Revak Kitabevi, 2012 Tm haklar Revak Kitabevine ittir. Revak Kitabevi: 10 Riflik Serisi: 3 eyh Hayrullah Tceddin er-Rif Klliyt Yayna Hazrlayan: Selami imek ISBN: 978-605-62635-9-0 Sertifika No: 23108 1. Bask: Haziran, 2012 Kitap Editr: Kahraman zkk Kapak Tasarm: Togay Kazm Ata Sayfa Dzeni: Mustafa Yiit Bask & Cilt: Step Ajans Matbaaclk Ltd. ti.Gztepe Mah. Bosna Cd. No:11Mahmutbey-Baclar, stanbul Tel: 0212 446 88 46 E-mail: stepajans@stepajans.com Matbaa Sertifika No: 12266 Kapaktaki Levha: Y Hazret-i Pr Seyyid Ahmed er-Rif Besmele: Bismillhirrahmnirrahm Seri Levhas: Y Hazret-i Ebul-Alemeyne-eyh es-Seyyid es-Sultn Ahmed er-Rif http://www.revakkitabevi.com Adres: Aziz Mahmut Hdayi Mahallesi Tepsi Frn Sokak. ifa Apt. 12/3 skdar, stanbul Tel: 0216 342 47 97 Fax: 0216 342 95 92 E-mail: info@revakkitabevi.com EYH HAYRULLAHTCEDDN ER-RFKLLYTI Yayna Hazrlayan Selami MEK Revak Kitabevistanbul, 2012 NDEKLER nsz...............................................................................................i Ksaltmalar...................................................................................iii Giri................................................................................................1 A) Seyyid Ahmed er-Rif.......................................................1 B) stanbulda Riflik..............................................................5C) Riflik ve Msik..............................................................16D) Hayrullah Tceddin Efendi.............................................21E) K. Nash Tekkesi ve Tceddin Efendinin Silsilesi......38 F) Tceddin EfendininEserleri..........................................40 I. Blm: Gldeste-i Dervn.....................................................61 II. Blm: Glgonca-i kn....................................................147 III. Blm: Mecma-i lhiyyt...............................................245 IV. Blm: Mersiye-i Cenb- Seyyid-hed......................342 V. Blm: Zbdetl-Ahlk.......................................................371 Bibliyografya............................................................................391 Lgate.......................................................................................439 Ekler............................................................................................467 Ek 1. Kurban Nash Baba Cmii.............................. Ek2.HayrullahTceddinEfendininkendielyazsile Meclis-i Meyha sunduu otobiyografisi-1.......... Ek3.HayrullahTceddinEfendininkendielyazsile Meclis-i Meyha sunduu otobiyografisi-2..................... Ek 4. Hayrullah Tceddin Efendiye ait Sicil Karnesi............. Ek 5. Hayrullah Tceddin Efendinin genlik fotoraf........ Ek 6. Hayrullah Tceddin Efendinin fotoraf..................... Ek 7. Hayrullah Tceddin Efendinin fotoraf................... Ek8-9.HayrullahTaceddinEfendiveoluAhmed Kutbeddin Beyin yeni harflerle yazlm kabir talar....... Ek10-11.HayrullahTceddinEfendiveoluAhmed Kutbeddin Beyin kabirlerinden grnmler.............. Ek 12. skdarl Osmn ems Efendinin kabri.................. Ek13.KurbanNasuhBabaveyaarambaRif Tekkesinin dtan grnm.......................................... Ek14.KurbanNasuhBabahazretlerininkabr-ierfi. HayrullahEfendinindedesiSeyyidMehmedNrier-Rif,babasSeyyidTevfiker-Rifhazertnnve halasnn sandukalar....................................................... Ek15.DerghnilkbnsiHamzaviyericlindenKurban Nasuh Baba hazretlerinin kabr-i erfi.......................Ek 16. Seyyid el-Hc Muhammed Hulsi Efendi ve Seyyid brahim Surr Efendi hazertnn kabr-i erfleri........... Ek17.SeyyidMehmedNrier-RifveSeyyidTevfiker-Rif hazertnn sandukalar.................................................. Ek 18. On iki dilimli, siyah destarl Rif tc........................... Notalar Nota 1. Cm- muhabbet idik.................................................................Nota 2. Gerek klara sal denildi.....................................................Nota 3. Uyan behey gfil hb- gafletden.............................................. Nota 4. Ey gzellerden gzel rhum Resl-i Kibriy............................... Nota 5. Ey gzellerden gzel rhum Resl-i Kibriy.............................. Nota 6. Ud an kta tab gna (Smer lahisi)....................................... Nota 7. On sekiz bin lemin h Muhammed Mustaf............................ Nota 8. Vaka-y h- ehd-i Kerbely g edip..................................Nota 9. Muhtef zannile her levha-i dilberde seni................................. Nota 10. Derd-i hecrinle btn vreler................................. Nota 11. Vd-i vuslatdan haber kmaz neden I.......................... Nota 12. Vd-i vuslatdan haber kmaz neden II........................... Gldeste-i DervnNutuk ndeksi........................................... Glgonca-i kn Nutuk ndeksi..................................................... Mecma-i lhiyyt ndeksi............................................................. Karma ndeks................................................................................ i NSZ Tarkatlar,mntesiplerinenefisterbiyesivetezkiyesi dnda eitli sanat dallarnda kendilerini gelitirme imkn davermitir.Tekke,zviyevederghlardakiulvduyguve dnceiklimindepekokilim,irfnvesanaterbb kendisineyerbulmu,iir,hitabet,hat,resim,tiyatro, minyatr,msik,ebrgibisanatdallarndakendilerini yetitirmitir.Szkonusukltrelfaaliyetler19.asrdave20.asrn balarndayounolarakdevametmi,kendisinidahaok edebiyat,zellikleiiralanndakalemealnaneserlerle gstermitir. Derghlarda yetien bir ok aire, mridi veya tarkatprleriilhamkaynaolmu,airlereserlerinde mridveprlerinitavsifedeniirler,beyitlerkaleme almlardr.Elinizdekialmadasznettiimiztasavvuf edebiyatnnvesondnemtasavvufmsiksinin temsilcilerindenbiriolarakgsterebileceimizskdar aramba(KurbanNash)RifTekkesininsoneyhi HayrullahTceddinEfendininhayatveeserlerihakknda bilgi verilmeye allmtr.eyhHayrullahTceddiner-RifKlliytbalaltnda hazrladmzalmamzgirivebeblmdenmeydana gelmektedir.GiriksmndaSeyyidAhmeder-Rif,Rif tarkatininstanbuldayayl,Rifliktemsikveson asrdastanbuldayetimiRifmsikinslar,Hayrullah TceddinEfendininhayatnveeserlerihakkndabilgi verilmitir.DierbeblmdeisesrasylaGldeste-i Dervn,Glgonca-ikn,Mecma-ilhiyyt,Mersiye-i Cenb-Seyyid-hedveZbdetl-Ahlkadleserlerin yeniharfliorijinalmetinleriyeralmaktadr.almann sonunda Hayrullah Tceddin Efendinin ahs, ilesi, tekkesi ve tarkat ile ilgili belge, fotoraf ve dokmanlarn yan sra, ii eserlerininbazblmlerindenrneklere,gftesivebestesi HayrullahTceddinEfendiyeitveyagftesikendisine bestesibakamsikinslaraaitilhivearklarn notalarna yer verilmitir.almamsrasndakymetlibilgivegrlerinden yararlandmDo.Dr.MustafaTatcBeye,almay gzdengeirerekkatkdabulunanAbdullahAknBeye, manzum ksmlar okuyarak olduka nemli tashihler yapan Prof.Dr.M.MuhsinKalkmBeye,HayrullahTceddin Efendinineserleriniteminhususundakolaylksalayan AtatrkniversitesiKtphanesiSeyfettinzegeBa KitaplarBlmsorumluefiEthemMakasBeye, almannbaslmasnaltylayaknbirsredirsrarla isteyen vebu hususta madd ve manev yardmlarn hibir zamanesirgemeyenKahramanzkkBeyefendiyeve RevakKitabevialanlarna,bilhassaDr.ArzuMeral Hanmaburadateekkretmeyibirborbilirim.Gayret bizden yardm ve inyet Cenb- Hakktandr. Selami imek 3 GR Makm- prde mride niyz idp elin tutdum p de cm- tevhdi bu erknda keml grdm eb-i vuslatda Tc h- akdan ben nasb aldm Bana mihrb olup Gavs- Rif ben ceml grdm A) Seyyid Ahmed er-Rif Ahmeder-RifHazretlerinintamad,Ahmedb.Alib. Yahyel-Hseyner-Rif1el-Ensrdir.1118(512)de BadatileBasraarasndakalanVstblgesindeBatih mntkasna bal mm Abde kynde dnyaya gelmitir. Hayrullah Tceddin Efendi, Glgoncada Ahmed er-Rifnin ayn yln Receb aynn 27. aramba gn Vst karyesinde dnyayageldiinikaydetmektedir.2Seyyidolanvenesebi, babasSeyyidAlivastasylaHazret-iAliyeulaan,anne tarafndan Hasen, baba tarafndan Hseyn olan Ahmed er-Rif,yediyandaKurn-Kerimihfzetmiveyineayn yatababasnkaybetmitir.Buyatansonramaddve manev terbiyesini days eyh MansrBatihstlenmiveAhmeder-RifileannesivekardeleriniVst, Nehrdaklayayannaalmtr.Daysvastasylatasavvuf 1Rifnisbeti,ceddiEbul-MekrimRifaHasandolaysyladr. BazkitaplardayazldzereRifa,Araplardanbirkabile