1._QD_2557

QUY NH CHUYN MN V X L NHIM HIV/AIDS

QUY NH CHUYN MN V X L NHIM HIV/AIDS(Ban hnh theo Quyt nh s 2557/Q-BYT ngy 26/12/1996)I. CC QUI NH CHUNG

- Cc quy nh nu trong vn bn ny nhm hng dn trin khai Ngh nh 34/CP ngy 01/06/1996 ca Th tng Chnh ph v phng chng nhim virus gy ra hi chng suy gim min dch mc phi ngi.

- Qui nh ny p dng trong phm vi c nc, i vi mi c s y t nh nc v t nhn, c bit i vi tt c cc nhn vin y t v nhng ngi lin quan n cng tc chm sc, iu tr nhim HIV/AIDS.

- Cc qui nh nu trong vn bn ny hon ton m bo nguyn tc khng phn bit i x, khng k th v phi gi b mt cho nhng ngi b nhim HIV v bnh nhn AIDS.

- Th trng cc c quan n v t chc hng dn, trin khai thc hin qui nh ny v c th kin ngh iu chnh nhng im cha hp l trong qu trnh thc hin.

II. CC QUY NH C TH

1. Qun l ngi b nhim HIV v bnh nhn AIDS

a. i vi ngi nhim HIV

- Ngi b nhim HIV phi c t vn hiu r trch nhim ca mnh i vi cng ng, khng c c cc hnh vi c lm ly nhim bnh cho ngi khc nh: quan h tnh dc vi nhiu ngi, cho mu, cho tinh dch v cho cc t chc, c quan ca c th.

- Ngoi nhn vin y t c trch nhim thng bo cho cc c quan chc nng v nhng ngi cn thit, khng ai c php tit l cc thng tin c lin quan n ngi b nhim HIV, nh: h tn, a ch, kt qu xt nghim HIV.

- Nhn vin y t ty theo chc nng, nhim v c giao, chu trch nhim t vn ng vin, khuyn bo v chm sc y t cn thit cho nhng ngi b nhim HIV ti cc Trung tm cai nghin, Trung tm phc hi nhn phm, cc c s y t ti gia nh v cng ng.

b. i vi bnh nhn AIDS

- Ty tng trng hp c th, cc bnh vin trung ng, bnh vin tnh, thnh ph hoc bnh vin huyn, th x s ch iu tr ni tr hay ngoi tr theo di lm sng, qun l chm sc chu o theo cc chuyn khoa. Theo ch nh ca bc s chuyn khoa, bnh nhn c th c iu tr ti nh hoc ti trm y t x, phng.

- Bnh nhn AIDS v ngi b nhim HIV c trng thi tinh thn s c qun l, chm sc theo ch i vi bnh nhn tm thn.

- Nhn vin y t phi c trch nhim chm sc bnh nhn AIDS chu o, khuyn bo bnh nhn yn tm iu tr, khng bi quan. T vn, gii thch cho ngi thn trong gia nh v bn b ca h hiu bit v nhim HIV/AIDS, trnh phn bit i x v c thi k th i vi ngi bnh.

2. Quy nh v an ton trong tip xc vi ngi b nhim HIV v bnh nhn AIDS

V bnh s v thm khm lm sng khng xc nh bnh nhn c b nhim HIV hay khng, nn tt c cc mu v dch th ca mi ngi bnh u phi c coi l c kh nng ly nhim HIV. Cc iu qui nh di y c p dng i vi tt c cc nhn vin y t:

- p dng cc bin php d phng bo v da v nim mc khi tip xc vi mu v dch c th ca bt k bnh nhn no.

- Nhng nhn vin y t c tn thng xut tit hoc vim da r nc ch d tip xc, khng c trc tip chm sc bnh nhn khi tn thng cha lnh.

- Nhn vin y t phi mang gng tay cao su, khu trang khi ly mu, tip xc vi cc bnh phm, dch tit ca ngi b nhim HIV, bnh nhn AIDS hoc nhng ngi nghi b nhim HIV.

