คมอการใชบทเรยนส าเรจรป บทเรยนส าเรจรป กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม หลกธรรมบญกรยาวตถ 3 เรอง เสนทางบญตามแนวพทธ ชนประถมศกษาปท 5

โดย นายชาตชาย เบญจวรรณ

ต าแหนง ครผชวย โรงเรยนเทศบาล 7 ฝงหมน เทศบาลนครเชยงราย

บญกรยาวตถ บญกรยาวตถ มาจากภาษาบาลคอ ปญญกรยาวตถ เมอแยกบท

แลวได 3 บท ไดแก ปญญ + กรยา + วตถ

เมอรวมกนแลว แปลความวา “ความดทควรท า เพราะเปนเหตเปนทต งแหงผลด”

สมชาย , สมศกด , สมพงษ วนนไปเรยนหลกธรรมบญกรยาวตถมาใชไหม

ไดรบความรอะไรบาง....

ทานมย คอ บญส าเรจดวยการใหทานครบ

สลมย คอ บญส าเรจดวยการรกษาศลครบ

ภาวนามย คอ บญส าเรจดวยการภาวนาครบ

ค ำน ำ

คมอการใชบทเรยนส าเรจรป เรอง เสนทางบญตามแนวพทธ จดท าขนมาเพอใชเปนเครองมอประกอบการจดการเรยนรของผสอน เพอใหผเรยนมความรในหลกธรรม บญกรยาวตถ 3 กลมสาระสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม และเพอใหผเรยนเกดความเขาใจ สามารถน าความรไปใชในชวตประจ าวนไดอยางถกตองตามหลกการทางศาสนา

บทเรยนส าเรจรป เรอง เสนทางบญตามแนวพทธ เปนบทเรยนทมเนอหาครอบคลมอยในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม เรอง หลกธรรมบญกรยาวตถ 3 ซงมเนอหาประกอบดวย

กรอบท 1 เรอง ความหมายของบญและอานสงสของบญ กรอบท 2 เรอง ความหมายของบญกรยาวตถ กรอบท 3 เรอง ประเภทของบญกรยาวตถ กรอบท 4 เรอง อานสงสของบญกรยาวตถ กรอบท 5 ทบทวนความร บทเรยนส าเรจรป เรอง เสนทางบญตามแนวพทธ เปนบทเรยนส าเรจรปทจดท าขนมาเพอใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอน หากผสนใจทานใดมความสนใจในเนอหาและรปแบบโครงสรางการจดท า ทางผจดท ายนดใหค าปรกษาและใหการสนบสนนการจดท าบทเรยนส าเรจรป.

ชำตชำย เบญจวรรณ

สารบญ

หวขอ หนา ค าน า ก สารบญ ข 1. บทเรยนส าเรจรป

ความหมายบทเรยนส าเรจรป 1 แนวคดพนฐานเกยวกบการเรยนการสอนโดยใชบทเรยนส าเรจรป 1-2 ลกษณะของบทเรยนส าเรจรป 2 ชนดของบทเรยนส าเรจรป 3 ประเภทของบทเรยนส าเรจรป 4 คณคาของบทเรยนส าเรจรป 4 หลกในการสรางบทเรยนส าเรจรป 4-5 ขนตอนในการสรางบทเรยนส าเรจรป 5-6 การจดการเรยนการสอนโดยใชบทเรยนส าเรจรป 6 ขอดและขอจ ากดของการใชบทเรยนส าเรจรป 6-7

2. สาระการเรยนรและเนอหา ขอบขายเนอหา 7 จดประสงคการเรยนร 7

3. ขอแนะน าการใชบทเรยนส าเรจรป ค าชแจงการใชบทเรยนส าเรจรปส าหรบคร 7-8 ค าชแจงการใชบทเรยนส าเรจรปส าหรบนกเรยน 8

4. แผนการจดการเรยนร เรอง ความหมายของบญและอานสงสของบญ 9-12 เรอง ความหมายของบญกรยาวตถ 13-16 เรอง ประเภทของบญกรยาวตถ 17-20 เรอง อานสงสของบญกรยาวตถ 21-24 บรรณานกรม ค

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 1

1. บทเรยนส าเรจรป ความหมายบทเรยนส าเรจรป 1) บทเรยนส าเรจรป หรอบทเรยนโปรแกรม คอ บทเรยนทผสอนจดท าขนเพอใชเปนเครองมอในการจดกจกรรมการเรยนรใหผเรยนเกดกระบวนการเรยนรในแตละสาระการเรยนรทก าหนดไวในบทเรยนแตละบทเรยนดวยตนเอง โดยเรมจากเนอหาสาระทงายๆไปสเนอหาทยากขนไปตามล าดบ เปนบทเรยนทสรางขนโดยก าหนดเนอหา วตถประสงค วธการ และสอการเรยนการสอนไวลวงหนา ผเรยนสามารถศกษา คนควา และประเมนผลการเรยนดวยตนเองตามขนตอนทก าหนดไว(ถวลย มาศจรส,สมถวล กนภย,ณชนนทน ประสงค:2546:16) 2) บทเรยนส าเรจรป หรอ บทเรยนโปรแกรมเปนบทเรยนทสรางขนโดยก าหนดเนอหา วตถประสงค วธการ ตลอดจนอปกรณการสอนไวลวงหนา ผเรยนสามารถศกษาคนควา และประเมนผลการเรยนดวยตนเองตามขนตอนทก าหนดไว และมการเสรมแรงแกผเรยนเปนระยะๆ โดยการเฉลยค าตอบใหทนท โดยก าหนดเนอห าทแบงเปนตอนยอยๆ หรอกรอบ หรอเฟรม(Frame) มค าถามใหนกเรยนคด ท ากจกรรม หรอตอบ แลวเฉลยใหทราบทนท จงถอไดวาผเรยนสามารถรบรดวยตนเอง และเปนไปตามความสามารถของแตละบคคล(ทองพล บญอง:2535:75) 3) แบบเรยนโปรแกรมหรอ บทเรยนส าเรจรป คอ บทเรยนทเสนอเนอหาของวชาใดวชาหนงเปนขนตอนยอยๆ มกอยในรปของ “กรอบ” หรอ “เฟรม” (Frame) โดยการเสนอเนอหาทละนอย มค าถามใหผเรยนคดและตอบแลวเฉลยค าตอบใหทราบทนท โดยมากบทเรยนแบบโปรแกรมมกจะเปนรปของสงพมพทเสนอความคดรวบยอดทจดล าดบไวแลวเปนอยางด(ธระชย ปรณโชต:2539:7) 4) บทเรยนส าเรจรป หมายถง สอการเรยนรทผเรยนสามารถศกษาคนควา ท ากจกรรมการเรยนและประเมนผลดวยตนเอง ตามล าดบขนทก าหนดไวลวงหนา(สมบต ขวญด,เสนาะ สมานหม:2542:37) 5) บทเรยนส าเรจรปหรอบทเรยนโปรแกรม หมายถง ล าดบประสบการณทจดวางไวส าหรบผเรยนไปสความสามารถ โดยอาศยหลกความสมพนธของสงเรากบการตอบสนอง ซงไดพสจนแลววามประสทธภาพ(ส านกงานคระกรรมการประถมศกษาแหงชาต:2535:1) 6) สรปแลว บทเรยนโปรแกรมหรอบทเรยนส าเรจรป(Programmed Instruction) คอ สอการเรยนการสอนทมงใหผเรยนเรยนดวยตนเอง จะเรวหรอชาตามความสามารถของแตละบคคล โดยแบงเนอหาออกเปนหลายๆกรอบ(Frames) แตละกรอบจะมเนอหาทเรยบเรยงไว มงใหเกดการเรยนรตามล าดบ โดยมสวนทผเรยนจะตองตอบสนองดวยการเขยนค าตอบ ซงอาจอยในรปเตมค าในชองวาง เลอกค าตอบ เปนตนซงบทเรยนส าเรจรปทสมบรณจะมแบบทดสอบความกาวหนาของการเรยน โดยท าการทดสอบกอนเรยน และหลงเรยน แลวพจารณาวาหลงเรยนผเรยนแตละคนมคะแนนมากกวากอนเรยนมากนอยเพยงใด แนวคดพนฐานเกยวกบการเรยนการสอนโดยใชบทเรยนส าเรจรป ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ไดกลาวถงแนวคดพนฐานเกยวกบการเรยนการสอนโดยใชบทเรยนส าเรจรป(ส านกคณะกรรมการการศกษาแหงชาต:2535:160 อางใน สนนทา สนทรประเสรฐ:2547:53) บทเรยนส าเรจรป จดท าขนจากแนวความคดพนฐานของทฤษฏทางจตวทยา ทส าคญ 2 ทฤษฏ คอ ทฤษฏสมพนธเชอมโยงของธอรนไดค (S-R Bond Theory) ทเนนเรองความสมพนธระหวางสงเรา (Stimulus) กบการตอบสนอง(Response) และทฤษฏของสกนเนอร ทเนนเรองการเสรมแรงแกผเรยน (Reinforcement) และความ

