บทท 2 แนวความคด ทฤษฎ และวรรณกรรมทเกยวของ

การทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบ พระราชบญญตการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร พ.ศ. 2551 กบหลกนตธรรม ไดทบทวนในเรองดงตอไปน ความมนคง ประวตความเปนมาของกฎหมายลกษณะพเศษ หลกนตธรรม งานวจยทเกยวของกบพระราชบญญตการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร พ.ศ. 2551 กรอบแนวคดในการวจย

ความมนคง ความหมาย พจนานกรมฉบบราชบณฑต ไดใหความหมายของคาวา มนคง ไวดงน “มนคง ว. แนนหนาและทนทาน” ยกตวอยางเชน บานทมนคง กคอบานทหนาแนน ทนทาน ซงแนนอนวาความหนาแนน ทนทานนน นาสความปลอดภย ผอยอาศย เราอยแลวกสบายใจ ปลอดภย แนวความคดความมนคง โดยทวไป ม 6 ประการคอ 1. ความมนคงของชาต แนวความคดนมงเนนในการดาเนนการทกอใหเกดความมนคง โดยอาศยพลงอานาจของชาต เพราะพลงอานาจของชาตจะเปนเครองมอทใชในการพทกษรกษาสงสาคญทเปรยบเสมอนหวใจของชาต นนกคอ ความมงประสงคของชาตและผลประโยชนของชาต ความมงประสงคของแตละชาต และผลประโยชนของแตละชาตกจะแตกตางกนไปในแตละชาต 2. ความมนคงภายใน เรองนทเกยวพนโดยตรงกบความมนคงของชาต โดยความมนคงภายในจะมงเนนไปในเรองของความมนคงภายในประเทศทจะนาไปสความมนคงของชาตในทสด

6

3. ความมนคงของภมภาค เรองนใหความสาคญกบประเทศใกลเคยงกนหลายประเทศทรวมตวกนเปนภมภาคยอย ซงความมนคงในภมภาคนจะเกดขนไดกตอเมอ ประเทศแตละประเทศมความมงคงทงภายในและมความมนคงของชาต 4. ความมนคงของโลก เรองนเหมอนกบความมนคงของภมภาค แตจะแตกตางกนทการรวมตวกนเปนกลมทใหญขน คอทกประเทศในโลกน ซงจะรวมความมนคงภายในแตละชาตและความมนคงของชาต แตละชาต 5. ความมนคงของสภาวะแวดลอม แนวความคดนเปนแนวความคดทพยายามจะรกษาภาวะเสอมโทรมของสงแวดลอมภายในโลก เพอใหสงคมมนษยยงคงอยตอไปภายในโลกนรวมกบธรรมชาตได การพจารณาแนวความคดนจะมองไปในอนาคตโดยใชหลกวชาการทางวทยาศาสตร สาหรบประเดนสาคญของความมนคงประเภทน คอ ประเทศทกอใหเกดการทาลายสงแวดลอมมากมกจะเปนประเทศมหาอานาจ หรอ ประเทศทมการเตบโตทางเศรษฐกจสง ดงนน ความรบผดชอบในการออกคาใชจายในการรกษาสงแวดลอมจะตองเปนสดสวนทแตกตางกนอยางไร 6. ความมนคงของบคคล แนวความคดน เปนแนวความคดทหลายประเทศไดเพงเลงและใหความสนใจเปนอยางสง โดยเฉพาะอยางยง ประเดนของสทธความเทาเทยมกนของมนษย โดยการดาเนนการเพอใหเกดความมนคงของมนษยนน จะตองใชพลงอานาจของชาตในดานตาง ๆ มาเปนเครองมอจานวนมาก เพราะแตละบคคลจะมความมนคงได จะมองคประกอบทตองพจารณาหลายประการเชน สทธมนษยชน คณภาพชวต การศกษา ฐานะทางการเงน อนามยชมชน เมอเรามาพจารณากนเรองความมนคงของชาต คดวาบคคลทวไปคงจะนกถงเรองราวทเกยวของกบ สงคราม การทหาร การสรบ หรอ เรองทเกยวของกบความรนแรง แตในปจจบนเรองของความมนคงของชาตเปนเรองราวทเกยวของกบสงตาง ๆ หลายประการทแตกตางกนหลายมต ซงไมใชมแตเรองของความรนแรงแตเพยงเทานน แตยงมมตอนๆ ทไมไดเปนเรองทเกยวของกบการใชความรนแรง หรอ วาสงคราม เชน เรองของความมนคงภายใน ทมรากฐานมาจากความมนคงในชวตของคนในชาต หรอ เรองของสงแวดลอมทผลมกระทบตอมนษย เรองเหลานถอเปนเรองราวอกดานหนงของความมนคงของชาต ดงนน เราจะเหนไดวาเราซงกคอ ประชาชนทกคนในชาตลวนมสวนเกยวของซงสรางใหเกดความมนคงแกชาตได

7

ความมนคงของชาต เมอนามาคาวา ความมนคง มารวมกบคาวา ชาต จะไดความหมายทวา “ความมนคงแหงชาต คอ ความแนนหนา และทนทานของกลมคนขนาดใหญทมความสมพนธภายใตโครงสรางเดยวกน และอยภายใตการปกครองของรฐบาลกลาง” หรอ อกนยหนงคอ “ความแนนหนา และทนทานตอภยคกคามตาง ๆ ของกลมคนขนาดใหญทมความสมพนธภายใตโครงสรางเดยวกน และอยภายใตการปกครองของรฐบาลกลาง” พลตรหลวงวจตรวาทการ ใหความหมาย ความมนคงของชาต ไววา “ความมนคงแหงชาต หมายถง การทรงตวอยอยางแนนหนา ถาวร ดารงเอกราช มเสรภาพแหงชาต มความสงบสขภายในประเทศ มความแนนอนในชวตเศรษฐกจของพลเมอง คาดหมายรายไดของรฐไดถกตองใกลเคยงกบความเปนจรง คาของเงนตรามเสถยรภาพ รฐไมตองประสบความยงยากระสาระสาย ไมเกดการเปลยนแปลงใด ๆ ไดงาย ผคนพลเมอง รสกมความปลอดภยมความหวงและความไววางใจในอนาคต และยงไววางใจตอไปอกวา ถงแมผนผวนหรอเหตรายอนใดจะเกดขนมา รฐสามารถจะตอสหรอปองกนได” กลาวโดยสรปจากความหมายแลว คอ เมอใดทประชาชนมความสข เมอนนเองทชาตมความมนคง และเมอใดทชาตมความมนคง เมอนนเองทประชาชนมความสข ในเมอความมนคงของชาตสงผลใหประชาชนมความปลอดภย สงบสข ผทมหนาทเกยวของในบานเมอง ไดมการรวมกนศกษา หาแนวทางทจะใหชาตเกดความมนคง เพอใหสอดรบกบการเปลยนแปลงตาง ๆ ซงความมนคงของชาตนนขนอยกบสงตาง ๆ ตอไปน แนวคดเกยวกบความมนคง 1. ความมนคงดานการเมองภายในประเทศ กระแสการเบงบานของประชาธปไตยพรอม ๆ กบความสามารถในการรบรขอมลขาวสารของประชาชน อกทงความเขมแขงทเพมขนของประชาชนกลมตาง ๆ ในสงคมทรวมตวกน เชน สมชชาคนจน กลมชาวนาไทย เปนตน กลมเหลานเราเรยกวาประชาสงคม การรบรขอมลขาวสารของประชาชน และความเขมแขงกลมประชาสงคมนไดสงผลใหเกดความซบซอนในการดาเนนงานการเมองภายในประเทศ อานาจทแทจรงของปวงชนชาวไทยกาลงถกนากลบคนมาสประชาชนผเปนเจาของอานาจดวยการเพมอานาจในการถอดถอนผทดารงตาแหนงทางการเมอง หลงจากทประชาชนไดใชอานาจผานผแทนของเขาเหลานน (นกการเมอง) ในอดตทผานมาผแทนของปวงชน ไดใชอานาจอยางละเลยความตองการทแทจรงของประชาชน การมบทบาทและการมสวนรวมมากขนของประชาชนในการปกครองประเทศ สงผลใหการบรหารงานของรฐบาลจะตองเปนไปอยางมธรรมาภบาล กคอมความโปรงใส วางนโยบายบรหารงานการดแลบานเมอง โดยยดประโยชนของประชาชนเปนศนยกลาง อยางเชน การประกนราคาขาว การใหสวสดการสขภาพเมอประชาชนเจบปวย (30 บาทรกษาทกโรค) เปนตน

8

2. ความมนคงดานการเมองภายนอกประเทศ ความมบทบาทขององคกรเหนอรฐ เชน องคการสหประชาชาต สหภาพยโรป องคการคาโลก ไดเขามามบทบาทตอการดาเนนงานการเมองของประเทศ ซงในบางครงไดสงผลคาบเกยวตออานาจอธปไตยของชาต อยางเชน ประเทศพมามการปกครองประเทศโดยรฐบาลทหาร ประชาชนซงรวมกนหลายเชอชาตไมมความสข มการแบงออกเปนรฐนอยใหญมากมายตอสกน องคการสหประชาชาต กตองเขามาแสดงบทบาทในพมา พยายามสรางใหเกดการเจรจาอยางสนต ภายใตเงอนไขทยตธรรมกบสทธประชาชน 3. ความมนคงดานเศรษฐกจ การเกดขนของเศรษฐกจใหม ไดสงผลใหเกดธรกจทางอนเตอรเนตขนเปนจานวนมาก เพราะอนเตอรเนต เปนเทคโนโลยทชวยเพมโอกาสในการทาธรกจ การทาความเขาใจในรปแบบของการเกดธรกจรปแบบใหม จะชวยใหประเทศมขดความสามารถในการแขงขนทสงขนอนนาไปสความมนคงแหงชาตในทสด เชน ในอดตมการคาขาว สงความตองการทางจดหมาย นดมาคยกน แตสมยน มรป มขอมล สามารถสงใหผทจะซอขาวเราดทางอนเตอรเนต ผทจะซอสนใจมจดหมายสงซอมา ทางอนเตอรเนต กระบวนการทงหมดนแควนเดยว สหกรณ หรอ โรงสสามารถจดการสงสนคาใหเขาได 4. ความมนคงดานสงคมจตวทยา ประเดนปญหาของสงคมโลก ในหลายทศวรรษทผานมา จะเนนไปในแนวทางทไปสความทนสมย ทาใหเกดปญหาในลกษณะของวตถนยมและบรโภคนยม ผลทตามคอ คนในสงคมเกดการลมคดถงเรองดานจตใจของคน คอ ไมไดดกนทใจ แตตดสนกนททรพยสนเงนทอง คนทมโอกาสมากกวาในสงคมทาการตกตวงผลประโยชนไปจากคนทมโอกาสนอยกวาอยางไมมทสนสด คนทฉลาดจะตกตวงผลประโยชนไปจากคนทมความฉลาดนอยกวาอยตลอดเวลา และนาไปสการคอรรปชน ซงในความเปนจรงแลวสงคมจะเปนสงคมทสงบสขไดเมอ คน ครอบครว หนวยงาน องคกร ประเทศ ภมภาคและโลกมคณธรรมจรยธรรม ถาทกคนในสงคมในประเทศเปนคนดประเทศชาตจะมความมนคงในทสด 5. ความมนคงดานการปองกนประเทศ ในปจจบนการเขาทาการรบดวยกาลงกองทพขนาดใหญในลกษณะของสงครามเตมรปแบบ เชน สงครามโลก มโอกาสเกดขนไดนอย ดงนน ความพยายามทจะจดใหมกาลงทหารขนาดใหญไวเพอปองกนรฐ อาจเปนสงทไมเหมาะสมนก อาจจะนาประเทศชาตไปสความลมสลายได เพราะใชงบประมาณในสดสวนทไมเหมาะสม กองทพไทยจะตองหาระดบกองทพทมความเหมาะสม มกาลงทหารทเพยงพอ ไมมากไปหรอนอยไปตอการปองกนประเทศจากภยคกคามทคาด