- Nhn vin y t c trch nhim hng dn ngi nh bnh nhn chm sc bnh nhn, s dng gng tay cao su khi tip xc vi dch tit hoc mu ca ngi bnh.

- Hn ch dng thuc tim, hn ch dng thuc ung. Trong trng hp cn tim th phi chp hnh cc qui nh v an ton trong dch v tim chch. Nhn vin y t tin hnh trc tip vic tim chch, truyn mu... cho bnh nhn HIV/AIDS cn c s theo di ghi y cc chi tit v ngy thng b tn thng do kim hoc dng c sc nhn m phi v cn c kim tra sc khe nh k (xt nghim HIV 3 ln mi ln cch nhau 3 thng).

- Khi tn thng hoc b mu bn vo da phi st khun ngy vng da b nhim bn bng cc dung dch st khun (cn 700, iod...).

- Trong qu trnh , ngi h l c nguy c b nhim HIV, nn phi c y gng tay, o chong, khu trang, x phng v nc Javen st khun.

- Khng nn thi ngt tr em bng mm, nn thay bng my ht in, my ht p chn hoc qu bng cao su.

- Phi mang knh bo v mt khi tin hnh cc th thut c kh nng ly nhim HIV nh m, nh rng, ...

Cn p dng cc bin php d phng i vi mu, cc sn phm mu, cc t chc v dch tit sau y: dch no ty, dch khp, dch mng phi, dch mng bng, dch mng tim, mng i, dch tit m o v tinh dch.

- Khng cn phi phng an ton sinh hc trong cc th thut thng thng (khng c tip xc vi mu v dch) cng nh i vi cc cht nh: phn, cht tit mi, m, m hi, nc mt, nc tiu, cht nn (tr khi c ln mu).

3. Xt nghim HIV

- Nhng ngi b nghi nhim HIV/AIDS phi c t vn trc v sau khi tin hnh xt nghim mu. Nhn vin lm xt nghim phi tun th cc bin php d phng an ton chng ly nhim HIV trong mi xt nghim mu v dch.

- T chc xt nghim cho tt c nhng ngi tnh nguyn th HIV, ngi nghi b nhim HIV, bnh nhn hoa liu n khm v iu tr cc c s y t (c tin hnh t vn trc v c s ng ca ng s).

- i vi ngi thuc nhm c hnh vi nguy c cao (mi dm, ngi tim chch ma ty, ngi mc bnh qua ng tnh dc...) ang tp trung ti cc Trung tm cai nghin ma ty, Trung tm phc hi nhn phm hoc cc Tri ci to nu t vn khng c kt qu th nhn vin y t c quyn ch nh xt nghim theo qui nh ca Php lnh v phng chng nhim HIV/AIDS.

- i vi t nhn, trong trng hp cn thit c th ly mu xt nghim.

- Trong tnh hnh hin nay, nhng ngi yu cu xt nghim HIV phi tr 50% tng chi ph cho mt xt nghim bao gm chi ph bng, cn, gng xt nghim (tr trng hp ngi cho mu). Cn nhng ngi c y t yu cu xt nghim (nhm c hnh vi nguy c cao) c min chi ph.

4. Qui nh v ly mu xt nghim HIV, vn chuyn v qun l bnh phm ca ngi nhim HIV v bnh nhn AIDS

- Ch c nhn vin y t c giao trch nhim v qua hun luyn v k thut xt nghim ly mu th mi c ly mu xt nghim HIV.

- Khi s dng pipet ly mu, khng c ht bng ming m phi dng qu bp.

- Mu xt nghim HIV sau khi thu thp phi c a ngay n phng xt nghim v phi c bo qun lnh, m bo an ton trnh ly nhim.

- L ng bnh phm phi c nhn ghi: m s, ngy, gi ly mu, h tn cn b ly mu. Cc thng tin v ngi c xt nghim phi c gi b mt.

