โครงการลาดกระบงกาลงด

สนบสนนโดย สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) รวมกบโครงการสขแทดวยปญญา เครอขายพทธกา

หลกการและเหตผล : ลาดกระบงเปนพนทชานเมองชนนอกทอยในกลมเขตกรงเทพตะวนออก มพนทใหญเปนอนดบท 2 รองจากเขตหนองจอก จากทงหมด 50 เขตการปกครองของกรงเทพมหานคร เปนพนทรอยตอชนบท (Rural-urban Fringe) ทมลกษณะกากงระหวางความเปนชมชนเมอง (Urbanization) และการพฒนาทยงคงสภาพพนทชมชนเกษตรกรรมเดมเอาไวดวย จากการสบคนขอมลทางประวตศาสตรในชวง 100 กวาปทผานมา ทาใหทราบวาเดมทองททเรยกวาลาดกระบงนน บางสวนเคยอยในความปกครองของเมองนครเขอนขนธ (ปจจบนเปนอาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ) ตอมาไดนบลาดกระบงเปนสวนหนงของทองทงอาเภอแสนแสบ ขนในความปกครองของจงหวดมนบร และผานการเปลยนฐานะมาอกหลายครง จนกระทงเปนเขตลาดกระบง กรงเทพมหานคร เมอป พ.ศ.2521 สภาพพนทสวนใหญเคยเปนทราบลมแองกระทะทมความอดมสมบรณ เตมไปดวยเวงทงและระบบนเวศปานาจด การรวมกลมเปนชมชนในลาดกระบงไดเรมตนอยางมพฒนาการทชดเจน ภายหลงจากพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ทรงโปรดเกลาฯใหมการขดคลองตอเนองจากคลองพระโขนงไปเชอมกบคลองดาน ออกสแมนาบางปะกงใน จ.ฉะเชงเทรา ซงเรมขดตงแต พ.ศ.2421 แลวเสรจสมบรณในป พ.ศ.2423 มความยาวทงสน 46 กโลเมตร โดยมพระราชประสงคเพอขยายพนทเกษตรกรรมและการคมนาคม และทรงพระราชทานเงนรวมกบเหลาพสกนกรเพอสมทบเปนคาขดคลอง จากนนไดทรงพระราชทานนามใหคลองจองกบคลองนครเนองเขตวา "ประเวศบรรมย" ซงไดสรางคณประโยชนสบเนองใหพนทแถบนมแหลงนาทเอออานวยตอวถเกษตรกรรมโดยเฉพาะการปลกขาวนาปรงทพงพาระบบชลประทานจากคคลองสาขาตางๆทเชอมโยงกนกวา 40 สาย จงเกดวถชวตทองถนและมรดกวฒนธรรมทเปนเอกลกษณเฉพาะตวของชมชนตางๆมาชานาน อาท ยานตลาดคาขายและเรอนแถวไมรมนาของชมชนเชอสายจน หมบานชมชนเชอสายมอญทมวถอาศยทากนเกยวโยงกบแหลงนา การอยรวมชมชนเดยวกนของพนองไทยพทธและมสลม พฒนาการของระบบคมนาคมทเชอมตอเนองกน รวมทงภมปญญาเกษตรกรรม งานชางและอาหารการกนทเปนเอกลกษณ ประวตศาสตรทองถนเหลานเปนหลกฐานบางสวนทส อสะทอนถงความผกพนสอดคลองกบทรพยากรในชมชนและเชอมโยงกบผคนในตางพนท มการปรบตวอยอาศยแบบพงพากนในทางสงคมและเศรษฐกจ ผคนจากรนสรนไดสรางสรรคและสงผานภมทศนวฒนธรรมทมคณคาจากตนทนทหลากหลาย ซงอาจจะเลอนหายไปจากการรบรของยคสมย