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 2

แตกตางๆระหวางบคคลของผเรยน และใหนกเรยนมโอกาสแสวงหาความรดวยตนเอง จะไดผลชาหรอเรวกเปนไปตามความสามารถของแตละคน การสรางบทเรยนส าเรจรปหรอบทเรยนโปรแกรม อาศยพนฐานทางจตวทยาการเรยนรทส าคญ ไดแก หลกจตวทยาของ ธอรนไดค(Thorndike) และสกนเนอร(Skinner) หลกการเรยนรของ ธอรไดค มดงน คอ 1) สถานการณทเปนปญหาจะเปนสงเราใหผเรยนแสดงพฤตกรรมตอบสนองออกมา 2) ผเรยนจะแสดงพฤตกรรมตอบสนองหลายอยาง เพอแกปญหานนๆ 3) ปฏกรยาตอบสนองทไมท าใหเกดความพอใจจะถกตดทงไป หรอลดปฏกรยาการตอบสนองนนลง นอกจากน ธอรนไดค ไดตงกฎการเรยนรขน 3 กฎ ซงน ามาใชในการสรางบทเรยนโปรแกรม ไดแก 1) กฎแหงเหตผล(Law of Effect) มใจความวาการเชอมโยงกนระหวางสงเรากบการตอบสนองจะยงดขน เมอผเรยนแนใจวาพฤตกรรมการตอบสนองของตนถกตอง การใหรางวลจะชวยสงเสรมการแสดงพฤตกรรมนนๆอก 2) กฎแหงการฝกหด(Law of Exercise) มใจความวาการทมโอกาสไดกระท าซ าๆในพฤตกรรมใดพฤตกรรมหนง จะท าใหพฤตกรรมนนๆสมบรณยงขน การฝกหดทมการควบคมทดจะสงเสรมผลตอการเรยนร 3) กฎแหงความพรอม(Law of Readiness) มใจความวาเมอมความพรอมทจะตอบสนอง หรอแสดงพฤตกรรมใดๆ ถามโอกาสไดกระท ายอมเปนทพอใจ แตถาไมพรอมทจะตอบสนอง หรอแสดงพฤตกรรมการบงคบใหกระท ายอมท าใหเกดความไมพอใจ สวนหลกจตวทยาของ สกนเนอร ทน ามาใชเปนหลกในการสรางบทเรยนโปรแกรม ไดแก 1) หลกการเสรมแรง กลาวคอ ผเรยนจะเกดก าลงใจ ตองการเรยนตอไปเมอไดรบการเสรมแรงในขนตอนทเหมาะสม และเมอผเรยนแสดงอาการตอบสนองออกมาและเหนวาอาการตอบสนองทแสดงออกมานนถกตองกจะเสรมแรงไดดกวาการไดรบรางวลอนใด บทเรยนโปรแกรมจงน าการรผลมาเปนการเสรมแรง โดยในค าถามแตละกรอบหรอแตละตอน จะมค าเฉลยไวใหเพอผเรยนจะไดทราบวา ค าตอบของตนถกหรอผด 2) การเสรมแรงจะตองกระท าทนท บทเรยนส าเรจรปจะแบงเนอหาออกเปนหนวยยอยเรยกวา กรอบ(Frame) ซงเรยงล าดบจากงายไปหายาก มความตอเนองกน แตละกรอบมการอธบายเนอหาของบทเรยน มค าถามใหนกเรยนตอบ และเมอตอบแลวสามารถตรวจค าตอบไดทนท ไมมการ เกบขอสงสยไว ตลอดจนมการเสรมแรงเปนระยะๆ ไมวาจะตอบถกหรอผด ค าถามอาจจะไมมทกกรอบใหเรยนไป 3 -4 กรอบ แลวจงถามกได เมอจบบทเรยนจะมการประเมนผลหลงเรยนอกครง ลกษณะของบทเรยนส าเรจรป ลกษณะของบทเรยนส าเรจรป คอ เนอหาจากบทเรยนถกแบงเปนสวนยอยๆ เรยกวา กรอบ (Frame) และล าดบกรอบของเนอหาจากกรอบแรกไปจนถงกรอบสดทาย เนอหานนจะถกล าดบจากสงทงายไปสสงทยาก แตละกรอบจะมค าอธบายและมค าถามกระตนความสนใจตอเนองกนไป ผเรยนตอบค าถามแลวจะสามารถตรวจค าตอบไดทนท ค าตอบของผเรยนถกหรอผดจะมการศกษาไปตามล าดบขน และปฏบตตามค าแนะน าทปรากฏไวควบคกบเนอหา บทเรยนจะก าหนดกจกรรมเสมอนตวแทนครทก ากบใหผเรยนเรยนเปนรายบคคล ตวตอตว และท าใหผเรยนมพฤตกรรมการเรยนเปนไปตามทก าหนดไว