deildir. Bkz. Kenn er-Rif, Ebul-Alemeyn Seyyid Ahmed er-Rif, haz.M.Tahral, sad.M.Cunbur,CenanEitim,KltrveSalk Vakf Neriyat, stanbul 2008, s. 225.2HayrullahTceddinEfendi,Glgonca-ikn,irket-i Mrettibiyye Matbaas, stanbul 1341/1339, s. 6.eyh Hayrullah Tceddin er-Rif Klliyt 4 yolunaslkedenAhmeder-Rifninaslmridiise,Ali el-Vsit el-Kure (v. 539/1144)dir.3 Yirmiyanageldiindefkhbataolmakzere,hadis, kratilimlerinitahsiledenAhmeder-Rif,fi ulemsndanEbBekrel-Vsitdenfkhilminden,eyhi Aliel-Vsitdentasavvufilmindenicazetalmvetarkat hrkasgiymitir.eyhiAliel-VsitkendisineHasenve Hseynolmasnnyannda,zhirvebtnamutasarrf bulunmasnabinaen,Ebl-Alemeyn4yaniikileminbabas, 3Ahmeder-Rifhakkndagenibilgiiinbkz.:M.Tahral, AhmedRif,DA,c.II,s.127-128;a.mlf.,SeyyidAhmeder-Rif,TercmanMezheplerveTarikatlarAnsiklopedisi,s.182-184; a.mlf.,Ahmeder-Rif,SGAD,c.VII,s.70-77;D.S. Margoliouth,Ahmeder-Rif,A,c.I,s.203-204;Hocazde AhmedHilmi,Hadkat'l-Evliya(EvliyaMenkbeleri),Osmanl Yaynevi,stanbul1996,s.263-278;KennRif,AhmedRif, Matbaa-imire,stanbul1326(Tabasma),s.13-14;Y.e-eyh brahimSamarr,Es-SeyyidAhmedEr-Rif,Hayat-Eserleri,ev. M.Atalar,Ehl-iBeytEitim,KltrveYardmlamaVakfYay., Ankara 1995, 2. Bsk., s. 9-13; Ebu Bekir b. Abdullah el-Aydors el-Aden,en-Necmus-SfMenkbil-Kutbi-Kebrir-Rufa(Veliler SultanSeyyidAhmeder-Rufa),ev.H.Kaplan,haz.merb. Ebubekirer-Rufa,Ehl-iBeytEitim,KltrveYardmlama VakfYay.,Ankara1996,s.17-19,85-92,110-114;HafzNri, Mirt-SeyyidAhmeder-Rif,HuridMatbaas,stanbul1316; Mehmet Ali Okhan,Byk Mutasavvf Seyyid Ahmet Rufai,Gayret Kitabevi,stanbul1954;A.Akiek,Ahmedel-Rfa HazretlerininHayat,Ahmeder-Ruf,HletEhlil-Hakkati Maallah(inde),BeydaYay.,stanbul1996,s.39-63;H.Kk, OsmanlDevletiniTarihSahnesinekaranKuvvetlerdenBiri TarkatlarveTrklerzerindekiMsbetTesirleri,TRDAVYay., stanbul1976,s.78-80;S.Ate,slmTasavvufu,YeniUfuklar Neriyat, stanbul 2004, 4. Bsk., s. 163-167. 4Kenner-Rif,Ahmeder-RifyeEbul-Alemeyndenilmesinin sebebiniuekildeaklar:SeyyidimizAbdlkdirel-Geyln (r.a.)hazretlerininbudnyadanglerindensonragavsiyyet dekendilerineverilmivebusretlekutuplukilegavsl 5 lkabnvermitir.SeyyidAhmeder-Rif,eyhAliel-Vsitninvefatzerine,memleketinednerek,babasnn derghnda eyhlik postuna oturmutur. Yirmi sekiz yanda iken days eyh Mansr Batihnin emri ile anne tarafndan dedesieyhYahyen-NeccrninmmAbdedeki tekkesine gelen Ahmed er-Rif, Hazret-i Mansr Batihnin540(1145)ylndavefatzerineyerinegeerekpostnin olmutur.TasavvufgeleneindeAktb-Erbaa(Drt Kutup)danbiriolduubelirtilenAhmeder-Rifayn zamanda,Kutbul-Evhad(BiricikKutup),stdul-Ulem (limlerinHocas),mml-Evliy(Vellerinnderi), Bahru'-er(eriatinDenizi)eklindedeanlmaktadr. Yakalandiddetlibirishlhastalsebebiyle1182 (578)devefatedenAhmeder-Rifnintrbesi,Badatn gneyindebulunanVstyaknlarndadr.5Hayrullah TceddinEfendi,Ahmeder-Rifnin24Eyll1182(22 Cemziyel-evvel578)tarihindePerembegn66yanda olduuhldemmAbdedebekyurdunagtn kaydetmektedir.6 kezevlenenSeyyidAhmeder-Rifninsoyukz ocuklaryladevametmitir.Oullarisekendisindennce bek lemine gmtr. Kendisinden sonra tarkat eyhlii kzkardeininoluAlib.Osmanaintikaletmitir.7Seyyid Ahmed er-Rif kaynaklarda, muereti gzel, maeti kolay vesade,gnlzengin,ilmiok,szndeduran,kusurlar kendisindetoplam,zhirvebtnilimlerindeyzyllarnn esiziolmalarndandolaykendilerineEbul-Alemeyn denilmitir.Bkz.Kenner-Rif,Ebul-AlemeynSeyyidAhmeder-Rif, s. 225.5 Margoliouth, a.g.m., c. I, s. 204; Tahral, a.g.m., DA, c. II, s. 128. 6 Hayrullah Tceddin Efendi, Glgonca, s. 6. Ahmed er-Rif, esasen 12Cemziyel-evveldebekleminegmtr.(Bubilgiyibize veren Kahraman zkk Beyefendiye teekkr ederiz.) 