9

วาจะเกดขน พฒนาปรงแนวความคด หลกนยม ใหมความทนสมย เชน การใชยทธศาสตรทางการทตเชงรกเพอสงวนการใชกาลงทหาร อยางเชน ชายแดนเขาพระวหาร มระเบดของฝายตรงขามมาตกทเขตเรา ทหารกตองขอเจรจากนกอน พดคยกนเรองตนสายปลายเหต จะตกลงกนอยางไร การจดใหมการประเมนความพรอมรบของกองทพทมประสทธภาพบนพนฐานทางวทยาศาสตรจะเปนการชวยลดความเสยงทจะเกดขน อนจะนาไปสความมนคงแหงชาตในทสด 6. ความมนคงดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย เทคโนโลยใหม ๆ เชน เทคโนโลยการปลกลาไยแนวใหม การกาจดศตรพชแบบใหม การเอามะระขนกมาทาเปนยา และรวมไปถงเทคโนโลยดานขาวสาร โทรศพทมอถอไดกอใหเกดผลกระทบในทก ๆ ดาน ทงดานทเปนประโยชนและโทษ เชน การคดประดษฐสงของใหมๆ เกดเปนผลตภณฑใหมทสามารถนาไปสการจดสทธบตร หรอ จดทะเบยนแสดงความเปนเจาของได มลคาเพมมหาศาลจะเกดขนตามมาทนททาใหประเทศมศกยภาพในการแขงขน หรอ การใชทรพยสนทางปญญา เปนเครองมอกดกนทางการคา เชน การแยงจดสทธบตรจากตางชาตเพอนาทรพยสนทางปญญาไปเปนของตน เรองตาง ๆ เหลานเปนเรองทตองมความเขาใจและกาหนดทศทางเพอทจะนาไปใชในการรกษาผลประโยชนของชาต ยกตวอยางเชน มะระขนกนเราใชทาเปนยาตงแตปยาตาทวด ประเทศอนทาทหลงแตจดทะเบยนกอน ประเทศเรากเสยประโยชนไป จะทายาขายเขาจะฟองรองได เรองการปรบปรงพนธเมลดพนธพชใหม ๆ ประเทศเราจะมมาก เชนฝรงไรเมลด ขาวหอมมะลพนธใหม ๆ รฐบาลตองเปดชองทางสนบสนนใหคดคน ทดลองทา และจดสทธบตรในงานใหมทคดคนได 7. ความมนคงดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การบรโภคในสดสวนทเกดพอดตามลกษณะของทนนยมนนไดสงผลกระทบอยางรนแรงตอสงแวดลอม ทาใหทรพยากรธรรมชาตทมอยมระดบทลดลงอยางรวดเรว และยงสงผลกระทบตอสงแวดลอมทมความสมพนธกนในลกษณะของลกโซ หากปลอยใหมนษยบรโภคอยางเดม สงคม ภมภาค รฐ และโลกกจะยบตวลงจนไมสามารถอยอาศยไดในทสด 8. ความมนคงดานสารสนเทศ สารสนเทศ หรอ ขอมลขาวสาร ไดกลายมาเปนทรพยสนทมคา ทงในระดบบคคล หนวยงาน สงคม ประเทศ และโลก การครอบครอง การเขาถง จงเปนสงทมมลคามหาศาล เพราะฉะนน การทาใหสารสนเทศสามารถทจะคงคณคาทไวไดตลอดเวลาจงเปนสงทความสาคญอยางยงยวด เชน การปองกนการลกลอบแกไขขอมล การขโมยขอมล การทาใหขอมลไมมสภาพพรอมใชงาน นอกจากนอทธพลของการใชสารสนเทศในการจดการความเขาใจ จะสงผลกระทบตอบคคล หนวยงาน และประเทศได เชน ทกคนสวนใหญแลวไมไดรจกกบ อดตประธานาธบดซดดม

10

ฮสเซน ของอรก แตหลงจากเราดขาวสารแลวมความเชอมนวาอดตประธานธบด ซดดมเปนคนเลว สมควรถกประหารชวตทง ๆ ทเราไมรจกเขาเปนการสวนตว เปนตน 9. ความมนคงดานระบาดวทยา การเกดขนของโรคระบาดใหม ๆ เชน โรคเอดส โรคไขหวดนก โรคซาร ไขหวดสายพนธใหม 2009 เปนตน โรคใหม ๆ เหลานไดสงผลใหประชาชนของประเทศมอายทสนลง และบางครงยงสงผลตอการพฒนาประเทศและระบบเศรษฐกจ การมการควบคมและการปองกนระบาดวทยาจะสงผลใหประเทศมความมนคงในทสด 10. ความมนคงดานการอพยพยายถนฐาน ความตองการความเปนอยทดขนของบคคลแตละคน และปญหาการวางงานทาใหเกดปญหาการอพยพยายถนฐาน และปญหาการยายถนฐานนไมไดเปนเฉพาะการยายจากสงคมชนบทยายมาสสงคมเมองเทานน แตยงรวมไปถงการยายถนฐานขามประเทศ ในปจจบนการเดนทางหลบหนเขาประเทศยงคงเปนสงทกระทาไดโดยไมยากลาบากนก เพราะสวนใหญแลว ประเทศแตละประเทศจะมชายแดนทยาวตดกนยาว หรอ ตดทะเล การลกลอบเขาประเทศทมคณภาพชวตทดกวาจงกลายเปนสงทปรารถนาของหลายคน การดาเนนมาตรการอยางไรทจะหยด หรอ ลดอตราการยายถนฐาน และปญหาแรงงานเถอนทมอยในปจจบนใหมสดสวนทนอยลง ประเดนเหลานเปนประเดนทผลกระทบตอความมนคงโดยตรง คอ การแฝงตวมาในลกษณะของจารชน สวนทางปญหาความมนคงทางออม คอ ปญหาการนาพาเชอโรค ปญหาอาชญากรรม อยางเชน แรงงานพมาฆานายจาง เปนตน 11. ความมนคงมนษย ประเดนปญหาของการคามนษย ปญหาการดอยการศกษา ปญหาความยากจน เปนปญหาทสงผลกระทบตอคณภาพชวตของคนทงประเทศ และสงผลตามมาคอขดความสามารถของประเทศในการแขงขนทลดลง ดงนน การยกระดบความมนคงมนษยของคนในชาตดวยการทาใหคณภาพชวตของคนในชาตดขนจะชวยใหรฐมขดความสามารถในการแขงขนกบนานาอารย-ประเทศ ไดอยางเทาเทยมกน 12. ความมนคงดานอาชญากรรมขามชาต จากความสามารถในการสอสารทรวดเรว และการเดนทางทรวดเรว ทาใหบคคล หรอกลมคน เคลอนยายจากทหนงไปยงอกทหนง เปนเรองทสามารถกระทาไดดวยความสะดวก สงทตามมา คอ กลมอทธพลสามารถเดนทางไปยงทตาง ๆ ในโลกสามารถกระทาไดงาย และเมอกลมอทธพลเหลานเดนทางไปเจอกลมอทธพลอกทหนง อาจนามาซงการเจรจา การสรางเครอขายในการทจะกระทาผดรวมกน เชน การฟอกเงน การขนยาเสพตด การเปนเครอขายของการคามนษย

11

เปนตน ดงนน ถาไมสามารถควบคมกลมอทธพลเหลานได ประเทศชาตกจะเผชญกบภยคกคามหรอ อกนยหนงอาจจะเปนความไมมนคงได 13. ความมนคงดานพลงงาน การบรโภคพลงงานของประเทศตาง ๆ ลวนแตมอตราการบรโภคทสงเพมขน พลงงานหลกทใชในการขบเคลอนเศรษฐกจโลก สวนใหญแลวจะมากจากซากสตวททบถมกนมาเปนเวลานาน เชน นามน กาซ ถานหนลกไนต แตอตราการบรโภคนนมสดสวนทสงกวามาก ทาใหระยะเวลาทจะสรางสมใหเกดพลงงานขนมาเพอใชงานใหม เปนเรองทไมการสอดรบกน การหาพลงงานทางเลอก และการประหยดพลงงานจะเปนแนวทางทจะนาไปสความมนคงดานพลงงานในทศวรรษน 14. ความมนคงดานภยพบต การเกดขนของภยพบตตาง ๆ เชน อทกภย วาตะภย อคคภย ภยแลง ภยจากอากาศรอนจด ภยจากอากาศหนาวจด ภเขาไฟระเบด แผนดนไหว สนาม ฯลฯ ไดสงผลกระทบตอความมนคงของชาตโดยรวม เชน การเกดภยพบตสนามทผานมาของประเทศไทย สงผลใหเกดความเสยหายทางเศรษฐกจ และสญเสยชวตไปจานวนมาก การจดการระบบ กระบวนการ และการดาเนนงานทางดานแจงเตอนภย ชวยเหลอผประสบภย จะชวยใหลดการสญเสย 15. ความมนคงดานวฒนธรรมและชาตพนธ ความขดแยงกนระหวางชาตพนธ เรมปรากฏวามระดบทรนแรงมากขน โดยเฉพาะความเดนชดระหวางโลกตะวนตกกบโลกมสลม หรอ แมกระทงปญหาในพนทจงหวดชายแดนภาคใตของประเทศไทย สวนหนงกมาจากปญหาของชาตพนธ ความเปนรฐ-ชาต (Nation-sate) ในปจจบนกาลงเผชญกบปญหาของชาตพนธทอาจนาไปสการแตกเปนประเทศเลก และประเทศเหลานนไมจาเปนตองมพนททางภมศาสตรตดกน เหนไดวา เรองของความมนคงของชาตเปนเรองทมปจจยและองคประกอบทแตกตางกนมากมาย และหลายระดบ ประชาชนอยางเรามความเกยวของในทกประเดน การดาเนนการใด ๆของรฐบาล ถาขาดการพจารณาในลกษณะใดลกษณะหนงแลว อาจจะกอใหเกดการความลอแหลมขนได การรวมมอจากหนวยงานทกหมเหลาจะเปนการดาเนนการทกอใหเกดประโยชนสงสดกบประเทศชาต การปฏบตหนาทของประชาชนในสงคมกสาคญเชนกน สงคมทแตกแยก เอารดเอาเปรยบ ขาดความสามคค กทาใหบานเมองขาดความมนคงได +

