72
1 ΕΚΘΕΣΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΚΦΡΑΣΗ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΗΤΣΕΛΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΗΤΣΕΛΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

2011 ΠΕΙΘΩ ΘΕΩΡΙΑ

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

11

•ΕΚΘΕΣΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΚΦΡΑΣΗ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥΓ’ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΜΗΤΣΕΛΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣΜΗΤΣΕΛΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

Page 2: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

22

ΚΕΦ. 1ΚΕΦ. 1ΟΟ: Η ΠΕΙΘΩ: Η ΠΕΙΘΩ

Ι. Τρόποι και μέσα πειθούςΙ. Τρόποι και μέσα πειθούς

ΙΙ. Μορφές πειθούςΙΙ. Μορφές πειθούς

Page 3: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

33

Ι. Ι. ΤΡΟΠΟΙΤΡΟΠΟΙ ΠΕΙΘΟΥΣΠΕΙΘΟΥΣ

Α. Επίκληση στη λογικήΑ. Επίκληση στη λογική

Β. Επίκληση στο συναίσθημαΒ. Επίκληση στο συναίσθημα

Γ. Επίκληση στο ήθοςΓ. Επίκληση στο ήθος

Page 4: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

44

Γ. Επίκληση στο ήθοςΓ. Επίκληση στο ήθος

1. Επίκληση στο ήθος του πομπού1. Επίκληση στο ήθος του πομπού

2. Επίθεση στο ήθος του αντιπάλου2. Επίθεση στο ήθος του αντιπάλου

3. Επίκληση στην αυθεντία3. Επίκληση στην αυθεντία

Page 5: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

55

Α. ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΚΗΑ. ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΚΗ

• 1. 1. ΜΕΣΑΜΕΣΑ ΠΕΙΘΟΥΣΠΕΙΘΟΥΣ

α. Τεκμήριαα. Τεκμήρια

β. Επιχειρήματα / συλλογισμοίβ. Επιχειρήματα / συλλογισμοί

Page 6: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

66

α. Τεκμήριαα. Τεκμήρια

Γεγονότα Γεγονότα ΠαραδείγματαΠαραδείγματα Στατιστικά στοιχείαΣτατιστικά στοιχεία Αποτελέσματα -πορίσματα ερευνών Αποτελέσματα -πορίσματα ερευνών Γενικές αλήθειεςΓενικές αλήθειες ΓνωμικάΓνωμικά ΑυθεντίεςΑυθεντίες

Page 7: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

77

ΠαραδείγματαΠαραδείγματα

• «Πολλοί φοβούνται ότι η ανάπτυξη της «Πολλοί φοβούνται ότι η ανάπτυξη της τεχνολογίας έχει διαστάσεις και μορφές τεχνολογίας έχει διαστάσεις και μορφές που απειλούν τον πολιτισμό. Το προφανές που απειλούν τον πολιτισμό. Το προφανές παράδειγμα είναι αυτό των πυρηνικών παράδειγμα είναι αυτό των πυρηνικών όπλων, που μπορούν να καταστρέψουν όπλων, που μπορούν να καταστρέψουν και την ανθρωπότητα και τον πολιτισμό και την ανθρωπότητα και τον πολιτισμό της». (Θτης». (Θ. Λιανός. Λιανός))

Page 8: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

88

ΓεγονόταΓεγονότα

• «Ο σεισμός του Μπαμ στο Ιράν, που έγινε «Ο σεισμός του Μπαμ στο Ιράν, που έγινε ακριβώς ένα χρόνο πριν, απέδειξε την ακριβώς ένα χρόνο πριν, απέδειξε την αδυναμία αυτής της χώρας να αντιμετωπίσει αδυναμία αυτής της χώρας να αντιμετωπίσει μια φυσική καταστροφή».μια φυσική καταστροφή».

Page 9: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

99

Στατιστικά στοιχείαΣτατιστικά στοιχεία

• «Εδώ και σαράντα χρόνια, παρά την «Εδώ και σαράντα χρόνια, παρά την σημαντική αύξηση του πλούτου που σημαντική αύξηση του πλούτου που

παράγεται στον πλανήτη, παρατηρήθηκε παράγεται στον πλανήτη, παρατηρήθηκε έκρηξη των ανισοτήτων: το 1960, το άνοιγμα έκρηξη των ανισοτήτων: το 1960, το άνοιγμα

της ψαλίδας ανάμεσα στο 20% των της ψαλίδας ανάμεσα στο 20% των φτωχότερων και στο 20% των πλουσιότερων φτωχότερων και στο 20% των πλουσιότερων ήταν 1 προς 30. Σήμερα είναι 1 προς 80». ήταν 1 προς 30. Σήμερα είναι 1 προς 80».

• ((από τη από τη LeLe MondeMonde diplomatiquediplomatique))

Page 10: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

1010

Πορίσματα ερευνώνΠορίσματα ερευνών

• «Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που «Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Βήμα», δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Βήμα», υπάρχουν 80.000 πτυχιούχοι αυτών των υπάρχουν 80.000 πτυχιούχοι αυτών των ειδικοτήτων που εμπίπτουν σε μια από τις ειδικοτήτων που εμπίπτουν σε μια από τις τρεις κατηγορίες που ανέφερα πιο πάνω».τρεις κατηγορίες που ανέφερα πιο πάνω».

Page 11: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

1111

Να εξετάσετε το είδος των Να εξετάσετε το είδος των τεκμηρίωντεκμηρίων

• Η υπεροχή του οπτικού σήματος απέναντι στο Η υπεροχή του οπτικού σήματος απέναντι στο γλωσσικό γίνεται ολοένα εμφανέστερη και γλωσσικό γίνεται ολοένα εμφανέστερη και

τείνει να επιβληθεί σε όλους τους τομείς. Το τείνει να επιβληθεί σε όλους τους τομείς. Το “Απαγορεύεται το κάπνισμα” ή “η διέλευση” “Απαγορεύεται το κάπνισμα” ή “η διέλευση”

δηλώνεται σχεδόν παντού με το γνωστό δηλώνεται σχεδόν παντού με το γνωστό κόκκινο κύκλο και την εικόνα του τσιγάρου κόκκινο κύκλο και την εικόνα του τσιγάρου

στην πρώτη περίπτωση ή με το ανάλογο οδικό στην πρώτη περίπτωση ή με το ανάλογο οδικό σήμα στη δεύτερη. Στις βρύσες του νερού σήμα στη δεύτερη. Στις βρύσες του νερού παλαιότερα υπήρχε η γλωσσική δήλωση παλαιότερα υπήρχε η γλωσσική δήλωση “ζεστό” -”κρύο” (στη γλώσσα της χώρας “ζεστό” -”κρύο” (στη γλώσσα της χώρας