7Abdlhaybnmad,ezeretz-Zeheb,c.IV,s.261dennaklen, Ate, slm Tasavvufu, s. 166.eyh Hayrullah Tceddin er-Rif Klliyt 6 rten,fukaraileoturan,ezaya,cefayasabrgsteren, dmanabilenasihateden,kanatkr,aslaktsz sylemeyen,insanlarnherilerinekoan,onlarafaydal olmayaalan,hastalarziyaretetmeyi,alardoyurmay, plaklar giydirmeyi seven bir zt olarak tantlr.8 YirmiyeyakneseriolduukaydedilenAhmeder-Rifnin,eserlerindenpekougnmzeulamolup, Trkeye de tercme edilmitir. Bu eserlerden Krk Hadis, el-Hikem'r-Rf ve en-Nizmul-Hs, Yaman Arkan tarafndan HakYolcusununDsturlaradylayaymlanmken(Erkam Yay., stanbul 1985), el-Burhn'l-Meyyed H. Kmil Ylmaz tarafndanDelilleriyleMrifetYolu(ErkamYay.,stanbul 1995), KrkHadisin erhi mahiyetindekiHlet Ehli'l-Hakka MaallahiseOnlarnlemiadylaAbdlkadirAkiek tarafndan(BeydaYay.,stanbul1996),el-Meclisu's-Seniyye, Sohbet Meclisleri adyla Ali Can Tatl tarafndan (Erkam Yay., stanbul1996)neredilmitir.Er(iirler)ileel-Ahzbvel-Evrdise,Kenner-RiftarafndanAhmeder-Rifadl eserindeArapharfleriileyaymlanmtr(Matbaa-imire, stanbul1326).SznettiimizbueserleridndaSeyyid Ahmeder-Rifninerhut-Tenbh9adndafkhadirbir eseriolduundan da bahsedilir.10 8Tahral,a.g.m.,DA,c.II,128-129;M.z,Tasavvuf,KitabeviYay., stanbul1995,4.Bsk.,s.189-190;Y.N.ztrk,Tasavvufun Rhu veTarkatlar,YeniBoyut,stanbul1992,3.Bsk.,s.291-292; Akiek, Ahmed el-Rfa Hazretlerinin Hayat, s. 49-54. 9 eyh brhim Samarr, bu eserin, alt ciltlik Eb shak irznin, fifkhnadairkitabnn,Ahmeder-Riftarafndankaleme alnmaltcilttenoluanerhiolduunukaydetmektedir.Bkz. Samarr, a.g.e., s. 48.10Ahmeder-Rifnineserlerihakkndagenibilgiiinbkz.: Samarr,a.g.e.,s.47-48;.R.Kehhle,Muceml-Mellifn TercimMusannifil-Ktbil-Arabiyye,Messesetr-Risle, Beyrut 1993, c. I, s. 213. 7 eyh Hayrullah Tceddin er-Rif Klliyt 8 I. BLM GLDESTE- DERVN11 Muhteviyyt: Ezm ve ricl-i dn-i mbn, l Evld- Reslus-Sakaleyn ve bil-cmle prn- mkerremn hazertnn hakk- vllarnda yazlm mnakkah manzm paralar ve mntahab ktalardr.12 Muharriri: eyh Hayrullh Tceddin stanbul, irket-i Mrettibiyye Matbaas 1341-1338 11 Dervilerin gl demeti. 12erii:Bykztlar,Efendimizinilesi,evltlarveprn hakknda yazlm manzumlardan semeler. 9 Bismillhirrahmnirrahm {1} Mnct13 Mefl / Mefl / Mefl / Feln Ey lemi yokdan yaratup vr eden Allh Kullarna tevhdini14 envr15 eden Allh Tc-i gnhkr amn mazhar- afv et klar mstarak- esrr16 eden Allh 13 Mnct: Allaha dua etme, yalvarma. 14 Tevhd: Birlik.15 Envr: Ziylar, nurlar. 16 Mstarak- esrr: Srlara gark olmu. eyh Hayrullah Tceddin er-Rif Klliyt 10 {2} Nat- Neb aleyhis-saltu ves-selm17 Mefln / Mefln / Mefln / Mefln Cemlin hsnne18 cnlar feddr Y Reslallh Kelmn kalb rha ho gddr Y Reslallh Yolunda cn verenlere beni sultnm ilhk et19 Bu Tcnin niyz bir ricdr Y Reslallh 17 Efendimizi metheden iir, naat. 18 Hsn: Gzellik. 19 lhk etmek: Katmak. 11 {3} Kta-i Mirciyye (Der hakk- Cenb- Rislet-penhSallallhu Tel aleyhi ve sellem)20 Mefln / Mefln / Mefln / Mefln Vcdun taht- levlkn21 muazzam bir ehenh22 Zuhrun nr-i tevhdin dil-i kdaki mh23 Geb de kbe kavseyni24 makmn l-mekn25 oldu Cenb- Fahr-i lem26 cn gzyle grdn Allh 20 Hazret-i Muhammedin mrac hakknda drtlk. 21Levlk:Levlkelevlkle-mhalaktul-eflk:Senolmasaydn,sen olmasaydnfelekleriyaratmazdm.hads-ikudssineiret edilmektedir. 22 ehenh: ahlarn h. 23 Mh: Ay. 24Kbekavseyn:kiyayaralkadar.Necmsresinin9.yetine iret edilmektedir. 25 L-mekn: Belli bir yeri olmayan, meknsz. 26 Cenb- Fahr-i lem: lemin vnc. Hazret-i Muhammed. eyh Hayrullah Tceddin er-Rif Klliyt 12 13 II. BLM GLGONCA- IKN27 Mnderict: r-deh-i Masmn- Pk ve baz evliyullh- kirm hazertnn hakk- vllarnda yazlm ktalar ile baz mntahab gazeliyyt ve sr- manzmeyi hvdir.28 Muharrir ve Nzm29 eyh Hayrullah Tceddin stanbul, irket-i Mrettibiyye Matbaas 1339-1341 27 klarn henz almam gl. 28erii:Ondrtmsumvebazevliyahakkndayazlm drtlkler, seilmi gazeller ve manzum eserler ierir.29 Yazan ve dzenleyen. eyh Hayrullah Tceddin er-Rif Klliyt 14 {1} Gazel Cenb- h- Velyetmm Ali ibn Eb Tlib (k.v; r.a)30 Filtn / Filtn / Filtn / Filn Gzlerin nr-i muhabbet hel etnn31 mazhar Kbe kavseyn oldu kan zlfn ev edn32 Ali Szlerin klarna nefha-i Rhul-Kuds Leblerin33 cm- hakkat34 allemel-esm35 Ali