- Bnh phm bnh nhn phi c qun l ring, khng chung vi cc mu bnh phm ca bnh khc.

- Mu bnh phm khi vn chuyn phi trong hp c np kn, phng dy lt bnh phm ra ngoi.

5. S dng mu v cc ch phm ca mu

- Thc hin an ton truyn mu: hn ch ti a ch nh truyn mu, trng hp c th th nn thay bng cc dch truyn khc, nu bt buc phi truyn mu hoc cc sn phm ca mu th phi xt nghim HIV trc khi truyn.

- Cc dng c s dng cho truyn mu v cc ch phm ca mu phi dng ring. Ti ng mu phi hy sau khi s dng.

- Cm s dng mu, cc ch phm mu, ty, m, c quan v tinh dch b nhim HIV truyn hoc ghp cho ngi khc.

- Cm dng cc rau thai, cc t chc v c quan b nhim HIV sn xut thuc v dc phm.

- Cm nhp cc sinh, dc phm b nhim HIV.

- Trong trng hp cp cu phi ch nh truyn mu, nhng khng c sinh phm xt nghim HIV ngi cho mu, th dng mu ngi thn trong gia nh l tt nht song phi c s cam kt bng vn bn ca gia nh, nhn vin y t khng chu trch nhim nu xy ra b nhim HIV do t nguyn truyn mu ngi nh khi cha c xt nghim. Tuy nhin ni no c cung cp trang thit b hoc sinh phm chn on th bt buc phi xt nghim sng lc HIV k c mu ca ngi thn trong gia nh.

6. Ch dit khun cc dng c y t dng chm sc ngi b nhim HIV v bnh nhn AIDS

- Kim, bm tim trc khi dng phi c thng kim v luc si (bng 1).

- Kim, bm tim dng mt ln cho ngi b nhim HIV v bnh nhn AIDS c b vo thng hoc ti ring khng thm nc, khng b chc thng a i t hng ngy v chn ni qui nh.

- Cc dng c y t khc nh kim chm cu, dao rch chch, c tit khun nh i vi bnh vim gan B.

- Cc dng c phu thut, th thut nh ng ni soi kh qun, ni soi trong gy m... sau khi s dng phi c x l ngay.

- Khi sn nh, mt bn b dch tit hoc mu ca bnh nhn dy bn, phi nc st khun ph kn ch ri lau sch bng vi hoc giy thm, sau c ra bng x phng v nc sch.

- Qun o ga ging v vi ca bnh nhn c thu li trong ti khng thm nc (ti nylon) hoc thng nha v x l bng ha cht nh ngm trong nc Javel 20 pht (hoc luc si) trc khi git.

- Cc dng c vi dng vo vic sn sc h l bnh nhn AIDS v ngi nhim HIV phi ring.

- Cc dng c y t sau khi dng phi c kh khun theo "Quy nh m bo v trng trong khm cha bnh" ca B Y t, s 937/BYT - Q ngy 04/09/1992.

- Chp hnh nghim ngt cc qui nh v v khun trong cc phu thut.

Bng 1: Tm tt phng php v khun, tit khun cho cc dng c thng thng

Tn dng cPhng php x lHa cht dng cThi gian x lGhi ch

Kim v bm timThng kim luc si20 pht

Kim v bm tim dng cho ngi nhim HIV/AIDSNgm, luc siSodium hypochlorit2 gi

Dng c phu thutNgmSodium hypochlorit2 gi

Qun o, ga ging v cc vi bnh nhn AIDSThu gom ti ring ngmSodium hypochlorit 0,1 - 0,2%2 gi

Kim chm cu, dao rch chch, ng soiLuc si

Sy

Ngm121-1700C, 2atm Sodium hypochlorit 20 pht

0,5 - 0,5%

Ethanol 70% Iopropylacohol 70%

Providon iodin 2,5%

Glutaraldehyd 2%2 gi

7. Qui nh v khm nghim t thi nhim HIV/AIDS

7.1. Qui nh chung

- T thi c coi l c nguy c cao lm ly nhim HIV.