ปจจบน-ลาดกระบงมววฒนาการภายใตแรงผลกของนโยบายพฒนาประเทศทมงเนนการเจรญเตบโตดานเศรษฐกจเปนหลก เกดการลงทนพฒนาทดนเพอสรางทอยอาศยและการประกอบพานชยกรรมมากขน รวมทงโครงการสาธารณปโภคพนฐานตางๆ ตามแนวโนมการขยายตวของชมชนเมองทเตบโตขนอยางรวดเรว ทงนสวนหนงเปนผลสบเนองจากโครงการขนาดใหญ ไดแก นคมอตสาหกรรมลาดกระบงและทาอากาศยานนานาชาตสวรรณภม ทสงผลกระทบตอโครงสรางทางเศรษฐกจและสงคมของคนในพนท โดยเฉพาะการเปลยนอาชพจากภาคการเกษตรไปสภาคอตสาหกรรม งานบรการและธรกจคาขาย ทาใหเกดการเดนทางยายถนเพอสรางรายได รวมทงประชากรแฝงในภาคแรงงานตางถนและผทยายเขามาอาศยอยท งแบบชวคราวและถาวร ความเปนชมชนจงลดลงเพราะมปฏสมพนธเชงสงคมนอย ความเสยงภยในพนทสาธารณะและมลภาวะในสภาพแวดลอมเพมมากขน นอกจากนความขดแยงของกระแสลทธทางการเมอง กลวนมผลตอการรบรและละเลยความเขาใจในคณคาทรพยากรวฒนธรรมในทองถน

จากแนวโนมทสมาชกในชมชนจะตองเผชญกบสภาวะการเปลยนแปลงทสงผลกระทบตอสขภาวะในการดาเนนชวตอยางไมอาจหลกเลยงได ความตนตวในการตดตามขอมลขาวสารรอบดานและการไดเรยนรเกยวกบพนทอาศยของตนเองในมตทแตกตางนน จะชวยจงใจใหคนพนถนและผทยายเขามาใหม เขาใจภมหลงและเคารพสทธกนมากขน ตระหนกในปญหารวมกนและสรางภมคมกน ของชมชนดวยการสอสารแลกเปลยนอนเปนประโยชน รวมทงสามารถใชองคความรชวยจดการปญหาอยางมสวนรวมและสรางสรรคได ทามกลางอทธพลทางความคดจากสอกระแสหลกและพลงของสอใหมทมลกษณะแบบหลอมรวม (Convergence) ทางคณะดาเนนโครงการไดเรยนรจากประสบการณงานจดการความรเชงสงคมและบรณาการวชาการสชมชน จงเลงเหนความสาคญของสอทสรางขนโดยชมชนเพอชมชน บนพนฐานความตองการมสวนรวมพฒนาคณภาพชวตตนเองในแนวทางทสรางสรรค โดยอาศยแนวคดเกยวกบนวตกรรมสอชมชนทจะชวยถอดประสบการณ สรางความรบรความเขาใจในพฒนาการทางภมทศนวฒนธรรมของชมชนในเขตลาดกระบงและพนทใกลเคยง สรางทศนคตเชงบวกเพอนาไปสวสยทศนใหมทสอดคลองกบวฒนธรรมสรางสรรคของชมชนนน ซงเปนกระบวนการทตองพงพาเครอขายทางสงคมในการจดการเรยนรดานทองถนศกษาทแตละชมชนลวนมตนทนทรพยากรหลากหลายและใชกลไกการดารงรกษาทแตกตางกน การเสรมสรางใหชมชนมสขภาวะทางความคดไดอยางย งยน ตองเรมตนจากเยาวชนซงเปนตนทนมชวตและมบทบาทฟนฟพฒนาสงคมไดตงแตวนนไปจนถงอนาคต ดวยการสรางพนทใหเยาวชนไดมสวนรวมจดการความรผานการผลตสอเกาและสอใหม เกยวกบวถวฒนธรรมทกอรางจากบรบทภายในทองถนและอทธพลของกระแสโลกาภวตน สบคนประวตศาสตรเพอเชอมโยงผคนและบานเมอง สารวจทรพยากรในชมชนทมคณคาและเปนตนทนชวตสรางสรรค สอดคลองกบสถานการณสงคม ทงนกระบวนการดงกลาวมเปาหมายใหเยาวชนเกดความเขาใจ มสานกรกและภมใจในวถทองถน สามารถเรยนรแลกเปลยนและแสดงออกทางความรสกนกคด พรอมมสวนรวมในการทาประโยชนตอผอนตามพนฐานและทกษะความสามารถของตนเอง โดยโครงการลาดกระบงกาลงด จะเนนสรางความรวมมอกนระหวางองคกรปกครองสวนทองถน ภาคการศกษาในพนท สมาชกในชมชน ภาคหนนเสรมตางๆและผทสนใจทวไป เพอใหการพฒนาศกยภาพแกนนาเยาวชนในรปแบบ ‘สออาสา’ สามารถเปนอกหนงทางเลอกในการบรณาการทองถนศกษากบการสรางสขภาวะในชวตประจาวนของทกคนในชมชน

