Embed Size (px)
Citation preview
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
1
ราลก 70 ป� “อารมณ พงศพงน” ปรบขบวนการแรงงาน ส...ขบวนการทางสงคม งานทมคณคา หรอ DECENT WORK คออะไร?
สปส.เสนอปฏรปกองทนชราภาพ-พฒนา มาตรา 40 สนช.เตรยมผานรางกฎหมายคมครองแรงงานและเงนทดแทน
ครม.มตปรบขนเงนเดอนพนกงานรฐวสาหกจ ยอนหลง วพากษแผนยทธศาสตรสงเสรม และคมครองสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม
๗๐ ป
อารมณ พงศพงน
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
2
มลนธอารมณ พงศพงน
AROM PONGPANGAN FOUNDATION-LABOUR RESOURCE CENTRE
กอตงป 2526 (Establishment on 1983)
51/109 ซอยงามฉว ถ.พหลโยธน ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120 โทรศพท 0-2516-1589 โทรศพท/โทรสาร 0-2516-1071
51/109 Soi Ngamchawee Road.Tambon Khlong Nung, Amphoe Khlong Luang, Pathum Thani 12120, Thailand
Tel.0-25161589 Tel. / Fax 0-25161071, E-mail : [email protected], [email protected]
วตถประสงค มลนธอารมณ พงศพงน
1.เพอใหการชวยเหลอดานการศกษา เผยแพรความร ทง
ทางดานวชาการและประสบการณ การฝกฝนอบรมแกลกจาง
ตลอดจนเผยแพรสารคดเกยวกบวชาการดานแรงงาน การ
แรงงานสมพนธ และการพฒนาแรงงาน
2.เพอใหการชวยเหลอดานกฎหมายและสวสดการ แกผใช
แรงงาน
3.เพอจดตงสถาบนการคนควา ใหผใชแรงงานไดทาการคนควา
เพอใหเกดความกาวหนาและความมนคงของผใชแรงงาน
4.เพอรวมมอกบองคกรแรงงานและสถาบนอนๆ ทม
วตถประสงคเพอสงเสรมแรงงาน ทงนไมเกยวของกบการเมอง
5.เพอสงเสรมความร ความเขาใจ และมสวนรวมพฒนา
สอมวลชนประเภทตางๆ เพอประโยชนแกผใชแรงงานและ
สาธารณชน
THE OBJECTIVE OF AROM PONGPANGAN FOUNDATION-
LABOUR RESOURCE CENTER
1.Promote the study on labour issues, dissemination of information,
exchange of experiences on organizing and campaigning for industrial
democracy, training workers on labour relations and formation of labour
unions.
2. Support for legal aid and struggle for workers’ rights and welfare and
better working conditions.
3. To establish a research institute for promotion of workers’ education
and social awareness to encourage their participation in development of
the welfare and solidarity among workers.
4.Cooperation with others labour organizations and institutions which
pursue similar objectives.
5.To promote knowledge and understanding as well as media
development participation for the benefits of workers and the public in
general.
วตถประสงค การจดทาจดหมายขาวแรงงานปรทศนออนไลน
“แรงงานปรทศนออนไลน” เปนจดหมายขาวออนไลนของมลนธฯ กาหนดออกเดอนละ 1 ฉบบ เพอรายงานความเคลอนไหว
ขององคกรแรงงาน สถานการณแรงงานสาคญในรอบเดอน และเผยแพรบทความทเปนประโยชนตอผใชแรงงานสวนรวม
As a labour foundation, we publish a monthly journal for workers called ‘Labour Review’ to report on worker
movement and give some analytical reviews on current labour issues. Interested one may leave questions or
subscribe ‘Labour Review’ via [email protected]
คณะผจดทาเนอหา : นายบณฑตย ธนชยเศรษฐวฒ รศ.ดร.นภาพร อตวานชยพงศ นางสาววาสนา ลาด นางสาวสธลา ลนคา
คณะออกแบบจดทารปเลม : voicelabour มลนธพพธภณฑแรงงานไทย
สนบสนนโดย : มลนธฟรดรค เอแบรท
แรงงานปรทศนออนไลน จดทาขนโดยมไดมงหวงผลกาไร เพอประโยชนแหงสงคมโดยรวม รวมสนบสนนการจดทา
โปรดโอนเงนเขาบญชชอ มลนธอารมณ พงศพงน บญชออมทรพย ธนาคารไทยพาณชย สาขาตรเพชร เลขท 006-2-40890-1
หรอ ธนาคารกรงเทพ สาขายอยฟวเจอรรงสต เลขท 026-0-91018-7 (กรณาแนบสาเนาสงมายงมลนธฯ ดวย)
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
3
แรงงานปรทศนออนไลนฉบบท 4 ประจาเดอน
ตลาคม 2559 (ฉบบท 351) กอนอนขอขอบคณผ
บรจาคผาปามลนธอารมณ พงศพงน เนองในโอกาส
ครบรอบ 70 ป อารมณ พงศพงน ทกทาน เงนบรจาค
มากกวาทคาดไว ซงแสดงวาพนองแรงงานและ
ผสนบสนนขบวนแรงงานไทยยงเหนถงคณคาของ
มลนธอารมณ พงศพงน ททางานใหกบขบวนการ
แรงงานมามากกวา 3 ทศวรรษแลว สาหรบผทไมได
ไปรวมงานราลก 70 ปอารมณ พงศพงน เมอวนท 4
กนยายน 2559 ทผานมาอานบทความราลกถงอารมณ
พงศพงนไดในแรงงานปรทศนฉบบน
เดอนตลาคมเปนเดอนแหงประวตศาสตร
การเมองของขบวนการเคลอนไหวภาคประชาชนใน
สงคมไทย สาหรบป น มความสาคญ เปนพ เศ ษ
เนองจาก เปนโอกาสครบรอบ 40 ป เหตการณ
รฐประหารนองเลอด 6 ตลาคม 2519 ทมนกศกษาและ
ประชาชนเสยชวตจากการถกฆาอยางโหดเหยมเปน
จานวนมาก งานราลกทจดขนโดยองคกรตางๆตงแต
ปลายเดอนกนยายนจนถงวนท 8 ตลาคมและขอ
เรยกรองใหมการเปดเผยความจรงในเหตการณวนท 6
ตลาคม เพออยางนอยทสดกเปนการ “คนความเปน
คน”ใหกบผเสยชวตทกคนทถกกระทาราวกบไมใช
คนดวยกน และทสาคญสงคมไทยควรไดรบรความ
จรง เ สยทหลงจาก เหตการณผานไป 40 ปแลว
ประวตศาสตรการเมองจะตองจารกเหตการณ 6
ตลาคม 2519ไมใชปลอยใหถกลมเลอน นายนดท
ขณะนไดมคนกลมหนงรเรมทจะเปนคณะทางาน
เลกๆ เพอสบหาขอเทจจรงเกยวกบผเสยชวตในวนท
6 ตลาคม 2519 ขนแลว
ขบ ว นก า ร แร ง งา น ไ ทย ซ ง เ ป น หน ง ใน
ขบวนการเคลอนไหวทางสงคมทไดเตบโตขนหลง
เหตการณ 14 ตลาคม 2516 กอนทจะถกทาใหชะงก
งนไประยะหนงหลงการรฐประหาร 6 ตลาคม 2519
ผนาแรงงานหลายคนในปจจบนไดผานเหตการณทง
2 ครงนโดยมทงผทเสยชวตไปแลวและทยงมชวต ม
บทบาทอยในปจจบน ในขณะทผนารนหลงไดศกษา
ผานประวตศาสตรบอกเลา และขอเขยนของคนรน
กอน รวมถงรายงานการศกษาทางวชาการอกหลาย
เรอง เปนบทเรยนทมคณคาซงยงจะตองทาความจรง
ใหปรากฏอกมาก
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
4
ในเ ดอ นตล าค มย ง มว นสา คญ ของ ผ ใช
แรงงานอกวนหนงคอ “วนงานทม คณคา (Decent
Work) ” ซ ง ต ร ง ก บ วน ท 7 ต ล า ค ม ข อ ง ท ก ป
รายละเอยดความสาคญของงานวนนสามารถหาอาน
ไดในแรงงานปรทศฉบบน เชนเดยวกบประเดน
ส า คญ ใ น เ ร อ ง ก อ ง ท น ช ร า ภ า พ ข อ ง ก อ ง ท น
ประกนสงคม ซงประเทศตางๆทวโลกกาลงประสบ
ป ญ ห า เ ร อ ง ท จ ะ ไ ม ส า ม า ร ถ จ า ย เ บ ย บ า น า ญ
ประกนสงคมใหแกผ เกษยณอายไดจากภาวะ ท
ประเทศตางๆกาลงเขาสการเปนสงคมผสงอาย อกทง
สดสวนของเงนสมทบจากลกจาง และนายจางไมเพยง
พอทจะใหจายเงนบานาญไดในอนาคตระยะยาว
สาหรบผ ป ระกนตน มาตรา 40 มควา ม
เคลอนไหวในเรองนเชนเดยวกน โดยสานกงาน
ประกนสงคมไดจดประชาพจารณ เ มอวนท 27
กนยายน 2559 เพอใหผแทนแรงงานนอกระบบในเขต
กรงเทพฯและปรมณฑลไดแสดงความเหนตอแนว
ทางการพฒนากฎหมายประกนสงคมมาตรา 40
ตดตามรายละเอยดไดในแรงงานปรทศนฉบบน
สดทายนการเมองไทยหลงประชามตราง
รฐธรรมนญผานพน ขณะนกเปนเรองของการเดนทาง
สการเลอกตงครงใหม ซงยงคงมประเดนถกเถยงอน
เนองมาจากคาถามพวงในการทาประชามตทผานมา
นามาสการตความในเรองการเสนอชอนายกรฐมนตร
ทไมไดมาจากการเลอกตง หวงวาผใชแรงงานทกทาน
จะ รวมกนตดตามและม สวนรวมกบการทาให
สงคมไทยกลบคนสระบอบประชาธปไตยโดยเรววน
ตอไป
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
5
ราลกถง ‘อารมณ พงศพงน’*
สดด ‘อารมณ พงศพงน’ ราลกถงวนเกาเกาทเลาขาน
ราลกถงนกสผใชแรงงาน ราลกถงตานานทนานนม
เจดสบปผานไปใชผานเลย คนทเฉยเรมตนจากขนขม
ชความดความกลานาชนชม พรอมตามรอย ‘อารมณ พงศพงน’
สกล สอทรงธรรม
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
6
นบถงวนน อารมณ พงศพงน มอายครบ 70 ปพอด แม
เขาจะไมไดอยกบเรานานถง 36 ป แตดวยความด
ความโดดเดน ความกลาหาญ และผลงานททงไว
เบองหลง ทาใหชอ อารมณ พงศพงน ยงคงมชวต
จนถงวนน และคงจะอยในความทรงจาของคนรน
หลงตอไป
อารมณ พงศพงน เปนคนเกาะพะงน ประวต
ของเขากอนจะเปนผนาแรงงานในยคประชาธปไตย
เบงบาน คอเปนคนทอดทน แสวงหาความกาวหนาใน
การเรยน และไดเปนหวหนานกเรยนในโรงเรยน
อาชวะจงหวดนครราชสมา ตองดนรนหาเงนเรยนเอง
มาโดยตลอด เปนคนพายเรอจาง เปนคนงานตดออย
เขยนเรองสนและบทประพนธอน ๆ ทสะทอนสงคม
ในขณะเปนวยรนเพอเปนทนเรยนหนงสอ จบแลวก
มาทางานทการประปานครหลวง เมอมการตงสหภาพ
แรงงานขนมา เขากเปนกรรมการฝายประชาสมพนธ
ซงเปนหนวยงานดานยทธศาสตรสาคญในการชนา
ทางความคดของขบวนการแรงงาน
ในการเปนผ นาสหภาพแรงงาน อารมณ
พงศพงน ไดเขาไปเปนรองประธานของกลมสหภาพ
แรงงานแหงประเทศไทย เขาไดพบกบผนาแรงงาน