κατασκευής), στη συνέχεια περιορίστηκε στην κατασκευής), στη συνέχεια περιορίστηκε στην αναγραφή του αρχικού γράμματος. Τώρα πια αναγραφή του αρχικού γράμματος. Τώρα πια αντικαταστάθηκε από το χρώμα: κόκκινο για αντικαταστάθηκε από το χρώμα: κόκκινο για

το ζεστό, γαλάζιο για το κρύο. Και το πιο το ζεστό, γαλάζιο για το κρύο. Και το πιο ισχυρό χτύπημα της εικόνας αποτελούν η ισχυρό χτύπημα της εικόνας αποτελούν η

τηλεόραση και τα βίντεο. τηλεόραση και τα βίντεο. • (Μαν. Ανδρόνικος, « Η γλώσσα μας και τα παιδιά μας)(Μαν. Ανδρόνικος, « Η γλώσσα μας και τα παιδιά μας)

Page 12: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

1212

Να εξετάσετε το είδος των Να εξετάσετε το είδος των τεκμηρίωντεκμηρίων

• Έτσι, φτάσαμε σήμερα στο εξής Έτσι, φτάσαμε σήμερα στο εξής πανεπιστημιακό καθεστώς: Αν μέτρησα καλά η πανεπιστημιακό καθεστώς: Αν μέτρησα καλά η

χώρα διαθέτει πάνω από 25 συγκροτήματα χώρα διαθέτει πάνω από 25 συγκροτήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, AEI και TEI με τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, AEI και TEI με

εκατοντάδες τμήματα. Αν σ’ αυτά προσθέσουμε εκατοντάδες τμήματα. Αν σ’ αυτά προσθέσουμε τις στρατιωτικές σχολές φτάνουμε αισίως τα τις στρατιωτικές σχολές φτάνουμε αισίως τα τριάντα, δηλαδή κατά μέσο όρο ένα σχολείο τριάντα, δηλαδή κατά μέσο όρο ένα σχολείο

τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με πολλά τμήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με πολλά τμήματα για λιγότερο από δύο νομούς. για λιγότερο από δύο νομούς.

• (Αντώνης Καρκαγιάννης, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)(Αντώνης Καρκαγιάννης, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)

Page 13: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

1313

Να εξετάσετε το είδος των Να εξετάσετε το είδος των τεκμηρίωντεκμηρίων

• Σύμφωνα με το δεύτερο επιχείρημα του Βρετανικού Σύμφωνα με το δεύτερο επιχείρημα του Βρετανικού Μουσείου «οι αδαείς και δεισιδαίμονες Έλληνες ήταν Μουσείου «οι αδαείς και δεισιδαίμονες Έλληνες ήταν αδιάφοροι για την τέχνη και τα μνημεία τους». Αυτό αδιάφοροι για την τέχνη και τα μνημεία τους». Αυτό βέβαια υπονοεί ότι ήταν τυφλοί, ασυνείδητοι και βέβαια υπονοεί ότι ήταν τυφλοί, ασυνείδητοι και άκαρδοι. Ποιοι; Οι ίδιοι Έλληνες που κατά τον αγώνα άκαρδοι. Ποιοι; Οι ίδιοι Έλληνες που κατά τον αγώνα για την ανεξαρτησία τους έστειλαν στους Τούρκους για την ανεξαρτησία τους έστειλαν στους Τούρκους στρατιώτες βόλια να χρησιμοποιηθούν εναντίον τους. στρατιώτες βόλια να χρησιμοποιηθούν εναντίον τους. Ναι, εναντίον τους. Οι Τούρκοι στρατιώτες κλεισμένοι Ναι, εναντίον τους. Οι Τούρκοι στρατιώτες κλεισμένοι στην Ακρόπολη έμειναν από πολεμοφόδια και άρχισαν στην Ακρόπολη έμειναν από πολεμοφόδια και άρχισαν να καταστρέφουν τις κολώνες για να αφαιρέσουν το να καταστρέφουν τις κολώνες για να αφαιρέσουν το μολύβι να κάνουν με αυτό βόλια. Οι Έλληνες τους μολύβι να κάνουν με αυτό βόλια. Οι Έλληνες τους έστειλαν πολεμοφόδια με το μήνυμα, «Να τα βόλια, έστειλαν πολεμοφόδια με το μήνυμα, «Να τα βόλια, μην αγγίξετε τις κολώνες». μην αγγίξετε τις κολώνες».

• (Μελίνα Μερκούρη, Ομιλία στην OXFORD UNION)(Μελίνα Μερκούρη, Ομιλία στην OXFORD UNION)

Page 14: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

1414

Να εξετάσετε το είδος των Να εξετάσετε το είδος των τεκμηρίωντεκμηρίων

• Αποκαλυπτικά, δυσάρεστα για τον εξεταστικό μηχανισμό Αποκαλυπτικά, δυσάρεστα για τον εξεταστικό μηχανισμό του λυκείου, είναι τα αποτελέσματα έρευνας του του λυκείου, είναι τα αποτελέσματα έρευνας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, που δόθηκε πρόσφατα στη Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, που δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα, με θέμα την αξιολόγηση της Έκθεσης στις δημοσιότητα, με θέμα την αξιολόγηση της Έκθεσης στις Γενικές Εξετάσεις. Η πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη, που Γενικές Εξετάσεις. Η πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη, που έγινε για πρώτη φορά, επί των κειμένων της Έκθεσης έγινε για πρώτη φορά, επί των κειμένων της Έκθεσης στις Γενικές Εξετάσεις, ανέδειξε ότι οι υποψήφιοι στις Γενικές Εξετάσεις, ανέδειξε ότι οι υποψήφιοι προβάλλουν, συνειδητά ή ασυνείδητα, ιδέες και αξίες, όχι προβάλλουν, συνειδητά ή ασυνείδητα, ιδέες και αξίες, όχι επειδή πιστεύουν σε αυτές, αλλά επειδή γίνονται επειδή πιστεύουν σε αυτές, αλλά επειδή γίνονται αποδεκτές και επιβραβεύονται από το σύνολο των αποδεκτές και επιβραβεύονται από το σύνολο των βαθμολογητών. βαθμολογητών.