Vechin zre yazd Hakk inn fetahn36 sresin Kf vel-Kurn cemlin Ysn T-h Ali 30 Hazret-i mm Ali efendimiz iin yazlm gazel.31 Hel et: nsan sresine iret edilmektedir. 32Evedn:Veyadahayakn.Necmsresinin9.yetineiret edilmektedir. 33 Leb: Dudak. 34 Cm- hakkat: Hakikat kadehi. 35Allemel-esm:Veallemedemel-esmeklleh:Allahdeme btnisimleriretti.Bakarasresinin31.yetineiret edilmektedir. 36 nn fetahn: Fetih sresine iret edilmektedir. 15 Hver-i ilm-i merif dr- irfnndadr Kble-i fazl u kemlt Kabe-i uly37 Ali Bb- Hayderdir hulsa gye-i cmle turuk38 Ser-firzsn39 cihnn h- evliy Ali Akna bel balamdr ser-be-ser40 sliklerin Kl nigh- ltfun ile anlar ihy Ali ktibs- feyz ederler k u sdklarn Srr- pk-i Mustafsn hem yed-i beyz41 Ali Tc- ehlullhsn srr- vesyet sendedir Hmil-i rz- emnet42 kenz-i l-yefn43 Ali Bb- ihsnn senin ktmridir Tc kulun Zhir u btnda hsn cmleye mevl Ali 37 Uly: En yce.38 Turuk: Yollar, tarkatler.39 Ser-firz (ser-efrz): Benzerlerinden stn. 40 Ser-be-ser: Bsbtn. 41 Yed-i beyz: Beyaz, nran el. 42 Hmil-i rz- emnet: Emanet srrn taycs. 43 Kenz-i l-yefn: Bitmez, tkenmez hazine. eyh Hayrullah Tceddin er-Rif Klliyt 16 {2} Kasde Der Hakk-Cenb- Aliyyl-Murtaz (k.v; r.a)44 Filtn / Filtn / Filtn / Filn Nr-i tc- evliy v etkysn45 Y Ali Sen emr-i mminn r-i Hudsn Y Ali Demmke demm46 dedi hakknda h- enbiy Ayn-i Fahr-i Kint shib-i atsn47 Y Ali Cismke cism dedi nnda mahbb-i Hud Nr-i pk-i Mustaf hayrl-versn Y Ali Rhke rh buyurdu pv-y rifn Rh-i lem melce-i h u gedsn48 Y Ali 44 Hazret-i mm Ali efendimiz hakknda kaside. 45 Etky: Allah korkusu ile gnah ilemekten ekinenler. 46Demmkedemm:Hazret-iPeygamberinHazret-iAliefendimize buyurduklar Rhun rhumdur, etin etimdir, cismin cismimdir, kann kanmdr. melindeki hads-i erfe iret edilmektedir. 47 Shib-i at: hsn, ba sahibi. 48 Melce-i h u ged: Hkmdarlarn, yoksullarn sna. 17 Lahmke lahm buyurdu reh-nm-y kn Tenegn-49 Kevsere sen mltecsn Y Ali fitb- knsn50 mh-tb- slikn51 ule-i nr-i Muhammedden ziysn Y Ali Kesret-i cdun52 in nnda nzil Hel et Evvel hirde53 h- eshysn54 Y Ali Bende-i hssn olanlar gayre etmez ser-fr lticgh- cihn l-i Absn Y Ali Seyyid-i lem ledn esrrn verdi sana Hmil-i rz- butn55 vahy-insn Y Ali Zhir u btn tasarruf dest-i ihsnndadr On sekiz bin leme sen muktedsn56 Y Ali sitn- ltfunun bir efkar57 Tc kulun Vkf- srr- Muhammed Mustafsn Y Ali 49 Tenegn: Susamlar. 50 fitb- kn: klarn gnei. 51 Mh-tb- slikn: Sliklerin, dervilerin ay .52 Kesret-i cd: Cmertliin okluu. 53 Evvel hir: lk ve son.54 Eshy: Cmertler. 55 Hmil-i rz- butn: Soylarn srrn tayan. 56 Mukted: ktida edilen, uyulan, rnek alnan.57 Efkar: En fakir, en muhta kimse. eyh Hayrullah Tceddin er-Rif Klliyt 18 rdeh-i Masmn- Pk rdvnullhi Tel aleyhim hazertnn hakk- vllarnda yazlmdr.58 {3} Der hakk- Cenb- MasmSeyyid Muhammed Ekber bn Cenb- h- Velyet mm Ali (k. v. ve r.a.)59 Filtn / Filtn / Filtn / Filn rdeh-i masm- pkn60 bir per-peykeri61 Hem Hasen hm Hseyin tcdrn dderi62 Tfl63 iken bir zlim-i b-dd64 kyd ana h Korkmadan Hakkdan ehd etdi Muhammed Ekberi 58Hazert-mrunileyhimmasmvesabolduklarhlde rahk-iehdetilemtenaimolmalarnaveondrtdrdne-i giran-bahbulunmalarnabinenehlullh-kirmhazertr-deh-i masmn- pk tesmiyesiyle yd u tezkr buyurmulardr. 59 Hazret-i mm Alinin olu Muhammed Ekber hazretleri.60 rdeh-i masm- pk: On drt msum.61 Per-peyker: Peri yzl. 62 Dder: Karde. 63 Tfl: Kk ocuk. 64 B-dd: Zlim, zulm, ikence. 19 {4} Der hakk- Cenb- MasmSeyyid Abdullh bn mm Hasen-i Mcteb (r. a)65 (Medne-i Thirede Bakde medfndur.) Filtn / Filtn / Filtn / Filn

Kurretl-ayn-i66 Hasen ferzendi Abdullh dahi Yedi yanda ehd oldu gnl mahzndur

l-i evld- Reslullha eyle hrmeti Cennetl-Bakde bu pk neseb medfndur67 65 Hazret-i mm Hasan efendimizin olu Hz. Abdullah hakknda. 66 Kurretl-ayn: Gz nuru. 67 Medfn: Defnedilmi.eyh Hayrullah Tceddin er-Rif Klliyt 20 {5} Der hakk- Cenb- Seyyid Masm Abdullah ve Seyyid Ksm bn mm Hseyn bn Murtaz (r. a)68 (Vlid-i z-nlar mm Hseyn (r. a) Efendimizin Kerbelda nezd-i llerinde medfndur.) Filtn / Filtn / Filtn / Filn Ol Hseyn-i Kerbelnn muhterem mazlmlar smi Abdullh birinin birisi Ksmdr Sad hezr lanet Yezde bunlar etdi ehd Ol advv-i b-hay69 kim bhesiz simdir70

