MONITOR

ONE BELT ONE ROAD

One Belt, One Road ความเสยงหรอโอกาสของ GCC ?

ปท 1 ฉบบท 3

ตลาคม 2559

บทบรรณาธการ

สวสดคะทานผอานทเคารพ ทกทานคงทราบดวาทกวนนภมภาคตะวนออก

กลางนนมความขดแยงอยมากทเดยว อนเปนผลจากปญหาหลายมตทซอนทบกนอย

โดยเฉพาะความขดแยงระหวางประเทศในกลม GCC กบประเทศอหรานซงเปนท

หวนวตกกนวาจะทวความรนแรงขนดวยอทธพลของเสนทาง OBOR ทประเทศ

อหรานจะไดประโยชนอยางมากจากเสนทางน แตใชหรอทความขดแยงคอผลลพธ

เดยวทเปนไปไดของปรากฏการณน ? หรอจะมทางออกอนททกฝายตางไดรบ

ประโยชนจาก OBOR รวมกน ? สามารถตดตามบทวเคราะหไดจากวารสารฉบบ

น รวมถงประเดนนาสนใจอน ๆ ไดแก ความส าคญของเสนทางสาย OBOR ตอ

สหภาพยโรป และการใชภาพยนตรในการประชาสมพนธเสนทางสายน ซงผอานก

สามารถตดตามไดภายในเลมนเชนกนคะ

ยวด คาดการณไกล

บรรณาธการ

สารบญ

บทบรรณาธการ

One Belt, One Road : ความเสยงหรอโอกาสของ GCC ? 1

ONE BELT ONE ROAD ส าคญอยางไรตอสหภาพยโรป 8

Xuan Zang ภาพยนตรประชาสมพนธ One Belt One Road 10

สารบญ

บทบรรณาธการ หนา

One Belt, One Road : ความเสยงหรอโอกาสของ GCC ? 1

ONE BELT ONE ROAD ส าคญอยางไรตอสหภาพยโรป 8

Xuan Zang ภาพยนตรประชาสมพนธ One Belt One Road 10

1

One Belt, One Road :

ความเสยงหรอโอกาสของ GCC ?

บทน า

นโยบาย “หนงแถบ หนงเสนทาง” ของจน หรอท

มชอเรยกอยางสนวา OBOR (One Belt, One Road) ซง

เปนการรอฟนเสนทางสายไหมในอดตใหมชวตชวาอก

ครง เปนการสะทอนถงความตองการของจนทตองการ

สานความสมพนธกบบรรดารฐซงตงอยทางทศตะวนตก

ของประเทศ และยงสะทอนความพรอมในการขยาย

วสยทศนของนโยบายการตางประเทศจนอกดวย แนนอน

วามความทาทายหลายประการซงจนจ าเปนตองกาวขาม

เพอน ามาซงความเจรญกาวหนาแกชาต โดยเฉพาะแก

ภาคตะวนตกของจนซงยงมการพฒนาไมทดเทยมกบ

พนทภาคตะวนออก

ลกษณะเดนประการหนงของนโยบาย

ตางประเทศจนคอการเนนไปยงมตการคาการลงทนเปน

หลก แตในกรณของ OBOR นนดยากยงทจนจะสามารถ

ด าเนนนโยบายการคาโดยลอยตวจากประเดนความมนคง

ไดอกตอไป เพราะพนทซงเสนทางสายนพาดผานนนลวน

เปนพนทซงมปญหาดานความมนคงและมการแบงฝก

แบงฝายสง เชน การทภาคเอกชนทเขาไปลงทนจ าตอง

จางกองทหารรบจางเพอดแลรกษาความปลอดภยแก

ทรพยสนของตน หรอความขดแยงในระดบรฐระหวาง

อหรานและกลมประเทศ GCC (กลมประเทศอาวอาหรบ)