12

นโยบายความมนคงของประเทศไทย แผนการบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2552 – 2554 ไดกาหนดนโยบายความมนคงของรฐไวดงน (แผนการบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2552 – 2554) 1. ปกปองและเทดทนสถาบนพระมหากษตรย ใหมความมนคงในการเปนศนยรวมจตใจและความรกสามคคของคนในชาต โดยการเสรมสรางจตสานกใหมความจงรกภกด เทดทน ปกปองสถาบนพระมหากษตรย รวมทงปองกนอยางจรงจง มใหมการลวงละเมด พระบรมเดชานภาพ 1.1 การถวายความปลอดภยพระมหากษตรยและพระบรมวงศานวงศ 1.2 การเชดชพระเกยรต 1.3 การปองกนและลวงละเมดสถาบนพระมหากษตรย โดยเฉพาะการสงเสรมใหประชาชนมความจงรกภกดและเทดทนสถาบน รวมทงการปองปรามกลมทเคลอนไหวทอาจนาไปสการลวงละเมดสถาบน 1.4 พฒนาใหมศนยขอมลกลาง เพอตรวจสอบและกระจายขอมลขาวสารและขาวกรอง สนบสนนหนวยงานทเกยวของในการปองกนการลวงละเมดสถาบนพระมหากษตรย 2. เสรมสรางและพฒนาศกยภาพการปองกนประเทศ ใหมความพรอมในการรกษา เอกราช อธปไตย และบรณภาพแหงดนแดน รวมทงการคมครองผลประโยชนของชาต โดยการเตรยมความพรอมของกองทพ การฝกกาลงพลใหเกดความชานาญในการปฏบตภารกจ และการจดงบประมาณใหสอดคลองกบภารกจของแตละเหลาทพ ตลอดจนจดใหมแผนการสารองอาวธและพลงงานเพอความมนคง สนบสนนและสงเสรมการวจย และการพฒนาอตสาหกรรมปองกนประเทศทงภาครฐและภาคเอกชนเพอใหสามารถผลตอาวธยทโธปกรณไดเอง ปรบสทธประโยชนกาลงพล เบยเลยง และคาเสบยงสนามของทหารหลกและทหารพราน รวมทงสวสดการของกาลงพลใหสอดคลองกบสภาวะเศรษฐกจ พฒนาความรวมมอทางการทหารกบประเทศเพอนบานและมตรประเทศอน ๆ และสงเสรมบทบาทในการรกษาสนตภาพของโลกภายใตกรอบสหประชาชาต 3. พฒนาความพรอมของกาลงคน อาวธ ยทโธปกรณ และกองกาลงประจาถน 4. ผนกกาลงประชาชนใหมสวนรวมกบภาครฐในการปองกนประเทศและการรกษาความสงบเรยบรอย 5. เพมบทบาทกองทพในการพฒนาประเทศและชวยเหลอประชาชน โดยการสงเสรมการพฒนาอาชพตามแนวเศรษฐกจพอเพยง การสรางความเขมแขงภาคประชาชน 6. สนบสนนการพฒนาระบบเตรยมพรอมแหงชาตเพอปองกนและแกไขปญหาจากภยดานความมนคง

13

7. สงเสรมและพฒนาระบบการสารองอาวธและพลงงานเพอสนบสนนกจการทหารในการรกษาความมนคงประเทศ 8.สงเสรมการวจยและพฒนาอตสาหกรรมปองกนประเทศเพอใหสามารถผลตอาวธยทโธปกรณทมคณภาพและตอบสนองความจาเปนของกองทพ 9. ปรบปรงและพฒนาสทธประโยชนกาลงพลของทหารและทหารพรานใหสอดคลองกบสภาวะเศรษฐกจ และโครงสรางคาตอบแทนของภาคราชการในภาพรวม 10. พฒนาความรวมมอทางการทหารกบประเทศเพอนบานและมตรประเทศ และสงเสรมบทบาทในการรกษาสนตภาพของโลกภายใตกรอบสหประชาชาต 11. เสรมสรางสนตภาพของการอยรวมกนกบประเทศเพอนบานมงเนนการแกไขปญหาความขดแยงดวยการเจรจาโดยสนตวธ ใหความสาคญกบการสารวจและการปกปนเขตแดนกบประเทศเพอนบานอยางถกตองตามขอตกลงและสนธสญญา ประสานงานและรวมมอกบประเทศเพอนบานในการปองกนและแกไขปญหาทกระทบตอความมนคงในพนทชายแดน รวมทงเสรมสรางความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชนในบรเวณชายแดน 12. เสรมสรางความสมพนธทงในระดบรฐบาลและกองทพ เพอรกษาผลประโยชน ของชาต 13. เสรมสรางความรวมมอและดาเนนโครงการทเออประโยชนของไทยและประเทศเพอนบาน มงกระชบความสมพนธและความไวเนอเชอใจ โดยเฉพาะการสารวจและจดทาหลกเขตแดนกบประเทศเพอนบานและพฒนากลไกชายแดนกบประเทศเพอนบานทดในภมภาค 14. ดาเนนการตามแนวทางและมาตรการภายใตนโยบายความมนคงแหงชาตของไทยตอประเทศเพอนบาน โดยเฉพาะการแกไขปญหาเขตแดน 15. พฒนาการใชชองทางประชาคมขาวกรองตางประเทศเพอเสรมสรางสนตภาพและความสมพนธกบตางประเทศ รวมถงสนบสนนใหเกดเสถยรภาพความมนคงในประเทศเพอนบานและภมภาค 16. แกไขปญหาผหลบหนเขาเมองทงระบบไมใหมผลกระทบตอความมนคง โดยการปรบปรงระบบการเขาเมอง การจดระเบยบชายแดน และการจดระเบยบแรงงานตางดาวรวมทงการแกไขปญหาสถานะและสทธของบคคลทชดเจนบนความสมดลระหวางการดแลสทธขนพนฐานของบคคลกบการรกษาความมนคงของชาต 17. บรณาการและจดระบบการสกดกน ควบคม ปราบปราม จบกม และสงกลบผหลบหนเขาเมองทกกลมโดยใหภาคประชาชนเขามามสวนรวมอยางเหมาะสม

14

18. พฒนาระบบการบรหารจดการแรงงานตางดาวผดกฎหมาย ใหเขาสระบบการจางงานอยางถกตอง 19. บงคบใชกฎหมายอยางเขมงวดกบขบวนการนาพา และเจาหนาทรฐ ทรวมขบวนการฯ เพอสนบสนนหรอลกลอบนาแรงงานตางดาวผดกฎหมายหลบหนเขาเมอง 20. พฒนาประสทธภาพระบบและหลกเกณฑในการกาหนดสถานะบคคลควบคไปกบการพฒนาระบบงานและกฎหมายทเกยวของ 21. ประชาสมพนธใหทกภาคสวนในสงคมมความตระหนกและเขาใจปญหาและผลกระทบตอความมนคง เพอสรางจตสานกในการปองกนและแกไขปญหารวมกน 22. อานวยการแกไขปญหาการหลบหนเขาเมองในภาพรวมดวยยทธศาสตรการพฒนาเชงรกกบประเทศเพอนบาน 23. พฒนาและบรณาการการดาเนนงานระหวางหนวยงานทเกยวของเพอแกไขปญหาและพฒนาพนทชายแดน ชายฝงทะเล และเกาะแกง โดยเฉพาะการเสรมสรางระบบการแจงเตอน การเฝาตรวจและการปองกนพนทดงกลาว รวมทงการดาเนนการเพอรกษาผลประโยชนของชาตทางทะเล 24. ปองกนรกษาเขตแดน และรกษาความปลอดภยทางทะเลเพอรกษาผลประโยชนของชาตทางทะเล 25. จดระบบปองกนประเทศจากภายในโดยการสรางชมชนเขมแขงและเสรมสรางจตสานกดานความมนคง 26. บรณาการการขาวกรองเพอสนบสนนการแกไขปญหาชายแดนในทกมต และการรกษาความมนคง รวมทงการรกษาผลประโยชนของชาต 27. เสรมสรางศกยภาพในการจดการกบปญหาภยคกคามขามชาต โดยใหความสาคญแกการพฒนาระบบและกลไกตาง ๆ ใหพรอมทจะปองกนและแกไขปญหาการกอการรายและอาชญากรรมขามชาตทกรปแบบ รวมทงพฒนากฎหมาย และบงคบใชกฎหมายทเกยวของอยางมประสทธภาพ ตลอดจนพฒนาเครอขายความรวมมอกบนานาประเทศ และสงเสรมการปฏบตตามพนธกรณระหวางประเทศภายใตกรอบสหประชาชาต 28. พฒนาระบบและกลไก ใหมความพรอมในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมขามชาต และการกอการราย 29. เสรมสรางเครอขายความรวมมอดานความมนคงระหวางประเทศในการแกไขปญหาอาชญากรรมขามชาตและการกอการราย

15

30. พฒนาองคกรดานขาวกรองและบรณาการความรวมมอ ในการดาเนนงานขาวกรองทงภายในและภายนอกประเทศใหมศกยภาพในการปองกนและแกไขปญหาภยคกคามขามชาตทกรปแบบ 31. พฒนากฎหมายทเกยวของกบการแกไขปญหาอาชญากรรมขามชาต และการกอการรายใหสามารถรบมอกบภยคกคามไดอยางทนเหตการณ รวมทงสงเสรมใหมการบงคบใชกฎหมายทมประสทธภาพ

ประวตความเปนมาของกฎหมายลกษณะพเศษ ในยามทเกดมหรออาจเกดสถานการณรายแรง หรอ ความไมสงบเรยบรอยของบานเมองทจะเปนอนตรายตอประเทศอนเปนประโยชนสาธารณะของชาตอยางรายแรงขน เชน สงคราม จลาจล กบฏ ภยพบต สาธารณะ เปนตน ในสถานการณเชนน ทกประเทศตางถอเปนเรองสาคญและจาเปนอยางยงทจะตองเรงรดแกไขเพอรกษาไวซงความมนคงของประเทศ หรอ ประโยชนสาธารณะใหยตลง และฟนคนกลบมาโดยเรวทสด และยอมรบถงความจาเปนทรฐจะตองมอานาจ เครองมอ สรรพกาลง และอาวธในการดาเนนการไดอยางเตมทและเหมาะสม เชน ในยามทประเทศอยในภาวะสงคราม จาเปนตองใชกาลงอานาจทางทหาร และอาวธ ตรวจคน ยด จบกม คมขง เกณฑบคคล หรอทรพยสน ตรวจสอบการตดตอ สอสารระหวางบคคลทอาจเปนภยตอชาตและประชาชน หรอ เพอปองกนมใหศตรรกคบ ครอบครองดนแดน ทรพยสน และสรางความเสยหายเดอดรอนแกประชาชน ไปพรอมกบการสรางความไดเปรยบเพอเอาชนะ หรอ ขบไลศตรของชาต นอกจากนยงจาตองใหการคมครองเจาหนาทผใชอานาจไมใหตองรบผด และหามบคคลเรยกรองคาเสยหาย หรอ การใชสทธอทธรณฎกาคดตอศาลพลเรอนในบางเรองดวย เปนตน ซงการใชอานาจดงกลาวยอมเปนทแนนอนวา จะตองมผลกระทบในทางจากดสทธ และเสรภาพของประชาชนอยางไมอาจหลกเลยงได กวางขวางมากนอยขนอยกบระดบความรายแรงของสถานการณเปนสาคญ และกฎหมายทวไปทมใชอยในยามปกตยอมไมมบทบญญตใหรฐมอานาจกระทาการเชนนนไดตามหลกนตธรรม สวนอานาจทรฐพอจะมอยบางตามกฎหมายบางฉบบกอาจไมเหมาะสม หรอ ไมเพยงพอจะเยยวยาแกไขปญหาไดอยางมประสทธภาพ ดวยเหตนจงทาใหนานาอารยประเทศตางยอมรบโดยทวกน ถงความจาเปนตองมกฎหมายพเศษในสถานการณอนไมปกตมอบอานาจใหรฐมและใชอานาจไดกวางขวางเบดเสรจ รวมถงจากดสทธและเสรภาพของประชาชนไดมากกวายามปกต โดยถอเปนกรณทประโยชนของเอกชนขดแยงกบประโยชนสาธารณะ ซงรฐจาเปนตองนาขอยกเวนของหลกนตธรรมมาใชในการตรากฎหมาย และใชอานาจจากดสทธและเสรภาพของประชาชน เพอคมครองรกษาประโยชนสาธารณะไว ขณะเดยวกนกไดพยายามวางกรอบใหม และการใชอานาจตามกฎหมายพเศษนไดเพยงเทาทจาเปน