• (από δημοσίευμα στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ)(από δημοσίευμα στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ)

Page 15: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

1515

Αξιολόγηση τεκμηρίωνΑξιολόγηση τεκμηρίων

• Πρέπει να είναι :Πρέπει να είναι :

• α. Έγκυραα. Έγκυρα

• β. Επαρκήβ. Επαρκή

• Τα τεκμήρια λειτουργούν ενισχυτικά στα Τα τεκμήρια λειτουργούν ενισχυτικά στα επιχειρήματα επιχειρήματα

Page 16: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

1616

β. Επιχειρήματα / Συλλογισμοίβ. Επιχειρήματα / Συλλογισμοί

• Δύο ή περισσότερες προτάσεις που Δύο ή περισσότερες προτάσεις που

συνδυασμένες λογικά μεταξύ τους συνδυασμένες λογικά μεταξύ τους

οδηγούν σε μια άλλη πρόταση, το οδηγούν σε μια άλλη πρόταση, το

συμπέρασμα.συμπέρασμα.

Page 17: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

1717

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ / ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΙΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ / ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΙ

• Η ΤΥΠΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝΗ ΤΥΠΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ

• 1. Προκείμενες (μία ή περισσότερες 1. Προκείμενες (μία ή περισσότερες προτάσεις)προτάσεις)

• 2. Συμπέρασμα2. Συμπέρασμα

Page 18: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

1818

β. Επιχειρήματα / Συλλογισμοίβ. Επιχειρήματα / Συλλογισμοί

• Τα μέρη του λόγου είναι λέξεις.Τα μέρη του λόγου είναι λέξεις.

• Το ουσιαστικό είναι μέρος του λόγου.Το ουσιαστικό είναι μέρος του λόγου.

•Άρα,Άρα, το ουσιαστικό είναι λέξη. το ουσιαστικό είναι λέξη.

Page 19: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

1919

β. Επιχειρήματα / Συλλογισμοίβ. Επιχειρήματα / Συλλογισμοί

•Όλοι οι άνθρωποι είναι Όλοι οι άνθρωποι είναι θνητοί.θνητοί.

• Ο πρόεδρος των ΗΠΑ είναι Ο πρόεδρος των ΗΠΑ είναι άνθρωπος.άνθρωπος.

•ΕπομένωςΕπομένως ο πρόεδρος των ο πρόεδρος των ΗΠΑ είναι θνητός.ΗΠΑ είναι θνητός.

Page 20: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

2020

Παράδειγμα: Επιχείρημα / Παράδειγμα: Επιχείρημα / ΣυλλογισμόςΣυλλογισμός

• ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΕΣΠΡΟΚΕΙΜΕΝΕΣ• 1. Οι χώρες της Ε.Ε. δεσμεύονται να 1. Οι χώρες της Ε.Ε. δεσμεύονται να

εφαρμόζουν το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. εφαρμόζουν το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. • 2. Η Ελλάδα είναι χώρα της Ε.Ε.2. Η Ελλάδα είναι χώρα της Ε.Ε.

• ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ• Άρα, η Ελλάδα δεσμεύεται να Άρα, η Ελλάδα δεσμεύεται να εφαρμόζει το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. εφαρμόζει το Ευρωπαϊκό Δίκαιο.

Page 21: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

2121

Αναζήτηση τυπικής δομής Αναζήτηση τυπικής δομής επιχειρήματος σε παράγραφο ή επιχειρήματος σε παράγραφο ή

κείμενοκείμενο

• Προσπαθούμε να βρούμε:Προσπαθούμε να βρούμε:

1.1. Ποια πρόταση αποτελεί το συμπέρασμαΠοια πρόταση αποτελεί το συμπέρασμα

• 2.2. Ποια πρόταση αποτελεί την πρώτη Ποια πρόταση αποτελεί την πρώτη και ποια τη δεύτερη προκείμενηκαι ποια τη δεύτερη προκείμενη

Page 22: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

2222

• Η θανατική ποινή αποτελεί καθαρό Η θανατική ποινή αποτελεί καθαρό παραλογισμό από τη σκοπιά του παραλογισμό από τη σκοπιά του

σωφρονισμού του παραβάτη,σωφρονισμού του παραβάτη, που που επιδιώκεται πρωταρχικά με την άσκηση επιδιώκεται πρωταρχικά με την άσκηση

συγκρατητικής επίδρασης πάνω σε συγκρατητικής επίδρασης πάνω σε εκείνον που έχει ήδη εγκληματήσει για να εκείνον που έχει ήδη εγκληματήσει για να μην υποτροπιάσει. Γιατί ο σωφρονισμός μην υποτροπιάσει. Γιατί ο σωφρονισμός προϋποθέτει βέβαια τη φυσική ύπαρξη προϋποθέτει βέβαια τη φυσική ύπαρξη

του ανθρώπου,του ανθρώπου, που η θανατική ποινή την που η θανατική ποινή την καταστρέφει.καταστρέφει.

Page 23: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

2323

Το επιχείρημα θα μπορούσε να δοθεί με την εξής Το επιχείρημα θα μπορούσε να δοθεί με την εξής τυπική δομή :τυπική δομή :

• Ο σωφρονισμός προϋποθέτει τη φυσική Ο σωφρονισμός προϋποθέτει τη φυσική ύπαρξη του ανθρώπου.ύπαρξη του ανθρώπου.

• Η θανατική ποινή καταστρέφει τη φυσική Η θανατική ποινή καταστρέφει τη φυσική ύπαρξη του ανθρώπου.ύπαρξη του ανθρώπου.

• ΕπομένωςΕπομένως η θανατική ποινή αποτελεί καθαρό η θανατική ποινή αποτελεί καθαρό παραλογισμό από τη σκοπιά του σωφρονισμού παραλογισμό από τη σκοπιά του σωφρονισμού

του παραβάτη.του παραβάτη.

Page 24: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

2424

Εντοπίστε την τυπική δομή Εντοπίστε την τυπική δομή και τη συλλογιστική πορεία και τη συλλογιστική πορεία στον παρακάτω συλλογισμό.στον παρακάτω συλλογισμό.

• Απαγορεύτηκε σήμερα ο Απαγορεύτηκε σήμερα ο απόπλους των πλοίων. Έχει απόπλους των πλοίων. Έχει κακοκαιρία.κακοκαιρία.

