτρια η στάθμη θορύβου είναι 50-60 dB(A). Σε απόσταση 200 μέτρων, μειώνεται στα 44 dB(Α). Συγκριτικά, ο θόρυβος στο εσωτερικό αυτοκινήτου είναι περίπου 80 dB(Α), στο εσωτερικό οικίας 50 dB(A) και σε υπνοδωμάτιο 30 dB(A).Στο σκοτάδι.. η αιολική ενέργεια‘‘Στην Ελλάδα του 2011 δεν έχουμε σαφές νομοθετικό πλαίσιο, ενώ συνήθως οι άνθρωποι που διορίζουν οι κυβερνήσεις, για να χειριστούν τα θέματα αυτά, είναι γραφειοκράτες και δεν έχουν καμία σχέση με την αγορά. Τον τελευταίο καιρό, έχω μετρήσει 25 υπουργικές αποφάσεις που προσπαθούν να επιλύσουν ένα θέμα σχετικό με τις ανεμογεννήτριες και δεν το έχουν καταφέρει’’, σημειώνει ο Αρίστος Βούρος.Ενώ λοιπόν η αιολική ενέργεια αποτελεί μια ελκυστική λύση στο πρόβλημα της ηλεκτροπαραγωγής, η χώρα μας αδυνατεί να εκμεταλλευτεί τα ακόλουθα πλεονεκτήματα του ανέμου:Το ‘‘καύσιμο’’ είναι άφθονο, αποκεντρωμένο και δωρεάν. Δεν εκλύονται αέρια θερμοκηπίου και άλλοι ρύποι. Οι επιπτώσεις στο περιβάλλον είναι μικρές σε σύγκριση με τα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής από συμβατικά καύσιμα. Η τεχνολογία των ανεμογεννητριών έχει

προχωρήσει τόσο, ώστε να εγγυάται την απρόσκοπτη και αξιόπιστη λειτουργία τους.

Προβλήματα στον.. αέραΑν και τα αιολικά πάρκα έχουν σχετικά μικρή επίπτωση στο περιβάλλον σε σύγκριση με άλλες συμβατικές εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας, υπάρχει προβληματισμός για το θόρυβο που παράγεται από τις λεπίδες του ηλεκτρικού κινητήρα (ρότορα), για την αισθητική (οπτική) επίπτωση. Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα αφορά τα πουλιά που σκοτώνονται, καθώς πετούν προς τους ηλεκτρικούς κινητήρες. Βεβαίως γι’ αυτό δεν ευθύνονται τα πτηνά, αλλά η  δημιουργία των αιολικών πάρκων σε απομακρυσμένα σημεία, όπου ζουν και τρέφονται άγρια πτηνά. ‘‘Δυστυχώς έχουμε πολλά περιστατικά πουλιών που έχουν τραυματιστεί η έχουν σκοτωθεί πέφτοντας πάνω σε ανεμμογγενήτριες. Η δημιουργία ενός αιολικού πάρκου συνοδεύεται από τη δημιουργία δρόμων και απαιτεί την καθημερινή παρουσία των εργαζομένων. Τα πτηνά χάνουν τον ζωτικό τους χώρο’’, υποστηρίζει η Μαρία Γανωτή, συντονίστρια δράσεων του Συλλόγου Προστασίας και Περίθαλψης Άγριας Ζωής, ΑΝΙΜΑ. Την άποψη της ΑΝΙΜΑ συμμερίζεται απολύτως και η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, η οποία το 2008 δημοσίευσε έκθεση με θέμα: ‘‘Επιπτώσεις Αιολικών Πάρκων στα πουλιά’’ των Μαρία Αναγνωστοπούλου και Δημήτρη Μπούσμπουρα. Σε αυτή την έκθεση μελετώνται οι θάνατοι πουλιών σε πολλές χώρες του εξωτερικού, όπως η Ισπανία, όπου το διάστημα 2000-2007 καταγράφηκαν εκατοντάδες θάνατοι όρνιων μετά από πρόσκρουση σε ανεμογεννήτριες. Υπολογίζεται ότι το 5% των ανεμογεννητριών ευθύνεται για το 60% των θανάτων των γυπών στην Ισπανία τα τελευταία χρόνια. Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία θεωρεί απαραίτητη τη συστηματική παρακολούθηση μετά την έναρξη λειτουργίας σε κάθε αιολικό πάρκο χρησιμοποιώντας τις παρακάτω τεχνικές:Ανθρώπινη παρατήρηση (από ξηράς ή από θαλάσσης ανάλογα με τη θέση του αιολικού πάρκου). Καταγραφή των πτηνών της περιοχής με απλή κάμερα σε συνδυασμό με αισθητήρα υπερύθρων.Μεμονωμένη ή συνδυασμένη χρήση ραντάρ, κάμερας υπερύθρων ακτινοβολιών και ακουστικής παρακολούθησης (στις ακουστικές τεχνικές ηχογραφήσεις αναλύονται με το αυτί ή με φασματογραφία).Κατά καιρούς έχουν ακουστεί φόβοι και παράπονα για προβλήματα στα μελίσσια, τα πρόβατα και τις αγελάδες, αλλά δεν υπάρχει καμιά επιστημονική μελέτη που να τα δικαιολογεί. Αντίθετα, η εμπειρία των ανθρώπων που μένουν κοντά σε ανεμογεννήτριες είναι καθησυχαστική

και υποστηρίζουν ότι υπάρχουν μελίσσια ακόμα και μέσα σε αιολικά πάρκα.

Το στοίχημαΠριν από δέκα χρόνια η Ελλάδα κατείχε τη 10η θέση παγκοσμίως όσον αφορά το ρυθμό ανάπτυξης αιολικών πάρκων (31%). Σήμερα βρίσκεται σε πολύ χειρότερη θέση, ενώ χώρες, όπως η Πορτογαλία, αναδείχθηκαν  πρωτοπόρες στην αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας. Οι Πορτογάλοι το 2003 έβλεπαν την πλάτη της Ελλάδας, αφού είχαν 296 MW από αιολική ενέργεια έναντι 371 της χώρας μας. Την επόμενη χρονιά κιόλας μας ξεπέρασαν: 522 έναντι 465. Από’ κει και πέρα άρχισαν μια κούρσα ταχύτητας, όπου σχεδόν διπλασίαζαν την εγκατεστημένη ισχύ κάθε χρόνο. Αποτέλεσμα: το 2007 έφτασαν τα 2.150 MW, ενώ η Ελλάδα έμεινε καθηλωμένη στα 871. Το μυστικό είναι απλό: πολιτική βούληση. Ήδη η Πορτογαλία –παρά τα οικονομικά της προβλήματα- δημιουργεί θέσεις εργασίας στις ΑΠΕ, ενώ θέτει ως στόχο τη συμμετοχή της «πράσινης ενέργειας» κατά 45% μέχρι το 2020, 25% περισσότερο από τον κοινό ευρωπαϊκό στόχο! Σήμερα, η εγκατεστημένη αιολική ισχύς στην Ελλάδα ανέρχεται σε 465 MW, από αυτά, 36.5 MW ανήκουν στη ΔΕΗ και τα υπόλοιπα σε ιδιώτες.Ανανεώσιμα και οικονομικάΟι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου έχουν μόνιμα ανοδική πορεία και αυτή η πορεία θα επιταχυνθεί, γιατί τα αποθέματά τους σταδιακά εξαντλούνται. Η αιολική ενέργεια οδηγεί σε απεξάρτηση από ακριβά εισαγόμενα καύσιμα, έλκει την εισροή ξένων επενδύσεων και ενισχύει την περιφερειακή ανάπτυξη. Η αιολική ενέργεια συμβάλλει ακόμη στη δημιουργία πολλών νέων θέσεων εργασίας, αφού εκτιμάται ότι για κάθε νέο Μεγαβάτ δημιουργούνται 14 νέες θέσεις εργασίας. Μέχρι σήμερα βέβαια, τίποτα από αυτά δεν έχουμε συνειδητοποιήσει, πόσο μάλλον εφαρμόσει στην Ελλάδα. Δυστυχώς δεν έχουμε ακόμα συνειδητοποιήσει την αξία της αιολικής ενέργειας, γι’ αυτό και δεν έχουμε συγκροτημένο σχέδιο δημιουργίας αιολικών πάρκων.Η Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ) υποστηρίζει πως αν εκμεταλλευτούμε το δώρο που μάς έδωσε η φύση, η αιολική ενέργεια μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην αναζωογόνηση της ελληνικής οικονομίας. Για να γίνει όμως αυτό, πρέπει να ξεπεραστούν τα γραφειοκρατικά εμπόδια και να δοθούν κίνητρα σε επιχειρηματίες που επιθυμούν να επενδύσουν στις ανεμογεννήτριες. Την ίδια στιγμή δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τις ευαισθησίες

περιβαλλοντικών και φιλοζωικών οργανώσεων, με το επιχείρημα ότι έχουμε κρίση και όλα επιτρέπονται.