วตถประสงคของโครงการ : 1. เพอพฒนาเยาวชนใหมทกษะความคดและจตสาธารณะทเทาทนสถานการณ สรางประโยชนตอชมชนและตนเองไดอยางมความสข 2. เพอสนบสนนใหเยาวชนมสวนรวมจดการความรทางภมทศนวฒนธรรมชมชนสการใชสอเผยแพรในรปแบบสรางสรรค 3. เพอสรางพนททางสงคมดานการสอสารความรความคดเหน และเสรมสรางชมชนสมพนธในวถทางประชาธปไตย กลมเปาหมาย / ผเขารวมโครงการ ประเภทกลมเปาหมาย : เยาวชน อาย 15-22 ป ผเขารวมหลก : นกเรยนและนกศกษาทอยในพนทเขตลาดกระบง 40 คน ผเขารวมรอง : คร อาจารยจากสถานศกษาในพนทเขตลาดกระบง เจาหนาทจากองคกรทองถน ตวแทนชมชนทองถน อาสาสมคร เครอขายสงคมออนไลน ระยะเวลา และสถานทจดกจกรรม กรกฎาคม - ธนวาคม พ.ศ.2555 พนทเรยนรภายในชมชน เขตลาดกระบง กรงเทพมหานคร

แผนการดาเนนงาน 1.สอประชาสมพนธ ชด ‘ลาดกระบงกาลงด’ รปแบบ : ผลตและเผยแพรสอประชาสมพนธในรปแบบวดโอสารคดบนเทง ความยาว 1-2 นาท จานวน 3 ชด เพอสอแนวคดหลกของโครงการและเชอมโยงกบการรบรในชวตประจาวน ดงน

1.1 บนทกความทรงจาของคนทองถน 1.2 ทศนคตแหงความสขทเปนพนฐานการดาเนนงานของโครงการ 1.3 ภมทศนวฒนธรรมภายในชมชน 2.คายพฒนาแกนนาเยาวชน ‘สออาสา’ รปแบบ : พฒนาศกยภาพเยาวชน ผานกระบวนการคาย จานวน 2 วน 2.1 เปดรบสมครและคดเลอกแกนนาเยาวชนทอยภายในพนทครอบคลมชมชนทง 6 แขวง ในเขตลาดกระบง โดยเยาวชนเปนผ ทมความสนใจ ความถนดในการสรางสอหรอมวชาเรยนทเกยวของอยแลว และมความตระหนกตอปญหารอบตว 2.2 ชดกจกรรมเพอการเรยนรตนเองและกระบวนการกลมสมพนธ ใหผเขารวมสามารถเชอมโยงตวเองกบสงคม 2.3 เรยนรแบบบรณาการกลมสาระการเรยนร เพอความเขาใจทองถนอยางมมตหลากหลายและปรบใชในชวตประจาวนได 2.4 สรางความรความเขาใจในภมทศนวฒนธรรมทองถนอยางมสวนรวม ผานประสบการณชมชนของผใหญใจด โดยใชสอและงานศลปะชวยอานวยการเรยนรตลอดกระบวนการ 3.สอ สาน ชมชน รปแบบ : ผลตสอดวยวธเรยนรจากการปฏบต (Action Learning) โดยเลอกรปแบบนาเสนอตามความสนใจ ใหขอมลทถกตอง สรางจนตนาการและประยกตกบสนทรยะในวฒนธรรมรวมสมย ซงเผยแพรขามสอไดทงออนไลนและออฟไลน ไดแก