- Cc nhn vin vo phng m t thi phi mang trang b bo him nh gng tay, khu trang, ng.

- Phng m t thi (tng, sn nh, bn...) phi c xy dng bng cc vt liu d ty u v phi c bung tm, lavab ra tay, tin nghi y s dng sau khi m t thi.

- Tuyt i cm ht thuc v n ung trong bung m.

7.2. i vi ngi quan st

- Ngi quan st ch c php vo phng m khi c s ng ca bc s phng gii phu thut v phi tun th cc ni qui phng m.

7.3. i vi nhn vin nh xc

- Phi c s theo di sc khe ghi y cc chi tit v tim chng v khm bnh.

- Ngi c tn thng vim nhim hoc xy xt nhng ch d tip xc khng c trc tip m t thi.

- Khi vt thng (t tay, kim chc...) cn ra k bng nc my, bp p cho mu chy, sau ra bng cc dung dch st khun. Tt c cc vt thng u phi ghi chp vo quyn s theo di tai bin ( ti nh xc).

- Vng da b nhim bn phi c st khun bng cc dung dch st khun nu trn.

7.4. Chun b m t thi

- Trc khi m, cn b phi bit r tin s lm sng ca ca bnh.

- Phi chun b y phng tin, dng c cha trc khi m trnh i li nhiu ln, gy nhim xung quanh.

- Bo v tay: i vi phu thut vin thun tay phi th tay tri phi eo ba gng:

(1) + 1 gng latex mng.

(2) + 1 gng cao su dy.

(3) + 1 gng th y di tn tay v khi eo dng bng dnh c nh.

- Tay phi i gng (1) v (3), ngc li vi ngi thun tay tri.

Ch : gng latex phi l loi ring bit, dy hn gng latex dng trong phu thut thng thng. Nu khng c iu kin th c th dng 2 gng latex dy.

- Khi tip nhn thi th trong ti nha, m b ti nha v b vo thng ng cc nhim. Tin hnh m phi thn trng, khng vi vng ly cc mu bnh phm cn thit.

- Khi m s bng ca tay phi thn trng, phng ly nhim do bt xng hoc mu. Ca phi trong bt ti nha trong v tht ming ti st li ca m bo an ton.

7.5. Khu v lim thi th

- Mu bnh phm c dng trong dung dch c nh (dung dch m phenol...). Mu bo qun trong dung dch ny khng qu 48 gi, nu phi xt nghim tip.

- Bt dng thm dch tit ca c th, c coi l b nhim bn. phng dch tit c th b r ra, phi dng bng hoc vt thm nhi vo cc khoang c th.

- Khu ng m phi dng ch dai v km c rng cp vt m. Tuyt i khng cm bng tay phng nguy c b kim chc.

- Thi hi phi c ra bng dung dch dit khun nh sodium hypochlorit v lau kh bng cc vt liu thm sn c. Cc vt liu ny c coi l b nhim bn.

- Thi hi c bc trong vi lim trng, cho vo ti nilon mu vng, sau t tip vo ti nilon trong. Ming ti c bt kn bng nhit. Ngoi ti vit bng mc khng nho: nguy c nhim HIV/AIDS, h v tn ngi cht.

- Phi kim tra xem ti c ch no thng khng. Nu pht hin l thng phi bc thm. Ti bc ngoi cng c lau bng dung dch sodium hypochlorit trc khi a vo phng lnh.

- Tng, bn, gh, sn nh cng phi tit khun bng dung dch tit khun. Vt liu xp ngm trong dung dch tit khun t nht 30 pht.

7.6. Tng v sinh

- Kim dng xong phi y np hoc b gy. Tt c cc kim, li dao, nhng vt nhn khc phi trong hp cng khng b chc thng.