2)ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΗΣ ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΑΣτο αποστομωτικό νυστέρι των αριθμών

της Patricia van Der WalΑναδημοσίευση από το περιοδικό της Πελοποννήσου ΕΠΑΘΛΟ, τεύχος 49, Μάρτιος-Απρίλιος 2006 Μέχρι τις 16.03.2006, τα στοιχεία στην ιστοσελίδα της Ρ.Α.Ε. έδειχναν για την Πελοπόννησο ότι έχουν δοθεί από τη ΡΑΕ και το Υπουργείο Ανάπτυξης άδειες παραγωγής για 47 αιολικά πάρκα συνολικής ονομαστικής ισχύος 766,45 ΜW στην Πελοπόννησο. Αιτήσεις που αναμένουν την έγκρισή τους υπάρχουν για άλλα 106 αιολικά πάρκα συνολικής ονομαστικής ισχύος 2127,6 MW. Μιλάμε δηλαδή για συνολικά 153 αιολικά πάρκα συνολικής ονομαστικής ισχύος 2.894,05 στην Πελοπόννησο.* Τι σημαίνουν όμως αυτοί οι αριθμοί;Οι σύγχρονες χερσαίες ανεμογεννήτριες που εγκαθίστανται πλέον στην Ελλάδα, για την βιομηχανική εκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας, είναι ονομαστικής ισχύος από 850 kW έως 3 ΜW εκάστη. Αυτό σημαίνει ότι έχουν την δυνατότητα να παράγουν σε ετήσια βάση 7.446.000 κιλοβατώρες (kWh) και 26.280.000 κιλοβατώρες αντίστοιχα αν δούλευαν με 100% απόδοση όλο το χρόνο. Αυτό όμως δεν συμβαίνει, γιατί ο άνεμος είναι μια ανεξέλεγκτη και χρονικά μεταβαλλόμενη σε όλες της τις παραμέτρους πηγή ενέργειας, που μπορεί να ακινητοποιήσει τις ανεμογεννήτριες ακόμα και για μέρες. Η πραγματική ετήσια απόδοσή τους κυμαίνεται περίπου στο 30% όταν έχουν εγκατασταθεί σε τοποθεσίες με πραγματικά αξιόλογο αιολικό δυναμικό. Σημειώνουμε ότι οι περισσότερες ανεμογεννήτριες αρχίζουν να περιστρέφονται σε ταχύτητες ανέμου 4μ./δευτερόλεπτο, αλλά αρχίζουν να παράγουν την μέγιστη απόδοση τους από τα 16μ./ δευτερόλεπτο και πάνω. Σε ταχύτητες ανέμου άνω των 25μ./ δευτερόλεπτο οι ανεμογεννήτριες πρέπει να τεθούν εκτός λειτουργίας λόγω υπερφόρτωσης του μηχανικού εξοπλισμού. Η πραγματική ετήσια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας κυμαίνεται δηλαδή-πάντα με την προϋπόθεση ότι φτάνουν το 30% της ετήσιας απόδοσής τους- σε 2.233.800 kWh και 7.884.000 kWh αντίστοιχα.

Συγκριτικά η λιγνιτική μονάδα ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη έχει μια εγκαταστημένη ισχύ 850 ΜW και υπό κανονικές συνθήκες παράγει μια καθαρή ισχύ (απόδοση) της τάξης περίπου των 760 ΜW ανά πάσα στιγμή, μέρα και νύχτα, καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου, χωρίς διακοπή. Παράγει δηλαδή σε ετήσια βάση περίπου 6.657.600.000 κιλοβατώρες. Αυτό σημαίνει θεωρητικά ότι για να παράγει κανείς την ίδια ενέργεια με ανεμογεννήτριες θα πρέπει να εγκαταστήσει περίπου 2.980 ανεμογεννήτριες των 850 kW ή 844 ανεμογεννήτριες των 3 MW (και να έχουν όλες μια ετήσια απόδοση 30%)... Και αυτό για να "υποκαταστήσει" μόλις το 6,8% της συνολικής εγκαταστημένης ισχύος της Ελλάδας. Το σύνολο των αιτήσεων των 153 αιολικών πάρκων συνολικής ονομαστικής ισχύος 2.894,05 MW για την Πελοπόννησο μεταφράζεται σε 3.405 ανεμογεννήτριες των 850 kW ή 965 ανεμογεννήτριες των 3 MW. Ο μέσος όρος της εγκαταστημένης ισχύος των αιολικών πάρκων βρίσκεται στα 19 MW, που σημαίνει και την δημιουργία 153 υποσταθμών ανύψωσης τάσης 20/150 KV για τις ανάγκες διασύνδεσης με το Εθνικό Διασυνδεδεμένο Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας των αιολικών πάρκων.Τι σημαίνει όμως ανεμογεννήτρια;Μια ανεμογεννήτρια που προορίζεται για την βιομηχανική εκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας, είναι μια μηχανή που μετατρέπει την ενέργεια του ανέμου σε ηλεκτρική ενέργεια με σκοπό να την διοχετεύσει στην συνέχεια στο ηλεκτρικό σύστημα της χώρας, αποτελεί δηλαδή ένα "μικρό" σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με "καύσιμη ύλη" τον άνεμο. Τα τελευταία χρόνια το μέγεθος των ανεμογεννητριών αυξάνεται συνεχώς προκειμένου να αξιοποιηθεί με όσο το δυνατόν καλύτερο και οικονομικότερο τρόπο η δύναμη του ανέμου. Μια Α/Γ των 850 kW έχει τρία πτερύγια διαμέτρου 52μ. και το συνολικό ύψος της ξεκινάει από 80μ και φτάνει τα 110 μ. (ανάλογα με το ύψος του πύργου), ενώ ζυγίζει μέχρι και 142 τόνους χωρίς τα θεμέλια της. Η δε 3ών MW ανεμογεννήτρια που βλέπουμε σήμερα στα Δίδυμα και αποτελεί και τη μεγαλύτερη χερσαία ανεμογεννήτρια σε κυκλοφορία αυτή τη στιγμή, έχει πτερύγια διαμέτρου 90 μ., φτάνει σε ύψος τα 150 μέτρα και ζυγίζει μέχρι και 380 τόνους χωρίς τα θεμέλιά της. Όπως καταλαβαίνει κανείς αυτές οι ανεμογεννήτριες δεν "φυτεύονται" έτσι απλά. Απαιτούν για αντίβαρο εκατοντάδες μ3 οπλισμένου σκυροδέματος. Για τα θεμέλια των ανεμογεννητριών πρέπει να γίνει εκσκαφή μιας τρύπας μεγέθους περίπου 15μ. x 15μ. και βάθους 2 μέτρων (ανάλογα με τις γεωτεχνικές συνθήκες). Γύρω από τις