ซงจนเองตองการสานสมพนธกบทงสองฝายในดานการ

ลงทน ทางพลงงาน การผลต และเทคโนโลยใหมอยาง

พลงงานนวเคลยร

ความทาทายของรฐ GCC

จนสนใจรฐ GCC เปนอยางมาก แมโดย

ธรรมชาตของเสนทาง OBOR ทางบกนนไมไดพาดผาน

รฐ GCC กตาม แตจนเปนคคารายใหญทสดของ GCC

มการคาการลงทนกบรฐภายใน GCC ในดานตาง ๆ มา

เปนเวลานานแลว ซงความทาทายประการหนงของจนใน

บรบทรวมสมยคอ จะวางบทบาทของตนอยางไรเพอให

ไดรบผลประโยชนสงสดทางการคาการลงทนเพอ

ตอบสนองผลประโยชนของชาต และในขณะเดยวกนกยง

รกษาจดยนในนโยบายวางตวเปนกลางไมกาวกายกจการ

ภายในของประเทศอนดวย เชน ในกรณสงครามกลาง

เมองซเรยซงรฐ GCC มจดยนรวมกนในการตอตานการ

ครองอ านาจของระบอบบชชาร อล-อาสด แตจนกลบม

จดยนในการสนบสนนการคงอยของรฐบาลบชชารตอไป

โดยอางวาไมไดมเจตนาสนบสนนตวระบอบบชชาร

โดยตรง หากนเปนทางเดยวทจะพอท าใหเกดความมนคง

ในซเรยไดบาง ดวยเหตนจงเกดความไมมนใจจากรฐ

GCC วาจะถอจนเปนมตรหรอศตร? เพราะจนก าลงยนอย

ฝ งบชชารซงถกนบเปนศตร และบชชารเองกยงมนโยบาย

ฝกใฝอหรานซงถกจดจ าในฐานะศตรของรฐ GCC เชนกน

Middle East Institute (MEI)

2

จนอางโดยองบรบททางประวตศาสตรวาด าเนนนโยบาย

สนบสนนอธปไตยของรฐมาโดยตลอด และหลกเลยงการ

แทรกแซงกจการภายในเสมอมา นนท าใหจนเกรงวาการ

กระชบความสมพนธกบชาตใดเกนไปจะท าใหเสย

ความสมพนธกบอกชาตหนง เชน ระหวางซาอดอาระเบย

และอหรานซงจนตองการผลประโยชนจากการคาขายกบ

ทงสองชาต สวนในกรณของซเรยนนจนตระหนกดวาจะไม

สงผลกระทบตอความสมพนธทมกบ GCC เทาใดนก

และบชชารเองกมทาทเปนมตรกบจนมาตลอด ท าใหจน

เลอกทจะสนบสนนบชชารตอไปเนองจากเปนประโยชน

มากกวา ซงจนกพรอมจะทบทวนนโยบายของตน หากนน

ตอบสนองผลประโยชนของชาตมากกวา

อยางไรกตามเสนทางสายไหมนนพาดผานอหราน

มาตงแตดงเดม และการสรางเสนทาง OBOR นนยงตอก

ย าความสมพนธใหแนนแฟนยงขน โดยเฉพาะการขาย

อาวธแกอหรานซงจนเปนคคามานานแลว ฉะนน อหราน

ยอมไดรบความสนใจจากจนมากเปนพเศษ นนอาจสงผล

ใหจนเสยภาพลกษณในการวางตวเปนกลาง แมสาย

สมพนธกบอหรานนนอาจไมกระทบจนมากนก แตแนนอน

วารฐ GCC ยอมมความวตกกงวลตอความมงคงของ

อหรานซงจะสงผลตอดลอ านาจในภมภาคตะวนออกกลาง

ตอไป

[ ประธานาธบดส จนผง แหงประเทศจนเขาพบประธานาธบดฮซซาน อรรฮานย แหงอหราน ณ เมองเตหะราน

เมอเดอนมกราคมทผานมา ]

http://s3.reutersmedia.net/resources/r/?m=02&d=20160123&t=2&i=1111859096&w=&fh=&fw=&ll=780&pl=468&sq=&r=LYNXNPEC0M0HN