16

จรง ๆ และอยางจากดเทานน ดงจะเหนไดวา ในเวลาตอมาประเทศตาง ๆกไดมการบญญตกรอบอานาจของรฐในการตรากฎหมายพเศษในสถานการณไมปกตดงกลาวไดเพยงเทาทอยภายใตเงอนไข ขอบเขต และระยะเวลาอยางจากดไวในรฐธรรมนญของแตละประเทศ เพอรบรองความชอบธรรมไวอกชนหนงดวยกนทงสน แนวความคดเกยวกบความจาเปนตองมระบบกฎหมายพเศษในสถานการณไมปกตน เรมกาเนดขนมาเปนเวลานานแลวตงแตในป ครสตศกราช 1628 ดงปรากฏตามเอกสารประวตศาสตรของประเทศองกฤษชอวา The Petition of Right ทมขอบญญตกลาวไวในความตอนหนงหามใชอานาจ กฎอยการศกในเวลาสงบ นอกจากนในประเทศฝรงเศสซงเปนทยอมรบวามระบบกฎหมายปกครองทมความเขมแขงมากทสดประเทศหนง กยงมระบบกฎหมายพเศษลกษณะน ใชบงคบมาตงแตในปครสตศกราช 1849 ตามทฤษฎวาดวยสถานการณยกเวนเปนอยางยง ซงยอมรบในหลกการทวา บางสถานการณเจาหนาทจาเปนตองมเครองมอเพมเปนกรณพเศษเพอแกไขปญหา และเครองมอน ยอมกระทบตอสทธ และเสรภาพของประชาชนไดมากกวากรณปกต กฎหมายพเศษในสถานการณยกเวนเปนอยางยงตามทฤษฎดงกลาวทสาคญ คอ รฐบญญต ฉบบลงวนท 9 สงหาคม ค.ศ. 1849 (Loi sur L´ état de siége du 9 août 1849) บญญตใหอานาจเจาหนาทฝายทหารมอานาจเหนอฝายพลเรอน ใหขอพพาททางอาญาอยในเขตอานาจของศาลทหาร และเจาหนาทมอานาจใชมาตรการทเปนการจากดสทธและเสรภาพของประชาชนได (กฎหมายฉบบนมหลกการเชนเดยวกบกฎอยการศกของไทยในปจจบน) รฐบญญต ฉบบลงวนท 3 เมษายน ค.ศ. 1955 บญญตใหอานาจคณะรฐมนตรมอานาจประกาศใชสถานการณฉกเฉน และใหอานาจตาง ๆ โอนมาอยทขาราชการฝายพลเรอน และเจาหนาทมอานาจใชมาตรการทเปนการจากดสทธและเสรภาพของประชาชนได (กฎหมายฉบบนมหลกการคลายคลงกบกฎหมายวาดวยการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉนของไทยในปจจบน) ซงตอมาประเทศฝรงเศสกไดนาหลกการนไปบญญตรองรบไวในมาตรา 36 ของ รฐธรรมนญ ค.ศ. 1958 (ฉบบปจจบน) เพอสรางความชอบธรรมตามรฐธรรมนญในการมกฎหมายดงกลาวซาอกชนหนง นอกจากนยงยอมรบวา การกระทาทางปกครองในสถานการณ หรอ วกฤตการณรายแรง เปนขอยกเวนการใชหลกความชอบดวยกฎหมายได ตามทฤษฎวาดวยสถานการณยกเวนเปนอยางยง (La théorie des circonstances exceptionnelles) (ปยบตร แสงกนกสกล, 2552) ซงพฒนามาจากแนวคาพพากษาของศาลปกครอง ตงแตในชวงสงครามโลกครงท 1 ทศาลปกครองไดวางหลกวา กรณใด จะถอเปนสถานการณยกเวนเปนอยางยง กตอเมอ

17

เปนสถานการณทตองยกเวนเปนอยางยงอยางแทจรง เชน ภาวะสงคราม ภยธรรมชาต โรคระบาด การนดหยดงานในอาณาบรเวณกวาง และเปนเวลานานจนทาใหการบรการสาธารณะสะดดลง เปนตน สถานการณเชนวานน เมอเกดขนแลวทาใหฝายปกครองไมอาจปฏบตตามหลกความชอบดวยกฎหมายไดดงเชนสถานการณปกต ประโยชนทไดรบจากการใชมาตรการทไมชอบดวยกฎหมายในสถานการณยกเวนดงกลาว ตองคมคาเพยงพอ เชน ทาไปเพอความมนคงของชาต หรอ เพอความตอเนองของบรการสาธารณะ ในประเทศสหรฐอเมรกากมกฎหมายสาหรบใชในยามทประเทศเกดสงคราม หรอสถานการณบานเมองอยในภาวะไมปกตเชนกน กฎหมายฉบบนมกาเนดขนจากแนวความคดตามกฎหมายแองโกลอเมรกน แตมการพฒนาการแทจรงมาจากประสบการณสงครามกลางเมอง และการกอกบฏของดอร ทกรรมกรกอความไมสงบขนทมลรฐโรดไอรแลนด เมอป ค.ศ. 1842 กฎอยการศกของประเทศสหรฐอเมรกาทใชอยในปจจบนนน มแนวคดทมความยดหยนโดยกาหนดใหใชมาตรการตาง ๆ อยางเปนขนตอนตามระดบความรนแรง หรอ จาเปนของสถานการณเพอใหสามารถดาเนนการแกไขใหสถานการณฟนคน หรอ ดารงไวซงความสงบเรยบรอยของสาธารณะไดอยางเหมาะสม โดยใหอานาจแกคณะผบรหาร ไดแก ประธานาธบด หรอ ผวาการรฐสามารถประกาศใชกฎอยการศกภายใตหลกการวา พนททจะประกาศใชกฎอยการศกไดตองเปนพนท ทหนวยงานพลเรอนทมอาวธของรฐบาล หมดความสามารถในการควบคมสถานการณ และศาลพลเรอนไมสามารถทาหนาทได ซงโดยทวไปมกเกดจากการกอกบฏ การจลาจล หรอ การใชกาลงทหารเขาบกยดครองดนแดนของตางชาต ดงตวอยางทปรากฏในกรณการประกาศใชกฎอยการศกในมลรฐฮาวาย ภายหลงประเทศญปนไดบกโจมตทางอากาศตอฐานทพเรอเพรลฮาเบอร ครงนน มการใชมาตรการตอประชาชนในมลรฐฮาวาย โดยเฉพาะคนทมเชอสายของชาตศตรหลายประการ ทงการสงหามประชาชนออกนอกเคหสถานในยามวกาล ปดสถานบนเทง จาหนายสรา ปนสวนนามนเชอเพลง ควบคมการจาหนายอาหาร สงตวคนทมเชอชาตศตรเขาคายกกกน และตรวจสอบการใชโทรศพทดวยภาษาอนทไมใชภาษาองกฤษ ใหศาลทหารทาหนาทแทนศาลพลเรอนซงหามการอทธรณ เปนตน ระบบกฎหมายพเศษสาหรบสถานการณอนไมปกตและมระดบความรายแรงกระทบตอความมนคงแหงชาตหรอประโยชนสาธารณะอยางมากทยอมรบใหมการตราขนใชบงคบกนเปนสากล และมการใชกนอยางแพรหลายมากทสด ไดแก กฎหมายทใชสาหรบกรณมสถานการณรายแรงเกดขนซงเจาหนาท

18

ฝายพลเรอนไมมอานาจเพยงพอ หรอมแตไมอาจควบคมไดอยางมประสทธภาพ จาเปนตองใหเจาหนาทฝายทหารมอานาจเขาดาเนนการ โดยอาจตองใหมและใชมาตรการ หรอ อานาจพเศษทเดดขาดเขมงวด รนแรง รวมถงการใชกาลงอาวธเขาแกไข ปองกน หรอปราบปราม เชน การกอความไมสงบ จลาจล การรกลาอธปไตย การสรบหรอสงคราม เปนตน กฎหมายพเศษลกษณะน เปรยบเทยบไดกบกฎอยการศกในระบบกฎหมายไทย กฎหมายทใชสาหรบกรณมสถานการณรายหรอฉกเฉนเกดขน ซงกฎหมายหรอวธบรหารงานปกตอาจไมเพยงพอแกการดาเนนการได หรอ มประสทธภาพ แตยงอยในวสยทจะควบคม ปองกน หรอแกไขไดโดยเจาหนาทฝายพลเรอนแตอาจจะมความจาเปนตองไดรบอานาจเพมเตม หรอ มวธบรหารงานเปนพเศษกวาในสถานการณปกตทวไป กฎหมายพเศษลกษณะน เปรยบเทยบไดกบกฎหมายวาดวยการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน พระราชบญญตการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร พ.ศ. 2551 ในระบบกฎหมายไทย ซงประเทศตาง ๆ ทงในทวปยโรป ทวปอเมรกาเหนอ ทวปออสเตรเลย และทวปเอเชย รวมถงประเทศไทย ตางมการตรากฎหมายลกษณะน ขนใชบงคบตามระดบความรายแรงของสถานการณทงสน โดยมหลกการสาคญคลายคลงกน จะแตกตางกนกแตเพยงความเขมงวดเดดขาดในการบงคบใช และชอของกฎหมาย ดงน ประเทศฝรงเศส ใชชอวา Loi sur L´ état de siége du 9 août 1849 และ L´ état d´urgence. ประเทศสหรฐอเมรกา ใชชอวา National Security Act และ Patriot Act. ประเทศองกฤษ ใชชอวา Civil Contingencies Act. ประเทศแคนาดา ใชชอวา Emergency Measures Act และ Emergencies Act. ประเทศออสเตรเลย ใชชอวา National Emergency Act. นอกจากน ในแตละมลรฐกยงสามารถออกกฎหมายลกษณะนไดเองดวย เชน Emergency Management Act. หรอ State Emergency Service. เปนตน ประเทศเกาหลใต ใชชอวา South Korea’s National Security Law. ประเทศมาเลเซย ใชชอวา Internal Security Act และ Emergency Law 1969. ประเทศสงคโปร ใชชอวา Internal Security Act. ประเทศไทยม หรอ เคยมระบบกฎหมายพเศษสาหรบบงคบใชในสถานการณไมปกตตาง ๆ อยหลายลกษณะ และหลายฉบบ เชน กฎอยการศก กฎหมายวาดวยการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน กฎหมายวาดวยการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร กฎหมายวาดวยการกกคมผเปนภยแกชาตในภาวะคบขน กฎหมายวาดวยการมอบอานาจใหรฐบาลในภาวะคบขน

19

กฎหมายวาดวยการควบคมและจดการกจการ หรอ ทรพยสนของคนตางดาวบางจาพวกในภาวะคบขน กฎหมายวาดวยการคมครองสงทใชเพอสาธารณประโยชนในภาวะคบขน กฎหมายวาดวยการควบควบคมยานพาหนะทางนาในภาวะคบขน กฎหมายวาดวยอาชญากรสงคราม กฎหมายวาดวยการหามใชวทยโทรเลขในเวลาสงคราม เปนตน