ανεμογεννήτριες δημιουργούνται επίπεδα πλατώματα (τουλάχιστον διαστάσεων 15 x 15 χ 3.14= 706,5 μ2) και ένας δρόμος πρόσβασης για βαριά οχήματα. Μια ανεμογεννήτρια απαιτεί κατά μέσο όρο περίπου 14 χιλιόμετρα καλώδια για την σύνδεση της με τον υποσταθμό. Τα καλώδια αυτά είναι είτε εναέρια, οπότε και θα απαιτήσουν εκατοντάδες (χιλιάδες) στήλες για την στήριξή τους, είτε υπόγεια, οπότε και θα γίνεται εκσκαφή χαρακωμάτων πολλών χιλιομέτρων. Μια ανεμογεννήτρια των 850 ΜW απαιτεί θεμέλια περίπου 350μ3, βάρους 805 τόνων, ενώ των 3ών MW απαιτεί περίπου 475 μ3 οπλισμένο σκυρόδεμα, βάρους 1200 τόνων. Αν πολλαπλασιάζουμε το βάρος επί 3.405 ανεμογεννήτριες των 850 kW, έχουμε: - οπλισμένο σκυρόδεμα: 1.191.750 μ3 και 2.741.025 τόνους - Κανάλια καλωδιώσεων:47.670 χλμ - Επίπεδα πλατώματα: 2.405.632,5 μ2ή επί 965 ανεμογεννήτριες των 3 ΜW, έχουμε:- οπλισμένο σκυρόδεμα: 458.375 μ3 και 1.158.000 τόνους- Κανάλια καλωδιώσεων: 13.510 χλμ.- Επίπεδα πλατώματα: 681.772,5 μ2Αν προσθέσουμε την διάνοιξη εκατοντάδων χιλιομέτρων δρόμων πρόσβασης για βαριά οχήματα καθώς και την κατασκευή των υποσταθμών υψηλής τάσης για την διοχέτευση της ηλεκτρικής ενέργειας στο ηλεκτρικό δίκτυο αντιλαμβανόμαστε την έκταση της καταστροφής που θα γίνει σε περιοχές όπου μέχρι σήμερα η παρέμβαση του ανθρώπου ήταν ήπια έως ανύπαρκτη. Για να υπάρχει αυτός ο "οργασμός" αιτήσεων από επενδυτές, προφανώς θα υπάρχουν αρκετές κορυφογραμμές σε ολόκληρη την Πελοπόννησο για να "φιλοξενήσουν" τόσες ανεμογεννήτριες. Το αν όλες αυτές οι κορυφογραμμές έχουν πραγματικά αξιόλογο αιολικό δυναμικό αυτό δεν μπορούμε να το κρίνουμε. 153 αιολικά πάρκα με μέσο όρο 19 MW, σημαίνει βάσει του παραδείγματος των ανεμογεννητριών μας, είτε περίπου 22 ανεμογεννήτριες των 850 kW είτε περίπου 6 των 3 ΜW ανά αιολικό σταθμό. Αν λάβουμε υπόψη ότι μέσα σε ένα αιολικό σταθμό οι ανεμογεννήτριες, για να μην επηρεάζει η μία την άλλη, πρέπει να τοποθετούνται μεταξύ τους σε αποστάσεις 3 με 5 φορές την διάμετρο των πτερυγίων τους (όταν τοποθετούνται κάθετα στην επικρατέστερη κατεύθυνση του ανέμου) και 5 με 9 φορές (όταν τοποθετούνται παράλληλα), τότε χρειαζόμαστε κορυφογραμμές συνολικού μήκους από

525 χλμ έως 1.575 χλμ. για Α/Γ 850 kW και 248 χλμ. έως 744 χλμ. για Α/Γ των 3 ΜW. Το δέντρο και το δάσοςΑπό τις κορυφογραμμές που θα εγκατασταθούν οι ανεμογεννήτριες αυτές, με τις καταπιεστικές διαστάσεις τους, θα εξουσιάζουν τον ορίζοντα για πολλές δεκάδες χιλιόμετρα. Αλλά για να μην κατηγορηθούμε για υπερβολές, ας υποθέσουμε ότι ένα αιολικό πάρκο είναι ορατό μέχρι και 10 χιλιόμετρα μακριά (σε ευθεία). Η ακτίνα ορατότητας του αιολικού πάρκου είναι δηλαδή έκτασης 314 τετραγωνικών χιλιομέτρων (10 x 10 x 3.14). Αν το πολλαπλασιάσουμε επί τον αριθμό των αιολικών πάρκων, δηλαδή 153 (δεν θα υπολογίσουμε το ίδιο για αιολικά πάρκα με ΑΓ των 3 MW γιατί αυτές είναι ορατές από αποστάσεις σαφώς μεγαλύτερες) τότε σε μια έκταση 48.042 τετραγωνικών χιλιομέτρων, όπου και να γυρίσεις ανεμογεννήτριες θα βρεις μπροστά σου. Συγκριτικά η Πελοπόννησος έχει μια έκταση 21.439 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Το λιγότερο το σημείο που θα πρέπει να αναρωτηθεί κανείς σε αυτό είναι αν οι τουρίστες που επισκέπτονται την Πελοπόννησο για την πολιτιστική κληρονομιά της και την ομορφιά της φύσης της, θα ξανάρθουν βλέποντάς την πυκνοκατοικημένη απ' τον παράταιρο και διφορούμενο ετούτο εισβολέα του Μοριά μας. Ας αναλογιστούμε λίγο. Σε μια Πελοπόννησο όπου οι παραδοσιακές ήπιες ανθρώπινες δραστηριότητες δεν μετέβαλλαν ουσιαστικά τον χαρακτήρα του πολιτιστικού τοπίου κατά το πέρασμα των αιώνων, που διατηρεί το πλεονέκτημα του ότι δεν έχει απολέσει σε μεγάλη κλίμακα τις συνθήκες και τη φυσιογνωμία των αναγνωρίσιμων παραδοσιακών της τοπίων, που τα χαρακτηριστικά του φυσικού περιβάλλοντος, οι χρήσεις γης και η γενικότερη μορφολογία του τοπίου δεν έχουν αλλοιωθεί (π.χ. το ανάκτορο των Μυκηνών βρίσκεται σε ένα αγροτικό περιβάλλον που πιθανότατα παραμένει αναλλοίωτο όσον αφορά τις γεωργικές καλλιέργειες και την άσκηση της κτηνοτροφίας). Με την εμφάνιση χιλιάδων ανεμογεννητριών το πολιτιστικό τοπίο θα αλλοιωθεί παράφορα, με ένα συντριπτικό αντίκτυπο στον τουρισμό -αν εξαιρέσουμε τις ευκαιριακές επισκέψεις σχολείων με τους δασκάλους τους και μερικών ψωνισμένων με την «πράσινη» ενέργεια (αν και δε θα ξέρουν που να πρωτοπάνε...). Γιατί, το μεγάλο αγαθό της Ελλάδας είναι ο πολιτισμός της, είναι η αύρα της ιστορίας της που πλανάται- ειδικά στην Πελοπόννησο. Να σημειώσουμε ότι από τα 16 Ελληνικά μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, τα 6 βρίσκονται στην Πελοπόννησο. Αυτό κάτι λεει- στους ξένους. Για άλλη μια φορά θα αποδείξουμε ότι δεν είμαστε αντάξιοι της ιστορίας και του πολιτισμού

μας. Η χώρα του Ήλιου υιοθετεί μια τεχνολογία που φτιάχτηκε σε χώρες όπου συγκριτικά έχουν βαθύ σκοτάδι, γιατί είναι η μόνη που είναι εμπορικά ώριμη για μεγάλης κλίμακας εκμετάλλευση...Αυτό το παραμύθι έχει δράκοΑλλά δεν βαριέσαι! Τουλάχιστον θα σώσουμε τον πλανήτη και θα σταματήσει την λειτουργία του ο λιγνιτικός σταθμός της Μεγαλόπολης και θα αναπνέουμε όλοι καθαρό αέρα, θα δημιουργούνται και θέσεις εργασίας και θα έχουμε και τσάμπα ρεύμα, χώρια τα κεφάλαια που θα πέσουν στον τόπο μας... Είναι όμως έτσι;Δεν αμφισβητεί κανείς ότι οι ανεμογεννήτριες κατά την λειτουργία τους δεν αποβάλουν διοξείδιο του άνθρακα όπως ο λιγνιτικός σταθμός της Μεγαλόπολης. Το κατά πόσο «μειώνουν» τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα όπως ισχυρίζεται η βιομηχανία της αιολικής ενέργειας, αυτό είναι ένα ενδιαφέρον ερώτημα. Γιατί οι ανεμογεννήτριες δεν υποκαθιστούν ούτε πρόκειται ποτέ να λειτουργήσουν ως αντικατάσταση των λιγνιτικών θερμοηλεκτρικών μονάδων που ευθύνονται για το μεγαλύτερο μέρος της ατμοσφαιρικής ρύπανσης της χώρας μας. Λειτουργούν στην καλύτερη περίπτωση συμπληρωματικά. Αυτό οφείλεται πολύ απλά στο γεγονός ότι ο άνεμος είναι μια ανεξέλεγκτη πηγή ενέργειας και συνεπώς δεν μπορεί να διασφαλιστεί ο εφοδιασμός της χώρας (καμίας χώρας) με ηλεκτρική ενέργεια από ανεμογεννήτριες. Έτσι οι συμβατικές μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να παραμείνουν σε λειτουργία για να ρυθμίσουν την παραγόμενη ισχύ στο δίκτυο ανάλογα με το φορτίο των καταναλωτών. Η αιολική ενέργεια δεν έχει την δυνατότητα για αυξομείωση της παραγωγής της σε ηλεκτρική ενέργεια όπως οι θερμικοί σταθμοί της ΔΕΗ. Και όταν δεν φυσάει και οι ανεμογεννήτριες δεν παράγουν ηλεκτρική ενέργεια, τότε τα εργοστάσια της ΔΕΗ θα πρέπει να ρυθμίσουν την απώλεια από τις ανεμογεννήτριες, με πιθανή συνέπεια και την μείωση του βαθμού απόδοσης και της περιβαλλοντικής συμπεριφοράς τους.Συχνά διαβάζουμε να μας παρουσιάζουν ως παράδειγμα προς μίμηση σε θέματα κλιματικής αλλαγής την Δανία, που έχει εγκαταστήσει μέχρι σήμερα περίπου 3.300 MW σε αιολική ενέργεια και παράγει 20% της κατανάλωσης από αυτήν (το υπόλοιπο παράγεται από άνθρακα και φυσικό αέριο). Αυτό που δεν μας λένε είναι ότι παρ' όλα αυτά η Δανία δεν έχει καταφέρει να μειώσει της εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα. Οι εκπομπές της αυξήθηκαν μάλιστα τελευταία. Μάλλον το παράδειγμα που πρέπει να πάρουμε από τη Δανία είναι ότι οι ανεμογεννήτριες δεν συμβάλουν και τόσο στη μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα.