หลายคนทมแนวความคดเดยวกน โดยคดวาการตอส
ทแหลมคมทสดนอกจากการรวมตวเคลอนไหวแลว
คว า ม รก เ ป น สว น สา คญ ท จะ นา ก า ร ต อ ส ไ ป ส
ความสาเรจ การตอสอาจไดรบชยชนะไดยากหากไม
ทาแนวรวมกบประชาชน สอสารมวลชน และ
ประชาชนผถกเอารดเอาเปรยบ
ในยครฐบาล ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช ท ม
นโยบายขนราคาขาวสาร อารมณไดรบมอบหมายจาก
กลมสหภาพแรงงานแหงประเทศไทยเปนผนาทเขา
ไปเก บขอ ม ล เ ก ยวกบขาว ต งแตตนทาง จนถ ง
ปลายทาง นนคอตงแตการไถ การหวานเมลดขาว การ
ดานา การเกบเกยว การสขาว การออกสทองตลาด ไป
จนถงการเปนขาวในจานผบรโภค ในทสดรฐบาลก
ตองยอมจานน เพราะหากข นราคาขาว ผ ท ได
ประโยชนคอพอคาคนกลาง
เ ม อ ฝ ายขว าจดทา รฐป ระ หา รเ มอ วน ท
6 ตลาคม 2519 ผนาแรงงาน ผนาชาวนาชาวไร และ
ผนานกศกษา สวนหนงถกตามสงหาร สวนหนงหน
เขาปาไปรวมกบพรรคคอมมวนสตแหงประเทศไทย
สวนหนงถกจบขอหาเปนคอมมวนสตหรอเปนภย
สงคม อารมณถกจบเมอวนท 15 ตลาคม ถกตงขอหา
กบฏ คอมมวนสต และภยสงคม หลงจากถกขงอย
ประมาณสองปกออกมาทางานสหภาพแรงงานตอ เขา
เปนหวแรงสาคญในการออกวารสารขาวคนงาน ซง
เปนปากเสยงของผใชแรงงานอยเกอบป เมอเขาปวย
ตองเขา ๆ ออก ๆ โรงพยาบาลเพราะเปนโรคตบ เขา
ตองยตบทบาท และในทสด อารมณ พงศพงน กจาก
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
7
ไ ป อ ย า ง ส ง บ เ ม อ ว น ท 21 ม ถ น า ย น 2523 ณ
โรงพยาบาลชลประทาน ปากเกรด
สงทควรเรยนรจากอารมณ พงศพงน คอ
คณสมบตความเปนผนาหลายประการ เชน
1. เปนคนมความเพยร อดทน และมงมน ม
ยทธศาสตรในการดาเนนชวตและกาหนดอนาคตท
เปนไปได เหนไดจากความพยายามเอาชนะความจน
ดวยความขยน เพอใหไดเงนมาจนเจอครอบครวและ
ต น เ อ ง เ ม อ ตอ ง ก า ร เ ร ย น ก ตอ ง ไ ด เ ร ย น โ ด ย
น าพกน าแรงของตนเอง
2. เปนคนมวนย อยหางอบายมข จากการ
ทางานรวมกนในการเคลอนไหวขบวนการแรงงาน
อ า ร ม ณ รก ษ า เว ล า ไ ม พด เพอ เจอ ท ก คา พด ม
ความหมาย และมเหตผล
3. มมนษยสมพนธด คบใครคบนาน สามารถ
แยกมตรแยกศตร ไมทาใหศตรโกรธ หากทาใหฝาย
ตรงขามเกรง วางระยะหางกบเจาหนาทรฐไดอยาง
เหมาะสม ในทางสวนตวเขาจงแทบไมมศตร เวนแต
ผนาแรงงานบางคนทรบใชเผดจการจะมองวาเขาเปน
ศตร
4. เปนคนทมความเทยงตรง หรอซอสตยตอ
ตนเอง รกความถกตอง เมออารมณตาหนใครเพราะ
เหตทผนนมพฤตกรรมหรออปนสยเอารดเอาเปรยบ
แหกกฎกตกาของหมคณะ เขาจะไมมขอยกเวนวาเปน
พวกเดยวกน ตวอยางทเหนไดชดคอ จากเรองสนของ
เขาทตาหนสาว ๆ พนกงานหรอขาราชการทไมสนใจ
ทางาน วน ๆ เอาแตเบยดบงเวลาราชการไปเพอความ
สวยงามหรอใชเวลาตามใจตนเองโดยไมรบผดชอบ
ตองานในหนาท เขาตาหนคอลมนสต สอมวลชนทไร
จรรยาบรรณ ใชความเปนสอหาเศษหาเลยจากความ
ออนแอของผหญง
5. เปนคนทเกลยดชงเผดจการ และไมเชอวา
รฐบาลเผดจการจะนาชวตทดกวามาสประชาชนสวน
ใหญ เขาเชอในลทธสหภาพแรงงานวา หากสหภาพ
แรงงานเขมแขง นนคอความเขมแขงของระบอบ
ประชาธปไตย เพราะการทางานของผนาสหภาพคอ
การทาเพอประโยชนของสมาชกและสงคมสวนรวม
และสงเสรมใหประชาชนตระหนกถงอานาจของ
ตนเองในระบอบประชาธปไตยทควรจะตองมผนา
การปกครองหรอรฐบาลทเปนของประชาชน เลอกมา
โดยประชาชน และทาเพอประโยชนของประชาชน
สวนใหญ
6. เ ป น คน ท มทก ษ ะใน กา ร ฟง กา ร จบ
ประเดน มหลกคด วเคราะห ทหาตวจบจากในยคนน
ในการอภปราย เขามลลาทราบเรยบ ชดถอยชดคา
และตรงประเดน ใชเหตผลหกลางความโปปดมดเทจ
7. เปนนกเขยน อารมณสามารถถายทอด
ประสบการณควบคไปกบการตอยอดความรดวยการ
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
8
เขยน ผลงานทเขยนออกมาไมวาจะเปนบทความ เรอง
สน สารคด โดยเฉพาะบทกวทสะทอนสงคมลวนม
ความแหลมคมททาทายความไมเปนธรรมและชทางท
ถกตอง ประณามการใชอานาจรฐและการเออใหฝาย
ทนเอารดเอาเปรยบ และปลกเราใหมวลชนกลาลกขน
สเพอชยชนะในวนหนงขางหนา
8. เปนคนรกครอบครว และรบผดชอบสงแม
ยามอยในทคมขง อารมณไดเจรญรอยตามนกโทษ
การเมองรนกอนไดเปนอยางดในการผลตผลงานทม
คาในขณะถกจองจา จดหมายจากคกคอผลงานอกเลม
หนงทเขาเขยนถงแมของลก และสอถงความเชอมน
ในความบรสทธวา เมอรฐไมสามารถเอาผดเขาได วน
หนงเขาจะตองไดออกมาพบกบภรรยาและลก และ
เขาเชอในพลงของผใชแรงงานทรวมตวกนทวโลก
หวงไดวาแรงกดดนจากหลาย ๆ ฝายทงในประเทศ
และระหวางประเทศทมตอการใชอานาจรฐทไมเปน
ธรรม จะทาใหผบรสทธเชนเขาและเพอน ๆ ทถกขง
ลมไดรบการปลดปลอยเรวขน
เ ห ล า น เ ป น เ พ ย ง บ า ง ส ว น ท ค ด ว า พ อ
เหมาะสมกบเวลาทม ในวนน เรามาราลกถงเพอน
ของเรา และเราไดรวมกนทาในสงทคนรนหลงพงทา
เพอผทจากไปอยางมคณคา คอคณความดทไมตาย เรา
หวงวา สงทเราทาในวนน หากจะมญาณวถใด ๆ ทจะ
ใหคณอารมณ พงศพงน ไดรบรและรบบญกศลทเรา
พรอมใจจดให กจกเปนความอมเอมแหงทพยภาวะท
จะสถตในใจของเราทกคนตลอดไป
---------------------------------------
* สกล สอทรงธรรม ประธานมลนธอารมณ พงศพงน กลาวในงานราลก 70 ป ‘อารมณ พงศพงน’ จดโดยมลนธอารมณ พงศพงน รวมกบองคกร
พนธมตรและกลยาณมตรผนาแรงงานรวมสมย ณ สานกงานมลนธ อารมณพงศพงน เลขท 51/109 ซอยคลองหลวง 19 ถนนพหลโยธน ต.คลองหนง
อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน เมอวนท 4 กนยายน 2559
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
9
1. ศกยภาพของแรงงานไทยจากอดต..สปจจบน
นบจากการเคลอนไหวของคนงานลกจาง
ภายหลงยค“สนธสญญาเบาวรง”(Bowring Treaty)
จ น ถ ง ก า ร ป ฏ ว ต ป พ . ศ . 2475 จ า ก ร ะ บ อ บ
สมบรณาญาสทธราชยมาเปนระบอบประชาธปไตย
คนงานลกจางเรมตระหนกถงสทธแหงความเปนมนษย
พรอมกบการลกขนตอสเพอสทธและเสรภาพในการ
จดต งองคกรของคนงานลกจาง สดทายขบวนการ
แรงงานไทยตองหยดชะงกลง และอยภายใตเผดจ
การทหารเปนเวลาถง 15 ป หลงการยดอานาจของ จอม
พลสฤษด ธนะรชต และตอเนองดวยยคเผดจการของ
จอมพลถนอม กตตขจร
เมอวนท 14 ตลาคม 2516 ขบวนการนสต
นกศกษาและประชาชน ไดลกข นตอสขบไลเผดจ
การทหาร ขบวนการแรงงานไทยไดรงเรองเฟองฟขน
อกครงหนง ดวยการลกข นเรยกรองสทธการจดต ง
องคกรแรงงานพรอมกบการเคลอนไหวนดหยดงาน
อยา ง กวา ง ขว า ง นบ พน ค ร ง เพ อ เ รยก รอง ส ท ธ
ผลประโยชนอนชอบธรรม
ประชาธปไตยเรมเบงบาน เ กดแรงงาน
สมพนธและกฎหมายแรงงานยคใหมข น สหภาพ
แรงงานซงเปนองคกรแรงงานของลกจางไดกอเกดขน
จา น ว น ม า ก เ ร ม จา ก ส ห ภ า พ แ ร ง ง า น ใน ส ถ า น
ประกอบการ พรอมกบรวมตวกนเปนสหพนธแรงงาน
และสภาองคการลกจางในเวลาตอมา
นบเปนเวลากวา 40 ป วนน โครงสรางองคกร
แรงงานยงคงเหมอนเดม มสหภาพแรงงานในสถาน
ไพบลย แกวเพทาย
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
10
ประกอบการ(Enterprise Union หรอ House Union)
จานวนนบพนแหงทงขนาดเลกขนาดใหญ แทนทจะม
ก า ร ร ว ม ตว ก น เ ป น ส ห ภ า พ แ ร ง ง า น ใ น ร ะ ด บ
อ ต ส า ห ก ร ร ม ห ร อ ส ห พน ธแ ร ง ง า น ใน ร ะ ดบ
อตสาหกรรมและระดบชาตอยางเปนเอกภาพ แตกลบ
แตกตวกระจายออกเปนเสยงๆ ทงทเปนทางการและ
ไมเปนทางการ
บทบาทของขบวนการแรงงาน จงจมปลกอย
ในวงวนแหงความยงใหญระดบสหภาพแรงงานใน
สถานประกอบการ มากกวาการสรางขบวนการท
เขมแขง...รวมพลงเปนปกแผนแบบหนงเดยว
แทน ท จะ รวม ตวก น เ ร ยก ร อง เพ อ สท ธ
ผลประโยชนในระดบอตสาหกรรมเดยวกน รวมทง
การตอสเรยกรองตอรฐบาลในระดบชาต แตกลบเปน
การตางคนตางยนขอเรยกรองเรองคาจาง โบนส และ
สวสดการแบบตวใครตวมน ยงเมอตองประสพกบกล
ยทธอนแยบยลของนายจาง ทงการยนขอเรยกรองสวน
และการเลกจางผนา รวมถงการมงทาลายสหภาพ
แรงงานใหออนแอ ขบวนการแรงงานไทยกแทบลม
หายตายไปจากกระแสของสงคม เศรษฐกจและ
การเมอง
ขบวนการแรงงานแทบไมมบทบาทอะไรเลย
ในการรวมศนยพลงเปนหนงเดยวเพอตอบโตกบ
นายจางอยางเปนกระบวนการ แตกลบเปนตางคนตาง
สแบบตวใครตวมน จงเกดเปนสถานการณ “สได กอย
ตอแบบไรพลง สไมได กลมหายตายจากไป” ดงทเหน
กนอยในชวงสองทศวรรษทผานมา
ดวยเหตทมองเหน สหภาพแรงงาน คอ
ขบวนการแรงงาน และเขาใจวา มนคอสงเดยวกน
ดงนนการรวมตวเปนสหพนธหรอสภาองคการลกจาง
จงเหมอนเปนการสรางอาณาจกรทเปนสวนตวของ
ผนา โดยมงสรางเครอขายแรงงาน เพอการยอมรบและ
ใชอานาจแบบ “มาเฟยแรงงาน”
รวมถงการใชเปนเครองมอในการสรางอานาจ
ตอรอง เพอบารมสวนตว รวมถงเกยรตยศสวนบคคล
ในการพยายามเขาหาอานาจรฐดวยวธพเศษ การ
แสวงหาเงนอดหนนจากตางประเทศ และการไป
ประชมตางประเทศ สงตางๆเหลาน ไดทาใหดมระดบ
และไดกลายเปนความตองการเพยงเพอเกยรตภม
สวนตวและวงศตระกล มากกวาความมงมนในการ