หลกนตธรรม นตรฐและนตธรรม (วษณ เครองาม, 2545) ไดอธบายคาวา นตรฐกบนตธรรม ไววา ปรชญาวาดวยรฐ ในสวนของนตรฐ มไดกาหนดองคประกอบของรฐ หากแตกาหนดบทบาท หรอ หนาทของรฐทมตอราษฎรนนเอง ซงถอวาเปนสงสาคญอยางหนงในกฎหมายมหาชน เพราะจะถอวากฎหมายมหาชนนนมไดวาดวยอานาจของรฐทจะบงคบเอาแกราษฎรไดฝายเดยว หากวาดวยบทบาท หรอ หนาทของรฐทมตอราษฎร อนเปนความสมพนธอกลกษณะหนงดวย และเพราะนกกฎหมายธรรมชาตกด นกศกษากฎหมายบานเมองกด คดเหนอยางนเองจงไดพฒนากฎหมายมหาชนไปในแนวทางทเปนธรรม และใหราษฎรใชประโยชนจากกฎหมายมหาชนไดเชนเดยวกบจากกฎหมายเอกชน อยางเชน นาไปใชเปนมลฐานในการฟองรองเจาหนาทของรฐได เปนตน รากฐานของปรชญาวาดวยนตรฐนน นบวามมาตงแตสมยกรก เมออรสโตเตลกลาวถง รฐทดวาจะตองมผนาทด และผนาทดจะตองเคารพกฎหมาย แมราษฎรจะดอยางไรกตาม ถาตกไปอยในรฐบาลเลว มผนาเลว ไมเคารพตอกฎหมายของบานเมอง ราษฎรนนยอมโชครายเดอดรอนอนง ศาสตราจารย ดร.หยด แสงอทย ไดอธบายเรองของนตรฐไวอยางรวบรด ดงน “รฐตามรฐธรรมนญสมยใหมยอมเปนนตรฐ คอ เปนรฐทยอมตนอยใตบงคบแหงกฎหมาย ซงรฐเปนผตราขนเอง หรอ ยอมใชบงคบ” 1. นตรฐ ความคดในเรองนตรฐ เปนความคดของประชาชนทศรทธาในลทธปจเจกนยม (Individualism) และรฐธรรมนญของรฐทจะเปนนตรฐไดนน จาตองมบทบญญตในประการสาคญกลาวถง หลกประกนสทธและเสรภาพของราษฎรดวย เชน เสรภาพในรางกาย ทรพยสน การทาสญญา และการประกอบอาชพ ในฐานะนรฐจงมสภาพเปนคนรบใชของสงคมโดยถกควบคมอยางเครงครด จะเหนไดวา การทรฐจะเคารพตอเสรภาพตาง ๆ ของราษฎรไดนน ยอมมอยวธเดยว กคอ การทรฐยอมตนอยใตบงคบแหงกฎหมายโดยเครงครดเทานน และตราบใดทกฎหมายยงใชอยกฎหมายนนกผกมดรฐอยเสมอ ความคดเรองนตรฐ ยอมเกดขนโดยการทราษฎรตอสกบการปกครองระบอบสมบรณาญาสทธราชย โดยราษฎรเรมเรยกรองเสรภาพขนกอน

20

ดงทกลาวมาแลว จะเหนไดวา การทประเทศใดประเทศหนงจะเปนนตรฐไดนน ตองมลกษณะดงน ในประเทศนนกฎหมายจะตองอยเหนอสงใดทงหมด การกระทาตาง ๆ ในทางปกครอง โดยเฉพาะอยางยงการกระทาของตารวจ จะตองเปนไปตามกฎหมายและชอบดวยกฎหมายหลกประกนสทธและเสรภาพของราษฎรอยทกฎหมาย ถาเจาพนกงานของรฐเขามากลากรายสทธเสรภาพของรฐโดยไมมกฎหมายใหอานาจ เจาพนกงานกยอมจะมความผดทางอาญา ในประเทศทเปนนตรฐ ขอบเขตแหงอานาจหนาทของรฐยอมกาหนดไวแนนอน เรมแตการแบงแยกอานาจออกเปนสามอานาจ คอ อานาจนตบญญต อานาจบรหาร และอานาจตลาการ โดยมขอบเขตในการใชอานาจของรฐ อานาจของเจาพนกงานของรฐทลดหลนลงมากเปนอานาจทวดได คอ เปนอานาจทมขอบเขตเชนเดยวกน และตองมการควบคมใหมการใชอานาจภายในขอบเขตเทานน เชน ในประเทศไทยบคคลยอมทราบไดจากกฎหมายวา ตารวจ มอานาจหนาทเพยงใด จะใชอานาจจากราษฎรไดหรอไมเพยงใด ในประเทศทเปนนตรฐ ผพพากษาจะตองมอสระในการพจารณาพพากษาคด โดยจะตองมหลกประกนดงกลาวไวในรฐธรรมนญ และเพยงแตรฐใดจะจดใหผพพากษาเปนอสระ สาหรบพจารณาคดแพงและคดอาญาเทานน กมศาลแพงและศาลอาญาประกอบดวยผพพากษาทมอสระสาหรบพจารณาคดแพงคดอาญา ความสาคญอยทจะตองใหศาลยตธรรมควบคมฝายปกครอง กลาวคอ ใหศาลยตธรรมวนจฉยการกระทาของเจาพนกงานไดวาพนกงานไดกระทาผดในทางอาญาตอราษฎร หรอ กระทาการละเมดในทางแพง หรอไม โดยในนนตรฐจงเปนรฐยตธรรม กลาวคอ ศาลยตธรรมควบคมการกระทาของเจาพนกงานในทางอรรถคด ปญหามวาการทรฐบางรฐไดจดตงศาลปกครองขนโดยเฉพาะนน จะยงคงเปนนตรฐอยอกหรอไม มคาตอบขอนกคอแลวแตผพพากษาศาลปกครองจะเปนอสระหรอไม ถาเปนอสระรฐนนกเปนนตรฐ ทงนเพราะความสาคญอยทหลกประกนสทธและเสรภาพของราษฎร ซงจะมไดตอเมอผพพากษาทวนจฉยขอพพากษาเปนอสระอยางแทจรง แตการทจดตงศาลโดยเฉพาะขน เชน ศาลปกครองประกอบดวยผพพากษาทรอบรในวชาปกครอง ยอมจะอานวยประโยชน เพราะทาใหศาลทจดตงขนไว สามารถพพากษาคดไดถกตองขน และเมอผพพากษาในศาลดงกลาวเปนอสระ กเปนหลกประกนอนพอเพยงสาหรบราษฎร แนวความคดเรองนตรฐนเองกอใหเกด หลกนตธรรม (The Rule of Law) ขนในระบบกฎหมายตาง ๆ อนมทมาจากแนวคดของอรสโตเตลทวา การปกครองทดไมใชการปกครองโดยปถชน หากแตเปนการปกครองโดยกฎหมาย เพราะการปกครองโดยปถชนยอมเสยงตอการปกครองตามอาเภอใจ ขณะทการปกครองโดยกฎหมายเอออานวยตอการทจะมความเสมอภาค

21

(Equality) และเสรภาพ (Liberty) มากกวา เพราะหากมการปกครองโดยหลกนตธรรมอยจรง ทกคนกจะมความเสมอภาคกนในสายตาของกฎหมาย และมเสรภาพ คอ ปราศจากความหวาดกลววาจะมการใชอานาจตามอาเภอใจโดยผปกครอง แนวความคดนจงเปนทมาของลทธรฐธรรมนญนยม (Constitutionalism) ซงในอกแงหนงมความหมายเชนเดยวกบคาวา Law and Order หรอ บานเมองมขอมแป นนเอง โดยเฉพาะอยางยง ในองกฤษ Albert Venn Dicey (1835-1922) นกกฎหมายรฐธรรมนญผเรองนามไดสรปวาหลกนตธรรมนนจะตองประกอบดวยลกษณะ 3 ประการดงน คอ 1. ฝายบรหารไมมอานาจตามอาเภอใจ ซงหมายถงบคคลจะตองรบผดในทางอาญาตอเมอไดกระทาการอนเปนความผดและกาหนดโทษไว และโทษนนตองเปนโทษตามกฎหมายอนแสดงใหเหนวาบคคลจะถกจากดสทธเสรภาพโดยกฎหมายเทานน เจาพนกงานของรฐใชอานาจตามอาเภอใจมได 2. บคคลทกคนอยภายใตกฎหมายเดยวกนและศาลเดยวกนจะเปนผพจารณาพพากษาซงหมายถงบคคลทกคนตองถกกฎหมายบงคบโดยเทาเทยมกนไมเลอกฐานะและตาแหนงหนาทและเมอมขอพพากษาเกดขนในระหวางเอกชน หรอ เอกชนกบรฐทงตามกฎหมายแพง กฎหมายอาญา และกฎหมายอน เชน กฎหมายปกครองศาลยตธรรม เทานนทจะทาหนาทพจารณาคดเหลานได และการพจารณาพพากษานถาเปนไปโดยอสระปราศจากการแทรกแซงของฝายของฝายใดฝายใดทงสน 3. หลกทวไปของกฎหมายรฐธรรมนญเปนผลมาจากกฎหมายธรรมดา ของประเทศ กลาวคอ ศาลเปนผพพากษาคดเกยวดวยสทธเสรภาพของเอกชนทาใหเกดการยอมรบสทธเสรภาพขน ในทางการปกครอง การปกครองโดยหลกนตธรรม คอ หลกการทวา บรรดาเจาหนาทของรฐ ไมวาจะเปนโดยการเลอกตงหรอแตงตงตองกระทาการภายใตกฎหมาย และธรรมนญการปกครอง ใชอานาจภายในขอบเขตซงกฎหมายกาหนดไวให ดงนน การปกครองโดยหลกนตธรรมในนยทจะใหเกดความเปนธรรมนนจะตองมการออกกฎหมายทเปนธรรมดวย สรปไดวา หลกนตธรรม คอ “การปกครองประเทศโดยกฎหมาย กลาวคอ บคคลเสมอกนในกฎหมาย บคคลจะตองรบโทษเพอการกระทาผดอนใด ตอเมอมกฎหมายบญญตไววา การกระทานนเปนความผดและกาหนดโทษไว และจะตองไดรบการพจารณาคดจากศาลยตธรรม ทมความเปนอสระในการชขาดตดสนคดไมวาจะเปนขอพพาททเกดขนระหวางเอกชนดวยกนเองกด หรอระหวางเอกชนกบรฐกด” อาจถอไดวาหลกนตธรรมนน เปนหลกสาคญของนตรฐ ตลอดจนเปนรากแกวของระบบการปกครองแบบประชาธปไตยโดยแท

22

2. นตรฐกบนตธรรม รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ฉบบปจจบน บญญตไวในมาตรา 3 วรรคสองวา “การปฏบตหนาทของรฐสภา คณะรฐมนตร ศาล รวมทงองคกรตามรฐธรรมนญและหนวยงานของรฐ ตองเปนไปตามหลกนตธรรม” นบเปนครงแรกทไดมการบญญตคาวา “หลกนตธรรม” ไวในรฐธรรมนญ วรเจตน ภาครตน (2553) ไดกลาวถงหลกนตธรรมไวดงน 3. พฒนาการของหลกนตธรรม คาวา หลกนตธรรมนน วงการกฎหมายไทยแปลมาจากคาวา หลกนตธรรม ซงเปนหลกการพนฐานในระบบกฎหมายองกฤษ ในประเทศองกฤษความคดทวามนษยไมควรตองถกปกครองโดยมนษย แตควรจะตองถกปกครองโดยกฎหมายนน ปรากฏขนอยางชดเจนเปนครงแรกในศตวรรษท 17 ในหนงสอชอ “The Common Wealth of Oceana” อนเปนผลงานของ James Harrington ซงเปนผทนยมระบอบสาธารณรฐอยางแนวแน อยางไรกตาม แมจนกระทงถงปจจบนน คาวา Rule of Law กเหมอนกบคาวา Rechtsstaat ทยากจะหาคาจากดความหรอนยามซงยอมรบกนเปนยตได การทาความเขาใจความหมายของหลกนตธรรม จงควรตองทาความเขาใจจากความเปนมาทางประวตศาสตรการเมองการปกครองขององกฤษซงใหกาเนดแนวความคดน แนวความคดวาดวย นตธรรม อาจสบสาวยอนกลบไปไดถงยคกลาง โดยเฉพาะอยางยงยอนกลบไปถง ค.ศ. 1215 ซงเปนปทพระเจาจอหน (King John) กษตรยองกฤษในเวลานนไดลงนามในเอกสารสาคญทชอวา บทบญญตแมคนาคารตา (Magna Carta) เอกสารฉบบนเปน พนธสญญาทกษตรยองกฤษ ใหไวแกบรรดาขนนางของพระองคในการทจะจากดอานาจของพระองคลง อาจกลาวไดวา บทบญญตแมคนาคารตา เปนกาวสาคญในประวตศาสตรการเมองการปกครองของมนษยทจะ นาไปสการปกครองโดยกฎหมายเปนใหญในเวลาตอมา เนองจากเอกสารฉบบนเปนเอกสารทางกฎหมายฉบบแรกททาใหหลกการปกครองโดยกฎหมายไดรบการบนทกไวเปนลายลกษณอกษร และการประกนสทธเสรภาพสวนบคคลเปนไปอยางชดแจง อยางไรกตามไมพงเขาใจวาเมอมการลงนามใน มหากฎบตรแลวกษตรยเปนอนถกจากดอานาจลงจนไมมอานาจ ในเวลานนอานาจยงคงอยทกษตรย กฎเกณฑทจากดอานาจกษตรยลงในเวลานนกมแต บทบญญตแมคนาคารตา และหลกกฎหมายจารตประเพณ อนเปนกฎหมายประเพณทรบสบทอดและพฒนามาโดยศาลเทานน แมวาในเวลาตอมาจะไดมการตงรฐสภาขนเมอ ค.ศ. 1265 แตอานาจในการปกครองบานเมอง (Prerogatives) กยงคงอยในมอของกษตรยอยางเดม จะถกจากดลงบางกเพยงเลกนอย อานาจของกษตรยองกฤษพฒนาขนถงจดสงสดในสมยราชวงศทวดอร อนเปนชวงเวลาทบทบาทของรฐสภาถดถอยลง อาจกลาวไดวาในชวงเวลานนกษตรยองกฤษมอานาจมากและเขาใจวธการใน