Ένα άλλο που θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας όταν διαβάζουμε για την Δανία, είναι το γεγονός ότι η Δανία έχει ένα εντελώς διαφορετικό σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας από το δικό μας. Το σύστημα της Δανίας βασίζεται στην λειτουργία δύο μη-διασυνδεδεμένων και σε μεγάλο βαθμό αυτόνομων συστημάτων με δυνατότητα εύκολης ανταλλαγής ηλεκτρικής ενέργειας με τα μεγαλύτερα ηλεκτρικά συστήματα των γειτονικών της χωρών όπως την Νορβηγία, την Σουηδία και σε μικρότερο βαθμό τη Γερμανία. Το 2004 αν και το 18,5% της συνολικής παραγωγής προήρθε από την αιολική ενέργεια, μόνο το 6% καταναλώθηκε στη Δανία. Το υπόλοιπο ήταν πλεόνασμα ενέργειας επί του φορτίου τη στιγμή της παραγωγής της και η Δανία αναγκάστηκε να το ξεπουλήσει σε πολύ χαμηλές τιμές στη Νορβηγία και την Σουηδία για να διατηρήσει την σταθερότητα του εγχώριου ηλεκτρικού δικτύου. Στην Ελλάδα η συμμετοχή της αιολικής ενέργειας στο διασυνδεδεμένο σύστημα της χώρας μας δεν μπορεί να ξεπεράσει το 5% του φορτίου (πιστεύεται ότι η ποσοστιαία οροφή βρίσκεται ακόμα πιο χαμηλά), για να αποφευχθούν φαινόμενα black out και άλλα σοβαρά προβλήματα. Αυτό σημαίνει ότι για ένα φορτίο αιχμής των 9.400 MW, όπως αυτό του καλοκαιριού του 2004, η συμμετοχή των ανεμογεννητριών δεν θα μπορούσε να ξεπεράσει τα 470 MW την δεδομένη στιγμή, που σημαίνει είτε 553 Α/Γ των 850 kW ή 157 Α/Γ των 3 MW να δουλεύουν με 100% απόδοση ή ο διπλάσιος αριθμός Α/Γ να δουλεύουν με 50% απόδοση κλπ, κλπ.Την περιορισμένη δυνατότητα συμμετοχής των ανεμογεννητριών στο φορτίο του διασυνδεδεμένου δικτύου, μας επιβεβαίωσε και ο καθηγητής Πέτρος Ντοκόπουλος, Διευθυντής του Τομέα Ηλεκτρικής Ενέργειας του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Η/Υ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με την εξής δήλωση του: «Το πρόβλημα είναι ένα και μοναδικό: Οι γεννήτριες ενώ παράγουν, μπορούν ξαφνικά να τεθούν εκτός λειτουργίας, γιατί ο αέρας είναι πολύ δυνατός, αυξάνεται από τα 8 μποφόρ και πηγαίνει στα 10 έστω. Αυτό είναι σχεδόν ανεξέλεγκτο, γιατί οι γεννήτριες έχουν ένα αυτόματο σύστημα και ξαφνικά βγαίνουν όλες έξω. Αν τύχει να είναι ακαριαία αυτή η αντίδραση του προστατευτικού συστήματος (των Α/Γ), τότε είναι γνωστό ότι η κρούση που μπορεί να αντέξει ένα δίκτυο είναι περιορισμένη. Όταν λέμε κρούση εννοούμε αλλαγή της κατάστασης. Και αυτή η κρούση θεωρείται γύρω στα 5% ελέγξιμη. Από εκεί και πάνω δεν είναι σίγουρο ότι μπορεί να ελεγχθεί. Αυτό που συμβαίνει είναι να έχει τοπικά ταλαντώσεις και μετά ο ρυθμιστής του δικτύου -το δίκτυο παρακολουθείται από τη ΔΕΗ- μπορεί αν του δοθεί χρόνος, να βγάλει φορτία. Να βγάλει ένα ολόκληρο χωριό εκτός για λίγη ώρα, ή να βγάλει

κάτι περισσότερο, μια ολόκληρη περιοχή, οπότε αντισταθμίζεται το χάσιμο των γεννητριών και μετά σιγά-σιγά να αναλάβει φορτία το δίκτυο από τα συμβατικά εργοστάσια. Υπάρχει ένα όριο πάνω από το οποίο πρέπει να είναι σε επιφυλακή κάποιος, αυτό το όριο είναι κάπου 5%, ίσως και 3%. Πρέπει εκείνη τη στιγμή να προσέξει κανείς ιδιαίτερα για να ρυθμίσει το δίκτυο. Αυτό είναι το κύριο αίτιο του περιορισμού (της συμμετοχής των ανεμογεννητριών στο φορτίο). Δηλαδή ενώ δουλεύουν, ξαφνικά χάνεται ένα μεγάλο μέρος λόγο του ψηλού ανέμου.» Το πρόβλημα αυτό, δεν οφείλεται στην παλαιότητα του δικτύου της Ελλάδας, αλλά ισχύει γενικά για όλα τα διασυνδεδεμένα ηλεκτρικά δίκτυα, όπως και αυτό της Γερμανίας, που συνάντησε τελευταία το συγκεκριμένο πρόβλημα. Θα μπορούσαν να ληφθούν μέτρα για την ενίσχυση του δικτύου, αλλά όπως είπε και ο κ. καθηγητής «Αν πάρεις αυτά τα μέτρα, δεν θα έχεις λεφτά για άλλα πράγματα». Θα γυρίζουν και δε θα παράγουνΗ ευρωπαϊκή Οδηγία 2001/77/EΚ προβλέπει στο παράρτημά της για την Ελλάδα ενδεικτικό στόχο κάλυψης από ανανεώσιμες ενεργειακές πηγές, περιλαμβανομένων των μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων, σε ποσοστό της ακαθάριστης κατανάλωσης ενέργειας κατά το έτος 2010 ίσο με 20,1%. Στην «3η Εθνική Έκθεση για το επίπεδο διείσδυσης της ανανεώσιμης ενέργειας το 2010», το Υπουργείο Ανάπτυξης προβλέπει ότι η ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας κατά το 2010 θα φτάσ ̵ι τις 68 δις κιλοβατώρες και ότι υφίσταται κατά συνέπεια ανάγκη για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ 13,7 δις κιλοβατώρων, από τις οποίες οι 7,09 δις κιλοβατώρες θα προέρχονται από την αιολική ενέργεια, η οποία θα συμμετέχει στην συνολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με το ποσοστό των 10,42% του συνόλου με μια εγκαταστημένη ισχύ 3.372 MW (απόδοσης 24%). Αυτό όμως είναι αδύνατον από την στιγμή που η συμμετοχή της αιολικής ενέργειας στο Εθνικό διασυνδεδεμένο δίκτυο της χώρας μας δεν μπορεί να ξεπεράσει στην καλύτερη περίπτωση το 5% του φορτίου. Αυτό σημαίνει ότι πάνω από τις μισές ανεμογεννήτριες που θα έχουν εγκατασταθεί θα περιστρέφονται μεν όταν φυσάει, αλλά δεν θα απορροφάται η ηλεκτρική ενέργεια που παράγουν από το δίκτυο και θα χαθεί. Και αναρωτιέται κανείς: το να παράγεις ηλεκτρική ενέργεια από ανεμογεννήτριες όταν δεν μπορείς να την χρησιμοποιήσεις μπορεί να θεωρηθεί φιλικό προς το περιβάλλον; Και αφού στοχεύουν μέχρι το 2010 στην εγκατάσταση 3.372 MW, τότε γιατί το Υπουργείο Ανάπτυξης μέχρι τις 31.03.06 έχει ήδη δώσει άδεια παραγωγής για 4715 αιολικά MW, ενώ αιτήσεις για επιπλέον 8160 MW περιμένουν την έγκριση τους; Μιλάμε για 12.875 MW από ανεμογεννήτριες, την στιγμή που η εγκαταστημένη ισχύ στην