-งานเขยนประเภทบนเทงคดและประเภทสารคด ไดแก บนทกบทสมภาษณ ความเรยง บทความ เรองเลา และเรองแตง -ภาพถายสรางสรรคและภาพถายสอความหมายเชงสารคด ไดแก ความเรยงภาพ(Photo essay) และDear Photography

-สอขอมลเชงทศนศลป (Infographics) และการอธบายดวยภาพประกอบ (Illustrations)

-คลปวดโอรณรงค

-วารสารเสรมสรางทศนคตแหงความสขและถอดบทเรยนโครงการ 3.1 วทยากรทมประสบการณรวมถายทอดองคความรและใหการปรกษาตลอดกระบวนการผลต 3.2 สรางทกษะชมชนสมพนธควบคการจดการความรแบบมสวนรวม 3.3 เนนการแลกเปลยนทกษะประสบการณและหนนเสรมระหวางกนบนฐานทรพยากรบคคลทหลากหลาย 3.4 ใชขอมลความรทไดจากการเรยนรชมชน เปนตนทนการผลตงานสอ 3.5 เผยแพรสอแบบกระจายเชงพนท ไปยงองคกรทองถน สถานศกษา สถานทสาธารณะของชมชน จดพบปะและรานคา รวมทงเครอขายสงคมออนไลน 3.6 แบงปนประสบการณและเผยแพรผลงานสอผานเครอขายสงคมออนไลน เพอสรางการรบรและการมสวนรวมแลกเปลยน 4.ทองถนศกษา: ชานเมองนาอย รปแบบ : สารวจ สบคน สรางประสบการณและจดการขอมล เพอสรางชดความรความเขาใจดานพฒนาการและสขภาวะชมชน 4.1 บรณาการภาคความรวมมอ เพอเขาถงและรวบรวมทรพยากรทางประวตศาสตร โดย -ผรในชมชน/สถานศกษา ในบทบาทวทยากร/ครภมปญญา (สบคนจากของเปน) -การสนบสนนขอมลหลกฐานจากองคกร/หนวยงานและสมาชกในชมชนทองถน รวมทงเครอขายสงคมออนไลน (สบคนจากของตาย) 4.2 แลกเปลยนเรยนรกบชมชน ดวยวธสารวจศกษาแบบสหวทยาการ เพอรวบรวมขอมลและคดเลอกประเดนทนาสนใจ สามารถนาไปผลตสอสรางชมชนไดอยางหลากหลายมมต โดยเรมตนจากสงทอยใกลตวและทาทายการรบรเดม

4.2.1 มรดกชมชน -คนหาประวตศาสตรทองถนจากชอยานและถนนหนซอย -รวบรวมบนทกวนวานจากคาบอกเลาของคนคนคลอง ทมวถเกยวคลองมากบพฒนาการทางสงคมของไทย -คนความเปนมา-หาความเปนอยของชมชนหลากศาสนาแหงอษาคเนย ในเขตลาดกระบง 4.2.2 ดชนความสข -ตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมชานเมองดวยการเรยนรไลเคน นกและพชในพนทชมนา -สข(ภาวะ)ศกษาในสถาปตยกรรมเรอนบานสถานท