3

ทางเลอกของรฐ GCC

แมภมยทธศาสตรของอหรานนนมความส าคญตอจน

มากกวาภมภาค GCC เมอพจารณาจากนโยบาย OBOR

แตในขณะเดยวกนรฐ GCC เองกมความส าคญไมนอย

และยงสามารถเพมขดความสามารถในการแขงขนกบ

อหรานดวยการขยายอทธพลของตนไปยงเสนทาง OBOR

โดยมงไปยงตะวนออกซงเปนทศตรงขามกบจน

รฐ G C C ตองยอมรบวาอหรานก าลงพฒนาขนอยาง

แนนอน หนงในปจจยทส าคญคอ “แผนปฏบตการรวมฉบบ

สมบรณ” หรอเรยกอยางยอวา JCPOA (Joint Compre-

hensive Plan of Action) ซงเปนขอตกลงทจะลด

สมรรถภาพของโครงการพฒนานวเคลยรของอหรานเพอ

แลกกบความชวยเหลอตางๆ จากนานาชาต โดยเฉพาะ

ชาตตะวนตก การทอหรานลงนามในสนธสญญานเองเปน

ประตบานใหมทเชอมอหรานเขากบนานาชาต โดยเฉพาะ

กบจนซงหวงเขามาลงทน ซงจนยงคงนโยบายเดมทจะไม

แทรกแซงกจการภายในของประเทศดวยเชนกน

รฐ GCC หวงพงความตองการบรโภคของชาวจน สวนจน

ตองการทรพยากรธรรมชาตของ GCC รวมถงตลาดเพอ

กระจายสนคา สวนนโยบาย OBOR นนจะเปนประโยชน

กบอหรานอยางแนนอน แลวจะมชองทางใดบางทจะท าให

ตนมบทบาทมากขนภายใตการใชประโยชนจากนโยบาย

น? เมอพจารณาตามความเปนจรงแลวแทบจะเปนไปไมได

เลยทรฐบาลจนภายใตการน าของประธานาธบดสจนผงจะ

ลดความสมพนธกบอหรานลง แตสงทรฐ GCC ท าไดคอ

การแสวงหาประโยชนจากนโยบาย OBOR เพอคาน

อ านาจกบอหรานแทน

คณะผแทนประเทศซาอดอาระเบยและจนภายใตการน าของเจาชายโมฮมเหมด บน ซลมาน รองมกฎราชกมารแหงซาอฯ (คนท 2

จากซาย) และ จาง เกาล รองนายกรฐมนตรสาธารณรฐประชาชนจน (ขวาสด) ซงจดขนในกรงปกกง เมอเดอนสงหาคมทผานมา

http://www.arabnews.com/sites/default/files/styles/ph3_660_400/public/30/08/2016//saudi-china.jpg