Ελλάδα συμπεριλαμβανομένων όλων των συμβατικών και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας φτάνει σήμερα τα 12.500 MW! Αυτή η μεγάλη κινητικότητα στο χώρο της αιολικής ενέργειας τον τελευταίο καιρό θυμίζει μεσαιωνικό στρατό που μαζεύεται πριν την επίθεση... Οι Άρχοντες του ΑνέμουΘα μου πείτε τσάμπα τα πετάνε οι επενδυτές τα λεφτά τους; Κάτι θα ξέρουν παραπάνω. Σωστό κι' αυτό. Καταρχήν, τα λεφτά που ρίχνουν στις ΑΓ είναι κατά σημαντικό μέρος τα δικά μας λεφτά. Τα Ίδια Κεφάλαια καλύπτουν μόλις το 30% του κόστους επένδυσης, ενώ η υπόλοιπη χρηματοδότηση των αιολικών «πάρκων» προέρχεται από την ένταξη της επένδυσης σε επιχορηγούμενα προγράμματα, είτε μέσω του Αναπτυξιακού Νόμου είτε μέσω κοινοτικών προγραμμάτων και με τραπεζικό δανεισμό. Δεύτερον, κάθε κιλοβατώρα που παράγουν τα αιολικά πάρκα και την ισχύ που παρέχουν στο διασυνδεδεμένο σύστημα, την πουλάνε στη ΔΕΗ η οποία την αγοράζει σε τιμή 0,06842 Ευρώ/ κιλοβατώρα (περίπου 40% πιο ακριβά από ότι η ΔΕΗ την πουλάει στους καταναλωτές...) και 1,75645 Ευρώ/kW ανά μήνα για την ισχύ (ΔΕΗ). Κατά μέσο όρο η απόσβεση της επένδυσης γίνεται το πολύ σε 8 χρόνια. Από εκεί και πέρα τα έσοδα είναι πλέον καθαρά κέρδη. Εν τω μεταξύ το μεγαλύτερο ποσοστό των επενδύσεων φεύγει στο εξωτερικό και κυρίως σε δανέζικες εταιρίες κατασκευής ανεμογεννητριών - οι οποίες έχουν μερίδιο αγοράς 40% παγκοσμίως- ενώ το υπόλοιπο παραμένει μεν στην χώρα αλλά πηγαίνει κυρίως στο μεγάλο ιδιωτικό κεφάλαιο. Οι ουτοπικές θέσεις εργασίας Έχουμε διαβάσει μέχρι και για «εκτόξευση» της σχετιζόμενης με τα αιολικά πάρκα απασχόλησης, ιδιαίτερα την τοπική. Από τα παραδείγματα της Εύβοιας γνωρίζουμε πολύ καλά, ότι αυτό δεν συμβαίνει. Μόνιμες θέσεις εργασίας δημιουργούνται κυρίως στην βιομηχανική παραγωγή των ανεμογεννητριών και των διαφόρων εξαρτημάτων τους. Αλλά οι σύγχρονες ανεμογεννήτριες δεν κατασκευάζονται στην Ελλάδα. Κατασκευάζονται σε χώρες όπου υπάρχει η απαραίτητη τεχνολογική πείρα και βιομηχανία. Εδώ η Δανία, που κατέχει και το 40% του μεριδίου αγοράς παγκοσμίως, είναι πράγματι παράδειγμα προς μίμηση, με 20.000 θέσεις εργασίας που σχετίζονται με την αιολική ενέργεια. Σημειώνουμε όμως ότι οι μεγάλοι κατασκευαστές ανεμογεννητριών εξαρτώνται κυριολεκτικά από την πολιτική κυβερνητικών επιδοτήσεων στις μεγάλες αγορές, γιατί σύμφωνα με ειδικούς οι ανεμογεννήτριες δεν είναι ακόμα ανταγωνιστικές σε σύγκριση με τις καθιερωμένες ενεργειακές τεχνολογίες.

Σε τοπικό επίπεδο η μόνη μόνιμη θέση που θα μπορούσε να δημιουργηθεί για ένα αιολικό πάρκο είναι αυτή του φύλακα. Αλλά ακόμα και αυτή είναι περιττή, από την στιγμή που οι αιολικοί σταθμοί έχουν την δυνατότητα να παρακολουθούνται εξ αποστάσεως μέσω ενός ειδικού λογισμικού και το Internet που προσφέρονται πακέτο με τις ανεμογεννήτριες από την κατασκευάστρια εταιρία.. Για την συντήρηση των ανεμογεννητριών, απαιτούνται προφανώς ειδικές τεχνικές γνώσεις, και συνήθως οι τεχνικοί της κατασκευάστριας εταιρίας ταξιδεύουν ανά τον κόσμο για να εξυπηρετήσουν τους πελάτες τους. Και όσον αφορά το στάδιο κατασκευής ενός αιολικού «πάρκου»...ο εργολάβος που αναλαμβάνει τα θεμέλια των ανεμογεννητριών μόνο από το διπλανό χωριό δεν θα είναι. Το Καρότο του 2%Για τους Δήμους όπου θα εγκατασταθούν οι αιολικοί σταθμοί υπάρχει το περίφημο αντισταθμιστικό τέλος του 2% επί του συνολικού τζίρου - δηλαδή των εσόδων -της εταιρίας στην οποία ανήκει το αιολικό πάρκο. Αν υποθέσουμε ότι ένα αιολικό πάρκο ισχύος 19MW (20 ανεμογεννήτριες) με ετήσια απόδοση των ανεμογεννητριών του να φτάνει το 30% (στην καλύτερη περίπτωση), τότε παράγει 49.932.000 κιλοβατώρες που αν του τις αγοράσει όλες η ΔΕΗ (να θυμηθούμε τα περί φορτίου) στην τιμή των 0,06842 Ευρώ/ κιλοβατώρα μας κάνουν περίπου 3,4 εκατ. έσοδα. Επί 2%, μας βγάζει περίπου 68 χιλιάδες ευρώ ετησίως. Το αν αυτό το ποσό αντισταθμίζει τις αρνητικές επιπτώσεις που θα έχει η εγκατάσταση του έργου στην περιοχή για τις τοπικές οικονομικές δραστηριότητες (κτηνοτροφία, τουρισμό, αγροτουρισμό κλπ.), ή και ακόμα για την υγεία των Δημοτών, όταν το αιολικό πάρκο εγκατασταθεί σε κοντινή απόσταση από χωριά, αυτό θα πρέπει να το κρίνει υπεύθυνα κάθε Δημοτικό Συμβούλιο πριν δελεαστεί από το ποσοστό, πού για έναν Δήμο με προϋπολογισμό 2-3 εκατ. ευρώ ετησίως, όπως συμβαίνει με τους ημιορεινούς οικισμούς, δεν αντιπροσωπεύει δα και τόσο τρελό ποσό (2,2-3,4 % σε αυτή την περίπτωση). Συμπληρωματικά να πούμε ότι η καταβολή του αντισταθμιστικού τέλους του 2% έχει κριθεί αντισυνταγματική με την απόφαση 611/04 του Β_ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, η κατοχύρωση του προβλέπεται όμως με την ένταξη του στο Νέο Θεσμικό και Αδειοδοτικό Πλαίσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε., από το νέο προσχέδιο νόμου. Αλλά αναρωτιόμαστε κατά πόσο ένας Δήμος μπορεί να ελέγξει αν όντως πληρώνεται όλο το ποσό που δικαιούται. Καιρός να ξυπνήσουμε