-เรยนรตารบของคาวหวานและความมนคงทางอาหารในสถานการณโลก

4.3 สงเสรมทกษะทางวทยาศาสตรในกระบวนการเรยนรและใชประสบการณทางศลปะ (Art Appreciation) ถอดบทเรยนหลงกจกรรม

4.4 เปดรบอาสาสมครในลกษณะ “เอาแรง” (Crowd sourcing) เพอมสวนรวมในการถอดบนทกขอมลทไดจากการสารวจสบคน 5.ชมชนจนตนาการ รปแบบ : จดกจกรรมการเรยนรเชงรกในลกษณะจตอาสา 5.1 ประสานความรวมมอกบภาคภายในทองถน เพอสนบสนนการจดกจกรรมและเผยแพรวารสารสชมชน

5.2 กระบวนการเรยนรจตอาสา “พาไปทา” ทเชอมโยงคณคาของมรดกวฒนธรรม ดงน

-เรยนรเศรษฐกจสรางสรรคจากตนทนในชมชน -สรางชมชนแหงการเรยนรสวสยทศนบานเมอง -จดกจกรรมสรางตนแบบพนทสรางสรรค

5.3 เผยแพรกจกรรมสสาธารณะ 6.ถอดบทเรยนสออาสา รปแบบ : จดประชมสรปแบบมสวนรวม ระหวางคณะทางานโครงการ เยาวชนกลมเปาหมาย ตวแทนสถานศกษา ตวแทนชมชน ตวแทนองคกรปกครองสวนทองถน อาสาสมครและผสงเกตการณ จานวน 1 ครง 6.1 ประเมนและสรปผลการดาเนนงานตลอดโครงการ เพอรวมกนสารวจทบทวนปญหา อปสรรค ปจจยหนนเสรม ผลทไดรบ แนวทางจดการปญหาและบทเรยนทไดจากการเขารวมโครงการ 6.2 เปดเวทใหผเขารวมประชม รวมทงสมาชกเครอขายสงคมออนไลนไดแสดงความคดเหน สะทอนความรสก แลกเปลยนขอมล ทศนะและเสนอแนะทเปนประโยชน 6.3 จดทาเอกสารรายงานผลการดาเนนโครงการฉบบสมบรณ

6.4 เผยแพรการถอดบทเรยนในสอสงคมออนไลนทมสมาชกตดตามมาตงแตเรมตนโครงการ ผลทคาดวาจะไดรบ 1. ไดพฒนารปแบบการจดการความรเกยวกบภมทศนวฒนธรรมชมชนเพอสรางความเขาใจในทรพยากรทองถน

2. ไดตนแบบสอเพอชมชนทสามารถเผยแพรไดอยางมประสทธภาพในลกษณะหลอมรวมสอ

3. ไดสรางเยาวชนทมทกษะเทาทนสอและการเปลยนแปลงในสงคม มความสขและความพงพอใจทไดอาสาฟนฟชมชน

4. เกดเครอขายสงคมของภาคความรวมมอในการฟนฟสขภาวะทใหความสาคญกบการจดพนทเรยนรในชมชน

ทปรกษาโครงการ ดร.สมนก จงมวศน ผรบผดชอบโครงการ นายอนนตธนา มงคลศร คณะทางานโครงการ นายจานง ยงรกษโรจนกล

นายรงโรจน เพชรบรณน นส.ธนานนท แกวจนดา นส.กฤตยา สมนตรฐ นส.วสภา หมดสะและ

ตดตอและประสานงาน: โครงการลาดกระบงกาลงด 292 ถ.หลวงพรต แขวงลาดกระบง เขตลาดกระบง กทม. 10520 โทร.08-8500-7441 inladkrabang@hotmail.com facebook.com/inladkrabang