4

จดแขงส าคญของรฐ GCC คอเศรษฐกจทม งคง อนเปน

ฐานของการมบทบาทน าภายในภมภาคตะวนออกกลาง

และแอฟรกาเหนอ รวมถงการมปฏสมพนธกบกลมประเทศ

มหาอ านาจตางๆ สวนในพนทอนนนรฐ GCC ดจะออน

อทธพลพอสมควร ซง OBOR คอโอกาสดทรฐ GCC จะ

ขยายอทธพลดวยฐานทางเศรษฐกจออกไปยงภมภาค

เอเชยกลางซงเปนการยอนเสนทางของจนนนเอง

แมนโยบายนจะเพมความเสยงบางประการแกจน แต

ในทางหนงนกเปนชองทางส าคญทท าใหจนสามารถขยาย

Soft Power มายงภมภาคเอเชยกลางได ซงรฐ GCC เองก

ยงสามารถท าแบบเดยวกบจนแตในทศตรงกนขาม เชน ใน

ปจจบนเกอบทกชาตของ GCC เปนสมาชกของธนาคาร

เพอการลงทนโครงสรางพนฐานแหงเอเชย หรอเรยกอยาง

สนวา AIIB (Asian Infrastructure Investment Bank) ซง

รฐร ารวยใน GCC สามารถใชเงนทนของตวเองเพอด าเนน

โครงการพฒนาในภมภาคเอเชยกลางผานธนาคารแหงน

ได แมไมสามารถท าโครงการในขนาดเดยวกบจนได แต

ถอวาสามารถมอทธพลตอภมภาคไดพอสมควร ซงจะสราง

ความไดเปรยบกบอหรานทก าลงมงเนนการพฒนา

ภายในประเทศมากกวา แนนอนวาหนวยงานภายในของ

แตละรฐ G C C เองกตองปรบตวเพอใหทนตอการ

เปลยนแปลงนเชนกน ตวอยางของประเทศ GCC ประเทศ

หนงทมพนฐานทดในการเรมตนนโยบายขยายอทธพลไป

ยงภมภาคเอเชยกลางคอ ซาอดอาระเบย ทมอทธพลทาง

ศาสนาและวฒนธรรมอยางสงตอโลกอสลามอยแลว อกทง

ยงมความสมพนธอนดกบปากสถานมาโดยตลอด ซง

ปากสถานกคอสนามใหญทสดทจนเขามาลงทนภายใต

กรอบ OBOR นนเอง

กลาวโดยสรป หากตวแสดงตางๆ มงเสรมสรางอ านาจและ

แสวงหาผลประโยชนในทศทางทหลกเลยงการปะทะกน

แลว กจะกอใหเกดความสมพนธแบบ Win-Win ซงทกฝาย

ไดรบประโยชนดวยกนทงสน

เอกสารอางอง

Jeffrey S. Payne. The GCC and China’s One Belt One Road: Risk or Opportunity? Middle East Insti-tute (MEI). ออนไลน http://www.mei.edu/content/gcc-and-china-s-one-belt-

one-road-risk-or-opportunity

5

ONE BELT ONE ROAD

ส าคญอยางไรตอสหภาพยโรป ?

https://www.chathamhouse.org/sites/files/chathamhouse/styles/main_image_800x460/ public/field/field_image_main/Casarini.jpg?itok=sws7QDSV

ทามกลางความเคลอนไหวของแวดวงระหวางประเทศในปจจบน One Belt One Road คงเปนอกหนงประเดนทหลายประเทศก าลงใหความสนใจอยไมนอย ความรเรมนโยบายหนงแถบหนงเสนทจนประกาศอยางเปนทางการมาตงแตป 2013 น เปนไปไดสงวาจะน ามาสการพฒนาครง ใหญในภมภาค น ามาสการยกระดบโครงสรางพนฐานทจะเออใหเกดการเชอมโยงและความสะดวกดานการคา เสนทางดงกลาวครอบคลมกวา 63 ประเทศ ซงคดเปน 60% ของประชากรโลกหรอราว 30% ของ GDP โลก สถาบน Bruegel คาดการณวา เสนทางสายไหมทงทางบกและทางน าทก าลงจะเกดขนน จะสงผลอยางใหญหลวงตอยโรปดวยเหตผลส าคญทวา เสนทางสายไหมทางบกไดทอดยาวจากจนเพอมาสนสดลงทดนแดนในยโรปเปนจดหมายปลายทางสดทาย อกทงการคาทางทะเลกยงเปนเสนทางหลกทถกใชมากทสดระหวางยโรปและจนในปจจบน โดยการเปลยนแปลงอยางชดเจนทสดทยโรปจะไดรบจากการพฒนาโครงสรางพนฐานดานการขนสงบนเสนทางสายไหมของจนคอ คาใชจายในการขนสงทลดต าลง รายงานของ Bruegel คาดวา ตนทน

การขนสงทางรถไฟ ทางอากาศ และทางเรอ จะลดลงราว 10% ซงจะสงผลใหการคายโรปขยายตว 1.1 – 5% ปจจบนทางการจนไดเรมพจารณาทจะสรางขอตกลงการคาเสร (FTA) กบประเทศรายทาง One Belt One Road รวมถงประเทศในสหภาพยโรป แมรายงานของ Bruegel จะมองวาสหภาพยโรปอาจไดรบประโยชนจาก FTA ไมมากนก เพราะหลายประเทศในยโรปกมไดเชอมตอกบเสนทางสายไหมโดยตรง แตหากมองในแงของโอกาส อยางนอยทสดยโรปจะไดรบประโยชนไมทางตรงกทางออมจากการพฒนาโครงสรางพนฐานทจนและประเทศรายทาง One Belt One Road เปนผลงทน โดยทยโรปไมตองรบภาระทางการเงนแมแตนอย