Μπορεί στην Ελλάδα ο μεγαλύτερος ρυπαντής της ατμόσφαιρας να είναι ο τομέας της παραγωγής ενέργειας και να γίνει αιτία για τη μη τήρηση των δεσμεύσεων σχετικά με το Πρωτόκολλο του Κιότο, παραβλέπουμε όμως κάτι πολύ σημαντικό: Τον διπλασιασμό της κατανάλωσης μέσα σε λίγα χρόνια. Από τις προβλέψεις για το 2010 φαίνεται ότι η κατανάλωση θα συνεχιστεί με τον ίδιο αλματώδη τρόπο. Έτσι ο μόνος λογικός τρόπος για να περιορίσει κανείς τις εκπομπές ρύπων στην ατμόσφαιρα θα ήταν η εξοικονόμηση ενέργειας. Αναρωτηθήκατε ποτέ γιατί τα οικονομικά κίνητρα στον οικιακό τομέα, που ευθύνεται για το 36% της τελικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και για το 40% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (Greenpeace) είναι ανύπαρκτα, π.χ. για εγκατάσταση ηλιακών θερμοσίφωνων-(μόλις 30% των νοικοκυριών έχει σήμερα ηλιακό), φωτοβολταϊκών, θερμομόνωση στα κτίρια, κουφώματα νέας τεχνολογίας, διπλά τζάμια κλπ. κλπ. και δαπανόνται δισεκατομμύρια σε επιδοτήσεις για την εγκατάσταση ανεμογεννητριών για την βιομηχανική εκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας; Και κάτι ακόμη: Μήπως θα έπρεπε να είμαστε πιο επιφυλακτικοί με το γεγονός ότι η μικρή μας Ελλάδα έχει γίνει «περιοχή-φιλέτο» για τους μεγάλους παγκόσμιους κολοσσούς της ενέργειας; Μήπως θα έπρεπε να αναλογιστούμε λιγάκι και να αναρωτηθούμε αν αξίζει για την προσωρινή και ευκαιριακή ταυτότητα του «Ελντοράντο» της ενέργειας, να δεχόμαστε την απώλεια του φυσικού περιβάλλοντος και της πολιτιστικής ταυτότητας μας; Ωραίο το γρήγορα κέρδος, αλλά τι θα γίνει όταν περάσει η μπόρα των επιδοτήσεων; * Μέχρι τις 31.03. είχαν εγκριθεί αιτήσεις για συνολικά 883,2 MW, ενώ ο αριθμός των αιτήσεων ανέβηκε στο 2332 MW.

7. ηΕρωτήσεις περί ανεμογεννητριών

Γιατί αιολική ενέργεια;

Η αιολική ενέργεια είναι η γρηγορότερα αξιοποιήσιμη πηγή παραγωγής ενέργειας παγκοσμίως.  Το κόστος παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας από τον αέρα είναι πλέον ανταγωνιστικό, σε σχέση με τις συμβατικές πηγές καυσίμων, κάνοντας την αιολική ενέργεια τη φτηνότερη μορφή ανανεώσιμης ενέργειας.

Οι ανεμογεννήτριες δεν παράγουν κανέναν ρύπο οποιουδήποτε είδους, με αποτέλεσμα η παραγόμενη ενέργεια από τον αέρα να είναι μια

καθαρή, βιώσιμη πηγή καυσίμων που δεν εξαντλείται και μπορεί να κληρονομηθεί στις μελλοντικές γενεές.

Ο αέρας είναι μια άφθονη και ανεξάντλητη πηγή ενέργειας.Οι ανεμογεννήτριες μπορούν εύκολα να αφαιρεθούν στο τέλος της διάρκειας ζωής τους, (ΜΟ διάρκειας ζωής 25 - 35 έτη), χωρίς να επιφέρουν μόνιμες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Οι ανεμογεννήτριες είναι μια από τις δημοφιλέστερες ανανεώσιμες ενεργειακές τεχνολογίες. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τον αέρα είναι σημαντική στην πάλη ενάντια στην αλλαγή κλίματος. Κάθε μονάδα πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας από τον αέρα, αντικαθιστά άμεσα την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από τις συμβατικές ρυπογόνους πηγές ηλεκτρικής ενέργειας.

Tι κερδίζεται?

Η εξασφάλιση ενός ιδιαίτερα υψηλού εισοδήματος τουλάχιστον για 20 χρόνια είναι μια πρόταση που δεν μπορεί να αγνοήσει κανένας ιδιώτης ή επιχειρηματίας. Εγκαθιστώντας μία πιστοποιημένη ανεμμογεννήτρια σε κατάλληλα επιλεγμένα αγροτεμάχια επιτυγχάνετε εγγυημένη και κυρίως υψηλή απόδοση στην επένδυσή σας με μηδενικό ρίσκο.

Στο νέο νόμο για τις ΑΠΕ 3851/2010 από τον Ιούνιο του 2010, γίνεται για πρώτη φορά ειδική μνεία για την κατηγορία των μικρών ανεμογεννητριών. Σύμφωνα με το νόμο για τις ανεμογεννήτριες ισχύος μέχρι 50kW, προβλέπεται ειδική επιδοτούμενη τιμή πώλησης (250 ευρώ/MWh) της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας και μια απλουστευμένη και εξορθολογισμένη αδειοδοτική διαδικασία.

Ποια περιβαλλοντική επίδραση έχει μια ανεμογεννήτρια;

Πολύς λόγος έχει γίνει για την επίδραση των ανεμογεννητριών στο τοπίο και το φυσικό περιβάλλον. Εντούτοις, ο αντίκτυπος είναι ακόμα πολύ λιγότερο από άλλες συμβατικές τεχνολογίες ενεργειακής παραγωγής. Οι ανεμογεννήτριες καταλαμβάνουν πολύ μικρή επιφάνεια στο έδαφος και μπορούν να αφαιρεθούν αφήνοντας ελάχιστο αντίκτυπο στο τοπίο, μόλις αποσυναρμολογηθούν.Συγκριτικά, δεν είναι τόσο εύκολο να καλυφθεί ένα ανοικτό ορυχείο άνθρακα, να απορριφθούν τα πυρηνικά απόβλητα ή να ελεγχθούν οι διαφυγές πετρελαίου και οι διαρροές.

Όλο το φάσμα πηγών ενέργειας έχει μερικές συνέπειες στο περιβάλλον και οι ανεμογεννήτριες πρέπει να εξεταστούν κάτω από αυτήν την προοπτική.

Τι θα προτιμούσατε να είχατε σε μία απόσταση πέντε χιλιόμετρα από το σπίτι σας; Ένα καθαρό και ήρεμο αιολικό πάρκο ή ένα σταθμό παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος – που σε περίπτωση που λειτουργεί με πετρέλαιο, θα εκπέμπει πολλούς τύπους ρυπάνσεων, ενώ αν είναι πυρηνικός σταθμός θα είναι ήρεμο μεν, αλλά ενδεχομένως υπερβολικά επικίνδυνος;

Πώς μια ανεμογεννήτρια παράγει ηλεκτρική ενέργεια;

Ο απλούστερος τρόπος είναι να φανταστούμε ότι η ανεμογεννήτρια λειτουργεί με ακριβώς τον αντίθετο τρόπο από έναν ανεμιστήρα. Αντί της χρήσης της ηλεκτρικής ενέργειας για την παραγωγή αέρα, όπως σε έναν ανεμιστήρα, οι ανεμογεννήτριες χρησιμοποιούν τον αέρα για να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια. Σχεδόν όλες οι ανεμογεννήτριες αποτελούνται από τις λεπίδες (πτερύγια) που περιστρέφονται γύρω από μια οριζόντια πλήμνη. Η πλήμνη συνδέεται με ένα κιβώτιο ταχυτήτων και μια γεννήτρια, τα οποία βρίσκονται μέσα στο ατρακτίδιο του κινητήρα. Το ατρακτίδιο είναι το μεγάλο μέρος στην κορυφή του πύργου όπου βρίσκονται και τα περισσότερα από τα ηλεκτρικά συστήματα. Οι ανεμογεννήτριες AOC 15/50 έχουν τρεις λεπίδες (πτερύγια). Ο αέρας γυρίζει την άτρακτο των λεπίδων, αυτή περιστρέφει τον άξονα, ο οποίος συνδέεται με μια γεννήτρια και παράγεται ηλεκτρική ενέργεια. Μια γεννήτρια είναι μια μηχανή που μετατρέπει την ηλεκτρική ενέργεια σε μηχανική, σε αντιδιαστολή με μια ηλεκτρική μηχανή που κάνει το αντίθετο.