23

การรกษาอานาจของตนและจากดอานาจของรฐสภา อกทงยงรจกทจะใชรฐสภาเปนฐานในการสรางความเขมแขงใหแกตนดวย อยางไรกตามในเวลาตอมารฐสภาไดพฒนาตอไปกลายเปนสถาบนซงเปนผแทนของกลมคนตางๆ และเรมมบทบาทมากขนจนกลายเปนคปรบสาคญของกษตรย ใน ค.ศ. 1628 ในยคสมยของพระเจาชารลทหนง (King Charles I ค.ศ. 1600 ถง 1649) รฐสภาไดตราคาขอสทธ (Petition of Rights) ขนเพอปกปองคมครองกรรมสทธในทรพยสนและเสรภาพสวนบคคล โดยประกาศวาผปกครอง รฐบาล ตลอดจนศาลตองเคารพในสทธดงกลาว ภายหลงจากไดมการตราคาขอสทธไดสบสองป ไดเกดสงครามกลางเมองขนในองกฤษ ตามมาดวยการประหารชวตพระเจาชารลท 1 คาขอสทธไมไดเปนเพยงเอกสารทกลาวถงความยนยอมในการเสยภาษเทานน แตยงเพมอานาจใหแกรฐสภาเปนอยางมาก ในเวลาตอมาเอกสารฉบบนไดถกเพมเตมโดยเอกสารอกฉบบหนงทชอวา พระราชบญญตฮาบน คอรปส (Habeas Corpus Act ค.ศ. 1679) เอกสารฉบบหลงนนบเปนจดเรมตนของการประกนสทธของบคคลในกระบวนการยตธรรม เนอหาหลกของเอกสารฉบบน คอ การใหสทธแกบคคลทกคนทถกจบกม กลาวคอ ในกรณทบคคลใดถกจบกม บคคลนนยอมมสทธทจะฟองรองปกปองตนเองตอศาลโดยคาฟองทเรยกวา รทออฟฮาบน คอรปส (Writ of Habeas Corpus) ทนท รฐสภาสามารถทจะสถาปนาและขยายอานาจของตนออกไปอยางมนคงตามลาดบ การขยายอานาจของรฐสภามผลทาใหกษตรยคอยๆถกจากดอานาจลง และในทสดกษตรยเรมรสกวารฐสภามอานาจมากเกนไปและเรมเปนอนตรายตอพระองคเสยแลว การแขงกนเพอครองอานาจทเหนอกวาระหวางรฐสภากบกษตรยเปนไปอยางเขมขน และไดกเกดเปนสงครามกลางเมองขนในระหวาง ค.ศ. 1642 ถง 1649 หลงจากสงครามกลางเมองดงกลาว การตอสกคงดาเนนตอไปอก จนกระทงในทสดรฐสภากกาชยชนะไดในการปฏวตอนรงโรจน (Glorious Revolution) ระหวาง ค.ศ. 1688 ถง 1689 ผลของการปฏวตดงกลาวนามาซงเอกสารสาคญอกฉบบหนง คอ Bill of Rights และทาใหรฐสภาองกฤษกลายเปนรฐาธปตยคกนกบกษตรย โดยเหตทในชวงตนศตวรรษท 17 ยงไมปรากฏแนวความคดเรองการแบงแยกอานาจในองกฤษ ปญหาสาคญปญหาหนงทเกดขนกคอปญหาทวาใครจะเปนผทมอานาจวนจฉยในทางกฎหมายเปนทสด อานาจดงกลาวควรอยกบกษตรย สภา หรอศาลฟรานซส เบคอน (Francis Bacon ค.ศ. 1561 ถง 1626) เหนวาโดยเหตทกษตรยมอานาจปกครองโดยเดดขาด และดารงอยเหนอกวากฎหมายทใชบงคบอยจรงในบานเมอง ไมวาจะเปนกฎหมายลายลกษณอกษรทออกโดยรฐสภา ทพฒนาขนโดยศาล ดงนน กษตรยจงมอานาจเหนอรฐสภาและศาล ดวยเหตดงกลาวกษตรยยอมตอง

24

มอานาจในการแกไขเปลยนแปลงกฎหมายทผานรฐสภามาแลวและมอานาจทจะเขายงเกยวกบทางปฏบตของศาลโดยสามารถตรวจสอบแนวคาพพากษาบรรทดฐานตามหลกกฎหมายจารตประเพณได อยางไรกตามพฒนาการทางการเมองในเวลาตอมากไมไดเปนไปตามแนวความคดของศาลฟรานซส เบคอน เนองจากรฐสภาสามารถจากดอานาจกษตรยจนสาเรจและไดกลายเปนรฐาธปตยแทนทกษตรยองกฤษ และในชวงทรฐสภาองกฤษตอสกบกษตรยอยน ศาลกไดเขามบทบาทดวย โดย เซอรเอดเวรด โคก (Sir Edward Coke ค.ศ. 1552 ถง 1634) ไดพพากษาคดไปในทางยนยนความเปนกฎหมายสงสดของหลกกฏหมายจารตประเพณทพฒนาขนโดยศาล โดยเหนวาทงกษตรย และรฐสภายอมตองตกอยภายใตหลกกฏหมายจารตประเพณกษตรยกด รฐสภากดจะตรากฎหมายหรอกาหนดกฎเกณฑใดใหขดกบหลกกฏหมายจารตประเพณไมได และศาลทรงไวซงอานาจเดดขาดในการวนจฉยวากฎหมายหรอกฎเกณฑนนขดหรอแยงกบหลกกฏหมายจารตประเพณหรอไม แมวาแนวความคดและคาพพากษาของเซอรเอดเวรด โคก จะไมไดทาใหศาลกลายผทรงอานาจสงสดในระบบการปกครองขององกฤษ เพราะศาลตองผกพนตอกฎหมายทสภาตราขน จะอางหลกกฏหมายจารตประเพณ ปฏเสธกฎหมายทสภาตราขนไมได แมกระนน แนวความคดของ เซอรเอดเวรด โคก ทปรากฏในคาพพากษากไดเปนสวนประกอบสาคญของหลกนตธรรมในองกฤษจนกระทงถงปจจบนน ในศตวรรษท 19 ซงเปนชวงทรฐสภาเขมแขงมากแลวนน คณะรฐมนตรปฏบตหนาทโดยขนอยกบสภาผแทนราษฎร และในเวลาตอมากคอยสลดตนเองพนจากอทธพลของราชวงศ เมอกาวเขาสศตวรรษท 20 อาจกลาวไดวาองกฤษไดพฒนาตนไปสความเปนรฐเสรประชาธปไตย ทยอมรบสทธเลอกตงของราษฎร สภาผแทนราษฎรองกฤษพฒนาไปในทศทางของการมพรรคการเมองใหญสองพรรคผลดกนเขามาบรหารประเทศ โดยฝายบรหาร คอ นายกรฐมนตรและคณะรฐมนตรเรมมอานาจมากขน และยงคงความเขมแขงจนถงทกวนน 4 เนอหาของหลกนตธรรม นกกฎหมายรฐธรรมนญขององกฤษทมบทบาทมากทสดคนหนงในการชวยพฒนาหลกนตธรรม กคอ เอดเวรด ไดเชสต (A.V. Dicey ค.ศ. 1835 ถง 1922) ตาราของเขาทชอวา Introduction to The Study of The Law of The Constitution (พมพครงแรก ค.ศ. 1885) ไดกลายเปนตารามาตรฐาน และเปนตาราทนกกฎหมายรฐธรรมนญองกฤษสวนใหญตองอางองเมอจะตองอธบายความหมายของหลกนตธรรม เอดเวรด ไดเชสต เหนวา หลกนตธรรมจะตองสมพนธใกลชดกบความมอานาจสงสดของรฐสภา และหลกนตธรรมนนยอมมเนอหาสาระทสาคญ คอ บคคลทกคนยอมเสมอภาคกนตอหนากฎหมาย บคคลไมวาจะในชนชนใด ยอมตองตกอยภายใตกฎหมายปกต

25

ธรรมดาของแผนดน (The Ordinary Law of The Land) ซงบรรดาศาลธรรมดาทงหลาย (Ordinary Courts) จะเปนผรกษาไวซงกฎหมายดงกลาว หลกนตธรรมในความหมายนยอมปฏเสธความคดทงหลายทงปวงทจะยกเวนมใหบรรดาเจาหนาททงหลายตองเคารพตอกฎหมาย บคคลทงหลายยอมไมตองถกลงโทษ หากไมไดกระทาการอนผดกฎหมาย และไมมผใดทงสนแมแตกษตรยทจะอยเหนอกฎหมายได กลาวโดยรวมแลว เอดเวรด ไดเชสต เหนวา บรรดาการกระทาทงหลายทงปวงของรฐบาลและฝายปกครองจะตองอยภายใตบงคบของกฎหมาย จะตองไมกระทาการกาวลวงสทธและเสรภาพของราษฎรตามอาเภอใจ หากปรากฏวารฐบาล หรอ ฝายปกครองกระทาการอนขดตอกฎหมาย การกระทาดงกลาวยอมตองถกฟองคดยงศาลยตธรรมหรอศาลธรรมดาได เพราะรฐบาลหรอเจาหนาทยอมจะมสทธพเศษใด ๆ เหนอกวาราษฎรไมได เราจะเหนไดวาหลกนตธรรมตามแนวความคดนมงเนนไปทความผกพนตอกฎหมายของฝายบรหาร ไมไดเรยกรองฝายนตบญญตใหตองผกพนตอกฎเกณฑอนใดในการตรากฎหมาย การทเอดเวรด ไดเชสต อธบายเนอหาของหลกนตธรรมในแงทคนทกคนตองตกอยภายใตกฎหมายและภายใตศาลเดยวกนตามหลกความเสมอภาคตอหนากฎหมาย สงผลใหปฏเสธการจดตงศาลปกครองขนมาเปนอกระบบศาลหนงเคยงคขนานกนไปกบศาลยตธรรม หรอ ศาลธรรมดา โดยเหนวา หากจดใหมศาลปกครองหรอองคกรอนซงไมใชศาลยตธรรม หรอศาลธรรมดาทาหนาทตดสนคดปกครอง (ดงทปรากฏอยในประเทศฝรงเศสในเวลานน) แลว บรรดาขาราชการตาง ๆ ทถกฟองในศาลปกครองวากระทาการโดยไมชอบดวยกฎหมายยอมอยในฐานะทไดเปรยบกวาราษฎรทวไป ซง เอดเวรด ไดเชสต เหนวาไมถกตอง แนวความคดนไดรบการยดถอและเดนตามในบรรดาประเทศทไดรบอทธพลจากระบบกฎหมายองกฤษจนถงปจจบนน นอกจากนแลว บรรดาสทธทงหลายทงปวงของราษฎรนนยอมเกดจากกฎหมายทรฐสภาไดตราขน และเกดจากกฎหมายประเพณทพฒนามาโดยศาล อาจกลาวไดวา สทธขนพนฐานของราษฎรองกฤษไมไดรบการคมครอง และปกปองโดยรฐธรรมนญ แตไดรบการปกปองและคมครองโดยรฐสภาและศาล โดยเหตทในระบบกฎหมายองกฤษ รฐสภาเปนผทรงอานาจสงสด ผลทเกดขนตามมากคอ ศาลขององกฤษไมอานาจทจะตรวจสอบวากฎหมายทรฐสภาตราขนชอบดวยรฐธรรมนญ หรอ ชอบดวยกฎหมายใด ๆ หรอไม กลาวในทางทฤษฎแลว รฐสภาองกฤษสามารถตรากฎหมายใหมเนอหาสาระอยางไรกไดทงสน สทธมนษยชนหรอสทธพลเมองไมไดมฐานะเปนกฎหมายทสงกวากฎหมายอนใดทจะผกพนรฐสภาองกฤษได ระบบการประกนสทธเสรภาพของบคคลในองกฤษจงแตกตางจากหลายประเทศ โดยเฉพาะประเทศในภาคพนยโรป ทถอวาสทธขนพนฐานของบคคล