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 3

ชนดของบทเรยนส าเรจรป 1) บทเรยนส าเรจรปแบบเสนตรง(Linear Programmed) บทเรยนจะจดเรยงเนอหาเปนหนวยยอยๆ ตงแตงายไปยาก ผเรยนจะตองเรมเรยนจากหนวยแรกไปตามล าดบจนกระทงถงหนวยยอยสดทายของบทเรยน จะขามหนวยหนงหนวยใดไมได เพราะสงทเร ยนจากหนวยแรกจะเปนพนฐานส าหรบการเรยนหนวยถดไป การตอบสนองผเรยนจะใชวธใหค าตอบประเภทถก ผด หรอเตมค าลงในชองวาง โดยใหผเรยนตรวจสอบความถกตองของค าตอบดวยตนเองในหนวยยอยถดไป ถาตอบถกใหเรยนตอ ถาตอบผดจะตองยอนไปเรยนในกรอบทผานมา และมการเสรมแรงแกผเรยนเปนระยะ หลกการของบทเรยนส าเรจรปในหนวยยอยจะแยกเปนกรอบ โดยกรอบแรกจะเปนกรอบใหความร กรอบตอมาจะเปนกรอบกจกรรม ตามดวยกรอบเฉลย และการเสรมแรงใหกบผเรยน เรยงตามล าดบไปจนกวาจะจบเนอหา และในชวงสดทายอาจเปนกรอบสรปหรอกรอบจบ 2 )บทเรยนส าเรจรปแบบสาขา(Branching Programmed) การสรางบทเรยนชนดนมล าดบการเขยน เชนเดยวกบบทเรยนส าเรจรปแบบเสนตรง แตจะมการอธบายเนอหาเพมเตมแยกไปในบางกรอบ เพอชวยเหลอผเรยนทยงไมเขาใจใหเกดความเขาใจแนวคดและวตถประสง คของบทเรยนไดดยงขน ผเรยนคนใดมความเขาใจเรองทศกษาดแลว กสามารถเรยนในกรอบตอๆไป ไดเลย โดยไมตองศกษาเนอหาในกรอบทแยกเพมเตมน หรอในบางเนอหาทตองการเปดโอกาสใหผเรยนไดเลอกเรยนรตามความความสามารถของตน ดงนนลกษณะของบทเรยนจะแตกกงแตกสาขาออกไปในเรองยอยๆ เพอใหผเรยนเลอกเดนทางตามความสามารถของตน ซงบทเรยนแบบนจะตอบสนองตอหลกความแตกตางระหวางบคคลไดเปนอยางด ในหลกการของบทเรยนส าเรจรปแบบสาขา จะประกอบดวยกรอบหลก ซงทกคนจะตองเรยน จะเรยกวา กรอบยน จะบรรจเนอหาหลกของบทเรยน หากผเรยนมปญหาไมเขาใจในบทเรยนหลก กจะมค าสงเชอมโยงใหไปศกษารายละเอยดเพมความเขาใจในกรอบสาขา เมอเขาใจดแลวกจะกลบมาศกษายงกรอบหลกตอไป ดงนนผเรยนจะเรยนรในเรองเดยวกนแตกาวไปในลกษณะหรอเสนทางทแตกตางกนตามความสามารถของแตละบคคล 3) บทเรยนแบบไมแยกกรอบ เปนบทเรยนทเสนอเนอหาทละนอยๆ ตามล าดบขน มค าถามและมเฉลยหรอแนวตอบไวใหตรวจสอบไดทนท โดยไมเสนอเนอหาในรปของกรอบ แตเสนอเนอหาตอเนองเหมอนการเขยนบทความหรอต ารา แตกตางกนแตเพยงวาบทเรยนประเภทนมการถาม-ตอบ ใหผเรยนไดทบทวนความร และเสรมแรงใหกบผเรยน ในชวงจบเนอหาแตละหนวยยอย ตวอยางของบทเรยนแบบน ไดแก บทเรยนของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ซงจะเสนอบทเรยนตามหวขอตางๆ ดงน 1. ชอหนวยเรยน 2.ชอหวเรอง 3.แนวคด หรอแนวคดหลก 4.วตถประสงค 5.เนอหา 6.กจกรรมหรอค าถาม 7.แนวตอบ

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 4

ประเภทของบทเรยนส าเรจรป หรอบทเรยนโปรแกรมสามารถจ าแนกตามรปแบบไดอก 4 ประเภท(สนนท ปทมาคม:2524:9-10) ดงน 1) บทเรยนประเภทเปนเลม

มหลายลกษณะโดยมขอปลกยอยแตกตางกนเพยงเลกนอย เชน แบบการตน แบบบตรตอเนอง แบบมขอความอยางเดยว แบบมขอความและมภาพประกอบ บทเรยนประเภทเปนเลม เหมาะส าหรบทกสถานทและทกโอกาสเพราะใชสะดวกประหดและไมจ าเปนตองใชประกอบกบสออน ใชศกษาเปนรายบคคล 2) บทเรยนทใชกบเครองชวยสอน เครองชวยสอน(Teaching Machine) เปนเครองมอทสรางขนเพอใชในการเรยนการสอนโดยตรง และมโปรแกรมเฉพาะของเครองชวยสอนแตละเครอง เชน เครองชวยสอนของเพรสซทเรยกวา ดรม ตวเตอร (Drum Tutor) 3) บทเรยนส าเรจรปสอประสม ประกอบดวยสอตงแต 2 ชนดขนไป เชน ขอความกบเทปเสยง ขอความกบเทปเสยงและสไลด ขอความกบภาพยนตร ขอความกบโทรทศน 4) คอมพวเตอรชวยสอน คอมพวเตอร(Computers) เปนเครองมออยางหนงทประกอบดวยเครองกลไกอเลกทรอนกสแบบตางๆจ านวนมาก สามารถรบและสงผานขอมลหรอโปรแกรมขาวสารในรปแบบตางๆไดอยางกวางขวาง ภารกจของคอมพวเตอรจะขนอยกบโครงสรางและรปแบบของคอมพวเตอรนนๆ การน าคอมพวเตอรเขามาใชในการเรยนการสอน ตองศกษารปแบบโปรแกรมของคอมพวเตอรใหเขาใจกอนตดสนใจใช คณคาของบทเรยนส าเรจรป(อ านวย เดชชยศร:2544:130) ไดกลาวไววา 1) สามารถจดเนอหาของบทเรยนไดตามจดมงหมายทจะเรยนร 2) เสนอเนอหาเปนล าดบอยางมระเบยบเปนเรองๆ 3) นกเรยนหรอผเรยนจะมสวนรวมอยางดดวยตนเอง 4) ผเรยนไดเรยนรจากจดทตนยงบกพรองได 5) ผเรยนไดรผลการเรยนของตนเองทนท 6) ผเรยนจะมความรสกประสบความส าเรจโดยกาวไปตามความสามารถและความถนดของตนเอง หลกในการสรางบทเรยนส าเรจรป ธระชย ปรณโชต ไดกลาวถงหลกการเขยนบทเรยนส าเรจรปไว(ธรชย ปรณโชต:2538:25 อางใน สนนทา สนทรประเสรฐ:2547:57-58) 1) ค านงถงตวผเรยน ไดแก อาย พนฐานความรหรอประสบการณเดม ทกษะ ความสามารถในการเรยน และความตองการของผเรยน 2)ค านงถงผลทตองการ หรอวตถประสงคของบทเรยนวาตองการใหผเรยนไดเรยนรอะไร