Δεν είναι η ηλεκτρική ενέργεια από τις ανεμογεννήτριες πολύ ακριβή;

Η αιολική είναι μια ιδιαίτερα βιώσιμη τεχνολογία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Η ενεργειακή τεχνολογία των ανεμογεννητριών αναπτύσσεται γρήγορα με αποτέλεσμα το κόστος παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας από τον αέρα να είναι τώρα στο ίδιο επίπεδο με το κόστος παραγωγής από συμβατικά μέσα ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ έχει χαμηλότερο κόστος από την πυρηνική ενέργεια. Έχει τεθεί ως στόχος να γίνει μέσα στα επόμενα δέκα έτη ο χερσαίος αέρας η φτηνότερη μορφή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Τι είναι οι μικρές ανεμογεννήτριες;

Οι μικρές ανεμογεννήτριες είναι μια κατηγορία ανεμογεννητριών που αξιοποιεί την ενέργεια του ανέμου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, για ιδιοκατανάλωση ή για πώληση. Τα μεγέθη τους ποικίλουν,

ξεκινώντας από οικιακής εγκατάστασης ανεμογεννήτριες ισχύος έως 5 kW μέχρι ανεμογεννήτριες διαμέτρου περίπου 20-25 μέτρων και ισχύος 50 kW.

Γιατί να προτιμήσω μια ανεμογεννήτρια 50kW από κάποια μικρότερης ισχύος;

Οι μικρές ανεμογεννήτριες έως 10 kW, οι οποίες προορίζονται κυρίως για οικιακή εγκατάσταση καθίστανται μη ελκυστικές ως επένδυση, σύμφωνα με την υφιστάμενη νομοθεσία και την τιμή πώλησης της παραγόμενης ενέργειας. Το ίδιο ισχύει και για την κατηγορία από 10 έως 20kW που θεωρούνται μη ελκυστικές.

Το επενδυτικό ενδιαφέρον εστιάζεται στην κατηγορία των μικρών ανεμογεννητριών μεγαλύτερης ισχύος, της τάξης των 50 kW, στην οποία η επένδυση μπορεί να έχει χρόνο απόσβεσης ακόμα και σε 5-6 έτη.

Σε ποιους απευθύνονται;

Σε αντίθεση με τις μεγάλες ανεμογεννήτριες που κατά κανόνα συναντώνται σε αιολικά πάρκα, οι μικρές ανεμογεννήτριες είναι απλουστευμένα συστήματα μικρού μεγέθους που κάνουν προσιτή την ηλεκτρική παραγωγή  και τα οικονομικά οφέλη της αιολικής ενέργειας στο ευρύτερο κοινό.

Πόση ενέργεια παράγει μια μικρή ανεμμογεννήτρια;

Μια μικρή ανεμογεννήτρια των 50kW μπορεί να παράγει έως 250 MWh ετησίως, ικανή  να καλύψει την ενέργεια που καταναλώνουν περισσότερα από 60 νοικοκυριά. Παράλληλα, βοηθά στην εξοικονόμηση περίπου 250 τόνων CO2 που θα εκπέμπονταν από συμβατικές μορφές παραγωγής ενέργειας.

Που μπορεί να εγκατασταθεί μια μικρή ανεμογεννήτρια;

Η ύπαρξη ανεκτού αιολικού δυναμικού είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιλογή της κατάλληλης τοποθεσίας εγκατάστασης μιας μικρής ανεμογεννήτριας. Άλλες σημαντικές προϋποθέσεις εγκατάστασης είναι η ύπαρξη δικτύου σε κοντινή απόσταση και η δυνατότητα πρόσβασης.

Τι περιορισμοί υπάρχουν στην εγκατάσταση τους;

Προτείνεται η εγκατάσταση να μη γίνεται σε απόσταση μικρότερη των 35 μέτρων από πολυσύχναστους δρόμους (κυρίως για λόγους ασφαλείας),

όπως και σε απόσταση μικρότερη των 150 μέτρων από την κοντινότερη κατοικημένη οικία (κυρίως για λόγους οπτικής / ακουστικής όχλησης σε μικρότερες αποστάσεις).

Πόσο χώρο απαιτεί η εγκατάστασή της;

Μια μικρή ανεμογεννήτρια των π.χ. 50 kW, μπορεί να εγκατασταθεί σε ένα χώρο (χωράφι, οικόπεδο, βουνοκορφή, κ.τ.λ.) με τουλάχιστον 15×15 μέτρα διαθέσιμα για την ανέγερσή της.

Ποιο είναι το νομοθετικό πλαίσιο;

Στο νέο νόμο για τις ΑΠΕ 3851/2010 από τον Ιούνιο του 2010, γίνεται για πρώτη φορά ειδική μνεία για την κατηγορία των μικρών ανεμογεννητριών. Σύμφωνα με το νόμο για τις ανεμογεννήτριες ισχύος μέχρι 50kW προβλέπεται ειδική επιδοτούμενη τιμή πώλησης (250 ευρώ/MWh) της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας και μια απλουστευμένη και εξορθολογισμένη αδειοδοτική διαδικασία.

Η διαδικασία αδειοδότησης είναι χρονοβόρα;

Η αδειοδότηση είναι αρκετά πιο σύντομη από τα μεγάλα αιολικά πάρκα και αυτό διότι οι μικρές ανεμογεννήτριες εξαιρούνται από την απαίτηση για λήψη άδειας παραγωγής, λειτουργίας και εγκατάστασης, μια διαδικασία χρονοβόρα και σύνθετη που είναι υποχρεωτική για μεγάλες εγκαταστάσεις αιολικών.

Πόσο διαρκεί η αδειοδοτική διαδικασία;

Ο υποψήφιος επενδυτής πρέπει να εξασφαλίσει κατ’ αρχήν την κυριότητα του χώρου  στον οποίο θα γίνει η εγκατάσταση. Στην συνέχεια πρέπει να προβεί στην κατάθεση αιτήματος σύνδεσης της ανεμογεννήτριας στο δίκτυο της ΔΕΗ και την κατάθεση μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την έγκριση περιβαλλοντικών όρων από τις αρμόδιες τοπικές υπηρεσίες. Τέλος θα απαιτηθεί αίτηση για την λήψη της απαραίτητης  άδειας οικοδομής από την αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία.

Ποιος είναι ο χρόνος απόσβεσης της επένδυσης;

Ο χρόνος απόσβεσης μιας τέτοιας επένδυσης αλλά και η οικονομική αποδοτικότητά της εξαρτάται αφενός από το κόστος της επένδυσης, την αποδοτικότητα  του εξοπλισμού και αφετέρου από την μέση ένταση του ανέμου στο σημείο εγκατάστασης. Για μία εγκατάσταση με υψηλό αιολικό

δυναμικό (7m/s) η απόσβεση μπορεί να γίνει μέσα σε περίπου 5 έτη. Σε τοποθεσίες όπου υπάρχει μικρότερο αιολικό δυναμικό η απόσβεση πραγματοποιείται σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Ποια είναι η ετήσια παραγωγή ισχύος;Μέση ετήσια παραγωγή για μέση ταχύτητα ανέμου 6m/s ενδεικτικά: - για ανεμογεννήτρια ισχύος 10 kW: 28.000 kWh

ΚατασκευήΑνεμογεννήτριαςΥλικά

• 1 φωτάκι LED• 1 ηλιακή μηχανή μοτέρ• 1 κλιπ από χάλυβα με ελατήριο• 1 μειωτήρα• 4 τροχούς γραμμής• 1 ξύλινη τροχαλία 15 mm• 1 τροχαλία 60 mm• 1 μεμβράνη θερμοδιαμορφώσεως Α4• 2 σωλήνες ορειχάλκου • 2 κυλινδρικές βίδες • 10 Μ4 παξιμάδια• 10 Μ4 ροδέλες• Πινέζες• 1 βίδα για μοριοσανίδες

• 2 ελαστικοί δακτύλιοι• 1 ξύλινη σανίδα 15Χ100Χ150mm• 1 λωρίδα από ξύλο 20Χ20Χ350mm• 1 μανιβέλα

Εργαλεία που απαιτούνται: Χάρακας Μολύβι Σιδηροπρίονο Πριόνι Κατσαβίδι Ψαλίδι Κλειδί Ηλεκτρικό τρυπάνι Διακορευτής

Οδηγίες Κατασκευής

1. Παίρνουμε την ξύλινη σανίδα διαστάσεων 15Χ100Χ150mm που

την χρησιμοποιούμε ως βάση. Πριονίζουμε τις γωνίες κατά 10mm από όλες τις πλευρές.

2. Πριονίζουμε το πάνω μέρος της ξύλινης λωρίδας διαστάσεων 20Χ20Χ350mm κατά 20Χ20Χ80 mm

3. Στην ξύλινα λωρίδα 270mm ανοίγουμε δυο τρύπες διαμέτρου 4mm και 6 mm σε απόσταση 135,0 mm και 255,0mm αντίστοιχα.