26

นนมคาบงคบในระดบรฐธรรมนญ และยอมผกพนรฐสภาในการตรากฎหมายดวย อยางไรกตาม ไมพงเขาใจวาระบบกฎหมายองกฤษไมคมครองสทธเสรภาพสวนบคคล ในทางปฏบตสทธเสรภาพสวนบคคลยอมไดรบความคมครองโดยกฎหมายของรฐสภา และโดยหลกกฎหมายจารตประเพณทพฒนามาโดยศาลในมาตรฐานทไมตากวาประเทศอนๆ ในภาคพนยโรปเลย แนนอนวาในทางทฤษฎ เมอยอมรบวารฐสภามอานาจสงสด กรณจงอาจเปนไปไดทรฐสภานนเอง จะกระทาการอนกาวลวงสทธเสรภาพของบคคลโดยตรากฎหมายจากดตดทอนสทธของบคคลเสยโดยไมเปนธรรม และเมอหลกความมอานาจสงสดของรฐสภาอยเหนอกวา หลกนตธรรมเสยแลว กไมมอะไรเปนเครองประกนสทธ และเสรภาพของราษฎรจากการคกคามโดยรฐสภาได แตทางปฏบตทเกดขนในองกฤษ ไมไดเปนเชนนน เพราะตามจารตประเพณแลวรฐสภาจะไมตรากฎหมายทขด หรอ แยงกบหลกนตธรรม ยงไปกวานน โดยเหตทการตรากฎหมายของรฐสภายอมขนอยกบการสนบสนนของรฐบาล และพรรคการเมองทเปนรฐบาลยอมเปนพรรคการเมองทครองเสยงขางมากในสภาผแทนราษฎร หากพรรคการเมองทเปนรฐบาลซงครองเสยงขางมากสนบสนนใหตรากฎหมายทกระทบตอสทธเสรภาพของประชาชนอยางรนแรงแลว ผลทจะเกดขนจากการเลอกตงครงถดมายอมเปนทคาดหมายได ในทสดแลว การตรากฎหมายของรฐสภาจงขนอยกบเจตจานงของประชาชน กลาวใหถงทสดแลว ประชาชนองกฤษนนเองทจะเปน ผกาหนดทศทางหลก ๆ ของการตรากฎหมาย และเมอกลาววารฐสภาเปนผทรงอานาจสงสด ในระบอบประชาธปไตยทพฒนามาในองกฤษ ยอมตองเขาใจวารฐสภายอมทรงอานาจสงสดในหมองคกรตาง ๆ ของรฐ แตในทสดแลว ในทางการเมองกอยใตประชาชน ดงนน ในประเทศองกฤษ การจากดอานาจของรฐสภาจงไมไดเกดจากกฎหมายเหมอนกบในภาคพนยโรป แตเกดจากธรรมชาตทางการเมองและจารตประเพณทรบสบตอกนมา ในประเทศทสทธเสรภาพฝงลกอยในจตวญญาณประชาชาตเชนประเทศองกฤษน ยอมไมมความจาเปนแตอยางใดเลยทจะตองบญญตกฎเกณฑวาดวยความเปนนตรฐ หรอบญญตรฐธรรมนญกาหนดสทธเสรภาพเปนลายลกษณอกษรเปนมาตรา ๆ ไป แมวาในปจจบน การใหคาอธบายเกยวกบเนอหาของหลกนตธรรม อาจจะแตกตางกนอยบางในรายละเอยด แตองคประกอบสาคญของหลกนตธรรมนน ตาราตาง ๆ กไมไดอธบายความแตกตางกนมากนก องคประกอบทสาคญของหลกนตธรรม คอ ความคาดหมายไดของการกระทาของรฐ ความชดเจนของกฎหมาย ความมนคงของกฎหมาย ความเปนกฎเกณฑทวไปของกฎหมาย ความเปนอสระของศาล การเคารพในหลกความยตธรรมตามธรรมชาต ตลอดจนความสะดวกในการเขาถงกระบวนการยตธรรม ในยคหลงมผอธบายลกษณะของกฎหมายทจะชวยสรางใหเกดการปกครองตามหลกนตธรรม ดงเชนคาอธบายของ ลอน ลวอลส ฟลเลอร (Lon Luvois Fuller)

27

นกนตศาสตรทมชอเสยงชาวอเมรกนทเหนวากฎหมายทจะทาใหหลกนตธรรมปรากฏเปนจรงไดนนตองมลกษณะสาคญ คอ 1. กฎหมายจะตองบงคบเปนการทวไปกบบคคลทกคน ไมเวนแมแตองคกรเจาหนาทของรฐ 2. กฎหมายจะตองไดรบการประกาศใชอยางเปดเผย 3. กฎหมายจะตองไดรบการตราขนใหมผลบงคบไปในอนาคต ไมใชตราขนเพอใชบงคบยอนหลงไปในอดต 4. กฎหมายจะตองไดรบการตราขนโดยมขอความทชดเจน เพอหลกเลยงมใหเกดการบงคบใชทไมเปนธรรม 5. กฎหมายจะตองไมมขอความทขดแยงกนเอง 6. กฎหมายจะตองไมเรยกรองใหบคคลปฏบตในสงทไมอาจเปนไปได 7. กฎหมายตองมความมนคงตามสมควร แตกจะตองเปดโอกาสใหแกไขใหสอดคลองกบสภาพของสงคมทเปลยนแปลงไปได 8. กฎหมายทไดรบการประกาศใชแลวจะตองไดรบการบงคบใหสอดคลองตองกน กลาวคอตองบงคบการใหเปนไปตามเนอหาของกฎหมายทไดประกาศใชแลวนน แมรฐธรรมนญจะยอมรบสทธขนพนฐานของบคคลในหมวด 3 แตกทาลายหลกการประกนสทธทางการเมองของบคคลใน มาตรา 237 ทกาหนดการใหการกระทาความผดของบคคลคนเดยว นาไปสการยบพรรคการเมองทงพรรค และเพกถอนสทธเลอกตงของบคคลทเปนกรรมการบรหารพรรคดวย แมบคคลนนจะไมไดกระทาความผดกตาม แมมาตรา 6 ของรฐธรรมนญจะประกาศหลกความเปนกฎหมายสงสดของรฐธรรมนญ แตหลกการดงกลาวกถกทาลายลงในมาตรา 309 เพราะตามบทบญญตมาตราดงกลาวการกระทาทเกยวเนองกบการกระทาทไดรบรองไวในรฐธรรมนญฉบบชวคราว แมจะกระทาตอไปในอนาคต กไดรบการรบรองไวลวงหนาแลววาชอบดวยรฐธรรมนญ มพกตองคานงวาการกระทานนจะชอบดวยรฐธรรมนญหรอไม เมอพจารณาในทางนตศาสตรแลว รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบนเปนรฐธรรมนญทเขยนขดแยงกนเองมากทสดฉบบหนง หากไมพเคราะหรฐธรรมนญฉบบนทงฉบบบนพนฐานความเขาใจแนวความคดวาดวยนตรฐ หรอ นตธรรมทยอมรบนบถอกนในสากลแลวกยอมจะไมเหนการซอนเรนอาพรางแนวความคดทางกฎหมายทเปนปรปกษกบหลกนตรฐ หรอ หลกนตธรรม (วรเจตน ภาครตน, 2553)

28

งานวจยทเกยวของกบพระราชบญญตการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร พ.ศ. 2551 ในระยะเวลา 2 ป หลงจากมการใชพระราชบญญตการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร พ.ศ. 2551 ยงไมมงานวจยใดทศกษาในประเดนนโดยตรง สวนใหญเปนการเสวนาวชาการ การแสดงความคดเหนของนกวชาการ หรอกลมประชาสงคมตาง ๆ และการสารวจความคดเหนของประชาชนในประเดนทเกยวของ ในกลมนกวชาการมการเสนอใหมการทบทวน หรอ ศกษา พระราชบญญตการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร พ.ศ. 2551 ดงเชน อสตาซอบดชชะกร บน ชาฟอย (2552) ไดกลาวถง ขอกงวลตอ พระราชบญญตการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร พ.ศ. 2551 โดยกลาวไววา จากการศกษา และสารวจของผเขยน ผานการสมภาษณ อภปรายกลม ในเวทสมมนาเชงปฏบตการณทงในภาคใต และกรงเทพมหานคร พบวาประชาชนมความกงวลตอ มาตรา 21 ในพระราชบญญตน และการละเมดสทธมนษยชน ซงเปนขอมลเบองตนใหรฐ และ หนวยความมนคงควรตระหนก โดย มาตรา 21 ไดระบวา ภายในเขตพนททคณะรฐมนตรมมตให กอ.รมน. ดาเนนการตามมาตรา 15 หากปรากฏวาผใดตองหาวาไดกระทาความผด อนมผลกระทบตอความมนคงภายในราชอาณาจกร ตามทคณะรฐมนตรกาหนด แตกลบใจเขามอบตวตอพนกงานเจาหนาท หรอเปนกรณทพนกงานสอบสวนไดดาเนนการสอบสวนแลว ปรากฏวาผนนไดกระทาไปเพราะหลงผด หรอ รเทาไมถงการณ และการเปดโอกาสใหผนนกลบตวจะเปนประโยชนตอการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร ในการน ใหพนกงานสอบสวนสงสานวนการสอบสวนของผตองหานนพรอมทงความเหนของพนกงานสอบสวนไปใหผอานวยการ ในกรณ ทผอานวยการเหนดวยกบความเหนของพนกงานสอบสวนใหสงสานวนพรอมความเหนของผอานวยการใหพนกงานอยการ เพอยนคารองตอศาล หากเหนสมควร ศาลอาจสงใหสงผตองหาใหผอานวยการเพอเขารบการอบรม ณ สถานท ทกาหนดเปนเวลาไมเกนหกเดอนและปฏบตตามเงอนไขอนทศาลกาหนดดวยกได การดาเนนการตามวรรคสอง ใหศาลสงไดตอเมอผตองหานนยนยอมเขารบการอบรมและปฏบตตามเงอนไขดงกลาว เมอผตองหาไดเขารบการอบรมและปฏบตตามเงอนไขทศาลกาหนดดงกลาวแลว สทธนาคดอาญามาฟองผตองหานนเปนอนระงบไป บทบญญตในมาตรา 21 นทใหยตการฟองคดอาญาผตองหาทมอบตวหรอทเจาหนาทเหนวา ไดกระทาความผดเกยวกบความรนแรงในพนทไปเพราะหลงผดหรอรเทาไมถงการณ โดยผตองหาอาจตองเขารบการอบรมเปนเวลาไมเกน 6 เดอนนน กระบวนการดงกลาวอาจจะเปนการตอรองใหผตองหายอมรบสารภาพเพอไมตองฟองคดดาเนนคดอาญาผตองหา หรอตดออกจาก