- Tt c cc vt b i b nhim phi trong ti nilon mu vng khc v c st khun trc khi hy.

- vi dng trong qu trnh m xc trong mt ti ng bn ca nh git. Nhng ti ny phi ni kh ro cho ti khi nh git thu gom v mang i x l.

- Cc dng c trong phng m xc, k c gng tay, giy phi c c ra ht cht bm, t trong thng v tit khun bng ni hp.

- Phng hoc bn m xc phi lau bng dung dch st khun hoc phun u, trong 60 pht sau khi m, sau c ra.

- Phi c h thng nc my v h thng thot nc ring ca nh m xc trnh nhim. Nc thi phi c x l trc khi thi ra ngoi. Nc un di p sut cao khng c dng trong phu thut thi th.

- Tt c cc nhn vin m xc phi b ng cao su trc khi ri khi phng m xc. Nhng ng ny phi c ra v ngm trong dung dch sodium hypoclorit (nc Javen) 0,1 - 0,5% sau mi ln m xc v sau c ra cn thn.

7.7. Mu mu t nghi nghi nhim HIV

- Nu cn ly mu xt nghim th ly bng phng php chc tim.

- Vic a mu mu n phng xt nghim phi tun th theo qui nh vn chuyn mu xt nghim HIV.

8. Ch thng tin bo co

- Khi pht hin trng hp nhim HIV/AIDS, cc c s v n v y t (cc Vin VSDT khu vc, Trung tm YTDP, Trm da liu, cc Bnh vin trc thuc Trung ng, tnh, thnh ph, cc n v y t ca cc B, ngnh...) phi bo co trong vng 24 gi bng in thoi hoc in tn v B Y t (Ban phng chng AIDS - 138A - Ging V - H Ni). Trng hp cn khng nh kt qu xt nghim ca c s c th gi mu xt nghim v Vin VSDT H Ni (i vi cc tnh pha Bc hoc Vin Pasteur thnh ph H Ch Minh (i vi cc tnh pha Nam).

- Vin V sinh dch t hc H Ni (Tiu ban gim st HIV/AIDS) l n v u mi gip Ban phng chng AIDS B Y t ch o cng tc gim st, pht hin HID/AIDS, tng hp v phn tch tnh hnh gim st, xt nghim HIV/AIDS trong c nc v c trch nhim hng tun bo co s liu nhim HIV/AIDS cho b phn thng trc Ban phng chng AIDS B Y t (V v sinh dch t - B Y t) tng hp bo co Chnh ph, Lnh o B Y t, Ban phng chng AIDS nh k thng bo tnh hnh dch HIV/AIDS trong c nc cho a phng c s v cc c quan chc nng bit, ng thi ch o v hng dn cc bin php phng chng.

- Theo chc nng c phn cng cc Vin da liu, Huyt hc - truyn mu, Vin y hc lm sng nhit i, Vin bo v b m tr s sinh, Vin bo v sc khe chuyn mn (cc tiu ban chuyn mn) c trch nhim bo co hng thng cho Ban phng chng AIDS B Y t v cng tc xt nghim pht hin HIV/AIDS v cc hot ng lin quan khc trong h thng chuyn khoa ca mnh.

S Y t cc tnh, thnh ph m bo thng tin bo co hng thng v tnh hnh nhim HIV/AIDS v cc hot ng phng chng. T chc h thng thng tin, lu tr s liu v HIV/AIDS ti a phng mnh.

Ban phng chng AIDS B Y t chu trch nhim qun l v bo co din bin tnh hnh nhim HIV/AIDS trong phm vi c nc cho Ph th tng Chnh ph - Ch tch U ban Quc gia phng chng AIDS, Lnh o B Y t v thng bo quc t (mi qu mt ln) v thng tin tr li cho cc n v trc thuc.

B TRNG B Y T

( k)

NGUYN PHNG

Documents

1._QD_2557