By Bruegel Instution

6

ทงน สถาบน Bruegel ไดจ าลองภาพสถานการณในอนาคตทอาจเกดขนกบยโรปอนเปนผลพวงมากจากนโยบาย One Belt One Road ไว 3 รปแบบ ไดแก

สถานการณท 1 จ าลองสถานการณทจะเกดกบการคายโรปหากตนทนการขนสงมราคาถกลง โดยคาดวาการคาในยโรปจะขยายตวเพมมากกวา 6% และขณะเดยวกน การคาในเอเชยกจะเตบโตขนราว 3% แตการคาในสวนอนของโลกซงอยนอกเสนทาง One Belt One Road อาจซบเซาลงเลกนอยจากเสนทางการคาทถกเบยงเบนไป

สถานการณท 2 จ าลองผลกระทบทจะเกดกบ

การคายโรปและ FTA ในเสนทาง One Belt One Road หากจนจดท า เ ขตการค า เส รกบประเทศรายทางเสนทางสายไหมส าเรจ ผลทตามมาอาจไมดนกตอประเทศในยโรปเพราะเกอบทงหมดลวนไมมขอตกลงทวภาคในลกษณะดงกลาวกบจน

สถานการณท 3 จ าลองผลตอบแทนทางการคาทจะเกดขนหากมทงการปรบปรงโครงสรางพนฐานและการจดท า FTA กลมทคาดวาจะไดรบประโยชนมากทสดจะเปนประเทศในเอเชย ขณะทบางประเทศในยโรปกจะไดรบประโยชนอยบาง โดยเฉพาะประเทศทไมมทางออกสทะเล (Landlocked Countries) เชน สโลวเนย ฮงการ รวมถงเยอรมนน อยางไรกด ไมวาสถานการณทเกดขนจะเปนรปแบบใด ผพายแพมากทสดคงไมพนประเทศญปน สวนผลกระทบทจะเกดกบสหรฐอเมรกาและแคนาดาคงไมมากนก

เอกสารอางอง ALICIA GARCÍA-HERRERO AND JIANWEI XU. What

does China’s ‘belt and road initiative’ mean for EU trade ? ออนไลน

http://bruegel.org/2016/09/what-does-chinas-belt-and-road- initiative-mean-for-eu-trade/