Page 25: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

2525

1. Είδη συλλογισμών ως προς την πορεία σκέψης1. Είδη συλλογισμών ως προς την πορεία σκέψης

ΠαραγωγικόςΠαραγωγικός: Γενικό : Γενικό ειδικό ειδικό

ΕπαγωγικόςΕπαγωγικός: Ειδικό : Ειδικό γενικό γενικό

ΑναλογικόςΑναλογικός: Ειδικό : Ειδικό ειδικό ειδικό

Page 26: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

2626

Παραγωγικός συλλογισμός Παραγωγικός συλλογισμός (παράδειγμα)(παράδειγμα)

• ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΕΣΠΡΟΚΕΙΜΕΝΕΣ• ◊◊ Όλα τα μέλη του συλλόγου γυμνάζονται Όλα τα μέλη του συλλόγου γυμνάζονται

καθημερινά.καθημερινά.• ◊◊ Οι αδελφές Πετροπούλου είναι μέλη του συλλόγου.Οι αδελφές Πετροπούλου είναι μέλη του συλλόγου.

• ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ• Άρα: Οι αδελφές Πετροπούλου γυμνάζονται Άρα: Οι αδελφές Πετροπούλου γυμνάζονται

καθημερινά.καθημερινά.

• (Στον παραγωγικό συλλογισμό το συμπέρασμα είναι (Στον παραγωγικό συλλογισμό το συμπέρασμα είναι βέβαιοβέβαιο))

Page 27: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

2727

Επαγωγικός συλλογισμός Επαγωγικός συλλογισμός (παράδειγμα)(παράδειγμα)

• ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΕΣΠΡΟΚΕΙΜΕΝΕΣ• ◊ ◊ Ο μαθητής Κ. του Γ4 είναι άριστος.Ο μαθητής Κ. του Γ4 είναι άριστος.• ◊◊ Ο μαθητής Λ. του Γ4 είναι άριστος. Ο μαθητής Λ. του Γ4 είναι άριστος. • ◊◊ Ο μαθητής Ξ. του Γ4 είναι άριστος.Ο μαθητής Ξ. του Γ4 είναι άριστος.

• ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ• Άρα: Όλοι οι μαθητές του Γ4 είναι (;)Άρα: Όλοι οι μαθητές του Γ4 είναι (;)

• άριστοι άριστοι • (Στον επαγωγικό συλλογισμό το συμπέρασμα (Στον επαγωγικό συλλογισμό το συμπέρασμα

είναι είναι πιθανόπιθανό))

Page 28: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

2828

Αναλογικός συλλογισμός Αναλογικός συλλογισμός (παράδειγμα)(παράδειγμα)

• ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΕΣΠΡΟΚΕΙΜΕΝΕΣ• ◊ ◊ Ο Κώστας διάβαζε 10 ώρες την ημέρα Ο Κώστας διάβαζε 10 ώρες την ημέρα

και μπήκε στο πανεπιστήμιοκαι μπήκε στο πανεπιστήμιο• ◊◊ Η Μαρία διαβάζει και αυτή 10 ώρες την Η Μαρία διαβάζει και αυτή 10 ώρες την

ημέραημέρα

• ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ• Άρα: Η Μαρία είναι πιθανό να εισαχθεί στο Άρα: Η Μαρία είναι πιθανό να εισαχθεί στο

πανεπιστήμιοπανεπιστήμιο• (Στον αναλογικό συλλογισμό το (Στον αναλογικό συλλογισμό το

συμπέρασμα αποτελεί συμπέρασμα αποτελεί απλήαπλή πιθανότηταπιθανότητα ) )

Page 29: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

2929

Εντοπίστε τη συλλογιστική Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία πορεία

• Αν είσαι υπουργός, είσαι Αν είσαι υπουργός, είσαι διάσημος. διάσημος.

Είμαι υπουργός. Είμαι υπουργός.

Άρα, είμαι διάσημος.Άρα, είμαι διάσημος.

Page 30: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

3030

Εντοπίστε τη συλλογιστική Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία πορεία

Οι τρομοκράτες ήταν Οι τρομοκράτες ήταν Άραβες. Άραβες.

•Ο Άραβας γείτονάς μου πιθανόν Ο Άραβας γείτονάς μου πιθανόν να είναι τρομοκράτης.να είναι τρομοκράτης.

Page 31: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

3131

2. Είδη συλλογισμών ως προς το είδος των 2. Είδη συλλογισμών ως προς το είδος των

προτάσεωνπροτάσεων • 1. 1. ΥποθετικόςΥποθετικός

• (μία τουλάχιστον προκείμενη είναι υποθετική (μία τουλάχιστον προκείμενη είναι υποθετική πρόταση)πρόταση)

• 2. 2. ΔιαζευκτικόςΔιαζευκτικός • (μία τουλάχιστον προκείμενη είναι διαζευκτική (μία τουλάχιστον προκείμενη είναι διαζευκτική

πρόταση)πρόταση)

• 3. 3. ΚατηγορικόςΚατηγορικός • (περιέχει κατηγορικές προτάσεις /(περιέχει κατηγορικές προτάσεις /

• κατηγόρημα)κατηγόρημα)

Page 32: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

3232

Διάκριση συλλογισμών με κριτήριο το είδος των προκειμένων προτάσεων

Κατηγορικός Υποθετικός Διαζευκτικός

Κανένας επιστήμονας δεν πιστεύει στα μάγια.

Η κα Κούλα είναι επιστήμονας.

Άρα:

Η κα Κούλα δεν πιστεύει στα μάγια.

Αν κάποιος είναι πρόεδρος, θα είναι διάσημος.

Είμαι πρόεδρος.

Άρα:

Είμαι διάσημος.

Το μωρό που θα γεννηθεί θα είναι ή αγόρι ή κορίτσι.

Δεν είναι αγόρι.

Άρα:

Είναι κορίτσι.

Page 33: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

3333

Β. ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΒ. ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ

Επιχειρείται να ευαισθητοποιηθεί ο δέκτης για το θέμα που θίγεται, να βιώσει συναισθήματα

(αγανάκτησης, οίκτου, ενοχής, ντροπής, φόβου, ικανοποίησης, εμπιστοσύνης, ενθουσιασμού κ.ά.)

ώστε να ανησυχήσει, να προβληματιστεί και να παρακινηθεί να ενεργήσει ανάλογα.

Page 34: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

• Ο πομπός λαμβάνει υπόψη του:

• ☺ σε ποιους απευθύνεται

• ☺ τη διάθεσή τους

• ☺ τα αίτια που προκαλούν ένα συγκεκριμένο συναίσθημα.

