21 กรกฏาคม 2558

Rational Drug Use :RDU

• องคกรอนามยโลกให “การใชยาอยางสมเหตสมผล (rational drug use) หมายถง การทผ ปวยไดรบยาทเหมาะสมกบปญหาสขภาพโดยใชยาในสวนทเหมาะสมกบผ ปวยแตละรายดวยระยะเวลาการทานยาทเหมาะสม มคาตอผ ปวย ชมชนนองทสด (WHO,1985) โดยการใชยาในกรอบบญชมขอบงชทส าคญ คอเปนยาทมคณภาพมประสทธผลจรง สนบสนนดวยหลกฐานทเชอถอไดใหประโยชนทางคลนกหนอกวาความเสยง จากากรใชยาอยางชดเจน มราคาเหมาะสมคมคา ไมซ าซอน ค านงถงปญหาเชอดอยา

กรอบแนวคดในการใชยาอยางสมเหตผลและตวอยาง

1. ขอบงช (Indication)

• ใชยาเมอมความจ าเปน (เกดประโยชนมากกวาโทษ)ตวอยาง– การใหยาลดไขมนในผปวยทไขมนในเลอดสงและมความเสยงตอการเกดโรคหลอดเลอดหวใจ

– การใชยา ABO ในผปวยทเปนหวดทไมมการตดเชอแบคทเรย– การใหยาคลายกลามเนอในผสงอาย

• เวยนหว ทองผก งวงซม ปากแหง ความจ าเสอม

กรอบแนวคดในการใชยาอยางสมเหตผลและตวอยาง

2. ประสทธผล (Efficacy)– ยานนเปนประโยชนตอผปวยอยางแทจรง

• ดกลไกการออกฤทธ– ยาคลายกลามเนอ ใชในโรคกลามเนอหดเกรง ไมใชใชในโรคทมการอกเสบของกลามเนอ เชน RA, OA

• มหลกฐานเชงประจกษสนบสนนเพยงพอ– พาราเซตามอล ใชแกปวดลดไข– กลโคซามน ใชลดภาวะขอเสอม ยงมขอขดแยง

• ประโยชนแตกตางจากยาหลอกและมความหมายทางคลนก– ยาลดบวม ผลไมตางจากยาหลอก– ใชยา bromhexine ลดเสมหะได 4 ml (ผปวยแยกความตางไมได)

กรอบแนวคดในการใชยาอยางสมเหตผลและตวอยาง

3. ความเสยง (Risk)• ค านงถงความปลอดภยของผปวยเปนหลก– ประโยชนมากกวาโทษ

• ยาลดไขมนในผปวยไขมนสง หรอผปวยเบาหวานทมความเสยงโรคหวใจ

• การใชยาคลายกลามเนอ (Orphenadrine) ในผสงอาย

– ไมมขอหามในผปวย• การใช Atorvastatin พาราเซตามอล ในคนทเปนโรคตบ• การใชแอสไพรนในเดกต ากวา 12 ป

กรอบแนวคดในการใชยาอยางสมเหตผลและตวอยาง

4. คาใชจาย (Cost)• ใชยาอยางพอเพยงและคมคา–การใชยาตามชอสามญ (พาราเซตามอล กบ ไทลนอล)–การใชยาตนแบบทผลตจากตางประเทศ–ยากลมยบย ง COX-II กบ NSAIDs

กรอบแนวคดในการใชยาอยางสมเหตผลและตวอยาง

5. องคประกอบอน ๆ ทจ าเปน (Other considerations)–รอบร รอบคอบ ระมดระวง รบผดชอบและใชยาอยางเปนขนตอนตามมาตรฐานทางวชาการ• ไมใชยาซ าซอน: Norgesic กบ พาราเซตามอล• ไมใชยาพร าเพรอ: ยาปฏชวนะ• ใชยาตามแนวทางการรกษา– ใชพาราเปนยาตวแรกในการรกษาเขาเสอมอาการเลกนอย

กรอบแนวคดในการใชยาอยางสมเหตผลและตวอยาง

6. ขนาดยา (Dose)• ใชยาถกขนาด ไมนอยหรอมากเกนไป ไมปรบยาเอง

7. วธใหยา (Method of administration)• ใชยาถกวธ

– ยากอนอาหาร กนตอนทองวาง– หลกเลยงการใชยาฉดโดยไมจ าเปน– หลงพนยาสเตยรอยดควรบวนปาก– ยาหยอดจมกแกคดจมกไมควรใชเกน 3 วน

กรอบแนวคดในการใชยาอยางสมเหตผลและตวอยาง

8. ความถในการใหยา• ใชยาดวยความถทเหมาะสม

– Amoxicillin ใชวนละ 2-3 ครง (ไมควรใช 4 ครง)– Cloxacillin ใชวนละ 4 ครง

9. ระยะเวลาในการใหยา (Duration of treatment)– ใชยาในระยะเวลาการรกษาทเหมาะสม ไมนานหรอสนเกนไป• การใชยารกษาแผลในกระเพาะควรใชตอเนอง 4 สปดาห• การใชยารกษาสวใชตอเนอง 6-8 สปดาห

กรอบแนวคดในการใชยาอยางสมเหตผลและตวอยาง

10. ความสะดวก (Patient compliance)• ใชยาโดยค านงถงความสะดวกและการยอมรบของผปวย– อธบายหรอใหขอมลใหผปวยเขาใจ

• Tretinoin ชนดทาท าใหระคายเคอง สวเหอในสปดาหแรก หลกเลยงแสงแดด

– เลอกยาทใชสะดวก เชน กนวนละ 1-2 ครงมากกวากนวนล 3-4 ครง

– มการตรวจสอบความเขาใจและตดตามผลการใชยาทกครง

ตวอยางการใชยาไมเหมาะสมทพบบอย• ยาระบาย น ามาใชเปนยาลดความอวน– ไมมขอบงใช ไมมหลกฐานทางชาการสนบสนน กลไกการออกฤทธไมสนบสนน

• พาราเซตามอล– ปกตกนวนละไมเกน 4 กรม กนตดตอกนไมเกน 5 วน หลกเลยงการใชในคนทเปน G-6PD ผทดมสราหรอสบบหร

– ปญหาทเจอ:• กนตดตอกนทกวน มการกนยาในคนทดมสรา• กนยาเกนขนาด

Why need RDU teaching ?

ตวอยางการใชยาไมเหมาะสมทพบบอย

• ไมสบายตองฉดยาจงจะหาย

• การหยดยาเอง หรอปรบยาเอง

• การกนยาปฏชวนะพร าเพรอ– ทองเสย เจบคอ

• การฉดยาใหผวขาว– กลตา

– วตามนซ

A single competencyframework for all prescribers

ทกวชาชพใน Health team จดใหมการเรยนการสอน RDU ในหลกสตร ไมนอยกวา 30 ชวโมง และใหมการสอบเพอใบประกอบวชาชพ

คณะท างานขบเคลอนการพฒนาระบบการผลตและพฒนาก าลงคน

ตวอยาง Module 3

การประยกตใชในวชาชพ พยาบาล ระดบสถาบนและสภาการพยาบาล

ระดบสถาบน 1.สรางการตระหนกร เหนความส าคญ เรอง RDU ในงานบรการ

อาจารย นกศกษาทกหลกสตร2. ประยกตใช core module สอดคลองกบวชาชพ และ

competency ทตองการ โดยจดตง Core team3. ตดตามนโยบายเกณฑ ประเมนผล เรอง RDU

ของสภาการพยาบาล และกรรมการขบเคลอนฯ

แหลงขอมลท อาจารยและนกศกษาสามารถเรยนร และบรณาการเขากบแตละรายวชา

เมอ Log in จะไดรบขอมลเกยวกบ การใชยาอยางสมเหตผลในการปฏบตงานเกอบตลอดเวลา โดย อาจารย นพ. พสนธ จงตระกล

Web site ของ องคการอาหารและยา http://drug –fdamoph.go.th

ตวอยางขอมลการใชยา ขอควรระวง อาการขางเคยง เฉพาะกลมโรค แบงตามกลมยา และอนๆ