68Hazret-immHseyinefendimizinoullarHz.Abdullahve Hz. Ksm hakknda.69 Advv-i b-hay: Arsz, utanmaz dman. 70 sim: Gnahkr, kabahatli. 21 eyh Hayrullah Tceddin er-Rif Klliyt 22 III. BLM MECMA- LHYYT71 Muhteviyt: Teky ve sire in Ramazn- erfe mahss birinci defa olarak otuz geceye mretteb ve mntahab ilhiyyt makmlar ve usllerini hv ve cmidir.72 Muharrir ve Cmi: skdarda kintarkat-i liyye-i Rifiyyedenehrenbe Dergh- erfi seccde-ninieyh Hayrullah Tceddin.73 stanbul, Asr Matbaas, Bb- l CaddesindeNumara 4, 44 1326 71 lhiler derlemesi. 72erii:Ramazanayndatekkevesiryerlerdeokunmakzere makm ve uslleriyle birlikte seilmi ilhiler.73Dzenleyipyaynahazrlayan:skdardaikametedenRif eyhivearambaDerghseccadeniniHayrullahTceddin Efendi. 23 Birinci Gece Tertbi 1. Uk/Dyek Ey enbiylar serveri ey evliylar rehberi Ey ins cn74 peygamberi ehlen ve sehlen75 merhab Y merhab dost merhab ehr-i Ramazn merhab76 2. Bestenigr/Dyek Y lh cmle sensin cmle sen Sen dururken diyemezim bana ben Zt- Hakka vsl olmaz ol kii Gemeyince cmle kend kendden77 74 ns cn: nsan ve cinler. 75 Ehlen ve sehlen: Ho geldin, merhaba. 76TRTrepertuarnda16313numarailekaytlolanilhiningftesi Ynus Emreye, bestesi Muhammed Sddka ittir. 77TRTrepertuarnda14647numarailekaytlolanilhiningftesi SeyyidNizmoluSeyfullaha,bestesiDedeEfendi(v. 1262/1846)yeittir.lhiiinbkz.SeyyidNizmolu,Klliyt, Matbaa-i Ahmed Kmil, stanbul 1326, s. 55.eyh Hayrullah Tceddin er-Rif Klliyt 24 3. Hzzm/Evsat Menba- ilm-i Hudsn Y Muhammed Mustaf Dem-be-dem vahy-insn78 Y Muhammed Mustaf erbet-i vaslnla dermn eyle Hakk hasteye Sen kabl eyle ricsn Y Reslallh79 78Burasbirhaylizamndanberufeyzdiyeokunduuduyulmu ise de fikr-i dervneme kalrsa vahy okunmas daha muvfkdr. (H.T.E.) 79 TRT repertuarnda 14288 ve 14316 numarada kaytl olan ilhinin gftesismilHakkBursevye,besteleriHacFikBey(v. 1308/1891)ileSelhattinDemirtaaittir.TrkMusikisiVakf repertuarnda bir bestesinin de Rfat Bey (v. 1305/1888) tarafndan yapld kaydedilmektedir. 25 4. Evc Gnl yz srmek ister hk-i pye Y Reslallh Ere t rtbesi fevkal-ulyaY Reslallh Hayl-i ravza-i pkin vel rek-i cinn etdi80 Mahl olsa nola zevk safya Y Reslallh81 5. Acem Merhab ey ehr-i rahmet merhab Oldu bugn yevm-i vuslat merhab Kalmad dillerde hasret merhab Merhab ey ehr-i rahmet merhab 80 Rek-i cinn etmek: Cennetleri kskandrmak. 81TRTrepertuarnda16319numarailekaytlolanilhiningftesi Vahyye,bestesiMutafzdeAhmedEfendiyeittir.S.Nzhet ErgundaaynekildebuilhininVahyyeitolduunu belirterek tamamn yaymlamtr. Bkz. Ergun, TMA, c. I, s. 286.eyh Hayrullah Tceddin er-Rif Klliyt 26 kinci Gece Tertbi 1. Uk/Evsat Mtk olup zlediim ehr-i Ramazn merhab mh- mbrek merhab Bakp yolun gzlediim ehr-i Ramazn merhab mh- mbrek merhab82 2. Hicz/Devr-i Revn Esm-i ilhiyyede b-had hnerim var Her demde semvt- hurfa seferim var Bununla bir oldu dem-i s ile Msr Gnlmce dahi ne gelr ne giderim var83 82TRTrepertuarnda14304ve18728numaralardakaytlolan ilhiningftesiYnusEmreye,bestesiRfatBeyveHasan anltrke ittir. Trk Musikisi Vakf repertuarnda eserin Erdin elikkoltarafndanyaplanbirbestesinindeolduu kaydedilmektedir. Ancak eser Ynus Emre Dvnnda deil, k YnusDvnndakaytldr.Dolaysylailhi,YnusEmreye deil,kYnusaittir.lhiiinbkz.Tatc,kYnus-IV,s. 25. 83TRTrepertuarnda14481numarailekaytlolanilhinin gftesininNiyz-iMsryeitolduu,bestekrnnise bilinmediikaydedilmektedir.lhiiinbkz.Erdoan,Niyz-i Msr Dvn, s. 64. 27 3. Hzzm/Dyek Merhab ey fahr-i mh (m) merhab Merhab ey mihr-i azam merhab Zat- pkin eylemi Rabbl-Al Bis-i cd- ey mutlakEyzan84 4. Evc/Evsat Mefhar-i cmle cihnsn ey efat madeni Mekkede dodun Medne ire kldn meskeni Vasln ile biz fakri eyle mesrr Y Gan Dd gnlm Y Muhammed canm arzlar seni85 5. Acem-Arn Merhab ey pertev-i zt- Hud Merhab ey nr-i em-i enbiy Eylesin mmetlerin canlar fed Merhab ey nr-i em-i evliy 84 Eyzan: Tekrar. 85Kibr-evliyullhdaneyhVefhazretlerininnutk-i pkzeleridir. (H.T.E.) TRTrepertuarnda14313numarada kaytldr.Gftesieyh Vef Efendi(v.896/1490)ye,bestesiHacFikBeyeittir.Trk MusikisiVakfrepertuarndaeserinHfzZekiAltun,Tevfik Soyata,KemalTezergiltarafndandabestelendii belirtilmektedir.eyh Hayrullah Tceddin er-Rif Klliyt 28 nc Gece Tertbi 1. Uk/Dyek Ey beni ak teine yandran Ak senin k senin mak seninHem seven hem sevilen hem sevdiren Ak senin k senin mak senin86 2. Hicz/Dyek Dil hnesi pr-nr olur envr- zikrullh ile klm-i dil mamr olur mimr- zikrullh ile Ahmed seni ikrr eder hem zikrini tekrr eder hlsn ir eder esrr- zikrullh ile87 86 TRT repertuarnda 16098 ve 16233 numarada kaytl olan ilhinin gftesieyhAbdulahadNr-iSivsye,bestesieyhlk Ahmed Efendi (v. 1122/1711) ile Muhibb mahlasl Sefer Dal (v. 21 ubat1999)aittir.Ergundaaynbilgilerikaydetmi,ancak dipnotundaMstakmzdenineseri,olueyhMustafanmna tesbit ettiini sylemitir. Bkz. Ergun, TMA, c. I, s. 173-174.87 Ricl-i evliyullhdan Ahmed Sarbn hazretlerinindir. (H.T.E.) TrkMusikisiVakfrepertuarndabueserinSultnI.Ahmed (Baht)e it olduu, Tanbur Hfz Kemal Batanay, Mustafa Cahit Atasoy,Osman,TolgaBekta,YakupGrentarafndan bestelendii belirtilmektedir. 