29

บญชดาผตองสงสยซงเปนสงใหมในกระบวนการยตธรรมของไทย หรอคาสงใหเขารบ “การอบรม ณ สถานททกาหนด” ของผตองสงสยเปนเวลาไมเกนหกเดอน เพอแลกกบการไมสงฟองศาล ดเหมอนมการกาหนดใหขอ “คายนยอม” ของผตองสงสยเพอเขารบการอบรมดงกลาว แตในกรณทมการขวาจะดาเนนคดอาญา การยนยอมเขารวม “การอบรม” ดงกลาวจงเปนสงทนาสงสย และเมอไมมการใหคายนยอมอยางเสรแลว การอบรมเชนนนาจะมลกษณะเหมอนการควบคมตวโดยพลการมากกวา จากขอมลการวจยขององคการนรโทษกรรมสากล ชใหเหนวา เมอมการออกกฎหมายเพอใหอานาจพเศษตอทหาร หรอ หนวยงานอนใดอนเปนการขดตอมาตรฐานสทธมนษยชนสากล มกเปนเหตนาไปสการละเมดสทธมนษยชนนอกเหนอไปจากขอบเขตทกาหนดไวในกฎหมายเหลานน การละเมดเพมเตมเชนนมกรวมไปถงการละเมดสทธในการมชวต และเสรภาพทจะไมตองเผชญกบการทรมานและการปฏบตททารณโหดราย หรอลดทอนความเปนมนษย หรอการลงโทษ ในขณะทเปนททราบกนดในวงการสทธมนษยชน วาพฤตกรรมทผานมาของการบงคบใชกฎหมาย โดยเจาหนาทฝายความมนคงบางสวน ทมงทจะใหไดผลสมฤทธเฉพาะหนาโดยเฉพาะการใหไดมาซงขอมลขาวสารจากผตองสงสย โดยไมคานงถงการปฏบตตามหลกนตธรรมและตามครรลองของกฎหมาย และผลเสยหายตอประเทศชาตในระยะยาว ดงนน การดาเนนการในการใชพระราชบญญตความมนคง ควรมความโปรงใสตรวจสอบได รวมทงมขนตอนทจะปองกนไมใหมการใชกฎหมายโดยมชอบ ดงทไดเคยเกดขนเปนประสบการณตรงแลวจากการบงคบใชกฎอยการศก และ พระราชกาหนดในสถานการณฉกเฉน ซงไดสงผลใหประชาชนสญเสยความเชอมนในกระบวนการยตธรรม และเปนการยากตอทกภาคสวนทงหนวยงานราชการ และภาคประชาชนในการแกปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ทสาคญรฐบาลควรตงคณะกรรมการชดหนงจากบคคลหลายฝาย ทงสวนราชการ เชน กระทรวงยตธรรม องคกรอสระ เชน คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต และองคการพฒนาเอกชน เพอตรวจสอบผลกระทบตอสทธเสรภาพของประชาชน และประเมนผลสมฤทธ จากการดาเนนนโยบาย และกฎหมายดงกลาว เพอหามาตรการในการปองกนมใหเกดผลกระทบดงกลาวตอไป และเพอใหการแกปญหาจงหวดชายแดนภาคใตมผลสาเรจทยงยน สวนในการสารวจความคดเหนของประชาชนทเกยวของนน มรายละเอยดทเสนอสสาธารณชนทเกยวของดงน ตามทรฐบาลไดประกาศพระราชบญญตการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร ในเขตดสต ระหวางวนท 29 สงหาคม – 1 กนยายน 2552 เพอปองกนมใหการชมนมของกลมคนเสอแดงในวนท 30 สงหาคม 2552 ขยายตวลกลามเปนเหตการณกอความไมสงบ สวนดสตโพล

30

มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต (2552) ไดสารวจความคดเหนของประชาชนทอาศยอยในกรงเทพฯ ทง 50 เขต ทมตอการประกาศ พระราชบญญตการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร ดงกลาว จานวน 1,078 คน ระหวางวนท 25 - 26 สงหาคม 2552 สรปผลวาประชาชน รอยละ 76.39 เหนดวยเพราะ เปนการปองกนเหตรายทอาจเกดขนเนองจากมผชมนมจานวนมาก , ไมสามารถคาดการณไดวาจะเกดเหตการณอะไรขนบาง , การชมนมจะไดอยภายใตกฎหมายอยางถกตอง ประชาชนรอยละ 14.58 รสกเฉย ๆ เพราะ การชมนมครงนอาจไมมเหตการณรนแรงเกดขน , ไมควรตตนไปกอนไข สวนรอยละ 9.03 ไมเหนดวยเพราะเปนสทธของผทมาชมนม , เมอประกาศออกไปอาจสรางความไมพอใจใหกบผทมาชมนม , เปนการยวย ในสวนของกระบวนการยตธรรมของไทยสวนดสตโพลมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต (2552) รวมกบ “รายการกอนตดสนใจ” ไดสารวจความคดเหนของประชาชนทวประเทศ ในหวขอ ประชาชนคดอยางไร กบกระบวนการยตธรรมของประเทศไทย เพอสะทอนความคดเหน และเพอเปนแนวทางประกอบการตดสนใจของรฐบาล จานวน 1,104 คน ระหวางวนท 6 - 9 กรกฎาคม 2552 ประชาชนมขอเสนอแนะตอการทจะทาใหกระบวนการยตธรรมของไทยดขน 4 ประเดนตามลาดบ ไดแก สรางจตสานกทดแกเจาหนาทกระบวนการยตธรรมใหมความตระหนก และเหนแกประโยชนของบานเมองเปนสาคญ สรางกลไกลดการแทรกแซงจากฝายการเมอง บงคบใชขอกฎหมายอยางเครงครด ตรงไปตรงมา และปรบปรงรายได สวสดการ สรางขวญกาลงใจแกเจาหนาทกระบวนการยตธรรมใหดขน ในภาวะบานเมองเกดความสบสนวนวาย จากท คณะรฐมนตรมมตใหประกาศใช พระราชบญญตความมนคงในพนทกรงเทพฯ และอก 7 จงหวด 21 อาเภอ ระหวางวนท 11 - 23 มนาคม 2553 เนองจาก มความเปนหวงวาการชมนมของกลมคนเสอแดงทจะมผมาชมนมจานวนมาก พรอมกองทพรถอแตน รถสวนตว และรถบรรทกเลกนบหมนคนสงผลใหเกดปญหาการจราจร อกทงเกรงวากลมคนเสอแดงมความแตกแยกหลายกลมซงทาใหเจาหนาทเกดความกงวลวาอาจมคนบางกลมทาผดกฎหมาย และอาจจะใชความรนแรง ดงนน เพอเปนการแกไขปญหาจงมการประกาศใหพนทดงกลาวเปนพนทความมนคง สวนดสตโพล มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต (2553 ข) ไดสารวจความคดเหนจากประชาชนในกรงเทพฯ และอก 7 จงหวดทอยในเขตทมการประกาศ พรบ.ความมนคง จานวน 1,090 คน ระหวางวนท 12 - 13 มนาคม 2553 สรปผลไดวาประชาชนรอยละ 30.4 มความคดเหนวาการชมนมดงกลาวทาใหตางชาตมองวาประเทศไทยไมมความปลอดภย และคนไทยไมรกกน รอยละ 24.08 คดวาการชมนมสรางความเดอดรอนใหกบประชาชนทวไป และผทอาศยอยตามเสนทางทมการชมนม รอยละ 23.42 คดวาเปนเหตการณทสอมวลชนทวโลกใหความสนใจ และจบตามองทกขณะ รอยละ 13.83 คดวาทาใหเจาหนาททหาร

31

ตารวจตองทางานหนก และ รอยละ 7.96 คดวาการชมนมครงนเปนการเรยกรองตามสทธทประชาชนสามารถทาไดเมอเหนวาไมไดรบความเปนธรรม ประชาชนทอยในเขตทมการประกาศ พระราชบญญตความมนคง ควรปฏบตตนอยางไร ในชวงทมการชมนม รอยละ 37.20 คดวาควรอยบานเฉย ๆ คอยตดตามขอมลขาวสารอยางใกลชด รอยละ 30.32 คดวาควรชวยกนเปนหเปนตา ดแลสอดสองสงทไมชอบมาพากลหรอคนแปลกหนา รอยละ 15.80 คดวาไมออกมาเขารวม หรอ ยนสงเกตการณบรเวณทมการชมนม เพราะอาจเกดความไมปลอดภยได รอยละ 9.47 คดวาไมควรวพากษวจารณหรอแสดงความเหนในทสาธารณะ สวนรอยละ 7.21 คดวาหากมความจาเปนตองทาธระหรอออกไปซอของนอกบานกควรรบทาใหเสรจโดยเรว ในสวนของเจาหนาท ผปฏบตงานในสถานการณความขดแยงทสงผลกระทบตอประชาชน สวนดสตโพล มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต (2553 ก) ไดสารวจความคดเหนจากกลมตวอยางดงกลาว จานวน 1,912 คน ระหวางวนท 26 - 29 เมษายน 2553 กลมตวอยางคดวาสถานการณความขดแยงทเกดขนในปจจบนสงผลกระทบตอการปฏบตงานของ ขาราชการ ทหาร ตารวจ ใน 4 ประเดน ดงตอไปนตามลาดบ 1. สรางความกงวลใหกบเจาหนาท เพราะจะตองเตรยมพรอมรบมอกบสถานการณทอาจเกดขนไดตลอดเวลา 2. สงผลกระทบตองานประจา/ภารกจ แผนงานทวางไวลวงหนาตองหยดชะงกหรอเลอนออกไป 3. ทาใหรสกไมปลอดภยในชวต และทรพยสนในระหวางทปฏบตงาน และ 4. เรองของการเดนทางทไมไดรบความสะดวกเนองจากจะตองไปปฏบตราชการ เชน ประชม ตรวจงาน ฯลฯ และแนวทางในการแกปญหาความขดแยงม 5 แนวทาง ตามลาดบ ไดแก 1. ตองยตการชมนมใหเรวทสดเพอเหนแกประโยชนของประเทศชาตและประชาชนเปนสาคญ 2. ขาราชการ ทหาร ตารวจตองปฏบตหนาทอยางมสต ใจเยน อดทน 3. รฐบาลตองมความจรงใจในการแกปญหา หลกเลยงการใชความรนแรง 4. ใชการเจรจา พดคย กบกลมผชมนม โดยนาหลกจตวทยาเขามาใช 5. ศกษาบทเรยนจากตางประเทศทเคยประสบปญหาความขดแยงในลกษณะนมาปรบใชใหเหมาะสม จะเหนไดวา ไมวาประชาชน เจาหนาทผปฏบตงาน นกวชาการ กลมประชาสงคมมความคดเหนวาแมมความจาเปนตองแกไขปญหาความเดอดรอนวนวายในบานเมอง และตองมการใชกฎหมายลกษณะพเศษ แตควรมการนาเหตการณในแงมมตาง ๆ มาวเคราะหถงความเหมาะสมในประเดนของความยตธรรมดวย

32

กรอบแนวคดในการวจย กรอบแนวคดในการวจยครงน แสดงถงความสมพนธระหวาง ประชาชน (ในทนหมายถงสวนรวมและสวนบคคล) หลกนตธรรม และ กฎหมายซงมลกษณะพเศษซงเปนประเดนสาคญในการศกษาครงน คอ พระราชบญญตการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร พ.ศ. 2551