4. Τοποθετούμε μια από τις σωλήνες ορειχάλκου στην τρύπα των 6 mm

5. Koλλάμε την ξύλινη λωρίδα κάθετα στην ξύλινη βάση και σε απόσταση 50,0 mm από την μία της πλευρά .

6. Παίρνουμε την υποστήριξη που κόψαμε από την λωρίδα 270 και την κολλάμε σε απόσταση 30,0mm πίσω από την κάθετη λωρίδα

7. Τρυπάμε τις τροχαλίες με το τρυπάνι και κολλάμε τα ρουλεμάν στα κέντρα των τροχαλιών.

8. Τοποθετούμε ένα τροχό γραμμής 15 mm στην τροχαλία9. Παίρνουμε την διαφανή μεμβράνη διαμορφώσεως Α4 και την

κόβουμε σε τετράγωνη μορφή. Ανοίγουμε 4 τρύπες στις άκρες του τετραγώνου, ένα κύκλο στο κέντρο και τραβάμε διαγώνιες γραμμές που να ενώνουν τα 4 άκρα με τον κύκλο. Με αυτό τον τρόπο θέλουμε να κατασκευάσουμε τον έλικα.

10. Κόβουμε με το ψαλίδι την μεμβράνη στα σημεία που χαράξαμε και ενώνουμε τις άκρες σχηματίζοντας το πανί του έλικα

11. Μετά το στερεώνουμε στο επάνω μέρος με μία μεγάλη βίδα τοποθετώντας στην άλλη πλευρά και τον τροχαλία με την μανιβέλα για να γυρίζει.

12. Στην συνέχεια τοποθετούμε και την άλλη τροχαλία στην κάτω τρύπα

13. Στην συνέχεια και σε απόσταση 90,0 mm στερεώνουμε με βίδα την μηχανή και μετά τοποθετούμε τους ελαστικούς δακτυλίους για να περιστρέφεται ο έλικας.

14. Στο τέλος στη βάση και σε απόσταση 130,0 mm από την μία πλευρά τοποθετούμε με πινέζες το φωτάκι LED και το ενώνουμε με το καλώδιο της μηχανής.

8. , , ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΥΜΕΡΑΣΜΑΤΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Υποθέσεις που μπορούμε να κάνουμε περί της εκμετάλλευσης της αιολικής ενέργειας στην Ελλάδα...Χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα μια ανεμογεννήτρια Vestas 2MW, θα απαντήσουμε στις παρακάτω ερωτήσεις:Αν καταργούσαμε το εργοστάσιο της Πτολεμαΐδας, πόσες ανεμογεννήτριες θα χρειαζόμασταν για να καλύψουμε τις ενεργειακές ανάγκες και πόση δασική έκταση θα χρειαζόταν; Συνολικά, το εργοστάσιο παράγει 4938 MW. Επομένως, θα χρειαζόμασταν 2219 ανεμογεννήτριες. Τι θα συνέβαινε αν καταργούσαμε τα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε όλη την Ελλάδα; Σε όλη την Ελλάδα παράγονται 12.760 MW. Άρα, θα χρειαζόμασταν συνολικά 6.380 ανεμογεννήτριες για όλη την Ελλάδα.

9. , ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ9. αΑυτοαξιολόγηση

Φτάνοντας στο τέλος της έρευνας μας καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι πετύχαμε κατά σημαντικό ποσοστό τους στόχους που είχαμε θέσει.Οι πρώτοι στόχοι επιτεύχθηκαν. Οι δεύτεροι στόχοι δεν έχουν διεξαχθεί όλοι με επιτυχία.

9. - βΠροτάσεις για συμπληρωματική μελλοντική έρευναΓνωρίζουμε ότι θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει περισσότερες έρευνες πάνω σε αυτό το θέμα αλλά δυστυχώς ο χρόνος δεν μας το επέτρεψε. Αυτές λοιπόν είναι: -το κόστος των ανεμογεννητριών -τον χώρο που καταλαμβάνει μια ανεμογεννήτρια-την απόσταση την οποία πρέπει να έχουν μεταξύ τους Οι πληροφορίες τις οποίες αδυνατίσαμε να ερευνήσουμε θα μπορούσαν να αποτελέσουν την αρχή μιας μελλοντικής έρευνας περί ανεμογεννητριών.

10. ΕΠΙΛΟΓΟΣΣυνοψίζοντας, από την ερευνητική μας εργασία έχουμε συμπεράνει ότι η αιολική ενέργεια είναι μια σημαντική πηγή ενέργειας φιλική προς το περιβάλλον και ανεξάντλητη. Η Ελλάδα, χάρη στο αιολικό δυναμικό που διαθέτει, θα ήταν ιδανική για την εκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας παρ’ όλο που αυτή η μορφή ενέργειας δεν είναι τόσο διαδεδομένη στην χώρα μας. Τα οφέλη από την χρήση τους είναι πολλαπλά: Εκτός από τα σταθερά και μακροχρόνια κέρδη που προσφέρουν στους επενδυτές, μπορούν επιπλέον να παρέχουν και υψηλές ευκαιρίες για απασχόληση, όχι μονό στις περιοχές όπου εγκαθίστανται ενισχύοντας την περιφερειακή ανάπτυξη, αλλά και στις βιομηχανίες και τα μεγάλα εργοστάσια όπου συναρμολογούνται και κατασκευάζονται, απασχολώντας χιλιάδες εργαζομένους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ιστοσελίδες:

*Πάτης, Π, Πτυχιακή εργασία, Κατασκευή, λειτουργία και συντήρηση πάρκων αιολικής ενέργειας στη Στερεά Ελλάδα, (http://www.scribd.com/doc/35601287/%CF%80%CF%84%CF%85%CF%87%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%B7-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CE%B1%CE%BD%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CE%B3%CE%B5%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF

%84%CF%81%CE%B9%CE%B5%CF%82 )

*Τζαβάρας, Τ, Ανεμογεννήτρια, (http :// el . wikipedia . org / wiki /% CE %91% CE % BD % CE % B 5% CE % BC % CE % BF % CE % B 3% CE % B 5% CE % BD % CE % BD % CE % AE % CF %84% CF %81% CE % B 9% CE % B 1 , τελευταία

πρόσβαση στις 1/4/2013)

*Ανεμογεννήτρια και καμπύλες απόδοσης, (http://www.anemogennitria.gr/wind-power-

curves.htm)

* Πόση ενέργεια υπάρχει στο άνεμο, (http://www.anemogennitria.gr/ypologismos-

isxyos.htm)

*Στάικος, Απ, (2011), Αιολική ενέργεια: Βάλτε τον άνεμο στην πρίζα, (http://www.naturanrg.gr/default.aspx?pid=292&catid=3&arid=206 , τελευταία πρόσβαση στις 12/05/2011)

*Γιατί αιολική ενέργεια, (http://electrocom.gr/ananeosimes-piges-energeias/anemogennitries.html)

*Van Der Wal, P, Ανατομία της ανεμογεννήτριας: το αποστομωτικό νυστέρι των αριθμών, (2006), (http://www.stephanion.gr/aiolika/epathlo_anatomia.htm)

*Αιολική ενέργεια, (http://www.ee.teihal.gr/labs/pkoukos/PROSTASIA%20PERIBALONTOS/Aioliki

%20Energeia.htm)

*Κυρίτση, Ε, Εργασία στο μάθημα της τεχνολογίας, Θέμα: ανεμογεννήτρια, (2009), (http://14gym-laris.lar.sch.gr/drupal/sites/default/files/ergasies_mathiton/anemogennhtria.pdf)

*Πλεονεκτήματα και Μειονεκτήματα της αιολικής ενέργεις, (http://www.aenaon.net/gr/content/view/54/29/)

*Μπινόπουλος, Ε, Χαβιαρόπουλος, Π, Περιβαλλοντικές επιπτώσεις των ανεμογεννητριών: «Μύθος και πραγματικότητα», (http://www.cres.gr/kape/index_gr.htm)

*ΔΕΗ, Αιολικά Πάρκα, (http://www.ppcr.gr/Energy.aspx?C=25 )

*ΔΕΗ, Πτολεμαϊδα – Αμύνταιο, (http://www.dei.gr/Default.aspx?id=899&nt=18&lang=1)

Περιοδικά:

*Λούζη, Σ, Χριστακόπουλος, Ι, (2012), Αιολική ενέργεια, Ο άνεμος στη ζωή μας, Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας