26 MAY REPORT - gyla.ge ელი/26... · PDF filesamarTlebrivi analizi ... iebis mizniT. sicocxlis xelyofis saqmeebze muSaoba jgufisTvis rTuli iyo sisxlis

საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია

აქციის დაშლის დროს და

მასთან კავშირში

ადამაიანის უფლებათა

დარღვევის ფაქტების ანალიზი

26 მაისიანგარიში

2011

Georgian Young Lawyers’ Association

Analysis of Human Rights

Violations during and related

to the Dispersal of

the May 26 Assembly

26 MAYREPORT

2011

1Sesavali

angariSi

26 maisi aqciis daSlis dros da masTan kavSirSi adamianis uflebaTa darRvevis faqtebis analizi

2011

saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociacia

26 maisiangariSi

2

kvleva momzadebulia SvedeTis saerTaSoriso ganviTarebis saagentos (Sida) mier dafinansebuli proeqtis farglebSi. gamocemaze pasuxismgebelia saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociacia da misi Sinaarsi ar gamoxatavs donoris oficialur pozicias.

angariSSi gamoyenebuli foto masalis mniSvnelovani nawili g. abdalaZisa da jefri k. silvermanis mier aris gadaRebuli, risTvisac saia maT gansakuTrebul madlobas uxdis. amasTan, angariSSi gamoyenebulia Ria wyaroebSi gavrcelebuli da sxvadasxva video masalidan amoWrili fotoebi.

aiwyo da dakabadonda

saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociaciaSi.

j. kaxiZis q.15 Tbilisi 0102 saqarTvelo

(+995 32) 295 23 53, 293 61 01

akrZalulia aq moyvanili masalebis gadabeWdva, gamravleba an gavrceleba komerciuli mizniT, asociaciis werilobiTi nebarTvis gareSe

ISBN 978-9941-0-3993-5

-------------------------------------------------------------------------© 2011, saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociacia

avtorebi:

garekanis dizaini:

redaqtori:

teq. redaqtori:

gamocemaze pasuxismgebeli:

sofo verZeuligiorgi gociriZeTamTa miqelaZenino jomarjiZenona qurdovaniZevaxuSti menabdegiorgi narmaniaTinaTin avaliani sulxan salaZe

besik danelia

xaTuna yviralaSvili

irakli svaniZe

Tamar CugoSvili

3Sesavali

s a r C e v i

Sesavali .................................................................................................................................................................. 6

Tavi I. 26 maisamde aqciebTan kavSirSi myofi pirebis dakavebebis praqtikis analiziSesavali ................................................................................................................................................................... 11

1.1. 2011 wlis 7 maiss rusTavSi mimdinare aqciis monawileebis dakavebis faqtebi ..................... 131.2. 21 maiss baTumSi mimdinare aqciis monawileebis dakavebis faqtebi .......................................... 141.3. im pirTa dakaveba, romlebic sargeblobdnen aqciis organizebis uflebiT ....................................... 161.4. dakavebisas dafiqsirebuli uflebaTa darRvevis faqtebi .......................................................... 171.5. sasamarTlo ganxilvisas gamovlenili uflebebis darRvevis faqtebi .................................... 181.6. arasaTanado mopyroba droebiTi moTavsebis izolatorebSi ..................................................... 201.7. dakavebuli pirebis sxvadasxva izolatorSi xSiri adgilmonacvleobis SemTxvevebi ........ 22

daskvna ..................................................................................................................................................................... 23

me-2 Tavi. aqciis daSlis formaluri safuZveliSesavali................................................................................................................................................................... 24

2.1. sargeblobdnen Tu ara 2011 wlis 25 maiss rusTavelis gamzirze mimdinare aqciis monawileebi mSvidobiani Sekrebis TavisuflebiT .......................................................................... 25

2.1.1 Seficulebis jgufis saqmianobisa da qcevis aRwera .............................................................. 252.1.2. Zaladobrivi aqciis definicia ...................................................................................................... 272.1.3. iyo Tu ara 25 maisis aqcia Zaladobrivi, precedentuli samarTliT dadgenili

standartebis Sesabamisad? ............................................................................................................. 282.2. 2011 wlis 26 maisis saprotesto aqciis daSlasTan dakavSirebiT,

xelisuflebis mier miRebuli gadawyvetilebis formaluri kanonierebis Sefaseba ........... 322.2.1. aqciis daSlis Taobaze saxelmwifos mier miRebuli gadawyvetilebis formalur

marTlzomierebasTan dakavSirebiT moqmedi saerTaSoriso standartebi ...................... 322.2.2. 2011 wlis 26 maisis saprotesto aqciis daSlasTan dakavSirebiT,

xelisuflebis oficialuri pozicia ........................................................................................... 342.2.3. ramdenad SesaZlebelia transportis saval nawilze mimdinare aqciis Sewyvetis

kumulatiuri safuZvlebidan erT-erTi iyos aRlumis Catarebis saWiroeba? ............... 361. aRlumi, rogorc Sekrebis TavisuflebaSi Carevis legitimuri safuZveli ................................. 372. aqciis daSla, rogorc Sekrebis TavisuflebaSi Carevis proporciuli saSualeba ................... 37daskvna ..................................................................................................................................................................... 40

me-3 Tavi. aqciis daSlis momzadebis da misi ganxorcielebis sawyis etapze policiis mier gamoyenebuli taqtikisa da teqnikebis analiziSesavali .................................................................................................................................................................. 41

3.1. viTarebis analizi, romelSic policias uwevda operireba aqciis daSlis dros .................. 413.2. demonstrantebisTvis aqciis daSlamde aqciis teritoriis datovebis

SesaZleblobebis SezRudva ................................................................................................................... 423.3. policiis mier aqciis daSlis dros gamoyenebuli Zalis marTlzomierebis

sakiTxis Sefaseba ...................................................................................................................................... 443.4. aqciis daSlis dros gamoyenebuli policiuri Zalis araproporciuloba ............................ 50

3.4.1. aqciis daSlis procesSi monawile policielebis odenoba, Semadgenloba ...................... 513.4.2. aqciis daSlis dros policiis mier gamoyenebuli specialuri saSualebebis

saxeebi da maTi gamoyenebis intensivoba ..................................................................................... 52daskvna ..................................................................................................................................................................... 56

26 maisiangariSi

4

me-4 Tavi. Zalis gadameteba saprotesto aqciis daSlisasSesavali .................................................................................................................................................................. 57

4.1. specialuri saSualebebis gamoyeneba ................................................................................................. 574.1.1. xelketis araproporciuli gamoyeneba ....................................................................................... 584.1.2. rezinis tyviebis gamoyeneba ........................................................................................................... 60

4.2. politikuri neitralitetis darRveva .............................................................................................. 624.3. demonstrantebis mimarT araadamianuri da damamcirebeli mopyroba teritoriaze,

sadac mimdinareobda saprotesto aqcia ............................................................................................ 634.3.1. zogadi analizi ................................................................................................................................... 634.3.2. `sircxvilis koridori~ ................................................................................................................... 644.3.3. arasaTanado mopyroba rusTavelis gamzirze ........................................................................... 65

4.4. Tavisuflebis aRkveTis savaraudod dausabuTebeli da ukanono SemTxvevebi ..................... 694.4.1. adamianebis dakaveba, romelTa gancxadebiTac isini aqciis daSlis dros

SemTxveviT moxvdnen aqciis mimdebare teritoriaze ............................................................. 694.4.2. adamianebis dakaveba, romlebic monawileobdnen aqciaSi, Tumca,

aqcia datoves 25 maisis 24:00 sT-mde ............................................................................................ 704.4.3. ukanono dakaveba ................................................................................................................................ 70

me-5 Tavi. aqciis daSlis movlenebTan kavSirSi dafiqsirebuli sicocxlis xelyofis saqmeebis analiziSesavali ................................................................................................................................................................... 72

5.1. meTodologia ............................................................................................................................................. 725.2. sicocxlis uflebis dacvasTan dakavSirebiT moqmedi saerTaSoriso standartebi ........... 735.3. nodar cxadaZisa da vladimer masuraSvilis sicocxlis xelyofis saqmeebi .......................... 74

5.3.1. Sesavali ................................................................................................................................................ 745.3.2. wyaroebi, romlebsac samuSao jgufi eyrdnoba aRniSnuli saqmeebis

Sefasebis procesSi ........................................................................................................................... 755.3.3. gamoZiebis pirveladi da saboloo versiebis analizi mocemul saqmeebze ...................... 765.3.4. nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis saqmis faqtobrivi analizi .................................... 805.3.5. nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis saqmesTan dakavSirebiT mimdinare

gamoZiebis efeqtianobis Sefaseba ................................................................................................ 845.3.6. mocemul saqmeze saxelmwifos mier misi pozitiuri valdebulebis darRveva

evropuli konvenciis me-2 muxlis gagebiT ................................................................................ 885.3.7. daskvna ............................................................................................................................................... 90

5.4. nika kvintraZisa da suliko asaTianis sicocxlis xelyofis saqme ............................................ 905.4.1. Sesavali ............................................................................................................................................. 905.4.2. kvintraZisa da asaTianis sicocxlis xelyofis saqmesTan dakavSirebuli

faqtobrivi garemoebebi ................................................................................................................ 915.4.3. nika kvintraZisa da suliko asaTianis sicocxlis xelyofis saqmis

samarTlebrivi analizi .................................................................................................................... 955.4.4. daskvna ................................................................................................................................................... 98

5. 5. aqciis monawilis Temur kapanaZis sicocxlis xelyofis saqme ................................................... 995.5.1. aqciis daSlis dros Temur kapanaZis cemasTan dakavSirebuli

faqtobrivi garemoebebi .................................................................................................................. 995.5.2. Temur kapanaZis janmrTelobis mdgomareobis gauareseba 26 maisis Semdeg .................. 1005.5.3. Temur kapanaZis gardacvalebis mizezebis Sefaseba ............................................................. 102

me-6 Tavi. Sss-s mier udanaSaulobis prezumfciis savaraudo darRvevaSesavali ................................................................................................................................................................ 104

5Sesavali

6.1. udanaSaulobis prezumfcia evropuli konvenciis me-6 muxlis Sesabamisad ........................ 1046.2. Sss-s oficialuri gancxadebebi ......................................................................................................... 1056. 3. Sss-s oficialuri gancxadebebis Sefaseba ...................................................................................... 106

me-7 Tavi. aqciis daSlis procesSi da mas Semdeg samarTaldamcavTa mier mediis saqmianobisTvis xelSeSlaSesavali ................................................................................................................................................................. 108

7.1. JurnalistebisTvis Tavisuflebis ukanono aRkveTa ................................................................... 1087.2. Jurnalistebis sxeulis dazianeba (rezinis tyviebiT an sxva saSualebiT),

fizikuri da sityvieri Seuracxyofis miyeneba ............................................................................. 1107.3. JurnalistebisTvis kamerebis an Caweris sxva saSualebebis warTmeva an dazianeba,

aseve, Canaweris waSla da mexsierebis baraTebis ganadgureba ................................................... 1127.4. JurnalistebisTvis profesiuli saqmianobis ganxorcielebis sxvagvari xelSeSla,

rac, am SemTxvevaSi, gulisxmobs JurnalistisTvis movlenebis gadaRebis xelSeSlas ...... 113daskvna .................................................................................................................................................................... 114

me-8 Tavi. dakavebis Semdeg aqciis monawileebis savaraudo wamebisa da maT mimarT araadamianuri mopyrobis faqtebiSesavali .................................................................................................................................................................. 115

8.1. relevanturi saerTaSoriso standartebis mimoxilva ................................................................ 1158.2. mowmeTa axsna-ganmartebebi, romlebic arapirdapir miuTiTeben sammarTveloSi

dakavebuli pirebis wamebisa da arasaTanado mopyrobis faqtebze .......................................... 1168.3. dakavebuli pirebis mimarT araadamianuri mopyrobis individualuri SemTxvevebi .......... 117

8.3.1. murman dumbaZis saqme ...................................................................................................................... 1178.3.2. biZina gegiZis saqme .......................................................................................................................... 1188.3.3. nika samxaraZis saqme ........................................................................................................................ 118

daskvna .................................................................................................................................................................... 119

me-9 Tavi. 26 maisis Semdeg aqciis monawileTa savaraudo gauCinarebis SemTxvevebis analiziSesavali ................................................................................................................................................................. 120

9.1. piris dakavebisas misi ojaxis wevrisa an mesame pirisaTvis dakavebis faqtis Setyobinebis uflebis SezRudva ........................................................................................................ 121

9.2. dakavebisas da patimrobis pirvel etapze advokatTan Sexvedris uflebis SezRudva ...... 1229.3. dakavebuli pirebis xSiri adgilmonacvleoba sxvadasxva droebiTi

moTavsebis izolatorSi ....................................................................................................................... 124daskvna .................................................................................................................................................................... 124

me-10 Tavi. aqciis daSlis Semdeg dakavebuli pirebis sasamarTlo procesebis zogadi mimoxilva ............................................................................................................... 125

Tavi me-11. droebiTi moTavsebis izolatorebSi arsebuli patimrobis pirobebis SefasebaSesavali ................................................................................................................................................................ 12711. 1. dakavebulebisTvis naTesavebsa da advokatebTan komunikaciis SezRudva ............................ 12711. 2. arasaTanado pirobebi droebiTi moTavsebis izolatorebSi ..................................................... 12811.3. patimrebis gadayvana droebiTi moTavsebis erTi izolatoridan meoreSi ............................. 131daskvna .................................................................................................................................................................... 132

boloTqma ........................................................................................................................................................... 133

danarTebi .......................................................................................................................................................... 135

26 maisiangariSi

6

Sesavali

mocemuli angariSi 2011 wlis 26 maiss saqarTvelos parlamentis Senobis win mimdinare aqciis daSlis dros adamianis uflebaTa darRvevis faqtebs Seexeba. am Temaze Suale-duri angariSi saiam 2011 wlis 6 ivniss gamoaqveyna.1 pirvelad angariSSi saiam Seafasa adamianis uflebaTa darRvevis is ZiriTadi tendenciebi, romelsac adgili hqonda 26 maiss aqciis daSlis dros da masTan kavSirSi. Sualeduri angariSis Semdeg sakiTxebis detaluri analizi moiTxovda damatebiTi faqtobrivi informaciis moZiebasa da maT damuSavebas.

kvlevis procesSi gamovlinda adamianis uflebaTa seriozuli darRvevis faqtebi, rom-lebic detalur ganxilvasa da dasabuTebas moiTxovda. Sesabamisad, mocemul angariSSi saia Seecada Seetana adamianis uflebaTa darRvevis yvela is tendencia da individu-aluri SemTxveva, romelsac aqciis daSlis dros an manifestaciis uflebis gamoyene-basTan kavSirSi hqonda adgili. Sesabamisad, im sakiTxebis CamonaTvali da struqtura, romelsac angariSi faravs, Semdegia:

1. angariSis pirveli Tavi Seexeba 26 maisamde masobrivi dakavebebis praqtikis analizs, romelsac kavSiri hqonda manifestaciis uflebiT sargeblobasTan. kvlevis procesSi dafiqsirda 100-mde piris dakavebis faqti, romlebic 21-25 maiss dagegmil aqciebTan kavSirSi sargeblobdnen manifestaciis uflebiT an sxvagvarad iyvnen dakavSirebulni mimdinare aqciebTan. aRniSnuli pirebis dakaveba, iseve rogorc maT saqmeebze sasamarT-lo ganxilvis procesi, seriozuli darRvevebiT Catarda. patimrobis periodSi maT mimarT dafiqsirda araadamianuri mopyrobis SemTxvevebi, rac saTanado gamoZiebas moiTxovs.

2. angariSis meore Tavi 26 maiss aqciis daSlis Sesaxeb xelisuflebis mier miRebuli gadawyvetilebis formaluri kanonierebis Sefasebas eTmoba.

amasTan dakavSirebiT, saia miuTiTebs, rom 25 maiss mimdinare aqcia mTlianobaSi mSvi-dobiani iyo, rac saxelmwifos akisrebda valdebulebas, Sekrebis TavisuflebaSi Care-vis Sesaxeb gadawyvetilebis miRebis procesSi exelmZRvanela Sekrebis Tavisuflebis dacvis Sesaxeb adamianis uflebaTa saerTaSoriso samarTliT dadgenili standarte-biT. mocemul TavSi calkea Sefasebuli e.w. `Seficulebis~ qceva, maTi ganzraxvis xas-iaTi da maT mimarT konvenciis me-11 muxlis gamoyenebis sakiTxi.

aqciis Sewyvetis Sesaxeb saxelmwifos mier miRebuli gadawyvetilebis kanonierebis Se-fasebasTan dakavSirebiT, saia miuTiTebs: im SemTxvevaSic ki, Tu miviCnevT, rom konk-retuli faqtorebis gaTvaliswinebiT, aRlumis Catareba SeiZleba miCneul iqnes le-gitimur sajaro interesad da misi Catarebis interesi SeiZleba aRematebodes aqciis gamarTvis interess, imis gamo, rom 25 maiss mimdinare aqciis dros saxelmwifom ar gamoiyena efeqturi molaparakebebis meqanizmi (aRlumisa da aqciis paralelur re-JimSi Catarebis SesaZlebloba) da, Sesabamisad, ar mimarTa uflebis SezRudvis ufro msubuq saSualebas, aqciis daSlis Sesaxeb miRebuli gadawyvetileba araproporciuli iyo. amasTan, saia miuTiTebs, rom xelisuflebis gadawyvetileba, daeSala 2011 wlis 26 maisis saprotesto aqcia, formaluri TvalsazrisiT, SeiZleba gamarTlebulad iqnes miCneuli, Tumca, aqciis daSlis aRsrulebis procesSi gamoyenebuli araproporciuli Zalis fonze, aRniSnuli sakiTxi umniSvnelo xasiaTs iZens. Sesabamisad, saia miiCnevs, rom aqciis mSvidobiani monawileebis mimarT adgili hqonda evropuli konvenciis me-11 muxlis darRvevas.

3. angariSis mesame Tavi policiis mier aqciis daSlis dros gamoyenebuli taqtikisa da teqnikis analizs eTmoba. rogorc faqtobrivi garemoebebis analizma aCvena, aqciis

1 იხ. საიას ვებ-გვერდზე: http://საია.ge/index.php?option=com_content&view=article&id=935%3A2011-26-&catid=1%3Alatest-news&Itemid=177&lang=ka.

7Sesavali

daSlis dawyebamde naxevari saaTiT adre policias gadaketili hqonda aqciis terito-riis mimdebare ZiriTadi gasasvlelebi. uSualod aqciis daSlis operacia ki policiam ganaxorciela ise, rom aqciis monawileebs ar misca aqciis teritoriis datovebis re-aluri SesaZlebloba. metic, Zalis gamoyenebiT, policia ganzrax uSlida xels aqciis monawileebs, daetovebinaT aqciis teritoria. policiis mier gamoyenebuli Zalis (e.g. samarTaldamcavi pirebis odenoba, gamoyenebuli specialuri saSualebebis gamoyeneb-is taqtika, Tanmimdevruloba, intensivoba, individualur SemTxvevebSi, Zalis gamoy-enebis pirobebi) analizis gaTvaliswinebiT, saia uTiTebs, rom policiis mier gamoy-enebuli Zala aSkarad araproporciuli iyo. amave TavSi warmodgenilia specialuri saSualebebis gamoyenebis kuTxiT saqarTvelos kanonmdeblobaSi arsebuli xarvezebis analizi, rac policiis mier gadametebuli Zalis gamoyenebis efeqtian prevenciasa da regulirebas uSlis xels.

4. angariSis meoTxe Tavi policiis mier aqciis daSlis dros araproporciuli Zalis gamoyenebis individualuri SemTxvevebis analizs moicavs. mocemul TavSi ganxil-ulia aqciis daSlis dros specialuri saSualebebis gamoyenebis intensivoba da maTi araproporciulobis aSkara magaliTebi. amave TavSi ganxilulia aqciis daSlis dros rusTavelis quCaze da kinoTeatr „rusTavelSi“ ganxorcielebuli operaciis dros araadamianuri da damamcirebeli mopyrobis faqtebis analizi.

5. aqciis daSlis movlenebTan kavSirSi dafiqsirda adamianis sicocxlis xelyofis 5 SemTxveva. kerZod, aqciis daSlis movlenebTan kavSirSi gardaicvala aqciis 4 monawile _ nodar cxadaZe, nika kvintraZe, suliko asaTiani da Temur kapanaZe da policieli l. masuraSvili. angariSis mexuTe Tavi moicavs aRniSnuli saqmeebis detalur faqtobriv da samarTlebriv analizs. sicocxlis xelyofis arc erT saqmeze dazaralebuli pire-bis uflebamonacvleebi Tanaxma ar iyvnen, rom saias (an nebismier sxva uflebadamcvel organizacias) warmoedgina maTi interesebi gamoZiebis winaSe. metic, isini Tavs ikavebd-nen saiasTan raime komunikaciisgan/kooperaciisgan saqmis irgvliv informaciis moZ-iebis mizniT. sicocxlis xelyofis saqmeebze muSaoba jgufisTvis rTuli iyo sisxlis samarTlis saqmis masalebze daSvebis ararsebobisa da gamoZiebis mier mniSvnelovani mtkicebulebebis gausajaroeblobis pirobebSi. Sesabamisad, saqmeebis Sefaseba sa-muSao jgufis mier mopovebul faqtobriv garemoebebsa da mtkicebulebebs efuZneba (mowmeTa Cvenebebi, Sesabamisi eqspertizis daskvnebi, gamoTxovnili samedicino doku-mentacia, video da foto masala da a.S.). cxadia, am mocemulobaSi, gamoricxulia konk-retul saqmeebze momxdaris sruli suraTis aRdgena. Tumca, saqmeebze mopovebuli masalebi aCens dasabuTebul eWvebsa da SekiTxvebs gamoZiebis oficialur versiebTan dakavSirebiT, rac gamoZiebis mxridan saTanado reagirebas moiTxovs. sicocxlis xe-lyofis TiToeul saqmesTan dakavSirebiT, saia miiCnevs, rom evropuli konvenciis me-2 muxlis gagebiT, saxelmwifom daarRvia misi pozitiuri valdebuleba, ise daegegma da ganexorcielebina aqciis daSlis operacia, rom moexdina aqciis monawileebis sicocx-lisa da janmrTelobis dacva. amasTan, saia miiCnevs, rom sicocxlis xelyofis yvela saqmesTan dakavSirebiT, arsebiTad sadavoa gamoZiebis damoukidebloba, efeqturoba da obieqturoba.

6. angariSis meeqvse Tavi eTmoba saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros im oficial-ur gancxadebebs, romlebic sicocxlis xelyofis saqmeebTan dakavSirebiT gakeTda. aRniSnuli gancxadebebis Sinaarsisa da konteqstis analizi iZleva imis mtkicebis saSu-alebas, rom saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministrom daarRvia samarTliani sasamarT-lo ganxilvis uflebis fundamenturi moTxovna udanaSaulobis prezumfciaze.

7. angariSis meSvide Tavi aqciis daSlis dros Jurnalisturi saqmianobis SezRudvis faqtebis analizs Seexeba. saias mier dafiqsirda Jurnalisturi saqmianobis SezRudvis 29 SemTxveva. aqciis daSlis dros adgili hqonda policiis mier Jurnalistebis mimarT Zalis gamoyenebis an/da maTi dakavebis faqtebs im pirobebSi, rodesac policiisTvis cxadi iyo/unda yofiliyo, rom aRniSnuli pirebi Jurnalistebi iyvnen. Jurnalistebi-

26 maisiangariSi

8

sTvis profesiuli movaleobis xelSeSlis faqtebis paralelurad, dafiqsirda SemTx-vevebi, rodesac Jurnalistebis erTi nawili (umetesad teleJurnalistebi) yovelg-vari dabrkolebis gareSe axorcielebdnen sakuTar saqmianobas da samarTaldamcavebi maT xels ar uSlidnen. samuSao jgufis xelT arsebuli faqtobrivi masalebi ar iZleva amgvari diferencirebuli mopyrobis axsnis SesaZleblobas.

8. angariSis merve TavSi mimoxilulia e.w. gauCinarebuli pirebis sakiTxi, romelic aqciis daSlis pirvelive dReebSi gansakuTrebuli simwvaviT dadga sazogadoebaSi. ro-gorc faqtebis analizma aCvena konkretuli pirebis adgilsamyoflis dadgena ramden-ime dRis ganmavlobaSi SeuZlebeli gaxda imis gamo, rom samarTaldamcavi organoebi maT ar aZlevdnen ojaxis wevrebTan dakavSirebis SesaZleblobas. amasTan, ojaxis wevre-bisa da uSualod dakavebuli pirebis/maTi advokatebis informirebis gareSe xdeboda dakavebulTa gadayvana sxvadasxva izolatorSi, rac warmoSobda erTgvar gaurkvevlo-bas maT bedsa da adgilsamyofelTan dakavSirebiT. amgvari sirTuleebi cxadia, aseve, qmnida problemebs dakavebuli pirebis saTanado dacvis kuTxiT.

9. angariSis mecxre TavSi ganxilulia dakavebis Semdeg sammarTveloebsa da izola-torebSi aqciis daSlis dros dakavebuli pirebis mimarT araadamianuri mopyrobis aSkara SemTxvevebi, romelic efeqtur da droul gamoZiebas moiTxovs.

10. angariSis meaTe Tavi aqciis daSlis dros dakavebuli pirebis mimarT mimdinare sasamarTlo ganxilvis procesebis analizs da am mimarTebiT samarTliani sasamarTlo ganxilvis uflebis darRvevis Sefasebas eTmoba.

11. angariSis meTerTmete TavSi warmodgenilia droebiTi moTavsebis izolatorebSi arsebuli patimrobis pirobebis analizi, romelSic aqciis daSlis Semdeg dakavebuli pirebi imyofebodnen. dakavebuli pirebis mimarT arasaTanado mopyroba gulisxmobs ara mxolod im zogad problemas, rom droebiTi moTavsebis izolatorebSi arsebuli pirobebi arasaTanadoa xangrZlivi administraciuli patimrobisTvis, aramed arasaTa-nado mopyrobis konkretul SemTxvevebsac, romlebsac adgili hqonda aqciis daSlis dros dakavebuli pirebis mimarT.

aRsaniSnavia, rom mocemuli angariSi ar faravs 26 maisis Semdeg administraciuli da sisxlis samarTlis wesiT dafiqsirebuli dakavebebis SemTxvevebs. es sakiTxi saias calke angariSis sagani gaxdeba, romelic savaraudod politikuri motivis mqone daka-vebebis faqtebs Seafasebs.

meTodologia

angariSis momzadebis mizniT, ganisazRvra TanamSromlebis samuSao jgufi, romelic informaciis mopovebaze, dokumentirebasa da analizze muSaobda. kvlevis procesSi jgufma gamokiTxa 70-mde dazaralebuli piri da savaraudo mowme. rig SemTxvevebSi, samuSao jgufs uwevda dazaralebul pirebTan regionebSi Casvla. saias regionuli ofisebis advokatebis meSveobiT samuSao jgufma axsna-ganmartebebi miiRo droebiTi moTavsebis izolatorebSi moTavsebuli pirebisgan. aRsaniSnavia, rom dazaralebulTa moZiebisa da maTTan komunikaciis procesSi samuSao jgufs daxmareba gauwies politi-kurma partiebma da monitoringis procesSi CarTulma arasamTavrobo organizaciebma. am kuTxiT saia gansakuTrebul madlobas uxdis arasamTavrobo organizacia `sazoga-doebriv damcvels~.

rig SemTxvevebSi, gansakuTrebiT ki, sicocxlis xelyofis saqmeebze muSaobis dros, samuSao jgufi waawyda seriozul problemebs dazaralebul pirebsa da savaraudo mowmeebTan komunikaciis kuTxiT. usafrTxoebis interesebze miTiTebiT, isini uars am-bobdnen raime TanamSromlobasa an maTi interesebis warmodgenaze gamoZiebis winaSe. sicocxlis xelyofis saqmeebze muSaobis dros rTuli iyo Sesabamisi mowmeebisgan axs-

9Sesavali

na-ganmartebebis mopovebac _ xSirad isini informaciis gacemisgan Tavs ikavebdnen. Se-sabamisad, zogierT SemTxvevaSi, mowmeTa interesebis gaTvaliswinebiT, samuSao jgufs mouwia maTi vinaobis gasaidumloeba.

angariSze muSaobis procesSi Sesabamisi saxelmwifo uwyebebidan saiam gamoiTxova sa-jaro informacia. maT Soris, sajaro informaciis gacema eTxova saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros, saqarTvelos mTavar prokuraturas, merias, saqarTvelos janm-rTelobis, Sromisa da socialuri dacvis saministros, sasamarTlo(eb)s. rig SemTx-vevebSi saxelmwifo uwyebebma moTxovnili informacia gasces, Tumca, arsebiTi mniS-vnelobis sakiTxebze informaciebi ver miviReT. maT Soris, Sss-m ar gaasajarova arc erTi arsebiTi xasiaTis mtkicebuleba sicocxlis xelyofis saqmeebze, ar gasca infor-macia aqciis daSlis dros policiis mier gamoyenebuli specialuri saSualebebis sax-eebisa da odenobis Sesaxeb, aseve, im pirebis vinaobis Sesaxeb, romelTac disciplinuri wesiT pasuxismgebloba daekisraT savaraudod aqciis daSlis dros adamianis uflebaTa darRvevis faqtebze. aRniSnul saxelmwifo uwyebebTan saia am dromde awarmoebs admin-istraciul da sasamarTlo davebs sajaro informaciis gamoTxovnis mizniT.

saqmeebze specifikuri sakiTxebis SefasebisTvis samuSao jgufma konsultaciebisTvis mimarTa Sesabamisi kvalifikaciis mqone specialistebs, eqspertebs. maTgan miRebuli informacia da daskvnebi, rig SemTxvevebSi, zepiri xasiaTis iyo, rig SemTxvevebSi ki, samuSao jgufma Sesabamisi werilobiTi daskvnebi moipova.

angariSis momzadebis etapze samuSao jgufma moiZia da daamuSava is foto da video ma-sala, romlebic aqciis daSlis dros media saSualebebma gadaiRes. aRniSnul masalebs pirdapiri mtkicebulebiTi mniSvneloba aqvs adamianis uflebaTa konkretuli darRve-vis faqtebze.

mtkicebis standarti

konkretul SemTxvevebSi, adamianis uflebaTa darRvevis faqtebis dadasturebisTvis samuSao jgufi iyenebda gonivrul eWvs miRma mtkicebis standarts. Sesabamisad, an-gariSSi Setanilia adamianis uflebaTa darRvevis mxolod is faqtebi, romlebic sx-vadasxva wyarodan miRebuli informaciebiT erTdroulad da erTobliobaSi dastur-deboda. konkretul garemoebebs, adamianis uflebaTa darRvevis tendenciebs samuSao jgufi dadgenilad miiCnevda mxolod im SemTxvevaSi, Tu sxvadasxva dazaralebuli piri da mowme gamokiTxvis procesSi Tanxvedr da erTi da imave Sinaarsis garemoebebs adas-turebda da, amasTan, Tu moipoveboda damatebiTi mtkicebulebebi (maT Soris, video da foto) sadavo faqtis dasadgenad.

cxadia, faqtebis dadgenisa da Sesabamisi mtkicebulebebis moZiebis procesSi samuSao jgufis resursebi SezRuduli iyo, ris gamoc, magaliTad, sicocxlis xelyofis saqmee-bze, pozitiuri mtkicebebis ganviTarebis SesaZlebloba ar arsebobda. Sesabamisad, sa-muSao jgufi dasabuTebuli eWvebisa da varaudebis dafiqsirebiT Semoifargla.

angariSis mizani

mocemuli angariSis mizania aqciis daSlis dros da manifestaciis uflebiT sarge-blobasTan kavSirSi gamovlenili adamianis uflebaTa darRvevis faqtebis doku-mentireba da gamovlenili darRvevebis faqtebze saxelmwifosa da sazogadoebis yuradRebis gamaxvileba. monitoringis saboloo mizani sadavo saqmeebze efeqturi gamoZiebis Catareba da pasuxismgebeli pirebis dasjaa.

rogorc konkretuli saqmeebis da uflebaTa darRvevis tendenciebis analizma aCve-na, aqciis daSlis dros policiis mier Zalis gamoyenebis procesSi ar iyo daculi

26 maisiangariSi

10

kanonierebis, proporciulobisa da windaxedulobis (pozitiuri valdebulebebis) moTxovnebi, romliTac saxelmwifo SeboWili unda iyos amgvari operaciebis Catarebis dros. windaxedulobisa da proporciulobis moTxovnebi ar iyo daculi aqciis daSlis operaciis momzadebisa da dagegmvis etapze. aqciis daSla policiam moaxdina ise, rom aqciis monawileebs ar misca teritoriis datovebis SesaZlebloba da maT mimarT aSkarad araproporciuli Zala gamoiyena. policia masobrivad iyenebda gadametebul Zalas aqciis monawileebis mimarT maTi dakavebis Semdegac, roca isini ukve mTlianad moqceulni iyvnen samarTaldamcavebis faqtobrivi kontrolis qveS. aRniSnulidan gamomdinare, aqciis daSlis dros policiis mxridan Zalis gadametebis faqtebi ar Sei-Zleba Sefasdes, rogorc sporaduli da individualuri gadacdomis SemTxvevebi. Sesa-bamisad, operaciis amgvarad Catarebaze pasuxismgebloba unda daekisros im Tanamde-bobis pirebs, romlebmac miiRes aqciis daSlis gadawyvetileba da xelmZRvanelobdnen operacias.

aRsaniSnavia, rom aqciis daSlis dros samarTaldamcavi pirebis mier Cadenil ufle-baTa darRvevis faqtebze sagamoZiebo organoebis reagireba ar iyo sakmarisi da efeq-tiani. rogorc cnobilia, disciplinuri darRvevis faqtebze Ss saministrom dasaja 16 TanamSromeli, maT Soris, 4 TanamSromeli daiTxova dakavebuli Tanamdebobidan.2 Tum-ca, Sss-s ar gausajaroebia aRniSnuli TanamSromlebis vinaoba, maTi Tanamdebobebi da uflebaTa darRvevis is konkretuli faqtebi, ris gamoc maT aRniSnuli pasuxismgeblo-ba daekisraT. amasTan, Ss saministros ar gaukeTebia gancxadeba, aRniSnul pirebs Soris iyvnen Tu ara is maRali Tanamdebobis pirebi, romlebmac dagegmes da xelmZRvanelobd-nen aqciis daSlis operacias. sazogadoebisTvis aseve ar aris cnobili informacia imis Sesaxeb, mimdinareobs Tu ara gamoZieba aqciis daSlis dros policiis mier gadametebu-li Zalis gamoyenebis konkretul SemTxvevebze, romelsac janmrTelobis dazianebebi mohyva.

kanonmdeblobis da saerTaSoriso standartebis analizma aCvena, rom aqciis daSlis dros policiis mier araproporciuli Zalis gamoyenebis prevenciisa da kontrolis mizniT, moqmed kanonmdeblobaSi arsebobs mniSvnelovani xarvezebi, rac saTanado mow-esrigebas moiTxovs. gansakuTrebiT, es Seexeba specialuri saSualebebis gradaciisa da maTi gamoyenebis winapirobebis SezRudvis aucileblobas, rac detalurad angariSis mesame TavSia ganxiluli.

2 იხ. შსს-ს ოფიციალური ვებ-გვერდი: http://www.police.ge/index.php?m=8&newsid=2649

1126 maisamde aqciebTan kavSirSi myofi pirebis dakavebebis praqtikis analizi

pirvel

i

Tavi

Tavi I. 26 maisamde aqciebTan kavSirSi myofi pirebis dakavebebis praqtikis analizi

Sesavali

angariSis mocemuli Tavi mimoixilavs 2011 wlis 7 maisidan 26 maisamde im pirebis da-kavebebis praqtikas, romlebic am drois ganmavlobaSi sargeblobdnen Sekrebisa da manifestaciis uflebiT an sxva formiT iyvnen dakavSirebulni dagegmil da mimdinare aqciebTan da romelTa dakavebac swored manifestaciis uflebiT sargeblobis xelSeS-las unda ukavSirdebodes. is obieqturad gazomvadi kriteriumebi, romlebsac sam-uSao jgufi iyenebda dakavebis konkretuli SemTxvevis manifestaciis uflebiT sarge-blobasTan kavSiris dasadgenad, iyo: 1. dakavebuli piris vinaoba, statusi da misi poli-tikuri aqtiuroba; 2. misi roli aqciis dagegmvisa da momzadebis etapze; 3. dakavebis dro, adgili da viTareba. 26 maiss aqciis daSlis dros aqciis monawileTa dakavebis faqtebi angariSis sxva TavebSia Sefasebuli. am TavSi ki mimoxilulia mxolod dakaveb-is is faqtebi, romlebsac adgili hqonda 26 maisamde da, romelTa SemTxvevaSic, obieq-turad mocemuli ramdenime garemoebis kumulatiurad arseboba miuTiTebs maT kavS-irze 21 maisidan 25 maisamde dagegmil saprotesto aqciasTan. amasTan, aRniSnuli Tavis farglebSi ganxilulia dakavebis is faqtebi, romlebsac adgili hqonda 7 maiss rusTav-Si da 21 maiss baTumSi mimdinare aqciebis daSlis dros, an maleve aqciis daSlis Semdeg, rac, Tavis mxriv, Sekrebisa da manifestaciis uflebaSi uxeS Carevas warmoadgens.

26 maisamde ganxorcielebuli dakavebebis aRwera saintereso gaxda mas Semdeg, rac gamoikveTa im pirTa dakavebis SemTxvevebi, romlebic „saxalxo krebis“ mxardamWerebi iyvnen da dakavebamde sxvadasxvagvarad iyvnen CarTulni 21 maisisTvis dagegmili aqci-is mzadebis procesSi. „saxalxo krebis“ aRmasrulebelma sabWom saprotesto aqciebis dawyebis TariRad 21 maisis 15:00 saaTi daadgina.3 aRniSnuli gadawyvetileba oficial-urad gamocxadda 2 maiss.4 amave gadawyvetilebis mixedviT, „saxalxo krebis“ Stabi uz-runvelyofda 2 maisidan 21 maisamde dagegmili RonisZiebebis ganxorcielebas, rac, sa-varaudod, gulisxmobda rogorc mxardamWerTa aqtiur mobilizebas 21 maiss gasamarTi aqciisTvis, ise aqciisTvis saWiro teqnikuri sakiTxebis mogvarebas aqciis organizeba-Si CarTuli pirebis mxridan. aqciis mzadebis mTeli periodis ganmavlobaSi aqciis or-ganizatorebi da aqtivistebi axorcielebdnen Sesabamis RonisZiebebs aqciis momzadeb-isTvis, rac manifestaciis uflebis Semadgenel nawils warmoadgens da es saqmianoba eqceva saqarTvelos konstituciis 25-e muxlis dacvis qveS. saqarTvelos sakonstitu-cio sasamarTlom 2011 wlis 4 aprilis gadawyvetilebaSi ganmarta, rom „Sekrebisa da manifestaciis uflebis efeqturi ganxorcieleba gulisxmobs rogorc SekrebaSi monawileobis, aseve, misi inicirebisa da organizebis uflebas.“5 Sesabamisad, 21 maisam-de aqciis iniciatorebi da organizatorebi sargeblobdnen iseTive konstituciuri garantiebiT, rogorc manifestaciaSi uSualod monawile pirebi. amitomac, 21 maiss dagegmili aqciis gamarTvamde ramdenime dRiT adre, im pirTa gaxSirebuli dakavebis SemTxvevebi, romlebic iyvnen aqciis organizatorebi an aqciis gamarTvaze pasuxismge-blebi pirebi, SeiZleba ganvixiloT rogorc Sekrebisa da manifestaciis uflebiT sargeblobaSi Careva, rasac xelisuflebis mxridan legitimurobisa da proporciulo-bis testiT iseTive gamarTleba sWirdeba, rogorc uSualod manifestaciis uflebiT sargeblobaSi Carevas.

3 სახალხო კრების აღმასრულებელი საბჭოს 2011 წლის 2 მაისის გადაწყვეტილება: http://www.democrats.ge/ka/siaxleebi/akhali-ambebi/1142-sakhalkho-krebis-gadatsyvetileba.html4 2 მაისის საინფორმაციო გამოშვება კურიერი, http://www.myvideo.ge/?video_id=1306816 5 საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2011 წლის 4 აპრილის გადაწყვეტილება http://www.constcourt.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=22&id=640&action=show

26 maisiangariSi

12

pirvel

i

Tavi

26 maisis aqciis daSlis dros dakavebuli pirebisTvis samarTlebrivi daxmarebis aR-moCenis mizniT, saias advokatebs uwevdaT maTi Zebna sxvadasxva droebiTi moTavsebis izolatorSi. iqidan gamomdinare, rom izolatorebis administraciisgan rTuli iyo konkretuli dakavebuli piris izolatorSi Seyvanis Sesaxeb informaciis miReba/da-dastureba, saias advokatebs uwevdaT, Tavad Sesuliyvnen izolatorebSi da daedgi-naT dakavebuli pirebis adgilsamyofeli. am mizniT, advokatebi xvdebodnen TiToeul izolatorSi dakavebul pirebs da iRebdnen informacias maTi vinaobis, dakavebis droisa da viTarebis Sesaxeb. swored aseTi aRwerebis dros gamoikveTa, rom maisis aqciebTan kavSirSi myofi pirebis dakaveba daiwyo jer kidev 26 maisamde. izolatoreb-Si moTavsebuli pirebis garkveuli nawili swored manamde iyo dakavebuli. aRniSnulis gaTvaliswinebiT, angariSis momzadebis dros samuSao jgufi Seecada, daedgina im pire-bis saerTo raodenoba, romlebic 26 maisamde daakaves da romlebic sxvadasxva formiT sargeblobdnen Sekrebisa da manifestaciis uflebiT an sxvagvarad iyvnen dakavSire-bulni dagegmil/mimdinare aqciebTan (SemdgomSi 26 maisamde dakavebuli pirebi).

mocemul angariSSi 26 maisamde dakavebul pirTa saerTo raodenobaSi gaTvaliswineb-ulni arian is pirebic, romlebic uSualod ar iyvnen CarTulni aqciis organizebaSi, Tumca, SeuZlebelia maTi dakavebebis ganxilva saerTo situaciidan izolirebulad, maTi dakavebis droisa da viTarebis gaTvaliswinebiT. maT Sorisaa, magaliTad, im sa-marSruto taqsebis mZRolebis dakavebis SemTxvevebi, romelTa meSveobiTac „saxalxo krebis“ mxardamWerebs gadahqondaT aqciis gamarTvisTvis saWiro sxvadasxva teqnikuri mowyobiloba. maTi dakaveba da, SemdgomSi, administraciuli patimrobis Sefardeba moxda „saxalxo krebis“ mxardamWerebTan erTad.

samuSao jgufis mier viTarebis Seswavlisas gamoikveTa, rom savaraudod Sekrebisa da manifestaciis uflebiT sargeblobasTan dakavSirebuli dakavebebi fiqsirdeboda ro-gorc maisis dasawyisSi, ise uSualod 21 maisis aqciis gamarTvamde ramdenime dRiT adre. dakavebebis intensivoba gansakuTrebulad maRali swored 21 maisis aqciamde 2-3 dRiT adre iyo. dakavebulTa ricxvis dadgenisas samuSao jgufi 4 ZiriTad wyaros eyrdno-boda. maT Soris, umTavres wyaros warmoadgenda saias advokatebis mier mowodebuli informacia sxvadasxva izolatorSi moTavsebuli pirebis Sesaxeb. amas garda, gamoyen-ebul iqna arasamTavrobo organizacia „sazogadoebrivi damcvelis“, partia „demokra-tiuli moZraoba _ erTiani saqarTvelosa“ da, aseve, Ria wyaroebidan (sxvadasxva inter-net-saitidan) miRebuli informacia. mopovebuli masalebis safuZvelze gamoikveTa, rom dakavebul pirTa raodenoba Seadgenda 96-s (aqedan, 42 SemTxveva saias advokatebis mier dafiqsirda, 54 _ sxva wyaroebidan miRebuli informacia). dakavebulTagan, nawili sargeblobda Sekrebisa da manifestaciis uflebiT, nawili ki sxvagvarad iyo dakavS-irebuli dagegmil/mimdinare aqciebTan.6

samuSao jgufma angariSis momzadebis procesSi gamokiTxa 26 maisamde dakavebuli 18 piri da maTgan axsna-ganmartebebi aiRo. viTarebis analizis mizniT, aseve gamoyenebul iqna aqciis organizatorebisa da „saxalxo krebis“ mxardamWerebis mier zepirsityvier-ad mowodebuli informacia. dakavebulTa gansakuTrebulad didi raodenoba, ra Tqma unda, imTaviTve gamoricxavda yvela saqmis detalur analizs, Tumca, vfiqrobT, rom Cven mier gamokvleul ramdenime saqmeSi dafiqsirebuli garemoebis erTgvarovneba da faqtebis Tanxvedra sakmarisia imis mtkicebisTvis, rom aRniSnuli dakavebebi Sekre-bisa da manifestaciis uflebiT sargeblobasTan iyo dakavSirebuli. amasTan, saqmeeb-is analizi saSualebas gvaZlevs, visaubroT adamianis uflebaTa darRvevis im saerTo tendenciebze, rac im periodSi dakavebis SemTxvevebs axasiaTebda. maT Soris, aRniS-nuli pirebis mimarT, savaraudod, fiqsirdeboda samarTliani sasamarTlos uflebis, saTanado mopyrobis, piradi da ojaxuri cxovrebis pativiscemis uflebis darRvevis faqtebi.

6 შენიშვნა: ამ რიცხვში შედიან 7 მაისს და 21 მაისს რუსთავსა და ბათუმში დაკავებული პირები და ასევე „სახალხო კრების“ ის მხარდამჭერები, რომლებიც 26 მაისამდე დააკავეს.


pirvel

i

Tavi

1.1. 2011 wlis 7 maiss rusTavSi mimdinare aqciis monawileebis dakavebis faqtebi

manifestaciis uflebaSi Carevisa da dakavebis pirveli faqtebi dafiqsirda maisis dasawyisSi, kerZod, 7 maiss, rusTavSi, sadac rusTavis policiis pirveli ganyofilebis ufrosis, valeri duRaSvilis saxlTan „amxile jalaTis“ farglebSi aqcias marTavdnen „saxalxo krebis“ axalgazr-duli organizaciisa da arasamTavrobo organizacia „ara“-s wevrebi. aRniSnuli dakavebebis analizisas, saia daeyrdno 7 dakavebuli piris mier samuSao jgufisTvis micemul axsna-ganmartebas, aseve telekompania „maestros“ mier gadaRe-bul video masalas, romelic aqciis daSlas asaxavs.7

rogorc organizacia „ara“-s Tavmjdomare da aqciis erT-erTi organizatori levan CitaZe ganmartavs, aqcia grZeldeboda daaxloebiT 15 wuTis manZilze. aqciis dasas-rul, man SeniSna sapatrulo policiis pikapis markis avtomobili, romelic erT-erTi viwro quCidan miuaxlovda aqciis teritorias. mas ukan kidev 3 sapatrulo policiis avtomobili mohyveboda. levan CitaZis axsna-ganmartebiT: „erTma pirovnebam, romel-ic ar aris da ar yofila arc moZraoba „ara“-s da arc saxalxo krebis wevri, policiel qalebs miayena sityvieri Seuracxyofa, erT-erT maTgans fizikuradac Seexo (xeli gaartya). Semdeg gaiqca im viwro quCaze sadac sapatrulo policiis avtomobilebi iyvnen gaCerebulebi... gaqcevisas ki sapatrulo policiis TanamSromlebma mas derefa-ni gaukeTes da gaatares, misi SeCerebac ki ar ucdiaT, arc ukan gahyolian gamodevnebis mizniT.“ aRniSnul garemoebas adasturebs telekompania “maestros” eTerSi gasuli video masalac8.

l. CitaZis ganmartebiT, aRniSnul incidents mohyva policiis formaSi Cacmuli adami-anebis gamoCena aqciis mimdebare kidev erTi quCidan, risi dafiqsirebisTanave, man xmis gamaZliereblis meSveobiT momitingeebs ganucxada, rom aqcia dasrulebulia da aqciis monawileebs policiis gasagonad ramdenjerme mouwoda daSlisken, rasac mohyva kidec aqciis monawileebis daZvra CitaZis mimarTulebiT, raTa erTad daetovebinaT aqciis teritoria. Tumca, am dros policielebma demonstrantTa nawili alyaSi moaqcia da daakava.

telekompania „maestros“ mier gavrcelebul video masalaSi, sadac dafiqsirebulia aqciis daSla da monawileTa dakaveba, ar Cans aqciis monawileTa mxridan arc jgufuri da arc individualuri winaaRmdegobis gawevis arc erTi SemTxveva. miuxedavad amisa, video masalaSi ismis policiis warmomadgenlebis sityvebi „nu iginebi“, romliTac isini dakavebul pirebs mimarTaven. video masalaSi aseve Cans, rom dakavebulebi, rom-

7 http://www.maestro.ge/?address=uc&id=20872&page=18 http://maestro.ge/?address=uc&id=20901&page=1

mSvidobiani aqcia rusTavSi

savaraudo provokatoris amsaxveli foto masala.marjvena suraTze asaxulia policiis mier aqciis daSla

26 maisiangariSi

14

pirvel

i

Tavi

lebic garSemortymulni arian samarTaldamcavebiT, winaaRmdegobis gareSe mihyvebian maT policiis manqanebisken.9

rogorc saqmis faqtobrivi garemoebebidan irkveva, policiis mxridan savaraudod ad-gili hqonda agents provocateurs-is gamoyenebas, rasac mohyva aqciis monawileebis ukanono dakaveba. im pirobebSi, rodesac saxelmwifos ekisreba pozitiuri valdebuleba, daic-vas mSvidobiani aqciis monawileebi kontr-demonstrantebisa da provokatorebisgan, policiis mxridan savaraudod provokatori agentis gamoyeneba aqciis CaSlis (xelSeS-lis) mizniT, arRvevs konstituciis 25-e muxls.10

policiam 7 maiss aqciis 13 monawile daakava, kerZod, goCa TedoraZe, levan CitaZe, vasil balaxaZe, gia nozaZe, gela nakaSiZe, oTar yavlaSvili, nika samxaraZe, daviT dalaqiSvili, Salva maxaraSvili, kaxa saluqvaZe, giorgi faresaSvili, levan mTiv-liSvili, mirian jaSiaSvili. aqciis monawileebis dakaveba moxda administraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsis 166-e (wvrilmani xulignoba) da 173-e (samarTaldam-cav organoTa muSakebis an samxedro mosamsaxureebis kanonieri gankargulebisa an moTxovnisadmi daumorCilebloba) muxlebis safuZvelze. saxdelis saxiT ki gamoyen-ebuli iqna rogorc jarima, ise patimroba sxvadasxva vadiT (7 dRe, 15 dRe, 30 dRe).

7 maiss dakavebuli aqciis monawileebis mimarT dakavebis, sasamarTlo ganxilvisa da izolatorSi moTavsebis ganmavlobaSi fiqsirdeboda adamianis uflebaTa uxeSi dar-Rvevis faqtebi, maT Soris, maT mimarT adgili hqonda fizikuri xelSeuxeblobis, araa-damianuri da damamcirebeli mopyrobisagan Tavisuflebis, samarTliani sasamarTlos uflebis xelyofas, rac detalurad qvemoT iqneba mimoxiluli.

1.2. 21 maiss baTumSi mimdinare aqciis monawileebis dakavebis faqtebi

Sekrebisa da manifestaciis uflebiT sargeblobis dros Tavisuflebis SezRudvis faqtebi dafiqsirda 21 maiss ba-TumSi, saxalxo krebis mier gamarTuli aqciis dros. aRniS-nul incidentTan dakavSirebiT, samuSao jgufis warmo-madgenlebi Sexvdnen „demokratiuli moZraoba _ erTiani saqarTvelos“ baTumis organizaciis warmomadgenlebs da maTgan miiRos informacia. vinaidan angariSis am nawilis momzadebis etapze dakavebuli pirebi jer kidev rCebodnen droebiTi moTavsebis izolatorebSi, rac arTulebda maT-Tan komunikacias, situaciis analizisTvis gamoviyeneT maTi Tanapartielebis mier zepiri da werilobiTi formiT mowodebuli informacia da axsna-ganmartebebi.

21 maiss aqcia daiwyo evropis moedanze, saidanac aqciis monawileebma, daaxloebiT 17:30 saaTidan, aWaris televiziasTan gadainacvles da satelevizio eTeris daT-moba moiTxoves. Tumca, rogorc aqciis erT-erTi organizatori da monawile guram xozrevaniZe ganmartavs, imis gamo, rom televiziis kari maTi misvlis Semdeg Caiketa, aqciis liderebs ar miecaT saSualeba, aWaris televiziis kancelariaSi CaebarebinaT gancxadeba, romelSic aqciis monawileTa moTxovnebi iyo asaxuli. aqciis liderebma televiziis xelmZRvanelobas gancxadebis miRebisTvis 15 wuTiani ultimatumis vada misces, winaaRmdeg SemTxvevaSi, „momitingeebi kars Tavisi ZalebiT gaaRebdnen.“11 aRniSnuli ultimatumis gacxadebidan ramdenime wuTSi, aqciis liderebTan SeuTanxme-

9 http://www.maestro.ge/?address=uc&id=20872&page=110 მშვიდობიანი შეკრების თავისუფლების სახელმძღვანელო პრინციპები, მეორე გამოცემა, § 31. ეუთო და ევროპის საბჭოს ევროპული კომისია სამართლის მეშვეობით დემოკრატიის დასაცავად (ვენეციის კომისია), 2010, ხელმისაწვდომია: http://www.venice.coe.int/docs/2010/CDL-AD(2010)020-e.pdf11 საიას მიერ გურამ ხოზრევანიძისგან აღებული ახსნა-განმარტება

Tan komunikacias, situaciis analizisTvis gamoviyeneT maTi Tanapartielebis mier


pirvel

i

Tavi

blad da maTTvis moulodnelad, aqciis monawileebis garkveulma nawilma daiwyo qvebis srola televiziis Senobis mimarTulebiT. aRsaniSnavia, rom swored televiziis Seno-bis am nawilSi idgnen aqciis liderebi, romlebsac moxvdaT kidec nasroli qvebi. Tavis axsna-ganmartebaSi guram xozrevaniZe ixsenebs: „mas Semdeg, rac gamocxadda e.w. 15 wu-Tiani ultimatumi, daaxloebiT 3-4 wuTis gasvlis Semdeg SevniSne, Tu rogor Seeria 15-20 kaciani organizebuli brigada [samoqalaqo pirebi] aqciis monawileebs. am xalx-idan me verc erTi vicani, Tumca, saxiT maxsovs da ramdenime maTganis amocnobac Semi-Zlia. jer kidev ar iyo gasuli 15 wuTi ultimatumis dayen-ebidan, moulodnelad am 20 kacianma brigadam daiwyo qvebis srola televiziis Senobis Sesasvlelisken.“ qvebis srolas mohyva televiziis vitrinis Camsxvreva. nasroli qvebi mox-vdaT policiis warmomadgenlebsac, ris Semdegac samar-TaldamcavTa CareviT moxda aqciis daSla. Tumca, aqciis daSlis dros SemTxvevis adgilze arc erTi piris dakaveba ar momxdara, garda aqciis erT-erTi monawilisa, romelic realurad televiziidan evropis moedanze aqciis gadanacv-lebis Semdeg daakaves.

rac Seexeba 21 maisis aqciaSi monawile „saxalxo krebis“ sxva mxardamWerebis dakavebis faqtebs, aRniSnuli ganxorcielda mogvianebiT, saxalxo krebis ofisSi, sadac daax-loebiT Ramis pirvel saaTze Sevida specialuri daniSnulebis razmi. rogorc „sax-alxo krebis“ mxardamWeri da aqciis erT-erTi monawile nodar cincaZe ganmartavs, specdaniSnulebis razmi ofisSi Sesuli iyo specialuri siiT, sadac miTiTebuli iyo im adamianTa gvarebi, romlebic unda daekavebinaT.12 dakavebis dros ofisSi myofi pire-bis ganmartebiT, specdaniSnulebis razmis warmomadgenlebi maT ekiTxebodnen gvarebs, Semdeg amowmebdnen aseTi gvarebis arsebobas siaSi, xolo gvarebis damTxvevis SemTx-vevaSi aseTi pirebs akavebdnen. am periodSi moxda ramdenime piris, maT Soris, dimitri WeiSvilis, Temur WanturiSvilis, daviT samniZis, anzor solomoniZis da jambul SarabiZis dakaveba. rogorc dakavebulTa siidan Cans, maTi umravlesoba aris saxalxo krebis sxvadasxva raionuli organizaciis xelmZRvaneli. magaliTad, Temur Wantur-iSvili aris „demokratiuli moZraoba _ erTiani saqarTvelos~ baTumis organizaciis xelmZRvaneli, daviT samniZe _ ̀ saxalxo krebis~ xelvaCauris organizaciis xelmZRvane-li, jambul SarabiZe _ qedis organizaciis xelmZRvaneli.

am mimarTebiT sainteresoa emzar qadiZis dakavebis faqtobrivi garemoebebi. rogorc guram xozrevaniZe Tavis axsna-ganmartebaSi ixsenebs, mas Semdeg, rac specrazmma ofisi datova, partiis wevrebma da mxardamWerebma daiwyes msjeloba Semdegi dRis aqciis or-ganizebaze. maTTan erTad iyo emzar qadiZec, romelic samarTaldamcavebs ar daukave-biaT. TanapartielebTan emzar qadiZem ganacxada, rom mas SeeZlo, momdevno dRes qedis raionidan ramdenime aTeuli mxardamWeris mobilizeba moexdina. guram xozrevaniZis ganmartebiT, swored amis Semdeg, ramdenime wuTSi, qadiZes telefonze daukavSirda policiis warmomadgeneli da daibara policiis ganyofilebaSi, rasac misi dakaveba mo-hyva.

21 maiss baTumSi gamarTuli aqciis monawileTagan sul 16 adamiani daakaves, maT Soris, nawili 21 maiss partiis ofisSi specdaniSnulebis razmis Sesvlis dros, nawili ki _ me-ore dRes, 22 maiss. aRniSnuli pirebis dakaveba sxvadasxva dros da sxvadasxva faqto-briv garemoebaSi moxda. mogvianebiT, 7 ivniss ganxorcielda aqciis erT-erTi organi-zatoris, cotne ananiZis dakaveba.

21 maiss da Semdgom dReebSi baTumSi dakavebuli pirebidan nawils Seefarda adminis-traciuli patimroba sxvadasxva vadiT, maT Soris: Temur WanturiSvils _ 45 dRe, daviT samniZes _ 45 dRe, jambul SarabiZes _ 45 dRe, roland xozrevaniZes _ 60 dRe, maradi

12 საიას მიერ ნოდარ ცინცაძისგან აღებული ახსნა-განმარტება

26 maisiangariSi

16

pirvel

i

Tavi

solomoniZes _ 60 dRe, roland abulaZes _ 60 dRe, emzar qadiZes _ 60 dRe, xamza gior-gaZes _ 60 dRe. nawilis winaaRmdeg ki, aRiZra sisxlis samarTlis saqme. maT Soris arian: dimitri WeiSvili, goCa muxaSavria, anzor solomoniZe, xviCa gamarjobaZe, daviT fant-eraZe, tariel futkaraZe, cotne ananiZe, vaxtang sioriZe, nugzar giorgaZe.

1.3. im pirTa dakaveba, romlebic sargeblobdnen aqciis organizebis uflebiT

rogorc zemoT aRiniSna, dakavebis SemTxvevebi gaxSirda 21 maisis aqciamde ramdenime dRiT adre. kerZod, 18-21 maiss daakaves is pirebi, romlebic uSualod monawileobd-nen 21 maiss TbilisSi dagegmili aqciis momzadebis procesSi. aRniSnuli dakavebebis Sesaxeb axsna-ganmartebebi samuSao jgufma miiRo uSualod dakavebuli pirebisgan. saias mier gamokiTxul iqna 7 aseTi piri. miRebuli informaciidan ikveTeba, rom am pir-Ta dakaveba ganxorcielda manifestaciis uflebiT sargeblobis dros an, savaraudod, masTan kavSirSi. saxelmwifos mxridan amgvari Careva SeiZleba ganxilul iqnes, rogorc manifestaciis uflebiT sargeblobis xelSeSla. winamdebare qveTavSi warmodgenil-ia angariSis momzadebis dros saias mier Seswavlili ramdenime saqme, sadac Cans, rom aqciis monawileebis dakaveba swored manifestaciis uflebiT sargeblobis dros an masTan kavSirSi moxda. rogorc SesavalSi iyo miTiTebuli, aRniSnuli Sefasebis dros saia iyenebs iseT obieqtur kriteriumebs, rogoricaa dakavebuli pirebis vinaoba da statusi, politikuri aqtivoba, partiuli roli, dakavebis dro da viTareba. amasTan, sakiTxis SefasebisTvis sainteresoa im zepiri gancxadebebis analizi, romlebsac pol-icielebi dakavebis dros akeTebdnen da romlebsac dakavebuli pirebis didi nawili Tavis axsna-ganmartebebSi Tanxvedrad adasturebs (ix. qvemoT 1.4 qveTavi).

19 maiss daakaves saxalxo krebis mxardamWeri emzar axvlediani, romelic isnis raion-Si erT-erT gaCerebasTan plakatebs akravda. emzar axvledianis ganmartebiT, is maisis dasawyisidan CarTuli iyo aqciebis organizebaSi, kerZod, monawileobda gazeTebisa da bukletebis gavrcelebaSi. misi TqmiT, 19 maiss daaxloebiT 19:00 saaTze, mas Semdeg, rac plakatebi gaakra da ramdenime axalgazrdas gamoelaparaka, 2 policieli wamoewia da piradobis mowmoba mosTxova. am dros maTTan gaCerda TeTri feris manqana, iqidan gadmovida 2 samoqalaqo formaSi Cacmuli mamakaci, romlebmac uTxres, manqanaSi Cam-jdariyo. aRniSnulma pirebma emzar axvlediani miiyvanes isnis raionis policiis gan-yofilebaSi, sadac ganucxades, rom man fizikuri Seuracxyofa miayena policiis Tan-amSromels. aRniSnulis safuZvelze, emzar axvledians sasamarTlom 30 dRiani adminis-traciuli patimroba Seufarda.

20 maiss puris moedanze erTdroulad daakaves saxalxo krebis 4 mxardamWeri, miSa namiWeiSvili, daviT arRvliani, vladimer Saxpazidi da murTaz xarziani, romleb-sac, maTive ganmartebiT, partiis ofisSi gadahqondaT banerebi 21 maisis aqciisTvis. dakavebulebs, policiisTvis winaaRmdegobis gawevisa da daumorCileblobis safuZ-vliT, sasamarTlom 30 dRiani administraciuli patimroba Seufarda. is samarSruto taqsi ki, romliTac banerebis gadatana xdeboda, policiis mier amave vadiT iqna gaday-vanili specialur sadgomze.

21 maiss dilis 6:30 saaTze sofel yarajalaSi sakuTar saxlTan daakaves „saxalxo krebis“ mxardamWeri alioSa orujovi. dakavebis oqmSi policiam miuTiTa misi mxri-dan umisamarTo ginebaze. sasamarTlo daeyrdno policielebis Cvenebas da, adminis-traciul samarTaldarRvevaTa kodeqsis 173-e muxlis safuZvelze, alioSa orujovs 90 dRiani administraciuli patimroba Seufarda. Tavad dakavebulis ganmartebiT, is monawileobda 21 maisis aqciis organizebaSi, 21 maiss ki, Telavidan aqtivistebTan er-Tad aqciaze wasvlas gegmavda.

21 maiss dilis 8 saaTze sakuTar saxlTan daakaves „saxalxo krebis“ mxardamWeri gior-gi kotaria. dakavebulis ganmartebiT, is monawileobda aqciis organizebaSi, romlis


pirvel

i

Tavi

dawyebac dagegmili da gamocxadebuli iyo 21 maiss, SuadRis 3 saaTze. sasamarTlom ko-tarias 30 dRiani administraciuli patimroba Seufarda.

21 maiss baxtrionis quCaze sapatrulo policiam daakava „demokratiuli moZraoba _ erTiani saqarTvelos“ centraluri ofisis xelmZRvaneli goCa wiklauri. dakavebu-lis ganmartebiT, sapatrulo policiam is gaaCera daaxloebiT 17 saaTze. sabuTebis Semowmebis Semdeg is gadmoiyvanes manqanidan, daades xelborkilebi da waiyvanes te-qnikuri universitetis mimdebare teritoriaze ise, rom misTvis dakavebis safuZveli ar ganumartavT. goCa wiklauri policias dakavebuli hyavda daaxloebiT saaTnax-evris ganmavlobaSi, is Semdegac sapatrulo policiis warmomadgenelma mas gamouw-era eleqtronuli sajarimo qviTari saWesTan mobiluriT sargeblobis gamo. qviTris Sedgenis drod miTiTebulia 20:35 saaTi. qviTarze aris goCa wiklauris xelmowera. amasTan, sapatrulo policiis warmomadgenelma gaaforma administraciuli dakavebis oqmi, romlis Sedgenis drod miTiTebulia 19:50 saaTi. oqmSi dakavebis mizezad mox-seniebulia patrul-inspeqtoris sityvieri Seuracxyofa da araerTgzis kanonieri moTxovnis boroti daumorCilebloba. oqmSi goCa wiklauris faqtobrivi dakavebis drod miTiTebulia 19:30 saaTi. amasTan, oqmze ar aris dakavebulis xelmowera. rogorc goCa wiklauri ganmartavs, saaTnaxevris ganmavlobaSi samarTaldamcavebi elodebod-nen direqtivebs, ris Semdegac moxda rogorc sajarimo qviTris, ise dakavebis oqmis Sedgena. goCa wiklauri aris „demokratiuli moZraoba _ erTiani saqarTvelos“ cen-traluri ofisis xelmZRvaneli da aqtiurad iyo CarTuli 21 maisis aqciis organizaci-uli sakiTxebis mogvarebaSi.

26 maisamde dakavebulebs Soris iyvnen iseTi adamianebic, romlebic CarTulni ar yo-filan aqciebis momzadebaSi da maTTan mimarTebiT calsaxad ar ikveTeba Sekrebisa da manifestaciis organizebis uflebaSi Careva. Tumca, Tavad es pirebi maT dakavebas sap-rotesto aqciebSi monawileobas ukavSireben. qvemoT warmodgenilia sami aseTi piris dakavebis SemTxveva.

22 maiss, sofel winandalSi daakaves giorgi TandilaSvili. rogorc dakavebuli ganmartavs, daaxloebiT 12:30 saaTze masTan saxlSi mividnen policiis warmomadgenle-bi da, yovelgvari axsna-ganmartebis gareSe, Telavis droebiTi moTavsebis izolator-Si waiyvanes. sasamarTlom mis mimarT, administraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsis 173-e muxlis safuZvelze, gamoiyena administraciuli patimrobis maqsimaluri vada _ 90 dRe. giorgi TandilaSvilis ganmartebiT, dakavebamde is imyofeboda erT-erT sap-rotesto aqciaze, rasac ukavSirebs kidec mis dakavebas.

23 maiss, daaxloebiT 12:30 saaTze, sakuTar saxlSi daakaves „demokratiuli moZraoba _ erTiani saqarTvelos“ wevri zurab firiaSvili da misi Tanapartieli Tengo qob-liSvili. rogorc zurab firiaSvilma ganmarta, maTi dakaveba ganaxorciela 14-ma policielma, romlebic RamiT Sevidnen masTan saxlSi, yovelgvari axsna-ganmartebis gareSe gaiyvanes oTaxidan, Casves manqanaSi, sadac daades xelborkilebi da waiyvanes diRmis droebiTi moTavsebis izolatorSi.13 firiaSvilis TqmiT, misi dakaveba dakavS-irebuli iyo misive partiul saqmianobasTan. dakavebulis ganmartebiT: „policielebi miwodebdnen samSoblos moRalates da maginebdnen imis gamo, rom viyavi burjanaZis partiis wevri da monawileobas viRebdi aqciebSi.“ zurab firiaSvils, administraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsis 166-e da 173-e muxlebis safuZvelze, sasamarTlom 40 dRiani administraciuli patimroba Seufarda.

1.4. dakavebisas dafiqsirebuli uflebaTa darRvevis faqtebi

rogorc dakavebuli pirebis nawilis axsna-ganmartebebidan Cans, maTi dakavebisas ad-

13 საიას მიერ ზურაბ ფირიაშვილისგან აღებული ახსნა-განმარტება.

26 maisiangariSi

18

pirvel

i

Tavi

gili hqonda samarTaldamcavebis mxridan uflebamosilebis gadametebis faqtebs, dakavebis dros maT ayenebdnen fizikur da sityvier Seuracxyofas.

rogorc „demokratiuli moZraoba _ erTiani saqarTvelos“ wevri zurab firiaSvili ganmartavs, dakavebisas mas miayenes fizikuri Seuracxyofa, dazianebebi aReniSneboda sasamarTlo proceszec, Tumca, mosamarTles amaze reagireba ar mouxdenia. firiaSvi-lis TqmiT, mosamarTle daeyrdno policielis axsna-ganmartebas imasTan dakavSire-biT, TiTqos mas es dazianebebi dakavebamde aReniSneboda.14

goCa TedoraZis axsna-ganmartebis mixedviT, mis mimarT adgili hqonda rogorc sity-vier da fizikur Seuracxyofas, ise ojaxis wevrebis ganadgurebis muqaras.15

dakavebuli pirebis axsna-ganmartebebidan Cans, rom sityvieri Seuracxyofis dros policielebi aqcents akeTebdnen dakavebulTa partiul aqtiurobaze. amas adasturebs saias mier gamokiTxul pirTa didi nawili. rogorc 7 maiss dakavebuli vasil balaxaZis axsna-ganmartebidan irkveva, dakavebisas policielebi mas eubnebodnen, rom rac mou-vidoda, yvelaferi misi aqtiurobis brali iqneboda.16 goCa TedoraZem aseve ganacxada: „policiis TanamSromlebi arc malavdnen, rom dagvakaves aqciaSi monawileobisa da 21 maisis aqciebisTvis mzadebis gamo“.17

Tavis axsna-ganmartebaSi 21 maiss dakavebuli alioSa orujovi ixsenebs, rom dakavebis dros policielebi miTiTebas akeTebdnen mis partiul aqtiurobaze, aseve, policiis mxridan adgili hqonda dakavebulis sityvier Seuracxyofas.18 analogiur viTarebas aRwers zurab firiaSvili, romlis axsna-ganmartebaSic miTiTebulia, rom dakavebisas samarTaldamcavebi aginebdnen da moixseniebdnen, rogorc samSoblos moRalates.19

policielebis mxridan aseTi Ria miniSnebebi dakavebul pirTa politikur saqmianobaze kidev erTxel usvams xazs aRniSnuli dakavebebis mWidro kavSirze im periodSi mimdin-are politikur procesebTan. amasTan, es garemoeba miuTiTebs policiis mxridan poli-tikuri neitralitetis principis darRvevaze.20

aRsaniSnavia, rom, umetes SemTxvevaSi, dakavebulebs ar eZleodaT SesaZlebloba, dakavSirebodnen ojaxis wevrebs, romlebic informacias ZiriTadad Tanapartielebis, megobrebisa an advokatebisgan iRebdnen. aRniSnuli tendencia dasturdeba saias mier gamokiTxul pirTa umravlesobis axsna-ganmartebebiT. magaliTisTvis, oTar yavelaS-vili ixsenebs, rom dakavebis Semdeg mas ar mieca zaris ganxorcielebis ufleba. gia nozaZis SemTxvevaSi ki, informacia misi dakavebis Sesaxeb ojaxis wevrebma Seityves sasamarTlo procesis Semdeg, „saxalxo krebis“ rusTavis organizaciis wevrebis meS-veobiT. gela nakaSiZis dakavebis Sesaxeb ojaxs informacia miawodes megobrebma.21

1.5. sasamarTlo ganxilvisas gamovlenili uflebebis darRvevis faqtebi

rogorc Cven mier gamokiTxuli dakavebuli pirebis axsna-ganmartebebidan Cans, sasamarTlo procesebze fiqsirdeboda samarTliani sasamarTlos uflebis darRve-vis saerTo tendencia. mosamarTleebis mxridan, savaraudod, adgili hqonda mtkicebis

14 საიას მიერ ზურაბ ფირიაშვილისგან აღებული ახსნა-განმარტება. 15 საიას მიერ გოჩა თედორაძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.16 საიას მიერ ვასილ ბალახაძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.17 საიას მიერ გოჩა თედორაძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.18 საიას მიერ ალიოშა ორუჯოვისგან აღებული ახსნა-განმარტება.19 საიას მიერ ზურაბ ფირიაშვილისგან აღებული ახსნა-განმარტება.20 დემოკრატიული პოლიციის სახელმძღვანელო, § 9, ეუთო, 2008 წელი, ხელმისაწვდომია: http://www.osce.org/spmu/2380421 საიას მიერ გელა ნაკაშიძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.


pirvel

i

Tavi

dabali standartis gamoyenebas administraciuli samarTaldarRvevis dadgenis miz-niT. amasTan, irRveoda mxareTa Tanasworobisa da sxdomaTa sajaroobis principebi. rogorc Cvens xelT arsebuli axsna-ganmartebebi miuTiTebs, saqmis ganxilvis dros mosamarTleebi eyrdnobodnen mxolod policielebis axsna-ganmartebebs. amasTan, maTi mxridan ar xdeboda dacvis mxaris mier dayenebuli Suamdgomlobebis dakmayofileba. rig SemTxvevebSi, gamovlinda iseTi faqtebi, rodesac sasamarTlo sxdomis darbazebi gavsebuli iyo samoqalaqo formaSi Cacmuli ucxo pirebiT, ris gamoc SeuZlebeli xde-boda sasamarTlo sxdomaze dacvis mxaris mxardamWerTa daswreba.22

rogorc 7 maiss rusTavSi dakavebuli goCa TedoraZis axsna-ganmartebaSia dafiqsire-buli, miuxedavad imisa, rom aqciis mimdinareoba Cawerili iyo diskze, romlis gaxsnis Suamdgomlobasac ayenebda dacvis mxare, sasamarTlom uari ganacxada am Suamdgomlo-bis dakmayofilebaze. oTar yavelaSvilis axsna-ganmartebac adasturebs, rom dakave-bulebis mxridan dayenebul iqna Suamdgomloba sazogadoebrivi mauwyeblisa da tel-ekompania `maestros~ mier gadaRebuli video kadrebis gaxsnis Taobaze, Tumca, mosa-marTlem aRniSnuli moTxovna ar daakmayofila. igives adasturebs 7 maiss dakavebuli levan CitaZis axsna-ganmartebac: `[mosamarTlem] ar gaiTvaliswina aqciis arc erTi monawilis Cveneba, romlebic mowmeebis saxiT iqnen dakiTxulni sasamarTlo pro-cesze. ar daakmayofila Cemi advokatis arc erTi Suamdgomloba, rac sicxades Seit-anda saqmesTan mimarTebiT, maT Soris, video firebis amoReba sxvadasxva telekompaniis kamerebidan, Tavad policiis TanamSromlebis video kamerebidan.“23

`saxalxo krebis~ warmomadgenlebis ganmartebiT, 21 maiss baTumSi dakavebuli pirebis sasamarTlo ganxilvis dros sasamarTlom aseve ar moaxdina saqmis garemoebebis sruli da obieqturi gamokvleva. maTi gancxadebiT, aWaris televiziasTan aqciis mimdinareo-ba da Semdgom iq momxdari incidentic Sinagan saqmeTa saministros mier ganTavsebuli kamerebiT fiqsirdeboda, romlebzec aRbeWdili unda yofiliyo, Tu vin monawileobda policiasTan gamarTul Sexla-SemoxlaSi. aqciis mimdinareobas iRebda ramdenime tel-ekompaniac. Tumca, Suamdgomlobis miuxedavad, sasamarTlom video Canawerebis gaxsnis gadawyvetileba ar miiRo.

sasamarTlo ganxilvasTan dakavSirebiT, aseve unda aRiniSnos, rom umravles SemTx-vevaSi dakavebuli piris winaaRmdeg sasamarTloSi axsna-ganmartebas aZlevda ara is policieli, romelic mas akavebda, aramed is, vinc mogvianebiT ganyofilebasa an sxva adgilas adgenda dakavebis oqms.24 aRniSnuli praqtikis mixedviT, policielis kanon-ieri moTxovnisadmi daumorCileblobisa da winaaRmdegobis gawevis faqts sasamarT-lo sxdomaze adasturebda is policieli, romelic im momentSi saerTod ar yofila dakavebis adgilas.

rogorc 7 maiss rusTavSi dakavebuli aqciis monawileebi Tavis axsna-ganmartebebSi adastureben, sasamarTlo sxdomis darbazebi ganzrax iyo Sevsebuli ucxo pirebis mier, raTa ar momxdariyo dacvis mxaris mxardamWerebisa da Tanapartielebis daswreba sasamarTlo procesze. dakavebulebis ganmartebiT, sasamarTlo procesebze darbazSi isxdnen maTTvis ucnobi, samoqalaqo formaSi Cacmuli pirebi. aRsaniSnavia, rom admin-istraciul samarTaldarRvevaTa saqmeebi ganixileba SemWidrovebul vadebSi. kerZod, kodeqsis 166-e da 173-e muxlebiT gaTvaliswinebul samarTaldarRvevebze sasamarTlo saqmes ganixilavs piris sasamarTloSi wardgenidan 24 saaTis ganmavlobaSi,25 rac kidev ufro saeWvos xdis, am vadaSi sasamarTlo sxdomis darbazebi Sevsebuliyo dakavebuli pirebis sasamarTlo ganxilviT dainteresebuli sruliad ucxo adamianebiT. savarau-

22 საიას მიერ ვასილ ბალახაძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.23 საიას მიერ ლევან ჩიტაძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.24 საიას მიერ ნიკა სამხარაძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.25 საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 262-ე მუხლის მე-2 ნაწილი.

26 maisiangariSi

20

pirvel

i

Tavi

dod, am meTodis gamoyenebiT, adgili hqonda sasamarTlo sxdomis sajaroobis prin-cipis SezRudvas, rac xels uSlida dainteresebul pirebs, maT Soris, dakavebulebis ojaxis wevrebs, megobrebs, Tanapartielebs, daswrebodnen saqmis ganxilvas da dakvir-vebodnen sxdomis mimdinareobas.

1.6. arasaTanado mopyroba droebiTi moTavsebis izolatorebSi

samuSao jgufis mier Seswavlili saqmeebidan ramdenimeSi gamoikveTa arasaTanado mopyrobis SemTxvevebi, romelic gulisxmobs fizikuri da sityvieri Seuracxyofis faqtebs, arasaTanado samedicino daxmarebas, wylis, sakvebisa da amanaTebis miRebis problemas droebiTi moTavsebis izolatorebSi (SemdgomSi dmi).

mocemul TavSi, arasaTanado mopyrobis faqtebis aRwerisas samuSao jgufi eyrdnoba mxolod dazaralebuli pirebis axsna-ganmartebebs. vinaidan dakavebul pirebs drou-lad ar miumarTavT samedicino dawesebulebisTvis gamokvlevebis Catarebis mizniT, samuSao jgufma ver moipova Sesabamisi samedicino dokumentacia dakavebisas maTi jan-mrTelobis mdgomareobis Sesaxeb. angariSis momzadebis dros ki amgvari samedicino gamokvlevebis Catareba ukve dagvianebuli iyo. Sesabamisad, mocemul TavSi dafiqsire-buli arasaTanado mopyrobis faqtebi Cveni mxridan ver dasturdeba sxva mtkicebule-bebiT. Tumca, miuxedavad amisa, angariSSi dafiqsirebuli informacia, saqarTvelos sisxlis samarTlis saproceso kodeqsis me-100 muxlis Tanaxmad, sakmarisi safuZvelia arasaTanado mopyrobis faqtebTan dakavSirebiT gamoZiebis dasawyebad.

• fizikuri Seuracxyofis faqtebi izolatorebSi

gansakuTrebiT sastik mopyrobaze miuTiTebda diRmis dmi-Si moTavsebuli 22 wlis lev-an CitaZe, romelic 8 maisidan 21 maisamde diRmis dmi-Si sakanSi marto iyo moTavsebuli. misi ganmartebiT, dakavebidan me-2 dRes, 9 maiss, gvian RamiT dmi-s badragma is gaiyvana saknidan derefanSi da mosTxova kedlidan erTi metris moSorebiT dadgoma (saxiT ked-lisken) da kedelze Tavis mideba. badragis moTxovniT dakavebuli am mdgomareobaSi unda gaCerebuliyo erTi saaTis ganmavlobaSi. rogorc dakavebulma ganmarta, man uari ganacxada badragis ukanono moTxovnis Sesrulebaze, ris Semdegac badragma dauZaxa samoqalaqo formaSi Cacmul pirovnebas (romelic uniRbod iyo da misi amocnoba l. CitaZes SeuZlia), romelsac izolatoris TanamSromlebi mimarTavdnen saxeliT „aleq-si“. aRniSnulma pirovnebam („aleqsma“) badrags misca miTiTeba, rom dakavebuls gaexada tansacmeli da am mdgomareobaSi gaekeTebina buqnebi. dakavebulis mxridan aRniSnuli moTxovnis Seusruleblobas, „aleqsis“ gadawyvetilebiT, misi dasja mohyva. levan Cit-aZe Tavis axsna-ganmartebaSi ixsenebs: „miWirs drois gansazRvra, daaxloebiT 4-5 saaTis ganmavlobaSi videqi fexze. rodesac sakanSi Semiyvanes, ukve Tendeboda.“26

dakavebulis ganmartebiT, diRmis dmi-Si mis mimarT aseve adgili hqonda fizikuri Zalis gamoyenebisa da Rirsebis Semlaxav mopyrobas. CitaZis axsna-ganmartebaSi vkiTxulobT: „15 maiss dasjaze gayvanils gareT [derefanSi] damxvda 10-mde dmi-s TanamSromeli. maT SemboWes, haerSi amwies da tansacmeli Zalis gamoyenebiT gamxades, xeli erTdroulad gamiSves da daaxloebiT 1 metris simaRlidan iatakze damanarcxes. „aleqsi“ movarda CemTan da „amixsna“, rom me qveynis moRalate, ruseTis agenti viyavi da sikvdilsac vim-saxurebdi.“

aRsaniSnavia, rom badragis TanamSromlebs yelze ekeTaT metalis sagnebi, razec amotv-ifruli iyo maTi saxelebi da gvarebi. Tumca, rogorc levan CitaZe ganmartavs, aRniS-nuli identifikaciis saSualeba maT, rogorc wesi, formis SigniT hqondaT moqceuli,

26 საიას მიერ ლევან ჩიტაძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.


pirvel

i

Tavi

an Sebrunebuli saxiT ekeTaT, raTa SeuZlebeli yofiliyo maTi saxelebisa da gvarebis amokiTxva. Tumca, CitaZis ganmartebiT, imis gamo, rom pirovnebas, romelsac badragebi moixseniebdnen saxeliT „aleqsi,“ iseve rogorc Tavad badragebs, saxeze ar ekeTaT niR-bebi, mas SeuZlia maTi amocnoba. cxadia, es garemoeba xels uwyobs CitaZis mimarT ganx-orcielebuli arasaTanado mopyrobis faqtebis gamoZiebas.

24 maiss RamiT CitaZe gadayvanil iqna quTaisis dmi-Si. dakavebulis ganmartebiT, quTai-sis dmi-Si Seyvanisas, mas e.w „sircxvilis koridori“ mouwyo daaxloebiT 15 adamianma, romlebic rezinis xelketebs urtyamdnen.

patimrobidan gaTavisuflebis Semdeg, levan CitaZes, saias mimarTvis safuZvelze, 29 iv-lisidan 5 agvistomde klinikuri interviu da gamokvleva Cautarda wamebis msxverplTa fsiqosocialuri da samedicino reabilitaciis centrSi. centris fsiqiatris xaTuna WyoiZis mier gacemuli daskvnis Tanaxmad, CitaZes aReniSneboda msubuqad gamoxatuli depresiuli epizodi. aseve, gaTavisuflebis Semdeg, mas xanmokle droiT aReniSneboda mwvave stresuli aSlilobis damaxasiaTebeli iseTi simptomebi, rogoricaa: akviate-buli da usiamovno mogonebebi gadatanil movlenebze, koSmaruli sizmrebi, mkveTri uZiloba, gamRizianebloba da a.S. daskvnis Tanaxmad, „aRniSnuli darRvevebi viTardeba iseT Zlier matravmirebel movlenebze sapasuxod, romelic Seicavs individis usa-frTxoebisa da fizikuri mTlianobis darRvevis safrTxes, amitom mTlianad iyo kavS-irSi mis mier gadatanil wamebasTan, araadamianur da Rirsebis Semlaxvel mopyrobis faqtebTan.“27

21 maiss dakavebuli goCa wiklauris ganmartebiT, mis mimarT sityvier da fizikur Seuracxyofas adgili hqonda yvarlis droebiTi moTavsebis izolatorSi. aseve, misi ganmartebiT, gansakuTrebuli sisastikiT gamoirCeoda yvarlis dmi-s ufrosi. amasTan, dakavebulis ganmartebiT, „yoveli cemis Semdeg, eqimebis gamoZaxebaze uars ar gveub-nebodnen. TiTqmis dRegamoSvebiT yvarlis 03-is brigadebi iyvnen gamoZaxebuli. Ziri-Tadi Civilebi iyo maRali wneva da Tavis tkivilebi.“

arasaTanado mopyrobis faqtebze uTiTebda yvarlis dmi-Si moTavsebuli 7 maiss dakave-buli goCa TedoraZec. dakavebulis axsna-ganmartebis Tanaxmad, 22 maisidan 30 maisamde adgili hqonda dakavebulebis cemas dReSi samjer.28

• sityvieri Seuracxyofa da fsiqologiuri zewola izolatorebSi

diRmis dmi-Si moTavsebuli pirebis nawili miuTiTebda, rom maT mimarT adgili hqonda sityvier Seuracxyofas da fsiqologiur zewolas. rogorc dakavebulebi aRniSnavd-nen, yovel diliT xdeboda maTi gaSiSvleba Semowmebis mizniT.

dmi-is TanamSromlebi dakavebul pirebTan urTierTobaSi xSirad arRvevdnen poli-tikuri neitralitetis moTxovnas. magaliTad, rogorc 21 maiss dakavebuli emzar ax-vledianis axsna-ganmartebidan irkveva, diRmis dmi-Si, rodesac dakavebulebi izola-toris TanamSromlebs sTxovdnen saknis sapirfareSoSi wylis gaSvebas, isini pasuxad eubnebodnen, „mova burjanaZe da gamouSvebs“. amasTan, izolatoris TanamSromlebs di-laobiT dakavebulebi gahyavdaT saknebidan da asmeninebdnen simReras „miSa magaria“.29 levan CitaZis ganmartebiT, sagarejos dmi-Si sakans, romelSic is iyo moTavsebuli, ar hqonda sapirfareSo. am faqts adasturebs sagarejos dmi-Si moTavsebuli zurab bara-

27 დასკვნა ლევან ჩიტაძის ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ; #4, 05/08/2011, გაცემული წამების მსხვერპლთა ფსიქოსოციალური და სამედიცინო რეაბილიტაციის ცენტრის მიერ.28 საიას მიერ გოჩა თედორაძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.29 საიას მიერ ემზარ ახვლედიანისგან აღებული ახსნა-განმარტება.

26 maisiangariSi

22

pirvel

i

Tavi

miZis axsna-ganmartebac.30 CitaZis moTxovnaze, rom esargebla sapirfareSoTi, badragi mas pasuxobda: „moRalateebs sapirfareSoSi ar vuSvebT“.31

• arasaTanado samedicino daxmareba

26 maisamde dakavebuli pirebis garkveuli nawili Cioda arasaTanado samedicino dax-marebasTan dakavSirebiT. 7 maiss dakavebuli vasil balaxaZis ganmartebiT, diRmis dmi-Si mas uars eubnebodnen samedicino daxmarebaze da mis Txovnas politikuri qaragme-biT pasuxobdnen. aseve, 7 maiss dakavebuli gia nozaZis ganmartebiT, diRmis dmi-Si, 12 ivniss, gamTeniisas mas gulis Seteva daemarTa, Tumca, misi Txovnis miuxedavad, izola-toris TanamSromlebma saswrafo daxmareba mxolod meore dRes, mas Semdeg gamoiZaxes, rac man, rogorc TviTon amtkicebs, mikroinfarqti miiRo.32

• wylis, sakvebisa da amanaTebis problema

saias mier gamokiTxuli 7 maiss dakavebuli yvela piri miuTiTebda sakvebTan dakavS-irebul problemaze. dakavebulTa gancxadebiT, amanaTebi Sedioda dacarielebuli, Tumca, dakavebulebs uwevdaT, xelis moweriT daedasturebinaT im nivTebis miReba, rac amanaTidan ukve amoRebuli iyo.

oTar yavelaSvili, romelic Tavdapirvelad rusTavis dmi-Si, Semdeg ki marneulSi iyo moTavsebuli, ganmartavs, rom mas 4 dRis ganmavlobaSi ar miewodeboda sakvebi da mx-olod wyali hqonda. am drois gasvlis Semdeg, mas misces mxolod 200 grami puri.33

sakvebTan dakavSirebul problemaze miuTiTebda demokratiuli moZraoba „erTiani saqarTvelos“ qvemo qarTlis axalgazrduli frTis Tavmjdomare vasil balaxaZe, romelic dakavebidan 15 dRis ganmavlobaSi moTavsebuli iyo diRmis dmi-Si.

7 maiss dakavebuli levan CitaZis ganmartebiT, mas diRmis izolatorSi 11 maisidan 18 maisamde wyali mxolod erTxel, 15 maiss Seutanes. 21 maiss CitaZe erTi dRiT gadayva-nil iqna sagarejos dmi-Si, sadac, misi TqmiT, sakvebi saerTod ar SeutaniaT.34 wylis problemaze miuTiTebda diRmis dmi-Si moTavsebuli 21 maiss dakavebuli zurab baram-iZe, romelic aRniSnavs, rom diRmis dmi-Si dasjis erT-erTi meTodi iyo wylis daketva. zurab baramiZis ganmartebiT, uwyloba gansakuTrebiT mZime iyo misTvis da masTan er-Tad izolatorSi myofi ori pirovnebisTvis, romlebic aseve daavadebulni iyvnen dia-betiT.35

1.7. dakavebuli pirebis sxvadasxva izolatorSi xSiri adgilmonacvleo-bis SemTxvevebi

rogorc dakavebulTa axsna-ganmartebebidan gamoikveTa, xSir SemTxvevaSi, adgili hqonda maT mravaljer gadayvanas sxvadasxva droebiTi moTavsebis izolatorSi. dakavebulebi, romlebsac adgilsamyofels ucvlidnen, amis Sesaxeb winaswar ar iyvnen

30 საიას მიერ ზურაბ ბარამიძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.31 საიას მიერ ლევან ჩიტაძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.32 საიას მიერ გია ნოზაძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.33 საიას მიერ ოთარ ყაველაშვილისგან აღებული ახსნა-განმარტება.34 საიას მიერ ლევან ჩიტაძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.35 საიას მიერ ზურაბ ბარამიძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.


pirvel

i

Tavi

informirebulni. amasTan, dakavebulTaTvis ucnobi iyo dmi-s Secvlis mizezi. ro-gorc emzar axvlediani ganmartavs, Tavdapirvelad is moaTavses diRmis dmi-Si, said-anac erTi kviris Semdeg gadaiyvanes mcxeTaSi, sadac, adgilis uqonlobis gamo, ver mi-iRes. sabolood axvlediani mcxeTidan duSeTSi gadaiyvanes.36 izolatorebis cvlileba xorcieldeboda yovelgvari axsna-ganmartebis gareSe. analogiurad xdeboda izola-torebis cvlileba sxva dakavebulebis SemTxvevaSic. kerZod, xarZiani, arRvliani da namiWeiSvili diRmis izolatoridan xaSurSi iqnen gadayvanilni. daaxloebiT dRenax-evarSi, isini borjomSi 4 RamiT gadaiyvanes, danarCeni dro ki dakavebulebma axalcixis dmi-Si gaatares. maTTvis ucnobi iyo izolatorebis aseTi sixSiriT Secvlis mizezi.37 giorgi kotarias SemTxvevaSic, adgili hqonda droebiTi moTavsebis izolatorebis mravaljer Secvlas. kerZod, Tavdapirvelad kotaria moTavsebul iqna diRmis dmi-Si, Semdeg 1 dRiT _ xaSurSi da Semdeg _ borjomSi. borjomidan ki, daaxloebiT 4 dReSi ax-alcixis dmi-Si gadaiyvanes.38

amasTan, rogorc dakavebulebi ganmartaven, ojaxis wevrebi ar iyvnen informirebulni maTi adgilmdebareobis cvlilebis Sesaxeb, rac arTulebda advokatebTan komunika-cias da dakavebulTa Zebna sxvadasxva izolatorSi uwevdaT.

daskvna

26 maisamde ganxorcielebuli dakavebebis zogadi tendenciis Sefasebis mizniT saias mier Seswavlilma saqmeebma aCvena is ZiriTadi problemebi, romlebsac adgili hqonda am periodSi dakavebuli pirebis mimarT. rogorc zemoT Sefasda, 26 maisamde ganxor-cielebul dakavebebs, ZiriTad SemTxvevebSi, axasiaTebda saerTo tendencia, kerZod: aRniSnuli pirebis dakaveba moxda manifestaciis uflebiT sargeblobis dros, an sxvag-varad ukavSirdeboda manifestaciis uflebis realizebas, rac, Tavis mxriv, Sekrebisa da manifestaciebis uflebis darRvevas warmoadgens. saqmeebis analizma aCvena, rom policiis mier masobrivad moxda im pirebis dakaveba, romlebic 21 maisis aqciis or-ganizatorebs warmoadgendnen, an sxvadasxva formiT iyvnen CarTulni 21 maiss dageg-mili aqciis momzadebis procesebSi. cxadia, am kategoriis pirebis masiuri dakavebebis faqtebi saSualebas iZleva vamtkicoT, rom maTi dakaveba, savaraudod, Sekrebisa da manifestaciis uflebiT sargeblobis xelSeSlis mizniT moxda, rac konstituciis 25-e muxlis darRvevaa.

26 maisamde dakavebuli pirebis mimarT, paralelurad, dafiqsirda samarTliani sasamarTlos uflebis darRvevis tendenciebi. amas garda, rogorc dakavebis, ise droe-biTi moTavsebis izolatorebSi zogierTi dakavebuli piris mimarT, savaraudod, ad-gili hqonda arasaTanado da damamcirebeli mopyrobas. zogierTi dakavebulis mimarT dafiqsirda sxvadasxva sadamsjelo RonisZiebis gamoyenebis faqtebic, rac gamoixate-boda rogorc fizikur, ise sityvier SeuracxyofaSi. garkveul SemTxvevebSi, dakavebu-lebs ar hqondaT saTanado xelmisawvdomoba samedicino daxmarebaze, wyalsa da sakve-bze.

saia miiCnevs, rom zemoT mocemuli informacia dakavebuli pirebis mimarT dmi-ebSi dafiqsirebuli arasaTanado mopyrobis Sesaxeb, moiTxovs saTanado reagirebas Sesa-bamisi uwyebebis mxridan. amasTan, arasaTanado mopyrobis mZime SemTxvevebi, maT Soris, levan CitaZisa da goCa TedoraZis saqmeebi, moiTxovs droul da efeqtian gamoZiebas prokuraturis mxridan.

36 საიას მიერ ემზარ ახვლედიანისგან აღებული ახსნა-განმარტება.37 საიას მიერ მურთაზ ხარზიანისა და ვლადიმერ შახპაზიდისგან აღებული ახსნა-განმარტებები.38 საიას მიერ გიორგი კოტარიასგან აღებული ახსნა-განმარტება.

26 maisiangariSi

24

me-2 T

avi

me-2 Tavi. aqciis daSlis formaluri safuZveli

Sesavali

sanam 26 maiss policiis mier aqciis daSlis operaciis mimdinareobis dros da masTan kavSirSi dafiqsirebuli adamianis uflebaTa darRvevis faqtebis (individualur Sem-Txvevebis, praqtikebis) mimoxilva moxdeba, samarTlebrivi TvalsazrisiT, aucilebe-lia ramdenime fundamenturi sakiTxis Sefaseba, romelic aqciis monawileebis mimarT gamosayenebeli samarTlebrivi reJimis dadgenasa da aqciis daSlis Sesaxeb saxelmwi-fos mier miRebuli gadawyvetilebis kanonierebis analizs ukavSirdeba. aqciis daSlas-Tan dakavSirebuli faqtobrivi garemoebebis (mimdinare aqciebSi e.w. `Seficulebis~ monawileoba da maTi qceva; 26 maiss rusTavelis gamzirze aRlumis gamarTvasa da amave teritoriaze aqciis Catarebas Soris interesTa konfliqti; aqciis monawileebis mier deklarirebuli mizani, xelisuflebisTvis ar miecaT aRlumis Catarebis SesaZleblo-ba) gaTvaliswinebiT, sajaro diskusiebSi aqtiurad mimdinareobda im sakiTxebis Se-faseba, atarebda Tu ara 25 maiss mimdinare aqcia mSvidobian xasiaTs da 26 maiss aqciis daSlis Sesaxeb saxelmwifos mier miRebuli gadawyvetileba iyo Tu ara, formaluri TvalsazrisiT, adamianis uflebaTa dacvis saerTaSoriso standartebis Sesabamisi.

aqciis mSvidobiani xasiaTis Sefasebas arsebiTi mniSvneloba aqvs imis dasadgenad, eq-ceodnen Tu ara aqciis monawileebi saqarTvelos konstituciis 25-e muxliTa (Sekre-bisa da manifestaciis ufleba) da, aseve, evropuli konvenciis me-11 muxliT dacul sferoSi. adamianis uflebaTa saerTaSoriso samarTlis Sesabamisad, daculia ufleba mxolod mSvidobian Sekrebaze. aqciis aramSvidobiani xasiaTi gamoricxavs ratione ma-teriae evropuli konvenciis me-11 muxlis da am muxliT gaTvaliswinebuli garantiebis gamoyenebas aqciis monawileebis mimarT. aqciis mSvidobiani xasiaTis dadgenis SemTx-vevaSi ki, saxelmwifo SeboWilia yvela im valdebulebiT (maT Soris, pozitiuri valde-bulebebiT), romelsac adamianis uflebaTa saerTaSoriso samarTali Sekrebis Tavisu-flebasTan mimarTebiT iTvaliswinebs. maT Soris, Sekrebis xasiaTi gansazRvravs sax-elmwifos mier aqciis daSlis dros gamoyenebuli Zalis aucileblobasa da misi inten-sivobis farglebs.

im SemTxvevaSi, Tu dadginda, rom aqciis monawileebis ganzraxva da qceva prima facie mSvidobiani iyo da, Sesabamisad, maTze vrceldeboda evropuli konvenciis me-11 muxli, Semdegi sakiTxi, romelic Sefasebas moiTxovs, aris Sekrebis TavisuflebaSi saxelmwi-fos Carevis kanoniereba da proporciuloba. Tumca, aRsaniSnavia, rom aqciis daSlis Taobaze saxelmwifos mier miRebuli gadawyvetilebis kanonierebisa da proporciu-lobis Sefaseba kavSirSia sazogadoebrivi usafrTxoebisTvis safrTxis Seqmnis krit-eriumTan, ris gamoc, Zaladobriobis konteqstSi aqciis monawileebis qcevis (ganzrax-vis) sakiTxisa da aqciis daSlis Sesaxeb saxelmwifos mier miRebuli gadawyvetilebis izolirebuli ganxilva SeuZlebelia.

Tavis oficialur gancxadebebSi xelisufleba aqciis daSlis samarTlebriv safuZv-lad aqciis gamarTvaze gafrTxilebis vadis gasvlasa da 26 maiss aqciis teritoriaze aRlumis gamarTvis aucileblobas miuTiTebda. Sesabamisad, Sekrebis TavisuflebaSi Carevis marTlzomierebisa da proporciulobis SefasebisTvis, mniSvnelovania Semde-gi sakiTxebis analizi: (1) gaaCnda Tu ara xelisuflebas formaluri safuZveli aqciis SewyvetisTvis. am mimarTebiT unda Sefasdes sakiTxi _ gafrTxilebis vadis gasvla, ro-gorc calke aRebuli, ise aRlumis Catarebis aucileblobasTan kumulatiur kavSirSi, ramdenad warmoadgens Sekrebis Tavisuflebis SezRudvis formalur (gafrTxilebis amowurvidan gamomdinare, aqciis ukanono xasiaTis gamo) da materialur (aRlumis, ro-gorc legitimuri sajaro miznis gamo) safuZvels. (2) ramdenad warmoadgens xelisu-flebis mier aqciis Sewyvetis safuZvlad dasaxelebuli mizani (aRlumis gamarTva) kanoniT dacul im legitimur mizans, romelic amarTlebs Sekrebis Tavisuflebis Sez-

25aqciis daSlis formaluri safuZveli

me-2 T

avi

Rudvas. (3) am legitimuri miznis miRwevisTvis (Tu aRlums aseTad miviCnevT), ramdenad proporciuli saSualeba iyo aqciis daSla, rogorc Sekrebis Tavisuflebis SezRudvis forma, anu: a) ramdenad SesaZlebeli iyo aRniSnuli miznis miRweva aqciis SewyvetiT; b) ramdenad SesaZlebeli iyo imave miznis miRweva ufro msubuqi saSualebiT, vidre es aqciis Sewyvetaa; g) romel samarTlebriv sikeTes ufro didi mniSvneloba aqvs demokra-tiuli sazogadoebisTvis: aRlumis Catarebas Tu Sekrebis Tavisuflebis realizacias.

2.1. sargeblobdnen Tu ara 2011 wlis 25 maiss rusTavelis gamzirze mimdinare aqciis monawileebi mSvidobiani Sekrebis TavisuflebiT

Tavis oficialur gancxadebebSi xelisuflebas sadavod ar gauxdia `warmomadgenlo-biTi saxalxo krebis~ saprotesto aqciis mSvidobiani xasiaTi. xelisuflebam aqciis daSla mxolod gafrTxilebis vadis gasvliTa da aRlumis Catarebis aucileblobiT daasabuTa. miuxedavad amisa, zemoT miTiTebuli faqtobrivi garemoebebis gamo (`Sefi-culTa~ jgufis saqmianoba aqciebis mimdinareobis dros mTlianobaSi da, konkretu-lad, 25-26 maiss, aqciis daSlis win, maT mier oficialurad deklarirebuli miznebi), 26 maisis aqciis konteqstSi aqciis mSvidobiani Tu aramSvidobiani xasiaTis Sefaseba aqtualuri gaxda.

rogorc aRiniSna, aqciis monawileebis qcevis mSvidobianobis Sefasebas arsebiTi mniS-vneloba aqvs imis dasadgenad, vrceldeba Tu ara maTze evropuli konvenciis me-11 mux-li, rac Sesabamisi daskvnis pirdapir proporciulad saxelmwifos pasuxismgeblobis farglebs gansazRvravs.

2.1.1 Seficulebis jgufis saqmianobisa da qcevis aRwera

21-25 maiss mimdinare aqciebis dros aqciis monawileebs Soris gamokveTili iyo e.w. Seficulebis jgufi, romelic garkveuli organizebulobiT xasiaTdeboda da aqciebis mimdinareobis dros aqtiurobiT gamoirCeoda. maT rigebSi, ZiriTadad, axalgazrda ma-makacebi Sediodnen da maTi raodenoba daaxloebiT 150-300 adamians Seadgenda. warmo-madgenlobiTi saxalxo krebis oficialur veb-gverdze aRniSnulia, rom `SeficulTa razmebi `saxalxo krebis~ rgolia. [...] Seficulebi moqalaqeebs xelisuflebis ukanono moqmedebisagan, kanoniT daSvebuli meqanizmebiT, daicaven rogorc iuridiulad, ise fizikurad.~ 39

`SeficulebSi~ arsebobda organizaciulobis gansazRvruli xarisxi40 da aRniSnu-li jgufis qmedebebi iyo winaswar dagegmili. SeficulTa razmis isnis organizaciis xelmZRvanelma besik tabataZem saiasaTvis micemul axsna-ganmartebaSi ganacxada, rom Seficulebs evalebodaT momitingeebs Soris wesrigis dacva da provokaciebis Tavidan arideba, raTa vinmes, mTvral mdgomareobaSi myofs, scenis mimarTulebiT ar esrola raime sagani, policiis mimarTulebiT ar momxdariyo provokaciuli qmedebebi da Tavidan aecilebinaT zonder-jgufebis SemoWra saprotesto aqciis Catarebis adgilas.

saprotesto aqciis dawyebis dRidan (21 maisi) aqciis monawileebis nawili _ ZiriTa-dad, e.w. `Seficulebi~ _ aRWurvilni iyvnen plastmasis joxebiT (milebiT) da kardonis plakatebiT.41 xSirad Seficulebs saxeze niRbebi ekeTaT. aRsaniSnavia, rom aqciis monawileebisTvis plastmasis joxebi aqciaze organizebulad darigda42 da, rogorc

39 http://www.kreba.info/siakhleebi/335-dghes-qsakhalkho-krebisq-sheficultha-razmebi-dafudznda.html40 თაზო კუპრეიშვილის მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება41 http://www.netgazeti.ge/GE/59/News/5355/აქტივისტების-მზადება-თავდაცვისთვის--მაისის-საპროტესტო-აქცია.htm42 ,,ინტერპრესნიუსის” ჟურნალისტის მალხაზ ჭკადუას მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება

26 maisiangariSi

26

me-2 T

avi

saprotesto aqciis monawileebi ganmartavdnen, maTze ekeTa droSebi, romlebic Sem-deg moxsnes.43 joxebze (tarebze) xan droSa iyo damagrebuli, xan mas droSis gareSe atarebdnen.44 Tumca, aRsaniSnavia, rom aqciebis mimdinareobis pirvelive dReebidan maT ZiriTadad droSebis gareSe iyenebdnen. televiziis win aqciebis mimdinareobis dros dafiqsirda ramdenime SemTxveva, rodesac aqciis monawileebma aRniSnuli plas-tmasis joxebi gamoiyenes, rogorc Tavdacvis saSualeba. maT Soris, Seficulebma plas-tmasis joxebi Tavdasxmis iaraRad gamoiyenes maSin, roca maTTvis ucnobma pirebma Tavisufleba aRukveTes general gia uCavas (aqciis erT-erT monawiles) da Savi feris `Skodas~ markis avtomobilSi Casves. mogvianebiT cnobili gaxda, rom aRniSnuli pirebi samarTaldamcavi organos warmomadgenlebi iyvnen, xolo manqana konstituciuri usa-frTxoebis departaments ekuTvnoda. demonstrantebma, dakavebulis gaTavisuflebis mizniT, aRniSnul avtomobils plastmasis milebi dauSines.45 iyo erTi SemTxveva, rode-sac demonstrantebi daupirispirdnen adamianTa garkveul jgufs _ savaraudod kon-trdemonstrantebs. dapirispirebulma mxareebma erTmaneTis winaaRmdeg swored ze-moT xsenebuli plastmasis milebi gamoiyenes.46

samuSao jgufis mier gamokiTxuli Jurnalistebi adastureben, rom, rig SemTxvevebSi, aqciis monawileebi (ZiriTadad `Seficulebi~) gamoirCeodnen agresiuli mopyrobiT (sityvieri) maT mimarT, Tumca, aqciis organizatorebis mier demonstrantebis aseTi qceva regulirebuli da aRkveTili iyo.47

unda aRiniSnos, rom aqcia policiis SenobasTan imarTeboda, Tumca, aqciis monawileeb-is mxridan policiis mimarT Zaladobrivi qmedebebis Cadenis faqtebs an amgvari ganz-raxvis gamovlenas adgili ar hqonia.

amdenad, televiziis win mimdinare aqciebis dros aqciis monawileebis qceva, ZiriTadad, inarCunebda mSvidobian xasiaTs. aqciis monawileebis mxridan adgili hqonda Zalado-bis ramdenime sporadul faqts, Tumca, samarTaldamcavebs SeeZloT maTi aRkveTa/izo-lireba da, mTlianobaSi, es gavlenas ar axdenda aqciis mSvidobian xasiaTze. aRniSnuli garemoebis miuxedavad, xsenebuli faqtebi Seficulebis zogadi qcevis aRwerisTvis niSandoblivia.

25 maiss parlamentis Senobis win aqciis gadmonacvlebis Semdeg aqciis monawileebis qceva, ZiriTadad, inarCunebda mSvidobian xasiaTs. parlamentis SenobasTan mimdinare aqciis dros demonstrantebis mxridan adgili ar hqonia Zaladobrivi qmedebebis Caden-is faqtebs kerZo pirebisa Tu xelisuflebis warmomadgenlebis mimarT. samuSao jgufma moipova video masala, romelic rusTavelis gamzirze Seficulebis warmomadgenlebsa da kerZo pirebs Soris fizikuri Sexla-Semoxlis incidents asaxavs. konfliqtis miz-ezebis dadgenis SesaZleblobas video masala ar iZleva. es faqti Seficulebis mxridan aseve Zalis gamoyenebis sporadul SemTxvevas warmoadgens.48

parlamentis Senobis win aqciis gadanacvlebis Semdeg, demonstrantebma aqciis teri-toria specialuri rkinis RobeebiT SemozRudes. aqciis daSlis dawyebamde ki, rodesac specdaniSnulebis razmi demonstrantebs miuaxlovda, Seficulebi, romlebic plas-tmasis milebiTa da faneris farebiT iyvnen aRWurvilni, organizebulad ganlagdnen aqciis teritoriis sazRvarze. Seficulebi demonstraciulad urtyamdnen plastmasis joxebs Robeebs da aqciis ardaSlis ganzraxvas gamoxatavdnen. am droisaTvis aqciis

43 http://www.youtube.com/watch?v=yuSBQSwSPG4&feature=player_embedded#at=25544 ნინო მიქიაშვილის ახსნა-განმარტება45 http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=aAZMND5aMsE#at=1446 http://www.1tv.ge/News-View.aspx?Location=22052&LangID=147 saias mier Tazo kupreiSvilisgan aRebuli axsna-ganmarteba 48 http://www.youtube.com/watch?v=nNp10QMHwGM&feature=related&fb_source=message


me-2 T

avi

monawileebis raodenoba yvelaze mcire daSvebiT 1700-s Seadgenda, Seficulebis ricx-vi ki _ daaxloebiT 150-300-s.

aqciis daSlis dawyebamde, demonstrantebis im nawils, romelic aqciis teritoriis sazRvarTan iyo ganlagebuli, ar gamouvlenia agresia specrazmelebis mimarT, rom-lebic maT siaxloves idgnen. aqciis daSlis dawyebamde demonstrantebi ar gadasulan Setevaze da Tavs ar dasxmian samarTaldamcavebs. policiis mier gamoyenebuli inten-siuri Zalis Sedegad, `Seficulebi~ iZulebulni gaxdnen, dakavebuli sazRvari dae-tovebinaT. mopovebuli video masalebi adasturebs policiisTvis `Seficulebis~ mier winaaRmdegobis gawevis mxolod ramdenime calkeul faqts.

2.1.2. Zaladobrivi aqciis definicia

ra garemoebebis arsebobis SemTxvevaSia Sekreba Zaladobrivi xasiaTis? aRniSnuli sakiTxis Sefasebas Cven adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos mier dadgenili standartebisa da mSvidobiani Sekrebis Taobaze euTos saxelmZRvanelo principebis safuZvelze movaxdenT.

saqmeSi Selmouni v. France adamianis uflebaTa evropulma sasamarTlom ganmarta, rom kon-vencia warmoadgens cocxal dokuments da misi interpretacia unda moxdes saqmis ganx-ilvisas arsebuli pirobebis Sesabamisad.49 dinamizmis principidan gamomdinare, ada-mianis uflebaTa evropuli sasamarTlos midgoma Zaladobrivi Sekrebis standartTan mimarTebiT icvleboda. ucvlelia Tavad Zaladobrivi Sekrebis ganmarteba: `mSvido-biani Sekreba ar moicavs demonstraciebs, sadac organizatorebs da monawileebs aqvT aSkarad Zaladobrivi ganzraxva, rasac mohyveba sazogadoebrivi wesrigis darRveva.~50 es gansazRvreba adamianis uflebaTa evropulma sasamarTlom gamoiyena saqmeSi M.C. against the Federal Republic of Germany 1989 wels da xelaxla daadastura 2002 wels saqmeSi Cisse v. France.51

Tavdapirvelad adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlo da komisia Zalzed far-Tod ganmartavda termin `mSvidobian~ aqcias. adamianis uflebaTa komisiam miiCnia, rom gansazRvruli droiT Sekrebis zogadi akrZalva ar ewinaaRmdegeba me-11 muxlis moTxovnebs, vinaidan, warsuli gamocdilebis gaTvaliswinebiT, areulobis, adamianisa da sakuTrebisaTvis zianis miyenebis seriozuli safrTxe arsebobda. aqedan gamomdi-nare, moxda ganacxadis dauSveblad cnoba saqmeze Chritstians against Racism and Fascism v the United Kingdom.52 Zaladobrivi Sekrebis Sefaseba misca adamianis uflebaTa komisiam amerikul samxedro bazasTan mjdomare aqciis mowyobas saqmeSi M.C. against the Federal Re-public of Germany. dReisaTvis, mjdomare aqciis mowyoba aRar miiCneva Zaladobrivad.

49 Selmouni v. France, application #25803/94, judgment of 28 July 1999, paras.101;50 M.C. against the Federal Republic of Germany, application #13079/87, decision of 6 March 198951 Cisse v. France, application # 51346/99, judgment of 9 April 2002, paras. 35-36;52 Christian Democratic People’s Party v. Moldova (no. 2), application #25196/04, judgment of 2 February 2010.

Seficulebis organizebuli qceva aqciis daSlamde

26 maisiangariSi

28

me-2 T

avi

am etapze mSvidobiani Sekrebis cneba mniSvnelovnad aris gafarToebuli. saqmeze Nurettin Aldemir and others v. Turkey sasamarTlom Zaladobrivad ar miiCnia iseTi Sekreba, romelic dasawyisSi iyo mSvidobiani, Tavdapirvelad Zala gamoiyena policiam, rasac demonstrantebis mxridan Zaladobrivi pasuxi mohyva. miuxedavad imisa, rom aRniSnul saqmeSi dazianda policiis kuTvnili avtomanqanebi da policielTa janmrTeloba, sasamarTlom mxedvelobaSi miiRo is garemoeba, rom Zaladobrivi pasuxi Tavad pol-icielTa mxridan iyo provocirebuli.53 amgvarad, SesaZloa saprotesto aqciam ziani miayenos policielTa janmrTelobas, mesame pirTa sakuTrebis uflebas, magram, amis miuxedavad, amgvari Sekreba mSvidobianad iqnes miCneuli. Tavis mxriv, SesaZloa Sekreba mavne Sedegebis gareSe dasruldes da es ukanaskneli Sefasdes, rogorc Zaladobrivi, aramSvidobiani. am dros gadamwyveti mniSvneloba eniWeba Sekrebis organizatorTa da monawileTa mizans, kerZod, hqondaT Tu ara maT sazogadoebrivi wesrigis darRvevis ganzraxva, romelsac mohyva sazogadoebrivi uwesrigoba.

mSvidobiani Sekrebis Taobaze euTos saxelmZRvanelo principebis Sesabamisad, `mSvi-dobiani~ Sekreba moicavs: iseTi ideebis an mosazrebebis gavrcelebasac, ramac Sesa-Zloa gaaRizianos an Seuracxyofa miayenos sxvas; aseve, mesame pirebis saqmianobisaTvis droebiTi xasiaTis Seferxebas, xelis SeSlas da dabrkolebas. garda amisa, mSvidobian Sekrebaze ufleba gulisxmobs pasiuri winaaRmdegobis uflebasac.

saqmeSi Cristian Ziliberberg against Moldova adamianis uflebaTa evropulma sasamarTlom erTmaneTisgan gamijna aqciis is monawileebi, romlebic dasjad qmedebas sCadian da isini, romlebic aqciis mimdinareobis dros inarCuneben mSvidobian qcevas. kerZod, sasamarTlom ganacxada, rom àdamiani ar kargavs mSvidobiani Sekrebis uflebiT sargeblobis SesaZleblobas, demonstraciis mimdinareobisas sporaduli xasiaTis Zaladobis an sxva demonstrantebis mier Cadenili dasjadi qmedebebis gamo, Tuki in-dividi inarCunebs mSvidobian ganzraxvas an saqciels. im SemTxvevaSic ki, roca aqcia TandaTan iZens Zaladobriv xasiaTs, piris mimarT konvenciis me-11 muxli agrZelebs mo-qmedebas, Tu mtkicdeba, rom Tavad ganmcxadebeli inarCunebs mSvidobian ganzraxvasa da moqmedebas.”54

2.1.3. iyo Tu ara 25 maisis aqcia Zaladobrivi, precedentuli samarTliT dadgenili standartebis Sesabamisad?

pirveli sakiTxi, romelic am mimarTebiT ganxilvas saWiroebs, aris is garemoeba, iyo Tu ara aqcia Zaladobrivi ipso facto imis gamo, rom aqciis monawileebis raRac nawili aRWurvili iyo plastmasis joxebiT da es jgufi (Seficulebi) organizebis garkveu-li xarisxiT sargeblobda. amasTan, maT deklarirebuli hqondaT mizani, rom aqciis monawileebs „xelisuflebis ukanono moqmedebisagan, kanoniT daSvebuli meqanizmebiT, daicavdnen rogorc iuridiulad, ise fizikurad.“

saprotesto aqciebis mimdinareobisas moqmedi `Sekrebebisa da manifestaciebis Sesax-eb” kanonis me-11 muxlis me-2 nawili Seicavda im sagnebis amomwurav CamonaTvals, romelTa tarebac ekrZalebodaT Sekrebisa da manifestaciebis monawileebs. Sekrebaze plastmasis milebisa da faneris farebis qona, zemoxsenebuli normiT, akrZaluli ar iyo. miuxedavad amisa, erTmaneTisgan unda gaimijnos sagnis (nivTis) ubralo tareba da misi gamoyenebis riskebi sxvisi janmrTelobis dazianebis mizniT. saprotesto aqciis monawileebi ambobdnen, rom farebiTa da joxebiT Tavis dacvas apirebdnen.55 saiasaT-

53 Nurettin Aldemir and others v. Turkey, applications ##32124/02, 32126/02, 32129/02, 32132/02, 32133/02, 32137/02 and 32138/02, judgment of 18 December 2007, paras. 45-46;54 Cristian Ziliberberg against Moldova, Application no. 61821/00, decision of 4 May 2004;55 სახალხო კრების წევრის ელენე მახარაძის მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება, http://www.netgazeti.ge/GE/59/News/5355/აქტივისტების-მზადება-თავდაცვისთვის--მაისის-საპროტესტო-აქცია.htm


me-2 T

avi

vis micemul axsna-ganmartebaSi droSis tarebisaTvis miniWebul Tavdacvis funqciaze saubroben saprotesto aqciis monawileebi: besik tabataZe da biZina gegiZe. maTi TqmiT, swored samarTaldamcavi organoebis ukanono moqmedebisagan Tavdacva iyo saprotes-to aqciis monawileebis mxridan zemoxsenebuli sagnebis qonis mizani.

Tumca, aqciis monawileebis mier sazogadoebrivi wesrigis (mSvidobis) darRvevis mt-kicebisTvis, aucilebelia dasabuTdes ara mxolod safrTxis gonivruloba, aramed aseTi safrTxis dadgomis myisierebac. kerZod, unda arsebobdes kanonsawinaaRmdego Sedegis dadgomis aSkara, pirdapiri da arsebiTi safrTxe.56

laportes saqmeze lordTa palatis gadawyvetilebaSi (2004), romelic Sekrebis dros policiis mier mSvidobis dasacavad prevenciuli Carevis legitimurobis sakiTxs Seex-eboda, sasamarTlom miiCnia, rom sakmarisi ar aris, damtkicdes gonivruli eWvis arse-boba aqciis monawileebis mxridan mSvidobis darRvevaze, aramed, aucilebelia, xelisu-flebam daamtkicos, rom mSvidobis darRvevis safrTxe myisieria. amasTan, saxelmwifo valdebulia, Sekrebis uflebis dasacavad, aqciis is monawileebi, romlebic Zalado-briv moqmedebebs sCadian, gamijnos aqciis mSvidobiani monawileebisgan. im SemTxvevaSi ki, Tu Zaladoba masobriv xasiaTs iRebs, aqciis Sewyveta SeiZleba gamarTlebuli iyos. Tumca, aqciis im monawileebis mimarT, romlebic mSvidobian ganzraxvasa da qcevas inarCuneben, mSvidobiani Sekrebis Tavisufleba moqmedebas ganagrZobs. am mimarTe-biT mniSvnelovania mtkicebis tvirTis sakiTxi. saqmeSi Christian Democratic People’s Party v. Moldova (no. 2) (2010) evropulma sasamarTlom miiCnia, rom mtkicebis tvirTi, aqciis Zaladobriv xasiaTTan dakavSirebiT, mTavrobas akisria. amave saqmeSi evropulma sasamarTlom miuTiTa, rom saxelmwifom ara mxolod unda amtkicos, rom man uflebaSi Careva gonivrulad, zedmiwevniT da keTilsindisierad ganaxorciela, aramed ufle-baSi Carevamde detalurad unda Seafasos relevanturi faqtebi, romlebzec is Tavis gadawyvetilebas daafuZnebs.57

zemoT naxsenebi standarti, romelic dadginda saqmeze M.C. against the Federal Republic of Germany, moiTxovs, rom unda damtkicdes aqciis organizatorebisa da monawileebis aSkarad Zaladobrivi ganzraxva, rasac mohyva sazogadoebrivi wesrigis darRveva, rac gulisxmobs aseTi Sedegis dadgomas, an realur safrTxes, rom aseTi Sedegi dadgeba. safrTxis realuroba (rac myisierobis identuria) ki niSnavs, rom ukve arsebobs piris mier Tavisi ganzraxvis ganxorcielebis yvela piroba da Sedegis dadgoma mxolod pi-ris qmedebasTan aris dakavSirebuli.

Sesabamisad, 25-26 maiss da manamdec, 21 maisidan mimdinare aqciebis dros, aqciis monawileebis nawilis mier ipso facto plastmasis joxebis flobis faqti ar SeiZleba miviCnioT sakmaris safuZvlad aqciis monawileebis Zaladobrivi ganzraxvis mt-kicebisTvis. im SemTxvevaSi, Tu xelisufleba CaTvlida, rom es garemoebebi realur safrTxes uqmnida mSvidobas, mas SeeZlo, moewodebina aqciis monawileebisTvis, Seewy-vitaT amgvari saSualebebis gamoyeneba.

Tumca, rogorc faqtobrivi garemoebebis analizi aCvenebs, sazogadoebrivi usa-frTxoebis (wesrigis) darRvevis ganzraxva realuri gaxda im epizodSi, rodesac aqciis teritoriaze specdaniSnulebis razmi da policia gamoCnda. aqciis monawileebi (Ziri-Tadad, Seficulebis razmi) aqciis teritoriaze rkinis RobeebiT mowyobil xelovnur sazRvarze ganlagdnen da maT xelT arsebuli joxebiTa da farebiT policiisTvis winaaRmdegobis gawevisa da ardaSlis aqtiuri ganzraxva gamoavlines. Seficulebi plastmasis joxebs urtyamdnen rkinis Robeebs da amiT ardaSlis demonstrirebas ax-dendnen. samuSao jgufis mier mopovebuli faqtebi adasturebs, rom am momentSi aqciis monawileebi ar gadasulan Tavdasxmaze policiis misamarTiT. aqciis daSlis procesSi

56 „სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-4 მუხლი.57 Christian Democratic People’s Party v. Moldova (no. 2), application #25196/04, judgment of 2 February 2010, paras 27.

26 maisiangariSi

30

me-2 T

avi

ki, policiis mier gamoyenebuli intensiuri Zalis pirobebSi, dafiqsirda aqciis monawi-leebis mxridan winaaRmdegobis gawevis mxolod ramdenime calkeuli faqti.

amdenad, rogorc aRniSnul epizodSi faqtobrivi garemoebebis analizi aCvenebs, aqciis monawileebs ar hqoniaT aqtiuri Tavdasxmis ganzraxva, Tumca, maTi ganzraxva moicavda aqtiuri Tavdacvis SesaZleblobas. Tavdacva SeiZleba legitimuri iyos mxolod maSin, Tu is Tavsdeba kerZo pirebis mxridan Zalis gamoyenebis kanoniT daSvebul farglebSi (sisxlis samarTlis kodeqsiT gaTvaliswinebuli ukiduresi aucilebloba, aucilebe-li mogerieba, damnaSavis Sepyroba da a.S.). kerZo piris mxridan Zalis gamoyenebis kanon-iT gansazRvruli TiToeuli SemTxveva aris winaswar gauTvaliswinebeli, imwuTieri safrTxe, romlis acileba saxelmwifos iZulebiTi RonisZiebiT SeuZlebeli xdeba, an dayovneba gamoiwvevs gamousworebel Sedegs. mocemul SemTxvevaSi, demonstrantebis nawili, e.w. `Seficulebi~, winaswar iyvnen organizebulni da imTaviTve uSvebdnen Za-lis gamoyenebis SesaZleblobas policiis mimarT, ris gamoc isini ver eqcevian auci-lebeli mogeriebisTvis damaxasiaTebeli samarTlebrivi pirobebis qveS, rac gauTval-iswinebel safrTxeze imwuTieri reagirebis moxdenas gulisxmobs.

droSis taris gamoyeneba policiis moqmedebisagan Tavis dasacavad ar SeiZleba miviC-nioT pasiur winaaRmdegobad. mocemul SemTxvevaSi, ganzraxuli iyo policielTa mogerieba aqtiuri qmedebiT. pasiuri winaaRmdegoba araZaladobrivi xasiaTis winaaRm-degobaa. aSS-s federalurma saapelacio sasamarTlom saqmeSi `foresteri qalaq san-diegos winaaRmdeg~ pasiur winaaRmdegobad miiCnia: demonstrantebis mier mjdomare mdgomareobis SenarCuneba maSin, roca policia maT wamoyenebas cdilobda; winaaRmde-gobis gaweva maSin, roca policia maT gadaadgilebas cdilobda; uari, ar etarebinaT mZime sagnebi.58 pasiuri winaaRmdegobis gansxvavebuli taqtika dadginda aSS-s fed-eraluri saapelacio sasamarTlos saqmeSi àmnesti amerika qalaq vest harTfordis winaaRmdeg~. demonstrantebi uars ambobdnen maTi vinaobis dasaxelebaze, erTmaneTs jaWviT ebmodnen, xelebze isvamdnen nekerCxlis sirofs, rac SeuZlebels xdida polici-is mier demonstrantebisaTvis xelborkilis dadebas.59 2011 wlis 26 maisis saprotesto aqcia amgvari araZaladobrivi winaaRmdegobis teqnikas moklebuli iyo. demonstran-tebi policiis sawinaaRmdegod gegmavdnen iseTi sagnebis gamoyenebas, rac janmrTelo-bisaTvis saziano iqneboda.

zemoxsenebuli garemoebebi miuTiTebs imaze, rom mas Semdeg, rac specdaniSnulebis razmi demonstrantebs daSlis mizniT miuaxlovda, `Seficulebs” hqondaT winaswari ganzraxva, adamianis janmrTelobisTvis saSiSi saSualebebis gamoyenebiT, winaaRmde-goba gaewiaT samarTaldamcavebisTvis. miuxedavad imisa, rom, erTeul SemTxvevebSi, Seficulebi farebiT da xeljoxebiT marTlac uwevdnen policias winaaRmdegobas, Zaladobrivi Tavdacvis ganzraxva masobrivad ver iqna realizebuli samarTaldamcavi organoebis mier specialuri saSualebebis gamoyenebis gamo.60

aqciis daSlis momentSi policiisTvis winaaRmdegobis gawevis organizebuli da winas-war momzadebuli xasiaTi, 2011 wlis 26 maisis saprotesto aqciis dros Seficuleb-is qcevas ganasxvavebs adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos mier ganxiluli saqmisagan Nurettin Aldemir and others v. Turkey. am ukanasknel SemTxvevaSi, demonstrantebma, protestis gamoxatvis mizniT, transportis savali nawili gadaketes. policiam demon-strantebis mimarT dauyovnebliv gamoiyena cremlsadeni gazi, rasac aqciis monawi-leTa mxridan spontanuri Zaladobrivi reaqcia mohyva policiis misamarTiT. Sedegad,

58 http://openjurist.org/25/f3d/804/forrester-v-city-of-san-diego-d59 http://caselaw.findlaw.com/us-2nd-circuit/1303129.html 60 სანდო.გე-ს დამფუძნებლის ლევან ქათამაძის, ასევე, საპროტესტო აქციის მონაწილის ანდრეი გორას ახსნა-განმარტება.


me-2 T

avi

dazianda policiis manqanebi da ramdenime policielis janmrTeloba.61

zemoxsenebul saqmeSi policiis mimarT Zalis gamoyeneba ar iyo winaswar gaTval-iswinebuli. demonstrantebi winaswar ar iyvnen aRWurvilni adamianis janmrTelobi-saTvis saSiSi sagnebiT, ar arsebobda winaswar organizebuli jgufi, romelic Zalis gamoyenebiT aqtiur Tavdacvaze iqneboda pasuxismgebeli. policiis Zaladobrivi qme-debebisagan Tavdacva iyo demonstrantebisaTvis moulodneli da spontanuri.

26 maiss, rogorc ki aqciis monawileebisTvis cnobili gaxda, rom policia aqciis daS-las daiwyebda da specdaniSnulebis razmi aqciis teritoriaze gamoCnda, isini uSvebd-nen samarTaldamcavi organoebis warmomadgenlebis winaaRmdeg Zalis gamoyenebas da am winaaRmdegobas xels uwyobda aqciis monawileebis nawilis, `SeficulTa~ jgufis or-ganizebuli xasiaTi da aRWurva. es ukanaskneli, rogorc izolirebulad aRebuli gare-moeba, aqciebis mimdinareobis mTeli drois ganmavlobaSi ar akmayofilebda sazoga-doebrivi wesrigis darRvevis an realuri safrTxis Seqmnis standarts, Tumca, 25 maiss RamiT, roca policiam aqciis daSlisTvis mzadeba daiwyo, aqciis monawileebis konkre-tuli nawili, romelic plastmasis joxebiT aqciis teritoriis perimetrze sazRvarze ganlagda da ardaSlis ganzraxva gamoavlina, aqtiuri da Zaladobrivi Tavdacvis re-JimSi imyofeboda, rac scildeba mSvidobiani Sekrebis uflebis farglebs. Sesabamisad, aqciis monawileebis es nawili evropuli konvenciis me-11 muxliT dacul sferoSi ar eqceva.

aRsaniSnavia, rom SeficulTa razmis Seqmna da aqciebis mimdinareobis dros maTi gamoy-eneba ganxorcielda aqciis organizatorebisa da saxalxo krebis iniciativiT. Sefi-culebis saqmianoba aqciebis mimdinareobis dros organizatorebis kontrolis qveS xorcieldeboda, rac SeficulTa saqmianobaze pasuxismgeblobas maT akisrebs. Tumca, mTlianobaSi aqciis mSvidobian xasiaTze gavlenas es garemoeba ar axdens, radgan `Sefi-culebis~ mxridan aqciebis mimdinareobis dros adgili ar hqonia aSkara da masobriv Zaladobriv faqtebsa da mowodebebs, rac aqciis sxva monawileebisTvis aSkaras gaxdida Seficulebis qcevis an ganzraxvis aramSvidobian xasiaTs. xolo aqciis monawileTa um-ravlesoba, aqciebis mimdinareobis ganmavlobaSi, mudmivad inarCunebda mSvidobian ganzraxvas. saqmeSi Cristian Ziliberberg against Moldova evropuli sasamarTlos mier gakeT-ebuli Sefasebis Tanaxmad, im SemTxvevaSic ki, Tu aqcia etapobrivad Zaladobriv xasi-aTs iRebda, magram konkretuli ganmcxadeblis mimarT damtkicdeba, rom is ar iRebda monawileobas Zaladobriv qmedebebSi, an ar avlenda Zaladobriv ganzraxvas, mis mima-rT konvenciis me-11 muxli ganagrZobs moqmedebas. gansaxilvel SemTxvevaSi, aqciis monawileTa umravlesoba mSvidobian ganzraxvas inarCunebda, ris gamoc 25 maisis aqcia mTlianobaSi unda ganvixiloT, rogorc mSvidobiani. es garemoeba saxelmwifos akis-rebda valdebulebas, Sekrebis TavisuflebaSi Carevis Sesaxeb Sesabamisi gadawy-vetilebis miRebis procesSi exelmZRvanela Sekrebis Tavisuflebis qveS adamianis uflebaTa saerTaSoriso samarTliT dadgenili standartebiT.

61 Nurettin Aldemir and others v. Turkey, paras. 45-46;

aqciis mSvidobiani monawileebi aqciis daSlis dros

26 maisiangariSi

32

me-2 T

avi

2.2. 2011 wlis 26 maisis saprotesto aqciis daSlasTan dakavSirebiT, xelisuflebis mier miRebuli gadawyvetilebis formaluri kanonierebis Sefaseba

2.2.1. aqciis daSlis Taobaze saxelmwifos mier miRebuli gadawyvetilebis formal-ur marTlzomierebasTan dakavSirebiT moqmedi saerTaSoriso standartebi

adamianis uflebaTa evropul sasamarTlos aqvs kargad Camoyalibebuli praqtika aqci-is daSlis Sesaxeb saxelmwifos mier miRebuli gadawyvetilebis marTlzomierebisa da proporciulobis Sesaxeb.

saxelmwifoebma ara mxolod unda daicvan mSvidobiani Sekrebis ufleba, aramed Tavi unda Seikavon aragonivruli da arapirdapiri SezRudvebis dawesebisgan aqciis monawi-leebis mimarT. konvenciis me-11 muxli aqciis monawileebs icavs xelisuflebis TviT-nebobisgan da, amasTan, saxelmwifos akisrebs pozitiur valdebulebas, efeqturad uzrunvelyos me-11 muxliT daculi uflebiT sargebloba. evropulma sasamarTlom miuTiTa, rom konvenciis me-11 muxls ar ewinaaRmdegeba is garemoeba, Tu monawile sax-elmwifoebi Sekrebebis mimarT winaswari Setyobinebis an/da aqciebze aqciis monawi-leebis qcevis samarTlebriv regulirebas moaxdenen. saqmeSi Oya Ataman v. Turkey mopasuxe saxelmwifos kanonmdebloba iTxovda aqciis gamarTvamde 72 saaTiT adre Setyobine-bas. evropulma sasamarTlom miuTiTa, rom amgvari regulacia cxovrebaSi ar SeiZleba gaxdes faruli barieri Sekrebis TavisuflebisTvis.62 mtkicebas ar moiTxovs is gare-moeba, rom sajaro sivrceSi aqciis gamarTva yovelTvis iwves garkveuli xarisxiT Cveu-li cxovrebis rRvevasa da winaaRmdegobebs. Sesabamisad, aqciis organizatorebma, iseve rogorc demokratiuli procesis sxva monawileebma, pativi unda scen moqmedi kanon-mdeblobiT gaTvaliswinebul regulaciebs.

Tumca, evropulma sasamarTlom miuTiTa, rom Sesabamisi Setyobinebis ararseboba ar SeiZleba gaxdes Sekrebis Tavisuflebis SezRudvis safuZveli. Setyobinebis mizans warmoadgens saxelmwifosTvis SesaZleblobis micema, raTa man gaataros saTanado RonisZiebebi, maT Soris, usafrTxoebis prevenciuli RonisZiebebi, aqciis Catarebas-Tan dakavSirebuli areulobis dasaregulireblad.

saqmeSi Oya Ataman v. Turkey aqciis monawileebi xelisuflebis mier ara erTxel iyvnen ga-frTxilebulni, rom maTi aqcia iyo ukanono da xels uSlida sajaro wesrigs dRis aseT gadatvirTul monakveTSi da rom arsebobda brZaneba aqciis daSlis Sesaxeb. Tumca, aqciis monawileebi, am mowodebis miuxedavad, ar daiSalnen. policiam aqciis monawi-leebi daSala aqciis dawyebidan naxevar saaTSi. sasamarTlom miuTiTa, rom, rodesac aqciis monawileebi ar sCadian Zaladobriv moqmedebebs, xelisuflebas aqvs garkveu-li xarisxiT Tmenis valdebuleba, ar daSalos aqcia. 63

saqmeSi Éva Molnár v. Hungary gafrTxilebis gareSes spontanurad mimdinare aqcia xelisuflebam daSala aqciis Sekrebidan daaxloebiT 8 saaTis Semdeg. mocemul saqmeze sasamarTlom miuTiTa, rom aqciis monawileebs miecaT sakmarisi dro, raTa esargeblaT konvenciis me-11 muxliT daculi uflebiT. aqedan gamomdinare, sasamarTlom miiCnia, rom saxelmwifom gamoavlina Tmenis sakmarisi valdebuleba mimdinare aqciis mimarT, ris gamoc ganmcxadeblis mimarT ar daadgina me-11 muxlis darRveva. swored drois faqtoris gamo ganasxvava sasamarTlom es saqme aqciis daSlis sxva saqmeebisgan, sadac xelisuflebis Careva Zalian swrafi iyo.64

spontanurad gamarTul aqciebTan dakavSirebiT, evropulma sasamarTlom kidev ufro

62 Oya Ataman v. Turkey, judgment of 5 December 2006, application #74552/01, para.3663 Oya Ataman v. Turkey, judgment of 5 December 2006, application #74552/01, para.4164 Éva Molnár v. Hungary, Judgment of 7 October 2008, application #10346/05, paras. 42-44.


me-2 T

avi

daazusta ukanono aqciebis daSlis gamarTlebisTvis aucilebeli pirobebi. saqmeSi Bukta and Others v. Hungary evropulma sasamarTlom miuTiTa, rom, rogorc wesi, winaswari Setyobinebis procedura ar warmoadgens Sekrebis Tavisuflebis xelyofis saSuale-bas. Tumca, im SemTxvevaSi, rodesac gansakuTrebuli garemoebebis gamo saWiroa sazog-adoebis mxridan dauyovnebeli da drouli reagireba, aqciis Sewyveta im safuZvliT, rom ar arsebobda winaswari Setyobineba, warmoadgens Sekrebis TavisuflebaSi Carevis araproporciul SezRudvas, Tuki aqciis monawileebis mxridan raime ukanono moqmede-bas adgili ar hqonia.65

Tumca, evropulma sasamarTlom miuTiTa, rom ar SeiZleba imgvari mtkicebis ganviTa-reba, rom Setyobinebis ararseboba arasdros SeiZleba gaxdes aqciis daSlis safuZve-li. saqmeSi Hyde Park and Others v. Moldova (nos. 5 and 6) sasamarTlom ganmarta, rom aqciis Catarebis interesi winaswari Setyobinebis interess gadawonis im SemTxvevaSi, rodesac arsebobs gansakuTrebuli pirobebi da roca aqciis formiT momxdarze dauyovnebeli reagirebaa saWiro. winaswari gafrTxilebis gakeTebis Sesaxeb zogadi wesidan gadaxve-va SeiZleba gamarTlebuli iyos, Tu dayovneba absoluturad daukargavs azrs reagire-bas.66 Sesabamisad, saqmeSi Hyde Park and Others v. Moldova sadavod gamxdar erT-erT aqcia-sTan mimarTebiT, evropulma sasamarTlom miuTiTa, rom, mocemul SemTxvevaSi, saxeze ar iyo is gansakuTrebuli pirobebi, romelic gaamarTlebda ganmcxadeblis mxridan Setyobinebis gareSe dauyovnebel reagirebas. gansaxilvel aqciaze demonstrantebi sadavos xdidnen im faqts, rom pirveli aqciis dros xelisuflebis mxridan maTze ganx-orcielda zewola. evropuli sasamarTlos mtkicebiT ki, ganmcxadeblebma ver SeZles imis damtkiceba, Tu ratom ar SeeZloT maT dalodeba, gafrTxilebis Cabareba da aqciis gamarTva kanoniT dadgenili vadis gasvlis Semdeg. Sesabamisad, evropulma sasamarT-lom miuTiTa, rom is mzadaa gafrTxilebis ararseboba miiCnios policiis mier aqciis Sewyvetis relevantur safuZvlad maSin, rodesac aqciis monawileebs Seu-ZliaT aqcia Caataron SemdgomSic, Sesabamisi gafrTxilebis Cabarebis Semdegac.67 sabolood, am saqmeze evropulma sasamarTlom daadgina konvenciis me-11 muxlis dar-Rveva ramdenime mniSvnelovani argumentis gamo, maT Soris: mocemul saqmeSi, adgili, sadac aqcia mimdinareoba, ar warmoadgenda Sesabamis pirobas aqciis daSlisTvis (Rai and Evans v. the United Kingdom saqmisgan gansxvavebiT, romelic dauSveblad iqna cnobili da sadac aqcia usafrTxoebis zonaSi Catarda); aqciis monawileebis mimarT gamoyenebuli sanqciebi (dakaveba) iyo aSkarad araproporciuli da ar warmoadgenda aucileblobas demokratiul sazogadoebaSi.68

rogorc zemoT iyo miTiTebuli, mimdinare ukanono aqciebis mimarT saxelmwifos Tmenis valdebuleba ekisreba im SemTxvevaSi, Tu aqciis monawileebi ar monawileo-ben Zaladobriv moqmedebebSi, inarCuneben mSvidobian qcevasa da ganzraxvas. rodesac aqciis monawileebi ukanono da uwesrigo qmedebebs axorcieleben, an aseTi qmedebebi SeiZleba ganaxorcielon, saxelmwifos aqvs Sekrebis TavisuflebaSi Carevis, maT So-ris, aqciis Sewyvetis uflebamosileba (mSvidobiani Sekrebis Sesaxeb saxelmZRvanelo principebis 72-e muxli). cxadia, uflebaSi Carevis saSualebebis proporciulobis sakiTxi, yovel individualur SemTxvevaSi, konkretuli saqmis faqtobrivi garemoe-bebis gaTvaliswinebiT ganisazRvreba. Tumca, dadgenili saerTaSoriso standartebi iTxovs, rom Zaladobrivi qcevis riskebi iyos realuri da ara hipoTeturi. kerZod, saqmeze `maxmudovi ruseTis winaaRmdeg~ adamianis uflebaTa evropulma sasamarTlom

65 Bukta and Others v. Hungary, application # 25691/04, judgment of 17 May 2007, paras. 36-37. 66 Hyde Park and Others v. Moldova (nos. 5 and 6), judgment of 14 September 2010, Applications nos. 6991/08 and 15084/08, para.46.67 Hyde Park and Others v. Moldova (nos. 5 and 6), judgment of 14 September 2010, Applications nos. 6991/08 and 15084/08, para.47.68 Hyde Park and Others v. Moldova , para.47.

26 maisiangariSi

34

me-2 T

avi

ganacxada, rom àrc sazogadoebrivi wesrigis darRvevis hipoTeturi riski, arc mtru-lad ganwyobili jgufis arseboba, TavisTavad ar amarTlebs Sekrebis daSlas.~ saqmeSi Christian Democratic People’s Party v. Moldova (no. 2) evropulma sasamarTlom miuTiTa, rom sazogadoebrivi wesrigi da usafrTxoeba maSin xdeba Sekrebis uflebaSi Carevis safuZ-veli, rodesac arsebobs fizikuri Sexla-Semoxlis safrTxe.69 imave gadawyvetilebaSi sasamarTlom xazgasmiT aRniSna, rom sazogadoebrivi wesrigis darRveva warmoadgens Sekrebaze SezRudvis dawesebis safuZvels, rac avtomaturad ar gulisxmobs aseTi Sekrebis daSlas.

Sekrebis Tavisuflebis Sesaxeb euTos saxelmZRvanelo principebis Sesabamisad, Sekre-bis TavisuflebaSi Carevis dros policiam erTmaneTisgan unda gamijnos aqciis mSvi-dobiani da aramSvidobiani monawileebi. Zaladobis izolirebuli faqtebi, iseve ro-gorc aqciis monawileebis Zaladobrivi qmedebebi, ar unda gaxdes mTeli aqciis Sewy-vetis safuZveli.70

saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlom 2011 wlis 18 aprilis gadawyvetilebaSi saqmeze `moqalaqeTa politikuri gaerTianeba `moZraoba erTiani saqarTvelosTvis~ [...] saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg~ miuTiTa, rom saxelmwifos mxridan Sekrebisa da manifestaciis Sewyveta mxolod maSin aris dasaSvebi, rodesac arsebobs Zaladobis ganxorcielebis realuri safrTxe da Zaladoba SeiZleba masobrivad ganxorcieldes.

amdenad, Sekrebis SewyvetasTan dakavSirebiT moqmedi saerTaSoriso standartebis Se-sabamisad, aqciis Sewyvetis safuZveli SeiZleba iyos aqciis monawileebis Zaladobrivi moqmedebebi (an amgvari qmedebebis ganxorcielebis realuri safrTxe), romelic maso-briv xasiaTs atarebs da xelisuflebis drouli Careva arsebiTia sazogadoebrivi wes-rigis dasacavad. am pirobebSi aqciis monawileebi gadian konvenciis me-11 muxliT dac-uli sferodan da, Sesabamisad, saxelmwifos ar ekisreba Sekrebis Tavisuflebis dacvis mizniT dadgenili standartebis dacva.

sxva SemTxvevaSi, rodesac aqcia mSvidobian xasiaTs atarebs, xelisufleba valdebu-lia, uzrunvelyos Sekrebis Tavisuflebis dacva. euTos Sekrebis Tavisuflebis sax-elmZRvanelo principebis Sesabamisad, policias unda hqondes moqmedebebis sxvadasxva varianti Sekrebis uflebis uzrunvelyofisTvis (maT Soris, ukanono aqciebis Tmena, organizatorebTan molaparakebebis gamarTva) da maTi arCevani ar dgas, erTi mxriv, Caurevlobasa da, meore mxriv, aqciis Sewyvetasa an daSlas Soris. aqciis daSla unda iyos ukanaskneli saSualeba, romelic policiam SeiZleba gamoiyenos.

2.2.2. 2011 wlis 26 maisis saprotesto aqciis daSlasTan dakavSirebiT, xelisuflebis oficialuri pozicia

2011 wlis 5 ivliss saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociaciam gancxadebiT mimar-Ta Tbilisis merias da moiTxova sajaro informacia 2011 wlis 26 maisis saprotesto aqciis daSlis samarTlebrivi safuZvlebis Sesaxeb.

qalaq Tbilisis meriidan gvecnoba, rom `warmomadgenlobiTi saxalxo krebis” mier Sekrebisa da manifestaciis Catarebis Taobaze Sesuli gafrTxilebis Tanaxmad, Sekre-bisa da manifestaciis gamarTva dagegmili iyo 2011 wlis 21 maisidan 2011 wlis 25 maisis CaTvliT. werilidan irkveva, rom saprotesto aqciis daSlis safuZveli gaxda gafrTx-ilebaSi aRniSnuli vadis gasvla. werilSi miTiTebulia `Sekrebisa da manifestaciebis Sesaxeb” kanonis me-11 muxlis 1-l, me-2 da me-4 punqtebze, imave kanonis me-13 muxlis

69 Christian Democratic People’s Party v. Moldova (no. 2), paras. 23, 28. 70 მშვიდობიანი შეკრების თავისუფლების სახელმძღვანელო პრინციპები, მეორე გამოცემა, §159. ეუთო და ევროპის საბჭოს ევროპული კომისია სამართლის მეშვეობით დემოკრატიის დასაცავად (ვენეციის კომისია), 2010, ხელმისაწვდომია: http://www.venice.coe.int/docs/2010/CDL-AD(2010)020-e.pdf


me-2 T

avi

pirvel punqtze, aseve, `policiis Sesaxeb” kanonis me-9 muxlis pirveli punqtis è~ qvepunqtze (ix. danarTi #1).

2011 wlis 26 maiss, aqciis daSlis Semdeg, saprotesto aqciis daSlis kanonierebasTan dakavSirebiT gancxadeba saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministromac gaavrcela. gancxadebaSi aRniSnuli iyo Semdegi: `saxalxo krebis werilobiTi mimarTvis safuZv-elze, saprotesto aqciis Catareba Tbilisis meriis mier sanqcirebuli iyo 21 maisidan 25 maisis CaTvliT. 25 maiss momitingeebma gadainacvles saqarTvelos parlamentis win, sadac 26 maiss unda gaimarTos saqarTvelos damoukideblobis dRisadmi miZRvnili aR-lumi. vinaidan momitingeebma ganacxades, rom isini 25 maisis Semdeg daSlas ar apirebd-nen, daaxloebiT saRamos 8 saaTze Tbilisis meriam organizatorebs aqciis Casatare-blad sxva adgilis gamoyofa SesTavaza, razec kategoriuli uari miiRo. mogvianebiT, sanqciis vadis amowurvamde cota xniT adre, meriis warmomadgenelma momitingeebi kidev erTxel gaafrTxila, rom protestis gagrZelebis SemTxvevaSi, igi arasanqcire-bul xasiaTs miiRebda da maT mSvidobiani daSlisken mouwoda. 00:10 saaTze, mas Semdeg, rac „saxalxo krebis~ aqciam arasanqcirebuli xasiaTi SeiZina, policiis TanamSrom-lebma parlamentis win mdebare teritoria momitingeebisagan gaaTavisufles.~ 71

rogorc meriisa da Sss-s gancxadebebidan Cans, konkretul geografiul arealSi aqciis aRkveTis deklarirebul safuZvlebad xelisufleba, gafrTxilebiT gaTvaliswinebu-li vadis amowurvasTan erTad, kumulatiurad aRlumis Catarebis saWiroebasac ganix-ilavda. qvemoT mocemulia orive safuZvlis relevanturobisa da dasabuTebulobis analizi Sekrebis TavisuflebaSi Carevis gamarTlebisTvis. cxadia, am mimarTebiT mxed-velobaSi unda miviRoT is faqtobrivi garemoebebi, romelic 26 maiss aqciis daSlamde arsebobda da romelic savaraudod gavlenas axdenda da ganapirobebda miRebuli gad-awyvetilebis aucileblobas demokratiul sazogadoebaSi.

Sekrebis TavisuflebaSi Carevis marTlzomierebisa da proporciulobis Sefasebis testi gulisxmobs ramdenime safexuris gavlas: 1. iyo Tu ara uflebaSi Careva kanoniT gaTvaliswinebuli. 2. arsebobda Tu ara kanoniT daculi legitimuri mizani uflebaSi Casarevad. 3. iyo Tu ara amgvari Careva aucilebeli demokratiul sazogadoebaSi da ar-sebobda Tu ara aseTi Carevis mwvave socialuri saWiroeba. Tavis mxriv, testis mesame safexurze unda Sefasdes ori sakiTxi: (1) iyo Tu ara aqciis Sewyveta, rogorc Sekre-bis TavisuflebaSi Carevis erT-erTi saSualeba (SezRudvis sxva saSualebebi SeiZleba iyos aqciis gadanacvleba, aqciis paralelur reJimSi Catareba sxva RonisZiebasTan er-Tad da a.S.), gamarTlebuli legitimuri miznebis dasacavad; (2) ramdenad proporciu-lad ganxorcielda aqciis Sewyvetis RonisZieba.

testis TiToeul safexurze darRvevis dadgena sakmarisia mTlianobaSi Sekrebis Tavisuflebis darRvevis dasadgenad. Tumca, imis gaTvaliswinebiT, rom testis Ti-Toeuli safexuris Sinaarsi erTmaneTze gavlenas axdens da erTgvarad ganapirobebs kidec, sakiTxis sruli Sefaseba moiTxovs zemoT CamoTvlili safexurebis urTierT-kavSirSi da mTlianobaSi ganxilvas. aRsaniSnavia, rom Sefasebis aseT taqtikas adami-anis uflebaTa evropuli sasamarTlo xSirad iyenebs uflebaTa darRvevis Sefasebis dros.72

• iyo Tu ara gansaxilvel SemTxvevaSi Sekrebis TavisuflebaSi Careva kanoniT gaTvaliswinebuli?

`Sekrebisa da manifestaciis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoniT gansazRvrulia Sekrebis Sewyvetis safuZveli. kanonis me-13 muxlis Tanaxmad, me-11 muxlis masobrivad darRve-

71 http://www.police.ge/index.php?m=8&newsid=2504)72 Hyde Park and Others v. Moldova, para. 44

26 maisiangariSi

36

me-2 T

avi

vis SemTxvevaSi, Sekreba an manifestacia unda Sewydes. me-11 muxlis pirveli punqtis Se-sabamisad, Sekreba an manifestacia tardeba gafrTxilebis werilSi73 miTiTebul drosa da adgilas, masSi miTiTebuli miznebisa da svla-gezis Sesabamisad. amave muxlis me-4 punqtis mixedviT, `xelisufleba uflebamosilia, Sewyvitos Sekreba an manifestacia, romelic kanonis moTxovnaTa darRveviT imarTeba.~ rogorc gamoCnda, kanonis mixed-viT, SeiZleba transportis saval nawilze mimdinare aqciis Sewyvetis safuZvlebidan erT-erTi iyos gafrTxilebiT gaTvaliswinebuli vadis amowurva da es garemoeba 26 maiss dadga aqciis monawileebisa da saxelmwifos winaSe.

warmomadgenlobiTi saxalxo krebis mier qalaq Tbilisis meriaSi Setanil gafrTx-ilebaSi aqciis gamarTvis vadad miTiTebuli iyo periodi 2011 wlis 21 maisidan 25 mai-sis CaTvliT (ix. danarTi #2).74 gafrTxilebis vada iwureboda 2011 wlis 26 maiss 00:00 saaTze. am droidan saxalxo krebis mier organizebul Sekrebaze irRveoda zemoaRniS-nuli kanonis me-11 muxli.

• arsebobda Tu ara kanoniT daculi legitimuri miznebi Sekrebis Tavisufle-baSi Casarevad?

policiis mier saprotesto aqciis daSlamde rusTavelis gamzirze imyofeboda qalaq Tbilisis meriis warmomadgeneli. man Sekrebis organizatorebs acnoba, rom 2011 wlis 26 maiss rusTavelis gamzirze igegmeboda samxedro aRlumi da amis gamo Sekrebis monawileebs saprotesto aqciis Catarebis adgilis Secvlis winadadebiT mimarTa.75 saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros oficialur gancxadebaSi aseve miTiTebu-lia, rom aqciis daSlis mizezi iyo 25 maisis Semdeg aqciis arasanqcirebuli xasiaTi da 26 maiss parlamentis win dagegmili aRlumis Catarebis aucilebloba.

amgvarad, aRlumis Catareba xelisuflebis mier deklarirebul iqna im legitimur miz-nad, romelic amarTlebda aqciis daSlas. ismis kiTxva, iyo Tu ara samxedro aRlumi iseTi mniSvnelobis RonisZieba, romelic uflebas aZlevda xelisuflebas, mieRo sap-rotesto aqciis daSlis gadawyvetileba?

saqarTvelos konstituciis 24-e muxlis me-4 punqti xelisuflebas uflebas aZlevs, SezRudos gamoxatvis Tavisufleba sazogadoebrivi usafrTxoebis uzrunvelsayofad. aRlumi saxelmwifo mmarTvelobiTi da sajaro uflebamosilebis ganxorcielebasTan dakavSirebuli RonisZiebaa. Sesabamisad, saprotesto aqciis meSveobiT misi CaSla Sei-Zleba gauTanabrdes saxelmwifos mmarTvelobiTi funqciis ganxorcielebisaTvis xe-lis SeSlas.

2.2.3. ramdenad SesaZlebelia transportis saval nawilze mimdinare aqciis Sewy-vetis kumulatiuri safuZvlebidan erT-erTi iyos aRlumis Catarebis saWiroeba?

Tavad SekiTxvis amgvari formulireba Tavis TavSi moicavs or damoukidebel samarT-lebriv sakiTxs, romelzec cal-calke pasuxi unda gaeces. kerZod: (1) amarTlebs Tu ara

73 როდესაც საპროტესტო აქცია ტარდება ტრანსპორტის სავალ ნაწილზე, აუცილებელია ამის შესახებ გაფრთხილება იქნეს შეტანილი ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოში. „შეკრებებისა და მანიფესტაციების შესახებ” კანონის მე-8 მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, გაფრთხილება შეიტანება ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოში 5 დღით ადრე. იმავე მუხლის მე-2 პუნქტის „ა” ქვეპუნქტში მითითებულია, რომ გაფრთხილებაში უნდა აღინიშნოს შეკრებისა ან მანიფესტაციის დაწყებისა და დამთავრების თარიღი და დრო. 74 http://www.netgazeti.ge/GE/60/opinion/5384/შეიძლება-თუ-არა-აქციის-ძალით-დაშლა-იყოს-კანონიერი--მაისის-საპროტესტო-აქცია.htm75 http://www.netgazeti.ge/GE/60/News/5380/სახალხო-კრების-აქცია--თბილისში–-25-მაისი-–-განახლებადი-რეჟიმი.htm


me-2 T

avi

aRlumis Catarebis saWiroeba Sekrebis TavisuflebaSi Carevas da (2) arsebul faqto-briv mocemulobaSi am legitimuri miznisTvis ramdenad proporciuli iyo aqciis da-Sla (aRkveTa), rogorc Sekrebis TavisuflebaSi Carevis, uflebis SezRudvis saSualeba.

1. aRlumi, rogorc Sekrebis TavisuflebaSi Carevis legitimuri safuZveli

aRlumi qveynis damoukideblobis dResTan dakavSirebiT qveynis samxedro SesaZle-blobebis demonstrirebis saSualebaa da is SesaZloa, erovnuli usafrTxoebis dac-vas emsaxurebodes. saxelmwifo, misi sagareo da saSinao politikis gaTvaliswinebiT, dainteresebulia, aRlumi Caataros saTanado doneze da mas mniSvnelovan saxelmwifo interesebs ukavSirebs. Tumca, cxadia, sxvadasxva faqtobriv mocemulobaSi Tanazom-ierebis principis gaTvaliswinebiT, aRlumis Catarebis interesi SeiZleba Sekrebis Ta-visuflebam gadawonos, rac, yovel konkretul SemTxvevaSi, calke Sefasebas moiTxovs. am kuTxiT, saxelmwifos aqvs Sefasebis farTo zRvari, Tu romeli interesis sasarge-blod miiRebs gadawyvetilebas, rac SemdgomSi proporciulobis testiT Sefasebis sagania. saxelmwifos amgvar gadawyvetilebaze gavlenas sxvadasxva faqtobrivi gare-moeba (qveyanaSi arsebuli viTareba, demonstrantebis raodenoba, sagareo politika da a.S.) axdens, romelic samarTlis sferos scildeba da politikuri Sefasebis sivrcea. Cven mier gansaxilvel SemTxvevaSi, ramdenime faqtobrivi garemoeba amarTlebs aR-lumis Catarebis mizans Sekrebis TavisuflebaSi Carevis pirobad. maT Soris: 1. aqciis monawileebi winaswar iyvnen informirebulni 26 maiss mosalodneli aRlumis Sesaxeb da saxelmwifo ukve axorcielebda mosamzadebel RonisZiebebs aRlumis Casatareblad; 2. aqciis monawileebma parlamentis SenobasTan gadainacvles aRlumis CaSlis ganzraxviT da xelisuflebasTan molaparakebebis dros am ganzraxvas ar Tmobdnen; 3. maTi survi-lis SemTxvevaSi, aqciis monawileebs SeiZleboda miscemodaT aRlumis paralelurad protestis gamoxatvis saSualeba, Tumca, maT mier deklarirebuli mizani aRlumis Ca-SlasTan dakavSirebiT am SesaZleblobas apriori gamoricxavda.76

yovelive zemoaRniSnulis gaTvaliswinebiT, SeiZleba iTqvas, rom, mocemul SemTx-vevaSi, 26 maiss gasamarTi aRlumi warmoadgenda adekvatur legitimur sajaro mizans Sekrebis uflebiT mosargeble pirebTan mimarTebiT.

2. aqciis daSla, rogorc Sekrebis TavisuflebaSi Carevis proporciuli saSualeba

zemoT warmodgenili mtkiceba, rom aRlumis Catarebis interesi SeiZleba miCneul iqnes Sekrebis TavisuflebaSi Carevis legitimur safuZvlad, TavisTavad, ar gulisxmobs, rom saxelmwifos mier miRebuli gadawyvetileba aqciis Sewyvetaze amave safuZvliT dasabuTebuli da Carevis proporciuli saSualeba iyo. es garemoeba damoukidebel ganxilvas da, rogorc zemoT aRniSna, Semdegi sakiTxebis garkvevas saWiroebs: (1) ram-denad SesaZlebeli iyo aRniSnuli miznis miRweva aqciis SewyvetiT; (2) ramdenad Sesa-Zlebeli iyo imave miznis miRweva ufro msubuqi saSualebiT, vidre es aqciis Sewyvetaa da (3) romel samarTlebriv sikeTes ufro didi mniSvneloba eniWeba demokratiuli sa-zogadoebis funqcionirebisTvis: imas, rac legitimur sajaro miznad aris ganxiluli, Tu uflebiT imgvarad da im garemoebebSi sargeblobas, romlis realizaciac mocemul SemTxvevaSi SeizRuda.

76 nino burjanaZis gancxadeba. xelmisawvdomia: http://www.youtube.com/watch?v=FzqtmD3tdc4 am mimarTebiT aseve ixileT nona gafrindaSvilis gancxadeba. xelmisawvdomia: http://www.itv.ge/?m=16&CID=15996

26 maisiangariSi

38

me-2 T

avi

• ramdenad SesaZlebeli iyo aRlumis Catarebis miznis miRweva aqciis SewyvetiT?

euTos saxelmZRvanelo principebis 39-e punqtis Tanaxmad, Sekrebis Tavisufleba-Si Carevis farglebi unda emsaxurebodes im miznis miRwevas, riTac gamarTlebulia uflebis SezRudva. maSin, rodesac miznis misaRwevad mravali SemzRudveli RonisZieb-is gamoyenebaa Sesaferisi, saxelmwifom unda airCios maTgan iseTi, romelic naklebad SemzRudvelia da riTac miiRweva legitimuri mizani. rogorc aRiniSna, aqciis monawi-leebs gaaCndaT 26 maiss gasamarTi aRlumis CaSlis ganzraxva. maT aqciis daSlis mo-mentisTvis dakavebuli hqondaT aRlumis gasamarTi teritoria da infrastruqtura, romelic aucilebeli da momzadebuli iyo specialurad aRlumis Casatareblad. amg-var mdgomareobaSi aRlumis gamarTva SeuZlebeli iyo. aqciis monawileebisgan aRlumis gasamarTi teritoriis gawmenda gaaneitralebda im safrTxes, rac sazogadoebriv wes-rigs emuqreboda demonstrantebis yofniT mocemul adgilze. amis gaTvaliswinebiT, logikuria moqmedeba, romelic miznad isaxavda aqciis Sewyvetas. Sesabamisad, Segvi-Zlia miviCnioT, rom aqciis SewyvetiT miiRweoda aRlumis usafrTxod Catarebis mi-zani.

• ramdenad SesaZlebelia aRlumis Catarebis miznis miRweva ufro msubuqi saSu-alebiT, vidre es aqciis Sewyveta iyo?

sazogadoebrivi wesrigis darRvevis realuri riski srulebiT ar gulisxmobs imas, rom xelisuflebam aucileblad unda daSalos saprotesto aqcia. aqciis daSla unda iyos ukanaskneli saSualeba, Tuki sxva ufro msubuqi saSualebiT legitimuri sajaro mizani ver miiRweva. euTos saxelmZRvanelo principebis 45-e punqtis Tanaxmad, drosa an adg-ilze SezRudvis daweseba Sesaferisi alternativaa. imave punqtSi aRniSnulia, rom neb-ismieri alternativa unda iyos iseTi, rom protestidan gamomdinare gzavnilma efeq-turad miaRwios adresatamde. sxvagvarad rom vTqvaT, demonstrantebs unda hqondeT samizne auditoriasTan vizualuri da sityvieri Sexeba.

vizualuri da sityvieri Sexeba SesaZlebelia maSin, roca ori RonisZieba imarTeba erT-sa da imave adgilas. Sekrebis Tavisuflebis Sesaxeb euTos saxelmZRvanelo principebis 122-e punqti exeba SemTxvevas, rodesac sxvadasxva RonisZieba erTmaneTis maxloblad imarTeba. saxelmZRvanelo principebSi miTiTebulia: `sxvadasxva movlena erTdrou-lad unda aRiniSnos maSin, Tu es SesaZlebelia, xolo Tu SeuZlebelia (imis gamo, rom ar arsebobs sakmarisi sivrce), mxareebs unda mieceT SesaZlebloba, dialogis gziT mividnen urTierTsasargeblo SeTanxmebamde. Tuki amgvari SeTanxmeba ver Sedgeba, problemis gadawyvetis magaliTi SeiZleba iyos principi `pirvels eniWeba upirateso-ba~ (First come, First served). sajaro RonisZiebis Catarebis akrZalva im adgilsa da dros, sadac imarTeba sxva RonisZieba, iqneboda araproporciuli pasuxi, Tu orive RonisZie-ba SesaZloa erTdroulad warimarTos.

rac Seexeba ori sxvadasxva RonisZiebis monawileebs Soris SesaZlo Sexla-Semoxlas da, aqedan gamomdinare, sazogadoebrivi usafrTxoebis dacvis legitimur mizans. zemoT mivuTiTeT adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos gadawyvetileba saqmeze Chris-tian Democratic People’s Party v. Moldova (no. 2). aRniSnul saqmeSi sasamarTlom arapropor-ciul RonisZiebad miiCnia Sekrebis Catarebis akrZalva. amis nacvlad, sasamarTlom ga-nacxada: `policiis amocanas warmoadgens or jgufs Soris Cadgoma da sazogadoebrivi wesrigis dacva.~

`mSvidobiani Sekrebis Sesaxeb” euTos saxelmZRvanelo principebis me-19 punqtis Tanax-mad, es saxelmZRvanelo principebi exeba Sekrebas, romelic imarTeba sajaro adgilebze da romlis Tanabrad gamoyenebis SesaZlebloba aqvs yvelas (sajaro adgilebi ganisaz-Rvreba, magram ar aris SezRuduli, sazogadoebrivi parkebiT, moednebiT, quCebiT, gze-biT, prospeqtebiT, trotuarebiT, qvafenilebiT, fexiT gadasasvlelebiT). saxelmwi-


me-2 T

avi

fom unda uzrunvelyos Sekrebis gamarTva im sajaro adgilas, romelsac upiratesobas aniWebs Sekrebis organizatori da, zogadad, xelmisawvdomia sazogadoebisaTvis.

imave saxelmZRvanelo principebis me-20 punqtis Sesabamisad, sajaro Sekrebis monawi-leebs iseTive ufleba aqvT, gamoiyenon sajaro adgilebi, rogorc nebismier sxvas. zog-adad, sajaro adgilebis gamoyeneba sajaro protestisa da Sekrebis TavisuflebisaT-vis iseTive legitimuria, rogorc sxva rutinuli miznebisTvis.

`warmomadgenlobiTi saxalxo krebis” gafrTxilebas vada amoewura 2011 wlis 26 maiss. amis miuxedavad, saxalxo krebis wevrebi vadis amowurvis Semdegac rCebodnen rusTave-lis gamzirze, gadaketili hqondaT gza da maT gankargulebaSi iyo moqceuli aRlumis infrastruqtura. aRniSnuli formiT saprotesto aqciis gagrZeleba SeuZlebels gax-dida aRlumis Catarebas. garda amisa, xelisuflebam demonstrantebze adre gamoxata ganzraxva, aRlumis Catarebis mizniT esargebla rusTavelis gamziris transportis savali nawiliT, aseve parlamentis Senobis mimdebare teritoriiT, rogorc saerTo sazogadoebrivi sikeTiT, rac, Sekrebis garda, SesaZloa, aseve gamoyenebuli iyos sxva miznebiTac. vinaidan xelisufleba iyo pirveli, vinc zemoxsenebuli ganzraxva gamo-avlina, saprotesto Sekrebis CatarebasTan SedarebiT, upiratesoba eniWeba aRlumis gamarTvas. xelisuflebas formalurad hqonda ufleba, gaetarebina iseTi RonisZiebe-bi, rac SesaZlebels gaxdida dadgenili dRis wesrigiT aRlumis Seuferxebel Catare-bas.

ramdenad iyo SesaZlebeli, rom, erTi mxriv, aRlumi da, meore mxriv, saxalxo krebis saprotesto aqcia rusTavelis gamzirze erTsa da imave dros Catarebuliyo? es Sesa-Zlebeli iqneboda im SemTxvevaSi, Tuki demonstrantebi gzis saval nawils gaxsnidnen da SeiaraRebul Zalebs gadaadgilebis saSualebas miscemdnen, imavdroulad, xelisu-fleba nebas darTavda demonstrantebs, protesti gamoexataT iqve mdebare trotuari-dan ise, rom xeli ar SeeSalaT SeiaraRebuli Zalebis gadaadgilebisaTvis. aseve, demon-strantebis mxridan daculi iqneboda imgvari distancia, rac aucilebelia aRlumze damswre oficialuri pirebis usafrTxoebis dasacavad. demonstrantebis win Cadgebo-da policia. am formiT demonstrantebs eqnebodaT xmovani da vizualuri Sexeba maTi protestis adresatTan _ saqarTvelos xelisuflebasTan da is gzavnili, romlis ga-dacemasac TiToeuli saprotesto aqcia isaxavs miznad, ar daikargeboda miuxedavad imisa, rom am gzavnilis gadacemis forma saxelmwifos mxridan gansazRvrul Carevas da regulirebas daeqvemdebareboda.

samwuxarod, mSvidobiani demonstraciisaTvis damaxasiaTebeli es formati ar iqna ganxiluli, rodesac Tbilisis meriis warmomadgenelma saprotesto aqciis monawi-leebs adgilis Secvlis rekomendaciiT mimarTa. Tbilisis meria saxalxo krebas sTa-vazobda, saprotesto aqcia Caetarebina veris parkSi, dedaenis parkSi, vakis parkSi an Tbilisis sxva adgilas.77 meriis gancxadeba gamoricxavda rusTavelis gamzirze iseTi protestis gagrZelebis SesaZleblobas, romelic xels ar uSlida aRlumis Catarebas. cxadia, es ukanaskneli warmoadgens xelisuflebis pasuxismgeblobis sagans, Tumca, miuxedavad imisa, rom meriam ar Seasrula valdebuleba, saTanadod ewarmoebina mo-laparakeba demonstrantebTan, rogorc faqtebis analizidan Cans, arsebobda didi al-baToba, rom moSorebiT, trotuarze saprotesto aqciis gagrZelebas warmomadgenlo-biTi saxalxo krebis aqciis organizatorebi ar daTanxmdebodnen. amgvari winadadebis SeTavazebas arTulebda isic, rom Sekrebis organizatorTa gacxadebul mizans war-moadgenda aRlumis CaSla. amasTan, demonstrantebi, transparantebisa da xmovani saSu-alebebis garda, rac saprotesto aqciisas xmovani da vizualuri Sexebis aucilebeli komponentia, aRWurvili iyvnen mSvidobiani saprotesto aqciisaTvis uCveulo plas-tmasis sagnebiT. es ki, usafrTxoebis dacvis interess da, aqedan gamomdinare, sapro-testo aqciaSi legitimuri Carevis saWiroebas kidev ufro zrdida. aseT SemTxvevaSi,

77 http://netgazeti.ge/GE/60/News/5380/სახალხო-კრების-აქცია--თბილისში–-25-მაისი-–-განახლებადი-რეჟიმი.htm

26 maisiangariSi

40

me-2 T

avi

adgilis SecvlasTan erTad, molaparakebis sagani unda gamxdariyo Tavad saprotesto aqciis formis Secvla, plastmasis sagnis gamoyenebaze uaris Tqma, raTa aRlumis mimdi-nareobisas demonstrantebs maTi protestis mTavar adresatTan vizualuri da xmovani kontaqti SeenarCunebinaT.

yovelive zemoTqmulis fonze, demonstrantebis miznebisa da moqmedebebis sixistis, aseve, xelisuflebis mxridan molaparakebebis yvela SesaZlo (maT Soris, formaluri) resursis amouwuraobis gaTvaliswinebiT, gamovdivarT ra adamianis uflebebis Sez-Rudvis dros mtkicebis tvirTis saxelmwifosTvis dakisrebis principidan, migvaCnia, rom saxelmwifos SeeZlo aRlumis Catarebis miznis miRweva ufro msubuqi saSualebiT, vidre es aqciis Sewyveta iyo, rac man ar gaakeTa.

daskvna

amgvarad, mocemuli analizis safuZvelze naTelia, rom aqcia mSvidobian xasiaTs atarebda aqciis im monawileebis (umravlesobis) mimarT, romlebsac aqciis daSlamde ar gamouvleniaT Zaladobrivi da policiisgan aqtiuri Tavdacvis ganzraxva. e.w. ̀ Sefi-culebis~ mier policiis moqmedebebisgan Tavdacvis winaswari ganzraxva ar Tavsdeba mSvidobiani manifestaciis uflebis farglebSi, ris gamoc, aseTi safrTxis dadgomis Semdeg, igi gadis konstituciis 25-e muxliT daculi sferodan. am mimarTebiT, aR-saniSnavia, rom xelisuflebam ar miiRo Sesabamisi prevenciuli zomebi mosalodneli safrTxis Tavidan asacileblad. amasTan, sazogadoebrivi usafrTxoebis darRvevis realuri safrTxe `Seficulebisgan~ Seiqmna maSin, rodesac xelisufleba ukve aRas-rulebda aqciis Sewyvetis Sesaxeb gadawyvetilebas. Sesabamisad, es sazogadoebrivi us-afrTxoebis darRvevis safrTxe unda miviCnioT ara rogorc Sekrebis uflebaSi Carevis da Zalis gamoyenebis damoukidebeli samarTlebrivi safuZveli, aramed rogorc ufle-baSi Carevis proporciulobis ganmsazRvreli faqtori.

amasTan, aRlumis Catareba konkretuli faqtorebis gaTvaliswinebiT SeiZleba miviCni-oT legitimur sajaro interesad. imavdroulad, cxadia, SemzRudveli RonisZieba azrs ar unda ukargavdes Sekrebis Tavisuflebas. miuxedavad imisa, rom aRlumis gamarTvis interesi, konkretul SemTxvevaSi, SeiZleba aRemateboda aqciis gamarTvis interess, saxelmwifos manamde unda ganexila Sekrebis Tavisuflebis dacvis yvela SesaZlo vari-anti da Tu arsebobda uflebis SezRudvis ufro msubuqi saSualeba, is ki Teoriulad arsebobda (aqciisa da aRlumis paralelurad Catareba) saxelmwifos ekisreboda val-debuleba, gamoeyenebina igi. xelisufleba movale iyo, aqciis organizatorebTan er-Tad, molaparakebis gziT ganexila aqciisa da aRlumis erTdroulad gamarTvis Sesa-Zlebloba, rac 2011 wlis 26 maiss ar momxdara.

zemoaRniSnuli garemoebebis gaTvaliswinebiT, xelisuflebis gadawyvetileba, dae-Sala 2011 wlis 26 maisis saprotesto aqcia, formaluri TvalsazrisiT, SeiZleba gamarTlebulad iqnes miCneuli, Tumca, aqciis daSlis aRsrulebis procesSi gamoyen-ebuli araproporciuli Zalis fonze, aRniSnuli sakiTxi umniSvnelo xasiaTs iZens.

41aqciis daSlis momzadebis da misi ganxorcielebis sawyis etapze policiis mier gamoyenebuli taqtikisa da teqnikebis analizi

me-3 T

avi

me-3 Tavi. aqciis daSlis momzadebis da misi ganxorcielebis sawyis etapze policiis mier gamoyenebuli taqtikisa da teqnikebis analizi

Sesavali

mocemul qveTavSi warmodgenilia faqtobrivi da samarTlebrivi analizi imisa, Tu rogor daigegma da ganxorcielda policiis mier aqciis daSlis procesi 2011 wlis 26 maiss. angariSis es Tavi ar faravs policiis mier konkretuli pirebis mimarT individu-aluri Zalis gamoyenebis SemTxvevebs. aRniSnul sakiTxebs angariSis me-4 Tavi eTmoba.

operaciis dagegmvisa da misi ganxorcielebis sawyis etapze policiis mier gamoyeneb-uli taqtika da teqnikebi imTaviTve gansazRvravs da ganapirobebs policiis mier gam-oyenebuli Zalis proporciulobis farglebs. Sesabamisad, aqciis daSlis operaciis momzadebisa da dagegmvis analizi mniSvnelovania policiis mier gamoyenebuli Zalis proporciulobis SefasebisTvis.

26 maiss aqciis daSlis dros policiis mizani iyo parlamentis win mdebare terito-riis gaTavisufleba momitingeebisgan.78 Sesabamisad, policias unda mieRo adekvaturi zomebi imisTvis, rom uzrunveleyo aqciis teritoriidan demonstrantebis mSvidobi-ani gayvana. am procesSi, aqciis monawileTa mxridan winaaRmdegobis gawevis SemTxveva-Si, policia uflebamosili iyo, gamoeyenebina proporciuli Zala aqciis monawileebis mimarT da daekavebina isini. aRniSnuli miznis sapirispirod, policiam aqciis daSlis procesi dagegma da ganaxorciela imgvarad, rom aqciis daSlis dawyebamde TiTqmis nax-evari saaTiT adre gadaketa aqciis teritoriis garSemo mdebare ZiriTadi gasasvlele-bi. uSualod aqciis daSlis procesSi ki, policiam demonstrantebs ar dautova Ria derefani, romelic maT aqciis teritoriis datovebis SesaZleblobas miscemda. metic, policiam gamoiyena gadametebuli Zala im demonstrantebis mimarT, romlebic aqciis teritoriidan gaRwevas cdilobdnen.

im viTarebaSi, rodesac policias hqonda sakmarisi dro aqciis daSlis operaciis sa-Tanadod dasagegmad, amasTan, 25 maiss aqciis monawileebis mxridan adgili ar hqonia situaciis eskalacias, policias SeeZlo mieRo zomebi, raTa moexdina mis mier gamoy-enebuli Zalisa da misgan momdinare riskebis minimizacia. am garemoebis miuxedavad, policiis mier gamoyenebuli Zala iyo aSkarad araaucilebeli, ganurCeveli da gadam-etebuli, ramac gamoiwvia aqciis monawileebisa da demonstraciaze myofi sxva pirebis janmrTelobis seriozuli dazianeba.

3.1. viTarebis analizi, romelSic policias uwevda operireba aqciis daSlis dros

adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos mier dadgenili standarti moiTxovs, aq-ciis daSlis operacia policiis mier ise iqnes regulirebuli da organizebuli, rom maqsimalurad minimizebuli iyos janmrTelobis seriozuli dazianebis riskebi.79 26 maiss aqciis daSlis dros policia operirebda im situaciaSi, romelzec is eqsklu-ziur da efeqtian kontrols axorcielebda. es viTareba policias aZlevda SesaZle-blobas, mieRo saTanado zomebi mosalodneli zianis Sesamcireblad, rac policias ar gaukeTebia.

aqciam parlamentis Senobis win daaxloebiT 16:00 saaTisTvis gadainacvla. saRamos 20:00 saaTisTvis Tbilisis meriam aqciis organizatorebs demonstraciis Casatareblad sxva

78 იხ. შსს-ს ოფიციალურ ვებ-გვერდზე: http://www.police.ge/index.php?m=8&newsid=2504 79 Muradova v. Azebaijan, application #22684/05, judgement of 2 April 2009, paras. 113.

26 maisiangariSi

42

me-3 T

avi

adgilis gamoyofa SesTavaza, razec uari miiRo.80 am droidan, da ufro adrec, aqciis liderebis mier gakeTebuli zepiri gancxadebebidan gamomdinare, xelisuflebisTvis aSkara iyo, rom 26 maisisTvis aqciis monawileebi daSlas ar apirebdnen. Sesabamisad, Sinagan saqmeTa saministros gaaCnda sakmarisi dro (realurad _ 8 saaTi, minimum _ 4 saaTi), raTa saTanadod daegegma aqciis daSlis operacia da gaeTvala aqciis daSlis taqtika yvelaze naklebi danakargiT.

operaciis Catarebis wina periodis analizisTvis mniS-vnelovania kidev erTi garemoebis Sefaseba. 25 maiss parlamentis win mimdinare aqciis dros demonstran-tebis mxridan adgili ar hqonia Zaladobrivi moqme-debebis Cadenis, situaciis eskalaciis iseT faqtebs, romelic policias aqciis daSlis operaciis dros ganusazRvreli riskebisa da safrTxeebis qveS daayen-ebda. policiisTvis aqciis daSlamde ganWvretadi iyo is sa-frTxe, romelic potenciurad SeiZleboda wamosuli-yo aqciis monawileebis mxridan. kerZod, jer kidev 21 maiss, aqciebis dawyebis dRidan, demonstrantebis

nawili aRWurvili iyo plastmasisa da xis joxebiT, aseve, faneris plakatebiT. saias mier moZiebuli faqtobrivi masalebis mixedviT, aqci-is monawileTa aseT nawils daaxloebiT 150-200-mde piri warmoadgenda, rac aqciis daSlis momentisTvis demonstrantebis sruli odenobis (1700-mde kaci) 9-12% iyo. Cven mier moZiebuli faqtobrivi masalebiT da xelisuflebis mier gakeTebuli gancxadebebiT ar dasturdeba, rom monawileebs hqondaT civi iaraRi an/da cecxlsasroli iaraRi, maT Soris, aqciis daSlis dros. demonstrantebis mxridan aseve adgili ar hqo-nia situaciis sxvagvari eskalaciis faqtebs. amdenad, 25-26 maiss aqciis daSlis momentisTvis demonstran-tebis qceva policiisTvis prognozirebadi iyo, rac operaciis dagegmvisa da riskebis gaTvlis process xels uwyobda.

amdenad, zemoT aRniSnuli garemoebebis gaTvaliswinebiT, SeiZleba vamtkicoT, rom aqciis daSlis procesSi policia moqmedebda iseT situaciaSi, romelzec is eqsklu-ziur da efeqtian kontrols axorcielebda. Sesabamisad, 26 maiss policias SeeZlo, ise daegegma aqciis daSlis operacia, rom gaetarebina yvela saTanado RonisZieba riskebis minimizaciis mizniT, maT Soris, mieRo zomebi, raTa minimumamde daeyvana janmrTelobis dazianebis riskebi.

3.2. demonstrantebisTvis aqciis daSlamde aqciis teritoriis datovebis SesaZleblobebis SezRudva

angariSis momzadebis dros samuSao jgufis mier mopovebuli faqtobrivi informacia aCvenebs, rom aqciis mimdebare teritoriis ZiriTadi gasasvlelebis Caketva policiam ganaxorciela aqciis daSlamde daaxloebiT naxevari saaTiT adre.

saiasTvis micemul axsna-ganmartebaSi `netgazeTis~ Jurnalisti Tamaz kupreiSvili ixsenebs, rom 23:30 saaTze, rodesac is Tavisuflebis moednis mxridan aqciaze mivida,

80 იხ. შინაგან საქმეთა სამინისტროს 2011 წლის 26 მაისის განცხადება. ხელმისაწვდომია: http://www.police.ge/index.php?m=8&newsid=2504

operaciis Catarebis wina periodis analizisTvis mniSvnelovania kidev erTi garemoebis Sefaseba. 25 maiss parlamentis win mimdinare aqciis dros demonstrantebis mxridan adgili ar hqonia Zaladobrivi moqmedebebis Cadenis, situaciis eskalaciis iseT faqtebs, romelic policias aqciis daSlis operaciis dros ganusazRvreli riskebisa da safrTxeebis qveS daayenebda. policiisTvis aqciis daSlamde ganWvretadi iyo is safrTxe, romelic potenciurad SeiZleboda wamosuliyo aqciis monawileebis mxridan. kerZod, jer kidev

aqciis mSvidobiani monawileebi aqciis daSlamde

aqciis monawileebi aqciis daSlamde


me-3 T

avi

Tavisuflebis moedani ukve savse iyo specrazmelebiT, romlebic organizebulad ew-yobodnen. Jurnalistis gancxadebiT, `23:40 saaTze specrazmelebs yvela gasasvleli ukve daketili hqondaT.~ Tazo kupreiSvili Tavis axsna-ganmartebaSi asaxelebs quCebs, romlebic, rogorc man naxa, im droisTvis ukve gadaketili iyo: `me davinaxe, rom Cit-aZis quCa, WiWinaZis quCa da Tavisuflebis moedani gadaketili iyo specrazmelebis mier.” amasTan, Jurnalistma SeamCnia, rom specrazmis kordoni Cayenebuli iyo Tavisu-flebis moednis metros gverdiT mdebare kibeebze, romelic kancelariis Senobisken adis. 81

Tavis axsna-ganmartebaSi `media-ge~-s redaqtori daviT mWedliZe aseve adasturebs, rom 23:35 saaTze Tavisuflebis moedanze ukve jguf-jgufad idgnen specrazmelebi. specrazmis raRac nawili ki, ukve organizebul kordonad iyo ganlagebuli. Jurnalis-tis ganmartebiT, specrazmelTa ZiriTadi raodenoba mobilizebuli iyo Tavisuflebis moednis miwisqveSa gasasvlelTan, puSkinis skveramde. daviT mWedliZe aseve miuTiTebs, rom specrazmis mier amave dros gadaketili iyo Tavisuflebis moednis metros gver-diT kibeebiani asasvleli da metro Tavisuflebis moednis pirdapir, trasis gadaRma mdebare Casaxvevi.82

Tavis axsna-ganmartebaSi aqciis erT-erTi monawile revaz rexviaSvili ixsenebs: „daax-loebiT Ramis 23:15 wuTze Cven parlamentis mimdebare teritoria davaTvaliereT da vnaxeT, rom aqciis teritoriis garSemo yvela SesaZlo gasasvleli specrazmelebis mier iyo gadaketili. kerZod, gadaketili iyo CitaZis, furcelaZisa da Wanturias quCebi, aseve, parlamentsa da pirvel skolas Soris mdebare WiWinaZis quCa. me da nika am ubans kargad vicnobT da yvela SesaZlo gasasvleli, maT Soris, araoficialuri gasas-vlelebic vicodiT, magram aqciis daSlamde daaxloebiT naxevari saaTiT adre aqciis teritoriidan gasvla SeuZlebeli iyo.“83

adamianis uflebaTa centris TanamSromeli beqa jiqia, romelic aqciis daSlis moni-torings axorcielebda, saiasTvis micemul axsna-ganmartebaSi ixsenebs, rom 23:40 saaTisTvis is pirvel skolasTan idga, saidanac dainaxa, rom yvela quCa gadaketili iyo. mas mxolod furcelaZis quCis danaxvis SesaZlebloba ar hqonda. beqa jiqias gancx-adebiT, daaxloebiT 23:40 saaTze specrazmi miadga rusTavelis quCas da, aseve, sast-umro „Tbilisis mariotis“ gverdiT amomaval quCas (Wanturias quCa).84

beqa jiqias gancxadebiT, daaxloebiT 23:40 saaTze man dainaxa, rom ramdenime pirma, rom-lebic aqciis monawileebi ar iyvnen, SeZles rusTavelis metros mimarTulebiT aqciis teritoriidan gasvla. Tumca, aqciis monawileebis ZiriTad nawils aqciis daSlamde teritoriis datoveba ar ucdia. saiam ver moiZia informacia iseTi kategoriis aqciis monawileebis Sesaxeb, romlebmac aqciis daSlis dawyebamde moindomes da SeZles/an ver SeZles aqciis teritoriis datoveba. Sesabamisad, im sakiTxis Sefaseba, Tu ramdenad SeeZloT aqciis monawileebs aqciis teritoriis garSemo gasasvlelebSi Camdgari spe-crazmis kordonSi gasvla aqciis daSlis dawyebamde, rTulia. Tumca, samuSao jgufis mier moZiebuli informacia adasturebs policiis mier, aqciis daSlis dawyebamde, aqciis teritoriis datovebis SesaZleblobebis SezRudvis faqtebs.

am kuTxiT sainteresoa nizami mamedovis SemTxveva. 25 maiss, daaxloebiT 23:00 saaTze, aqciis daSlis dawyebamde man rusTavelis gamziri datova im mizniT, rom Tavisuflebis moedanze mdgari manqanidan qurTuki wamoeRo. rogorc nizami mamedovi ixsenebs, sanam is manqanamde mividoda, man uknidan dartyma igrZno da goneba dakarga. sabolood is

81 საიას მიერ ნეტგაზეთის ჟურნალისტის თამაზ კუპრეიშვილისგან აღებული ახსნა-განმარტება.82 საიას მიერ media-ge-ს რედაქტორის დავით მჭედლიძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.83 საიას მიერ აქციის მონაწილე რევაზ რეხვიაშვილისგან აღებული ახსნა-განმარტება. 84 საიას მიერ ადამიანის უფლებათა ცენტრის თანამშრომლის ბექა ჯიქიასგან აღებული ახსნა-განმარტება.

26 maisiangariSi

44

me-3 T

avi

mixailovis saavadmyofoSi gamofxizlda da sxeulze rezinis tyviis nakvalevi aRmoaC-ina. nizami mamedovma imdenad seriozuli dazianebebi miiRo, rom is fexze operaciis Catarebas saWiroebs da damoukidebeli gadaadgileba am dromde ar SeuZlia. rogorc n. mamedovis saqmidan Cans, policiam aqciis monawilis mimarT Zala gamoiyena im dros, rodesac aqciis daSla jer kidev ar iyo dawyebuli da im adgilas, romelic aqciis pe-rimetris gareT mdebareobda.

policiis mier aqciis daSlamde aqciis teritoriis datovebis kuTxiT garkveuli barierebis arsebobas adasturebs Pressage.tv-is Jurnalistis nino miqiaSvilis axsna-ganmarteba. kerZod, n. miqiaSvili ixsenebs, rom 23:40 saaTze, rodesac is Tavisuflebis metrodan amodioda, metroSi ganaTeba Caqra. am dros iq daaxloebiT 6 policieli imy-ofeboda, romlebmac ganacxades, rom metroSi teqnikuri xasiaTis problemebi Seiqm-na, ris gamoc is veRar uzrunvelyofda mgzavrebis transportirebas. policiam mo-qalaqeebs metroTi sargeblobis SesaZlebloba ar misca.85

rogorc zemoT warmodgenili faqtobrivi informacia miuTiTebs, policias aqciis daSlis dawyebamde daaxloebiT naxevari saaTiT adre ukve dakavebuli hqonda aqciis teritoriis siaxloves mdebare ZiriTadi gasasvlelebi. aqciis daSlamde policiam aqciis monawileebs ar dautova Ria gasasvleli, sadac maT policiasTan yovelgvari kontaqtis gareSe, usafrTxoebis gancdis qveS SeeZloT aqciis teritoriis nebayo-flobiT datoveba.

3.3. policiis mier aqciis daSlis dros gamoyenebuli Zalis marTlzomierebis sakiTxis Sefaseba

25 maiss 23:55 saaTze aqciis organizatorebTan meriis TanamSromeli gamocxadda da gafrTxileba Caabara, rom, aqciis gagrZelebis SemTxvevaSi, Ramis 00:00 saaTis Semdeg aqcia arasanqcirebul xasiaTs miiRebda da maT mSvidobiani daSlisken mouwoda. meriis TanamSromels aRniSnulis Sesaxeb sajaro da xmamaRali gancxadeba aqciis monawileebi-sTvis ar gaukeTebia. meriis TanamSromlis mier aqciis perimetris datovebis Semdeg mcire intervalSi (daaxloebiT 5 wuTSi) policiam gaakeTa gancxadeba ukanono mitin-gis aRkveTis mizniT Sesabamisi zomebis gatarebis Taobaze. Jurnalisti Tazo kupreiS-vili ixsenebs, rom aRniSnuli gancxadeba CitaZis quCaze mdgari policiis manqanidan gakeTda. T. kupreiSvilis TqmiT, am dros igi aseve CitaZis quCaze imyofeboda, Tumca, gafrTxilebis xma imdenad cudad ismoda, rom man gancxadebis Sinaarsi srulad ver gai-go. saias mier aqciis monawileebisa da Jurnalistebisgan aRebuli axsna-ganmartebebiT dasturdeba, rom maTma Zalian didma nawilma ver SeZlo policiis mier gakeTebuli gancxadebis gageba.

policiis gancxadebidan daaxloebiT 5 wuTis gasvlis Semdeg policiam aqciis daSlis operacia daiwyo.86 am droisTvis, rogorc zemoT ukve aRiniSna da rogorc yvela mowme adasturebs, aqciis teritoriis garSemo mdebare yvela gasasvleli Caketili iyo, maT Soris, furcelaZis, jorjaZis, Wanturias quCebi, aseve, erovnul muzeumTan Casaxvevi quCa.

aqciis mimdebare quCebis gadaketvis faqtis demonstrirebis mizniT, saiam SeimuSava ruqa, sadac naCvenebia yvela is gasasvleli, romelTa gamoyeneba aqciis monawilee-bs teritoriis dasatoveblad SeeZloT. TiToeul gasasvlelTan mimarTebiT saia miuTiTebs im wyaro(eb)s, romelic adasturebs aqciis daSlis momentSi (da manamdec) Se-sabamisi gasasvlelis gadaketvis faqts (ix. ruka).

85 იმავე გარემოებას ადასტურებს აქციის მონაწილე კარენ არუთინოვი საიასთვის მიცემულ მის ახსნა-განმარტებაში.86 საიას მიერ „ნეტგაზეთის“ ჟურნალისტის თამაზ კუპრეიშვილისგან აღებული ახსნა-განმარტება.


me-3 T

avi

mtkicebulebebi, romelic adasturebs aqciis daSlamde policiis mier aqciis teritoriaze arsebuli gasasvlelebis gadaketvis faqts

1. CitaZis quCa – T. kupreiSvilis, b. jiqias axsna-ganmartebebi, aseve palitratv-is mier gadaRebuli video masala (http://www.palitratv.ge/akhali-ambebi/shemthkhveva/4948-specrazmma-parlamentis-tsin-mimdinare-saprotesto-aqcia-dashala.html);2. WiWinaZis quCa – T. kupreiSvilis, b. jiqias axsna-ganmartebebi, aseve maestros mier gadaRebuli video masala (arqivi);3. rusTavelis gamziri pirvelis skolis mimdebare monakveTSi – b. jiqias, n. miqiaSvilis axsna-ganmartebebi, aseve maestros mier gadaRebuli video masala (http://maestro.ge/?address=uc&id=21900&page=1);4. jorjaZis quCa – b. jiqias, l. qaTamaZis axsna-ganmartebebi;5. furcelaZis quCa – r. rexviaSvilis, l. qaTamaZis axsna-ganmartebebi, aseve maestros mier gadaRebuli video masala (arqivi);6. metro Tavisuflebis moednis marcxniv mdebare asasvleli kibe – T. kupreiSvilis, d. mWedliZis, b. jiqias axsna-ganmartebebi;7. saqarTvelos erovnuli muzeumis gverdiT gudiaSvilis quCaze Camavali Cixi – d. mWedliZis axsna-ganmarteba, aseve tv25-is mier gadaRebuli video masala (http://tv25.ge/videoshow.php?id=FLV/news/5027.flv);8. rusTavelis gamziri (Tavisuflebis moednis mxares) – T. kupreiSvilis, d. mWedliZis axsna-ganmartebebi, aseve palitratv-is mier gadaRebuli video masala (http://www.palitratv.ge/akhali-ambebi/shemthkhveva/4948-specrazmma-parlamentis-tsin-mimdinare-saprotesto-aqcia-dashala.html);9. Wanturias quCa – jefri k. silvermanis foto arqivi;10. gudiaSvilis quCa - maestros video arqivi.

26 maisiangariSi

46

me-3 T

avi

policiam aqciis monawileebsa da iq myof sxva pirebs ar miawoda informacia im Ria gasasvlelebis Sesaxeb, romliTac maT SeeZloT aqciis teritoriis datoveba. am mxriv, sainteresoa aqciis teritoriaze myofi Jurnalistebisa da aqciis monawileebis axsna-ganmartebebis analizi.

Tazo kupreiSvili Tavis axsna-ganmartebaSi ixsenebs: `xalxi faqtobrivad alyaSi iyo momwyvdeuli. yvela gasasvleli specrazmelebis kordoniT iyo daketili.~

IPN-is Jurnalisti malxaz Wkadua Tavis axsna-ganmartebaSi hyveba: `meriis TanamSrom-lis mier gafrTxilebis micemis Semdeg realurad ar iyo dro, rom xalxis amxela masas miscemoda gadaadgilebis saSualeba. gafrTxileba, rom ama Tu im quCidan SeeZloT gas-vla, ar yofila, radgan gasasvlelebi praqtikulad ar iyo.” 87

èqspresniusis~ Jurnalisti Tengiz oyujava aseve adasturebs, rom `savaraudo gasasv-lelebis Sesaxeb samarTaldamcavebs informacia aqciis monawileebisTvis ar miuwode-biaT.” 88

`sando.ge~-s damfuZnebeli levan qaTamaZe ixsenebs, rom `qalis xma aqciis monawileebs mouwodebda daSlisken, Tumca, ukve am dros gasasvleli ar iyo datovebuli. [..] mow-odebidan Zalian maleve CitaZisa da erovnuli biblioTekis mimarTulebidan, iseve ro-gorc qaSveTis eklesiidan, daiwyo erTdrouli operacia.” 89

`netgazeTis~ Jurnalisti konstantine stalinski Tavis axsna-ganmartebaSi aseve miuTiTebs, rom ̀ daSlis dawyebis dros samarTaldamcavebs gafrTxileba ar gaukeTebi-aT. aseve, ar ucnobebiaT aqciis monawileTaTvis gasasvlelebis (derefnebis) Sesaxeb.”90

identuria sainformacio saagento „pirvelis“ Jurnalistis, T. gelaSvilis ganmarte-bac: `mas Semdeg, rac meriis warmomadgenelma gafrTxileba warudgina momitingeebs da Semdeg aqciis daSla daiwyo, yvela gasasvleli Caiketa, policias ar mouwodebia in-formacia aqciis monawileTaTvis gasasvlelebis Sesaxeb.”91

aRsaniSnavia, rom, rogorc telekompania `maestros~ mier gadaRebuli video masalebi aCvenebs, policiis da specdaniSnulebis razmi mobilizebuli iyo parlamentis Senobis ezos SigniT da aqciis daSlis dros specrazmis mier aqciis monawileebisTvis Seteva aRniSnuli mimarTulebidanac moxda.92

am konteqstSi, dausabuTebelia saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros gancxadeba, roca is aqciis teritoriidan aqciis organizatorTa eskortis gasvlasTan dakavSire-biT miuTiTebs, rom eskortma aqciis teritoria datova im adgilidan, romelic Ria ko-ridorad iyo datovebuli aqciis monawileebisTvis.93 rogorc Sss-s mier gavrcelebul operatiul video masalaSi Cans, specrazmis masiur kordons gadaketili hqonda metro `Tavisuflebis moednis~ mxares trasis mTeli perimetri. eskortis manqanebis gasvlis dros da mas Semdeg aqciis monawileebs am adgilas gasvlis SesaZlebloba ar miscemiaT. oTar cxadaZe, romelic aqciis sxva monawileebTan erTad eskortis manqanebs ukan mi-hyveboda da amgvarad cdilobda aqciis teritoriis datovebas, ixsenebs, rom iqve md-

87 საიას მიერ IPN-ის ჟურნალისტის მალხაზ ჭკადუასგან აღებული ახსნა-განმარტება.88 საიას მიერ „ექსპრესნიუსის” ჟურნალისტის თენგიზ ოყუჯავასგან აღებული ახსნა-განმარტება.89 საიას მიერ sando.ge-ს ჟურნალისტის ლევან ქათამაძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.90 საიას მიერ „ნეტგაზეთის“ ჟურნალისტის კონსტანტინე სტალინსკისგან აღებული ახსნა-განმარტება.91 საიას მიერ საინფორმაციო სააგენტო „პირველის“ ჟურნალისტის თ. გელაშვილისგან აღებული ახსნა-განმარტება.92 აღნიშნულ ინფორმაციას ადასტურებს საიას მიერ აქციის მონაწილის ბიძინა გეგიძისგან აღებული ახსნა-განმარტებაც.93 იხ. შსს-ს ოფიციალურ ვებ-გვერდზე: http://www.police.ge/index.php?m=222&newsid=2504


me-3 T

avi

gari specrazmelebi sastikad scemdnen aqciis monawileebs, romlebic avtokolonis manqanebis ukan moZraobdnen.94 am monakveTSi specrazmelebis mier aqciis monawileeb-is cemis faqti Cans `25-e arxis~ video masalaSic.95 Tavisuflebis moednis gadaketvas adasturebs aqciis erT-erTi monawilis boris kalandaZis axsna-ganmartebac: „Tavisu-flebisken rom mivrbodi, Cems mxares momavali daaxloebiT 100 adamiani davinaxe, rom-lebic ukan gamorbodnen [..], radgan Tavisuflebaze gza gadaketili iyo da gasasvleli ver naxes.“96 mowme X.Y. Tavis axsna-ganmartebaSi miuTiTebs: `[..] moswavle-axalgazrdo-bis sasaxlisken gamoviqeciT. Tavisuflebis moednisken Casvlas azri ar hqonda, radgan iqac specrazmelebi idgnen.” imis gamo, rom Tavisuflebis moedanze Casasvleli ar iyo, mowme X.Y-ma Tavi moswavle-axalgazrdobis sasaxlis gverdiT mdebare baRs Seafara.97

rogorc faqtobrivi masalebi aCvenebs, aqciis daSla daiwyo meriis warmomadgenlis mier daaxloebiT 24:00 saaTze gakeTebuli gafrTxilebidan daaxloebiT 10, xolo policiis gafrTxilebidan _ daaxloebiT 5-6 wuTSi. aqciis monawileebs saTanado wesiT ar ecnobaT aRniSnuli gancxadebebis Sinaarsi. amasTan, aqciis monawileebs ar miecaT saTanado dro da SesaZlebloba imisTvis, rom policiis mier Zalis gamoyenebamde mi-eRoT gadawyvetileba aqciis teritoriis nebayoflobiT datovebis Sesaxeb. amasTanave, aqciis daSlisas policiis mier ar iyo datovebuli derefani/gasasvleli, romelic demonstrantebs aqciis teritoriis datovebis SesaZleblobas miscemda.

saiam Ss saministrodan gamoiTxova informacia policiis mier aqciis daSlis dros datovebuli Ria gasasvlel(eb)is Sesaxeb, romelTa meSveobiT demonstrantebi aqciis teritoriis datovebas SeZlebdnen da Sesabamisi mtkicebulebebi (maT Soris, video masala), romelic aRniSnuls daadasturebda. Tumca, Sss-s amgvari informacia ar mou-wodebia.

aRniSnulis gaTvaliswinebiT, policiis mier dairRva mSvidobiani Sekrebis Tavisu-flebis saxelmZRvanelo principebi, romelic moiTxovs, rom aqciis monawileebs policiis Carevamde unda mieceT gonivruli vada daSlisTvis da usafrTxo gasasvle-li. policiis mier aqciis monawileebs unda miewodoT informacia gasasvlelis/gasas-vlelebis Sesaxeb da aseve cnoba, rom Tu ar daiSlebian, isini SeiZleba daeqvemdebaron dakavebas.98

im SemTxvevaSi, Tu policia datovebda Ria gasasvlel(eb)s Tanazomieri Zalis gamoyenebis pirobebSi, igi moaxerx-ebda aqciis teritoriidan demonstrantTa gandevnas im-gvarad, rom maqsimalurad Semcirebuliyo samarTaldam-cavebsa da aqciis monawileebs Soris fizikuri Sexebisa da policiis mxridan Zalis gamoyenebis riskebi.

rogorc saias mier moZiebuli faqtobrivi masalebi adasturebs, aqciis monawileebi gaifantnen iqamde, san-am maTsa da specrazms Soris fizikuri Sexeba moxdebo-da. sando.ge-s damfuZneblis, levan qaTamaZis axsna-ganmartebaSi vkiTxulobT: àqciis monawileebi, sanam maTsa da specrazms Soris fizikuri Sexeba moxdeboda, daiSalnen da cdilobdnen sxvadasxva mimarTulebiT gaqcevas.” l. qaTamaZe ixsenebs aqciis monawi-leebsa da policias Soris Setakebis ramdenime SemTxvevas, romlebsac is CitaZis qu-

94 საიას მიერ აქციის მონაწილის ოთარ ცხადაძისგან აღებული ახსნა-განმარტება. 95 ვიდეო მასალა ხელმისაწვდომია: http://tv25.ge/videoshow.php?id=FLV/news/5027.flv 96 საიას მიერ აქციის მონაწილის ბორის კალანდაძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.97 საიას მიერ აქციის მონაწილის X.Y-გან აღებული ახსნა-განმარტება.98 იხ. მშვიდობიანი შეკრების თავისუფლების სახელმძღვანელო პრინციპები, § 140, ეუთო, 2007 წელი, ხელმისაწვდომია: http://www.osce.org/odihr/24523

26 maisiangariSi

48

me-3 T

avi

Caze Seeswro.99 aqciis monawileebis mxridan winaaRmdegobis gawevis ramdenime spo-radul faqts adasturebs gavrcelebuli video masalebic.100 Tumca, SemTxvevis adgil-ze gadaRebuli video masaliTa da mowmeTa axsna-ganmartebebiT Tu vimsjelebT, aseT winaaRmdegobas masobrivi xasiaTi ar hqonia da mxolod ramdenime (erTi aTeuli SemTx-vevac ki ara) faqti fiqsirdeba. amasTan dakavSirebiT, sainteresoa Tazo kupreiSvilis axsna-ganmarteba: ̀ rogorc ki specrazmi wamovida, aqciis monawileebma joxebi dayares da gaiqcnen. rogorc mere kadrebSi vnaxe, ramdenime adamianma winaaRmdegoba gauwia policias, Tumca, amas masobrivi xasiaTi ar hqonda.” 101

aqciis teritoriaze mdebare gasasvlelebis Caketvis faqtma ganapiroba is, rom aqciis monawileebis nawilma Tavi kinoTeatr „rusTavelis“ Senobas Seafara.102

angariSis momzadebis dros Seswavlili masalebi adasturebs, rom policiam demon-strantebs ara Tu aqciis teritoriidan usafrTxo gasvlis SesaZlebloba ar misca, aramed man gadametebuli fizikuri Zala gamoiyena maT mimarT, vinc iqidan gaRwevas cdilobda.

malxaz Wkadua Tavis axsna-ganmartebaSi miuTiTebs, rom policia adamianebs misdevda ara mxolod aqciis teritoriaze, aramed mimdebare teritoriazec da maT dakavebas cdilobda.103

Tavis axsna-ganmartebaSi Tazo kupreiSvili ixsenebs: `moswavle axalgazrdobis Seno-basTan rom mivedi, davinaxe, xalxi Robeze aZromas da gaqcevas rogor cdilobda, Tumca, specrazmelebi maT mimarT rezinis tyviebs da xelketebs iyenebdnen da gaqce-vis saSualebas ar aZlevdnen. specrazmelebi qvemodan damiznebiT esrodnen da Zirs agdebdnen.~ imaves hyveba Tavis axsna-ganmartebaSi Jurnalisti nino kaxiSvili: `vnaxe, rogor Zvrebodnen biWebi Robeebze. Semdeg maT Zirs yrida specrazmi da xelketebs urtyamda.”104 imaves adasturebs `netgazeTis~ Jurnalisti nestan cecxlaZe.105

amasTan dakavSirebiT, saintereso faqts ixsenebs telekompania maestros Jurnalisti xaTuna xvedeliZe: `furcelaZeze specrazmma koridori gaxsna da Jurnalistebs teri-toriis datoveba sTxoves. koridorSi ramdenime demonstrantmac scada gavla, Tumca, specrazmelebma maT xeli mokides da ukan daabrunes.” amave axsna-ganmartebaSi xaTuna xvedeliZe ixsenebs, rom rodesac is da misi operatori aqciis teritoriis datovebas cdilobdnen, wiTel maisurSi Cacmuli axalgazrda mamakaci mis operators ebRauWe-boda da gayvanas sTxovda. am dros maTTan specrazmeli mivida, romelmac operators moacila CabRauWebuli axalgazrda mamakaci, Zirs daagdo da rezinis xelketiT scema. 106

mowme X.Y. romelmac Rame moswavle-axalgazrdobis win mdebare baRSi malulad gaat-ara, Tavis axsna-ganmartebaSi miuTiTebs, rom im adamianebs, romlebmac Tavi Seafares baRs, policia aqtiurad eZebda da am procesSi ZaRlebsac iyenebda. mowme ixsenebs: `policielebi yvirodnen, gamodiT, arafers dagiSavebTo. raRac momentSi vifiqre, rom gavsuliyavi, megona, rom marTla arafers damiSavebdnen, magram mere saSineli yvirilisa da Rrialis xma momesma, mivxvdi, rom vinc baRSi iyvnen damalulebi da spe-

99 საიას მიერ sando.ge-ს ჟურნალისტის ლევან ქათამაძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.100 ტელეკომპანია ”მაესტროს” მიერ გადაღებული ვიდეო მასალა. 101 საიას მიერ ნეტგაზეთის ჟურნალისტის თამაზ კუპრეიშვილისგან აღებული ახსნა-განმარტება.102 საიას მიერ აქციის მონაწილის გია ბურჯანაძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.103 საიას მიერ IPN-ის ჟურნალისტის მალხაზ ჭკადუასგან აღებული ახსნა-განმარტება.104 საიას მიერ ჟურნალისტის ნინო კახიშვილისგან აღებული ახსნა-განმარტება.105 საიას მიერ ნეტგაზეთის ჟურნალისტის ნესტან ცეცხლაძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.106 საიას მიერ ტელეკომპანია მაესტროს ჟურნალისტის ხათუნა ხვედელიძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.


me-3 T

avi

crazmelebis daZaxebis Semdeg gavidnen, sastikad gauswordnen. amitom isev saxuravze darCena vamjobineT...”

policia mTeli Ramis ganmavlobaSi intensiurad eZebda aqciis im monawileebs, rom-lebmac Tavi moswavle-axalgazrdobis sasaxlis Senobas Seafares. aqciis erT-erTi monawilis, daviT JRentis gancxadebiT, is Ramis 5 saaTisTvis policielebma moswavle-axalgazrdobis sasaxlis SenobaSi daakaves. misi ganmartebiT, manamde policia SenobaSi 3-jer iyo Semowmebaze Semosuli.107

aqciis monawile giorgi obgaiZe Tavis CvenebaSi ixsenebs, rom aqciis monawileebis na-kadma, romlebic gaqcevas cdilobdnen, metrosadgur `Tavisuflebis moednis~ mopir-dapire mxares, maRazia `jordanosa~ da erovnul muzeums Soris arsebuli Robe gaar-Rvia, Tumca, cekavSiris SenobasTan maT 500-mde specrazmeli daxvda, romlebic fizi-kurad gauswordnen.108

specrazmis mier CixSi moqceuli aqciis monawileebi

aqciis daSlis procesi daaxloebiT 15-20 wuTSi dasrulda.109

im viTarebaSi, rodesac policiis mizans demonstrantebisgan aqciis teritoriis gaTavisufleba warmoadgenda, aqciis monawileebisTvis aRniSnuli teritoriidan gasvlis SesaZleblobis armicema da, miznis misaRwevad, maT mimarT fizikuri Za-lis gamoyeneba, policiis qmedebas aramarTlzomiers xdis.

euTos mSvidobiani Sekrebis Tavisuflebis saxelmZRvanelo principebi moiTxovs, rom aqciis monawileebs policiam misces gafrTxileba: im SemTxvevaSi, Tu ar daiSlebian, isini daeqvemdebarebian dakavebas. policiis mier aqciis monawileebis dakaveba gamar-Tlebuli SeiZleba mxolod im SemTxvevaSi iyos, Tu aqciis monawileebi policias ar daemorCilebian da winaaRmdegobas gauweven aqciis aRkveTis procesSi. saqarTvelos administraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsis 173-e muxli (romlis safuZvelze 2011 wlis 26 maiss aqciis daSlis dros dakavebuli iqna 170 piri110) administraciuli wesiT dasjadad ganixilavs qmedebas, romelic moicavs samsaxurebrivi movaleobis Sesrulebis dros samarTaldamcav organoTa muSakebis an samxedro mosamsaxureebis kanonieri gankargulebisa an moTxovnisadmi borotad daumorCileblobas. mocemul SemTxvevaSi, policiis mier Tavisi samsaxurebrivi movaleobis Sesruleba iwyeba im mo-mentidan, rodesac man daiwyo aqciis daSlis procesi da, am mizniT, kanoniT gaTval-iswinebuli saSualebebis gamoyeneba. Tu demonstrantTa mxridan adgili eqneboda aq-ciis daSlis procesSi policiis kanonieri gankargulebisa an moTxovnisadmi borot daumorCileblobas, policia uflebamosili iqneboda, daekavebina aqciis konkretuli monawile(ebi). sxva SemTxvevaSi, Tu aqciis monawileebis mxridan policiis moTxovnisad-mi daumorCileblobis Sefasebas daviwyebT im momentidan, rodesac policiam pirve-

107 საიას მიერ აქციის მონაწილის დავით ჟღენტისგან აღებული ახსნა-განმატება; 108 საიას მიერ აქციის მონაწილის გიორგი ობგაიძისგან აღებული ახსნა-განმარტება;109 საიას მიერ ბექა ჯიქიასგან აღებული ახსნა განმარტება. 110 საიას მიერ თბილისის საქალაქო სასამართლოდან გამოთხოვნილი ინფორმაცია, 2011 წლის 19 ივნისი. (დანართი #3)

26 maisiangariSi

50

me-3 T

avi

lad gaakeTa gancxadeba aqciis aRkveTis mizniT kanoniT gaTvaliswinebuli saSualebebis gamoyenebis Taobaze, policias unda daekavebina aqciis yvela monawile, romelic am gancxadebis Semdeg ar datovebda aqciis teritorias. cxadia, aqciis aRkveTis procesSi yvela monawilis dakaveba, romelic arasanqcirebul mitingze imyofeba, ar SeiZleba miCneul iyos gamarTlebul da proporciul zomad aqciis aRsakveTad. im viTarebaSi ki, rodesac 1. aqciis monawileebs aqciis aRkveTis Sesaxeb policiis gancxadebis Semdeg ar miecaT dro da saSualeba, nebayoflobiT daetovebi-naT aqciis teritoria; 2. aqciis daSlis procesSi policiis mier gadaketili iyo yvela gasasvleli, romelic aqciis monawileebs demonstraciis adgilis datovebis saSuale-bas miscemda, policiis mier aqciis monawileebis dakaveba ar iyo marTlzomieri.

zemoT warmodgenili faqtobrivi garemoebebi da Sesabamisi samarTlebrivi Sefase-bebi miuTiTebs, rom 26 maiss aqciis daSlis dros policiis mier gamoyenebuli iyo araproporciuli Zala. aqciis daSla policiis mier daigegma imgvarad, rom arc aqciis dawyebamde daaxloebiT naxevari saaTiT adre da arc aqciis daSlis dawyeb-is procesSi aqciis monawileebs ar miecaT demonstraciis teritoriis datovebis SesaZlebloba, ris gamoc policiis mier gamoyenebuli Zala gascda kanoniT dadge-nil legitimur miznebs da aramarTlzomieri saxe miiRo. policiam aqciis daSlis procesi dagegma da ganaxorciela ise, rom ar datova Ria gasasvleli aqciis monawi-leebisTvis, riTac gazarda monawileebsa da policias Soris fizikuri Sexebisa da policiis mier Zalis gamoyenebis riskebi.

zemoT aRniSnuli garemoebebis gaTvaliswinebiT, mniSvnelovania, rom: - saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministrom da prokuraturam gamoiZios/gamoikv-

lios da adekvaturi pasuxismgebloba daakisros im Tanamdebobis pirebs, romleb-mac dagegmes da xelmZRvanelobdnen 26 maiss aqciis daSlis operacias;

- policiis mier aqciis daSlis procesSi aqciis monawileebs unda mieceT gonivru-li dro da saSualeba, rom SeZlon aqciis teritoriis nebayoflobiT datoveba. amasTan, aqciis daSlis dros policiam unda datovos Ria gasasvlelebi/derefnebi, saidanac aqciis monawileebi policiis mxridan saTanado Zalis gamoyenebis qveS SeZleben aqciis teritoriis datovebas. saias miaCnia, rom aRniSnuli sakiTxebi sa-Tanado sakanonmdeblo reglamentacias saWiroebs, raTa Tavidan iqnes acilebuli policiis mxridan TviTnebobis riskebi;

- samarTaldamcavi organoebis mier sworad unda ganimartos saqarTvelos admin-istraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsis 173-e muxli. demonstrantis dakavebis safuZveli SeiZleba iyos mxolod aqciis daSlis procesSi policiis kanonieri gankargulebisa an moTxovnisadmi boroti daumorCilebloba. arasanqcirebul mitingze demonstrantebis yofnis faqti, TavisTavad (miuxedavad imisa, rom isini informirebulebi arian aqciis ukanonobis Sesaxeb), ar iZleva qmedebis 173-e mux-liT kvalifikaciis safuZvels.

3.4. aqciis daSlis dros gamoyenebuli policiuri Zalis araproporciuloba

policiis mier aqciis daSlis operacia ise daigegma da mis sawyis etapzeve im odenobisa da intensivobis Zala iqna gamoyenebuli, rom es garemoebebi ar axdenda policiis mxri-dan araproporciuli Zalis gamoyenebis riskebis minimizacias. aqciis darbevis dros policiis mier araproporciuli Zalis gamoyenebis individualuri SemTxvevebi ganxi-lulia angariSis meoTxe TavSi, aq ki warmodgenilia zogadi informacia gamoyenebuli Zalis odenobis, xasiaTisa da intensivobis Sesaxeb.

policiis gancxadebis Semdeg ar miecaT dro da saSualeba, nebayoflobiT daetovebi


me-3 T

avi

3.4.1. aqciis daSlis procesSi monawile policielebis odenoba, Semadgenloba

saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros mier saiasTvis mowodebuli informaciiT, 2011 wlis 26 maisis Rames rusTavelis gamzirze imyofeboda saqarTvelos Sinagan saqme-Ta saministros 5 000 TanamSromeli, aqedan, ukanono mitingis daSlaSi monawileoba miiRo 1 000-ma TanamSromelma, xolo danarCeni _ aRlumis CatarebasTan dakavSirebiT uzrunvelyofda aRniSnuli teritoriis dacvas.111 aseve Sinagan saqmeTa saministros informaciiT, 26 maiss rusTavelis gamzirze ukanono aqciaSi monawileobas iRebda 800-1200 adamiani. anu, rogorc Sss-s mier mowodebuli informaciiT dasturdeba, aqciis daSlaSi monawile specrazmelebisa da policiis Zalebis raodenoba TiTqmis uTana-brdeboda aqciis monawileTa raodenobas.

rogorc samuSao jgufis mier mopovebuli faqtobrivi masalebiT mtkicdeba, aqciis daSlis procesSi monawile-obdnen rogorc specdaniSnulebis razmis wevrebi, aseve pirebi, romlebsac jinsebi, samoqalaqo fexsacmele-bi, tanze ki wiTeli feris qurTukebi ecvaT warweriT `policia~. maT saxeze naWris niRbebi ekeTaT an Cafxute-bi exuraT. aqciis daSlis procesSi aseve monawileobdnen lurji feris formebSi Cacmuli policielebi. Ss samin-istros mier mowodebuli informaciiT, aqciis daSlis procesSi monawileobdnen mxolod Sss-s Sesabamisi dan-ayofebis TanamSromlebi.112

aqciis monawileebis dakvirvebiT, ekipirebis gareSe myofi samarTaldamcavebis qceva gansxvavdeboda specrazmelTa qcevisgan da is aSkarad ufro agresiuli iyo. amasTan dakavSirebiT, sainteresoa revaz rexviaSvilis axsna-ganmarteba: „specrazmelebi ufro profesionalurad moqmedebdnen, iseT adgilebSi gvirtyamdnen, rom davegdeT da dav-ekavebineT. samoqalaqo formebSi Cacmuli pirebi ki gadametebul Zalas iyenebdnen da agresiuli qceviT gamoirCeodnen. isini sityvier Seuracxyofasac gvayenebdnen.“113

rogorc mowmeebi ixseneben, specrazmelebi erTmaneTs zedmeti saxelebiT mimarTavdnen.114

aRsaniSnavia, rom specdaniSnulebis razmelTa da policielTa formebs masobrivad ar hqonda niSani (saxeli, gvari an nomeri), romliTac maTi identificireba SesaZlebeli iqneboda.

gavrcelebul video masalebSi, iSviaTad, mxolod ramdenime specrazmelis Cafxutis ukana mxares Cans garkveuli nomeri, romelic misi identifikaciis saSualebas unda

111 შსს-ს მიერ საიასთვის გაგზავნილი წერილი, 01.09.2011. (იხ. დანართი #4)112 შსს-ს მიერ საიასთვის გაგზავნილი წერილი, 01.09.2011. (იხ. დანართი #4)113 საიას მიერ აქციის მონაწილის რევაზ რეხვიაშვილისგან აღებული ახსნა-განმარტება.114 საიას მიერ აქციის მონაწილის ბორის კალანდაძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.

samarTaldamcavebi specialuri ekipirebis gareSe

specrazmelebi saidentifikacio niSnis gareSe. bolo suraTze Cans rom Cafxutze saidentifikacio nomeri waSlilia.

26 maisiangariSi

52

me-3 T

avi

iZleodes. amasTan dakavSirebiT, aRsaniSnavia, rom Sss-s mier saiasTvis mowodebuli in-formaciis Tanaxmad, TiToeul specdaniSnulebis formas aqvs piradi nomeri.115 Tumca, gavrcelebuli video da foto masaliT, iseve rogorc aqciis monawileebisa da sxva nei-traluri mowmeebis axsna-ganmartebebiT (Jurnalistebi, monitorebi da a.S.), es faqti ar dasturdeba. is garemoeba, rom policielisa da specrazmelis forma ar iZleoda maTi identificirebis saSualebas, seriozulad arTulebs policiis mier Zalis gamoy-enebis faqtebis efeqturi gamoZiebisa da maTTvis Sesabamisi pasuxismgeblobis dakis-rebis process.116

3.4.2. aqciis daSlis dros policiis mier gamoyenebuli specialuri saSualebebis saxeebi da maTi gamoyenebis intensivoba

rogorc samuSao jgufis mier mopovebuli faqtobrivi masalebiT dasturdeba, aqciis daSlis dros policiis mier Seteva xorcieldeboda erTdroulad ramdenime mimarTulebidan. kerZod, policiam Tanxvedri Seteva daiwyo Tavisuflebis moednis, rusTavelis gamziris, CitaZisa da furcela-Zis quCebidan.

aqciis daSlis procesSi policias ar mouxdenia spe-cialuri saSualebebis gamoyenebis gradacia am saSu-alebebisgan momdinare Zalis xarisxisa da policiis winaSe mdgari miznebisa da riskebis gaTvaliswinebiT.

Jurnalisti l. qaTamaZe ixsenebs, rom „Setevis dros erTdroulad iyo gamoyenebu-li cremlsadeni da mxuTavi gazi, wylis Wavli da rezinis tyviebi, ris Semdegac ukve gamoiyenes rezinis xelketebi.“

policiis mier specialuri saSualebebis gamoyenebis Tanmimdevrulobas kargad xsnis aqciis erT-erTi monawile biZina gegiZe: „Cvensa da specrazms Soris distancia iyo 15 metri. Tavdapirvelad specrazmelebma gauSves wylis Wavli, ramac wagvaqcia. ramden-ime wamSi wylis gaSvebidan gauSves cremlsadeni gazi. isrodnen gazis yumbarebs. amas mohyva panika, xalxi airia, maT gasasvlelis Zebna daiwyes. amis Semdeg daiwyo Wyleta. rogorc CitaZeze, ise rusTavelze mdgari specrazmelebi samxedro nabijebiT, farze xelketis rtymiT wamovidnen momitingeebisaken. rodesac specrazmelebi mogviaxlovd-nen, vigrZeni rezinis tyviebi, romlebic wamovida gverdebidan. rusTavelis gamzirze specrazmi gaiwia da Semovida saxanZro manqanebi. manqanebze isxdnen specrazmelebi, romlebic trotuarze myofebTan erTad gviSendnen rezinis tyviebs. amas Tan sdevda rezinis xelketebis gamoyeneba.“ 117

Tavis axsna-ganmartebaSi aqciis monawile giorgi obgaiZe hyveba, rom „policiam pirve-lad gamoiyena mxuTavi gazi, ramac gamoiwvia sasunTqi gzebis gadaketva, Tavbrusxveva da gadaadgilebis unaris dakargva. amis Semdeg gamoiyenes cremlsadeni gazi da rezinis tyviebi. es ori saSualeba gamoiyenes erTdroulad. aseve gamoyenebul iqna wylis Wav-li pirveli skolis mimdebare teritoriidan parlamentis mimarTulebiT.“ 118

mowmeTa Cvenebebi adasturebs, rom policiis mier aqciis daSlis pirvel etapze ufro intensiurad iyo gamoyenebuli gazi da rezinis tyviebi. aqciis monawile, andrei gora Tavis axsna-ganmartebaSi acxadebs, rom „pirvelad policiis mxridan wamovida gazi

115 შსს-ს მიერ საიასთვის გაგზავნილი წერილი, 01.09.2011. (იხ. დანართი #4)116 მშვიდობიანი შეკრების თავისუფლების სახელმძღვანელო პრინციპები, § 153;117 საიას მიერ აქციის მონაწილის ბიძინა გეგიძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.118 საიას მიერ აქციის მონაწილის გიორგი ობგაიძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.


me-3 T

avi

didi raodenobiT, romelsac Semdeg moyva rezinis tyviebi. paralelurad iyenebdnen wylis Wavls da rezinis xelketebs.“119

aqciis pirvel etapzeve, sanam aqciis monawileebis gafantva moxdeboda, specrazmi furcelaZis quCis kuTxidan aqtiurad iyenebda rezinis tyviebs, romel-sac is aqciis monawileebis mimarTulebiT damiznebiT isroda.120 amasTan dakavSirebiT, sainteresoa Jur-nalist daviT mWedliZis axsna-ganmarteba: „am dros furcelaZis quCidan specrazmelebi amovardnen, romlebic trotuaris amaRlebuli adgilidan, daax-loebiT 2-3 wuTis ganmavlobaSi, damiznebiT isrod-nen aqciis monawileebis mimarTulebiT. Semdeg ukan, furcelaZis quCisken daixies da isini xelketianma specrazmelebma Caanacvles.“121

rogorc zemoT ukve aRiniSna, saiam Sss-s mimarTa TxovniT, miewodebina informacia aqciis daSlis dros gamoyenebuli specialuri saSualebebis saxeebisa da raodenobis Sesaxeb, Tumca, aRniSnuli informacia Sss-m ar gasca.

Jurnalisti malxaz Wkadua, aseve, aqciis monawile revaz rexviaSvili TavianT axsna-ganmartebebSi ixseneben, rom policiam aqciis daSlis dros gamoiyena akustikuri saSu-alebebi. amas adasturebs Sss-s mier gacemuli oficialuri informaciac.122

specialuri saSualebebis garda, policia aseve iyenebda fizikur Zalas. aqciis monawi-leebi ixseneben, rom specrazmelebi maT wixlebiT da xelebiT scemdnen. magaliTisTvis, aqciis monawile oTar cxadaZe hyveba, rom mas specrazmelma TvalSi wixli Caartya, ris Semdegac mas Tvali amouvarda.123

saerTaSoriso standartebis Sesabamisad, policiis mier demonstraciebis daSlis dros ar unda iqnes gamoyenebuli araproporciuli da gadametebuli Zala. Zalis gamoyenebis wesi regulirebuli unda iyos kanoniT. kanonma unda gansazRvros is SemTxvevebi, roca gamarTlebuli iqneba Zalis gamoyeneba da aseve Zalis gamoyenebis xarisxi, romelic dasaSvebi SeiZleba iyos sxvadasxva riskis gaTvaliswinebiT.

samarTaldamcavi organoebis mier Zalisa da cecxlsasroli iaraRis gamoyenebis Sesax-eb gaeros ZiriTadi principebis me-2 punqtis Sesabamisad, saxelmwifom unda moaxdinos mis mier gamoyenebadi saSualebebis gradacia da samarTaldamcavi organoebi aRWurvos sxvadasxva saxis, rac SeiZleba farTo saSualebebiT (iaraRiT), romelic gamoyenebadi Zalis diferencirebis saSualebas iZleva. amave dokumentis me-3 punqtis Tanaxmad, araletaluri iaraRis gamoyenebis sakiTxebi guldasmiT unda iqnes Sefasebuli, raTa moxdes riskebis minimizacia da ziani ar miadgeT sxva aramonawile pirebs. aseTi iaraRis gamoyeneba unda daeqvemdebaros mkacr kontrols policiis mxridan. Zalis gamoyene-bamde samarTaldamcavma organoebma unda gamoiyenon yvela SesaZlo araZaladobrivi saSualeba.124

saerTaSoriso standartebi detalurad gawers Zalis gamoyenebis pirobebs ukanono mSvidobiani aqciebisa da ukanono Zaladobrivi aqciebis dros. samarTaldamcavi or-

119 საიას მიერ აქციის მონაწილის ანდრეი გორასგან აღებული ახსნა-განმარტება.120 ტელეკომპანია ”მაესტროს” ვიდეო მასალა. 121 საიას მიერ ჟურნალისტ დავით მჭედლიძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.122 შსს-ს მიერ საიასთვის გამოგზავნილი წერილი, 01.09.2011. (იხ. დანართი #4)123 საიას მიერ აქციის მონაწილის ოთარ ცხადაძისგან აღებული ახსნა-განმარტება. 124 სამართალდამცავი ორგანოების მიერ ძალისა და ცეცხლსასროლი იარაღის გამოყენების ძირითადი პრინციპები, გაერო, 1990 წელი, ხელმისაწვდომია: http://www2.ohchr.org/english/law/firearms.htm

Seteva furcelaZis quCis mimarTulebidan

26 maisiangariSi

54

me-3 T

avi

ganoebis mier Zalisa da cecxlsasroli iaraRis gamoyenebis Sesaxeb gaeros ZiriTadi principebis me-13 muxlis Sesabamisad, im aqciis daSlis dros, romelic ukanonoa, ma-gram araZaladobriv xasiaTs atarebs, policiam ar unda gamoiyenos Zala, an Tu Zalis argamoyeneba SeuZlebelia, misi aucilebloba minimumamde unda Seamciros. gaeros Zir-iTadi principebis me-14 muxli aseve adgens, rom Zaladobrivi aqciebis daSlis dros policias SeuZlia gamoiyenos cecxlsasroli iaraRi mxolod im SemTxvevaSi, Tu sxva naklebad saSiSi saSualebebiT mizani ver miiRweva. amasTan, misi gamoyeneba unda moxdes minimaluri xarisxiT.125

gansaxilvel SemTxvevaSi, aqcia mTlianobaSi mSvidobian xasiaTs atarebda, ris gamoc policia valdebuli iyo, ar gamoeyenebina Zala aqciis monawileebis mimarT, an Tu misi gamouyenebloba SeuZlebeli iyo, Zalis gamoyenebis aucilebloba mini-mumamde Seemcirebina.

26 maiss aqciis daSlis dros policia valdebuli iyo, Zalis gamouyeneblad an mini-maluri Zalis gamoyenebiT, efeqturad uzrunveleyo aqciis teritoriidan demon-strantebis kontrolirebadi gayvana. mxolod individualur SemTxvevebSi, rodesac iarsebebda Zalis gamoyenebis saWiroeba, policia uflebamosili iqneboda, miemarTa sxva ufro efeqtiani saSualebebisTvis (maT Soris, xelketi, rezinis tyvia), aqciis monawileebis mxridan momdinare safrTxis/winaaRmdegobis proporciulad. aRniSnuli standartis sapirispirod, policiam aqciis daSlis dros erTdroulad gamoiyena sxva-dasxva specialuri saSualeba da ar moaxdina maTi diferencireba. maT Soris, policiam bolomde ar amowura wylis Wavlisa da cremlsadeni gazis resursi. amasTan, masobrivad da ganurCevlad (aradiskriminaciulad) gamoiyena rezinis tyviebi.

rogorc zemoT ukve aRvniSneT, aqciis daSlis dros policia situaciaze efeqtian kon-trols axorcielebda. aqciis daSlis procesSi demonstrantebs fizikuri winaaRmde-goba policiisTvis ar gauweviaT, Tu ar CavTvliT ramdenime aseT sporadul faqts. Sesabamisad, am mocemulobaSi policias SeeZlo naklebi Zaladobis matarebeli saSu-alebebis gamoyenebiT daeSala aqcia da demonstrantebi aqciis teritoriidan kontro-lirebadad ganedevna Riad datovebuli gasasvlelebiT, rac policiam mocemul SemTx-vevaSi ar gaakeTa.

Sesabamisad, aqciis daSlis dros policiis mier sxvadasxva specialuri saSualebis erT-droulad gamoyeneba ar akmayofilebda aucileblobisa da proporciulobis tests. amasTan, aqciis daSlis dros gamoyenebuli policiuri Zala iyo aradiferencirebuli da aradiskriminirebuli.

aRsaniSnavia, rom specialuri saSualebebis gamoyenebis gradacias ar axdens Ta-vad kanoni policiis Sesaxeb da 2009 wlis 30 dekembris #1586 brZaneba saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros mosamsaxureebis mier specialuri saSualebebis Senaxvis, tarebisa da gamoyenebis wesisa da pirobebis damtkicebis Sesaxeb. brZanebis me-4 muxlis 1-li nawilis Sesabamisad, policia specialur saSualebebs iyenebs im SemTxvevaSi, Tu sxva saSualebebi miznis misaRwevad araefeqturia. Tumca, kanoni ar axdens konkretul SemTxvevaSi specialuri saSualebebis gradacias efeqtianobis kriteriumiT. policiis Sesaxeb kanonis me-10 muxlis mesame nawili gansazRvravs, rom specialuri saSualebis saxe ganisazRvreba konkretuli situaciis, samarTaldarRvevis xasiaTisa da samarT-aldamrRvevis individualuri Taviseburebebis gaTvaliswinebiT. amasTan, brZanebis am muxliT gawerili pirobebi, roca kanonmdebeli gamarTlebulad miiCnevs konkretu-li specialuri saSualebebis gamoyenebas, TiTqmis identuria yvela specialuri saSu-alebis mimarT da ar axdens maT gradacias konkretuli saSualebidan momdinare Zalis xarisxis niSniT. kanoniT ar aris akrZaluli, aseve, erTdroulad ramdenime special-uri saSualebis gamoyenebis SesaZlebloba policiis mier.

125 სამართალდამცავი ორგანოების მიერ ძალისა და ცეცხლსასროლი იარაღის გამოყენების ძირითადი პრინციპები, გაერო, 1990 წელი, ხელმისაწვდომია: http://www2.ohchr.org/english/law/firearms.htm


me-3 T

avi

aRniSnulis garda, policiis Sesaxeb kanoni, iseve rogorc 2009 wlis 30 dekembris brZaneba, ar iTvaliswinebs speci-fikur SezRudvebs specialuri saSualebebis gamoyenebis wesTan dakavSirebiT. magaliTisTvis, rezinis tyviebisa da xelketis SemTxvevaSi, kanonmdeblobiT ar aris gaTval-iswinebuli sxeulis garkveul adgilebSi (Tavi, kiseri, genitaliebi da a.S.) maTi gamoyenebis akrZalva. aseve, ar aris regulirebuli rezinis tyviebis srolis distancia da SemTxvevebi. moqmedi kanonmdeblobiT ar aris gaTval-iswinebuli, rom dauSvebelia mxuTavi gazis kafsulebis srola uSualod samarTaldamrRvevi pirebisTvis, an adami-anebis brboSi, an kafsulebis ganmeorebiT gamoyeneba ukve gazgaSvebul adgilas.126

amasTan dakavSirebiT, aRsaniSnavia, rom administraciuli saCivris Semdeg, Sss-s mier saiasTvis gamogzavnili weri-lis Sesabamisad, rezinis tyviebis srolis manZils da misi gamoyenebis instruqcias adgens mwarmoebeli kompania. yve-la konkretul iaraRs aqvs Tavisi instruqcia, romliTac gansazRvrulia, ra manZilidan ar SeiZleba misi gamoyen-eba.127 Tumca, Sss-s ar gausajaroebia informacia, Tu konk-retulad ra tipis iaraRi iyo 26 maiss aqciis daSlis dros policiis mier gamoyenebuli da rogori iyo misi gamoyenebis instruqcia.

mSvidobiani Sekrebis Tavisuflebis saxelmZRvanelo principebis Sesabamisad, iseTi saSualebebis gamoyeneba, rogoricaa, maT Soris, rezinis tyviebi, wylis Wavli, polici-is mier mkacrad unda iqnes regulirebuli. aRniSnuli saSualebis gamoyeneba dauSvebe-lia im pirebis mimarT, romelTac ar SeuZliaT aqciis teritoriis datoveba.128

saerTaSoriso standartebi moiTxovs, rom Zalis gamoyeneba unda daeqvemdebaros av-tomatur da dauyovnebliv kontrols policiis mxridan. policiisTvis Zalian kargi praqtikaa, rodesac is axorcielebs Zalis gamoyenebis werilobiT da detalur doku-mentirebas. aRsaniSnavia, rom saqarTvelos kanonmdebloba ar icnobs gamoyenebul spe-cialur saSualebebze Sida uwyebrivi monitoringis efeqtur meqanizmebs.

Sesabamisad, saia amtkicebs, rom amgvari sakanonmdeblo mocemuloba policias aZlevs Zalian farTo diskrecias specialuri saSualebebis gamoyenebis procesSi da ar gan-sazRvravs ierarqias specialur saSualebebs Soris, maTgan momdinare Zalis xarisxisa da mowinaaRmdegisgan momdinare riskebis/safrTxeebis safuZvelze. cxadia, kanon-is aRniSnuli xarvezi problemebs qmnis policiis mier araproporciuli Zalis gamoyenebis kontrolisa da prevenciis kuTxiT da policias aZlevs TviTnebobis maRal SesaZleblobas.

amasTan, aqciis daSlis procesSi, policiis mier dairRva im saSualebebis gamoyenebis pirobebi, romlebsac SeuZlia ziani miayenon adamianis sicocxlesa da janmrTelobas. saerTaSoriso moTxovnebis Sesabamisad, is standartebi, romlebic gamoiyeneba le-taluri iaraRTan dakavSirebiT, aseve Tanabari ZaliT vrceldeba im araletaluri saSualebebis gamoyenebis wesze, romelTac SeuZlia daazianos adamianis sicocx-le da janmrTeloba. magaliTisTvis, im mizezis gamo, rom rezinis tyviebi konkretul pirobebSi SeiZleba letalur Zalas warmoadgendes, misi gamoyeneba unda moxdes mx-

126 ამ მიმართებით იხილეთ: http://legislationline.org/download/action/download/id/3435/file/Moldova_Policy_Options_for_Improvement_of_Assembly_policy_management_en.pdf127 შსს-ს მიერ საიასთვის გაგზავნილი წერილი, 01.09.2011. (იხ. დანართი #4)128 მშვიდობიანი შეკრების თავისუფლების სახელმძღვანელო პრინციპები, § 144.

Tavis areSi miyenebuli dazianebebi

26 maisiangariSi

56

me-3 T

avi

olod cecxlsasroli iaraRis gamoyenebisTvis kanoniT, gaeros ZiriTadi principebiTa da Sesabamis uflebaTa dacvis konvenciebiT dadgenil SezRudul SemTxvevebSi.129

aRniSnuli standartis sapirispirod, aqciis daSlis dros policiis mier rezinis ty-viebi gamoyenebul iqna im dros, roca jer ar iyo amowuruli sxva ufro efeqturi saSu-alebebi. amasTan, policiis mier Zalis gamoyeneba xdeboda ukiduresi aucileblobis gareSe. kerZod, rig SemTxvevebSi, policia rezinis tyviebs iyenebda ganurCevlad, rig SemTxvevebSi ki _ im adamianebze damiznebiT, romlebic im momentSi ar warmoadgendnen safrTxes policielis an sxvaTa sicocxlisa da janmrTelobisTvis, arc raime saxis winaaRmdegobas uwevdnen policias.

daskvna

zemoT aRniSnuli faqtebisa da mtkicebebis gaTvaliswinebiT, aSkaraa, rom 26 maiss aqciis daSlis procesi daigegma ise, rom ar moxda policiis mier Zalis arapropor-ciuli gamoyenebis saTanado prevencia. policiam aqciis monawileebs ar misca aqciis teritoriidan gasvlis SesaZlebloba da maT mimarT gamoiyena gadametebuli Zala, maT Soris, maSin, rodesac demonstrantebi aqciis teritoriis datovebas cdilobdnen, an iyvnen dakavebulni da mTlianad moqceulni policiis kontrolis qveS. aqciis daSlis dros policiis mier gamoyenebuli taqtika ar Tavsdeba aqciis daSlis kanoniT dad-genil legitimur miznebSi, rac policiis mier gamoyenebul Zalas aramarTlzomiers xdis.

129 იხ. Human Rights Watch-ის ანგარიში ”Crossing the line”, 2007 წლის დეკემბერი, გვ. 33. ხელმისაწვდომია: http://www.hrw.org/en/reports/2007/12/19/crossing-line ასევე, იხილეთ: The report of the independent commission on policing for Northen Ireland, Sepretember, 1999. ხელმისაწვდომია: http://cain.ulst.ac.uk/issues/police/patten/patten99.pdf

57Zalis gadameteba saprotesto aqciis daSlisas

me-4 T

avi

me-4 Tavi. Zalis gadameteba saprotesto aqciis daSlisas

Sesavali

2011 wlis 26 maiss, saprotesto aqciis daSlisas, adgili hqonda Zalis aSkarad gadame-tebas. policielebi specialur saSualebebs iyenebdnen maSinac, rodesac demonstran-tebis mxridan winaaRmdegoba ukve daZleuli iyo da metic, rodesac demonstrantebi imyofebodnen samarTaldamcavi organos warmomadgenlebis efeqturi kontrolis qveS, xelebi hqondaT Seborkili da Zirs iyvnen dayrilni. amis miuxedavad, samarTaldam-cavebi maT urtyamdnen rezinis xelketebs, ayenebdnen sityvier Seuracxyofas. am mxriv, Zalis gadametebis yvelaze mkafio magaliTia ramdenime specrazmelis mier arasrulw-lovnis cema rezinis xelketebiT. specdaniSnulebis razmi axlo manZilidan Tavisa da saxis areSi damiznebiT iyenebda rezinis tyviebs, ris Sedegad erT-erTma demonstrant-ma mxedveloba dakarga. dakavebuli demonstrantebi daeqvemdebarnen araadamianur da damamcirebel mopyrobas, rogoricaa, magaliTad, e.w. `sircxvilis koridori~. polici-is mier gamoyenebuli Zalis zemoqmedebis qveS moeqcnen is pirebic, romlebic ar monaw-ileobdnen saprotesto aqciaSi. gansakuTrebuli sisastikiT samarTaldamcavebi gaus-wordnen im adamianebs, romlebmac Tavi kinoTeatr ̀ rusTavels~ Seafara. specrazmelebi dakavebulebs, romlebic kinoTeatris Senobidan gamohyavdaT, xelketebs urtyamdnen. adgili hqonda demonstrantTaTvis ukanonod da dausabuTeblad Tavisuflebis aRkve-Tis SemTxvevebsac.

4.1. specialuri saSualebebis gamoyeneba

Zalisa da cecxlsasroli iaraRis gamoyenebis Sesaxeb gaerTianebuli erebis me-8 kon-gresze miRebuli zogadi principebis me-3 punqtis Sesabamisad, araletaluri saSuale-bebis gamoyeneba frTxilad unda iqnes Sefasebuli imisaTvis, rom minimumamde davides gareSe pirTaTvis miyenebuli ziani da amgvari iaraRis gamoyeneba yuradRebiT iyos ga-kontrolebuli.

mSvidobiani Sekrebis Tavisuflebis saxelmZRvanelo principebis Sesabamisad, unda moxdes ZaladobaSi CarTuli pirebis izolireba mSvidobiani demonstrantebisagan da maT mimarT unda iqnes gamoyenebuli iZulebiTi RonisZiebebi.

`policiis Sesaxeb~ kanonis me-11 muxlis pirveli punqtis Tanaxmad, policiels ufle-ba aqvs, proporciulobisa da aucileblobis principis gaTvaliswinebiT gamoiyenos fizikuri iZuleba da specialuri saSualebebi.

`Sinagan saqmeTa saministros mosamsaxureebis mier specialuri saSualebebis Senaxvis, tarebis da gamoyenebis wesisa da pirobebis Sesaxeb~ Sinagan saqmeTa ministris 2009 wlis 30 dekembris #1586 brZanebis me-4 muxlis me-4 punqtis Tanaxmad, proporciulobis prin-cipis gaTvaliswinebiT, specialuri saSualebis saxe, fizikuri iZulebis intensivoba ganisazRvreba konkretuli situaciis, samarTaldarRvevis xasiaTisa da samarTaldar-Rvevis individualuri Taviseburebis gaTvaliswinebiT. angariSSi miTiTebul SemTx-vevebSi, saWiro ar iyo samarTaldamcavi organoebis mxridan Zalis gamoyeneba, vinaidan erT SemTxvevaSi safrTxe ukve neitralizebuli iyo, xolo yvela danarCen SemTxvevaSi demonstrantebi araviTar safrTxes ar uqmnidnen samarTaldamcav organoebs.

policiis qmedeba xSirad winaaRmdegobaSi modioda Tavad adamianis uflebaTa dacvis Sida standartebTanac, `policiis Sesaxeb~ kanoniT dadgenil moTxovnebTan. miuxeda-vad amisa, unda aRiniSnos `policiis Sesaxeb~ kanonSi arsebuli xarvezebic. kerZod, sx-vadasxva specialuri saSualebis gamosayeneblad `policiis Sesaxeb~ kanoniT dadgeni-li safuZvlebi TiTqmis identuria, rac iZleva erTsa da imave garemoebebis arsebobis zemoqmedebis sxvadasxva xarisxis mqone saSualebebis gamoyenebis SesaZleblobas.

26 maisiangariSi

58

me-4 T

avi

4.1.1. xelketis araproporciuli gamoyeneba

a) xelketebis zogadi gamoyenebis manera

`policiis Sesaxeb” kanonis me-12 muxlis pirveli muxlis `b~ qvepunqtis Sesabamisad, rezinis xelketis gamoyeneb-is safuZvels warmoadgens moqalaqeze, policielsa an/da dacul obieqtebze Tavdasxmis mogerieba; aseve, misi gamoyeneba SesaZlebelia danaSaulis Camdeni, sazoga-doebrivi wesrigis damrRvevi piris dakavebisas, Tu igi borotad ar emorCileba policielis kanonier moTxov-nas. sazogadoebrivi wesrigis masobrivi da jgufuri darRvevis aRsakveTad, xelketis gamoyeneba xdeboda ara mxolod im calkeuli demonstrantebis mimarT, romlebic farebiT da droSis tare-biT winaaRmdegobas uwevdnen specrazmelebs, aramed xelketebs urtyamdnen im pireb-sac, romelTa winaaRmdegoba daZleuli iyo, xelebi hqondaT Sekruli da Zirs eyarnen. gaqceul demonstrantebs specrazmelebi zurgidan eparebodnen da rezinis xelkets urtyamdnen.

2011 wlis 26 maiss iyo sporaduli SemTxvevebi, rodesac calkeuli demonstranti plas-tmasis milebiT winaaRmdegobas uwevda specrazmis warmomadgenlebs. miuxedavad amisa, unda iTqvas, rom policiis mier Zalis gamoyeneba aseTi Zaladobrivi qmedebis Camdeni demonstrantebis mimarTac ki ar iyo proporciuli.

demonstraciis erT-erTi monawile, romelic aRWurvilia fariTa da droSis tariT, orTabrZolaSia CarTuli samarTaldamcavi organos warmomadgenelTan. policieli axerxebs demonstrantis Zirs dagdebas, misTvis faris da droSis taris gamoyenebis Ses-aZleblobis aRkveTas. maSin, rodesac Zaladobrivi qmedebis Camdeni demonstrantisgan safrTxe aRar momdinareobs, Zirs waqceuli adamianis garSemo ikvreba specrazmelebis rkali, romlebic wixlebiT da rezinis xelketebiT scemen waqceul demonstrants.130

garda aRniSnulisa, iyo SemTxvevebi, rodesac Zalis gamoyeneba xdeboda im demonstran-tebis mimarT, romlebic specdaniSnulebis razms araviTar winaaRmdegobas ar uwevd-nen, xolo zogjer saprotesto aqciis monawileebs xelkets urtyamdnen maSinac, roca maTgan araTu araviTari safrTxe ar momdinareobda, aramed isini policiis efeqturi kontrolis qveS imyofebodnen.131 am dros demonstrants fizikurad ar Seswevs unari, raime saxis winaaRmdegoba gauwios specdaniSnulebis razms da, Tumca, amis araviTari aucilebloba ar arse-bobda, policia mainc iyenebda rezinis xelkets.

specdaniSnulebis razmi rezinis xelkets ganurCev-lad da masobrivad iyenebs im pirebis mimarT, romle-bic saprotesto aqciis daSlis adgilas imyofebian. specrazmelTa qmedebis Taviseburebas warmoadgens is, rom isini gamoedevnebian132 an zurgidan mieparebian133

130 http://www.palitratv.ge/akhali-ambebi/shemthkhveva/4961-specrazmelebisa-da-momitinges-khelcharthuli-brdzola.html.131 მაგალითად, ერთი დემონსტრანტი ჩავარდნილია პარლამენტის წინ განთავსებულ შადრევანში. სპეცრაზმელი სარგებლობს რა იმით, რომ დემონსტრატი მოკლებულია წინააღმდეგობის გაწევის შესაძლებლობას, ურტყამს მას რეზინის ხელკეტს: http://www.youtube.com/watch?v=3gXOw66I_HA&feature=player_embedded#at=18.132 მოსწავლე-ახალგაზრდობის სახლთან რამდენიმე სპეცრაზმელის მიერ მოქალაქის ცემის შემთხვევა: http://www.youtube.com/watch?v=LmWYO57Bvww&feature=player_embedded 133 ტელეკომპანია ,,მაესტროს” ჟურნალისტთან მყოფი მოქალაქისათვის სპეცრაზმელების მიერ რეზინის ხელკეტის დარტყმა: http://www.youtube.com/watch?v=W0crOzbZPW0&feature=player_embedded

mxolod im calkeuli demonstrantebis mimarT, romlebic farebiT da droSis tare


me-4 T

avi

demonstrants, romelic rusTavelis gamziridan Tavis daRwevas cdilobs da xelkets urtyamen. gvxvdeba gaqceuli moqalaqis mimarT specrazmelis mier rezinis xelketis dartymis SemTxvevac. moswavle-axalgazrdobis sasaxlesTan gaqceulma elene maxara-Zem welis areSi da fexebSi iseTi Zlieri dartyma igrZno, rom kedels miexeTqa, ris Sem-degac saavadmyofoSi iqna gadayvanili.134 aseve, gvxvdeba SemTxvevebi, rodesac ramden-ime specrazmeli urtyams waqceul momitinges.135 furcelaZis quCaze or specrazmels gakavebuli hyavda axalgazrda mamakaci, romelsac mesame specrazmeli rezinis xelkets urtyamda.136 telekompania `maestros~ mier gavrcelebul kadrebSi Cans, rogor urty-ams policieli rezinis xelkets metrosadgur ̀ Tavisuflebis moednis” win dayril ada-mianebs.

dangreuli mxatvris saxli rusTavelis gamziridan izolirebulia samSeneblo Ro-biT. 2011 wlis 26 maiss rusTavelis gamzirze idga manqana, romelzec ganTavsebuli iyo tribuna. mas Semdeg, rac `Tbilisi-mariotis” mimdebare teritoriidan da WiWina-Zis quCidan erTdroulad daiZrnen specrazmelebi, xolo yvela sxva gza daketili iyo, mxatvris saxlTan warmoiSva Wyleta. im pirobebSi, rodesac Caketili iyo rusTaveli-dan yvela gasasvleli gza, cremlsadenma gazma ki mxedveloba SeuZlebeli gaxada, mx-atvris saxlTan Tavmoyrili adamianebi Zirs erTmaneTs ecemodnen, xolo waqceulebs specrazmelebi rezinis xelkets urtyamdnen.137

yvela zemoT aRniSnul SemTxvevaSi, rezinis xelketiT nacemi adamianebi an araviTar Tavdasxmas ar axorcieleben policiaze, an rezinis xelketis gamoyenebis momenti-saTvis amgvari Tavdasxma ukve aRkveTilia, sazogadoebrivi wesrigis damrRvevi piri dakavebulia da aranair winaaRmdegobas ar uwevs samarTaldamcavi organos warmo-madgenlebs. adamianebi, romlebsac scemen rezinis xelketebiT, an araviTari masobrivi da jgufuri sazogadoebrivi wesrigis darRvevaSi im momentSi ar monawileoben, an xel-ketis gamoyenebis momentisaTvis maTi amgvari monawileoba ukve aRkveTilia.

b) Zalis gamoyeneba arasrulwlovnis mimarT

telekompaniam `pirveli kavkasiuri~ gaavrcela video masala, sadac asaxulia, Tu ro-gor ayeneben fizikur Seuracxyofas specdaniSnulebis razmis wevrebi arasrulw-lovans. rusTavelis gamzirze, kinoTeatr `rusTavelTan” arasrulwlovani gadadioda transportis saval nawilze. mas Semoexvia aTeulobiT specrazmeli, romlebmac aras-

134 პარლამენტის შენობის მიმდებარე ტერიტორიიდან გაქცეულ მოქალაქეებს ურტყამენ რეზინის ხელკეტს.http://www.youtube.com/watch?v=W0crOzbZPW0&feature=player_embedded ასევე, ელენე მახარაძის ახსნა-განმარტება.135 მოსწავლე-ახალგაზრდობის სახლთან რამდენიმე სპეცრაზმელის მიერ მოქალაქის ცემის შემთხვევა: http://www.youtube.com/watch?v=LmWYO57Bvww&feature=player_embedded136 ,,გურია ნიუსის” კორესპონდენტის ნატო გოგელიას მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება.137 ბიძინა გეგიძის მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება.

specrazmelebis mier Zalis gadametebis amsaxveli fotoebi

26 maisiangariSi

60

me-4 T

avi

rulwlovani SuaSi moiqcies, waaqcies, xelketebiT da wixlebiT scemes.138

arasrulwlovnis cemis faqti dasturdeba ara mxolod saqarTvelos sazogadoebrivi mauwyeblis `pirveli kavkasiuris” video masaliT, aramed telekompania `maestros” ko-respondentis anna lapiaSvilis mier saiasaTvis micemuli axsna-ganmartebiTac.

bavSvis uflebaTa konvenciis 37-e muxlis à” qvepunqtiT ikrZaleba bavSvis mimarT araadamia-nuri da damamcirebeli mopyroba. bavSvis ufle-baTa komiteti Tavis #13 zogad komentarSi aRniSnavs, rom es akrZalva exeba, pirvel rigSi, policias da samarTaldamcavi organos war-momadgenlebs. komiteti Tavis #8 komentarSi aRniSnavs, rom aucilebelia, dacvis fizikuri RonisZieba ganvasxvaoT bavSvze sadamsjelo Tavdasxmisagan. bavSvis mimarT gamoyenebuli Zala unda iyos aucilebeli da arasadamsjelo.

aranairi aucilebloba ar arsebobda arasrulwlovnis mimarT aRniSnuli intensivobis Zalis gamosayeneblad. arasrulwlovani araviTar safrTxes ar uqmnida samarTaldam-cavebs. kadrebidan kargad Cans, rom mis mimarT fizikuri Zalis gamoyeneba aSkarad ar iyo aucilebeli.

4.1.2. rezinis tyviebis gamoyeneba

aqciis daSlis procesSi policiis mier darRveul iqna im saSualebebis gamoyenebis pirobebi, romlebsac SeuZlia, ziani miayenos adamianis sicocxlesa da janmrTelobas. saerTaSoriso moTxovnebis Sesabamisad, is standartebi, romlebic arsebobs leta-luri iaraRis gamoyenebis mimarT, aseve Tanabari ZaliT vrceldeba im araleta-luri saSualebebis gamoyenebis wesze, romlebsac SeuZlia daazianos adamianis sicocxle da janmrTeloba. magaliTisTvis, im mizezis gamo, rom rezinis tyviebi konkretul pirobebSi SeiZleba letalur Zalas warmoadgendes, misi gamoyeneba unda moxdes mxolod cecxlsasroli iaraRis gamoyenebisTvis, kanoniT, aseve, gaeros Ziri-Tadi principebiTa da Sesabamis uflebaTa dacvis konvenciebiT, dadgenil SezRudul SemTxvevebSi.139

aRniSnuli standartis sapirispirod, policiis mier aqciis daSlis dros rezinis ty-viebi gamoyenebuli iyo im dros, roca jer ar iyo amowuruli sxva ufro efeqturi saSu-alebebi. amasTan, policiis mier Zalis gamoyeneba xdeboda ukiduresi aucileblobis gareSe. kerZod, rig SemTxvevebSi, policia rezinis tyviebs iyenebda ganurCevlad, rig SemTxvevebSi ki, im adamianebze damiznebiT, romlebic im momentSi ar warmoadgendnen safrTxes policielis an sxvaTa sicocxlisa da janmrTelobisTvis da arc raime saxis winaaRmdegobas uwevdnen policias.

okupirebul teritoriaze israelis adamianis uflebaTa dacvis organizacia BkTselem-is cnobiT, cecxlis gaxsnis debulebis Sesabamisad, rezinis tyviis gamoyeneba akr-Zalulia 40 metramde distanciaze.140

138 http://www.youtube.com/watch?v=NZHIqVy2M6U&feature=player_embedded139 იხ. Human Rights Watch-ის ანგარიში ”Crossing the line”, 2007 წლის დეკემბერი, გვ. 33. ხელმისაწვდომია: http://www.hrw.org/en/reports/2007/12/19/crossing-line ასევე, იხილეთ: The report of the independent commis-sion on policing for Northen Ireland, Sepretember, 1999. ხელმისაწვდომია: http://cain.ulst.ac.uk/issues/police/patten/patten99.pdf 140 http://books.google.com/books?id=9FTxoncXDwwC&pg=PA384&dq=the+rules+on+the+use+of+rubber+bullet&hl=


me-4 T

avi

unda aRiniSnos, rom Tundac israelisagan gansxvavebiT, saqarTvelos kanonmdebloba ar gansazRvravs rezinis tyviis, rogorc ukiduresi specialuri saSualebis, gamoyen-ebis valdebulebas im dros, rodesac sxva iseTi saSualebebiT, rogoricaa gazi, akusti-kuri saSualeba da haerSi gasrola, Sedegi ver iqneba miRweuli. msoflios iseT rTul regionSi, rogoricaa palestinis okupirebuli teritoria, rezinis tyviis gamoyenebi-saTvis dadgenilia gansazRvruli distancia. saqarTvelos kanonmdeblobiT, msgavsi SezRudva ar arsebobs. Tumca, rezinis tyviis, iseve rogorc sxva saSualebis gamoyen-ebisas, `policiis Sesaxeb” kanonis Sesabamisad, daculi unda iyos aucileblobisa da proporciulobis moTxovna, rac gulisxmobs srolisas gansazRvruli distanciis dac-vas, raTa aRniSnulma ar gamoiwvios adamianis dasaxiCreba, an Tavdamsxmelis policiel-Tan miaxloebisas gamoyenebuli unda iyos ara rezinis tyvia, aramed sxva specialuri saSualeba, rogoricaa, Tundac, rezinis xelketi.

samwuxarod, 26 maisis saprotesto aqciis daSlisas aRniSnuli moTxovnebi ar iqna gaT-valiswinebuli. saprotesto aqciis daSlis dawyebis momentisaTvis `warmomadgenlobi-Ti saxalxo krebis” isnis raionuli organizaciis xelmZRvaneli besik tabataZe imyofe-boda qaSveTis eklesiis mimdebare teritoriaze. mas 8 rezinis tyvia moxvda sxeulis sxvadasxva nawilSi, xolo erT-erTma tyviam samudamod daukarga mxedveloba marcxena Tvalidan.

besik tabataZe saiasaTvis micemul axsna-ganmartebaSi acxadebs: `Semovbrundi piriT qaSveTis mxares, davinaxe specrazmelebis mwkrivi da am dros Cemgan marjvena mwkrivis bolodan ganaxorcieles ramdenime srola. momxvda 8 rezinis tyvia. srola ganxor-cielda daaxloebiT 5-6 metris manZilidan. gavige Tvalis gaskdomis xma da mxedveloba momentalurad damekarga marcxena Tvalidan. saxeze wavisvi xeli, vnaxe sisxli da vi-grZeni tkivili.”

amis Semdeg, besik tabataZis fexTan afeTqda cremlsadeni gazis kafsula, ramac me-ore Tvalis tkivili da mxedvelobis SezRudva gamoiwvia. marjvena Tvalidan mxed-velobis unari daubrunda maSin, roca erovnul muzeumTan mas wylis Wavli Seesxa.141 besik tabataZe policiam daakava maSin, rodesac es ukanaskneli maRazia `jordanosa” da erovnul muzeumTan mdebare samSeneblo moednis gavliT gaqcevas cdilobda. besik tabataZis Txovnis miuxedavad, misTvis xelborkili wina mxares daedoT, raTa Tvali-dan uwyvetad momdinare sisxlis mowmendis SesaZlebloba hqonoda, mas ukana mxares ga-dauwies xelebi da daades xelborkili. besik tabataZe gadaiyvanes Tbilisis Ss mTavar sammarTveloSi, sadac mas pirvelad hqonda eqimTan Sexvedris SesaZlebloba. Ss sam-marTvelos eqimma besik tabataZis dauyovnebliv gaTavisufleba da misTvis stacion-aruli samedicino daxmarebis aRmoCena moiTxova. gamoiZaxes saswrafo samedicino sam-saxuri, romelic gamoZaxebidan SemTxvevis adgilze mivida sam saaTSi dilis 06 saaTsa da 30 wuTze. saswrafo samedicino daxmarebis manqan-iT besik tabataZe gadaiyvanes RuduSauris saxelo-bis klinikaSi, sadac mas Cautarda operacia da sxva samedicino manipulaciebi. 2011 wlis 26 maiss daax-loebiT 15 saaTze besik tabataZe gamoweres saavad-myofodan. man marcxena Tvalidan mxedveloba samu-damod dakarga.

arsebobs 5-6 metris manZilidan plastikuri tyviis gamoyenebis sxva faqtebic, rac miuTiTebs, rom besik

en&ei=7_nkTaD2BMvz-gaL8r3iBg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CC0Q6AEwAQ#v=onepage&q=the%20rules%20on%20the%20use%20of%20rubber%20bullet&f=false141 http://www.palitratv.ge/akhali-ambebi/politika/5068-sakhalkho-krebis-aqciis-monatsile-masze-gankhorcielebul-dzaladobis-faqts-ikhsenebs.html ასევე, ბესიკ ტაბატაძის მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება.

26 maisiangariSi

62

me-4 T

avi

tabataZis faqti ar iyo izolirebuli SemTxveva.142

rusTavelis gamzirze xelebSeborkili da Zirs dayrili demonstrantebis mimarT ad-gili hqonda rezinis tyviebis damiznebiT gamoyenebas 2-3 metris manZilidan.143 moZrav spec-teqnikaze Semomsxdari iyvnen specrazmelebi. isini uaxlovdebodnen im demon-strantebs, romlebic rusTavelis gamziris datovebas cdilobdnen da damiznebiT saxis da Tavis mimarTulebiT esrodnen rezinis tyviebs daaxloebiT ori metris dis-tanciidan.144 rezinis tyviebs esrodnen gaqceul demonstrantebsac, romlebic uSede-god cdilobdnen rusTavelis gamziridan gasasvleli gzis povnas.145 Zirs daxril ada-mianebs zurgidan esrodnen rezinis tyviebs. demonstrantebi cdilobdnen tyviebisgan Tavis dafarvas.146

4.2. politikuri neitralitetis darRveva

moqmedi kanonmdebloba policiasTan mimarTebiT ganamtkicebs politikuri nei-tralitetis princips, Tumca, pirdapiri moTxovna, policiam Tavi Seikavos politi-kuri Sinaarsis propagandistuli mosazrebebis sajarod gamoTqmisagan, gansakuTrebiT maSin, roca samsaxurebrivi movaleobis SesrulebiT arian dakavebuli, normatiulad ar aris gaformebuli. am xarvezis arsebobis miuxedavad, 2011 wlis 26 maiss samarTal-damcavebma mainc daarRvies is sakanonmdeblo moTxovnebi, rac policiis depolitiza-ciasTan aris dakavSirebuli.

saqarTvelos konstitucias policiis depolitizaciis principi politikuri gaer-Tianebis wevrobamde dahyavs. partiis aqtiur mxardaWeraze, iseve rogorc mis aqtivo-bebSi monawileobaze, saqarTvelos konstitucia arafers ambobs. saqarTvelos konsti-tuciis 26-e muxlis me-5 punqtis Tanaxmad, piri, romelic Cairicxeba Sinagan saqmeTa organoebis pirad SemadgenlobaSi, wyvets politikuri gaerTianebis wevrobas.

partiis wevrobis akrZalvis moTxovnas imeorebs `policiis Sesaxeb” saqarTvelos kan-onis 21-e muxlis me-3 punqtic. iqve, `policiis Sesaxeb” kanonis me-4 muxlis me-2 pun-qtis Tanaxmad, policia movalea, pativi sces da daicvas pirovnebis uflebebi da Tavi-suflebebi, miuxedavad misi politikuri da sxva Sexedulebebisa. es moTxovna avalde-bulebs policiels, pativi sces da ar daarRvios moqalaqis uflebebi misi politikuri Sexedulebebis gamo.

policiis eTikis kodeqsis 3.16 muxlis Tanaxmad, policiis TanamSromeli ar unda ewe-odes politikur saqmianobas rogorc movaleobis Sesrulebisas, ise arasamuSao dros. policiis TanamSromelma ar unda gaavrcelos propagandistuli masala.

demonstraciis monawile giorgi ogbaiZe acxadebs, rom cemis dros policielebi si-tyvier Seuracxyofas ayenebdnen warmomadgenlobiTi saxalxo krebis liders nino bur-janaZes. mas uwodebdnen ruseTis agents. 147 saprotesto aqciis meore monawilis elene maxaraZis ganmartebiT, erT-erTma specrazmelma mas `moRalate” uwoda.148 daviT gaf-rindaSvilma SeniSna, rom erT-erTi specrazmeli ucnob qalbatons emuqreboda. daviT gafrindaSvili qalbatons gadaefara, raTa misTvis specrazmelisgan momavali safrTxe

142 http://www.youtube.com/watch?v=4Xad8dzCO8Q&feature=player_embedded.143 ტელეკომპანია ,,მაესტროს” ჟურნალისტის ანნა ლაპიაშვილის მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება.144 ბიძინა გეგიძის მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება.145 ჟანა გუჯეჯიანის მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება.146 ,,ნეტგაზეთის” ჟურნალისტის ნესტან ცეცხლაძის მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება.147 გიორგი ოგბაიძის მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება148 ელენე მახარაძის მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება


me-4 T

avi

aecilebina da dartyma Tavad mieRo. specrazmelma, amasTan dakavSirebiT, daviT gaf-rindaSvils uTxra: Se rusis mona, ra vaJkacobaze deb Tavso da daartya. specrazmelebi daviT gafrindaSvils aseve eubnebodnen: Tqve ruseTis monebo, Cven ruseTs vebrZviT da Tqven kidev ras SvrebiTo. 149 kinoTeatr `rusTavelis” darbazSi myof pirebs cemiT aiZulebdnen, nino burjanaZis misamarTiT gineba warmoeTqvaT150 demonstrant boris kalandaZes kinoTeatr rusTavelSi specrazmelma `putinis fuliT nayidi” uwoda.151 darbazSi myof pirebs specrazmelebi moRalateebs eZaxdnen.152 biZina gegiZe saiasaTvis micemul axsna-ganmartebaSi acxadebs, rom qalaq Tbilisis Ss mTavar sammarTveloSi samoqalaqo tansacmelSi Cacmuli pirebi mas eubnebodnen: `Tqven xarT WuWyebi, ver afasebT miSas, ar giyvarT policia, miSa RmerTma gamogvigzavna ...~

policia, samsaxurebrivi movaleobis Sesrulebisas, dakavebuli iyo propagandistuli xasiaTis gancxadebebiT. specrazmelebi aSkarad uaryofiT damokidebulebas gamoxata-vdnen aqciis liderebis politikur saqmianobasTan dakavSirebiT. policiis gamonaTq-vamebiT gamoixateboda maTi mxridan arasaTanado mopyrobis motivaciac. es miuTiTebs imaze, rom demonstrantebs arasaTanadod epyrobodnen swored maTi politikuri Sexedulebebis gamo. amiT samarTaldamcavebma daarRvies `policiis Sesaxeb” me-4 mux-lis me-2 punqti, vinaidan pativi ar sces demonstrantebis politikur Sexedulebebs da arasaTanadod moepyrnen maTi politikuri Sexedulebebis gamo.

samsaxurebrivi movaleobis Sesrulebisas sajaro politikuri gancxadebebi SesaZloa, farTo gagebiT, ganvixiloT, rogorc politikuri saqmianoba. propagandistuli tipis gancxadebebi nebismieri politikuri saqmianobis arsebiTi Semadgeneli nawilia. Sesa-bamisad, policiis mxridan adgili hqonda eTikis kodeqsiT dadgenili akrZalvis dar-Rvevas.

4.3. demonstrantebis mimarT araadamianuri da damamcirebeli mopyroba teritoriaze, sadac mimdinareobda saprotesto aqcia

4.3.1. zogadi analizi

adamianis uflebaTa evropulma sasamarTlom saqmeSi òia atamani TurqeTis winaaRm-deg~ (saqme exeba cremlsadeni gazis gamoyenebiT saprotesto aqciis daSlas) ganacxada:

`sasamarTlo imeorebs, rom misi precedentuli samarTlis mixedviT, arasaTanado mopyrobam unda miaRwios simkacris minimalur dones imisaTvis, rom moeqces konvenci-is me-3 muxliT dacul sferoSi. mopyroba CaiTvleba araadamianurad, Tu inter alia aseTi mopyroba winaswar ganzraxulia, droSi iweleba da iwvevs sxeulis dazianebas an inten-siur fizikur an sulier tanjvas. konvenciis me-3 muxlis mniSvnelobiT `damamcirebe-li” mopyrobis ganxilvisas, sasamarTlo mxedvelobaSi iRebs, moxda Tu ara piris dam-cireba da daknineba, amgvarma mopyrobam moutana Tu ara adamianis pirovnebas imgvari uaryofiTi Sedegebi, rac SeuTavsebelia konvenciis me-3 muxlTan.~

imave sasamarTlom Tavis gadawyvetilebaSi `balCiki da sxvebi TurqeTis winaaRmdeg~ ganacxada:

`konvenciis me-3 muxli icavs demokratiuli sazogadoebis erT-erT mTavar Rirebule-bas. konvenciis me-3 muxli ar iTvaliswinebs arc gamonaklisebs, arc imgvar gadaxve-vas, rac dadgenilia konvenciis me-15 muxliT... savaraudo arasaTanado mopyroba unda

149 დავით გაფრინდაშვილის ახსნა-განმარტება150 ბორის კალანდის ახსნა-განმარტება151 ბორის კალანდაძის მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება152 გია ბურჯანაძის მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება

26 maisiangariSi

64

me-4 T

avi

dadasturdes Sesabamisi mtkicebulebebiT. am ukanasknelis Sefasebisas, gamoiyeneba mtkicebis `gonivrul eWvs miRma standarti~, romelic efuZneba sakmarisad Zlieri, naTeli da erTmaneTTan Tanxvedri mtkicebulebebis erTobliobas.” imave saqmeSi sasamarTlom ganacxada, rom im dazianebebTan dakavSirebiT, romlebic warmoSobilia demonstrantTa jgufis daSlisas sapolicio Zalis gamoyenebis Sedegad, mtkicebis tvirTi ekisreba saxelmwifos. kerZod, saxelmwifom unda warmoadginos damajerebeli argumenti, rom Zala, romlis gamoyenebis Sedegad adamians miadga sxeulis dazianeba, ar iyo gadametebuli.”

saqmeSi `tomazi safrangeTis winaaRmdeg~ adamianis uflebaTa evropulma sasamarT-lom ganacxada, rom adamianisaTvis Tavisuflebis aRkveTa iwvevs mis Cayenebas ususur mdgomareobaSi. am dros arasaTanado mopyrobis riski sakmaod maRalia.

2011 wlis 26 maiss demonstrantebi daeqvemdebarnen iseT arasaTanado mopyrobas ro-goric iyo `sircxvilis koridori.” ususur mdgomareobaSi myofi pirebis mimarT, rom-lebsac policiisTvis araviTari safrTxis Seqmna ar SeeZloT, adgili hqonda sxvadasx-va xasiaTis fizikur da sityvier Seuracxyofas.

4.3.2. `sircxvilis koridori~

Cven xelT arsebuli informaciiT, specdaniSnulebis razmma 2011 wlis 26 maiss demon-strantebis mimarT ramdenjerme gamoiyena e.w. `sircxvilis koridori~.

e.w. `sircxvilis koridori” policiam pirvelad savaraudod gamoiyena 2009 wlis zafx-ulis saprotesto aqciis monawileebis mimarT. aRniSnuli mopyrobis arsi mdgomareobs SemdegSi: ramdenime samarTaldamcavi iyofa or jgufad. TiToeuli maTgani dgeba erT-maneTis pirispir, riTac qmnian e.w. `cocxali koridoris” asociacias. demonstranti gadis policiis am or jgufs Soris, ra drosac mas orive mxridan xvdeba policiis muS-ti da xelketi.

saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociaciam moipova aqciis erT-erTi monawilis, giorgi gogaSvilis axsna-ganmarteba. am ukanasknelis TqmiT, mas Semdeg, rac specdaniS-nulebis razmma aqciis daSla daiwyo, is gaiqca rusTavelis gamzirze, erovnuli muzeumis mimarTulebiT. am dros mas wamoewivnen specrazmelebi, romlebmac mas TavSi rezinis xelketi daartyes da Ziris daagdes. amis Semdeg giorgi gogaSvili, 8 adamian-Tan erTad, savaraudod `sircxvilis koridorSi” gaatares.

Tavisuflebis moednis mimdebare teritoriaze `sircxvilis koridoris” gamoyenebis faqts adasturebs `saxalxo krebis” aqtivisti daviT gafrindaSvilic:

`specrazmelebma dakavebulebi sircxvilis koridorSi gagvatares. koridoris orive mxares specrazmelebi idgnen da siarulis dros gvirtyamdnen~ _ acxadebs daviT gaf-rindaSvili. 153

dakavebuli laSa javaxiSvilis mier saiasaTvis micemuli axsna-ganmartebidan irkveva, rom specrazmelebma kinoTeatr `rusTavelis” darbazSi myofi adamianebis gasayvanad moawyves e.w. `sircxvilis korodori.” dakavebulebs saTiTaod atarebdnen `koridor-Si” da orive mxridan xelketebs urtyamdnen. koridoris bolos specrazmelebi dakave-bul pirebs xelborkils adebdnen da foieSi gahyavdaT.154

153 დავით გაფრინდაშვილის მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება.154 ლაშა ჯავახიშვილის მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება.


me-4 T

avi

4.3.3. arasaTanado mopyroba rusTavelis gamzirze

specrazmelTa mier gamoyenebuli Zala imdenad araadekvaturi iyo, rom misi zemoq-medebis qveS moeqcnen pirebi, romlebic ar monawileobdnen saprotesto aqciaSi, ar-amed SemTxveviT moxvdnen rusTavelis gamzirsa an mis mimdebare teritoriaze. aqciis daSlis momentisaTvis furcelaZis quCaze puris sayidlad gamosuli mamakaci gadaawy-da rusTavelis gamziridan momaval specrazmelebs. mamakacma miuTiTa mis mier nayid purze, Tumca, amis miuxedavad, specrazmelebma mas rezinis tyviebi esroles.155

• arasaTanado mopyroba rusTavelis gamzirsa da mimdebare quCebze demon-strantTa dakavebisas

aqciis daSlis momentSi, rodesac aqciis organizator-Ta avtomanqanebis kolona rusTavelis gamziridan daiZ-ra Tavisuflebis moednis mimarTulebiT, manqanebs ukan gahyvnen aqciis monawileebi oTar da nodar cxadaZeebi. erTi manqana win midioda, ori ukan mihyveboda. manqanebi moZraobdnen fexiT mosiaruleTa siCqariT. cxadaZeebi miiCnevdnen, rom ase ufro usafrTxod moaxerxebdnen rusTavelis gamziris datovebas. oTar cxadaZes manqanis marjvena mxares ekida xeli, xolo nodar cxadaZes marcx-ena mxares. amasobaSi specdaniSnulebis razmis wevrebma daartyes oTar cxadaZes, ris Sedegad man xeli gauSva manqanis sawmends. oTar cxadaZe davarda bordiurze, moajirTan axlos. amis Semdeg mas ramdenime specrazmelma dauwyo cema. oTar cxadaZes daades xelborkilebi, Tumca, amis Semdegac agrZelebdnen misTvis fizikuri Seuracxyofis miyenebas. erT-erTma specrazmelma oTar cxadaZes fexze ad-goma mosTxova, risi Sesrulebac cxadaZem ver SeZlo. Sedegad, specrazmelma mas marcx-ena TvalSi wixli Caartya. oTar cxadaZem goneba dakarga.156

ramdenime demonstranti, rusTavelis gamziris datovebis mizniT, cdilobda Tavi gaesaRebina Jurnalistad. ori demonstranti imyofeboda telekompania `maestros” gadamRebi jgufis maxloblad da maTi meSveobiT cdilobda rusTavelis gamziris da-tovebas. specrazmelebma ramdenjerme SeaCeres telekompania `maestros” Jurnalisti, operatori da masTan myofi pirebi da akreditaciis damadasturebeli dokumentebi moiTxoves. pirebs, romlebsac amgvari dokumentebi ar hqondaT da arc mikrofoni da kamera eWiraT, Jurnalistebisgan acalkevebdnen, Zirs agdebdnen, rezinis xelketebs urtyamdnen da xelebs uborkavdnen.157

dakavebisas sastik mopyrobas daeqvemdebara saxalxo krebis wevri zaza sanikianic, rom-lis funqcias aqciebis dros warmoadgenda demonstrantebis sasmeli wyliT, sakvebiT da medikamentebiT uzrunvelyofa. 2011 wlis 22 maiss, rodesac `warmomadgenlobiTi saxalxo krebis” saprotesto aqcia mimdinareobda sazogadoebrivi mauwyeblis mimde-bare teritoriaze, zaza sanikiani midioda puris sayidlad. swored im dros, rodesac sazogadoebriv mauwyebelTan Sekrebili demonstrantebis mimarT iyenebdnen special-ur saSualebebs, zaza sanikians zurgSi moxvda gazis kafsula. zaza sanikianma saswra-fod aiRo kafsula da moSorebiT isrola. iqve imyofeboda 20-30 specrazmeli.

2011 wlis 26 maiss saprotesto aqciis daSlis momentSi zaza sanikiani metrosadgur `Tavisuflebis moednis” mxares gaeSura im varaudiT, rom am gziT datovebda rusTave-lis gamzirs. am dros erT-erTma specrazmelma danarCenebs xeliT mianiSna zaza saniki-

155 ტელეკომპანია ,,მაესტროს” ჟურნალისტის ხათუნა ხვედელიძის მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება.156 ოთარ ცხადაძის მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება157 ანნა-ლაპიაშვილის ახსნა-განმარტება

daartyes oTar cxadaZes, ris Sedegad man xeli gauSva manqanis sawmends. oTar cxadaZe

26 maisiangariSi

66

me-4 T

avi

anze da Tqva, es is ar ariso? rogorc zaza sanikiani ganmartavs:

`...Zalian bevrni iyvnen Cems garSemo. maT erTgvar wreSi momaqcies da xan erTi specrazme-li mirtyamda xels, fexs an xelkets da xan meore. me xelSi Cemi xelCanTa meWira da is avi-fare saxeze, rom saxeze dazianebebi ar mimeRo. Tumca, erTma specrazmelma Caavlo Cems CanTas xeli da wamarTva. manve TvalebSi damartya xeli da saTvale Camimtvria. Semdeg ki Zalian magrad Camartya xeli saxeSi. dartymisgan waviqeci, momcvivdnen specrazme-lebi da yvelam erTad damiwyo cema. Semdeg erT-erTma maTganma mkiTxa, romeli xeliT arigebdi wyalso. mere marcxena xeli damadebines Zirs da xelis Sua TiTSi damiwyes xelketis rtyma. iseT dReSi Camigdes TiTi, sisxli mdioda. rogorc Cans, specrazme-lebma icodnen, vinc viyavi da aqciaze rasac vakeTebdi. cemis dros specrazmelebi meu-bnebodnen, rogor ar kvdebio da maginebdnen. amis mere erT-erTma specrazmelma Tavze iaraRi damado da 5-jer TavSi rezinis tyvia mesrola. amaze goneba davkarge. rodesac gons movedi, Tavisuflebis metros win viweqi guldaRma da xelebi zurgs ukan mqonda Sekruli, xelebs saerTod ver vgrZnobdi, ise mqonda dabuJebuli.~ 158

dakavebisas fizikuri Seuracxyofa miayenes daviT gafrindaSvilsac. misi TqmiT, aqci-is daSlisas moswavle-axalgazrdobis sasaxlesa da parlaments Soris imyofeboda. am dros SeniSna, rom erT-erTi specrazmeli qals emuqreboda. daviT gafrindaSvili qals gadaefara. specrazmelma daviT gafrindaSvils daartya.

`mere ramdenime specrazmeli momcvivda da damiwyes cema. maT xelborkilebi damades da iqve trotuarze damagdes. Cem garSemo sxva dakavebulebic eyarnen trotuarze. Zirs dagdebulebs Sav formianebi gvirtyamdnen,” _ acxadebs daviT gafrindaSvili.159

• rusTavelis gamzirze arasaTanado mopyroba dakavebis Semdeg

specrazmelebi fizikurad uswordebodnen adamianebs, romlebsac dakarguli hqondaT winaaRmdegobis gawevis unari, policielebis mier ganxorcielebuli SemzRudveli moqmedebis Sedegad. rusTavelis gamzirze, moswavle-axalgazrdobis sasaxlesTan ax-los, kancelariisaken asasvleli kibeebis mimdebare teritoriaze asfaltze eyarnen demonstrantebi. specrazmelebi dakavebulebs erTad uyridnen Tavs da Zirs yridnen. maT xeli hqondaT Sekruli plastmasis erTjeradi xelborkilebiT. amgvari saSuale-biT TavisuflebaaRkveTili pirebis mimarT samarTaldamcavebi agrZelebdnen sruli-ad arasaWiro Zalis gamoyenebas, rac uTanabrdeba arasaTanado mopyrobas. isini Zirs dayril adamianebs urtyamdnen rezinis xelkets da esrodnen rezinis tyviebs.160

158 ზაზა სანიკიანის მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება.159 დავით გაფრინდაშვილის მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება.160 ანნა ლაპიაშვილის, გიორგი ოგბაიძის, კარენ არუთინოვის, ზურაბ ღონღაძის მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტებები.

policiis mier Zalis gadametebis Sedegad daSavebuli aqciis monawileebi


me-4 T

avi

TiTo Zirs waqceul da xelebSeborkil dakavebuls sami-oTxi specrazmeli urtyamda. dakavebulebs Tavi miwaze edoT. zemoT awevis SemTxvevaSi specrazmelebi maT rezi-nis xelketebs urtyamdnen.161 telekompania `kavkasiis” kameram daafiqsira, Tu rogor urtyamdnen specrazmelebi rezinis xelkets Zirs dagdebul moxuc mamakacs.162 waqceul demonstrantebze specrazmelebi fexiT gadadiodnen.163

daviT gafrindaSvilisaTvis fizikuri Seuracxyofis miyenebas specrazmelebi xel-borkilis dadebis Semdegac agrZelebdnen. masTan da sxva dakavebulebTan midiod-nen wiTel da lurj formaSi Cacmuli samarTaldamcavebi da fizikur Seuracxyofas ayenebdnen xelTaTmanis meSveobiT, romelzec damagrebuli iyo basri sagani. `lurj formaSi Cacmulma erT-erTma policielma, romelsac xelze xelTaTmani ekeTa, saxeSi xeli damartya. xelTaTmanebze raRac wawvetebuli hqonda, Tumca, zustad ver davi-naxe, ra iyo. dartymisTanave tuCidan sisxlma gadmoxeTqa. sisxli marcxena mxares qveda tuCidan momdioda. Zalian bevri sisxli wamomivida. albaT amis gamo, Tavi damanebes da Cems cemas SeeSvnen,~ _ acxadebs daviT gafrindaSvili.164

kinoTeatr `rusTavelSi~ dakavebuli moWidave luka kurtaniZe Tavisuflebis moedni-sken samarTaldamcvelTa xan erT jgufs mihyavda, xan meores, Tan urtyamdnen da ag-inebdnen.

dakavebul adamianebs svamdnen `bogdanis~ markis yviTel avtobusebSi da Tan fizikur da sityvier Seuracxyofas ayenebdnen: urtyamdnen rezinis xelkets, xelsa da wixlebs, aginebdnen.165

• arasaTanado mopyroba kinoTeatr `rusTavelSi”

saprotesto aqcia mimdinareobda parlamentis Senobis win ganTavsebul scenaze. es ukanaskneli ki, Tavis mxriv, damontaJebuli iyo trailerze. mas Semdeg, rac rusTave-lis gamzirze specdaniSnulebis razmma demonstrantebs erTdroulad dauSina rezinis tyviebi da cremlsadeni gazis kafsulebi, miuSva wylis Wavli, gadaiketa rusTavelis gamziridan gasasvleli yvela quCa, erTaderTi adgili, sadac demonstrantebs See-ZloT, Tavi daeRwiaT nasroli specialuri saSualebebisagan, iyo traileri.166 Sedegad, trailersa da dangreul yofil mxatvris saxls Soris warmoiSva Wyleta.167 vinaidan yofili mxatvris saxlis bordiurTan uamravma adamianma moiyara Tavi, iyo saSiSroeba, rom mxatvris saxlis samSeneblo Robe gadangreuliyo da demonstrantebi Robis iqiT arsebul uzarmazar siRrmeSi Cavardniliyvnen. xalxis didi masis mowolas, aseve, Sesa-Zloa gamoewvia traileris gadatrialeba. demonstrantebi yvela mxridan alyaSi iyvnen moqceulni. erTaderTi usafrTxo adgili, sadac maT Tavis Sefareba SeeZloT, kinoTe-atri ̀ rusTaveli~ iyo.168 rusTavelis gamziridan Tavisuflebis moednis mimarTulebiT gaqceul demonstrantebs yvela gasasvleli Caketili daxvdaT, amitom isini iZulebuli gaxdnen, ukan dabrunebuliyvnen da Tavi kinoTeatr `rusTavelisTvis” SeefarebinaT.169

161 კარენ არუთინოვის მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება.162 http://www.youtube.com/watch?v=ლR5XJ3zrmseI&feature=player_embedded163 ბიძინა გეგიძის და ნატო გოგელიას მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება.164 დავით გაფრინდაშვილის ახსნა-განმარტება.165 ,,ნეტგაზეთის” ჟურნალისტის ნინო კახიშვილის და საპროტესტო აქციის მონაწილის ზურაბ კიკილაშვილის მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტებები.166 გიორგი ბურჯანაძის ახსნა-განმარტება.167 ბიძინა გეგიძის ახსნა-განმარტება.168 გიორგი ბურჯანაძის ახსნა-განმარტება.169 ბორის კალანდაძის ახსნა-განმარტება.

26 maisiangariSi

68

me-4 T

avi

mas Semdeg, rac demonstrantebis garkveulma nawilma Tavi Seafara kinoTeatr ̀ rusTav-els~, romlis SigniT aseve imyofebodnen mayureblebi, SenobaSi gaSvebul iqna creml-sadeni gazi. gazis kafsulis gasrolas kinoTeatris foieSi win uZRoda SenobaSi spe-crazmelTa Sesvla.170 kinoTeatris foieSi arasaTanado mopyrobas hqonda adgili gia gaCeCilaZis mimarT, romelic meore sarTulze saTamaSo avtomats iyo miyrdnobili. mas specrazmelma rezinis xelketi wvivebSi Caartya. 171

50-mde demonstranti Sevarda kinoTeatr `rusTavelis” meore sarTulze arsebul dar-bazSi.172 am dros mimdinareobda kinoseansi. 10 wuTis gasvlis Semdeg darbazSi Sevida specrazmic.173 isini Cadgnen darbazidan gasasvlel orive karSi. erT-erTi kari samar-Taldamcavebma Seamtvries.174 specrazmelebma iq myofTagan gamoarCies 30 piri, rom-lebsac bileTebi hqondaT da darbazidan gauSves. maTTan erTad gauSves qalebic, rom-lebsac bileTebi ar hqondaT. darbazSi bileTis gareSe meuRlesTan erTad imyofeboda laSa javaxiSvili, romelic ar monawileobda saxalxo krebis mier organizebul sapro-testo aqciaSi. darCenili adamianebi, maT Soris laSa javaxiSvili, datoves darbazSi da daiwyes maTTvis fizikuri Seuracxyofis miyeneba. iyo aseve SemTxvevebi, rodesac pol-icielebma kinos mayureblebi demonstrantebisagan sveli tansacmliT ganasxvaves.175

kinoTeatris darbazSi imyofeboda 200-mde specrazmeli, romlebic Tavdapirve-lad rezinis xelketebiT gauswordnen saprotesto aqciis liderebs. 10 specrazmeli scemda saxalxo krebis erT-erT liders luka kurtaniZes. Semdeg kinodarbazSi dar-Cenili adamianebi dasves skamebze. 100-mde specrazmeli rigiTobis mixedviT midioda TiToeul demonstrantTan da ekiTxeboda, saqarTvelos romel regionSi cxovrobda. pasuxis miRebis Semdeg saxeSi rezinis xelkets urtyamdnen.176 TbilisSi mcxovreb adami-anebTan SedarebiT, specrazmelebi gansakuTrebuli agresiiT gamoirCeodnen regione-bidan Casuli pirebis mimarT.

boris kalandaZis ganmartebiT, kinoTeatr `rusTavelSi~ xelebSekruli demonstran-tebi Zirs daawvines, specrazmelebi maTze fexiT gadadiodnen da xelketebs urtyamd-nen. boris kalandaZes hkiTxes, Tu saidan iyo. man upasuxa, rom cxovrobda TbilisSi, ris dasadastureblad specrazmelebma boris kalandaZes piradobis damadasturebeli mowmoba mosTxoves. mosalodneli agresiisagan Tavis dasacavad boris kalandaZe uka-na rigSi gadavida, ris Semdegac 5-ma specrazmelma mas fizikuri Seuracxyofa miayena. policielebi fizikurad uswordebodnen maTac, vinc samedicino daxmarebas moiTxov-da.177

adamianebi cemiT gahyavdaT darbazidan,178 kinoTeatris foies iatakze yridnen da fizi-kurad uswordebodnen. dakavebuli pirebi am dros araviTar winaaRmdegobas ar uwevd-nen specdaniSnulebis razmis warmomadgenlebs.179

arasaTanado mopyrobis yvelaze cxadi epizodi iyo kinoTeatr `rusTavelidan~ gamoy-

170 ალექსანდრე დევდარიანის მიერ და გიორგი ბურჯანაძის მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტებები.171 ბიძინა გეგიძის ახსნა-განმარტება.172 ბორის კალანდაძის ახსნა-განმარტება.173 ლაშა ჯავახიშვილის ახსნა-განმარტება.174 ბორის კალანდაძის მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება.175 შორენა ლათათიას ახსნა-განმარტება.176 http://geurasia.org/news/26-მაისს-დაშლილი-აქციის-ერთ/?fb_ref=fbrefferal&fb_source=home_oneline177 გია ბურჯანაძის ახსნა-განმარტება.178 ანდრეი გორას მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება.179 ლაშა ჯავახიშვილის და ანდრეი გორას მიერ საიასათვის მიცემული ახსნა-განმარტება.


me-4 T

avi

vanili adamianebis mimarT fizikuri Zaladoba. internet-televizia `palitra-TV-is~ mier gadaRebuli video masalidan Cans, rogor urtyamen specrazmelebi demonstran-tebs Tavsa da saxeSi, gulmkerdis aresa da zurgSi muStebs da xelkets. aRsaniSnavia, rom kinoTeatri `rusTavelidan” gamoyvanili pirebi arian dakavebulni anu ukve mo-qceulni arian efeqturi kontrolis qveS. arc erTi maTgani winaaRmdegobas ar uw-evs samarTaldamcavebs. isini morCilad mihyvebian policias da maT mimarT fizikuri Zaladoba swored aRniSnul momentSi xorcieldeba.

gia burjanaZe ganmartavs, rom rodesac daakaves da kinoTeatris foieSi Caiyvanes, man naxa Zirs dagdebuli 8 mamakaci. yvela xelebSeborkili iyo. specrazmelebi zogierT dakavebuls wixls urtyamdnen, zogs _ rezinis xelkets.

kinoTeatr `rusTavelidan” demonstrantebis gamoyvanis SemTxveva aris savaraudod araadamianuri da damamcirebeli mopyrobis yvelaze mkafio da utyuari SemTxveva 2011 wlis 26 maisis Rames samarTaldamcavi organoebis gadacdomaTa Soris.

zemoxsenebuli SemTxvevebi naTlad miuTiTebs policiis mier dakavebuli adamianebis mimarT arahumanur da damamcirebel mopyrobaze, rac akrZalulia adamianis uflebaTa evropuli konvenciis me-3 muxliT.

kinoTeatr “rusTavelSi“ specrazmis mier Catarebuli operaciis amsaxveli fotoebi

4.4. Tavisuflebis aRkveTis savaraudod dausabuTebeli da ukanono SemTxvevebi

2011 wlis 26 maiss, aqciis daSlis Semdeg, Sss-s mier gavrcelebuli oficialuri infor-maciis Tanaxmad, daakaves 90 piri. dakavebulTa saxelobiTi sia saministrom 2011 wlis 27 maiss gaavrcela. 180

dakavebulebs Soris iyvnen iseTebic, romlebic ar monawileobdnen saprotesto aqcia-Si da demonstraciis adgilas SemTxveviT aRmoCndnen, aseve pirebi, romlebic marTalia monawileobdnen saprotesto aqciaSi, Tumca, 12 saaTze datoves demonstracia, vinaid-an gafrTxilebis vada amoiwura. Tbilisis Ss mTavar sammarTveloSi zogierTi dakave-buli pirisaTvis dakavebis faqti saTanadod ar gauformebiaT, aramed gamoiyvanes sam-marTvelos Senobidan da xelebSekruli dausaxlebel adgilas datoves.

4.4.1. adamianebis dakaveba, romelTa gancxadebiTac isini aqciis daSlis dros SemTxveviT moxvdnen aqciis mimdebare teritoriaze

magaliTad, ozurgeTis izolatorSi ganTavsebuli patimrebis: xviCa kvaracxelias, elguja papunaSvilis, giorgi bujiaSvilis, givi qurdianis, aseve, lanCxuTis izola-torSi ganTavsebuli vefxia devnozaSvilis, goCa laSxias, tariel fluiZis, Tengiz da gela mamniaSvilebis gacxadebiT, isini ar iyvnen 2011 wlis 26 maisis saprotesto aqciis

180 http://police.ge/index.php?m=8&newsid=2515 - შსს მიერ გავრცელებული ოფიციალური ინფორმაცია.

26 maisiangariSi

70

me-4 T

avi

monawileni da sruliad SemTxveviT moxvdnen mimdebare teritoriaze. miuxedavad amisa, maTi dakaveba yovelgvari axsna-ganmartebis gareSe moxda, xolo maT mimarT Sedgenili samarTaldarRvevis saqmis masalebi sxva dakavebulebis saqmis masalebis analogiu-ria.181 Telavis droebiTi moTavsebis izolatorSi administraciuli patimroba moixa-da laSa javaxiSvilma. es ukanaskneli ubileTod imyofeboda kinoTeatr `rusTavelSi” da arasodes miuRia monawileoba saxalxo krebis saprotesto aqciaSi. miuxedavad amisa, specrazmelebma laSa javaxiSvili saprotesto aqciis monawiled miiCnies, vinaidan ver SeZlo bileTis wardgena.182

4.4.2. adamianebis dakaveba, romlebic monawileobdnen aqciaSi, Tumca, aqcia datoves 25 maisis 24:00 sT-mde

magaliTad, lanCxuTis izolatorSi myofi giorgi yolbaias gancxadebiT, misTvis cno-bili iyo, rom sanqcirebuli mitingi Ramis 12 saaTze unda dasrulebuliyo. amitom ga-frTxilebis vadis amowurvisTanave is taqsiT saxlSi wavida, Tumca, cirkis mimdebare teritoriaze niRbianma specrazmelebma taqsidan Camoiyvanes da daakaves.183

4.4.3. ukanono dakaveba

biZina gegiZe policiam daakava kinoTeatr `rusTavelis” foieSi. am ukanasknels xelebi ukan gadauwies da daades borkilebi, Casves sapatrulo policiis manqanaSi oTx ada-mianTan erTad da gadaiyvanes Tbilisis policiis mTavar sammarTveloSi. biZina gegiZe aiyvanes sammarTvelos Senobis jer meeqvse, Semdeg ki meSvide sarTulze. igi Seiyvanes erT-erT oTaxSi, sadac 20 wuTis ganmavlobaSi fizikur Seuracxyofas ayenebdnen TeTr maisuriani, samxedro Sarvalsa da e.w. `baTinkebSi” gamowyobili xelmZRvaneli piris monawileobiT. Semdeg aRniSnulma pirma dareka mobilur telefonze da ganacxada, rom biZina gegiZe arafers ambobda. gegiZe gamoiyvanes kabinetidan da Caiyvanes qveda sarTulze. masTan mivida samoqalaqo tansacmelSi Cacmuli adamiani, romelmac sxvebs ubrZana, biZina gegiZisaTvis borkili moexsnaT da axali borkili wina mxares gadmota-nil xelebze daedoT. brZanebis Sesrulebis Semdeg, masTan mivida Sindisfer Jiletiani sami policieli, romlebmac biZina gegiZe Casves `folksvagenis” markis avtomanqanaSi da diRmis masividan waiyvanes dasavleTiT, mcxeTis mimarTulebiT.

`me win vijeqi, Cem gverdiT ijda ori policieli. manqanam gadauxvia muxaTgverdisaken. policielebi ambobdnen `dalnize” waviyvanoT Tu `bliJniSi~, `yvelaferi gamzadebuli gvaqvs~. erT-erTi Cemze CaSterebuli iyo. armisuli muxaTgverdis sasaflaosTan, man-qanam marcxniv Seuxvia, iq aris patara tba, romelsac gverdi avuareT ... gaviareT 2 kil-ometri da manqana gaaCeres. gzidan 30 metris moSorebiT damtoves da miTxres, mitingze aRar daginaxoT misuli, miSa magariao. jibeSi telefoni mqonda, magram misi amoReba gamiWirda. wvimda. mokle gziT movdiodi. daveci. am dros jibidan telefoni amovarda. pirvelive nomerze davreke da Svela viTxove. CavaRwie samanqano gzamde da iq manqaniT momakiTxes,~ _ acxadebs biZina gegiZe.

es ukanaskneli arc administraciul da arc, miT umetes, sisxlissamarTlebriv pasux-isgebaSi ar yofila micemuli. ar arsebobs misi mowmed dakiTxvis oqmi an mis mimarT raime saxis samarTlebrivi saproceso moqmedebis damadasturebeli mtkicebuleba. policielebs ar mouxdeniaT biZina gegiZisaTvis Tavisuflebis aRkveTis faqtis doku-mentireba. arada, aucilebelia dakavebis oqmis Sedgena rogorc administraciuli, ise

181 საიას ოზურგეთის ოფისის ადვოკატების მიერ მოწოდებული ინფორმაცია. 182 ლაშა ჯავახიშვილის ახსნა-განმარტება.183 მაგ. საიას ოზურგეთის ოფისის ადვოკატების მიერ მოწოდებული ინფორმაციის მიხედვით.


me-4 T

avi

sisxlissamarTlebrivi dakavebis SemTxvevaSi. sisxlis samarTlis saproceso kodeqsis 149-e muxlis Sesabamisad, mowmis iZulebiT miyvanis Sesaxeb gadawyvetilebis miReba aris aucilebeli im mowmis sagamoZiebo moqmedebaSi monawileobis uzrunvelsayofad, romelic uars acxadebs nebayoflobiT gamocxadebaze.

saqarTvelos kanonmdebloba iTvaliswinebs erTaderT SemTxvevas, rodesac adamiani-saTvis Tavisuflebis SezRudva dasaSvebia faqtis yovelgvari dokumentirebis gareSe. es aris `policiis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis me-91 muxliT gaTvaliswinebuli SeCer-eba. es ukanaskneli gulisxmobs adamianis im adgilze SeCerebas, sadac policias piris mier danaSaulis Cadenis gonivruli eWvi warmoeSva. es institutic ki ar iZleva imis SesaZleblobas, rom policiam individi sadme, miT umetes, policiis sammarTveloSi ga-daiyvanos, Tu, ra Tqma unda, ar warmoiSva adamianis dakavebis safuZveli.

biZina gegiZis dakavebis ukanonobaze metyvelebs isic, rom gansazRvruli samarT-lebrivi procedurebis inicirebis nacvlad, samarTaldamcavebma, policiis Senobidan gamoyvanis Semdeg, biZina gegiZe ususur mdgomareobaSi (xelebSekruli) miatoves dasax-lebuli adgilidan moSorebiT.

aqciis daSlis Semdeg respublikur saavadmyofoSi gadayvanili daSavebuli aqciis monawileebi

26 maisiangariSi

72

me-5 T

avi

me-5 Tavi. aqciis daSlis movlenebTan kavSirSi dafiqsirebuli sicocxlis xelyofis saqmeebis analizi

Sesavali

2011 wlis 26 maiss aqciis daSlis movlenebTan kavSirSi, saias mier mopovebuli infor-maciiT, dafiqsirda adamianis sicocxlis xelyofis xuTi SemTxveva, rac saxelmwifos negatiuri da pozitiuri valdebulebis kuTxiT Sefasebas moiTxovs. kerZod, aqciis daSlis movlenebTan kavSirSi dafiqsirda aqciis 4 monawilis (nodar cxadaZis, nika kvintraZis, suliko asaTianisa da Temur kapanaZis) da erTi policielis (vladimer ma-suraSvilis) sicocxlis xelyofis faqti. TiToeuli es saqme sporadulia da erTmaneT-Tan faqtobrivi kavSiri ar aqvs (garda nika kvintraZisa da suliko asaTianis sicocxlis xelyofis saqmeebisa, romelTa gvamebi policiam erTad aRmoaCina). mocemul TavSi war-modgenilia TiToeuli saqmis faqtobrivi aRwera da samarTlebrivi analizi.

aRsaniSnavia, rom mocemul saqmeebze am etapze gamoZiebis procesi dasrulebulia. kerZod, nodar cxadaZisa da vladimer masuraSvilis sicocxlis xelyofis saqmeebze damdgaria saboloo ganaCenebi da braldebul pirebTan gaformebulia saproceso Se-Tanxmebebi. nika kvintraZisa da suliko asaTianis sicocxlis xelyofis faqtebze, Sss-s informaciiT, gamoZieba Sewyvetilia.

sicocxlis xelyofis TiToeuli saqme moiTxovs, erTi mxriv, sicocxlis xelyofis faqtebze saxelmwifos negatiuri Tu pozitiuri valdebulebis Sesrulebisa da, meo-re mxriv, saqmeebze saxelmwifos mier Catarebuli gamoZiebis efeqturobisa da obieq-turobis analizs.

rogorc saqmeebis analizi aCvenebs, sicocxlis xelyofis TiToeuli SemTxveva poli-ciis mier aqciis daSlis operaciis momzadebisa da ganxorcielebis dros daSvebul Secdomebs an policiis mxridan gadametebuli Zalis gamoyenebas unda ukavSirdebodes. amasTan, mocemul saqmeebSi sadavo xdeba Catarebuli gamoZiebis efeqturobisa da da-moukideblobis sakiTxi. arc erT saqmeze dazaralebuls an braldebul pirebs realu-rad ar ganuxorcielebiaT efeqtiani dacvis ufleba, rac, cxadia, braldebis mtkicebis xarisxze gavlenas axdenda.

5.1. meTodologia

angariSis momzadebis etapze samuSao jgufs sicocxlis xelyofis arc erT saqmeze ar mieca sisxlis samarTlis saqmis masalebze daSvebis SesaZlebloba. aRniSnuli ganpiro-bebuli iyo dazaralebulebisa da braldebuli pirebis survilis ararsebobiT, saias advokatebs warmoedginaT da daecvaT maTi interesebi gamoZiebis winaSe. dazaraleb-ulebis uflebamonacvleebi ar Tanxmdebian (saias, iseve rogorc uflebadamcvel sxva organizaciebs, media saSualebebs) raime saxis komunikaciasa an kooperaciaze saqmes-Tan dakavSirebiT. nodar cxadaZisa da vladimer masuraSvilis sicocxlis xelyofis saqmeebze braldebulma pirebma nikoloz zautaSvilma da aleqsandre bibilurma aseve uari ganacxades maTi interesebis warmodgenasa an sisxlis samarTlis saqmis masalebis gamoyenebaze angariSSi.

aRniSnul sisxlis samarTlis saqmeebze maRali sazogadoebrivi interesis gaTval-iswinebiT, saiam ara erTxel mimarTa sagamoZiebo organoebs arsebiTi xasiaTis mtkice-bulebebisa da informaciis gasajaroebis moTxovniT, Tumca, arc erT moTxovnaze pa-suxi ar migviRia.184 samuSao jgufs erovnuli sasamarTloebis mxridan185 aseve ar mieca

184 საიას წერილი საქართველოს პროკურატურის მიმართ, 26.07.2011. (წერილი #გ01/120-11), ასევე, საიას წერილი შსს და საქართველოს მთავარი პროკურატურის მიმართ 09.09.2011 (წერილი #გ-01/133.01) 185 თბილისის საქალაქო სასამართლოს წერილი საიას მიმართ, 05.09.2011 (#5/09/2011-01); თბილისის საქალაქო სასამართლოს წერილი საიას მიმართ 28.10.2011 (#197/32067).

73aqciis daSlis movlenebTan kavSirSi dafiqsirebuli sicocxlis xelyofis saqmeebis analizi

me-5 T

avi

SesaZlebloba, sajaro informaciis miRebis moTxovnis gziT, gascnoboda ukve das-rulebuli sisxlis samarTlis saqmeebis masalebs. Sesabamisad, sicocxlis xelyofis saqmeebis Sefasebisas, samuSao jgufs sakmaod SezRuduli resursebisa da informaciis pirobebSi uxdeboda operireba.

26 maisis Semdeg samuSao jgufi aqtiurad muSaobda sicocxlis xelyofis saqmeebze in-formaciisa da mtkicebulebebis mopovebis mizniT. am kuTxiT, samuSao jgufma axsna-ganmartebebi CamoarTva im pirebs, romlebsac pirdapiri an arapirdapiri kavSiri hqon-daT momxdarTan. rig saqmeebSi, samuSao jgufis iniciativiT, Catarda eqspertizebi. konkretul sakiTxebze profesiuli daskvnebis miRebis mizniT, ganmartebebi da kon-sultaciebi eTxovaT specialistebs. amasTan, samuSao jgufma gamoiTxova da daamuSava media saSualebebis mier gadaRebuli video da foto masala.

Cven xelT arsebuli masalebi da misi SezRuduli resursebi SeuZlebels xdis gansax-ilvel saqmeebSi momxdarze sruli suraTis aRdgenas. Tumca, arsebuli informacia iZleva sakmaris safuZvels saqmeebze gamoZiebis Sedegebis dasabuTebulobisa da san-doobis SefasebisTvis.

5.2. sicocxlis uflebis dacvasTan dakavSirebiT moqmedi saerTaSoriso standartebi

adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos precedentuli samarTlis Sesabamisad, konvenciis me-2 muxli (sicocxlis ufleba) moicavs ara mxolod im SemTxvevebs, rode-sac adgili aqvs ganzrax sicocxlis xelyofas, aramed Zalis gamoyenebis im SemTxveveb-sac, romelsac gaufrTxileblobiT sicocxlis xelyofa mohyva. konvenciis me-2 muxlis qveS aRiarebulia saxelmwifos pozitiuri valdebuleba, daicvas adamianis sicocxle mesame pirebisa an/da sicocxlisTvis saSiSi riskebisgan.

saxelmwifos mxridan Zalis gamoyeneba „absoluturi aucileblobis“ testiT aris Sez-Ruduli da is konvenciis me-2 muxliT daculi romelime miznis miRwevas unda emsax-urebodes. saxelmwifos mier Zalis gamoyenebis legitimurobisa da proporciulobis Sefasebisas, evropuli sasamarTlo adgens sakiTxs, iyo Tu ara operacia dagegmili da kontrolirebuli imgvarad, rom xelisuflebas moexdina letaluri Zalis gamoyenebis SesaZleblobis minimizacia. amasTan, xelisufleba valdebulia, miiRos yvela saWiro zoma sicocxlis riskebis Sesamcireblad. am mimarTebiT, sasamarTlo swavlobs, Tu ramdenad ar iyo xelisufleba daudevari mis mier SerCeul moqmedebebSi.186

mtkicebulebebis Sefasebis dros sasamarTlo iyenebs mtkicebis standarts `gonivrul eWvs miRma~, romelic moiTxovs sakmarisad Zlieri, naTeli da Tanxvedri faqtebis ar-sebobas.187

iseTi SemTxvevebi, rodesac policiis an SeiaraRebuli Zalebis mxridan Zalis gamoy-enebas ar mohyva sicocxlis xelyofa, rogorc wesi, eqceva konvenciis me-3 da ara me-2 muxlis dacvis qveS. Tumca, gansakuTrebul SemTxvevebSi, gamoyenebuli Zalis xarisxis, saxis, ganzraxvisa da miznis gaTvaliswinebiT, rodesac adamianis janmrTelobisTvis miyenebuli ziani mas aaxloebs sikvdilTan, SemTxveva SeiZleba moeqces konvenciis me-2 muxlis dacvis qveS. saqmeSi Makaratzis v, Greece evropulma sasamarTlom imsjela, poten-ciurad ramdenad letaluri iyo/SeiZleboda yofiliyo policiis mier ganmcxadeblis mimarT gamoyenebuli Zala.188

186 Isayeva, Yusuoiva and Bazayeva v Russia, application ## 57947/00, 57948/00 and 57949/00, judgment 6 July 2005, § 169-171.187 Isayeva, Yusuoiva and Bazayeva v Russia, § 172.188 Makaratzis v, Greece, application # 50385/99, judgment of 20 December 2000, §§51-52.

26 maisiangariSi

74

me-5 T

avi

evropuli konvenciis me-2 muxlis qveS saxelmwifos pozitiuri valdebulebebis far-glebSi eqceva aseve saxelmwifos valdebuleba, Sesabamisi policiuri da operaciuli RonisZiebebiT moaxdinos im riskebis prevencia, romelic konkretul pirs SeiZleba Se-eqmnas mesame pirebisgan. am mimarTebiT, evropul sasamarTlos mohyavs saxelmwifos pa-suxismgeblobis Semdegi testi: xelisuflebam icoda (an unda scodnoda) im myisieri da realuri riskebis Sesaxeb, romelic mesame pirebis danaSaulebrivi qmedebebis Sedegad SeiZleboda Sehqmnoda konkretul pirs an pirTa jgufs da saxelmwifom ar miiRo mis xelT (misi Zalauflebis qveS) arsebuli yvela saTanado zoma, romelic gonivrulad mosalodneli iyo misgan arsebuli riskebis Tavidan asacileblad.189

evropuli konvenciis me-2 muxli, sicocxlis uflebis uzrunvelyofisTvis, saxelmwi-fos akisrebs valdebulebas, efeqturi sisxlissamarTlebrivi meqanizmebis meSveobiT moaxdinos danaSaulis prevencia da SemdgomSi samarTaldamcavi organoebis meSveobiT moaxdinos saqmis gamoZieba da Sesabamisi pirebis dasja. konvenciis me-2 muxli adgens, rom oficialuri efeqturi gamoZiebis Catarebis valdebuleba saxelmwifos ekisreba yvela SemTxvevaSi, rodesac saqme exeba mkvlelobas an adamianis sikvdils saeWvo viTa-rebaSi, miuxedavad imisa, es qmedeba Cadenilia kerZo pirebis, saxelmwifo agentebis mier, Tu daudgenelia, vin Caidina. 190

gamoZiebis efeqtianoba gulisxmobs Sesabamisi faqtebis dadgenas da im pirebis dasjas, romlebmac danaSauli Caidines. gamoZiebis saboloo gadawyvetileba unda efuZnebodes yvela garemoebis zedmiwevniT, obieqtur da miukerZoebel analizs.

evropulma sasamarTlom ara erT saqmeSi miuTiTa, rom me-2 muxlis qveS saxelmwifos proceduruli valdebuleba gulisxmobs ara Sedegebis miRebis, aramed Sesabamisi saSu-alebebis gatarebis valdebulebas.191

evropuli konvenciis me-2 muxli moiTxovs gamoZiebis procesSi dazaralebuli pire-bis interesebis saTanado dacvasac. konvenciis me-2 muxlis Sesabamisad, imisTvis, rom uzrunvelyofili iyos sazogadoebis ndoba, gamoZieba unda icavdes kanonis uzenae-sobis princips. gamoZiebam unda moaxdinos yvela im eWvis prevencia, romelic ukano-no moqmedebebis mimarT xelisuflebis Semwynareblobaze SeiZleba gaCndes. amasTan, msxverplis axlo naTesavebisTvis uzrunvelyofili unda iyos gamoZiebaSi im xarisxiT CarTuloba, romelic aucilebelia maTi legitimuri interesebis dasacavad.192

5.3. nodar cxadaZisa da vladimer masuraSvilis sicocxlis xelyofis saqmeebi

5.3.1. Sesavali

gamoZiebis oficialuri versiiT, nodar cxadaZisa da vladimer masuraSvilis sicocx-lis xelyofa aqciis daSlis dros avtokolonis manqanebis mier aqciis teritoriis da-tovebis epizods ukavSirdeba.193 mocemul saqmeebze 2011 wlis 28 da 29 ivliss Tbilisis saqalaqo sasamarTlom gamoitana ganaCenebi, romliTac saproceso SeTanxmebebi daamt-kica braldebul nikoloz zautaSvilsa da aleqsandre bibilurTan.194 orive SemTx-

189 Osman v. the United Kingdom, application # 87/1997/871/1083, judgment of 28 October 1998, § 116.190 Angelova and Iliev v. Bulgaria, application # 55523/00, judgment of 26 July 2007, § 92.191 Paul and Audrey Edwards v. the United Kingdom, application # 46477/99, judgement of 14 March 2002, § 71.192 Ramsahai and Others v. the Netherlands, application # 52391/99, judgment of 15 May 2007, §§ 321-332.193 ხელმისაწვდომია შსს-ს ოფიციალურ ვებ-გვერდზე ; http://www.police.ge/index.php?m=8&newsid=2750194 თბილისის საქალაქო სასამართლომ 2011 წლის 28 და 29 ივლისის განაჩენები, საჯარო ინფორმაციის სახით, დაშტრიხული სახით მიაწოდა საიას.


me-5 T

avi

vevaSi, braldebulma pirebma aRiares Cadenili danaSauli. nodar cxadaZis sicocx-lis xelyofisTvis (sxva danaSaulebebTan erTad) nikoloz zautaSvils miesaja 7 wliT Tavisuflebis aRkveTa sasjelaRsrulebis dawesebulebaSi moxdiT, xolo danarCeni 5 weli CaeTvala pirobiTad. policiel vladimer masuraSvilis sicocxlis xelyofisaT-vis aleqsandre bibilurs (sxva danaSaulebTan erTad) sasjelis zomad ganesazRvra 12 wliT Tavisuflebis aRkveTa, saidanac 7 weli ganesazRvra sasjelaRsrulebis dawese-bulebaSi moxdiT, xolo danarCeni 5 weli CaeTvala pirobiTad. 2011 wlis 28 da 29 ivli-sis ganaCenebSi mokled da zogadad aris miTiTebuli is faqtobrivi garemoebebi, Tu ra viTarebaSi moxda dazaralebuli pirebis sicocxlis xelyofa.

im pirobebSi, rodesac samuSao jgufs ar gaaCnda xelmisawvdomoba sisxlis samarTlis saqmeebis masalebze, rTulia braldebis mier warmodgenili mtkicebulebebis sakmari-sobisa da sandoobis Semowmeba. Tumca, samuSao jgufis mier mopovebuli damatebiTi informacia iZleva gamoZiebis efeqturobisa da misi Sedegebis sarwmunoobis Sefasebis SesaZleblobas. am konteqstSi aRsaniSnavia ramdenime mniSvnelovani mtkiceba, romel-ic mocemul saqmeebze muSaobis procesSi gamoikveTa: (1) saqmeze gamoZieba Caatara saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros sagamoZiebo organoebma. im garemoebis gaT-valiswinebiT, rom aqciis daSlis operaciaSi Sss-s TanamSromlebi monawileobdnen, am movlenebTan kavSirSi Cadenili danaSaulebis damoukidebeli gamoZiebis uzrunvely-ofisTvis mniSvnelovani iyo, saqme gamosaZieblad gadascemoda prokuraturas, rac mocemul saqmeze ar momxdara; (2) 2011 wlis 28 da 29 ivlisis ganaCenebiT damdgari Se-degebi ar Seesabameba Sss-s, rogorc gamoZiebis mwarmoebeli organos, mier gamoZiebis sawyis etapze (26 maiss) gakeTebuli oficialuri gancxadebebis Sinaarss am saqmeebze. amasTan, rogorc gamoZiebis saboloo Sedegebma aCvena, 26 maiss da Semdgom, Sss-s mier aRniSnul saqmeebTan kavSirSi gavrcelebuli operatiuli video masala195 realurad ar asaxavs nodar cxadaZisa da vladimer masuraSvilis sicocxlis xelyofis viTarebas; (3) aqciis daSlis procesSi, mTlianobaSi, iseve rogorc aqciis teritoriidan avtokol-onis gasvlis epizodSi, saxelmwifom ar Seasrula pozitiuri valdebuleba, operacia daegegma da ganexorcielebina imgvarad, rom moexdina policielebisa da aqciis monawi-leebis sicocxlisa da janmrTelobis dazianebis riskebis prevencia; (4) nodar cxadaZe, savaraudod, ar iyo uzrunvelyofili drouli samedicino daxmarebiT; (5) gamoZiebis saboloo Sedegebi da daskvnebi nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis saqmesTan dakav-SirebiT ar aris sakmarisad dasabuTebuli da Cndeba garkveuli SekiTxvebi am kuTxiT.

5.3.2. wyaroebi, romlebsac samuSao jgufi eyrdnoba aRniSnuli saqmeebis Sefasebis procesSi

nodar cxadaZisa da vladimer masuraSvilis sicocxlis xelyofis saqmeebis analizis dros samuSao jgufi iyenebs Semdeg ZiriTad wyaroebs:

− Tbilisis saqalaqo sasamarTlos 2011 wlis 28 da 29 ivlisis ganaCenebi nikoloz zautaSvilisa da aleqsandre bibiluris winaaRmdeg mimdinare sisxlis samarT-lis saqmeebze. aseve, avtokolonis manqanebis sxva mZRolebis mimarT mimdinare sisxlis samarTlis saqmeebze damdgari ganaCenebi;

− Sss-s mier gavrcelebuli oficialuri gancxadebebi da operatiuli masala mo-cemul saqmeebTan dakavSirebiT;

− sxvadasxva media saSualebis mier gadaRebuli foto da video masala;

− samuSao jgufis mier mopovebuli damatebiTi informacia, maT Soris, im mowme-

195 ამ მიმართებით იხილეთ შსს-ს მიერ გავრცელებული ორი ვიდეო ოპერატიული მასალა: 1. http://www.police.ge/index.php?m=8&newsid=2505. 2. http://www.palitratv.ge/akhali-ambebi/shemthkhveva/5048-shss-s-akhali-operatiuli-videomasala-bitsadzis-eskortis-shesakheb.html

26 maisiangariSi

76

me-5 T

avi

Ta axsna-ganmartebebi, romlebmac aqciis daSlis dros da mas Semdeg naxes nodar cxadaZe an saqmisTvis sxvagvarad iyo relevanturi maT xelT arsebuli infor-macia. am kuTxiT, samuSao jgufma axsna-ganmartebebi CamoarTva Semdeg pirebs: 1. murman cxadaZes _ nodar cxadaZis Tanasofleli da megobari _ romelic aq-ciis daSlamde nodar cxadaZesTan erTad imyofeboda da romelmac naxa nodar cxadaZis gvami dakrZalvamde;196 2. oTar cxadaZes _ nodar cxadaZis biZaSvili _ romelic aqciis daSlis momentSi nodar cxadaZesTan erTad imyofeboda da fur-celaZis quCamde masTan erTad gadaadgildeboda avtokolonis manqanebis ukan. oTar cxadaZem aqciis daSlis Semdeg SemTxvevis adgilze aseve naxa savaraudod ukve gardacvlili nodar cxadaZis gvami;197 3. openDemocracy-is Jurnalists ian karversa da Human Rights Center-is Jurnalists jefri k. silvermens, rom-lebmac rusTavelis quCaze naxes nodar cxadaZis gvami. 4. laSa WeiSvilis, nino burjanaZis dacvis TanamSromels, romelmac samuSao jgufs avto kolonis man-qanebisa da maTi gadaadgilebis Sesaxeb detalur informacia moawoda.

5.3.3. gamoZiebis pirveladi da saboloo versiebis analizi mocemul saqmeebze

• gamoZiebis pirveladi versia nodar cxadaZisa da vladimer masuraSvilis sicocxlis xelyofis saqmeebTan dakavSirebiT

2011 wlis 26 maiss Ss saministrom gaakeTa ori gancxadeba, romelic aqciis daSlis dros sicocxlis xelyofis faqtebs Seexeboda. kerZod, 2011 wlis 26 maiss Sss-m gaake-Ta gancxadeba, rom aqciis daSlis dros gardaicvala ori adamiani, romelTagan erT-erTi policiis moqmedi leitenanti vladimer masuraSvili iyo, xolo meore _ aqciis monawile nodar cxadaZe. Sss-s oficialuri gancxadebis Tanaxmad, orive maTgani im dros daiRupa, rodesac mitingis organizatorTa eskorti maRali siCqariT tovebda aqciis monawileebis gasasvlelad gakeTebul koridors.198 imave dRes mogvianebiT Sss-m gaakeTa meore gancxadeba, sadac man SedarebiT detaluri informacia warmoad-gina aRniSnuli pirebis sicocxlis mospobis faqtobrivi garemoebebis Sesaxeb. Sss-s gancxadebaSi ikiTxeba:

2011 wlis 26 maiss 00:10 saaTze nino burjanaZem, Tavis Tanmxleb pirebTan erTad, av-tomobilebis saSualebiT, miatova rusTavelis gamzirze parlamentis win ganTavse-buli scenis mimdebare teritoria. nino burjanaZis eskorti gadaWarbebuli siCqariT moZraobda Tavisuflebis moednis mimarTulebiT, ra drosac eskortis ori manqana, romelTagan erT-erTs marTavda nino burjanaZis TanaSemwe ivane CiRvinaZe, xolo meores nino burjanaZis partiis wevri Saqria zuraSvili, Seejaxa ramdenime adamians. Sejaxebis Sedegad, adgilze gardaicvala Sinagan saqmeTa saministros TanamSromeli, leitenanti vladimer masuraSvili da moqalaqe nodar cxadaZe. pirveladi daTva-lierebiT, orive maTgans aReniSneboda sxeulis mravlobiTi dazianebebi, rac damaxa-siaTebelia avto-sagzao SemTxvevebisas. aseve, sxeulis sxvadasxva saxis dazianebebi miiRo ramdenime moqalaqem, maT Soris, oTxma policielma, romelTagan erT-erTis mdgomareoba ukiduresad mZimea. dakavebisas, ivane CiRvinaZem da Saqria zuraSvilma, Tanmxleb pirebTan erTad, policias gauwies winaaRmdegoba.199

Sss-s 26 maisis oficialuri gancxadebis Sesabamisad, nodar cxadaZisa da vladimer ma-suraSvilis sicocxlis xelyofas gamoZieba ukavSirebda ivane CiRvinaZisa da Saqria zuraSvilis manqanebis Sejaxebis faqtebs.

196 საიას მიერ სოფელ ზემო სვირში მურმან ცხადაძისგან აღებული ახსნა-განმარტება, 13.07.2011.197 საიას მიერ სოფელ ზემო სვირში ოთარ ცხადაძისგან აღებული ახსნა-განმარტებები, 13.07.2011 და 12.08.2011. 198 შსს-ს ოფიციალური ვებ-გვერდი: http://www.police.ge/index.php?m=222&newsid=2504 199 შსს-ს ოფიციალური ვებ-გვერდი: http://www.police.ge/index.php?m=8&newsid=2505.


me-5 T

avi

aRniSnul gancxadebasTan erTad, Sss-m gamoaqveyna video masala, romelSic naCvenebia Tavisuflebis moednis dasawyisSi avtokolonis manqanebis gadaadgilebis epizodi.200 avtokolonis me-6 manqanis ukan (SemdgomSi manqanebis numeracias swored am videoSi gamosaxuli manqanebis TanmimdevrobiT movaxdenT), Tavisuflebis moednis dasawyisSi gzis Sua saval nawilze fiqsirdeba adamianis sxe-uli. gavrcelebul video masalaSi gamokveTilad ar Cans manqanis mier am pirze dajaxebis, gadavlis an/da manqanidan piris Camovardnis momenti. vid-eo Sori xediT aris gadaRebuli da is pirovnebis identificirebis saSualebas ar iZleva. video masalaSi naCvenebi avtokolonis mexuTe manqanas (TeTri feris toiota lend kruizer 200, saxelm-wifo nomriT QSQ 808) ivane CiRvinaZe marTavda da videoSi mis ukan momavali meeqvse manqanis (Savi feris mersedes benci, saxelmwifo nomriT SOF 204) gavlis Semdeg fiqsirdeba adamianis sxeuli trasaze.

aRniSnul video masalas Tan sdevda ivane CiRvina-Zis aRiarebiTi Cveneba, romelSic is miuTiTebda: ”[..] am dros gavkari, Cemi azriT, im wuTas ver vigrZeni, magram rogorc Cans [savarau-dod uTiTebs gavrcelebul video masalaze], mere gavkari albaT sarke da davakargvine wonasworoba am pirovnebas, romelsac Semdgom ukana manqanam gadauara...”

mogvianebiT Sss-s mier gavrcelda meore video _ operatiuli masala, sadac asaxulia Tavisu-flebis moednis metros gaswvriv avtokolonis gadaadgilebis epizodi.201 aRniSnul videoSi erT momentSi fiqsirdeba nikoloz zautaSvilis mar-Tvis qveS myofi manqanis (kremisfer toiota ra-neri, saxelmwifo nomriT MIS 672) awev-dawevis faqti, rac, savaraudod, raime nivTze/sxeulze gadavlas unda uTiTebdes. gamoZiebis sawyis etapze aRniSnul video masalasTan dakavSirebiT oficialuri komentarebi Sss-s ar gaukeTebia.

• nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis saboloo oficialuri versia

nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis saqmeze sisxlis samarTlis kodeqsis 117-e mux-lis me-2 nawilis (janmrTelobis ganzrax mZime dazianeba, ramac gamoiwvia sicocxlis mospoba) Sesabamisad, damnaSaved iqna cnobili nikoloz zautaSvili, romelic avto-kolonis meoTxe,202 kremisfer toiota raneris markis avtomanqanas (saxelmwifo nomriT MIS 672) marTavda.

Sss-s mier 2011 wlis 21 agvistos gavrcelebuli grafikuli video masalis Tanaxmad,

200 შსს-ს ოფიციალური ვებ-გვერდი: http://www.police.ge/index.php?m=8&newsid=2505.201 ხელმისაწვდომია http://www.palitratv.ge/akhali-ambebi/shemthkhveva/5048-shss-s-akhali-operatiuli-videomasala-bitsadzis-eskortis-shesakheb.html202 შენიშვნა: ავტოკოლონის მანქანების ნუმერაციას, თავისუფლების მოედნის დასაწყისში ავტოკოლონის ჩავლის ეპიზოდში, მანქანების თანმიმდევრულად ვახდენთ. იხ. შსს-ს ოფიციალური ვებ-გვერდი: http://www.police.ge/index.php?m=8&newsid=2505.

Tavisuflebis moedanze avtokolonis gadaadgileba

mogvianebiT Sss-s mier gavrcelda meore video _ operatiuli masala, sadac asaxulia Tavisuflebis moednis metros gaswvriv avtokolonis gadaadgilebis epizodi.momentSi fiqsirdeba nikoloz zautaSvilis marTvis qveS myofi manqanis (kremisfer toiota raneri, saxelmwifo nomriT faqti, rac, savaraudod, raime nivTze/sxeulze gadavlas unda uTiTebdes. gamoZiebis sawyis etapze aRniSnul video masalasTan dakavSirebiT oficialuri komentarebi Sss-s ar gaukeTebia.

Tavisuflebis moednis metros gaswvriv avtokolonis gadaadgileba

26 maisiangariSi

78

me-5 T

avi

nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis faqts adgili hqonda Tavisuflebis moednis met-ros gaswvriv mdebare trasis monakveTSi, avtokolonis gadaadgilebis epizodSi.203 am situaciaSi policiis cocxali kordoni cdilobda avtokolonis manqanebis SeCerebas.

nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis faqtobriv garemoebebTan dakavSirebiT, Tbili-sis saqalaqo sasamarTlos 2011 wlis 28 ivlisis ganaCenSi ikiTxeba: „nikoloz zautaSvi-lis marTvis qveS myofma manqanam moumata siCqares da Seejaxa policielebis kordonSi myof policiis TanamSromels, aseve, Seejaxa moqalaqe nodar cxadaZes, romelsac ecva Savi feris tansacmeli, romelic waiqca da avtomanqanis saburaviT gadauara mas mux-lze, ris Semdegac miimala SemTxvevis adgilidan. xolo moqalaqe nodar cxadaZe ga-dayvanil iqna saavadmyofoSi, sadac muxlze miRebuli sicocxlisaTvis saxifaTo mZime xarisxis dazianebebis Sedegad gardaicvala.“

nodar cxadaZisTvis sicocxlis mospobasTan erTad, nikoloz zautaSvils edavebian, aseve, policielebis _ giorgi gegeWkorisa da mamuka xaCiZisTvis janmrTelobis sx-vadasxva xarisxis dazianebis miyenebas.

Tbilisis saqalaqo sasamarTlos ganaCenSi miTiTebulia, rom saqmeSi arsebuli sxva mt-kicebulebebi, romlebic aRiarebiT CvenebasTan erTad adasturebs nikoloz zautaSvi-lis mimarT wayenebul braldebas, aris Semdegi: r. C..Svilis, T. s...Zis, T. W...Zis, g. g...is, i. j..as, a. c..Svilis, l. g...Zis Cvenebebi, dazaralebulis uflebamonacvlis o. cxadaZis Cveneba, dazaralebulebis g. g..is, m. x..i Cvenebebi, sasamarTlo samedicino, trasolo-giuri, avtotrasologiuri da qimiuri eqspertizis daskvnebi, amoRebuli nivTebi da saqmeSi arsebuli sxva masalebi.

• policiel vladimer masuraSvilis sicocxlis xelyofis saboloo ofi-cialuri versia

policieli vladimer masuraSvilis sicocxlis xelyofis saqmeze, sisxlis samarTlis kodeqsis 117-e muxlis me-3 nawilis „a“ qvepunqtiT (janmrTelobis ganzrax mZime da-zianeba msxverplis an misi axlo naTesavis samsaxurebriv saqmianobasa an sazogadoe-brivi movaleobis SesrulebasTan dakavSirebiT) da me-4 nawiliT (me-3 nawiliT gaTval-iswinebuli qmedeba, ramac gamoiwvia sicocxlis mospoba) gaTvaliswinebuli danaSau-lis CadenisTvis, damnaSaved iqna cnobili aleqsandre bibiluri. aleqsandre bibiluri avtokolonis me-7 (Savi feris toiota lend kruizeri, saxelmwifo nomriT CHG 001) manqanas marTavda. Tbilisis saqalaqo sasamarTlos 2011 wlis 29 ivlisis ganaCenidan Cans, rom aleqsandre bibilurma aRiara danaSauli, ris safuZvelzec, masTan gafor-mda saproceso SeTanxmeba. sasjelis saxiT aleqsandre bibilurs ganesazRvra 12 wliT Tavisuflebis aRkveTa. aqedan, 7 weli ganesazRvra sasjelaRsrulebis dawesebulebaSi moxdiT, xolo danarCeni 5 weli CaeTvala pirobiTad.

2011 wlis 21 agvistos Sss-s mier gavrcelebuli grafikuli video masalis Sesabamisad, aleqsandre bibiluris manqana vladimer masuraSvils Seejaxa Tavisuflebis moednis metros gaswvriv monakveTSi trasaze manqanis Cavlis dros. 204

vladimer masuraSvilis sicocxlis xelyofis epizodTan dakavSirebiT, 2011 wlis 29 iv-lisis ganaCenSi miTiTebulia Semdegi: „avtokolonaSi myofi Savi feris „toiota lend kruizeris“ markis avtomanqana, romelsac marTavda mZRoli a. bibiluri, wavida pol-icielebis mimarTulebiT. kordonSi myofi policiis TanamSromlebi xelebis moZrao-

203 იხ. http://www.palitratv.ge/akhali-ambebi/shemthkhveva/5048-shss-s-akhali-operatiuli-videomasala-bitsadzis-eskortis-shesakheb.html შენიშვნა: აღნიშნული ვიდეოს თაობაზე განჩინებაში მითითებული არ არის. აღნიშნულ ვიდეოზე მითითებას აკეთებს შსს მის მიერვე გავრცელებულ გრაფიკულ ვიდეო მასალაში. 204 http://www.palitratv.ge/akhali-ambebi/shemthkhveva/5048-shss-s-akhali-operatiuli-videomasala-bitsadzis-eskortis-shesakheb.html


me-5 T

avi

biT aniSnebdnen aRniSnuli avtomanqanis mZRols, rom SeCerebuliyo da damorCilebo-da maT kanonier moTxovnas. miuxedavad imisa, rom Savi feris „toiota lend kruizeris“ markis avtomanqanis mZRolma a. bibilurma dainaxa es yvelaferi, nacvlad imisa, rom policiis TanamSromlebisTvis SesaZlebloba mieca, gasclodnen im adgils an Tavad aeqcia gverdi, moumata siCqares da avtomanqanis wina marjvena nawiliT Seejaxa pol-icielebis kordonSi myof saqarTvelos Sss-s konstituciuri usafrTxoebis departa-mentis TanamSromels vladimer masuraSvils, romelic aTria ramdenime metri da mi-waze Camogdebis Semdeg ukana marjvena saburaviT gadauara mas sxeulze, ris Semdegac miimala SemTxvevis adgilidan, xolo vladimer masuraSvili gadayvanil iqna saavad-myofoSi, sadac, sxeulze miRebuli sicocxlisaTvis saxifaTo mZime xarisxis daziane-bebis Sedegad, gardaicvala. “

ganaCenSi miTiTebulia, rom a. bibiluris aRiarebiTi Cvenebis garda, mis mier marTl-sawinaaRmdego da braleuli qmedebis Cadena dasturdeba sxva mtkicebulebebiTac: mowmeebis a. g..Zis, a. C..vis, g. s...Svilis CvenebebiT, sasamarTlo-samedicino, avtotra-sologiuri, trasologiuri da qimiuri eqspertizis daskvnebiT, amoRebuli nivTebiT, video masaliT da sxva mtkicebulebaTa erTobliobiT.

• gamoZiebis pirveladi da saboloo versiebis analizi

rogorc nodar cxadaZisa da vladimer masuraSvilis sicocxlis xelyofis saqmeebze gamoZiebis saboloo versiebis analizi aCvenebs, ivane CiRvinaZesa da Saqria zuraS-vils braldeba am faqtebze, rogorc Tavis droze Sss Tavis oficialur gancxadebebSi uTiTebda, ar wayenebiaT.

amasTan, rogorc faqtebis analizi aCvenebs, Sss-s mier 26 maiss gavrcelebul pirvel videoSi asaxuli incidenti (Tavisuflebis moednis dasawyisSi avtokolonis gadaadg-ilebis epizodi) ar ukavSirdeba arc nodar cxadaZisa da arc vladimer masuraSvilis sicocxlis xelyofis faqtebs. rogorc 2011 wlis 28 ivlisis Tbilisis saqalaqo sa-samarTlos ganaCeniT dasturdeba, video masalaSi asaxul epizodze brali avtokolo-nis meeqvse manqanis (Savi feris, mersedes benci, saxelmwifo nomriT SOF 204) mZRols ilia zivzivaZes waeyena, dazaralebulad ki am faqtze cnobili iqna policiis TanamS-romeli valeri xunjukaSvili, romelmac janmrTelobis dazianeba miiRo.

rac Seexeba Sss-s mier gavrcelebul meore videos _ operatiul masalas, 21 agvistos Sss-s mier gavrcelebuli grafikuli video masalis Sesabamisad, aleqsandre bibilu-ris manqana vladimer masuraSvils Seejaxa Tavisuflebis moednis metros gaswvriv monakveTSi trasaze avtokolonis Cavlis dros. Tumca, gansaxilvel video masalaSi a. bibiluris marTvis qveS myofi manqana (Savi feris toiota lend kruizeri, saxelm-wifo nomriT CHG 001) saerTod ar Cans, Sesabamisad, SeuZlebelia, is asaxavdes v. masur-aSvilis sicocxlis xelyofis epizods. am mimarTebiT aRsaniSnavia, rom 2011 wlis 29 ivlisis ganaCenSi sasamarTlos mier CamoTvlil mtkicebulebebSi miTiTebulia video masala, Tumca, ganaCenis SinaarsiT, iseve rogorc gamoZiebis mier gasajaroebuli vid-eoebis gaTvaliswinebiT, bundovania, Tu ra garemoebebs asaxavs da adasturebs aRniS-nuli video masala. gansaxilvel video masalaSi realurad Cans nikoloz zautaSvi-lis marTvis qveS myofi manqanis awev-dawevisa da raime saganze manqanis marcxena ukana nawiliT gadavlis faqti. es sakiTxi detalurad ganxilulia 4.4.1 qveTavSi, aq mxolod imis miTiTebiT SemovifarglebiT, rom aRniSnuli video aseve ar SeiZleba adastureb-des nodar cxadaZeze manqanis Sejaxebis/gadavlis faqts.

amdenad, Sss-s, rogorc gamoZiebis mwarmoebeli organos, pirveladi gancxadebebi momxdarTan dakavSirebiT, arsebiTad ar Seesabameboda gamoZiebis im Sedegebs, ro-melic mogvianebiT mocemul saqmeebze dadga. metic, Sss-s mier gavrcelebuli video operatiuli masalebi, romlebic, Ss saministrosve gancxadebiT, sicocxlis xelyofis

26 maisiangariSi

80

me-5 T

avi

faqtebs adasturebda, realurad ar asaxavs nodar cxadaZisa da vladimer masuraSvi-lis sicocxlis xelyofis faqtebs.

5.3.4. nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis saqmis faqtobrivi analizi

rogorc zemoT ukve aRiniSna, nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis sisxlis samarTlis saqmis masalebze daSvebis arqonis pirobebSi, SeuZlebelia momxdarTan dakavSirebiT sruli suraTis aRdgena, an am kuTxiT gamoZiebis mier gakeTebuli daskvnebis uaryofa/gabaTileba. Tumca, samuSao jgufis mier saqmeze muSaobis procesSi mopovebuli dam-atebiTi faqtobrivi garemoebebi iZleva gamoZiebis oficialur versiasTan dakavSire-biT garkveuli eWvebisa da SekiTxvebis gaCenis SesaZleblobas.

am konteqstSi yuradRebas imsaxurebs ramdenime faqtobrivi garemoeba, romelTa deta-luri analizi qvemoT aris warmodgenili.

1. savaraudod incidentis amsaxveli video masalis analizi

rogorc Tbilisis saqalaqo sasamarTlos 2011 wlis 28 ivlisis ganaCeniT iqna dadge-nili, nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis faqtobriv garemoebebs gamoZieba Tavisu-flebis moednis metrosTan avtokolonis manqanebis mier policielebis kordonis gar-Rvevis incidents ukavSirebs.

am mimarTebiT Sss-m gaavrcela grafikuli video masala, romelic nikoloz zautaSvi-lis mimarT wayenebuli braldebis faqtebs exeba. video masalaSi asaxulia erovnuli muzeumidan Tavisuflebis moednis metromde trasaze avtomanqanebis kolonis moZrao-ba.205 videoSi Cans, rom avtomanqanebis kolonas ukan mohyveba aqciis monawileebis sak-maod didi nawili. trasis am monakveTSi manqanebis kolona dabali siCqariT gadaadgil-deba da aqciis monawileebi mas fexiT Cveulebrivi nabijiT mihyvebian. daaxloebiT Tavisuflebis moednis metros gaswvriv trasis monakveTze kordonad ganTavsebulia specdaniSnulebis razmi, romelsac trasa mTlianad aqvs gadaketili. Tavisuflebis me-trosTan mdebare gaCerebis zemoT trasaze pikapis tipis avtomobili arRvevs kordons da SedarebiT maRali siCqariT iwyebs svlas. mas ukan mihyveba kolonis meore manqana Savi feris toiota lend kruizeri prado. am momentSi kolonis meore manqanas TiTq-mis paralelurad ukan misdevs 3 avtomanqana, kerZod, Tavisuflebis moednis metros mxares gadaadgildeba ivane CiRvinaZis marTvis qveS myofi manqana (TeTri feris toi-ota lend kruizer 200, saxelmwifo nomriT QSQ 808), gzis Sua nawili ukavia nikoloz zautaSvilis marTvis qveS myof avtomanqanas (kremisfer toiota raneri, saxelmwifo nomriT MIS 672) gzis marcxena nawilze ki, gadaadgildeba koba kobauris marTvis qveS myofi avtomanqana (mooqrosfro-movercxlisfro toiota lend kruizeri, saxelmwifo nomriT VSV 888). raRac momentSi ukanaskneli avtomobili winaurdeba da mis ukan eqceva nikoloz zautaSvilis marTvis qveS myofi avtomobili. am epizodSi video masalaSi fiq-sirdeba nikoloz zautaSvilis marTvis qveS myofi manqanis awev-dawevis faqti.

Sefasebas moiTxovs sakiTxi, asaxavs Tu ara Sss-s mier warmodgenili video masala uSualod nodar cxadaZis sxeulTan manqanis Sejaxebis an gadavlis faqts?

saqmis irgvliv Sekrebili informacia miuTiTebs, rom aRniSnuli video ar unda asax-avdes nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis incidents. samuSao jgufis aRniSnuli mt-kiceba efuZneba Semdeg argumentebs:

205 ხელმისაწვდომია: http://www.palitratv.ge/akhali-ambebi/shemthkhveva/5048-shss-s-akhali-operatiuli-videomasala-bitsadzis-eskortis-shesakheb.html


me-5 T

avi

gansaxilvel epizodTan dakavSirebiT, avtokolonis erT-erTi mZRolis, Saqria zuraS-vilis advokatis, naTia korkotaZis gancxadebis safuZvelze, l. samxaraulis saxelobis sasamarTlo eqspertizis biuroSi 2011 wlis 22 ivliss Catarda habitoskopiuri eqsper-tiza. eqspertis daskvnaSi aRniSnulia: „[..] Canaweris aRwarmoebisas masze aRmoCnda av-tokolonis moZraoba, romelsac gverdiT mohyveba adamianebis jgufi. avtomobilebi miemarTebian maT win mdgar adamianTa jgufis mimarTulebiT. avtomobilebis Sejaxeba adamianTan an raime ucxo sxeulTan kadrSi ar Cans. kadri dabali xarisxisaa da zogierT momentSi xdeba kadris Seqaneba da xilvadobis gauareseba. kadrSi dafiqsirebulia av-tomobilis mkveTri aweva da daweva savali nawilidan, rac, savaraudod, gamowveulia raime saganze gadavliT.~ eqspertizis daskvnaSi miTiTebulia, rom es avtomobili eqvsi avtomobilisgan Semdgar kolonaSi aris mexuTe, bolos wina.

2011 wlis 28 ivlisis ganaCenSi miTiTebulia, rom nikoloz zautaSvilis marTvis qveS myofi manqana Seejaxa nodar cxadaZes, waaqcia da avtomanqanis saburaviT gadauara mas. ganaCenis teqsti ar aRwers im konkretul garemoebebs, Tu romeli nawiliT Seejaxa da gadauara manqanam dazaralebuls. amis miuxedavad, Catarebuli habitoskopiuri eqspertizis daskvnis gaTvaliswinebiT naTelia, rom video masala ar asaxavs adamian-Tan Sejaxebis faqts. Sesabamisad, nodar cxadaZesTan Sejaxebis faqts video masala ar SeiZleba adasturebdes.

aRsaniSnavia, rom video masala, misi xarisxisa da rakursis gaTvaliswinebiT, ar iZl-eva im pirebis identificirebis saSualebas, romlebic manqanis siaxloves imyofebian. Tumca, videoSi Cans, rom avtomanqanis awev-dawevis Semdeg, mis siaxloves gzaze aRin-iSneba davardnili adamianis sxeuli, romelsac zedatanze TeTri feris horizontal-uri naTeba etyoba. rogorc sxva videoebTan Sedareba aCvenebs, es policielis formis zedatanze warweris anarekli unda iyos. amasTan videoSi Cans, rom am piris mimarT, sa-varaudod, aqciis monawileebi TeTri feris joxebs iyeneben, rac miuTiTebs im gare-moebas, rom es piri aqciis monawile ar unda yofiliyo. niSandoblivia, rom gamoZiebam gansaxilvel epizodTan dakavSirebiT nikoloz zautaSvili braldebulad cno aseve ori policielis _ mamuka xaCiZisa da giorgi gegeWkoris janmrTelobis dazianebisT-vis. Sesabamisad, es faqtebi kidev ufro aZlierebs imis mtkicebis SesaZleblobas, rom Sss-s mier gavrcelebuli video masala ar unda asaxavdes nodar cxadaZeze nikoloz zautaSvilis marTvis qveS myofi manqanis Sejaxebis faqts. am mtkicebasTan kavSirSi aR-saniSnavia is garemoebac, rom 2011 wlis 28 ivlisis ganaCenSi CamoTvlil mtkicebule-bebs Soris, ganaCenis damdgeni sasamarTlo, arsad uTiTebs saqmeSi arsebul video op-eratiul masalas.

amdenad, Sss-s mier gavrcelebuli operatiuli video masalis kritikuli analizi aCvenebs, rom is ar SeiZleba asaxavdes nikoloz zautaSvilis marTvis qveS myofi manqanis nodar cxadaZeze Sejaxebis faqts. Sesabamisad, Sss-s mier gamoqveynebuli video masaliT ar dasturdeba sadavo faqti. es garemoeba ki, kidev ufro arTulebs braldebis mtkicebis tvirTs, sxva mtkicebulebebiT daadasturos nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis versia. amasTan, aRniSnuli garemoeba aseve miuTiTebs, rom, mocemul saqmeze maRali sazogadoebrivi interesis miuxedavad, gamoZiebas sazoga-doebisTvis realurad ar warudgenia arc erTi mtkicebuleba, romelic nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis faqtobriv garemoebebs adasturebs.

2. SemTxvevis adgilis situaciuri analizi

nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis saqmeze Segrovebuli informaciis analizis safuZvelze, garkveuli SekiTxvebi Cndeba SemTxvevis adgilTan dakavSirebiT. Sss-s mier gavrcelebuli grafikuli video masalis Sesabamisad, nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis incidenti metro Tavisuflebis moednis gaswvriv trasaze moxda. Tumca, ro-gorc media saSualebebis mier gadaRebuli video da foto masala, aseve, samuSao jgu-

26 maisiangariSi

82

me-5 T

avi

fis mier dakiTxul mowmeTa Cvenebebi206 adasturebs, nodar cxadaZis gvami aRmoCenil iqna SemTxvevis adgilidan daaxloebiT 100 metrSi, gzis marcxena mxares, maRazia Adidas-is gaswvriv mdebare bordiurTan.

am faqtobriv mocemulobaSi warmoiSoba SekiTxva, Tu ratom da rogor SeiZleboda moxvedriliyo nodar cxadaZis gvami SemTxvevis adgilidan daaxloebiT 100 metriT daSorebul manZilze?

im fonze, rodesac Sss-s mier gavrcelebuli video masaliT ar dasturdeba nikoloz za-utaSvilis marTvis qveS myofi manqanis nodar cxadaZeze Sejaxebis faqti, pirvel rigSi Sefasebas moiTxovs, SeiZleboda Tu ara, avtosagzao SemTxveva momxdariyo im adgilas, sadac nodar cxadaZis gvamia dafiqsirebuli media saSualebebis mier gavrcelebul video da foto masalaSi. rogorc 25-e arxis mier gavrcelebuli video masala adas-turebs, am adgilas, romelic aRniSnul kadrebSi kargad Cans, avtokolonis manqanebis Cavlis dros raime incidents adgili ar hqonia.207

am faqtobriv mocemulobaSi warmoiSoba SekiTxva, Tu rogor da ratom SeiZleboda aR-moCeniliyo nodar cxadaZis gvami SemTxvevis adgilidan daaxloebiT 100 metris daSo-rebiT? nodar cxadaZisTvis miyenebuli travmebisa da dazianebebis gaTvaliswinebiT, SeuZlebeli iyo, igi TavisiT gadaadgilebuliyo am manZilze. miT umetes, ganCinebaSi miTiTebulia, rom mas seriozuli dazianeba hqonda miRebuli fexze (muxlze), ris Sede-gadac is gardaicvala. Tu davuSvebT, rom nodar cxadaZe gzis savali nawilidan poli-ciis TanamSromlebma gadaiyvanes, saeWvo xdeba, mZime mdgomareobaSi myofi pirovneba danaSaulis adgilidan policias am manZilze ratom unda gadaeadgilebina? sagulisx-moa, rom mtkicebulebebis/kvalis Senaxvis mizniT, policia valdebuli iyo, SemTxvevis adgilze moexdina dazaralebulis adgilmdebareobis fiqsireba (maT Soris, SemTxvevis adgilis video da foto gadaReba) da mxolod mas Semdeg gadaeadgilebina igi. aRsan-iSnavia, rom gamoZiebas ar gamouqveynebia aRniSnuli foto/video masala. cxadia, Tu arsebobda dazaralebulis sicocxlis da janmrTelobis xelyofis riskebi, policia uflebamosili iyo, dazaralebuli dauyovnebliv gadaeyvana SemTxvevis adgilidan sas-wrafo samedicino daxmarebis uzrunvelsayofad. Tumca, rogorc saqmis faqtobrivi garemoebebi adasturebs, incidentidan (avtokolonis manqanebis gasvla aqciis teri-toriidan) daaxloebiT naxevari saaTis Semdegac nodar cxadaZe ar iyo gadayvanili saavadmyofoSi da is aqciis teritoriaze miwaze esvena (amasTan dakavSirebiT, vrclad ixileT qvemoT). Tu davuSvebT, rom nodar cxadaZe SemTxvevis adgilidan maRazia Adidas-is gaswvriv bordiurTan policiam gadaiyvana, miT ufro saeWvoa, ratom gadaaadgila policiam dazaralebuli adamiani 100 metris manZilze (maSin, rodesac am manZilze dazaralebulis gadaadgileba misi janmrTelobisTvis saziano SeiZleboda yofiliyo) da ratom ar gadaiyvana policiam is gzis savali nawilidan iqve mdebare trotuarze?

SemTxvevis adgilis analizis konteqstSi aRsaniSnavia erTi faqtobrivi garemoeba, romelzec media saSualebebi 26 maisis Semdeg uTiTebdnen208 da romelic gamoZiebis mxridan saTanado reagirebas/gabaTilebas iTxovda. 25-e arxis mier gadaRebul video masalaSi Cans, rogorc ki avtokolonis manqanebi Tavisuflebis moednis mimarTule-biT gadaadgildebian trasis am monakveTze (rusTavelis quCa puSkinis skveramde), specrazmelebis jgufi edevneba aqciis erT-erT monawiles (aRniSnuli piris garegnoba videoSi ar Cans) da mas 10-ze meti specrazmeli, maRazia Adidas-is gaswvriv mdebare rki-nis RobesTan, trasis piras, xelketebiT sastikad scems. samuSao jgufma SemTxvevis ad-

206 აღნიშნულ ფაქტს ადასტურებს მოწმის - ოთარ ცხადაძის, ასევე ჟურნალისტების - იან კარვერსა და ჯეფრი კ. სილვერმენის ახსნა-განმარტებები. 207 იხ. http://www.palitratv.ge/akhali-ambebi/shemthkhveva/5014-eskortis-chavla-kadrebi-ganskhvavebuli-rakursith.html208 2011 წლის 5 ივნისის გადაცემა „კვირის რეპორტაჟი“. ხელმისაწვდომია: http://www.youtube.com/watch?v=LiQ0d6h_oWk


me-5 T

avi

gili daaTvaliera. daTvalierebam aCvena, rom 25-e arxis video masalaSi asaxuli adgili absoluturi sizustiT emTxveva im adgils, sadac, media saSualebebis mier gavrcele-buli video da foto masalis Sesabamisad, nodar cxadaZis sxeuli iyo ganTavsebuli (amasTan dakavSirebiT, ixileT aRniSnuli foto da video masalis analizis amsaxveli foto kolaJi). cxadia, miTiTebuli garemoeba, calke aRebuli, ar iZleva raimes pozi-tiuri mtkicebis saSualebas da misi Sefaseba mxolod saqmis irgvliv gamoZiebis mier mopovebul sxva mtkicebulebebTan erTobliobaSi unda moxdes.

media saSualebebSi gavrcelebuli video da foto masala, sisxlis samarTlis sapro-ceso kodeqsis 37-e muxlis me-2 nawilis Sesabamisad (romelic gamomZiebels avalde-bulebs, gamoZieba yovelmxriv, srulad da obieqturad awarmoos), gamoZiebis mxri-dan saTanado reagirebas moiTxovda. Tumca, gamoZiebis mimdinareobisa da misi Sede-gebis gaTvaliswinebiT, aRniSnuli SekiTxvebi realurad pasuxgaucemeli rCeba, rac gamoZiebis efeqturobis mimarT eWvebs badebs.

im adgilebis Sedareba, sadac moxda sadavo incidenti da sadac aRmoCenili iqna n. cxadaZis gvami

adgili, sadac mowmeebis mier aRmoCenili iqna n. cxadaZis sxeuli

adgili, sadac Sss informaciiT n. zautaSvilis marTvis qveS myofi manqana Seejaxa n. cxadaZes

adgili, sadac 25-e arxis mier gadaRebul videoSi specrazmelebis jgufi sastikad scems aqciis monawiles

maRazia “Adidas“-is win mdebare gzis monakveTi.

26 maisiangariSi

84

me-5 T

avi

3. nodar cxadaZisTvis drouli samedicino daxmarebis aRmoCenis problema

aRsaniSnavia, rom rogorc samuSao jgufis mier dakiTxuli Jurnalistebi ian karveri da jefri k. silvermeni saiasTvis micemul axsna-ganmartebebSi ixseneben, nodar cxada-Zis gvams policia yuradRebas ar aqcevda da masTan saswrafo daxmarebis gamoZaxeba mx-olod mas Semdeg moxda, rac Jurnalistebma policias mimarTes da adgilze miiyvanes. maTi ganmartebiT, am dros nodar cxadaZe ukve gardacvlili iyo. kerZod, silvermanis ganmartebiT, rodesac man pirvelad naxa nodar cxadaZis sxeuli, im adgilis siaxloves aravin iyo da mxolod misi dabejiTebiT moTxovnis Semdeg mivida saswrafo daxmarebis manqana da policia.

Jurnalistebma nodar cxadaZe maSin naxes, rodesac aqciis daSlis operacia TiTqmis ukve dasrulebuli iyo. maTi ganmartebiT, am dros, kinoTeatr `rusTavelidan~ ukve xdeboda dakavebuli pirebis gamoyvana.

daaxloebiT amave dros da situaciaSi naxa nodar cxadaZe misma ZmisSvilma oTar cxadaZemac. mowme Tavis axsna-ganmartebaSi ixsenebs, rom roca is misi cemidan daax-loebiT naxevari saaTis Semdeg Tavisuflebis moednisken Caiyvanes, maRazia Adidas-is gaswvriv rkinis RobesTan naxa nodar cxadaZe.

rogorc cnobilia, avtokolonis manqanebma aqciis teritoria aqciis daSlis oper-aciis sawyis etapzeve datoves. Sesabamisad, manqanis Sejaxebidan im dromde, rodesac Jurnalistebma nodar cxadaZisTvis samedicino daxmarebis aRmoCenis mizniT eqimebs dauZaxes, sakmaod didi dro (daaxloebiT naxevari saaTi) iyo gasuli. mTeli am xnis gan-mavlobaSi nodar cxadaZe ar iyo uzrunvelyofili saTanado samedicino daxmarebiT da igi ar iqna gadayvanili saavadmyofoSi.

cxadia, n. cxadaZisTvis miyenebuli dazianebebis gaTvaliswinebiT, calke Sefasebas moiTxovs, eqneboda Tu ara Sedegi misTvis samedicino daxmarebis aRmoCenas, Tumca, policia valdebuli iyo, mis xelT arsebuli yvela saSualebiT daecva adamianis sicocxle da janmrTeloba, rac mas, rogorc saqmis faqtobrivi garemoebebi adas-turebs, ar gaukeTebia.

5.3.5. nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis saqmesTan dakavSirebiT mimdinare gamoZiebis efeqtianobis Sefaseba

im garemoebis gaTvaliswinebiT, rom samuSao jgufi moklebuli iyo SesaZleblobas, hqonoda daSveba nikoloz zautaSvilis winaaRmdeg mimdinare sisxlis samarTlis saqmis masalebze, rTulia gamoZiebis zedmiwevniTobis da efeqtianobis detaluri Sefaseba. Tumca, samuSao jgufis xelT arsebuli faqtebi iZleva gamoZiebis mimdinareobasTan dakavSirebiT dasabuTebuli eWvebis mtkicebis SesaZleblobas. kerZod:

n. cxadaZisTvis dagvianebiT samedicino daxmarebis aRmoCenis damadasturebeli foto masala.


me-5 T

avi

1. gamoZiebis kvalificiurobis problema mocemul saqmeSi

gamoZiebis pirvelive dRes nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis saqmesTan dakavS-irebiT Sss-m, romelic gamoZiebis mwarmoebeli organo iyo, winaswari Sefasebebi da daskvnebi gaakeTa ise, rom saqmeze ar iyo Catarebuli saTanado sagamoZiebo moqmede-bebi, maT Soris, gvamis sasamarTlo-samedicino eqspertiza. 26 maisis gancxadebaSi ga-keTebul Sefasebas, rom nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis mizezi avtomanqanis Se-jaxeba gaxda, Sss afuZnebda mxolod gvamis zedapiruli daTvalierebis Sedegebs, rac, cxadia, moklebuli iyo saTanado kvalifikaciasa da dasabuTebas.

metic, Tavis gancxadebaSi Sss miuTiTebda konkretul pirovnebebze (ivane CiRvinaZe da Saqria zuraSvili), romelTa braleul qmedebasac ukavSirebda nodar cxadaZisa da pol-iciel vladimer masuraSvilis sicocxlis xelyofis faqtebs. am konteqstSi Sss-m ivane CiRvinaZis aRiarebiTi Cvenebac gaavrcela. Tumca, gamoZiebis pirveli sajaro gancx-adebebis sawinaaRmdegod, aRniSnul pirovnebebs am faqtebTan dakavSirebiT braldeba ar wayenebiaT. nikoloz zautaSvilis ki, nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis saqmes-Tan dakavSirebiT braldeba mxolod mogvianebiT, saproceso SeTanxmebis gaformebam-de erTi dRiT adre, 2011 wlis 27 ivliss waeyena. xolo Sss-s mier gakeTebuli sajaro gancxadebebis dros nikoloz zautaSvili jer dakavebulic ar iyo.

2. gamoZiebis damoukideblobis problema mocemul saqmeSi

2011 wlis 2 ivniss sazogadoebrivi mauwyeblis eTerSi (daviT paiWaZis gadacema `di-alogi~) Sss-s analitikuri departamentis ufrosma SoTa utiaSvilma ganacxada, rom àrc erTi adamianis sikvdili, arc pirdapir da arc iribad, ar iyo policiis qmedebis Sedegi, [...].~ 209 cxadia, Sss-s maRalCinosnis mier gamoZiebis sawyis etapze gakeTebuli amgvari Sefasebebi da daskvnebi gavlenas axdenda gamoZiebis Sedegebsa da, sabolood, mis obieqturobaze.

26 maiss da, Semdeg, 2 ivniss Sss-s mier gakeTebuli oficialuri gancxadebebi aCvenebs, rom Sss, romelic am saqmeze gamoZiebis mawarmoebeli organo iyo, gamoricxavda nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis saqmis sxvagvari versiiT gamoZiebis SesaZleblobas. Sss-m saqmeze Semajamebeli xasiaTis Sefasebebi gaakeTa maSin, rodesac am etapisTvis konk-retul pirovnebas bralic ki ar hqonda wayenebuli. gamoZiebis pirvelive dReebSi Sss-s maRalCinosnis mier gakeTebuli amgvari gancxadebebi gavlenas axdenda gamoZiebis mim-dinareobasa da mis obieqturobaze da gamoricxavda misi daqvemdebarebis qveS myofi gamomZieblebis mxridan saqmis sxvagvarad (sxva versiiT) gamoZiebis SesaZleblobas. amdenad, Sss-s amgvari gancxadebebi imTaviTve gavlenas axdenda da sadavos xdida gamoZiebis damoukideblobasa da obieqturobas.

metic, nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis saqmeze gamoZiebam ar daicva instituci-uri damoukideblobis standarti. sisxlis samarTlis saqmeTa sagamoZiebo qvemde-barobis gansazRvris Taobaze saqarTvelos iusticiis ministris 2010 wlis 29 seqtem-bris (#178) brZanebis Sesabamisad, policielis mier Cadenili danaSaulebi, agreTve, saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis, inter alia, 332-e-335-e, 337-e-342-e muxle-biT (maT Soris eqceva samsaxurebrivi uflebamosilebis borotad gamoyeneba, samsax-urebrivi uflebamosilebis gadameteba, samsaxurebrivi gulgriloba) gaTvaliswinebu-li danaSaulebi prokuraturis gamomZieblis sagamoZiebo qvemdebarobas ganekuTvneba. sisxlis samarTlis saproceso kodeqsis Tanaxmad, aRniSnuli normebi ganimarteba Sem-degnairad: rodesac arsebobs dasabuTebuli varaudi, rom sadavo danaSauli SeiZleba policielis mier iyo Cadenili, an sadavo faqti sisxlis samarTlis kodeqsis e.g. 332-e,

209 გადაცემა “დიალოგი დავით პაიჭაძესთან”, ხელმისაწვდომია, http://www.1tv.ge/Video-View.aspx?VID=5152&Loc=58&CatID=1&LangID=1

26 maisiangariSi

86

me-5 T

avi

333-e da 342-e muxlebiT gaTvaliswinebuli danaSaulis Cadenas Seexeba, saqme prokura-turis sagamoZiebo qvemdebarobas ganekuTvneba.

nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis saqmeze, iseve rogorc aqciis movlenebTan kav-SirSi myof adamianTa uflebaTa darRvevis sxva faqtebi, gamosaZieblad prokuratu-ras unda gadascemoda. policielTa braleuli monawileobis mtkicebas gverdi romc avuaroT, mxolod is faqti, rom aqciis movlenebTan kavSirSi adamianis uflebaTa darRvevis faqtebi dakavSirebuli iyo/SeiZleboda yofiliyo policielebis mxridan uflebamosilebis borotad gamoyenebasTan, samsaxurebrivi uflebamosilebis gadam-etebasa an samsaxurebriv gulgrilobasTan, aRniSnuli saqmeebi gamosaZieblad proku-raturas unda gadascemoda, rac gansaxilvel SemTxvevaSi (iseve, rogorc sxva saqmeeb-Si) ar momxdara.

3. efeqtiani dacvis uflebis ganxorcielebis problema mocemul saqmeSi

braldebis mtkicebebis dasabuTebulobisa da sakmarisobis Sefaseba nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis saqmeze ufro rTuldeba imis gamoc, rom gamoZiebis dros efeq-tiani dacvis uflebiT ar usargeblia arc braldebis mxares da arc dazaralebuls.

braldebulad nikoloz zautaSvili mxolod 2011 wlis 27 ivliss iqna cnobili, rode-sac man aRiara danaSauli. meore dRes mis mimarT saproceso SeTanxmeba damtkicda. sap-roceso SeTanxmebis damtkicebis dros sasamarTlosTvis braldebis mtkicebis stan-darti dabalia da, aRiarebiTi Cvenebis garda, sxva mtkicebulebebi mxolod prima facie unda adasturebdes piris braleulobis sakiTxs. amdenad, mocemul saqmeze braldebis mier Segrovebuli mtkicebulebebis srulyofili ganxilva da maTi sarwmunoobisa da sakmarisobis Sefaseba realurad ar momxdara.

amasTan, sisxlis samarTlis saproceso kodeqsiT isedac SezRuduli procesualuri SesaZleblobebis fonze, mocemul saqmeze dazaralebulis uflebamonacvleebs ar mouxdeniaT gamoZiebis winaSe sakuTari interesebis efeqtiani warmodgena da dacva. isini Tavs ikavebdnen uflebadamcvel organizaciebsa Tu mediasTan yovelgvari urT-ierTobisgan. amasTan dakavSirebiT, aRsaniSnavia erTi saintereso garemoeba. rogorc samuSao jgufisTvis gaxda cnobili, mocemul saqmeze gamoZiebis mier dazaralebul pirad cnobili iqna nodar cxadaZis Zma o. cxadaZe da ara misi meuRle an/da srulw-lovani Svilebi. saqmeze muSaobis procesSi samuSao jgufs kontaqti hqonda n. cxadaZis ojaxis wevrebTan, megobrebTan da is faqti, rom isini uars acxadebdnen yovelgvar ko-munikaciaze, swored nodar cxadaZis Zmis gavleniT aixsneba, romelic, rogorc Tavad acxadebs, xelisuflebis aqtiuri mxardamWeria.

4. gamoZiebis yovelmxrivobisa da zedmiwevniTobis problema mocemul saqmeSi

evropuli konvenciis me-2 muxlis farglebSi efeqturi gamoZiebis moTxovna iTval-iswinebs, rom mimdinare gamoZieba unda akmayofilebdes zedmiwevniTobis kriteriums, rac gulisxmobs Semdegs: gamoZieba unda moicavdes yvela gonivruli RonisZiebis ganx-orcielebas, raTa mopovebuli iqnes Sesabamis incidentTan dakavSirebuli yvela mt-kicebuleba. am mimarTebiT adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlo iTvaliswinebs „yvela gonivruli nabijis“ an jerovani mcdelobis ganxorcielebis zogad moTxovnas.

sisxlis samarTlis saproceso kodeqsis 37-e muxlis me-2 nawili adgens, rom gamomZie-beli valdebulia, gamoZieba awarmoos yovelmxriv, srulad da obieqturad. saproceso kodeqsis 83-e muxlis pirveli nawilis Sesabamisad, braldebis mxare aseve valdebu-lia [...] dacvis mxares gadasces mis xelT arsebuli gamamarTlebeli mtkicebulebebi. sisxlis samarTlis saproceso kodeqsis SejibrebiTi bunebis miuxedavad, evropuli konvenciis me-2 muxlis (aseve, evropuli konvenciis me-3 da me-6 muxlebis) Sesabamis-


me-5 T

avi

ad, aseve, sisxlis samarTlis saproceso kodeqsis zemoT miTiTebuli normebis gaT-valiswinebiT, gamoZieba valdebulia, srulyofilad da yovelmxriv gamoiZios saqme da moipovos piris rogorc gamamtyunebeli, ise gamamarTlebeli mtkicebulebebi. aRniSnuli valdebulebis saWiroeba gansakuTrebiT mniSvnelovani xdeba im situaciaSi, rodesac gamoZieba faqtze iwyeba da konkretul pirs braldeba SeiZleba ramdenime xnis Semdeg waredginos, rodesac saqmeze arsebiTi xasiaTis mtkicebulebebis mopoveba dac-vis mxarisTvis ukve SeuZlebeli xdeba, rac TavisTavad gamoricxavs braldebulisTvis efeqtiani dacvis uflebis ganxorcielebis SesaZleblobas.

Sesabamisad, gamoZieba valdebuli iyo, nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis saqmeze Caetarebina yovelmxrivi da srulyofili gamoZieba. nikoloz zautaSvilisTvis bral-debis wardgenamde (2011 wlis 27 ivlisi) gamoZiebas hqonda 2 Tve imisTvis, rom uzrunve-leyo efeqtiani gamoZiebis Catareba da, maT Soris, saqmeze yvela arsebiTi xasiaTis mt-kicebulebis moZieba. Tumca, im pirobebSi, rodesac samuSao jgufs sisxlis samarTlis saqmis masalebze daSveba ar gaaCnia, aRniSnuli sakiTxis Sefaseba SeuZlebelia. Tumca, saqmis yovelmxrivi gamoZiebisTvis mniSvnelovania ramdenime garemoebis xazgasma, ro-melic gamoZiebis mxridan Catarebuli sagamoZiebo moqmedebebis zedmiwevniTobis in-dikatori SeiZleba iyos da romelic mTavrobis mxridan pasuxebis gacemas moiTxovs. kerZod:

1. gamoZiebis mier dakiTxul mowmeebs Soris, rogorc es Tbilisis saqalaqo sasamarT-los 2011 wlis 28 ivlisis ganaCenSia miTiTebuli, iyvnen Tu ara aqciis monawileebi, Jurnalistebi, romlebic daadastureben nikoloz zautaSvilis manqanis mier nodar cxadaZeze Sejaxebis faqts, an sxvagvarad miuTiTebdnen sadavo faqtze.

saqmeze muSaobis procesSi samuSao jgufi, misi SezRuduli resursebis farglebSi, Seecada iseTi mowmis (aqciis monawilis, Jurnalistis) moZiebas, romelic nikoloz za-utaSvilis marTvis qveS myofi manqanis nodar cxadaZeze Sejaxebis faqts daadastureb-da, Tumca man es ver SeZlo.

aRsaniSnavia, rom mxolod policielTa Cvenebebi am mimarTebiT ar SeiZleba iyos sak-marisi safuZveli mtkicebisTvis. evropulma sasamarTlom saqmeSi Lisica v. Croatia ga-nacxada, rom policia aris saxelmwifo aparatis nawili da sisxlissamarTlebrivi dev-nis procesSi is SeiZleba ganxilul iqnes, rogorc braldebis mxaris mokavSire.210 am-denad, gamoZiebis efeqturobisTvis mniSvnelovania, rom dakiTxuliyvnen ara mxolod policielebi, aramed aqciis monawileebi, Jurnalistebi da sxva neitraluri mowmeebi, vinc momxdars daadasturebda. miT ufro, rom sadavo incidentis dros adgilze aqciis bevri monawile imyofeboda.

gamoZiebis zedmiwevniTobis Sefasebis kuTxiT, aRsaniSnavia, rom arc erTi is mowme, romelsac samuSao jgufma axsna-ganmarteba CamoarTva (ian karveri, jefri k. silver-mani, oTar cxadaZe), gamoZiebis mier dakiTxuli ar yofila.

2. Catarda Tu ara eqspertiza, maT Soris, qimiuri eqspertiza, romelic nodar cxada-Zis tansacmelze, sxeulze datovebul kvalsa da nikoloz zautaSvilis marTvis qveS myof manqanas Soris kontaqts (Sejaxebas, gadavlas) daadasturebda. maT Soris, konkre-tulad nikoloz zautaSvilis marTvis qveS myofi manqanis mikronawilakebi aRmoCenil iqna Tu ara nodar cxadaZis sxeulsa da samosze. amasTan, trasologiuri eqspertizis farglebSi (Tu es ukve faqtobrivad SeuZlebeli ar iyo), dadasturda Tu ara n. zautaS-vilis manqanis mier n. cxadaZis dajaxebis faqti.

3. ramdenad imperatiuli iyo sasamarTlo samedicino eqspertizis daskvna, rom n. cxadaZisTvis miyenebuli dazianebebi satransporto saSualebis dajaxebam/gadavlam gamoiwvia. maT Soris, moxda Tu ara Seswavla, gamoricxuli iyo Tu ara n. cxadaZisT-

210 Lisica v. Croatia, application #20100/06, judgement of 25 February 2010, §56.

26 maisiangariSi

88

me-5 T

avi

vis amgvari dazianebebis miyeneba sxvagvarad, maT Soris, masze fizikuri zemoqmedebis Sedegad.

yovelive zemoT aRniSnulis gaTvaliswinebiT, aSkaraa, rom arsebobs dasabuTebuli SekiTxvebi da eWvebi n. cxadaZis sicocxlis xelyofis saqmeze mimdinare gamoZiebis efeqtianobasa da damoukideblobasTan dakavSirebiT, rac saxelmwifos mxridan saTa-nado ganmartebebs moiTxovs.

5.3.6. mocemul saqmeze saxelmwifos mier misi pozitiuri valdebulebis darRveva evropuli konvenciis me-2 muxlis gagebiT

adamianis uflebaTa dacvis saerTaSoriso standartebi moiTxovs, saxelmwifom ise dagegmos aqciis daSla, rom minimizebuli iyos adamianis sicocxlisa da janmrTelo-bisTvis zianis miyenebis riskebi. amasTan dakavSirebiT, adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlo amowmebs, Tu ramdenad hqonda policias SesaZlebloba (dro, Seqmnili situacia, samarTaldamrRvevis da mesame pirebis qceva da a.S.), saTanadod daegegma operacia. saqmeSi `Rehbock v. Slovenia~ evropulma sasamarTlom miuTiTa, rom `moce-mul saqmeSi ganmcxadeblis dakavebis operacia ar ganxorcielda im iSviaT pirobebSi, rodesac policia moulodneli movlenebis winaSe dgeba da winaswari momzadebis gar-eSe uwevs maTze reagireba. saqmeSi arsebuli masalebi miuTiTebs, rom policias winas-war hqonda dagegmili ganmcxadeblis dakavebis operacia, gaaCnda sakmarisi dro, Seef-asebina SesaZlo riskebi da mieRo aucilebeli zomebi dakavebis operaciis jerovnad ganxorcielebis mizniT.”211 aRniSnulis identurad, saqmeSi `Muradova v. Azerbaijan~ evro-pulma sasamarTlom miuTiTa: `[mocemul saqmeSi] ar Cans, rom xelisuflebas reagireba uwevda absoluturad SemTxveviT pirobebSi, moumzadebeli formiT, rom ar hqonda SesaZlebloba, Seefasebina movlenebi da mieRo raRac zomebi mainc araaucilebeli riskebis Tavidan asacileblad, raTa Tavidan aecilebina ganurCeveli da uwesrigo Za-lis gamoyeneba.~212

nodar cxadaZisa da vladimer masuraSvilis sicocxlis xelyofis saqmeebis konteqst-Si, arsebiTi mniSvneloba aqvs policiis mier aqciis daSlis momzadebisa da, konkretu-lad, aqciis teritoriidan avtokolonis manqanebis gasvlis epizodSi policiis qcevis (operaciuli gegmisa da misi Sesrulebis) Sefasebas. rogorc angariSis mesame TavSi iqna warmodgenili, policias gaaCnda sakmarisi dro (daaxloebiT _ 8 saaTi, minimum _ 4 saaTi) aqciis daSlis operaciis dasagegmad. am drois ganmavlobaSi aqciis monawilee-bis mxridan adgili ar hqonia situaciis eskalacias an/da moulodnel moqmedebebs, am-denad, policias ganWvretad da homogenur garemoSi uwevda operireba. aqciis daSlis procesSi monawileobda policielebis sakmaod didi raodenoba, rac mas operaciis sa-Tanadod ganxorcielebis SesaZleblobas aZlevda. rogorc angariSis mesame TavSi iyo mimoxiluli, aqciis daSlis procesi policiam dagegma imgvarad, rom aqciis monawilee-bs ar misca aqciis teritoriis datovebis SesaZlebloba. aqciis daSlis dawyebis momen-tSi aqciis teritoriis siaxloves mdebare yvela gasasvleli gadaketili iyo da aqciis monawileebs ar hqondaT, daSlis mizniT maT winaaRmdeg gamoyenebuli policiuri Zalis pirobebSi, aqciis teritoriis datovebis SesaZlebloba. aqciis daSlis mizniT, poli-cia uflebamosili iyo, gamoeyenebina adekvaturi da proporciuli Zala teritoriidan aqciis monawileebis gandevnis mizniT, risTvisac policias aqciis monawileebisTvis unda daetovebina Ria gasasvlelebi. mxolod im SemTxvevaSi, Tu aqciis monawileebi Ta-visi qmedebiT winaaRmdegobas gauwevdnen policiis moqmedebas da nebas _ daeSala aqcia da gaeTavisuflebina aqciis teritoria, policia uflebamosili iqneboda, daekavebina aqciis monawileebi. im mocemulobaSi, rodesac aqciis monawileebs ar miscemiaT teri-

211 Rehbock v. Slovenia, application #29462/95, judgement of 28 November 2000, § 72. 212 Muradova v. Azerbaijan, application #22684/05, judgement of 2 April 2009, §11.


me-5 T

avi

toriis datovebis realuri SesaZlebloba, aqciis daSlis dros policiis moqmedebebis da gamoyenebuli Zalis legitimuroba imTaviTve sadavo xdeba.

policiis mier aqciis daSlis operaciis amgvarma gegmam ganapiroba aqciis monawilee-bis moqmedeba, sxvadasxva saSualebiT daetovebinaT aqciis teritoria _ SenobebSi Ses-vla, avtokolonis manqanebis gayola, moswavle-axalgazrdobis sasaxlis baRSi SeRweva da a.S. policia am pirobebSi cdilobda aqciis monawileebisTvis xelis SeSlas da maT winaaRmdeg intensiur Zalas iyenebda. samarTaldamcvelebma aqciis monawileebs, iseve rogorc avtokolonis manqanebs, ar misces aqciis teritoriidan gasvlis SesaZleblo-ba da maT winaaRmdeg policielebis didi masa (cocxali kordoni) gamoiyena. rogorc gavrcelebul video masalaSi Cans, policiis masiur kordons gadaketili hqonda Ta-visuflebis moednis metros gaswvriv trasis mTeli monakveTi da avtokolonis manqa-nebis mimarTulebiT gadaadgildeboda. am procesSi policia iyenebda intensiur Zalas avtokolonis manqanebis ukan momavali aqciis monawileebis mimarT.

am mocemulobaSi policiis moqmedeba strategiulad da operatiulad iyo aras-wori da ar iTvaliswinebda policielebis da aqciis monawileebis sicocxlisa da janmrTelobisTvis mosalodneli riskebis prevenciis/minimizaciis SesaZle-blobas. nodar cxadaZisa da vladimer masuraSvilis sicocxlis xelyofis saqmesTan dakavSirebiT, arsebiTi mniSvneloba ar aqvs imis samarTlebriv Sefasebas, ramdenad legitimuri iyo policiis moqmedeba, SeeCerebina avtokolonis manqanebis gasvla aq-ciis teritoriidan. aRniSnuli sakiTxis analizis gamotovebiT, aSkaraa, rom policiis moqmedeba ar iyo proporciuli da ar iTvaliswinebda windaxedulobis normebs, raTa daecva aqciis monawileebisa da policielebis sicocxle. − avtomanqanebs, romlebic mometebuli

safrTxis wyaros warmoadgens, policiam win daaxvedra specrazmelTa cocxali kordoni, xolo samarTaldamcvelTa miTiTebebisTvis avtokolonis manqanebis mZRolebis daumor-Cileblobisas (rac policias unda daeSva), araferi gaakeTa policielTa sicocxlis dacvis mizniT. amgvarma fizikurma kontaqtma gamoricxa mometebul wyarosa da policiis TanamSromlebs Soris samarTaldamcvelebis sicocxlisa da janmrTelobisTvis zianis miy-enebis prevencia.

− policiam araferi gaakeTa avtomanqanebis-gan aqciis monawileebis gamijvnis (distan-cirebis) mizniT da avtomanqanebis _ momete-buli wyaros _ siaxloves aqciis monawilee-bis mimarT iyenebda uwesrigo da ganurCevel policiur Zalas, rac aseve zrdida aqciis monawileebis dazianebis riskebs.

− im viTarebaSi, rodesac avtokolonis man-qanebis mier aqciis teritoriis datovebiT safrTxe ar eqmneboda sxvaTa sicocxles, da-naSaulis Tavidan acilebas an sxva dacul legitimur miznebs, avtomanqanebis SeCerebis mizniT policiis mier gamoyenebuli saSuale-bebi da taqtika, romelsac, sabolood, ori adamianis sicocxlis mospoba da 9 policielis janmrTelobis dazianeba mohyva, aSkarad gaumarTlebeli da araproporciuli iyo.

avtokolonis ukan momavali aqciis monawileebi

moZrav avtomanqanebs policielebis cocxali kordoni win xvdeba

26 maisiangariSi

90

me-5 T

avi

zemoT warmodgenili garemoebebi iZleva mtkicebis saSualebas, rom aqciis daSlis dros da konkretulad aqciis teritoriidan avtokolonis manqanebis gasvlis epizodSi, policiam operacia dagegma imgvarad, rom ar uzrunvelyo samarTal-damcvelebisa da aqciis monawileebis sicocxlisa da janmrTelobisTvis zianis miyenebis riskebis prevencia/minimizacia. saxelmwifom operaciis dagegmvis pro-cesSi ar daicva windaxedulobis normebi aqciis monawileebis sicocxlisa da janmrTelobis efeqturad dacvis mizniT, ramac ganapiroba adamianebis sicocxlis xelyofisa da janmrTelobis dazianebis SemTvevebi. es ki, evropuli konvenciis me-2 da me-3 muxlebis farglebSi, saxelmwifos pozitiuri valdebulebis darRve-vas warmoadgens.

5.3.7. daskvna

rogorc nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis saqmis analizma aCvena, aRniSnul saqmeze Sss-s mier gamoTqmuli pirveladi versia ar Seesabameba gamoZiebis saboloo oficial-ur versias. Sss-s mier gamoqveynebuli arc erTi video masala, romelic nodar cxadaZi-sa da policiel vladimer masuraSvilis sicocxlis xelyofis saqmeebTan dakavSirebiT vrceldeboda, faqtobrivad, ar asaxavs aRniSnul incidentebs.

amasTan, nodar cxadaZis saqmeze gamoZiebis mier dadgenil faqtobriv garemoebebTan dakavSirebiT Cndeba mniSvnelovani SekiTxvebi da eWvebi, romlebic gamoZiebis mxridan dasabuTebas moiTxovda, maT Soris, incidentis amsaxveli video masalis ararelevan-turoba, SemTxvevis adgilis analizi, nodar cxadaZisTvis drouli samedicino dax-marebis uzrunvelyofis problema da a.S.

gamoZiebis efeqtianobasa da damoukideblobasTan dakavSirebiT aseve Cndeba dasab-uTebuli eWvebi da kiTxvebi, romlebic am saqmeze pasuxgaucemeli darCa. am etapze gamoZieba dasrulebulia da, samwuxarod, arc dazaralebulis uflebamonacvleebsa da arc braldebuls ar gaaCniaT interesi, gamoiyenon samarTlebrivi dacvis saerTa-Soriso meqanizmebi.

bolos unda aRiniSnos, rom mocemul saqmeSi aSkarad ikveTeba saxelmwifos mier pozi-tiuri valdebulebis darRvevis niSnebi, radgan man aqciis daSlis, maT Soris, aqciis teritoriidan avtokolonis manqanebis gayvanis operacia dagegma imgvarad, rom ar moaxdina policiisa da aqciis monawileebis sicocxlisa da janmrTelobis riskebis prevencia. policia mometebuli safrTxis wyarosTan axlos myofi aqciis monawilee-bis mimarT iyenebda gadametebul da ganurCevel Zalas, rac kidev ufro zrdida aqciis monawileebis dazianebis safrTxeebs.

5.4. nika kvintraZisa da suliko asaTianis sicocxlis xelyofis saqme

5.4.1. Sesavali

nika kvintraZisa da suliko asaTianis sicocxlis xelyofis saqmeze am etapze gamoZieba daxurulia. gamoZiebis oficialuri versiiT, Catarebulma eqspertizam daadastura, rom aRniSnuli pirebis gardacvalebis mizezi eleqtrosadenebTan Sexeba gaxda.213 mo-cemul saqmeze maRali sazogadoebrivi interesis miuxedavad, gamoZiebam ar gamoaqveyna arc erTi mtkicebuleba, romelic mis mier gakeTebul Sefasebebs daadasturebda. saq-mis gamoZieba Sewyda ise, rom sazogadoebisTvis saqmis detalebi cnobili ar gamxdara. gamoZiebam mocemuli saqmis irgvliv Seqmna informaciuli vakuumi, rac sazogadoebas ar aZlevs SesaZleblobas, Seafasos, Tu ra moxda realurad.

213 http://www.palitratv.ge/akhali-ambebi/politika/8403-shotha-utiashvili-saias-mtkicebulebebs-gamoekhmaura.html


me-5 T

avi

aRsaniSnavia, rom dazaralebulebi ar Tanxmdebian raime saxis komunikacias saqmesTan dakavSirebiT informaciis moZiebis mizniT. niSandoblivia ramdenime garemoeba, ro-melic SesaZloa, dazaralebulTa amgvar qcevas xsnides. kerZod, nika kvintraZis 22 wlis vaJi Salva kvintraZe am etapze sasjels ixdis da sasjelis moxdis vada mas ram-denime TveSi ewureba. suliko asaTianis ojaxis wevrebs saias TanamSromlebi uSualod Sexvdnen sofel cixesulorSi. usafrTxoebis motiviT, maT aseve uari ganacxades komu-nikaciasa an maTi interesebis warmodgenaze gamoZiebis winaSe. aRsaniSnavia, rom vanis raionis maJoritari deputatis daviT lorTqifaniZis axsna-ganmartebiT, sanam su-liko asaTianis ojaxis wevrebi misi gardacvalebis ambavs gaigebdnen, suliko asaTia-nis Svili paata asaTiani 27 maiss diliT waiyvanes Zalovani uwyebis TanamSromlebma da mTeli dRis ganmavlobaSi misi adgilsamyofeli ucnobi iyo.214 suliko asaTianis ojaxis wevrebma swored paata asaTianisgan gaiges misi daRupvis ambavi.

Sesabamisad, nika kvintraZisa da suliko asaTianis saqmis Sefaseba samuSao jgufs mx-olod Sss-s sajaro gancxadebebisa da, aseve, damatebiT mopovebuli faqtobrivi gare-moebebis safuZvelze uwevs. cxadia, amgvari mocemuloba da informaciuli vakuumi SeuZlebels xdis saqmis srulyofil analizs. Sesabamisad, angariSis farglebSi samuS-ao jgufis mizans im dasabuTebuli SekiTxvebisa da varaudebis ganxilva warmoadgens, romlebic saqmesTan dakavSirebiT Cndeba.

5.4.2. kvintraZisa da asaTianis sicocxlis xelyofis saqmesTan dakavSirebuli faq-tobrivi garemoebebi

• Ria wyaroebSi gavrcelebuli informacia mocemul saqmesTan dakavSirebiT

nika kvintraZisa da suliko asaTiani sicocxlis xelyofis saqmesTan dakavSirebiT, pirveladi wyaro gaxda saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros mier 2011 wlis 27 maiss gavrcelebuli gancxadeba. aRniSnuli gancxadebis Tanaxmad, 27 maiss, diliT, metro-sadgur `Tavisuflebis moedanTan~ mdebare erT-erTi maRaziis saxuravze aRmoCenil iqna 2 mamakacis gvami. winaswari monacemebiT, gardacvalebis mizezi iyo eleqtrosad-enebTan maTi Sexeba. gamoZieba swavlobs am pirebis SesaZlo kavSirs rusTavelis pros-peqtze gamarTul saprotesto aqciasTan.215 Sss-s mier gavrcelebul gancxadebas Tan sdevda operatiuli video masala, sadac naCvenebi iyo SemTxvevis adgilze eqspertebis muSaobis procesi. operatiul video masalaSi ar Canda gardacvlili pirebis gvamebi SemTxvevis adgilze.

sicocxlis xelyofis aRniSnuli faqtebis Sesaxeb 28 maiss diliT ukve farTo sazoga-doebisaTvis gaxda cnobili. 28 maiss 12 saaTian kurierSi (12:18 saaTze) gavrcelda informacia, rom daRupuli pirebi iyvnen vanis mcxovrebi 62 wlis suliko asaTiani da axalgazrda Tbiliseli mamakaci nika kvintraZe. amave siuJetSi warmodgenili iyo sasamarTlos eqspertizis erovnuli biuros eqimis, malxaz mitiCaSvilis gancxadeba, romlis Tanaxmadac: `sasamarTlo eqspertizis erovnul biuroSi motanil iqna 2 amouc-nobi mamakacis gvami. gamokvlevis Sedegad dadginda, rom maT sxeulze aReniSnebodaT eleqtrotravmis Sedegad ganviTarebuli eleqtrolis niSnebi, anu, gasageb enaze rom vTqvaT, maTi sikvdili dadga denis dartymis Sedegad.~ 216

2011 wlis 29 maiss studia GNS-ma da nana leJavam gadacemaSi „kviris reportaJi~ aCvena interviu nika kvintraZis megobar rezo rexviaSvilTan, romelic aqciis daSlis dros nika kvintraZesTan erTad imyofeboda da romelmac aqciis teritoriaze gadaRebul

214 საიას მიერ დავით ლორთქიფანიძისგან აღებული ახსნა-განმარტება.215 შსს-ს ოფიციალური ვებ-გვერდი: http://www.police.ge/index.php?m=8&newsid=2516216 ხელმისაწვდომია: http://www.rustavi2.ge/news/video.php?fr=video&id_news=41753&ftp1=1&ftp2=0&ftp3=0

26 maisiangariSi

92

me-5 T

avi

erT-erT fotoze misi megobari amoicno.217 aRniSnuli reportaJis Semdeg, 2011 wlis 31 maiss `rusTavi 2~-ma sainformacio gamoSvebaSi gaavrcela video masala, ro-melic pirveli skolis win, qaSveTis taZris pirdapir trasaze dakavebul aqciis monawileebs asaxavda. video masalaSi Cans im piris saxe, romelzec mowme rezo rexvi-aSvilic miuTiTebda da ambobda, rom is SeiZleboda nika kvintraZe yofiliyo. reportaJSi Jurnalistma videoSi asaxuli pirovnebis saxe nika kvintraZis pasportis su-raTs Seadara da miuTiTa, rom SeuiaraRebeli TvaliTac Canda, videoSi asaxuli pirovneba ar SeiZleboda nika kvintraZe yofiliyo.218

2011 wlis 2 ivniss aRniSnuli mtkiceba oficialu-rad daadastura Sss-s analitikuri departamentis ufrosma SoTa utiaSvilma, romelmac sazogadoebrivi mauwyeblis eTerSi ganacxada: àm SemTxvevaSi, Segvi-Zlia danamdvilebiT vTqvaT, rom zogierTi masobrivi saSualebis mier adgili hqonda faqtebis aSkara falsi-fikacias. madloba RmerTs, rom Cven moviZieT am kacis suraTi, SevadareT sxva suraTebs da sruliad aSkaraa, rom is adamiani, romelic iwva asfaltze da romelic iyo TiTqosda kvintraZe, absoluturad gansxvavebulia [...] gamoZieba mimdinareobs imasTan dakavSirebiT, iyvnen Tu ara eseni mitingze. magram, yovel SemTxvevaSi, am Jur-nalistebis da e.w. arasamTavroboebis mier gavrcelebuli informacia aris Segnebuli falsifikacia da arasdros kvintraZe ar yofila dakavebuli [...]~ amave gadacemaSi SoTa utiaSvilma miuTiTa, rom àrc erTi adamianis sikvdili, arc pirdapir da arc iribad, ar iyo policiis qmedebis Sedegi [...].~219

• samuSao jgufis mier mopovebuli faqtobrivi garemoebebi mocemul saqmes-Tan dakavSirebiT

media saSualebebSi gavrcelebuli informaciisa da Sss-s mier oficialurad gakeTe-buli gancxadebebis gaTvaliswinebiT, samuSao jgufi Seecada, damatebiTi faqtobri-vi garemoebebi moeZiebina nika kvintraZisa da suliko asaTianis sicocxlis xelyofis saqmesTan dakavSirebiT.

1. faqtobrivi garemoebebi, romlebic 25 maisis aqciaSi nika kvintraZisa da suliko asa-Tianis monawileobis faqts adasturebs

samuSao jgufis mier mopovebuli informaciiT dasturdeba 25 maisis aqciaSi nika kvin-traZisa da suliko asaTianis monawileobis faqti. nika kvintraZis SemTxvevaSi, aRniS-nuli faqti daadastura misma megobarma revaz (avTandil) rexviaSvilma saiasTvis mice-mul axsna-ganmartebaSi. es garemoeba aseve dadasturda media saSualebebSi gavrceleb-uli video masaliT.220 2011 wlis 2 ivliss saiasTvis micemul axsna-ganmartebaSi, 25 maiss

217 „კვირის რეპორტაჟი“, 29/05/11. ხელმისაწვდომია: http://www.youtube.com/watch?v=xxgbeg6YPTc 218 ხელმისაწვდომია: http://www.rustavi2.ge/news/video.php?fr=video&id_news=41806&ftp1=1&ftp2=0&ftp3=0219 გადაცემა “დიალოგი დავით პაიჭაძესთან”, ხელმისაწვდომია: http://www.1tv.ge/Video-View.aspx?VID=5152&Loc=58&CatID=1&LangID=1220 „კვირის რეპორტაჟი“, 29/05/11. ხელმისაწვდომია: http://www.youtube.com/watch?v=xxgbeg6YPTc

foto, romelzec r. rexviaSvilma, misive ganmartebiT, n. kvintraZe

amoicno

foto kadri `rusTavi 2~-is mier gavrcelebuli video

masalidan


me-5 T

avi

aqciaze suliko asaTianis yofnis faqti daadastura `saxalxo krebis~ vanis organiza-ciis Tavmjdomarem zero xurciZem, romelmac miuTiTa, rom suliko asaTiani man jer kidev televiziasTan mimdinare aqciebis dros, xolo Semdeg, 25 maiss, daaxloebiT 19:00 saaTisTvis, aseve, parlamentis Senobis win mimdinare aqciaze naxa.221 ojaxis wevrebma samuSao jgufTan pirad saubarSi aseve daadastures, rom suliko asaTiani TbilisSi mimdinare aqciebSi monawileobis misaRebad specialurad gaemgzavra da 21 maisis Sem-deg igi aRar unaxavT.

2. faqtobrivi garemoebebi, romlebic sadavos xdis SemTxvevis adgilze 27 maiss nika kvintraZisa da suliko asaTianis gvamebis yofnis faqts

aRniSnul saqmeSi seriozul SekiTxvebs iwvevs is garemoeba, Tu rogor SeiZleboda policias 27 maisamde ar aRmoeCina ori adamianis gvami marketis saxuravze, maSin rode-sac 26 maiss aqciis daSlis dros da ukve diliT, aRlumis momzadebisas, es teritoria policias efeqturi kontrolis qveS imyofeboda. am garemoebasTan dakavSirebiT, sa-muSao jgufma axsna-ganmarteba CamoarTva aqciis erT-erT monawiles, romelmac Rame moswavle-axalgazrdobis sasaxlis gverdiT mdebare baRSi gaatara da 26 maiss dilis 6 saaTze es teritoria swored im marketis saxuravis meSveobiT datova, sadac Sss-s gancxadebiT, policiam nika kvintraZisa da suliko asaTianis gvamebi 27 maiss diliT aRmoaCina.222 Tavis axsna-ganmartebaSi mowme X.Y. ixsenebs:

`daaxloebiT dilis 6 saaTi iqneboda, rodesac mec Camovedi Senobis saxuravidan. baRSi daviwye siaruli, gasasvlels veZebdi. magram ver vnaxe. baRSi aravin daminaxavs. amis mere baRis im mxares gavedi, saidanac gadmovedi. es mxare rusTavelis quCisken iyure-ba. am mxares baRis kuTxeSi Tavisuflebis metros mxares patara maRaziaa. am maRaziis saxuravze baRidan aris gadasasvleli, ufro sworad, baRidan pirdapir gadadixar. am maRaziis saxuravze davweqi, iqidan viyurebodi rusTavelze da vakvirdebodi, Tu ra xdeboda. saxuravze Cems garda aravin yofila. iq marto viyavi. saxuravze denis gayvani-lobis Snurebic iyo. aq daaxloebiT 1 saaTi gavCerdi.”

mowme X.Y-s Cveneba miuTiTebs, rom 26 maiss diliT SemTxvevis adgilze gvamebi ar yofi-la. Sesabamisad, sadavo xdeba, Tu rogor aRmoaCina policiam erTi dRis Semdeg aRniS-nuli pirebis gvamebi imave adgilas.

mowme X.Y-is axsna-ganmartebis Sesabamisad, mTeli Ramis ganmavlobaSi policia aqti-urad eZebda im adamianebs, romlebmac moswavle-axalgazrdobis gverdze mdebare baRs Seafares Tavi. Zebnis procesSi policia ZaRlebsac iyenebda. mowme X.Y. ixsenebs: `pol-icielebi yvirodnen, gamodiT, arafers dagiSavebTo. raRac momentSi vifiqre, rom gav-suliyavi. megona, rom marTla arafers damiSavebdnen, magram mere saSineli yvirilisa da Rrialis xma momesma. mivxvdi, rom vinc baRSi iyvnen damalulebi da specrazmelebis daZaxebis Semdeg gavidnen, maT specrazmelebi sastikad gauswordnen. amitom isev adg-ilze darCena vamjobine...”

26 maiss RamiT moswavle-axalgazrdobis sasaxlis SenobaSi policiis intensiuri kontrolis faqts adasturebs mowme daviT JRenti, romelmac aqciis daSlis dros moswavle-axalgazrdobis sasaxles Seafara Tavi. daviT JRentis gancxadebiT, poli-ciam is Ramis 5 saaTisTvis daakava moswavle-axalgazrdobis sasaxlis SenobaSi. mowmis ganmartebiT, manamde policia SenobaSi 3 jer iyo Sesuli Semowmebaze.223

221 საიას მიერ ზერო ხურციძისგან აღებული ახსნა-განმარტება. 222 შენიშვნა: საიას ადვოკატები აღნიშნულ პირთან ადვოკატის მანდატის ფარგლებში ურთიერთობდნენ და, მისივე ინტერესების გათვალისწინებით, ვინაობას არ ვასაჯაროებთ. შესაბამისად, პირობითად, მასზე - მოწმე X.Y-ს მივუთითებთ. 223 საიას მიერ დავით ჟღენტისგან აღებული ახსნა-განმარტება.

26 maisiangariSi

94

me-5 T

avi

3. SeiZleboda Tu ara foto da video masalaze gamosaxuli pirovneba nika kvintraZe yofiliyo?

media saSualebebiT gavrcelebuli informaciis Semdeg, romelSic nika kvintraZis megobari revaz rexviaSvili miuTiTebda, rom aqciis daSlis Semdeg gadaRebul erT-erT fotoze dakavebul aqciis monawileebs Soris man nika kvintraZe amoicno, samuSao jgufma mowmes axsna-ganmarteba CamoarTva. samuSao jgufma r. rexviaSvils aCvena yvela is video da foto masala, romelic saqmisTvis relevanturi SeiZleboda yofiliyo. r. rexviaSvilma Tavis axsna-ganmartebaSi ganmeorebiT daadastura, rom gansaxilvel fo-toze aRbeWdili dakavebuli pirovneba nika kvintraZe SeiZleboda yofiliyo.224 revaz rexviaSvilis ganmartebiT, JurnalistebisTvis micemuli axsna-ganmartebis Semdeg is prokuraturaSi dakiTxvaze daibares, Tumca, dakiTxvis dros gamomZieblebs misTvis foto suraTebi da video masala amosacnobad ar warmoudgeniaT.

revaz rexviaSvilis axsna-ganmartebasa da gavrcelebul video da foto masalaze gamoZiebas saTanado reagireba ar mouxdenia. gamovlenil axal faqtobriv garemoebebs saqmisTvis arsebiTi mniSvneloba hqonda. Tu dadasturdeboda faqti, rom fotoze ga-mosaxuli dakavebuli aqciis monawile nika kvintraZe iyo, maSin gamoZiebis pirveladi versia nika kvintraZisa da suliko asaTianis sicocxlis xelyofasTan dakavSirebiT ar-sebiTad sadavo xdeboda.

Tumca, axlad gamovlenili faqtobrivi garemoebis mniSvnelobis, simwvavisa da moce-mul sakiTxze maRali sazogadoebrivi interesis miuxedavad, gamoZiebas (Sss) ar gauke-Tebia arc erTi gancxadeba, romelic damajereblad gamoricxavda im faqts, rom foto masalaze naCvenebi piri ar SeiZleboda yofiliyo nika kvintraZe. `rusTavi 2~-is sain-formacio gamoSvebaSi gasuli siuJeti (da 2 ivniss S. utiaSvilis mier gakeTebuli zepi-ri gancxadeba), sadac nika kvintraZis Zveli pasportis suraTi Sedarebuli iyo foto da video masalaSi gamosaxul pirovnebasTan, ufro met SekiTxvebs aCenda momxdarTan dakavSirebiT da saqmis irgvliv Seqmnil eWvebs ar abaTilebda.

saqmis irgvliv arsebuli seriozuli SekiTxvebisa da eWvebis gaTvaliswinebiT, sa-muSao jgufma mizanSewonilad miiCnia foto gamosaxulebis eqspertizis Catareba, romelic video da foto masalaSi gamosaxuli dakavebuli aqciis monawilis nika kvin-traZis gamosaxulebasTan identobas Seafasebda. 2011 wlis 26 agvistos DABS Fingerprints/Forensics Ltd-im gasca sakuTari daskvna samuSao jgufis mier gagzavnil foto da video masalaze.225 eqspertizam gamosaxulebebis morfologiuri Sedarebis gziT daadgina, rom nika kvintraZis gardacvalebis Semdgom gadaRebul suraTebsa da video masalaSi gamosaxul pirs Soris mniSvnelovani sxvaobebi ar aRiniSneba da saxeze iyo msgavsebis 7 niSani. maT Soris, yvelaze mniSvnelovani iyo amonazneqi marcxena safeTqelze, romel-ic, savaraudod, dartymisgan iyo miyenebuli. eqspertis ganmartebiT, orive gamosax-ulebaze amonazneqis mdebareoba, forma da zoma erTnairi iyo.226

saqmis gamoZiebisTvis aRniSnuli daskvnis mniSvnelobis gaTvaliswinebiT, 2011 wlis 6 seqtembers saiam DABS Fingerprints/Forensics Ltd-is mier Catarebuli eqspertizis daskvna gaasajarova. amasTan, eqspertizis daskvna saiam, saTanado reagirebisTvis, gamoZiebas gadaugzavna.227

224 რევაზ რეხვიაშვილისგან საიას მიერ აღებული ახსნა-განმარტება. 225 შენიშვნა: ექსპერტიზის ბიურო DABS Fingerprints/Forensics Ltd პირთა იდენტიფიკაციის ბრიტანული ასოციაციის (BAHID), გაერთიანებული სამეფოს ექსპერტ მოწმეთა რეესტრისა და ბრიტანეთის პროფესიონალ ფოტოგრაფთა ინსტიტუტის წევრია.226 ექსპერტიზის დასკვნა ვრცლად იხილეთ საიას ვებ-გვერდზე: http://www.gyla.ge/index.php?option=com_content&view=article&id=1040%3A2011-09-06-10-06-18&catid=1%3Alatest-news&Itemid=177&lang=ka 227 შსს-ში საიას მიერ გაგზავნილი წერილი, 09.09.2011 (#გ-01/133-01).


me-5 T

avi

eqspertizis daskvnis sapasuxod, Sss-m gaavrcela informacia, rom sadavo video da foto masalaze gamosaxuli dakavebuli pirovneba amJamad qarelis raionSi mcxovre-bi giorgi baqraZe iyo.228 media saSualebebisTvis micemul interviuSi batonma SoTa utiaSvilma miuTiTa, rom mas Semdeg, rac gamoZiebam daadgina, rom foto masalaze ga-mosaxuli pirovneba giorgi baqraZe iyo, nika kvintraZisa da suliko asaTianis sicocx-lis xelyofis saqmeze gamoZieba Sewyda.229 maRali sazogadoebrivi interesis miuxeda-vad, saqmeze gamoZiebis Sewyvetis Sesaxeb informacia Sss-s sazogadoebisTvis ar miu-wodebia. metic, Sss-s ar gausajaroebia informacia giorgi baqaraZis Sesaxeb, romelic nika kvintraZis saqmesTan dakavSirebiT sazogadoebaSi arsebul eWvebs upasuxebda da Semdgomi Sefasebis SesaZleblobas miscemda.

giorgi baqraZis Sesaxeb Sss-s mier gavrcelebuli informaciis Semdeg, samuSao jgufma axsna-ganmarteba CamoarTva giorgi baqraZes. baqraZis ganmartebiT, policiaSi mas aCvenes is foto, romelSic, rogorc Tavad acxadebs, is zemodan zurgiT Cans da misi saxe ar aris gamosaxuli. baqraZis TqmiT, man sakuTari Tavi fotoze tansacmliTa da Tmis moyvanilobiT amoicno. giorgi baqraZes samuSao jgufma aCvena is video masala, romelzec, Sss-s mtkicebiT, giorgi baqraZe iyo gamosaxuli. baqraZis ganmartebiT, policiaSi aRniSnuli video misTvis ar uCvenebiaT da mas pirvelad uyurebda. sadavo foto masalaze gamosaxuli piris g. baqraZesTan identobis dadgenis mizniT, gamoZie-bas gamosaxulebis eqspertiza ar Cautarebia.230

6 seqtembers Sss-s mier gamoqveynebuli informaciisa da samuSao jgufis mier dam-atebiT mopovebuli faqtobrivi garemoebebis, maT Soris, media saSualebebis mier sa-iasTvis mowodebuli damatebiTi foto masalis Semdeg,231 saqmeze arsebobs urTierTg-amomricxavi masalebi da mtkicebulebebi imis Taobaze, Tu vin aris gamosaxuli gansax-ilvel foto da video masalaze. samuSao jgufis mandati ar iZleva SesaZleblobas, srulyofilad SeviswavloT saqmis masalebi da garemoebebi. es sakiTxi sagamoZiebo organoebis mxridan adekvaturi da dasabuTebuli reagirebis sagani unda gaxdes. Se-sabamisad, angariSSi yuradRebas vamaxvilebT mocemuli saqmis irgvliv arsebul sxva mniSvnelovan SekiTxvebsa da eWvebze, romlebzec, maRali sazogadoebrivi interesis miuxedavad, gamoZiebas am dromde reagireba ar mouxdenia. realurad, gamoZiebas ar gamouqveynebia arc erTi arsebiTi xasiaTis mtkicebuleba sicocxlis xelyofis aRniS-nul saqmesTan dakavSirebiT, ris gamoc sazogadoebisTvis faqtobrivad ucnobia, Tu ra pirobebSi da rogor moxda aqciis ori monawilis sicocxlis xelyofa.

5.4.3. nika kvintraZisa da suliko asaTianis sicocxlis xelyofis saqmis samarT-lebrivi analizi

im mocemulobaSi, rodesac Sss-s ar gamouqveynebia arc erTi mniSvnelovani mtkiceb-uleba nika kvintraZisa da suliko asaTianis sicocxlis xelyofis saqmesTan dakavSire-biT, gamoZiebis Sedegebis sakmarisobisa da dasabuTebulobis Sefaseba faqtobrivad SeuZlebelia.

gamoZiebis oficialuri versiiT, nika kvintraZisa da suliko asaTianis sikvdilis mizezi Tavisuflebis metrosTan mdebare marketis Tavze eleqtrosadenebTan Sexe-ba gaxda. aRniSnuli garemoeba daadastura levan samxaraulis eqspertizis biuros

228 http://www.rustavi2.ge/news/news_textg.php?id_news=43036&im=main&ct=25229 http://www.palitratv.ge/akhali-ambebi/politika/8403-shotha-utiashvili-saias-mtkicebulebebs-gamoekhmaura.html230 საიას მიერ გიორგი ბაქრაძისგან ქ. ქარელში აღებული ახსნა-განმარტება. 231 შენიშვნა: ფოტოები აქციის დაშლის შემდეგ სხვა ეპიზოდში გიორგი ბაქრაძის დაკავების კადრებს ასახავს.

26 maisiangariSi

96

me-5 T

avi

eqspertma JurnalistebisTvis micemul interviuSi. Sss-s informaciiT, nika kvin-traZes fizikuri Zaladobis kvali ar etyoboda. Tumca, Sss-s mier gavrcelebul am versiasTan dakavSirebiT Cndeba ramdenime mniSvnelovani SekiTxva, romelic am etapze gamoZiebis mier pasuxgaucemeli rCeba. amasTan, Cndeba dasabuTebuli eWvebi gamoZiebis damoukideblobasa da efeqturobasTan dakavSirebiT, kerZod:

1. gamoZiebis damoukideblobis da miukerZoeblobis problema mocemul saqmeze

rogorc Sss-s gancxadebebidan gamomdinareobs, nika kvintraZisa da suliko asaTianis sicocxlis xelyofis faqtebs iZiebda Sss, rac ar Seesabameba damoukidebeli gamoZiebis standarts. im viTarebaSi, rodesac kvintraZisa da asaTianis sicocxlis xelyofis saqme 26 maiss Sss-s TanamSromlebis mier aqciis daSlis movlenebs ukavSirdeboda da gamoZiebis sawyis etapzeve gaCnda kiTxvebi imis Taobaze, rom aqciis daSlis dros nika kvintraZe SeiZleboda policiis mier yofiliyo dakavebuli, saqmeze gamoZieba proku-raturas unda Caetarebina. amasTan dakavSirebiT, vrceli argumentacia ixileT zemoT (5.3.5. qveTavis me-2 paragrafi).

garda amisa, 2011 wlis 2 ivniss Sss-s analitikuri departamentis xelmZRvanelma sazoga-doebrivi mauwyeblis eTerSi gakeTebul komentarSi miuTiTa, rom aqciis daSlis dros àrc erTi adamianis sikvdili, arc pirdapir da arc iribad, ar iyo policiis qmedebis Sedegi [...].232 aRniSnuli gancxadeba S. utiaSvilma gaakeTa maSin, roca gamoZiebisTvis jer kidev ar iyo cnobili giorgi baqraZis arsebobis Sesaxeb (policiam giorgi baqraZe pirvelad 2011 wlis 9 ivniss dakiTxa), aseve, 2011 wlis 29 maiss gadacema kviris reporta-JSi gasuli siuJetis Semdeg arsebobda dasabuTebuli eWvebi imasTan dakavSirebiT, rom gardacvlili nika kvintraZe aqciis daSlis dros SeiZleboda policiis mier yofiliyo dakavebuli. cxadia, arsebuli eWvebi unda yofiliyo sakmarisi safuZveli imisTvis, rom saqme gamosaZieblad prokuraturas gadascemoda, rac damoukidebeli gamoZiebis CatarebisTvis aucilebeli piroba iyo.

2. gamoZiebis oficialuri versiis sadavooba

gamoZiebis oficialur versiasTan dakavSirebiT, Cndeba ramdenime mniSvnelovani SekiTxva da eWvi, romelic gamoZiebis mxridan am dromde pasuxgaucemeli rCeba da romelsac arsebiTi mniSvneloba aqvs mocemul saqmeze simarTlis dadgenisTvis. ker-Zod:

- im viTarebaSi, rodesac rusTavelis gamzirze 26 maiss mTeli Ramis da SemdgomSi aRlumis mimdinareobis ganmavlobaSi efeqtian kontrols axorcielebda policia, rogor moxda, rom policiam ver SeZlo ori piris gvamis aRmoCena moswavle-axal-gazrdobis sasaxlis baRis siaxloves (sazRvarze) mdebare marketis Tavze. aqciis daSlis dros policia intensiurad axorcielebda moswavle-axalgazrdobis sasax-lis baRis kontrols. samuSao jgufis mier X.Y. mowmisgan aRebuli axsna-ganmartebis Tanaxmad, policia mTeli Ramis ganmavlobaSi baRSi damalul aqciis monawileebs ZaRlebiT eZebda. metic, dagegmili aRlumis Casatareblad, policia (da dacvis samsaxuri) sakontrolo RonisZiebebs atarebda am teritoriaze usafrTxoebis zomebis misaRebad. am viTarebaSi, cxadia saeWvo xdeba, Tu rogor ver SeZlo poli-ciam gardacvlili pirebis gvamebis povna 27 maiss dilamde.

- samuSao jgufma moipova erT-erTi mowmis (mis vinaobas, misive interesebis gaTval-iswinebiT, saia ar axmaurebs) axsna-ganmarteba, romelmac Rame moswavle-axalgaz-rdobis sasaxlis baRis teritoriaze gaatara da es adgili 26 maiss dilis 6 saaTze

232 გადაცემა „დიალოგი დავით პაიჭაძესთან“, ხელმისაწვდომია, http://www.1tv.ge/Video-View.aspx?VID=5152&Loc=58&CatID=1&LangID=1


me-5 T

avi

swored im marketis saxuravis meSveobiT datova, sadac, Sss-s gancxadebiT, napovni iqna nika kvintraZisa da suliko asaTianis gvamebi. mowme miuTiTebs, rom 26 maiss dilis 6 saaTze mas gvamebi aRniSnuli marketis Tavze ar unaxavs.

- media saSualebebma SeZles prozeqturaSi nika kvintraZis gvamisTvis fotoebis gadaReba. mopovebul foto masalaSi Cans, rom gvams aqvs garkveuli dazianeba mar-cxena safeTqelTan. sxeulis sxva nawilebs arsebuli foto suraTebi ar asaxavs. Sss-s oficialuri gancxadebiT, nika kvintraZes fizikuri Zaladobis niSnebi ar aR-eniSneboda. Tumca, am sakiTxis srulyofili Sefaseba samuSao jgufis xelT arsebu-li informaciiT SeuZlebelia. gardacvlili pirebisTvis miyenebuli dazianebebis Sefasebis kuTxiT, SekiTxvebi Cndeba suliko asaTianTan dakavSirebiTac. saqmeze muSaobis procesSi samuSao jgufi sofel cixesulorSi Sexvda suliko asaTianis meuRles Sorena asaTians da, aseve, nato ruxvaZes, romelmac monawileobda miiRo suliko asaTianis gvamis gapatiosnebaSi. aRniSnulma pirebma zepir gancxadebebSi miuTiTes, rom suliko asaTians hqonda Zalian seriozuli da aSkara dazianebebi sxeulze. cxadia, sakiTxi, Tu ra gaxda suliko asaTianisTvis aRniSnuli daziane-bebis miyenebis mizezi da rodindeli miyenebuli iyo isini, Sesabamis saeqsperto kvlevas moiTxovs. Tumca, im viTarebaSi, rodesac, saqmeze maRali sazogadoebrivi interesis miuxedavad, gamoZiebas ar gamouqveynebia Sesabamisi mtkicebulebebi, am sakiTxis Sefaseba SeuZlebelia.

3. gamoZiebis angariSvaldebulebis problema mocemul saqmeze

evropuli konvenciis me-2 muxlis Sesabamisad, efeqtiani gamoZiebis standarti moiTxovs, rom saxelmwifom miiRos saTanado zomebi, raTa aRmofxvras yvela is eWvi, romelic ukanono moqmedebebis mimarT saxelmwifos tolerantobasTan dakavSire-biT iqmneba. nika kvintraZisa da suliko asaTianis sicocxlis xelyofis saqmeze Seqm-nili informaciuli vakuumisa da eWvebis gaTvaliswinebiT, mniSvnelovania, gamoZiebam sazogadoebis winaSe misi angariSvaldebulebis uzrunvelyofisTvis, moaxdinos zemoT miTiTebuli mtkicebulebebis gasajaroeba.

nika kvintraZisa da suliko asaTianis sicocxlis xelyofis saqmeebze maRali sazoga-doebrivi interesis miuxedavad, Sss-s ar gamouqveynebia arc erTi mniSvnelovani mt-kicebuleba mocemul saqmeze, romelic momxdaris Sesaxeb sazogadoebis SekiTxvebsa da eWvebs pasuxs gascemda. aqciis daSlis dros policiis mier gamoyenebuli arapropor-ciuli Zalisa da masTan kavSirSi adamianis uflebaTa masobrivi darRvevis faqtebis gaTvaliswinebiT, aqciis daSlis dros adamianis sicocxlis xelyofis saqmeebi gan-sakuTrebul da maRal sazogadoebriv interess iwvevs, rac saxelmwifos avaldebu-lebs, pasuxi gasces da sazogadoebis winaSe warmoadginos mtkicebulebebi, romlebic gamoZiebis oficialur versias daasabuTebs.

samwuxarod, gamoZieba aragamWvirvaled mimdinareobda. dazaralebulebis uflebamo-nacvleebi ar iyeneben kanonmdeblobiT dadgenil saproceso SesaZleblobebs sakuTari interesebis dasacavad gamoZiebis winaSe. yovelive zemoaRniSnuli sazogadoebaSi aCens eWvebs gamoZiebis mimdinareobisa da misi Sedegebis sandoobasa da miukerZoeblobasTan dakavSirebiT.

saqmeze muSaobis procesSi, Sss-sTan werilobiTi da zepiri komunikaciis dros, saia mudmivad iTxovda im operatiuli video masalis gamoqveynebas, romelic SemTxvevis adgilze iyo gadaRebuli da gvamebis ganTavsebas asaxavda. amasTan, saia gamoZiebisgan iTxovda, sasamarTlo-samedicino eqspertizis daskvnisa da SemTxvevis adgilze ele-qtro-sadenebis teqnikuri eqspertizis daskvnis gasajaroebas. Tumca, arc erTi aRniS-nuli moTxovna Sss-m ar daakmayofila.

gamoZiebis mier saqmis irgvliv Seqmnili vakuumi uflebadamcvel organizaciebs ar

26 maisiangariSi

98

me-5 T

avi

aZlevs saSualebas, Seafason gamoZiebis Sedegebi da, realurad, sazogadoebisTvis kv-lav ucnobia, Tu ra viTarebaSi moxda nika kvintraZisa da suliko asaTianis sicocxlis xelyofa.

4. gamoZiebis efeqtianobis problema mocemul saqmeze

saia miiCnevs, rom gamoZiebis mimdinareobis procesi da misi Sedegebi ar akmayofilebda zedmiwevniTobisa da efeqtianobis moTxovnebs. maT Soris:

− media saSualebebisTvis axsna-ganmartebis Semdeg, gamoZiebam mowmis statusiT dai-bara revaz (avTandil) rexviaSvili, Tumca, sadavo video da foto masala misTvis ar uCvenebiaT da am sakiTxis Sefaseba gamoZiebas arsebiTad saqmis mniSvnelovan mowmesTan ar mouxdenia. am droisTvis gamoZiebam araferi icoda giorgi baqraZis Sesaxeb, Tumca, gamoZieba imTaviTve gamoricxavda am sakiTxis seriozuli gamokv-levis SesaZleblobas.

− rogorc giorgi baqraZis axsna-ganmartebidan irkveva, policiaSi dakiTxvis dros gamoZiebas g. baqraZisTvis ar uCvenebia video masala, romelic arsebiTi davis sa-gani iyo. policia Semoifargla mxolod im fotos CvenebiT, romelze gamosaxuli piris saxe ar Cans da misi sxeuli ukan mxridan aris gamosaxuli.

− gamoZiebam video da foto masalaSi gamosaxul pirsa da giorgi baqraZes Soris identoba mxolod vizualuri daTvalierebiT moaxdina da ar Caatara Sesabamisi foto eqspertiza aRniSnuli faqtis dasadgenad.

− gamoZiebam DABS Fingerprints/Forensics Ltd-is foto gamosaxulebis saeqsperto daskvnaze ar moaxdina araviTari reagireba da winaswar uaryo misi Sedegebi ise, rom eqsper-tizis daskvnis teqsti gamoZiebisTvis jer kidev ar iyo gadagzavnili.

gamoZiebis zedapiruli midgoma saqmis irgvliv aRmoCenili axali garemoebebis gamokv-levisa da maTze reagirebis procesSi, aseve, gamoZiebis pirvelive dReebSi Sss-s mier gakeTebuli oficialuri gancxadebebi, romelic gamoricxavda momxdarSi policiis raime saxiT monawileobas, eWvis qveS ayenebs gamoZiebis efeqtianobis sakiTxs. evro-puli konvenciis me-2 muxlis Sesabamisad, saxelmwifos aqvs pozitiuri valdebuleba, saqmeze Caataros efeqturi gamoZieba da gamoiyenos mis xelT arsebuli yvela saSuale-ba saqmeze simarTlis dadgenisa da damnaSave pirebis dasjis mizniT. Sesabamisad, moce-mul saqmesTan dakavSirebiT gamovlenili axali garemoebebis gamokvlevaze gamoZiebis aSkarad dabali interesis, sazogadoebis winaSe gamoZiebis araangariSvaldebulebisa da arazedmiwevniTobis gamo, gamoZiebis efeqtianobis sakiTxi, nika kvintraZisa da su-liko asaTianis sicocxlis xelyofis saqmeze, sadavoa.

5.4.4. daskvna

nika kvintraZisa da suliko asaTianis sicocxlis xelyofis saqmesTan dakavSirebiT gamoZieba ar akmayofilebda sazogadoebis winaSe angariSvaldebulebis moTxovnas, ris gamoc realurad viRebT suraTs, rodesac sazogadoebisTvis daudgenelia, Tu ra mox-da sinamdvileSi aRniSnuli saqmis irgvliv. Sss Semoifargla mxolod zepiri gancxade-bebiT da, saqmeze maRali sazogadoebrivi interesis miuxedavad, ar gaasajarova arc erTi mtkicebuleba, romelic sazogadoebas ndobas gauCenda gamoZiebis Semajamebel gadawyvetilebasTan dakavSirebiT.

amasTan, gamoZiebis mier pasuxgaucemeli rCeba bevri dasabuTebuli SekiTxva, maT So-ris, aRniSnul saqmesTan mimarTebiT sadavoa is faqti, Tu rogor SeiZleboda, poli-cias 27 maiss dilamde ar aRmoeCina gardacvlili pirebis gvamebi Tavisuflebis moed-


me-5 T

avi

nis metrosTan mdebare marketis saxuravis Tavze, maSin rodesac aqciis daSlis dros da diliT aRlumis mimdinareobisas policia efeqtur kontrols axorcielebda aRniSnul teritoriaze. am eWvs kidev ufro aZlierebs saias mier moZiebuli aqciis monawilis axs-na-ganmarteba, romelic miuTiTebs, rom 26 maiss diliT mas aRniSnuli marketis saxur-avze gvamebi ar unaxavs.

mocemul saqmeze arsebiTad sadavo xdeba gamoZiebis damoukideblobis sakiTxi. nika kvintraZisa da suliko asaTianis sicocxlis xelyofis saqmes iZiebda Sss da ara proku-ratura, maSin rodesac aqciis daSlis procesSi uSualod Sss-s TanamSromlebi iRebdnen monawileobas da, amasTan, arsebobda dasabuTebuli eWvebi _ da es eWvebi gamoZiebis mier im droisTvis ar iyo gaqarwylebuli _ rom nika kvintraZe SeiZleboda policiis mier yofiliyo dakavebuli. gamoZiebis sawyis etapzeve Sss gamoricxavda policiis braleulobas mocemul saqmesTan dakavSirebiT.

samwuxarod, dazaralebulTa uflebamonacvleebis poziciis gamo, mocemul saqmeze efeqtiani samarTlebrivi dacvis ganxorcieleba SeuZlebelia. saia miiCnevs, rom saq-meze gamWvirvale da angariSvaldebuli gamoZiebis Catarebis uzrunvelyofisTvis, mniSvnelovania, gamoZiebam gamoaqveynos arsebiTi xasiaTis mtkicebulebebi saqmeze, romelic sazogadoebas saTanado Sefasebebis gakeTebis SesaZleblobas miscems. wi-naaRmdeg SemTxvevaSi, gamoZiebis aragamWvirvale procesi aCens dasabuTebul eWvebs gamoZiebis miukerZoeblobasTan dakavSirebiT.

5. 5. aqciis monawilis Temur kapanaZis sicocxlis xelyofis saqme

26 maiss aqciis daSlis dros policiam Temur kapanaZe sastikad scema, ris Sedegadac man seriozuli fizikuri da emociuri tramvebi miiRo. 26 maisis Semdeg T. kapanaZis janmrT-elobis mdgomareoba sagrZnoblad gauaresda. eqimebis drouli Carevisa da mkurnalo-bis miuxedavad, aqciis dros miRebuli tramvebiT gamowveuli avadmyofobiT is 8 dRis Semdeg gardaicvala.

5.5.1. aqciis daSlis dros Temur kapanaZis cemasTan dakavSirebuli faqtobrivi garemoebebi

T. kapanaZe saxalxo krebis aqtivisti iyo da 2011 wlis 21 maisidan moyolebuli mudmi-vad dadioda saxalxo krebis mier organizebul aqciebze. 26 maiss aqciis daSlis dro-sac Temur kapanaZe aqciis teritoriaze imyofeboda. 25 maiss, Rame, aqciis teritoriaze T. kapanaZis yofnis faqts adasturebs misi megobari, daTo gafrindaSvili233 da, aseve, saxalxo krebis erT-erTi lideri nona gafrindaSvili.

aqciis daSlis dros Temur kapanaZis cemisa da misTvis miyenebuli janmrTelobis da-zianenebis aRwera efuZneba misi meuRlis eliso Sengeliasa da daTo gafrindaSvilis axsna-ganmartebebs, aseve T. kapanaZis samedicino dokumentaciebis monacemebs.

eliso Sengelia Tavis axsna-ganmartebaSi ixsenebs, rom 25 maiss Temur kapanaZe aqciaze imyofeboda. 26 maiss igi saxlSi gamTeniisas daaxloebiT 2-is naxevarze dabrunda, Tavi-dan bolomde sveli iyo da Tavi, saxe da tansacmeli sisxliani hqonda. eliso Sengelias misma meuRlem uambo, rom aqciis daSlis dros mas gul-mkerdis areSi cremlsadeni ga-zis kapsula moxvda, risi zemoqmedebis Semdegac is cudad gaxda _ hqonda gagudvis Seg-rZneba da ramdenime wamiT gonebac dakarga. rodesac T. kapanaZem gonze mosvla SeZlo, mas specrazmelebi xelketebiT scemdnen.234

233 საიას მიერ დათო გაფრინდაშვილისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება, 13.07.2011.234 საიას მიერ ელისო შენგელიასგან აღებული ახსნა-განმარტება, 13.07.2011.

26 maisiangariSi

100

me-5 T

avi

T. kapanaZis cemisa da aqciis daSlis dros misTvis gul-mkerdis areSi gazis kafsulis moxvedris Sesaxeb hyveba daTo gafrindaSvilic, romelmac Temur kapanaZe 26 maiss mis-ave saxlSi moinaxula.

rogorc e. Sengeliasa da d. gafrindaSvilisTvis Temur kapanaZis monaTxrobidan Cans, mas specrazmelebi maSin urtyamdnen, rodesac goneba dakarguli hqonda da, Sesabamis-ad, raime winaaRmdegobas policias ver gauwevda.

cemis Sedegad, T. kapanaZes dazianebebi aReniSneboda Tavisa da zurgis areSi. eliso Sengelia Tavis axsna-ganmartebaSi isxenebs, rom „Temurs dazianebebi hqonda Tavisa da zurgis areSi, kerZod, Tavi hqonda gatexili da zurgze sisxlCaqcevebi aReniSneboda. pirvel dRes zurgze SeSupebebi da siwiTleebi hqonda, meore dRes ki ukve zurgis zeda nawili mTlianad daulurjda. Tavze or adgilas hqonda naxeTqebi, Tumca, arc ise Rrma Wriloba iyo, radgan nakerebis dadeba ar gamxdara saWiro. Tumca, Wrilobebidan sisxli mosdioda.~235

aqciis daSlis dros T. kapanaZis sxeulze cemis kvalsa da Sesabamis dazianebebs adas-turebs Sps `pirveli klinikuri saavadmyofos~ mier gacemuli samedicino dokumente-bic, sadac miTiTebulia, rom T. kapanaZes etyoba cemis kvali Txemze. kerZod, aReniS-neba eqskoraciebi Txemze da, aseve, Tavis tvinis Seryeva.236

5.5.2. Temur kapanaZis janmrTelobis mdgomareobis gauareseba 26 maisis Semdeg

saxlSi dabrunebis Semdeg Temur kapanaZe SeuZlod gaxda. mas hqonda Zlieri tkivile-bi gul-mkerdis areSi da awuxebda haeris ukmarisoba. janmrTelobis mdgomareobis gauaresebis gamo, saWiro gaxda saswrafo daxmarebis gamoZaxeba. saiam sagangebo da ga-daudebeli situaciebis marTvis saagentodan gamoiTxova T. kapanaZis samedicino do-kumentacia. pacientis #681 samedicino baraTiT dasturdeba, rom 26 maiss 20:36 saaTze T. kapanaZesTan saxlSi saswrafo daxmarebis manqana iyo gamoZaxebuli. samedicino bara-Tis Sesabamisad, pacienti uCioda sunTqvis gaZnelebas, haeris ukmarisobasa da simZimes gul-mkerdis areSi.237 eliso Sengelia Tavis axsna-ganmartebaSi ixsenebs, rom saswrafo daxmarebis eqimebis ganmartebiT, Temur kapanaZes hqonda travmuli dazianebebi da maT-gan gamomdinare tkivili gul-mkerdis areSi.238

1. 26-27 maiss #1 klinikur saavadmyofoSi T. kapanaZisTis Catarebuli mkurnaloba

saswrafo daxmarebis brigadam 26 maiss Temur kapanaZe #1 klinikur saavadmyofoSi ga-daiyvana, sadac is Terapiul ganyofilebaSi moaTavses. #1 klinikuri saavadmyofodan samuSao jgufma gamoiTxova T. kapanaZis stacionaruli samedicino dokumentacia. mocemuli samedicino dokumentaciis Tanaxmad, avadmyofi klinikaSi Sesvlisas uCioda haeris ukmarisobas, xvelas, sisustes, temperaturis momatebas 37 gradusamde, tkivils gul-mkerdis areSi.239

samedicino gamokvlevebis Sedegad, Temur kapanaZes daudgines: ormxrivi pnevmonia, mw-vave koronaruli sindromi, qronikuli obstraqciuli bronqiti, Tavis tvinis Seryeva, eqskoraciebi Txemze. R grafiis Sedegad, T. kapanaZes gulze daudginda: sinusuri taxi-kardia, marcxena parkuWis hipertrofia da mwvave koronaluri ukmarisoba. rogorc

235 საიას მიერ ელისო შენგელიასგან აღებული ახსნა-განმარტება, 13.07.2011.236 თემურ კაპანაძის სამედიცინო ბარათი #647/399, გაცემული შპს პირველი კლინიკური საავადმყოფოს მიერ.237 თემურ კაპანაძის სამედიცინო ბარათი #681, გაცემული საგანგებო და გადაუდებელი სიტუაციების მართვის სააგენტოს მიერ.238 საიას მიერ ელისო შენგელიასგან აღებული ახსნა-განმარტება, 13.07.2011.239 თემურ კაპანაძის სამედიცინო ბარათი #647/399, გაცემული შპს პირველი კლინიკური საავადმყოფოს მიერ.


me-5 T

avi

samedicino dokumentebSi Cans, kardiologis konsultaciis Sedegad, eliso Sengelias SesTavazes misi meuRlis kardiologiur klinikaSi gadayvana, Tumca, T. kapanaZis ojax-is wevrebma gadawyvites, rom is mis mkurnal eqimTan sxva klinikaSi mieyvanaT.

2011 wlis 27 maiss Temur kapanaZe #1 klinikuri saavadmyofodan gaweres. misi janm-rTelobis mdgomareoba am droisTvis damakmayofilebeli iyo.

2. janmrTelobis mdgomareobis Semdgomi gauareseba da 31maisidan 2 ivnisamde Temur kapanaZis mkurnalobis procesi aladaSvilis saxelobis sauniver-siteto klinikaSi

saxlSi dabrunebis Semdeg Temur kapanaZes kvlav daewyo tkivilebi gul-mkerdis areSi. 30 maiss misi ojaxis wevrebs kidev erTxel mouwiaT saswrafo samedicino daxmarebis eqimebis gamoZaxeba. pacientis #573 samedicino baraTis Tanaxmad, àvadmyofi uCivis haeris ukmarisobas, saerTo sisustes. aRniSnuli Civilebi daewyo 5-6 dRis win. avadmy-ofs anamnezSi aReniSneba g.i.d. post-infarqtuli kardiosklerozi. ramdenime dRis win avadmyofs gadatanili hqonda pnevmonia, ris Semdegac misi mdgomareoba gauaresda.” 240

31 maiss Temur kapanaZis mdgomareoba kidev ufro garTulda. mas daewyo Zlieri tkivilebi gulis areSi. imave dRes T. kapanaZe aladaSvilis saxelobis sauniversiteto klinikaSi gadaiyvanes, sadac is kardiologiur ganyofilebaSi moaTavses. saias mier aladaSvilis saxelobis sauniversiteto klinikidan gamoTxovil samedicino dokumen-tebis Tanaxmad, 26 maiss, Rame, pacienti mohyva mitingis daSlaSi, ra drosac ganicada mZime fizikuri da fsiqoemociuri stresi, mas Semdeg pacienti yovel dRe, aseve klini-kaSi Sesvlis dros, uCioda haeris Zlier ukmarisobas, gulis frials, advilad daRlas mcire fizikur datvirTvasa da mosvenebis mdgomareobaSi. aseve, hqonda qvemo kidure-bis SeSupeba koW-wvivis saxsrebSi. misi pirveladi klinikuri diagnozi iyo: g.i.d. miok-ardiumis mwvave infarqti.241

31 maisidan 2 ivnisamde pacients utardeboda mkurnaloba da misi mdgomareoba Sedar-ebiT gaumjobesda.

2011 wlis 2 ivniss aladaSvilis saxelobis sauniversiteto klinikaSi Temur kapanaZes Cautarda koronarografiuli gamokvleva, ris Semdegac gadawyda Temur kapanaZisTvis operaciis gakeTeba, kerZod, marjvena koronaruli arteriis angioplastika, stentebis implementacia.

2011 wli 2 ivniss 11:05 saaTze T. kapanaZes Cautarda 3 stentis implantacia. Tumca, aReniSna ZiriTadi Reros ostialuri segmentis kritikuli scenozi, ris gamoc Reros angioplastikis Catareba meore etapze daigegma. operaciis pirveli etapis Semdeg pa-cients aReniSneboda tkivili mkerdis Zvlis ukan. 11:40 saaTze T. kapanaZis mdgomareoba ukiduresad damZimda. eqimebis mier Catarebuli RonisZiebebis miuxedavad, 12:20 saaTze pacienti gardaicvala.

aladaSvilis saxelobis sauniversiteto klinikis mier gacemul samedicino dokument-aciaSi Temur kapanaZis sikvdilis mizezad miTiTebulia: mwvave miokardiuli infarqti, qveda kedlis IV klasis kilipis, gadatanili miokardiumis infarqti (2000), kangavliTi koronaruli antioplastika (02.06.2011), arteriuli hipertezia I I stadia.242

240 თემურ კაპანაძის სამედიცინო ბარათი #573, გაცემული საგანგებო და გადაუდებელი სიტუაციების მართვის სააგენტოს მიერ.241 თემურ კაპანაძის სამედიცინო ბარათი #1151, გაცემული თსსუ ალადაშვილის სახელობის საუნივერსიტეტო კლინიკის მიერ.242 თემურ კაპანაძის სამედიცინო ბარათი #1151, გაცემული თსსუ ალადაშვილის სახელობის საუნივერსიტეტო კლინიკის მიერ.

26 maisiangariSi

102

me-5 T

avi

3. Temur kapanaZis janmrTelobis mdgomareoba 2011 wlis 26 maisamde

2011 wlis 26 maisamde Temur kapanaZis janmrTelobis mdgomareobis Sefasebis dros Cven veyrdnobiT misi meuRlisgan aRebul axsna-ganmartebasa da 26 maisis Semdeg kap-anaZisTvis gaxsnili samedicino dokumentebis masalebs. samwuxarod, manamde T. kapana-ZisTvis Catarebuli samedicino gamokvlevebisa da mkurnalobis amsaxveli samedicino dokumentebi ver movipoveT.

aladaSvilis saxelobis sauniversiteto klinikis mier gacemul stacionaruli pacien-tis #1151 samedicino baraTSi miTiTebulia, rom pacientis gadmocemiT, man 2000 wels gadaitana ukana kedlis miokardiumis infarqti, ris Semdegac mas mudmivad aReniSnebo-da stenokardiuli Setevebi. 2005 wels mas Cautarda koronarografiuli gamokvleva da saWiro gaxda angioplastika 2 stentis implantaciiT, Tumca, materialuri mizezeb-is gamo, stendirebis Catareba ver moxerxda. 2010 wlidan, zomier fizikur datvirTvaze kvlav aReniSneboda retrosternuli tkivilis epizodebi, romelic nitroglicerinis miRebis Sedegad exsneboda.243

rogorc eliso Sengelia ixsenebs, bolo 5 wlis ganmavlobaSi Temur kapanaZis mdgomareo-ba stabiluri iyo da saWiro ar gamxdara misi eqimTan viziti. mas hqonda msubuqi Civ-ilebi gulTan dakavSirebiT, romelic preparat `nitromitis~ miRebis Semdeg maleve exsneboda.244

5.5.3. Temur kapanaZis gardacvalebis mizezebis Sefaseba

rogorc faqtobriv garemoebebSi warmodgenili masalebiT dasturdeba, aqciis daSlis dros T. kapanaZem miiRo seriozuli fizikuri dazianebebi da fsiqoemociuri stresi, ris Sedegadac misi janmrTelobis mdgomareoba radikalurad gauaresda. kerZod, aqci-is daSlis dros T. kapanaZe policiam xelketebiT scema. cemis Sedegad kapanaZes hqonda seriozuli dazianebebi Tavisa da zurgis areSi. amasTan, aqciis daSlis dros mas gul-mkerdze moxvda cremlsadeni gazis kapsula, ramac mas goneba daakargvina. aRsaniSna-via, rom cremlsadeni gazis moqmedeba adamianSi iwvevs haeris ukmarisobis SegrZnebas, simSrales, bronqialur sindroms,245 rac, cxadia, uaryofiTad aisaxeboda T. kapanaZis janmrTelobis mdgomareobaze.

aqciis daSlis dros T. kapanaZis mier miRebulma emociurma da fizikurma travmam ga-napiroba mwvave koronaluri sindromis gaCena, romelic gulsisxlZarRvovan Setevas warmoadgens. ukve 26 maiss #1 klinikuri saavadmyofos mier gacemuli dokumentebi adasturebs T. kapanaZis mimarT mwvave koronaluri sindromis arsebobas.

26 maisidan pacients utardeboda mkurnaloba, Tumca, amis miuxedavad, mudmivad aReniSneboda tkivili gul-mkerdis areSi da haeris ukmarisoba. 2011 wlis 2 ivniss ala-daSvilis saxelobis sauniversiteto klinikaSi T. kapanaZes daudginda axali infarqti. manamdec, klinikaSi moTavsebis pirvel dRes, kerZod, 31 maiss, eqimebis mier dasmuli pirveladi diagnozi g.i.d. miokardiumis mwvave infarqtiyo. Cven mier gamoTxovnili samedicino dokumentebidan konkretulad ar Cans, manamde hqonda Tu ara pacients gadatanili infarqti. Tumca, samuSao jgufis mier eqim-kardiologebisgan miRebuli zepiri ganmartebebis mixedviT, pacientis gulis areSi gaxangrZlivebuli tkivilebi aCvenebs, rom manamde mas unda hqonoda gadatanili, rogorc minimum, arastabiluri stenokardia an e.w. mikroinfarqti. koronarografiuli gamokvlevis Semdeg, 2 ivniss,

243 თემურ კაპანაძის სამედიცინო ბარათი #1151,, გაცემული თსსუ ალადაშვილის სახელობის საუნივერსიტეტო კლინიკის მიერ.244 საიას მიერ ელისო შენგელიასგან აღებული ახსნა-განმარტება, 13.07.2011.245 http://en.wikipedia.org/wiki/Tear_gas


me-5 T

avi

eqimebma gadawyvites T. kapanaZisTvis stendirebis operaciis Catareba. operaciis dros pacientis janmrTelobis mdgomareoba imdenad damZimda, rom eqimebma RerZis areSi stentis implantacia veRar moaxerxes da is meore etapisTvis gadades. Tumca, op-eraciidan saaT-naxevarSi T. kapanaZe gardaicvala.

rogorc samedicino literaturaSia miTiTebuli, stendirebis operaciis Sedegebi warmatebulia avadmyofTa 95%-Si. operaciis Semdgomi garTulebebi SesaZlebelia pa-cientebis 5-7%-is SemTxvevaSi. stendirebis operaciis dros sikvdilianobis albaToba ar aRemateba 1%-s.246 eqim-kardiologTa ganmartebiT, mwvave infarqtis dros stendi-rebis Semdeg sikvdilianobis albaToba 3%-s Seadgens. stendirebis Sedegad sikvdil-ianobis albaTobis dabali koeficientis miuxedavad, T. kapanaZis SemTxvevaSi is leta-lurad dasrulda.

sikvdilis mizezebSi, eqimebis mier, mimdinare daavadebebTan _ mwvave miokardiuli in-farqti, kangavliTi koronaruli antioplastika (02.06.2011), arteriuli hiperteziis I I stadia _ erTad miTiTebulia 2000 wels T. kapanaZis mier gadatanili miokardiumis infarqti. cxadia, am ukanasknelma kidev ufro gaarTula pacientis janmrTelobis mdgomareoba. Tumca, mZime fsiqoemociuri da fizikuri stresis Sedegad, infarqti SeiZleba im pirsac ganuviTardes, romlis SemTxvevaSi saerTod ar aris dokumentire-buli gulis daavadebebis arseboba, magram gaaCnia midrekileba iSemiuri daavadebebis mimarT. Sesabamisad, 2000 wels T. kapanaZis mier gadatanilma miokardiumis infarqtma ufro daamZima misi janmrTelobis mdgomareoba, Tumca, ar ganapiroba axali infarqti, romelic kapanaZes 26 maiss miRebuli stresis Sedegad ganuviTarda. rogorc zemoT aRiniSna, 26 maisamde ganmcxadeblis janmrTelobis mdgomareoba stabiluri iyo da is normalur reJimSi agrZelebda cxovrebas.

amdenad, kapanaZis gardacvaleba, savaraudod, mis winaaRmdeg policiis mier gamoyen-ebuli araproporciuli Zalis Sedegia. rogorc mocemul saqmeSi Cans, policiam daar-Rvia gazis kafsulis gamoyenebisTvis aucilebeli windaxedulobis wesi, romelic unda krZalavdes mis srolas konkretuli piris (pirTa jgufis) mimarT. gazis iaraRi iZleva misi diskriminirebuli gamoyenebis SesaZleblobas. am kuTxiT, Sefasebas moiTxovs, ramdenad daicva policiam gazis iaraRis gamoyenebis intensivoba da koncentracia konkretul perimetrze. amasTan dakavSirebiT, saia Seecada, Sss-dan mieRo informa-cia aqciis daSlis dros gamoyenebuli specialuri saSualebebis saxeebisa da odenobis Sesaxeb, Tumca, am dromde Sss-s aRniSnuli informacia ar mouwodebia.

246 http://www.infarkta.net/patsientam/16321/16447/

26 maisiangariSi

104

me-6 T

avi

me-6 Tavi. Sss-s mier udanaSaulobis prezumfciis savaraudo darRveva

Sesavali

2011 wlis 26 maiss Sss-m oficialurad daadastura aqciis daSlisas ori pirovnebis: Si-nagan saqmeTa saministros TanamSromlis, leitenant vladimer masuraSvilis da aqciis monawilis, nodar cxadaZis gardacvalebis faqti. aRniSnulTan dakavSirebiT gancxade-bebi gamoqveynda rogorc Sss-s oficialur veb-gverdze, aseve, komentarebi gakeTda Sss-s maRalCinosnis, analitikuri departamentis ufrosis SoTa utiaSvilis mxridan.

pirvelive gancxadebebidan naTeli gaxda, rom orive pirovnebis gardacvalebas Sss ukavSirebda ivane CiRvinaZesa da zaqaria zuraSvils, romlebic imave dRes daakaves.

6.1. udanaSaulobis prezumfcia evropuli konvenciis me-6 muxlis Sesabamisad

adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa dacvis evropuli konvenciis me-6 mux-lis me-2 nawilis Tanaxmad, `yvelas, visac bralad edeba sisxlis samarTlis danaSaulis Cadena, iTvleba udanaSaulod manam, sanam misi braleuloba damtkicdeba kanoniT.~ udanaSaulobis prezumfcia daZleulia mxolod kanonis Sesabamisad braleulobis damtkicebis SemTxvevaSi. aRniSnuls ki gansazRvravs saqarTvelos sisxlis samarTlis saproceso kodeqsis me-10 muxli, romelic ayalibebs, vis mier da sisxlis samarTlis procesis romel etapze SeiZleba piri cnobili iqnes damnaSaved. igive muxli aseve gan-sazRvravs sasamarTlos gansakuTrebul rols sisxlis samarTalwarmoebaSi da adgens, rom piri miiCneva udanaSaulod maSinac ki, Tu is dakavebulia, an mas Tavisufleba sx-vagvarad aqvs SezRuduli. Tumca, jer ar arsebobs mis mimarT kanonier ZalaSi Sesuli sasamarTlo gamamtyunebeli ganaCeni.

adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos araerT gadawyvetilebaSi aRniSnulia, rom ùdanaSaulobis prezumfciis ufleba CaiTvleba darRveulad, Tu sajaro piris gancxadeba danaSaulis CadenaSi braldebul pirTan dakavSirebiT miuTiTebs, rom is aris udanaSaulo manam, sanam misi braleuloba ar damtkicdeba kanonis Sesabamisad.~ evropuli sasamarTlos precedentuli samarTlis Sesabamisad, udanaSaulobis prez-umfciiT SeboWilia ara mxolod is organo, romelic uSualod iZiebs an ixilavs konk-retuli piris mimdinare braldebis saqmes, aramed sxva sajaro moxeleebic, romlebic akeTeben gancxadebebs mimdinare sisxlis samarTlis saqmis Sesaxeb.247 evropuli sasa-marTlo miuTiTebs, rom konvenciis me-6 muxlis meore nawili ar zRudavs xelisufle-bas, moaxdinos sazogadoebis informireba gamoZiebis progresis Sesaxeb. am procesSi mTavroba Sefasebis TavisuflebiT sargeblobs, Tumca, amasTan, is valdebulia, daic-vas moTxovna udanaSaulobis prezumfciasTan dakavSirebiT.248 am mimarTebiT evropuli sasamarTlo xazs usvams sajaro moxeleebis mier gamoyenebuli sityvebisa da im kon-teqstis mniSvnelobas, romelSic es gancxadeba gakeTda.249

gansakuTrebiT mniSvnelovania, rom organom, romelic gamoZiebas axorcielebs, pati-vi sces da daicvas udanaSaulobis prezumfcia. misi dacva, erTi mxriv, emsaxureba wi-naswar Camoyalibebuli rwmenis daZlevas, rom pirma Caidina danaSauli, xolo, meore mxriv, udanaSaulobis prezumfciis dacva dakavSirebulia piris reputaciasa da sazo-gadoebrivi azris formirebasTan. pirs, romelic jer ar aris cnobili msjavrdebu-

247 Allenet de Ribemont v. France, application #15175/89, judgment of 10 February 1995, § 41 and Daktaras v. Lithuania, application #42095/98, judgement of 10 October 2000, §§ 41-43248 Allenet de Ribemont v. France, § 38..249 Khuzhin and Others v. Russia, application #13470/02, judgment of 23 October 2008, § 94, ასევე Butkevičius v. Lithuania, application #48297/99, judgement 26 March 2002, § 49.

105Sss-s mier udanaSaulobis prezumfciis savaraudo darRveva

me-6 T

avi

lad, ar SeiZleba moeqcnen an mimarTon ise, rogorc konkretuli danaSaulis Camdens. miuxedavad imisa, rom SesaZloa, gamoZiebis organoebi darwmunebulebi iyvnen piris braleulobaSi, sasamarTlos ganaCenis kanonier ZalaSi Sesvlamde maT ekrZalebaT iseTi Sinaarsis gancxadebebis gakeTeba, romelic braldebuls sazogadoebis TvalSi msjavrdebulad warmoaCens. gansakuTrebiT saxifaToa msgavsi gancxadebis gakeTeba, vinaidan arsebobs riski, man garkveuli zemoqmedeba moaxdinos gamoZiebis mwarmoebel pirebsa da SemdgomSi sasamarTloze, rac, Tavis mxriv, safrTxes uqmnis gamoZiebisa da sasamarTlos miukerZoeblobas.

saqmeze Allenet de Ribemont v. France adamianis uflebaTa evropulma sasamarTlom ganmar-ta, rom policiis zogierTi umaRlesi rangis oficris gancxadeba mosarCelis mimarT, rom is monawileobda mkvlelobis CadenaSi, rogorc erT-erTi organizatori da aseve damxmare, arRvevda udanaSaulobis prezumfcias mis mimarT, radgan aseTi gancxadebebi policiis mxridan keTdeboda yovelgvari kvalifikaciisa da daTqmis gareSe. amasTan, evropulma sasamarTlom miuTiTa, rom policiis amgvari gancxadebebi mosarCelis dam-naSaveobis Sesaxeb, sazogadoebas arwmunebda, rom is damnaSave iyo. amasTan, msgavsi wi-naswari Sefaseba warmoadgenda sasamarTlos kompetenciaSi Carevas.

6.2. Sss-s oficialuri gancxadebebi

udanaSaulobis prezumfciis principis savaraudo darRvevis sakiTxi gamoikveTa Sss-s mier 26 maiss da Semdgom dReebSi gavrcelebul 3 oficialur gancxadebaSi, romelTa Sinaarsi qvemoT aris warmodgenili.

1. saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros 26 maisis gancxadeba

` [..] nino burjanaZis eskorti gadaWarbebuli siCqariT moZraobda Tavisuflebis moed-nis mimarTulebiT, ra drosac eskortis 2 manqana, romelTagan erT-erTs marTavda nino burjanaZis TanaSemwe ivane CiRvinaZe, xolo meores nino burjanaZis partiis wevri za-qaria zuraSvili, Seejaxa ramdenime adamians. Sejaxebis Sedegad, adgilze gardaicvala Sinagan saqmeTa saministros TanamSromeli, leitenanti vladimer masuraSvili da mo-qalaqe nodar cxadaZe. pirveladi daTvalierebiT, orive maTgans aReniSneba sxeulis mravlobiTi dazianebebi, rac damaxasiaTebelia avto-sagzao SemTxvevisas.~ 250

2. saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros analitikuri departamentis uf-rosis SoTa utiaSvilis 26 maisis gancxadeba

`[..] gvyavs kidev erTi udanaSaulo msxverpli. guSin gardaicvala 54 wlis nodar cxada-Ze, yofili policieli. rogorc gardacvalebis adgilis analizi da dazianebis xasiaTi mowmobs, igi savaraudod imave avadsaxsenebeli korteJis msxverpli gaxda da dazianeba miiRo imave adgilas, sadac policielma, anu operaciis adgilidan sakmaod moSorebiT, Tavisuflebis moedanze...“ 251

3. saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros analitikuri departamentis uf-rosis SoTa utiaSvilis mier 2011 wlis 02 ivniss gakeTebuli gancxadeba (ga-dacema `dialogi daviT paiWaZesTan~)

`[..] Cven davakaveT im manqanebis mZRolebis nawili, romlebmac gaitanes policieli da mSvidobiani moqalaqe... arc erTi adamianis sikvdili, arc pirdapir da arc iribad, ar

250 http://www.police.ge/index.php?m=8&date=2011.5.26&newsid=2505251 http://www.1tv.ge/News-View.aspx?Location=22254&LangID=1

26 maisiangariSi

106

me-6 T

avi

iyo policiis qmedebis Sedegi. SegviZlia vTqvaT, rom saerTo jamSi operaciam stan-dartebis Sesabamisad Caiara.“ 252

6. 3. Sss-s oficialuri gancxadebebis Sefaseba

cxadia, policia valdebulia, Tavisi saqmianobis Sesaxeb informacia miawodos sazoga-doebas. sajaroobisa da angariSvaldebulebis principis dacva policiis saqmianobaSi gansakuTrebiT mniSvnelovania maSin, rodesac ama Tu im movlenis, saqmis mimarT maRali sazogadoebrivi interesi arsebobs. 26 maisis movlenebi, gansakuTrebiT, aqciis daSlis movlenebTan kavSirSi dafiqsirebuli sicocxlis xelyofis faqtebi, warmoadgenda maRali sazogadoebrivi interesis sagans. Sesabamisad, policia valdebuli iyo, moex-dina sazogadoebis drouli da adekvaturi informireba aRniSnul faqtebze da miewo-debina informacia gamoZiebis progresis Sesaxeb. Tumca, xelisuflebis warmomadgen-lebi valdebulebi arian, sazogadoebas ise miawodon informacia, rom daicvan udana-Saulobis prezumfciis moTxovna.

Sss-s mier gavrcelebuli pirveli gancxadebiT, naTeli xdeba, rom policia 26 maiss ori pirovnebis sicocxlis xelyofaSi brals nino burjanaZis eskortis mZRolebs, ivane CiRvinaZesa da zaqaria zuraSvils sdebda. Sss-m aRniSnuli gancxadeba gaakeTa im piro-bebSi, rodesac CiRvinaZe da zuraSvili braldebulad iyvnen cnobilni da maT mimarT ar arsebobda kanonier ZalaSi Sesuli sasamarTlo gamamtyunebeli ganaCeni. metic, ro-gorc nodar cxadaZisa da vladimer masuraSvilis sicocxlis xelyofis saqmeebze ukve kanonier ZalaSi Sesuli ganaCenebi (2011 wlis 16-17 agvisto) adasturebs, CiRvinaZe da zuraSvili ar arian msjavrdebulebi am danaSaulebis CadenisTvis.

amasTan, aRsaniSnavia, rom Sss-s 26 maisis gancxadeba ar iyo kvalificiuri da is ar efuZneboda kanoniT dadgenili wesiT mopovebul mtkicebulebebs. metic, gancxadeba ar Seicavda saTanado varaudisa da daTqmis pirobebs. kerZod, igi ar Seicavda infor-macias, Tu konkretulad ra mtkicebulebebze dayrdnobiT adasturebda Sss vladimer masuraSvilisa da nodar cxadaZis gardacvalebas, rogorc ivane CiRvinaZis da zaqar-ia zuraSvilis avtomanqanebis Sejaxebis Sedegs. gancxadebis teqsti, rom pirveladi daTvalierebiT orive gardacvlils aReniSneba sxeulis mravlobiTi dazianebebi, rac damaxasiaTebelia avto-sagzao SemTxvevisas, ar iyo is mtkicebuleba, romelic adasturebda gamoZiebis amgvar Sefasebebsa da daskvnebs. piriqiT, aRniSnuli teqstiT ikveTeba, rom gancxadebis gakeTebis momentisaTvis gamoZiebas ar gaaCnda Sesabamisi eqspertizis daskvna, romelic daadgenda gardacvalebis realur mizezebs. amasTan, sa-Tanadod ar iyo damtkicebuli is faqtobrivi garemoebebi, rom dazaralebulma pireb-ma swored ivane CiRvinaZisa da zaqaria zuraSvilis marTvis qveS myofi manqanebis da-jaxebis Sedegad miiRes sicocxlisTvis saSiSi dazianebebi.

Sss-s aRniSnulma gancxadebam, romelic Tavisi SinaarsiT Zalian konkretuli iyo da konkretuli pirebis mier danaSaulis Cadenas amtkicebda, Seqmna konteqsti Sss-s mier am saqmeze gakeTebuli Semdgomi gancxadebebisTvis, romelic sadavos xdis Sss-s sxva gancxadebebSi udanaSaulobis prezumfciis darRvevas.

26 maisis brifingze gakeTebul gancxadebaSi Sss-s analitikuri departamentis ufrosma SoTa utiaSvilma xazi gausva da daadastura mis mier manamde ukve gakeTebuli gancxadeba, rom nodar cxadaZe ̀ savaraudod imave avadsaxsenebeli korteJis msxverpli gaxda,“ romelsac policielis sicocxle emsxverpla. mocemul gancxadebaSi Sss sityva savaraudos nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis saqmis mimarT iyenebs, xolo masuraS-vilis saqmeze mtkicebiTad uTiTebs, rom policielis gardacvaleba swored korteJis dajaxebis Sedegi iyo. am dros eskortis arc erTi mZRolis mimarT ar iyo damdgari sab-

252 http://www.1tv.ge/Video-View.aspx?VID=5152&Loc=58&CatID=1&LangID=1

107Sss-s mier udanaSaulobis prezumfciis savaraudo darRveva

me-6 T

avi

oloo ganaCeni (eskortis mZRolebis mimarT gamamtyunebeli ganaCenebi 2011 wlis 28-29 ivliss, nawili ki 2011 wlis 16-17 agvistos dadga).

2 ivniss gadacemaSi `dialogi daviT paiWaZesTan~ gakeTebuli gancxadebaSi SoTa utiaS-vilma mtkicebiTad miuTiTa, rom policiam daakava manqanebis mZRolebis is nawili, romlebmac policieli da mSvidobiani moqalaqe gaitanes. aRniSnul gancxadebaSi Sina-gan saqmeTa saministros maRalCinosani dakavebul mZRolebs pirdapir damnaSaveebad acxadebs, Sesabamisi daTqmisa da varaudis miTiTebis gareSe. metic, im viTarebaSi, rodesac gamoZieba aRniSnul saqmeebze jer kidev ar iyo dasrulebuli, Sss acxadebda, rom arc erTi sicocxlis xelyofis faqti, romelic aqciis daSlis movlenebTan kav-SirSi dafiqsirda, ar iyo policiis qmedebis Sedegi. cxadia, amgvari gancxadeba gavle-nas axdenda gamoZiebis miukerZoeblobaze da sazogadoebaSi aCenda eWvebs gamoZiebis obieqturobaze.

nodar cxadaZis sicocxlis xelyofis saqmeSi Sss-m aRniSnuli gancxadebebi gaakeTa ise, rom mas ar gamouqveynebia mticebulebebi, romlebic daadasturebda avtokolonis man-qanebis mier nodar cxadaZis dajaxebisa da swored dajaxebis Sedegad misi sicocxlis xelyofis faqts. Sesabamisad, Sss-s gancxadeba ar akmayofilebda kvalificiurobis moTxovnas. amasTan, cxadia, amgvari gancxadebebi negatiur gavlenas axdens sazogadoe-briv azrze da gamoZiebisa da sasamarTlos miukerZoeblobaze.

sabolood, SeiZleba iTqvas, rom samive zemoT moyvanili gancxadeba met-naklebi xarisxiT swored imis mimaniSnebelia, rom 26 maiss da Semdgom gakeTebuli gancxadebe-biT irRveoda udanaSaulobis prezumfciis principi. aRniSnuli gancxadebebiT yovel-gvari winaswari daTqmisa da kvalifikaciis gareSe dakavebuli pirebi damnaSaved iqnen warmoCenilni manamde, sanam maTi braleuloba sasamarTlos kanonier ZalaSi Sesuli ganaCeniT dadgindeboda. analogiur SemTxvevaSi, adamianis uflebaTa evropulma sa-samarTlom (Allenet de Ribemont v. France) miiCnia, rom dairRva udanaSaulobis prezumfci-is principi, radgan msgavsma gancxadebebma sazogadoebas ubiZga, manamde daejerebina ganmcxadeblis damnaSaveoba, sanam saqmesTan dakavSirebul faqtebs sasamarTlo Sea-fasebda da ganixilavda.

rTulia imis gansazRvra, 26 maiss da Semdgom gavrcelebuli gancxadebebi konkretu-lad ras isaxavda miznad _ sazogadoebrivi azris formirebas Tu gamoZiebis mwarmoe-bel pirebsa da sasamarTloze zegavlenis moxdenas. aseve, rTulia imis Tqma, miRweuli iqna Tu ara dasaxuli mizani, Tumca, amis dadgena ar aris aucilebeli imisaTvis, rom moyvanili magaliTebi Sefasdes, rogorc udanaSaulobis prezumfciis principis dar-Rveva.

26 maisiangariSi

108

me-7 T

avi

me-7 Tavi. aqciis daSlis procesSi da mas Semdeg samarTaldamcavTa mier mediis saqmianobisTvis xelSeSla

Sesavali

saia gancalkevebiT ganixilavs 26 maiss JurnalistebisTvis profesiuli saqmiano-bis ganxorcielebisTvis xelSeSlis faqtebs. amgvar darRvevebze yuradRebis gamax-vilebiT saia miuTiTebs im mniSvnelobaze, rac medias gaaCnia msgavs krizisul situa-ciebSi. aseT SemTxvevebSi mediis roli mniSvneloba ganpirobebulia misi funqciiT, informacia miawodos sazogadoebas mimdinare movlebis Sesaxeb, moaxdinos faqtebis dokumentireba da aRwera. imgvari faqtebi, ki rac samarTaldamcavTa mxridan gamov-linda, zRudavs Jurnalistebis SesaZleblobas, Seasrulon sazogadoebis mier maTze dakisrebuli umniSvnelovanesi funqcia. swored amitom, saia gansakuTrebul SeSfoTe-bas gamoxatavs im faqtebTan dakavSirebiT, romlebsac adgili hqonda Jurnalistebis mimarT. saias mier mopovebuli informaciiT, 29 Jurnalistis mimarT dafiqsirda sx-vadasxva formis incidenti (saia ar gamoricxavs, rom, garda qvemoT aRricxuli Sem-Txvevebisa, sxva incidentebsac hqonda adgili, romelTa moZiebac samuSao jgufma ver SeZlo). saia aqve aRniSnavs, rom yvela im SemTxvevaSi, romelic winamdebare angariSSia moxmobili, samarTaldamcavebs SesaZlebloba hqondaT, dazaralebuli Jurnalistebi momitingeebisgan ganesxvavebinaT. Jurnalistebis nawils ecva Jileti warweriT `PRESS“ da gaaCnda Jurnalistobis damadasturebeli dokumenti _ e.w. `preskarta”, xolo meore nawils _ mxolod Jurnalistobis damadasturebeli dokumenti, romelsac aCvenebdnen samarTaldamcavi organoebis warmomadgenlebs, Tumca, amas dakavebis momentSi Sedegi ar gamouRia.

aRniSnuli SemTxvevebi SegviZlia davajgufoT Semdegi kriteriumebiT:

7.1. JurnalistebisTvis Tavisuflebis ukanono aRkveTa

26 maiss aqciis daSlisas adgili hqonda JurnalistebisTvis Tavisuflebis aRkveTas im momentSi, rodesac isini samsaxurebriv movaleobas asrulebdnen, an usafrTxoebis mizniT, cdilobdnen daetovebinaT movlenebis epicentri. saias xelT arsebuli infor-maciiT, dazustebulia cxra SemTxveva,253 rodesac Jurnalistebs ukanonod aRukveTes Tavisufleba. aqedan, 2 SemTxvevaSi, isini dakavebidan maleve, rusTavelis gamziridanve gaaTavisufles, xolo 7 _ Tbilisis policiis mTavar sammarTveloSi gadaiyvanes da Sem-deg gaaTavisufles.

25-26 maisis Rames, aqciis daSlis dros, Zlieri wvima iyo, ris gamoc Jurnalistebis didi nawili Tavs kinoTeatr `rusTavels~ afarebda. samarTaldamcavTa erTi nawili rusTavelis quCaze Tavisuflebis moednis segmentidan axorcielebda Setevas aqciis

253 (1) ნინო კახიშვილი (საიას მიერ დაზარალებულისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება) - ნეტგაზეთი;(2) მალხაზ ჭკადუა (საიას მიერ დაზარალებულისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება) - ინტერპრესნიუსი;(3) ანა გაბუნია (საიას მიერ თენგო ოკუჯავასთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება) - ექსპრესნიუსი;(4) თენგო ოკუჯავა (საიას მიერ დაზარალებულისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება) - ექსპრესნიუსი;(5) ვლადიმერ ასტაკპოვიჩი (http://en.rsf.org/georgie-at-least-a-dozen-journalists-27-05-2011,40365.html) - რია ნოვოსტი;(6) ანდრეი მალიშკინი (http://en.rsf.org/georgie-at-least-a-dozen-journalists-27-05-2011,40365.html) - რია ნოვოსტი;(7) თეიმუაზ რაზმაძე (http://neotv.ge/?p=1004) - ნეო ტივი (ინტერნეტ ჟურნალი);(8) ბექა სივსივაძე, გიორგი მამაცაშვილი - ასავალ-დასავალი (ყოველკვირეული გაზეთი) (სახალხო დამცველის მიერ მთავარი პროკურორისადმი 2011 წლის 30 მაისს გაგზავნილი #1882/04-09/0670-11/-662-11/0664-11 წერილი, http://www.palitratv.ge/akhali-ambebi/sazogadoeba/4994-zhurnalitebma-darbevis-dros-mdzime-dazianebebi-miighes.html).

109aqciis daSlis procesSi da mas Semdeg samarTaldamcavTa mier mediis saqmianobisTvis xelSeSla

me-7 T

avi

monawileebze. Sesabamisad, Jurnalistebi maleve maTTan Zalian axlos aRmoCndnen. samarTaldamcvelebma mediis warmomadgenlebs mosTxoves, erovnuli biblioTekis mimarTulebiT wasuliyvnen. amis Semdeg Jurnalistebi, gadaRebis mizniT, sxvadasxva quCidan cdilobdnen rusTavelze dabrunebas. am dros isini gadaawydnen specrazmel-Ta kordons, ris Semdegac moxda Jurnalistebis erTi nawilis dakaveba.

malxaz oyujava ixsenebs: „specrazmi [...] mogviaxlovda, vuTxariT, rom Jurnalistebi viyaviT da gviTxres, CavsuliyaviT biblioTekis mimarTulebiT. CavediT TabukaS-vilis quCaze, saidanac qaSveTis eklesiidan asvlas vcdilobdiT rusTavelze, Tum-ca, specrazms hqonda gadaketili. Semdeg vcadeT `mariotTan~ avsuliyaviT, sadac specrazmis 6-7 TanamSromeli gamogvekida (sul 4 Jurnalisti viyaviT, Semdeg erTi sxva mimarTulebiT gaiqca da ver daakaves). paralelurad rezinis tyviebs gvesrodnen. ramdenime aseuli metris Semdeg dagvewivnen, dagviwyes cema da gvayenebdnen sityvi-er Seuracxyofas miuxedavad imisa, rom vaCvenebdiT Jurnalistis mowmobebs, malxaz Wkaduas ki presis Jileti ecva. Semdeg sami maTgani: me, malxaz Wkadua da ana gabunia gadagviyvanes TabukaSvilis quCaze axalgaxsnil policiis SenobaSi (sadac daaxloebiT 30 wuTi vimyofebodiT), Semdeg ki _ mTavar sammarTveloSi (dakavebis Semdeg fizikur Seuracxyofas aRar gvayenebdnen). dakavebis dros da arc Semdeg dakavebis mizezebi CvenTvis ar ganumartavT, es maT arc gaTavisuflebis dros uTqvamT. mTavar sammarT-veloSi samarSruto taqsiT gadagviyvanes, romelsac araviTari amosacnobi niSani, rom is policiis sakuTreba iyo, ar gaaCnda. [...] iq daaxloebiT 2 saaTis ganmavlobaSi viya-viT [...] 2 saaTis Semdeg calke oTaxSi gadagviyvanes, sadac dakavebis oqmebs adgendnen. iqac vTqvi, rom Jurnalisti viyavi. am dros gamovida erT-erTi policieli da ikiTxa, romlebi viyaviT Jurnalistebi. me vaCvene preskarta, malxaz Wkaduazec vuTxari, rom Jurnalisti iyo, ris Semdegac gamaTavisufles. ana gabuniaze miTxres, rom yvela qali gauSves, Tumca, rogorc Semdeg aRmoCnda isic mTeli Rame hyavdaT dakavebuli~ 254 (imaves hyveba malxaz Wkadua).255

Jurnalistebis meore nawili erT adgilas ar idga. isini mudmivad gadaadgildebodnen erTi wertilidan meoreSi. Sesabamisad, isini aqciis daSlis dawyebidan maleve Zalado-bis epicentrSi moeqcnen. maTi dakaveba Tavisuflebis moednis mimdebare teritori-aze moxda, rodesac teritoriis datovebas cdilobdnen (nino kaxiSvili, beqa sivsiv-aZe, giorgi mamacaSvili. danarCeni Jurnalistebis dakavebis adgilis Sesaxeb samuSao jgufma informaciis mopoveba ver SeZlo).

nino kaxiSvili darbevis dawyebis dros CitaZis quCis mimdebare teritoriaze imyofe-boda. man scada, daetovebina teritoria da usafrTxo adgilisTvis Seefarebina Tavi, Tumca, gazisgan moiwamla da samarTaldamcavi organoebis wamomadgenlebma igi Tavi-suflebis moedanze erT-erT saswrafo daxmarebis manqanasTan miiyvanes, sadac sxva policielma daakava: `maleve policielma [saswrafo daxmarebis] manqanidan Camomsva, xeli momkida da Cqari nabijiT yviTeli avtobusisken mimiyvana. me vaCvene presis dama-dasturebeli mowmoba da vTxove, gaveSvi. miTxra, rom policiaSi gaarkvevdnen, vin vi-yavi. [...] roca policiis SenobasTan mivediT, dakavebulebi Caiyvanes da me miTxres, Sen jer aq ijdebio. [...] daaxloebiT 5 wuTSi Camomsves da Senobis foieSi amiyvanes. [...] me isev vTxove erT-erT policiels, male gaerkviaT Cemi ambavi da gamoveSvi. male erT-erTi TanamSromeli movida CemTan da preskarta momTxova. bodiSi momixada, Tqven aq ar unda iyoTo da gamomiSva.~ 256

beqa sivsivaZisa da giorgi mamacaSvilis Sesaxeb saxalxo damcvelis werilSi miTiTe-bulia: òrive maTganma specrazmelebs warudgina presis mowmoba. miuxedavad amisa,

254 საიას მიერ თენგიზ ოყუჯავასთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება.255 საიას მიერ მალხაზ ჭკადუასთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება.256 საიას მიერ ნინო კახიშვილისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება.

26 maisiangariSi

110

me-7 T

avi

isini gadaiyvanes Tavisuflebis moednisken, sadac daawvines miwaze da xelborkilebi daades. erT-erTi maTganis akreditaciis baraTi waiRes, xolo meores maTganis mowmo-ba gadaagdes. ramdenime xnis Semdeg, sxva dakavebulebTan erTad avtobusSi ahyavdaT, rodesac isini erT-erTma pirma icno.~ 257 amis Semdeg orive gaaTavisufles.

organizaciis `reportiorebi sazRvrebs gareSe~ mier gavrcelebuli informaciiT, samarTaldamcav organoebs dakavebuli hyavdaT vladimer astakpoviCi (mTeli Ramis ganmavlobaSi), andrei maliSkini (5 saaTis ganmavlobaSi).258 neotv-is informaciiT, daka-vebuli iyo Teimuraz razmaZec, romelic aseve policiis sammarTveloSi gadaiyvanes.259

7.2. Jurnalistebis sxeulis dazianeba (rezinis tyviebiT an sxva saSuale-biT), fizikuri da sityvieri Seuracxyofis miyeneba

26 maiss adgili hqonda Jurnalistebis fizikur da sityvier Seuracxyofas, maT mimarT, gamiznulad, rezinis tyviebis gamoyenebas, rac rig SemTxvevebSi arasaTanado mopyrob-is intensivobas aRwevs (aRsaniSnavia, rom winamdebare qveTavSi ar moxvedrila is Sem-Txvevebi, rodesac Jurnalistebma dazianebebi rezinis brma tyviebis moxvedris Sede-gad an gaziT mowamvlis gamo miiRes. vinaidan amgvari qmedeba winaswarganzraxulobis tests ar akmayofilebs, saia maT ar ganixilavs Zalis gadametebis saerTo suraTs miRma da ar aTavsebs Jurnalisturi saqmianobisTvis xelSeSlis kategoriaSi). xazi unda gaes-vas im garemoebas, rom sxvadasxvagvarad dazaralebuli Jurnalistebis umravlesobis mimarT kumulatiurad adgili hqonda aseve winamdebare qveTavSi aRweril faqtebs. sa-ias xelT arsebuli informaciiT, dazustebulia ocdaoTxi SemTxveva.260 Jurnaliste-

257 სახალხო დამცველის მიერ მთავარი პროკურორისადმი 2011 წლის 30 მაისს გაგზავნილი #1882/04-09/0670-11/-662-11/0664-11 წერილი.258 http://en.rsf.org/georgie-at-least-a-dozen-journalists-27-05-2011,40365.html259 http://neotv.ge/?p=1004260 (1) კონსტანტინე სტალინსკი (საიას მიერ დაზარალებულისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება) - ნეტგაზეთი (ინტერნეტ გამოცემა);(2) ზაირა მიქატაძე (http://www.resonancedaily.com/index.php?id_rub=11&id_artc=6407) - რეზონანსი (ყოველდღიური გაზეთი);(3) დიანა ხოფერია (http://medianews.ge/index.php/ka/content/74386/) - ობიექტივი; (4) Itv-ის (ინტერნეტ ტელევიზია) 2 ჟურნალისტი (საიას მიერ კონსტანტინე სტალინსკისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება); (5) ნატო გოგელია (http://www.ick.ge/ka/rubrics/politics/6223-2011-05-25-20-44-26.html) - გურია ნიუსი (ყოველკვირეული რეგიონული გაზეთი); (6) დავით მჭედლიძე (საია-მიერ დაზარალებულისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება) - Media.Ge (ინტერნეტ გამოცემა);(7) ლევან ქათამაძე და გიორგი ვიბლიანი (საია-მიერ ლევან ქათამაძისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება) - Sando.Ge (ინტერნეტ გამოცემა);(8) მალხაზ ჭკადუა (საიას მიერ დაზარალებულისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება) - ინტერპრესნიუსი;(9) თენგო ოკუჯავა (საიას მიერ დაზარალებულისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება) - ექსპრესნიუსი;(10) თეიმურაზ რაზმაძე (http://neotv.ge/?p=1004) - ნეო ტივი (ინტერნეტ ჟურნალი);(11) თამაზ კუპრეიშვილი (საიას მიერ დაზარალებულისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება) - ნეტგაზეთი (ინტერნეტ გამოცემა); (12) დარეჯან პაატაშვილი (საიას მიერ დაზარალებულისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება) - ინტერპრესნიუსი;(14) გიორგი როხაშვილი (სახალხო დამცველის მიერ მთავარი პროკურორისადმი გაგზავნილი წერილი) - პირველი კავკასიური; (15) სერგო გელაშვილი (სახალხო დამცველის მიერ მთავარი პროკურორისადმი გაგზავნილი წერილი) - პირველი კავკასიური;(16) დიმიტრი ლებედევი (http://liberali.ge/26-maisi-gamodzieba) - კომერსანტი;


me-7 T

avi

bis umravlesoba maSin daSavda, rodesac movlenebis epicentris datovebas an/da mov-lenebis firze aRbeWdvas cdilobda.

levan qaTamaZe ixsenebs imRamindel movlenebs: àqciis darbevis dawyebis dros vimy-ofebodi tribunasTan, ris Semdegac xalxis masam parlamentis Senobisken wamiyvana. [...] vinaidan CemTan erTad kidev ramdenime Jurnalisti iyo, specrazms vaCveneT Cveni pres-kartebi da vTxoveT, usafrTxo adgilas gaveyvaneT. Tumca, amis sapasuxod, xelketis dartyma vigrZeni, ris Semdegac gaviqeci. parlamentis kibeebs jer ar viyaviT gaSore-buli, rodesac Cems kolegas, giorgi viblians (sando.ge) specrazmelma ramdenjerme daartya xelketi miuxedavad imisa, rom giorgi aCvenebda Jurnalistis mowmobas. amis Semdeg erTma samarTaldamcavma gagvixsna gza da gviTxra, rom qaSveTis mimarTule-biT wavsuliyaviT. [...] Cven gaviqeciT qaSueTisken, xelSi gveWira preskartebi da vyvi-rodiT, rom viyaviT Jurnalistebi. miuxedavad amisa, Cveni mimarTulebiT damiznebiT isrodnen rezinis tyviebs. maTgan sami momxvda me da 4-5 moxvda Cems kolegas. gvesrod-nen daaxloebiT 15-20 metridan. [Tbilisi] mariotTan aRmovCndiT. iq SedarebiT sta-biluri situacia iyo, vgulisxmob, rodesac veubnebodiT, rom Jurnalistebi viyaviT, gvatarebdnen. amis Semdeg vardebis moednis mimarTulebiT wavediT. ukan veRar davb-rundiT, radgan amis saSualeba policiam ar mogvca.~ 261

rezinis tyviebiT dacxriles aseve Jurnalistebi beqa siv-sivaZe da giorgi mamacaSvili. saxalxo damcvelis mier saqarTvelos mTavari prokurorisadmi gagzavnil werilSi vkiTxulobT: `rusTavelis gamzirze maT specrazmis warmo-madgenlebma rezinis tyviebi esroles. giorgi mamacaSvi-lis ganmartebiT, beqa sivsivaZes 38-39 rezinis tyvia aqvs moxvedrili. rezinis tyviebiT miRebuli dazianebebi aseve naTlad Cans. [maT] specrazmelebma fizikuri da sityvieri Seuracxyofa miayenes. orive maTganma specrazmelebs wa-rudgina presis mowmoba.~ 262

konstantine stalinski ase aRwers masze Tavdasxmas: `specrazmi metrodan nel-nela moiwevda parlamentisken, anu Cveni mimarTulebiT. me da kidev erTi Jurnalisti zur-giT videqiT (policiisgan) da manifestantebs viRebdiT. zurgze orives didi zomis abra gvqonda warweriT PRESS. cal xelSi meWira kamera da gadaRebas vcdilobdi, meore xelSi ki _ presis baraTi da maqsimalurad zeviT vwevdi. am dros zurgze rezinis tyviis moxvedra vigrZeni. me da Cemi kolega vyvirodiT, rom Jurnalistebi viyaviT. parale-lurad, vcdilobdi movtrialebuliyavi, raTa specrazmelebisTvis ukeT damenaxvebina Cemi pres-baraTi. am dros vigrZeni Zlieri tkivili ferdis areSi, rac erT-erTi moax-loebuli specrazmelis mier damiznebiT nasrolma rezinis tyviam gamoiwvia. [...] rode-

(17) გიორგი ედიშერაშვილი (http://neotv.ge/?p=1004) - ნეო ტივი (ინტერნეტ ჟურნალი);(18) ბექა სივსივაძე; გიორგი მამაცაშვილი - ასავალ-დასავალი (ყოველკვირეული გაზეთი) (სახალხო დამცველის მიერ მთავარი პროკურორისადმი 2011 წლის 30 მაისს გაგზავნილი #1882/04-09/0670-11/-662-11/0664-11 წერილი, http://www.palitratv.ge/akhali-ambebi/sazogadoeba/4994-zhurnalitebma-darbevis-dros-mdzime-dazianebebi-miighes.html); (19) გოგიტა ხარებავა (სახალხო დამცველის მიერ მთავარი პროკურორისადმი გაგზავნილი წერილი) - პირველი კავკასიური;(20) ნესტან ცეცხლაძე (საიას მიერ დაზარალებულისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება) - ნეტგაზეთი (ინტერნეტ გამოცემა);(21) ანა გაბუნია (საიას მიერ თენგო ოკუჯავასთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება) - ექსპრესნიუსი;(22) თელარა გელანტია (საიას მიერ თენგო ოკუჯავასთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება) - პირWელი;261 საიას მიერ ლევან ქათამაძისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება.262 სახალხო დამცველის მიერ მთავარი პროკურორისადმი 2011 წლის 30 მაისს გაგზავნილი #1882/04-09/0670-11/-662-11/0664-11 წერილი.

b. sivsivaZis dazianebebi

26 maisiangariSi

112

me-7 T

avi

sac mivxvdi, rom Jurnalistobis miuxedavad mainc gvesroda, Sevecade, gadavfarebodi Cems kolegas, nabiji specrazmelisken gadavdgi da kidev erTxel gavumeore, rom Jurnalisti viyavi, Tan TvalebSi vuyurebdi. am dros Cven Soris manZili 3-4 metrs ar aRemateboda. rodesac xmamaRla kvlav vuTxari, rom Jurnalisti viyavi, Tofi damimizna da kidev erTxel mesrola.~ 263

Tamaz kupreiSvili ixsenebs: `Cavedi Tavisuflebis moednisken. mivxvdi, rom specrazmelebis alyaSi viyavi moxvedrili. am dros yvirili avtexe, Jurnalisti var-meTqi da Cems samkerde niSans vaCvenebdi. am dros specrazmelebma cema damiwyes, Zirs davvardi, minimum 10 kaci mirtyamda, Tan sityvier Seuracxyofas mayenebdnen. xelketebiT da fexiT mcemd-nen. mTeli am drois ganmavlobaSi kamera CarTuli mqonda, magram specrazmelebma ka-mera wamarTves da daketes. Semdeg fotoaparatsac marTmevdnen, vcdilobdi ar mimeca. am dros policiis formiani piri gamoCnda da man SeaCera specrazmelebi. policiel-ma specrazmelebis kordoni gaxsna da gamatara. am momentSi fotoaparati iqve xesTan davde, vifiqre mere aviReb meTqi, magram veRar movaxerxe. specrazmelebis kordonSi rom gavdiodi, xan erT policiels gadamcemdnen da xan meores. am dros specrazmelebi kefasa da TavSi mirtyamdnen da iginebodnen. am dros Sublze dazianeba miviRe da sisx-li wamomivida.~ 264

daviT mWedliZe ase ixsenebs 26 maisis Rames misTvis fizikuri Seuracxyofis miyenebis faqts: `rogorc ki daminaxes, ori policieli movida da sanam erTi mamowmebda, meorem joxiT da wixlebiT damiwyo cema, Tan maginebda. fotoaparati ar waurTmeviaT da ram-denime fotos gadaReba mainc SevZeli.~ 265

zogierT SemTxvevaSi, amgvar qmedebas zemoaRniSnulze gacilebiT mZime Sedegebi moyva. kvlav konstantine stalinskis axsna-ganmartebidan: CemTvis mogvianebiT gaxda cno-bili ITV-is ori operatoris daSavebis Sesaxeb, romelTagan erTs yba aqvs motexili, xolo meores fexi.266 samuSao jgufi, am informaciis gadamowmebis mizniT, daukavSir-da aRniSnul internet-televizias. marTalia televiziam daadastura Jurnaliste-bis daSavebis faqti, Tumca, maTTan dakavSirebaze, maTive survilis ararsebobis gamo, uari gviTxra. mediiT gavrcelebuli informaciiT, daSavda aseve Jurnalisti diana xoferia,267 romelmac saiasTan satelefono saubarSi aRniSna, rom Tavis areSi miyeneb-uli dartymiT gamowveuli Wrilobis Sesaxorceblad sami nakeri adevs.

7.3. JurnalistebisTvis kamerebis an Caweris sxva saSualebebis warTmeva an dazianeba, aseve, Canaweris waSla da mexsierebis baraTebis ganadgureba

garda aRniSnuli darRvevebisa 26 maiss samarTaldamcavTa mxridan adgili hqonda JurnalistebisTvis profesiuli aRWurvilobis an misi nawilis CamorTmevasa da ga-nadgurebas. saias xelT arsebuli informaciiT dasturdeba cxra dazustebuli SemTx-veva (aRsaniSnavia, rom Jurnalistebs warTmeuli kamera da Canaweri ar dabrunebiaT);268

263 საიას მიერ კონსტანტინე სტალინსკისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება.264 საიას მიერ თამაზ კუპრეიშვილისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება.265 საიას მიერ დავით მჭედლიძისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება.266 საიას მიერ კონსტანტინე სტალინსკისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება.267 http://medianews.ge/index.php/ka/content/74386/268 (1) თამაზ კუპრეიშვილი (საიას მიერ დაზარალებულისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება) - ნეტგაზეთი;

k. stalinskis dazianebebi


me-7 T

avi

saia miiCnevs, rom amgvari qmedebebi, kerZod Jurnalisturi aRWurviloba, erTi mxriv, samarTaldamcavebs uspobs saSualebas, Tavi imarTlon Jurnalistebisa da Cveulebri-vi manifestantebis aRreviT, xolo, meore mxriv, cxadi xdeba, rom gadaRebuli kadrebis CamorTmeva an ganadgureba samarTaldamcavTa erTi nawilis mxridan emsaxureboda Zalis gadametebis mtkicebulebebis ganadgurebas, romelic konkretul Jurnalists gaaCnda.

daTo mWedliZis axsna-ganmartebidan: `rogorc ki specrazmelebi gamoCndnen Jurnal-istebi furcelaZis quCisken wavediT. [...] furcelaZeze specrazmis sxva jgufi dagvx-vda. isini Jurnalistebs kamerebs arTmevdnen da iqidan Cipebs iRebdnen. davinaxe erT-erT Jurnalists kameridan Cipi rogor amoacales da fexiT gasrises. Cems kolegas nato gogelias, romelic `guria nius~-Si muSaobs, aseve waarTves kamera. Cven vuxsnidiT, rom Jurnalistebi viyaviT da samkerde niSnebs vaCvenebdiT, Tumca, es ar Wrida.~ 269

saxalxo damcvelis mier mTavari prokurorisadmi gagzavnil werilSi miTiTebulia, rom: `fizikuri Seuracxyofa miayenes da kamera CamoarTves telekompania `pirveli kavkasiuris~ TanamSromels giorgi roxaSvils. [...] video kamera waarTves da daakaves `pirveli kavkasiuris~ TanamSromeli sergo gelaSvili. [...] mas videokamera gaTavisu-flebis Semdeg daubrunes, Tumca, misi ganmartebiT, kameridan aqciis daSlis amsaxveli kadrebi waSlili iyo. fizikuri Seuracxyofa miayenes da kamera waarTves interpres-niusis korespondents darejan paataSvils. [...] fizikuri Seuracxyofa miayenes, video kamera da foto aparati waarTves [...] Tamaz kupreiSvils.~ 270

7.4. JurnalistebisTvis profesiuli saqmianobis ganxorcielebis sxvagvari xelSeSla, rac, am SemTxvevaSi, gulisxmobs JurnalistisTvis movlenebis gadaRebis xelSeSlas

garda zemoaRniSnuli SemTxvevebisa, adgili hqonda JurnalistisTvis profesiuli saqmianobis ganxorcielebis sxvagvar xelSeSlasac, rac gamoixata mimdinare movle-nebis gadaRebis akrZalvaSi. saias mier mopovebuli informaciiT, dasturdeba ori da-zustebuli SemTxveva.271

(2) დარეჯან პაატაშვილი (საიას მიერ დაზარალებულისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება) - ინტერპრესნიუსი;(3) ნატო გოგელია (საიას მიერ დაზარალებულისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება) - გურია ნიუსი;(4) ავთანდილ სურმავა (http://www.palitratv.ge/akhali-ambebi/sazogadoeba/5002-darbevisas-dazaralebultha-shoris-qpalitra-tvq-is-zhurnalistebic-aghmochndnen.html) - პალიტრა TV (ინტერნეტ ტელევიზია);(5) გიორგი როხაშვილი (სახალხო დამცველის მიერ მთავარი პროკურორისადმი გაგზავნილი წერილი) - პირველი კავკასიური;(6) სერგო გელაშვილი (სახალხო დამცველის მიერ მთავარი პროკურორისადმი გაგზავნილი წერილი) - პირველი კავკასიური;(7) ვლადიმერ ვორსობინი (http://en.rsf.org/georgie-at-least-a-dozen-journalists-27-05-2011,40365.html) - კომსომოლსკაია პრავდა(8) დიმიტრი ლებედევი (http://liberali.ge/26-maisi-gamodzieba) - კომერსანტი;(9) გიორგი ედიშერაშვილი (http://neotv.ge/?p=1004) - ნეო ტივი (ინტერნეტ ჟურნალი);269 საიას მიერ დავით მჭედლიძისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება.270 სახალხო დამცველის მიერ მთავარი პროკურორისადმი 2011 წლის 30 მაისს გაგზავნილი #1882/04-09/0670-11/-662-11/0664-11 წერილი.271 (1) გოგიტა ხარებავა (სახალხო დამცველის მიერ მთავარი პროკურორისადმი გაგზავნილი წერილი) - პირველი კავკასიური; (2) დავით მჭედლიძე (სახალხო დამცველის მიერ მთავარი პროკურორისადმი გაგზავნილი წერილი) – media.ge.

26 maisiangariSi

114

me-7 T

avi

saqarTvelos mTavari prokurorisadmi saqarTvelos saxalxo damcvelis werilSi vkiTxulobT: `fizikuri Seuracxyofa miayenes da video gadaReba aukrZales telekom-pania `pirveli kavkasiuris~ TanamSromels gogita xarebavas.272 saxalxo damcvelis mier mTavari prokurorisadmi gagzavnil werilSi aseve miTiTebulia, rom: `gadaRebis saSu-aleba ar misces [...] daviT mWedliZes.~ 273 savaraudod, es ori SemTxveva ar iyo izolire-buli da amgvar faqtebs adgili sxva SemTxvevebSic hqonda.

damatebiT xazgasasmelia, rom, zemoaRniSnuli SemTxvevebis miuxedavad, Jurnaliste-bis erTi nawili (umetesad teleJurnalistebi) yovelgvari dabrkolebis gareSe axor-cielebda sakuTar profesiul movaleobas. samarTaldamcavebi araTu xels ar uSlid-nen muSaobaSi, aramed cdilobdnen ganeridebinaT isini saxifaTo zonebidan. saias, mis xelT arsebuli monacemebis gaTvaliswinebiT, uWirs Caswvdes amgvari diferencirebis logikasa da motivebs rogorc individualur SemTxvevebSi, ise _ zogadad.

daskvna

saqarTvelos konstituciis 24-e muxlis Tanaxmad, uzrunvelyofilia gamoxatvis Tavi-sufleba, rac gulisxmobs Jurnalistebis mier informaciis Tavisuflad mopovebisa da gavrcelebis SesaZleblobas. `sityvisa da gamoxatvis Tavisuflebis Sesaxeb~ saqarT-velos kanonis me-3 muxlis me-2 punqtis `g~ qvepunqtis mixedviT `yvelas, [...] aqvs gamox-atvis Tavisufleba, rac gulisxmobs [...] nebismieri formis informaciisa da ideebis moZiebis, miRebis, Seqmnis, Senaxvis, damuSavebisa da gavrcelebis uflebas.~ rac Seexe-ba aRniSnuli uflebis SezRudvas kanonis me-8 muxlis me-2 punqtis Tanaxmad, saWiroa arsebobdes SezRudvis mizani da masTan dakavSirebiT ganxorcielebuli qmedebebi unda iyos proporciuli. am SemTxvevaSi, aRniSnuli moTxovnac ugulebelyofilia. ve-raviTari mizezi ver daasabuTebs im dabrkolebebs, romlebsac Jurnalistebi aqciis daSlis gaSuqebisas waawydnen. amasTan, adgili hqonda Jurnalistebis mimarT arasaTa-nado mopyrobas, cemasa da sakuTrebis xelyofas.

sisxlis samarTlis kodeqsis 154-e muxlis Sesabamisad, JurnalistisaTvis profesi-ul saqmianobaSi ukanonod xelis SeSla, anu misi iZuleba, gaavrcelos informacia, an Tavi Seikavos misi gavrcelebisagan, dasjad qmedebas warmoadgens. Sss-s informaci-iT, Jurnalistebis mimarT Cadenili darRvevebis faqtebze daiwyo mokvleva,274 Tumca, gamoZiebis konkretuli Sedegebi sazogadoebisTvis am dromde ucnobia. saias daxmare-biT, dazaralebulma Jurnalistebma mimarTes Sss-s da gamoiTxoves sajaro informa-cia imis Taobaze, daekisraT Tu ara konkretul pirebs pasuxismgebloba aqciis daSlis dros Jurnalisturi saqmianobisaTvis xelSeSlis faqtebze. Tumca, Sss-s aRniSnuli informacia am dromde ar mouwodebia.

yovelive zemoxsenebulidan gamomdinare, 26 maiss aqciis darbevis dros da Semdeg, Ju-rnalistebis mimarT adgili hqonda gamoxatvis Tavisuflebis, Tavisuflebis uflebis, sakuTrebis uflebis, arasaTanado mopyrobisagan dacvis uflebis, adamianis pativisa da Rirsebis dacvis uflebis xelyofas.

272 სახალხო დამცველის მიერ მთავარი პროკურორისადმი 2011 წლის 30 მაისს გაგზავნილი #1882/04-09/0670-11/-662-11/0664-11 წერილი.273 სახალხო დამცველის მიერ მთავარი პროკურორისადმი 2011 წლის 30 მაისს გაგზავნილი #1882/04-09/0670-11/-662-11/0664-11 წერილი.274 შსს-ს ოფიციალურ ვებ-გვერდზე: http://police.ge/index.php?m=8&newsid=2649

115dakavebis Semdeg aqciis monawileebis savaraudo wamebisa da maT mimarT araadamianuri mopyrobis faqtebi

me-8 T

avi

me-8 Tavi. dakavebis Semdeg aqciis monawileebis savaraudo wamebisa da maT mimarT araadamianuri mopyrobis faqtebi

Sesavali

26 maisis aqciis daSlis Semdeg Sinagan saqmeTa saministros TanamSromlebma daakaves aqciis monawileebi. maTi umravlesoba gadayvanil iqna diRomSi, Tbilisis policiis mTavar sammarTveloSi. samuSao jgufis wevrebi gaesaubrnen dakavebul pirebs. ro-gorc maTi axsna-ganmartebebidan irkveva, dakavebuli pirebis mimarT Sinagan saqmeTa saministros TanamSromelTa mxridan sammarTveloSi, rig SemTxvevebSi, adgili hqonda savaraudod araadamianuri mopyrobisa da wamebis faqtebs.

8.1. relevanturi saerTaSoriso standartebis mimoxilva

wamebis akrZalva absolutur uflebaTa ricxvs ganekuTvneba. igi garantirebulia ro-gorc saqarTvelos konstituciiT, ise adamianis uflebaTa dacvis saerTaSoriso kon-venciebiT. saqarTvelos konstituciis me-17 muxlis me-2 punqtis Tanaxmad, „dauSvebe-lia adamianis wameba, arahumanuri, sastiki an pativisa da Rirsebis Semlaxveli mopyro-ba da sasjelis gamoyeneba“.275 adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa dacvis evropuli konvenciis me-3 muxli adgens, rom aravin SeiZleba daeqvemdebaros wamebas an araadamianur, Rirsebis Semlaxvel mopyrobas an sasjels.276 samoqalaqo da politikur uflebaTa Sesaxeb saerTaSoriso paqtis me-7 muxli aseve gansazRvravs, rom aravin unda ganicdides wamebas an sastik, araadamianur an misi Rirsebis damamcirebel mopyrobasa Tu sasjels.277 aRniSnuli normebi gamyarebulia sasamarTlo praqtikiT, saerTaSoriso organizaciebis rekomendaciebiT da adamianis uflebaTa dacvis sxva mniSvnelovani in-strumentebiT, romlebic xazs usvams wamebis akrZalvis, rogorc adamianis fundamen-turi uflebis mniSvnelobas.

adamianis uflebaTa dacvis evropulma sasamarTlom konvenciis me-3 muxlTan da-kavSirebiT Zalian mniSvnelovani praqtika Camoayaliba, sadac didi adgili eTmoba samarTaldamcavi organoebis mier dakavebul pirTa wamebis akrZalvas. aRniSnuli gan-pirobebulia im garemoebiT, rom amgvari pirebi samarTaldamcavi organoebis sruli kontrolis qveS imyofebian. Sesabamisad, arsebobs maT mimarT Zaladobis gamoyenebis ufro didi saSiSroeba.278

Camoyalibebuli praqtikis Tanaxmad, Tavdapirvelad unda dadgindes, hqonda Tu ara adgili fizikur Zaladobas piris winaaRmdeg, xolo Semdeg unda ganisazRvros, Tu ram-denad aucilebeli iyo Zalis gamoyeneba.279

fizikuri Zaladobis faqti, rogorc wesi, dasturdeba sxeulis dazianebebiT an fsiqologiuri travmiT. aseTi faqtebis arsebobis SemTxvevaSi, samarTaldamcav or-ganoebs aqvT mtkicebis tvirTi, raTa daasabuTon, rom wamebas adgili ar hqonia da dazianebebi dakavebulma sxva garemoebaSi miiRo. Tu samarTaldamcavi organoebi ga-nacxadeben, rom dakavebulma dazianeba miiRo fizikuri winaaRmdegobis gawevis dros, maT unda daadasturon, rom amgvari dazianeba gamowveuli iyo TviT dakavebulis moq-

275 საქართველოს კონსტიტუცია, მუხლი 17.276 ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის ევროპული კონვენცია, მუხლი 3.277 საერთაშორისო პაქტი სამოქალაქო და პოლიტიკურ უფლებათა შესახებ, მუხლი 7.278 Aisling Reidy, The Prohibition of Torture, A Guide to the Implementation of Article 3 of the European Convenrion on Human Rights, 2003, გვ. 23.279 Ribitsch v. Austria, 4 დეკემბერი, 1995, §34; Tekin v. Turkey, 9 ივნისი, 1998, §§52 და 53; Assenov and others v. Bulgaria, 28 ოქტომბერი, 1998, §94.

26 maisiangariSi

116

me-8 T

avi

medebiT da gamoyenebuli Zala iyo absoluturad aucilebeli.280

saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 1441 muxlis 1-li nawili iTvaliswinebs pa-suxismgeblobas wamebis danaSaulis CadenisaTvis. aRniSnuli muxlis Tanaxmad, wameba, e. i. piris, misi axlo naTesavisa an masze materialurad an sxvagvarad damokidebuli piri-saTvis iseTi pirobebis Seqmna an iseTi mopyroba, romelic Tavisi xasiaTiT, inten-sivobiT an xangrZlivobiT iwvevs Zlier fizikur tkivils, fsiqikur an moralur tanjvas da romlis mizania informaciis, mtkicebulebis an aRiarebis miReba, piris daSineba an iZuleba, anda piris dasja mis an mesame piris mier Cadenili an savarau-dod Cadenili qmedebisaTvis, isjeba Tavisuflebis aRkveTiT, vadiT Svididan aT wlamde, jarimiT. imave muxlis me-2 nawilis Tanaxmad, aRniSnuli qmedebis Cadena mox-elis an masTan gaTanabrebuli piris mier, an/da samsaxurebrivi mdgomareobis gamoy-enebiT, warmoadgens danaSaulis makvalificirebel garemoebas.281

8.2. mowmeTa axsna-ganmartebebi, romlebic arapirdapir miuTiTeben sammarTveloSi dakavebuli pirebis wamebisa da arasaTanado mopyrobis faqtebze

aqciis daSlis Semdeg monawileebi gadaiyvanes Tbilisis policiis mTavar sammarT-veloSi. ramdenime maTgani ar ucemiaT, Tumca, isini ixseneben, Tu rogor xdeboda da-kavebulTa cema da maT mimarT sastiki mopyroba.282 aqciis monawile andrei goram ga-nacxada: „dakavebis Semdeg vimyofebodi diRmis sammarTveloSi. iq me aRar mcemdnen, vinaidan Zalian nacemi viyavi. Cem mimarT iyenebdnen sityvier Seuracxyofas, xolo Cem-Tan erTad myof pirebs scemdnen“.283

aqciis monawile giorgi ogbaiZem axsna-ganmartebaSi ganacxada: „yviTeli samarSruto xazis avtobusebiT gadagviyvanes diRomSi, policiis sammarTveloSi. avtobusidan gad-mosuli pirebi Segviyvanes sammarTvelos pirvel sarTulze, holSi. iq dagvxvda 100-150 xelebSekruli adamiani. periodulad amodiodnen specrazmelebi liftidan da xels urtyamdnen dakavebulebs“.284 gia burjanaZis axsna-ganmartebidan aseve irkveva, rom Tbilisis mTavar sammarTveloSi adgili hqonda wamebis faqtebs da aqciis monawilee-bs sastikad uswordebodnen: „gaTenebisas migviyvanes Tbilisis mTavar sammarTvelo-Si. Segviyvanes centraluri SesasvleliT. foieSi liftebTan 10-12 kacian jgufebad demonstrantebi kedelTan hyavdaT miyenebuli. daaxloebiT iyo 100-120 dakavebuli. iq vnaxe soso jaWvliani, laSa amirejibi, sandro donaZe da sxvebi. umeteswilad isini iyvnen nacemebi. me am jgufebSi ar Camayenes. samoqalaqo tansacmelSi Cacmulma pirma wamiyvana mexuTe sarTulze liftiT. iq vnaxe nino burjanaZis dacvis wevrebi, rom-lebic iyvnen nacemebi da xelebSekrulni. amis Semdeg Semiyvanes derefanSi, sadac iyo kabinetebi. damayenes derefanSi. oTaxebidan gamodioda Rrialis da wivilis xma. sadac me videqi, iq iyo ganieri adgili. derefanSi eyara sisxliani tansacmeli, bintebi, sisx-liani bambebi, rezinis erTjeradi saeqimo xelTaTmanebi. derefnis kedeli sul sisx-liani iyo. davinaxe murman dumbaZe, romelic mohyavda or kacs da saxidan mosdioda sisxli. davinaxe adamiani, romelic brtyeltuCaTi da makratlebiT Sedioda oTaxSi. im kabinetidan, saidanac murman dumbaZe gamoiyvanes, gamovida susti aRnagobis samo-qalaqo tansacmelSi Cacmuli piri. man sisxliani rezinis xelTaTmanebi gaixada da bam-bebTan erTad daagdo. amis Semdeg Caicva axali xelTaTmanebi da isev Sevida kabinetSi.

280 Tomasi v. France, 27 აგვისტო, 1992, §§108-111; Ribitsch v. Austria, 4 დეკემბერი, 1995, §34; Aksoy v. Turkey, 18 დეკემბერი, 1996, §61.281 საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსი, მუხლი 1441. 282 ამ მიმართებით ასევე იხილეთ: http://www.ombudsman.ge/index.php?page=1001&lang=0&id=1380 283 ანდრეი გორა (საიას მიერ დაზარალებულისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება).284 გიორგი ოგბაიძე (საიას მიერ დაზარალებულისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება).


me-8 T

avi

amasobaSi Semiyvanes sxva kabinetSi. iq SemomTavazes dajdoma, magram sisvelis gamo ver davjeqi. Semdeg moiyvanes policieli da miTxres, rom is iqneboda Cemi damkavebeli. miTxres, rom administraciul sasamarTloSi unda gadaveyvane, xolo is policieli, vake-saburTalos sammarTvelodan, iqneboda Cemi damkavebeli. Seadgines samarTaldar-Rvevis oqmi, rasac xeli movawere. dilis 11 saaTze Cems `damkavebel” policielTan da kidev or pirTan erTad gadamiyvanes Tbilisis saqalaqo sasamarTloSi. Camiyvanes sa-samarTlos sardafSi, sadac pirvelad gavixade sveli tansacmeli da 10-20 wuTi viyavi marto. erT-erTma patrulma mkiTxa, SeiZleboda Tu ara CemTan sxvebis Semoyvana. 4 sastikad nacemi axalgazrda biWi Semoiyvanes. gamovkiTxe maTi ambebi. wverebian kacs vkiTxe, rom mecnoboda, aRmoCnda Cemi karis mezobeli. mas saxe hqonda deformirebuli da ver vicani.“

8.3. dakavebuli pirebis mimarT araadamianuri mopyrobis individualuri SemTxvevebi

dakavebuli pirebis mimarT araadamianuri mopyrobis faqtebis Sefasebis procesSi Cven veyrdnobiT dazaralebuli pirebisa da mowmeebisgan aRebul axsna-ganmartebebs, aseve, samedicino dokumentebs, video masalasa da sxva mtkicebulebiTi xasiaTis garemoebebs, romlebic pirdapir an/da arapirdapir miuTiTebs konkretuli piris mimarT arasaTana-do mopyrobisa Tu, savaraudod, wamebis faqtebze. qvemoT warmovadgenT policiis sam-marTveloebSi araadamianuri mopyrobis ramdenime individualur SemTxvevas.

8.3.1. murman dumbaZis saqme

aqciis monawile murman dumbaZem Tavis axsna-ganmartebaSi miuTiTa, rom: „qalaqis mTa-var sammarTveloSi, diRomSi gadagviyvanes Savi jipiT. dilamde vimyofebodi calke oTaxSi, me-5 sarTulze. mTeli am drois ganmavlobaSi sistematiurad mcemda ramden-ime adamiani. me vegde iatakze xelebze borkildadebuli. cema xorcieldeboda fexiT, xeliT, TeTri xeljoxiT. ar mirtyamdnen mxolod saxis areSi. dilas ukve gadamiyvanes Cemi varaudiT me-7 sarTulze patara oTaxSi, sadac 3-4 wuTis ganmavlobaSi 4-5 pol-icieli ganuwyvetliv mirtyamda. erTma rezinis xelTaTmanebi yurSi mirtya. Semd-gom gadamiyvanes momijnave oTaxSi, sadac imyofeboda ramodenime policieli da erTi samoqalaqo formaSi Cacmuli Cinosani, romelmac aukrZala Cemi cema da wameba iq myof policielebs. Semdgom am pirovnebam masTan miyvana ubrZana policielebs da mZlavri fexis dartymiT saxeze momayena Zlieri dazianeba, kerZod gamityda cxviri, davkarge didi raodenobiT sisxli _ 300-400 grami. amis Semdeg erT-erTma policielma gamaTria abazanaSi, wylis nakadiT Camomrecxa sisxli. amis Semdeg daaxloebiT 10:30-isTvis gad-amiyvanes sasamarTloSi. avtobusSic grZeldeboda Cemi cema iq myofi policielebis mxridan.

me dazianebuli mqonda Tavi, cxviri, neknebi, kidurebi, Tvali. samedicino daxmareba aRmomiCines saias advokatebis mosvlis Semdeg. momdevno dReebSi ramdenjerme iyo eq-imi. detalurad gamsinja. miviRe tkivilgamayuCeblebi. eqimis mier dasmuli iqna diag-nozi _ zogadi daJeJiloba. miuxedavad imisa, rom viTxovdi Sinagani organoebis samedi-cino kvlevis Catarebas, es ar ganxorcielebula. Cemi yvela dazianebis da Wrilobis mizezi iyo umowyalo cema Tbilisis mTavar sammarTveloSi“.285

Tbilisis mTavar sammarTveloSi murman dumbaZis wamebis faqti, misi axsna-ganmartebis garda, ramdenime garemoebiT dasturdeba. evroniusisa da radio Tavisuflebis mier aqciis daSlis Semdeg gadaRebul kadrebSi Cans, Tu rogor gamohyavT Sinagan saqmeTa saministros TanamSromlebs murman dumbaZe kinoTeatr „rusTavelidan“ da gadahyavT

285 მურმან დუმბაძე (საიას მიერ დაზარალებულისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება).

26 maisiangariSi

118

me-8 T

avi

igi Tavisuflebis moednis mimarTulebiT.286 am dros mas sxeulze ar aReniSneboda da-zianebebi. Telavis izolatorSi gadayvanis Semdeg mas Sexvda saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociaciis iuristi marex mgalobliSvili, romelmac aRniSna, rom dumbaZe sastikad iyo nacemi da mTel sxeulze dazianebebi aReniSneboda.

murman dumbaZis sxeulis dazianebis faqti aseve dasturdeba Sinagan saqmeTa samin-istros droebiTi moTavsebis izolatorSi dakavebulis garegnuli daTvalierebis oqmiT. mas aReniSneboda naxeTqi Wrilobebi cxvirsa da Tavze, aseve, silurjeebi orive fexis areSi da marcxena beWze. pirveladi daTvalierebis Semdeg, dakavebulis mdgo-mareobis sirTulidan gamomdinare, mas 3-jer gauwies pirveladi samedicino daxmareba.

8.3.2. biZina gegiZis saqme

aqciis monawile biZina gegiZe daakaves 26 maiss gamTeniisas. igi gadaiyvanes diRomSi, q. Tbilisis policiis mTavar sammarTveloSi. biZina gegiZem Tavis axsna-ganmartebaSi ganacxada: „mivediT sammarTveloSi, sadac davinaxe rogor idga adamianebis rigi, daax-loebiT 500 kacamde. maT Cauvlidnen xelketiani adamianebi, romlebic afurTxebdnen, ayenebdnen sityvier da fizikur Seuracxyofas. ... me da gia gaCeCilaZe agviyvanes me-6 sarTulze. ... pirvel sarTulze vnaxe bevri nacemi megobari, sanam liftSi Segviyvand-nen. xalxs scemdnen. me-6 sarTulze gamovediT liftidan, gagvaCeres foieSi. rogorc marjvnidan, ise marcxnidan gamovidnen samoqalaqo tansacmelSi Cacmuli pirebi, rom-lebmac gviTxres, rom viyaviT WuWyebi, ver vafasebdiT miSas, ar gviyvars policiele-bi, miSa RmerTma gamogvigzavna. ... erT-erTma gviTxra, is biWi rogor mokaliT, magas ar SegarCenTo. ... Semiyvanes me-7 sarTulis erT-erT kabinetSi. kabinetis win iyo bevri xalxi. roca kabinetSi Semiyvanes, damxvda erTi adamiani, romelsac ecva TeTri maisuri, samxedro Sarvali da e.w. „batinkebi“. man daiwyo Cemi cema. Zirs davvardi, ramdenjerac vdgebodi, imdenjer magdebdnen. mirtyamdnen mZime sagansac, mcemdnen xeliT, fexiT. yuris areSi momxvda raRac, ris Semdegac grZnoba davkarge. cema ramdenime etapad grZeldeboda: jer mayenebdnen, mere erTi wuTiT isvenebdnen da isev agrZelebdnen Cems cemas. es gagrZelda 20 wuTi. ... aseve mirtyamdnen natken fexze. amis Semdeg gamo-miyvanes kabinetidan foieSi, sadac iyo 40-mde dakavebuli. TeTrxalaTianma im 40 ada-mians Cemze miuTiTa, yvelaferi amis bralia da pasuxi mas mosTxoveTo. 40 dakavebuls saxeSi vuyurebdi, verc erTi ver vicani. maTi TandaswrebiT Camartyes wixli da Cami-yvanes qveda sarTulze.“

8.3.3. nika samxaraZis saqme

aqciis monawile nika samxaraZem Tavis axsna-ganmartebaSi miuTiTa: „dakavebis Semdeg yviTeli avtobusiT gadagviyvanes diRomSi mdebare q. Tbilisis mTavar sammarTvelo-Si. sammarTveloSi miyvanisTanave kibeebze dagvayenes jgufad. Sss-s warmomadgenlebs hqondaT sia: saxeli, gvari da fotosuraTi, romelTa saxelebsac iZaxdnen da eZebdnen kibeze Sekrebil jgufs Soris. rodesac Seityves Cemi vinaoba, rom me viyavi nika samx-araZe, damiwyes cema. Tavdapirvelad damartyes TvalebSi, mirtyamdnen Tavis areSi xe-ljoxebsa da wixlebs. cema gagrZelda daaxloebiT 5-6 saaTamde. mayenebdnen sityvi-er Seuracxyofas. ver vxedavdi, Tu ra xdeboda Cems garSemo, radgan cemis Sedegad Tvalebi damizianda. ... izolatorSi ar mcemdnen, radgan isedac Zalian nacemi viyavi,

286 ევრონიუსის მიერ გადაღებული ვიდეოკადრები, იხ: http://www.youtube.com/watch?v=kwMAm9kAOAo&NR=1, (ბოლო განახლება: 25 ივლისი, 2011); რადიო თავისუფლების მიერ გადარებული ვიდეოკადრები, იხ: http://www.youtube.com/watch?v=T6IIpgNfjVU&feature=related, (ბოლო განახლება: 25 ივლისი, 2011).


me-8 T

avi

xolo sxva dakavebul pirebs scemdnen.“287 nika samxaraZis cemis faqti dadasturebulia aseve Sss-s droebiTi moTavsebis izolatorSi dakavebulis garegnuli daTvalierebis oqmiT, romlis Tanaxmad, nika samxaraZes aReniSneboda saxis areSi rbili qsovilebis da-JeJiloba da eskoriaciebi.

daskvna

sammarTveloSi gadayvanis Semdeg dakavebuli pirebis cemisa da sastiki mopyrobis faqtebi dasturdeba ara erTi dakavebuli piris axsna-ganmartebidan da sxva relevan-turi mtkicebulebebiT. am periodSi dakavebuli pirebi moqceulebi iyvnen policiis efeqtiani kontrolis qveS, Sesabamisad, maT mimarT Zalis gamoyeneba gaumarTlebeli iyo da, savaraudod, miznad isaxavda maTTvis ganzrax tkivilis miyenebasa da dasjas. amgvari mopyroba, yovel konkretul SemTxvevaSi, gamoyenebuli Zalisa da miyenebuli tanjvis xarisxis/intensivobis gaTvaliswinebiT, arasaTanado mopyrobad an savarau-do wamebad SeiZleba Sefasdes. cxadia, es efeqtiani da drouli gamoZiebis Catarebas saWiroebs, romelsac konkretuli damnaSave pirebis dasja unda mohyves.

287 ნიკა სამხარაძე (საიას მიერ დაზარალებულისთვის ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება).

26 maisiangariSi

120

me-9 T

avi

me-9 Tavi. 26 maisis Semdeg aqciis monawileTa savaraudo gauCinarebis SemTxvevebis analizi

Sesavali

angariSis momzadebis dros, adamianis uflebaTa darRvevis sxva SemTxvevebTan erTad, saia dainteresda 26 maisis Semdeg aqciis monawileTa savaraudo gauCinarebis faqtebis SeswavliT. rogorc dadgenilia, 26 maiss aqciis daSlis Sedegad moxda aqciis monawile-ebis masiuri dakaveba. sawyis etapze maTi adgilsamyofeli da bedi iyo ucnobi rogorc ojaxis wevrebis, ise sazogadoebisTvis. 26 maisis Semdeg aqciis monawileebis ojaxis wevrebi da naTesavebi intensiurad ukavSirdebodnen saias da TavianTi axloblebis adgilsamyoflis dadgenaSi daxmarebas sTxovdnen. am procesSi saias, sxva arasamTav-robo organizaciebisa da saxalxo damcvelis mier Seiqmna da gavrcelda savaraudod gauCinarebul pirTa siebi. amas garda, aqtiurad xorcieldeboda am adamianebis Sesaxeb informaciis moZiebisa da adgilsamyoflis dadgenis RonisZiebebi. saias advokatebi, regionebis CaTvliT, axorcielebdnen yvela dmi-s monitorings. aqciis daSlis Semdeg isini mTeli Ramis manZilze morigeobdnen dmi-ebTan da cdilobdnen aqciaSi monawile konkretuli adamianebis adgilmdebareobis dadgenas da maTTan Sexvedras. Tumca, dmi-ebis administraciisgan moTxovnil informacias ver iRebdnen da arc iq Sesvlis SesaZ-lebloba eZleodaT.

Seqmnili situaciis gamo, gaCnda eWvebi, rom saqme gvqonda adamianTa gauCinarebis SemTxvevebTan. saerTaSoriso samarTlis Sesabamisad, iZulebiTi gauCinareba aris da-patimreba, dakaveba, motaceba an Tavisuflebis SezRudvis sxvagvari forma, romelic ganxorcielda saxelmwifos warmomadgenlebis, dajgufebebis an im adamianebis mier, romlebic moqmedeben saxelmwifos mier miniWebuli uflebamosilebiT, mxardaWe-riT an ubralo TanxmobiT, rasac Tan sdevs Tavisuflebis SezRudvis faqtis uaryo-fa, msxverplis gadamalva an gauCinarebuli piris adgilmdebareobis gasaidumloeba, rac gauCinarebul pirs tovebs kanoniT daculi sferos miRma.289 2011 wlis 27 maiss Sss-m gaavrcela dakavebuli pirebis sia (105 kaci).290 2011 wlis 28 maiss saxalxo damcvelma aseve gamoaqveyna dakavebuli pirebis siebi droebiTi moTavsebis izolatorebis mixed-viT.291 am monacemebis Semdegac, rCeboda 50-mde adamiani, romelTa adgilsamyofeli kv-lavindeburad daudgeneli iyo. Tumca, ramdenime dReSi (aqciis daSlidan daaxloebiT 4-5 dReSi) yvela am piris bedis garkveva moxerxda.

rogorc situaciis Semdgomma analizma aCvena, aqciis monawileTa savaraudo gauCinare-bis eWvebis gaCena ganapiroba ramdenime faqtobrivma garemoebam, maT Soris: 1. policiis mier aqciis monawileTa masobrivi dakaveba moxda imgvarad, rom dakavebul pirebs ar miecaT ojaxis wevrebisTvis informaciis miwodebis SesaZlebloba. 2. advokatebisTvis garTulebuli iyo dakavebuli pirebis droebiTi moTavsebis izolatorebSi naxvis SesaZlebloba, radgan xdeboda dakavebuli pirebis intensiuri da qaoturi gadayva-na erTi droebiTi moTavsebis izolatoridan meoreSi, rac arTulebda maTi moZebnis SesaZleblobas. 3. aqciis monawileebi, romlebic ar iyvnen dakavebulni an maleve (sam-marTvelodan) gaaTavisufles, usafrTxoebis gancdis uqonlobis gamo, cdilobdnen damaluliyvnen da sawyis etapze maTi adgilsamyofeli aravin icoda.

289 International Convention for the Protection of All Persons from Enforced Disappearance, Part I, Article 2;290 ხელმისაწვდომია შსს-ს ოფიციალურ ვებ-გვერდზე: http://police.ge/index.php?m=8&newsid=2515291 http://www.ombudsman.ge/index.php?page=1001&lang=0&id=1380

12126 maisis Semdeg aqciis monawileTa savaraudo gauCinarebis SemTxvevebis analizi

me-9 T

avi

9.1. piris dakavebisas misi ojaxis wevrisa an mesame pirisaTvis dakavebis faqtis Setyobinebis uflebis SezRudva

evropis sabWos wamebis sawinaaRmdego komitetis (CPT) mier Camoyalibebuli standar-tebis mixedviT, policiis mier dakavebul pirs eniWeba 3 fundamenturi ufleba:

• Seatyobinos Tavisi dakavebis faqti mesame mxares, romelsac Tavad airCevs (ojaxis wevri, megobari, sakonsulo);

• hyavdes advokati;

• moiTxovos samedicino Semowmeba im eqimis mier, romelsac Tavad airCevs (damate-biT, policiis mier moyvanili eqimis mier Catarebuli nebismieri Semowmebisa).

komitetis azriT, es 3 ufleba aris dakavebuli pirebis arasaTanado mopyrobisagan damcavi fundamenturi berketi, romelic gamoyenebul unda iqnes Tavisuflebis SezRudvis pirvelive etapze, ar aqvs mniSvneloba ra saxis iqneba Tavisuflebis Sez-Rudva (dakaveba, dapatimreba Tu sxva).292

gaeros arasamarTlebrivi, TviTneburi da gamartivebuli aRsrulebis efeqturi pre-venciisa da gamoZiebis principebis mixedviT, mTavrobam unda uzrunvelyos, rom Ta-visuflebaSezRuduli piris naTesavebsa da Sesabamis mesame pirebs dauyovnebliv miewodoT zusti informacia dakavebulTa adgilsamyoflis Sesaxeb.293

vinaidan 26 maisis aqciaSi monawileTa umravlesobis dakaveba moxda administraci-uli samarTaldarRvevis Cadenis safuZvliT, maTze gavrcelda ara sisxlis samarT-lis saproceso kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli procesualuri garantiebi, ar-amed saqarTvelos administraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsi. aRniSnuli kod-eqsi sakmaod bundovnad da arasakmarisi sizustiT ayalibebs dakavebuli adamianis erT-erT fundamentur uflebas _ Tavisi dakavebis pirvelive wuTebSi miawodos in-formacia ojaxis wevrebs an mis mier arCeul mesame pirs. kerZod, saqarTvelos admin-istraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsis 245-e muxlis mixedviT: administraciuli samarTaldarRvevis CadenisaTvis dakavebuli piris TxovniT, mis adgilsamyofels acnobeben naTesavebs, administracias samuSao Tu swavlis adgilis mixedviT. nor-maSi ar aris dazustebuli, dakavebidan ra vadaSi unda moxdes am uflebis realizeba, maSin rodesac, saerTaSorisod aRiarebuli standartebis mixedviT, dakavebulis in-teresebis dacvisaTvis principuli mniSvneloba aqvs Setyobinebis uflebis dauyovne-bliv gamoyenebas. rac Seexeba saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros dmi-ebis Sina-ganawesis, debulebisa da saqmianobis maregulirebel normebs, romlebic mxolod erTi normatiuli aqtiTaa daregulirebuli,294 saerTod arafers ambobs da Riad tovebs ad-ministraciuli samarTaldarRvevis CadenisaTvis dakavebuli piris mier misi funda-menturi uflebiT sargeblobis sakiTxs.

arsebulma sakanonmdeblo xarvezebma ganapiroba is, rom 26 maisis aqciaSi monawile adamianTa dakavebisas, maTi ojaxis wevrebsa da axloblebs saxelmwifosagan droulad ar miewodebodaT saTanado informacia, ramac, Tavis mxriv, Seqmna am adamianTa gauCi-narebis pirveladi STabeWdileba. 26 maisis aqciis daSlis Sedegad dakavebuli erT-erTi piri nika samxaraZe aRniSnavs: `sasamarTlos mier administraciuli patimrobis Sefardebis Semdeg momaTavses diRmis droebiTi moTavsebis izolatorSi, saidanac gad-amiyvanes gardabnis dmi-Si, sadac 5 dRe viyavi gaTiSuli. dakavebidan (26 maisi) xuTi

292 http://www.cpt.coe.int/en/documents/eng-standards.pdf - CPT standards, extract from the 2nd General Report [CPT/inf (92) 3], para. 36;293 http://www2.ohchr.org/english/law/executions.htm - Principles on the Effective Prevention and Investigation of Extra-legal, Arbitrary and Summary Executions, Prevention, para. 6.294 საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2010 წლის 1-ლი თებერვლის №108 ბრძანება.

26 maisiangariSi

122

me-9 T

avi

dRis Semdeg acnobes Cems ojaxs.~ 295 nika samxaraZis advokatsa da ojaxs mxolod dakave-buli piris gonze mosvlis Semdeg miewodaT informacia, manamde ki misi adgilsamyofe-li da janmrTelobis mdgomareoba maTTvis ucnobi iyo. aleqsandre devdarianis mier saiasTvis micemuli axsna-ganmartebiT, diRmis policiis sammarTveloSi gadayvanis Semdeg, axloblebisTvis misi dakavebis faqti aravis ucnobebia.296

kidev erTi dakavebuli demonstranti besik tabataZe Tavis axsna-ganmartebaSi aRniS-navs, rom daaxloebiT Ramis 1-li saaTisTvis gadaiyvanes diRmis policiis sammarT-veloSi, dilis 7 saaTisTvis ki, saswrafo daxmarebis manqanis mosvlisas, mxolod eqimis telefonis meSveobiT SeZlo ojaxis wevrebTan dakavSireba.297 aqciis monawile giorgi ogbaiZe Tavis axsna-ganmartebaSi wers: `sammarTvelos SenobaSi yofnisas, moviTxove advokatTan Sexvedra, aseve, ojaxis wevrebisaTvis Cemi adgilsamyoflis Setyobineba, razedac araferi uTqvamT.~298 zurab kikilaSvilisa da laSa javaxiSvilis ojaxis in-formireba moxda mxolod saias advokatebis daxmarebiT.299 ojaxTan dakavSirebis saSu-aleba ar mieca arc andrei goras300 da arc murman dumbaZes, romelic ojaxs mxolod sa-samarTlo procesze daukavSirda.301 samwuxarod, dakavebulTa naTesavebi dagvianebiT, isic saxalxo damcvelis warmomadgenlebisa da saias advokatebis meSveobiT iRebdnen informacias TavianTi axloblebis Sesaxeb.

9.2. dakavebisas da patimrobis pirvel etapze advokatTan Sexvedris uflebis SezRudva

evropis sabWos wamebis sawinaaRmdego komitetis (CPT) Camoyalibebuli standartiT, policiis mier dakavebuli pirisaTvis miniWebuli erT-erTi fundamenturi uflebaa advokatis yolis ufleba, romelic dakavebisTanave dauyovnebliv unda iqnes reali-zebuli.

komiteti ganmartavs, policiis mier dakavebisas advokatis yolis ufleba gulisxmobs advokatTan kontaqtisa da advokatis mier monaxulebis (orive SemTxvevaSi Sexvedrebis konfidencialuroba garantirebuli unda iyos), aseve, dakavebulis dakiTxvisas, misi advokatis daswrebis uflebas.302

komiteti, sakuTar gamocdilebaze dayrdnobiT, xazgasmiT aRniSnavs, rom Tavisu-flebis SezRudvis pirvelive wuTebi aris piris mimarT arasaTanado mopyrobis yvelaze maRali riskis Semcveli periodi. aqedan gamomdinare, am periodSi, dakavebuli ada-mianis ufleba, Sexvdes advokats, aris fundamenturi berketi mis mimarT arasaTanado mopyrobis gamoyenebis winaaRmdeg. msgavsi uflebis arseboba mniSvnelovan gavlenas iqoniebs im adamianebze, romlebmac SesaZloa dakavebulis mimarT arasaTanado Zala gamoiyenon. im SemTxvevaSi ki, Tuki arasaTanado mopyrobas mainc eqneba adgili, dakave-bulis advokats SesaZlebloba eqneba, amaze Sesabamisi reagireba moaxdinos.303

295 ნიკა სამხარაძე, საიას მიერ ჩამორთმეული ახსნა-განმარტება.296 ალექსანდრე დევდარიანის მიერ საიასთვის მიცემული ახსნა-განმარტებიდან.297 ბესიკ ტაბატაძის მიერ საიასთვის მიცემული ახსნა-განმარტებიდან.298 გიორგი ოგბაიძის მიერ საიასთვის მიცემული ახსნა-განმარტებიდან.299 ზურაბ კიკილაშვილისა და ლაშა ჯავახიშვილის მიერ საიასთვის მიცემული ახსნა-განმარტებებიდან.300 ანდრეი გორას მიერ საიასთვის მიცემული ახსნა-განმარტებიდან.301 მურმან დუმბაძის მიერ საიასთვის მიცემული ახსნა-განმარტებიდან.302 http://www.cpt.coe.int/en/documents/eng-standards.pdf - CPT standards, extract from the 2nd General Report [CPT/inf (92) 3], para. 38.303 http://www.cpt.coe.int/en/documents/eng-standards.pdf - CPT standards, extract from the 6nd General Report [CPT/inf (96) 21], para. 15.

12326 maisis Semdeg aqciis monawileTa savaraudo gauCinarebis SemTxvevebis analizi

me-9 T

avi

komiteti yuradRebas amaxvilebs imazec, rom advokatis yolis ufleba Seexeba ara mx-olod eWvmitanilebs, aramed nebismier pirs, romelsac samarTlebrivi valdebuleba gaaCnia, imyofebodes policiis dawesebulebaSi, iqneba es mowme Tu sxva piri (magali-Tad, administraciuli samarTaldarRvevis Camdeni piri).304

rogorc ukve aRvniSneT, 26 maisis aqciaSi monawileTa umravlesobis dakaveba moxda administraciuli samarTaldarRvevis Cadenis safuZvliT, ris gamoc maTze ar gavr-celda sisxlis samarTlis saproceso kodeqsiT gaTvaliswinebuli garantiebi. am ada-mianTa uflebriv mdgomareobas aregulirebda administraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsi da saqarTvelos Sinagan saqmeTa ministris 2010 wlis 1-li Tebervlis #z108 brZaneba, romelic Tavisi arasrulyofilebisa da bundovanebis gamo, calsaxad ver uzrunvelyofs arasisxlissamarTlebrivi danaSaulisaTvis TavisuflebaSezRuduli piris saerTaSorisod aRiarebuli dacvis standartebiT aRWurvas.

26 maisis aqciis daSlis Semdeg dakavebuli pirebi gadayvanil iqnen Sinagan saqmeTa sa-ministros dmi-ebSi, sadac mTeli Ramis ganmavlobaSi morigeobdnen saias advokatebi, Tumca, maT ar eZleodaT saSualeba, izolatorSi Sesuliyvnen da dakavebul pirebs Sex-vedrodnen. advokatebi izolatorebTan iyvnen daaxloebiT dilis 7 saaTamde, ris Sem-degac daiwyo dakavebul pirTa gadayvana sasamarTlos SenobaSi.305

aqedan gamomdinare, kidev erTxel aRvniSnavT, rom 26 maisis aqciaSi monawile pirebs ar mieca SesaZlebloba, esargeblaT advokatTan Sexvedris uflebiT da daecvaT sakuTari interesebi policiis sruli kontrolis qveS yofnis periodSi. Sesabamisad, saerTa-Soriso standartebTan Seusabamobis garda, saqme gvaqvs saqarTvelos konstituciiT daculi uflebebis darRvevasTan _ dakavebul an dapatimrebul pirs [...] dakavebis an dapatimrebisTanave SeuZlia moiTxovos damcvelis daxmareba, rac unda dakmayo-fildes.306

erT-erTi dakavebuli giorgi ogbaiZe ixsenebs: [policiis] sammarTvelos SenobaSi yof-nisas, moviTxove advokatTan Sexvedra, [...], razedac araferi uTqvamT.307

dakavebulma laSa javaxiSvilmac moiTxova advokati, Tumca, am uflebiT sargeblobaze masac uari eTqva.308

26 maisis aqciis kidev erTi monawile murman dumbaZe mxolod sasamarTlo procesze daukavSirda Tavis advokats.309

kidev erTi dakavebuli, Jurnalisti ana gabunia, romelic sammarTvelodan maleve gaaTavisufles, aRniSnavs: `dakavebisas da Semdeg, mTeli xnis ganmavlobaSi, rac daka-vebuli viyavi, ar maZlevdnen telefonis gamoyenebis uflebas. advokatze saubaric ar yofila. CemTvis uflebebic aravis gaucnia~.310

garda dakavebis sawyisi periodisa, dakavebul pirebs dmi-ebSi yofnis momdevno dRee-bSic ezRudebodaT advokatTan Sexvedris ufleba, vinaidan gamudmebiT xdeboda maTi gadayvana qveynis sxvadasxva mimarTulebiT arsebul izolatorebSi, ris Sesaxebac droulad ar miewodebodaT informacia arc dakavebulTa ojaxis wevrebs da arc maT

304 http://www.cpt.coe.int/en/documents/eng-standards.pdf - CPT standards, extract from the 12nd General Report [CPT/inf (2002) 15], para. 41.305 საიას ადვოკატების მიერ მოწოდებული ინფორმაციიდან.306 საქართველოს კონსტიტუცია, მუხლი 18, პუნქტი 5.307 გიორგი ოგბაიძის მიერ საიასთვის მიცემული ახსნა-განმარტებიდან.308 ლაშა ჯავახიშვილის მიერ საიასთვის მიცემული ახსნა-განმარტებიდან.309 მურმან დუმბაძის მიერ საიასთვის მიცემული ახსნა-განმარტებიდან;310 ანა გაბუნიას მიერ საიასთვის მიცემული ახსნა-განმარტებიდან.

26 maisiangariSi

124

me-9 T

avi

advokatebs. saias iuristebi ramdenime dRiani Ziebis Semdeg axerxebdnen Tavisi dacvis qveS myofi pirebis moZebnas da maTTan Sexvedras.311

9.3. dakavebuli pirebis xSiri adgilmonacvleoba sxvadasxva droebiTi moTavsebis izolatorSi

dapatimrebuli pirebis umravlesoba miuTiTebda, rom xdeboda maTi adgilsamyoflis mravaljeradi cvla da qveynis sxvadasxva mimarTulebiT arsebul droebiTi mo-Tavsebis izolatorebSi gadayvana.312 adgilmonacvleobis aseTi faqtebi gansakuTrebiT xSiri patimrobis pirvel etapze iyo. sagulisxmoa, rom gadayvanis Sesaxeb winaswar in-formirebuli ar iyvnen arc Tavad dapatimrebuli pirebi da arc maTi ojaxis wevrebi. es garemoeba advokatebisTvis arTulebda maTi moZebnis process, rac dapatimreb-ulTa ojaxis wevrebs informaciul vakuumSi amyofebda, rac pirvel dReebSi, cxadia, aZlierebda eWvebs dakavebuli pirebis gauCinarebis Sesaxeb.

daskvna

daskvnis saxiT SeiZleba iTqvas, rom 26 maisis aqciis daSlis Semdeg adgili ar hqonia adamianTa gauCinarebis SemTxvevebs, Tumca, konkretulma uflebaTa darRvevis faqteb-ma da arasworma praqtikam Seqmna aqciaSi monawile adamianTa gauCinarebis pirveladi STabeWdileba. kerZod, aqciis daSlis Semdeg dakavebul adamianebs, romlebic gaday-vanil iqnen Tbilisis policiis sammarTveloSi da Semdeg Sinagan saqmeTa saministros droebiTi moTavsebis izolatorebSi, ar miecaT ufleba, dakavSirebodnen TavianT axloblebs da ecnobebinaT maTi dakavebis faqti da adgilmdebareoba. amasTan, daka-vebis pirvel etapze da SemdgomSic, xSirad xdeboda dapatimrebuli pirebis adgilm-debareobis Secvla da maTi gadayvana erTi dmi-dan meoreSi imgvarad, rom amis Sesaxeb informacia ar miewodebodaT arc dapatimrebulTa axloblebs, arc maT advokatebs. am mocemulobaSi ojaxis wevrebi imyofebodnen informaciul vakuumSi, araferi icodnen maTi axloblebis bedis Sesaxeb, rac maTSi gaurkvevlobasa da SfoTs iwvevda. amasTan, dakavebuli pirebis adgilsamyoflis dadgenis problemebma dakavebulebs SeuzRuda ufleba advokatis xelmisawvdomobasa da dacvis uflebis efeqtian ganxorcielebaze.

311 საიას ადვოკატების მიერ მოწოდებული ინფორმაცია.312 საიას ოზურგეთის, ქუთაისისა და თელავის რეგიონული ოფისების ადვოკატების მიერ მოწოდებული მონაცემები.

125aqciis daSlis Semdeg dakavebuli pirebis sasamarTlo procesebis zogadi mimoxilva

me-10

Tavi

me-10 Tavi. aqciis daSlis Semdeg dakavebuli pirebis sasamarTlo procesebis zogadi mimoxilva

saias advokatebs sasamarTloSi seriozuli dabrkolebebi SeeqmnaT dakavebuli pirebis Sesaxeb informaciis moZiebasTan dakavSirebiT. amasTan, maT Tavidan ar miecaT dacvis ganxorcielebis SesaZlebloba. sasamarTlos kancelaria Tavdapirvelad ar gascemda informacias imis Taobaze, miiyvanes Tu ara aqciis dros dakavebuli pirebi sasamarT-loSi. advokatebi dakavebulebs pirvelad xvdebodnen sasamarTlo sxdomis darbazSi procesis dawyebamde. saias iuristebs arc erT SemTxvevaSi ar hqoniaT maTi dacvis qveS myof pirebTan darbazs gareT Sexvedris da, am gziT, dacvis strategiis dagegmvis Ses-aZlebloba. sasamarTlo procesis dawyebisas advokatebs eZleodaT 15 wuTi, raTa gas-cnobodnen saqmis masalebs.

cxadia, maSin, rodesac kanonmdeblobiT sasamarTlo valdebulia, aRniSnuli tipis saqme ganixilos erTi dRis vadaSi, Tanac 2011 wlis 26 maiss Tbilisis saqalaqo sasamarT-los mouwia 90-mde administraciul pasuxisgebaSi micemuli piris saqmeebTan Sexeba, mas uwevda stresul viTarebaSi muSaoba, raTa daculi yofiliyo kanoniT dadgenili vada. im garemoebis gaTvaliswinebiT, rom siswrafis mizezi SesaZloa administraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsSi veZeboT, mivuTiTebT, rom drois simcire ar amarTlebs dacvis uflebis dakninebas, vinaidan adamianis uflebaTa uflebaTa da ZiriTad Tavi-suflebaTa evropuli konvenciis me-6 muxlis me-3 punqtis `b~ qvepunqtis Sesabamisad, yovel pirs unda hqondes sakmarisi dro da SesaZleblobani sakuTari dacvis mosamza-deblad.

dakavebul pirebs aReniSnebodaT fizikuri dazianebebi. mosamarTleebis mxridan, ro-gorc wesi, aRniSnuli faqtebi reagirebis gareSe rCeboda _ isini ar interesdebodnen, Tu ra viTarebaSi miiRes maT aRniSnuli dazianebebi. mxolod advokatebi miuTiTebdnen administraciul pasuxisgebaSi micemuli pirebisaTvis policiis mier dazianebis miy-enebasTan dakavSirebiT, Tumca, miniSnebebi mosamarTlis mxridan uyuradRebod rCe-boda. arada, adamianis uflebaTa evropuli konvenciis me-3 muxlidan gamomdinare, sa-samarTlo xelisufleba, romlis winaSec xdeba dakavebuli piris wardgena, valdebu-lia gaarkvios, Tu ra garemoebebSi miiRo dakavebulma pirma dazianeba.

administraciul samarTaldarRvevaTa saqmeebze erTaderTi mtkicebuleba, romelsac sasamarTlo eyrdnoboda, iyo policiis TanamSromlis axsna-ganmarteba. samwuxarod, sasamarTlo ar interesdeboda damatebiTi mtkicebulebebis arsebobis faqtiT. xSir SemTxvevaSi, sasamarTlos mxridan ar xdeboda imis gamorkveva, konkretulad raSi gamoixateba dakavebulis mxridan policiis moTxovnisadmi boroti daumorCilebloba.

magaliTad, pasuxisgebaSi micemul erT-erT pirs, romelmac uari ganacxada advokatis daxmarebaze, mosamarTlem hkiTxa, aRiarebda Tu ar policielis mier miTiTebul faq-tobriv garemoebebs. mosamarTlis mier aRniSnuli kiTxvis dasmas win uZRoda oqmis Sem-dgeneli patrulis ganmarteba, romelic moicavda Semdeg Sablonur gamonaTqvams: pa-suxisgebaSi micemuli piri ar emorCileboda policiis kanonier moTxovnas, ris gamoc moxda misi dakaveba. is, Tu konkretulad ra qmedebas sCadioda pasuxisgebaSi micemuli piri, konkretulad ra moTxovna warudgina samarTaldamcavi organos warmomadgenel-ma da raSi gamoixateboda daumorCilebloba, amis Sesaxeb policiels araferi uTqvams. amitom ucnauri iyo Tavad mosamarTlis mier dasmuli SekiTxva imis Taobaze, eTanxme-boda Tu ara pasuxisgebaSi micemuli piri policielis mier moyvanil faqtobriv gare-moebebs, vinaidan policiels sasamarTlo procesze araviTar faqtobriv garemoebaze ar usaubria. pasuxisgebaSi micemulma pirma dasmul kiTxvaze dadebiTi pasuxi gasca, rac sakmarisi gaxda, rom mosamarTles misTvis 30 dRiani administraciuli patimroba daeniSna.

saprotesto aqciis dros dakavebuli yvela piri pasuxisgebaSi iqna micemuli adminis-traciul samarTaldarRvevaTa kodeqsis 173-e muxliT, rac iTvaliswinebs pasuxismge-

26 maisiangariSi

126

me-10

Tavi

blobas samarTaldamcavi organos warmomadgenlis kanonieri moTxovnisadmi daumor-CileblobisaTvis, sanqciis saxiT ki _ jarimas 400 laris odenobiT an administraciul patimrobas 90 dRemde vadiT.

policiis TanamSromlebis mier Sedgenili da sasamarTloze warmodgenili samarTaldarRvevis oqmebi, romlebic amgvari procesebisaTvis erT-erT mniSvnelovan mtkicebulebas warmoadgens, absoluturad identuri iyo da gansxvavdeboda mxolod dakavebuli pirebis saidentifikacio monacemebis nawilSi. xSirad bundovani iyo Tavad policielTa mier micemuli ganmartebebi. magaliTad, dakavebul leri biwaZis saqmeSi policielis ganmarteba Semdegnairad gamoiyureboda: pasuxisgebaSi micemuli piri iqceoda agresiulad, policiam mosTxova aRniSnuli qmedebis Sewyveta, rasac piri ar daemorCila, ris gamoc igi daakaves. es ganmarteba tipiuria yvela sxva sasamarTlo procesebisaTvis. am SemTxvevaSi, faqtobrivi garemoebebis konkretizaciis funqcia mosamarTle giorgi tyavaZem sakuTar Tavze aiRo. mosamarTlem patrulisgan (bralm-deblisagan damoukideblad) daadgina, rom leri biwaZe imyofeboda ukanono aqciaze (ar iyvnen sakmarisi raodenobis demonstrantebi, rac ar warmoadgenda gzis savali nawilis gadaketvis safuZvels da, imavdroulad, gafrTxileba vadagasuli iyo), poli-ciam moiTxova aqciis daSla da gzis gaxsna. leri biwaZe, rogorc aqciis erT-erTi monawile ar daemorCila aRniSnul moTxovnas, ris gamoc es ukanaskneli iqna dakavebu-li da administraciul pasuxisgebaSi micemuli. saqme isaa, rom ukanono aqciaze poli-cias erTi sityvac ki ar uTqvams. samagierod, aRniSnuli garemoebiT ixelmZRvanela mosamarTlem, sasamarTlo procesze inkviziciurobis principis safuZvelze.

igive principze dayrdnobiT, mosamarTles ar gamoukvlevia is garemoeba, rom pasux-isgebaSi micemuli piri ver SeZlebda policiis kanonieri moTxovnis Sesrulebas _ daSliliyvnen, vinaidan yvela gasasvleli gza Caketili iyo.

rig SemTxvevaSi, dafiqsirda araTanabari mopyroba dakavebul pirebTan mimarTe-biT. kerZod, Tavdapirvelad dakavebuli pirebis mimarT, romlebic aRiarebdnen samarTaldarRvevis Cadenis faqts, saxdelis saxed gamoiyeneboda patimroba (umeteso-bis mimarT 30 dRis vadiT), xolo mogvianebiT _ identuri garemoebebis mqone saqmeebSi sanqciad iyenebdnen jarimas.

zemoxsenebuli garemoebebi naTlad miuTiTebs imaze, rom adamianebma ver isargebles samarTliani sasamarTlos uflebiT imgvarad, rom SejibrebiTi procesis principe-bidan gamomdinare (evropuli konvenciis me-6 muxlis moTxovna), dacvis ufleba adek-vaturad yofiliyo uzrunvelyofili.

127droebiTi moTavsebis izolatorebSi dapatimrebuli pirebis mimarT arasaTanado mopyrobis faqtebis Sefaseba

me-11 T

avi

Tavi me-11. droebiTi moTavsebis izolatorebSi arsebuli patimrobis pirobebis Sefaseba

Sesavali

2011 wlis 26 maiss rusTavelis gamzirze mimdinare aqciis daSlis Semdeg Tbilisis saqa-laqo sasamarTlos mier 172 administraciuli samarTaldarRvevis saqme iqna ganxiluli, saidanac 170 piri samarTaldamrRvevad cnobili iqna administraciul samarTaldar-RvevaTa kodeqsis 173-e muxliT, xolo 2 piri _ administraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsis 173-174 muxlebiT.313 sasamarTlom 75 piris mimarT gamoiyena administraciuli saxdeli jarimis saxiT, xolo 97 pirs Seufarda administraciuli patimroba.314

pirebi, romlebsac Tbilisis saqalaqo sasamarTlom administraciuli patimroba Seu-farda, saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministrom qveynis masStabiT arsebul sxvadasxva izolatorSi gadaanawila.

saia miiCnevs, rom droebiTi moTavsebis izolatorebSi Sesaxlebuli pirebis mimarT mopyroba ar iyo erTgvarovani da, mTel rig SemTxvevebSi, adgili hqonda araadamianuri mopyrobis faqtebs, rac warmodgenili angariSis winamdebare TavSia asaxuli.

11. 1. dakavebulebisTvis naTesavebsa da advokatebTan komunikaciis SezRudva

aRniSnuli problema gansakuTrebiT aqtualuri iyo 26 maiss ganxorcielebuli dakave-bebidan pirveli dReebis ganmavlobaSi.

sailustraciod SegviZlia movixmoT 2011 wlis 26 maiss dakavebul pirTa mier axsna-ganmartebebSi moyvanili Semdegi SemTxvevebi. giorgi ogbaiZe ixsenebs, rom misi izo-latorSi yofnis faqti ar SeutyobinebiaT ojaxis wevrebisaTvis.315 laSa javaxiSvilis gancxadebiT, misi izolatorSi yofnis Sesaxeb ojaxis informireba axalgazrda iurist-Ta asociaciis mier moxda.316 dakavebuli andrei goras axsna-ganmartebidan irkveva, rom policiis mxridan misi dakavebis Sesaxeb ojaxis informireba ar momxdara. iseve, rogorc laSa javaxiSvilis, andrei goras SemTxvevaSic, am ukanasknelis dakavebis da izolatorSi yofnis Sesaxeb ojaxis wevrebma saqarTvelos axalgazrda iuristTa aso-ciaciis saSualebiT gaiges.317 arsebiTad imaves Sesaxeb miuTiTebda Telavis droebiTi moTavsebis izolatorSi myofi patimari zurab kikilaSvili, romlis gancxadebiTac, informacia misi dapatimrebis Sesaxeb ojaxma saias saSualebiT Seityo. 318

2011 wlis 26 maiss dakavebulebis mier dacvis uflebis ganxorcielebis da advokatebT-an komunikaciis procesSi Seqmnili problemebis Sesaxeb miuTiTebda saqarTvelos sax-alxo damcvelic. 2011 wlis 27 maiss gavrcelda saxalxo damcvelis rekomendacia saqa-rTvelos Sinagan saqmeTa ministris misamarTiT, sadac 26 maiss ganxorcielebul daka-vebebTan dakavSirebuli sxva rekomendaciebis paralelurad saubaria imis Sesaxebac, rom aucilebelia: dakavebul pirebs mieceT saSualeba, daukavSirdnen ojaxis wevrebs da advokatebs.319

313 თბილისის საქალაქო სასამართლოს 2011 წლის 19 ივნისის #15-684-11.1882 კორესპონდენცია.314 თბილისის საქალაქო სასამართლოს 2011 წლის 19 ივნისის #15-684-11.1882 კორესპონდენცია.315 გიორგი ოგბაიძის ახსნა-განმარტება, 07.07.2011 წ. 316 ლაშა ჯავახიშვილის ახსნა-განმარტება, 23.06.2011 წ. 317 ანდრეი გორას ახსნა-განმარტება 23.06.2011 წ. 318 ზურაბ კიკილაშვილის ახსნა-განმარტება 23.06.2011 წ. 319 http://www.ombudsman.ge/index.php?page=1001&lang=0&id=1379 სახალხო დამცველის რეკომენდაცია შინაგან საქმეთა მინისტრს.

26 maisiangariSi

128

me-11 T

avi

2011 wlis 27 maiss msgavsi Sinaarsis gancxadeba gavrcelda saias mierac. gancxadebaSi aRniSnuli iyo, rom saias iuristebs ar eZ le odaT Se saZ leb lo ba, Sesuliyvnen dro e bi-Ti mo Tav se bis izo la to reb Si da mo e na xu lebinaT ma Ti dac vis qveS myo fi pi re bi.320

mdgomareobas arTulebda isic, rom ar vrceldeboda informacia 26 maiss dakavebul pirTa adgilsamyoflis Sesaxeb. mocemul SemTxvevaSi, SegviZlia movixmoT isev 2011 wlis 27 maiss saxalxo damcvelis mier saqarTvelos Sinagan saqmeTa ministrisaTvis gag-zavnili rekomendacia, romlis mixedviTac, 27 maisis mdgomareobiT: ̀ ramdenime aTeuli piris adgilsamyofeli dRemde ucnobia. mxolod erTeul SemTxvevebSi, gamomZieblebi daukavSirdnen dakavebulebis ojaxs da Seatyobines maTi axloblis dakavebis da misi adgilsamyoflis Sesaxeb.~321

2011 wlis 26 maiss dakavebul pirTa mimarT msgavsi mopyrobis fonze, ikveTeba saqarT-velos konstituciis garantirebuli dacvis uflebis xelyofa.322 saia aseve miuTiTebs evropis sabWos wamebis sawinaaRmdego komitetis (CPT) mier dakavebulTaTvis miniWeb-uli iseTi mniSvnelovani uflebebis darRvevaze, rogoricaa dakavebis faqtis Setyo-bineba mesame mxarisTvis, romelsac TviTon dakavebuli arCevs (ojaxis wevri, megobari, sakonsulo) da ufleba advokatze.

11. 2. arasaTanado pirobebi droebiTi moTavsebis izolatorebSi

saia aRniSnavs, rom mopyroba 2011 wlis 26 maiss dakavebuli pirebis mimarT, romlebsac SeefardaT administraciuli patimroba da saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros mier ganawilebul iqnen droebiTi moTavsebis izolatorebSi saqarTvelos masStabiT, ar iyo erTgvarovani.

saqarTvelos Sinagan saqmeTa ministris 2010 wlis 1 Tebervlis #108 brZanebiT damt-kicda saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros droebiTi moTavsebis izolatorebis tipiuri debuleba, izolatoris Sinaganawesi da izolatoris saqmianobis maregulire-beli damatebiTi instruqcia. debulebis me-4 muxlis mixedviT, izolatorSi arsebuli sanitariul-higienuri da saerTo pirobebi unda uzrunvelyofdes adamianis Rirseul arsebobas, misi pativisa da Rirsebis pativiscemas, pirovnebis xelSeuxeblobas, saku-Tari interesebis dacvis unars.323

zemoT aRniSnuli miznebis misaRwevad, sxva movaleobebis paralelurad, izolatoris administracias aseve evaleba:

• dakavebul pirTa saknebSi saZile pirobebis janmrTelobis moTxovnebTan Sesa-bamisobis uzrunvelyofa;

• dakavebuli pirisTvis sakuTari saxsrebiT sakvebis da tansacmlis Setanis uflebis uzrunvelyofa;

• izolatorebSi samedicino momsaxurebis uzrunvelyofa.324

yuradRebas imsaxurebs, 2011 wlis 26 maiss ganxorcielebuli dakavebebis Sedegad ad-

320 http://საია.ge/index.php?option=com_content&view=article&id=921%3A2011-05-27-13-36-56&catid=1%3Alatest-news&Itemid=177&lang=ka 321 http://www.ombudsman.ge/index.php?page=1001&lang=0&id=1379 სახალხო დამცველი რეკომენდაცია საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრს.322 საქართველოს კონსტიტუცია, მუხლი 42, პუნქტი 3.323 საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2011 წლის 1 თებერვლის #108 ბრძანება. მუხლი 4, პუნქტი 1.324 საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2011 წლის 1 თებერვლის #108 ბრძანება. მუხლი 4, პუნქტი 2, „ა“, „ე“, „ზ“ ქვეპუნქტები.


me-11 T

avi

ministraciul patimrobaSefardebul pirebTan dakavSirebiT, patimrobis pirvel dReebSi saias regionuli ofisebis advokatebis mier mowodebuli informacia, romlis mixedviTac, magaliTad: `Telavis izolatorSi myofi diabetiT daavadebuli patimari kaxa buaCiZe ojaxis wevrebma 31 maiss Tavad uzrunvelyves Sesabamisi wamlebiT, xolo Telavis izolatorSi myofi diabetiT daavadebuli meore patimris ramaz latarias gancxadebiT, mas aravin hyavs, rom insulinis nemsi miawodos. izolatoris administra-ciis gancxadebiT, administracia ver uzrunvelyofs insuliniT~.

administraciul patimrobaSefardebul pirTa kvebis da samedicino momsaxurebiT uz-runvelyofis, aseve, dapatimrebul pirTa naTesavebsa da advokatebTan komunikaciis problema gansakuTrebiT aqtualuri iyo 2011 wlis 26 maiss ganxorcielebuli dakave-bidan pirvel dReebSi.

saias advokatisaTvis micemul axsna-ganmartebaSi laSa javaxiSvili ixsenebs: „Telavis izolatoris saknis farTobi aris daaxloebiT 10 m2, sadac vimyofebiT 4 dakavebuli. ganaTeba normaluri, ventilacia normaluri. kveba ojaxis xarjze. piradi moxmarebis nivTebi (higienuri) araferi gamaCnia, Sxapi 29 dRis ganmavlobaSi ar mimiRia. gaseirneba ramdenjerme gvqonda 15-20 wuTis ganmavlobaSi.“325

Telavis droebiTi moTavsebis izolatorSi myofi kidev erTi patimari zurab kikilaS-vili axsna-ganmartebaSi aRniSnavs, rom: 10 m2 farTis sakanSi 4 adamiani iyo. ganaTeba _ saSualo, ventilacia _ kargi. sakans hqonda patara sarkmeli. kveba xorcieldeboda ojaxis wevrebis xarjze. pirveladi moxmarebis nivTebi ar hqonia. ar iyo Sxapis miRebis saSualeba. wyali mudmivad iyo. periodulad xdeboda gaseirneba.326

Telavis droebiT moTavsebis izolatorSi imyofeboda aseve administraciul patim-robaSefardebuli andrei gora izolatoris aRwerisas ambobs: „Telavis izolatorSi saknis farTobi Seadgens daaxloebiT 18 m2-s, sadac vimyofebiT 4 piri, ganaTeba _ norm-aluri, ventilacia _ normaluri, kveba ZiriTadad axloblebis Semogzavnili, adminis-traciis mxridan ar mogvewodeba sakvebi. pirveladi moxmarebis sagnebi aravis gaaCnia. 29 dRis ganmavlobaSi ar gvibanavia. gaseirnebiT xandaxan gvaseirnebdnen, daaxloebiT 20-30 w.“ 327

Telavis droebiTi moTavsebis izolatorSi murman dumbaZe saias Telavis ofisis advo-katisaTvis micemul axsna-ganmartebaSi ixsenebs: „farTobi 7-8 m2. sakanSi vimyofebiT 4 adamiani. erTxel moxda saknis Secvla. ganaTeba _ saSualo. ventilacia muSaobs Ramis saaTebis garda. pirveli sami dRe kveba ar yofila. Semdgom kvebas uzrunvelyofdnen ojaxis wevrebi. ramdenime dRis ganmavlobaSi gamoviyeneT kbilis pasta da jagrisi. Sxapis saSualeba ar iyo. gaseirneba xdeboda periodulad.“ 328

zurab RonRaZis gancxadebiT droebiTi moTavsebis izolatoris sakani, sadac uxdebo-da yofna 12 m2-s Seadgenda, sakanSi 4 adamiani imyofeboda. ganaTeba _ saSualo. iyo ven-tilaciac, garda Ramis saaTebisa. sakans hqonda patara sarkmeli. kvebas ojaxis wevrebi uzrunvelyofdnen. iyo saponi da wyali. Sxapis miRebis saSualeba ar hqonia. patimrobis periodSi ramdenjerme moxda gaseirneba.329

marneulis droebiTi motavsebis izolatorSi myofi giorgi ogbaiZe, izolatorze sau-bris dros aRniSnavs: „izolatorSi Seyvanis meore dRidan bolomde 16 m2-Si moTavse-buli viyaviT 6 kaci. manamde 4 kaci vimyofebodiT 8 m2 -ian sakanSi. iyo xelovnuri ga-

325 ლაშა ჯავახიშვილის ახსნა-განმარტება 23.06.2011 წ. 326 ზურაბ კიკილაშვილის ახსნა-განმარტება 23.06.2011 წ. 327 ანდრეი გორას ახნა-განმარტება 23.06.2011 წ. 328 მურმან დუმბაძის ახსნა-განმარტება 23.06.2011 წ. 329 ზურაბ ღონღაძის ახსნა-განმარტება, 23.06.2011 წ.

26 maisiangariSi

130

me-11 T

avi

naTeba, erTi yviTeli naTura. sakani niavdeboda dReSi erTi saaTiT. Weris simaRle iyo 2 metri. pirveli aTi dRe viRebdiT izolatoris mier mowodebul purs da gaurecxav kitrs. 10 dRis Semdeg axloblebs SemohqondaT sxvadasxva asortimentis SezRuduli raodenobis sakvebi, pirveladi moxmarebis sagnebi (saponi, kbilis jagrisi da sxva). Sxa-pi miviRe patimrobis 29-e dRes, gaseirneba 30 dRis ganmavlobaSi ar yofila. 330

rogorc saias advokatebis mier 2011 wlis 26 maiss dakavebul pirTaTvis CamorTmeuli axsna-ganmartebebidan ikveTeba, administraciul patimrobaSefardebul pirTa nawil-ze droebiTi moTavsebis izolatorebSi 4 m2-ze naklebi modioda.

mocemul SemTxvevebTan dakavSirebiT, saia miuTiTebs saqmeze „mxiTariani somxeTis winaaRmdeg“ (somxurma sasamarTlom boroti daumorCileblobisaTvis mxiTarians Seufarda 10 dRiani administraciuli patimroba) adamianis uflebaTa evropuli sa-samarTlos mier gamotanil gadawyvetilebaze. aRniSnul saqmeSi sasamarTlom daadgina araadamianuri da damamcirebeli mopyrobisgan dacvis uflebis darRveva (konvenciis me-3 muxli), vinaidan policiis ganyofilebaSi moTavsebul administraciul patimars pirveli ori dRis ganmavlobaSi ekava 0,75 m2 farTi, xolo mesame dRes gadaiyvanes 1,8 m2-is farTis sakanSi. aRniSnuli mniSvnelovnad CamorCeboda CPT-is standartiT dadge-nil minimalur moTxovnebs (patimarze _ 4 m2, Sida kanonmdeblobis mixedviT ki _ 2,5 m2). ganmcxadebeli ar gahyavdaT saknis gareT. savaraudod, patimarTan Sedioda sasmelad uvargisi xarisxis wyali da aWmevdnen dReSi mxolod erTxel. aRniSnulma pirobebma ku-mulatiurad ganapiroba is, rom somxeTis xelisuflebam mxiTarianis mimarT daarRvia konvenciis me-3 muxli.

gvsurs, yuradReba gavamaxviloT, aseve, droebiTi moTavsebis izolatorebSi 2011 wlis 26 maiss ganxorcielebuli dakavebebis Sedegad administraciul patimrobaSefarde-bul pirTa samedicino momsaxurebis uzrunvelyofis kuTxiT arsebul xarvezebze.

evropis sabWos wamebis sawinaaRmdego komitetis (CPT) mier dakavebulTaTvis miniWe-buli uflebaa, moiTxovos samedicino Semowmeba im eqimis mier, romelsac airCevs (dam-atebiT, nebismieri samedicino Semowmeba policiis mier moyvanili eqimis mier). amas-Tan, saqarTvelos Sinagan saqmeTa ministris 2010 wlis 1 Tebervlis #108 brZanebiT damtkicebuli saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros droebiTi moTavsebis izo-latorebis tipiuri debulebis mixedviT, izolatoris administraciis erT-erTi um-Tavresi movaleobaa izolatorebSi samedicino momsaxurebis uzrunvelyofa.331 amave brZanebiT damtkicebuli izolatoris saqmianobis maregulirebeli damatebiTi in-struqciis mixedviT ki, izolatorSi yofnis dros, dakavebuli piris janmrTelobis md-gomareobis gauaresebis SemTxvevaSi, izolatoris morige valdebulia, dauyovnebliv gamoiZaxos medpersonali da gaweuli samedicino daxmarebis Sesaxeb gaakeTos Canaweri izolatorSi ganTavsebul pirTa pirveladi samedicino daxmarebis registraciis Ju-rnalSi, xolo saWiroebis SemTxvevaSi, uzrunvelyos dakavebuli piris gadayvana Sesa-bamis stacionarul dawesebulebaSi badragis TanxlebiT.332

saias xelT arsebuli informaciiT, droebiTi moTavsebis izolatorebSi samedicino momsaxurebis kuTxiT problemebi SeqmnaT administraciul patimrobaSefardebul murman dumbaZes da giorgi ogbaiZes.

murman dumbaZe axsna-ganmartebaSi ixsenebs: „me dazianebuli mqonda Tavi, cxviri, neknebi, kidurebi, Tvali. samedicino daxmareba aRmomiCines saias advokatebis mos-

330 გიორგი ოგბაძის ახსნა-განმარტება, 07.07.2011 წ.331 საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2011 წლის 1 თებერვლის #108 ბრძანება. მუხლი 4, პუნქტი 2, „ზ“ ქვეპუნქტი.332 საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2011 წლის 1 თებერვლის #108 ბრძანება. იზოლატორის საქმიანობის მარეგულირებელი დამატებითი ინსტრუქცია, მუხლი 5, პუნქტი 4.


me-11 T

avi

vlis Semdeg. momdevno dReebSi ramdenjerme iyo eqimi. detalurad gamsinja. miviRe tkivilgamayuCeblebi. dasmuli iqna diagnozi _ sxeulis zogadi daJeJiloba, tkivilis sindromi. miuxedavad imisa, rom viTxovdi Sinagani organoebis da Tvalis samedicino gamokvlevas, es ar ganxorcielebula.“333

giorgi ogbaiZe saias iuristisaTvis micemul axsna-ganmartebaSi aRniSnavs: „dazianebu-li mqonda nekni, zurgi, fexi da moviTxove eqimTan Sexvedra, razedac meTqva uari.“ 334

11.3. patimrebis gadayvana droebiTi moTavsebis erTi izolatoridan meoreSi

saias uWris, daasaxelos im patimrebis zusti raodenoba, romlebsac 2011 wlis 26 maisis dakavebebis Semdeg administraciuli patimroba SeefardaT da patimrobis aRsrulebis procesSi gadayvanilni iqnen droebiTi moTavsebis erTi izolatoridan meoreSi.

patimrobaSefardebul pirTa droebiTi moTavsebis erTi izolatoridan meoreSi ga-dayvanam kidev ufro gaarTula dakavebulTaTvis iseTi mniSvnelovani uflebiT sarge-bloba, rogoric aris dacvis ufleba. amasTan, 2011 wlis 26 maiss ganxorcielebuli da-kavebebis pirvel dReebSi, patimrebis droebiTi moTavsebis erTi izolatoridan meo-reSi gadayvanam ise, rom aRniSnulis Sesaxeb dapatimrebulTa ojaxis wevrebma araferi icodnen, Seqmna e.w. „gauCinarebul adamianTa“ sia.

administraciul patimrobaSefardebul pirTa droebiTi moTavsebis erTi izolato-ridan meoreSi gadayvanis faqtebze saubrobda saxalxo damcvelic, romelic 2011 wlis 27 maiss saqarTvelos Sinagan saqmeTa ministrisaTvis gagzavnil rekomendaciaSi aRniS-navs Semdegs: „26 maiss saxalxo damcvelis rwmunebulebma moinaxules Tbilisis #2, mcx-eTis, kaspis droebiTi moTavsebis izolatorebsa da Sida qarTlis regionul droebiTi moTavsebis izolatorSi ganTavsebuli pirebi. rogorc mogvianebiT aRmoCnda, Tbili-sis #2 dmi-Si ganTavsebuli pirebi imave dRes gadaiyvanes sxva izolatorebSi. Sesa-bamisad, advokatebma ver SeZles maTi monaxuleba. amJamad saxalxo damcvelis aparati agrZelebs sxva izolatorebis monitorings, Tumca, rogorc 26 maisis praqtikam aCvena, gamoricxuli araa, administraciul patimroba Sefardebul pirebs kvlav Seucvalon adgilsamyofeli.“335

administraciul patimrobaSefardebuli zurab RonRaZe am sakiTxTan dakavSirebiT aRniSnavs: „sasamarTlos Semdeg erTi dRe gavatare Tbilisis dmi-Si. Semdeg gadmomi-yvanes TelavSi.“336

praqtikulad, imaves acxadeben administraciul patimrobaSi myofi murman dumbaZe da zurab kikilaSvili. murman dumbaZem aRniSnavs: „droebiT viyavi Tbilisis izolatorSi, Semdeg ki _ Telavis dmi-Si.“337 zurab kikilaSvilis TqmiT, Tavdapirvelad isic Tbili-sis droebiTi moTavsebis izolatorSi iyo, sadac daaxloebiT 4-5 saaTi dahyo. Semdeg gadaiyvanes Telavis droebiTi moTavsebis izolatorSi.338

giorgi ogbaiZe Tavis axsna-ganmartebaSi aRniSnavs: „Tbilisis izolatorSi viyaviT daaxloebiT 5-6 saaTi. amis Semdeg gadagviyvanes CvenTvis ucnob adgilas. rogorc meo-

333 მურმან დუმბაძის ახსნა-განმარტება 23.06.2011 წ. 334 გიორგი ოგბაიძის ახსნა-განმარტება 07.07.2011 წ. 335 http://www.ombudsman.ge/index.php?page=1001&lang=0&id=1379 -სახალხო დამცველის რეკომენდაცია საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრს.336 ზურაბ ღონღაძის ახსნა-განმარტება, 23.06.2011 წ.337 მურმან დუმბაძის ახსნა-განმარტება, 23.06.2011 წ. 338 ზურაბ კიკილაშვილის ახსნა-განმარტება, 23.06.2011 წ.

26 maisiangariSi

132

me-11 T

avi

re dRes gavarkvieT, es iyo marneulis droebiTi moTavsebis izolatori.“339

kidev ori patimris, andrei goras da laSa javaxiSvilis gancxadebiT. administraciuli patimrobis Sefardebis Semdeg, isini jer diRmis sammarTveloSi iyvnen, xolo Semdgom gadaiyvanes Telavis droebiTi moTavsebis izolatorSi. 340

daskvna

zemoT Tqmulidan gamomdinare, saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociacia miiCnevs, rom 2011 wlis 26 maisis aqciis daSlis Semdeg saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros daqvemdebarebaSi arsebul droebiTi moTavsebis izolatorebSi, administraciul patimrobaSefardebuli pirebi imyofebodnen arasaTanado pirobebSi, rac, uSualod dakavebuli pirebis mimarT arasaTanado mopyrobis individualuri SemTxvevebis garda, gamowveuli iyo kanonmdeblobaSi arsebuli xarvezebiT, romelic ar iTvaliswinebs Se-sabamis procesualur da materialur garantiebs administraciul patimrobaSefarde-buli pirebis mimarT. saia miiCnevs, rom aRniSnul sakanonmdeblo xarvezebs saxelmwi-fos mxridan saTanado yuradReba unda mieqces. 26 maiss aqciis daSlis movlenebTan kavSirSi dakavebuli pirebis mimarT droebiTi moTavsebis izolatorebSi arasaTanado mopyrobis individualuri SemTxvevebi ki, samarTaldamcavi organoebis mxridan efeq-tur da obieqtur gamoZiebas moiTxovs.

339 გიორგი ოგბაიძის ახსნა-განმარტება, 07.07.2011 წ. 340 ანდრეი გორას და ზურაბ კიკალიშვილის ახსნა-განმარტებები

133boloTqma

boloTqma

rogorc angariSSi warmodgenilma faqtobrivma garemoebebma da Sesabamisma samarT-lebrivma Sefasebebma aCvena, 2011 wlis 26 maiss aqciis daSlis movlenebTan kavSirSi ad-gili hqonda adamianis uflebaTa seriozul darRvevebs. aqciis daSlis operacia poli-ciam imgvarad dagegma da ganaxorciela, rom demonstrantebs ar misca aqciis terito-riis datovebis saSualeba da maT mimarT masobrivad aSkarad araproporciuli Zala gamoiyena. aqciis daSlis procesi, misi dagegmvisa da aRsrulebis stadiaze, ise ganx-orcielda, rom ar moxda aqciis monawileebisa da, aseve, policielebis sicocxlisa da janmrTelobis riskebis efeqturi prevencia, ris gamoc aqciis daSlis movlenebTan ka-vSirSi dafiqsirda 5 adamianis sicocxlis xelyofis faqti.

adamianis uflebaTa darRvevebis mtkicebis, aseve, aqciis daSlisas xelisuflebis gadawyvetilebebisa da moqmedebebis Sefasebis process arTulebda is garemoeba, rom saxelmwifom, ara erTi moTxovnis miuxedavad, arsebiTi mniSvnelobis sakiTxebze ar gasca sajaro informacia. aqciis daSlis operaciis momzadebisa da ganxorcielebis procesTan dakavSirebiT arsebiT garemoebebze Sss-m ar gaasajarova informacia. maT Soris, Sss-m saias ar miawoda informacia imis Sesaxeb, aqciis daSlis dros policiam datova Tu ara Ria gasasvleli aqciis monawileebisTvis. amasTan dakavSirebiT, saia Sss-s Sesabamisi mtkicebulebebis warmodgenas sTxovda. Sss-m aseve ar gaasajarova informacia imis Sesaxeb, Tu ra tipis da odenobis specialuri saSualebebi gamoiyena policiam aqciis daSlis dros.

aqciis daSlis movlenebTan kavSirSi sicocxlis xelyofis saqmeebze maRali sazoga-doebrivi interesis miuxedavad, gamoZiebam ar gamoaqveyna arc erTi arsebiTi xasiaTis mtkicebuleba, romlebic momxdarTan dakavSirebiT sazogadoebaSi arsebul SekiTxveb-sa da eWvebs gafantavda. mocemul saqmeebTan mimarTebiT, realurad viRebT suraTs, rodesac sazogadoebisTvis daxuruli rCeba, Tu ra pirobebSi da rogor moxda konkre-tuli adamianis sicocxlis mospoba da ra sarwmuno da myari mtkicebulebebiT dastur-deba aRniSnuli faqti. xolo garemoeba, rom gamoZieba ar akmayofilebs angariSvalde-bulebisa da gamWvirvalobis moTxovnebs, kidev ufro aZlierebs eWvebs gamoZiebis Se-majamebel daskvnebTan dakavSirebiT.

aqciis daSlis dros da masTan kavSirSi adamianis uflebaTa darRvevis masStabisa da xarisxis gaTvaliswinebiT, saxelmwifo valdebulia, uzrunvelyos aRniSnuli faqteb-is efeqturi da damoukidebeli gamoZieba. gamoZiebis mizani unda iyos yvela im Tan-amdebobis piris dasja, romelic uflebamosilebis ganxorcielebis dros gascda misi kompetenciis farglebs an borotad gamoiyena igi. aseve, saia miiCnevs, rom Sesabamisi pasuxismgebloba unda daekisros im maRali Tanamdebobis pirebs, romlebmac dagegmes aqciis daSlis operacia da xelmZRvanelobdnen mis aRsrulebas.

policia aqciis monawileebis mimarT iyenebda aSkarad araproporciul Zalas maSin, rodesac isini policiis efeqturi kontrolis qveS imyofebodnen da samarTaldam-cavebs araviTar winaaRmdegobas ar uwevdnen. aRniSnuli faqtebi aqciis daSlis op-eraciis dros masobrivad dafiqsirda da mas praqtikis xasiaTi hqonda. metic, ukve dakavebuli demonstrantebis mimarT policiis sammarTvelosa da Semdgom droebiTi moTavsebis izolatorebSi dafiqsirda araadamianuri mopyrobis seriozuli SemTx-vevebi. yvela faqti saxelmwifos mxridan droul da saTanado gamoZiebas moiTxovs.

Tumca, saxelmwifos reagireba 2011 wlis 26 maiss da masTan kavSirSi Cadenil adamianis uflebaTa darRvevis faqtebze iyo araadekvaturi da usamarTlo. Cvens xelT arsebu-li informaciiT, am droisTvis Sss-s arc erTi TanamSromlis mimarT ar mimdinareobs sisxlissamarTlebrivi devna aqciis daSlis dros da masTan kavSirSi adamianis ufle-baTa darRvevis faqtebze. am mimarTebiT, Sss Semoifargla mxolod misi ramdenime Tan-amSromlisTvis disciplinuri pasuxismgeblobis dakisrebiT, rac araadekvaturi da arasakmarisi reagirebaa saxelmwifos mxridan. aRsaniSnavia, rom saias mimarTvisa da am

26 maisiangariSi

134

sakiTxze maRali sazogadoebrivi interesis miuxedavad, Sss-m ar gaasajarova infor-macia imis Taobaze, konkretulad romel darRvevebTan dakavSirebiT daekisraT Sss-s aRniSnul Tanamdebobis pirebs pasuxismgebloba da konkretulad vin iyvnen es Tanam-Sromlebi (ix. danarTi #5).

saxelmwifos mxridan Sesabamisi pirebis dasja mniSvnelovania sazogadoebis winaSe saxelmwifos angariSvaldebulebisTvis da xels Seuwyobs policiis mxridan momavalSi adamianis uflebaTa darRvevis riskebis prevencias. Tumca, efeqturi gamoZiebis es moTxovna, mocemul SemTxvevaSi, ar ganxorcielda.

garda zemoT aRniSnulisa, saia miiCnevs, rom momavalSi adamianis uflebaTa msgavsi darRvevebis prevenciis mizniT, mniSvnelovania, saxelmwifom uzrunvelyos zogadi xasiaTis RonisZiebebis (maT Soris, sakanonmdeblo, administraciuli xasiaTis zome-bis) ganxorcieleba. am mimarTebiT, gansakuTrebul yuradRebas iTxovs policiis mier specialuri saSualebebis gamoyenebis pirobebisa da wesis, administraciuli patim-rebisTvis saTanado procesualuri garantiebisa da patimrobis pirobebis regulire-bis sakiTxebi, romelTa mniSvneloba da simwvave gansakuTrebiT naTlad gamovlinda 26 maiss da masTan kavSirSi adamianis uflebaTa darRvevebis Sefasebis dros.

saia imedovnebs, rom angariSSi warmodgenil samarTlebriv Sefasebebs saxelmwifo momavalSi gaiTvaliswinebs msgavsi operaciebis dagegmvisa da ganxorcielebis dros da praqtikisa da kanonmdeblobis regulirebas moaxdens ise, rom minimizebu-li iyos policiis mier Zalis gamoyenebis procesSi sicocxlisa da janmrTelobis dazianebis riskebi.

aqciis daSlis dros da mas Semdeg, aqciis monawileebis mimarT Cadenili adamianis uflebaTa darRvevis faqtebi moiTxovs saTanado da efeqtur gamoZiebas. uflebaTa darRvevis konkretuli faqtebze saia kidev erTxel mimarTavs prokuraturas da sTxovs efeqturi gamoZiebis Catarebas. am kuTxiT, saia mzadaa, (Sesabamisi pirebis interesebis gaTvaliswinebiT) prokuraturaSi waradginos yvelas is faqtobrivi garemoeba da mtkicebulebiTi xasiaTis mqone informacia, romelic konkretul saqmeebTan dakavSirebiT mas gaaCnia.

135boloTqma

danarTi #1

26 maisiangariSi

136

danarTi #2

137boloTqma

danarTi #3

26 maisiangariSi

138

danarTi #4

139boloTqma

danarTi #5

Documents

26 MAY REPORT - gyla.ge ელი/26... · PDF filesamarTlebrivi analizi ... iebis mizniT. sicocxlis xelyofis saqmeebze muSaoba jgufisTvis rTuli iyo sisxlis