29 3. evk Tarab/Evsat Bir muazzam pdihsn ki kulundur cmle h Kurb-i ev ednda vaz oldu senin-n tahtgh Nh felek heft zemn ancak sana bir brgh Emrine mahkmdur lem her szn vahy-i lh88 4. Acem/Dyek Feyz-i Hud Nr-i saf Ahmed Muhammed Mustaf Nrul-Hd Bedrd-dc Ahmed Muhammed Mustaf89 5. Acem-Arn/Evsat Nr ile doldu yine kevn mekn Geldi ltf ile mbrek Ramazn Zeyn olub ald ebvb- cinn Geldi ltf ile mbrek Ramazn90

88TrkMusikisiVakfrepertuarndakaytlolanilhinin,gftesininNakeyhlerindenMustafaSelmiEfendiye, bestesininZekiDede(v.1314/1897)yeitolduu belirtilmektedir.lhiiinbkz.M.Selmi,Dvn,YahyEfendi Matbaas, stanbul 1287, s. 45.89 TRT repertuarnda 14192 numara ile kaytl olan ilhinin gfte ve bestesininkimeitolduubelirtilmemitir.TrkMusikisiVakf repertuarndagftesininKemnskdarlRzEfendiye, bestesinin ise M. Kmil Drste it olduu kaydedilmektedir.90TRTrepertuarnda14329-30numaralardakaytlolanilhinin gftesininAzzMahmdHdyyeitolduu,bestekrnn bilinmedii kaydedilmektedir. Trk Musikisi Vakf repertuarnda birbestesinindeHakanAlvan-veNeyzenMustafatarafndan yapldbelirtilmektedir.lhiiinbkz.AzzMahmdHdy, Dvn- lhiyt, s. 65.eyh Hayrullah Tceddin er-Rif Klliyt 30 31 IV. BLM MERSYE- CENB-I SEYYD-HED Nzm: Ezm- ricl-i Kdiriyyeden skdr merhm Osmn ems Efendi hazretleridir.91 Mellifi: skdarda kin tarkat-i aliyye-i Rifiyyeden ehrenbe Dergh- erfi seccde-nini eyh Hayrullah Tceddin92 stanbul Uhuvvet Matbaas, Bb- l Cadddesi, Numara: 20 1327 Bumersiye,dahancetarafmzdanBirGnlTekkesieyhi Seyyid Osman Nureddin ems (v. 1300/1883) ve Mersiye-i Cenb-Seyyid-hedsadylaAtatrkniversitesiTrkiyat AratrmalarEnstitsDergisinde(Yl:11/2004,Say:26,s.119-148)yaymlanmtr.Ancakgerekilkyaptmzalmalardan biriolmas,gerekimknlarmzsebebiylemetnintranskribinde bazkusurlarmzolduutespitedilmitir.Buhususlarbize syleyerekgzdengeirmezahmetindebulunanProf.Dr. MuhammetMuhsinKalkmBeyeteekkrbirborbilirim. Bizburadaeserinorijinalmetninebalkalaraktashihedilmi eklini vereceiz. 91Yazan:KdiriyyetarkatindenskdarlOsmanemsEfendi hazretleridir.92 Yaynlayan: skdarda oturan aramba Dergh seccde-nini eyh Hayrullah Tceddin Efendi. 32 33 Bismillhirrahmnirrahm Mersiye-i Cenb- Seyyid-hed Mefln / Mefln / Mefln / Mefln Bugn mh- Muharrem vakt-i mtemdir saf olmaz Frg-i dde-i giryn93 gamdan ren94 olmaz Gnl ynesinde gerd-i95 mtemden cil olmaz Dern ire hznden gayri sret r-nm96 olmaz Muhibb-i le97 bu mtem gibi derd bel olmaz Gzm kan ala mh- mtem-i l-i Ab98 geldiZamn- krbet-i99 h- Hseyn-i Kerbel geldi Girn-br-100 bellarla zamn- pr-cef geldi Bu mtemle dil-i nln101 ezelden mbtel geldi Muhibb-i l Evld olmayanlar mbtel102 olmaz 93 Frg-i dde-i giryn: Alayan gzn nru. 94 Ren: Parlak. 95 Gerd: Toz, toprak, gam, keder. 96 R-nm: Yz gsteren, meydana kan. 97 Muhibb-i l: Efendimizin ilesini sevenler. 98 l-i Ab: Ehlibeyt. 99 Krbet: Gam, tasa, kayg. 100 Girn-br: Ykl. 101 Dil-i nln: nleyen gnl.102 Mbtel: Tutkun, tutulmu. 34 Bil ey dil vakt-i ser-mestn-103 bezm-i Kerbeldr bu eb-i sr-hb- em104 nr-i em-i enbiydr bu Sehergh- humr-105 tene-i r-i Huddr106 bu Dem-i subh-i sabh-m-107 vasl- Kibriydr bu Bu meyden108 imeyenler Ehlibeyt-i Mustaf olmaz Bu rz109 duymak istersen eger sen ey dil-i dn110 Edersin cra-i cm- Hseynden111 nev112 peyd113 Bulub bezm-i ehdetde mezk-114 tene-i Yahy115 Muhakkak olmayanlar mazhar- esrr- m evh116 Dem-i rz- Hseyn-i Mctebya117 in olmaz 103 Ser-mestn: Sarholar. 104 eb-i sr-hb- em: Kanl ve kederli gzn gecesi. 105 Sehergh- humr: Sarholuk sonras sersemliin erken saati.106 Tene-i r-i Hud: Allahn arslanna susam. 107Subh-isabh-m:Mahmurlukbozmakiinsabahiilenikiyi ienin sabah.108 Mey: arap. 109 Rz: Sr. 110 Dil-i dn: Gnlyle anlayan. 