Page 35: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

B. B. Επίκληση στο συναίσθημαΕπίκληση στο συναίσθημα• Μέσα πειθούςΜέσα πειθούς

– Ποιητική γλώσσα (εικόνες, σχήματα λόγου, Ποιητική γλώσσα (εικόνες, σχήματα λόγου,

μεταφορές, συγκινησιακή χρήση της μεταφορές, συγκινησιακή χρήση της

γλώσσας)γλώσσας)

– Περιγραφή Περιγραφή (( προσώπων, φύσης κ.λπ.) προσώπων, φύσης κ.λπ.)

– Αφήγηση (γεγονότων)Αφήγηση (γεγονότων)

– ΧιούμορΧιούμορ

– ΕιρωνείαΕιρωνεία

– Ρητορικά ερωτήματαΡητορικά ερωτήματα

Page 36: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

3636

ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟ ΗΘΟΣΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟ ΗΘΟΣ

ΗΘΟΣ ΠΟΜΠΟΥΕΠΙΘΕΣΗ ΣΤΟ

ΗΘΟΣ ΑΝΤΙΠΑΛΟΥ ΑΥΘΕΝΤΙΑ

Θετικές αναφορές στο ήθος

του πομπού

Αρνητικές αναφορές για το ήθος του

αντιπάλου με στόχοτη μείωση της αξιοπιστίας του

Αναφορά σε πρόσωπα

με αδιαμφισβήτητο κύρος

Page 37: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

3737

Γ. ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟ ΗΘΟΣΓ. ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟ ΗΘΟΣ

1.1. Επίκληση στο ήθος του πομπούΕπίκληση στο ήθος του πομπού

ΜέσαΜέσα πειθούςπειθούς: :

αυτοπροβολή, θετικοί χαρακτηρισμοί αυτοπροβολή, θετικοί χαρακτηρισμοί

σε α΄ πρόσωπο, ενικό ή πληθυντικόσε α΄ πρόσωπο, ενικό ή πληθυντικό

Page 38: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

3838

Γ. Επίκληση στο ήθοςΓ. Επίκληση στο ήθος

• 2. 2. ΕπίθεσηΕπίθεση στο ήθος τουστο ήθος του αντιπάλουαντιπάλου

Μέσα πειθούςΜέσα πειθούς: :

αρνητικοί χαρακτηρισμοίαρνητικοί χαρακτηρισμοί

που αναφέρονται στην προσωπικότητα, που αναφέρονται στην προσωπικότητα, το ήθος, τη δημόσια ή ιδιωτική ζωή του το ήθος, τη δημόσια ή ιδιωτική ζωή του

αντιπάλουαντιπάλου

Page 39: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

3939

Γ. Επίκληση στο ήθοςΓ. Επίκληση στο ήθος

• 3. Επίκληση στην αυθεντία3. Επίκληση στην αυθεντία

Μέσα πειθούς:Μέσα πειθούς:

αναφορά σε ειδικούς, μεγάλες μορφές της αναφορά σε ειδικούς, μεγάλες μορφές της ιστορίας, της επιστήμηςιστορίας, της επιστήμης

Page 40: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

4040

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ

ΟρθόΟρθό επιχείρημα (επιχείρημα (απόδειξηαπόδειξη)=)=

Προκείμενες Προκείμενες αληθείςαληθείς ( (ισχύουν, ισχύουν,

ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα) ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα) καικαι

ΣυμπέρασμαΣυμπέρασμα έγκυρο (απορρέει με λογική (απορρέει με λογική αναγκαιότητα από τις προκείμενες)αναγκαιότητα από τις προκείμενες)

Page 41: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

•ΟΡΘΗΟΡΘΗ ΧΡΗΣΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

•Επιχείρημα: ορθό ή μη ορθό

•Προκείμενες: αληθείς ή ψευδείς

•Συμπέρασμα: έγκυρο ή άκυρο

Page 42: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

4242

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ

• Για να είναι αληθής μια προκείμενη Για να είναι αληθής μια προκείμενη πρέπει να αποτελεί πρέπει να αποτελεί γενικά αποδεκτή γενικά αποδεκτή

αλήθεια, αντικειμενικό δεδομένοαλήθεια, αντικειμενικό δεδομένο

• και όχι και όχι

• υποκειμενική κρίση ή μια απλά υποκειμενική κρίση ή μια απλά διαδεδομένη άποψη (στερεότυπο)διαδεδομένη άποψη (στερεότυπο)

Page 43: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία και αξιολογήστε το παρακάτω και αξιολογήστε το παρακάτω

επιχείρημαεπιχείρημα

• Οι απόφοιτοι του Γυμνασίου φοιτούν Οι απόφοιτοι του Γυμνασίου φοιτούν ή στο Γενικό Λύκειο ή στα ΕΠΑΛ. ή στο Γενικό Λύκειο ή στα ΕΠΑΛ.

• Η Κατερίνα Μ. είναι απόφοιτη Η Κατερίνα Μ. είναι απόφοιτη Γυμνασίου και δεν είναι μαθήτρια Γυμνασίου και δεν είναι μαθήτρια

του Γενικού Λυκείου. του Γενικού Λυκείου.

• Επομένως, πηγαίνει στο ΕΠΑΛ.Επομένως, πηγαίνει στο ΕΠΑΛ.

Page 44: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία και Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία και αξιολογήστε το παρακάτω επιχείρημααξιολογήστε το παρακάτω επιχείρημα

• Τα φάρμακα που έχουν Τα φάρμακα που έχουν επικίνδυνες παρενέργειες πρέπει επικίνδυνες παρενέργειες πρέπει

να αποσύρονται από την να αποσύρονται από την κυκλοφορία.κυκλοφορία.

• Το χ φάρμακο αποδείχθηκε ότι Το χ φάρμακο αποδείχθηκε ότι έχει επικίνδυνες παρενέργειες.έχει επικίνδυνες παρενέργειες.

• Άρα: το χ φάρμακο πρέπει να Άρα: το χ φάρμακο πρέπει να αποσυρθεί από τη κυκλοφορίααποσυρθεί από τη κυκλοφορία

Page 45: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία και Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία και αξιολογήστε το παρακάτω επιχείρημααξιολογήστε το παρακάτω επιχείρημα

• Η πνευματική εργασία είναι Η πνευματική εργασία είναι ανώτερη από τη χειρωνακτική. ανώτερη από τη χειρωνακτική.

• Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού ανήκει στην πνευματική εργασία ανήκει στην πνευματική εργασία και του ξυλουργού στη και του ξυλουργού στη χειρωνακτική.χειρωνακτική.

• Επομένως το επάγγελμα του Επομένως το επάγγελμα του εκπαιδευτικού είναι ανώτερο από εκπαιδευτικού είναι ανώτερο από αυτό του ξυλουργού.αυτό του ξυλουργού.