นามาซง “การพฒนาขบวนการแรงงานไทยใหเขมแขง
เปนปกแผน”
ผนาแรงานบางคนเปนทปรกษานายจาง มกใช
ขบวนการแรงงานเปนเครองมอแสวงหาผล ประโยชน
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
11
สวนตวและเหยยบยาบนหวของลกจางเพอไตเตาส
ตาแหนงภาครฐและตาแหนงทางการเมอง
ในทสดขบวนการแรงงานไทยกถกโดดเดยว
จากสงคม ถกเหยยดหยาม ไมเปนทยอมรบอยางม
ศกดศรท งแรงงานในระดบเดยวกนและแรงงานใน
ระดบทสงกวา รวมถงแรงงานตางอาชพ
ขบวนการแรงงานไทยนน นาจะเปนกลมพลง
ทมศกยภาพสง เนองจากมการจดตงอยางเปนระบบ
และมรปแบบองคกรทด แตทผานมา ไมเพยงเปน
ขบวนการทไ รพลงในกลมผลประโยชนเดยวกน
เทานน หากยงไมสามารถเปนทคาดหวงของกลมพลง
ตางๆในสงคมรวมถงภาคประชาสงคมอนๆในการสาน
พลงการตอสเพอเรยกรองสทธผลประโยชนรวมกนทง
ทางดานสงคม เศรษฐกจและการเมอง
2. เหตผลและปจจยททาใหขบวนการแรงงาน
ไมเขมแขงเปนปกแผน(Solidarity)
จากประสบการณในประวตศาสตรทผานมา
เปนทยอมรบกนวา นอกจากโครงสรางขบวนการ
แรงงานทไรพลงแลว ตวผนาแรงงานและระบบคดท
ไมพฒนากาวหนา ทาใหขบวนการแรงงานไทยออนแอ
และขาดศกยภาพ โดยมสาเหต ดงตอไปน
2.1 ลกษณะการจดตงสหภาพแรงงานใน
ประเทศไทย เปนรปแบบสหภาพแรงงานในสถาน
ประกอบการ ( Enterprise Union หรอ House Union )
ซงเปนทงโดยกฎหมายและความเปนจรง ทผานมา
กวาสสบปของแรงงานสมพนธไทย ขบวนการแรงงาน
ยงไมเคยกาวขามรปแบบสหภาพแรงงานในลกษณะน
ยงคงย าอยกบท แมจะมความพยายามในการรวมกลม
ในอตสาหกรรมเดยวกน เพอจดต ง เปนสหพนธ
แรงงาน และสภาองคการลกจางระดบชาตกตาม แต
กลาวไดวา การจดตงดงกลาวยงไรศกยภาพ ดวยเหตผล
ดงตอไปน
(1) การรวมกลมดงกลาว การจดโครงสรางไม
เปนไปตามลาดบขนของการจดการองคกรอยางม
ประสทธภาพ โดยสหภาพแรงงานแหงหนง สามารถ
เขาเปนสมาชกไดทงระดบสหพนธแรงงานและสภา
องคการลกจาง แทนทจะเปนการรวมกล มเปน
สหพนธแรงงาน และ ใหสหพนธแรงงานรวมกลมกน
เปนสภาองคการลกจางตามลาดบ ดงนน สภาองคการ
ลกจางจงเกดขนจานวนมากมายและมสหภาพแรงงาน
เปนสมาชก ซงจดตงขนอยางกระจดกระจายไมเปน
ปกแผนเดยวกนและดเหมอนมได เปนขบวนการ
แรงงานเดยวกน
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
12
(2) การรวมกลมดงกลาว ยงไมสามารถกาว
ขามการตอสเรยกรองแบบตวใครตวมน สหภาพ
แรงงานทงขนาดเลกและขนาดใหญนบพนๆแหง ยงคง
รปแบบตางคนตางเรยกรองในสหภาพแรงงานของ
ต น เอ ง แ ท น ท จ ะ ร ว ม กน ต อ ส เ ร ยก รอ ง ส ท ธ
ผลประโยชนในอตสาหกรรมเดยวกน ทกวนน จงม
สภาพแบบใครยนหยดอยได กอยแบบไรพลงไรอนาคต
ใครลมลงไป กเปนไปตามยถากรรมทไรการเหลยวแล
การเขารวมชวยเหลอซงกนและกน กไมสามารถสราง
หลกประกนตอกนได นอกจากการชวยเหลอในดาน
การสงเคราะห มใชการชวย เหลอกนอยางเปนระบบ
และย งยน ไมมการลกขนส ดวยการนดหยดงานทง
อตสาหกรรมทมเอกภาพพรอมเพรยงกน ซงถอเปน
อาวธททรงพลงทสดของขบวนการแรงงานในระบอบ
ประชาธปไตย
2.2 ขบวนการแรงงานไทยยงคงอยภายใต
อทธพลของลกษณะสงคมและวฒนธรรมไทย ทดอย
พฒนาลาหลง ซงถอเปน “รากทไรอารยะ” ผคนใน
สงคมรวมถงผนาแรงงานและผใชแรงงานไทยยงคง
ดารงอย โดยไมสามารถกาวขามพรมแดนแหงความลา
หลงสความคดทกาวหนา พรอมกบพฒนาศกยภาพและ
ความเชอมนในสมรรถนะของตนเอง ดวยวธคดในยค
สมยของโลกอารยะทกาวหนาทงหลาย โดยมสาเหต
ดงน
(1) แรงงานและสงคมไทยยงขาด “วธคดเชง
วทยาศาสตร” (Scientific Thinking) ทใชความรและ
ทศนะท เ ปนวทยาศาสตรในการดาเนนชวต และ
สามารถพสจนไดทางดานวทยาศาสตรเปนฐานคด ซง
จะทาใหมวธคดทเปนระบบ ไมหลงงมงายหรอเชอใน
สงทไรสาระทงในเชงตรรกะและขอเทจจรง วธคดเชง
วทยาศาสตร จะทาใหเกดความมนใจและไมถก
ครอบงาไดงายๆ ถงแมวาโลกเรานอาจมหลายสงท
วทยาศาสตรยงไมสามารถพสจนไดในปจจบน เมอยง
พสจนไมได กอาจมอยหรอไมมอยกได จงไมควรปก
ใจเชออยางหวปกหวปาจนหลงงมงาย และถกหลอก
เปนเหยอไดอยางงายๆ ชาวตะวนตกเชอในพระเจา
และโลกหนา แตกมวถชวตในโลกปจจบน ทเชอมนใน
วทยาศาสตรและเชอมนในศกยภาพของมนษยและ
ตนเอง จงพยายามพฒนาความคด มงสรางชวตและ
พฒนาโลก...สความเปนอารยะทกาวหนา
(2) แรงงานและสงคมไทยยงขาด “วธคดเชง
วพากษวจารณ”(Critical Thinking) คนไทยยงไมกลา
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
13
วพากษวจารณในเชงตรรกะและเหตผล ไมมวธคดเชง
วเคราะห ไมกลาทจะแสดงขอคดเหนและถกเถยงโต
แยงเพอคนหาขอสรปท ดท สดและขอเทจจรงเชง
ประจกษ แตกลบถกครอบงาใหเชอแบบหลงงมงาย
คดและวเคราะหไมเปน หลงเชอและทาตามๆกนไป
โดยไมคดวเคราะหหรอถกเถยงโตแยงหาเหตผลเชง
ตรรกะใน “สงทผานมาและสงทเปนอย”
จากเหตปจจยทงสองประการดงกลาว ทาให
คนไทยตาตมจมปลกหลงอยในวงวนแหงความลาหลง
ทงวธคดและวถดาเนนชวต ถกครอบงาอยในกะลา
ขนาดใหญ ทงๆทโลกแหงอารยะสมยใหมนน วธคด
ของชาวตะวนตกมพฒนาการทางวทยาศาสตรและ
ความคดเชงตรรกะ ผานการถกเถยงโตแยงมาตงแตยค
สมย “กรก” กวา 2,000 ป ไดกาวขามความเปนทาส
ทางความคด ส..จรยศาสตรสมยใหม มจดยนอยทการ
ปลดปลอยมนษย ใหพนจากการถกครอบงาทาง
ความคดและอทธพลของยคกลาง ซงเปนยคทอานาจ
แหงศาสนจกร ไดปลกฝงระบบคดทางศลธรรมแบบ
“ศรทธา ภกด เชอฟงและทาตาม”
ฟรดรช นทเช กลาวไววา นนเปน “ศลธรรม
แบบทาส” (หรอความคดแบบทาส) ซงผคนในยคนน
ถกปลกฝงให “ศรทธา ภกด เชอฟงและทาตาม” จน
กลายเปนคนทออนแอ แมจะเปนคนด กเปนคนด
แบบ “ทาส” ทไมมอานาจกาหนดถกผดดวยตนเอง
และไมอาจเปนนายของตนเองในการเลอกใชชวตหรอ
สรางชวตใหบรรลสมรรถนะและศกยภาพของตนเอง
ได แมกระทงพดความจรงในเชงวทยาศาสตร ยงถก
จบกมคมขง ทรมานและเขนฆา(ประหารชวต) มนจง
ไมตางจากแรงงานและสงคมไทยในปจจบนเทาไรนก
2.3 ระบบอปถมภในขบวนการแรงงานไทย
ซงมาจากอทธพลความลาหลงทางจตสานกและวธคด
ของสงคมไทยและกลายเปนสงคมอปถมภทกระจาย
ไปทว ผคนออนแอในการใชชวตและออนดอยในการ
พฒนาจตวญญาณ จงพยายามดนรนตะเกยกตะกาย
หาทพง เกาะเกยวผมอานาจ วงหาหมอดและหลง เชอ
สงศกดสทธ แมกระทงไสยศาสตรมนตดา จงกลายเปน
ชองวางใหเกด “ระบบอทธพลมาเฟย” ในทกระดบชน
ของสงคม ต งแต เลกสดถงใหญ สด ท งในระดบ
ครอบครว โรงเรยน ชมชน จนถงระดบชาต นคอ
ความออนแอทางจตวญญาณของคนไทย ทขาดความ
เชอมนและศรทธาใน “คณคาความเปนมนษย”
ขบวนการแรงงานไทยกไมตางจากสงคมอนๆ
ทผน าบางคนพยายามสรางอทธพลมาเฟยต งตวเปน
ใหญ ดวยการจดต งสภาองคการลกจางข น เปน
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
14
อาณาจกรสวนตว และมผนาในเครอขายทยอมตนเปน
บรวารภายใตระบบ “ขนนางแรงงาน” หรอ “มาเฟย
แรงงาน” ดงนน ขบวนการแรงงานไทยจงยาอยกบท
และ กาว ไม พนค วา มคด ท ล า หล งแล ะไ รอา รย ะ
ความกาวหนา..เหมอนโลกทพฒนาแลวทงหลาย
2.4 วถคดแบบพงพาตวบคคลมากกวาการ
สรางองคกรใหเขมแขง ซงมผลมาจากระบบอปถมภ
แมผ นาบางคนจะพยายามทาตวใหทนสมยและ
กาวหนา เพอใหดดเปนสากล มกกลาวถงสทธแหง
ความเสมอภาคและความเทาเทยมกนใน “คณคาความ
เปนคน” และ “ศกดศรความเปนมนษย”
แตพฤตกรรมและทศนะทแสดงออก กลบ
สะทอนถงความคดทแบงแยก..และด ถกทางเพศ
เหยยดหยามผวส ถนฐาน ชาตพนธ ฐานะทางชนชน
และวฒการศกษา ซงเปนจตวญญาณท ถกปลกฝง
ครอบงาไวในจตใตสานก ท งโดยรตวและไม รตว
สดทายจงเปนเพยง “การสาเรจความใครทางคาพด”
เพอใหดดมอดมการณ..มจรยธรรมและเปนสากล ทงๆ
ทยงจมปลกอยกบ “วฒนธรรมทาส” ทไรอารยะ
ดงนน โดยจตสานกและวสยทางวฒนธรรม
ผนาภายใตระบบอปถมภ จงมกเอาตวเองไปขนกบตว
บคคลทมภาวะผนาหรอมบารม มงยดถอตวผนาหรอ
ตวบคคล มากกวาการยดหลกการทวา “บคคล
(ตนเอง)ขนกบองคกร” และ “สวนตวขนกบสวนรวม”
ผนาแรงงานไทย ไมเคยใชวธคดเชงว เคราะหและ
วพากษ วจารณเพอคนหาแนวทางการสรางองคกรและ
ขบ วน กา ร ใ ห เ ข ม แข ง . . . เ ปน ป กแผน ห นง เด ย ว
(Solidarity)
3. ขบวนการแรงงานไทยกบการปรบกระบวน
ยทธระดบโลก
จากวฒนธรรมทลาหลงไรอารยะสงผลใหเกด
จ ด อ อ น ท า ง โ ค ร ง ส ร า ง ด ง ก ล า ว ข า ง ตน แ ต
ประวตศาสตรแรงงานยคใหมต งแต ป พ.ศ.2515
ขบวนการแรงงานไทยเรมจากการรวมศนยพลงอยาง
เขมแขง แมจะไมมการปรบ ปรงโครงสรางอยางเปน
ระบบ แตกเปนการขบเคลยนทรวมศนยเปนหนงเดยว
การเคลอนไหวของขบวนการแรงงานไทย
ในชวงยคทศวรรษแรกนน นอกจากการลกขนสนด
หยดงานเพอเรยกรองและแสวงหาใหไดมาซงสทธและ
ผลประโยชนอนพงมพงไดแลวยงมการเคลอนไหวเพอ
สงคมอยางเขมแขง หลายครงหลายหนทมการนดหยด
งาน เพอชมนมตอส เรอง ขาวสารแพง นามนและคา
โดยสารรถเมลขนราคา สนคาราคาแพง แตคาแรง
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
15
ราคาถก รวมถงการเขารวมตอสกบความไมเปนธรรม
ของประชาชนชนชนตางๆ ทงชาวนา และประชาชนผ