7

Xuan Zang ภาพยนตรประชาสมพนธ One Belt One Road

เมอเดอนทผานมา ไดมภาพยนตรทรวมสรางระหวาง

จนและอนเดย เรอง Xuan Zang เขาฉายในประเทศไทย ใน

ชอ “เสวยนจาง บรษพทธานภาพ” โดยเปนเรองราว

เกยวกบการเดนทางของพระเสวยนจาง หรอพระถงซมจง

พระจนในสมยราชวงศถง ทไดเดนทางทางบกจากนครฉาง

อาน เมองหลวงของจนในยคราชวงศถง ไปอญเชญ

พระไตรปฎกทมหาวทยาลยนาลนทา อนเดย ในศตวรรษท 7

จดทท าใหภาพยนตรเรองนนาสนใจนอกเหนอจาก

เรองราวในของพระถงซมจง กคอ มองไดวาเปนการ

ประชาสมพนธโครงการเสนทางสายไหมใหม หรอ One Belt

One Road ของจน ผานสอภาพยนตรทท าใหผชมเหน

ภมประเทศทสวยงาม แปลกตาของดนแดนตะวนตกของจน

รวมทงสวนหนงของเอเชยกลาง เปนการใชประวตศาสตรให

เปนประโยชนกบปจจบนไดอยางดยงของจน

Xuan Zang เปนภาพยนตรรวมสรางระหวางจนและ

อนเดย โดยบรษทสรางภาพยนตร ซงรฐบาลจนเปนเจาของ

คอ China Film Corporation รวมกบ Eros International

บรษทผลตภาพยนตรชนน าของอนเดย โดยมผก ากบเปน

ชาวจน คอ Huo Jianqi และผอ านวยการผลตคอ หวอง กา

ไว (Wong Kar-wai) เรมฉายในประเทศจนและอนเดย

พรอมกนในวนท 29 เมษายน 2016

ภาพยนตรเรองนถายท าสวนใหญในเขตมณฑลทาง

ตะวนตกเฉยงเหนอของจน เชน มณฑลกานสและซนเจยง

ซงเคยเปนทต งของเมองหรอชมชนทส าคญบนเสนทางสาย

ไหมโบราณ เชนเมอง Kashgar นนเปนเขตโอเอซสโบราณ

ปาณท ทองพวง

8

และเปนเมองทส าคญมากบนเสนทางสายไหมในอดต

ปจจบนเปนเมองทางตะวนตกสดของจน และกลบมาม

ความส าคญในเสนทาง One Belt One Road และระเบยง

เศรษฐกจจน-ปากสถาน

ผลในทางการเมองของภาพยนตรเรองนมอยางนอย

สองประการ ประการแรก เปนการกระชบความสมพนธจน-

อนเดย สองมหาอ านาจแหงเอเชย ดวยสายใยแหง

ประวตศาสตรพทธศาสนาทมมารวมกน แตประการทสองท

ส าคญกวาคอเปนการประชาสมพนธเสนทาง One Belt

One Road ซงมหวใจส าคญอยทเสนทางทางบกทเชอม

ดนแดนตะวนตกของจนไปทางทศตะวนตกเชอมกบเอเชย

กลาง เอเชยใต ตะวนออกกลาง และยโรป ภมภาคทแทบ

ไมเปนทรบรของโลกภายนอกของจนเมอเทยบกบภาค

ตะวนออก ตอสายตาผชมทวโลก เพราะเสนทาง One Belt

One Road น นสวนหน งกทบไปบนเสนทางสายไหม

โบราณ ซงเปนเสนทางเดยวกบทพระเสวยนจางใชเดนทาง

ไปยงอนเดย ระยะทาง 25,000 กโลเมตร จากนครฉางอาน

หรอเมองซอานของจนในปจจบน ไปทางตะวนตกยง

ดนแดนทเปนมณฑลกานส (Gansu) เขาเขตเมอง Tun-

lufan เมอง Kucha ซงเคยเปนทต งของอดตอาณาจกรทนบ

ถอพทธศาสนาบนเสนทางสายไหม และเมอง Kashi

(Kashgar) ในมณฑลซนเจยง ตอไปยงเขตแดนทเ ปน

ประ เ ทศคาซคสถ าน ค รกซสถาน อ ซ เบกสถ าน

อฟกานสถาน ปากสถาน ปจจบน เขาสเขตแดนของอนเดย

ผานเมองพทธคยา สมหาวทยาลยนาลนทา ทตงอยใกล

พระนครราชคฤห แควนมคธ ทตงอยในรฐพหาร ประเทศ

อนเดยปจจบน

บทวเคราะหโดย

ปาณท ทองพวง

ผชวยนกวจย สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

http://www.mcu.ac.th/site/news_in.php?group_id=1&NEWSID=7949

9

ดรายละเอยดเพมเตมไดท www.rsu-brain.com

ผอ านวยการสถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต : ศ.ดร.เอนก เหลาธรรมทศน

บรรณาธการ: นางสาวยวด คาดการณไกล

เรยบเรยง: นายอสมาน วาจ

นางสาวจฑามาศ พลสวสด

นายปาณท ทองพวง

ทอยตดตอ

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต อาคารพรอมพนธ 1 ชน 4 637/1

ถนนลาดพราว เขตจตจกร กทม. 10900 โทรศพท 02-930-0026