Page 46: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία και Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία και αξιολογήστε το παρακάτω επιχείρημααξιολογήστε το παρακάτω επιχείρημα

•Όπου δεν υπάρχει Όπου δεν υπάρχει ανταγωνισμός, ο άνθρωπος δεν ανταγωνισμός, ο άνθρωπος δεν

πλουτίζει τα εφόδιά του.πλουτίζει τα εφόδιά του.

•Σε παλαιότερες εποχές δεν Σε παλαιότερες εποχές δεν υπήρχε ανταγωνισμός.υπήρχε ανταγωνισμός.

•Άρα: σε παλαιότερες εποχές ο Άρα: σε παλαιότερες εποχές ο άνθρωπος δεν πλούτιζε τα άνθρωπος δεν πλούτιζε τα

εφόδιά του.εφόδιά του.

Page 47: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

4747

Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία και Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία και αξιολογήστε το παρακάτω επιχείρημααξιολογήστε το παρακάτω επιχείρημα

•Όσοι δεν εργάζονται είναι Όσοι δεν εργάζονται είναι τεμπέληδες.τεμπέληδες.

•Ο γείτονάς μας δεν εργάζεται.Ο γείτονάς μας δεν εργάζεται.

•Άρα: ο γείτονάς μας είναι Άρα: ο γείτονάς μας είναι τεμπέλης.τεμπέλης.

Page 48: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

4848

Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία και Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία και αξιολογήστε το παρακάτω επιχείρημααξιολογήστε το παρακάτω επιχείρημα

•Οι παρελθοντικοί χρόνοι είναι ο Οι παρελθοντικοί χρόνοι είναι ο παρατατικός, ο αόριστος και ο παρατατικός, ο αόριστος και ο υπερσυντέλικοςυπερσυντέλικος

•Ο τύπος “ταξίδεψα” ανήκει Ο τύπος “ταξίδεψα” ανήκει στους παρελθοντικούς χρόνουςστους παρελθοντικούς χρόνους

•Άρα: ο τύπος “ταξίδεψα” είναι Άρα: ο τύπος “ταξίδεψα” είναι χρόνου αορίστου.χρόνου αορίστου.

Page 49: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

4949

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ (παράδειγμα)ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ (παράδειγμα)

Όλοι οι άνθρωποι Όλοι οι άνθρωποι έχουν έξι δάχτυλα στο έχουν έξι δάχτυλα στο δεξί χέρι. δεξί χέρι.

Ο Γιάννης είναι Ο Γιάννης είναι άνθρωπος.άνθρωπος.

Άρα, ο Γιάννης έχει Άρα, ο Γιάννης έχει έξι δάχτυλα στο δεξί έξι δάχτυλα στο δεξί χέρι.χέρι.

Αλήθεια;Αλήθεια;

Αλήθεια;Αλήθεια;

Συνδέονται Συνδέονται έγκυρα; έγκυρα; (με λογική (με λογική αναγκαιότητα;)αναγκαιότητα;)

Page 50: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

5050

Αξιολογήστε τον παρακάτω Αξιολογήστε τον παρακάτω συλλογισμόσυλλογισμό

• ☺ Οι βόρειοι λαοί της Ευρώπης Οι βόρειοι λαοί της Ευρώπης είναι ψυχροί.είναι ψυχροί.

• ☺ Οι Γερμανοί είναι Οι Γερμανοί είναι βορειοευρωπαίοι.βορειοευρωπαίοι.

•Άρα, οι Γερμανοί είναι ψυχροί.Άρα, οι Γερμανοί είναι ψυχροί.

Page 51: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

5151

Παραλογικοί συλλογισμοί:Παραλογικοί συλλογισμοί:

• Συλλογισμοί που Συλλογισμοί που αντιβαίνουναντιβαίνουν στον στον ορθόορθό λόγολόγο, αλλά μπορούν να παραπλανήσουν το , αλλά μπορούν να παραπλανήσουν το δέκτη, επειδή παρουσιάζουν ομοιότητες με δέκτη, επειδή παρουσιάζουν ομοιότητες με

τους έγκυρους.τους έγκυρους.

• Ο παραλογικός συλλογισμός που εμπεριέχει Ο παραλογικός συλλογισμός που εμπεριέχει πρόθεσηπρόθεση του πομπού να παραπλανήσει το του πομπού να παραπλανήσει το

δέκτη, ονομάζεται δέκτη, ονομάζεται σόφισμασόφισμα..

Page 52: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

5252

Αξιολογήστε τον παρακάτω Αξιολογήστε τον παρακάτω συλλογισμόσυλλογισμό

• ☺☺ Ο χρυσός είναι μέταλλο. Ο χρυσός είναι μέταλλο.

• ☺☺ Η σιωπή είναι χρυσός.Η σιωπή είναι χρυσός.

• Άρα, η σιωπή είναι μέταλλο.Άρα, η σιωπή είναι μέταλλο.

Page 53: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

5353

Είδη επαγωγικού συλλογισμούΕίδη επαγωγικού συλλογισμού

Με Με γενίκευσηγενίκευσηΜε Με αίτιο αποτέλεσμααίτιο αποτέλεσμαΜε Με αναλογίααναλογία (κυριολεκτική ή (κυριολεκτική ή

μεταφορική)μεταφορική)

Page 54: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

5454

Αξιολόγηση επαγωγικού Αξιολόγηση επαγωγικού συλλογισμούσυλλογισμού

ΤέλειαΤέλεια επαγωγή: βέβαιο συμπέρασμα επαγωγή: βέβαιο συμπέρασμα

ΑτελήςΑτελής επαγωγή: επισφαλές, πιθανό επαγωγή: επισφαλές, πιθανό συμπέρασμασυμπέρασμα

Page 55: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

5555

1. Αξιολόγηση επαγωγικού 1. Αξιολόγηση επαγωγικού συλλογισμούσυλλογισμού με γενίκευσημε γενίκευση

ΕπιτρεπτήΕπιτρεπτή γενίκευση γενίκευση τέλεια επαγωγή, βέβαιο συμπέρασμαεπαγωγή, βέβαιο συμπέρασμα

ΒεβιασμένηΒεβιασμένη και επισφαλής γενίκευση και επισφαλής γενίκευση , , ατελής επαγωγή, πιθανό ή επισφαλές επαγωγή, πιθανό ή επισφαλές

συμπέρασμα συμπέρασμα

Page 56: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

5656

2. Στην αξιολόγηση του επαγωγικού συλλογισμού με 2. Στην αξιολόγηση του επαγωγικού συλλογισμού με αίτιο – αποτέλεσμααίτιο – αποτέλεσμα προσέχουμε: προσέχουμε:

1.1. Η σχέση αιτίου – αποτελέσματος πρέπει Η σχέση αιτίου – αποτελέσματος πρέπει να είναι να είναι λογικήλογική και όχι απλά και όχι απλά

χρονολογική. χρονολογική.