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 5

3) ค านงถงแบบของบทเรยนวาควรจะเสนอในรปแบบใด คอ แบบเสนตรง หรอแบบสาขา หรอแบบไมแยกกรอบ เพอใหเหมาะสมกบเนอหาวชา ผเรยน และวตถประสงค เชน เนอหาเปนประเภทความร ความจ า หรอความคดเหน ผเรยนเปนนกเรยนเกงหรอออนฯลฯ 4) ไมมการจ ากดเวลาของผเรยน การเรยนจะด าเนนไปตามอตราความสามารถของแตละบคคล โดยไมตองค านงถงการท าเสรจกอนหรอเสรจหลงผอน 5) เนอหาวชาจะตองจดแบงเปนหวขอเรองใหญๆกอน แลวเรยงเปนหวเรองยอยๆเขยนเนอหาเปนหนวยยอยเลกๆ แตละหนวยยอยจะตองท าใหเกดความรความเขาใจในหนวยยอยถดไป เพอใหเกดการเรยนรด าเนนไปทละนอยๆทละขน พยายามอยาใหมการกระโดดขามล าดบของเนอเรอง จดล าดบเรยงจากเนอหางายๆ ไปหาเนอหาทยากขนตามล าดบ 6) ใหมเนอหาและค าอธบายทดงดดความสนใจของผเรยน 7) เนอหาแตละกรอบควรเขยนดวยภาษาทชดเจน ถกตองตามหลกภาษาและเหมาะสมกบเนอหาความร วยของผเรยน เนอเรองถกตองตามหลกวชาร มความตอเนองกนในแตละกรอบ 8) แตละกรอบจะตองน าเสนอเนอหาเฉพาะเรองอยางชดเจน และมค าถามหรอค าสงใหผเรยนตอบสนองตอเรองนนโดยตรง และไมควรมความรใหมเกนกวา 1 อยาง 9) ใหมการย าทบทวน และทดสอบตนเอง 10) จะตองใหผเรยนรผลของค าตอบวาถกผดหรอผดทนท เพอชวยการเรยนรใหดยงขนและเปนการใหการเสรมแรงในทนทดวย 11) มการชแนะคกนไปกบการตอบสนอง 12) ลดการชแนะ และการน าทางออกไปทละนอย จนกวาจะหมดโดยสนเชง เพอใหผเรยนสามารถตอบสนองดวยตนเองไดอยางถกตองทสด ขนตอนในการสรางบทเรยนส าเรจรป การสรางบทเรยนส าเรจรปมขนตอนดงตอไปน 1) ศกษาองคประกอบของบทเรยนส าเรจรปและจตวทยาทเกยวของ ผ เขยนจะตองทราบวาบทเรยนส าเรจรปมสวนประกอบทส าคญๆ อะไรบาง และในการเขยนตองค านงถงจตวทยาทเกยวของ เชน กฎการเรยนรของธอรนไดค และทฤษฏของสกนเนอร เปนตน 2) เลอกและวเคราะหเนอหา เนอหาทน ามาจดท าบทเรยนส าเรจรป จะตองพจารณาใหเหมาะสม โดยผเรยนสามารถเรยนดวยตนเองได และเหมาะสมกบคาบเวลา มเนอหาทเปนความจรงและมเนอหาคงท 3) ก าหนดแนวคดและวตถประสงคของบทเรยน แนวคดของบทเรยนตองชชดลงไปวาสงส าคญของเรองทเรยนนน มงใหผเรยนเกดความรเรองใด วตถประสงคทก าหนดไวในบทเรยนควรเปนวตถประสงคเชงพฤตกรรม สามารถสงเกตและวดได 4) ก าหนดรปแบบของบทเรยน วาจะเปนแบบเสนตรง หรอแบบสาขา ทงนขนอยกบพนฐานความรของผเรยนและความช านาญของผเขยน

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 6

5) การเขยนตวบทเรยน จะตองแยกเนอหาออกเปนหนวยยอยๆทเรยกวา กรอบ โดยเรยงล าดบความยากงาย จดเนอหาแตละกรอบใหพอเหมาะไมมากหรอนอยเกนไป และทกรอบจะตองสมพนธตอเนองกน ตงแตตนจนจบ จะตองสรางค าถาม ค าตอบ เพอใหผเรยนประเมนตนเองเปนระยะๆ และมการเสรมแรงดวย 6) จดท าคมอการใชและแบบทดสอบกอน-หลงเรยน บทเรยนส าเรจรปจะตองมคมอการใชส าหรบครและค าแนะน าส าหรบผเรยน เพอใหเขาใจตรงกน และจะตองจดท าแบบทดสอบกอนและหลงเรยน เพอใชในการวดและประเมนผลการเรยนรของผเรยน 7) ทดลองใชและแกไขปรบปรงบทเรยน บทเรยนส าเรจรปทจดท าขนเรยบรอยแลวจะตองน าไปทดสอบใชกบนกเรยน เพอหาขอผดพลาดบกพรองและท าการแกไขปรบปรงกอนทจะน าไปใชสอนจรงๆ 8) น าไปเผยแพร บทเรยนทท าการแกไขปรบปรงจนเสรจสมบรณแลวกน าไปใชสอนไดและเผยแพรเปนตนแบบใหโรงเรยนอนๆ ตอไป การจดการเรยนการสอนโดยใชบทเรยนส าเรจรป การจดการเรยนการสอนโดยใชบทเรยนส าเรจรป มหลกการทส าคญ ดงน 1) ผเรยน เรยนโดยการปฏบตกจกรรมหรอมสวนรวมในการปฏบตกจกรรม 2) ผเรยนไดประเมนผลตนเอง ท าใหรความกาวหนาของการเรยนดวยตนเอง เปนการสรางแรงจงในทางหนง 3) มการเสรมแรงใหผเรยนมความภาคภมใจในสวนทปฏบตไดถกตอง และมความพยายามทจะแกไขสวนทบกพรอง 4) ผเรยนจะเรยนจากงายไปหายาก และใชเวลาในการเรยนมากนอยตางกนตามความสามารถของแตละบคคล 5) การเรมบทเรยนระยะแรก บทเรยนจะตองสรางความมนใจใหแกผเรยน โดยมการชน าใหผเรยน ท ากจกรรมไดอยางถกตอง และลดการชน าลงเรอยๆ จนไมมการชน า ขอดและขอจ ากดของการใชบทเรยนส าเรจรป ขอด 1) นกเรยนมโอกาสเรยนดวยตนเอง และเรยนไปตามความสามารถของตนเอง ตอบสนองความแตกตางระหวางบคคล เดกทเรยนชามเวลาไดศกษามากขนและเดกทเรยนเรวใชเวลาศกษานอย มโอกาสใชเวลาท างานอยางอน ไมตองรอคนทเรยนชาและชวยใหครเหนความแตกตางของนกเรยนมากขน 2) ชวยกระตนใหผเรยนอยากเรยนเพราะมการเราใหตอบโดยทตอบผดกไมมผอนเยาะเยย เพราะไมมใครทราบ และเมอตอบผดแลวกสามารถจะแกไขความเขาใจผดไดทนท โดยสามารถเรยนทบทวนไดหลายครง 3) ชวยแกปญหาขาดแคลนคร เพราะครคนเดยวอาจใชบทเรยนส าเรจรปสอนนกเรยนไดหลายกลม 4) เปนการฝกวนยในตนเอง เพราะนกเรยนจะตองเรยนรและประเมนผลตนเอง