ยากไรทงหลายทถกกดขเอารดเอาเปรยบ
แมในชวงทศวรรษแรก ขบวนการแรงงานไทย
จะเรมแยกตวออกเปนสสภาองคการลกจาง แตกยงรวม
ศนยการเคลอนไหวในนามสสภาดวยกนอยางเปน
เอกภาพ หลงจากผานพนชวงปลายทศวรรษแรก
ขบวนการแรงงานไทยเรมแตกแยกกระจดกระจาย ตาง
คนตางสรางอาณาจกรของตนเอง
มเพยงการเคลอนไหวทขบวนการแรงงานเขา
รวมเปนสวนหนงของขบวนการทางสงคม ไดเลอน
หายไปเทานน หากแตความเปนเอกภาพหนงเดยวของ
ขบวนการแรงงานไทยกไดแตกออกเปนเสยงๆไปดวย
ความออนแอดงกลาว จงไมสามารถเปนทคาดหวงได
ทงของขบวนการแรงงานและขบวนการทางสงคม
ซงอาจกลาย เปนจดจบทไรอนาคตในอกไมกทศวรรษ
ขางหนา
หากศกษาบทเรยนและประวตศาสตรแรงงาน
ของประเทศตางๆในแถบภาคพนตะวนตก แมจะม
ระยะ เวลายาวนานกวาสองรอยป ซงมพฒนาการท
กาวขามสหภาพแรงงานในสถานประกอบการ ส
สหภาพแรงงานในระดบอตสาหกรรมและรวมศนย
เปนหนงเดยวในระดบสภาองคการลกจางแหงชาต
การเคลอนไหวตอสเพอสทธผลประโยชนเปนไปอยาง
เขมแขงมพลงและเปนปกแผน
โลกปจจบนไดพลกผนเปลยนแปลงอยาง
ขนานใหญ จากการปฏวตดานการเกษตร สการปฏวต
ดานอตสาหกรรม(ทงเบาและหนก) ขณะนเศรษฐกจ
โลกกาลงกาวส...ระบบเศรษฐกจดจตอลและนาโน
เทคโนโลย รวมถงเทคโนโลยชวภาพ สงผลใหเกดการ
ปฏวตระบบเศรษฐกจสมยใหมทเนนการผลตสนคา
“นวตกรรม” และภาคบรการ(High Value Services)
ทาใหเกดกระบวนการผลตแบบใหมในประเทศท
พฒนาแลว ทงในดานพลงการผลตและความสมพนธ
การผลต
ระบบทนในปจจบนน เปนทนทไรสญชาต
พรอมทจะเคลอนยายทนไปไดทกท . .ทกประเทศ
เ ง น ท น พ ร อ ม ท จ ะ เ ค ล อ น ย า ย ไ ป ท ใ ด ก ไ ด ท ม
ผลประโยชนตอบแทนด การผลตสนคากพรอมทจะ
เคลอนยายไปสแหลงทมตนทนต า สวนแรงงานก
พรอมทจะไหลไปส...ทมคาแรงงานสง
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
16
นคออทธพลของโลกยคดจตอลทไรพรมแดน
(โลกยคโลกาภวตน) ซงสงผลกระทบอยางหนกตอ
จา นว นส มา ชก สห ภา พ แร งง าน ท ล ดล งทวโ ล ก
โดยเฉพาะประเทศพฒนาแลวในแถบตะวนตก ซงไมม
โรงงาน ไ ม มท งการผลตสนคาและการบรหาร
กระบวนการผลต แตใชวธบรหารแบรนด ใชวธจาง
เหมาแรงงาน สวนการผลตจะมเฉพาะสนคาประเภท
ใชเทคโนโลยขนสง
บทเรยนในสหรฐอเมรกา ขบวนการแรงงาน
ออนแอและยบตวเลกลงเรอยๆ และมการขบเคลอนใน
รปแบบไรกรอบองคกรแบบสหภาพแรงานหรอ Non-
union Workers’ Movement แตเปนรปแบบสราง
เค รอขายเ ปนศนยใหความชวยเหลอ มภารก จ
ขบเคลอนและผลกดนกฎหมาย เกยวกบการคมครอง
สทธและสภาพการจางของคนงานนอกระบบ เชน
แมบาน คนขบแทกซ และอนๆ
บทเรยนในเยอรมน สมาชกสหภาพแรงงาน
ลดลง แตยงมพลงและอานาจตอรองทงในทางการเมอง
และเศรษฐกจ เนองจากขบวนการแรงงานในเยอรมน
จะ ใชแ น ว ท า ง ก า ร เจ ร จ า ต อ ร อ ง ร ว ม ใน ร ะ ดบ
อตสาหกรรมและระดบชาต รวมทงมรปแบบทคนงาน
มสวนรวมในการบรหารกจการหรอการตดสนใจรวม
(Workers Participation หรอ Co-determination) ซง
ต งอยบนพนฐานของ“ความเ ปนหนสวน” หรอ
Partnership ระหวางทนกบแรงงาน
บทเรยนในสวเดน ขบวนการแรงงานยงคง
ความเขมแขงไว ซงนอกจากมกฎหมายวาดวยการม
สวนรวมในการบรหารและการตดสนใจรวมของ
คนงานลกจาง(Workers Involvement หรอ Co-
determination) แลว ยงมกฎหมายกาหนดใหคนงาน
ลกจางทกคนตองสงกดสหภาพแรงงาน ดงนน คนงาน
ลกจางกวา80% เปนสมาชกสหภาพแรงงาน และ
ขบวนการแรงงานมบทบาททเขมแขงทงทางการเมอง
เศรษฐกจและสงคม รวมถงการพฒนาคณภาพ
แรงงานโดยการขบเคลอนผานสถาบนวจยและการ
เปลยนผานส “เทคโนโลยดจตอล”
ประเทศตางๆในยโรปรวมถงประเทศพฒนา
อนๆ มแนวโนมสมาชกสหภาพแรงงานลดลงใน
อนาคตและขบวนการแรงงานอาจจะตองลดบทบาทใน
รปแบบองคกรสหภาพแรงงาน ส..รปแบบขบวนการ
ทางสงคม หรอเครอขายทางสงคม ซงเปนทยอมรบ
แลว จาก “ความเปนหนสวน” ระหวางทนกบแรงงาน
.... ส “ระบบความเปนหนสวนทางสงคม” (Social
Partnership) นคอ ความอารยะของโลกตะวนตก
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
17
ในรอบสองทศวรรษทผานมา หากเราตดตาม
ศกษาความเปนไปของขบวนการแรงงานทวโลก จะ
เหนถงแนวโนมการเปลยนแปลงทเกดขน ขบวนการ
แรงงานในหลายประเทศไดรวมขบเคลอนและรณรงค
ถงปญหาสงแวดลอม ปญหาแรงงานนอกระบบ
ปญหาการจางงานในสภาวะทพลงการผลตและ
ความสมพนธการผลตกาลงเปลยนไป รวมถงระบบ
เศรษฐกจทเปลยนผานส “เทคโนโลยดจตอล” ซงจะม
ผลกระทบใหเกดปญหาการวาง งานทวกฤตรนแรง
เนองจากการจางงานทลดลงอยางมหาศาลในอนาคต
ขบวนการแรงงานทวโลกกาลงขบเคลอน เพอ
เปลยนผานส “ขบวนการทางสงคม” ทงแรงงานและ
ภาคสวนตางๆ กาลงสรางระบบ “ความเปนหนสวน
ทางสงคม”(Social Partnership ) สวนทน(นายจาง)
กาลงกาวสระดบภมภาคและสรางเครอขายพนธมตร
เปนแนวรวมอยท วโลก
ขณะทขบวนการแรงงานไทยยงคงยาอยกบท
และหลงระเรงอยในอาณาจกรของตนเอง ไมเคยกาว
พนออกจากการเรยกรองสทธผลประโยชนในระดบ
สถานประกอบการ และมกถกโดดเดยวจากสงคม การ
เรยกรองสทธอนชอบธรรมของแรงงานถกสงคม
เพกเฉยและบางครงถกตอตาน
4. ปรบกระบวนยทธ จากขบวนการแรงงานส
ขบวนการทางสงคม
สถานการณแรงงานไทยทกวนน คนงาน
ลกจางตองดาเนนชวตอยางทกขยากลาบาก มคาจาง
และสวสดการทไมเปนธรรม ความมนคงและคณภาพ
ชวตทต ากวามาตรฐาน ตองตอสดนรนเพอปากทอง
ภายในโรงงาน “จะกาวออกไปตอสในขบวนการทาง
สงคมไดอยางไร เมอตวเองยงแทบเอาตวไมรอด”
วธคดเชนน เปนการคดในเชงยทธวธ หรอ คด
แบบสนๆ เฉพาะประโยชนสวนตวและภายในกลม ซง
สดทายกจะพากนลมสลายหมด ทงขบวนการแรงงาน
และขบวนการทางสงคม ดงน นขบวนการแรงงาน
จะตองปรบกระบวนคดใหม ตองคดในเชงยทธศาสตร
ดวยการกาวใหพนจากความคดซ าๆทย าอยกบทและ
กลาทจะคดใหพนออกนอกกรอบ เพอนาไปสชวตท
ดกวาพรอมๆกนทงสงคม
เราตองคดและวเคราะหเพอคนหาแนวทางการ
สรางนวตกรรมแรงงานแบบใหม ตองกลาทจะเปลยน
แปลงและกลาคดแตกตาง(Dare to Differ) สสงใหมๆ
พรอมทงกลาทจะทา(Dare to Do) เพอสรางอนาคต
รวมกน
ขบวนการแรงงานทงสหภาพแรงงาน สหพนธ
แรงงานและสภาองคการลกจาง รวมถงองคกรทก
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
18
รปแบบ ทงรนใหมและรนเกา ตองสานพลงรวมมอกน
ระดมสมอง ระดมความคด และวเคราะห คนหา
จดออนจดแขง โดยเปดใจวพากษวจารณกนอยาง
ตรงไปตรงมาแบบมตรสหาย เพอคนหาแนวทางและ
นวตกรรมแรงงานใหมๆทดและมอนาคตมากกวาท
เปนมาและทเปนอย
ผ น า แ ร ง ง า น ท ก ร ะ ดบ ตอ ง ยอ ม รบ ก า ร
เปลยนแปลง เพอนาไปสการปรบ “กระบวนทศน
ใหม” พรอมท งการยอมรบทจะปรบโครงสราง
ขบวนการแรงงานใหมศกยภาพ เพอรวมศนยพลงใน
ก า ร ต อ ส เ ร ย ก รอ ง แ ล ะ ขบ เ ค ล อ น ท ง ใน ร ะ ดบ
อตสาหกรรมและระดบชาตอยางเปนเอกภาพ
การปรบ“กระบวนยทธใหม” โดยกาหนด
ยทธศาสตรการพฒนาขบวนการแรงงาน สขบวนการ
ทางสงคม เขารวมภาคเครอขายทางสงคมอยางจรงจง
ทงในระดบเปนแนวรวมและหรอเปนแกนนาในการ
ขบเคลอนทางสงคมดวยความเปนเอกภาพ
โดยตงอยบนพนฐานของความเปน “หนสวน
ทางสงคม”(Social Partnership) รวมกนกาหนด
กระบวนยทธใหม...พฒนาความเปนหนสวนระหวาง
ทนกบแรงงาน กาวส ความเปนหนสวนทางสงคม
และนาไปสการเขารวมตอส เพอสทธผลประโยชน
ของประชาสงคมทวทงประเทศ
การกาหนดยทธศาสตรขบเคลอนรวมกบ
เครอขายทางสงคม เพอรวมศนยพลงการตอสและ
เรยกรองใหเกดความเปนธรรมทงในดานการเมอง
เศรษฐกจและสงคมนน จะตองตงอยบนฐานคดทวา
ทกปญหาคอ ปญหาเดยวกน ปญหาความไมเปนธรรม
ในโรงงานกบความไมเปนธรรมทางสงคม คอปญหา
รวมอนเดยวกน และ ตงอ ยบนพนฐานของสทธ
ผลประโยชนเดยวกน
5. บทสรปสาหรบการเปลยนแปลง
กา ร เ ปล ย น แป ล ง คอ ส จธ รร ม เ พร า ะ ส ง
ทงหลายลวนอนจจง ขณะทโลกกาลงเปลยนแปลงไป
ตามสถานการณและเกดการปฏว ตดานเทคโนโลย
ดจตอล ความหายนะยอมเกดขนกบผทพยายามยาอย
กบท
ในฐานะความเปนมนษยทม ศกด ศร ผ นา
แรงงานทกคนตองกลา ทจะลกข นดวยสทธและ
เสรภาพในการตอสและพฒนาตนเองสความเขมแขง
ตองกลาทจะ “ปฏวตทางความคด...ตดอาวธทาง
ปญญา” โดยไมเกรงกลวหรอยอมจานนตออานาจ
บารมของผนาคนใดหรอบคคลใด
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
19
ตองยดมนในหลกการและระบบ ดวยจต
วญญาณทอารยะและกาวหนา มใชยดตวบคคล
การลกข นทวงสทธเสรภาพและกบฏตอ
ความคดเกาเพอใหเกดการเปลยนแปลงนน ยอมนามา
ซงความทกขและความเจบปวด นคอ นยามของความด
และคนดในโลกทอารยะแลว
ความคดของ อมนานเอล คานต นกคดชาว
เยอรมน กลาวไววา “ในการทาความดน น เราตอง
ยนยนตอ เสรภาพ เสมอไป และ เสรภาพเปนเรองการ
ขนตออารมณความรสกสญชาตญาณภายใน และ ขน
ตออานาจครอบงาภายนอก ดงนน การยนยนเสรภาพ
จงเปนการขนตอความทกขและความเจบปวดอยาง
จาเปน”
ในการทาความดแบบ“อมมานเอล คานต” ก
คอ การตระหนกอยางลกซงในคณคาเสรภาพ ความ
เสมอภาค และศกดศรความเปนมนษย ประวตศาสตร
บอกเราเสมอวา คนทตอสเพอทาใหคณคาเหลานเปน
จรง ยอมตองเผชญกบความเจบปวดเสมอ
แตเพราะมเพอนมนษยจานวนมากในโลกใบน
ทยอมเจบปวด ประวตศาสตรโลกจงหมนไปในทศทาง
ทมเสรภาพ ความเสมอภาค และเคารพศกดศรความ
เปนมนษย มผคนมากมาย ทยอมสละชวตเพอ
อดมการณและเพอการปลดปลอยออกจากความเปน
ทาส และ เหนวา ความถกตองเปนหนาททตองทา
แมวาทาไปแลวอาจตองเผชญกบความทกขและความ
เจบปวดกตาม
โดยหลกของววฒนาการและประวตศาสตร
สงคม เปนทถกเถยงและยอมรบรวมกนวา สงคมยค
ปจจบนเปนสงคมยคทนนยมทกาวหนากวาสงคมยค
อดตทผานมา ตงแตสงคมยคดกดาบรรพ ยคทาส ยค
ศกดนา เขาสยคทนนยม ซงชนชนทนและแรงงาน คอ
พลงการผลตและความสมพนธการผลตทกาวหนา
ทสด
ชนชนแรงงานจงเปนพลงหลกและพลงชขาด
ในการเปลยนแปลงสงคม สความมอารยะและกาวหนา
มวถชวตทด มคณภาพในการดารงชพและเปนสงคมท
เทาเทยมเสมอภาคกน สงสาคญกอนอนนน ชนชน
แรงงานจะตองมวถคดและจตวญญาณทกาวหนาและ
อารยะ
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
20
ดงนน ผนาแรงงานทกคนยอมตองมสทธอน
ชอบธรรมทจะลกขน เพอใหเกดการเปลยนแปลง
ขบวนการแรงงานไทยใหกาวหนาและเขมแขง เหมอน
ประเทศตางๆทวโลกทอารยะทงหลาย เพอเปนพลง
หลกในการเปลยนแปลงสงคมไปสสงคมทเปนธรรม
มเสรภาพและความเสมอภาคเทาเทยมกน โดยเฉพาะ
การตระหนกใน “คณคาความคน” และ เคารพใน
“ศกดศรความเปนมนษย”
ตองกลาทจะฝน (Dare to Dream) เพออนาคตทดกวา
ตองกลาทจะแตกตาง (Dare to Differ) เพอสงทดกวา
ตองกลาทจะทา (Dare to Do) เพอขบวนการทเขมแขง
ตองกลาทจะตาย (Dare to Die) ถาจะตองทกขและเจบปวด
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
21
ทประชมใหญ ILOสมยท 90 ป 2540 มมตวา
ดวยงานทมคณคา (DECENT WORK) และ
เศรษฐกจนอกระบบ เพอสงเสรมงานทมคณคา
สาหรบคนทางานทกภาคเศรษฐกจ ประกอบดวยงาน
หลก 4 ดาน (Four Pillars of Decent Work) ไดแก
(1) หลกการ และสทธขนพนฐานในการ
ทางาน (Fundamental Principles and Rights at work)
ประกอบดวย 4 กลม มาตรฐานแรงงานและอนสญญา
หลกดงน (ดตารางประกอบ)
1.1 การยกเลกการใชแรงงานบงคบ และ
การเกณฑแรงงาน (อนสญญาฉบบท 29 และ 105)
1.2 การค มครองการใชแรงงานเดก
(อนสญญาฉบบท 138 และ 182)
1.3 เสรภาพในการสมาคม และคมครอง
ส ท ธ ใ น ก า ร ร ว ม ก ล ม แ ล ะ เ จ ร จ า ต อ ร อ ง ร ว ม
(อนสญญาฉบบท 87 และ 98)
1 . 4 ก า ร ห า ม เ ล อ ก ป ฏ บ ต เ ก ย ว ก บ
คาตอบแทน และการจางงาน-การพฒนาอาชพ
(อนสญญาฉบบท 100 และ 111)
ความสาคญ คอ สทธข นพนฐานในการ
ทางานต งแต 1-1 ถง 1-4 ถอเปนอนสญญาหลกท
ไดรบการยอมรบทวโลก มผลครอบคลมคนทางาน
ทกกจการทกเพศ และทกชาต โดยไมขนกบการให
สตยาบนของรฐบาลเทานน ทผานมารฐบาลไทยได
ใหสตยาบนอนสญญาหลกแลว 5 ฉบบโดยยงไมให
สตยาบนอนสญญาฉบบท 87 ,98 และ 111(ดตาราง)
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
22
(2) ศกยภาพในการมงานทา (Productive
Employment)
ประกอบดวย การสงเสรมการมงานทา และ
การเพมผลตภาพแกผอยในเศรษฐกจนอกระบบ การ
ลงทนดานความร และทกษะ การสรางงานทม
คณภาพ โดยการพฒนาสถานประกอบการ และแกไข
อปสรรคตางๆ เชน การเขาถงเครดต การตลาด การ
ฝกอบรม และกฎระเบยบทไมเหมาะสมเปนธรรม
(3) การคมครองทางสงคม (Social
Protection)
ประกอบดวย ความปลอดภยอาชวอนามย
และสภาพแวดลอมในการทางาน (Occupational
Safety and Health)
การขยาย และสงเสรมการประกนสงคม
(Social Security) ซงรปแบบการประกนสงคมท
ประสบความสาเรจ จะตองคานงถงความตองการของ
แรงงานนอกระบบกลมตางๆ ทมความหลากหลาย
การกาหนดเงอนไขการจายเงนสมทบ การให
ผลประโยชนทดแทน และการบรหารจดการจาเปนตอง
พจารณาใหสอดคลองดวย
(4) การมผแทน และการมสวนรวม (Social
Dialogue)
การกาหนดสงแวดลอมทเออตอการจดต ง
องคกร และการทางานของผ แทน การสงเสรม
บทบาทและการมสวนรวมขององคกรเหลานในการ
กาหนดนโยบายท เ กยวของสนบสนนการจดต ง
องคกรแรงงาน รวมกลมเจรจาตอรองรวมกบภาครฐ
ในรปแบบตางๆ ทเหมาะสม
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
23
รายชออนสญญาหลก 8 ฉบบ
ในปฏญญาวาดวยหลกการและสทธพนฐานในการทางาน ค.ศ.1998 (พ.ศ.2541)
เรอง อนสญญา ปทไทยใหสตยาบน
การยกเลกการใช
แรงงานเดก
อนสญญาฉบบท 138 วาดวยการกาหนดอายขนตา พ.ศ.2516
(1973)
พ.ศ.2547 (2004)
อนสญญาฉบบท 182 วาดวยการใชแรงงานเดกประเภท
เลวรายทสด พ.ศ.2542 (1999)
พ.ศ.2543 (2001)
การยกเลกการใช
แรงงานบงคบทก
รปแบบ
อนสญญาฉบบท 29 วาดวยการเกณฑแรงงานหรอแรงงาน
บงคบ ไทยไดใหสตยาบนเมอวนท 26 กมภาพนธ พ.ศ. 2512
พ.ศ.2512 (1969)
อนสญญาฉบบท 105 วาดวยการยกเลกการใชแรงงานบงคบ
พ.ศ.2500 (1957)
พ.ศ.2512 (1969)
การขจดการเลอก
การปฏบตในอาชพ
และการจางงาน
อนสญญาฉบบท 100 วาดวยการเลอกปฏบต
(ในอาชพและการจางงาน) พ.ศ.2494 (1951)
พ.ศ.2542 (1999)
อนสญญาฉบบท 111 วาดวยการเลอกปฏบต
(ในอาชพและการจางงาน) พ.ศ.2501 (1958)
ยงไมใหสตยาบน
เสรภาพในการ
สมาคมและสทธการ
เจรจาตอรองรวม
อนสญญาฉบบท 87 วาดวยเสรภาพในการสมาคมและ
การคมครองสทธการรวมกลม พ.ศ.2491 (1948)
ยงไมใหสตยาบน
อนสญญาฉบบท 98 วาดวยสทธในการรวมกลมและ
การเจรจาตอรองรวม พ.ศ.2492 (1949)
ยงไมใหสตยาบน
●หมายเหต
มผวจารณวา ILO มความผดพลาดในการกาหนดมาตรฐานแรงงานหลก (CORE LABOUR STANDARD)
เพราะคาประกาศปฏญญา ILO วาดวยหลกการและสทธพนฐานในการทางานป2541 ไมไดรวมมาตรฐาน
อนสญญาเรองชวโมงการทางานและสขภาพความปลอดภยในการทางาน
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
24
กรณศกษาสทธการรวมตวตอรองของแรงงานนอก
ระบบ
พ.ร.บ.แรงงานสมพนธ พ.ศ.2518 มหลก
สาคญทใชบงคบเฉพาะแรงงานภาคเอกชนขดแยงกบ
อนสญญาหลกฉบบท 87 เพราะกาหนดให “ลกจาง”
ทมนายจางคนเดยวกน หรอกจการเดยวกนมนายจาง
หลายคน รวมตวเปนสหภาพแรงงานเพอตอรองกบ
นายจางเทาน น คนทางานภาครฐผประกอบอาชพ
อสระ หรอผรบจาง และไมมนายจาง ยอมไรสทธ
รวมตวตอรอง และไดรบการคมครองไดตาม
กฎหมายฉบบน เชน ลกจางในโรงงานผลตนาตาล
ทรายกบชาวไรออย และผรบจางปลกตดออยไมม
สทธรวมตวเปนสหภาพแรงงานเดยวกนตามกฎหมาย
ได,ลกจางธนาคารกรงเทพซงเปนบรษทเอกชนกบ
ลกจางธนาคารกรงไทยซงเปนรฐวสาหกจ กบลกจาง
ธนาคารแหงประเทศไทยซงเปนองคกรนตบคคลของ
รฐไมมสทธรวมตวเปนสหภาพแรงงานเดยวกนได
แ ร ง ง า น น อ ก ร ะ บ บ ม ก า ร ร ว ม ก ล ม ท
หลากหลาย อาจเปนการรวมกลมกนเพราะประกอบ
อาชพเดยวกน หรอตางกนในพนทชมชนใกลเคยงกน
ทจาเปนตองพงพากน มสวนรวมพฒนาคณภาพชวต
มตตางๆ หรอเรยกรองความเปนธรรมตอหนวยงาน
รฐ โดยการสนบสนนขององคกรภาคเอกชน หรอ
หลายหนวยงานรฐ เชน กรมสงเสรมการปกครอง
ทองถน กระทรวงมหาดไทย, หรอสถาบนพฒนา
องคกรชมชน (องคการมหาชน), กระทรวงการพฒนา
สง ค มแ ล ะ คว า ม มน ค ง ขอ ง มน ษ ย, สา นก เข ต
กรงเทพมหานคร,ศนยบรหารหลกประกนสขภาพ
ทองถน สานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต
(สปสช.) สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรม
สขภาพ (สสส.) เปนตน
การรวมกลมกนของแรงงานนอกระบบอาจ
ตองมการจดทะเบยนเปนนตบคคลตามคณสมบตท
กฎหมายแตละฉบบกาหนด เพอไดรบการสนบสนน
เงนทนหรอ ยอมรบการมสวนรวมดาเนนงานกบ
หนวยงานทเกยวของ เชน
● ระเบยบกรมการจดหางานวาดวยการ
สงเสรมการรบงานไปทาทบาน
สงเสรมใหผรบงานไปทาทบานรวมตวกน
เพอใหไดรบคาปรกษาแนะนา การสงเสรมพฒนา
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
25
ความรฝมอในการรบงานและการผลต โดยกาหนด
คณสมบตของกลมทยนคาขอจดทะเบยนจดตงกลม
ผรบงานไปทาทบาน คอ 1)มสมาชกไมต ากวา 5 คน
2)สมาชกอายไมต ากวา 15 ป 3)มเหตประสงคของ
กลม และ 4)มผนากลม
กลมผรบงานไปทาทบานทไดจดทะเบยนไว
มสทธก เงนยมเงนกองทนเพอผรบงานไปทาทบาน
ไมเกน 2 แสนบาทดอกเบ ย 5% ตอปเพอไปซอ
วตถดบ อปกรณในการผลตหรอขยายการผลตเพอ
สรางอาชพและรายไดใหกบผรบงานไปทาทบาน
โดยตองมคณสมบต คอ 1) เปนกลมทมการจดการ
ชดเจน 22) ดาเนนการมาแลวไมนอยกวา 6 เดอน 3)
เปนกลมทมทรพยหรอกองทนรวมกนไมนอยกวา
10,000 บาท และ 4) มสถานประกอบการทสามารถ
ตดตอได
● พ.ร.บ.สงเสรมการจดสวสดการสงคม
พ.ศ.2546 สงเสรมใหองคกรภาคประชาชนซงสวน
ใหญคอแรงงานนอกระบบ รวมกนเปน “องคกร
สวสดการสงคม” เพอการจดสวสดการสงคมใหแก
สมาชกในชมชน และสมาชกมสวนรวมจดการสงคม
อยางสมาเสมอ
● พ.ร.บ.หลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ.
2545 มาตรา 50 (5) สงเสรมองคกรปกครองสวน
ทองถนเอกชน องคกรประชาชนใหมสวนรวมในการ
บรหารหลกประกนสขภาพไดและประชาชนสามารถ
เสนอเรองโดยถกตองสะดวก จงเปนทมาของการขน
ทะเบยนเปนหนวยงานรองเรยนอสระจากผรองเรยน
ซงไดมาเปนศนยประสานงานหลกประกนสขภาพ
ประชาชน ในหลายจงหวดเพอค มครองประชาชน
และมบทบาทเผยแพรขอมลความรหลกประกน
สขภาพใหประชาชน
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
26
บณฑตย ธนชยเศรษฐวฒ
สานกงานประกนสงคม(สปส.)จดประชม
วชาการประกนสงคมประจาป 2559 เมอวนท 5
กนยายน เพอ รบฟงมมมองของผ แทนองคการ
แรงงานระหวางประเทศ (ILO) และฝายตางๆ เกยง
กบแนวทางการปฏรประบบบานาญชราภาพใน
อนาคต ทอมแพคฟอรม เมองทองธาน จ.นนทบร
น า ง พ ร พ ร ร ณ ศ น ค ร ร อ ง เ ล ข า ธก า ร
สา นก ง า น สร ป บ ร ร ยา ยเ ร อ ง “ปฏ ร ป ก อ ง ท น
ป ร ะ ก น ส ง ค ม ก ร ณช ร า ภ า พ ด อ ย า ง ไ ร ” ส ร ป
สาระสาคญไดวา
กองทนประกนสงคมกรณชราภาพ เ รม
บงคบใชตงแตตนป 2542 โดยเกบเงนสมทบลกจาง
และนายจางฝายละ 3% ของเงนเดอนไมเกน 15,000
บาท ซงตองสงเสรมเงนสมทบอยางนอย 15 ป อาย
อยางนอย 55 ป และออกจากงาน จงมสทธรบบานาญ
ผานมาถงปจจบน 17 ป เรมจากจายบานาญป 2557 ม
คนรบบานาญ 20,000 กวาคน ป 2558 เพมเปนเกอบ
3 เทา คอ 60,000 คน และปนยงไมสนปเพมเปนแสน
คน และคาดวาปหนาจะมคนรบบานาญเกอบ 2 แสน
คน และอก 10 ป ขางหนาจะเพมถง 1 ลานคน เพราะ
เกษยณเพมสะสมขนเรอย และคนมอายยนยาวขน
สปส. ประมาณการวา ถารบบานาญงวดแรก
ตอนอาย 55 ป ผชายจะอยตอไปอก 26 ป และ30 ป
สาหรบผหญง เมอคานวณบานาญตงแตเกษยณไป
ตลอดชวตแลว ไดคนละประมาณ 1,100,000 บาท
สาหรบผชาย และมผหญง 1,300,000 บาท หลายคน
คดวาเงนกองทนจะหมด เพราะตองจายคนละกวา
ลาน ขณะทในบญชออมไวประมาณ 2 แสน ดงนน
อนาคตประกนสงคมตองมการปรบปรง สาเหตคอ
1. ตามหลกการประกนสงคม เงนบานาญ
รวมแลว จะไดมากกวาเงนทแตละคนสะสมไว
เพราะเอาเงนคนทางานไปจายคนเกษยณ
ตอนนเกษยณ 1 คนมคนทางาน 120 คน ถาบานาญ
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
27
มากกวาเงนสะสม 600,000 บาท กใหคนทางาน
ตอนน 120 คนรบไปคนละ 5,000 บาท ตลอด 20 กวา
ปท รบบานาญ เฉลยแลวตกวนละ 50 สตางค คอ
คนทางานกาลงสงเงนวนละ 50 สตางคใหคนรบ
บานาญ หลกการนใชมาตลอดเพราะคดวาเศรษฐกจ
จะโตข น และประชากรจะเพมขนเรอยๆ แตไมใช
แบบนนแลว
2. ประเทศไทยเขาสสงคมสงอาย ตอนนม
คนทางาน 6 คนเลยงดผสงอาย 1 คน และในอก 10 ป
ขางหนา จะมคนทางาน 4 คนตอผสงอาย 1 คน จดวา
เปนสงคมสงอายสมบรณ และอก 20-25 ปหนา จะม
คนทางาน 2 คนตอคนเกษยณ 1 คน หากคนเกษยณท
60 ปลองคดดวาถาเงนบานาญมากกวาเงนสะสม
600,000 บาท แตมคนรบภาระแค 2 คนเหมอนคนละ
300,000 บาท เรยกวาขาวหายไปวนละมอกได
3. ไมมประกนสงคมประเทศไหนในโลกท
จายเงนบานาญไดพอเพยงกบเงนสมทบของลกจาง
กบนายจางรวมเพยง 6% ของเงนเดอน ขณะท
ประเทศทวโลกเกบเงนสมทบประมาณ 20-30% ซง
ไทยเกบเงนสมทบชวงแรกนนสมควรแลวเพราะชวง
15 ปแรกย งไมมคนรบบานาญ และเปนผลดกบ
เศรษฐกจไทยทเปนประเทศกาลงพฒนา แตปจจบน
เรมมคนรบบานาญไป 2 ปแลว ควรตองคอยๆขยบ
อตราการอออมเงนใหสมดลกบบานาญทไดรบ
ขอเสนอแนวทางปฏรป คอ
(1) การทางานใหนานขน เพมเพมระยะเวลา
สะสมเงนออม เพราะเกษยณท 55 ป ตาเปนอนดบ
ตนๆของโลก ขณะทปลายประเทศปรบไปถง 65-67
ป บางสวนทเปนแรงงานภาคสนาม อาจไมสามารถ
ทางานถง 60 ป เหมอนคนทวไป เชน กาหนดอาย
เกษยณ 60 ป แตใหสทธแรงงานบางกลมทอายเกน
53 ป หรอมเหตจาเปน ขอรบบานาญไดเมออาย 55 ป
(2) ปรบสตรคานวณจาก 5 ปสดทายกอน
เกษยณเปนตลอดอายการทางานเพอความเปนธรรม
คอ ใครทางานนานสะสมเงนออมมาก กควรได
บานาญมาก ไมใชดแค 5 ปสดทาย
(3) การเพมเพดานฐานคาจาง เพราะใชไม
เกน 15,000 บาท/เดอนมากกวา 20 ปแลวตงแตสมยท
ผประกนตนไดเงนเดอนเฉลย 4,000 บาท ตอนนเพม
เปน 3 เทาแลวเพราะการไมเพมเพดานฐานคาจาง
เทากบเปนการเปดโอกาสการออมเ งน ขณะท
เงนเดอนสงขน ทาใหตองออมเงนไดนอยลง และได
เงนบานาญนอยไปดวย
ชวงบายมการเสวนาเรอง “นานาทศนะกบ
การปฏรปบานาญชราภาพ ปฏรปอยาไรใหเพยงพอ
และยงยน” โดย ดร.พสฐ ลอาธรรม มมมองดาน
การเงน, ดร.วรเวศม สวรรณระดา มมมองเขาสสงคม
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
28
สงวยมผลอยางไร, ดร.พจน อรามวฒนานนท
มมมองนายจาง, และนายพงษทร คงลอชา มมมอง
ลกจาง
สรปสาระการเสวนา ดงน
หนง ภาพรวมของประชากรไทย กาวส
สงคมผสงอายเรยบรอยแลง เพราะผสงอายถง 10
กวาลาน คดเปน 15% ของประชากรพรอมกบการ
เปลยนแปลงของประชากรวยเดกลกลงมาเรอยๆ ทา
ใหประชากรวยแรงงานเขาสประกนสงคมนอยลง
ดวย
ส อ ง ก ต ก า ป ร ะ ก น ส ง ค ม เ ก ย ว ก บ
ความสมพนธระหวางเงนสมทบกบสทธประโยชน
บานาญ มความใจกวางมากๆ ลองคานวณงายๆจาย
750 บ./เดอนเปนเงนออม 450/เดอนเขากองทนบวก
นายจางอก 450บ. ถาเปนสมาชก 30 ปไดบานาญ
5,250 บาท ถาเทยบกบเงนสมทบลกจางตางกนถง 12
เทา ถาเอา 2 ฝายรวมตางกน 6 เทา ถาเทยบระยะ 5 ป
กค มแลว ถาเทยบผจายเขาประกนสงคมกบผ รบ
บานาญเทากบผจาย 14 คนตอผรบ 1 คน 20 ปตอไป
จะเหลอ 1 ตอ 3 อก 20 ถดไปเหลอ 1 ตอ 2 ป 2557
เงนสมทบเรมไมพอจาย ป 2586 เงนสมทบ 2 สวน
เรมไมพอและอก 2 ป เงนสารองกลายเปนศนย
สาม ความเหนตอขอเสนอ ILO คอ เหนดวย
กบการปรบอตราเงนสมทบ และขยายอายเกษยณ แต
ภาคเอกชนไมมกฎหมายบงคบอายเกษยณและหลาย
บรษทไมมกาหนดอายเกษยณ นาจะเปนการสงเสรม
ใหนายจางจางงานยาวข น เพอทาใหมการจายเงน
สมทบตอ และมระยะเวลาคานวณนานไปดวย อก
ทางหนงคอ เลอนอายแรกรบบานาญจาก 55 เปน 60
ป
ส การเพมสทธประโยชนใหเพยงพอ อาจ
ไมใชประกนสงคมระบบเดยว โจทยใหญคอระบบ
บานาญแหงชาต และจะปรบบานาญตามเงนเฟอ
หรอไมอยางไร? ประเดนท ILO ไมไดพดมาก คอ จะ
ทา ใหรายไดจากการบรหารกองทนใ หมากขน
อยางไร? เพราะมแนวโนมจานวนเงนขาเขาและ
ผลตอบแทนจะลดลงเรอยๆ
ห า ป ญ ห า ข อ ง ป ร ะ ก น ส ง ค ม ไ ท ย ค อ
ครอบคลมเพยง 1 ใน 3 ของประชากรวยแรงงาน และ
ผมเงนเดอนสง จายเงนสมทบนอยเกนไป ทาใหตอง
ไดรบบานาญนอยเกนไป ขณะทเบ ยยงชพผสงอายยง
ไดนอยเพราะมาจากภาษ, กองทนสารองเลยงชพ
กระทรวงการคลงดแล แตไมไดรวมการบรหาร
กองทน, ปญหาระยะยาว คอ ถาตางฝายตางทา ไมม
แผนแมบทรวมกน c]tตองคานงถงแรงงานอก 2 ใน 3
ทไมมบานาญ และเปลยนแนวทางเพมผลตอบแทน
จากการลงทนไปสการลงทนในหนทมอนาคตมาก
ขน
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
29
หก โลกาภวตนจะเขาสรฐบรการมากขน
เศรษฐกจจะกลบมาโตข นหรอไม ถาตองเพมเงน
สมทบ ภาครฐจะจงใจอะไรถานายจางตองจายเงน
สมทบเพมเพราะมเพยงภาครฐ ทจะจางคนดมสขภาพ
ดเกน 60 ปได ขณะทอนาคตภาคเอกชนจะมการใช
แรง งาน นอยลง อาจจาง แรง งาน ต าง ดาว แล ะ
เทคโนโลยมากขน คดกรองลกจางเขาทางานเพอให
ไดผลผลตมากขน
สรปขอเสนอสาคญ คอ
1) รฐควรแกไขกฎหมายใหนายจาง จาง
ลกจางถงอาย 60 ป
2) เพมคาจางขนสงเปน 20,000 บาทตอเดอน
และขยายฐานอาย
3) ปรบสตรคานวณใหเปนธรรม อยาเพง
เนนขยายไปท 60 ป
4) ควรมการปรบฐานคาจางผประกนตน
มาตรา 39 เพราะสงครบ 15 ปไดเพยง 1,000 กวาบาท
ขณะทคาครองชพสง คาเงนลดลง ควรใหสงเงน
สมทบไดมากกวา 432 บาทตอเดอน
ประเดนสาคญทไมมผเสนอ คอ
(1) รฐบาลควรจายเงนสมทบกรณชราภาพ
สาหรบผประกนตนมาตรา 33 เชนเดยวกบทรฐบาล
จายเงนสมทบแกผประกนตนมาตรา 39, มาตรา 40
และสมาชกกองทนทนการออมแหงชาต (กอช.) และ
กองทนบาเหนจบานาญขาราชการ (กอช.)
(2) การปฏรปโครงสรางการบรหารกองทน
ประกนสงคมใหเปนองคการมหาชนในกากบของรฐ
เพอความคลองตวและธรรมภบาลย งยน มโอกาส
คดเลอกจดจางผบรหารมออาชพเขามาทางานอยางม
วาระและความรบผดชอบชดเจน
(3) การกาหนดอตราบานาญขนตาท
เพยงพอ-เหมาะสมในภาวะเศรษฐกจทเปลยนแปลง
เลขาธการสานกงานประกนสงคมคนใหม
(นพ.สรเดช วลอทธกล) แถลงขาวเมอวนท 3 ตลาคม
วา จะป ฏ รป ประ กนสงคม กร ณชร าภา พให ม
เสถยรภาพความมนคงในอนาคตดวย 5 แนวทาง คอ
1. เพมอตราเงนสมทบจาก 3% เปน 5%ของ
คาจาง
2. เพมคาจางคานวณเงนสมทบเปนขนตา
3,300 บาท และขนสง 20,000 บาท (เดม1,650 บาท-
15,000 บาท/เดอน)
3. ปรบสตรคานวณเงนบานาญ จากคาจาง 5
ปสดทายเปน 15 ปสดทาย กอนออกจากงาน
4. ขยายฐานอายเกดสทธรบบานาญเปนแบบ
ขนบนได จนถง 60 ป
5. เรงปรบปรงประสทธภาพการลงทนให
เ ก ด ผ ล ต อ บ แ ท น ม า ก ข น
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
30
ตารางท 1 จานวนนายจางและจานวนลกจางในกองทนเงนทดแทน ป 2548-2558
ป จานวนนายจาง (ราย) จานวนลกจาง (ราย)
2548 306,294 7,720,747
2549 317,532 7,992,025
2550 322,911 8,178,180
2551 323,526 8,135,606
2552 329,620 7,939,923
2553 332,579 8,177,618
2554 338,270 8,222,960
2555 342,084 8,575,398
2556 347,581 8,901,624
2557 352,961 9,132,756
2558 357,902 9,336,317
ตารางท 2 จานวนการประสบอนตรายหรอเจบปวยเนองจากการทางาน จาแนกตามความรนแรง ป 2548-2558
ป จานวน
ลกจาง
ความรนแรง รวม
ตาย ทพพลภาพ สญเสย
อวยวะ
หยดงานเกน
3 วน
หยดงานไม
เกน 3 วน
2548 7,720,747 1,444 19 3,425 53,641 155,706 214,235
2549 7,992,025 808 21 3,413 51,901 148,114 204,257
2550 8,178,180 741 16 3,259 50,525 144,111 198,652
2551 8,135,606 613 15 3,096 45,719 127,059 176,502
2552 7,939,923 597 8 2,383 39,850 106,598 149,436
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
31
2553 8,177,618 619 11 2,149 39,919 103,813 146,511
2554 8,222,960 590 4 1,630 35,709 91,699 129,632
2555 8,575,398 717 19 1,818 36,166 93,106 131,826
2556 8,901,624 635 28 3,036 31,419 76,776 111,894
2557 9,132,756 603 11 1,436 29,254 68,903 100,234
2558 9,336,317 575 6 1,324 27,845 65,924 95,674
ทมา: สานกงานกองทนเงนทดแทน
กองทนเงนทดแทนใหความคมครองกบสถานประกอบการเอกชนทกแหงทมลกจางตงแต 1 คนขนไป
เวนแตดงน
(1) กจการทไมบงคบใชตามมาตรา 4 แหงพ.ร.บ.เงนทดแทน พ.ศ.2537 คอนายจางไมตองจายเงน
สมทบ และไมตองรบผดชอบจายเงนทดแทน (แตอาจจายตามระเบยบของหนวยงานนน หรอตามทนายจางกบ
ลกจางตกลงกน) ไดแก
1) ราชการสวนกลาง ราชการสวนภมภาค และสวนราชการทองถน
2) รฐวสาหกจตามกฎหมายวาดวยพนกงานรฐวสาหกจสมพนธ
3) นายจางซงประกอบธรกจโรงเรยนเอกชนตามกฎหมายวาดวยโรงเรยนเอกชน เฉพาะในสวนท
เกยวกบคร
4) นายจางซงดาเนนกจการทมไดมวตถประสงคเพอแสวงหากาไรในทางเศรษฐกจ
5) นายจางอนตามทกาหนดในกฎกระทรวง
(2) กจการทไมบงคบใชตามประกาสกระทรวงแรงงานและสวสดการสงคม เรอง ประเภท ขนาดของ
กจการและทองททนายจางจายเงนสมทบ (ฉบบท 2) ลงวนท 27 กมภาพนธ 2545 คอนายจางไมตองจายเงน
สมทบเขากองงทน แตมหนาทจายเงนทดแทนเมอลกจางประสบอนตรายตามกฎหมาย ไดแก
1) นายจางทประกอบกจการเพาะปลก ประมง ปาไม และเลยงสตว ซงมไดใชลกจางตลอดป และ
ไมมงานลกษณะอนรวมอยดวย
หมายเหต ขอบขายการคมครอง
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
32
2) นายจางทเปนบคคลธรรมดา ซงงานทลกจางทานนมไดมการปรกอบธรกจรวมอยดวย
3) นายจางทประกอบการคาเร การคาแผงลอย
ลกจางตามกฎหมายเงนทดแทน หมายความวา ผซงทางานใหนายจางโดยรบคาจาง ไมรวมถงลกจาง
ซงทางานเกยวกบงานบานอนมไดมการประกอบประกจรวมอยดวย
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
33
สนช.เตรยมผานรางกฎหมายแรงงาน 2 ฉบบ
เมอวนพฤหสบดท 22 กนยายน 2559 สภานต
บญญตแหงชาต (สนช.) ไดมมตรบหลกการราง
พระราชบญญตคมครองแรงงาน (ฉบบท..) พ.ศ. ....
เหตผล คอการปรบเพมอตราโทษความผดเกยวกบ
การใชแรงงานเดก เพอปองกน ยบยง และขจดปญหา
การคามนษยดานแรงงานใหมประสทธภาพ
สาระสาคญ คอ เพมมาตรา 148/1 และมาตรา
148/2 กรณนายจางใชแรงงานเดกอายตากวาทกาหนด
ใน พ ร ะ ร า ช บญ ญต ห ร อ ก ฎ ก ร ะ ท ร ว ง ใน ง า น
เกษตรกรรม งานประมงทะเล และงานบรรทก หรอ
ขนถายสนคาเรอเดนทะเล เพมโทษเปนปรบตงแตส
แสนถงแปดแสนบาทตอลกจางหนงคน หรอตาคกไม
เกนสองป หรอทงปรบทงจา (เดม-จาคกไมเกนหก
เดอนหรอปรบไมเกนหนงแสนบาทหรอท งจาท ง
ปรบ) และ
กรณนายจางฝาฝนใชแรงงานเดกอายตากวา 18 ป
ทางานอนตรายทกฎหมายหามไว (ม.46) เชน งาน
เกยวกบสารคดอนตรายงานปมโลหะ, งานหลอมหลอ
เปา หรอรดโลหะงานเกยวกบความรอน ความเยน
เสยง และแสง ทมระดบแตกตางจากปกตอนอาจเปน
อนตรายไดเปนตน รวมถง กรณนายจางฝาฝนใช
แรงงาน เดกอาย ตากวา 18 ปทางานในสถานทท
กฎหมายหามไว (ม.50) เชนทางานในโรงงานฆาสตว
, สถานทเลนการพนน, สถานบรการ ฯลฯ จะเพม
อตราโทษปรบตงแต 4 แสน ไมเกน 8 แสนบาทตอ
ลกจางหนงคน หรอจาคกไมเกน2 ปหรอทงปรบทงจา
ถาการกระทาความผลตของนายจางดงกลาวเปนเหต
ใหลกจางไดรบอนตรายแกกายหรอจตใจหรอถงแก
ความตาย ตองระวางโทษปรบตงแต 8 แสนไมเกน 2
ลานบาทตอลกจางหนงคน หรอจาคกไมเกน 4ป หรอ
ทงปรบทงจา
ขอสงเกต คอ เ ปนครงแรกในประวตการแกไข
กฎหมายคมครองงานทใหเพมอตราโทษปรบขนตา
สาหรบนาจางทฝาฝนกฎหมาย ซงนาคดวา กลไกรฐม
ประสทธภาพการตรวจแรงงานในอนาคตไดจรงจง
เขมงวดหรอไมอยางไร? หรออาจทาใหนายจาง
หลกเลยงกฎหมาย เพอหนอตราโทษสงหรอไม?
ก ฎ ห ม า ย อ ก ฉ บ บ ห น ง ค อ ร า ง
พระราชบญญตเงนทดแทน (ฉบบท ..) พ.ศ. ....
คณะรฐมนตรไดมมตเมอ 2 สงหาคม 2559 เหนชอบ
ตามทกระทรวงแรงานเสนอ และสงใหสานกงาน
คณะกรรมการกฤษฎกาตรวจพจารณา แลวสงใหสภา
นตบญญตแหงชาตพจารณาตอไป
ร า ง พ ร ะ ร า ช บ ญ ญ ต ต เ ง น ท ด แ ท น ม
สาระสาคญปรบปรงแกไข พ.ร.บ.เงนทดแทนพ.ศ.
2537 หลายเรอง เชน
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
34
1) ขยายการคมครองถงลกจางทกประเภท
ของสวนราชการ ขณะทนยามของนายจาง “และ
ลกจาง” ยงคงความหมายเดม
2) เพมเตมหรอปรบปรงนยามคาวา “ทพพล
ภาพ ” แล ะ “ภยพบต ” ให เห มอ นกบก ฎห มา ย
ประกนสงคม
3) เพมอตราคาทดแทนทกกรณเปนรอยละ
70 ของคาจางรายเดอน และสาหรบลกจางทไ ม
สามารถทางานได ใหจายคาทดแทนตงแตวนแรกท
ลกจางไมสามารถทางานได ไมเกน 1 ป
สาหรบกรณลกจางตองสญเสยมรรคภาพ
หรอทพพลภาพ หรอถงแกความตายหรอสญหาย จะม
การจายตามหลกเกณฑไมเกนทประกาศกระทรวง
แรงงานกาหนด
4) เพมหลกเกณฑและวธการไดมาซงผแทน
ฝายนายจาง และลกจาง กาหนดคณสมบตและ
ลกษณะตองหามของกรรมการกองทนเงนทดแทน ซง
สอดคลองกบหลกเกณฑตามพ.ร.บ.ประกนสงคม
(ฉบบท 4) พ.ศ. 2558 เชน “การไดมาซงผแทนฝาย
นายจางและฝายลกจาง ใหคานงถงการมสวนรวม
อย า ง แท จ ร งข อ ง ฝ าย น า ยจา ง และ ฝ า ยล ก จ า ง
หลกเกณฑและวธการไดมาซงผแทนฝายนายจางและ
ผ แทนฝายลกจางรวมท งผ ทรงวฒใหเปนไปตาม
ระเบยบทรฐมนตรกาหนด” และ “กรรมการอยใน
ตาแหนงสองปและดารงตาแหนงไดเพยงวาระเดยว”
5) ลดการจายเงนเพมกรณนายจางไมจายเงน
สมทบ หรอจายไมครบจานวนตามทตองจาย โดยเงน
เพมทคานวณไดตองไมเกนจานวนเงนสมทบทตอง
จาย
6) คณะกรรมการกองทนเงนทดแทนมอานาจ
ออกประกาศลดการจายเงนเพมได กรณประเทศ
ประสบปญหาทางเศรษฐกจ ประสบภยภยพบต หรอ
มสถานการณพเศษอนเปนเหตใหนายจางไมอาจ
จายเงนสมทบไดตามกาหนดเวลา
รายงานโดย บณฑตย ธนชยเศรษฐวฒ
วพากษแผนยทธศาสตรสงเสรม และคมครองสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม
และแผนปฏบตการคณะอนกรรมการ พ.ศ.2560-2565
ดว ย วน ท 2 6 กน ยา ย น ไ ด ร บ เ ช ญ จ า ก
คณะอนกรรมการดานสทธทางเศรษฐกจ สงคม
วฒนธรรม คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต เขา
รวมรบฟงและเสนอความคดเหนตอแผนยทธศาสตร
การสงเสรมและคมครองสทธทางเศรษฐกจ สงคม
แ ล ะ ว ฒ น ธ ร ร ม แ ล ะ แ ผ น ป ฏ บ ต ก า ร ข อ ง
คณะอนกรรมการน ดงกลาว เมอไดรบฟงชแจงโดย
สรปจากเจาหนาทกสม. และอานขอมลแผนปฏบต
การฯทประกอบการประชมแลว ดวยเวลาทจากดใน
การประชมวนน นจงขออนญาตวจารณขยายความ
โดยสรปดงน
(1) แ ผน ยท ธศา สต รฯ ไ มได ว เคร าะ ห
สถานการณดานสทธทางเศรษฐกจ สงคมและ
วฒนธรรมในปจจบนทงในประเทศเชอมโยงกบ
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
35
บรบทของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตและระดบ
สากลอยางเปนรปธรรมในมมมองของคณะกรรมการ
สทธมนษยชนแหงชาตและหรอคณะอนกรรมการ
สทธดานเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม เพยงแตอาง
ขนมาเลอนลอยวาโดยการวเคราะหจากขอเสนอแนะ
ทไทยรบมาจากกระบวนการUPR รายงานของ
ประเทศไทยตามพนธกรณกตการะหวางประเทศ,
แผนสทธมนษยชนแหงชาต และแผนยทธศาสตร
คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ฯลฯ แตไมร
ผลการวเคราะหคออะไร อยางไร?
ปร ะ เ ด น ส ง สย ค อ อา ง ถ ง แ ผ น พฒ น า
เศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 และแผน
ยทธศาสตรชาตดวย ซงไมรวาเกยวกบสถานการณ
สทธทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมดานไหน?
(2) แผนปฏบตการคณะอนกรรมการฯ (พ..
ศ.2560-2565) กาหนดขอบเขตมาตรฐานสทธ
มนษยชนระหวางประเทศ ทง ICESCB SDG และ
UPR โดยไมมมาตรฐานสทธพนฐานในการทางาน
ตามปฏญญา ILO ซงเปนองคประกอบหนงของงาน
ทมคณคา หรอ DECENT WORK ซงมนยสาคญ
เกยวของกบโครงการ 3 –ขบเคลอนประเดนธรกจกบ
สทธมนษยชนและโครงการ 4 – ศกษาปญหาสทธ
แรงงานตามพนธกรณดานสทธมนษยชนและ
โครงการ 5 –การคามนษย
(3) แผน ปฏบตกา รนขาดคว ามชด เจน
เชอมโยงมตดานสขภาพสทธกลมชาตพนธ ปญหา
สงแวดลอมและวฒนธรรม เพราะตองศกษาเคารพ
สงเสรมสทธมนษยชนอยางเปนองครวม ไมอาจ
แบงแยกตดขาดกนได ตองมกลไก-กระบวนการ
ขบเคลอนแผนปฏบตการฯทไมใชแบงงานตามชอ
คณะอนกรรมการฯ โดยขาดภาพรวมเชงยทธศาสตร
รวมของคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต
(4) ควรมโครงการสงเสรมการศกษาเรยนร
วฒนธรรมสทธมนษยชน เพราะวฒนธรรมสทธ
มนษยชนในสงคมไทยมความเปราะบางออนแอมาก
ตองเผชญอานาจนาหรอการครอบงาดวยวฒนธรรม
อานาจนยม วฒนธรรมบรโภคนยม และวฒนธรรม
ชาตนยม –ความมนคงทคบแคบ ขาดวฒนธรรมพห
นยม-มนษยนยมทเคารพยอมรบความ แตกตาง-
หลากหลายดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง และ
วฒนธรรมของประชาชน
(5) ไมเหนดวยกบโครงการศกษาแนวคด
เรองกฎหมายลมละลายกบสทธมนษยชน และ
มาตรการยดทรพยขามประเทศ เพราะยงไม เหน
เหตผลความจาเปนชดเจนของโครงการน จะนาไปส
การคมครองสทธแรงงาน หรอการไดรบชาระหน
อยางเปนธรรมของนกธรกจ และแรงงานอยางไร?
เพราะนกธรกจจานวนมากจะลมบนฟก หรอลม(ไม)
ละลายเปนประจา ขณะทแรงานมกจะลมฟบ หรอ
ลมเหลวในอนาคตความมนคงแหงชวต-การทางาน
เปนประจา?
รายงานโดย บณฑตย ธนชยเศรษฐวฒ
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
36
สปส.ชแจงทศทางพฒนาประกนสงคมมาตรา 40
วนองคารท 27 กนยายน 2559 ผแทนแรงงาน
นอกระบบทกเขตกทม.และปรมณฑลรวมกวา 500
คน เขารวมประชาพจารณขอเสนอ-แนวทาพฒนา
ประกนสงคมมาตรา 40 จดโดยสานกเสรมสรางความ
มนคงแรงงานนอกระบบ สานกงานประกนสงคม
(สปส.) ณ โรงแรมอเลกซานเดอร ถ.รามคาแหง บาง
กะป กทม.
นางศภพร สว ฒนา ผอ.สานกเสรมสราง
ความมนคงแรงงานนอกระบบ รวมกบผแทนกองนต
การ ไดรวมกนชแจงถงทศทาง-แนวทางรปแบบการ
พฒนาประกนสงคมมาตรา 40 วาไดผานการพจารณา
เหนชอบของคณะกรรมการประกนสงคมแลว อยใน
ระหวางการนา เสนอรฐมนตรวาการกระทรวง
แรงงาน ถา รฐมน ตรแรงง านเหนชอบก เสน อ
ค ณ ะ ร ฐ ม น ต ร เ ห น ช อ บ แ ล ะ ส ง ใ ห สา น ก ง า น
คณะกรรมการกฤษฎกาตรวจสอบตอไป ขนตอน
ตอไปนไมอาจกาหนดระยะเวลาแลวเสรจได เพราะ
ไมอยในอานาจของสานกแลว โดยผ ประกนตน
มาตรา 40 ยงตองใชสทธการรกษาพยาบาลจาก
สา นก ง าน ป ร ะ กน ส ข ภ าพ แ ห ง ชา ต ( สป ส ช. )
คณสมบตของผสมครมาตรา 40 ยงเหมอนเดม คอ
1. สญชาตไทย
2. อาย 15 ปบรบรณ-ไมเกน 60 ปบรบรณ
3. ไมเปนผประกนตนตามมาตรา 33
4. ไมเปนผประกนตนตามม.39 (ตามขอ
หา ร อกบสานกงา นค ณะ กร รมก าร กฤ ษฎ กา ท
874/2556
ขอเสนอทผานการพจารณาเหนชอบของ
คณะกรรมการประกนสงคม(บอรด) ม 2 แนวทาง
คอ
(1) ไมเพมเงนสมทบ แตเพมสทธประโยชน
บาง
●เพมเงนทดแทนการขาดรายไดกรณผปวย
ในจากวนละ 200 บาทเปนวนละ 300 บาท ตงแต 1
วนขนไป ไมเกน 30 วนภายใน 1 ปปฏทน
●ถาไมนอนโรงพยาบาล (ไมใชผปวยใน)
จะใหเงนทดแทน 100 บาทตอวน ไมเกน 10 วน ตอป
โดยท งกรณ ผ ปวยในและ ไมนอนโรงพยาบาล
รวมกนไมเกน 30 วน/ป
●เพมคารถไปหาหมอ-ครงละ 50 บาท ไม
เกน 3 ครงตอป
●กรณผ ประกนตนจายเงนสมทบอยาง
ตอเนองครบ 60 เดอน และตาย จะไดคาทาศพเพมอก
3,000 บาท
●สทธประโยชนและเงอนไขทพพลภาพ
และตายไมมความเปลยนแปลง
(2) เพมเพมสมทบ และเพมสทธประโยชน
คอกา รพฒน าปร ะกนสงคม มาตร า 40
ทางเลอกใหม ทดแทนทางเลอก 3 เกาทตองยกเลกไป
ตามนโยบายรฐทใหออกจากม.40ทางเลอก 3 และรบ
เงนคน และอาจไปสมครสมาชกกองทนการออม
แหงชาต (กอช.) เพอรบบานาญอยางเดยว
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
37
ทางเลอกท 3 ใหม คอ ค มครองประโยชน
ทดแทน 5 กรณ คอ เงนทดแทนการขาดรายไดกรณ
เจบปวย, กรณทพพลภาพ, คาทาศพ, กรณตาย, กรณ
เงนสงเคราะหบตร และบาเหนจ, อตรา 450 บาท/
เดอนโดยผประกนตนจายเงนสมทบเดอนละ 300
บาท และรฐบาลเดอนละ 150 บาท ซง 150 บาทจะ
เปนเงนออมสะสมเพอบาเหนจ
สทธประโยชนทจะไดรบตามแนวทาง (2)
ถารฐบาลเหนชอบทงหมดไดแก
1. เงนทดแทนกรณผปวยใน 300 บาท/วน
ไมเกน 90 วน/ป
-กรณไมนอนโรงงานบาล ตองมใบรบรอง
แพทยใหวน 200 บาท ไมเกน 90 วน/ป
-ไมมคารถ
2.ไดเงนทดแทนกรณทพพลภาพ
-ไดตลอดชวต ถาตายระหวางทพพลภาพ ได
คาทาศพ
3. กรณตาย
-คาทาศพ 40,000 บาทเทากบผประกนตน
มาตรา 33 และ และมาตรา 39
4.กรณชราภาพ
-ไดเงนสะสม 150 บาท/เดอน
-ถาจายสมทบตอเนองครบ 180 เดอน บวก
บาเหนจใหอก 10,000 บาท
5.สงเคราะหบตร
-สงเคราะหบตรอายแรกเกดถง 6 ขวบ คราว
ละไมเกน 2 คน
-จานวนเงน 400 บาท ตอบตร 1 คน
-ตองจายเงนสมทบครบ 24 เดอนภายใน 36
เดอน
-เดอนไหนไมจายเงนสมทบ เดอนน นไม
จายเงนสงเคราะหบตร
ขอสงเกต คอ
1) กรณพการ ยงมสทธสมคร-สงเงนสมทบ
ตอได ขณะทผประกนตนม.33 และ ม.39 ถาทพพล
ภาพ จะไมมสทธสงเงนสมทบตอ ตองขอรบบาเหนจ
เทานน
2) เมออายครบ 60 ป ยงสงเงนสมทบตอได
3) สทธประโยชนบางอยางจะเพมเตมกวา
ปกตถาผประกนตนจายเงนสมทบตอเนองตลอดครบ
180 เดอน เพอจงใจใหผประกนตนรบผดชอบตนเอง
สามารถรกษาอตราการคงอยตอเนอง
รายงานโดย บณฑตย ธนชยเศรฐวฒ
ครม.มตปรบขนเงนเดอนพนกงานรฐวสาหกจ ยอนหลง ธ.ค. 57
เมอวนท 1 ตลาคม 2559 นายสาวทย แกวหวาน
เลขาธการสมาพนธแรงงานรฐวสาหกจสมพนธ
(สรส.)ไดก ลาวถงประเดนข าวปรบข นคาจาง
พนกงานรฐวสาหกจวา มไดเปนไปตามท สรส.เสนอ
การปรบเงนเดอน หลงจากทขาราชการปรบและรบ
เงนไปแลวนบแต 1 ธนวาคม 2557 ลกจางรฐวสาหกจ
ในฐานะลกจางภาครฐควรไดรบการดแลอยางเทา
เทยมกน ซงเรองนไดผานความเหนคณะกรรมการ
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
38
ไตรภาค ทเรยกวา คณะกรรมการแรงงานรฐวสาหกจ
สมพนธ (ครส.)ไปเมอ 25 กมภาพนธ 2559 โดยใน
ครงน นมมตวา ลกจางทม เงนเดอน ต งแต 43,890
บาท ลงมา ใหปรบคนละ 1 ขน สาหรบรฐวสาหกจ
(รสก.)ทข นเงนเดอนเปนแบบขน และปรบ 4%
สาหรบ รสก.ทปรบเงนเดอนเปน % สวนทเกนกวา
นนปรบขนคนละ 0.5 ขนและ 2% แตเรองดงกลาวยง
ไมทนเขาสการพจารณาของคณะรฐมนตร (ครม.) แต
หนวยงานทเกยวของสงกลบมาใหกระทรวงแรงงาน
และ ครส.ทบทวนใหม และ ครส.มการประชมแลว
กลบมตใหมในคราวประชมเมอวนท 30 กนยายน
2559 ตามทปรากฏเปนขาว
สรส.ในฐานะผเสนอเรองการปรบขนคาจาง
ครงแรกตงแตตนป 2558 ตองการทจะใหมการปรบ
เงนเดอนแกลกจาง รสก.ทกคนๆละ 1 ขน/4% แตเมอ
มตออกมาเปนเชนน กเคารพในการตดสนใจของ
กร รม ก าร ไ ตร ภา ค แต ส งท น ากงว ล ตอ ไ ป ค อ
กระบวนการขนตอนทางกฎหมายถกแทรกแซงโดย
รฐ มไดเปนไปตามหลกกตกาสากล ซงปจจบนม
หลายเรองท รฐและกลไกรฐพยายามทเขามา ควบคม
กากบอยางเขมขน จนทาใหองคกรของลกจาง
สหภาพแรงงาน ออนแอ ทงในเรองการบรหารจดการ
ของสหภาพแรงงาน เลยไปถงประชาธปไตยใน
สหภาพแรงงาน ไมยดหลกมตของสมาชกสหภาพ
แรงงาน ใชเงอนไขทางกฎหมายทาลายมตเสยงสวน
ใหญของสหภาพ สรางความเสยหาย ใหแกสหภาพ
แรงงาน เปนเรองทนากงวลยงตอสถานการณทกลาว
มา ซง สรส.จะไดหารอกนตอไปวาจะดาเนนการเรอง
นและกอนหนานอยางไร?
เมอวนท 30 กนยายน 2559 โพสตทเดย
ออนไลนรายงานวา แหลงขาวเปดเผยวา ในการ
ประชมคณะกรรมการแรงงานรฐวสาหกจสมพนธ
(ครส.) ครงท 8/2559 ซงมตวแทนฝายภาครฐ ผแทน
นายจาง และลกจางเขาประชมโดยม พล.อ.ศรชย
ดษฐกล รฐมนตรวาการกระทรวงแรงงานเปน
ประธานน น ทประชมมมตเหนชอบรวมกนใหข น
เงนเดอนรฐวสาหกจ ซงเปนไปตามทหนวยงาน
ภาครฐท เ กยวของเหนชอบ สาหรบการปรบข น
เงนเดอนรฐวสาหกจ ขนตอนตอไปจะตองสงใหทาง
คณะรฐมนตร (ครม.)พจารณาเหนชอบอกครงหนง
กอนประกาศออกมาอยางเปนทางการ ซงถา ครม. ม
มตเหนชอบจะมผลยอนหลงไมกอนวนท 1 ธ.ค.57
“สาหรบหลกการขนเงนครงนสบเนองจากท ครม. ม
มตขนเงนเดอนขาราชการเมอเดอน ธ.ค. 57 ทให
ขาราชการท ม เงนเดอนต ากวา 43,600 บาทข น
เงนเดอน 4% จากนนตอมาภาครฐวสาหกจไดรองขอ
มาใหมการปรบขนเดอนเชนกนแตตอมาทประชม
ครส.กไดศกษาพจารณามาโดยตลอด ซงในทประชม
ครส.ไดเคาะเปนครงสดทายใหขน สวนจะปรบขน
ตามท เคยมมตเมอวนท 25 ก.พ. หรอไมน น ไม
สามารถ เปด เผยได เพราะไดมการทบทวนใน
หลกการดงกลาว แตยนยนทประชมวนนมมตข น
เงนเดอนรฐวสาหกจแลว” แหลงขาว ระบ
ดานนายมานพ เ กอรตน รองเลขาธการ
สมาพนธแรงงานรฐวสาหกจ (สรส.) เปดเผยวา จากท
รลกโลกคนงาน แรงงานปรทศนออนไลน
39
มมตปรบขนคาจางสวนตว ผลการทบทวนถอวา ไม
คอยเปนทนาพอใจเทาไหร เพราะกอนหนาน ครส.
เคยมมตในเรองการปรบขนเงนเดอนไปแลวเมอวนท
25 ก.พ.59 และไดนาเสนอไปท ครม. กอนนากลบมา
ศกษาทบทวนอกครง แตวนนผลการทบทวนไมเปน
ทนาพอใจ เพราะเทาททราบคณะกรรมการรฐทม
ไตรภาคในสวนรฐบาล ตวแทนนายจาง ลกจางวา
การทบทวนครงนถอเปนการละเมดและแทรกแซง
ซงข นตอนตอไปจะมการพดคยเพอกาหนดทศ
ทางการดาเนนการอกครง
“ขาวลาสดทไดรบมาเมอคน การทบทวน
อาจเปนปญหาสาหรบไตรภาคในประเทศไทย เพราะ
เบองตนทเทาททราบขาวมา มมตตงฐานเงนเดอนอย
ท 43,890บาท ถาต ากวานใหขนเงนเดอน 2% หรอ
0.5ขน แตถาฐานเงนเดอนมากกวาฐานทตงไวจะไมม
การปรบใดๆทงสน ฉะนน สรส. จงคดถาเปนเชนน
ทาง สรส.จะมการหารอกนกอนเพอดาเนนการ
อยางไรตอไป”รองเลขาธการ สรส.
สาหรบมต ครส. ครงแรกเมอวนท 25 ก.พ.
59 มมต ใหคาพนกงานทคาจางไมเกน 43,890 บาท
ใหมการปรบขน 4% หรอเพม 1 ขน แตถาหากคาจาง
ตงแต 43,891 – 113,520 บาท ใหปรบขน 2% หรอ
เพม 0.5 ขน
ลาสดทประชมคณะรฐมนตร (ครม.)เมอ
วนท 4 ตลาคม 2559 เหนชอบปรบฐานคาจางลกจาง
รฐวสาหกจไมเกน 2% หรอ 0.5 ขน สาหรบลกจางท
มเงนเดอนตากวา 43,890 บาท มผลข นยอนหลง
ธนวาคม2557 โดย นายกอบศกด ภตระกล ผชวย
รฐมนตรประจาสานกนายกรฐมนตร เปดเผยวา ครม.
ไดเหนชอบตามทกระทรวงแรงงานเสนอใหมการ
ป ร บ ค า จ า ง ล ก จ า ง ร ฐ ว ส า ห ก จ ต า ม ม ต ข อ ง
คณะกรรมการรฐวสาหกจสมพนธซงมการประชม
เมอวนท 30 กนยายนทผานมา โดยมการปรบคาจาง
สาหรบลกจางท ม เงนเดอนต ากวา 43,890 บาท
สาหรบรฐวสาหกจทมการกาหนดอตราเงนเดอน
แบบชวงกจะปรบขนไมเกนรอยละ 2 แตถาแบบขน
ใหปรบข นไมเกนรอยละ 0.5 ขน และเนองจาก
ราชการรวมถงเจาหนาทของรฐปรบฐานเงนเดอนไป
เมอวนท 1 ธนวาคม 2557 กจะมปรบยอนหลงไป
เชนกน
ดงน น คนทเปนลกจางของรฐวสาหก จ
จานวน 3 แสนคนในรฐวสาหกจ 64 แหง จะไดรบ
การปรบฐานเงนเดอนสาหรบคนทมฐานเงนเดอนตา
กวา 43,890 บาท ในสวนนรฐบาลตงใจชวยเหลอ
เจาหนาทชนผนอย สวนผทมเงนเดอนสงจะไมปรบ
ให
รายงานโดยวาสนา ลาด