111 Cra-i cm- Hseyn: Hseyn kadehten yudum. 112 Nev: Ses, sada, henk. 113 Peyd: Meydanda, akta.114 Mezk: Zevk, tad. 115 Tene-i Yahy: Hazret-i Yahya (a.s.) gibi ehadete susam. 116Mevh:Kuluna,vahyettiinivahyetti.Necmsresinin10. yetine iret edilmektedir.117 Mcteb: Seilmi, sekin. 35 eyh Hayrullah Tceddin er-Rif Klliyt 36 V. BLM ZBDETL-AHLK Muharriri: Rsmt Emnet-i CellesiMuhsebe-i Tahrrt KalemindenMuhammed Hayrullh Niri: Tefeyyz Ktbhnesi shibi Marif Nezret-i Cellesininf 16 Cemziyel-hir sene 1321f 27 Austos 1319 trhli ve666 numaral ruhsat-nmesiyle tab olunmudur. stanbul, A. Asaduryan irket-i Mrettibiye Matbaas Bb- l Caddesinde Numara: 52, 1320 37 Bismillhirrahmnirrahm ZBDETL-AHLK I)Ahlk,insanngerekmesleinitaynedenvedierbir tabrle nefs-i ntkann kuvvetini ihtiyr fiil itibriyle gzel fiilleresevkeyleyenkidelerdenbahsedicibirilimdir. Mahlktvemevcdtnhibiriyaratlgyesinden haberdrdeildir.LkininsnCenb-Hakktarafndan kendisine ihsn buyurulan akl ve ferset sayesinde yaratl gyesinden haberdrdr.Kavid-i ahlkatebaiyyeteden kii gye-i hilkati tanr. Ftratnmuktezvegyesinihslidenbirvcd-ikeml-i bahtiyriyyeyeermiolur.Binen-aleyhilm-iahlkbirdir yankavnnvekaviddenbtnbenbeeremilolup, mezhebvemilliyetletagayyretmez.Ahlkilemahreti yek-seryek-serekartrmamaldr.Bunlarbakabaka eylerdir. Akvmn biri birine uymayan bir kavimce makbul dgerincemakbulolmayanemredetdenir.detinilm-i ahlka dahli yokdur. Ann in yukarda kavid-i ahlkiyye kffe-i ben beere mildir didik. Benmekrim-iahlktetmmetmekinbasolundum. melinimukrolanBuistuli-temmimemekrimel-ahlk.118 hads-ierfiyle,Leyselil-mminimineyinahsenemin hsnil-hulki.(Birmminegzel ahlktan daha gzel birey verilmemitir.)119hads-ierfleribuilminfazlerefi hakknda vki olan irtdan addolunur. 118 Mlik b. Enes, el-Muvatta, thk. M. Fuad Abdlbki, c. I-II, Drul-Hads, Kahire tsz., Hsnl-Hulk, 8.119 Benzer hads iin bkz. Ahmed b. Hanbel, Msned, c. IV, s. 278. eyh Hayrullah Tceddin er-Rif Klliyt 38 II)GzelHy-irkinHy:nsanikieydenmrekkebdir. Biricesed,dierinefisdir.Cesedgzilemahsmtgrp idrkider.Nefisbasretilemakltidrkeyler.Bunefse rhdahidinilir.Gerekcesed,gereknefsin,birerheyetve sreti vardrki bunlaryagzelveya irkin olurlar. Cesedin heyetsretimalmdur.Herzamangzilegrlebilir. Nefsin heyet ve sreti Arapa hulk, Trke huy denilen eydir.Huy,nefisdebirleipfikryormayamuhtc olmaksznkendisindeneflveamlkolaylklahusle gelenbirmelekedir.tebumelekekendindenefl-ihsne sudr idici bir haysiyetde bulunursa gzellikle tavsf olunup gzelhuyveegerefl-ikabhesdrolursairkinlikle tavsfolunupirkinhuydinilir.Cesedenisbetlenefsin yanrhunkadirvekymetidahaldir.Bunlarngzellii ile mukyese idilecek olursa nefs cesedden nasl al ise hy gzelligicesedendmgzelliindenulucihetlealolup herkese daha makbl ve muteberdir. Huyu fen olan gzel kimseler hakknda Yz gzel ama, ne fide ki ahlk fen. ve Yzgzelliipreetmezhuygzelolmal.szleridarb- meselhkmndesylenmekdedir.Hkem-ymehreden Efltun,fenhuydansaknmakherkeselzmolduunu beynetdiizaman,Biradamaynayabakpyzngrmeli kendisinigzelbulupbeenirseibugzelliginefil-ikabh ilvesiyle halel getirmemeli ve egeri irkin grnp beenmezse o hldeefl-ikabheirtikbyla,eskiirkinliinebirirkinlikdaha ilve etmemeli. nashatn rd etmidir. II)Terbiye:Pedagojiyanfenn-iterbiyye-ietfldedahi yle tarf edilmidir: Terbiye, selmet-i dniyye ve sadet-i dnyeviyyevemehsin-iahlkyyeyiiktisbinetfle meslek-itsinitaynvetalmetmekdir.Binen-aleyh mrebb tabbebenzer. Tabb hastann rza-i vcdiyyesini tedv eyler. Mrebb ise cehlet hastalna re-sz olur. 39

eyh Hayrullah Tceddin er-Rif Klliyt 40 EKLER 41 Ek 1. inde Rif Tekkesi kurulan Kurban Nash Baba Cmii (Haskan, skdar Tarihi, I, 499) eyh Hayrullah Tceddin er-Rif Klliyt 42 Ek 5. Hayrullah Tceddin Efendinin genlik fotoraf.(C. Server Revnakolu Arivinden) 43 Ek 18. On iki dilimli, siyah destarl Rif tc.(Kahraman zkk Arivi) eyh Hayrullah Tceddin er-Rif Klliyt 44 Nota 4. Ey gzellerden gzel rhum Resl-i Kibriy adl gftesi Hayrullah Tceddin Efendi, bestesi Hseyin Sebilciye ait ilhinin Cneyt Kosal tarafndan yaplm notalar. http://www.sanatmuziginotalari.com/arama.asp.png (09.01.2012) 45