• 22.. Μια Μια μερικότερημερικότερη αιτία δεν πρέπει να αιτία δεν πρέπει να παρουσιάζεται ως η κύρια και παρουσιάζεται ως η κύρια και

αποκλειστικήαποκλειστική αιτία για την πρόκληση του αιτία για την πρόκληση του αποτελέσματος αποτελέσματος

• (υπεραπλούστευση της σχέσης αιτίου (υπεραπλούστευση της σχέσης αιτίου αποτελέσματος)αποτελέσματος)

Page 57: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

Στην αξιολόγηση του επαγωγικού συλλογισμού με Στην αξιολόγηση του επαγωγικού συλλογισμού με αίτιο αίτιο – αποτέλεσμα– αποτέλεσμα προσέχουμε: προσέχουμε:

• 3.3. Η αιτία πρέπει να είναι Η αιτία πρέπει να είναι επαρκήςεπαρκής (φτάνει μόνο αυτή για να προκληθεί το (φτάνει μόνο αυτή για να προκληθεί το

αποτέλεσμα)αποτέλεσμα)•

•καικαι αναγκαίααναγκαία (χωρίς αυτήν δεν (χωρίς αυτήν δεν προκαλείται το αποτέλεσμα) για την προκαλείται το αποτέλεσμα) για την

πρόκληση του αποτελέσματος. πρόκληση του αποτελέσματος.

Page 58: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

5858

3. Στην αξιολόγηση του επαγωγικού 3. Στην αξιολόγηση του επαγωγικού συλλογισμού με συλλογισμού με αναλογίααναλογία προσέχουμεπροσέχουμε::

1.1. Αν η αναλογία είναι Αν η αναλογία είναι κυριολεκτικήκυριολεκτική ή ή μεταφορικήμεταφορική..

• 2.2. Αν οι Αν οι ομοιότητεςομοιότητες ανάμεσα στα ανάμεσα στα αντικείμενα που παραλληλίζονται αντικείμενα που παραλληλίζονται

είναι είναι επαρκείςεπαρκείς..

Page 59: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

5959

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ

Το σώμα α θερμαινόμενο Το σώμα α θερμαινόμενο διαστέλλεταιδιαστέλλεται..

Το σώμα β θερμαινόμενο Το σώμα β θερμαινόμενο διαστέλλεταιδιαστέλλεται..

Το σώμα γ θερμαινόμενο Το σώμα γ θερμαινόμενο διαστέλλεταιδιαστέλλεται..

Τα α, β, γ…Τα α, β, γ… είναι μέταλλα.είναι μέταλλα.

Άρα: τα μέταλλα Άρα: τα μέταλλα θερμαινόμενα θερμαινόμενα διαστέλλονταιδιαστέλλονται

Προσοχή: Προσοχή:

Είναι επισφαλής Είναι επισφαλής γενίκευση;γενίκευση;

Αλήθεια;Αλήθεια;

Συνδέονται Συνδέονται Έγκυρα; Έγκυρα; (με λογική (με λογική αναγκαιότητα;)αναγκαιότητα;)

ΟΡΘΟΤΗΤΑΟΡΘΟΤΗΤΑ

απόδειξηαπόδειξη

Page 60: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

6060

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ

(με γενίκευση)(με γενίκευση)

Ένας Γάλλος μου φέρθηκε με Ένας Γάλλος μου φέρθηκε με αγένειααγένεια

Άρα: όλοι οι Γάλλοι είναι Άρα: όλοι οι Γάλλοι είναι αγενείς.αγενείς.

Προσοχή: Είναι επισφαλής Προσοχή: Είναι επισφαλής γενίκευση;γενίκευση;

Αλήθεια;Αλήθεια;

Εγκυρότητα;Εγκυρότητα;

ΟΡΘΟΤΗΤΑΟΡΘΟΤΗΤΑ

απόδειξηαπόδειξη

Page 61: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

6161

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ

(με αίτιο- αποτέλεσμα)(με αίτιο- αποτέλεσμα)

Το πρωί πέρασε από μπροστά Το πρωί πέρασε από μπροστά μου μια μαύρη γάτα.μου μια μαύρη γάτα.

Άρα: η μέρα μου δε θα είναι Άρα: η μέρα μου δε θα είναι καλή.καλή.

Προσοχή: μήπως μια χρονική Προσοχή: μήπως μια χρονική σχέση παρουσιάζεται ως σχέση παρουσιάζεται ως αιτιώδης, δηλαδή σχέση αιτίου αιτιώδης, δηλαδή σχέση αιτίου αποτελέσματος; αποτελέσματος;

Αλήθεια;Αλήθεια;

Συνδέονται Συνδέονται Έγκυρα; Έγκυρα; (με (με λογική λογική αναγκαιότητα;)αναγκαιότητα;)

ΟΡΘΟΤΗΤΑ;ΟΡΘΟΤΗΤΑ;

Απόδειξη;Απόδειξη;

Page 62: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

6262

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ

(με αίτιο-αποτέλεσμα)(με αίτιο-αποτέλεσμα)

Όλα τα προβλήματα της Όλα τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας ελληνικής οικονομίας οφείλονται οφείλονται αποκλειστικάαποκλειστικά στη στη χαμηλή παραγωγικότητα της χαμηλή παραγωγικότητα της εργασίας.εργασίας.

Προσοχή: Προσοχή: μήπως μια μερικότερη μήπως μια μερικότερη αιτία παρουσιάζεται ως η μοναδική; αιτία παρουσιάζεται ως η μοναδική; Μήπως υπάρχει υπεραπλούστευσηΜήπως υπάρχει υπεραπλούστευση της σχέσης αιτίου–αποτελέσματοςτης σχέσης αιτίου–αποτελέσματος;;

Page 63: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

6363

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ

(με αίτιο-αποτέλεσμα)(με αίτιο-αποτέλεσμα)

Διάβασα περισσότερο από Διάβασα περισσότερο από όλους.όλους.

ΆραΆρα,, θα πάρω το μεγαλύτερο θα πάρω το μεγαλύτερο βαθμό.βαθμό.