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 7

ขอจ ากด 1) บทเรยนส าเรจรปใชไดไมทกเนอหาวชา ใชไดดกบเนอหาวชาทเปนความจรงและมเนอหาคงท เนอหาทตองเปลยนแปลงตามเวลาและสภาพแวดลอมไมเหมาะทจะน ามาเปนบทเรยนส าเรจรป เพราะคาใชจายในการจดท าสง ใชประโยชนไมคมคา และเนอหาทตองการใหแสดงความคดเหนกไมสมควรน ามาใชเปนบทเรยนส าเรจรป 2) ถานกเรยนขาดวนยในตนเองไมปฏบตตามขนตอนในคมอแนะน าการเรยนโดยการเปดดเฉลยกอน การเรยนรดวยบทเรยนนกไมสมบรณ 2. สาระการเรยนรและเนอหา

ขอบขายเนอหา บญกรยาวตถ มาจากภาษาบาลคอ ปญญกรยาวตถ เมอแยกบทแลวได 3 บทไดแก ปญญ + กรยา +

วตถ

ปญญ หมายถง การงานด ทช าระความเศราหมองเรารอน กรยา หมายถง ควรท า

วตถ หมายถง เปนเหต เปนทตงแหงผลด เมอรวมกนแลว แปลความวา “ความดทควรท า เพราะเปนเหตเปนทตงแหงผลด”

บญกรยาวตถ แบงออกเปน 3 อยาง คอ 1) บญส าเรจไดดวยการบรจาคทาน (ทานมย) 2) บญส าเรจไดดวยการรกษาศล (สลมย) 3) บญส าเรจไดดวยการภาวนา (ภาวนามย ) จดประสงคการเรยนร เมอนกเรยนศกษาบทเรยนส าเรจรป เรอง เสนทางบญตามแนวพทธ กอใหเกดลกษณะพฤตกรรม

ดงตอไปน 1. บอกความหมายและประเภทของหลกธรรมบญกรยาวตถ 3 ไดอยางถกตอง 2. ตระหนกถงความส าคญของหลกธรรมบญกรยาวตถ 3 ทมผลตอการพฒนาจตใจของตนได 3. สามารถน าความรไปใชในกจวตรประจ าวนของตนเองในการท าความดดวยหลกธรรมบญกรยาวตถ 3

3. ขอแนะน าการใชบทเรยนส าเรจรป

ค าชแจงการใชบทเรยนส าเรจรปส าหรบคร 1. ศกษาแผนการจดกจกรรมการเรยนรซงประกอบดวยสาระส าคญ จดประสงคการเรยนรสาระการ

เรยนรกจกรรมการเรยนรสอการเรยนร การวดผลประเมนผลใหเขาใจ 2. ศกษาเนอหาและกจกรรมการเรยนรในบทเรยนส าเรจรปใหเกดความเขาใจ 3. ท าส าเนาบทเรยนส าเรจรปแจกใหนกเรยนตามจ านวนของนกเรยน

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 8

4. แนะน าวธการเรยนดวยบทเรยนส าเรจรปใหแกนกเรยน และชแจงถงรายละเอยดเนอหาและกจกรรมตางๆใหนกเรยนทราบ

5. สอนนกเรยนดวยความตงใจ สรางบรรยากาศในการเรยนรใหเกดความสนกสนาน 6. ใชบทเรยนส าเรจรปสอนเสรมนกเรยนทเรยนเกง และชวยเหลอนกเรยนทเรยนชาใหทนเพอน 7.เปดโอกาสใหนกเรยนไดสอบถาม และแลกเปลยนความคดเหนกบนกเรยน 8. เมอเรยนจบบทเรยนส าเรจรป ครตองสรปความรในการเรยนทงหมดใหแกนกเรยน 9. คะแนนจากการท าแบบทดสอบหลงเรยน สามารถน าไปใช เปนขอมลในการพจารณาการวดและ

ประเมนผล 10. เมอตรวจใหคะแนนบทเรยนส าเรจรปเสรจ ครคนบทเรยนส าเรจรปใหนกเรยน เพอใหนกเรยนได

ทบทวนความร ค าชแจงการใชบทเรยนส าเรจรปส าหรบนกเรยน 1. ใหนกเรยนศกษาความรจากบทเรยนส าเรจรปอยางขยนตงใจ และมความซอสตยตอตนเองดวยการไม

เปดดค าตอบกอนท าแบบทดสอบกอนเรยนและแบบทดสอบหลงเรยน 2. กอนศกษาเนอหาในบทเรยนใหนกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยนเสยกอน และท าตามค าชแจงกอน

การท าแบบทดสอบทกขอ 3. บทเรยนแบงเนอหาออกเปนสวนยอยๆเรยกวากรอบ ใหนกเรยนศกษาไปทละกรอบเรยงล าดบอยา

ศกษาขามกรอบเพราะจะท าใหเกดความสบสนและไมเขาใจเนอเรองทอธบายไวโดย เรมศกษาจากกรอบท1 ,2 ,3 ไปจนจบบทเรยน

4. เนอหาแตละกรอบจะมค าถามใหนกเรยนตอบ เพอเปนการทบทวนความเขาใจ วธตอบค าถามใหนกเรยนเขยนค าตอบทถกตองลงในบทเรยนส าเรจรปหรอท าเครองหมาย X ลงในค าตอบทถกตอง แลวตรวจค าตอบจากค าเฉลยทใหไวในกรอบถดไป

5. ถานกเรยนตอบถกตองแสดงวานกเรยนศกษาเนอหาในบทเรยนเขาใจดแลว ใหนกเรยนศกษาเนอหาในกรอบตอไปเรอยๆจนจบ ถานกเรยนตอบค าถามผดใหนกเรยนยอนกลบไปศกษากรอบทผานมาใหมใหเขาใจแลวตอบค าถามใหมจนกระทงตอบถกตองจงศกษากรอบตอไป