Προσοχή: Προσοχή: η αιτία είναι επαρκής η αιτία είναι επαρκής και αναγκαία για να προκληθεί και αναγκαία για να προκληθεί

το αποτέλεσμα;το αποτέλεσμα;

Αλήθεια;Αλήθεια;

Συνδέονται Συνδέονται Έγκυρα; Έγκυρα; (με (με λογική λογική αναγκαιότητα;)αναγκαιότητα;)

ΟΡΘΟΤΗΤΑΟΡΘΟΤΗΤΑ

απόδειξηαπόδειξη

Page 64: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

6464

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ

(με αίτιο-αποτέλεσμα)(με αίτιο-αποτέλεσμα)

Η χρήση ναρκωτικών οδηγεί Η χρήση ναρκωτικών οδηγεί στο θάνατο.στο θάνατο.

(Η αιτία είναι επαρκής και (Η αιτία είναι επαρκής και αναγκαία για να προκληθεί αναγκαία για να προκληθεί το αποτέλεσμα;)το αποτέλεσμα;)

Page 65: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

6565

Η πειθώ:Η πειθώ: στη διαφήμισηστη διαφήμιση

στο δικανικό λόγοστο δικανικό λόγο στον πολιτικό λόγοστον πολιτικό λόγο

στον επιστημονικό λόγοστον επιστημονικό λόγο

ΙΙ. ΜΟΡΦΕΣ ΠΕΙΘΟΥΣ

Page 66: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

6666

Η πειθώ στη διαφήμισηΗ πειθώ στη διαφήμιση

• Χαρακτηριστικά διαφημιστικού λόγουΧαρακτηριστικά διαφημιστικού λόγου Λεκτικός πληθωρισμός (επιθέτων, Λεκτικός πληθωρισμός (επιθέτων,

επιρρημάτων κ.λπ.)επιρρημάτων κ.λπ.) ΥπερβολήΥπερβολή ΕπιτήδευσηΕπιτήδευση ΛογοπαίγνιαΛογοπαίγνια

Σλόγκαν και συνθήματαΣλόγκαν και συνθήματα Ασάφεια - ακυρολεξίαΑσάφεια - ακυρολεξία

Page 67: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

6767

Η πειθώ στη διαφήμισηΗ πειθώ στη διαφήμιση

• Τρόποι και μέσα πειθούςΤρόποι και μέσα πειθούς Αναλυτική περιγραφή των ιδιοτήτων ενός Αναλυτική περιγραφή των ιδιοτήτων ενός

προϊόντοςπροϊόντος Συνειρμός ιδεώνΣυνειρμός ιδεών Επίκληση στη λογικήΕπίκληση στη λογική Επίκληση στο συναίσθημαΕπίκληση στο συναίσθημα Επίκληση στην αυθεντία (ειδικός – Επίκληση στην αυθεντία (ειδικός –

δημοφιλές πρόσωπο)δημοφιλές πρόσωπο) Λανθάνων αξιολογικός χαρακτηρισμόςΛανθάνων αξιολογικός χαρακτηρισμός

Page 68: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

6868

Η πειθώ στον πολιτικό λόγοΗ πειθώ στον πολιτικό λόγο

• 1. Η θεμιτή στρατηγική της 1. Η θεμιτή στρατηγική της πειθούςπειθούς

• 2. Η αθέμιτη στρατηγική της 2. Η αθέμιτη στρατηγική της προπαγάνδαςπροπαγάνδας

Page 69: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

6969

Χαρακτηριστικά του πολιτικού λόγουΧαρακτηριστικά του πολιτικού λόγου

Λεκτικός πληθωρισμός, κατάχρηση συνωνύμωνΛεκτικός πληθωρισμός, κατάχρηση συνωνύμων Βεβαιωτική / θαυμαστική έκφρασηΒεβαιωτική / θαυμαστική έκφραση

Δεοντολογική διατύπωσηΔεοντολογική διατύπωση Ρητορεία, έντονη συναισθηματική φόρτισηΡητορεία, έντονη συναισθηματική φόρτιση

Εκφοβιστικός / παραπειστικός λόγος Εκφοβιστικός / παραπειστικός λόγος (προπαγάνδα)(προπαγάνδα)

Page 70: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

7070

Η στρατηγική της προπαγάνδαςΗ στρατηγική της προπαγάνδας

•Χαρακτηριστικά του προπαγανδιστικού Χαρακτηριστικά του προπαγανδιστικού λόγουλόγου

Χρήση εννοιών με τεράστιο ηθικό βάρος (Θεός, Χρήση εννοιών με τεράστιο ηθικό βάρος (Θεός, πατρίδα, λαός)πατρίδα, λαός)

Αλλοίωση της σημασίας των λέξεωνΑλλοίωση της σημασίας των λέξεων Εκφοβιστικός λόγοςΕκφοβιστικός λόγος

Παραπειστικά επιχειρήματαΠαραπειστικά επιχειρήματα

Page 71: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

7171

Η πειθώ στον επιστημονικό λόγοΗ πειθώ στον επιστημονικό λόγο

• Τρόποι πειθούς στον επιστημονικό Τρόποι πειθούς στον επιστημονικό λόγολόγο

Επίκληση στη λογική με Επίκληση στη λογική με επιχειρήματα και τεκμήριαεπιχειρήματα και τεκμήρια

Επίκληση στην αυθεντία Επίκληση στην αυθεντία

με παραπομπές σε βιβλιογραφία και με παραπομπές σε βιβλιογραφία και

σε απόψεις ειδικώνσε απόψεις ειδικών

Page 72: 2011 ΠΕΙΘΩ  ΘΕΩΡΙΑ

7272

Χαρακτηριστικά του επιστημονικού λόγουΧαρακτηριστικά του επιστημονικού λόγου

ΑντικειμενικότηταΑντικειμενικότητα Παραπομπές σε βιβλιογραφία, γνώμες Παραπομπές σε βιβλιογραφία, γνώμες

ειδικώνειδικών Απρόσωπο ύφοςΑπρόσωπο ύφος Αναφορική λειτουργία της γλώσσας Αναφορική λειτουργία της γλώσσας Ειδικό λεξιλόγιο / ορολογία κάθε επιστήμηςΕιδικό λεξιλόγιο / ορολογία κάθε επιστήμης Ακρίβεια στη διατύπωση και λογική Ακρίβεια στη διατύπωση και λογική

αλληλουχίααλληλουχία Αποδεικτική μέθοδοςΑποδεικτική μέθοδος ΠεριγραφήΠεριγραφή Ερμηνευτικός χαρακτήρας Ερμηνευτικός χαρακτήρας