6. เมอศกษาจบทกกรอบแลวใหนกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน ตรวจค าตอบเปรยบเทยบคะแนนสอบกอนเรยนและหลงเรยนเพอประเมนความกาวหนาของตนเอง ถาไมผานเกณฑใหนกเรยนเรมศกษาใหมตงแตกรอบท 1เปนตนมา และเมอท าเสรจใหสงบทเรยนส าเรจรปใหคร เพอใชเปนคะแนนในการวดและประเมนผล

7. ถานกเรยนสงสยหรอตองการค าแนะน าความชวยเหลอใหปรกษาคร หรอสอบถามเพอนๆในกลม 4. แผนการจดการเรยนร เรอง ความหมายของบญและอานสงสของบญ เรอง ความหมายของบญกรยาวตถ เรอง ประเภทของบญกรยาวตถ เรอง อานสงสของบญกรยาวตถ

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 9

หนวยการเรยนรท 1 เรอง ศาสนาและหลกธรรม เวลา 20 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 1 เรอง หลกธรรมของศาสนา เวลา 4 ชวโมง กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม รหสวชา ส 15101 รายวชาสงคมศกษา ระดบชนประถมศกษาปท 5 ผเขยนแผนกาสอน นายชาตชาย เบญจวรรณ ใชสอนวน.............................ท.........เดอน...............................พ.ศ.................

*************************************************************************** 1. สาระส าคญ หลกธรรมค าสอนของทกศาสนาตางมงสอนใหศาสนกชนของตนเปนคนด เพอใหสามารถพฒนาตนเอง สงแวดลอม สงคม และประเทศชาต และเพออยรวมกนไดอยางสงบสข 2. มาตรฐานการเรยนรและตวชวด 2.1 มาตรฐานการเรยนร

ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรม เพออยรวมกนอยางสนตสข

2.2 ตวชวด ป.5/5 แสดงความเคารพพระรตนตรย และปฏบตตามไตรสกขาและหลกธรรมโอวาท ๓ ใน

พระพทธศาสนา หรอหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอตามทก าหนด ป.5/7 ปฏบตตนตามหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ เพอการพฒนาตนเองและสงแวดลอม 3. จดประสงคการเรยนร 3.2 จดประสงคการเรยนร 1) อธบายหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอไดอยางถกตอง 2) ปฏบตตนไดอยางถกตองตามหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ 4. สาระการเรยนร 4.1 สาระการเรยนรแกนกลาง 1) หลกธรรมส าคญของพระพทธศาสนา 2) หลกธรรมส าคญของศาสนาครสต 3) หลกธรรมส าคญของศาสนาอสลาม 5. สมรรถนะส าคญ 5.1 ความสามารถในการคด 1) คดวเคราะห 2) คดสงเคราะห

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 10

5.2 ความสามารถใชทกษะชวต 1) การเรยนรดวยตนเอง 2) การเรยนรอยางตอเนอง 6. คณลกษณะอนพงประสงค 6.1 รกชาต ศาสน พระมหากษตรย 6.2 ซอสตยสจรต 6.3 ใฝเรยนร 7 ชนงาน/ภาระงาน

- แบบฝกหดกจกรรมท 1 เรอง ความหมายของบญและอานสงสของบญ - สมดจดบนทกความร

8. สอการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยนรายวชาพนฐานสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชนประถมศกษาปท 5 2) บทเรยนส าเรจรป 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมดประจ าโรงเรยน 9. กระบวนการจดการเรยนร ชวโมงท 1

ขนท 1 ขนน าเขาสบทเรยน 1. ครใหนกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน เรอง บญกรยาวตถ 3 2. ครน าเขาสบทเรยนดวยการถามค าถาม “ทกศาสนามหลกธรรมประจ าศาสนาหรอไม” ? ขนท 2 ขนสอนและจดกจกรรมการเรยนร

1. ครอธบายเนอหาหวขอ หลกธรรมส าคญของพระพทธศาสนา ความหมายของบญและอานสงสของบญใหนกเรยนทราบ พรอมยกตวอยาง 2. ครอธบายผลแหงกรรมตามหลกศาสนาพทธใหนกเรยนฟง พรอมใหนกเรยนแสดงความคดเหนในหวขอ การท าดไดด ท าชวไดชว 3. ครใหนกเรยนท าแบบฝกหดกจกรรมท 1 เรอง ความหมายของบญและอานสงสของบญ

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 11

ขนท 3 ขนสรป 1. ครสรปเนอหาความหมายของบญและอานสงสของบญ ใหนกเรยนทราบ

2. ครใหนกเรยนนงสมาธกอนหมดเวลาท าการสอน 10. การวดและการประเมนผล

วธการ เครองมอ เกณฑ ตรวจแบบฝกหดกจกรรมท 1 บทเรยนส าเรจรป รอยละ 50 ผานเกณฑ

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 12

บนทกหลงการจดการเรยนร ผลการเรยนร ……………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………… ปญหา / อปสรรค ……………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………… ขอเสนอแนะ / แนวทางแกไข ……………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………

ลงชอ..................................................... (นายชาตชาย เบญจวรรณ)

ต าแหนง ครผชวย

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 13

หนวยการเรยนรท 1 เรอง ศาสนาและหลกธรรม เวลา 20 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 1 เรอง หลกธรรมของศาสนา เวลา 4 ชวโมง กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม รหสวชา ส 15101 รายวชาสงคมศกษา ระดบชนประถมศกษาปท 5 ผเขยนแผนกาสอน นายชาตชาย เบญจวรรณ ใชสอนวน.............................ท.........เดอน...............................พ.ศ.................

*************************************************************************** 1. สาระส าคญ หลกธรรมค าสอนของทกศาสนาตางมงสอนใหศาสนกชนของตนเปนคนด เพอใหสามารถพฒนาตนเอง สงแวดลอม สงคม และประเทศชาต และเพออยรวมกนไดอยางสงบสข 2. มาตรฐานการเรยนรและตวชวด 2.1 มาตรฐานการเรยนร

ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรม เพออยรวมกนอยางสนตสข

2.2 ตวชวด ป.5/5 แสดงความเคารพพระรตนตรย และปฏบตตามไตรสกขาและหลกธรรมโอวาท ๓ ใน

พระพทธศาสนา หรอหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอตามทก าหนด ป.5/7 ปฏบตตนตามหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ เพอการพฒนาตนเองและสงแวดลอม 3. จดประสงคการเรยนร 3.2 จดประสงคการเรยนร 1) อธบายหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอไดอยางถกตอง 2) ปฏบตตนไดอยางถกตองตามหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ 4. สาระการเรยนร 4.1 สาระการเรยนรแกนกลาง 1) หลกธรรมส าคญของพระพทธศาสนา 2) หลกธรรมส าคญของศาสนาครสต 3) หลกธรรมส าคญของศาสนาอสลาม 5. สมรรถนะส าคญ 5.1 ความสามารถในการคด 1) คดวเคราะห 2) คดสงเคราะห

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 14

5.2 ความสามารถใชทกษะชวต 1) การเรยนรดวยตนเอง 2) การเรยนรอยางตอเนอง 6. คณลกษณะอนพงประสงค 6.1 รกชาต ศาสน พระมหากษตรย 6.2 ซอสตยสจรต 6.3 ใฝเรยนร 7 ชนงาน/ภาระงาน

- แบบฝกหดกจกรรมท 2 เรอง ความหมายของบญกรยาวตถ 3 - สมดจดบนทกความร

8. สอการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยนรายวชาพนฐานสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชนประถมศกษาปท 5 2) บทเรยนส าเรจรป 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมดประจ าโรงเรยน 9. กระบวนการจดการเรยนร ชวโมงท 2

ขนท 1 ขนน าเขาสบทเรยน 1. ครทบทวนความรเรองความหมายของบญและอานสงสของบญใหนกเรยนทราบ 2. ครน าเขาสบทเรยนดวยการถามค าถาม “นกเรยนเคยท าบญหรอไม” ? ขนท 2 ขนสอนและจดกจกรรมการเรยนร

1. ครอธบายเนอหาหวขอ หลกธรรมส าคญของพระพทธศาสนา ความหมายของบญกรยาวตถ 3 ใหนกเรยนทราบ พรอมยกตวอยาง 2. ครรวมแลกเปลยนความคดเหนกบนกเรยนเรองของ วธการท าบญอยางไรใหมความสข 3. ครใหนกเรยนท าแบบฝกหดกจกรรมท 2 เรอง ความหมายของบญกรยาวตถ 3

ขนท 3 ขนสรป 1. ครสรปเนอหาความหมายของบญกรยาวตถ 3 ใหนกเรยนทราบ

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 15

2. ครใหนกเรยนนงสมาธกอนหมดเวลาท าการสอน 10. การวดและการประเมนผล

วธการ เครองมอ เกณฑ ตรวจแบบฝกหดกจกรรมท 2 บทเรยนส าเรจรป รอยละ 50 ผานเกณฑ

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 16

บนทกหลงการจดการเรยนร ผลการเรยนร ……………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………… ปญหา / อปสรรค ……………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………… ขอเสนอแนะ / แนวทางแกไข ……………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………

ลงชอ..................................................... (นายชาตชาย เบญจวรรณ)

ต าแหนง ครผชวย

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 17

หนวยการเรยนรท 1 เรอง ศาสนาและหลกธรรม เวลา 20 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 1 เรอง หลกธรรมของศาสนา เวลา 4 ชวโมง กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม รหสวชา ส 15101 รายวชาสงคมศกษา ระดบชนประถมศกษาปท 5 ผเขยนแผนกาสอน นายชาตชาย เบญจวรรณ ใชสอนวน.............................ท.........เดอน...............................พ.ศ.................

*************************************************************************** 1. สาระส าคญ หลกธรรมค าสอนของทกศาสนาตางมงสอนใหศาสนกชนของตนเปนคนด เพอใหสามารถพฒนาตนเอง สงแวดลอม สงคม และประเทศชาต และเพออยรวมกนไดอยางสงบสข 2. มาตรฐานการเรยนรและตวชวด 2.1 มาตรฐานการเรยนร

ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรม เพออยรวมกนอยางสนตสข

2.2 ตวชวด ป.5/5 แสดงความเคารพพระรตนตรย และปฏบตตามไตรสกขาและหลกธรรมโอวาท ๓ ใน

พระพทธศาสนา หรอหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอตามทก าหนด ป.5/7 ปฏบตตนตามหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ เพอการพฒนาตนเองและสงแวดลอม 3. จดประสงคการเรยนร 3.2 จดประสงคการเรยนร 1) อธบายหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอไดอยางถกตอง 2) ปฏบตตนไดอยางถกตองตามหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ 4. สาระการเรยนร 4.1 สาระการเรยนรแกนกลาง 1) หลกธรรมส าคญของพระพทธศาสนา 2) หลกธรรมส าคญของศาสนาครสต 3) หลกธรรมส าคญของศาสนาอสลาม 5. สมรรถนะส าคญ 5.1 ความสามารถในการคด 1) คดวเคราะห 2) คดสงเคราะห

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 18

5.2 ความสามารถใชทกษะชวต 1) การเรยนรดวยตนเอง 2) การเรยนรอยางตอเนอง 6. คณลกษณะอนพงประสงค 6.1 รกชาต ศาสน พระมหากษตรย 6.2 ซอสตยสจรต 6.3 ใฝเรยนร 7 ชนงาน/ภาระงาน

- แบบฝกหดกจกรรมท 3 เรอง ประเภทของบญกรยาวตถ 3 - สมดจดบนทกความร

8. สอการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยนรายวชาพนฐานสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชนประถมศกษาปท 5 2) บทเรยนส าเรจรป 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมดประจ าโรงเรยน 9. กระบวนการจดการเรยนร ชวโมงท 3

ขนท 1 ขนน าเขาสบทเรยน 1. ครทบทวนความรเรอง ความหมายของบญกรยาวตถ ใหนกเรยนทราบ 2. ครน าเขาสบทเรยนดวยการถามค าถาม “ศล 5 มความส าคญอยางไร” ? ขนท 2 ขนสอนและจดกจกรรมการเรยนร

1. ครอธบายเนอหาหวขอ หลกธรรมส าคญของพระพทธศาสนา ประเภทของบญกรยาวตถ 3 ใหนกเรยนทราบ พรอมยกตวอยาง 2. ครรวมแลกเปลยนทศนะกบนกเรยนในหวขอ ท าดไดไปสวรรค ท าชวไดไปนรก 3. ครใหนกเรยนท าแบบฝกหดกจกรรมท 3 เรอง ประเภทของบญกรยาวตถ 3

ขนท 3 ขนสรป 1. ครสรปเนอหาประเภทของบญกรยาวตถ 3 ใหนกเรยนทราบ

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 19

2. ครใหนกเรยนนงสมาธกอนหมดเวลาท าการสอน 10. การวดและการประเมนผล

วธการ เครองมอ เกณฑ ตรวจแบบฝกหดกจกรรมท 3 บทเรยนส าเรจรป รอยละ 50 ผานเกณฑ

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 20

บนทกหลงการจดการเรยนร ผลการเรยนร ……………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………… ปญหา / อปสรรค ……………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………… ขอเสนอแนะ / แนวทางแกไข ……………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………

ลงชอ..................................................... (นายชาตชาย เบญจวรรณ)

ต าแหนง ครผชวย

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 21

หนวยการเรยนรท 1 เรอง ศาสนาและหลกธรรม เวลา 20 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 1 เรอง หลกธรรมของศาสนา เวลา 4 ชวโมง กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม รหสวชา ส 15101 รายวชาสงคมศกษา ระดบชนประถมศกษาปท 5 ผเขยนแผนกาสอน นายชาตชาย เบญจวรรณ ใชสอนวน.............................ท.........เดอน...............................พ.ศ.................

*************************************************************************** 1. สาระส าคญ หลกธรรมค าสอนของทกศาสนาตางมงสอนใหศาสนกชนของตนเปนคนด เพอใหสามารถพฒนาตนเอง สงแวดลอม สงคม และประเทศชาต และเพออยรวมกนไดอยางสงบสข 2. มาตรฐานการเรยนรและตวชวด 2.1 มาตรฐานการเรยนร

ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรม เพออยรวมกนอยางสนตสข

2.2 ตวชวด ป.5/5 แสดงความเคารพพระรตนตรย และปฏบตตามไตรสกขาและหลกธรรมโอวาท ๓ ใน

พระพทธศาสนา หรอหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอตามทก าหนด ป.5/7 ปฏบตตนตามหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ เพอการพฒนาตนเองและสงแวดลอม 3. จดประสงคการเรยนร 3.2 จดประสงคการเรยนร 1) อธบายหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอไดอยางถกตอง 2) ปฏบตตนไดอยางถกตองตามหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ 4. สาระการเรยนร 4.1 สาระการเรยนรแกนกลาง 1) หลกธรรมส าคญของพระพทธศาสนา 2) หลกธรรมส าคญของศาสนาครสต 3) หลกธรรมส าคญของศาสนาอสลาม 5. สมรรถนะส าคญ 5.1 ความสามารถในการคด 1) คดวเคราะห 2) คดสงเคราะห

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 22

5.2 ความสามารถใชทกษะชวต 1) การเรยนรดวยตนเอง 2) การเรยนรอยางตอเนอง 6. คณลกษณะอนพงประสงค 6.1 รกชาต ศาสน พระมหากษตรย 6.2 ซอสตยสจรต 6.3 ใฝเรยนร 7 ชนงาน/ภาระงาน

- แบบฝกหดกจกรรมท 4 เรอง อานสงสของบญกรยาวตถ 3 - สมดจดบนทกความร

8. สอการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยนรายวชาพนฐานสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชนประถมศกษาปท 5 2) บทเรยนส าเรจรป 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมดประจ าโรงเรยน 9. กระบวนการจดการเรยนร ชวโมงท 4

ขนท 1 ขนน าเขาสบทเรยน 1. ครทบทวนความรประเภทของบญกรยาวตถ 3 ใหนกเรยนทราบ 2. ครน าเขาสบทเรยนดวยการถามค าถาม “นกเรยนทกคนท าบญเพออะไร” ? ขนท 2 ขนสอนและจดกจกรรมการเรยนร

1. ครอธบายเนอหาหวขอ หลกธรรมส าคญของพระพทธศาสนา อานสงสของบญกรยาวตถ 3 ใหนกเรยนทราบ พรอมยกตวอยาง 2. ครรวมแลกเปลยนความคดเหนรวมกบผเรยนในหวขอ ท าดไดด ท าดไดผล มลกษณะอยางไร 3. ครใหนกเรยนท าแบบฝกหดกจกรรมท 4 เรอง อานสงสของบญกรยาวตถ 3

ขนท 3 ขนสรป 1. ครสรปเนอหาอานสงสของบญกรยาวตถ 3 ใหนกเรยนทราบ

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 23

2. ครใหนกเรยนนงสมาธกอนหมดเวลาท าการสอน 10. การวดและการประเมนผล

วธการ เครองมอ เกณฑ ตรวจแบบฝกหดกจกรรมท 4 บทเรยนส าเรจรป รอยละ 50 ผานเกณฑ

ค ม อ ก า ร ใ ช บ ท เ ร ย น ส า เ ร จ ร ป | 24

บนทกหลงการจดการเรยนร ผลการเรยนร ……………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………… ปญหา / อปสรรค ……………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………… ขอเสนอแนะ / แนวทางแกไข ……………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………

ลงชอ..................................................... (นายชาตชาย เบญจวรรณ)

ต าแหนง ครผชวย

บรรณานกรม

พระชาย วรธมโม , พระไพศาล วสาโล.ฉลาดท าบญ E-BOOK. เครอขายพทธกาเพอพระพทธศาสนา และสงคม.2554. ฉบบเผยแพรเปนธรรมทาน. http://www.ebooks.in.th 25/03/55

วรวทย นเทศศลป,สอและนวตกรรมแหงการเรยนร .พมพครงท 1.2551:บรษท พ เอน เค แอนด สกายพรนตงส จ ากด

สนนทา สนทรประเสรฐ.การสรางสอการสอนและนวตกรรมการเรยนรส...การพฒนาผเรยน:2547. บรษทธรรมรกษการพมพ จ ากด

พกล นตยอ านวยผล (2549) .ความสมพนธระหวางความเชอเรองบญและบาปกบพฤตกรรมเชงจรยธรรม ของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนสนปาตองวทยาคม .การคนควาแบบอสระ ศลปศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม

ถวลย มาศจรส และ สมถวล กนภย และ ณชนนทน ประสงค:นวตกรรมการศกษา ชด บทเรยนส าเรจรป . พมพครงแรก.2,000 เลม.สถาบนสงเสรมและพฒนาการอานการเขยนแหงประเทศไทย(สพกท.): 2546. บรษท ส านกพมพธารอกษร จ ากด

ธดารตน ราชสห (2549) .ปจจยทมความสมพนธกบความฉลาดทางจรยธรรมของนกเรยน ระดบชน มธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนอสสมชญล าปาง .การคนควาแบบอสระศกษาศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม

มยรา ชนเสมา (2553) .การสรางแบบวดจรยธรรมการท าความด ส าหรบนกเรยนชวงชนท 3 ตามหลกบญ กรยาวตถ 3.ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรว โรฒ

ส านกนโยบายและแผนการศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ: พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542.2542.โรงพมพครสภาลาดพราว

เอนก ข าทอง และ ปญญา สละทองตรง:ธรรมศกษาชนตรฉบบปรบปรงใหมทประกาศใชในปจจบน .พมพ ครงท 5,78,000เลม.ส านกงานพฒนาคณธรรมและจรยธรรม กรมการศาสนา กระทรวงวฒนธรรม ,2550.กรมการศาสนา กระทรวงวฒนธรรม.

สภานตบญญตแหงชาต.รางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550:2550,ศนยสอและสงพมพแกว เจาจอม มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา

รองเนอง ศขมต (2537) ผลของการใชเพลงเสรมบทเรยนวชาภาษาองกฤษทมตอผลสมฤทธทางการเรยน ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร.วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต,บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหม

บทความจาก สมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก เวบไซตกลยาณธรรม www.kanlayanatam.com สบคนวน พธ ท 19 เดอน ตลาคม พ.ศ. 2554

วดอนทาราม.หลกธรรมบญกรยาวตถ,http://www.intaram.org สบคนวน เสาร ท 18 เดอน กมภาพนธ พ.ศ.2555

คณะพทธกลยาณ,หนงสอสวดมนตบญแทแท.2551.บรษท เอนบบ กรป จ ากด.กรงเทพฯ